IEDER MENS TELT! Jaarverslag 2013
voor bestrijding van vermijdbare blindheid voor inclusie van mensen met een handicap
JAARVERSLAG 2013
2
IEDER MENS TELT!
INHOUDSOPGAVE
SAMENVATTING
5
1. DOELSTELLING, BELEID EN STRATEGIE
8
2. PROGRAMMA’S
12
3. FONDSENWERVING
36
4. COMMUNICATIE MET BELANGHEBBENDEN
40
5. BESTUUR EN ORGANISATIE
44
6. SAMENWERKING
52
7. FINANCIËN
56
8. VOORUITBLIK
68
3
JAARVERSLAG 2013
4
SAMENVATTING
SAMENVATTING Voor u ligt het jaarverslag 2013 van LIGHT FOR THE WORLD Nederland, een stichting die vanuit een diepgewortelde passie streeft naar een wereld waarin mensen met een handicap volwaardig participeren. Want ieder mens telt! Wij zijn dankbaar voor het verschil dat wij mochten maken in de levens van duizenden gemarginaliseerden in Afrika en Azië. Dit was alleen mogelijk dankzij de trouwe steun van donateurs en toegewijde lokale partnerorganisaties. Met dit jaarverslag informeren wij u over de bereikte resultaten het afgelopen jaar.
Doelstelling, beleid en strategie De stichting biedt onverminderd toegevoegde waarde in de keten tussen donateur en ontvanger van hulp. Samenwerken met sterke lokale partnerorganisaties is de juiste keuze voor duurzame ontwikkeling. Door te investeren in inclusieve ontwikkeling worden meer mensen in de doelgroep bereikt. Daarom verdient het verder integreren van inclusieve ontwikkeling in eigen programma’s en in die van andere ontwikkelingsorganisaties de volle aandacht.
Programma’s Bijna alle doelstellingen voor dit jaar zijn behaald of overtroffen. Het voedselzekerheidsprogramma voor extreem arme vrouwen in Bangladesh is succesvol afgerond. Recente onrust in Zuid-Soedan belemmert de voortgang in de projecten in dat land. De afbouw van partnerrelaties in diverse
landen vereist een zorgvuldige begeleiding.
Fondsenwerving De fondsenwervende doelstellingen zijn te ambitieus ingeschat. Daarom wordt de aanpak voor werving van nieuwe particuliere donoren herzien. Positief is dat de gemiddelde gift stijgt en dat het draagvlak bij stichtingen en vermogensfondsen sterk is. Voor het werven van grote giften en giften uit het bedrijfsleven wordt een plan opgesteld en een functionaris benoemd. De competitie bij aanvragen bij institutionele donoren neemt toe. Investeren in competenties en kwaliteit blijft van belang om de kans op toekenning te maximaliseren. Het budget voor Ontwikkelingssamenwerking van de Nederlandse overheid staat sterk onder druk. Er dienen nieuwe bronnen van inkomsten gevonden te worden en/of betere voorstellen gemaakt te worden.
Communicatie met belanghebbenden De website wordt zeer goed bezocht. Donateurs zijn over het algemeen zeer tevreden en er komen weinig klachten binnen. Impactmetingen tonen relevantie en effectiviteit van de programma’s aan. De naamsbekendheid van de stichting is onveranderd laag. In overleg met het communicatiebureau zal worden onderzocht in hoeverre een andere strategie moet worden gekozen. Persberichten moeten vaker resulteren in redactionele aandacht in nationale en regionale media.
Bestuur en organisatie De samenwerking tussen bestuur en directie is constructief. Medewerkers zijn toegewijd en het verzuim is laag. Samenwerking in de confederatie resulteert in een effectievere en efficiëntere uitvoering van programma’s. Verschillen in omvang en cultuur tussen de vier leden van de confederatie vereisen blijvende 5
JAARVERSLAG 2013
aandacht om de besluitvorming te optimaliseren. Het functioneren van het kantoor in Zuid-Soedan moet worden verbeterd.
Samenwerking Strategische partnerschappen dragen bij aan de realisatie van de doelstelling van de stichting. Het partnerschap met MDF Training & Consultancy belooft een waardevol kanaal te worden om kennis over inclusieve ontwikkeling te verspreiden. De doelmatigheid van de strategische partnerschappen moet periodiek worden geëvalueerd.
Financiën De totale inkomsten komen uit op € 4,5 miljoen, ongeveer € 300.000 minder dan in 2012. In lijn daarmee is ook minder
besteed aan de doelstelling: € 3,8 miljoen tegenover € 4,3 miljoen in 2012. Het bestedingspercentage (88,8%) is iets lager dan het vorige jaar. De kosten van beheer en administratie zijn 2,6% en de kosten voor fondsenwerving zijn 13,5%; ruim binnen de norm van 25% die door het CBF wordt gehanteerd. Het exploitatiesaldo laat een overschot zien van € 165.000. Inkomsten en uitgaven worden nauwlettend bewaakt, zodat de kans op tekorten bij tegenvallende inkomsten wordt geminimaliseerd. Er is een sterke groei in inkomsten uit acties van derden en subsidies. Er wordt een gezonde continuïteitsreserve aangehouden.
Over het jaarverslag Het jaarverslag is opgesteld conform Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen. Deze richtlijn dient te worden gevolgd door houders van het CBF-keurmerk. In de Richtlijn zijn de aanwijzingen voor het jaarverslag uitgebreid en in overeenstemming gebracht met de ‘Code Goed Bestuur voor Goede Doelen’. Met betrekking tot de jaarrekening zijn er modellen voor de balans, de staat van baten en lasten en de kostenverdeelstaat. De basis van de cijferpresentatie ligt in de kostenverdeelstaat waarin de voorkomende kostensoorten verdeeld worden naar bestemmingen. De bestemmingen zijn opgedeeld in drie hoofdgroepen, te weten: Doelstelling, Werving baten en Beheer en administratie. Verder zijn in de Richtlijn 650 diverse voorschriften opgenomen, bijvoorbeeld inzake de bezoldiging van bestuur en directie of de wijze waarop het eigen vermogen moet worden gepresenteerd en toegelicht. • Het jaarverslag is uitsluitend beschikbaar in de Nederlandse taal. • Om kosten te besparen en de milieubelasting te verminderen is een beperkt aantal exemplaren van dit jaarverslag gedrukt. De gedrukte versie wordt uitsluitend toegezonden aan ontvangers die daar expliciet om hebben gevraagd. • Deze samenvatting is beschikbaar in grootletterdruk, braille en gesproken woord.
6
SAMENVATTING
7
JAARVERSLAG 2013
1. DOELSTELLING, BELEID EN STRATEGIE Statutaire doelstelling Het hoofddoel van de stichting is het ondersteunen van activiteiten in ontwikkelingslanden, die gericht zijn op genezing of voorkoming van blindheid en revalidatie. Revalidatie kan bestaan uit het begeleiden, revalideren en opleiden van kinderen en volwassenen met een visuele handicap. Onder genezing en voorkoming van blindheid worden alle activiteiten verstaan die bijdragen aan de vermindering van het bestaan of ontstaan van blindheid. Afgeleid 8
van de hoofddoelstelling kan voorlichting gegeven worden over oorzaken en achtergronden van blindheid en slechtziendheid in ontwikkelingslanden en over de situatie waarin visueel gehandicapten zich in deze landen bevinden, een en ander gericht op kennisvergroting en bewustwording van de Nederlandse samenleving. Alles in de meest ruime zin des woords. Onder de nadrukkelijke voorwaarde dat de
hoofddoelstelling hier duidelijk mee is gediend, kunnen tevens activiteiten in ontwikkelingslanden ondersteund worden die gericht zijn op genezing of voorkoming van andere handicaps en/of aandoeningen en op de hierbij aansluitende revalidatie. Door te investeren in inclusieve ontwikkeling worden meer mensen in de doelgroep bereikt. De activiteiten van de stichting zullen worden uitgevoerd vanuit een positief christelijke
DOELSTELLING, BELEID EN STRATEGIE
levenshouding en de daaraan verbonden werkingssfeer. Als eerste beginsel voor alle hulpwerk stelt de stichting als criterium, dat de navolging van Jezus Christus en het hulpwerk onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De stichting tracht haar doel te bereiken door het verstrekken van financiële middelen, knowhow of advies.
Relevantie van de doelstelling
niet naar school. Sterfte onder kinderen met een handicap loopt op tot 80% in sommige gebieden. De cijfers tonen aan dat de doelstelling van de stichting onverminderd relevant is. In ontwikkelingslanden is nog veel werk te doen op het gebied van blindheidpreventie en inclusie van mensen met een handicap.
Keten- en productverantwoordelijkheid
Het World Report on Disability (2011) becijfert dat 15% van de wereldbevolking een handicap heeft. Het rapport heeft als doel om overheden te helpen om het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Handicap te implementeren. Het verdrag roept op om belemmeringen weg te nemen die inclusie van mensen met een handicap in de weg staan.
Het werken aan duurzame ontwikkeling staat centraal in de programma’s van LIGHT FOR THE WORLD. Daarom kiest de stichting ervoor uitsluitend met lokale partnerorganisaties te werken. Zij kennen de cultuur en de context waarin wordt gewerkt. De kans op duurzame verankering van geboden oplossingen wordt daarmee gemaximaliseerd. LIGHT FOR THE WORLD vervult hierin een regiefunctie. Met financiële middelen en deskundige begeleiding worden lokale partnerorganisaties in staat gesteld om optimaal te presteren. De regiefunctie van LIGHT FOR THE WORLD biedt toegevoegde waarde, zowel voor de uitvoerende organisatie als de donateur. De capaciteit van de uitvoerende wordt versterkt en de donateur kan erop rekenen dat met zijn of haar gift maximaal effect wordt bereikt.
Volgens UNESCO gaat 90% van alle kinderen met een handicap
De keuze voor sterke lokale partnerorganisaties is ook
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn er wereldwijd 39 miljoen blinden en 246 miljoen slechtzienden. In 80% van de gevallen had blindheid voorkomen, behandeld of genezen kunnen worden. Ongeveer 90% van alle mensen met een visuele handicap woont in ontwikkelingslanden. Staar is daar de belangrijkste oorzaak van blindheid.
van strategisch belang nu internationale donoren in toenemende mate projecten direct in ontwikkelingslanden willen ondersteunen. LIGHT FOR THE WORLD erkent haar rol in het streven naar een duurzame en rechtvaardige wereld. Dat wordt ook zichtbaar in de inkoop- en financiële processen. Duurzaam ondernemen is één van de criteria waarop leveranciers worden beoordeeld en op kantoor wordt gestreefd naar een duurzame bedrijfsvoering.
Visie, missie en kernwaarden Visie Goede oogzorg behoort voor iedereen beschikbaar te zijn, zodat niemand onnodig blind door het leven hoeft te gaan. Daarnaast zien wij uit naar een wereld waar mensen met een handicap niet worden achtergesteld, maar volwaardig meedoen in de maatschappij. Wij geloven dat ieder mens waardevol is in Gods ogen. Daarom kunnen wij ons niet afzijdig houden daar waar mensen onrecht wordt aangedaan. Missie Het is onze missie om lokale organisaties in ontwikkelingslanden te ondersteunen die zich inzetten voor betere oogzorg en inclusie van mensen met een handicap. 9
JAARVERSLAG 2013
Kernwaarden LIGHT FOR THE WORLD … • gelooft dat alle mensen zijn geschapen naar Gods beeld. Ieder mens heeft van God talenten ontvangen om te ontplooien; • heeft passie voor het terugdringen van onrecht in de wereld; • geeft ondersteuning ongeacht geloof, etniciteit of geslacht; • werkt samen met professionele lokale partners in ontwikkelingslanden; • gaat uit van lokale capaciteit en wil die versterken; • ondersteunt programma’s die gericht zijn op duurzaamheid en zelfredzaamheid; • streeft naar transparantie in maximale kwaliteit in haar dienstverlening. Beleid en strategie Het beleid en de doelstellingen voor de organisatie zijn verwoord in het beleidsplan ‘Samen Sterker 2011-2015’. Het beleidsplan bevat een analyse van de huidige positie van de stichting en schetst de strategische kaders voor de komende jaren. Het beleidsplan is te vinden op de website. De strategie richt zich in toenemende mate op integratie van de belangen van de doelgroep binnen algemene ontwikkelingsprogramma’s. Voorbeelden zijn integratie van oogzorg in algemene gezondheidszorg, inclusie van mensen met een handicap in 10
bestaande programma’s en deelname van kinderen met een beperking in het reguliere onderwijs. De stichting heeft een model ontwikkeld voor inclusie van mensen met een handicap. Het openstellen van reguliere ontwikkelingsprogramma’s is een van de belangrijkste strategieën om aan inclusie vorm en inhoud te geven. Het doel om de meest kwetsbaren in Afrika en Azië, waartoe mensen met een handicap behoren, een toekomst te bieden is onveranderd. Voor hen blijft LIGHT FOR THE WORLD zich inzetten. Want ieder mens telt! Risico’s De ambitieuze doelstelling van de stichting kan alleen gerealiseerd worden wanneer op internationaal niveau overheden, ontwikkelings- en maatschappelijke organisaties en geldschieters de handen ineen slaan en gaan werken aan een inclusieve wereld. Het VN-verdrag inzake de Rechten van mensen met een Handicap is een prima aanzet om overheden aan te spreken op hun verantwoordelijkheden. LIGHT FOR THE WORLD gaat strategische partnerschappen aan die het realiseren van de doelstelling kunnen versnellen. De stichting ondersteunt ook andere ontwikkelingsorganisaties om hun programma’s open te
stellen voor mensen met een handicap. De grootste uitdaging voor het realiseren van de doelstelling is het creëren van draagvlak. Dat geldt zowel op internationaal als nationaal niveau.
DOELSTELLING, BELEID EN STRATEGIE
Evaluatie Wat gaat goed? • De stichting biedt onverminderd toegevoegde waarde in de keten tussen donateur en ontvanger van hulp. • Samenwerken met sterke lokale partnerorganisaties is de juiste keuze voor duurzame ontwikkeling.
• Door te investeren in inclusieve ontwikkeling worden meer mensen in de doelgroep bereikt. Wat verdient aandacht? • Het verder integreren van inclusieve ontwikkeling in eigen programma’s en in die van andere ontwikkelingsorganisaties.
Jisa telt! Jisa is blind geboren. Ze wil dolgraag naar school, maar stuit op muren van onbegrip. “Groot was de teleurstelling toen het schoolhoofd mijn verzoek resoluut afwees vanwege mijn blindheid. Hij had werkelijk geen idee wat hij met mij moest beginnen. De directrice waagde nog een vergeefse poging door hem te wijzen op mijn recht op onderwijs en dat de school eventueel een boete kon krijgen. We gingen naar de volgende school en kregen wederom een afwijzing. Het schoolhoofd stelde allerhande vragen die door de directrice werden beantwoord. Ik hield mijn mond, maar wilde zo graag meedoen aan de discussie. Toen werd gevraagd hoe ik zou kunnen meedoen aan examens, greep ik mijn kans. Ik zei dat dat helemaal geen probleem is! Ik heb alleen maatjes nodig die de vragen voorlezen en de antwoorden schrijf ik op in braille. Het schoolhoofd was verrast door mijn slimme antwoord en ging overstag! De volgende dag al kon ik starten op school. De lerares vond twee maatjes die mij wilden helpen met het oplezen van de lessen. Mijn komst heeft de school ervan bewust gemaakt dat blindheid helemaal geen belemmering hoeft te zijn om mee te doen. Ik ga nu met plezier naar school en heb vrienden gemaakt. Als mijn maatjes er niet zijn, is er altijd wel iemand anders die me helpt. Ik hoop ooit zélf voor de klas te staan!”
11
JAARVERSLAG 2013
2. PROGRAMMA’S Dit jaar heeft LIGHT FOR THE WORLD, samen met haar partnerorganisaties, wederom veel mensen kunnen bereiken. Meer dan 18.000 personen hebben een oogoperatie gekregen, waardoor zij nu weer (beter) kunnen zien. Deze operaties vinden plaats in ziekenhuizen en gezondheidscentra, of via mobiele teams op plekken waar geen gezondheidszorg beschikbaar is. Naast operaties hebben 12
bijna 300.000 personen een oogonderzoek of medische behandeling gekregen. Hieronder valt ook het onderzoeken van schoolkinderen op mogelijke oogafwijkingen. Ook hebben maar liefst 17.546 mensen dit jaar een bril aangemeten gekregen. 290 ernstig slechtziende kinderen zijn geassisteerd door middel van controles, hulpmiddelen en advies, waardoor zij nu beter kunnen meekomen op school. Dit is lager dan in voorgaande jaren, aangezien een groot
project voor slechtzienden in Tanzania niet meer wordt ondersteund. Revalidatiediensten zijn van groot belang voor mensen met een beperking. Hier wordt bekeken welke beperking een persoon heeft en welke dienst deze persoon kan ontvangen. Zo is er aandacht voor zelfstandigheid in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, mobiliteit en/of verbeterde communicatiemogelijkheden. Bij revalidatie hoort ook
PROGRAMMA’S
fysiotherapie, het aanmeten van protheses en hulpmiddelen als een blindenstok, rolstoel of gehoorapparaat. Het afgelopen jaar ontvingen 34.080 personen revalidatiediensten. Dit is iets minder dan gepland, grotendeels doordat het projectgebied op de Filipijnen in november werd getroffen door een tyfoon. LIGHT FOR THE WORLD zet zich in voor inclusief onderwijs. De projecten richten zich op het toegankelijk maken van scholen in de directe woonomgeving van het gehandicapte kind. Zo worden leerkrachten getraind in het lesgeven aan kinderen met een beperking en worden aangepaste lesmaterialen beschikbaar gesteld. Er wordt zo veel mogelijk samengewerkt met de overheid, zoals in ZuidSoedan, om toegankelijkheid van onderwijs te integreren in het overheidsbeleid. Dit jaar hebben 5.500 kinderen met een handicap onderwijs ontvangen op deze manier. Dit is 800 kinderen meer dan gepland. Daarnaast hebben 13.003 mensen met een beperking een vaktraining gekregen, of de mogelijkheid om inkomensgenererende activiteiten te ontplooien. Dit is veel meer dan verwacht omdat het voedselzekerheidsprogramma in Bangladesh hoge aantallen mensen met een handicap wist te bereiken (als onderdeel van een bredere doelgroep van extreem arme vrouwen
in Gaibandha). Via dit project kregen deze vrouwen, van wie velen zelf een handicap hebben of een gehandicapte man of kind, de kans om een inkomen te verwerven; iets wat niet alleen economische zelfstandigheid biedt, maar ook het zelfvertrouwen en het aanzien in de gemeenschap doet groeien. LIGHT FOR THE WORLD vindt het belangrijk dat lokaal personeel wordt getraind en toegerust, zodat zij betere dienstverlening kunnen bieden en beter in staat zijn om te werken aan inclusie van mensen met een beperking. Dit jaar zijn ruim 4.700 mensen getraind, waaronder leerkrachten, medisch personeel, revalidatiewerkers, overheidspersoneel en medewerkers van andere ontwikkelingsorganisaties.
om de ziektes uit te bannen.
Evaluatie Wat gaat goed? • Bijna alle doelstellingen voor dit jaar zijn behaald of overtroffen. • Het vijfjarige voedselzekerheidsprogramma voor extreem arme vrouwen in Bangladesh is succesvol afgerond. Wat verdient aandacht? • Recente onrust in Zuid-Soedan belemmert de voortgang in de projecten. • Afbouw van partnerrelaties in diverse landen vereist een zorgvuldige begeleiding.
Veel handicaps, vooral als gevolg van oogziektes, zijn te voorkomen. Daarom werkt LIGHT FOR THE WORLD aan preventie van oogziektes, bijvoorbeeld door voorlichting te geven over het voorkomen van ooginfecties. Meer dan 870.000 mensen hebben voorlichting gekregen over goede oogzorg. In Nigeria is, in samenwerking met de overheid en de gemeenschap, Mectizan uitgedeeld tegen rivierblindheid. In Ethiopië is het medicijn Zithromax uitgedeeld in regio’s waar trachoom veel voorkomt. Met dit soort massadistributies wordt beoogd 13
JAARVERSLAG 2013
Tabel 2.1 Projectresultaten
Onderwerp
Vaktraining/inkomensgenererende activiteiten
Doelstelling
Resultaten
Resultaten
Resultaten
2013
2013
2012
2011
8.881
13.003
6.766
2.923
4.705
5.508
4.425
2.444
35.130
34.080
34.830
*
In totaal
In totaal
In totaal
In totaal
voor mensen met een beperking Onderwijs/ondersteuning voor kinderen met een beperking Revalidatiediensten Oogoperaties
16.228
15.947
14.227
17.307
waarvan:
waarvan:
waarvan:
waarvan:
11.998
11.439
9.324
11.618
staar
staar
staar
staar
Oogonderzoek/- behandeling
3.250
3.242
4.139
4.631
trachoom
trachoom
trachoom
trachoom
980
1.266
764
1.058
overige
overige
overige
overige
288.214
291.192
270.996
190.664
Dienstverlening voor slechtzienden
320
290
972
713
Training van veldwerkers, leraren en
3.603
4.782
4.062
6.110
medisch personeel
* data niet herleidbaar vanwege nieuwe indeling in categorieĂŤn.
14
PROGRAMMA’S
Safiya telt! Safiya is een vrouw als vele anderen in EthiopiĂŤ. Na het overlijden van haar man is ze bij het gezin van haar dochter gaan wonen. Terwijl haar dochter werkt, zorgt zij voor de kleinkinderen. Iedere dag is ze druk in de weer met hout sprokkelen, water halen en koken voor het hele gezin. Het is een eenvoudig bestaan, maar het geeft haar veel voldoening. Tot het moment dat zij geleidelijk aan slechter begint te zien. Ze raakt blind aan het linkeroog en met het rechteroog ziet ze nog maar heel weinig. Haar wereld stort in. Safiya kan nu niets meer betekenen voor het gezin en voelt zich nutteloos. Haar schoonzoon neemt haar mee naar een kliniek. Daar wordt al snel duidelijk wat er met Safiya aan de hand is. Ze heeft staar aan beide ogen. Voor de volgende dag wordt een behandeling ingepland in het ziekenhuis. Safiya straalt van geluk wanneer ze haar kleinkinderen weer ziet. Trots laat ze ons zien hoe ze koffiebonen droogt en hoe ze haar huishoudelijke werk doet. Safiya is weer helemaal de oude.
15
JAARVERSLAG 2013
2.1 AFGHANISTAN Resultaten De doelstellingen van het oogzorgprogramma van partnerorganisatie SERVE zijn merendeels ruim gehaald. Rond de 2.000 mensen ontvingen een oogoperatie door of via bemiddeling van SERVE. Ruim 16.000 mensen ontvingen behandeling voor oogziekten. Bijna 72.000 mensen kregen voorlichting over hygiĂŤne en het voorkomen van oogproblemen. SERVE verzorgde 4.600 leesbrillen en brillen op voorschrift. 700 16
medewerkers van ziekenhuizen, scholen en klinieken leerden oogproblemen te herkennen, patiĂŤnten te verwijzen of een eenvoudige behandeling te geven. 100 onderwijzers leerden een oogtest te doen bij kinderen. Onderwijzers verwezen ruim 1.300 kinderen voor het aanmeten van een bril of oogbehandeling. Het programma voor revalidatie en inclusief onderwijs haalde zijn doelstellingen ruim. 502 leerlingen met diverse
beperkingen konden in inclusief onderwijs of voorbereiding daarop instromen. 163 leerlingen met visuele handicaps ontvingen training om braille te leren, zich te leren bewegen met blindenstok en alledaagse taken te verrichten. SERVE trainde 28 veldwerkers om kinderen en volwassenen met een (visuele) handicap te revalideren. 891 mensen met diverse handicaps ondergingen revalidatie, 39 mensen startten op een werkervaringsplaats of begonnen een eigen bedrijfje.
AFGHANISTAN
SERVE heeft een grote rol gespeeld in de wetgeving die het parlement aannam ten gunste van mensen met een handicap. SERVE is een van de drijvende krachten achter de ontwikkeling van inclusief onderwijs in Afghanistan, waaronder de training van leerkrachten in een nieuw geopende faculteit van de lerarenacademie. 203 leraren ontvingen training om inclusief onderwijs te geven. International Assistance Mission (IAM) beheert een nieuw oogheelkundig trainingscentrum waar ook gecompliceerde operaties kunnen worden verricht. De doelstellingen voor het opleiden van personeel zijn gehaald, het aantal geopereerde patiënten was twee maal zoveel als in 2012, rond de 1.300. 59.000 mensen kregen een oogbehandeling (ruim 9.000 meer dan in 2012), waarvan ruim de helft in een aan het opleidingscentrum verbonden lokale kliniek in Kabul.
Leer- en verbeterpunten Oogzorgorganisaties wisselen
ervaringen uit met een vorm van betaling door patiënten voor de geleverde zorg. Dat is in Afghanistan niet vanzelfsprekend, omdat de overheid in principe alleen wil weten van gratis gezondheidszorg. Een studie wees uit dat IAM al ver is gevorderd met deze vorm van financiering, waarbij de zorg toch voor armen toegankelijk blijft. De oogzorgprogramma’s van SERVE en IAM gingen dit jaar nog meer samenwerken. Een chirurg van IAM verzorgt de oogoperaties voor SERVE, terwijl het gebouw van SERVE is gaan dienen als de basis van het IAM oogzorgteam in de regio waar beiden samenwerken. Naar verwachting zijn nog meer efficiëntievoordelen te behalen in de komende tijd door verdergaande samenwerking.
overgang succesvol verloopt, dan is een grote stap genomen naar verdere verduurzaming van de oogzorg op het platteland.
Vooruitblik SERVE zal de komende jaren haar oogzorgprogramma nog sterker gaan richten op training van bestaande gezondheidswerkers en minder sterk op zelf aanbieden van oogzorg. Wanneer deze
Context Afghanistan is verwoest door decennia van bezettingen en burgeroorlog. Bittere armoede is de dagelijkse realiteit van het merendeel van de bevolking. Mensen met een handicap behoren tot de meest kwetsbaren in de Afghaanse maatschappij. Om deze reden heeft
LIGHT FOR THE WORLD ervoor gekozen in dit moeilijk toegankelijke land te werken. Partnerorganisaties kennen de lokale context, spreken de taal en zijn in een goede positie om iets te doen voor mensen met visuele of andere handicap.
17
JAARVERSLAG 2013
2.2 BANGLADESH Resultaten Partnerorganisatie Centre for Disability in Development (CDD) speelt een belangrijke rol in het toegankelijk maken van het reguliere onderwijs voor kinderen met een handicap in Bangladesh. Zij coรถrdineert een netwerk van 350 lokale organisaties op het gebied van inclusie. CDD verzorgt trainingen en geeft advies aan onderwijzers, schoolhoofden, ouders en overheden. LIGHT FOR THE WORLD ondersteunt inclusief onderwijs in 16 scholen 18
voor 120 kinderen met een handicap en voorschoolse ontwikkeling van 30 peuters met een handicap. Een ander succesvol programma in samenwerking met CDD is het voedselzekerheidsprogramma voor extreem arme vrouwen in Gaibandha. Van de 40.000 huishoudens in het project hebben 10.985 huishoudens (25%) een gezinslid met een handicap of chronische gezondheidsproblemen. In
totaal doen 6.377 vrouwen met een handicap mee in de vrouwengroepen en profiteren van inkomensgenererende activiteiten. De mensen met een handicap krijgen aanvullende behandeling, revalidatie en hulpmiddelen waar nodig. Samen met CDD is er na de instorting van de Rana Plaza kledingfabriek noodhulp geboden aan slachtoffers van de ramp en hun families. Behalve voedsel en kleding zijn er 200 hulpmiddelen uitgedeeld en
BANGLADESH
bij elf mensen is een prothese aangemeten. Partnerorganisatie Child Sight Foundation (CSF) heeft een netwerk van oogheelkundigen uit verschillende landen gevormd en daarmee een handboek gepubliceerd over opsporing en behandeling van kinderstaar in Azië. Daarvan zijn 300 exemplaren verspreid. Een aantal organisaties uit Nepal, India, Bangladesh, Filipijnen en Vietnam heeft training ontvangen over gebruik van dit handboek en aan de slag gegaan met het opzetten van nieuwe projecten ter bestrijding van kinderstaar in eigen land. CSF heeft 75 veldwerkers getraind in het opsporen van kinderen met een handicap, waaronder oogproblemen, gehoorproblemen, klompvoeten en schisis. Er zijn 731 kinderen doorverwezen voor behandeling en hun ouders
ontvingen voorlichting over beschikbare gezondheidsen onderwijsdiensten voor hun kinderen. CSF heeft veel overleg gehad met de lokale ziekenhuizen en de overheid over het beter toegankelijk maken van het gezondheidszorgsysteem.
kosten of speciale activiteiten. Eén van de belangrijkste lessen was om in een vroeg stadium alle veldwerkers te trainen over de rechten van mensen met een handicap en hoe ze ervoor kunnen zorgen dat zij mee kunnen doen.
Vooruitblik Leer- en verbeterpunten Het voedselzekerheidsprogramma was de eerste keer dat mensen met een handicap op zo’n grote schaal zijn meegenomen in een regulier ontwikkelingsproject. 20% van de deelnemende huishoudens werd gerund door vrouwen met een handicap of had een familielid met een handicap. Zij hebben net als de andere vrouwen binnen dit project hun eigen bron van inkomsten kunnen opzetten. Dit was een groot succes. Leerpunt is dat het heel eenvoudig is om mensen met een handicap mee te laten doen zonder veel extra
Eind 2013 is er een nieuw vierjarig programma van start gegaan in samenwerking met CDD (gefinancierd door de Europese Commissie en LIGHT FOR THE WORLD), waarin meer dan 30.000 mensen met een handicap revalidatiediensten zullen ontvangen. Met de overheid zal worden gewerkt aan het versterken van de systemen voor revalidatiezorg. Daarnaast zullen 20 partnerorganisaties van de Europese Commissie training en advies krijgen over het meer toegankelijk maken van hun programma’s voor mensen met een handicap.
Context De grote bevolkingsomvang heeft schaarste van middelen tot gevolg in Bangladesh. Maar liefst 49% van de rurale bevolking leeft in armoede. Hoewel iedereen recht heeft op gratis gezondheidszorg, kan slechts 45% daar daadwerkelijk gebruik van maken. Vanwege het stigma krijgen mensen met een handicap weinig toegang tot medische zorg. De negen miljoen mensen met een handicap vormen echter een aanzienlijk deel van de bevolking.
In 2013 is er een nieuwe wet aangenomen ter verbetering van de positie van mensen met een handicap. De implementatie daarvan zal sterk afhangen van de verantwoordelijkheid die de overheid hiervoor neemt, en de samenwerken met organisaties van en voor mensen met een handicap. Hulporganisaties vullen het gat dat door matig functionerende overheidsinstanties wordt achtergelaten.
19
JAARVERSLAG 2013
2.3 CAMBODJA Resultaten In totaal zijn 1.627 oogoperaties uitgevoerd in de oogklinieken in de provinciale ziekenhuizen van Kampot, Pursat, Battambang en Kampong Cham en door de mobiele teams. Om mensen met oogproblemen in rurale gebieden op te sporen werden 120 veldwerkers van ontwikkelingsorganisaties getraind in primaire oogzorg. Het veldpersoneel van IRIS verwees 960 mensen direct naar de oogklinieken. IRIS 20
heeft actief samengewerkt met het management van de ziekenhuizen om het niveau van kwaliteit en zorg in de oogklinieken te verbeteren. Dankzij de inzet van ABC zijn er nu 18 zelfhulpgroepen operationeel met in totaal 213 leden, waarvan 100 mensen met een visuele handicap. Behalve het versterken van de sociale band tussen mensen, wordt de positie van mensen met een handicap versterkt door het opzetten van spaar- en
kredietsystemen. Krousar Thmey begeleidt 25 blinde en slechtziende kinderen in geĂŻntegreerde klassen in de provincies van Kampot, Prey Veng en Kampong Thom. Om zowel de capaciteit van leraren te verhogen als ook om slechtziende kinderen de best mogelijke steun te bieden, werd specifieke hulp geboden door een expert uit Nederland.
Leer- en verbeterpunten De programma’s zijn
CAMBODJA
geëvalueerd door een externe consultant. Het oogzorgprogramma werd beoordeeld als zijnde erg relevant en effectief omdat er 5.000 operaties plaats konden vinden in de afgelopen drie jaar. Tegelijkertijd heeft de moeizame samenwerking met de overheid en privéklinieken een negatieve invloed op de structurele veranderingen die IRIS nastreeft. Het revalidatieprogramma moet zich specifieker gaan richten op bepaalde gebieden en meer aandacht gaan schenken aan belangenbehartiging.
worden door een specialist.
Vooruitblik Door het terugtrekken van IRIS uit Cambodja wordt de steun aan het oogzorgprogramma beëindigd. Met ABC en Krousar Thmey zijn goede programma’s ontwikkeld, gebaseerd op de aanbevelingen uit de evaluatierapporten. LIGHT FOR THE WORLD wil de komende jaren een actieve rol spelen in Cambodja, vooral op het gebied van inclusief onderwijs.
Een belangrijke aanbeveling voor het programma voor slechtzienden is dat de kinderen klinisch onderzocht moeten
Context Op 19 januari 2013 werd het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Handicap van kracht in Cambodja. Dit houdt in dat het verdrag een wettelijk bindend document is geworden. Het geeft een veel sterkere positie aan de geschatte 700.000 personen met een handicap om gelijke toegang te vragen voor gezondheidsvoorzieningen, onderwijs en andere grondrechten in Cambodja.
overheidsscholen wordt mogelijk gemaakt met partnerorganisatie Krousar Thmey, terwijl wordt gewerkt aan betere leefomstandigheden voor mensen met een handicap in Kampong Cham met partnerorganisatie ABC.
Dit jaar heeft LIGHT FOR THE WORLD vier programma’s ondersteund op het gebied van oogzorg, inclusief onderwijs en revalidatie van personen met een handicap. In samenwerking met partnerorganisatie IRIS verbetert LIGHT FOR THE WORLD de kwaliteit en toegankelijkheid van de oogzorg in landelijke gebieden. Onderwijs voor kinderen met visuele beperkingen in
21
JAARVERSLAG 2013
2.4 ETHIOPIË Resultaten In het oogzorgprogramma van Grarbet zijn 78.023 mensen onderzocht en behandeld voor oogproblemen (waaronder 3.724 trachoom- en 3.024 staaroperaties, 27.118 gevallen van trachoom zijn in een vroegtijdig stadium behandeld met antibiotica). Ter bestrijding van trachoom zijn aan 1.068.546 mensen preventieve medicijnen uitgedeeld. Met het Ethiopian Centre for Disability in Development (ECDD) is gewerkt aan 22
het verbeteren van de toegankelijkheid van ontwikkelingsprojecten voor mensen met een handicap via 14 lokale organisaties. Dit betreft projecten voor o.a. oogzorg, onderwijs en revalidatie. Deze organisaties hebben advies en training ontvangen over hoe ze mensen met een handicap op kunnen nemen in hun programma’s. Ze zijn ook ondersteund in het doen van de nodige aanpassingen in hun kantoren en op de projectlocaties.
Leer- en verbeterpunten In de samenwerking met Grarbet is blijvende aandacht nodig voor duurzaamheid door middel van samenwerking met de overheid en patiëntbijdragen.
Vooruitblik LIGHT FOR THE WORLD richt zich in Ethiopië op het verbeteren van de oogzorg in rurale gebieden. Samen met LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk zal er ook ingezet worden op het verbeteren van de positie van mensen met een handicap in het onderwijs en
ETHIOPIË
hun toegang tot voorzieningen via revalidatiediensten.
Context In Ethiopië leven ongeveer 1,28 miljoen blinden. Ongeveer de helft van hen kan met een staaroperatie het zicht weer terug krijgen. Veel anderen zijn acuut blind door ooginfecties of door onbehandelde oogproblemen. In het hele land werken 104 oogartsen, dat is veel te weinig voor de verzorging van 88 miljoen inwoners.
Mensen met een handicap behoren in Ethiopië tot de meest achtergestelde groepen in sociale en economische zin. Ze hebben te maken met stigma, vooroordelen, afwijzing en beperkte mobiliteit. Ongeveer 80% van de mensen met een handicap in Ethiopië kan niet deelnemen aan economische activiteiten en heeft geen inkomen.
Na staar is trachoom de tweede oorzaak van blindheid. Negen miljoen kinderen zijn hiermee geïnfecteerd. Ongeveer 1,3 miljoen volwassenen hebben een ooglidoperatie nodig om blindheid door trachoom te voorkomen. Bij de bestrijding van trachoom staan verbetering van de waterkwaliteit en hygiëne centraal. Eveneens belangrijk is het geven van voorlichting over de oogziekte en het uitdelen van medicijnen. In het gevorderde stadium van trachoom, waarbij oogwimpers naar binnen krullen en het oog beschadigen, helpt LIGHT FOR THE WORLD met ooglidoperaties.
23
JAARVERSLAG 2013
2.5 FILIPIJNEN Resultaten In de Filipijnen ondersteunt LIGHT FOR THE WORLD drie programma’s van Resources for the Blind Inc. (RBI). Deze drie programma’s zijn een onderwijsprogramma in Cebu, een voorlichtingsprogramma over de preventie van blindheid en revalidatie voor mensen met een visuele beperking in de Mindanao regio. De hoofddoelen van de drie projecten zijn om een continue bijdrage te leven aan het 24
terugdringen van vermijdbare blindheid, ontwikkelen van vaardigheden van ouders, kinderen en volwassenen met een visuele beperking en het basisonderwijs inclusief maken voor kinderen met een handicap. Ook dit jaar hebben de projecten hun doelen ruim behaald. Zo hebben de programma’s meerdere kinderen met een beperking geïdentificeerd en ondersteund bij het instromen op een school. Daarnaast zijn docenten en ouders getraind
om kinderen met een visuele beperking te begeleiden, hebben meer dan 500 personen een oogoperatie gehad en zijn radiospotjes uitgezonden om mensen bewust te maken hoe ze oogziektes moeten herkennen en behandelen. In november trof tyfoon Haiyan onder andere het gebied waar RBI actief is. In samenwerking met LIGHT FOR THE WORLD is een noodhulpprogramma opgezet voor mensen die hun
FILIPIJNEN
huis zijn kwijtgeraakt en voor de wederopbouw van scholen. Dit project is vrij snel na de tyfoon van start gegaan.
Leer- en verbeterpunten 2014 wordt het laatste jaar waarin de projecten van RBI worden ondersteund. Voor RBI betekent dit dat zij steeds meer aandacht moeten geven aan het vinden van alternatieve inkomstenbronnen en het overdragen van de projecten aan de overheid.
voorlichtingsprogramma over de preventie van blindheid niet door te laten gaan in verband met een beperkt budget en de aandacht die nodig is voor het noodhulpprogramma. Ook de andere programma’s zijn getroffen door de tyfoon, maar komen naar verwachting snel weer goed op gang.
Vooruitblik Het noodhulpprogramma zal zich begin 2014 voortzetten en uitbreiden, zodat de wederopbouw voor mensen met een visuele beperking door kan gaan. Voor 2014 is besloten het
Context Hoewel de economie op de Filipijnen flink groeit, is er sprake van een zeer grote economische ongelijkheid in het land. Er is scherpe verdeling tussen arm en rijk, met een kleine elite en een groot deel van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft. Van de 92 miljoen inwoners op de eilandengroep, heeft bijna 1,5 miljoen een fysieke of mentale handicap. Hiervan heeft bijna de helft een visuele beperking. Er zijn maar weinig scholen waar kinderen met een beperking worden toegelaten, waardoor maar 3-5% van deze kinderen onderwijs genieten. Veel volwassenen met een beperking verdienen hun kost door te bedelen.
een beperking. Zij zijn de eersten die worden achtergelaten in een noodsituatie. Daarnaast zijn veel schuilplaatsen niet toegankelijk en worden velen buitengesloten bij het leveren van noodhulp zoals voedsel en onderdak.
Op 8 november raasde tyfoon Haiyan over het land, wat minstens 6.000 mensen het leven heeft gekost. Een harde klap, vooral voor mensen met
25
JAARVERSLAG 2013
2.6 INDONESIË Resultaten Partnerorganisatie Bhakti Luhur, die actief is in Oost-Indonesië, begeleidt kinderen met een beperking met het doel hen goed mee te laten komen op school. Het project richt zich in eerste instantie vooral op kinderen die blind, slechtziend, doof of slechthorend zijn. In het afgelopen jaar hebben 315 kinderen revalidatie ontvangen. Daarnaast hebben 80 ouders advies ontvangen over de omgang met hun kind en heeft een grote 26
groep kinderen, waaronder met een meervoudige handicap, voortgang geboekt in sociale ontwikkeling en leervaardigheden. Mitra Netra heeft ook dit jaar, volgens plan, veel braillemateriaal en gesproken (school)boeken geproduceerd. Dat is bijna 1.500 uur aan gesproken boeken en tienduizenden bladzijden aan brailleboeken. Meer dan 2.500 scholieren met een visuele beperking hebben hier profijt
van. Ook ondersteunt Mitra Netra tientallen bibliotheken in het beheer van het materiaal. Partnerorganisatie Perdhaki ondersteunt zeven ziekenhuizen met het doel om de oogzorgprogramma’s in de ziekenhuizen te verbeteren en de gemeenschap bewust te maken over hygiëne en gezondheid. Ondanks het doorgaande accreditatieproces van de ziekenhuizen, wat veel energie opslokt, doen de ziekenhuizen hun best om
INDONESIË
goede oogzorg te bieden. Dit wordt bemoeilijkt door onverwachte gebeurtenissen zoals een aardbeving in Lewoleba, een overstroming in Betun en een oorlog tussen verschillende dorpen in Adonara. Positief is dat de overheid steeds meer kosten op zich neemt, door middel van een verzekeringsprogramma. Helaas blijkt dat veel arme mensen niet in aanmerking komen voor de verzekering, waardoor zij alsnog hulp van buiten nodig hebben.
Leer- en verbeterpunten Het betrekken van de overheid bij het werk van de partnerorganisatie is een uitdaging, die toch noodzakelijk is om de activiteiten duurzaam te maken. Sommige organisaties blijken daarvoor het goede netwerk te bezitten, voor anderen is dat veel moeilijker.
naam opgebouwd in de gemeenschappen waar zij actief zijn. Zij doen hun best de overheid steeds meer te betrekken bij het werk dat ze doen. Er is sinds kort een zorgverzekering, gefinancierd door de overheid. Hoewel nog niet iedereen hier gebruik van kan maken en het veel tijd kost om aan de voorwaarden te voldoen, is dit wel een positieve beweging richting het verduurzamen van de oogzorg. Na 2014 zal LIGHT FOR THE WORLD de steun aan Indonesië grotendeels beëindigen, mede vanwege de economische groei in dat land.
Vooruitblik De organisaties worden gesteund door lokale donoren en hebben allen een goede
Context In Indonesië blijft de welvaart grotendeels beperkt tot het westen van het land en de grote steden. Voor kinderen met handicaps zijn er weinig voorzieningen en zij blijven meestal aan de rand van de maatschappij staan. Oogzorg is bijna afwezig in de oostelijke delen van het land. Een complicerende factor is dat Indonesië een eilandenrijk is. Transport is kostbaar en artsen zijn vaak niet bereid op relatief geïsoleerde plaatsen een praktijk te openen.
Onderwijzend en revalidatiepersoneel is niet altijd bereid te gaan wonen waar het werk is. Het is een uitdaging de Indonesische overheid aan te spreken op haar verantwoordelijkheid voor zorg en onderwijs voor mensen met een handicap.
27
JAARVERSLAG 2013
2.7 NEPAL Resultaten Partnerorganisatie Caritas heeft een programma voor mensen met een beperking in de kampen voor Bhutanese vluchtelingen. Aan het begin van het jaar telde Caritas nog 1.247 mensen met een beperking, maar dat aantal slinkt door de verhuizing van vluchtelingen naar Westerse landen. Caritas biedt een medische keuring, waar cliĂŤnten een certificaat van hun handicap kunnen krijgen om
28
verdere hulp aan te vragen. Daarnaast is er zorg, voedsel en opvang voor kinderen met een ernstige handicap. Caritas geeft vaktrainingen aan 56 jongvolwassenen en er worden 144 scholieren ondersteund om mee te draaien in de scholen in het kamp. Ouders en verzorgers worden gemotiveerd om mee te helpen, zodat zij de kennis die zij vergaren mee kunnen nemen bij hun verhuizing. Tot slot heeft Caritas een vereniging van mensen met een handicap opgericht die elf mensen heeft
verkozen om op te komen voor hun specifieke belangen binnen het kamp.
Leer- en verbeterpunten Eind 2013 is onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid van de kampen voor vluchtelingen met een handicap. Daaruit blijkt dat Caritas positieve veranderingen heeft geĂŻnitieerd om het stigma van mensen met een handicap tegen te gaan en kampmedewerkers te motiveren om hun diensten beter toegankelijk te maken. Met
NEPAL
name de lessen in gebarentaal worden erg op prijs gesteld. Caritas wordt aangeraden om de andere organisaties die werkzaam zijn in het kamp nog meer te betrekken bij de inclusie van mensen met een handicap door middel van training en door dit met de UNHCR structureel op de agenda te zetten van gezamenlijke besprekingen.
het programma in Nepal kan beĂŤindigen.
Vooruitblik De meeste Bhutanese vluchtelingen kiezen ervoor om in een Westers land asiel aan te vragen en daar een nieuw bestaan op te bouwen. In Bhutan zijn ze niet meer welkom en de Nepalese overheid heeft ook nog niet toegezegd dat ze mogen blijven. De verwachting is dat de vluchtelingenkampen na 2014 niet meer nodig zullen zijn en dat LIGHT FOR THE WORLD haar steun aan
Context Net als in veel andere landen wordt in Nepal het krijgen van een kind met een handicap gezien als een straf op een zonde begaan in een eerder leven. Hierdoor voelen veel ouders zich bezwaard hun kinderen bij zich te houden en sturen ze die naar weeshuizen. Ook ontvangen veel mensen met een beperking geen gezondheidszorg of onderwijs. Politiek verandert er veel en langzaam groeit het bewustzijn betreffende de rechten van een mensen met een handicap. Helaas komt de implementatie van beleid langzaam op gang en beperkt het zich vooralsnog tot de stedelijke gebieden.
29
JAARVERSLAG 2013
2.8 NIGERIA Resultaten
rivierblindheid te voorkomen.
2013 is het laatste jaar waarin het programma van partnerorganisatie CBR Effata wordt ondersteund. Zij zijn goed op weg om zelfstandig verder te gaan. Zij hebben dit jaar een voertuig gekocht om in de provinciehoofdstad een taxiservice op te starten en zo eigen inkomsten te genereren. De organisatie heeft dit jaar onder andere 7.115 patiĂŤnten geholpen die naar de oogklinieken kwamen, 839 brillen verkocht en in 19 dorpen Mectizan uitgedeeld om
Door ziekte van de programmacoĂśrdinator en doordat de overheid de noodtoestand heeft uitgeroepen waardoor niet alle geplande locaties bereikbaar waren, heeft het programma van partnerorganisatie NLR een moeizame start gekend dit jaar. Hierdoor konden helaas niet alle geplande activiteiten plaatsvinden. Die zijn uitgesteld tot het volgende jaar. Wel zijn er onder andere 30 gezondheidswerkers en 20
30
traditionele genezers getraind in primaire oogzorg en hebben 20 blinden een blindenstok en mobiliteitstraining ontvangen om zich zelfstandiger voort te bewegen.
Leer- en verbeterpunten Een belangrijke les is om ervoor te zorgen dat programma’s kwalitatief van hoog niveau zijn en ingebed in de lokale gemeenschappen, zoals bij CBR Effata. Dan is de duurzaamheid van het programma het best verankerd. Daarnaast is het door veranderende
NIGERIA
veiligheidssituaties van belang om een flexibele instelling te hebben bij het werk in fragiele staten.
Vooruitblik CBR Effata zal vanaf 2014 verder gaan zonder ondersteuning van LIGHT FOR THE WORLD. Zij hebben zich georiënteerd op alternatieve manieren van financiering. Voor NLR wordt 2014 het laatste jaar van samenwerking. Zij richten zich op samenwerking met de lokale overheid in twee regio’s in de hoop een overeenkomst te kunnen afsluiten.
Context Eén op de vier Afrikanen is Nigeriaans. Het land heeft een slechte gezondheidszorg en is het enige Afrikaanse land waar polio nooit is uitgeroeid. De terroristische groep Boko Haram heeft ook dit jaar veel dodelijke aanslagen gepleegd, vooral in het noorden van het land. Dit zorgt nog steeds voor veel onrust en instabiliteit, wat ook gevolgen heeft voor de activiteiten van het oogzorgprogramma. In mei heeft de president de noodtoestand uitgeroepen in zes noordelijke staten, wat restricties met zich meebrengt voor communicatie en reizen. De naar schatting miljoen mensen in het land die blind zijn bezoeken vaak traditionele genezers, wat vaak meer complicaties oplevert.
31
JAARVERSLAG 2013
2.9 ZUID-SOEDAN Resultaten LIGHT FOR THE WORLD slaagt er in om samen met de overheid in Rumbek, Lakes State, een gebouw in het overheidsziekenhuis te bestemmen voor primaire oogzorg. Deze kliniek zal binnenkort van start gaan en basisoogzorg bieden voor de mensen in de provincie. LIGHT FOR THE WORLD biedt ondersteuning aan het lokale personeel bij het organiseren van het werk en de klinische verrichtingen. Met de overheid 32
van Jonglei State, in Bor, is een overeenkomst gesloten voor de bestemming van een gebouw in het ziekenhuis als operatieen onderzoekskamer. Helaas heeft het conflict ertoe geleid dat deze plannen voorlopig niet gerealiseerd kunnen worden. Overigens zijn in de oogzorgprogramma’s van de partnerorganisaties dit jaar opnieuw duizenden mensen behandeld. Met twee partnerorganisaties is gewerkt aan het verbeteren
van toegang tot onderwijs voor kinderen met een handicap. Dit jaar konden ongeveer 500 kinderen met een handicap voor het eerst naar school. Onderwijzers kregen extra training om te leren hoe ze deze kinderen kunnen begeleiden en een plek in de klas kunnen geven. Samen met de scholen wordt gewerkt aan betere toegankelijkheid door de aanleg van aangepaste toiletten en rolstoelhellingen. In de gemeenschappen wordt voorlichting gegeven aan
ZUID-SOEDAN
ouders, dorpsoudsten en inwoners om het stigma dat mensen met een handicap vaak tegenkomen te doorbreken.
Leer- en verbeterpunten In de afgelopen twee jaar is gebleken dat inclusief onderwijs in Zuid-Soedan alleen mogelijk is als onderdeel van een revalidatieprogramma. Om kinderen met een handicap naar school te krijgen en mee te laten doen in de gemeenschap is het niet voldoende om alleen met de school en de onderwijzers te werken. Vanwege het stigma is het belangrijk om de dorpsbewoners te informeren over de oorzaken van handicaps en de mogelijkheden van kinderen en volwassenen met een handicap om mee te doen. In een revalidatieprogramma wordt er behalve aan onderwijs ook gewerkt aan toegang tot gezondheidszorg en sociale voorzieningen en werk.
Een stap verder denkend, is het nodig om ook op nationaal niveau de voorwaarden voor inclusief onderwijs te scheppen. Daarom werkt LIGHT FOR THE WORLD samen met het Ministerie van Onderwijs en andere partnerorganisaties aan het formuleren van het beleid voor inclusief onderwijs. Daarnaast wordt gewerkt aan de uitbreiding van het curriculum van de lerarenopleidingen.
2014. Het oogzorgprogramma zal worden aangepast om zo veel mogelijk vluchtelingen toegang te geven tot goede oogzorg.
Vooruitblik De programma’s voor inclusief onderwijs en revalidatie zullen verder worden geïntegreerd en op basis van de leerervaringen zullen de programma’s aangepast of uitgebreid worden. Door het ontstane conflict zal het tempo van veranderingen naar verwachting lager liggen. De kliniek voor oogoperaties in Bor zal naar verwachting niet gerealiseerd kunnen worden in
Context Dit jaar viert de onafhankelijke republiek haar tweede verjaardag. Aanvankelijk is de sfeer positief, mede vanwege het oplossen van een conflict met Soedan. Helaas blijken er aan het einde van het jaar diepere problemen te zijn die de politieke ontwikkeling doen stagneren. In grote delen van het land vinden gewelddadige botsingen plaats. De situatie is nu in zeven van de tien staten redelijk stabiel, maar in drie staten wordt nog gevochten tussen regeringstroepen en troepen van de oppositie. Rond de 10% van de bevolking is op de vlucht geslagen en bevindt zich nu binnen of buiten het land in
vluchtelingenkampen of is opgenomen door familie en vrienden.
33
JAARVERSLAG 2013
Tabel 2.2 Projectenlijst 2013
Projectnr.
Land
Thema
0214-3of4-Serve 0214-3of4-Serve 0264-3of4-IAM 0275-2of2-Serve 0295-1of1-Serve
Afghanistan Afghanistan Afghanistan Afghanistan Afghanistan
Capaciteitsopbouw Revalidatie Medisch Medisch Medisch
Budget in Euro 2.294 57.692 46.000 111.110 111.538
0105-5of5-RDRS 0200-3of3-CSF 0261-3of5-CDD 0261-3of5-CSF 0290-1of1-CDD 0294-1of1-CDD
Bangladesh Bangladesh Bangladesh Bangladesh Bangladesh Bangladesh
Voedselzekerheid Medisch Medisch Medisch Onderwijs Noodhulp
485.765 16.825 56.138 35.307 19.592 5.000
0206-3of3-ABC 0207-3of3-Krousar Thmey 0218-3of3-IRIS 0235-3of3-ABC
Cambodia Cambodja
Revalidatie Slechtziendheid
55.076 15.978
Cambodja Cambodja
Medisch Onderwijs
57.608 36.072
0251-3of4-Grarbet 0296-1of2-ECDD 0298-1of1-ECDD
Ethiopië Ethiopië Ethiopië
Medisch Capaciteitsopbouw Capaciteitsopbouw
63.750 21.450 20.540
0277-3of4-RBI 0278-2of3-RBI 0279-2of3-RBI 0307-1of1-RBI
Filipijnen Filipijnen Filipijnen Filipijnen
Samengesteld programma Samengesteld programma Samengesteld programma Noodhulp
8.439 44.281 54.277 24.000
0224-3of3-Maya Thomas
India
Onderzoek
0171-4of5-Bhakti Luhur 0265-2of3-Perdhaki 0266-3of4-Mitra Netra
Indonesië Indonesië Indonesië
Onderwijs Medisch Onderwijs
0160-3of5-L-N 0207-3of3-L-N 0218-3of3-L-N 0253-3of3-L-N 0254-3of3-L-N 0296-1of2-L-N
Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland
Capaciteitsopbouw Onderzoek Onderzoek Capaciteitsopbouw Capaciteitsopbouw Capaciteitsopbouw
34
2.000
73.800 126.807 24.124 3.551 6.427 3.224 38.782 10.547 63.784
PROJECTENLIJST 2013
Projectnr.
Land
Thema
Budget in Euro 29.290
0208-4of5-Caritas Nepal Nepal
Onderwijs
0191-4of5-NLR 0216-2of3-Effata
Nigeria Nigeria
Medisch Medisch
64.579 18.953
0198-3of3-LSHTM
Verenigd Koninkrijk
Medisch
15.000
0239-3of3-ACROSS 0239-3of3-L-SS 0239-3of3-SEM 0240-3of3-SEM 0252-3of3-L-N 0252-3of3-L-SS 0269-2of3-SEM 0270-2of3-ECS 0285-2of2-CMA 0287-2of3-ACROSS 0297-1of1-L-SS 0304-1of2-L-SS
Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan Zuid-Soedan
Onderwijs Onderwijs Onderwijs Revalidatie Capaciteitsopbouw Capaciteitsopbouw Medisch Medisch Medisch Onderwijs Medisch Medisch
Bijdrage aan Unit for Programme Support and Advocacy van de confederatie
90.552 62.144 91.807 65.000 117.628 234.405 75.250 25.000 250.000 24.834 54.857 57.066 120.232
35
JAARVERSLAG 2013
3. FONDSENWERVING Beleid en doelstellingen Vanuit het meerjarenbeleidsplan is het jaarplan voor 2013 opgesteld met daarin een aantal fondsenwervende doelstellingen. De strategische keuzes zijn gebaseerd op een analyse van sterke en zwakke punten van de organisatie en mede ingegeven door de opgebouwde ervaring in de loop der jaren. Het jaarplan schetst welke doelgroepen zullen worden benaderd binnen het vastgestelde budget. De volgende doelgroepen worden 36
onderscheiden: • Particulieren • Kerken • Optiekbranche • Bedrijven • Serviceclubs • Stichtingen en vermogensfondsen • Institutionele donoren
Particulieren De particuliere achterban bestaat overwegend uit senioren met een christelijke levensovertuiging. Vanwege de
hoge gemiddelde leeftijd is het verloop relatief hoog. Om het verloop op te vangen en groei te realiseren, is het meesturen van fondsenwervende brieven bij christelijke bladen het belangrijkste middel. De gesignaleerde trend van een dalende conversie bij deze media heeft ook dit jaar doorgezet. Daarbij is de kritieke ondergrens bereikt, waarbij de kosten niet meer opwegen tegen de opbrengsten. Intern wordt nu een verkenning uitgevoerd of er andere keuzes
FONDSENWERVING
gemaakt moeten worden voor het realiseren van de fondsenwervende doelstellingen. Dit jaar is de bestaande achterban zes maal schriftelijk benaderd met een donatieverzoek. Daarbij valt op dat de respons afneemt, terwijl de gemiddelde gift hoger wordt. Een omvangrijke nalatenschap zoals in 2012 bleef dit jaar uit, waardoor per saldo de particuliere giften omlaag zijn gegaan. Dit was reeds voorzien in het jaarplan. Het aantal actieve donateurs daalde van 18.029 naar 16.099. Een selectie uit de achterban is telefonisch benaderd voor een vast donateurschap via automatische incasso. De respons hierop was ongeveer even hoog als in voorgaande jaren.
Kerken Een brede selectie van Protestantse en daaraan verwante kerken is in het voorjaar en het najaar schriftelijk benaderd. Doel daarvan is om bij diaconieën aandacht te vragen voor de doelstellingen van de stichting. Het aantal gevende kerken stijgt, echter de totale bijdrage vanuit de kerken laat een lichte daling zien.
Optiekbranche De steun vanuit de optiekbranche blijft redelijk op niveau. Bij honderden opticiens staat een donatiebusje op de
toonbank. Winkeliers geven aan dat ze last hebben van de economische crisis en daardoor minder kunnen doneren aan het goede doel. Enkele producenten uit de optische industrie maken jaarlijks een substantieel bedrag over en mogen zich ‘member’ van LIGHT FOR THE WORLD noemen.
Bedrijven Er is een pilot gehouden om te testen in hoeverre het nieuwe plan voor fondsenwerving bij bedrijven aanslaat. Op basis van de terugkoppeling is besloten om het plan aan te passen. Vertragende factor daarbij is de crisis in Zuid-Soedan. Het project voor inclusief onderwijs in ZuidSoedan staat namelijk centraal in het plan.
doelstelling is dan ook niet gehaald.
Stichtingen en vermogensfondsen De inkomsten vanuit stichtingen en vermogensfondsen zijn opnieuw een belangrijke bron van financiering gebleken voor de projecten. De meeste toekenningen worden gedaan door stichtingen waarmee in de loop der jaren een solide band is opgebouwd. De gemiddelde toekenning blijft ongeveer gelijk ten opzichte van vorig jaar. Daarnaast zijn met succes nieuwe fondsen benaderd. Dankzij een substantiële toekenning van een nieuw fonds is de doelstelling voor dit jaar behaald.
Institutionele donoren Gelukkig zijn er bedrijven die zich spontaan melden en in actie komen. Toch blijven de totale opbrengsten achter bij de begroting. Het bestuur heeft goedkeuring gegeven voor de werving van een nieuwe functionaris die zich in de loop van 2014 gaat richten op de werving bij grote donoren en bedrijven.
Serviceclubs
LIGHT FOR THE WORLD is als penvoerder of partner actief in drie programma’s met financiering van de Europese Commissie. Dit jaar zijn zeven nieuwe voorstellen ingediend en werd gewacht op de beoordeling van drie aanvragen. Inmiddels zijn drie voorstellen goedgekeurd en wordt nog in twee gevallen gewacht op het besluit van de donor. Hiermee is de doelstelling gehaald.
De Rotary Clubs zijn dit jaar wederom aangeschreven. Daaruit zijn geen nieuwe acties voortgekomen. Gebleken is dat clubs steeds vaker kiezen voor lokale projecten of eigen initiatieven ondersteunen in ontwikkelingslanden. De
Met steun van de Europese Commissie is in oktober is een vierjarig capaciteitsopbouwprogramma gestart in Bangladesh. Dit is een ambitieus programma waarmee meer dan 30.000 37
JAARVERSLAG 2013
mensen met een beperking kunnen revalideren. In ZuidSoedan zijn twee nieuwe programma’s gestart, namelijk een onderzoeksprogramma om mensen met trachoom te identificeren en een programma om beleid voor inclusief onderwijs te ontwikkelen. Daarnaast is een partnerorganisatie in Ethiopië ondersteund met een succesvolle aanvraag voor de ontwikkeling van inclusief onderwijs. Er zijn voorbereidingen getroffen om met twee consortia mee te schrijven aan nieuwe voorstellen op het gebied van bewustwording in Europa over handicaps en rurale ontwikkeling en vaktraining in Oost-Afrika. Deze voorstellen zullen begin 2014 worden ingediend bij de Europese Commissie. LIGHT FOR THE WORLD is via Prisma vertegenwoordigd in de ICCO-coöperatie en ontvangt uit hoofde daarvan tot eind 2015 financiering voor basisgezondheidszorgprojecten in Afghanistan en Bangladesh. Begin oktober kwam de Kamerbrief van minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Belangrijkste conclusie is dat het budget voor de Nederlandse ontwikkelingsorganisaties zal worden gehalveerd na 2015. Omdat de helft van de ingediende aanvragen niet is goedgekeurd, is intern 38
onderzocht welke punten voor verbetering vatbaar zijn. Ten eerste moeten er goede contextanalyses beschikbaar zijn voorafgaand aan het indienen van voorstellen. Een contextanalyse maken is veel werk en er is te weinig tijd om dat goed te doen tijdens het schrijven van het voorstel. Ten tweede moet er per thematische sector waarin we werken een nauwkeuriger grondslag zijn voor de interventiestrategie die we voorstellen. Daarin moeten ervaringen van partnerorganisaties zijn meegenomen, evenals die van andere belangrijke spelers. Ten derde is het belangrijk, om in consortia beter te kunnen functioneren, vooraf duidelijker minimumeisen vast te stellen met een duidelijk beslismoment of wordt meegedaan met het consortium of niet. Ten vierde zal LIGHT FOR THE WORLD moeten blijven investeren in het bouwen van de goede relaties met institutionele donoren.
Evaluatie Wat gaat goed? • De gemiddelde gift bij particuliere donateurs stijgt. • Het draagvlak bij stichtingen en vermogensfondsen is onverminderd sterk. • Succesvolle werving bij institutionele donoren ondanks toegenomen concurrentie.
Wat verdient aandacht? • Aanpak werving nieuwe particuliere donoren moet worden herzien. • Voor het werven van grote giften en giften uit het bedrijfsleven wordt een plan opgesteld en een functionaris aangesteld. • De competitie bij aanvragen bij institutionele donoren neemt toe. Investeren in competenties en kwaliteit blijft van belang om de kans op toekenning te maximaliseren. • Het budget voor Ontwikkelingssamenwerking van de Nederlandse overheid staat sterk onder druk. Er dienen nieuwe bronnen van inkomsten gevonden te worden en/of betere voorstellen gemaakt te worden.
FONDSENWERVING
Arati telt! Arati is één van de meisjes die gehandicapt raakte bij het instorten van een textielfabriek in Bangladesh. Nadat ze uit het puin was gehaald moesten de artsen Arati’s rechterbeen amputeren om haar leven te redden. Een tweede schok kwam kort daarna toen Arati vernam dat haar moeder, die in dezelfde fabriek werkte, de ramp niet had overleefd. De ramp is een enorme klap voor het gezin dat afhankelijk is van de inkomens van Arati en haar moeder. Arati heeft drie zusjes, waarvan de jongste nog maar twee jaar oud is. De vader is dagloner en heeft geen idee hoe hij nu voor zijn kinderen moet zorgen. Via LIGHT FOR THE WORLD kreeg Arati een prothese aangemeten. Stap voor stap leert ze opnieuw lopen. Dankzij de hulp is haar zelfvertrouwen gegroeid. Ze is ervan overtuigd dat ze een nieuwe start kan maken in het leven. Ze voelt zich verantwoordelijk voor haar vader en haar zusjes.
39
JAARVERSLAG 2013
4. COMMUNICATIE MET BELANGHEBBENDEN LIGHT FOR THE WORLD hecht grote waarde aan een goede communicatie met belanghebbenden. Daarmee wordt gedoeld op partijen die een belang hebben bij de stichting, zowel aan de gevende als de ontvangende kant. Daarin worden de volgende partijen onderscheiden: • Het brede publiek; • Donateurs; • Lokale partnerorganisaties; • Ontvangers van hulp.
40
Het brede publiek Eén van de statutaire doelstellingen is het geven van voorlichting over oorzaken en achtergronden van blindheid en slechtziendheid in ontwikkelingslanden en over de situatie waarin visueel gehandicapten zich in deze landen bevinden. Doel daarvan is kennisvergroting en bewustwording van de Nederlandse samenleving. Om dat doel te realiseren is in het jaarplan een aantal
meetbare doelstellingen opgenomen. Tabel 4.1 geeft inzicht in hoeverre de doelstellingen zijn gerealiseerd. De presentaties werden verzorgd bij vrouwen- en ouderenverenigingen. Daarnaast heeft een vrijwilliger zangavonden in zes kerken georganiseerd. Het websitebezoek kreeg een flinke impuls door de optimalisatie van de website en de Adwords campagne. De toekenning van Adwords Pro in mei 2012 heeft
COMMUNICATIE MET BELANGHEBBENDEN
Tabel 4.1 Bereik
Omschrijving Aanwezig op evenementen Gegeven presentaties Verzonden persberichten Nieuwsberichten op website Website bezoeken Twitter volgers Facebook vrienden
dit jaar volledig doorgewerkt in de bezoekersaantallen op de website. LIGHT FOR THE WORLD was vertegenwoordigd bij twee congressen van oogartsen, heeft vier teams afgevaardigd naar de Dam tot Damloop, was aanwezig op de Opwekkingsconferentie en was aanwezig op andere evenementen via de ‘End Exclusion’ campagne. De stichting kreeg diverse keren redactionele aandacht in nationale media. Er wordt ieder jaar onderzoek uitgevoerd naar de naamsbekendheid van de stichting. De geholpen bekendheid bleef dit jaar onveranderd op 2%. De doelstelling om de naamsbekendheid te verhogen is niet gehaald. In overleg met het communicatiebureau zal worden onderzocht in hoeverre een andere strategie moet worden gekozen.
norm 5 8 8 52 200.000 1.000 1.000
2013 9 8 22 74 332.811 1.089 1.068
Donateurs Journaal Particuliere donateurs ontvangen drie keer per jaar het ‘Journaal’. Het magazine bevat informatie over actuele internationale ontwikkelingen, bereikte resultaten en verhalen uit de projecten. Ook wil het blad donateurs prikkelen om op diverse manieren in actie te komen. De digitale nieuwsbrief is twaalf keer verzonden aan ruim 4.500 donateurs en belangstellenden. Internet De website wordt regelmatig voorzien van actuele informatie. Via de website kan onder andere het beleidsplan en het jaarverslag worden gedownload en er is een gedetailleerd overzicht van alle lopende projecten. Een donateur kan zijn gift voor een specifiek project bestemmen. Het aantal Twitter-volgers en Facebook-vrienden groeit gestaag. De meeste groei in Facebook-vrienden werd behaald bij een actie waarbij een
2012
2011
7 8 17 76 178.841 688 421
5 21 7 78 213.613 269 56
mooie zonnebril kon worden gewonnen. Bedanken en rapportage Voor iedere gift van € 100 of hoger wordt een persoonlijke bedankbrief verzonden. Giften van € 450 of hoger worden gekoppeld aan een specifiek project, zodat de donateur via een projectrapportage geïnformeerd wordt over de besteding van de gift. Jaarverslag Het jaarverslag is een belangrijk middel voor het afleggen van verantwoording aan donateurs en is daarom via de website te downloaden. De samenvatting is beschikbaar in grootletterdruk, braille en gesproken woord om de toegankelijkheid te verhogen. Interactie en feedback Bij iedere mailing heeft de donateur de mogelijkheid om aan te geven hoe vaak hij/zij post wenst te ontvangen. LIGHT FOR THE WORLD respecteert de keuze van de donateur en probeert verzending van ongewenste post te voorkomen. 41
JAARVERSLAG 2013
Ook bij telefonische werving staat respect voor de donateur voorop. De gesprekken hebben een positief en vrijblijvend karakter. Uiteraard worden het ‘recht-van-verzet’ en het ‘belme-niet-register’ tijdens ieder telefoongesprek aangeboden. Donateurs kunnen ook tijdens het gesprek hun postvoorkeuren doorgeven. Klachten In het verslagjaar zijn twee klachten ontvangen. Een donateur maakte bezwaar tegen een automatische incasso terwijl hij al had opgezegd. De fout is gecorrigeerd en het bedrag is teruggestort. Een andere donateur vond het irritant dat hij kort na een donatie telefonisch en schriftelijk nieuwe donatieverzoeken ontving. Naar aanleiding van het gesprek zijn de postvoorkeuren aangepast. Tevredenheidsonderzoek In de maanden augustus tot en met oktober is een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder donateurs. Donateurs zijn het meest tevreden over het doel van de organisatie, effectiviteit en besteding van middelen. Het minst tevreden zijn donateurs over de hoeveelheid post, geringe bekendheid van de organisatie en de christelijke profilering (zowel te veel als te weinig). Het aantal donateurs dat de focus wil houden op blinden en slechtzienden is drie maal hoger dan het aantal 42
dat kiest voor een bredere doelstelling. Meer dan 90% van de donateurs is positief over de samenwerking met vergelijkbare organisaties in Europa. Het gemiddelde rapportcijfer is 7,9.
Een staaroperatie kan technisch gezien gelukt zijn, maar hoe is het zicht na drie maanden? Iemand kan blindenonderwijs hebben gevolgd, maar is het perspectief op betaald werk écht toegenomen?
Lokale partnerorganisaties LIGHT FOR THE WORLD werkt nauw samen met lokale partnerorganisaties voor de uitvoering van projecten. Dat schept wederzijdse verwachtingen. De lokale partnerorganisatie verwacht een betrouwbare donor. LIGHT FOR THE WORLD verwacht een professionele partnerorganisatie die gemaakte afspraken nakomt en daadwerkelijk het verschil maakt voor de doelgroep. Om dit proces te waarborgen worden gemaakte afspraken contractueel vastgelegd en bewaakt in een informatiesysteem. Eventuele afwijkingen in rapportage of betalingen worden gesignaleerd en opgevolgd. De lokale partnerorganisatie kan een klacht indienen conform de daarvoor opgestelde procedure. Daar is in het verslagjaar geen gebruik van gemaakt.
Ontvangers van hulp Het uiteindelijke doel van de stichting is dat ontvangers van hulp een betere kwaliteit van leven ervaren dankzij de diensten die zij hebben ontvangen. Het meten van die tevredenheid is een uitdaging.
De lokale partnerorganisatie rapporteert over meetbare doelstellingen. Tijdens projectbezoeken worden individuele ontvangers van hulp bezocht door de programmacoördinator om steekproefsgewijs de gerapporteerde resultaten te verifiëren. Uitkomsten worden opgenomen in het reisverslag. Reisverslagen worden toegevoegd aan het informatiesysteem en ter kennisname verzonden aan het bestuur. Om duurzame veranderingen in kaart te brengen zijn in het verslagjaar impactmetingen uitgevoerd in Bangladesh en Oeganda met behulp van de SenseMaking methodiek. Daarbij zijn ontvangers van hulp gevraagd om hun levensverhaal te vertellen. Een vraag die daarbij centraal staat is “Had deze verandering in uw leven kunnen plaatsvinden zonder het project?” Het antwoord “nee” scoort significant hoog in de resultaten, waarmee de effectiviteit van de programma’s is aangetoond (figuur 4.1).
COMMUNICATIE MET BELANGHEBBENDEN
Evaluatie
Figuur 4.1 Uitkomsten impactmeting Oeganda
Wat gaat goed? • De website wordt zeer goed bezocht. • Hoge mate van tevredenheid bij donateurs en weinig klachten. • Impactmetingen tonen relevantie en effectiviteit van de programma’s aan. Wat verdient aandacht? • De naamsbekendheid van de stichting is onveranderd laag. In overleg met het communicatiebureau zal worden onderzocht in hoeverre een andere strategie moet worden gekozen. • Persberichten moeten vaker resulteren in redactionele aandacht in nationale en regionale media.
Steven telt! “Vanaf mijn 10e jaar ben ik geleidelijk blind geworden als gevolg van glaucoom. Gelukkig kwam ik in contact met LIGHT FOR THE WORLD. Ik kreeg speciale begeleiding om te leren omgaan met mijn handicap. Ik leerde hoe de blindenstok te gebruiken en braille te lezen. Na de training kwam ik terug in de vierde klas van een gewone school. De lesboeken kreeg ik in braille. Al snel bleek dat ik een hele goede leerling ben, vooral in rekenen. De school stimuleerde mij om mee te doen aan wiskundewedstrijden. Nadat ik de regionale wedstrijd had gewonnen, won ik dit jaar de nationale wiskundecompetitie. Nog nooit eerder heeft een blinde student dat gepresteerd!”
43
JAARVERSLAG 2013
5. BESTUUR EN ORGANISATIE Bestuur Bestuursverslag In de verslagperiode zijn er geen wijzigingen geweest in de samenstelling van het bestuur onder voorzitterschap van Ir. M.J. van Hulst. Het bestuur is vier keer in vergadering bijeen geweest, waarbij uiteenlopende financiĂŤle, organisatorische en 44
strategische onderwerpen de belangrijkste agendapunten waren. In de vergadering van april heeft het bestuur de norm voor beheer en administratie met algemene stemmen vastgesteld op 3%. Het jaarverslag en de jaarrekening 2012 zijn goedgekeurd, alsmede de begroting en het jaarplan
voor 2014. Directie-evaluatie Het functioneren van de directeur is beoordeeld door een delegatie van het bestuur. Van het gesprek is een verslag gemaakt en besproken in het bestuur. Het bestuur prijst de constructieve samenwerking met de directeur en stelt vast
BESTUUR EN ORGANISATIE
dat de directeur goed heeft gefunctioneerd. Op verzoek van het CBF is het jaarlijkse functioneringsgesprek met de directeur en de bezoldiging van de directeur opgenomen in het directiereglement. Het nieuwe directiereglement zal in 2014 door het bestuur worden bekrachtigd. Zelfevaluatie Bij de zelfevaluatie is de ‘Code Goed Bestuur voor Goede Doelen’ het uitgangspunt. Het bestuur heeft onder meer gesproken over de samenstelling van het bestuur, de (inhoud van de) vergaderingen, de
besluitvorming, het afleggen van publieke verantwoording en over de professionele relatie tussen bestuur en de directeur. De bestuurlijke onderwerpen, zoals die in de Code worden genoemd (doelstelling, besteding middelen, fondsenwerving, omgaan met vrijwilligers en functioneren van de organisatie) zijn, voor zover van belang, gedurende het kalenderjaar tijdens de bestuursvergaderingen concreet aan de orde geweest. Waar nodig heeft besluitvorming plaatsgevonden. Het bestuur constateert dat het zoeken naar een goede balans tussen
besturen op hoofdlijnen en besturen op inhoud een blijvend punt van aandacht en gesprek is binnen het bestuur, maar ook tussen bestuur en directie. Over de invulling van de bestuurlijke verantwoordelijkheden binnen de confederatie is en wordt binnen het bestuur en binnen confederatieverband gericht van gedachten gewisseld. Samenstelling en benoeming Het bestuur streeft naar een multidisciplinaire samenstelling. Naast een algemeen profiel voor de leden van het bestuur zijn er specifieke profielen voor onder meer een juridisch deskundige,
Tabel 5.1 Samenstelling bestuur
Naam, woonplaats, functie
(Neven)functies
In bestuur
Aftredend
Dhr. Ir. M.J. van Hulst Amersfoort, Voorzitter
Directeur partijbureau Christenunie
2012
2024
Mw. Mr. M.J. van Dasselaar, Ede, Secretaris
Zelfstandig juridisch adviseur
2010
2022
Dhr. L.J. van der Herberg, Baarn, Lid
Gepensioneerd VP Market Research Ahold
2009
2021
Dhr. Drs. P.F.C. van der Hoeven Oegstgeest, Lid
Gepensioneerd tropenarts
2003
2016
Dhr. Dr. F. Lion, Nijmegen, Lid
Gepensioneerd oogarts
2006
2018
Dhr. J. Kaemingk, Zeist, Lid
CRO Optiver
2002
2015
Dhr. Mr. S. Wynia, Veenendaal, Penningmeester
Fiscalist
2006
2018
45
JAARVERSLAG 2013
Figuur 5.1 Organigram Bestuur
Directeur
Financieel-
Directie-
administratief
secretaresse
medewerker
Hoofd
Hoofd marketing &
programma’s /
fondsenwerving
adjunct directeur
Communicatie-
Project-
medewerkers
secretaresse
Coordinator
Coordinator
Inclusive
International
Development
Alliances
Programmacoördinatoren
een financieel deskundige en deskundigen op het gebied van oogheelkunde, marketing en ontwikkelingssamenwerking. Wanneer een vacature ontstaat, wordt een profielschets opgesteld welke publiekelijk wordt bekendgemaakt via de website en/of advertentie. Wanneer een geschikte kandidaat is gevonden zal
deze tijdens een reguliere bestuursvergadering worden benoemd. Bezoldiging Bestuursleden ontvangen geen bezoldiging, maar kunnen een vergoeding ontvangen voor gemaakte kosten. Een regeling daarvoor is door het bestuur vastgesteld.
Bestuursmodel Het bestuur heeft in de verslagperiode gefunctioneerd volgens het ‘instructiemodel’, met dien verstande dat de directeur van het bestuur een vergaande algemene volmacht heeft gekregen voor de dagelijkse leiding van de stichting, de beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering. De volmacht is ten behoeve van
Tabel 5.2 Kengetallen
Omschrijving
norm
2013
2012
2011
Percentage vrouwelijke werknemers
50%
50%
47%
47%
Percentage medewerkers met een handicap
10%
6%
7%
7%
46
BESTUUR EN ORGANISATIE
derden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De directietaken en bevoegdheden zijn uitgewerkt in het directiereglement. Hierin is tevens vastgelegd voor welke zaken de directie voorafgaande toestemming nodig heeft van het bestuur en hoe het bestuur geïnformeerd moet worden zodat het in staat is zijn controlerende bevoegdheden uit te oefenen. Per vergadering is aangegeven welke stukken er besproken worden zodat een adequate risicobeheersing mogelijk is. Het bestuur stelt het beleid vast, geeft hieraan richting en houdt toezicht op de uitvoering. Het bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid voor het besturen van de rechtspersoon. Intern is afgesproken dat het bestuur de aan de directeur gemandateerde taken niet zelf zal uitoefenen en niet lichtvaardig zal terugnemen. Bij deze structuur zijn de juridische verhoudingen duidelijk, terwijl de directie voldoende armslag heeft om de stichting te leiden.
Organisatie Personeel De personeelsomvang van het kantoor in Nederland bedroeg per 31 december 2013 13,94 fte tegen 14,46 fte in 2012. De afname is te verklaren door een verschuiving van enkele taken naar het kantoor in ZuidSoedan.
Om de norm voor medewerkers met een handicap te halen wordt bij de werving van nieuwe medewerkers actief gezocht naar geschikte kandidaten in de doelgroep. Beloning Medewerkers worden beloond op basis van een eigen rechtspositieregeling. Voor de beloning worden de salarisschalen van de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening gevolgd. Op basis van het jaarlijkse functioneringsgesprek met de medewerker wordt besloten over de eventuele toekenning van een volgende trede in de salarisschaal. Verzuim Het verzuimpercentage is door de arbodienst becijferd op 2,79%, wat hoger is dan de 1,68% in 2012 en lager dan de 3,15% in 2011. Arbeidsomstandigheden en veiligheid Uit oogpunt van kostenbesparing is in het verslagjaar voor een andere arbodienst gekozen. Voor één medewerker is een nieuw bureau en een nieuwe bureaustoel aangeschaft om rugklachten te voorkomen. Het veiligheidshandboek is bijgewerkt en vertaald naar het Engels ten behoeve van medewerkers in Zuid-Soedan. Binnen de confederatie zijn gezamenlijke HRM-richtlijnen
geformuleerd. Het betreft een standaard set richtlijnen en principes voor het personeelsbeleid. Alle medewerkers hebben de ‘Code of conduct on child protection’ en de ‘Code of conduct on sexual exploitation’ ondertekend, teneinde de doelgroep optimaal te beschermen en risico’s voor de organisatie te minimaliseren. Opleidingen Tijdens functioneringsgesprekken kunnen medewerkers aangeven welke opleidingsbehoefte zij hebben. Vervolgens beslist de directie welke aanvragen worden gehonoreerd binnen het vastgestelde budget. Bezoldiging directie De directeur wordt bezoldigd conform schaal 14 van de arbeidsvoorwaardenregeling (tabel 5.4). Het bedrag is ruim onder de maximumnorm van € 158.000 die in de beloningsregeling van VFI is vastgelegd. Deze regeling is gebaseerd op de - door de commissie Wijffels opgestelde ‘Code Goed Bestuur voor Goede Doelen’. Overlegstructuur LIGHT FOR THE WORLD kent een vaste overlegstructuur (tabel 5.3).
47
JAARVERSLAG 2013
Alle vergaderingen kennen een vaste agenda, welke is vastgelegd in het kwaliteitshandboek. Bewaking van het jaarplan is een terugkerend onderdeel op de agenda. Opmerkingen en actiepunten uit deze vergaderingen worden meegenomen bij het opstellen van nieuwe jaarplannen. Iedere afdeling schrijft mee aan het directieverslag dat ieder kwartaal wordt toegezonden aan het bestuur. Er wordt gerapporteerd over zowel financiële als niet-financiële resultaten. Vrijwilligers De inzet van vrijwilligers is van grote waarde voor LIGHT FOR THE WORLD. Eén vrijwilliger assisteert bij administratieve werkzaamheden op kantoor. Twee vrijwilligers verzorgen presentaties en een
andere vrijwilliger organiseert zangavonden. Verder wordt een beroep gedaan op een groep vrijwilligers voor evenementen. Het beleid voor vrijwilligers is, inclusief hun rechten en plichten, vastgelegd in het ISO-handboek. Kwaliteit LIGHT FOR THE WORLD hecht grote waarde aan een professionele bedrijfsvoering waarbij de kans op fouten, fraude en verstoring van processen zo laag mogelijk wordt gehouden. Voor dat doel is een kwaliteitshandboek in gebruik. Het systeem voldoet aan de ISO 9001:2008 norm voor kwaliteitsmanagementsystemen. Conform het auditplan is in oktober een interne audit uitgevoerd. De geconstateerde opmerkingen en tekortkomingen zijn uitgewerkt in ‘Maatregelen ter verbetering’. De kwaliteitscoördinator ziet
er op toe dat de gewenste verbeteringen worden gerealiseerd. Op 30 oktober is de externe audit uitgevoerd en daarbij zijn geen tekortkomingen geconstateerd. De KIWA certificering is met een jaar verlengd. CBF-Keurmerk De stichting hecht groot belang aan het hebben van het CBFKeurmerk. Het is een indicatie voor (potentiële) donateurs dat de kosten voor fondsenwerving binnen de vastgestelde norm blijven. In het verslagjaar heeft het CBF aandacht gevraagd voor twee tekortkomingen. Ten eerste moet het jaarlijkse functioneringsgesprek met de directeur en de bezoldiging van de directeur worden opgenomen in het directiereglement. Ten tweede moet er een norm worden vastgesteld voor
Tabel 5.3 Interne overlegstructuur
Overleg
Deelnemers
Frequentie
Teamoverleg
Alle medewerkers
1x per kwartaal
Management Team
Directeur, afdelingshoofden
1x per maand
Fondsenwerving en Voorlichting overleg
Directeur, hoofd marketing & fondsenwerving, communicatiemedewerkers
1x per kwartaal
Programma overleg
Directeur, hoofd programma’s, programmacoördinatoren
1x per kwartaal
48
BESTUUR EN ORGANISATIE
de kosten voor beheer en administratie. Beide zaken zijn inmiddels uitgevoerd. Het CBF-Keurmerk werd eerder al verlengd tot 1 juli 2015.
Tabel 5.4 Bezoldiging directie
Klachten Voor de behandeling van klachten zijn twee procedures operationeel, namelijk de algemene procedure voor donateurs en een procedure voor lokale partnerorganisaties. De volledige procedures zijn beschikbaar via de website. Klachten worden bijgehouden in het klachtenregister.
Dienstverband
Verantwoord Ondernemen Streven naar duurzame ontwikkeling betekent ook een streven naar een duurzame bedrijfsvoering. Een interne commissie adviseert de directie over te nemen maatregelen die de milieubelasting kunnen verlagen. Zo werden er in het verslagjaar thermostaatknoppen en tochtstrippen geplaatst en medewerkers kregen wekelijks inzicht in het aantal afdrukken dat zij maken. Het is nog niet gelukt om zonnepanelen gedoneerd te krijgen. Onderdeel van het inkoopproces is het beoordelen van leveranciers op hun beleid voor duurzaam ondernemen. Dit betreft een marginale toetsing.
Brutosalaris/vergoeding
Internationale kantoren Vanwege de grote omvang van programma’s in ZuidSoedan heeft LIGHT FOR THE WORLD in Juba een
Naam Functie
G. Th. ten Hove directeur
Aard
Onbepaald
Uren
36
Parttime percentage Periode
100 1/1 - 31/12
Bezoldiging (in euro’s) 83.512
Vakantiegeld
6.582
Eindejaarsuitkering
7.477
Sociale lasten
11.370
Pensioenlasten
10.703
Totaal bezoldiging 2013
119.644
Totaal bezoldiging 2012
117.249
eigen kantoor gevestigd. De medewerkers zijn afkomstig uit Zuid-Soedan en omringende landen. In het verslagjaar heeft een verschuiving van taken plaatsgevonden vanuit Nederland naar dit kantoor. Het vinden van de juiste mensen is een uitdaging gebleken. Het verloop in de bezetting was niet bevorderlijk voor de kwaliteit en consistentie van de programma’s.
Het jaar eindigde in mineur toen het kantoor noodgedwongen tijdelijk gesloten moest worden vanwege oplaaiend geweld. Confederatie LIGHT FOR THE WORLD Nederland werkt nauw samen met organisaties in België, Oostenrijk en Tsjechië in een confederatiemodel. Doel hiervan is om schaalvoordelen 49
JAARVERSLAG 2013
te realiseren, waarbij iedere organisatie haar zelfstandigheid behoudt. In het verslagjaar is de toegevoegde waarde van de confederatie opnieuw gebleken. Tijdens vergaderingen (tabel 5.5) wordt gesproken over de te volgen strategie en praktische zaken zoals de verdeling van taken in projectlanden. Er is een gemeenschappelijke afdeling opgezet voor de ondersteuning van programma’s en voor lobby. LIGHT FOR THE WORLD is vertegenwoordigd bij belangrijke internationale organen en was duidelijk zichtbaar bij de topconferentie over inclusieve ontwikkeling op 23 september in New York. Dit is van belang voor de verdere uitbouw van programma’s en de internationale fondsenwerving.
Evaluatie Wat gaat goed? • Constructieve samenwerking tussen bestuur en directie. • Medewerkers zijn toegewijd en het verzuim is laag. • Samenwerking in de confederatie resulteert in een effectievere en efficiëntere uitvoering van programma’s. Wat verdient aandacht? • Verschillen in omvang en cultuur tussen de vier leden van de confederatie vereisen blijvende aandacht om de besluitvorming te optimaliseren. • Het functioneren van het kantoor in Zuid-Soedan moet worden verbeterd.
Tabel 5.5 Overlegstructuur confederatie
Overleg
Deelnemers
Frequentie
Committee of Chairs
Directeur en twee bestuursleden
1x per jaar
Steering Committee
Directeur van ieder land
3x per jaar
Programma overleg
Hoofd programma’s van ieder land
2x per jaar
Fondsenwerving overleg
Hoofd fondsenwerving van ieder land
1x per jaar
Peer review
Variabel, afhankelijk van het gekozen aandachtsgebied
1x per jaar
50
BESTUUR EN ORGANISATIE
Sokhea telt! De oogarts ontdekt dat Sokhea staar heeft aan beide ogen. Ze wordt doorverwezen naar een oogarts en met twee geslaagde operaties ĂŠn een goede bril is haar gezichtsvermogen aanmerkelijk verbeterd! Tegenwoordig zit Sokhea in de vijfde klas. Ze fietst zelfstandig naar school en haalt goede cijfers. Ze is nu een voorbeeld voor andere kinderen in het dorp dat slechtziendheid niet hoeft te betekenen dat je niet naar school kunt. Ook de ouders zijn enorm blij en dankbaar. Nu Sokhea naar school gaat, werken ze vaker op het land en hebben ze een beter inkomen.
51
JAARVERSLAG 2013
6. SAMENWERKING Zoals reeds gememoreerd in het eerste hoofdstuk, kent LIGHT FOR THE WORLD een zeer ambitieuze doelstelling die alleen met een gemeenschappelijke inspanning gerealiseerd kan worden. Daarom hecht de stichting grote waarde aan strategische partnerschappen die bijdragen aan de realisatie van de doelstelling. Door vertegenwoordigd te zijn bij relevante organen in binnen- en buitenland, kan invloed worden uitgeoefend op 52
besluitvorming die gevolgen heeft voor de doelgroep. Daarnaast is het deelnemen aan netwerken van belang voor zowel het verkrijgen als het delen van kennis met andere organisaties. Het samenwerken in een confederatie heeft als voordeel dat bij internationale platforms ĂŠĂŠn lidmaatschap volstaat voor alle leden. In dit jaarverslag wordt daarom onderscheid gemaakt tussen de samenwerkingsverbanden
van LIGHT FOR THE WORLD Nederland en de lidmaatschappen vanuit de confederatie.
Partners Nederland LIGHT FOR THE WORLD Nederland werkt samen met: Prisma en Co-Prisma Prisma is de koepelorganisatie van christelijke ontwikkelingsorganisaties die armoedebestrijding als gemeenschappelijk doel
SAMENWERKING
hebben. Prisma komt op voor de belangen van de lidorganisaties. LIGHT FOR THE WORLD is betrokken bij de beleidsontwikkeling voor gezondheidszorg/oogzorg, revalidatie en inclusief onderwijs. ICCO-coöperatie De ICCO-coöperatie is een samenwerking van o.a. ICCO, Edukans, KerkinActie en Prisma. Via deze coöperatie ontvangt LIGHT FOR THE WORLD subsidie van de Nederlandse overheid voor projecten op het gebied van basisgezondheidszorg. In 2013 is het derde jaar van het MFS-II subsidieprogramma uitgevoerd. Partos In het verslagjaar heeft LIGHT FOR THE WORLD zich aangesloten bij Partos, de branchevereniging voor Internationale Samenwerking in Nederland. De vereniging behartigt de belangen van 120 Nederlandse particuliere ontwikkelingsorganisaties die actief zijn op het terrein van armoedebestrijding, humanitaire hulpverlening, mensenrechten en duurzame ontwikkeling. Europese Commissie LIGHT FOR THE WORLD was dit jaar als penvoerder of partner werkzaam in drie programma’s met steun van de Europese Commissie. Daarnaast zijn twee nieuwe aanvragen goedgekeurd en zijn voorbereidingen getroffen om met twee consortia
mee te schrijven aan nieuwe voorstellen op het gebied van bewustwording in Europa over handicaps en rurale ontwikkeling en vaktraining in Oost-Afrika. Leprastichting LIGHT FOR THE WORLD heeft met de Leprastichting Nigeria een gezamenlijk oogzorgprogramma opgezet in noordoost Nigeria dat tot eind 2014 loopt. International Centre for Eye Health (ICEH) International Centre for Eye Health (ICEH) van de London School of Hygiene & Tropical Medicine zet zich in om de kwaliteit van oogzorg in arme landen te verbeteren. ICEH voorziet oogheelkundig medewerkers in ontwikkelingslanden van medische vakinformatie via het vakblad ‘Community Eye Health Journal’. Ook doet ICEH onderzoek naar de preventie en behandeling van blindheid en stelt deze kennis beschikbaar voor de gehele beroepsgroep. Door noodzakelijke bezuinigingen is 2013 het laatste jaar dat ICEH financieel wordt ondersteund. Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD) DCDD is een Nederlandse netwerkorganisatie die streeft naar naleving van rechten en de emancipatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. Deze organisatie wil dat er
beleidsmatig rekening gehouden wordt met de behoeften van mensen met een handicap. DCDD is partner in de bewustwordingscampagne ‘End Exclusion’. EO Metterdaad EO Metterdaad zet zich in navolging van Jezus Christus in voor zending, hulpverlening en ontwikkelingswerk. EO Metterdaad zet zich samen met nationale en internationale partners in voor hulp aan mensen in armoede- en noodsituaties. In het verslagjaar heeft EO Metterdaad financieel bijgedragen aan programma’s op de Filipijnen, in Indonesië en Zuid-Soedan. MDF Training & Consultancy MDF is een trainings- en consultancybureau voor internationale ontwikkeling. LIGHT FOR THE WORLD en MDF hebben een overeenkomst gesloten voor het organiseren van een training over inclusieve ontwikkelingssamenwerking, welke in 2014 van start zal gaan.
Partners internationaal De confederatie LIGHT FOR THE WORLD is vertegenwoordigd in: International Agency for the Prevention of Blindness (IAPB) De Wereldgezondheidsorganisatie en IAPB hebben samen VISION2020 opgezet; de wereldwijde campagne voor 53
JAARVERSLAG 2013
het uitbannen van vermijdbare blindheid voor het jaar 2020. IAPB adviseert overheden bij het opstellen van nationale oogzorgplannen en organiseert jaarlijks de World Sight Day. International Consortium for Trachoma Control (ICTC) Het ICTC stimuleert dat de zogenaamde ‘SAFE’-strategie wordt geïmplementeerd in landen waar trachoom voorkomt. International Council for the Education of the Visually Impaired (ICEVI) ICEVI zet zich ervoor in dat kinderen en jongeren met een visuele handicap gelijkwaardige toegang krijgen tot onderwijs. International Disability and Development Consortium (IDDC) IDDC is een Europees consortium van ontwikkelingsorganisaties die mensen met een handicap ondersteunen in meer dan 100 landen. Global Campaign for Education (GCE) GCE is een wereldwijde campagne om bewustwording te stimuleren dat ieder kind recht heeft op onderwijs. International Council of Ophthalmology (ICO) ICO is de vereniging van oogartsen met als doel goede oogzorg voor iedereen wereldwijd toegankelijk te 54
maken. Confederation for Cooperation of Relief and Development NGOs (CONCORD) CONCORD is de Europese confederatie van ontwikkelingsorganisaties.
Evaluatie De samenwerkingsverbanden zijn geëvalueerd door het management. Daarbij is geconstateerd dat de toegevoegde waarde van strategische partnerschappen niet eenvoudig is uit te drukken in een staat van baten en lasten. Vanwege noodzakelijke bezuinigingen is besloten de steun aan ICEH na 2013 te beëindigen. Wat gaat goed? • Strategische partnerschappen dragen bij aan de realisatie van de doelstelling van de stichting. • Het partnerschap met MDF Training & Consultancy belooft een waardevol kanaal te worden om kennis over inclusieve ontwikkeling te verspreiden. Wat verdient aandacht? • De doelmatigheid van de strategische partnerschappen moet periodiek worden geëvalueerd.
SAMENWERKING
Abduruf telt! Als gevolg van een ongeval heeft Abduruf staar in zijn rechteroog. Hij moest noodgedwongen stoppen met school. Dankzij LIGHT FOR THE WORLD kreeg Abduruf een oogoperatie. De troebele lens werd vervangen door een kunstlens. Wanneer het verband eraf mag, straalt Abduruf van oor tot oor. “Ik kan weer goed zien!” roept hij opgetogen terwijl zijn vader hem in zijn armen sluit.
55
JAARVERSLAG 2013
7. FINANCIËN Dit jaar is het tweede jaar op rij dat er sprake is van krimp. De totale inkomsten komen uit op € 4,5 miljoen, ongeveer € 300.000 minder dan in 2012. In lijn daarmee is ook minder besteed aan de doelstelling: € 3,8 miljoen tegenover € 4,3 miljoen in 2012. Het exploitatiesaldo laat een overschot zien van € 165.000. Vanuit bedrijfsmatig oogpunt is de stichting erin geslaagd een gezond financieel beleid te voeren. Bij het aangaan van projectverplichtingen is goed geanticipeerd op mogelijk 56
teruglopende inkomsten.
waarom de begroting voor 2013 niet is gehaald.
Baten De afname in inkomsten is logisch te verklaren. Een omvangrijke nalatenschap zoals in 2012 bleef dit jaar uit. Donaties en giften blijven € 100.000 achter ten opzichte van 2012. Aan de andere kant is een flinke groei zichtbaar bij acties van derden en bij subsidies. Er is gestart met werving bij internationale vermogensfondsen, maar dit heeft nog niet tot resultaat geleid. Dat verklaart mede
De economie lijkt weer wat aan te trekken. Er wordt hard gewerkt aan nieuwe fondsenwervende initiatieven waarvan de baten de komende jaren zichtbaar moeten gaan worden.
Besteding Van de totale lasten ter grootte van € 4,3 miljoen is € 3,8 miljoen besteed aan de doelstelling. Het percentage van 88,8% is iets lager dan het vorige jaar.
FINANCIËN
Figuur 7.1 Besteding per programmalijn
De besteding vindt plaats langs verschillende programmalijnen. Medische projecten vormen het hoofdbestanddeel met bijna 40%. Daarna volgen capaciteitsopbouw (17%), voedselzekerheid (16%) en onderwijs (15%) (figuur 7.1). De kosten van beheer en administratie zijn 2,6% en de kosten voor fondsenwerving zijn 13,5%. Beide percentages blijven binnen de intern vastgestelde norm. Het kostenpercentage fondsenwerving valt ruim binnen de norm van 25% die door het CBF wordt gehanteerd.
Resultaat en reserves De stichting streeft ernaar om inkomsten en uitgaven met elkaar in balans te brengen. Het huishoudboekje beweegt zich dus binnen smalle marges. Het
batig saldo dit jaar bedraagt € 165.000. Dat is minder dan vier procent van het totale budget. Het positieve resultaat is grotendeels bestemd voor een bestemmingsfondsen gedeeltelijk voor de instandhoudingsreserve. Het bestuur heeft beleid geformuleerd voor de reservevorming. De stichting heeft een continuïteitsreserve van € 1,5 miljoen. Die reserve is gelijk aan de kosten van het werkapparaat van de stichting voor een jaar. De Vereniging voor FondsenwervendeInstellingen (VFI) adviseert om de continuïteitsreserve te brengen op een niveau van anderhalf maal de apparaatskosten. De continuïteitsreserve van de stichting ligt dus ruim onder het niveau dat door de VFI wordt genoemd.
Treasurybeleid De middelen van de continuïteitsreserve en andere tijdelijk beschikbare middelen worden uitsluitend belegd op een spaarrekening of depositorekening van banken in Nederland. Met deze middelen worden baten gerealiseerd die ten goede komen aan het werk van de projecten en wordt het risico van verlies op de hoofdsom welhaast uitgesloten. Een incidentele uitzondering hierop betreft een pakket obligaties dat is ontvangen vanuit een nalatenschap.
Tabel 7.1 Percentages
Omschrijving Besteed aan doelstelling Kostenpercentage fondsenwerving Kostenpercentage beheer & administratie
norm 90,0% 15,0% 3,0%
2013 88,8% 13,5% 2,6%
2012 90,5% 8,9% 2,2%
2011 90,5% 12,3% 1,9% 57
JAARVERSLAG 2013
Figuur 7.2 Besteding per land
Evaluatie Wat gaat goed? • Inkomsten en uitgaven worden nauwlettend bewaakt, zodat de kans op tekorten bij tegenvallende inkomsten wordt geminimaliseerd. • Sterke groei in inkomsten bij acties van derden en bij subsidies. • Er wordt een gezonde continuïteitsreserve aangehouden.
Robert telt! Robert is door polio verlamd aan zijn onderlichaam. Hij heeft een driewieler gekregen en kan daarmee nu zelfstandig naar school. Dat heeft zijn leven radicaal veranderd. Hij werd jarenlang verstopt in een hut maar gaat nu samen met anderen naar school. Hij telt helemaal mee!
58
VERKORTE JAARREKENING
7.1 VERKORTE JAARREKENING
59
JAARVERSLAG 2013
60
VERKORTE JAARREKENING
61
JAARVERSLAG 2013
62
VERKORTE JAARREKENING
63
JAARVERSLAG 2013
64
VERKORTE JAARREKENING
65
JAARVERSLAG 2013
66
VERKORTE JAARREKENING
67
JAARVERSLAG 2013
8. VOORUITBLIK Programma’s Vanaf 2014 wordt extra aandacht geschonken aan de toegang van mensen met een handicap tot reguliere ontwikkelingsprogramma’s. Daarbij richt de stichting zich op ontwikkelingsorganisaties in zowel het Noorden als het Zuiden. Ook het participeren in relevante netwerken die dit proces bevorderen krijgt de aandacht. Teneinde dit mogelijk te maken zal er meer inhoud worden gegeven aan het ontwikkelen van programma’s 68
die aansluiten bij wensen van institutionele en internationale donoren. De politieke situatie in Zuid-Soedan, het grootste projectland, is uiterst fragiel. Dit heeft als direct gevolg dat de plannen voor 2014 zijn bijgesteld. Er wordt nu meer aandacht geschonken aan het faciliteren van oogzorg in vluchtelingenkampen. Programma’s voor structurele ontwikkeling worden waar mogelijk uitgevoerd of in een
later stadium hervat. De samenwerking met partnerorganisaties in Filipijnen, Indonesië, Nepal en Nigeria zal eind 2014 worden beëindigd.
Positionering LIGHT FOR THE WORLD heeft de laatste jaren een unieke positie ingenomen in het nationale en internationale netwerk van ontwikkelingsorganisaties die werken aan participatie van mensen met een
VOORUITBLIK
handicap in reguliere ontwikkelingsprogramma’s. De kennis en ervaring op dit terrein zal verder worden verdiept in samenwerking met kennisinstituten en collega organisaties. LIGHT FOR THE WORLD zal meer en meer zichtbaar worden als organisatie die andere partijen in beweging weet te krijgen op het thema handicaps.
Fondsenwerving In Nederland zijn bijna 20.000 mensen actief betrokken bij de stichting. Het draagvlak moet verder worden versterkt door: • Organiseren van campagnes en evenementen; • Werven nieuwe particuliere donateurs; • Opzetten specifiek beleid voor grote gevers.
werven in de Verenigde Staten wordt onderzocht. De Europese Commissie blijft een belangrijke partner voor de financiering van meerjarige programma’s.
Confederatie Participatie binnen de confederatie kent voor 2014 de volgende doelstellingen: • Optimaliseren van de samenwerking door een heldere organisatiestructuur en betere verdeling van verantwoordelijkheden. • Meer aandacht voor programmaontwikkeling in relatie met de ‘Theorie van Verandering’.
Verder wordt blijvend geïnvesteerd op de werving bij institutionele donoren en internationale vermogensfondsen. De mogelijkheid om fondsen te
Levi telt! “Het was gewéldig om van LIGHT FOR THE WORLD een kunstbeen en krukken te krijgen en -eindelijk- weer te kunnen lopen”, vertelt Levi. “Natuurlijk vond ik het verschrikkelijk om m’n been te missen. Maar ik kan er niets meer aan veranderen en ik ben gewend aan het leven met één been.”
69
JAARVERSLAG 2013
70
71
Colofon
Adresgegevens
Bankgegevens
Concept en ontwerp
Vendelier 13
IBAN NL10 INGB 0000 0001 31
Fotografie: LIGHT FOR THE WORLD
3905 PB Veenendaal
BIC
Opmaak: Stefanie Gielen
Postbus 672
Concept en Art Direction: RedMatters
3900 AR Veenendaal
INGBNL2A
Stichting LIGHT FOR THE WORLD Nederland is ingeschreven in het
Statutaire naam
T +31 (0) 318 - 58 63 58
stichtingenregister van de Kamer van
Stichting LIGHT FOR THE WORLD
F +31 (0) 318 - 58 63 59
Koophandel te Utrecht onder nummer
Nederland gevestigd te Zeist d.d.
E info@lightfortheworld.nl
41180500.
16 december 1982.
I www.lightfortheworld.nl @lftwnl facebook.com/lightfortheworld
Jaarverslag 2013 van LIGHT FOR THE WORLD Nederland