Tytuł oryginału: Berlitz Norwegian Phrase Book & Dictionary Przekład i adaptacja: Zuzanna Koniarz Redaktor prowadzący: Ewa Czarnowska-Fenrych, Joanna Szeligowska Redakcja: Katarzyna Sarna Korekta: Joanna Ośka, Zuzanna Byczek Okładka: PPS Zdjęcie na okładce: © Andreas Pollok/Taxi/Getty Images/Flash Press Media © /Shutterstock.com Skład i łamanie: LogoScript Produkcja: Sławomir Gajda Druk i oprawa:
© for the original edition: 2004 Berlitz Publishing/APA Publications GmbH & Co. Verlag KG, Singapore Branch, Singapore © for the Polish edition: 2010 Langenscheidt Polska Sp. z o. o., Warszawa Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być reprodukowana, przechowywana w systemie wyszukiwawczym ani przetwarzana w żadnej postaci za pomocą środków elektronicznych, mechanicznych, fotokopii, nagrań itp. Bez pisemnej zgody Wydawcy. Berlitz Trademark Reg. US Patent Office and other countries. Marca Registrada. Property of Berlitz Investment Corporation and used under licence by Apa Publications GmbH&Co. Verlag KG, Singapore Branch.
Langenscheidt Polska Sp. z o. o. 02-548 Warszawa ul. Grażyny 13 www. langenscheidt.pl Printed in Poland ISBN 978-83-7476-771-2
SPIS JĘZYK
TREŚCI 6
NORWESKI
7
WYMOWA PODSTAWOWE
11
ZWROTY
Powitania/Pozdrowienia Podstawowe informacje o sobie Problemy z porozumiewaniem się
11 12
Prośba o pomoc Pytania Inne przydatne słówka
13
21
ZAKWATEROWANIE W recepcji Problemy Pralnia
JEDZENIE
22 27 28
Fryzjer/Salon piękności Wyjazd Pole namiotowe
33 35 36 38 39
Napoje Skargi Rachunek Przekąski Piknik
65 67 67 68 68 70 71 72 77
Metro Statek/Prom Inne środki transportu Samochód Pytanie o drogę Parking Awarie Wypadki/Policja
PODRÓŻE Kontrola paszportowa Bagaż Gdzie...? Rezerwacja hotelowa Taksówka Samolot Pociąg Autokar Autobus/Tramwaj
29 30 31
33
NA MIEŚCIE
Lokale gastronomiczne Głodny/a? Zamawianie Śniadanie Menu
14 15 20
56 60 61 62 64
65 78 78 80 80 82 84 85 86
Bank/Kantor Wyrażenia biznesowe Na poczcie
87 89 90
Rozmowa telefoniczna Internet Wymiana pieniędzy
92 95 96
PRACA
97
Praca w Norwegii – źródła informacji 97 Szukanie pracy 98 Zawieranie umowy 100 BHP 101 Prace budowlane, wykończeniowe, instalacyjne i rzemieślnicze 103
NOWE
Prace wiejskie i ogrodnicze Kelner i barman Kucharz, piekarz, pomoc kuchenna Pielęgniarki, osoby opiekujące się małymi dziećmi i chorymi, fizjoterapeuci
SKLEPY I
123 125
Zaproszenia
129 131 133 135 139 142
U optyka Pamiątki W sklepie fotograficznym Odzież W sklepie spożywczym Sprzęt kempingowy Artykuły gospodarstwa domowego
143
126
145 146 148 149 156 157 159
161
ZWIEDZANIE Informacja turystyczna Atrakcje turystyczne Wstęp Kto?/Co?/Kiedy?
117
129
USŁUGI
Sklepy i usługi Obsługa Płacenie W aptece/W drogerii U jubilera/U zegarmistrza Kiosk W księgarni/Artykuły papiernicze i biurowe
113
123
ZNAJOMOŚCI
Przedstawianie się Pogoda
108 111
161 161 163 164
Wrażenia Kościoły Za miastem
165 166 167
ROZRYWKA
169
Kino/Teatr Opera/Balet/Koncert Życie nocne
169 171 171
Sport Sporty zimowe Na plaży
175 176 177 183
U dentysty U ginekologa Opłaty i ubezpieczenie
ZDROWIE
172 173 174
175
U lekarza Części ciała Wypadki/Obrażenia W szpitalu
183 184 185
WSKAZÓWKI
GRAMATYCZNE
186
SŁOWNICZEK
POLSKO-NORWESKI
190
WAŻNE
212
INFORMACJE
Skąd pochodzisz? Liczebniki Lata/Stulecia Pory roku Miesiące Dni tygodnia/Daty Życzenia
212 213 215 216 216 217 219
Dni świąteczne Która jest godzina? Najczęstsze skróty Napisy informacyjne Nagłe wypadki Rzeczy zgubione/kradzieże
219 220 221 222 223 224
JĘZYK
NORWESKI
Norwegia to kraj o powierzchni 324 220 km², zamieszkany przez około 4,8 miliona osób. Język norweski należy do grupy języków germańskich (odłam skandynawski). Istnieją dwie oficjalne wersje języka pisanego: bokmål bu:kmol oraz nynorsk ny:noszk. W naszych rozmówkach używamy wersji bokmål, gdyż posługuje się nią większość Norwegów – głównie mieszkańcy stolicy (Oslo) oraz wschodniej części kraju. Warto wiedzieć, że żyjący na północy Norwegii Samowie (Samer sa:mer) posługują się swoim własnym językiem (samisk sa:misk). Języki skandynawskie (norweski, szwedzki, duński, islandzki) są ze sobą blisko spokrewnione. Użytkownicy tych języków mogą się porozumieć bez większych problemów. Wyjątek stanowi język islandzki, który ze względu na geograficzne odizolowanie zachował wiele cech języka staronordyckiego. Warto również pamiętać, że większość Norwegów włada językiem angielskim.
6
WYMOWA
W Y M O W A
Samogłoski długie i krótkie W języku norweskim istnieją dwa rodzaje samogłosek – samogłoski długie i krótkie. Należy zwracać uwagę na poprawną wymowę samogłosek, gdyż może ona powodować zmianę znaczenia słowa. Jeżeli po samogłosce jest jedna spółgłoska, wtedy samogłoskę wymawiamy długo, czyli przeciągamy, np.: tak ta:k sufit. Jeśli zaś po samogłosce są dwie spółgłoski, musimy wymówić samogłoskę szybko i krótko, np.: takk takk dziękuję. Przykłady: lege mine fin pen spise
le:ge mi:ne fi:n pe:n spi:se
lekarz moje ładny piękny jeść
legge minne finn penn spisse
legge minne finn penn spisse
kłaść wspomnienie znajdź pióro (do pisania) ostrzyć
Litera
Opis wymowy
Symbol
Przykład
Wymowa
a
1. długie a 2. krótkie a
a: a
tak katt
ta:k katt
e
1. długie e 2. krótkie e
e: e
hete sette
he:te sette
i
1. długie i 2. krótkie i
i: i
vite ligge
wi:te ligge
o
1. długie o wymawiane jak polskie u 2. krótkie o wymawiane jak polskie u 3. krótkie o – często przed podwójną spółgłoską, jak polskie o 4. długie o wymawiane jak polskie o
u:
bok
bu:k
u
okse
ukse
o
komme
komme
o:
sove
so:we 7
u
y
æ
ø
å
usta ułożone jak przy gwizdaniu, w dziubek 1. długie u 2. krótkie u 3. wymawiamy jak polskie u
µ: µ u
ute kunne dum
µ:te kµnne dum
dźwięk pomiędzy polskimi głoskami i oraz y; usta zaokrąglone 1. długie y 2. krótkie y
y: y
fly bytte
fly: bytte
dźwięk pomiędzy polskimi głoskami a oraz e; usta szeroko otwarte 1. długie æ 2. krótkie æ
æ: æ
være færre
wæ:re færre
dźwięk pomiędzy polskimi głoskami o oraz e; usta zaokrąglone 1. długie ø 2. krótkie ø
oe: oe
høne sønn
hoe:ne soenn
jak polskie o 1. długie å 2. krótkie å
o: o
gråte måtte
gro:te motte
Dyftongi Dyftong to połączenie dwóch samogłosek, wymawiane jak jeden dźwięk. cześć æj hei hæj ai mai maj maj oej gøy goej fajnie owca æł sau sæł
ei ai øy au
Spółgłoski Spółgłoski w języku norweskim wymawiamy podobnie jak w języku polskim. Uwaga! Należy akcentować podwójne spółgłoski, np.: ligge ligge leżeć. 8
W Y M O W A
Inne kombinacje literowe
sz
champagne szampanje tegne tæjne geit jæjt begynne bejynne generell szenerell
szampan rysować koza zaczynać ogólny
sz
journalist szurnalist
dziennikarz
kj, ki, ky, tj
ś
ng wymawiamy jak
ng
kjeks śeks kysse śysse tjue śµ:łe konge konge
herbatnik całować dwadzieścia król
rs er
sz ær
norsk noszk er ær
skj, sj, sk (+ i, y, øy)
sz
sl
szl
skje sze: sjanse szangse ski szi: skøyter szoejter slutte szlµtte
norweski wszystkie formy osobowe czasownika być łyżka szansa narty łyżwy kończyć
ch eg g przed e, i oraz y
sz æj j
g w niektórych słowach
pochodzenia obcego wymawiamy jak sz j w niektórych słowach pochodzenia obcego wymawiamy jak sz
w słowie Kongo
Litery nieme g
nieme przed j, np.: igjen ijen znowu nieme w słowach kończących się na -ig, np.: billig billi tani
h
nieme przed j oraz v, np.: hjemme jemme w domu, hvem wem kto
t
nieme zawsze w zaimku det de to nieme zawsze w określonej formie rzeczowników rodzaju nijakiego w liczbie pojedynczej, np.: barnet ba:rne dziecko
d
zwykle nieme na końcu wyrazu, np.: med me: z zawsze nieme po n, np.: land lann kraj
v
nieme w wyrazach: selv sell samemu, halv hall pół, tolv toll dwanaście 9
Akcent W języku norweskim akcent pada zwykle na pierwszą sylabę. Zdarzają się jednak wyjątki od tej reguły. W rozmówkach zaznaczamy akcentowaną sylabę – przez podkreślenie – tylko w przypadku, kiedy akcent pada na inną sylabę niż pierwsza, np.: tilbake tilba:ke z powrotem.
Alfabet
A B C D E F G H I J
10
a: be: se: de: e: eff ge: ho: i: je:/jodd
K L M N O P Q R S T
ko: ell emm enn u: pe: kµ: ærr ess te:
U V W X Y Z Æ Ø Å
µ: we: dobbelt we: eks y: set æ: oe: o:
PODSTAWOWE
ZWROTY
PODSTAWY Tak. Nie. Proszę. (gdy kogoś o coś prosimy) Proszę. (gdy komuś coś dajemy) Dziękuję. Dziękuję bardzo.
Ja. ja Nei. næj Vær så snill. wæ:szosnill Vær så god. wæ:szogu: Takk. takk Mange takk./Tusen takk. mange takk/tµ:sn takk
Nie ma za co.
Ingen årsak./Bare hyggelig. ingen o:szak/ba:re hygli
Dobrze./Zgoda.
OK./Greit. u: ko:/græjt
P O D S T A W O W E Z W R O T Y
POWITANIA/POZDROWIENIA Polaków może dziwić, że mieszkańcy Norwegii – tak młodsi jak i starsi, znajomi oraz nieznajomi – zwracają się do siebie na ty. W urzędach, na ulicy, w autobusach, w sytuacjach formalnych i nieformalnych używają formy du dµ:. Oczywiście istnieje również forma grzecznościowa – De di:, czyli pan/pani/państwo, ale używana jest ona bardzo rzadko – jedynie w stosunku do osób dużo starszych lub takich, którym należy się szczególny szacunek. Dlatego też w naszych rozmówkach, w wersji norweskiej, stosowana jest wszędzie forma du. W Norwegii, gdy po pewnym czasie spotkamy kogoś ponownie, witamy go wyrażeniem Takk for sist! takk foszist (Dziękuję za ostatnie spotkanie!). Jeśli spotkanie miało miejsce wczoraj, mówimy Takk for i går! takk forigo:r (Dziękuję za wczorajsze spotkanie!). Jeżeli zaś żegnamy się z gospodarzami po dłuższej wizycie, możemy powiedzieć Takk for i dag! takk for ida:g (Dziękuję za dzisiejsze spotkanie!). Cześć! (na powitanie) Hei!/Hallo! hæj/halu: Dzień dobry. (rano)
God morgen. gu:morn
Dzień dobry.
God dag. gu:da:g
Dobry wieczór.
God aften./God kveld. gu:aftn/gu:kwell 11
Dobranoc. Cześć! (na pożegnanie) Do widzenia. Do zobaczenia. Miłej podróży! Powodzenia! Słucham? Przepraszam! (gdy o coś pytamy) Przepraszam!/Proszę wybaczyć!
God natt. gu:natt Ha det (bra)! ha:de(bra) Adjø. adjoe: Vi ses. wi ses God tur! gu: tµ:r Lykke til! lykke til Unnskyld?/Hva sa du? µnszyll/wa: sa: dµ Unnskyld! µnszyll Beklager. bekla:ger
GRAMATYKA – ZAIMKI OSOBOWE ja ty on/ona pan/pani
jeg du han/hun De
PODSTAWOWE
jæj dµ: han/hµn di:
my wy oni/one państwo
vi dere de De
wi: de:re di: di:
INFORMACJE O SOBIE
Jak się pan(i) nazywa? Hva heter du? wa: he:ter dµ: Nazywam się… Jeg heter … jæj he:ter Miło mi pana/panią poznać. Hyggelig å hilse på deg. hygli o: hilse po: dæj Nawzajem./Mnie również. I like måte. i li:ge mo:de Skąd pan(i) pochodzi? Hvor kommer du fra? wu:r kommer dµ: fra: Pochodzę z Polski. Jeg kommer fra Polen. jæj kommer fra: pu:ln Jestem Polką/Polakiem. Jeg er polsk. jæj ar pu:lsk Ile ma pan(i) lat? Hvor gammel er du? wu:r gammel ær dµ: Mam… lat. Jeg er … år gammel. jæj ær… o:r gammel Co pan(i) robi w Norwegii? Hva gjør du i Norge? wa: joe:r dµ: i norge Pracuję./Studiuję. Jeg jobber./Jeg studerer. jæj jobber/jæj stµde:rer Jestem hydraulikiem/pielęg- Jeg er rørlegger/sykepleier/student. niarką/studentem/studentką. jæj ær roe:rlegger/sy:keplæjer/stµdent Gdzie pan(i) mieszka? Hvor bor du? wu:r bu:r dµ Mieszkam w… Jeg bor i … jæj bu:r i: Jak się pan(i) miewa? Hvordan har du det? wu:rdan ha:r dµ: de 12
Dobrze, dziękuję.
Bra, takk. bra: takk
całkiem dobrze
ganske bra ganske bra:
nie najgorzej
ikke så verst ikke so: wæszt
fatalnie
elendig elendi
A pan(i)?
Og du? o dµ:
Bardzo dobrze, dziękuję.
Veldig bra, takk. weldi bra: takk
GRAMATYKA – PRZECZENIE W języku norweskim występują dwa przeczenia: nei næj oraz ikke ikke. Nei odpowiada polskiemu nie, natomiast ikke stosujemy zawsze wewnątrz zdania i stawiamy po czasowniku. Snakker du norsk? Czy mówisz po norwesku? snakker dµ: noszk Nei, jeg snakker ikke norsk. næj jæj snakker ikke noszk
PROBLEMY Z
Nie, nie mówię po norwesku.
POROZUMIEWANIEM SIĘ
Czy mówi pan(i) po norwesku? po angielsku po polsku po niemiecku po rosyjsku po włosku po hiszpańsku po francusku Mówię (trochę) po angielsku. Nie mówię (zbyt dobrze) po norwesku. Czy ktoś tu mówi po angielsku?
P O D S T A W O W E Z W R O T Y
Snakker du norsk? snakker dµ: noszk engelsk engelsk polsk pu:lsk tysk tysk russisk rµssisk italiensk italiensk spansk spansk fransk fransk Jeg snakker (litt) engelsk. jæj snakker (litt) engelsk Jeg snakker ikke (så bra) norsk. jæj snakker ikke (so: bra:) noszk Er det noen her som snakker engelsk? ær de nułen hæ:r som snakker engelsk
UWAGA! Jeżeli chcemy o coś zapytać, zwrócić się do kogoś o pomoc, zaczynamy zdanie od grzecznościowego przepraszam, czyli unnskyld µnszyll. 13
Przepraszam, czy może pan(i)…? mówić (trochę) wolniej
snakke (litt) langsommere snakke (litt) langsommere
to powtórzyć to przeliterować to napisać to przetłumaczyć Jak to się wymawia?
gjenta det jenta de
Czy może pan(i) pokazać to… w książce? wyrażenie zdanie słowo Chwileczkę. Zobaczę, czy znajdę to w tej książce.
Kan du peke på … i boken? kan dµ pe:ke po: … i bu:ken
Jak to się nazywa po norwesku? Co to znaczy? Czy pan(i) rozumie? Rozumiem. Nie rozumiem. Czy pan(i) wie? Wiem. Nie wiem.
PROŚBA O
stave det sta:we de skrive det ned skri:we de ne:d oversette det oweszette de Hvordan uttaler du dette? wu:rdan µttaler dµ dette
uttrykket µ:trykke setningen setningen ordet u:re Et øyeblikk. et oejeblikk Jeg skal se om jeg kan finne det i denne boken. jæj skal se: om jæj kan finne de i denne bu:ken Hva heter dette på norsk? wa: he:ter dette po: noszk Hva betyr det? wa: bety:r de Forstår du? foszto:r dµ Jeg forstår. jæj foszto:r Jeg forstår ikke. jæj foszto:r ikke Vet du? we:t dµ Jeg vet. jæj we:t Jeg vet ikke. jæj we:t ikke
POMOC
HJELP! jelp
Przepraszam, czy może mi pan(i) pomóc? 14
Unnskyld, kan du …? µnnszyll kan dµ
Pomocy! Unnskyld, kan du hjelpe meg? µnszyll kan dµ jelpe mæj
Zgubiłem/łam się. Zgubiłem/łam… bilety pieniądze paszport Nie wiem, gdzie jest/są… Nie mam… Mój bagaż zaginął. Ukradziono mi portfel.
Jeg har gått meg bort. jæj har gott mæj burt Jeg har mistet … jæj ha:r mistet billettene billettne pengene pengene passet passe Jeg vet ikke hvor … er. jæj we:t ikke wu:r… ær Jeg har ikke … jæj ha:r ikke Bagasjen min er borte. baga:szen mi:n ær burte Lommeboka mi ble stjålet. lummebu:ka mi ble stjo:let
Ukradziono mi torebkę. Veska mi ble stjålet. weska mi ble stjo:let Potrzebuję lekarza. Jeg må til legen. jæj mo: til le:gen Dziękuję za pomoc. Takk for hjelpen. takk for jelpen Wypadki/Policja → 86; Wypadki/Obrażenia → 177
PYTANIA
P O D S T A W O W E Z W R O T Y
GRAMATYKA Zadając pytanie po norwesku, stosujemy inwersję, czyli zamieniamy miejscami podmiot z orzeczeniem. W języku norweskim nie występuje partykuła czy. Jeśli chcemy uzyskać odpowiedź tak lub nie, zaczynamy pytanie od czasownika. Czy mówisz po angielsku? Snakker du engelsk? snakker dµ engelsk Ja, jeg snakker engelsk. ja: jæj snakker engelsk Nei, jeg snakker ikke engelsk. næj jæj snakker ikke engelsk
Tak, mówię po angielsku. Nie, nie mówię po angielsku.
Możemy też zacząć pytanie od zaimka pytającego, np.: hva/hvem/hvor
wa:/wem/wu:r co/kto/gdzie.
Hvor er han? wu:r ær han Han er på jobben. han ær po: jobben
Gdzie on jest? On jest w pracy.
15
Co?/Kto? Co? Kto? Co to jest? To jest… Kto to jest? Czy to jest…? To nie jest…
Hva? wa: Hvem? wem Hva er det? wa: ær de Det er … de ær Hvem er det? wem ær de Er det …? ær de Det er ikke … de ær ikke
Gdzie? Gdzie to jest? Gdzie jest/są…? Gdzie znajdę…? Gdzie dostanę…? Gdzie to się znajduje? blisko/daleko na lewo/na prawo obok hotelu tu/tam w domu w mieście/za miastem w Polsce/w Norwegii w pracy w samochodzie w szkole
Hvor er det? wu:r ær de Hvor er …? wu:r ær Hvor finner jeg …? wu:r finner jæj Hvor kan jeg få tak i …? wu:r kan jæj fo ta:k i Hvor ligger det? wu:r ligger de i nærheten/langt unna i næ:rhetn/langt µnna til venstre/til høyre til wenstre/til hoejre ved siden av hotellet we:sidnaw hutelle her/der hær/dær hjemme jemme i byen/utenfor byen i by:jen/µ:tnfor by:jen i Polen/i Norge i pu:ln/i norge på jobben po: jobben i bilen i bi:ln på skolen po: sku:ln
Kiedy? Kiedy otwierają/zamykają…? Kiedy się zaczyna/kończy…? czasami często/rzadko dzisiaj/jutro/wczoraj godzinę temu od godziny… do godziny… o godzinie ósmej potem przed/po teraz 16
Når åpner/stenger …? no:r o:pner/stenger Når begynner/slutter …? no:r bejynner/szlµtter av og til/noen ganger awotil/nułen ganger ofte/sjelden ofte/szeldn i dag/i morgen/i går ida:g/i:mo:rn /igo:r for en time siden for en ti:me si:dn fra klokka … til klokka … fra klokka… til klokka klokka åtte klokka otte etterpå etterpo: før/etter foe:r/etter nå no:
w ciągu… wcześnie/późno wkrótce wtedy za godzinę zawsze/nigdy zwykle
i løpet av … i loe:pe aw tidlig/sent ti:dli/se:nt snart snart da da: om en time om en ti:me alltid/aldri alti/aldri vanligvis wa:nliwis
Jak? Jak daleko? Jak długo? Jak dojść do…?
Hvor langt? wu:r langt Hvor lenge? wu:r lenge Hvordan kommer jeg til…? wu:rdan kommer jæj til
Jaki…? bliski/daleki ciepły/zimny ciężki/lekki czysty/brudny dobry/zły duży/mały lepszy/gorszy łatwy/trudny następny/ostatni otwarty/zamknięty pełny/pusty piękny/brzydki prawidłowy/nieprawidłowy stary/młody stary/nowy szybki/wolny tani/drogi wolny/zajęty
nær/fjern nær/fjærn varm/kald warm/kall tung/lett tung/lett ren/skitten re:n/szitn bra/dårlig bra:/do:rli stor/liten stu:r/li:tn bedre/verre be:dre/værre lett/vanskelig lett/wanskli neste/siste neste/siste åpen/stengt o:pen/stengt full/tom fµll/tum pen/stygg pe:n/stygg riktig/feil rikti/fæjl gammel/ung gammel/ung gammel/ny gammel/ny: rask/sakte rask/sakte billig/dyr billi/dy:r ledig/opptatt le:di/opptatt
P O D S T A W O W E Z W R O T Y
Dlaczego? Dlaczego? Dlatego, że… Dlaczego nie?
Hvorfor? wu:rfor Fordi … fordi Hvorfor ikke? wu:rfor ikke 17
Który? Który?/Która? Które? (liczba pojedyncza) Którzy?/Które? (liczba mnoga) Który autobus jedzie do…?
Hvilken? wilken Hvilket? wilket Hvilke? wilke Hvilken buss går til …? wilken bµss go:r til
Ile? GRAMATYKA W jezyku norweskim występują dwa określenia zaimka pytającego ile. Pytania Hvor mange? wu:r mange używamy, gdy pytamy o rzeczy policzalne, a Hvor mye? wu:r my:je, kiedy pytamy o rzeczy niepoliczalne. Jeśli pytamy o wiek, zadajemy pytanie Hvor gammel er du? wu:r gammel ær dµ: Ile masz lat?. Ile? (policzalne) Ile ma pan(i) dzieci? Ile? (niepoliczalne) Ile to kosztuje? mało (policzalne) mało (niepoliczalne) dużo (policzalne) dużo (niepoliczalne) za dużo (policzalne) za dużo (niepoliczalne) więcej/mniej więcej niż/mniej niż wystarczająco Ile ma pan(i) lat?
Hvor mange? wu:r mange Hvor mange barn har du? wu:r mange ba:rn ha:r dµ Hvor mye? wu:r my:je Hvor mye koster det?/Hva koster det? wu:r myje koster de/wa: koster de få fo: lite li:te mange mange mye my:je for mange for mange for mye for my:je mer/mindre me:r/mindre mer enn/mindre enn me:r enn/mindre enn nok nok Hvor gammel er du? wu:r gammel ær dµ
Czy mogę…? Czy mogę…? Poproszę… (w sklepie) Czy może pan(i)…? pokazać mi… 18
Kan jeg …? kan jæj Kan jeg få …?/…, takk. kan jæj fo:/takk Kan du …? kan dµ vise meg … wi:se mæj
powiedzieć mi… si meg … si: mæj pomóc mi hjelpe meg jelpe mæj wskazać mi drogę do… vise meg veien til … wi:se mæj wæjen til (po)dać mi… gi meg … ji: mæj Mogę. Det kan jeg. de kan jæj Nie mogę. Jeg kan ikke. jæj kan ikke Czy mogę panu/pani pomóc? Kan jeg hjelpe deg? kan jæj jelpe dæj
Czego pan(i) sobie życzy? Chciał(a)bym… Chcielibyśmy/Chciałybyśmy…
Jeg vil gjerne … jæj wil jærne Vi vil gjerne … wi wil jærne
GRAMATYKA – RODZAJNIKI W języku norweskim mamy trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. Niestety, w większości przypadków podział na grupy rodzajowe nie pokrywa się z podziałem obowiązującym w języku polskim. W języku norweskim do każdego rodzaju przyporządkowany jest inny rodzajnik, dodatkowo rodzajniki mogą być określone lub nieokreślone. Rodzajniki nieokreślone stoją przed rzeczownikiem. en e:n en gutt e:n gµtt jakiś chłopak rodzaj męski ei æj ei jente æj jente jakaś dziewczyna rodzaj żeński et et et barn et barn jakieś dziecko rodzaj nijaki Rodzajników nieokreślonych używamy, gdy wspominamy o czymś lub o kimś po raz pierwszy albo gdy mówimy o obiektach nieokreślonych. Rodzajniki określone pojawiają się na końcu wyrazu, jako jego część składowa. gutten gµtn ten konkretny, znany nam chłopak rodzaj męski jenta jenta ta konkretna, znana nam dziewczyna rodzaj żeński barnet ba:rne to konkretne, znane nam dziecko rodzaj nijaki Rodzajników określonych używamy, gdy wspominamy o czymś lub o kimś po raz kolejny albo gdy dany obiekt jest określony. UWAGA! W użyciu codziennym rodzaje męski i żeński często tworzą jeden, tak zwany wspólny, rodzaj. Stosujemy wtedy rodzajnik en zarówno dla rodzaju męskiego, jak i żeńskiego. Możemy powiedzieć ei bok albo en bok i obie formy będą poprawne (jeśli chodzi o rodzajniki nieokreślone, będą to formy boka albo boken). W naszych rozmówkach, dla ułatwienia, używane będą tylko dwa rodzaje: męski (en) i nijaki (et).
P O D S T A W O W E Z W R O T Y
19
Poproszę… (w restauracji) Potrzebuję… Rozglądam się za… Szukam… Jestem głodny/a. Chce mi się pić. Jestem zmęczony/a. Jestem śpiący/a. To (jest) ważne. To (jest) pilne.
INNE
PRZYDATNE SŁÓWKA
albo ale bardzo dla i jeszcze już może nic niestety nikt oczywiście od/do (po)przez też tylko z/bez Przedstawianie się → 123
20
Jeg vil gjerne ha en/et … jæj wil jærne ha en/et Jeg trenger … jæj trenger Jeg ser etter … jæj se:r etter Jeg leter etter … jæj le:ter etter Jeg er sulten. jæj ær sµltn Jeg er tørst. jæj ær toeszt Jeg er sliten. jæj ær szli:tn Jeg er trøtt. jæj ær troett Det er viktig. de ær wikti Det haster. de haster
eller eller men men veldig/meget weldi/me:get til/for til/for og o: ennå enno allerede allere:de kanskje kansze ingenting/ikke noe ingenting/ikke nu:łe dessverre deswærre ingen ingen selvfølgelig selfoelgli fra/til fra/til gjennom jennom også osso bare ba:re med/uten me:/µ:tn
ZAKWATEROWANIE W wielu miejscowościach turystycznych w sezonie może być problem ze znalezieniem wolnego pokoju, dlatego lepiej zarezerwować nocleg z wyprzedzeniem. W większości miast istnieją punkty informacji turystycznej (turistkontor tµristkuntu:r). Ich pracownicy pomogą w znalezieniu zakwaterowania. Usługa ta nazywa się innkvarterings-service inkwarte:ringssoerwis. Hotell hutell
Niezależnie od liczby gwiazdek, norweskie hotele słyną z wysokiego standardu. Można wybierać między luksusowymi hotelami i mniejszymi, rodzinnymi hotelikami. Śniadanie zwykle wliczone jest w cenę pobytu. Istnieje również możliwość zamówienia (pełnego lub niepełnego) wyżywienia. Większość hoteli oferuje specjalne ceny weekendowe lub wakacyjne oraz zniżki dla dzieci.
Z A K W A T E R O W A N I E
Turisthotell tµristhutell
Hotele o wysokim standardzie, w większości znajdujące się w atrakcyjnych turystycznie regionach i przeznaczone głównie dla turystów.
Høyfjellshotell hoeyfjelshutell
Luksusowe hotele położone w górach, w zimowych centrach wypoczynkowych.
Feriehus og leiligheter fe:riehµs o læjlihe:ter
Domy lub mieszkania do wynajęcia; pozwalają turystom na większą swobodę i niezależność.
Hytte hytte
Cieszące się popularnością, typowe norweskie domki letniskowe, do wynajęcia na kilka dni lub tydzień. W tego typu domkach jedzenie przygotowuje się samodzielnie. Domki różnią się standardem oraz rozmiarami. Wybór jest duży – od skromnych po dobrze wyposażone (z salonem, oddzielnymi sypialniami, kuchnią, prysznicem i toaletą).
Fjellstue fjelstµ:łe
Hotel/schronisko w górach. Dla miłośników lokalnego klimatu (dekoracja wnętrz i jadłospis). Różnią się od siebie pod względem standardu.
Pensjonat panszuna:t
Pensjonaty lub pokoje gościnne to dobra alternatywa dla mniej zamożnych turystów. Do znalezienia zarówno w miastach, jak i na wsi. Zwykle o niższym standardzie niż hotele, ale za to z miłą domową atmosferą. 21