หนวยที่ 3 ชื่อเรื่อง เครื่องเจาะและเครื่องควาน (Drilling and Boring machine) หัวขอเรื่องยอย 3.1 ชนิดของเครื่องเจาะ 3.2 เครื่องมือที่ใชในการเจาะ 3.3 ขั้นตอนการใชเครื่องเจาะ 3.4 ขั้นตอนการรีมเมอร 3.5 ชนิดเครื่องควาน จุดประสงคเชิงพฤติกรรม 1. อธิบายชนิดของเครื่องเจาะได 2. อธิบายชื่อเครื่องมือที่ใชในการเจาะได 3. อธิบายขั้นตอนการใชเครื่องเจาะได 4. อธิบายขั้นตอนการรีมเมอรได 5. อธิบายชนิดของเครื่องควานได 6. นักเรียนสงแบบทดสอบไดตามเวลาที่กําหนด กิจกรรมหลัก 1. ครูนําเขาสูบ ทเรียน 2. นักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียน 3. นักเรียนศึกษาเนื้อหาจากเอกสารประกอบการสอน - แบงกลุมนักเรียนกลุมละ 4-5 คน - ศึกษาเนื้อหาสาระการเรียน - อภิปรายหนาชั้นเรียน - ใบสั่งงานที่ 2 - ครูสรุปเนื้อหาสาระการเรียนประจําหนวย 4. นักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียน 5. ครูและนักเรียนตรวจแบบทดสอบ
34 เครื่องเจาะและเครื่องควาน (Drilling and Boring machine) เครื่องเจาะ (Drilling machine) เปนเครื่องจักรชนิดหนึ่งที่มีความสําคัญตออุตสาหกรรม ใชสําหรับเจาะรูบนชิ้นงาน มีทั้งแบบเจาะทะลุและไมทะลุ หรือเปนรูเรียว หรือใชจับดอกรีมเมอร เพื่อควานรูเรียบ ปจจุบันไดมีการพัฒนานําระบบควบคุมดวยโปรแกรมคอมพิวเตอรมาชวยในการ ทํางานใหความเที่ยงตรงสูง เครื่องควาน (Boring machine) เปนเครื่องจักรสําหรับควานรูขนาดใหญๆ ที่ดอกสวานไม สามารถเจาะได โดยสวนใหญแลวจะเปนการควานรูบนชิ้นงานขนาดใหญ 3.1 ชนิดของเครื่องเจาะ สามารถแบงตามสภาพการใชงานนั้นๆ และตามลักษณะเครื่องดังนี้ 1) สวานมือ (Portable drill) เปนเครื่องเจาะขนาดเล็กใชมือจับเจาะ สามารถนําไปเจาะรู ชิ้นงานไดทุกสถานที่ โดยทั่วๆไปจะใชสําหรับเจาะรูที่มีขนาดเสนผานศูนยกลางไมเกิน 12 มม.
ดอกสวาน มือถือ สวิตชเปด-ปด
รูปที่ 3.1 สวานมือ 2) เครื่องเจาะตั้งโตะ (Bench-model Sensitive drilling) เปนเครื่องเจาะขนาดเล็ก ที่ฐาน เครื่องจับยึดอยูบนโตะทํางานอีกทีหนึ่ง ใชสําหรับเจาะรูชิ้นงานขนาดเล็ก เสนผาศูนยกลางโตไมเกิน 13 มม. ซึ่งมีประสิทธิภาพในการทํางานไมสูง การเจาะปอนเจาะดวยมือ
35
สายพาน มอเตอร ตัวปรับระยะมอเตอร
แกนเจาะ หัวจับ แขนปอนเจาะ โตะงาน ฐาน
ตัวล็อกโตะ ดามล็อกโตะ เสา
รูปที่ 3.2 เครื่องเจาะตั้งโตะ 3) เครื่องเจาะหลายหัว (Gang drilling machine) เปนเครื่องเจาะแบบที่มีหัวจับดอกสวาน หลายหัวและสามารถจับดอกสวานไดหลายขนาด จึงทําใหการเจาะงานเปนไปไดอยางรวดเร็ว นอกจากนี้ยังสามารถจับดอกรีมเมอรไดอีกดวย มอเตอร
หัวเจาะ ดอกสวาน
โตะงาน
ฐาน
รูปที่ 3.3 เครื่องเจาะแบบหลายหัว ที่มา:ศจ.บุญญศักดิ,์ ท.งานเครื่องมือกล,หนา 82
36 4) เครื่องเจาะเสา (Upright drilling machine) เปนเครื่องเจาะขนาดใหญ มีความมั่นคง แข็งแรงและสามารถปรับความเร็วรอบไดมาก การปอนดอกสวานเจาะงานสามารถปอนดวย อัตโนมัติและปอนดวยมือ
มอเตอร เพลาจับดอกสวาน โตะงาน
แขนปอน เสาเครื่อง
ฐาน
รูปที่ 3.4 เครื่องเจาะเสา
ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา27
5) เครื่องเจาะรัศมี (Radial drilling machine) เปนเครื่องเจาะขนาดใหญเหมาะสําหรับงาน เจาะชิน้ งานขนาดใหญที่ไมสามารถเคลื่อนที่ได หัวจับดอกสวานสามารถเคลื่อนที่ไปยังตําแหนง ที่จะเจาะไดตามความยาวของแกนเครื่องเจาะโดยที่ชิ้นงานอยูกับที่ ชุดหัวเจาะ เสาเครื่อง แขน
มอเตอร
ชุดควบคุม เพลาจับดอกสวาน ฐาน
รูปที่ 3.5 เครื่องเจาะรัศมี
ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา27
37
6) เครื่องเจาะหลายเพลา (Multi – Spindle drilling machine) เปนเครื่องเจาะที่มีเพลาจับ หัวจับดอกสวานหลายเพลา สามารถเจาะรูไดหลายๆขนาดในเวลาเดียวกัน มอเตอร
ดอกสวาน เสา โตะงาน
ฐานเครื่อง
รูปที่ 3.6 เครื่องเจาะหลายเพลา ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา28
7) เครื่องเจาะเทอเรท (Turret machine) เปนเครื่องเจาะแบบมีหลายหัวสามารถจับ ดอกสวานไดหลายขนาด และชุดหัวจับดอกสวานสามารถหมุนไดรอบตัวและควบคุมดวยระบบ ตัวเลข (Numerical control:NC) ที่สามารถเลือกเครื่องมือตัดและปอนเจาะโดยอัตโนมัติ
แผงปอนขอมูล โตะงาน
รูปที่ 3.7 เครื่องเจาะเทอเรท ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 28
38 3.2 เครื่องมือทีใ่ ชในงานเจาะรู มีอยูหลายชนิดและหลายรูปแบบดังนี้ 3.2.1 ดอกสวาน (Drill) เปนเครื่องมือที่ใชในการเจาะรู มีรูปรางลักษณะเปนรูป ทรงกระบอก มีคมตัดและมีรองคายเศษโลหะ ดอกสวานมีหลายชนิด คือ 3.2.1.1 ดอกสวานคมเลื้อย (Twist drill) เปนดอกสวานที่นิยมใชทั่วไป มีลักษณะ ทรงกระบอก มีรองคายเศษโลหะและมีคมตัดที่ปลายดอกสวาน 2 ขาง
คมเลื้อย คมตัด
คมตัด
รูปที่ 3.8 ดอกสวานคมเลื้อย กานดอกสวานมี 2 ลักษณะ - ดอกสวานขนาดเล็ก เสนผาศูนยกลางไมเกิน 13 มม. กานดอกสวานจะเปน กานตรง (Straight)
รูปที่ 3.9 ดอกสวานกานตรง - ดอกสวานขนาดใหญเสนผาศูนยกลางเกิน 13 มม. ขึ้นไป กานดอกสวานจะเปน กานเรียว (taper)
รูปที่ 3.10 ดอกสวานกานเรียว
39
3.2.1.2 ดอกสวานรองตรง (Gun drill) เปนดอกสวานที่มีลักษณะทรงกระบอก แตมีรอง ตรงเพียงรองเดียวทีป่ ลายดอกสวานจะติดคมตัดโลหะแข็ง (Carbide tipped) ใชสําหรับงานเจาะรู ลึกๆ และที่แกนสวานจะเจาะรูสําหรับใหน้ําหลอเย็นดันเศษโลหะออกจากรู
มุมนอก
ขอบคมตัด รอง
Carbide tipped รองน้ําหลอเย็น
ปลอก
มุมใน
รูปที่ 3.11 ดอกสวานรองตรง ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา30
3.2.1.3 ดอกสวานพิเศษ (Special drill) เปนดอกสวานที่ไดรับการออกแบบขึ้นมา โดยเฉพาะงานเจาะพิเศษ เชน การเจาะรูบนแผนโลหะ การเจาะรูโลหะแข็ง การเจาะรูขนาดใหญ มีดวยกันหลายชนิดดังนี้ - ใบเลื่อยตัด (Saw cutter) ใชสําหรับเจาะรูบนแผนโลหะ หรือทอโลหะ
ใบเลื่อย ดอกสวาน
รูปที่ 3.12 ใบเลื่อยตัด
40
- ใบมีดตัด (Fly cutter) ใชสําหรับตัดแผนโลหะที่เปนรูปขนาดใหญ
ใบมีดตัด
รูปที่ 3.13 ใบมีดตัด - ใบเจาะ (Spade drill) ใชสําหรับงานเจาะที่เปนโลหะแข็ง ใบเจาะจะประกอบเขากับ ดามจับอีกทีหนึ่ง
เสนผาศูนยกลาง ความหนา
รูปที่ 3.14 ใบเจาะ
ใบเจาะ
41
มุมดอกสวาน ดอกสวานที่เจาะรูไดดีและมีประสิทธิภาพ จะตองมีมุมตางๆของดอกสวาน ที่ถูกตองรวมทั้งมีความคมที่คมตัดสวานดวย โดยมีมุมตางๆดังนี้ - มุมเลื้อย (Helix angle) เปนมุมสําหรับคายเศษโลหะ มีมุมอยูระหวาง 10-40 องศา ถาเจาะ วัสดุแข็งเปราะมุมนอย วัสดุออนมุมมาก แตถาเจาะวัสดุโดยทั่วไป เชน เหล็กเหนียว เหล็กหลอ จะมีมุมอยูระหวาง 20-30 องศา ทั้งนี้ขึ้นอยูกับวัสดุที่ใชทําดอกสวาน - มุมปลายดอกสวาน (Point angle) เปนมุมรวมของปลายดอกสวานที่จะตองลับใหไดขนาด ตามความเหมาะสมกับวัสดุที่จะเจาะ ดังรายละเอียดตามตารางขางลางนี้ ตารางที่ 3.1 มุมปลายดอกสวานสําหรับเจาะวัสดุตางๆ วัสดุงาน มุมปลายดอกสวาน ยางแข็ง 30 ํ – 50 ํ วัสดุอัดขึ้นรูป 50 - 60 ํ แมกนีเซียมผสมเทอรโมพลาสติก 100 เหล็กเหนียว เหล็กหลอเหนียว เหล็กหลอสีเทา 116 ํ – 118 ํ ทองเหลือง บรอนซ เหล็กไรสนิม เหล็กชุบแข็ง ทองแดง สังกะสีผสม อลูมิเนียมผสม 130 - 140 ํ - มุมคมขวาง (Dead center) เปนมุมที่จะตองลับใหไดขนาดประมาณ 55 ํ และลับใหถูกทาง กับคมตัดดวย ถาลับไมถูกทางดอกสวานจะเจาะไมเขา - มุมฟรี (Heel Angle) เปนมุมที่เกิดจากการลับผิวฟรีหลังคมตัดเพื่อไมใหเกิดการถูกับผิวงาน มุมปลายดอกสวาน
มุมคมขวาง
มุมฟรี
มุมเลื้อย 10-40
รูปที่ 3.15 มุมตางๆของดอกสวาน
42
การหลอเย็นเปนการชวยระบายความรอนในขณะที่ทําการเจาะรู และชวยรักษาคมตัดของดอก สวานทําใหผิวของรูเจาะเรียบ ดังตารางการแนะนําการใชน้ําหลอเย็น ตารางที่ 3.2 การแนะนําการใชน้ําหลอเย็น วัสดุที่เจาะ การหลอเย็น อลูมิเนียม ทองแดง เหล็กหลอ แมงกานีสแข็ง แหง เหล็กเหนียว เหล็กเครื่องมือ เหล็กแข็ง น้ํามันหลอเย็น(Soluble Oil) แมกนีเซียม แหงหรือน้ํามันแร แกว Terpentin หินออน น้ํา (ที่มา:กรรมวิธีการผลิต ศสว.2546:33)
3.2.2 ดอกเจาะนําศูนย (Center drill) ใชสําหรับเจาะนํา เพื่อใหดอกสวานเจาะตามอีกครั้ง หนึ่งหรือเพื่อสําหรับยันศูนยชิ้นงานกลึงที่มีความยาว ซึง่ จะทําใหการเจาะรูไดเที่ยงตรง และ ดอกสวานไมหัก ยันศูนย
คมตัด
กาน
รอง รอง
รูปที่ 3.16 ดอกเจาะนําศูนย ที่มา:มานพ,กรรมวิธีการผลิต,หนา191
ดอกเจาะนําศูนย
รูปที่ 3.17 การเจาะยันศูนย
ปลายคม
43 3.2.3 ดอกเจาะผายปากรู เปนเครื่องมือสําหรับผายปากรู เพื่อฝงหัวสกรูที่หัวเปนมุม จะมีอยูดวยกันหลายลักษณะ คือ 1) ดอกเจาะผายปากรูทรงกระบอก (Counter bore) ใชสําหรับผายปากรูที่เปน รูปทรงกระบอก 2) ดอกเจาะผายปากรูเรียว (Countersink) ใชสําหรับผายปากรูที่เปนรูปทรงกรวย 3) การปาดผิวปากรู เปนการปาดผิวหนาพื้นที่ปากรูเฉพาะจุดที่มีพื้นที่เอียงใหราบเรียบ เพื่อที่จะฝงหัวสกรู
1.การเจาะทรงกระบอก 2.การเจาะรูเรียว
3.การปาดผิวปากรู
ดอกเจาะรูเรียว
ดอกเจาะรูทรงกระบอก และปาดผิวปากรู ดอกเจาะทรงกระบอก
รูปที่ 3.18 ดอกเจาะผายปากรู 3.2.4 ดอกรีมเมอร (Reamer) งานรีมเมอรจะทําเมื่อตองการควานรูใหไดขนาด มีผนังรูเรียบ จะเปนงานรูปทรงกระบอกหรือรูปทรงเรียวหรือรูที่มีขนาดเล็กที่ทําการเจาะมากอน จะนํามาควานรู เรียบดวยมือหรือเครื่องเจาะ ฟนของรีมเมอรจะมีทั้งฟนตรงและฟนเฉียง ดามของรีมเมอร จะมีทั้ง ดามตรงที่ใชทํางานดวยมือและดามเรียวสําหรับใชกับเครื่องจักรกลตางๆ เชน เครื่องเจาะหรือ เครื่องกลึง คมตัด
คมนําตัด
กาน
คมปาดผิวเรียบ
รูปที่ 3.19 รูปรางโครงสรางของรีมเมอร
44
มุมฟรี มุมลิ่ม มุมคายเศษ
รูปที่ 3.20 การแบงมุมของคมตัดรีมเมอร
ทิศทางการหมุน
ผนังรู คมนําตัดเรียว รูที่กอนเจาะ ขนาดรูที่รีมเมอรแลว
รูปที่ 3.21 การรีมเมอรใหไดขนาดที่ตองการ
ทิศทางการปอน ควาน
รูปที่ 3.22 ลักษณะงานและวิธีการรีมเมอร
ที่มา:มานพ,กรรมวิธีการผลิต,หนา227
การรีมเมอรเพื่อจะใหไดผิวงานที่ดีและยืดอายุการใชงานของรีมเมอรยาวนานขึ้น จะตองใช สารหลอเย็นหลอเย็นใหเพียงพอ สวนการรีมเมอรดวยเครื่องจักรกลจะตองใชความเร็วรอบ ประมาณ 1/3 ของความเร็วดอกสวาน ดอกรีมเมอรมีดวยกันหลายชนิด ดังนี้ - รีมเมอรมือแบบคมเลื้อย เหมาะสําหรับงานรูที่มีรองลิ่ม เปนรีมเมอรที่ใชทํางานดวยมือ มีทั้งแบบฟนตรงและแบบฟนเรียว ซึ่งที่ปลายของรีมเมอรจะเรียวเล็กนอยเพื่อสะดวกในการสวมใส ในรูไดงาย - เซลลรีมเมอร (Shell reamer) เหมาะสําหรับงานปาดผิว สามารถทํางานไดอยางรวดเร็ว - เซลลรีมเมอรแบบใชรองพา จะเหมาะกับการเซลลรีมเมอรชนิดตางๆไดดี - รีมเมอรเรียว (Taper reamer) ใชกับงานรูเรียว สําหรับสวมสลักเรียวบนชิ้นงาน
45
- รีมเมอรแบบปรับได (Adjustable reamer) เหมาะสําหรับงานที่มขี นาดเสนผาศูนยกลางโต เปนชวงๆ เชน 10, 12, 14 มม. และสามารถถอดใบตัดมาลับใหมได
รีมเมอรมือแบบคมเลื้อย
รีมเมอรเรียว
รีมเมอรเครื่อง(แบบปกติ)
รีมเมอรมือแบบปรับได คมตัดถอดเปลี่ยนได
เซลลรีมเมอร(Shell reamer) ตัวพา รองพา ภาพขยาย
รูปที่ 3.23 ชนิดของรีมเมอร ที่มา:มานพ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 228
3.2.5 อุปกรณนําเจาะ (Drill jig) เปนเครือ่ งมือจับชิ้นงานและมีปลอกนําเจาะสําหรับ ประคองดอกสวานหรือรีมเมอร ทํางานไดอยางรวดเร็วและตรงกันทุกชิ้น ปลอกนําเจาะ
งาน
รูปที่ 3.24 อุปกรณนําเจาะ
ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา35
46 3.3 ขั้นตอนการใชเครื่องเจาะ 1) วางแผนและตอกนําศูนยตําแหนงที่จะเจาะ 2) จับชิ้นงานดวยอุปกรณจับยึด เชน ปากกา แคลมป สลักเกลียว เปนตน 3) จับดอกสวานดวยหัวจับดอกสวานหรือถาเปนดอกสวานกานเรียวก็จับโดยตรงกับรูเรียว ของเพลาเครื่องเจาะ 4) คํานวณความเร็วรอบของดอกสวาน 5) ทําการเจาะรูโดยคอยๆปอนดอกสวานลงเจาะงานและคอยถอยดอกสวานขึ้น เพื่อคายเศษ โลหะ พรอมทั้งหลอเย็นชิ้นงานขณะทําการเจาะ จนเจาะทะลุชิ้นงาน
ปากกาจับงาน
งาน
แทงขนาน
รูปที่ 3.25 การจับชิ้นงานเจาะ
หัวจับดอกสวาน
เพลาจับดอกสวาน ดอกสวาน
ดอกสวาน 1. สวานกานตรงจับดวยหัวจับดอกสวาน
2. สวานกานเรียวจับดวยเพลาจับดอกสวาน
รูปที่ 3.26 การจับดอกสวาน ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 36
47 3.4 ขั้นตอนการรีมเมอร 1) กอนทําการเจาะรูชิ้นงาน จะตองมีการคํานวณขนาดสําเร็จหลังจากรีมเมอรจากสูตรดังนี้ dB = ขนาดเสนผาศูนยกลางของรูเจาะ dF = ขนาดเสนผาศูนยกลางของรีมเมอรสําเร็จ Z = ความหนาที่ตองการปาดผิวออก นั่นคือ dB = d F – Z หนวย mm
เมื่อ Z =
2 2
สูตรนี้มีความจําเปนอยางมากสําหรับการใชรีมเมอรที่ขนาดเสนผาศูนยกลางแบบตายตัว จึงมีการกําหนดขนาดความหนา (Z) ที่จะตองปาดผิวออก ดังตามตารางขางลางนี้ ตารางที่ 3.3 ขนาดความหนา Z ที่ตองปาดผิวออก ขนาดเสนผาศูนยกลาง ความหนา Z ที่ตองการ จํานวนของคมตัด ของรูรีมเมอรสําเร็จ (mm) ปาดผิวออก (mm) อยางนอยที่สุด ถึง 5 0,1 6 5...10 0,1...0,2 6 11...20 0,2…0,3 8 21...30 0,3 10 31...43 0,3...0,4 12 เกินกวา 43 0,4...0,5 14 ที่มา:มานพ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 229
2) วัดขนาดความโตของรีมเมอรดวยไมโครมิเตอรเสมอ กอนลงมือทํา 3) ใชฉากตายชวยประคองใหรีมเมอรตั้งฉากกับรู 4) การรีมเมอรจะตองหมุนไปตามเข็มนาฬิกาเสมอ หามหมุนยอนทิศทางเพราะจะทําใหคมตัด แตกหักได
48
ฉาก ความหนาที่ปาดผิวออก
(3)
(1) ไมรโครมิเตอร
(2)
ดามหมุน หมุน
การหมุนยอนทิศทางคมตัด จะทําใหคมตัดหัก
ดอกรีมเมอร
(4)
ชิ้นงาน
รูปที่ 3.27 ขั้นตอนการรีมเมอร ที่มา:มานพ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 230
3.5 ชนิดของเครื่องควาน (Boring machine) เครื่องควานเปนเครื่องจักรกลชนิดหนึ่ง ซึ่งจะทํางานตอเนื่องจากการเจาะรูแลวเพื่อขยายรู ใหมี ขนาดใหญตามทีต่ องการ ซึ่งมีอยูดวยกันหลายชนิด คือ 3.5.1 เครื่องควานจิ๊ก (Jig boring machine) เปนเครื่องจักรกลที่มีหัวจับมีดควานติดตั้งอยูใน แนวตั้งสามารถเคลื่อนที่ขึ้น-ลงได และชิ้นงานควานจะติดอยูกับอุปกรณจับยึด (Jig and fixture) จึงทําใหการทํางานรวดเร็วเที่ยงตรง
49
เสา
มีดควาน
ชิ้นงาน อุปกรณจับยึด โตะงาน ฐานเครื่อง
รูปที่ 3.28 เครื่องควานจิ๊ก
ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 37
3.5.2 เครื่องควานแนวตั้ง (Vertical boring machine) เปนเครื่องจักรกลชนิดหนึ่งชิ้นงาน ควานจะถูกจับยึดอยูบนโตะงานซึ่งสามารถหมุนได และจะมีมดี ตัดหนึ่งหรือสองตัวสามารถเลื่อน ขึ้น-ลง เขา-ออกจากชิ้นงานในการปอนกินงาน
มีดแนวตั้ง เสาเครื่อง แทนเลื่อนขวาง
ปุมควบคุม
มีดดานขาง โตะหมุน ฐาน
รูปที่ 3.29 เครื่องควานแนวตั้ง ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา37
50
3.5.3 เครื่องควานแนวนอน (Horizontal boring machine) เปนเครื่องจักรกลชนิดหนึ่ง โดยที่มีดควานสามารถเคลื่อนที่ขึ้น-ลงในแนวดิ่งได และชิน้ งานจะถูกจับยึดอยูที่โตะงานเคลื่อนที่ เลื่อนเขา-ออก ซาย-ขวาได เสาเครื่อง เพลาจับมีดตัด
ชุดหัวเครื่อง
เสาชวย
เพลาจับมีด ตัด โตะงาน
รูปที่ 3.30 เครื่องควานแนวนอน ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 27
3.5.4 มีดควาน (Boring tools) เปนเครื่องมือตัดที่ใชในการควานรูเพื่อใหรูมีขนาดใหญขึ้น หรือขนาดรูที่ดอกสวานไมสามารถทําได มีดควานมีอยูดวยกันหลายชนิด ดังนี้ 3.5.4.1 มีดตัดคมเดียว (Single point) เปนมีดควานประเภทมีคมเดียว เชน มีดกลึง มีดควาน โดยการจับยึดกับเพลาของเครื่องควานอีกทีหนึ่ง เสาชวย เพลาจับมีด
งาน
ชุดหัวเครื่อง
มีดตัด
โตะงาน เพลาจับมีด
มีดตัด เกลียวยึด
แทงยึดมีดตัด
รูปที่ 3.31 มีดควานบนเครื่องควาน ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 38
เพลาหมุน
51 3.5.4.2 มีดควานสําหรับใชกับเครื่องจักรกลทั่วไป เชน เครื่องกลึง เครื่องเจาะ สวนมาก จะใชแบบคมตัดเดียว เชน 1) มีดควานที่มตี ัวยึดกับดามจับมีด 2) มีดควานมีดามจับมีดโดยตรง 3) มีดควานสําหรับงานควานหนัก ที่มีมีดกัดขางเดียว 4) มีดควานสําหรับงานควานหนัก ที่มีมีดกัดสองขาง 5) ดอกผายปากรูที่มีแกนนํา 6) มีดควานหลายฟน
1. มีดควานที่มีตัวยึดกับดามจับมีด
2. มีดควานมีดามจับมีดโดยตรง
3. มีดควานงานหนักมีมีดกัดขางเดียว
4. มีดควานงานหนักมีมีดกัดสองขาง
5. ดอกผายปากรูที่มีแกนนํา
6. มีดควานหลายฟน
รูปที่ 3.32 มีดควานขนาดเล็ก ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 39
3.5.4.3 ชุดหัวควาน (Offset boring head) ใชกับเครื่องกัดแนวตั้ง สามารถปรับขยาย ขนาดของรูควานไดตามที่ตองการ หัวควาน
มีดควาน
รูปที่ 3.33 ชุดหัวควาน ที่มา:ประเวศ,กรรมวิธีการผลิต,หนา 27
56 แบบทดสอบกอนเรียน-หลังเรียน ประจําหนวยที่ 3 เรื่อง เครื่องเจาะและเครื่องควาน ตอนที่ 1 จงทําเครื่องหมาย √ ลงในคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว 1. สวานมือ (Portable drill) เปนเครื่องเจาะขนาดเล็กโดยทั่วๆ ไปใชเจาะรูที่มีขนาดเสนผาศูนยกลาง ไมเกินเทาไร ก. 11 มม. ข. 12 มม. ค. 13 มม. ง. 14 มม. 2. การเจาะชิ้นงานที่มีรูขนาดเล็กกวา 13 มม. ควรใชเครื่องเจาะชนิดไหนจึงเหมาะสม ก. เครื่องเจาะรัศมี ข. เครื่องเจาะหลายหัว ค. เครื่องเจาะเสา ง. เครื่องเจาะความเร็วสูง 3. การเจาะชิ้นงานที่มีรูเจาะหลายรู จะใชเครื่องเจาะชนิดไหนจึงทํางานไดอยางรวดเร็ว ก. เครื่องเจาะความเร็วสูง ข. เครื่องเจาะเสา ค. เครื่องเจาะหลายหัว ง. เครื่องเจาะรัศมี 4. การเจาะชิ้นงานขนาดใหญและมีรูเจาะโตๆ จะตองใชเครื่องเจาะชนิดใดจึงเหมาะสม ก. เครื่องเจาะหลายหัว ข. เครื่องเจาะเสา ค. เครื่องเจาะหลายเพลา ง. เครื่องเจาะรัศมี 5. การเจาะรูลึกๆ จะตองใชดอกสวานชนิดใดเจาะ ก. ดอกสวานคมเลื้อย ข. ดอกสวานรองตรง ค. ดอกสวานพิเศษ ง. ดอกรีมเมอร 6. ใบมีดตัด (Fly Cutter) ใชสําหรับงานเจาะในลักษณะใด ก. ตัดแผนโลหะขนาดใหญ ข. ทอโลหะ ค. โลหะแข็ง ง. รูเจาะลึกๆ 7. การเจาะเหล็กเหนียว เหล็กหลอสีเทา ดอกสวานจะตองมีมุมปลายดอกสวานเทาไร ก. 90 องศา ข. 110 องศา ค. 118 องศา ง. 130 องศา
57
8. การรีมเมอรดวยเครื่องจักรกล จะตองใชความเร็วรอบประมาณเทาไรของความเร็วดอกสวาน ก. ค.
1 2 1 4
ข. ง.
1 3 1 5
9. เครื่องควานเปนเครื่องจักรที่ใชสําหรับงานในลักษณะใด ก. ลดขนาดชิ้นงาน ข. ขยายรูเจาะ ค. การทํารูเจาะใหเรียบ ง. ลดขนาดบาฉาก 10. มีดควานที่ใชกับเครื่องจักรกลทั่วไป เชนเครื่องกลึง เครื่องเจาะ สวนมากจะใชมีดควานในขอใด ก. มีดควานหลายคม ข. มีดควานคมตัดเดียว ค. มีดควานแบบมีมีดกัดสองขาง ง. ใชไดทุกอยาง ตอนที่ 2 จงตอบคําถามตอไปนี้โดยการอธิบายสั้นๆพอเขาใจ 1. เครื่องเจาะมีประโยชนอยางไร ........................................................................................................ 2. เครื่องควานมีประโยชนอยางไร....................................................................................................... 3. จงบอกชนิดของเครือ่ งเจาะมา 2 ชนิด............................................................................................... 4. ดอกสวานโดยทั่วไปทํามาจากเหล็กอะไร ....................................................................................... 5. ดอกเจาะนําศูนย (Center drill) มีมุมเจาะกี่องศา............................................................................... 6. ดอกเจาะผายปากรูทรงกระบอก (Counter bore) มีประโยชนอยางไร............................................. ............................................................................................................................................................. 7. ดอกรีมเมอร (Reamer) มีประโยชนอยางไร .................................................................................... 8. อุปกรณที่ใชจับงานเพื่อใหการเจาะรูไดตําแหนงเดียวกันคืออะไร .................................................. 9. จงบอกชนิดของเครื่องควานมา 1 ชื่อ .............................................................................................. 10. ประโยชนของมีดควานคืออะไร ....................................................................................................