Rit LbhÍ nr 99

Upphituníþróttavallaárið2015

GuðniÞorvaldssonogSvavarTryggviÓskarsson

Upphituníþróttavallaárið2015

GuðniÞorvaldsson LandbúnaðarháskóliÍslands og SvavarTryggviÓskarsson Orkuumsjónehf

YFIRLIT

Markmiðrannsóknarinnarvaraðkomastaðþvíhvortlengjamættinotkunartímaíþróttavallameðþví aðhitajarðveginnmeðhitaveituvatnisíðlavetrarogframávor.Könnuðvoruáhrif4mismunandi hitunarmeðferða,ísamanburðiviðóupphitað,á6grastegundir.

Byggðurvarsérstakur300fermetratilraunareiturviðKorpúlfsstaðiíReykjavíkárið2009ogupphitun hófstílokmars2010.Hitunarmeðferðirnarvoruá60fermetrastórreitumoggrastegundirnará10 fermetrasmáreitum.Hitameðferðirnarfóluísérlanga(frá1.mars)eðastutta(frá1.apríl)upphitun þarsemhitinní10cmdýptvarannarsvegar5°Coghinsvegar10°Cboriðsamanviðengaupphitun. Eftirtaldargrastegundirvoruprófaðar:Vallarsveifgras(Poapratensis),vallarrýgresi(Loliumperenne) ogsnarrótarpuntur(Deschampsiacaespitosa)fyrirknattspyrnuvellienrauðvingull(Festucarubra)2 yrkiogskriðlíngresi(Agrostisstolonifera)fyrirgolfflatir.

Skýrslaumniðurstöðurfyrstufimmárannavargefinútárið2015.Íþessariskýrsluergerðgreinfyrir niðurstöðumsíðastaársins(2014-2015).Árið2015vargerðbreytingátilraunaskipulaginuáþannvega aðreitirnirvoruhitaðirlenguroghærrihitinnaðvorivarhækkaðurúr10°Cí15°Cogsálægriúr5í 10°C.Kerfiðfóríganghaustið2014oghélthitanumí5°Cítveimurreitumog10°Cíöðrumtveimurallt þartilhitinnvarhækkaðurítveimurreitum27.febrúaroghinumtveimur1.apríl.

Veturinnogvoriðvarkalt.Upphitaðirreitirurðualgrænirtæpummánuðiáundanóupphitaðareitnum. Upphituní15°Caðvorivirtistekkiflýtagrænkunreitaumframupphituní10°C.Upphituní10°Cfyrri partvetrarvirtistekkigefaneittumframupphituní5°C.

Grasiðskemmdistekkiíreitunumþójarðvegshitiværi15°C.

Rótarsýnivorutekin22.aprílog23.júlí2015niðurí18cmdýpt.Ræturvorufallegarogupphitunallan veturinn2015og2-3mánuðiáárinæstufjöguráráundanvirtistekkihafaskaðaðrótarkerfigrasanna.

Jarðvegssýnivorutekin23.júlíogglæðitapmælt.Upphitunvirtistekkihafahaftmikiláhrifáglæðitap íreitumsembyrjaðvaraðhita1.marsenlækkaðiglæðitap,ogþarmeðmagnlífrænsefnisí jarðveginum,íreitumsembyrjaðvaraðhita1.apríl.Þessarniðurstöðurkomuáóvartogþarfnast nánariskoðunar.

Orkaníheitavatninunýttistvelogþaðþurfti23kWhm2 tilaðhaldajarðvegshitaí5°Cfráhaustinu 2014tilfebrúarloka2015semjafngildir44krám2.Tilaðhaldahitanumí10°Cþurfti54kWhm2 sem jafngildir105krám2.Efþettaeryfirfærtíkrá7.140m2 fótboltavöllverðaþetta317.016krfyrir5°C en747.558krfyrir10°C.

Tilaðhaldajarðveginumí10°Címars,aprílogmaíþurfti1,40kWhm2/dagen2,87kWhm2 /dagtilað haldahonumí15°C.Efþettaeryfirfærtá7.140m2 fótboltavöllkostaði591.906kraðhaldahonumí 10°Cíþessaþrjámánuðien1.216.085kraðhaldahonumí15°C.

SUMMARYINENGLISH

Theaimofthisprojectwastoexaminethepossibilitytoextendsportseasonofgrasscoursesby geothermalheatinginlatewinterandspring.Theimpactoffivedifferentthermaltreatmentswere testedonsixgrassvarieties.

Atestgreenof300m2 wasconstructedatKorpúlfsstaðirinReykjavíkin2009andthetreatmentstarted inlateMarch2010.Thefiveheatingtreatmentsweretestedon60m2 wholeplotsandthesixgrass varietieswereon10m2 subplots.Geothermaltreatmentsincludedlongtermheating(from1March) andshorttermheating(from1April)attwotemperaturesin10cmdepth(5°Cand10°C)comparedto noheating.ThegrassspeciestestedwereSmoothmeadowgrass(Poapratensis),perennialryegrass (Loliumperenne)andtuftedhairgrass(Deschampsiacaespitosa)forfootballcourses,andcreeping bentgrass(Agrostisstolonifera)andtwovarietiesofredfescue(Festucarubra)forgolfgreens.

Areportwithresultsfromthefirstfiveyearswaspublishedin2015.Thisreportisaboutthelast experimentalyear(2014-2015).Thatyearthegeothermaltreatmentwaschangedsotheheating periodwaslongerandthesoiltemperaturesethigherinthespring,10°insteadof5°Cand15°Cinstead of10°C.Theheatingsystemstartedtoheatinautumn2014andkeptthetemperaturein5°Cintwo plotsand10°Cinothertwoplotsuntilthetemperaturewasincreasedintwoplots27February2015 and1Aprilintheothertwoplots.

Theweatherduringwinterandspringwascold.Thegeothermalplotsbecamefullygreenalmosta monthearlierthantheunheatedplot.Heatingto15°Cinspringdidnotspeedupthecomingofgreen colourcomparedtoheatingto10°C.Heatingto10°Cinautumnandearlywinterdidnotextendthe seasonfurtherthanheatingto5°C.

Thegrasseswerenotdamagedintheheatedplotsevenat15°C.

Rootsamples,downto18cm,weretaken22Apriland23July2015.Therootswerehealthyandthe geothermaltreatmentshadnotdamagedthem.

Soilsampleswerecollected23Julyandlossonignitionmeasured.Thermaltreatmentsthatstarted1 Marchdidnotaffectthelossonignitionbutthermaltreatmentthatstarted1Aprildid.Thiswas unexpectedandfurtherstudiesareneeded.

Energyefficiencyofthehotwaterusedwasgood,23kWhm2 wereneededtokeepthesoil temperaturein10cmdepthat5°CfromearlyautumnuntiltheendofFebruary,whichmean44ISK perm2.Comparablevaluesfortemperatureat10°Cwere54kWhm2 and105ISKm2.Ifthisis transferredtoa7.140m2 footballfielditwillcost317.016ISKtokeepthetemperatureat5°Cand 747.558ISKat10°C.

Tokeepthesoiltemperatureat10°CduringMarch,AprilandMay,1.40kWhm2/daywereneededand 2.87kWhm2/daywereneededtokeepitat15°C.Ifthisistransferredtoa7.140m2 footballfieldit wouldcost591.906ISKtokeepthesoiltemperatureat10°Cand1.216.085ISKat15°C.

INNGANGUR

Vorið2010varsettafstaðtilraunþarsemprófaðvaraðhitauppjarðvegíþróttavallaríþeimtilgangi aðflýtafyrirþvíaðgróðurlifnaðiávorin.Markmiðrannsóknarinnarvaraðkomastaðþvíhvortlengja mættinotkunartímaíþróttavallameðþvíaðhitajarðveginnmeðhitaveituvatnisíðlavetrarogframá vor.Könnuðvoruáhrif4mismunandihitunarmeðferða,ísamanburðiviðóupphitað,á6grastegundir. ReitirmeðhitalögnumvorubúnirtiláKorpúlfsstöðumogþeirhitaðirmislengiogmismikið.Til samanburðarvaróupphitaðurreitur.

Tilrauninvarframkvæmdmeðsvipuðumhættiárin2010-2014.Aðþvíloknuvargefinútskýrslaum niðurstöðurnar(GuðniÞorvaldssonogSvavarT.Óskarsson2015).Niðurstöðurnarsýnduaðmeð upphitunværihægtaðflýtaþvíaðreitirnirgrænkuðoggrösinþolduþaðaðjarðvegurinnværihitaður í10°Cfráþvííbyrjunmars.Orkaníheitavatninunýttistvel,munbeturenviðhúshitun.

Árið2015vargerðbreytingátilraunaskipulaginuáþannvegaaðreitirnirvoruhitaðirlenguroghærri hitinnvarhækkaðurúr10°Cí15°Cogsálægriúr5í10°C.Niðurstöðurfyrirárið2015erukynntarí þessariskýrslu.

EFNIVIÐUROGAÐFERÐIR

Ískýrslunnifrá2015erupphitunarkerfinuogtilraunaskipulaginulýst(GuðniÞorvaldssonogSvavarT.

Óskarsson2015)ogverðurþaðekkiendurtekiðhér.Ætluninvaraðhafatímaþáttinnóbreyttanfráfyrri árumþ.e.byrjaupphitunátveimurstórreitum1.marsoghinumtveimur1.apríl.Ákveðiðvaraðhækka hitannoghafahann10og15°Cístað5og10°Ceinsogveriðhafði.

Umveturinnáttuðumviðokkuráþvíaðþaðhafðigleymstaðlokafyrirvatniðvorið2014einsog ætluninvar.Þegarfóraðkólnaumhaustiðfórkerfiðafstaðoghélthitanumí5°og10°í10cmdýpt. Viðákváðumaðlátaþettaverasvonaþartilhitinnyrðihækkaðurí10og15°C1.marsog1.apríl.Þó ekkihafiðveriðætluninaðhafaþettasvonagefurþettaáhugaverðarupplýsingarumáhrifhitunarallan veturinnogkostnaðviðsvolangaupphitun.

NIÐURSTÖÐUR

Vorið2015varkaltogfrostvaríjörðufráseinnihlutadesemberoglangtframíapríl(1.-3.tafla).Það hefuráðurkomiðframaðekkivarslökktáhitakerfinusumarið2014ogþvífórþaðígangþegarkólnaði umhaustið.Kerfiðleitaðistviðaðhaldahitanumí10cmdýptí5°Círeitum2og4en10°Círeitum3 og5.Enginnhitivaríreit1fremurenáður.

Þegarhitinnvarhækkaðurítveimurreitum27.febrúarvorureitirnirekkertfarniraðgrænkaendavar meðalhitinnífebrúarundirfrostmarki.Þann5.marsörlaðiágrænumlitíreitumsemvoruhitaðirí10 og15gráður.Þessirreitirgrænkuðuhinsvegarhægtogvarreiturinnsemhitaðurvarí15°Ckominn með4ílitareinkunn1.apríl(4.og5.tafla).Þann9.aprílvoruallirupphituðureitirnirkomnirmeð7í einkunnog22.aprílvoruþeirallirorðniralgrænir.Þettaáriðvarþvíekkiávinningurafhituní15°C umfram10°C.Upphituní10°Cframtil1.marsskilaðiheldurekkiávinningiumframhituní5°C.

Óupphitaðireiturinngrænkaðihinsvegarmunseinnaenhinir.Hannvarbyrjaðuraðgrænka9.aprílog varðhálfgrænnumsvipaðleitioghinirurðualgrænir(22.apríl)enekkialgrænnfyrren18.maí.Hann varðþvíalgrænntæpummánuðiáeftirhinumreitunum.Hafaverðuríhugaaðvorið2015varkaltog

túnogúthagigrænkuðuseintt.d.fórutúnináKorpuekkiaðgrænkafyrrenummiðjanmaí.Á1.–7. myndséstþróuninígrænalitnumítilrauninni.Litirnirmættuþóveraskýrariámyndunum.

MeðallofthitiáKorpuíaprílogframtil13.maí2015var2,1°Cendagrænkaðimjöghægtþarsem enginnhitivarundir.Þaðhlýnaðiaðeins14.maíogþáfórutúnináKorpuaðgrænkaogóupphitaði reiturinnvarðalgrænn18.maíeinsogáðurhefurkomiðfram.

1.tafla. Lofthiti,jarðvegshiti,úrkoma,snjóhula,snjódýptogjarðklakiíeinstökummánuðumáKorpu árin2014–2015.Jarðklakiergefinnfyrir15.og30.hversmánaðar.

2014 Hiti°C Jarðvegshiti,°C

ÚrkomaAlhvíttMesta Klaki,cm í2mhæð5cm10cm20cmmm dagafj.snjódýptcm15. 30.

Janúar 2,5 -0,1-0,1 0,0 90 7 15 20 20

Febrúar 1,9 -0,8-0,7-0,4 18 0 25 25 Mars 2,1 -0,1-0,2-0,3 154 11 16 25 20

Apríl 5,0 1,9 1,6 1,4 66 3 7 Maí 8,1 7,9 7,7 8,0 57 0

Júní 11,3 12,712,612,7 112 0

Júlí 11,8 13,113,213,6 106 0

Ágúst 11,6 11,812,112,9 52 0

September 9,4 9,3 9,710,3 167 0

Október 4,0 2,6 3,1 3,7 117 0 Nóvember 5,6 3,3 3,3 3,3 84 0

Desember -1,0 0,1 0,3 0,8 133 28 33 10

Árið 6,0 5,2 5,2 5,5 1155 49 33

2015 Hiti°C Jarðvegshiti,°C

ÚrkomaAlhvíttMesta Klaki,cm í2mhæð5cm10cm20cmmm dagafj.snjódýptcm15. 30.

Janúar -0,3 -0,4-0,3 0,0 142 24 18 15 20

Febrúar -0,1 -0,3-0,3-0,3 104 18 12 25 25 Mars 0,7 -0,2-0,2-0,3 194 20 21 30 30 Apríl 2,3 0,6 0,3-0,1 61 9 6 20 Maí 4,3 4,0 4,0 4,5 50 0 Júní 9,2 10,2 9,7 9,8 20 0 Júlí 11,3 13,312,913,1 35 0

Ágúst 11,0 11,211,311,9 65 0 September 9,2 8,8 9,3 9,9 117 0 Október 5,2 4,4 4,9 5,4 186 0 Nóvember 1,9 1,3 1,6 2,0 135 7 26 10

Desember -0,5 -0,5-0,3 0,0 129 10 40 15 20 Árið 4,5 4,4 4,4 4,7 1237 88 40

Íhverjumreiterhitamælirsemupphaflegavarí11cmdýpt.Jarðvegslagiðofanámælunumhefur eitthvaðþykknaðþannigaðþaðgætiverið1-2cmþykkarajarðvegslagáþeimeníupphafi.Lesiðvar afþessummælumþegarreitirnirvorumetnir(2.tafla).Ásamatímavarhitinnmældurhandvirktí5og 10cmdýpt(hitamælirmeðprjóni)(3.tafla).Hitinnáföstumælunumvaraðmeðaltalirúmumtveimur gráðumhærrienmældurhitií10cmdýptsembendirtilþessaðföstumælarnirséuáheldurmeira dýpien10cm.Ekkierþóvístaðföstumælarnirsýninákvæmlegasamahitaogprjónmælirinn.

Munurinnáhitamældummeðprjónmælinumíannarsvegar5cmdýptoghinsvegarí10cmdýpter eðlilegabreytilegureftirlofthita.Munurinnermeiriefkalteríveðri.Aðmeðaltalivarhitinn0,8°Clægri í5cmdýpten10cmdýpt,endavarþettakalttímabil.

2.tafla. Jarðvegshitií11-12cmdýpt,mæltmeðföstumjarðvegshitamælum.

Tilraunaliðir Engin10°Cfrá 15°Cfrá 10°Cfrá15°Cfrá

Dagur hitun 1.3. 1.3. 1.4. 1.4. 27.feb 0,5 5,0 9,8 4,8 6,9 1.mar 0,5 8,1 13,8 4,8 8,1 5.mar 0,4 9,2 13,6 5,4 8,8 8.mar 0,5 10,3 15,1 5,2 9,8 11.mar 0,5 9,5 14,0 5,4 8,8 17.mar 0,5 10,2 15,1 4,9 9,6 20.mar 0,5 11,0 15,6 6,3 10,3 24.mar 0,5 9,3 14,1 4,9 8,7 1.apr 0,5 9,3 14,8 4,7 9,0 9.apr 0,5 9,8 14,6 9,5 10,7 12.apr 0,5 9,5 14,4 9,2 9,1 15.apr 0,5 9,6 14,9 9,3 14,5 18.apr 1,9 10,9 15,0 10,0 15,0 22.apr 4,0 10,2 14,9 9,6 14,6 25.apr 2,4 9,1 14,0 8,1 12,3 8.maí 3,2 9,1 14,0 8,8 13,9 16.maí 7,3 11,6 16,1 11,1 16,4 19.maí 7,5 11,2 15,2 10,9 15,0 22.maí 7,0 10,4 14,4 10,0 14,8 24.maí 8,6 11,9 15,5 10,3 16,2 26.maí 7,7 10,4 14,9 10,0 14,9 29.maí 7,8 10,6 15,4 10,2 15,7 Mt. 2,9 9,8 14,5 7,9 12,0

3.tafla. Jarðvegshitií5og10cmdýptítilraunareitunummældurhandvirktúti.

Hitií5cmdýptmældurhandvirkt

Tilraunaliðir

Engin10°Cfrá15°Cfrá10°Cfrá15°Cfrá

Dagur hitun 1.3. 1.3. 1.4. 1.4. 27.feb 1,3

11.mar -0,7 4,7 8,8 1,6 5,4 17.mar -0,6 7,1 11,3 3,5 6,8 20.mar -0,5 7,5 11,2 3,7 7,1 24.mar -0,8 5,1 9,2 1,3 4,2

1.apr -0,8 5,9 10,8 0,7 6,6 9.apr -0,4 7,8 11,5 7,5 9,1 15.apr -0,2 7 10,9 6,9 12,2 22.apr 2,8 7,7 10,8 7,5 10,2 25.apr 0,1 6,3 10,4 4,5 11,3

8.maí 0,8 6,2 10,4 6,1 10 22.maí 6,5 8,4 11,5 8,9 12,3 29.maí 9,3 10,8 14,5 10,9 14,6 Mt. 1,3 7,0 10,9 5,3 9,2

Hitií10cmdýptmældurhandvirkt Tilraunaliðir

Engin10°Cfrá15°Cfrá10°Cfrá15°Cfrá

Dagur hitun 1.3. 1.3. 1.4. 1.4. 27.feb 2,8 11.mar 6,5 11,2 3,3 7,4 17.mar 7,9 12,6 3,3 7,1 20.mar 8,9 12,8 4,3 8,3 24.mar 6,5 10,3 1,9 5,4

1.apr 6,3 11,8 1,1 7,2 9.apr -0,7 8 12,1 7,4 9,5 15.apr -0,5 7,6 12 7,3 13,2 22.apr 3 8,4 11,8 8,1 11,5 25.apr 0,5 6,8 11,2 4,9 12,3 8.maí 1,1 7,2 11,8 6,2 11,2 22.maí 6 8,7 12,2 8,9 12,8 29.maí 7,9 9,9 14,5 10 14,8

Mt. 2,5 7,7 12,0 5,6 10,1

4.tafla. Grænnlituríreitumvorið2015(0=enginnlitur,9=algrænt).Meðaltalallrayrkja.

Litareinkunn

Meðferð 27.2.5.3.17.3.24.3.1.4.9.4.15.4.22.4.18.5. Enginupphitun 0 0,00,00,00,03,04,05,09,0

10°C,byrjað1.mars 0 1,02,02,03,07,08,09,09,0

15°C,byrjað1.mars 0 2,03,03,04,07,08,09,09,0

10°C,byrjað1.apríl 0 0,00,00,01,07,08,09,09,0

15°C,byrjað1.apríl 0 1,02,02,02,07,08,09,09,0

2.mynd. Myndinertekin24.mars2015.Upphituðureitirnirbræðaafsérsnjóinnnemasásemennerí5°C.Snjór eryfiróupphitaðareitnum.

3.mynd. Myndinertekinn1.apríl2015.Snjórligguryfiróupphitaðareitnum.

4.mynd. Myndinertekin9.apríl2015.Upphitaðirreitirorðnirtöluvertgrænirenóupphitaðireiturinnlengstí burtuámyndinnimunhvítari.

5.mynd. Myndinertekin15.apríl2015.Óupphitaðireiturinnlengsttilhægriermunminnagrænnenupphituðu reitirnir.

6.mynd. Myndinertekin19.apríl2015.Óupphitaðireiturinnreiturinnsemernæsturámyndinnihálfgrænnen aðrirreitirorðnirgrænir.

7.mynd. Myndinertekin25.apríl2015.Gæsirnarsóttuítilrauninaþarsemhúnvarmungrænnienumhverfið. Áþessumtímavoruupphituðureitirniralgrænirenóupphitaðireiturinnhálfgrænn(næsturámyndinni).

Glæðitap

Jarðvegssýnivorutekin23.júlí2015ogglæðitapmæltíþeim.Glæðitapsegirtilummagnlífrænsefnis ísýnunum(6.tafla).Ekkivarmarktækurmunuráglæðitapiíreitum,sembyrjaðvaraðhita1.mars,og óupphitaðareitnum.Reitirsembyrjaðvaraðhita1.aprílvoruhinsvegarmeðmarktæktminna glæðitapenóupphitaðireiturinn.

Niðurbrotálífrænuefnieykstjafnanmeðauknumhitaograka.Þaðkemurþvíáóvartaðupphituní5 og10°Círúmatvotilþrjámánuðiáárií4árogsvonánastallanveturinn2015skyldiekkihafameiri áhriftillækkunarlífrænsefnis.Þaðkomlíkaáóvartaðreitirsemvoruhitaðirískemmritímaskyldu lækkameiraíglæðitapienhinir.Þegarreitirnireruhitaðirþornaþeirogminnirakidregurúrniðurbroti. Þaðkannaðveraeinnáhrifavaldur.Einnigflýtirhituninþvíaðgrösinfaraafstaðávorinogbyrjiað hlaðaniðurlífrænuefniíjarðveginn.Þaðkannaðeigaeinhvernþáttíþessuenþaðhefðiþáeinnigátt aðkomareitunumsembyrjaðvaraðhita1.apríltilgóða.

6.tafla. Glæðitapíjarðvegssýnumímismunandireitumíupphitunartilrauninni.

Meðferð Glæðitap%,meðaltalþriggjasýna

Enginupphitun 5,6

10°C,byrjað1.mars 5,5

15°C,byrjað1.mars 5,2

10°C,byrjað1.apríl 4,5

15°C,byrjað1.apríl 4,6

R2 =0,74,CV=6,7.MunurmilliliðavarmarktækurP=0,0059

Rætur

Tvisvaryfirsumariðvoruteknir18cmdjúpirkjarnarúrreitunumtilaðskoðarætur,fyrstþann22.apríl ogsvo23.júlí.Myndirvoruteknarafkjörnunum(8.-20.mynd).Íheildinalíturrótarkerfiðvelútí tilrauninni.Íöllumreitumlosnaðijarðveguraðeinsneðstúrkjarnanumífyrrisýnatökunnieníþeirri seinnivarhannþéttariogheillisemervísbendingumþéttrótarkerfi.Íöllumreitumnáræturnarlangt niðurogupphitunallanveturinnvirðistekkerthafaskaðaðrætur.

8.mynd. Holaeftirholuskerann.

9.mynd. Holuskeri.

10.mynd. Holuskerinnsleginnniðuríréttadýpt.

Orkunotkunogkostnaður

Einsogáðurhefurkomiðframgleymdistaðslökkvaákerfinuvorið2014.Þettaþýðiraðþegar jarðvegshitinnfóraðlækkahaustið2014hefurkerfiðfariðsjálfkrafaígang.Veðurathugunarstöðiná Korpuerínokkurhundruðmetrafjarlægðfrátilrauninniogjarðvegshitamælingarþarættuaðgefa ágætarvísbendingarfyrirtilraunina.Meðaljarðvegshitií10cmdýptáKorpuíjúní,júlíogágústvar 12,6°C(1.tafla),kerfiðættiþvíekkiaðhafafariðígangíþessummánuðum.

Meðalhitinníseptembervarhinsvegar9,7°Cí10cmdýptogfórniðurfyrir10°Cum20.septemberog þáhefurhitakerfiðvæntanlegafariðígangíþeimtveimurreitumþarsemhitinnvarstillturá10°C. Meðaljarðvegshitinn(10cmdýpt)íoktóbervar3,1°Cogfórniðurfyrir5°Cstraxfyrstuvikunaíoktóber.

Þáhefurupphitunhafistíreitumsemstilltirvoruá5°C.Fráfyrstuvikuoktóber2014ogframílok febrúar2015fórjarðvegshitinnáKorpualdreiyfir5°Cnemanokkradagaínóvember.Íjanúarog febrúarvarhitinnoftastundirfrostmarki.

Kerfiðhefurþvíaðmestuveriðígangieftiraðþaðfórafstaðumhaustið.Meðaljarðvegshitií10cm dýptfrá1.okt.–27.febr.varum1,2°C.Þaðþurftiþvíaðhækkahitanní5gráðureitunumum3,8 gráðuríþessafimmmánuðioghitanní10gráðureitunumum8,8gráður.Í7töflumásjáorkunotkunina fráhaustinu2014til27.febrúar2015þegartilraunameðferðirnarhófust.Kerfiðnáðiekkiaðhalda báðum10°Creitunumíþeimhitaþennantímaheldurvarannarþeirraí7°C.Þessvegnaeruþeirbirtir sittíhvorulagienmeðaltalaf5°reitunum.

7.tafla. Orkunotkunogkostnaðurviðupphitunfráhaustinu2014-27.febrúar2015.Orkuverð hitaveitu1,93kr/kWhándælukostnaðarsemerum0,10kr/m2/dag.

Jarðvegshiti

OrkunotkunkWhm2 23,0 39,8 54,2 Kostnaðurkr/m2 44,4 76,9 104,7 Kostnaður(kr)áfótboltavöll(7.140m2) 317.016 549.066 747.558

Upphituninfráhaustinu2014tilfebrúarlokavarviðbótviðupphituninasemmiðaðhefurveriðviðí upphitunaráætluninniogkomtilvegnamistakaeinsogáðursegir.Þettaárflýttiupphituní10°Cá þessumtímaekkigrænkunreitannasamanboriðvið5°C.Upphitunáþessumtímavirtistekkiskaða gróðurinnoge.t.v.erhúnalvegóþörf.

Kerfiðvarsvosettafstaðsamkvæmtáætlunþann27.febrúarþannigaðhitinnítveimurreitumvar hækkaður,annarsvegarúr5°Cí10°Coghinsvegarúr10°Cí15°C.Orkunotkunogkostnaðartölureru sýndarí8.–10.töflu.Enginnávinningurvarafþvíaðhitaí15°Cumfram10°Cenkostnaðurinn tvöfaldastmiðaðvið10°C.Miðaðviðþessi6ársemupphitunartilrauninhefurstaðiðerlíkleganógað hitaí5°Címarsoghækkasvoí10°Cíapríltilaðnáhámarksárangri.Enárangurinnermjögbreytilegur eftirárferði,lítillsumárinenmikillönnur.Þegarhérertalaðumárangureráttviðhversusnemma völlurinngrænkar.Þaðsemekkihefurveriðprófaðerhversumikiðálagvöllurinnþolirþegarhanner orðinngrænnenlofthitierennlágur.

Þaðhefuráhrifákostnaðviðupphitunímars2015aðbúiðvaraðhaldavellinumvolgumallanveturinn. Efmiðaðerviðupphituní5°Címarsog10°Cíaprílogmaíhefurkostað258.000kraðhitahannogvið þaðbætistrafmagnskostnaðurvegnadælingarávatni(0,10kr/m2/dag).

8.tafla. Orkunotkunáhvernfermetraádag(kWh)viðmismiklaupphitunjarðvegs ímars,aprílogmaí2015.

Jarðvegshiti°C

5 10 15

Mars 0,13 0,91 1,36

Apríl 0,42 1,05 Maí 0,07 0,46

9.tafla. Kostnaðurviðmismiklaupphitunjarðvegsímars,aprílogmaí2015(krm2/dag).

Jarðvegshiti°C

5 10 15

Mars 0,25 1,76 2,63 Apríl 0,80 2,04 Maí 0,14 0,89

Samtals 0,25 2,70 5,56

10.tafla. Kostnaðurviðmismiklaupphitunjarðvegsímars,aprílogmaí2015 miðaðvið7.140m2 fótboltavöll.

Jarðvegshiti°C 5 10 15 Mars 55.335 389.558 582.124

Apríl 171.360 436.968 Maí 30.988 196.993

Samtals 55.335 591.906 1.216.085

Orkaníheitavatninunýttistvelviðupphitunjarðvegs.Kælingheitavatnsinsþarerum25%meirien viðhitunhúsa.Umhverfihitalagnaíjarðvegshitunermunþurraraent.d.ísnjóbræðslukerfumognotar þvíekkinema20%afþeirriorkusemsnjóbræðslukerfinota.Heitavatniðerverðlagtmiðaðviðrúmmál þessenekkiorkuinnihald,þvíermikillávinningurafþvíaðnásemmestriorkuúrheitavatninu.

ÁLYKTANIR

1.Upphituní15°Caðvorivirtistekkiflýtagrænkunreitaumframupphituní10°C.

2.Upphituní10°Cfyrripartvetrarvirtistekkigefaneittumframupphituní5°C.

3.Upphitunallanveturinn2015og2-3mánuðiáárinæstufjöguráráundanvirtistekkihafaskaðað rótarkerfigrasannaogupphitunskemmdiekkigrasiðaðöðruleyti.

4.Hitinníheitavatninunýttistvel.Líklegaerekkiávinningurafþvíaðhitavellinafyrripartvetrarí venjuleguárferði.Hituní5°Címarsog10°Cíaprílogframímaíefþurfaþykirvirðistnægileg.Þáer hitunarkostnaðureinnigvelásættanlegur.

ÞAKKARORÐ

Ýmsirhafalagtþessuverkefniliðmeðfjárframlögumeðavinnuogeruþeimfærðarbestuþakkirfyrir.

OrkuveitaReykjavíkurogKnattspyrnusambandÍslandsstyrktuþettaverkefnimeðfjárframlögum.

KjartanH.HelgasonhjáVSÓráðgjöfteiknaðiupphitunarkerfiðogvarráðgjafiumhönnunásamtSvavari T.ÓskarssynihjáOrkuveituReykjavíkur.VSÓveittigóðanafsláttásinnivinnu.EinarBrynjarssonhjá Lauftækniteiknaðifrárennslislagniroggrunnsniðtilraunarokkuraðkostnaðarlausu.ÁgústGestsson pípulagningarmeistarisáumallarpípulagnirogSveinnÞorsteinssonrafvirkjameistariumraflagnir.Þeir hafabáðirveriðmjögliðlegirefkallahefurþurfteftiraðstoðogekkialltafþegiðlaunfyrirsínavinnu. ÁgústJenssonvallarstjórihjáGRáKorpúlfsstöðumhafðiumsjónmeðframkvæmdviðuppbyggingu flatarásamtGuðnaÞorvaldssyni.StarfsmennGRhafaséðumáburðargjöf,sláttogaðraumhirðuá tilraunareitunum,einnigþegarekkivartilfjármagníverkið.LandbúnaðarháskóliÍslandshefurlagttil miklavinnuviðtilrauninaogskrifskýrslu.GuðjónAðalsteinssonhjáFjarvirkniehfsáumfjarmælingar átilraunatímanumoggafgóðráðoghefureinsogmargiraðrirekkirukkaðfyrirallasínavinnu.Svavar T.Óskarssonhefurávalltveriðreiðubúinnaðleggjaverkefninulið,einnigeftiraðhannhættihjá Orkuveitunni.SíðastenekkisístfærumviðReykjavíkurborgþakkirfyriraðstöðunaáKorpúlfsstöðum.

HEIMILDIR

GuðniÞorvaldssonogSvavarÓskarsson,2015.Upphituníþróttavalla.RitLbhÍnr.56,42bls.