Kompetencje miękkie – nie dla mięczaków Przewodnik dla prowadzącego, moduł nr 1: „Komunikacja, rozwiązywanie problemów i krytyczne myślenie”
Cel warsztatu: pogłębienie procesu integracji zespołu ćwiczenie umiejętności dostrzegania pozytywnych wydarzeń w codziennym życiu poznanie zachowań umożliwiających efektywne zarządzanie grupą nabycie umiejętności przekazywania pozytywnej oraz negatywnej informacji zwrotnej poznanie zachowań konstruktywnych i destrukcyjnych podczas pracy zespołowej wstęp do problematyki rozwiązywania konfliktów Czas trwania warsztatu: 4 x 45 minut, z uwzględnieniem przerw pomiędzy modułami 10-15 minut Podczas warsztatów cenne jest usunięcie wszelkich barier komunikacyjnych pomiędzy uczestnikami, a prowadzącym: stołów oraz ławek szkolnych, aby stworzyć najlepszy możliwy kontakt pomiędzy nimi. Materiały niezbędne do przeprowadzenia warsztatu: tablica lub flipchart kolorowe flamastry duży szablon papieru kartki do flipcharta elementy mocujące prace wykonane na ścianie piłka opaski do zakrycia oczu Uwaga: Ze względu na to, że zaplanowane ćwiczenia przewidują aktywność fizyczną i same w sobie sprzyjają utrzymaniu odpowiedniego poziomu energii na uczestników, wykonywanie ćwiczeń typu energizer podczas tego modułu warsztatowego nie wydaje się konieczne. W razie potrzeby, np. gdyby grupa była zbyt pobudzona, można wykonać ćwiczenie podnoszące poziom koncentracji w grupie (zob. np. moduł 1, ćwiczenie nr 6 – fala).
1. 3 pozytywne rzeczy, które przydarzyły mi się w ostatnim tygodniu Moduł poznawczy, pozwalający rozpocząć proces szkoleniowy, zbudować atmosferę zaufania oraz otwartości wśród uczestników. Jednocześnie moduł ten pozwala uczestnikom wyćwiczyć umiejętność dostrzegania pozytywnych wydarzeń w ich codziennym życiu. Rundę rozpoczyna trener prowadzący, po czym prosi uczestnika po swojej lewej stronie o wymienienie 3 pozytywnych wydarzeń z ostatniego tygodnia. Czas trwania: w zależności od ilości uczestników, nie powinien przekroczyć 15 minut
2. Zespół w akcji - gra zespołowa / praca w grupie, której celem jest obserwacja pracy lidera zespołu, a także poznanie zachowań konstruktywnych i destrukcyjnych podczas pracy w zespole. Wybieramy spośród zespołu 2 osoby, które będą pełniły funkcję lidera zespołu zadaniowego z celem: doprowadzić swoją drużynę do zwycięstwa Zadanie: rozdajemy każdej z drużyn nadmuchane balony oraz rulony utworzone z kartek A4. Liderzy dzielą swoje zespoły na 2 grupy: osoby niewidome, które mają oczy zawiązane opaskami oraz ich opiekunowie. drużyny stają na dwóch przeciwległych polach, dzieli je linia. Każda osoba z zawiązanymi oczyma otrzymuje balon. Jej zadaniem jest przesunąć po ziemi balon na stronę pola przeciwnika. Opiekun staje się oczyma swojego podopiecznego. Może mu ustnie wskazywać drogę, podpowiadać kierunki, ale nie może go dotykać oraz wykonać zadania za niego. Liderzy motywują swoje zespoły, kierują i koordynują ich działania, aby jak najszybciej przesunąć wszystkie balony na stronę przeciwnej drużyny. Po zakończonym zadaniu uczestnicy oceniają, które zachowania lidera były dla nich wspierające. Na kartkach flipchart zapisujemy wnioski z dyskusji. Prowadzimy uczestników, aby skierować ich na przeanalizowanie zachowań konstruktywnych i destruktywnych podczas pracy zespołu. Zachowania konstruktywne: • działania inicjujące • szukanie informacji • udzielanie informacji • koordynowanie • podsumowywanie Zachowania destruktywne: • zachowania agresywne • blokowanie • zabieganie o współczucie • zabieganie o poparcie • niepoważne zachowywanie się • wycofywanie się. Podczas omawiania ćwiczenia warto zwrócić uwagę na zachowania opiekunów i odczucia ich podopiecznych. Istotne są elementy, które sprawiały, iż podopieczny czuł się bezpiecznie. Warto je omówić i podkreślić ich rolę w komunikacji. Czas trwania: 60 minut
3. Moduł teoretyczny, którego celem jest poznanie oraz wyćwiczenie udzielania pozytywnej oraz negatywnej informacji zwrotnej. Kluczowym elementem tego modułu jest wytłumaczenie uczestnikom różnicy pomiędzy oceną tożsamości, a oceną zachowania drugiego człowieka, gdzie ocena „jesteś beznadziejny” może mieć kluczowy wpływ na poczucie własnej wartości młodej osoby, zaś ocena „ twoje zachowanie sprawia, że jest mi bardzo przykro” ocenia jedynie zachowanie w danej sytuacji oraz opisuje jego skutek dla rozmówcy.
Informacja zwrotna to każda informacja, która dotyczy danego postępowania i prowadzi do działania mającego potwierdzić je, rozwinąć lub zmienić. Przykłady pozytywnej informacji zwrotnej: Cieszy mnie, że w taki sposób wykonałaś to zadanie. W znacznym stopniu pomogło nam to osiągnąć nasz wspólny cel. Zasady przekazywania negatywnej informacji zwrotnej: informację zwrotną warto przekazać jak najszybciej po wydarzeniu, którego ona dotyczy wskaż, co zostało zrobione dobrze wskaż, co zostało zrobione źle zaproponuj plan działań na przyszłość nadaj informacji strukturę „kanapki”, w której między pozytywne informacje wkłada się informację negatywną warto uwzględnić swoje predyspozycje do przekazywania informacji zwrotnej w danej chwili i zastanowić się, jak odbiorca przyjmie informację zwrotną Prosimy uczestników o wybranie 2 osób, którym udzielą pozytywnej informacji zwrotnej oraz 2 osób, której udzielą negatywnej informacji zwrotnej. Podsumowujemy ten moduł swobodną dyskusją o uczuciach, które towarzyszyły uczestnikom podczas udzielania dwóch form informacji zwrotnej. Czas trwania: 45 minut
4. Supeł – ćwiczenie podnoszące poziom energii w zespole, rozluźniające oraz wprowadzające do tematyki rozwiązywania konfliktów w zespole Forma pracy: ćwiczenie grupowe uczestnicy stają blisko siebie w ciasnym kręgu, zamykają oczy i wyciągają ręce przed siebie na wysokości ramion każdy jedną ręką chwyta rękę innej osoby, drugą – rękę jeszcze kogoś innego uczestnicy otwierają oczy i próbują rozwiązać supeł, nie puszczając rąk – być może trzeba będzie rozluźnić uścisk i obrócić rękę, uważając, aby nie spowodować urazu nadgarstka wszyscy poszukują sposobów rozwiązania supła, aż do momentu, gdy grupa, trzymając się za ręce, utworzy krąg, chociaż niekoniecznie wszystkie twarze będą skierowane do wewnątrz kręgu. Może się zdarzyć, że powstaną dwa kręgi lub że za pierwszym razem rozplątanie supła będzie niemożliwe. W takiej sytuacji ćwiczenie warto powtórzyć. Czas trwania: 15 minut
6. Podsumowanie informacji dotyczących komunikacji Forma pracy: dyskusja grupowa Wspólnie z uczestnikami podsumowujemy poznane i wyćwiczone elementy skutecznej komunikacji: komunikacja werbalna komunikacja niewerbalna
umiejętność skutecznego słuchania asertywność udzielanie negatywnej i pozytywnej informacji zwrotnej
Czas trwania: 15 minut
8. Poradnik skutecznej komunikacji naszego zespołu / naszego ośrodka Forma pracy: praca w grupie Zadaniem uczestników jest przygotowanie w formie graficznej poradnika skutecznej komunikacji, obowiązującego dla ich ośrodka. Do wykonania tego zadania rozdajemy uczestnikom materiały plastyczne oraz kartki do flipcharta. Podkreślamy wagę uwzględnienia wszystkich, nowopoznanych elementów skutecznej komunikacji. Istotnym elementem jest zaangażowanie wszystkich członków zespołu, odpowiedni podział obowiązków w grupie oraz zachowanie zasad ustalonego kontraktu. Czas trwania: 60-90 minut
9. Podsumowanie treści warsztatu Metoda pracy – dyskusja, mająca na celu podsumowanie poznanych zagadnień oraz ewaluację warsztatu. trener podsumowuje poznane zagadnienia, podkreślając wartość kompetencji miękkich w obszarach życia osobistego i zawodowego; następnie prosi uczestników o krótkie podsumowanie, z wykorzystaniem jednego z wybranych i zapisanych na tablicach haseł: Kompetencje miękkie to dla mnie ……….. Przed opuszczeniem warsztatu prosimy uczestników, aby każdy z nich wybrał dowolne 3 osoby, którym powie jedną z dwóch zaproponowanych pozytywnych informacji zwrotnych: Szanuję cię za ….. Podziwiam cię za … Czas trwania: do 15 minut w zależności od ilości uczestników