ธรรมะ จากพระกรรมฐาน รวบรวม : มนิจ ชูชัยมงคล
ธรรมะจากพระกรรมฐาน บรรณาธิการ : ศักดิ์สิทธิ์ พันธุ์สัทธ์ รวบรวม : มนิจ ชูชัยมงคล ภาพถ่าย : มนิจ ชูชัยมงคล, ศักดิ์สิทธิ์ พันธุ์สัทธ์, วิเชียร ดวงศรี ภาพวาด : ธนรัตน์ ไทยพานิช ออกแบบปก : อนุชิต คำ�ซองเมือง ออกแบบรูปเล่ม : เสาวณีย์ เที่ยงตรง พิสูจน์อักษร : หนูคล้าย กุกัญยา, อุธร นามวงศ์ ISBN 978-616-268-195-0
สร้างสรรค์และลิขสิทธิ์ บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด 105/95-96 ถนนประชาอุทิศ ซอย 45 แขวงบางมด เขตทุ่งครุ กรุงเทพฯ 10140 โทร./แฟกซ์ 02-872-7667 เชิญร่วมเผยแผ่เป็นธรรมทาน สาขาทุ่งครุ : โทร. 02-872-9191, 02-872-8181, 02-872-7227, 02-872-9898 สาขาสำ�ราญราษฎร์ : โทร. 02-221-1050, 02-221-4446 Email : LC2YOU@GMAIL.COM, LC2YOU@HOTMAIL.COM WWW.LC2U.COM, WWW.พุทธะ.NET
พิมพ์ที่ : หจก. แอลซีพี ฐิติพรการพิมพ์ 105/66-67 ถนนประชาอุทิศ ซอย 45 กรุงเทพฯ 10140 โทร./แฟกซ์ 02-872-9577 www.thitiporn.com
คำ�นำ� การเข้าใจธรรมะ ก็คือการเข้าใจตนเอง รู้จักตน ก็รู้จักธรรม หลักธรรมคำ�สอนในพระพุทธศาสนามีมากมายหลายอย่าง การจะ อธิบายข้อธรรมให้ยืดยาว หลายท่านก็อาจจะเบื่อหน่ายไปเสียก่อน ยิ่งในยุคปัจจุบันนี้ อะไรๆ ก็ต้องสั้นๆ รวดเร็ว เข้าใจง่าย ดังนั้น หนังสือ ธรรมะจากพระกรรมฐาน นี้ จะได้ตอบ โจทย์แก่ผทู้ ต่ี อ้ งการความเข้าใจในข้อธรรมทีส่ น้ั ๆ ซึง่ ทางสำ�นักพิมพ์ เลีย่ งเชียง เพียรเพือ่ พุทธศาสน์ ได้รวบรวมคำ�สอนของครูบาอาจารย์ พระนักปฏิบตั สิ ายกรรมฐาน ซึง่ เป็นทีเ่ คารพบูชาของพุทธศาสนิกชน ทั้งหลาย เพื่อเป็นแนวทางในการประพฤติปฏิบัติตนให้พ้นจากทุกข์ อยูเ่ ย็นเป็นสุข ไม่ตอ้ งอยูร่ อ้ นนอนทุกข์ ให้สมกับทีเ่ กิดมาเป็นชาวพุทธ ได้พบพระพุทธศาสนา และเพื่อเป็นการเผยแผ่บทธรรมคำ�สอนของ พระสุปฏิปันโน ให้อยู่คู่ชาวพุทธ ชาวไทยเราตลอดไป อันเป็นการ สืบทอดอายุพระพุทธศาสนา ให้ดำ�รงคงอยู่ตลอดไป
ด้วยดวงจิตคิดปรารถนาดี รวบรวม
ส า ร บั ญ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ๖ หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล ๑๐ หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ๑๔ หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ ๑๘ พระราชวุฒาจารย์ (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล) ๒๒ หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโ ๒๖ หลวงปู่ขาว อนาลโย ๓๐ หลวงปู่บุดดา ถาวโร ๓๔ หลวงปู่หลุย จนฺทสาโร ๓๘ หลวงปู่ชอบ านสโม ๔๒ พระราชนิโรธรังสีคัมภีรปัญญาวิศิษฏ์ (หลวงปู่เทสก์ เทสฺรํสี) ๔๖ หลวงปู่ดู่ พฺรหฺมปญฺโ ๕๐ พระญาณสิทธาจารย์ (หลวงปู่สิม พุทฺธาจาโร) ๕๔ หลวงปู่จาม มหาปุญฺโ ๕๘ หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต ๖๑ พระธรรมวิสุทธิมงคล (หลวงตามหาบัว าณสมฺปนฺโน) ๖๕ หลวงพ่อเฟื่อง โชติโก ๖๙
พระราชพรหมยาน (หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ�) ๗๓ พระโพธิญาณเถร (หลวงพ่อชา สุภทฺโท) ๗๗ พระราชสังวรญาณ (หลวงพ่อพุธ านิโย) ๘๑ หลวงปู่จันทา ถาวโร ๘๕ พระอุดมสังวรวิสุทธิเถร (พระอาจารย์วัน อุตฺตโม) ๘๙ พระธรรมมังคลาจารย์ วิ. (หลวงปู่ทอง สิริมงฺคโล) ๙๓ พระอาจารย์สิงห์ทอง ธมฺมวโร ๙๗ พระภาวนาวิสุทธิญาณเถร (หลวงปู่แบน ธนากโร) ๑๐๑ พระธรรมสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ิตธมฺโม) ๑๐๕ หลวงพ่อวิชัย เขมิโย ๑๐๙ หลวงปู่ไม อินฺทสิริ ๑๑๓ พระภาวนาเขมคุณ (หลวงพ่อสุรศักดิ์ เขมรํสี) ๑๑๗ พระราชวิสุทธิมุนี (หลวงพ่อเยื้อน ขนฺติพโล) ๑๒๑ พระอาจารย์นวลจันทร์ กิตฺติปญฺโ ๑๒๔
อภัยทาน คือ การยกโทษให้ อภัยทานนี้ เป็นคุณแก่ผใู้ ห้ ยิ่งกว่าผู้รับ
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก 6
วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพมหานคร (๓ ตุลาคม ๒๔๕๖ - ๒๔ ตุลาคม ๒๕๕๖) บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด ธรรมะจากพระกรรมฐาน
รักษาไว้ทั้งตนทั้งผู้อื่น
ทุ กคนในโลก ต่างต้องถ้อยที ต้องพึง่ พาอาศัยกันในทางใด
ทางหนึ่งทั้งนั้น ความปฏิบัติตนในทางที่จะชื่อว่า “รักษา ไว้ทง้ั ตนทัง้ ผูอ้ น่ื ” คือ ด้วยวิธที แ่ี ต่ละคนตัง้ ใจปฏิบตั กิ รณียะ คือ กิจของตน ควรทำ�ตามหน้าที่เป็นต้นให้ดีและด้วยความ มีน�ำ้ ใจทีอ่ ดทน ไม่คดิ เบียดเบียนใคร มีจติ เมตตา เอ็นดู อนุเคราะห์ เมือ่ ตัง้ ใจปฏิบตั กิ รณียะกอปรด้วยมีน�ำ้ ใจดังกล่าว ก็ชอ่ื ว่า... “รักษาทั้งตน ทั้งผู้อื่น” เป็นผู้รักษาไว้ได้ทั้งหมด สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
7
นึกถึงคติธรรมดาอย่าประมาท ค ติธรรมดาที่ไม่มีใครเกิดมาในโลกนี้ จะหนีไปให้พ้นได้
ก็คือ ความแก่ ความตาย... แต่คนโดยมากพากันประมาท เหมือนอย่างว่าไม่แก่ ไม่ตาย น่าที่จะรีบทำ�ความดี แต่ก็ไม่ทำ� กลับไปทำ�ความชั่ว ก่อความเดือดร้อนให้แก่กันและกัน ต่างต้องเผชิญทุกข์ เพราะกรรมที่ต่างก่อให้แก่กันอีกด้วย ฉะนั้น ก็น่าจะนึกถึงความแก่ ความตายกันบ้าง เพื่อจะได้ลดความมัวเมา และทำ�ความดี สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
8
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
อาภรณ์ของคนดี
อั นความดีนั้น ย่อมเป็นอาภรณ์
เป็นอิสริยยศ (ยศคือความเป็นใหญ่) ของคนดี เพราะคนดีย่อมเห็นความดีนี้แหละเป็นยศอันยิ่งใหญ่ และย่อมพอใจประดับความดีเป็นอาภรณ์ จึงกล่าวได้ว่า
“ความดีนั้นเป็นอิสริยาภรณ์ของคนดี”
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
9
การเจริญ ศีล สมาธิ ปัญญานี้ เป็นความสงบ และสามารถ ทำ�ตน ให้พ้นทุกข์ ได้จริง
หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล
วัดเลียบ อ.เมือง จ.อุบลราชธานี พฤศจิกายน ๒๔๐๒ - ๓ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๔) 10 (๒ ธรรมะจากพระกรรมฐาน บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ธรรมะอยู่ในกายเรานี้เอง
ธ รรมะ ก็มีอยู่ในกายของเรานี้เอง
เพราะกายมีความเกิด แก่ เจ็บ ผู้ที่จะผ่านเข้าสู่อริยสัจนั้น ไม่มีผู้ใดเลยที่จะไม่พิจารณากาย
ตาย
หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
11
ใช้สติปัญญาพิจารณาสังขาร สั งขารอันเป็นสิ่งไม่เที่ยง
แต่ก็สามารถดำ�เนินไปในทางดีได้ เข้าสู่วิมุตติได้ ถ้าเราเป็นผู้มีสติปัญญา คือนำ�มาพิจารณาให้แยบคาย ให้บังเกิดธรรม หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล
12
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ควรรักษาศีลอุโบสถ
ถ้ าใครอยากได้บุญมากๆ เพื่อไปสวรรค์
ไปพระนิพพาน หรือเพื่อการพ้นทุกข์แล้วละก็ ควรที่จะรักษาศีลอุโบสถ เสียในวันนี้ หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
13
นักปฏิบัติ ใจต้องเด็ดเดี่ยว กล้าหาญที่สุด จึงจะรู้ธรรม เห็นธรรม
หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต
วัดป่าสุทธาวาส อ.เมือง จ.สกลนคร ธรรมะจากพระกรรมฐาน ๒๔๑๓ - ๑๑ พฤศจิกายน ๒๔๙๒) 14(๒๐ มกราคม บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ไม่ควรดูถูกเหยียดหยามกัน
ไ ม่ให้ดูถูกเหยียดหยามกัน เมื่อเห็นเขาตกทุกข์ หรือกำ�ลังจน จนน่าทุเรศ เราอาจมีเวลาเป็นเช่นนั้น หรือยิ่งกว่านั้นก็ได้ เมื่อถึงวาระเข้าจริงๆ ไม่มีใครมีอำ�นาจหลีกเลี่ยงได้
เพราะกรรมดี กรรมชั่ว เรามีทางสร้างได้เช่นเดียวกับผู้อื่น หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
15
เกิดดับที่ใจ
ก ารดูกิเลสและแสวงธรรม ท่านทั้งหลายอย่ามองข้ามใจ ซึ่งเป็นที่อยู่ของกิเลส และเป็นที่สถิตอยู่แห่งธรรมทั้งหลาย
กิเลสก็ดี ธรรมก็ดี ไม่ได้อยู่กับกาล สถานที่ใดๆ ทั้งสิ้น แต่อยู่ที่ใจ คือเกิดขึ้นที่ใจ เจริญขึ้นที่ใจ และดับลงที่ใจนี้เท่านั้น หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต
16
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
มนุษย์มีศักดิ์สูงกว่าสัตว์
เ
ราเกิดเป็นมนุษย์ มีความสูงศักดิ์มาก แต่อย่านำ�เรื่องของสัตว์มาประพฤติ มนุษย์เราจะตำ�่ ลงกว่าสัตว์ และจะเลวกว่าสัตว์อีกมาก เวลาตกนรก ก็จะตกหลุมที่ร้อนกว่าสัตว์มากมาย
อย่าพากันทำ�อย่างสัตว์
หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
17
บารมี เราเท่านั้น ต้องสร้าง เอาเอง
หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ
วัดดอยแม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ มกราคม ๒๔๓๐ - ๒ กรกฎาคม ๒๕๒๘) 18(๑๖ ธรรมะจากพระกรรมฐาน บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
เลิกวิจารณ์คนอื่นเสียเถิด
บ าปแท้ๆ มัวแต่ว่าคนอื่น
เลิกว่าคนอื่นเขาเสียที หันกลับมาว่าตัวเองกันได้แล้ว เลิกวิจารณ์การกระทำ�ของคนอื่นเขาเสียที มาวิจารณ์การกระทำ�ของตัวเองได้แล้ว การงานของคนอื่นก็เลิกวิจารณ์ได้แล้ว ตายไปจะเป็นเปรต
มัวแต่เที่ยววิจารณ์คนอื่น ลืมวิจารณ์ตัวเอง บาปแท้ๆ มนุษย์เอ๋ย
หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
19
รู้ทันมันก็ดับ
เ
วลากิเลสมันเกิดขึ้น เกิดขึ้นทางกาย เกิดขึ้นทางวาจา เกิดขึ้นทางใจ รู้ทันมันเดี๋ยวนี้ มันก็ดับไปเดี๋ยวนี้แหละ ถ้ามีสติอยู่ทุกเมื่อ ตัวสติมันปกครองอยู่เสมอ
รู้ทันมันก็ดับ รู้ทันมันก็ดับ รู้ทันมันก็ดับ คิดผิดก็ดับ คิดถูกก็ดับ พอใจ ไม่พอใจ ก็ดับลงทันทีที่ตัวสติ หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ
20
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
หาส่วนที่น่าดูไม่ได้
ค นเราหลงกันที่หนัง
หนังเป็นเครื่องปกปิดสิ่งที่ไม่น่าดูเอาไว้ ถ้าถลกหนังออก อวัยวะทุกส่วนก็หาส่วนที่น่าดูไม่ได้เลย เน่าเปื่อย ผุพัง สลายไป
ไม่มีส่วนไหนที่จะถือได้ว่าเป็นของมั่นคง หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
21
การไม่กังวล การไม่ยึดถือ นั่นแหละคือ วิหารธรรม ของ นักปฏิบัติ
พระราชวุฒาจารย์ (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล)
22
วัดบูรพาราม อ.เมือง จ.สุรินทร์ ธรรมะจากพระกรรมฐาน (๔ ตุลาคม ๒๔๓๐ - ๓๐ ตุลาคม ๒๕๒๖) บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
ชีวิตเหมือนแสงเทียน
ชี วิตของคนเราทำ�หน้าที่เหมือนเทียน
เมื่อจุดแล้ว ก็มีหน้าที่ดับอย่างเดียว แต่จะดับช้า ดับเร็ว ก็สุดแท้แต่อุปสรรคของแต่ละคน เมื่อเทียนให้แสงสว่างแล้ว เราจะใช้แสงสว่างนั้นอย่างไร ก่อนจะดับ หลวงปู่ดูลย์ อตุโล
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
23
ไม่ควรอาลัยถึงสิ่งที่ผ่านไปแล้ว บุ คคลไม่ควรเศร้าโศกอาลัยอาวรณ์
ถึงสิง่ นอกกายทัง้ หลาย ทีม่ นั ผ่านพ้นไปแล้ว มันหมดไปแล้ว เพราะสิ่งเหล่านั้น มันได้ท�ำ หน้าที่ของมันอย่างถูกต้อง โดยสมบูรณ์ที่สุดแล้ว หลวงปู่ดูลย์ อตุโล
24
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
“รู้ทัน” เท่านั้นพอ
ค วามคิดนั้น มันเกิดอยู่เสมอ
เหมือนลมหายใจนั่นเอง ห้ามไม่ได้ การปฏิบัติก็ไม่ได้มุ่งให้ดับความคิด เอาแค่ว่า พอรู้อารมณ์ แล้วจิตมันคิดนึกปรุงแต่งก็ให้รู้ทัน อย่าให้ฝันทั้งที่ตื่น คือ หลงคิดไปโดยไม่รู้ตัว เท่านี้ก็พอ หลวงปู่ดูลย์ อตุโล ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
25
อย่ามัวเมาในรูปร่าง สังขารของตน มัจจุราช มันไม่ไว้หน้า ผู้ใด
หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโ
26
วัดประสิทธิธรรม อ.บ้านดุง จ.อุดรธานี (๒๔๓๑ - ๒๕๑๒) ธรรมะจากพระกรรมฐาน บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
กิเลสอยู่ที่ใจ ไม่ใช่สมอง
ก ารที่จะหลุดพ้นความทุกข์ในวัฏสงสารนี้ได้
ไม่ใช่มาจากการอ่านตำ�รา แต่มาจากการทำ�ความเพียร เจริญจิตภาวนา
เพราะกิเลสนัน้ อยูภ่ ายในใจ ไม่ได้อยูใ่ นสมอง... ถ้ากิเลสอยู่ในสมองจริงๆ ก็คงไม่ต้องเป็นห่วง เพราะถ้าตายไป สมองก็ตาย กิเลสก็ตายไปด้วย แต่เหตุการณ์หาเป็นเช่นนั้นไม่ เมื่อไปเกิดใหม่ กิเลสทุกอย่างมันตามไปด้วยทั้งหมด หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโ
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
27
ละความพอใจได้ สุขก็เฉิดฉายปรากฏ ถ้ าอยากประสบความสุขที่ปรารถนาอยู่นั้น ต้องละอารมณ์ คือ รักใคร่พอใจในกามคุณ คือความพอใจใน รูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในสัมผัส อันเป็นเหยื่อล่อ ให้ติดอยู่ในกองทุกข์เสียให้หมดสิ้นไปจากใจ... ความสุขที่ปรารถนาอยู่นั้น ก็จะฉายแสงออกมาให้ปรากฏเห็น ตามสมควรแก่ความเพียร ที่ได้ทุ่มเทลงไปในทางที่ถูกที่ชอบ
๕
หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโ
28
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
มัจจุราชไม่ไว้หน้าใคร
ค นเราเกิดมาทุกรูปทุกนาม
รูปสังขารเป็นของไม่เที่ยง เกิดขึ้นแล้วล้วนตกอยู่ในกองทุกข์ด้วยกันทั้งนั้น ไม่ว่าพระราชามหากษัตริย์ คนมั่งมี เศรษฐี และยาจก ล้วนตกอยู่ในกองทุกข์ด้วยกันทั้งนั้น... มีทางพอจะหลุดพ้นได้ คือ ทำ�ความเพียรเจริญภาวนา อย่ามัวเมาในรูปสังขารของตน
มัจจุราชมันไม่ไว้หน้าผู้ใด ก่อนจะดับไป ควรจะสร้างความดีเอาไว้
หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโ
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
29
สติแก่กล้า จิตย่อมทนไม่ได้ เมื่อทนไม่ได้ ก็สงบลง ครั้นสงบ ลงแล้ว มันก็ “รู้”
หลวงปู่ขาว อนาลโย
30
วัดถ้ำ�กลองเพล อ.เมือง จ.หนองบัวลำ�ภู (๒๘ ธันวาคม ๒๔๓๑ - ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๒๖) ธรรมะจากพระกรรมฐาน บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
เศร้าหมองหรือผ่องแผ้ว เราทำ�เอง ผู้ อื่นไม่ได้ทำ�จิตของเราให้เศร้าหมองหรือผ่องแผ้ว
เราเองเป็นผู้ท�ำ ให้จิตของตนเศร้าหมอง ผู้อื่นช่วยไม่ได้... แม้พระพุทธเจ้าก็ช่วยไม่ได้ ท่านทรงเป็นผู้บอกทางให้เท่านั้น เราจะต้องเป็นผู้ลงมือทำ�เอาเอง... หลวงปู่ขาว อนาลโย
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
31
เห็นพระนิพพาน
สิ่ งใดเกิด สิ่งนั้นตาย
สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา
ผู้ใดเห็นอนัตตา ผู้นั้นแลเห็นพระนิพพาน หลวงปู่ขาว อนาลโย
32
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
เห็นตนก็พ้นโลก
ผู้ ใดเห็นตน จะพ้นโลก
ผู้ใดเห็นโศก จะพ้นรัก ผู้ใดเห็นมรรค จะได้ผล คืออริยบุคคลในพุทธศาสนา หลวงปู่ขาว อนาลโย
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
33
กรรมใคร กรรมมัน..นะ อย่าลืม ใครเขาอยากจะตี ให้เขาตีไป เราหลบได้ เราหลบ หลบอยู่ ในธรรม
หลวงปู่บุดดา ถาวโร
34
วัดกลางชูศรีเจริญสุข อ.บางระจัน จ.สิงห์บุรี (๕ มกราคม ๒๔๓๗ - ๑๒ มกราคม ๒๕๓๗) ธรรมะจากพระกรรมฐาน บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
อยู่กับอารมณ์ปัจจุบันเป็นสมาธิ ก าย วาจา ใจ เป็นสมาธิ คือ ไม่หวั่นไหวไปตามรูปที่ดีและที่ชั่ว ที่มากระทบในตา
เสียงดีเสียงชั่ว กลิ่นเหม็นกลิ่นหอม ไม่เป็นไปตามอารมณ์ ให้เป็นสมาธิอยู่ที่ใจ ทุกลมหายใจเข้าออก และเป็นอารมณ์อยู่ในปัจจุบัน หลวงปู่บุดดา ถาวโร
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด
35
ติดที่ไหน เป็นกิเลสที่นั่น
อ ยู่บ้านอย่าติดบ้าน อยู่วัดอย่าติดวัด อยู่ถำ�้ อย่าติดถ้ำ�
ติดที่ไหนเป็นกิเลสที่นั่น นอนหลับก็มีกิเลส ตื่นขึ้นมาก็มีกิเลสคล้องคออยู่ หลวงปู่บุดดา ถาวโร
36
ธรรมะจากพระกรรมฐาน
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด