Watse Sybesma | Diego Cohen-Maldonado
’t Is avond. Femke ligt in bed en knuffelt met haar pop. Opeens klinkt er een vreemd geluid, ze zit meteen rechtop. Ze kijkt haar kamer langzaam rond en schrikt van wat ze ziet. Haar nieuwe sok vliegt uit het raam! Dat kan toch zeker niet!
‘Kom terug!’ roept Femke luid en springt onmiddellijk uit bed. Hoe kan dat nou?! Haar nieuwe sok! Ze heeft ‘m nog maar net! Ze rent naar ’t raam en wil ’m pakken, maar ze weet niet hoe. En – help! – dan trekt een vreemde kracht Fem zelf naar buiten toe!
Verbaasd vliegt Femke door de lucht, en kijk, daar is de maan! Ze vraagt hem heel beleefd: ‘Heeft u mijn sok voorbij zien gaan?’ De maan zegt: ‘Vraag het Mars, dat is de volgende planeet. Of beter: vraag het Pluto, want ik denk dat hij het weet.’
Wat is een zwart gat? Een zwart gat is een bewoner van het heelal, net als sterren en planeten dat zijn. Het bijzondere aan zwarte gaten is dat ze ontzettend zwaar zijn voor hun grootte. Door hun ‘overgewicht’ is hun zwaartekracht, de kracht waarmee ze alles om zich heen aantrekken, heel sterk. Hun zwaartekracht is zo sterk dat het, om maar wat te noemen, onmogelijk is om een raket te lanceren vanaf een zwart gat en weg te vliegen, hoe krachtig de raketmotor ook is. Op aarde is dit anders. Op aarde is de zwaartekracht veel zwakker, waardoor het hier wel mogelijk is om een raket te lanceren en weg te vliegen (bijvoorbeeld naar de maan). Waarom wordt een zwart gat een gat genoemd? Doordat alles wat in de buurt van een zwart gat komt erdoor wordt opgeslokt en verdwijnt, lijkt het net alsof het allemaal in een diep gat valt. Letterlijk alles wat voorbijkomt verdwijnt erin, zelfs licht kan niet ontsnappen! Daardoor kunnen wij een zwart gat niet zien, want dingen die geen licht uitzenden of weerkaatsen kan je niet zien. Dingen die geen licht uitzenden of weerkaatsen zijn zwart en daarom noemen we zwarte gaten zwart.
Trouwens, met de hulp van zwaartekracht zou het zwarte gat niet alleen de sok van Femke kunnen stelen zonder op z’n minst ook Femkes hele kamer mee te nemen. Verder is het zo dat zwarte gaten alleen van dichtbij zo’n enorme aanzuigingskracht hebben. De zwaartekracht van een echt zwart gat zou je hier op aarde dus nooit voelen. Je ziet: in Femkes avontuur is niet alles helemaal zoals in de wetenschap! Gelukkig maar.
Hoe is het mogelijk dat Femke haar sok terugkrijgt?
In het verhaal lukt het Femke gelukkig om het zwarte gat zover te krijgen dat hij haar sok teruggeeft. Hoe is dit mogelijk? Want schreven we eerder niet dat niets, zelfs licht niet, uit een zwart gat kan ontsnappen? Misschien is dat niet helemaal waar. Sommige wetenschappers denken dat een zwart gat een kleine hoeveelheid deeltjes uitspuugt, alleen hebben we zwarte gaten daar nog niet op betrapt. Volgens sommige wetenschappelijke theorieĂŤn is het zo dat er, als deeltjes uit het zwarte gat kunnen ontsnappen, voor elk uitgespuugd deeltje een ander deeltje in het zwarte gat achterblijft. Elk van deze deeltjesparen bestaan uit een deeltje en een anti-
deeltje. We hopen dat zwarte gaten ooit betrapt zullen worden op het uitspugen van deze deeltjes. Dat zou een belangrijke ontdekking zijn. De deeltjes die worden uitgespuugd heten Hawkingdeeltjes.
In Femkes avontuur gebruikt het zwarte gat deze uitgespuugde deeltjes om daaruit een sok te vormen en deze aan Femke te geven. Wetenschappelijk gezien is het heel onwaarschijnlijk (laten we eerlijk zijn: onmogelijk!) dat dit gebeurt.