ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ ในปัจจุบัน ชาติหน้าของคนโง่ จะอยู่ไกลหลังจากตายไปแล้วอยู่เสมอ แต่ชาติหน้าของคนฉลาด ต้องอยู่ที่นี่ และเดี๋ยวนี้ ติดต่อกันไปทีเดียว
................................................................................... ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................... ข้าพเจ้าขอตั้งจิตอุทิศผล
บุญกุศลนี้แผ่ไปให้ไพศาล ถึงบิดามารดาครูอาจารย์ ทั้งลูกหลานญาติมิตรสนิทกัน คนเคยร่วมทำ�งานการทั้งหลาย มีส่วนได้ในกุศลผลบุญฉัน ทั้งเจ้ากรรมนายเวรและเทวัญ ขอให้ท่านได้กุศลผลนี้เทอญ
ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ในปัจจุบัน
บรรณาธิการสาระ : ศักดิ์สิทธิ์ พันธุ์สัตย์ สรรค์สาระ : ณัฐพันธ์ ปิ่นทวีเกียรติ ภาพประกอบ : เทิดเกียรติ ปลูกปานย้อย | รูปเล่ม : มรุต จินตนธรรม ภาพหน้าปก : ธนรัตน์ ไทยพานิช | ออกแบบปก : ธเนษฐ สัคคะวัฒนะ พิสูจน์อักษร : อรัญ มีพันธ์ ISBN 978-616-268-156-1 มีนาคม ๒๕๕๘
สร้างสรรค์และลิขสิทธิ์ บริษัท ส�ำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จ�ำกัด 105/95-96 ถนนประชาอุทิศ ซอย 45 แขวงบางมด เขตทุ่งครุ กรุงเทพฯ 10140 โทร./แฟกซ์ 02-872-7667 เชิญร่วมเผยแผ่เป็นธรรมทาน โทร. 02-872-9191, 02-872-8181, 02-872-7227, 02-872-9898
LC2YOU@GMAIL.COM, LC2YOU@HOTMAIL.COM WWW.LC2U.COM, WWW.พุทธะ.NET
พิมพ์ที่ : หจก. แอลซีพี ฐิติพรการพิมพ์
105/66-67 ถนนประชาอุทิศ ซอย 45 แขวงบางมด เขตทุ่งครุ กรุงเทพฯ 10140 โทร./แฟกซ์ 02-872-9577 www.thitiporn.com
ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ ในปัจจุบัน ชาติหน้าของคนโง่ จะอยู่ไกลหลังจากตายไปแล้วอยู่เสมอ แต่ชาติหน้าของคนฉลาด ต้องอยู่ที่นี่ และเดี๋ยวนี้ ติดต่อกันไปทีเดียว
คำ�นำ� เรื่องชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เป็นเรื่องที่คนส่วนใหญ่สนใจ และอยากรู้ (อดีต ปัจจุบัน อนาคต ของตัวเอง) กันอย่างมากมาย ชาติก่อนฉันเคยเกิดเป็นอะไรนะ ? ทำ�ไมชาตินี้ฉันถึงเกิดมาเป็นแบบนี้ ? แล้วชาติหน้าฉันจะได้ไปเกิดบนสวรรค์ไหมนะ ? ความสนใจในเรือ่ งทีว่ า่ นี้ หากเราลองพิจารณากันจริงๆ แล้ว จะพบ ว่า เรื่องชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า ที่เราสนใจ อาจจะเป็นเรื่องที่ยังอยู่ ไกลตัวเกินไป (เพราะต้องรอตอนที่เราตาย) แต่คุณเคยรู้ไหมว่าจริงๆ แล้ว เราทุกคนสามารถเห็นชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้าของเราได้ด้วยตัวเราเอง ตอนที่ยังมีชีวิตอยู่ ดังนี้แล้ว สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จึงได้นำ� ธรรมบรรยาย “อบรมพระธรรมทูต” ปีพ.ศ. ๒๕๑๐ ของหลวงปู่พุทธทาส มาจัดพิมพ์ใหม่ ซึง่ ในการจัดพิมพ์ครัง้ นีไ้ ด้คงบทธรรมบรรยายไว้เหมือนเดิม แต่ได้เพิ่มเติมในส่วนของบทคัดย่อ ใส่สีเน้นคำ� ทำ�เชิงอรรถ เสริมสาระ อธิบายข้อธรรม และใส่ภาพประกอบ เพื่อให้อ่านง่าย เข้าใจง่าย ช่วยย่น ระยะเวลาในการอ่าน เข้าถึงแก่นแท้ของธรรมะ และหยิบใช้ได้ทันที มีสุข ทันใจ หวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือเล่มนี้จักเอื้อประโยชน์สุขให้กับผู้อ่าน ได้ปฏิบัติและดำ�เนินตนไปสู่ความพ้นทุกข์ ตราบเท่าเข้าสู่ “พระนิพพาน” อันเป็นบรมสุขได้ในชาติปัจจุบันนี้ทุกท่านเทอญ ณัฐพันธ์ ปิ่นทวีเกียรติ มีนาคม ๒๕๕๘
ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ ในปัจจุบัน
ชาตินี้ ชาติหน้า คือ วัฏสงสาร ทั้งนั้น ต่อเมื่อ “เหนือชาติ” จึงจะเป็นนิพพาน หรือเป็นโลกุตตระ
๑
เรื่องชาตินี้-ชาติหน้า เป็นเรื่องส�ำคัญส�ำหรับทุกคนนะ
บัดนี้ วันที่ ๒๔ เมษายน ๒๕๑๐ สำ�หรับพวกเราได้ล่วงมาถึงเวลา ๐๕.๐๐ น. แล้ว เป็นเวลาที่เรากำ�หนดกันไว้ว่า จะพูดจาเรื่องใดเรื่องหนึ่ง กันเป็นประจำ�วัน วันนี้จะได้กล่าวถึงเรื่อง ชาตินี้-ชาติหน้า เนื่องจากเรื่องนี้เป็นเรื่อง สำ�คัญแก่คนทุกคน ในฐานะที่เป็นปัญหา และพวกธรรมทูตก็จำ�เป็นที่จะ ต้องสอนเรื่องนี้ นอกจากจะเป็นเรื่องที่จะถูกถามแล้ว ยังเป็นเรื่องที่จะถูก ถามหรือไม่ถูกถาม ก็ต้องสอนให้รู้จักให้เข้าใจในการปฏิบัติเกี่ยวกับเรื่องนี้ ที่แล้วมาได้สังเกตเห็นว่า
ความเข้าใจผิดในเรื่องนี้มีอยู่มากทีเดียว เมื่อเข้าใจผิด ก็ท�ำให้การปฏิบัติเกี่ยวกับเรื่องนี้พลอยผิดไปด้วย หรือไปสนใจในทางหรือในแนวที่ผิดๆ ๑
ธรรมบรรยาย “อบรมพระธรรมทูต ๒๕๑๐” โดย พุทธทาสภิกขุ คัดจากหนังสือ ดอกโมกข์รายตรีมาส ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๒ สิงหาคม - ตุลาคม ๒๕๔๒
6
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
เรื่องชาติก่อน-ชาตินี้-ชาติหน้า ต้องสอนในแนวทางที่ก่อให้เกิดประโยชน์ ก�ำลังสงสัยว่า ชาติก่อน-ชาตินี้-ชาติหน้า มีจริงหรือไม่ ใช่ไหม ? ใช่ครับ แต่คิดว่าถ้าได้ศึกษาแล้ว น่าจะมีประโยชน์ กับตัวเองครับ
การที่จะสันนิษฐาน หรือแม้แต่ตัดสินใจลงไปว่าเรื่องใดผิดเรื่องใด ถูกนี้ ก็มีปัญหาอยู่บางอย่างคือ ถ้าเป็นเรื่องที่ไม่อาจจะเอามาแสดงกันได้ โดยเปิดเผยชัดเจน มันก็กลายเป็นเรื่องที่ขึ้นอยู่กับเหตุผล และมักจะเป็น เหตุผลของการพูดจาเสียมากกว่า เช่น โลกหน้า เป็นต้น ดังนั้น มันมีทางออกอีกทางหนึ่งที่จะวินิจฉัยหรือตัดสินเกี่ยวกับ เรื่องนี้ คือว่า ความเห็นหรือเหตุผลนั้นจะต้องฟังดูอีกทีหนึ่งว่า การกล่าว ลงไปเช่นนั้น มันมีประโยชน์หรือไม่มีประโยชน์ ถ้ามันมีประโยชน์ก็ต้อง นับว่าเป็นการสันนิษฐาน หรือความเข้าใจที่ถูกต้อง ถ้ามันเป็นประโยชน์ เต็มที่ ในเมือ่ ความเห็นอีกทางหนึง่ ไม่มปี ระโยชน์อะไรเลยอย่างนี้ ก็ตอ้ งเอา อย่างที่เป็นประโยชน์เต็มที่ ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ในปัจจุบัน
7
นี่แหละ...
เรื่องเกี่ยวกับชาติหน้า หรือชาติอื่น ที่เอามาให้ดูไม่ได้ เพราะไม่ใช่เรื่องวัตถุ จะต้องเป็นไปในท�ำนองที่ว่า ความคิดเห็นหรือหลักเกณฑ์อย่างไรเป็นประโยชน์ ความคิดเห็นหรือหลักเกณฑ์อันนั้นถูกต้อง การที่จะสอนเรื่องโลกหน้ากันไปตามตัวหนังสือ หรือตามความ เข้าใจที่ทำ�สืบๆ กันมาอย่างหลับหูหลับตานั้น อาจจะกลายเป็นผู้ท�ำ ผิด หรือเป็นผูโ้ ง่เขลาเกีย่ วกับเรือ่ งนีเ้ สียเอง ดังนัน้ เราในฐานะทีเ่ ป็นนักศึกษา ธรรมทูต จักไม่ตกหลุมตกบ่อของตัวเอง ของความโง่เขลาของตัวเองมาก เหมือนอย่างนั้น ยิ่งตั้งอยู่ในฐานะที่จะไปสอนเขาด้วยแล้ว ก็จะต้องระวัง ให้ดี หรือควรจะรับผิดชอบให้เต็มที่ ให้มนั เป็นเรือ่ งทีม่ ปี ระโยชน์ จึงจะเรียก ว่าถูกต้อง ผมแก้กรรม ของชาติก่อนจนถึงชาติหน้า ให้คุณได้นะครับ
8
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ไม่เป็นไรครับ เดี๋ยวผมจะศึกษา เรื่องนี้ด้วยตัวเองครับ
การเกิดแบ่งเป็น ๒ อย่าง “เกิดทางร่างกาย” และ “เกิดทางจิตใจ” ต่อไป
ที่นี้เราจะได้พูดกันถึงเรื่องนี้ ชาตินี้ ชาติหน้า โลกนี้ หรือ โลกหน้า
ข้อนีม้ นั เกีย่ วกับคำ�ว่า “ชาติ” คือ ความเกิด เป็นส่วนใหญ่ สิง่ ทีเ่ รียก ว่าความเกิดนัน้ มันต้องรูก้ นั ด้วยว่าเป็นความเกิดของอะไร เป็นความเกิด ของเนื้อหนังร่างกาย หรือว่าเป็นความเกิดของจิตใจ แน่นอนความเกิดนั้น ยังเป็นความเกิดของตัวเราหรือตัวกู แต่มันยังมีเป็น ๒ อย่าง คือเกิดทาง ร่างกาย หรือเกิดทางจิตใจ
ตัวเราเกิดทางร่างกาย หรือเกิดจากท้องแม่ เกิดทีเดียวก็เสร็จไปตลอดชาติ แต่ว่าการเกิดทางจิตใจนั้น เกิดได้เรื่อยไป วันหนึ่งเกิดได้หลายๆ หน หรือหลายสิบหน ปัญหาจึงมีขึ้นเป็นชั้นแรกว่า ความเกิดชนิดไหนเป็นความเกิดที่ เป็นปัญหาสำ�หรับมนุษย์เรา ที่เราจะต้องรู้ ที่เราจะต้องเอาชนะให้ได้ โดยมี หลักอยู่ว่า ความเกิดเป็นทุกข์ หรือ ความเกิดทุกที เป็นทุกข์ทุกที ค่อยๆ อ่าน ค่อยๆ คิด คราคิดติดขัด หยุดพักสักนิด ทำ�จิตให้สงบ จักพบทางออก อ่านแล้วคิด คิดให้เข้าใจ เข้าใจแล้วลงมือทำ� ทำ�ด้วยสติสัมปชัญญะ ทำ�วันนี้ เดี๋ยวนี้ ขณะนี้ อย่ารอช้า อย่าผัดวัน อย่าประมาท คิดเร็ว สุขเร็ว ทำ�ช้า ทุกข์มาก ทุกข์ยาวนาน ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ในปัจจุบัน
9
ถ้าเกี่ยวกับความเกิดจากท้องแม่ มันก็เป็นเรื่องเสร็จสิ้นไปแล้ว ไม่มี ปัญหาอะไรเหลืออยู่ เกิดทางร่างกาย เกิดทีเดียวก็เสร็จครับ
แต่ถ้าเป็นการเกิดทางจิตใจ มันยังจะเกิดอีกเรื่อยไป คือมันยังจะ ต้องมีความทุกข์อีกเรื่อยไป นี่เป็นการเกิดทางใจ ทางนามธรรม เป็นการ เกิดของอุปาทานว่าตัวเรา ว่าของเรา
แต่การเกิดทางจิตใจนั้น เกิดได้เรื่อยๆ ครับ
10
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ฮ่า ฮ่า เช่น ความโลภของผม ฮ่าๆ ฮ่า
ยึดมั่นว่า “ตัวกู ของกู” เมื่อใด ความทุกข์ก็เกิดเมื่อนั้น พระพุทธองค์กไ็ ด้ตรัสว่า เบญจขันธ์ทปี่ ระกอบอยูด่ ว้ ยอุปาทานนัน้ เป็นทุกข์ ด้วยเหตุนี้เราพอจะจับหลักได้ว่า เบญจขันธ์มีอุปาทานว่า “ตัวกู ของกู” ขึ้นในขณะใด ขณะนั้น เบญจขันธ์นั้นจะต้องมีความทุกข์ เพราะมี การยึดถือเบญจขันธ์นั้นเอง ว่าเป็นตัวกูบ้าง ว่าเป็นของกูบ้าง ในขณะใดเบญจขันธ์ปราศจากความรู้สึกว่ามีอุปาทาน ในขณะนั้น ก็ ไ ม่ มี ทุ ก ข์ เ บญจขั น ธ์ ของพระอรหั น ต์ เรี ย กว่ า เบญจขั น ธ์ บ ริ สุ ท ธิ์ ปราศจากกิเลสอุปาทาน จึงไม่เป็นทุกข์ ตลอดเวลา ตลอดกาล
ส่วนเบญจขันธ์ของคนธรรมดานั้น เดี๋ยวก็เกิดอุปาทาน เดี๋ยวก็เกิดอุปาทาน มีความรู้สึกไปในท�ำนองเป็นตัวกู ของกู เกิดอยู่บ่อยๆ จึงเป็นทุกข์บ่อยๆ พร้อมที่จะเกิดและจะเป็นทุกข์ และง่ายดายที่สุดที่จะเกิดและเป็น ทุกข์ มันแตกต่างกันอยู่อย่างนี้ นี้คือการเกิด และเป็นการเกิดของตัวกู หรือของกูในฝ่ายนามธรรม หรือทางจิต ดังนั้น สิ่งที่เรียกว่าชาตินี้ หรือ ชาติหน้า ในทางฝ่ายร่างกายและทางฝ่ายนามธรรม มันจึงต่างกันอย่างยิ่ง อีกเหมือนกัน โปรดใช้เล่มนี้ให้คุ้มสุดคุ้ม & อ่านแล้ว -> แบ่งกันอ่านหลายท่านนะจ๊ะ
อ่านสิบรอบ ระดมสมองคิดสิบหน ฝึกฝนปัญญา พัฒนาการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ�วัน จิตรู้เท่าทันสรรพสิ่ง ฉลาดใช้ เฉลียวคิด ชีวิตจักสนุก สงบ เย็น สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ ปรารถนาให้ทุกครอบครัวมีความสุข ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ในปัจจุบัน
11
ทุกการเกิด-ดับของ “ตัวกู ของกู” คือการเกิด-ดับ ๑ ชาติ ฝ่ายนามธรรม ๑๐ นาทีที่แล้ว ใจเราเป็นกุศล นั่นคือชาติก่อน เกิดดับไป ๑ ชาติ เป็นอย่างนี้นี่เอง
ชาติหน้าฝ่ายร่างกาย หรือฝ่ายวัตถุนั้น มันต้องเข้าโลง ตายเข้าโลง เน่าไปแล้ว จึงจะมีชาติหน้า ส่วนเรื่องชาติหน้าของการเกิดฝ่ายนามธรรม หรือฝ่ายจิตนั้นมีสลับ กันอยู่ในชาตินี้ และกระทั่งในวันนี้ มีชาตินี้ชาติหน้าสลับกันอยู่ จนกล่าว ได้ว่า...
ในกรณีที่มีความรู้สึกว่า “ตัวกู ของกู” เกิดขึ้นครั้งหนึ่ง นั้นคือชาติหนึ่ง พอกรณีนั้นสิ้นสุดไป ก็เรียกว่าชาตินั้นสิ้นสุดไป พร้อมที่จะมีชาติหน้าใหม่ คือจะมีกรณีที่ท�ำให้เกิด ตัวกู ของกู ต่อไปใหม่ นี้เรียกว่า ระหว่างชาตินี้ กับ ชาติหน้า
12
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เกิดได้ในหนึ่งวัน แม้ภายในวันหนึ่งก็มีได้ตั้งหลายชาติ ผลที่ทำ� ไว้ในชาติที่แล้วมา คือ ในกรณีก่อน จะมามีความทุกข์เกิดขึ้นในกรณีหลัง อย่างนี้เป็นสิ่งที่แน่นอน เห็นได้ชัดด้วยตา ด้วยใจ อย่างชัดแจ้ง เปิดเผย เช่น ตัวกู เกิดขึน้ กระทำ� อย่างโจร เสร็จแล้ว ตัวกู ก็ เกิดขึ้นในลักษณะที่กลัวความ ผิดหรือร้อนใจ คือ ตัวกูกระทำ� ความชั่วไว้ ในกรณีหลังที่เกิด ตัวกูรู้สึกในเรื่องนี้ขึ้นมา แล้ว ก็ ร้ อ นใจและเป็ น ทุ ก ข์ ดั ง นี้ เป็นต้น เรียกว่าผลในชาติกอ่ น ให้ผลแล้วในชาติถัดมา ดังนั้น ในวันหนึ่งจึงมีการเกิดตัวกูของกูอย่างนี้ได้หลายๆ ชาติ มีทั้ง ชาตินี้ มีทั้งชาติหน้า ถ้าจะเรียกอีกอย่างหนึ่งก็เรียกว่าเป็นกรณีๆ ไปทีเดียว กรณีหนึ่งก็คือชาติหนึ่ง แต่ค�ำ ว่า “กรณี กรณี” ในที่นี้ ต้องสมบูรณ์จริงๆ หรือเป็นกรณีที่มีความรู้สึกเป็นตัวกู ของกู เกิดขึ้นมาอย่างสมบูรณ์ เรียกว่า การเกิดขึ้น การตั้งอยู่ การดับไป โดยสมบูรณ์ ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติหน้า เห็นได้ในปัจจุบัน
13
ชาติหน้าของ “คนฉลาด” ต้องอยู่ที่นี่และเดี๋ยวนี้ ในกรณีของการทีอ่ ปุ าทานได้เกิดขึน้ การเกิดขึน้ ตัง้ อยู่ ดับไปของจิต ในขณะจิตตามธรรมดานั้น ไม่เกี่ยวกับเรื่องนี้ และไม่มีความหมายอะไร การเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของอุปาทาน เนื่องด้วยตัวเรา เนื่องด้วย ของเรานี้ มีความหมายเต็มที่ และปัญหาอยู่ที่นี่ ดังนั้น จึงต้องจัดการ เกี่ยวกับเรื่องนี้ให้ดีๆ ให้เห็นว่ามันอยู่ใกล้ที่นี่และเดี๋ยวนี้ เราจึงจะกำ�จัด ความทุกข์ที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับเรื่องนี้ได้ คนโง่ย่อมคิดไกลเกินไปจนไม่มีประโยชน์ “คนโง่ก็ไปคิดเอาสิบเบี้ย ไกลมือ คนฉลาดก็ไปคิดเอาหนึง่ เบีย้ สองเบีย้ ใกล้มอื ” นีเ้ ป็นคำ�พูดพืน้ บ้าน ซึ่งดูเหมือนจะมีอยู่ทั่วไปว่าคนโง่คิดไกลอย่างนี้ เพราะฉะนั้น...
ชาติหน้าของคนโง่ จะอยู่ไกลหลังจากตายไปแล้วอยู่เสมอ แต่ชาติหน้าของคนฉลาด ต้องอยู่ที่นี่ และเดี๋ยวนี้ ติดต่อกันไปทีเดียว จึงสามารถป้องกันมันได้
สาธุ ชาติหน้า ขอให้เกิดมาหล่อ เกิดมารวยนะครับ
14
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
เฮ้อ... มนุษย์ผู้โง่เขลา ชาติหน้า ต้องอยู่ที่นี่ และเดี๋ยวนี้สิ