MOCNY W DZIOBIE

ŁUKASZ BOŻYCKI

jest doktorem nauk biologicznych, fotografem przyrody, dziennikarzem, autorem programów przyrodniczych. Nagrodzony w konkursie fotograficznym organizowanym przez BBC Worldwide i Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. Jego „Żabowisko” zostało wybrane zdjęciem 2013 roku przez International Federation of Wildlife and Nature Photography. W 2015 roku został finalistą Wielkiego Konkursu Fotograficznego National Geographic Polska. W radiu RDC prowadzi audycję „Animalista”, a w TVP1 serial „Przyrodnik na tropie”.

Nie jest mistrzem subtelnego śpiewu. Dźwięk, jaki wydaje, przypomina… dźganie litego marmuru łomem. Często jednak ten wokal jest jedynym świadectwem jego obecności w lesie – łatwiej go bowiem usłyszeć niż zobaczyć.

Przez większą część roku grubodziób prowadzi skryty tryb życia, ukrywając się wysoko w koronach drzew w lasach liściastych, mieszanych, z bukiem i grabem.

Zimą natomiast skraca dystans do człowieka, odwiedzając przydomowe karmniki. Grubodziób ma zupełnie inne podejście do spożywania posiłków niż sikorki, które są w nieustającym ruchu. Przed kilkanaście minut zjada kolejne nasiona słonecznika i prawie się przy tym nie rusza. Osłonki nasion nie stanowią dla niego najmniejszego problemu. Jego potężny dziób jest stworzony do wywierania ogromnego nacisku, sięgającego aż 70 kg. Bez większych trudności potrafi dobrać się do nasion ukrytych w twardych pestkach wiśni, czeremchy i tarniny. Wydaje się nawet, że słodki miąższ owoców go nie interesuje, gustuje raczej w wytrawnej zawartości pestki.

Co prawda, zęby człowieka mają podobną siłę nacisku, ale grubodziób osiąga masę zaledwie 50 g, czyli półtora tysiąca razy mniejszą od człowieka. Oznacza to, że grubodziób wielkości człowieka miałby siłę nacisku dzioba sięgającą 350 t!

Za tym grubym dziobem zięba pestkogryz lub pestkojad klęsk (jak dawniej mawiano o grubodziobie) skrywa romantyczną naturę. W okresie godowym para delikatnie dotyka się dziobami oraz popisuje się przed partnerem widowiskowym tańcem godowym, odsłaniając białe wstawki na piórach skrzydeł i ogona. Ozdoby znajdują się na zakończeniach lotek I rzędu, co sugeruje, że dobór płciowy skupiony jest na walorach wzrokowych.

Grubodzioby to troskliwi rodzice. To samica wysiaduje jaja, początkowo karmi młode tym, co przyniesie jej samiec. Jak wiadomo, na diecie białkowej potomstwo rośnie szybciej, więc samiec przygotowuje papkę z rozdrobnionych nasion, mszyc czy gąsienic bez twardych chitynowych pancerzyków. Po opuszczeniu gniazda młode często tworzą stada wraz z rodzicami, przemieszczając się w koronach drzew.

W Polsce jest ptakiem dosyć powszechnym, jego populację szacuje się na około 340 tys. par. Najstarszy znany osobnik grubodzioba dożył aż 12 lat i 7 miesięcy. Łukasz Bożycki

„Echa Leśne”

czytaj bezpłatnie na smartfonie i tablecie