MiŁOŚNikOM arcHiTekTUry
Otoczony fortyfikacjami Dubrownik (trasa nr 12) to architektoniczny klejnot. Rovinj (trasa nr 5), Trogir (trasa nr 8), Hvar (trasa nr 11) i Korčula (trasa nr 15) słyną z zabytków renesansowych, a Zagrzeb (trasy nr 1 i 2) to połączenie architektury średniowiecza i XIX wieku.
POLECANE WYCIECZKI… akTy w N yM
Wspinaczka w masywie Biokovo (trasa nr 8) jest naprawdę męcząca. Mniej wymagające są kąpiele i wycieczki rowerowe na wyspach Mljet (trasa nr 13) i Hvar (trasa nr 11). W Rovinju (trasa nr 5) można uprawiać wspinaczkę skałkową i nurkowanie lub po prostu popływać. FaNOM zakUpÓw
W Zagrzebiu (trasy nr 1 i 2) można podpatrzeć najnowsze trendy w modzie oraz kupić wina i produkty spożywcze z całego kraju. Split (trasa nr 7) i Dubrownik (trasa nr 12) to dobre miejsca na zakupy rękodzieła czy wizytę na targu. pLaŻOwiczOM
Najładniejsze, piaszczyste plaże znajdują się na półwyspie Pelješac (trasa nr 14), wyspie Lopud (trasa nr 12), w Lumbardzie na Korčuli (trasa nr 15) i na wyspach Pakleni (trasa nr 11). Kilka ustronnych miejsc jest też na wyspach Mljet i Vis (trasy nr 13 i 10).
pr zyrODNikOM
Miłośnicy dzikiej przyrody nie mogą pominąć parków narodowych: Krka (trasa nr 9) z klasztorem na wyspie i wodospadami, Jezior Plitwickich (trasa nr 4) czy Mljet (trasa nr 13) z dwoma słonymi jeziorami i zielonymi lasami.
SMakOSzOM
Podróży do Chorwacji nie można uznać za kompletną bez skosztowania wina z półwyspu Pelješac (trasa nr 14), trufli z Istrii (trasa nr 6) i owoców morza z Kanału Limskiego (trasa nr 5) czy miejscowości Mali Ston (trasa nr 14). Zagrzeb (trasy nr 1 i 2) i Pula (trasa nr 5) słyną z eleganckich restauracji.
wieLBicieLOM SzTUki
W muzeach Zagrzebia (trasy nr 1 i 2) zgromadzono znaczną część chorwackiego dziedzictwa narodowego. W Galerii Meštrovicia w Splicie (trasa nr 7) można podziwiać dzieła najwybitniejszego chorwackiego rzeźbiarza, a w klasztorze Dominikanów w Dubrowniku (trasa nr 12) – dokonania przedstawicieli ważnej w dziejach sztuki chorwackiej szkoły dubrownickiej.
arcHeOLOGOM
Pałac Dioklecjana w Splicie (trasa nr 7) zachował wiele dawnego majestatu i przepychu, a Salona (trasa nr 8) to inne ważne ruiny rzymskie. W doskonale zachowanym amfiteatrze w Puli (trasa nr 5) nietrudno wyobrazić sobie emocje związane z walką gladiatorów.
DzieciOM
Dzieci uwielbiają plaże, lecz spodobają im się także wodospady parków narodowych Jezior Plitwickich (trasa nr 4) i Krka (trasa nr 9). Zamki regionu Zagorje (trasa nr 3) wyglądają naprawdę bajkowo.
By waLcOM k LUBÓw
Najbardziej urozmaiconym życiem nocnym może pochwalić się Zagrzeb (trasy nr 1 i 2) – są tu zarówno kluby jazzowe, jak i dyskoteki z dudniącym techno. W miasteczku Hvar (trasa nr 11) warto odwiedzić najmodniejsze bary, Split (trasa nr 7) kusi natomiast śródziemnomorską atmosferą i imprezami pod gołym niebem.
ZAKUPY W Chorwacji można kupić produkty uznanych marek, lecz tańsze i ciekawsze są miejscowe wyroby. Większość turystów kupuje najróżniejsze pamiątki, od tkanin i biżuterii po ceramikę i perfumy.
Poniżej: Giancarlo Zigante, zbieracz trufli. To on znalazł największą truflę na świecie.
Chorwacki przemysł w zasadzie prze stał istnieć w latach 90. XX w. w wyniku wojny, więc kosmetyki, ubrania i arty kuły gospodarstwa domowego w więk szości pochodzą z importu, co tłuma czy ich wysokie ceny. Chorwaci chętnie jeżdżą autobusami na zakupy do wło skiego Triestu lub austriackiego Grazu, a przed świętami Bożego Narodzenia kursuje nawet „prom zakupowy” do Ankony we Włoszech. Na szczęście na miejscu można kupić wyśmienite trunki i jedzenie, a także tradycyjne rękodzieło, będące oryginalnym pre zentem dla bliskich.
wiNa i aLkOHOLe
W Chorwacji winorośl uprawia się od czasów rzymskich, a tutejsze wina są naprawdę znakomite (zob. s. 15). Najróżniejsze chorwackie wina i rakiję można kupić w Vinoteka Bernstein (Kaptol 19) w Zagrzebiu, mieszczącej się w przepięknej, skle pionej piwnicy. Na Istrii warto zajrzeć do sklepu Epvlon (Eufrazijeva 31) na starówce w Poreču, latem czynnym do 23.00. W Splicie na polecenie za sługuje Enoteca Terra (Braće Kaliter ne 6), niedaleko zatoki Bačviće, będąca połączeniem sklepu i winiarni, gdzie warto spróbować kilku trunków przed zakupem. W Dubrowniku w sklepie Dubrovačka Kuća (Sv. Dominika 2; www.dubrovackakuca.com) można nabyć wino, rakiję i oliwę z oliwek. JeDzeNie
Inne chorwackie specjały to pršut (szynka) i Paški sir (owczy ser z wy spy Pag). Na wybrzeżu można kupić maslinovo ulje (oliwę z oliwek), która jest tu jednak droższa niż we Wło szech. Najlepiej wybrać się do samego producenta i spróbować kilku odmian przed podjęciem ostatecznej decyzji. Niedrogie są za to trufle, a koneserzy mogą wybierać między białą i czarną odmianą tego przysmaku z Istrii. 16 WPROWaDZEnIE
To właśnie tu, w okolicy miejsco wości Buje, Giancarlo Zigante znalazł w 1999 r. największą truflę na świecie, ważącą 1,31 kg. Sklepy Zigante Tartufi działają w wielu miasteczkach na Istrii (zob. www.zigantetartufi.com), a on sam prowadzi restaurację w Livade (zob. s. 53). paMiĄTki
Rękodzieło Rękodzieło cieszy się w Chorwacji powszechnym szacunkiem, a wiele pamiątek wciąż wykonuje się ręcznie. Na Istrii turystom oferuje się bukaleta, tradycyjny, drewniany kubek do wina, sprzedawany w sklepach z pamiątkami w Rovinju czy Poreču. Można tu kupić także gliniane mi niatury kašuni, okrągłych, kamien nych domostw, typowych dla tego regionu. Na południu wykonuje się kopie tra dycyjnych, dalmackich, kamiennych domów. W Splicie najlepsze miejsce na zakupy rękodzieła to podrum, pod ziemny pasaż handlowy, ciągnący się od nabrzeża po perystyl. Dubrownik słynie z wyrobów ze złota i srebra, zwłaszcza misternej biżuterii. Jubi lerzy z okolic ulicy Od Puča oferują zarówno nowoczesne, jak i bardziej staroświeckie dzieła. W Zagorje i okolicach Zagrze bia warto kupić licitarsko srce, serce z piernika ozdobione lukrem i wstąż ką. Dawniej mężczyźni ofiarowywali je swym wybrankom w walentynki. Serca można kupić w Zagrzebiu, niedaleko placu Trg bana Josipa Je
lačića, oraz z Kumrovcu w regionie Zagorje.
Wyroby naturalne W Szybeniku można kupić dość nie drogie gąbki, pochodzące z pobliskiej wyspy Krapanj, gdzie ich poławianie jest tradycyjnym sposobem zarobko wania. Odwiedzającym wyspę Hvar towa rzyszy wszechobecny zapach lawendy. Latem suszoną lawendę i perfumy la wendowe można kupić we wszystkich ważniejszych miejscowościach tury stycznych. Zapachy dalmackiego lata, zaklęte w aromatycznych mydłach, natural nych kremach, olejkach do masażu i herbacie, oferują sklepy Aromatica (www.aromatica.hr) w Zagrzebiu (Vlaška 7) i Rovinju (Carera 33).
U góry od lewej: wyplatanie kosza; gąbki z wyspy krapanj; serce z piernika; eleganckie centrum handlowe Oktogon w Zagrzebiu.
Poniżej: suszona lawenda z Hvaru.
Targi niemal w każdym miasteczku warto odwiedzić lokalny targ, pełen kolorowych straganów z pysznymi owocami i warzywami. Miód nie jest może najwygodniejszy do transportu, ale trudno oprzeć się pokusie zakupu choćby małego słoiczka od pszczelarzy, oferujących swe wyroby na małych, drewnianych straganach. Mniej kłopotliwe w podróży są trwalsze produkty, jak choćby suszone figi, orzechy włoskie, czosnek czy suszone, ostre, czerwone papryczki. Popularne są także herbaty ziołowe – wydaje się, że w Chorwacji istnieją odmiany na każdą dolegliwość. na żadnym targu nie może zabraknąć staruszki sprzedającej paczuszki suszonych ziół i owoców, jak choćby šipak (dzika róża), kamomil (rumianek), menta (mięta) czy kadulja (szałwia), znacznie smaczniejszych niż herbata w torebkach. Targi z żywnością działają zwykle tylko rano.
ZakUPY 17
2
ZAGRZEB: DOLNE MIASTO Spacer prowadzi po „zielonej podkowie” – ciągu parków i ogrodów, otaczających handlowe i kulturalne centrum Zagrzebia, Dolne Miasto (Donji grad). „Zielona podkowa” powstała w latach 1865–87 w celu wprowadzenia równowagi pomiędzy architekturą a zielenią. Wzdłuż zielonego pasa znajduje się większość instytucji kulturalnych. Tworzą go połączone place Trg marša la Tita, Mažuranićev trg i Marulićev trg, dalej Ogród Botaniczny i place Tomi slavov trg, Strossmayerov trg i Zrinje vac, a wreszcie Trg Bana Josipa Jelačića.
DŁUGOŚĆ TRASY: 3,5 km CZAS: Pół dnia, ze zwiedzaniem muzeów – cały dzień POCZĄTEK/KONIEC: Trg Bana Josipa Jelačića WARTO PAMIĘTAĆ: W poniedziałki większość muzeów jest zamknięta.
TrG BaNa JOSipa JeLaČiĆa
W biurze informacji turystycznej można kupić Zagreb Card (zob. s. 33),
Osoby pragnące po przejściu trasy nr 1 zwiedzić także Dolne Miasto powin
Va
(Teatr Narodowy)
Klaićeva
Muzej Mimara
Andrije Hebranga
Roosveltov trg
DONJI GRAD
ta ces ska
Strossmayerova galerija starih majstora
(Galeria Strossmayera)
Praška
30 ZaGRZEB: DOLnE MIaSTO
(OGRÓD BOTANICZNY)
škovića Rudjera Bo
Umjetnički paviljon
Mihanovićeva
Regent Esplanade
Dordićeva
Strossmayerov trg
Gajeva
Crna tkova
BOTANIČKI VRT
Haulikova
Mihanovićeva
Vodnikova
Svačićev trg
Kumičićeva
Marulićev trg
Trg Nikole Šubića Zrinjskog
Baruna Trenka
Žerjavića
Jurja
i
nga Andrije Hebra Moderna Kovačića galerija Ante Kararčićeva
Mažuranićev trg
Gundulićeva
Etnografski muzej Vukotinovićeva
Sav
va
Hrvatsko narodno kazalište
Amruševa
jska
Muzej za umjetnost i obrt
Jurišićeva
in Petr
Teslina ova Arheološki muzej aryk (Muzeum Archeologiczne) Mas Berislavićeva
Crkva sv. Vinka
Trg maršala Tita
(Muzeum Sztuki i Rzemiosła)
Bogovićeva
Praška
Trg Petra Preradovića
Cesarčeva
Trg Bana Josipa Jelačića
Gajeva
nska
ršavska
Ilica
Praška
a
Pravoslavna crkva
Oktogon
Preradoviće
Prilaz Gyure Deželić
Frankopa
Dalmatinska
Runjaninova
Chorwacja jest ojczyzną krawatów i nie należy się z tego podśmiewać. Pierwotna wersja przypominała szalik i bardzo szybko podbiła XVII-wieczny Paryż. Croata Cravata (Oktogon; tel. 01 481 2726; pon.–sob. 8.30–18.00) to najlepsze miejsce na zakup wysokiej jakości jedwabnego krawata lub kolorowego, jedwabnego szala.
Medulićeva
Croata Cravata
Gundulićeva
Ilica
Pod zi d o m Jelačića
GRAD Petrićeva
GORNJI Ilica
Gajeva
Tomićeva
z którą opłaty za wstęp są niższe.
(Pawilon Sztuki)
Trg Kralja Tomislava
Starčićev Tomislava trg Grgura Ninskog Glavni Kolodvor
i
(Dworzec Główny)
200 m
godziny otwarcia podane na stronie internetowej; wstęp wolny), w którym można odpocząć od zgiełku miasta. Idąc dalej na wschód ulicą Mihano vićeva, dochodzimy do hotelu regent esplanade 9 (zob. s. 109). Wspania ły budynek z 1925 r. pierwotnie miał służyć pasażerom popularnego Orient Expressu, dlatego postawiono go bli sko Dworca Głównego (Glavni Ko lodvor). Warto zatrzymać się na obiad w eleganckiej restauracji hotelowej zinfandel’s, zob. !b. TrG kr aLJa TOMiSLaVa i OkOLice
Idąc dalej na wschód, mijamy kon ny pomnik króla Tomisława przed Dworcem Głównym. To właśnie ten władca nadał ostateczny kształt tery torium Chorwacji w 925 r. Skręcamy w lewo w ulicę Praška i idziemy wzdłuż zielonego placu Trg krala Tomislava (plac króla Tomisława). Pośrodku placu znajduje się pawilon Sztuki J (Umjetnički paviljon; pon.–sob. 11.00–19.00, nd. 10.00–13.00; wstęp płatny). Odcinający się od zieleni, żółty, secesyjny budynek został wznie siony w 1896 r. w Budapeszcie podczas wystawy na cześć „1000 lat kultury wę gierskiej”, a następnie przetransporto wany do Zagrzebia. Obecnie odbywają się tu wystawy sztuki współczesnej.
Sztuka współczesna i dawni mistrzowie Dalej, po prawej stronie ulicy Praška, znajduje się kolejny park, Strossmaye rov trg. Po lewej zaś mieści się Galeria
Sztuki współczesnej K (Moder na galerija; tel. 01 492 2368; wt.–pt. 10.00–18.00, sob.–nd. 10.00–13.00; wstęp płatny), obowiązkowy przysta nek dla wszystkich zainteresowanych współczesną sztuką chorwacką. W ga lerii można zobaczyć dzieła wszystkich chorwackich mistrzów, od Vlaho Bu kovaca po Milana Račicia. Po prawej stronie, w budynku chorwackiej akademii Sztuki i Nauki mieści się Galeria Strossmayera L (Strossmayerova galerija starih maj stra; tel. 01 481 3344; www.mdc.hr/ strossmayer; wt.10.00–13.00 i 17.00– 19.00, śr.–sob. 10.00–13.00; wstęp płatny), z kolekcją należącą niegdyś do biskupa Strossmayera, przekazaną miastu w 1884 r. Ten doskonale wy kształcony duchowny i rzecznik chor wackiej autonomii zgromadził dzieła sztuki z całej Europy, m.in. obrazy Bel liniego, El Greca i Van Dycka.
U góry od lewej: Ogród Botaniczny i mieszkający w nim żółw; wystawa w Pawilonie Sztuki; Galeria Sztuki Współczesnej.
Muzeum Archeologiczne Idziemy dalej ulicą Praška na Trg Ni kole Šubića Zrinjskog na końcu „zie lonej podkowy”. Po lewej stronie znaj duje się Muzeum archeologiczne M (Arheološki muzej, tel. 01 487 3101; www.amz.hr; wt.–pt. 10.00–17.00, czw. do 20.00, sob.–nd. 10.00–13.00; wstęp płatny), którego najsłynniej szym eksponatem jest egipska mumia. Można w nim obejrzeć także znalezi ska z czasów prehistorycznych i ze śre dniowiecza oraz największą kolekcję monet w Europie. Skręcając w lewo w ulicę Teslina, a następnie w prawo w ulicę Gajeva, dochodzi się do restau racji Boban, zob. !c.
Zagreb Card Planując wizyty w kilku muzeach, warto zainwestować wcześniej w Zagreb Card. Za 60 kn otrzymuje się 24-godzinny bilet tramwajowy oraz zniżki w wielu muzeach i atrakcjach turystycznych, a także w niektórych sklepach i restauracjach. karty można kupić przez internet (www.zagrebcard.fivestars.hr) lub w biurze informacji turystycznej (Trg Bana Jelačića 11).
MUZEUM MIMaRa 33