ZNAWCOM ARCHITEKTURY
Sony Center i inne nowoczesne budynki ze stali i szkła w okolicach placu Poczdamskiego (trasa nr 4) oraz zabytki przy bulwarze Unter den Linden (trasa nr 6) i Gendarmenmarkt (trasa nr 9).
POLECANE WYCIECZKI… WIELBICIELOM SZTUKI I MUZEÓW
Największą atrakcją jest wpisana na listę UNESCO Wyspa Muzeów, gdzie znajduje się aż pięć światowej sławy placówek (trasa nr 7). Popołudnie można zaś spędzić w galeriach Kulturforum w dzielnicy Tiergarten (trasa nr 4).
K LUBOWICZOM
Można spędzić noc w tętniącej życiem do białego rana dzielnicy Scheunenviertel (trasa nr 8), gdzie nie brak barów, pubów, klubów, albo udać się do bardziej kontrkulturowego Kreuzbergu (trasa nr 11) lub Friedrichshain (trasa nr 13). A MATOROM ZIMNEJ WOJN Y I MURU
Historię zimnej wojny warto zgłębiać przy Checkpoint Charlie oraz w pobliskim muzeum muru berlińskiego (trasa nr 10). Aby uniknąć tłumów turystów, można ruszyć śladami muru do East Side Gallery (trasa nr 13).
RODZINOM Z DZIEĆMI
Podziwianie Berlina przez okno autobusu (trasa nr 1) i spędzenie trochę czasu w berlińskim zoo i akwarium, a następnie spacer do Tiergarten (trasa nr 3) – to propozycja dla najmłodszych.
SMAKOSZOM
Restauracji nie brak w całym mieście, ale te najlepsze skupione są w okolicach Scheunenviertel (trasa nr 8) i Prenzlauer Berg (trasa 12). O ile czas pozwoli, wieczorem trzeba koniecznie odbyć wędrówkę po knajpach Kreuzbergu i Schönebergu (trasa 11).
MIŁOŚNIKOM PRUSKICH PAŁACÓW
Warto poświęcić trochę czasu na zwiedzanie pałacu Fryderyka Wielkiego i parku Sanssouci w Poczdamie (trasa nr 14). Na tę jednodniową wycieczkę można udać się z centralnego Berlina środkami komunikacji publicznej. GDY PADA DESZCZ
Można poszukać schronienia w Sony Center, muzeach i galeriach Kulturforum (trasa nr 4) albo w światowej klasy obiektach na Wyspie Muzeów (trasa nr 7). O historii miasta opowiada ekspozycja w muzeum Story of Berlin na Ku’damm (trasa nr 2), warto też zobaczyć największe atrakcje miasta zza szyby autobusu (trasa nr 1). MIŁOŚNIKOM II WOJN Y
AMATOROM ZAKUPÓW
Ulica Ku’damm wiedzie do KaDeWe – największego domu towarowego na kontynencie (trasa nr 2). Luksusowe galerie w dawnym Berlinie Wschodnim czekają w pasażach Friedrichstadt (trasa nr 9), a najnowszą modę prezentują butiki w Scheunenviertel (trasa nr 8).
Godne zwiedzenia są okolice Bramy Brandenburskiej i Wilhelmstrasse, gdzie mieściły się najważniejsze urzędy III Rzeszy oraz bunkier Hitlera (trasa nr 5). Nad okrucieństwem wojny można zadumać się przy Pomniku Pomordowanych Żydów Europy (ta sama trasa) lub przy Gedenkstätte Deutscher Widerstand na końcu trasy nr 4.
ZAKUPY Ruszając na zakupy w Berlinie, można skończyć z pełnymi torbami. Amatorzy spędzania czasu w sklepach cenią sobie przede wszystkim szeroką ofertę ubrań zarówno znanych, jak i niszowych projektantów, antyków, porcelany i książek. CENTR A HANDLOWE
Z uwagi na odległości w Berlinie udający się na zakupy powinni starannie dobrać marszrutę. Wydaje się, że najwygodniej będzie ruszyć na poszukiwanie skupisk oryginalnych butików, jako że sklepy wielkich sieci znajduje się praktycznie w każdej dzielnicy.
Berlin Zachodni
Powyżej: książki, buty i zabawki dla dzieci – jedne z wielu artykułów, jakie moż na kupić w Berlinie.
18 WPROWaDzEnIE
Główną aleją handlową jest Kurfürstendamm. Na odcinku wschodnim przeważają wielkie sieci i tańsze sklepy. Im dalej na zachód, tym więcej eleganckich butików. Przy Tauentzienstrasse stoi największy dom handlowy Kaufhaus des Westens (KaDeWe). Na małych uliczkach odchodzących od Ku’damm także znajdziemy wiele interesujących antykwariatów z książkami i butików z modą. Godne uwagi są zwłaszcza Bleibtreu-, Uhland-, Schlüter- i Knesebeckstrasse, jak również okolice Savignyplatz i pobliskiej Mommsenstrasse. Kilka kroków dalej, wzdłuż Kantstrasse, rozłożyły się tanie niemieckie, tureckie i wschodnioeuropejskie sklepy z oryginalnym asortymentem. Na Wilmersdorfer Strasse zaś królują tanie sklepy sieciowe.
Berlin Wschodni Friedrichstrasse (i pasaże Friedrichstadt) jest główną rywalką zachodniego Ku’damm. Uwagę zwracają zwłaszcza słynące z paryskiego szyku Galeries Lafayette i elegancki Department Store 206. Wielu klientów przyciągają także modne markowe sklepy w okolicach Hackescher Markt w Scheunenviertel. Dzielnica ta słynie również z butików niezależnych projektantów oferujących oryginalne kolekcje. Moda alternatywna króluje natomiast w Kreuzbergu. Najciekawsze sklepy znajdziemy w pobliżu Bergmannstrasse i Oranienstrasse.
Centra handlowe Najlepsze centra handlowe to Potsdamer Platz Arkaden i kompleks Alexa w Mitte. Mniejsze galerie znajdziemy w południowej części miasta wzdłuż Schlossstrasse i Hauptstrasse. CO KUPIĆ
Berlin to prawdziwy raj dla poszukiwaczy antyków, oryginalnego rękodzieła i dziwacznych przedmiotów, moli książkowych, miłośników
starych płyt, sztuki i uzależnionych od mody. Wszystkie te rzeczy są tutaj stosunkowo tanie, w przeciwieństwie do markowej odzieży i obuwia nawet rodzimych projektantów, takich jak Boss, Joop, Jil Sander, Puma czy Adidas. Świetnym prezentem będzie wysokiej jakości porcelana z fabryki Königliche Porzellan Manufaktur (KPM), której specjalnością są repliki eksponatów, jakie można podziwiać na Wyspie Muzeów. Mniej konwencjonalne upominki to radzieckie lub wschodnioniemieckie mundury albo kawałki słynnego muru oferowane przez ulicznych sprzedawców (większość to chińskie bądź wschodnioeuropejskie podróbki). Bezpieczniejszym wyborem będą produkty sygnowane marką KaDeWe oraz stanowiące symbol miasta misie – kolorowe, malowane niedźwiadki sprzedawane niemal na każdym rogu bądź modele trabantów charakterystycznych dla wschodnioniemieckiej motoryzacji. W YPR ZEDAŻE
Dawniej wyprzedaże w niemieckich sklepach organizowano jedynie dwa razy do roku. Sommerchlussverkauf (letnie wyprzedaże) odbywały się pod koniec sierpnia, natomiast Winterschlussverkauf (zimowe) – pod koniec stycznia. Dzięki liberalizacji przepisów konsumenckich obecnie sklepy mogą przeceniać towar kilka
razy w roku. Ponadto tradycyjne wiosenne i zimowe przeceny zaczynają się o wiele wcześniej (w połowie stycznia i na początku sierpnia) i trwają znacznie dłużej. Turyści spoza UE mogą przy wyjeździe skorzystać ze zwrotu podatku VAT (Mehrwertsteuer lub MwSt). Gra jest warta świeczki jedynie powyżej określonej sumy; w sklepie trzeba poprosić o czek wolnocłowy w wysokości zapłaconego podatku VAT, który należy przedstawić na lotnisku, aby otrzymać zwrot podatku.
Powyżej od lewej: szperając wśród starych winylowych płyt – Berlin ma wiele do zaoferowa nia ich miłośnikom; piękne mydełka w drogerii Belladonna na Bergmannstras se w kreuzbergu; odzież projektu Ute Hentschela; najwięk szy dom towarowy w mieście – kaufhaus des Westens (ka DeWe).
Pchle targi i bazary
GODZIN Y OTWARCIA
Zmiany w prawie konsumenckim wydłużyły również godziny otwarcia sklepów. Większość tych w najbardziej uczęszczanych dzielnicach miasta otwarta jest od poniedziałku do piątku od 9.00 lub 10.00 do 20.00, a w soboty do 18.00 lub 20.00. Małe rodzinne sklepiki w tygodniu pracują zazwyczaj do 18.00 lub 20.00 i do 14.00 lub 16.00 w weekendy. W piątki duże sklepy, takie jak KaDeWe, również są otwarte dłużej. Cztery tygodnie przed gwiazdką w największych centrach handlowych organizowana jest handlowa niedziela, a dwa razy w roku atrakcja dla łowców okazji: Lange Nacht (długa noc) – w ostatni weekend marca i października (www.lange-nacht-des-shoppings.de), kiedy to sklepy przy Ku’damm czynne są aż do północy.
Jednym z najbardziej znanych berlińskich targów z antykami jest antik und kunstmarkt, przy Strasse des 17 Juni (sob. i nd. 10.00–18). Ceny są tu wprawdzie wysokie, ale można się targować. Warto też zajrzeć na nieco mniejszy kunst und nostalgiemarkt w okolicy Wyspy Muzeów (sob. i nd. 14.00–21.00).
zakUPY 19
1
NAJWIĘKSZE ATRAKCJE BERLINA Z AUTOBUSU W ramach tej wycieczki zobaczyć można największe atrakcje wszystkich tras opisanych w książce. Świetne rozwiązanie dla tych, którzy mają zaledwie kilka godzin na zwiedzanie.
DŁUGOŚĆ TRASY: 6 km CZAS: 30 minut lub cały dzień (wyja
Tania przejażdżka
śnienie poniżej)
Podróż autobusem nr 100 lub 200 to najtańszy sposób na zwiedzenie miasta – bilet dla osoby dorosłej kosztuje 2,10 € i ważny jest przez 2 godziny. W tym czasie można wielokrotnie wsiadać i wysiadać z autobusu (gdy przemieszcza my się cały czas w jedną stronę). Bilety są do nabycia w pa wilonie BVG przed stacją naziemnej ko lejki (SBahn) Bahnhof zoo lub u kierowcy. aby dostać się na górny pokład, należy skorzystać ze schodów w przed niej części pojazdu, jako że tylne służą tylko do wysiadania.
POCZĄTEK: Bahnhof zoo KONIEC: alexanderplatz WARTO PAMIĘTAĆ: Wszystkie dzielnice i atrakcje na tej trasie są opisane bardziej szczegółowo w częściach poświęconych wyciecz kom nr 2–9. Uwagi dotyczące jedzenia i picia (nie
w drugim autobus trochę kluczy i przejeżdża w pobliżu placu Poczdamskiego oraz Kulturforum. Na mapce zaznaczono trasę linii 100. Oba autobusy odjeżdżają z placu przed Bahnhof Zoo A – najbardziej ruchliwego dworca autobusowego w mieście będącego bramą do zachodniej części miasta. Bahnhof Zoo był swego czasu główną stacją kolejową Berlina Zachodniego, ale obecnie obsługuje jedynie pociągi kolejki S-Bahn.
bieskie ramki) i bardziej szczegółowe mapki zamieszczono odpowiednio
BR EITSCHEIDPLATZ
przy opisach wspomnianych tras. Czas przejazdu autobusem jest bar dzo krótki – w przypadku linii 100 wy nosi zaledwie pół godziny, a linii 200 – 40 minut. Długość całej wycieczki oraz pokonany dystans zależy więc od tego, jak wiele czasu poświęci
Autobus linii 100 kieruje się w stronę pierwszego przystanku na Breitscheidplatz B, tętniącego życiem centrum zachodniego Berlina. Kto zamierza zwiedzić plac i położoną na zachód od niego aleję, powinien tu wysiąść.
się na zwiedzanie poszczególnych atrakcji poza jazdą autobusem.
Decydując się na tę wycieczkę, należy wybrać autobus nr 100 lub 200. W pierwszym przypadku trasa jest krótsza i prowadzi prosto do celu;
Kaiser-Wilhelm-Gedächtnikirche Nad placem góruje zniszczona wieża neogotyckiego kościoła Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche C (zob. s. 33) zbudowanego w latach 1891– 1895 ku czci cesarza Wilhelma I. Do dziś zachowała się jedynie wieża
28 naJWIĘkSzE aTRakCJE BERLIna z aUTOBUSU • MaPa S. 30
ten i Pałac Miejski początkowo służyła do jazdy konnej. W połowie XVII w. stała się najpierw główną ulicą stolicy Prus, a później niemieckiego imperium oraz społeczno-kulturalno-politycznym sercem miasta. Największe atrakcje przy Unter den Linden zostały szczegółowo opisane w części poświęconej trasie nr 6 (zob. s. 54). Aby zobaczyć te najbardziej znane, należy wysiąść z autobusu nr 100 na przystanku Staatsoper. Stąd już tylko jeden krok do Staatsoper I (Opery; zob. s. 55) oraz historycznej zabudowy Forum Fridericianum, centrum dawnej stolicy Prus. Na kawę warto wpaść do Operncafé im Opernpalais, zob. ! b, s. 57. nien
Mü bur n ger str. z- M emha Str. HACKESCHER rd Alexa ORANIENstr. n str. derBURGER STR. MONBIJOU- MARKT PARK Alexander-
tr. ers un Gr
Str
.
Rathaus Stralaue
Str. ine-He rich
str . ko b Ja
ße
Hein
r-Str .
l-Sp ring e
Alt e
stra
rstr .
. str r-
ibe
nien
Ritte
tr. ans
hre llsc
Ora
asti
Sta
Axe
r. lst de
-Str.
bs
Alt
Fasada alte natio nalgalerie; rowerem wokół Bramy Bran denburskiej; wieża telewizyjna na alexan derplatz; detal z alte nationalgalerie.
Schlossplatz i Nikolaiviertel Aby dostać się na drugą stronę Wyspy Muzeów, należy ponownie wsiąść do autobusu jadącego Schlossbrücke (Mostem Pałacowym), na prawo od którego leży Schlossplatz K (plac Pałacowy), gdzie niegdyś stało kilka pałaców (stąd jego nazwa). Przed ostatnim przystankiem autobus mija jeszcze berliński ratusz Rathaus L (zob. s. 59) oraz zabytkową Nikolaiviertel (Dzielnicę Mikołaja, zob. s. 58), która pozwala sobie wyobrazić, jak wyglądał XVII-wieczny Berlin (nawet jeśli większość stojących tu budynków to rekonstrukcje).
Powyżej: Muzeum Pergamońskie i Sprewa; zabytkowy nikolaikirche.
s
ko
a eJ
Seb
Krausenstr. Schützenstr.
Nieco dalej na wschód, ale również przy Unter den Linden, leży Museumsinsel J (Wyspa Muzeów) z Bode-Museum, Muzeum Pergamońskim, Neues Museum, Alte Nationalgalerie i Altes Museum; ich dokładne opisy można znaleźć w części poświęconej trasie nr 7 (zob. s. 60).
Powyżej od lewej:
che
rkis
Mä
MÄRKISCHES SPITTELMARKT . MUSEUM tr
Straße
Rudi-Dutschke
KOCHSTR.
Mü da hlen mm -
ns tr.
au de tr.
Ge rtr
alls
el
rw
STADT- Kronenstr. MITTE
Leipziger
r Str.
Sp re wa
ns eri ch Fis
ANHALTER BAHNHOF
de
y Se
graphie Terrors Str. alter Anh
Nie
Checkpoint Charlie
PLATZ
r
. Str
e
hner
ue
R her rsc rde t Staatsoper We Mark Französische Str. HAUSVOGTEI- MITTE FRANZÖSISCHE STR. PLATZ ite
straß
ER
tr. ss ALEXANDER-
au
th
Bre
l.
e kn ieb r. rl-L Str. Ka sst au Schlossplatz ath
Linden
Friedrichstr.
RENSTR.
Ra
da
R DEN EN
den
Berliner Dom htc
an
Unter
platz
Fernsehturm Sp
DEN N
Universitätsstr.
RICHSTR.
ens tr.
tstr.
MuseumsFRIEDRICHSTR. insel
Lind
nstr.
ech
Albr
dt
str.
Ora
Friedrichstraße
NIENR TOR
OD W YSPY MUZEÓW DO ALEX ANDER PLATZ
MORITZPLATZ
500 m
SBS Berlin p30 Berlin by Bus March 2009 172mm x 73.752mm
Alexanderplatz Stąd można już przejść się na piechotę albo podjechać autobusem kawałek dalej na wschód na przystanek końcowy Alexanderplatz M. Aby przyjrzeć się miastu z góry, można wjechać na Fernsehturm (wieżę telewizyjną), na której szczycie znajduje się obrotowa restauracja, zob. ! e, s. 59. BRaMa BRanDEnBURSka 31