A
AUTO
30
automat m (-tu; -ty) 1 (ogo´lnie) automatic machine; ~ telefoniczny payphone 2 (bron ´) automatic gun 3 (do sprzedaz˙y) vending machine, slot machine; ~ z papierosami cigarette vending machine 4 (do rzutek) dart machine automatyczn|y ADJ automatic; ~a sekretarka answering machine; ~y oło´wek mechanical pencil; pralka ~a automatic washing machine automatyzacja f (-ji; NO PL ) automation; automatyzowac´ <z-> (-zuje˛) automate automyjnia f (-nii; -nie) car wash autonaprawa f (-wy; -wy) car service autonomia f (-mii; NO PL ) autonomy; autonomiczny ADJ autonomous autopoprawka f (-ki; -ki) amendment to a parliamentary bill made by the bill’s author autoportret m (-tu; -ty) self-portrait autopsj|a f (-ji; -je) autopsy; znac´ cos´ z ~i know s.th. from experience autor m (-ra; -rzy), ~ka f (-ki; -ki) author autorski ADJ: prawo ~e copyright; egzemplarz ~ author’s copy; autorstwo n (-wa; NO PL ) authorship autoreklama f (-my; NO PL ) self-advertising autorytatywny ADJ 1 rza˛dy: authoritatian 2 ton, opinia: authoritative autoryzowany ADJ authorized autorytet m (-tu; -ty) 1 (szacunek) respect; cieszyc´ sie˛ ~em enjoy respect 2 (osoba) authority (w dziedzinie gen on) autoserwis m (-su; -sy) car service autostop m (-pu; NO PL ) hitch-hiking; jechac´ ~em hitch-hike autostopowicz m (-cza; -cze), ~ka f (-ki; -ki) hitch-hiker autostrada f (-dy; -dy) Br motorway, Am freeway autow|y ADJ: linia ~a touchline; piłka ~a out-of-bounds ball autystyczny ADJ autistic; autyzm m (-mu; NO PL ) autism awangar|da f (-dy; NO PL ) 1 SZT avantgarde 2 (oddział z˙ołnierzy) vangard; w ~dzie przen in the vangard (gen of) awans m (-su; -se/-sy) promotion; ~em in advance; ~ społeczny social advancement; dostac´ ~ be promoted; awanso-
wac´
V IM/P (-suje˛) 1 (dac ´ awans) promote (otrzymac´ awans) be promoted awantura f (-ry; -ry) row, fight; awanturnica f (-cy; -ce) rowdy; awanturnictwo n (-wa; NO PL ) rowdiness awanturniczy ADJ (kło´tliwy) rowdy; awanturnik m (-ka; -nicy) rowdy; awanturowac´ sie˛ V/IM (-ruje˛) quarrel, fight (o acc over) awaria f (-rii; -rie) 1 failure; ~ linii telefonicznej telephone line failure; ~ silnika engine failure 2 pojazdu, maszyny: breakdown; awaryjn|y ADJ: hamulec ~y emergency brake; wyjs´cie ~e emergency exit awersja f (-ji; NO PL ) LIT aversion AWF skr m (AWF-u; NO PL ) (= Akademia Wychowania Fizycznego) the College of Physical Education awista: rachunek ~ Br current account, Am checking account awitaminoza f (-zy; NO PL ) vitamin deficiency awizo n (-za; -za) advice (note) awizowac´ <za-> (-zuje˛) (informowac´) notify (acc of) awokado n INDECL avocado azalia f (-lii; -lie) azalea azbest m (-tu; NO PL ) asbestos; azbestowy ADJ asbestos Azer m (-ra; -rzy), ~ka f (-ki; -ki) Azerbaijani, Azeri Azerbejdz˙an m (-nu) Azarbaijan azerbejdz˙an´ski ADJ Azerbaijani Azja f (-ji) Asia; ~ Mniejsza Asia Minor Azjata m (-ty; -jaci), -tka f (-ki; -ki) Asian; azjatycki ADJ Asian azot m (-tu; NO PL ) nitrogen; azotowy ADJ nitric; kwas ~ nitric acid; nawo´z ~ nitrogen fertilizer azyl m (-lu; -le) 1 (polityczny) asylum; otrzymac´ ~ be granted asylum; prawo ~u the right of asylum; ubiegac´ sie˛ o ~ seek asylum 2 (miejsce) safe haven azylant m (-ta; -nci), ~ka f (-ki; -ki) refugee az˙ A CONJ until, till; ~ tu nagle when all of a sudden; czekała, ~ przestanie padac´ she waited for the rain to stop; prosił ja˛, ~ sie˛ zgodziła he kept on asking till she agreed B PARTICLE ~ 15 lat as many as 15 years; ~ 100 złotych as much as 100 zlotys; ~ nadto 2
31
dobrze only too well; ~ strach pomys´lec´ one shudders to think; ~ tak z´le so bad; ~ tyle so much; impreza trwała ~ do 3 rano the party didn’t stop till 3 a.m.; doszli ~ do rzeki they went as far as the river; miec´ ~ 200 lat be as old as 200 years; to nie jest ~ takie trudne it is not that difficult; wody było ~ po kolana the water reached as high as the knees; wystawa była czynna ~ do wczoraj the exhibition only closed yesterday az˙eby ? aby az˙urowy ADJ openwork
B
b. skr 1 (= były) ex- 2 (= bardzo) v. baba f (-by; -by) 1 (kobieta) pot woman; głupia ~ stupid woman; ^ Jaga Baba Yaga; latac´ za ~mi chase skirts 2 (stara kobieta) pot old woman 3 (handlarka) pot street vendor 4 (ciasto) traditional cake 5 (me˛z˙czyzna) pot sissy babeczka f (-ki; -ki) (ciastko) cup cake babcia f (-ci; -cie) 1 grandmother, pot grandma 2 (staruszka) old woman; ~ klozetowa toilet cleaning lady babi ADJ: ~e lato a (paje˛czyna) gossamer b (pora) Indian summer babiarz m (-rza; -rze) pot skirt chaser; babiec´ <z-> (-bieje˛) pot 1 (o kobiecie) grow old 2 (o me˛z˙czyz´nie) become effeminate Babilon m (-nu) Babylon babilon´ski ADJ Babylonian babka f (-ki; -ki) 1 (babcia) grandmother, pot grandma 2 (staruszka) old woman 3 (młoda kobieta) pot girl 4 (ciasto) traditional cake; ~ z piasku mud pie 5 (ros ´lina) plantain babochłop m (-pa; -py) pot butch babrac´ <za-, u-> (-brze˛/-ram) pot 1 (brudzic ´) dirty 2 (smarowac´) smear; babrac´ sie˛ 1 (brudzic´ sie˛) get dirty 2 (robic ´ powoli) dawdle babranina f (-ny; NO PL ) drudgery
babski
BADA
ADJ women’s; ~e gadanie women’s talk babsko n (-ka; -ka), babsztyl m (-la; -le) pot hag, old bag babunia f (-ni; -nie), babusia f (-si; -sie) zdr grandma, Br gran baby-sitter m (-ra; -rzy), baby-sitter f INDECL babysitter baca m (-cy; -cowie) head shepherd in the Tatra mountains bach INTERJ bang bachor m (-ra; -ry) pot brat backup m (-pu; -py) INF back-up baco´wka f (-ki; -ki) mountain hut bacznos´|c´ f (-s´ci; NO PL ): ~c´! attention!: stac´ na ~c´ stand to attention; miec´ sie˛ na ~ci be on one’s guard (przed intr against); baczn|y ADJ 1 (osoba) attentive 2 (uwaga) close; miec´ ~e oko na acc keep a watchful eye on bacz|yc´: nie ~a˛c na acc undaunted by bac´ sie˛ V/IM (boje˛) 1 (odczuwac´ strach) be scared (gen of); ~ czegos´ jak ognia be scared to death of s.th.; ~ o własna˛ sko´re˛ be afraid of one’s life; ~ własnego cienia be scared of one’s shadow; bo´j sie˛ Boga! good God! 2 (martwic´ sie˛) be worried (o acc about) 3 (nie ´smiec´) ~ sie˛ cos´ zrobic´ be afraid to do s.th. badacz m (-cza; -cze), ~ka f (-ki; -ki) 1 (naukowiec) researcher; ~ przyrody naturalist 2 (odkrywca) explorer badac´ <z-, prze-> (-dam) 1 examine 2 rynek, problem: research; ~ naukowo research 3 sprawe˛: investigate 4 puls: take 5 krew: test 6 literature˛: study; badac ´ sie˛ have a check-up badani|e n (-nia; -nia) 1 examination; ~e opinii publicznej opinion poll; ~e rynku market research 2 (lekarskie) check-up, examination; ~e krwi blood test; ~e wzroku eye test 3 ~a naukowe research badany m (-nego; -ni), -na f (-nej; -ne) 1 (ankietowany) respondent 2 (poddany testom) subject badawczo ADV: spojrzec´ na kogos´ ~ give s.o. a searching look; badawcz|y ADJ 1 (dotycza˛cy badan ´) research; prace ~e research; wyprawa ~a research expedition; zespo´ł ~y research team 2 (przenikliwy) searching, scrutinizing; ~e spojrzenie searching look
B
B
BADM
32
badminton m (-na;
NO PL ) badminton; grac´ w ~a play badminton badyle PL (-li) 1 (łodygi) stalks 2 (ros´liny) plants badziewie n (-wia; -wia) pot trash bagatela f (-li; -le) trifle; w cenie, ~, 2500 zł at a trifling PLN 2500; bagatelizowac´ <z-> (-zuje˛) 1 (lekcewaz˙yc´) make light of; ~ niebezpieczen´stwo disregard the danger 2 (umniejszac´) belittle 3 (nie doceniac´) underrate bagaz˙ m (-z˙u; -z˙e) Br luggage, Am baggage; ~ podre˛czny Br hand luggage, Am hand baggage; odbio´r ~u Br baggage reclaim, Am baggage claim; przechowalnia ~u Br left-luggage office, Am baggage room; bagaz˙nik m (-ka; -ki) 1 (w samochodzie) Br boot, Am trunk; ~ na dachu roof rack 2 (rowerowy) carrier; bagaz˙owy A ADJ Br luggage, Am baggage; wagon ~ Br luggage van, Am baggage car B m (-wego; -wi) porter bagienny ADJ 1 teren: marshy, swampy 2 ros ´linnos´´c: marsh, swamp bagietka f (-ki; -ki) baguette bagnet m (-tu; -ty) bayonet bagnisty ADJ teren: marshy, swampy bagno n (-na; -na) 1 marsh, swamp 2 przen morass Bahama: wyspy ~ the Bahama Islands, the Bahamas bajac´ V/IM (-jam) tell stories bajarz m (-rza; -rze), -rka f (-ki; -ki) story teller bajda f (-dy; -dy) balderdash; bajdurzyc´ V/IM (-rze˛) pot talk balderdash, tell stories bajeczka f (-ki; -ki) fairy tale; bajeczny ADJ fabulous bajer (-ru; -ry) pot 1 (dodatek): bez ~o´w with no frills, plain; ze wszystkimi ~ami with all bells and whistles 2 (kłamstwo) fib; wcisna˛c´ ~ fib; bajerancki ADJ pot cool; bajerant m (-ta; -nci) pot fibber; bajerowac´ <z-> (-ruje˛) pot 1 (okłamywac´) fib 2 (nabierac´) trick bajk|a f (-ki; -ki) 1 (bas´´n) fairy tale; ~a na dobranoc bedtime story 2 (zwierze˛ca) fable; ~i Ezopa Aesop’s Fables; bajkopisarz m (-rza; -rze) 1 (autor bas´ni) fairytale writer 2 (autor bajek zwierze˛cych) fabulist; bajkowy ADJ fairy-tale
Bajkał (-łu) Lake Baikal bajon´ski ADJ: ~e sumy colossal amounts bajoro n (-ra; -ra) 1 (staw) pool 2 (kałuz˙a) puddle
bajt m (-ta/-tu; -ty) INF byte bajzel m (-zlu; -zle) pot mess bak m (-ku; -ki) (na paliwo) fuel tank baki PL (-ko´w) (włosy) sideburns bakalie PL (-lii) mixture of dried fruits and nuts; bakaliow|y ADJ: lody ~e ice cream with dried fruits and nuts
bakcyl m (-la; -le) przest bug; połkna˛c´ ~a przen get the bug bakier: na ~ (na ukos) aslant; byc´ na ~ z intr a (nie zgadzac´ sie˛) be at odds with b (nie umiec ´) be no good at; byc´ na ~ z prawem (o osobie) be a law-breaker bakłaz˙an m (-na; -ny) Br aubergine, Am eggplant bakteri|a f (-rii; -rie) bacterium; ~e chorobotwo´rcze pathogenic bacteria; bakteriobo´jczo ADV: działac´ ~ have antiseptic properties; bakteriobo´jczy ADJ antiseptic; s´rodek ~ antiseptic; bakteriologiczny ADJ bacteriological bakteryjn|y ADJ bacterial; flora ~a bacterial flora; kolonia ~a bacterial colony bal1 m (-la; -le) (kłoda) log bal2 m (-lu; -le) (zabawa) ball; ~ przebieran´co´w fancy-dress party balanga f (-gi; -gi) pot party, bash balans m (-su; NO PL ) (balansowanie) balance; balansowac´ V/IM (-suje˛) balance; ~ na krawe˛dzi przepas´ci be on the verge of collapse balas m (-sa; -sy) baluster balast m (-tu; NO PL ) 1 ballast 2 przen a ball and chain; uwaz˙ac´ cos´ za zbe˛dny ~ consider s.th. unnecessary baldachim m (-mu; -my) canopy; ło´z˙ko z ~em four-poster balet m (-tu; -ty) ballet; baletki PL (-tek) ballet shoes; baletnica f (-cy; -ce) ballerina, ballet dancer; baletowy ADJ ballet balia f (-lii; -lii) tub balistyczny ADJ ballistic; pocisk ~ ballistic missile balkon m (-nu; -ny) balcony; balkonow|y ADJ balcony; drzwi ~e French window, Am French door; wne˛ka ~a loggia ballada f (-dy; -dy) ballad
33
balon m (-nu; -ny) balloon; zrobic´ kogos´ w ~a pot take s.o. for a ride; balonik m (-ka; -ki) 1 (zabawka) balloon 2 (policyjny) Br breathalyser, Am Breathalyzer1 balowac´ (-luje˛) 1 V/IM (tan´czyc´) dance 2 <za-> (imprezowac ´) party; balow|y ADJ ball; sala ~a ballroom balsa f (-sy; NO PL ) balsa balsam m (-mu; -my) 1 balm; ~ do ciała body lotion; balsamowac´ <za-> (-muje˛) embalm balustrada f (-dy; -dy) balustrade bałagan m (-nu; -ny) mess; narobic´ ~u make a mess; bałaganiarstwo n (-wa; NO PL ) messiness, untidiness; bałaganiarz m (-rza; -rze) slob pot; bałaganic´ <na-> (-nie˛) make a mess bałałajka f (-ki; -ki) balalaika bałamucic´ <z-> (-muce˛) 1 (flirtowac´) flirt (acc with) 2 (wprowadzac´ w bła˛d) mislead bałamutny ADJ (myla˛cy) misleading Bałkany PL (-no´w) the Balkans bałkan´ski ADJ Balkan; Po´łwysep ^ the Balkan Peninsula bałtycki ADJ Baltic; Morze ^e the Baltic Sea Bałtyk m (-ku) the Baltic bałwan m (-na; -ny) 1 (s´niegowy) snowman; lepic´ ~a make a snowman 2 REL idol bałwochwalca m (-cy; -cy) idolater; bałwochwalczy ADJ idolatrous bambosz m (-sza; -sze) carpet slipper bambus m (-su/-sa; -y) bamboo; bambusowy ADJ bamboo banalnos´c´ f (-s´ci; NO PL ) banality; banalny ADJ banal; banał m (-łu; -ły) banality banan m (-na; -ny) banana; bananowy ADJ banana banda f (-dy) 1 (grupa) gang 2 (na lodowisku) boards 3 (w bilardzie) cushion bandaz˙ m (-z˙a; -z˙e) bandage; ~ elastyczny elastic bandage; bandaz˙owac´ <za-> (-z˙uje˛) bandage bander|a f (-ry; -ry) flag, ensign; pod polska˛ ~a˛ under the Polish flag banderola f (-li; -le) (akcyzowa) excise sticker bandycki ADJ criminal; ~ napad criminal assault; bandyta m (-ty; -dyci) criminal, thug; bandytyzm m (-mu; NO PL ) violent crime, thuggery bandzior m (-ra; -ry) thug
BARA
bani|a f (-ni; -nie) (kulisty przedmiot) ball; szklana ~a glass ball; byc´ do ~ pot be no good; na ~ pot Br tanked up, Am tanked; baniak m (-ka; -ki) (zbiornik) tank banialuki PL (-luk) balderdash SING; opowiadac´ ~ talk balderdash baniasty ADJ klosz, naczynie: ball-shaped bank m (-ku; -ki) bank; ~ danych databank; ~ emisyjny the bank of issue; ~ spermy sperm bank; na ~ pot for sure; rozbic´ ~ przen break the bank bankier m (-ra; -rzy) banker bankiet m (-tu; -ty) banquet (na czes´c´ gen in honour of) banknot m (-tu; -ty) Br note, banknote, Am bill bankomat m (-tu; -ty) ATM, Br cash machine bankowos´c´ (-s´ci; NO PL ) banking bankructwo n (-wa; -wa) bankruptcy; bankrutowac´ <z-> (-tuje˛) go bankrupt ban´k|a f (-ki; -ki) 1 (pe˛cherzyk) bubble; ~i mydlane soap bubbles 2 (pojemnik) can; ~a na mleko milk can 3 (lecznicza) cupping glass; stawiac´ komus´ ~i cup s.o. baon m (-nu; -ny) battalion baptysta m (-ty; -ptys´ci), -tka f (-ki; -ki) Baptist; baptystyczny ADJ Baptist bar1 m (-ru; -ry) 1 (gastronomiczny) cafe; ~ przeka˛skowy snack bar; ~ samoobsługowy cafeteria; ~ szybkiej obsługi fast-food restaurant, pot fast-food joint 2 (kontuar) bar; siedziec´ przy ~ze sit at the bar bar2 m (-ru; NO PL ) CHEM barium bara-bara INDECL pot fooling, przest hanky-panky barak m (-ku; -ki) 1 small building used for temporary offices, warehouses or accommodation 2 (mobilny) Portakabin1 3 (w obozie) barracks; barakowo´ z m (-wozu; -wozy) caravan baran m (-na; -ny) 1 (zwierze˛) ram; jak stado ~o´w like sheep; liczyc´ ~y count sheep; wzia˛c´ kogos´ na ~a give s.o. a piggyback ride 2 pot (osoba) fool 3 ^ ASTR Aries; byc´ spod znaku ^a be an Aries baranek m (-nka; -nki) lamb; ^ Boz˙y the Lamb of God; łagodny jak ~ (as) gentle as a lamb barani ADJ 1 (z futra) sheepskin; koz˙uch ~ sheepskin coat; sko´ra ~a sheepskin 2 (z
B