การศึกษาการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม กรณีศึกษา บานดาโตะและบานภูมี อําเภอยะหริ่ง จังหวัดปตตานี คณะวิจัย ผูวิจัยหมูบานดาโตะ นายดอเลาะ เจะแต อายุ ๔๒ ป เกิดวันที่ ๑๐ กันยายน ๒๕๐๕ บิดาชื่อนายมามะ เจะแต มารดาชื่อนางเจะลือแม เจะแต เสียชีวิตแลวทั้งสองทาน มีพี่นองทัง้ หมด ๗ คน หญิง ๓ คน ชาย ๔ คน การศึกษา จบชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๗ ที่โรงเรียนบานดาโตะ เรียนตอที่ โรงเรียนปอเนาะภูมี (โรงเรียนนูรุลอิสลามภูมีวิทยา) ประมาณ ๔ ป ความรูสึกในการทํางานวิจัยของ สกว. ครั้งนี้ “รูสึกภูมิใจและดีใจ เปนครั้งแรกในชีวิตของ คนไมมีการศึกษา จบแค ป.๔ อยางผม ไดทํางานวิจัย” นายมะรอนิง สาและ อายุ ๓๗ ป เรียนจบชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๓ ที่โรงเรียนเอกชนสอนศาสนา อิสลาม ตารเบียตุลวาตัน มือลายูบางกอก อําเภอเมือง จังหวัดยะลา ภูมิลําเนาเดิมอยูจังหวัดยะลา แตงงานกับชาวดาโตะชื่อ ฟารีดะห เซ็นอาลามีน ประกอบอาชีพประมงพื้นบาน ภรรยาขายขาวแกงใน หมูบาน ปจจุบันดํารงตําแหนงเปนคอเต็บ มัสยิดดาโตะ และเปนครูใหญโรงเรียนตาดีกาบานดาโตะ ความรูสึกในการทํางานวิจัยของ สกว. ครั้งนี้ “นับเปนความทาทายที่ชาวบานที่ไมมีความรูดาน ประวัติศาสตร ประเพณี และวัฒนธรรมของหมูบานมากอน และไมไดเรียนดานนี้ ถึงแมวาผลงานที่ ออกมาไมไดดีในมุมมองของคนอื่น แตเราภูมิใจที่คณะอาจารยที่ปรึกษาพยายามสอนใหเรารูจักใช ความคิด ใชประสบการณ ใชภูมิปญญาของชาวบาน และรูจักตั้งคําถาม ผมคิดวาเปนประสบการณที่ล้ํา คาที่เปดโอกาสใหชาวบานทําวิจัย ซึ่งทําใหผมไดเรียนรูดวยตัวเองหลายๆ ครั้ง” นายกอเซ็ง ลาเตะ อายุ ๒๗ ป เปนบุตรคนที่ ๔ มีพี่นองทั้งหมด ๗ คน ชาย ๔ คน หญิง ๓ คน บิดาชื่อนายบราเฮง ลาเตะ มารดาชื่อนางแมะซง สาและ หลังจากจบชั้นประถมศึกษาปที่ ๖ โรงเรียนบาน ดาโตะ ไดเขาเรียนตอที่โรงเรียนอาสาสุดดีนวิทยา (ปอเนาะมลายูบางกอก) จังหวัดยะลา เปนเวลา ๔ ป แลวจึงกลับมาชวย พอแมทํางานที่บาน อายุ ๒๖ ป แตงงานกับนางสาวมารีแย ดอเลาะ มีบุตร ๑ คน เนื่องจากสนใจในงานศิลปะและชอบการเขียนลายเรือมากจึงไดไปฝกฝนการวาดลายเรือกับชาง วาดลายเรือในหมูบาน จนกระทั่งอายุ ๒๐ ป จึงไดเริ่มประกอบอาชีพวาดลายเรือกอและ ความรูสึกในการทํางานวิจัยของ สกว. ครั้งนี้ “มีความรูสึกดีใจมาก เพราะเปนงานวิจัยครั้งแรกที่ ไดทํา เปดโอกาสใหคนรุนใหมอยางพวกเรา ซึ่งเปรียบเสมือนตัวแทนของชาวบานไดสู ไดเสนอแนะความ คิดเห็นตางๆ เพื่ออนุรักษวิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวบาน บางครั้งอาจเหนื่อยและทอบาง แตพยายามสูตอไป ถึงแมผลงานจะออกมาไมดีนัก แตเราก็ภูมิใจ ขอเสนอแนะของอาจารยทําใหเราไดความรูหลายๆ อยาง ถือเปนประสบการณที่ล้ําคามาก”
นายอับดุลเลาะ ดือเระห เกิดเมื่อวันที่ ๘ กรกฎาคม ๒๕๒๐ การศึกษา จบชั้นประถมศึกษาจากโรงเรียนบานดาโตะ ป พ.ศ. ๒๕๓๓ จบชั้นมัธยมศึกษาตอนตนจากโรงเรียนศาสูดดินวิทยา จังหวัดยะลา ป พ.ศ. ๒๕๓๖ จบชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายจากโรงเรียนศาสนูปถัมภ จังหวัดปตตานี ป พ.ศ. ๒๕๓๙ จบปริญญาตรี คณะรัฐศาสตร จากมหาวิทยาลัยรามคําแหง ป พ.ศ. ๒๕๔๓ นางสาวซารี ฟ ะห สารง อายุ ๒๕ ป สํ า เร็ จ การศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี คณะครุ ศ าสตร สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย จากสถาบันราชภัฏยะลา ปจจุบันประกอบอาชีพครูอัตราจางในโรงเรียน ชุมชนบานปาตา หมู ๑ ตําบลตะโละกาโปร อําเภอยะหริ่ง จังหวัดปตตานี ความรูสึกในการทํางานวิจัยของ สกว. ครั้งนี้ “รูสึกยินดี และคิดวาการวิจัยครั้งนี้มีประโยชนตอ ตัวเองมาก และมีประโยชนตอคนในหมูบานมากเชนกัน โดยเฉพาะกลุมชนรุนหลังที่ยังไมรูประวัติความ เปนมาของหมูบานตนเอง การศึกษาวัฒนธรรมดั้งเดิมเปนอยางไร วิถีชีวิตดั้งเดิมซึ่งบางครั้งสามารถ ประยุกตใชกับสถานการณในปจจุบันได”
ประวัติผูวิจยั หมูบานภูมี อาจารยมูหัมมัด อาดํา อาจารยหะยีมูหัมมัด อาดํา (โตะครูคนปจจุบัน) เปนบุตรชายของโตะ ครูคนที่สอง (หะยีอับดุลเราะหมาน เบน ฮัจยีนูรุดดีน อาดํา) เกิดเมื่อวันที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๐๖ การศึกษา จบมัธยมตนจากโรงเรียนศาสนูปถัมภ สําเร็จการศึกษาระดับซานาวี จาก มะอฮัด ดารุ ล มะอาเรฟ จั ง หวั ด ป ต ตานี และระดั บ ปริ ญ ญาตรี สาขาอิ ส ลามศึ ก ษา คณะครุ ศ าสตร มหาวิทยาลัยคิงซาอุด เมื่อป พ.ศ. ๒๕๓๔ เปนโตะครูปอเนาะบืรมิงคนปจจุบัน หนาที่ - เปนเจาของและผูจัดการ โรงเรียนนูรุลอิสลามภูมีวิทยา - เปนอาจารยพิเศษ โรงเรียนมะอฮัดดารุลมะอาเรฟ จังหวัดปตตานี - เปนอาจารยพิเศษ ประจําโรงเรียนอิสลามนิติวิทย อําเภอทุงยางแดง จังหวัดปตตานี ชารีฟ บุญพิศ เกิดเมื่อวันที่ ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๒๒ การศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน โรงเรียนพัฒนาวิทยา อําเภอเมือง จังหวัดยะลา ประกาศนียบัตรวิชาชีพชางเทคนิคสถาปตยกรรม วิทยาลัยเทคนิคยะลา ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง ชางเทคนิคสถาปตยกรรม สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขต นนทบุรี ปริญญาตรีชางอุตสาหกรรมสถาปตยกรรม คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม สถาบันราชภัฏพระ นคร ปจจุบันกําลังศึกษาโรงเรียนนูรุลอิสลามภูมีวิทยา (ปอเนาะภูมี) รอกัยยะห อาดํา เกิดเมื่อวันที่ ๒๐ สิงหาคม ๒๕๒๕ การศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน โรงเรียนศาสนูปถัมภ อําเภอเมือง จังหวัดปตตานี
มัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนพัฒนาวิทยา อําเภอเมือง จังหวัดยะลา ป จ จุ บั น กํ า ลั ง ศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี สาขาเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา คณะมนุ ษ ยศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี ผูดูแลโครงการ แพร ศิริริศักดิ์ดําเกิง
พนักงานในสังกัดทบวงมหาวิทยาลัย ภาควิชามานุษยวิทยา คณะโบราณคดี พระนคร กรุงเทพฯ ๑๐๒๐๐