im
labyrinth des schweigens
Lessen in het donker schreef de lesmap bij IM LABYRINTH DES SCHWEIGENS in opdracht van distributeur Lumière. Je vindt op de volgende pagina’s heel wat duiding en methodische omkadering voor gebruik in de klas. We hopen dat dit leidt tot een kritische houding bij de leerlingen en een boeiende reflectie op de film en de thematiek.
trefwoorden Herinneringseducatie, verdraagzaamheid/rassenhaat vroeger en nu, actief burgerschap, WO II, mensenrechten, inspirerende persoonlijkheid.
Inhoudstafel Infofiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 Regie en productie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 Regisseur Giulio Ricciarelli De producenten aan het woord Scenario Het verhaal en de personages_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 Johann Radmann Fritz Bauer Thomas Gnielka Marlene Wondrak
Doelgroep im labyrinth des schweigens 3e graad so
De feiten _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9 Hoe onwetend waren de Duitsers over wat er gebeurde in Auschwitz? De Auschwitz-processen Wie was Josef Mengele?
Filmfiche op het smartboard! www.filmfiches.be
Verwerking van de film in de klas _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12 Algemene startvragen Startopdracht: bespreek de affiche en de filmtitel Focus op de opbouw van het verhaal Algemene zoekopdracht over WO II Een denkkader creëren rond het verleden, het heden en de toekomst Het belang van herinneringseducatie Maak een blog met de klas over de film Bijlage: interview met Gerhard Wiese _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19
De digitale en visuele filmfiche bij IM LABYRINTH DES SCHWEIGENS is ideaal om de filmbespreking klassikaal via je smartboard te starten! Je vindt er de filmtrailer, interviews, beelden en interessante quotes. Een handige aanvulling op deze lesmap.
Bronnen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 20
VERTONINGEN VAN DE FILM BIJWONEN MET JE klas? Voor alle vragen in verband met het boeken en vertonen van deze film, kunt u contact opnemen met distributeur Lumière, via melina@lumiere.be.
1
Infofiche
synopsis Frankfurt, 1958. Johann Radmann is een jonge, ambitieuze advocaat. Via een tip van een journalist ontdekt hij dat bepaalde overheidsdiensten en instituten samenzweren om nazimisdaden in de doofpot te houden. Omdat Johann erg vastberaden is om dit alles tot de bodem te onderzoeken, krijgt hij van procureur-generaal Fritz Bauer de leiding van het onderzoek. Johann wordt overstelpt met informatie en belandt in een labyrint van schuld en leugens.
Deze fiche is de ideale introductie voor je leerlingen en je collega’s die de leerlingen vergezellen. Met deze info zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling.
IM LABYRINTH DES SCHWEIGENS is gebaseerd op de voor velen onbekende naoorlogse geschiedenis van het onderzoek dat leidde tot het Auschwitz-proces (1963 – 1965). Hoewel de meeste Duitsers in deze tijd van volle economische heropleving niet meer aan de oorlog herinnerd wilden worden, zagen een handvol mannen en vrouwen erop toe dat Duitsland haar oorlogsverleden niet zou ontvluchten. Duitsland werd hiermee het eerste land dat zelf haar oorlogscriminelen vervolgde voor hun misdaden.
in de pers “Giulio Ricciarelli’s historisch drama is een intelligent en boeiend verhaal over een jonge, ambitieuze openbaar aanklager die nazimisdadigers voor de rechter wil brengen.” - Joe Leydon, Variety “In feite richt dit debuut zich vooral op de collectieve verwerking van het oorlogsverleden. Voor dat heikele thema zoekt IM LABYRINTH DES SCHWEIGENS nadrukkelijk een breed publiek en verdient daarvoor alleen al een pluim.” – Bjorn Gabriels, Filmmagie
technische fiche
de film online
Duitsland – 2014 – 121 min. – Duits gesproken, Nederlands ondertiteld
Dit is de officiële website van de film: http://imlabyrinth-film.de/
Regie: Giulio Ricciarelli Productie: Claussen+Wöbke+Putz Filmproduktion en naked eye filmproduction Scenario: Giulio Ricciarelli en Elisabeth Bartel Muziek: Niki Reiser en Sebastian Pille Geluid: Günther Gries Cast: Alexander Fehling (Johann Radmann), André Szymanski (Thomas Gnielka), Friederike Becht (Marlene Wondrak), Johannes Krisch (Simon Kirsch), Hansi Jochmann (Erika Schmitt), Johann von Bülow (Otto Haller), Robert Hunger-Bühler (Walter Friedberg), Lukas Miko (Hermann Langbein), Gert Voss (Fritz Bauer).
voor je naar de film vertrekt
2
Weet je wat er meteen na WO II met voormalige SS’ers gebeurde? Werden ze gevangen genomen door de geallieerden? Werden ze berecht? Gingen ze vrijuit en konden ze een nieuw leven beginnen? Bekijk nu de trailer van de film. Voor de lessen Duits: bekijk dit korte filmpje (zoek op YouTube ‘labyrinth deutschlandpremiere’) over de première van de film in Frankfurt am Main. Kunnen de leerlingen de filmfragmenten en interviews volgen zonder ondertiteling?
regie en productie
er mensen die Auschwitz wel kenden, maar de meerderheid van de Duitsers niet. Ware het niet dat vier moedige mensen, een procureur-generaal en drie openbaar aanklagers, alle obstakels hadden overwonnen om in hun missie te slagen, dan zou dit onderwerp onder de mat zijn geveegd.”
regisseur giulio Ricciarelli
“Een verhaal over persoonlijke moed, over vechten voor wat juist is en over de aflossing van schuld.” – Giulio Ricciarelli over IM LABYRINTH DES SCHWEIGENS
Een opmerkelijke keuze van de regisseur bestond erin om de getuigenissen van de Auschwitz-overlevenden niet te laten horen. Er weerklinkt prachtige muziek, maar je hoort niet wat de getuigen vertellen. De lichaamstaal en gezichtsuitdrukking van de getuigen, Johann Radmann en zijn assistente Schmittchen, spreken echter boekdelen.
Acteur, regisseur en producent Giulio Ricciarelli werd in 1965 in Milaan geboren. Hij begon zijn acteercarrière na een theateropleiding aan de Otto Falckenberg Schule. In 2000 richtte hij samen met Sabine Lamby naked eye filmproduction op, dat speelfilms van jonge, getalenteerde regisseurs produceert. Naast zijn werk als producer, maakte hij als regisseur enkele kortfilms. IM LABYRINTH DES SCHWEIGENS is zijn langspeelfilmdebuut als regisseur en scenarist. Wat was je reactie toen je voor het eerst over het thema hoorde? “Ik vond het een ongelooflijk verhaal. Ik had het vooral moeilijk om te geloven dat vele Duitsers in de late jaren ‘50 nog nooit over Auschwitz gehoord hadden. Het was pas tijdens mijn research dat ik besefte dat dit werkelijk zo was. Vroeger dacht ik dat de naziperiode in Duitsland na 1945 ruimschoots bestudeerd en behandeld werd via de geschiedenislessen, films en bezoeken aan concentratiekampen. Maar in werkelijkheid werd er die eerste jaren na WO II niets uitgebreid onderzocht, men probeerde integendeel het donkere verleden te verzwijgen. Het was een hoofdstuk waar eenvoudigweg niet over gepraat werd. Noch over de daders, noch over de slachtoffers. Natuurlijk waren
“Het thema bepaalt de esthetische keuzes. Het camerawerk is klassiek: serene beelden verbinden wat we zien en wat er aan de verbeelding overgelaten wordt. Er werd tijd en ruimte gecreëerd voor sterk acteerwerk, emoties die het verhaal voortstuwen. Soepele montage, ritmisch en nauwkeurig.” - Giulio Ricciarelli
3