MP3
Język włoski Kurs dla samouków, dzięki któremu szybko i skutecznie opanujesz sztukę konwersacji w języku włoskim na poziomie podstawowym. Słuchasz, powtarzasz, a następnie wcielasz się w role rozmówców, dzięki czemu uczysz się rozmawiać w języku włoskim. • 20 rozdziałów, a w każdym kontakt z ważną sytuacją komunikacyjną • słówka, frazy i zdania do wielokrotnego powtarzania • niezbędne minimum gramatyki • ponad 200 minut nagrań w wykonaniu rodowitych Włochów • 3 płyty CD • proste polecenia po polsku
ISBN 978-83-7476-498-8
cena 29,90 zł
Język włoski Słuchasz, rozumiesz, mówisz!
Langenscheidt Słuchasz, rozumiesz, mówisz!
• w samochodzie • w podróży • w domu
Langenscheidt Słuchasz, rozumiesz, mówisz!
Język włoski Kurs mówienia dla początkujących
Langenscheidt
Słuchasz, rozumiesz, mówisz!
Język włoski Julia Gennusa
Warszawa
Weryfikacja merytoryczna: Hanna Florczak Korekta: Anna Komorek, Dorota Mierzejewska Koordynacja nagrania: Agnieszka Drewno Lektorzy: Alessandro Bruzzone, Agnieszka Drewno, Julia Gennusa Realizator dźwięku: Tomasz Cieślak Opracowanie muzyczne: Marcin Nierubiec Projekt graficzny serii i skład: Marzenna Dobrowolska Okładka: Grażyna Ficenes Koordynacja projektu: Katarzyna Sendecka
Copyright 2009 Langenscheidt Polska Sp. z o. o., Warszawa
02-548 Warszawa ul. Grażyny 13 www. langenscheidt.pl
ISBN 978-83-7476-929-7
Wstęp
Z dużą przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kurs do samodzielnej nauki języka włoskiego z nowej serii „Słuchasz, rozumiesz, mówisz!”. Celem kursu jest nauczenie szybko tego, co na co dzień najważniejsze – skutecznego porozumiewania się w języku włoskim w najbardziej typowych sytuacjach. Wśród wielu sprawności językowych, ta właśnie – mówienie w języku obcym – wielu ludziom sprawia największą trudność. Dla tych wszystkich osób – od nastolatka po dorosłego – przeznaczony jest nasz kurs. Pozwala on szybko pozbyć się bariery w mówieniu i sprawnie komunikować się w codziennych sytuacjach. Kurs składa się z 20 lekcji, przedstawiających najpopularniejsze sytuacje z codziennego życia. Wszystkie dialogi, zwroty i najważniejsze słowa zostały nagrane na trzech płytach CD. Dodatkowo najważniejsze informacje gramatyczne, leksykalne i kulturowe znajdą Państwo w tabelkach z ikonkami MEMO. Każdą lekcję, a nawet każdy zwrot, można odtwarzać wielokrotnie, w dowolnym miejscu – w samochodzie, w sklepie, w domu, w pociągu lub na spacerze. Przyjazna obecność polskiego lektora i proste polecenia ułatwiają naukę ze słuchu. Umiejętności, których uczy kurs, są przydatne nie tylko za granicą, ale też w Polsce. Odwiedza nas coraz więcej obcokrajowców, coraz częściej cudzoziemcy przyjeżdżają do nas, aby studiować i pracować. Mamy nadzieję, że kurs pomoże Państwu w przełamaniu bariery komunikacyjnej w języku włoskim. Życzymy powodzenia!
Spis treści
Rozdział 1 Rozdział 2 Rozdział 3 Rozdział 4 Rozdział 5 Rozdział 6 Rozdział 7 Rozdział 8 Rozdział 9 Rozdział 10 Rozdział 11 Rozdział 12 Rozdział 13 Rozdział 14 Rozdział 15 Rozdział 16 Rozdział 17 Rozdział 18 Rozdział 19 Rozdział 20
Powitanie, pożegnanie, pytanie o samopoczucie Zawieranie znajomości Pytanie o pochodzenie Pytanie o miejsce zamieszkania Jaki masz zawód? Gdzie pracujesz? Czym się zajmujesz? Nie mówię dobrze po włosku Pytanie o imię i nazwisko. Prośba o przeliterowanie. Pytanie o adres i telefon Rodzina Znasz go? Kto to jest? Jak on wygląda? Która godzina? O której godzinie? Spotkamy się dzisiaj? Jak się umawiamy? Pory dnia Przyzwyczajenia Dni tygodnia Gdzie jesteś? Dokąd idziesz?
5 10 14 18 21 25 29 33 37 42 47 51 55 60 65 70 74 79 83
88
Rozdział 1 Powitanie, pożegnanie, pytanie o samopoczucie A. Powitanie i pożegnanie
Słuchaj i powtarzaj. Tych zwrotów użyjesz na powitanie bądź na pożegnanie: Ciao! […] Cześć! Buongiorno! […] Dzień dobry! / Do widzenia! (od rana do godzin popołudniowych) Dzień dobry! / Dobry wieczór! / Do widzenia! Buonasera! […] (często już od 15.00, w zależności od regionu) Witam! / Żegnam! Salve! […] Chcąc podkreślić radość ze spotkania, możesz powiedzieć: Che bella sorpresa! […] Co za miła niespodzianka! Che piacere! […] Jak miło ciebie / pana / panią widzieć! A spotykając kogoś po długim czasie: Quanto tempo! […]
Kopę lat!
Na pożegnanie możesz usłyszeć: Buonanotte! […] Arrivederci! […] Arrivederla! […]
Dobranoc! Do widzenia! / Do zobaczenia! Do widzenia panu / pani!
Spodziewając się ponownego spotkania, możesz powiedzieć: Alla prossima! […] Do następnego spotkania! A presto! […] Do zobaczenia wkrótce! A domani! […] Do jutra! A dopo! […] Na razie! / Do zobaczenia później! Ci vediamo! […] Do zobaczenia! (wyraża luźny zamiar zobaczenia się wkrótce) Rozstając się z rozmówcą, możesz mu życzyć udanego dnia lub wieczoru: Buona giornata! […] Miłego dnia! Buona serata! […] Miłego wieczoru! … i usłyszeć w odpowiedzi: Altrettanto! […] Nawzajem! Anche a te! […] Tobie również! Anche a lei! […] Panu / Pani również!
1.2
Rozdział 1 Zaimki osobowe io ja ty tu lui, lei, Lei on, ona, pan / pani (starsze formy: egli, ella) my noi voi, Voi wy, państwo / panie / panowie loro oni / one (starsze formy: essi, esse) W języku włoskim, podobnie jak w polskim, najczęściej opuszcza się zaimki osobowe. Formy grzecznościowe Zwracając się do kogoś „pan / pani” używamy formy Lei z czasownikiem w trzeciej osobie liczby pojedynczej. W liczbie mnogiej używamy formy Voi z czasownikiem w drugiej osobie liczby mnogiej (rzadziej spotykana i bardziej oficjalna jest forma Loro z czasownikiem w trzeciej osobie liczby mnogiej). Czasowniki Czasownik nieregularny stare (czuć się; przebywać, znajdować się) w czasie teraźniejszym: io sto noi stiamo tu stai voi state lui sta loro stanno
Zdania wykrzyknikowe z che Za pomocą słowa che (jaki, jaka, jakie / jak / co za) z rzeczownikiem lub przymiotnikiem tworzy się zdania wykrzyknikowe: Che bella sorpresa! Co za miła niespodzianka! Jak miło! / Jak ładnie! / Jaki ładny! Che bello! Signore Signora Signori Signore
Pan (w połączeniu z imieniem lub nazwiskiem używamy skróconej formy: Signor Bianchi Pan Bianchi, Signor Franco Pan Franco) Pani Państwo / Panowie Panie
Zwracając się do osób, które ukończyły studia magisterskie i którym chcą okazać szacunek, Włosi często używają formy Dottore m / Dottoressa f. Formy tej używa się też rozmawiając z lekarzem. Inne często używane tytuły to m.in. Avvocato (Mecenas) i Ingegnere (Inżynier). Skróconych form Dottor i Ingegner używa się połączeniu z imieniem lub nazwiskiem (np. Buongiorno Dottore! ale Come sta, Dottor Rossi?). Zwracając się bezpośrednio do kogoś, form Signor / Signora, Dottore / Dottoressa, Ingegnere, Avvocato nie poprzedza się rodzajnikiem, np.: Come sta, Dottoressa Milani? Pani Milani, jak się Pani czuje? Natomiast kiedy mówimy o kimś trzecim, formy te poprzedzamy rodzajnikiem, np.: Come sta la dottoressa Milani? Jak się czuje pani Milani?
Powitanie, pożegnanie, pytanie o samopoczucie
B. Pytanie o samopoczucie
Jeśli chcesz zapytać, jak ktoś się czuje, powiesz: Come sta? […] Jak się pan / pani czuje? Come stai? […] Jak się czujesz?
1.3
Możesz też użyć bardziej potocznego zwrotu: Come va? […] Co słychać? / Co u ciebie? / Co u pana / pani? W odpowiedzi możesz usłyszeć: Sto bene, grazie. […] Va tutto bene, grazie. […] Bene. […] Molto bene. […] Benissimo. […] Non c’è male. […] Non mi posso lamentare. […] Abbastanza bene. […] Così così. […] Non troppo bene. […] Potrebbe andare meglio. […] Si tira avanti. […]
Czuję się dobrze, dziękuję. Wszystko w porządku, dziękuję. Dobrze. Bardzo dobrze. Świetnie. Nie najgorzej. Nie mogę narzekać. Dosyć dobrze. Tak sobie. Nie najlepiej. Mogłoby być lepiej. Jakoś sobie radzę.
Odpowiadając, możesz odwzajemnić zainteresowanie: Dobrze, dziękuję. A pan / pani? Bene, grazie. E Lei? […] Io sto bene, e tu? […] Mam się dobrze, a ty? i usłyszeć w odpowiedzi: Anch’io sto bene, grazie. […]
Ja też mam się dobrze, dziękuję. C. Dialog 1
Posłuchaj dialogu: Avv. Rossi: Buongiorno Dottor Bianchi! Dott. Bianchi: Avvocato Rossi! Che piacere! Come sta? Avv. Rossi: Molto bene, grazie. E Lei? Dott. Bianchi: Non c’è male.
1.4
Teraz odegraj rolę pana Bianchi. Mów po sygnale: Avv. Rossi: Buongiorno, Dottor Bianchi!
1.5
Rozdział 1
Dott. Bianchi: […] Avv. Rossi: Molto bene, grazie. E Lei? Dott. Bianchi: […] D. Dialog 2
1.6
Posłuchaj dialogu: Fabio: Ciao Lucia! Lucia: Fabio! Quanto tempo! Come va? Fabio: Non mi posso lamentare… e tu? Lucia: Eh… potrebbe andare meglio…
1.7
Teraz odegraj rolę Fabia. Mów po sygnale: Fabio: […] Lucia: Fabio! Quanto tempo! Come va? Fabio: […] Lucia: Eh… potrebbe andare meglio… E. Ćwiczenia
1.8
1. Co powiesz w następujących sytuacjach? Porównaj swoją wersję z nagraniem:
1.9
Spotykasz kolegę (Paolo). Witasz się z nim i pytasz jak się czuje. […] Rano spotykasz swojego szefa (dottor Bianchi). Witasz go i pytasz jak się czuje. […] Zapytany o samopoczucie przez kolegę, mówisz, że czujesz się w miarę dobrze i zadajesz pytanie zwrotne. […] Późnym wieczorem żegnasz się z sąsiadką (signora Lucia) i dajesz do zrozumienia, że zobaczycie się nazajutrz. […] Przypadkowo spotykasz koleżankę (Lara), wyrażasz radość ze spotkania i pytasz co u niej słychać. […]
Ciao Paolo, come stai? Buongiorno Dottor Bianchi, come sta? Abbastanza bene, grazie. E tu?
Buonanotte Signora Lucia! A domani!
Lara! Che bella sorpresa! Come va?
2. Uzupełnij powitania pytaniem o samopoczucie. Porównaj swoją wersję z nagraniem:
Buongiorno, Avvocato Bianchi! […] Ciao Paolo, ciao Lara! […]
Come sta? Come state?
Powitanie, pożegnanie, pytanie o samopoczucie
Luca! Che piacere! […] Ingegner Rossi! Che bella sorpresa! […] Buona sera Lara! […]
Come stai? Come sta? Come stai?
3. Posłuchaj zdań. Powtórz je zastępując odpowiednie wyrażenia innymi, podanymi przez lektora. Porównaj swoją wersję z nagraniem:
Buongiorno, Signora Maria! (Buonasera) […] Arrivederci, Signor Paolo! (Arrivederla) […] Ciao Stefano! Come va? (Come stai?) […] Lara! Che bella sorpresa! Come stai? (Che piacere!) […] Io sto molto bene, grazie. E Lei? (Non c’è male) […]
Buonasera, Signora Maria! Arrivederla, Signor Paolo! Ciao Stefano! Come stai? Lara! Che piacere! Come stai? Non c’è male, grazie. E Lei?
1.10
Rozdział 2 Zawieranie znajomości A. Jak się nazywasz?
1.11
Słuchaj i powtarzaj. Tak możesz zapytać o czyjeś imię: Come ti chiami? […] Come si chiama? […] Come vi chiamate? […] Come si chiamano? […]
Jak się nazywasz? / Jak masz na imię? Jak się pan / pani nazywa? / Jak się on / ona nazywa? Jak się nazywacie? / Jak się państwo nazywają? Jak się nazywają?
W odpowiedzi usłyszysz: Mi chiamo Lara Rossi. […] Sono Chiara. […] Siamo Claudio e Francesco. […]
Nazywam się Lara Rossi. Jestem Chiara. Nazywamy się (dosł. Jesteśmy) Claudio i Francesco. B. Przedstawianie się
1.12
Tak możesz się przedstawić: Piacere, sono Guido Ferri. […] Miło mi, jestem Guido Ferri. Buongiorno, mi chiamo Simona Lanzi. […] Dzień dobry, nazywam się Simona Lanzi. Salve a tutti, io sono Marco. […] Witam wszystkich, jestem Marco. Przedstawiając się, możesz jednocześnie zapytać rozmówcę o jego imię: Buonasera, sono Franco Marchetti, Dobry wieczór, jestem Franco Marchetti, e Lei? […] a pan / pani? Ciao, mi chiamo Paola, e tu? […] Cześć, nazywam się Paola, a ty? W odpowiedzi usłyszysz: Molto piacere, sono Lara Rossi. […] Felice di conoscerti, io mi chiamo Chiara. […] Piacere di conoscerla, sono Tiziano Lorenzi. […]
Bardzo mi miło, jestem Lara Rossi. Miło mi cię poznać, mam na imię Chiara. Miło mi pana / panią poznać, jestem Tiziano Lorenzi.
Jeżeli chcesz wyrazić radość ze spotkania, dodasz: Nareszcie się poznaliśmy! (dosł. Nareszcie się Finalmente ci conosciamo! […] poznajemy!) Wreszcie się spotykamy! Finalmente ci incontriamo! […] Il piacere è tutto mio. […] Cała przyjemność po mojej stronie. 10
Zawieranie znajomości
Tak możesz się upewnić, czy dana osoba jest właśnie tą, na którą czekasz: Mi scusi, Lei è il signor Marchetti, vero? […] Przepraszam, czy to pan Marchetti? (dosł. Przepraszam, pan jest panem Marchetti, prawda?) Scusa, tu sei Paolo, vero? […] Przepraszam, jesteś Paolo, prawda? Tu devi essere Anna, vero? […] Ty pewnie jesteś Anną, prawda? (dosł. Ty musisz być Anną, prawda?) Lei deve essere l’avvocato Rossi, vero? […] Pan jest pewnie mecenasem Rossi, prawda? (dosł. Pan musi być mecenasem Rossi, prawda?) W odpowiedzi możemy usłyszeć: Sì, sono io. […] In persona. […] Proprio così. […]
Tak, to ja. We własnej osobie. W rzeczy samej.
W języku włoskim zwrot „przepraszam” odmienia się: Scusa / Scusami Przepraszam cię (dosł. wybacz / wybacz mi) Mi scusi Przepraszam pana / panią (dosł. proszę mi wybaczyć) Scusate / Scusatemi Przepraszam was (dosł. wybaczcie / wybaczcie mi) / Przepraszam państwa
Czasowniki Włoskie czasowniki dzielą się na 3 grupy (koniugacje) w zależności od końcówki bezokolicznika: -are, -ere, -ire (w przypadku czasowników zwrotnych -arsi, -ersi, ‑irsi). Odmiana tzw. czasowników nieregularnych może nawet znacznie odbiegać od schematu. Formę przeczącą tworzy się za pomocą partykuły non (nie): sono – jestem, non sono – nie jestem. Włoskie czasowniki nie dzielą się na dokonane i niedokonane (podając ich znaczenie w języku polskim zamieszczamy w podręczniku tylko jedną formę). Odmiana czasowników zwrotnych I grupy -arsi w czasie teraźniejszym: chiamarsi (nazywać się) io mi chiam-o tu ti chiam-i lui si chiam-a
noi ci chiam-iamo voi vi chiam-ate loro si chiam-ano
UWAGA! W języku włoskim zaimek zwrotny odmienia się! Odmiana czasownika nieregularnego essere (być) w czasie teraźniejszym: noi siamo io sono tu sei voi siete lui è loro sono
11
Rozdział 2
Włosi częściej niż Polacy zwracają się do innych osób po imieniu. Jest to powszechne szczególnie wśród znajomych i kolegów z pracy. Osoby starsze mówią na „ty” do młodzieży, a w programach telewizyjnych i radiowych jest ogólnie przyjęte, że prowadzący zwraca się po imieniu do uczestnika gry lub do telefonujących widzów i słuchaczy.
C. Dialog 1
1.13
Posłuchaj dialogu: Stefano: Scusa, sei tu Lara? Lara: Sì, e tu devi essere Stefano, vero? Stefano: Proprio così. Sono Stefano Donati. Lara: Piacere di conoscerti, Stefano!
1.14
Teraz odegraj rolę Lary. Mów po sygnale: Stefano: Scusa, sei tu Lara? Lara: […] Stefano: Proprio così. Sono Stefano Donati. Lara: […] D. Dialog 2
1.15
Posłuchaj dialogu: Sig. Bianchi: Piacere, sono Bianchi. Sig.ra. Rossi: Felice di conoscerla, Signor Bianchi. Io sono Stefania Rossi. Sig. Bianchi: Finalmente ci conosciamo… come sta, Signora? Sig.ra Rossi: Benissimo, grazie. E Lei? Sig. Bianchi: Anch’io. Non mi posso lamentare.
1.16
Teraz odegraj rolę pana Bianchi. Mów po sygnale: Sig. Bianchi: […] Sig.ra. Rossi: Felice di conoscerla, Signor Bianchi. Io sono Stefania Rossi. Sig. Bianchi: […] Sig.ra Rossi: Benissimo, grazie. E Lei? Sig. Bianchi: […]
12
Zawieranie znajomości E. Ćwiczenia
1. Zamień formę „pan / pani” na „ty” i odwrotnie. Porównaj swoją wersję z nagraniem: Ciao, sono Lara. E tu, come ti chiami? […] Scusi, Lei deve essere Luca Bertelli, vero? […] Felice di conoscerti. Mi chiamo Marco Soprani. […] Come si chiama? […] Buongiorno, sono Guido Alberti. E Lei è Mara Valeri, vero? […]
Buongiorno, sono Lara. E Lei, come si chiama? Scusa, tu devi essere Luca Bertelli, vero? Felice di conoscerla. Mi chiamo Marco Soprani. Come ti chiami? Ciao, sono Guido Alberti. E tu sei Mara Valeri, vero?
2. Co powiesz w następujących sytuacjach? Porównaj swoją wersję z nagraniem: Chcesz wyrazić zadowolenie z długo oczekiwanego spotkania. […] Chcesz się upewnić, czy dana osoba jest na pewno panem Rossi. […] Chcesz zapytać np. nowo poznaną koleżankę / kolegę, jak się nazywa. […] Chcesz się przedstawić większej grupie osób. […] Przedstawiając się, podajesz komuś rękę. […]
Buongiorno a tutti, sono… albo […] Buongiorno a tutti, mi chiamo… Piacere, sono…
Dobry wieczór, nazywam się Marco Soprani. […] Buonasera, mi chiamo Marco Soprani. Jak oni się nazywają? On nazywa się Luca, Come si chiamano? Lui si chiama Luca na ona Lara. […] e lei Lara. Scusa, tu sei Guido, vero? Przepraszam, jesteś Guido, czy tak? We własnej osobie. […] In persona. Dzień dobry, jestem Mara Valeri. Buongiorno, sono Mara Valeri. Miło mi Panią poznać. […] Piacere di conoscerla. Jak się Pani nazywa? Jestem Lara Ambrogini. […] Come si chiama? Sono Lara Ambrogini.
13
1.18
Finalmente ci conosciamo! albo […] Finalmente ci incontriamo! Mi scusi, Lei è il signor Rossi, vero? albo […] Lei deve essere il signor Rossi, vero? Come ti chiami?
3. Przetłumacz zdania. Porównaj swoją wersję z nagraniem:
1.17
1.19
Rozdział 3 Pytanie o pochodzenie A. Skąd jesteś?
1.20
Słuchaj i powtarzaj. Kiedy będziesz chciał się dowiedzieć, skąd ktoś pochodzi, zapytasz: Di dove sei? […] Skąd jesteś? / Skąd pochodzisz? Di dov’è? […] Skąd pan / pani jest? / Skąd on / ona jest? Di dove siete? […] Skąd jesteście? / Skąd państwo pochodzą? Di dove sono? […] Skąd oni / one są? / Skąd pochodzą? W odpowiedzi możesz usłyszeć: Sono polacco. […] Sono polacca. […] Siamo italiani. […] Siamo italiane. […] Sono tedeschi. […] Sono tedesche. […]
Jestem Polakiem. Jestem Polką. Jesteśmy Włochami. Jesteśmy Włoszkami. Są Niemcami. Są Niemkami.
Można dodać: Sono italiana, di Milano. […] Siamo polacchi: Kasia è di Cracovia, io di Danzica. […] Sono inglesi, di Londra. […] Io sono greca, di Atene, mentre Paul è francese, di Parigi. […]
Jestem Włoszką, z Mediolanu. Jesteśmy Polakami: Kasia jest z Krakowa, ja z Gdańska. Są Anglikami / Angielkami, z Londynu. Jestem Greczynką, z Aten, natomiast Paul jest Francuzem, z Paryża.
Jeżeli domyślasz się, skąd ktoś pochodzi, możesz powiedzieć: Sei belga? […] Jesteś z Belgii? / Jesteś Belgiem / Belgijką? Siete austriaci, vero? […] Jesteście Austriakami, prawda? / Jesteście z Austrii, prawda? Przepraszam, czy pan / pani jest Mi scusi, Lei è portoghese? […] Portugalczykiem / Portugalką? W odpowiedzi możesz usłyszeć: Sì, sono belga. […] Veramente solo io sono austriaca, invece loro sono tedeschi. […] No, non sono portoghese. Sono spagnolo di Madrid. […]
Tak, jestem Belgijką / Belgiem. Prawdę mówiąc, tylko ja jestem Austriaczką, natomiast oni są Niemcami. Nie, nie jestem Portugalczykiem. Jestem Hiszpanem z Madrytu. 14
Pytanie o pochodzenie
Jeżeli wydaje ci się, że ktoś raczej nie jest danej narodowości, możesz zapytać: Tu non sei francese, vero? […] Nie jesteś Francuzem / Francuzką, prawda? Jeżeli masz rację, w odpowiedzi usłyszysz: No, sono canadese. […] Nie, jestem Kanadyjczykiem / Kanadyjką. Infatti, sono canadese. […] Rzeczywiście – jestem Kanadyjczykiem / Kanadyjką. Vero. Non sono francese, ma canadese. […] Prawda. Nie jestem Francuzem / Francuzką, lecz Kanadyjczykiem / Kanadyjką. A jeżeli się pomyliłeś, usłyszysz: No, sono proprio francese. […] E invece sono proprio francese. […]
Nie, wprost przeciwnie, jestem Francuzką / Francuzem. A właśnie, że jestem Francuzką / Francuzem.
Włochy są krajem bardzo zróżnicowanym: każdy region posiada swój charakterystyczny dialekt, własną kuchnię i lokalne tradycje. Włosi podkreślają na każdym kroku przywiązanie do regionu, z którego pochodzą i z dumą opowiadają o swojej rodzinnej miejscowości, bez względu na to jak skromne były warunki, w których się wychowali. Przedstawiając się, Włoch często doda np. : Sono pugliese / toscano / Pochodzę z Apulii / Toskanii / sardo / piemontese / siciliano… Sardynii / Piemontu / Sycylii… Przymiotniki Włoskie przymiotniki występują w rodzaju męskim i żeńskim i mają następujące końcówki: Rodzaj męski l.p. l.m. -o -i -e -i -a
-i
Kraje i narodowości Italia Polonia Austria Grecia Germania Russia Spagna Svizzera Turchia
Rodzaj żeński l.p. l.m. -a -e -e -i
Włochy Polska Austria Grecja Niemcy Rosja Hiszpania Szwajcaria Turcja
l.p. -o / -a italiano / italiana polacco / polacca austriaco / austriaca greco / greca tedesco / tedesca russo / russa spagnolo / spagnola svizzero / svizzera turco / turca
15
l.m. -i / -e italiani / italiane polacchi / polacche austriaci / austriache greci / greche tedeschi / tedesche russi / russe spagnoli / spagnole svizzeri / svizzere turchi / turche
Rozdział 3
Kraje i narodowości Danimarca Francia Gran Bretagna Inghilterra Olanda Portogallo Svezia
Dania Francja W. Brytania Anglia Holandia Portugalia Szwecja
Belgio Vietnam
Belgia Wietnam
l.p. -e danese francese
l.m. -i danesi francesi
inglese
inglesi
olandese portoghese svedese
olandesi portoghesi svedesi
l.p. -a belga vietnamita
l.m. -i / -e belgi / belghe vietnamiti / vietnamite
Pochodzenie z jakiegoś miasta wyrażamy za pomocą przyimka di: di Berlino z Berlina di Vienna z Wiednia di Barcellona z Barcelony
B. Dialog
1.21
Posłuchaj dialogu: Claudio: Buongiorno, sono Claudio Mori. Lara: Piacere, Signor Claudio. Io sono Lara Benelli e lui è Manuel Silva. Claudio: Piacere mio… voi non siete di Milano, vero? Lara: Veramente io sono proprio di Milano, mentre Manuel è spagnolo. Claudio: Ah sì? Spagnolo di dove? Di Madrid? Lara: No, Manuel è di León, ma lavora a Milano.
1.22
Teraz odegraj rolę Lary. Mów po sygnale: Claudio: Buongiorno, sono Claudio Mori. Lara: […] Claudio: Piacere mio… voi non siete di Milano, vero? Lara: […] Claudio: Ah sì? Spagnolo di dove? Di Madrid? Lara: […]
16
Pytanie o pochodzenie C. Ćwiczenia
1.
Odpowiedz na pytania. Porównaj swoją wersję z nagraniem. Przykład: Tu non sei polacco, vero? (Infatti – francese – Parigi) […] Infatti. Sono francese di Parigi. Teraz Twoja kolej: Siete francesi? (No – italiani– Torino) […] No, siamo italiani di Torino. Ann e Katrin sono olandesi o tedesche? Ann è olandese, mentre Katrin è tedesca. (Ann – olandese – mentre – Katrin – tedesca) […] Mi scusi, Lei è belga? (No – danese) […] No, sono danese. No, sono spagnoli di Madrid. Alejandro e Pablo sono greci? (No – spagnoli – Madrid) […]
1.23
2. Uzupełnij zdania, tworząc odpowiednią formę przymiotnika od nazwy kraju podanej przez lektora. Porównaj swoją wersję z nagraniem:
1.24
Mi chiamo Stefano e sono (Svizzera). […] Larissa e Olga sono (Russia), mentre Karl e Andreas sono (Austria) […] Siete portoghesi? No, siamo (Spagna) […] Di dove sei? Sono (Finlandia), ma vivo in Danimarca. […] Sono inglesi? Peter è (Inghilterra), ma Serra è (Turchia) […]
17
svizzero russe / austriaci spagnoli / spagnole finlandese inglese / turca
Rozdział 4 Pytanie o miejsce zamieszkania A. Gdzie mieszkasz?
1.25
Słuchaj i powtarzaj. Chcąc dowiedzieć się, gdzie ktoś mieszka, zapytasz: Dove abiti? / Dove vivi? […] Gdzie mieszkasz? / Gdzie żyjesz? E Lei dove vive? […] A gdzie pan / pani mieszka (dosł. żyje)? Dove abita Marco? […] Gdzie mieszka Marco? Dove vive il signor Soprani? […] Gdzie mieszka pan Soprani? Dove abitate? […] Gdzie mieszkacie? Dove vivono? […] Gdzie oni mieszkają? W odpowiedzi możesz usłyszeć: Vivo in Italia, a Milano. […] Abito a Łódź, ma lavoro a Varsavia. […] Marco vive e lavora a Parigi, ma è italiano. […] Abitiamo a Breda, in Olanda. […]
Mieszkam we Włoszech, w Mediolanie. Mieszkam w Łodzi, ale pracuję w Warszawie. Marco mieszka i pracuje w Paryżu, ale jest Włochem. Mieszkamy w Bredzie, w Holandii.
Możesz też zadać pytanie w następujący sposób: Abiti a Cracovia? […] Czy mieszkasz w Krakowie? Vivete a Milano? […] Czy mieszkacie w Mediolanie? Lei vive in Italia? […] Czy pan / pani mieszka we Włoszech? W odpowiedzi usłyszysz: Sì, vivo e lavoro a Cracovia. […] No, abitiamo a Lodi, ma lavoriamo a Milano. […] Sì, vivo in Italia, ma sono polacca di Danzica. […]
Tak, mieszkam i pracuję w Krakowie. Nie, mieszkamy w Lodi, ale pracujemy w Mediolanie. Tak, mieszkam we Włoszech, ale jestem Polką – z Gdańska.
Czasowniki abitare mieszkać vivere żyć, mieszkać Spójniki e (też ed przed samogłoską) i, a infatti rzeczywiście, istotnie invece natomiast, wręcz przeciwnie, tymczasem ma ale, lecz
18
mentre natomiast o / oppure lub, czy però ale, lecz
Pytanie o miejsce zamieszkania
Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym Czasowniki I grupy -are lavorare (pracować) noi lavor-iamo io lavor-o tu lavor-i voi lavor-ate lui lavor-a loro lavor-ano Czasowniki II grupy -ere vivere (żyć, mieszkać) io viv-o noi viv-iamo tu viv-i voi viv-ete lui viv-e loro viv-ono Okoliczniki miejsca Przyimek „w” tłumaczy się a z nazwami miast, in z nazwami krajów: a Parigi a Londra a Milano a Varsavia a New York
w Paryżu w Londynie w Mediolanie w Warszawie w Nowym Jorku
in Francia in Inghilterra in Italia in Polonia negli Stati Uniti
we Francji w Anglii we Włoszech w Polsce w Stanach
B. Dialog
Posłuchaj dialogu: Marco: Ciao, sono Marco. E tu, come ti chiami? Anna: Mi chiamo Anna… Tu non sei polacco, vero? Marco: Infatti, sono italiano. Sono di Roma, ma vivo e lavoro a Varsavia. E tu, di dove sei? Anna: Sono polacca, di Danzica. E anch’io abito a Varsavia. Sono veramente felice di conoscerti, Anna! Marco:
1.26
Teraz odegraj rolę Marca. Mów po sygnale: Marco: […] Anna: Mi chiamo Anna…Tu non sei polacco, vero? Marco: […] Anna: Sono polacca, di Danzica. E anch’io abito a Varsavia. Marco: […]
1.27
19
Rozdział 4
B. Ćwiczenia
1.28
1. Przetumacz zdania. Porównaj swoją wersję z nagraniem:
Skąd jesteś? Jestem Portugalczykiem, Di dove sei? Sono portoghese, ale mieszkam i pracuję w Polsce, ma vivo e lavoro in Polonia, a Cracovia. w Krakowie. […] Gdzie oni mieszkają? Tobias jest Niemcem Dove abitano? Tobias è tedesco e abita / vive i mieszka w Berlinie, natomiast Alec a Berlino, mentre Alec e Katrin sono i Katrin są z Austrii i mieszkają austriaci e abitano / vivono a Vienna. w Wiedniu. […] Przepraszam, pan nie jest Polakiem, Mi scusi, Lei non è polacco, vero? prawda? Rzeczywiście – jestem Szwedem, Infatti sono svedese, ma lavoro in Polonia. ale pracuję w Polsce. […] Jesteś Włoszką? Tak, jestem z Rzymu. […] Sei italiana? Sì, sono di Roma. Skąd jesteście? Jesteśmy Hiszpanami, Di dove siete? Siamo spagnoli di Madrid. z Madrytu. […]
20
Rozdział 5 Jaki masz zawód? A. Pytanie o zawód
Słuchaj i powtarzaj. Na początku znajomości często pada pytanie o zawód: Che lavoro fai? […] Jaki masz zawód? / Co robisz? (dosł. Jaką pracę wykonujesz?) Jaki ma pan / pani zawód? Che lavoro fa? […]
1.29
W mniej oficjalnej sytuacji możesz usłyszeć następujące pytania: Che cosa fai? […] Czym się zajmujesz? (dosł. Co robisz?) Studi o lavori? […] Uczysz się czy pracujesz? Cudzoziemiec we Włoszech często słyszy pytanie: Che cosa fai qui in Italia? […] Co robisz tutaj we Włoszech? Che cosa fa qui in Italia? […] Co pan / pani robi tutaj we Włoszech? Czasownik nieregularny fare (robić, wykonywać) w czasie teraźniejszym io faccio noi facciamo tu fai voi fate lui fa loro fanno
B. Odpowiedź na pytanie o zawód
W odpowiedzi na pytanie o zawód usłyszysz: Faccio il commesso. […] Jestem ekspedientem. Faccio la commessa. […] Jestem ekspedientką. Faccio il dentista. […] Jestem dentystą. Faccio la dentista. […] Jestem dentystką. Można też powiedzieć: Sono cameriere. / Sono un cameriere. […] Jestem kelnerem. Sono cameriera. / Sono una cameriera. […] Jestem kelnerką. Sono infermiera. / Sono un’infermiera. […] Jestem pielęgniarką. Sono medico. / Sono un medico. […] Jestem lekarzem / lekarką. Albo jeszcze inaczej: Lavoro come segretaria. […] Lavoro come assistente di volo. […]
Pracuję jako sekretarka. Pracuję jako steward / stewardesa. 21
1.30
Rozdział 5
W zdaniach z czasownikiem fare (wykonywać, robić) nazwę zawodu poprzedza się zawsze rodzajnikiem określonym (il, lo, la, l’). Faccio l’insegnante. Jestem nauczycielem / nauczycielką. W zdaniach z czasownikiem essere (być) nazwa zawodu może być poprzedzona rodzajnikiem nieokreślonym (un, uno, una, un’). Sono infermiere. / Sono un infermiere. Jestem pielęgniarzem. W zdaniach z czasownikiem lavorare (pracować) nazwy zawodu nie poprzedza się rodzajnikiem. Lavoro come tecnico informatico. Pracuję jako technik informatyk.
Włosi często opisują rodzaj wykonywanej pracy za pomocą bardziej ogólnych określeń: pracownik fizyczny, robotnik operaio m / operaia f impiegato m / impiegata f pracownik umysłowy / biurowy, urzędnik imprenditore m / imprenditrice f osoba prowadząca własną firmę libero professionista m / libera professionista f osoba wykonująca wolny zawód
Jeżeli uczysz się i jednocześnie pracujesz, możesz powiedzieć: Studio e lavoro. […] Uczę się i pracuję. Studio di giorno e lavoro la sera. […] Uczę się w dzień, a pracuję wieczorem. Gdy nie pracujesz, powiesz na przykład: Sono disoccupato. […] Sono disoccupata. […] Sono ancora uno studente. […] Sono ancora una studentessa. […] Vado ancora a scuola. […] Sono già in pensione. […] Sto cercando lavoro. […]
Jestem bezrobotny. Jestem bezrobotna. Jestem jeszcze studentem. Jestem jeszcze studentką. Chodzę jeszcze do szkoły. Jestem już na emeryturze. Szukam pracy.
Rzeczowniki W języku włoskim rzeczowniki mogą być rodzaju męskiego (najczęściej na -o i -e) i żeńskiego (najczęściej na -a i na -e). Rodzaj męski (m) l.p. l.m. -o -i -co, -go -chi / -ci, -ghi / -gi -e -i -a -i (rzadziej -a)
Rodzaj żeński (f) l.p. -a -ca, -ga -e -i -o
22
l.m. -e -che, -ghe -i -i -o (rzadziej -i)
Jaki masz zawód?
Rodzaj rzeczowników na przykładzie nazw zawodów
krawiec kucharz przewodnik
lekarz technik architekt radca prawny, adwokat asystent nauczyciel kasjer redaktor sprzedawca profesor farmaceuta
Rodzaj męski l.p. l.m. il sarto i sarti il cuoco i cuochi w przypadku tego zawodu używa się r. żeńskiego także dla mężczyzn (la guida)
Rodzaj żeński l.p. la sarta la cuoca la guida
il medico il tecnico l’architetto l’avvocato
i medici i tecnici gli architetti gli avvocati
w przypadku tych zawodów używa się r. męskiego także dla kobiet (il medico, il tecnico)
l’assistente l’insegnante il cassiere il redattore il venditore il professore il farmacista
gli assistenti gli insegnanti i cassieri i redattori i venditori i professori i farmacisti
l’assistente l’insegnante la cassiera la redattrice la venditrice la professoressa la farmacista
l.m. le sarte le cuoche le guide
le assistenti le insegnanti le cassiere le redattrici le venditrici le professoresse le farmaciste
Rodzajniki Włoskie rzeczowniki na ogół poprzedza się rodzajnikiem. Rodzajniki określone wskazują na konkretną, określoną rzecz lub osobę znaną rozmówcy, zaś rodzajniki nieokreślone wskazują na jakąś bliżej nieokreśloną rzecz lub osobę.
l.p. l. m.
OKREŚLONE r. męski r. żeński il l’ * lo** la l’ * i gli*** le
NIEOKREŚLONE r. męski r. żeński un uno** una un’ * (dei degli***) (delle)
*przed samogłoską **przed gn, ps, pn, z oraz przed s+spółgłoska ***przed samogłoską, przed gn, ps, pn, z oraz przed s+spółgłoska UWAGA! W liczbie mnogiej często opuszcza się rodzajnik nieokreślony
C. Dialog
Posłuchaj dialogu: Massimo: Ciao, io sono Massimo… E tu come ti chiami? Kasia: Piacere, Massimo. Io sono Kasia. Massimo: Kasia… Non sei italiana, vero? Di dove sei? Kasia: Sono polacca, ma vivo a Milano. 23
1.31
Rozdział 5
Massimo: Kasia: Massimo: Kasia: Massimo:
1.32
Ah sì? E che cosa fai qui in Italia? Studio di giorno e lavoro la sera. Veramente? E che lavoro fai? Faccio la cameriera. E tu? Studi o lavori? Sono tecnico informatico, ma sto ancora cercando lavoro.
Teraz odegraj rolę Kasi. Mów po sygnale: Massimo: Ciao, io sono Massimo… E tu come ti chiami? Kasia: […] Massimo: Kasia…Non sei italiana, vero? Di dove sei? Kasia: […] Massimo: Ah sì? E che cosa fai qui in Italia? Kasia: […] Massimo: Veramente? E che lavoro fai? Kasia: […] Massimo: Sono tecnico informatico, ma sto ancora cercando lavoro. D. Ćwiczenia
1.33
1. Utwórz zdania w liczbie mnogiej według przykładu. Porównaj swoją wersję z nagraniem. Przykład: Paolo fa il cameriere. (Paolo e Aldo) […] Paolo e Aldo fanno i camerieri.
1.34
Teraz Twoja kolej: Lara fa la farmacista. (Lara e Sabrina) […] Stefano fa l’operaio. (Stefano e Mario) […] Grazia fa l’assistente di volo. (Grazia e Marco) […] Aldo fa l’impiegato. (Aldo e Gianni) […] Maria fa la guida turistica. (Maria e Piero) […]
Lara e Sabrina fanno le farmaciste. Stefano e Mario fanno gli operai. Grazia e Marco fanno gli assistenti di volo. Aldo e Gianni fanno gli impiegati. Maria e Piero fanno le guide turistiche.
2. Utwórz zdania w liczbie mnogiej. Porównaj swoją wersję z nagraniem. Posłuchaj przykładu: Carla è medico. (Carla e Roberto) […] Carla e Roberto sono medici.
Teraz Twoja kolej: Paolo è giornalista. (Paolo e Luca) […] Guido è cuoco. (Guido e Massimo) […] Paola è segretaria. (Paola e Rosanna) […] Nicola è infermiere. (Nicola e Michele) […] Isabella è avvocato. (Isabella e Simona) […] 24
Paolo e Luca sono giornalisti. Guido e Massimo sono cuochi. Paola e Rosanna sono segretarie. Nicola e Michele sono infermieri. Isabella e Simona sono avvocati.