Event 39: Γυναικείο Μελάνι, της Μάρας Κωνσταντίνου by Ledra Music Soloists

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΜΕΛΑΝΙ

LMS 039 (να μεταφερθεί στο backcover)

27 Μαρτίου 2021 Κινηματοθέατρο Παλλάς

Αγαπητοί φίλοι θεατές, Το Ledra Music Soloists σας καλωσορίζει στη μουσικοθεατρική παράσταση της Μάρας Κωνσταντίνου με τίτλο Γυναικείο Μελάνι, η οποία αποτίνει φόρο τιμής στη γιαγιά μας, Ρίτσα Οικονόμου, η οποία υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής των καλλιτεχνικών μας φιλοδοξιών από νεαρή ηλικία. Η Ρίτσα υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του LMS και, μέχρι τα τελευταία της, μόνιμη θαμώνας των παραστάσεών μας. Την ευχαριστούμε βαθιά για την αγάπη της και την πίστη της στο έργο μας. Το έργο Γυναικείο Μελάνι αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στην κυπριακή καλλιτεχνική δημιουργία. Μέσω του έργου της, η Μάρα έρχεται να επισημάνει τον σημαντικό ρόλο που παίζει ο πολιτισμός, τόσο στην ανθρώπινη πνευματική ανέλιξη, όσο και στην αναβάθμιση του κοινωνικού γίγνεσθαι της χώρας μας. Οι πρόσφατες συγκυρίες μαρτυρούν την τεράστια ανάγκη που υπάρχει για τον πολιτισμό γενικότερα, αλλά και για την αναβάθμιση του πολιτιστικού επιπέδου μας, και τη φυλετική ισότητα. Μέσω της φωνής της Μάρας, εμπειρίες καταξιωμένων γυναικών του παρελθόντος έρχονται να μας διδάξουν και να μας δώσουν συμβουλές ζωής, γιατί άνθρωποι δεν γεννιόμαστε αλλά γινόμαστε, για να παραφράσω τα λόγια της Σιμόν ντε Μποβουάρ.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ Ιδέα, Σκηνοθεσία, Δραματουργία, Επιλογή Τραγουδιών, Μουσική Επιμέλεια, Κινησιολογία | Μάρα Κωνσταντίνου Διασκευές, Μουσική Διεύθυνση | Μιχάλης Μέσσιος Σχεδιασμός Έντυπου Υλικού, Video Art, Illustrator | Μιχάλης Κλεάνθους Σχεδιασμός Φωτισμού | Βασίλης Πετεινάρης Χειρισμός Video Art | Πέτρος Κόσιης Επιμέλεια Κοστουμιών | Πάνος Γερολεμίδης Σχεδιασμός Σκηνικού | Παυλίνα Ευγενίου Μακιγιάζ | Άντρια Αναστασιάδου Ηθοποιός | Μάρα Κωνσταντίνου Μουσικοί | Μιχάλης Μέσσιος (κοντραμπάσο, μπάσο), Ιωάννης Βαφέας (ντραμς, κρουστά), Ιάκωβος Πάρπας (φλάουτο, σαξόφωνο), Κωνσταντίνος Δεμιρτζόγλου (βιολί), Χρίστος Γερολατσίτης (πιάνο), Αλέξανδρος Κωμοδρόμος (κιθάρα) Φωνή Αγοριού | Γιώργος Ευαγόρου

Το LMS έχει επανειλημμένα, εξερευνήσει τη σχέση της μουσικής προς τις άλλες παραστατικές τέχνες όπως ο χορός, η ζωγραφική και το θέατρο, μιας και οι τέχνες αυτές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του διαλεκτικού και της αφηγηματικότητας της μουσικής. Το Γυναικείο Μελάνι εξερευνά, μεταξύ άλλων και τη διαθεματική σχέση του λόγου με τη μουσική, και ποια μπορεί να είναι η αλληλοεπίδρασή τους. Δηλαδή, με ποιους τρόπους μπορεί η μουσική να στηρίξει τον λόγο και πως ο λόγος τη μουσική. Είναι ζωτικής σημασίας η μουσική να έχει άμεση σχέση με ένα σκηνικό έργο, μιας και έχει τη δύναμη να συμμετέχει, να σχολιάσει και πολλές φορές να επηρεάσει την εξέλιξη ενός δράματος. Η αμεσότητα αυτή επιτυγχάνεται βέβαια διαμέσου ζωντανής ερμηνείας και όχι κάποιας παρελθοντικής προηχογραφημένης εκτέλεσης. Ευχαριστούμε θερμά τη Μάρα Κωνσταντίνου για την πρόταση καθώς και για τον αστείρευτο ζήλο που έχει επενδύσει για την άρτια υλοποίηση της παραγωγής αυτής. Επίσης ευχαριστούμε θερμά όλους τους συντελεστές που δούλεψαν για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σας ευχόμαστε ένα όμορφο ταξίδι. Δρ Νικόλας Κωσταντίνου Πρόεδρος

Η φαντασία είναι εξίσου σημαντική όσο και η γνώση. Είναι μεγάλη η χαρά και η συγκίνηση που η παράστασή μας είναι έτοιμη να πετάξει και να κάνει το ταξίδι της με επιβάτες εσάς, το όμορφο κοινό που μας στηρίζει σε κάθε μας βήμα. Τρίτο κουδούνι και είμαστε έτοιμοι για απογείωση. Πρόκειται για μια διαφορετική – σύνθετη – μουσικοθεατρική παράσταση. Ως άνθρωπος, και ως ηθοποιός, έχω ως στόχο να μην επαναπαύομαι στις ευκολίες μου. Πάντα θέλω να δοκιμάζω τον εαυτό μου και τα όριά του, να τον πηγαίνω εκεί που φοβάται, στα δύσκολα, στο άγνωστο και η σημερινή παράσταση ήταν μια όμορφη δοκιμασία. Είναι μια παράσταση που ήθελα από καιρό να ανεβάσω, συγκεκριμένα από τον περασμένο Μάρτιο, ωστόσο λόγω του ανεπιθύμητου επισκέπτη, ονόματι Covid-19, δεν κατέστη δυνατό. Πάντα ήμουν της άποψης ότι όλα γίνονται για ένα σκοπό, τίποτα δεν γίνεται τυχαία και για ακόμα μια φορά τα «πιστεύω» μου δεν με προδίδουν. Τι θέλω να πω; Η παράσταση δεν είχε τη μορφή που θα δείτε απόψε. Με τον εγκλεισμό στο σπίτι και δουλεύοντας πολύ σκληρά, με αφοσίωση και διάθεση να πειραματιστώ, να τολμήσω το διαφορετικό, η παράσταση τελικά πήρε μια άλλη τροπή και μετατράπηκε σε 6

αυτό που ακριβώς της αρμόζει. Πρόκειται για την τέταρτη σκηνοθετική μου απόπειρα στο θέατρο και οφείλω να ομολογήσω ότι λατρεύω όλη αυτή την απαιτητική – δύσκολη διαδικασία. Το να ανακαλύπτεις την παράσταση, να δημιουργείς εικόνες, να της δίνεις σχήμα, ζωή, ανάσα, και να τη βλέπεις να ολοκληρώνεται σαν το παιδί που μεγαλώνεις, είναι μεγάλο δώρο για έναν καλλιτέχνη. Από το σκοτάδι στο φως, στον παλμό του κοινού, στη μαγεία του θεάτρου και στο «αφανέρωτο» δούναι και λαβείν. Απόψε θα δείτε μια παράσταση, κατάδυση στη γυναικεία ψυχή, μια εξερεύνηση του γυναικείου μυαλού. Μια ανάσα, ένα βήμα, μια στιγμή, σαν ταξίδι σε μια εποχή που χάσαμε. Η πρωταγωνίστρια της παράστασης θα ξυπνήσει δεκατρείς αληθινές γυναίκες, φιγούρες του χθες, ξεχωριστές προσωπικότητες που δεν είναι πια μαζί μας. Η παράσταση θα λειτουργήσει σαν μια μηχανή του χρόνου και ο θεατής θα ταξιδέψει στα άδυτα του ψυχισμού αυτών των γυναικών μέσα από τις επιστολές, σε μια εποχή που πέρασε, σ’ έναν αιώνα που έφυγε όπου κάθε στοιχείο, κύτταρο και μυρωδιά κινδυνεύει να ξεχαστεί. Όσο πιο πίσω ανατρέξουμε σε εποχές, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να συναντήσουμε ένα γενναίο, αληθινό έρωτα. Ενώ όσο πιο πολύ πλησιάζουμε στο σήμερα οι πιθανότητες, δυστυχώς, ελαχιστοποιούνται. Μια παράσταση όπου ο λόγος δίνει σκυτάλη στη μουσική να εκφράσει αυτά που δεν μπορούμε να εκφράσουμε με λέξεις. Τραγούδια του χθες διασκευασμένα στο σήμερα σε μια γλυκιά, διαφορετική εκτέλεση. Τα λόγια που ίσως και εμείς δεν είπαμε, οι δρόμοι που δεν βαδίσαμε, τα θέλω που θάψαμε καλά μέσα μας. Η μουσικοθεατρική παράσταση Γυναικείο Μελάνι θα γαργαλίσει τις αισθήσεις του θεατή να δει το αύριο με μια άλλη ματιά. Σαν

σκηνοθέτης και δημιουργός αυτής της παράστασης, στοχεύω να παρασύρω τον θεατή να πιστέψει ξανά στην αληθινή επικοινωνία των ανθρώπινων σχέσεων, στη δύναμη της έκφρασης και στην αληθινή αγάπη, που στις μέρες μας δυστυχώς, φθίνει, βρίσκεται στον αναπνευστήρα. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστώ εσάς που μας τιμάτε με την παρουσία σας και την ομάδα μου που ήταν και είναι πάντα δίπλα μου. Μέσα στην παράσταση, χορεύει η ψυχούλα της γιαγιάς μου... Ήταν εκεί σε όλη τη διαδικασία και με βοήθησε να ξεπεράσω κάθε δυσκολία που συνάντησα. Εύχομαι να αγαπήσετε και εσείς αυτή την παράσταση όσο την αγάπησα και εγώ. Καλή θέαση. Μάρα Κωνσταντίνου

«Ή είσαι γεννημένος καλλιτέχνης ή δεν

είσαι. Παραμένεις καλλιτέχνης, ακόμα κι αν η φωνή σου είναι χαμηλότερη από πυροτεχνήματα. Ο καλλιτέχνης είναι πάντοτε εκεί.»

Μαρία Κάλλας

Γυναικείο μελάνι

«Όταν ο έρωτας κρατά… χαρτί και μολύβι» Καθοδηγούμενες από τις πιο ενδόμυχες τους σκέψεις, ξεχωριστές προσωπικότητες επιβιβάζονται στο βαγόνι του έρωτα με προορισμό το αντικείμενο του πόθου τους και μας ταξιδεύουν ευλαβικά μέσα από επιστολές, ποιήματα και τραγούδια. Γυναίκες δυναμικές που επιβάλλονται με την αυτοκυριαρχία τους, ισχυρές και ατρόμητες. Ανεξίτηλες στο πέρασμα των χρόνων μέχρι και σήμερα, μιλούν καταθέτοντας αβίαστα και γυμνά την ψυχή τους σε μια κόλλα χαρτί. Δεκαέξι ερωτικά γράμματα… Γράμματα βγαλμένα απ’ της ψυχής τα βάθη, «γυμνά και πάναγνα» που εξιστορούν το απύθμενο βάθος της αγάπης, της επικοινωνίας και του έρωτα… «Τι θα μπορούσε να εκφράσει μια επιστολή που δεν θα το εξέφραζε χίλιες φορές καλύτερα μια λέξη, ένα βλέμμα ή ακόμη και η σιωπή;» «Στην Αγάπη, ένα κι ένα κάνουν ένα», είπε κάποτε ο σπουδαίος φιλόσοφος και σύντροφος της Σιμόν ντε Μποβουάρ, Ζαν Πωλ Σαρτρ. Πόσο εύκολα, άραγε, μπορούν οι ζωές δύο ελεύθερων ανθρώπων να μπερδευτούν αρμονικά για να επιτευχθεί αυτό το ιδανικό «ένα» της αγάπης; Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε, όπως ανέφερε κι ο ίδιος ο Σαρτρ, «Έρωτας είναι ο παράφορος πόθος δύο σωμάτων και η αγωνιώδης αναζήτηση δύο ψυχών». «Δεν μπορώ να σου προσφέρω τίποτα λιγότερο από τον έρωτα μου», έγραψε ο Νέλσον Όλγκριν στη Σιμόν ντε Μποβουάρ απαντώντας στην επιστολή της, όπως θα την ακούσουμε κατά τη διάρκεια της παράστασης, στην οποία του πρότεινε να παραμείνουν φίλοι προκειμένου να μην τον χάσει ολοκληρωτικά από τη ζωή της.

Μπορεί κάποιος να αγαπήσει την ομορφιά μέσα σε μία ώρα αλλά για να αγαπήσει μια ψυχή, πρέπει πρώτα να τη μάθει. Πόσες λέξεις άραγε να έχουν επιστρατευθεί για να εκφράσουν τον πόνο που εγκαθιδρύεται στο σώμα και τη ψυχή στην απώλεια ή την απουσία του αγαπημένου ή της αγαπημένης; Οι ερωτικές επιστολές των μεγάλων συγγραφέων και καλλιτεχνών που περιλαμβάνονται στην παράσταση είναι άκρως αποκαλυπτικές, γραμμένες με όχημα τον σιωπηλό σπαραγμό ή την κραυγαλέα απόγνωση ανθρώπων που σφαδάζουν στη σκέψη ότι μένουν πίσω. Η λογοτεχνία γίνεται το μέσο έκφρασης για τον έρωτα που τελειώνει. Οι λέξεις μαχαίρια, η απόρριψη αβάσταχτη. Η πένα μετατρέπεται σε μέσο «εξερεύνησης της ατομικής τους ταυτότητας, αυτοανάλυσης, συζήτησης με τον εαυτό τους, αυτοθεραπείας, ακόμα και κάθαρσης». Η γεύση που αφήνει η απογοήτευση πικρή. Γυναίκες ατρόμητες, σπουδαίες, ισχυρές, που μπροστά στον έρωτα μετατρέπονται σε κουρέλια, κουβαριάζονται και προσπαθούν με όλο τους το είναι, με νύχια και με δόντια, χωρίς αυταπάτες να πιαστούν από ένα χάδι, μια ελπίδα, ένα ανεκπλήρωτο όνειρο. Αυτοκαταστρέφονται χωρίς να τις νοιάζει, ξεγυμνώνονται συναισθηματικά με τις ψυχές τους να ουρλιάζουν, δηλώνουν, απαιτούν, εγκαταλείπουν. Περικλείουν τις ελπίδες, τον πόνο και τους φόβους τους σε επιστολόχαρτα. Σε γράμματα γραμμένα άλλοτε στωικά και ψύχραιμα, άλλοτε σαρκαστικά και χύμα σαν να διατυπώθηκαν από πληγωμένα αγρίμια. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Λουΐζα Αρκουμανέα στο άρθρο της στην εφημερίδα Το Βήμα, «Απαραίτητη προϋπόθεση για τη γένεση μιας ερωτικής επιστολής: η απουσία. Η ανάγκη για την καταγραφή των συναισθημάτων στο χαρτί (η αίσθηση κενού, ο πόνος, η αμφιβολία, αλλά και η αγάπη, η ελπίδα, η αναπόληση τρυφερών στιγμών) δεν γεννάται παρά μόνο όταν το αντικείμενο του πόθου δεν είναι άμεσα προσιτό». Για πολύ μεγάλο διάστημα, οι γυναίκες επιδίδονταν στην επιστολογραφία, αφού ήταν ο μόνος τρόπος με τον οποίον μπορούσαν να εκφραστούν. Ο γυναικείος λόγος διαφέρει πολύ από αυτόν των ανδρών κι αυτό διαφαίνεται στις επιστολές που συγκαταλέγονται στο σώμα της παράστασης. Οι γυναίκες αυτές δεν φοβήθηκαν. Δόθηκαν, πόνεσαν, έδρασαν. Και η δράση έφερε την αντίδραση. Μία δράση και μία αντίδραση που η κάθε εποχή «αγκάλιαζε» ή «απέρριπτε» ανάλογα. Άλλες εποχές, άλλη ήδη, άλλα έθιμα. Ο έρωτας, ωστόσο, παραμένει αδιαπραγμάτευτα ο ίδιος. Ο τρόπος έκφρασης όμως στις μέρες μας έχει διαφοροποιηθεί ριζικά. Οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους, ο τρόπος μετάδοσης αλλοιώνεται. Μαζί μ ’αυτά κι εμείς οι άνθρωποι.

«Τα μάτια των άλλων, η φυλακή μας. Οι σκέψεις τους, τα κλουβιά μας.» Βιρτζίνια Γουλφ 8

«Το να κερδίσεις έναν άντρα είναι τέχνη. Το να τον κρατήσεις είναι επάγγελμα.» Σιμόν ντε Μποβουάρ

Πορτρέτα Γυναικών

(με τη σειρά που θα ακουστούν στην παράσταση)

Σιμόν ντε Μποβουάρ (1908–1986) Γράμμα προς τον Ζαν Πολ Σαρτρ: «….σήκωσες ένα βάρος από την καρδιά μου και τώρα αρχίζω πάλι να ταξιδεύω προς το μέρος σου αργά, αλλά σταθερά». Γράμμα προς τον Νέλσον Όλγκριν: «Ποτέ δε θέλησα κάτι τόσο πολύ, σ’ ολόκληρη τη ζωή μου, όσο το να σε ξαναδώ». «Γυναίκα δε γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι...» Γεννηθείσα στη Γαλλία, η Σιμόν ντε Μποβουάρ αποτελεί ένα από τα πιο φωτεινά γυναικεία σύμβολα του 20ού αιώνα, αφού με τη στάση και το πείσμα της συνέτεινε στο να αλλάξει ολοκληρωτικά ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται η γυναίκα. Η ζωή και η σκέψη της Σιμόν ντε Μποβουάρ δεν χωρούσαν στα στενά φεμινιστικά πλαίσια. Αντιθέτως, περιπλέκονταν με τον υπαρξισμό, την αριστερά και τη σεξουαλική απελευθέρωση, αμφισβητώντας κάθε στερεότυπο και κοινωνική προκατάληψη. «Γυναίκες, της οφείλετε τα πάντα», αναφώνησε σύσσωμο το πλήθος που συγκεντρώθηκε στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς για να την αποχαιρετήσει το 1986. Ωστόσο, παρόλη την επιδραστικότητα και το αδιαμφισβήτητα σημαντικό έργο της, η ντε Μποβουάρ αποτυπώθηκε στη συνείδηση πολλών ως η σύντροφος του Ζαν Πωλ Σαρτρ, με το όνομα της να περνά στην ιστορία άρρηκτα συνδεδεμένο με το δικό του. Γνωρίστηκαν το 1921 και η αντισυμβατική τους σχέση θα διαρκέσει πολλά χρόνια. Μένουν σε διαφορετικά σπίτια και διατηρούν παράλληλες ερωτικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους βάσει του περίφημου «συμβολαίου» με το οποίο έχουν δεσμευτεί. Με τον Ζαν Πωλ Σαρτρ, τον μεγάλο της έρωτα, δεν παντρεύτηκε ποτέ γιατί δεν πίστευε στον γάμο. Η ερωτική επιστολή της

Photo Source: elculture.gr

Σιμόν ντε Μποβουάρ στον Ζαν Πωλ Σαρτρ δημιουργεί πολλά ερωτηματικά, αφού καταρρίπτει τη λανθασμένη εντύπωση ότι η επιτυχημένη συγγραφέας και φιλόσοφος, ως μια χειραφετημένη και ανεξάρτητη γυναίκα, δεν αφέθηκε ποτέ στον έρωτα και τις εντάσεις. Η ντε Μποβουάρ ήταν κι εκείνη μια γυναίκα που «είχε ανάγκη από έρωτα και αγάπη». Το 1947, γνωρίζει κι ερωτεύεται παράφορα τον Αμερικανό συγγραφέα του μυθιστορήματος «Ο άνθρωπος με το χρυσό χέρι», Νέλσον Όλγκριν. Αν και τους χωρίζει ένας ωκεανός, το ειδύλλιο του Όλγκριν με τη «βατραχίνα», όπως την αποκαλεί χαϊδευτικά, συντηρείται με πολλά γράμματα και ταξίδια ώσπου της ζητά να τον παντρευτεί και να μείνει μαζί του στην Αμερική. Εκείνη αρνείται, αναγκάζοντας έτσι τον Όλγκριν να δώσει τέλος στη σχέση τους. «Το παρόν δεν είναι ένα εν δυνάμει παρελθόν. Είναι η στιγμή της επιλογής και της δράσης».

Ισιδώρα Ντάνκαν (1877–1927) Γράμμα προς τον Πάρις Σίνγκερ: «…Νομίζω ότι άλλοτε αγαπιόμασταν και άλλοτε μισιόμασταν» Η «ξυπόλυτη» χορεύτρια που εμπνεύστηκε από την ελληνική μυθολογία και φωτογραφήθηκε μπροστά από τις Καρυάτιδες. Γεννήθηκε το 1877 στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας και μεγάλωσε με τη μητέρα της και τα τρία αδέλφια της, αφού ο πατέρας της εγκατέλειψε την οικογένειά του μετά από ένα οικονομικό σκάνδαλο. Η Ντάνκαν λάμβανε μέρος σε χορευτικές παραστάσεις από τα παιδικά της χρόνια, μιας και το έμφυτο ταλέντο της στην κίνηση και τον χορό φάνηκε από νωρίς. Το πνεύμα της ήταν ανήσυχο και παράλληλα με τον χορό ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, την ποίηση και την ζωγραφική. Παρόλη την επιτυχία της στα επαγγελματικά της, η προσωπική της ζωή ακολούθησε μια διαφορετική πορεία. Η Ντάνκαν απέκτησε μια κόρη με τον Γκόρντον Γκρεγκ κι έναν γιο με τον Πάρις Σίνγκερ. Τα δύο παιδιά πέθαναν το 1913 όταν το αμάξι στο οποίο επέβαιναν με τη νταντά τους έπεσε στον Σηκουάνα. Στη συνέχεια, η Ντάνκαν παντρεύεται τον κατά δεκαεπτά χρόνια μικρότερό της Ρώσο ποιητή Σεργκέι Γεσένιν κι επιστρέφει μαζί του στην Αμερική. Ωστόσο, ο Γεσένιν δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την πολιτική κατάσταση που επικρατεί στην Αμερική κι επιστρέφει στην πατρίδα του, όπου και αυτοκτονεί ένα χρόνο αργότερα. Τέλος στην ήδη τραγική της ιστορία ήρθε να βάλει ένα φουλάρι. Σε μια βόλτα με το καμπριολέ αυτοκίνητό της στο Παρίσι, η μοίρα τής επιφύλασσε μια τραγική τροπή, όταν το μακρύ φουλάρι που φορούσε στον λαιμό της πιάστηκε σε μία από τις πίσω

ρόδες του σπορ αυτοκινήτου στο οποίο επέβαινε και την έπνιξε! Ο θάνατός της συγκλόνισε τον κόσμο, ενέπνευσε σκηνοθέτες και τραγουδιστές, μεγιστοποιώντας έτσι τον θρύλο της. Η Ντάνκαν δεν ήταν απλά μια καλλιτέχνης αλλά και «λάτρης της περιπέτειας, κοινωνικά συνειδητοποιημένη, φλογερή επαναστάτρια». Οι πολύ προχωρημένες ιδέες της, το παιδαγωγικό της έργο και η περιφρόνησή της για τις κοινωνικές συμβάσεις την καθιστούν για πολλούς «υπέρμαχο του ελεύθερου έρωτα». Η επιστολή που ακούμε στην παράσταση απευθύνεται στον εραστή της, εκατομμυριούχο Πάρις Σίνγκερ, γιο του Ισαάκ M. Σίνγκερ, ιδρυτή της γνωστής βιομηχανίας ραπτομηχανών. Το 1912, τη χρονιά που γράφτηκε η εν λόγω επιστολή, ο Σίνγκερ γιόρταζε την εικοστή πέμπτη επέτειό του με τη γυναίκα του. Η Ισιδώρα Ντάνκαν γνώρισε τον Σίνγκερ το 1909 στο Παρίσι, όταν αυτός την επισκέφθηκε στο καμαρίνι της έπειτα από μια παράσταση. Τη γνωριμία ακολούθησε μια παράφορη σχέση γεμάτη χωρισμούς και απιστίες.

«Δεν επινόησα τον χορό, υπήρχε πριν

από εμένα. Κοιμόταν όμως κι εγώ τον ξύπνησα.»

Ισιδώρα Ντάνκαν 14

Photo Source: en.wikipedia.org

Ρεμπέκα Γουέστ (1892–1983) Γράμμα προς τον Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς: «…Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα μάτια σου, φλογερά και μεγάλα.» Γνωστή Βρετανίδα συγγραφέας, ταξιδιωτική συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και δημοσιογράφος. Η Γουέστ κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της εργάστηκε ως ανταποκρίτρια για την εφημερίδα The Bookman και άσκησε κριτική σε βιβλία για πολλές γνωστές εφημερίδες όπως οι The Times, New York Herald Tribune και Sunday Telegraph. Τα πιο χαρακτηριστικά της έργα της περιλαμβάνουν τα Black Lamb and Grey Falcon, A Train of Powder, The Meaning of Treason, κ.α. Η επιστολή που ακούμε στην παράσταση απευθύνεται στον τότε παντρεμένο συγγραφέα, Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς, ο οποίος αναφέρεται μερικές φορές μαζί με τον Βερν ως ο «Πατέρας της Επιστημονικής Φαντασίας». Η Ρεμπέκα ήταν 26 χρόνια νεότερη του και μαζί απέκτησαν ένα γιο, τον Άντονι Γουέστ, παρόλο που η σχέση τους ήταν παράνομη.

Photo Source: en.wikipedia.org/Madame Yévonde

Μαρία Κάλλας (1923–1977) Γράμμα προς τον Αριστοτέλη Ωνάση: «Θέλω να ξέρεις ότι αν μπορούσες να δεις μέσα μου, τα συναισθήματά μου για σένα, θα αισθανόσουν ο πιο δυνατός και ο πλουσιότερος άνθρωπος όλου του κόσμου». Η Ελληνίδα υψίφωνος Μαρία Σοφία Άννα Καικιλία Καλογεροπούλου, όπως ήταν το πλήρες όνομά της, γεννήθηκε το 1923 στη Νέα Υόρκη, όπου είχαν μετακομίσει οι γονείς της για ένα καλύτερο μέλλον. Η ενασχόλησή της με τη μουσική ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία, ενώ σε ηλικία 11 ετών κερδίζει το πρώτο της βραβείο ως σολίστ σε διαγωνισμό παιδικών φωνών. Το 1937, μετά το διαζύγιο των γονιών της, μετακομίζει στην Αθήνα μαζί με τη μητέρα της και τη μεγάλη αδελφή της, όπου και εγγράφεται στο Εθνικό Ωδείο. Με το πέρασμα του χρόνου, η καριέρα της Μαρίας Κάλλας απογειώνεται και η ίδια καθιερώνεται ως ένα φαινόμενο του λυρικού θεάτρου. Στο πλάι της βρίσκεται ο βιομήχανος Τζιανμπατίστα Μενεγκίνι, ο οποίος τη λάτρεψε, όχι μόνο ως καλλιτέχνιδα, αλλά και ως γυναίκα, με τον γάμο τους να τελείται στις 21 Απριλίου του 1949. Ο Ωνάσης και η Κάλλας αντικρίζονται για πρώτη φορά το 1957, σε μια δεξίωση που διοργάνωσε η γνωστή κοσμικογράφος της εποχής, Έλσα Μάξγουελ. Δύο χρόνια μετά, ο Ωνάσης προσκαλεί την Κάλλας και τον σύζυγό της στην πολυτελή θαλαμηγό του. Η παρουσία της τότε συζύγου του, Τίνας Λιβάνου δεν εμπόδισε τον Ωνάση να φλερτάρει ανοιχτά την Κάλλας με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένα δυνατό ειδύλλιο που θα οδηγούσε στο διαζύγιο του Ωνάση. Η Μαρία Κάλλας απεκδύεται την αμερικανική υπηκοότητα για να λάβει την Ελληνική, μιας κι ήταν ο μόνος τρόπος να λυθεί ο γάμος της με τον Μενεγκίνι, αφού αυτός αρνείται πεισματικά να της δώσει διαζύγιο. Μία ντίβα κι ένας άντρας ισχυρός. Μία σχέση που δεν θα μπορούσε να ήταν τίπο-

Photo Source: en.wikipedia.org

τε λιγότερο από θυελλώδης. Ωνάσης και Κάλλας καυγάδιζαν σχεδόν καθημερινά. Δέκα χρόνια μετά, κι ενώ η ίδια είναι ακόμα ερωτευμένη, ο Ωνάσης την αφήνει για να παντρευτεί την Τζάκι Κένεντι. Το χτύπημα είναι βαρύ, βυθίζοντας την Κάλλας στην κατάθλιψη. Η ίδια καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες να ξεπεράσει τα προσωπικά της προβλήματα επανακάμπτοντας στη λυρική σκηνή, κάτι που δεν καθίσταται δυνατό. Η τελευταία της εμφάνιση πραγματοποιείται στην πόλη Σαπόρο της Ιαπωνίας στις 11 Δεκεμβρίου του 1974. Τρία χρόνια αργότερα, η Μαρία Κάλλας πεθαίνει από καρδιακή προσβολή στο διαμέρισμά της στο Παρίσι, δύο μόλις χρόνια μετά τον θάνατο του άνδρα που τη σημάδεψε, του Αριστοτέλη Ωνάση. Στο γράμμα που θα ακούσουμε στην παράσταση, η Κάλλας δηλώνει ευλογημένη που έχει τον Ωνάση. Το εν λόγω γράμμα δεν θα έρθει ποτέ στην ευρύτερη δημοσιότητα, παρά μόνο θα καταλήξει στα χέρια του Παύλου Ιωαννίδη, αρχιπιλότου του Ωνάση, ο οποίος θα το διασώσει και θα το συμπεριλάβει αργότερα στην αγγλική έκδοση του βιβλίου του Destiny Prevails. «Είμαι δική σου. Κάνε με ό,τι θες εσύ».

Σάρα Κέιν (1971–1999) «..να σου χαρίζω ηλιοτροπία. Και να χαζεύω τις φωτογραφίες σου. Και να παρακαλάω να σ’ ήξερα μια ζωή.» «..Και να θέλω ό,τι θέλεις. Και να νομίζω πως χάνομαι, αλλά να ξέρω πως πλάι σου είμαι ασφαλής.» Απόσπασμα από το θεατρικό της έργο Λαχταρώ

Η θεατρική συγγραφέας γεννήθηκε το 1971 στο Kelvedon Hatch κοντά στο Brentgood του Έσσεξ. Η μητέρα της ήταν δασκάλα κι ο πατέρας της δημοσιογράφος. Η Κέιν γράφει και διαβάζει πολύ από πολύ μικρή ηλικία, ωστόσο διακατέχεται από έναν αρνητισμό για το περιβάλλον του σχολείου. Το εκπαιδευτικό σύστημα της προκαλεί αποστροφή. Μοναδικός φάρος κάποιοι καθηγητές που θα τη βοηθήσουν, ενθαρρύνοντάς την να εκφραστεί μέσω της γραφής της. Από νωρίς παρουσιάζει κλίση προς το θέατρο. Σπουδάζει θέατρο στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, και το 1992 γίνεται δεκτή για μεταπτυχιακό στο πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, στο τμήμα συγγραφής θεατρικών έργων. Τα έργα της πραγματεύονται τη λυτρωτική αγάπη, τη σεξουαλική επιθυμία, τον πόνο, τα βασανιστήρια και εν τέλει τον θάνατο. Η ίδια δήλωνε ότι θεωρούσε το θέατρο την πιο υπαρξιακή τέχνη, γιατί «το θέατρο δεν έχει μνήμη». Το 1995, ανεβαίνει στο μικρό θέατρο Royal Court Upstairs το Blasted, το πρώτο της θεατρικό, προκαλώντας σκάνδαλο σε κοινό και κριτική. Η κριτικός της Guardian, Λιν Γκάρντνερ, θεωρεί ότι το έργο Blasted της Σάρα Κέιν είναι ο λόγος που άλλαξε όχι μόνο το θέατρο, αλλά και ο τρόπος της κριτικής. Ακολουθούν τα έργα Φαίδρας Έρως (Phaedra’s Love), Καθαροί Πια (Cleansed), Λαχταρώ (Crave) και 4.48 Ψύχωση (4.48 Psychosis). Ο αντισυμβατικός της χαρακτήρας θα την οδηγήσει σε πολλές συγκρούσεις. Στο Μπρίστολ, ένας καθηγητής την κατηγορεί πως κάποιο από τα δοκίμιά της είναι πορνογράφημα. Η απάντησή της είναι άμεση – του πετά στα μούτρα περιοδικά πορνό. Υποφέρει από μανιοκατάθλιψη, κάτι που θα την οδηγήσει σε μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας με μεγάλες ποσότητες

Photo Source: en.wikipedia.org

χαπιών. Η Κέιν αφήνει ένα ιδιόχειρο σημείωμα με τη φράση «με σκότωσα», δείχνοντας την επιθυμία της να έχει αυτή τον τελευταίο λόγο στη ζωή της ακόμα και μετά θάνατον. Αποτέλεσμα της απόπειρας είναι η νοσηλεία της στο νοσοκομείο Kings College, όπου και επιλέγει να δώσει τέλος στη ζωή της στα 28 της χρόνια. Παρά τις εντολές των γιατρών, οι νοσηλευτές στη συγκεκριμένη πτέρυγα δεν δίνουν την απαραίτητη προσοχή στη συγγραφέα. Η Κέιν δράττεται της ευκαιρίας κι εγκαταλείπει το δωμάτιό της για να κρεμαστεί στο μπάνιο του νοσοκομείου από τα κορδόνια των παπουτσιών της. «Δε μ’ αρέσει καθόλου το θέατρο ως απλή αφορμή για νυχτερινή έξοδο. Το θέατρο πρέπει να ερεθίζει και τα συναισθήματα και το μυαλό. Λατρεύω το ποδόσφαιρο. Οι αναλύσεις που ακούς στις κερκίδες είναι εκπληκτικές, την ίδια ώρα που η συγκίνηση χτυπάει κόκκινο. Αν ήταν έτσι και το θέατρο…» Στην παράσταση θα ακούσουμε απόσπασμα από το προτελευταίο θεατρικό ποίημα που έγραψε, λίγο πριν την αυτοκτονία της. Το Λαχταρώ, ένας μονόλογος που ερμηνεύεται από τέσσερις διαφορετικούς ανθρώπους – τέσσερις εκφάνσεις ενός κατακερματισμένου εαυτού – αποτελεί ορόσημο στη δραματουργική της πορεία, ένα από τα σπουδαιότερα ποιήματα του 20ού αιώνα και μία ωδή στον σύγχρονο έρωτα.

Βιρτζίνια Γουλφ (1882–1941) Γράμμα από τη φίλη κι ερωμένη της Βίτα: «Εσύ με τα σπινθηροβόλα γράμματα σου, ποτέ δεν θα έγραφες τόσο απλοϊκά.» Γράμμα προς την Βίτα: «….θα γυρίσουμε σπίτι αργά και θα πιούμε ένα μπουκάλι κρασίκαι θα ζαλιστούμε, και θα σου πω όλα τα πράγματα που έχω στο μυαλό μου - εκατομμύρια, μυριάδες. Δεν θα ξυπνούν το βράδυ, μόνο όταν νυχτώνει δίπλα στο σκοτάδι.» Γράμμα προς τον σύζυγό της Λέοναρντ: «Ήσουν με κάθε τρόπο όλα αυτά που κανείς δεν θα μπορούσε να είναι. Δεν γνωρίζω δύο ανθρώπους που υπήρξαν πιο ευτυχείς» «Ήσουν με κάθε τρόπο όλα αυτά που κανείς δεν θα μπορούσε να είναι.» Η Βιρτζίνια Γουλφ γεννήθηκε στο Λονδίνο και υπήρξε λαμπρή μυθιστοριογράφος, κριτικός και δοκιμιογράφος. Ανήκει στους μεγαλύτερους καινοτόμους στην αγγλική γλώσσα και μία από τις γνωστότερες συγγραφείς του 20ού αιώνα. Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, αποτέλεσε σημαντική μορφή στη λογοτεχνική κοινωνία του Λονδίνου και μέλος της Ομάδας Μπλούμσμπερι. Στον εν λόγω κύκλο διανοουμένων θα γνωρίσει τον μελλοντικό σύζυγό της, Λέοναρντ Γουλφ, ο οποίος θα αποδειχθεί ο βράχος της, καθώς θα μείνει πλάι της στηρίζοντάς την τόσο ψυχολογικά όσο και συγγραφικά, μέχρι και την τελευταία στιγμή. Η ομάδα αποθάρρυνε τη σεξουαλική αποκλειστικότητα και τον χειμώνα του 1922, η Βιρτζίνια Γουλφ θα γνωρίσει την Βίτα Σάκβιλ Γουέστ με την οποία θα μοιραστεί μια παθιασμένη σχέση, η οποία θα τελειώσει το 1929. Το 1928, η Γουλφ θα γράψει για τη φίλη κι ερωμένη της το έργο Ορλάντο, το οποίο ο γιος της Γουέστ, Νάιτζελ Νίκολσον, θα αποκαλέσει την πιο μακροσκελέστατη και γοητευτική ερωτική επιστολή στην ιστορία της λογοτεχνίας.

Photo Source: en.wikipedia.org

Σε ένα από τα γράμματά της, η Γουλφ θα αποκαλύψει τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη από τον ετεροθαλή αδελφό της σε πολύ μικρή ηλικία και η οποία διήρκησε για ένα βασανιστικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Η Βιρτζίνια πάθαινε συχνά νευρικούς κλονισμούς που μετά τον θάνατο της πολυαγαπημένης ετεροθαλούς αδελφής της, θα γίνονταν συχνότεροι και θα τη βύθιζαν βαθιά κι ανεπιστρεπτί στην κατάθλιψή. Ο σύζυγός της πρόσεχε κάθε σημάδι που μπορεί να έδειχνε ενδεχόμενη επιδείνωση της ψυχολογίας της. Παρά τις προσπάθειές του, η Γουλφ βυθιζόταν ολοένα και περισσότερο ώσπου μια μέρα, εμφανώς ταραγμένη από μια ακόμη καταθλιπτική κρίση, γέμισε τις τσέπες του παλτού της με βαριές πέτρες κι έπεσε στα ορμητικά νερά του ποταμού Ουζ. Ο πολυαγαπημένος της σύζυγος θα τη θάψει τρεις βδομάδες αργότερα, οπότε και βρέθηκε το άψυχο της σώμα, κάτω από ένα δέντρο στον κήπο του σπιτιού τους. «Κλειδώστε τις βιβλιοθήκες σας εάν έτσι σας αρέσει. Αλλά δεν υπάρχει πόρτα, μήτε κλειδαριά, ούτε ένα μπουλόνι για να μπορέσετε με αυτά να περιορίσετε την ελευθερία του μυαλού μου».

Μαρία Πολυδούρη (1902–1930) Γράμμα προς τον Καρυωτάκη: «Απελπισμένε μου ποιητή θα σε αγαπήσω άραγε όσο θέλω να σε αγαπήσω, όσο σου πρέπει;» «Η Μαρία δραπετεύει από παντού. Από το σπίτι της, από τον έρωτα, από τη δουλειά της, από την Ελλάδα, από τα νοσοκομεία, από την παραδοσιακή ποίηση κι από την ίδια τη ζωή. Υπερτιμά τις δυνάμεις της, γιατί δεν τις διαχωρίζει από τις ανησυχίες της, που ’ναι ακατάλυτες. Ενώ η ίδια αισθάνεται πως ζει πολύ σοβαρά και με πάθος, εμείς, παρακολουθώντας τη ζωή της, έχομε την εντύπωση ότι παίζει, διασκεδάζει, βαριέται και φεύγει», θα γράψει για αυτήν η Λιλή Ζωγράφου. Η Πολυδούρη είναι μια από τις σημαντικότερες γυναίκες ποιήτριες της Ελλάδας. Γεννήθηκε στην Καλαμάτα και εκδήλωσε από πολύ νωρίς την ξεχωριστή, τολμηρή της φύση. Το 1916 δημοσιεύει το πεζοτράγουδο Ο πόνος της μάνας στο περιοδικό Οικογενειακός Αστήρ. Έκτοτε, ξεκίνησε μια ανοδική πορεία στην ποίηση και τη λογοτεχνία. Το 1918 διορίζεται στη Νομαρχία Μεσσηνίας και παράλληλα εκφράζει έντονο ενδιαφέρον για το γυναικείο κίνημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Πολυδούρη είναι μία από τις λίγες γυναίκες που έγραψαν στον Ελευθέριο Βενιζέλο επιστολή, ζητώντας του την καθιέρωση της ψήφου των γυναικών. Δύο χρόνια μετά τον διορισμό της, και σε διάστημα σαράντα ημερών, χάνει και τους δύο γονείς της, ένα γεγονός που την ταράζει συθέμελα. Το 1921, παίρνει μετάθεση για τη Νομαρχία της Αθήνας, άλλη μια εξέλιξη που θα επηρεάσει καθοριστικά την ζωή της, αφού εκεί θα γνωρίσει τον συνάδελφό της και έναν από τους σημαντικότερους ποιητές της Ελλάδας του μεσοπολέμου, τον Κώστα Καρυωτάκη. Το πάθος της για εκείνον είναι καθηλωτικό. Η Πολυδούρη ερωτεύεται τον Καρυωτάκη παράφορα και δημοσιεύει στίχους στα περιοδικά Έσπερος (Σύρου), Ελληνική Επιθεώρησις, Πανδώρα, Παιδική Χαρά και Εύα. Το καλοκαίρι του 1922 ο Καρυωτάκης ανακαλύπτει ότι πάσχει από σύφιλη, νόσο που τότε ήταν ανίατη και αποτελούσε κοινωνικό στίγμα. Ζητά από την αγαπημένη του Μαρία να χωρίσουν. Εκείνη, μη αντέχοντας να τον χάσει, του προτείνει να παντρευτούν χωρίς να κάνουν παιδιά, όμως εκείνος ήταν πολύ περήφανος για να το δεχτεί. Η Πολυδούρη αμφιβάλλει για την ειλικρίνειά του και, πιστεύοντας ότι όλα ήταν ένα πρόσχημα του εραστή της για την εγκαταλείψει, βυθίζεται στη θλίψη. 24

Photo Source: en.wikipedia.org

Το 1924 μπαίνει στη ζωή της ο δικηγόρος Αριστοτέλης Γεωργίου, τον οποίο η Πολυδούρη αρραβωνιάζεται στις αρχές του 1925. Ο γάμος αυτός όμως δεν έμελλε να στεριώσει. Η Μαρία παραμένει ερωτευμένη με τον Καρυωτάκη, χάνει τη δουλειά της στο δημόσιο μετά από αλλεπάλληλες απουσίες, εγκαταλείπει τις σπουδές της στη Νομική, τις οποίες ξεκίνησε όταν πήρε μετάθεση στην Αθήνα, κι εγγράφεται στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και στη Σχολή Κουναλάκη. Ωστόσο, τίποτα από όλα αυτά δεν θα σταθεί ικανό για να γιατρέψει τις πληγές που άνοιξε ο ανεκπλήρωτος έρωτάς της για τον Καρυωτάκη. Το 1926 διαλύει τον αρραβώνα της και φεύγει για το Παρίσι για να παρακολουθήσει μαθήματα υψηλής ραπτικής. Η κατάθλιψη την ακολουθεί κατά πόδας. «Ούτε κι εδώ στην ξενιτιά που μ΄ έχει ρίξει καθώς με συγκαλά, της δυστυχίας το κύμα βρήκα την ταφική του ναυαγίου γαλήνη». Το 1928 εισάγεται επειγόντως στο νοσοκομείο Σαριτέ αφού έχει προσβληθεί από φυματίωση. Επιστρέφει στην Ελλάδα για να συνεχίσει τη νοσηλεία της στο Νοσοκομείο Σωτηρία. Εκεί, γνωρίζει τον Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος νοσηλεύεται για τον ίδιο λόγο και για τον όποιον η Πολυδούρη γράφει το Βαριά Καρδιά. Παράλληλα, μαθαίνει και για την αυτοκτονία του άντρα που τη στιγμάτισε και το 1928 κυκλοφορεί την πρώτη της ποιητική συλλογή Οι τρίλλιες που σβήνουν από το κρεβάτι του νοσοκομείου, την οποία θα ακολουθήσει και η δεύτερη δουλειά της, Ηχώ στο Χάος. Καταπονημένη από την αρρώστια, η Πολυδούρη δεν επανέρχεται ποτέ. Το 1930 αφήνει την τελευταία της πνοή, αυτοκτονώντας με ενέσιμη μορφίνη που της περνά μυστικά ένας φίλος της στην Κλινική Καραμάνη. Θα κηδευτεί την ίδια μέρα στο Α’ Νεκροταφείο. 25

Αναΐς Νιν (1903–1977) Γράμμα προς την ερωμένη της Τζουν: «Τώρα θέλω να λιώσω μέσα σου, να έρθω τόσο απίστευτα κοντά σου που ο εαυτός μου να εξαφανισθεί…» Η Νιν γεννήθηκε το 1903 στη Γαλλία, από πατέρα πιανίστα και μητέρα αοιδό. Όταν χώρισαν οι γονείς της, η Αναΐς Νιν μετακόμισε με τη μητέρα και τα δύο αδέλφια της στη Νέα Υόρκη. Ξεκινά να καταγράφει τις εμπειρίες και τις εντυπώσεις της στο ημερολόγιό της σε πολύ μικρή ηλικία, κάτι για το οποίο θα γίνει γνωστή το 1960 με τη δημοσίευση των Ημερολογίων της. Το έργο καλύπτει τις χρονιές από το 1934 έως και το 1974 και παρουσιάζει γλαφυρά την πορεία της ως γυναίκα και ως καλλιτέχνη. Η Αναΐς γράφει πρωτίστως στα γαλλικά και αργότερα, μετά τα δεκαεφτά, στα αγγλικά. Στα δεκαέξι της παρατά το σχολείο για να γίνει μοντέλο. Το 1923 παντρεύεται στην Αβάνα τον πρώτο της άντρα, Hugh Parket Guiler με τον οποίο θα παραμείνει παντρεμένη τα επόμενα εβδομήντα χρόνια. Εγκαθίστανται στο Παρίσι, όπου θα μαθητεύσει κοντά στους ψυχαναλυτές Ότο Ρανκ και Ρενέ Αλέντι. Ώσπου, το 1932, η Νιν γνωρίζει τον Αμερικανό συγγραφέα Χένρι Μίλλερ. Η γνωριμία της με τον Μίλερ θα αποτελέσει κομβικό σημείο τόσο για την προσωπική όσο και για τη συγγραφική της ζωή. Μάλιστα η Νιν είναι αυτή που θα χρηματοδοτήσει το πρώτο του βιβλίο, Ο Τροπικός του Καρκίνου, που θα γίνει ανάρπαστο. Ο έρωτάς τους υπήρξε κεραυνοβόλος και η σχέση τους θυελλώδης. Από τη σχέση δεν έλειπαν οι καυγάδες και οι ζήλιες, ενώ η Νιν, παρά τις φεμινιστικές της τάσεις, «μπροστά του ήταν κοριτσάκι ερωτοχτυπημένο που δυστυχούσε με τρόπο ειρωνικό».

Συγγραφέας, ταξιδεύτρια και δοκιμιογράφος, η Αναΐς έζησε μια ζωή γεμάτη. Με άνδρες και γυναίκες, η Αναΐς Νιν όχι μόνο δεν είχε κανένα δισταγμό για όσα έκανε στην προσωπική της ζωή, αλλά κατέγραφε γλαφυρά τις εμπειρίες και σκέψεις της στα ημερολόγιά της. Το 1939, ενόψει του επερχόμενου πολέμου, η Νιν εγκαταλείπει αναγκαστικά τη Γαλλία και εγκαθίσταται στην Αμερική, όπου θα ζήσει μέχρι τις τελευταίες της ώρες. Εκεί, γνωρίζει τον κατά δεκαέξι χρόνια μικρότερό της ηθοποιό Ρούπερτ Πολ σε ένα ασανσέρ στο Μανχάταν, τον οποίο και θα παντρευτεί το 1955 και θα χωρίσει το 1966 για νομικούς λόγους. Όντας δίγαμη, η Νιν ζούσε ταυτόχρονα δύο ζωές. Δύο ταυτότητες, δύο ονόματα, δύο σπίτια. Ο πρώτος της άντρας αγνοούσε τη διγαμία της Νιν, την οποία και πληροφορήθηκε λίγο μετά τον θάνατό της, το 1977. «Η μόνη ανωμαλία είναι η ανικανότητα να ερωτευθείς».

Δεν υπήρχε όμως μόνο ο Χένρι. Όταν η Αναΐς γνωρίζει τη γυναίκα του, Τζουν, στο Παρίσι, γράφει: «Ο Χένρι εξαχνώθηκε, εκείνη ήταν πια το χρώμα και η λάμψη και το άγνωστο...». Οι δυο τους περνούν μαζί ένα μήνα κι έτσι μπλέκονται και οι τρεις σ’ ένα ισοσκελές τρίγωνο με βάση εκείνη. Τζουν και Χένρι καταστρέφουν τη λογική και την ισορροπία της ζωής της, εξαλείφουν τους φραγμούς και συνθλίβουν τα πρότυπα.

Πέθανε στις 14 Ιανουαρίου, το 1977. Μια γυναίκα ολοκληρωμένη που λάτρεψε τα ταξίδια, τη ζωή και τον έρωτα όσο κανείς άλλος. Το ταξίδι της αυτογνωσίας της διήρκησε πάνω από 40 χρόνια και γι` αυτόν ακριβώς τον λόγο έγινε διάσημη. Έζησε μια θυελλώδη ζωή κι απέδειξε πως την ελευθερία μάς τη χαρίζει μόνο το μακρύ κι επίπονο ταξίδι προς την αυτογνωσία, με τη δουλειά της να περιστρέφεται γύρω από τις πολυάριθμες σχέσεις που διατήρησε με συγγραφείς, καλλιτέχνες, ψυχαναλυτές.

«Το πρότυπο είναι νεκρό. Τώρα, μπορώ πια να ζήσω. Δεν είμαι εγώ για πρότυπα».

«Τα πράγματα δεν τα βλέπουμε όπως είναι, τα βλέπουμε όπως εμείς είμαστε.»

Photo Source: en.wikipedia.org

Ντόροθι Τόμσον (1893–1961) Γράμμα προς τον δεύτερο άντρα της, συγγραφέα Σίνκλερ Λιούις, όταν της ζήτησε διαζύγιο: «Δεν είμαι ευτυχισμένη… Γιατί χήρεψα από μια ψευδαίσθηση. Γιατί τρέμω συνειδητοποιώντας πόσο τραγικός είναι ο κόσμος που ζούμε». Αμερικανίδα συγγραφέας, ραδιοφωνικός εκφωνητής και δημοσιογράφος. Ήταν η πρώτη Αμερικανίδα δημοσιογράφος που απελάθηκε από τη ναζιστική Γερμανία το 1934 και ήταν μια από τις λίγες γυναίκες σχολιαστές ειδήσεων στο ραδιόφωνο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Ο παραλήπτης της επιστολής που ακούμε στην παράσταση είναι ο δεύτερος σύζυγός της, ο επίσης Αμερικανός συγγραφέας, Σίνκλερ Λιούις, όταν εκείνος της ζήτησε διαζύγιο μετά από έντεκα χρόνια γάμου. H σχέση τους αρχίζει με την οριστικοποίηση του διαζυγίου της από τον πρώτο άντρα της, τον Ούγγρο συγγραφέα Τζόζεφ Μπαρντ. Ο Λιούις της ζητά να τον παντρευτεί την ίδια νύχτα και παρά την άρνησή της, ο Λιούις επιμένει κατά τους ακόλουθους μήνες. Τελικά εκείνη δέχεται κι έτσι τον Μάιο του 1928, οι δυο τους ενώνονται με τα δεσμά του γάμου. Ο Λιούις αφήνει την Τόμσον στα τέλη του 1937, χωρίς πολλές εξηγήσεις, ρίχνοντάς της το φταίξιμο με τη δικαιολογία ότι αυτή είχε «λεηλατήσει όλη του τη δημιουργική δύναμη». Της ζητά διαζύγιο την άνοιξη του 1939, κάτι που αρχικά δεν τη βρίσκει σύμφωνη. Εν τέλει, η Τόμσον υποβάλλει η ίδια την αίτηση του διαζυγίου για «εκούσια εγκατάλειψη» τον Νοέμβριο του 1941.

Photo Source: en.wikipedia.org

Πηνελόπη Δέλτα (1874–1941) Γράμμα προς τον αγαπημένο της Ίων Δραγούμη: «Σε περιμένω πάντα…. και σ’ αγαπώ σαν Μήδεια, είσαι το μόνο δίλημμα που ζει μέσα μου με φρικτή ένταση.» «Το ξέρω πως είμαι τρελή• μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει…» Γεννηθείσα στις 24 Απριλίου του 1874, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η Πηνελόπη Δέλτα ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά του εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη, η οποία προερχόταν από την εμπορική οικογένεια Χωρέμη της Αλεξάνδρειας. Η Ελληνίδα συγγραφέας, γνωστή κυρίως από τα ιστορικά της μυθιστορήματα για παιδιά, θεωρείται η σημαντικότερη γυναικεία φυσιογνωμία στις κρίσιμες για τον Ελληνισμό πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Στα πιο γνωστά βιβλία της περιλαμβάνονται «Τα μυστικά του βάλτου», ο «Τρελαντώνης», ο «Μάγκας» και το «Παραμύθι χωρίς όνομα». Η πολυτάραχη ζωή της Πηνελόπης Δέλτα, σημαδεύτηκε από τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα. Το 1905, η συγγραφέας γνωρίζει τον Ίωνα Δραγούμη, που έμελλε να είναι ο μεγάλος ανεκπλήρωτός της έρωτας. Τον ερωτεύεται κεραυνοβόλα και ολοκληρωτικά. Όντας παντρεμένη, αρχικά προσπαθεί να καταπιέσει τα συναισθήματά της. Αυτό που ένιωθε όμως ήταν τόσο δυνατό που την κάνει να το ομολογήσει στον σύζυγό της. Εκείνος αρνείται να της δώσει το πολυπόθητο διαζύγιο και η συγγραφέας πέφτει σε κατάθλιψη. Το τελειωτικό χτύπημα έρχεται λίγο αργότερα, όταν ο αγαπημένος της Ίων, γνωρίζει τη Μαρίκα Κοτοπούλη το 1908, με την οποία θα παραμείνει μέχρι και τη δολοφονία του, το 1920. «Και εγώ γράφω για κείνον, γιατί γνώρισα ένα μέρος της ψυχής του που δεν είδε άλλος». Η Πηνελόπη Δέλτα επιμένει μέχρι τον θάνατό της πως μόνο εκείνη γνώριζε και καταλάβαινε πραγματικά τον Δραγούμη, παρόλο που ήξερε ότι στη ζωή του δεν υπήρχε μόνο η Μαρίκα Κοτοπούλη, αλλά κι άλλες

Photo Source: en.wikipedia.org

γυναίκες. Ο ανεκπλήρωτος έρωτάς της την καθηλώνει κι αποφασίζει να φοράει μόνο μαύρα μέχρι τον θάνατό της. Το 1913, οι δυο τους ξανασυναντιούνται στην Αθήνα. «Με ξέχασες γρήγορα» του είπε. Κι αυτός τη ρώτησε αν θα φορά για πάντα μαύρα. Για να του απαντήσει αυτή με τη σειρά της: «Ναι, όσο βαστώ μέσα μου το πένθος μου, όσο σ΄ αγαπώ». Στην επιστολή που θα ακούσουμε στην παράσταση η Δέλτα δηλώνει ότι τον αγαπά άγρια σαν Μήδεια. Το 1925 η συγγραφέας διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας, μια αρρώστια που θα την ταλαιπωρεί μέχρι το τέλος της. Στις 27 Απριλίου 1941, ημέρα όπου τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αθήνα, η Πηνελόπη Δέλτα αυτοκτονεί παίρνοντας δηλητήριο, ενώ είχαν ήδη προηγηθεί άλλες δύο απόπειρες αυτοκτονίας στο παρελθόν, αφήνοντας στις κόρες της το ακόλουθο σημείωμα: «Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε πως δε ζω πια. Φροντίσετε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα». Στον τάφο της, στον κήπο του σπιτιού της, χαράχτηκε η λέξη ΣIΩΠH.

Τζένη Χ (άγνωστη) Γράμμα προς τον πρώην φίλο της Μπόμπ: «Όταν το κάρμα γυρίσει και σου δαγκώσει τον κώλο τότε θα καταλάβεις…» «Καλύτερα να μου καψαλίσουν τα φρύδια, παρά να σε ξαναδώ μπροστά μου..» Μια ανώνυμη, με μπόλικο τσαγανό και χιούμορ που τα σπάει, απευθυνόμενη σε έναν επίσης ανώνυμο (ευτυχώς γι’ αυτόν δηλαδή, γιατί τον κάνει με τα κρεμμυδάκια!). Παραλήπτης της επιστολής της Τζένης Χ. (16 ετών) είναι ο πρώην φίλος της Μπόμπ (26 ετών), διευθυντής στο εστιατόριο που δούλευε η Τζένη ως σερβιτόρα την εποχή που ακόμα σπούδαζε, κι αφορμή της επιστολής στάθηκε το γεγονός ότι ανακάλυψε πως ο εραστής της, με τον οποίο διατηρούσε σχέση για έναν χρόνο, ήταν παντρεμένος.

Άγκνες Φον Κουρόφσκι (1892–1984) Γράμμα προς τον συγγραφέα Έρνεστ Χέμινγουεϊ: «Θα με συγχωρέσεις μια μέρα που άθελά μου σε απάτησα;» Η νοσοκόμα που έγινε άθελά της επώνυμη, αφότου απέρριψε τον σχετικά άγνωστο τότε συγγραφέα Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Η Άγκνες, νοσοκόμα στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού στο Μιλάνο κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γνωρίζει τον Έρνεστ τον Ιούλιο του 1918, όταν αυτός εργάζεται σαν οδηγός ασθενοφόρου για τις αμερικανικές δυνάμεις και εισέρχεται στο νοσοκομείο με τραύμα από οβίδα στο δεξί του πόδι. Εκείνος 19, εκείνη 26, θα ζήσουν έναν έρωτα παθιασμένο για τους επόμενους πέντε μήνες. Με την επιστροφή του Χέμινγουεϊ στις ΗΠΑ, η Κουρόφσκι του γράφει ένα γράμμα στο οποίο τον ενημερώνει ότι ερωτεύτηκε ένα Ναπολιτάνο εκατομμυριούχο και ότι σύντομα θα παντρευτεί. Το γράμμα, το οποίο θα ακούσουμε στην παράσταση, διαλύει τον Χέμινγουεϊ, ο οποίος θα πέσει μέρες ολόκληρες στο κρεβάτι. Η απόρριψη αυτή θα τον εμπνεύσει να γράψει το διήγημα Μία πολύ σύντομη ιστορία και θα αποτελέσει τη βάση για το μυθιστόρημά του Αποχαιρετισμός στα όπλα.

Photo Source: en.wikipedia.org/Courtesy of the Hemingway Foundation

Φρίντα Κάλο (1907–1954) Δύο γράμματα προς τον σύζυγό της Ντιέγκο Ριβέρα: «Τα δάχτυλά μου αγγίζουν το αίμα σου.» «Δεν θα σου ζητάω να μου λες πόσο όμορφη είμαι ακόμη και εάν είναι ψέμα, ούτε να μου γράφεις κάτι όμορφο.» Η Φρίντα Κάλο γεννήθηκε το 1907 στο Μεξικό και απεβίωσε το 1954 στο «Γαλάζιο Σπίτι» της στο Κογιοακάν. Στα έξι της προσβλήθηκε με πολιομυελίτιδα που της άφησε μια μικρή αναπηρία στο πόδι. Στα δεκαοχτώ της, επιστρέφοντας από το σχολείο, ένα τραμ συγκρούστηκε με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε τραυματίζοντάς την σοβαρά και αναγκάζοντάς την να υποβληθεί σε δεκάδες επεμβάσεις και να εγκαταλείψει το όνειρό της να γίνει γιατρός. Καθηλωμένη στο κρεβάτι για καιρό, η Φρίντα αποφασίζει να ακολουθήσει το παιδικό της χόμπι που ήταν η ζωγραφική. Στα έργα της, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι αυτοπροσωπογραφίες, κυριαρχούν τα έντονα χρώματα και εκφράζεται ο προσωπικός πόνος και η σεξουαλικότητά της. Φανερά επηρεασμένη από Ευρωπαϊκά ρεύματα όπως ο Ρεαλισμός, ο Συμβολισμός και ο Υπερρεαλισμός, η Κάλο «περιγράφοντας την ταυτότητά της έλεγε ότι ήταν αποτέλεσμα δύο αντίρροπων δυνάμεων: της ευρωπαϊκής αποικιοκρατικής της πλευράς και της ιθαγενούς τοιαύτης». Το 1929, η ζωγράφος πλησιάζει τον ήδη γνωστό καλλιτέχνη Νιτέγκο Ριβέρα στον οποίο και δείχνει τη δουλειά της. Παντρεύονται τον ίδιο χρόνο και ζουν μια ταραχώδη κοινή ζωή. Η Φρίντα ήταν ανοιχτά αμφιφυλόφιλη κι έκανε συχνά εξωσυζυγικές σχέσεις, όπως όμως και ο Ριβέρα. Η σχέση του Ριβέρα με τη μικρότερη αδελφή

Photo Source: en.wikipedia.org

της Κάλο και της Κάλο με άνδρες και γυναίκες, υπονόμευσαν τον γάμο τους, οδηγώντας τους τελικά στο διαζύγιο το 1939. Άντεξαν χώρια μόνο ένα χρόνο και ξαναπαντρεύτηκαν το 1940. Βέβαια, χωρίς ωστόσο να λείπουν τα προβλήματα. Η ίδια η Κάλο αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είχα δύο μεγάλα ατυχήματα στη ζωή μου. Το ένα ήταν με το λεωφορείο, το άλλο ο Ντιέγκο. Ο Ντιέγκο ήταν χειρότερος από το λεωφορείο» για να δηλώσει αργότερα πως: «Ο Ντιέγκο ήταν τα πάντα μου: Το παιδί μου, ο εραστής μου, το σύμπαν μου». Η Φρίντα κάπνιζε, έπαιζε μποξ, έπινε και διεκδικούσε τα δικαιώματά της. Δεν πίστεψε ούτε λεπτό πως η αναπηρία της ήταν ελάττωμα, ούτε πτοήθηκε από τους φρικτούς πόνους που χειροτέρευαν με το πέρασμα του χρόνου λόγω του ατυχήματος. Αντιθέτως, μετέτρεπε τον πόνο της σε πάθος, το οποίο αποτύπωνε στη συνέχεια πάνω στον καμβά. «Ζωγραφίζω τον εαυτό μου γιατί είμαι ο άνθρωπος που γνωρίζω καλύτερα».

Κορίτσι του σήμερα Γεννήθηκε στο σήμερα, μια εποχή όπου η κοινωνική διάδραση και η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, βαθιά επηρεασμένη από την ιλιγγιώδη εξέλιξη της τεχνολογίας, πραγματοποιείται μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αποτελούν τους αγωγούς έκφρασης της εποχής. Οι νέοι μοιράζονται κι ανταλλάσσουν πληροφορίες, ιδέες, συναισθήματα με εργαλείο τις διάφορες εφαρμογές στο διαδίκτυο. Θα μπορούσε να είναι η κοπέλα της διπλανής πόρτας, η κοπέλα στο σούπερ μάρκετ, η κοπέλα στο γραφείο, στο γυμναστήριο, η κοπέλα στο τικ τοκ, η κοπέλα που βλέπεις στον καθρέφτη.

(backstage photos)

Τα τραγούδια που θα ακούσουμε στην παράσταση με την σειρά: • Some Of These Days • Καινούργια Τώρα Ζωή • Σ’ Αγαπώ Γιατί Είσαι Ο Μόνος • I’ve Been Loving You • Πόσο Λίγο Μ’ Αγαπούσες • Damn Your Eyes • Ηabanera • My Valentine • Love Of My Life • Θα ‘Ρθω Μια Νύχτα Με Φεγγάρι • Ηello • Κλαις • My Melancholy Blues • Του Έρωτα Μέγα Κακό • Που Να ‘Σαι Τώρα • Αργοσβήνεις Μόνη • Ήρθες Αργά • Anyone • Can’t Help Falling In Love-Dark • Some Of These Days Η μουσική παίζει μείζονα ρόλο στην παράσταση, μας ταξιδεύει σε μια άλλη εποχή, όταν ακόμη οι μεγαλουπόλεις αποτελούσαν ένα «μαγικό θερμοκήπιο της τζαζ», όταν η τζαζ λειτουργούσε τόσο ως μοχλός χειραφέτησης όσο και ως διέξοδος στη δημιουργική έκφραση, συντροφεύοντας τους λάτρεις της στα πάρτι ή στα χορευτικά κέντρα για ξενύχτι, ποτό και έρωτα. Η μεθυστική ατμόσφαιρα στα τζαζ κλαμπ αποπνέει ελπίδα, μια ελπίδα που μαζί με την αίσθηση της γλυκιάς εγκατάλειψης που αφήνει ο ήχος του σαξόφωνου και τον έντονο και αποφασιστικό ρυθμό των βημάτων, συμπληρώνουν το παζλ της διάθεσης που επικρατεί. Η τζαζ ως γλώσσα για τον εγκέφαλο ανάγεται σε πρωτεύον κοινωνικοπολιτιστικό φαίνομενο και βάζει «τρικλοποδιά στο κυρίαρχο σύστημα» ως η μουσική των ελεύθερων πνευμάτων, των εκπλήξεων και των αναιρέσεων. Επίσης σημαντικό μέρος της παράστασης αποτελούν τα video art. Προσθέτουν μία εντελώς διαφορετική χροιά στη θεατρική σκηνή με ενδιαφέρουσες εναλλαγές και δυνατές εικόνες. Λειτουργούν ως το παράθυρο που θα μας δώσει πρόσβαση στο μυαλό κάθε ηρωίδας και θα μας επιτρέψει να δούμε και να ερμηνεύσουμε με μεγαλύτερη ευρύτητα όλες αυτές τις εικόνες και ιδιαίτερες ιστορίες που θα ακούσουμε κατά τη διάρκεια της παράστασης. Φώτα και video art αλληλεπιδρούν με τα λοιπά στοιχεία της παράστασης, παρακινώντας τους θεατές ν’ ανέβουν σ’ ένα μαγικό χαλί και να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο με τη βοήθεια των πολυμέσων. Το δίπτυχο κίνηση-χορός στην παράσταση ξεδιπλώνει τον εσωτερικό κόσμο. Όλα αυτά που νοιώθει η ψυχή θα τα νοιώθει το σώμα εκφράζοντάς τα μέσα από την κινησιολογία . 42

«Αξίζεις μια αγάπη που να σε αγαπά ξεχτένιστη, με τα πάντα και τις αιτίες που σε σηκώνουν βιαστικά, με τα πάντα και τα δαιμόνια που δε σε αφήνουν να κοιμηθείς. Αξίζεις μια αγάπη που να σε κάνει να νιώθεις σίγουρη, που να μπορεί να καταναλώσει όλο τον κόσμο αν περπατάει χέρι με χέρι με σένα, που να νιώθει πως οι αγκαλιές σου πάνε τέλεια με το δέρμα της. Αξίζεις μια αγάπη που να θέλει να χορεύει μαζί σου, που να επισκέπτεται τον παράδεισο κάθε φορά που κοιτάει τα μάτια σου, και που δεν βαριέται ποτέ να διαβάζει τις εκφράσεις σου. Αξίζεις μια αγάπη που να σε ακούει όταν τραγουδάς, που να σε στηρίζει στα ρεζιλίκια σου, που να σέβεται ότι είσαι ελεύθερη, που να σε συνοδεύει στο πέταγμά σου, που να μην την τρομάζει η πτώση. Αξίζεις μια αγάπη που να πάρει τα ψέματα, που να σου φέρει τον ενθουσιασμό, τον καφέ και την ποίηση.» Φρίντα Κάλο

«Ο έρωτας έχει δυο πρόσωπα ένα άσπρο κι ένα μαύρο, ένα λείο κι ένα μαλλιαρό. Έχει δυο χέρια, δυο πόδια, δυο ουρές, για την ακρίβεια, δυο από κάθε μέλος και το καθένα αποτελεί το ακριβώς αντίθετο του άλλου. Παρόλα αυτά, είναι τόσο στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, που δεν μπορείς να τα χωρίσεις.» Βιρτζίνια Γούλφ

(από το θεατρικό έργο Ορλάντο)

«Μόνο γιατί μ’ αγάπησες» Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα γι’ αυτό η ζωή μου εδόθη στήν αχαρη ζωή τήν ανεκπλήρωτη μένα η ζωή πληρώθη. Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα. Μαρία Πολυδούρη

(Ένα από τα σημαντικότερα ερωτικά ποιήματα της ελληνικής ποίησης και το οποίο έχει μελοποιηθεί δύο φορές)

«Αυτός πού αυτοκτονει γιατί του ηρθε μιά μεγάλη λύπη στή ζωή, αυτος εινε ενας ανάξιος της ζωης, δεν επρεπε νά τόν εχη δεχτη καθόλου. Εινε ενας μικρόψυχος. Εξαιρω οσους αυτοκτονουν γιατί εινε αρρωστοι, ειτε σωματικά, ειτε ψυχικά. Φυσικά εινε ταπεινωτικό νά ζη κανείς στό περιθώριο της ζωης, κι’ ομως νά ζη!» Μαρία Πολυδούρη

(Απόσπασμα από το ποίημα της. (1929) Αναφερόμενη προφανώς στον εραστή που την εγκατέλειψε με τέτοιον τρόπο)

«Αναβάλλω τον θάνατο ζώντας, υποφέροντας, κάνοντας λάθη, ρισκάροντας, δίνοντας, χάνοντας.»

Αναΐς Νιν

Τα περισσότερα τραγούδια που θα ακούσουμε στην παράστασή μού τα έχει συστήσει η γιαγιά μου, τραγουδώντας ή παίζοντάς τα στο πιάνο. Υπήρξε πρωτοπόρα για την εποχή της και πολύ διαφορετική. Μια πολύ ξεχωριστή προσωπικότητα που έσφυζε από ενέργεια και αγάπη για τη ζωή. Έζησε έναν ολόκληρο αιώνα με το χαμόγελο να μη σβήνει ποτέ από τα χείλη της, παραμένοντας έτσι ανεξίτηλα χαραγμένο στο πρόσωπό της και στη μνήμη μας. Μ. Κωνσταντίνου Γνωμικά Ρίτσας Οικονόμου (1919-2019)

LEDRA MUSIC SOLOISTS Οδός Μαραθώνος 21, 2413 Λευκωσία 22352355 www.ledramusic.org info@ledramusic.org ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Νικόλας Κωσταντίνου Βάντα Οικονόμου-Κωσταντίνου Μαρία Εργατίδου Χρίστος Κωσταντίνου Giovanni Galetti ΕΠΙΤΙΜΑ ΜΕΛΗ Dr. Peter Laki

«Μην ξεχνάς να γελάς με τον εαυτό σου, να αυτοσαρκάζεσαι και να μην φοβάσαι να τσαλακωθείς.»

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ Tree Creative Room ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Μάρα Κωνσταντίνου

«Αυτοί που σε πολεμούν, σε βοηθούν να βρεις καλύτερα τον δρόμο σου.»

SPONSORS (μέχρι €2.000) Alphamega Hypermarket

«Να προσέχεις πώς χρησιμοποιείς τις λέξεις, γιατί δεν μπορείς να τις πάρεις πίσω.»

PREMIUM SPONSORS (πέραν των €2.000) Πολιτιστικές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

«Κάποτε ερωτευόμαστε την ιδέα του έρωτα και όχι τον άνθρωπο που έχουμε απέναντι μας.»

«Να παίρνεις τα πράγματα όπως έρχονται, να μην αντιστέκεσαι στην αλλαγή.»

«Δεν είσαι ποτέ μόνος, είσαι με τους πολλούς σου εαυτούς.»

«Για να πάμε στο σωστό, πρέπει πρώτα να περάσουμε από το λάθος.»

«Όταν περνάς μια δυσκολία να τραγουδάς και να λες δεν είναι σε μένα που συμβαίνει όλο αυτό, ό,τι και να είναι θα περάσει.»

«Να παίρνεις τη ζωή προς την κωμική της πλευρά, μην πέφτεις στην παγίδα του δράματος. Η ζωή θέλει να παίζεις μαζί της σαν ένα παιχνίδι. Να ζεις την στιγμή.»

«Όλα και όλοι αλλάζουν, τίποτα δεν είναι σίγουρο για πάντα, μόνο ο χρόνος που κυλά και φεύγει.»

«Πάντα να βρίσκεις ένα καλό λόγο να λες στον άλλο. Ο κάθε άνθρωπος έχει τη χάρη του.»

ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Νικόλας Δημητρίου Κώστας Χάρπας Έλενα Τακούσιη Τζούλη Γρηγορίου Μάριος Δημητρίου Σόσε Εσκιτζιάν Γιώργος Ευαγόρου Ελένη Τσαγγάρη Άντρος Κωνσταντίνου Η παραγωγή αυτή κατέστη δυνατή με την ευγενική στήριξη των Media Studios ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Alpha Κύπρου, Love FM & Η καθημερινή. Το Ledra Music Soloists (LMS) είναι ένα μη κερδοσκοπικό νόμιμο σώμα που δημιουργήθηκε με σκοπό να προωθήσει την κλασική μουσική στην Κύπρο και στο εξωτερικό, φέρνοντας σε επαφή καταξιωμένους καλλιτέχνες, ώστε να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν εμπειρίες και να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε συναυλίες. Ledra Music Soloists (LMS) is a non-profit legal body, which was formed in an effort to promote classical music in Cyprus and abroad by inviting various established artists to collaborate, exchange experiences and finally present their work in concerts.

«Και τελικά, μπορούμε να αντέξουμε πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε ότι μπορούμε». Φρίντα Κάλο

(logo)