Jaarverslag 2016 by LIGHT FOR THE WORLD

Samen voor gelijke kansen

Light for the World Jaarverslag 2016

Foto omslag: Marjan van der Lingen Jean Pierre Tumayine uit Rwanda is blij dat hij aan de slag kan als kapper. Hij werkt hard om een eigen zaak te kunnen starten.

Over het jaarverslag Het jaarverslag is opgesteld conform Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen. Deze richtlijn dient te worden gevolgd CBF-Erkende Goede Doelen. In de Richtlijn zijn de aanwijzingen voor het jaarverslag uitgebreid en in overeenstemming gebracht met de ‘Code Goed Bestuur voor Goede Doelen’. Met betrekking tot de jaarrekening zijn er modellen voor de balans, de staat van baten en lasten en de kostenverdeelstaat. De basis van de cijferpresentatie ligt in de kostenverdeelstaat waarin de voorkomende kostensoorten verdeeld worden naar bestemmingen. De bestemmingen zijn opgedeeld in drie hoofdgroepen, te weten: Doelstelling, Werving baten en Beheer en administratie. Verder zijn in de Richtlijn 650 diverse voorschriften opgenomen, bijvoorbeeld inzake de bezoldiging van bestuur en directie of de wijze waarop het eigen vermogen moet worden gepresenteerd en toegelicht. • Dit jaarverslag is uitsluitend beschikbaar in de Nederlandse taal. • Een samenvatting in het Engels is op aanvraag beschikbaar. • Om kosten te besparen en de milieubelasting te verminderen wordt een gedrukt exemplaar uitsluitend toegezonden aan degenen die daar expliciet om hebben gevraagd.

Inhoudsopgave WOORD VOORAF

1. DOELSTELLING, BELEID EN STRATEGIE

2. PROGRAMMA’S

2.1 Innovatie

2.2 Gezamenlijke programma’s

2.3 Training en advies

2.4 Lobby en advocacy

2.5 Leren en delen

3. MARKETING & COMMUNICATIE

4. ORGANISATIE

5. FINANCIËN

6. VOORUITBLIK

LIGHT FOR THE WORLD

Foto: Marjan van der Lingen Esther uit Rwanda is vanaf haar geboorte blind. Dankzij het project verdient ze nu een inkomen als sportmasseur.

JAARVERSLAG 2016

WOORD VOORAF We kijken terug op een enerverend jaar. In Nederland werd eindelijk het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap van kracht. Dat betekent onder andere dat de overheid eisen mag stellen aan gesubsidieerde ontwikkelingsorganisaties voor het bereiken van mensen met een handicap. De Millenniumdoelen hebben plaatsgemaakt voor Duurzame Ontwikkelingsdoelen 2030. Daarin is de positie van mensen met een handicap expliciet benoemd en dat is historisch. Langzaam groeit het besef dat mensen met een handicap niet langer vergeten mogen worden. De nieuwe strategie, die vanaf dit jaar van kracht is, sluit daar naadloos op aan. Het is daarom een enerverende tijd voor Light for the World. We zoeken naar nieuwe methoden en partnerschappen om duurzame oplossingen te ontwikkelen voor mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. Zij verdienen een eerlijk perspectief op onderwijs en werk. Daarbij geloven we in de kracht van â&#x20AC;&#x2DC;samenâ&#x20AC;&#x2122;. Een inclusieve samenleving bereik je pas wanneer alle partijen bereid zijn om een extra inspanning te doen. Denk aan overheden, scholen en werkgevers. Minstens zo belangrijk is het doorbreken van denkpatronen en vooroordelen. Deze kennis en ervaring delen we graag met andere organisaties om zo een hefboomwerking op gang te brengen. U leest er meer over in dit jaarverslag. Een woord van dank gaat uit naar alle donateurs, vrijwilligers, medewerkers en partnerorganisaties die bijdragen aan het werk van Light for the World, want het bieden van gelijke kansen, dat doen we samen! Menno van Hulst, bestuursvoorzitter

LIGHT FOR THE WORLD

1. DOELSTELLING, BELEID EN STRATEGIE DOELSTELLING Het hoofddoel van de stichting is het bijdragen aan een wereld die recht doet aan mensen met een handicap. Daarbij vormt het ‘Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap’ van de Verenigde Naties de leidraad. Mensen met een handicap behoren tot de meest gemarginaliseerde groepen in met name ontwikkelingslanden. De belangen van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden vormen het hart van en geven richting aan het werk van de stichting. De stichting stimuleert dat mensen met een handicap in ontwikkelingslanden de regie over hun eigen leven krijgen. De stichting bevordert een gelijkwaardige maatschappelijke participatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. De stichting richt zich op het verbeteren en bevorderen van (oog)zorg, revalidatie, inclusief onderwijs, de rechten van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden en hun mogelijkheden om in levensonderhoud te voorzien en hun inclusie in de maatschappij. De stichting richt zich in het bijzonder op gemarginaliseerde groepen, vrouwen en kinderen. De stichting heeft verder tot doel het verrichten van al wat met het bovenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn.

vervult de stichting graag en met passie. Middels proefprojecten wordt onderzocht welke methodieken het beste werken in de lokale context. Geleerde lessen en beproefde methodes worden gedocumenteerd en beschikbaar gesteld voor andere organisaties. Light for the World zoekt actief naar samenwerking met organisaties die met inclusieve ontwikkeling aan de slag willen. Verder dragen lobby en trainingen bij aan de realisatie van de doelstelling.

Relevantie van de doelstelling Internationaal groeit het draagvlak om mensen met een handicap te bereiken in ontwikkelingssamenwerking. De Millenniumdoelen hebben plaatsgemaakt voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelen 2030. Hierin worden mensen met een handicap maar liefst elf keer genoemd bij thema’s als onderwijs, economische groei en ongelijkheid. Ook is het goed nieuws dat meer dan 170 landen, inclusief Nederland, het VNgehandicaptenverdrag hebben geratificeerd. Meer dan ooit is er de bereidheid om de meest kwetsbaren in deze wereld een betere toekomst te bieden. Light for the World juicht deze ontwikkelingen toe en zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat deze doelen een realiteit worden. De doelstelling van de stichting is relevanter dan ooit.

Kwadrant 1 Specifieke acties zijn nodig voor specifieke behoeften van mensen met een handicap. Deze specifieke behoeften moeten worden erkend om participatie in programma’s mogelijk te maken.

Keten- en productverantwoordelijkheid Light for the World ziet zichzelf als aanjager van maatschappelijke veranderingen ten bate van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. Deze rol

Veranderingstheorie De veranderingstheorie bestaat uit vier puzzelstukken (figuur 1.1). De stukken zijn een combinatie van acties specifiek voor mensen met een handicap en generieke acties (de horizontale lijnen), en toegang tot programma’s en maatschappelijke veranderingen (de verticale lijnen). Alle vier de puzzelstukken zijn nodig en versterken elkaar om ervoor te zorgen dat mensen met een handicap gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij. Acties specifiek voor mensen met een handicap en generieke acties zijn beide nodig voor een inclusieve samenleving waarin mensen met een handicap gelijkwaardig participeren op cultureel, sociaal, politiek en economisch gebied.

Kwadrant 2 Het versterken van de positie van mensen met een handicap is ook een interventie die bijdraagt aan de inclusie in ontwikkelingsprogramma’s. Het ondersteunen van gehandicaptenorganisaties is daar een voorbeeld van. Mensen met een handicap die zich bewust zijn van hun rechten, die zelfvertrouwen hebben en die zich verenigd hebben, zijn in staat om toegang tot ontwikkelingsprogramma’s en het wegnemen van barrières af te dwingen. Wanneer zij deelnemen aan programma’s en de drempels zijn weggenomen, versterkt dat hun positie, niet alleen in psychologisch opzicht, maar ook economisch en sociaal.

JAARVERSLAG 2016

Toegang tot programma’s

Handicap specifieke acties

Generieke acties

Maatschappelijke verandering

Specifieke behoeften van mensen met een handicap

Versterken positie van mensen met een handicap

Betrekken van mensen met een handicap in ontwikkelingsprogramma’s

Wegnemen van belemmeringen in de maatschappij

Figuur 1.1 Veranderingstheorie

Kwadrant 3 Wanneer mensen met een handicap toegang krijgen tot voorzieningen, hetzij specifiek of via reguliere programma’s, vergroot dat hun zelfvertrouwen. Tegelijkertijd draagt hun participatie bij aan het wegnemen van drempels in de maatschappij.

VISIE, MISSIE EN KERNWAARDEN

Kwadrant 4 Daarnaast is het proces van sociale veranderingen nodig voordat mensen met een handicap toegang krijgen tot programma’s. De vooroordelen over mensen met een handicap moeten ten positieve veranderd worden voordat zij toegang krijgen tot ontwikkelingsprogramma’s.

Missie Wij willen bijdragen aan een wereld die recht doet aan mensen met een handicap. Het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Handicap is onze leidraad. Mensen met een handicap behoren tot de meest gemarginaliseerde groepen in ontwikkelingslanden. Zij vormen het hart van en geven richting aan ons werk.

Light for the World is gespecialiseerd in de kwadranten gericht op generieke acties: betrekken van mensen met een handicap in alle ontwikkelingsprogramma’s en het wegnemen van barrières in de maatschappij.

Wij stimuleren dat mensen met een handicap de regie over hun eigen leven krijgen. Wij willen belemmeringen wegnemen die een gelijkwaardige participatie in de weg staan. Wij zijn toegewijd aan het verbeteren van oogzorg, het stimuleren van inclusief onderwijs, revalidatie binnen de gemeenschap, rechten van mensen met een handicap, levensonderhoud en inclusie van mensen met een handicap. Wij richten ons hierbij in het bijzonder op gemarginaliseerde groepen en vrouwen en kinderen.

Visie Wij geloven in een samenleving met gelijke kansen voor iedereen op cultureel, sociaal, politiek en economisch gebied.

LIGHT FOR THE WORLD

Kernwaarden Betrokken Wij zijn toegewijd aan mensenrechten, inclusie en participatie. Wij geloven dat ieder mens is geschapen naar Gods beeld. Daarom kunnen wij ons niet afzijdig houden wanneer de rechten van mensen met een handicap niet worden nageleefd. Wij zijn niet alleen adviseur of trainer, maar zetten ons met hart en ziel ervoor in om mensen met een beperking de regie over hun leven te helpen geven. Wij willen een rolmodel zijn voor diversiteit en inclusie en willen grenzen verleggen waar mogelijk.

Samenwerking Onze ambitie ligt in samenwerking. Inclusie kan alleen worden bereikt door samen te werken met andere betrokken partijen. We vertellen anderen niet wat ze moeten doen, maar zoeken samen naar de beste oplossing binnen de context. Dit doen we door een open, eerlijke en constructieve houding aan te nemen in de relatie met onze samenwerkingspartners. Wij staan open voor nieuwe ontwikkelingen in ons werkgebied. We ontwikkelen nieuwe ideeĂŤn, testen nieuwe methoden en schalen die op wanneer ze succesvol blijken. We zijn niet bang om fouten te maken, omdat we leren van zowel successen als mislukkingen.

Doelgericht We streven naar effectieve oplossingen en hoge kwaliteit, voortbouwend op de sterke punten van de organisatie. We richten ons op duurzame en systematische veranderingen, maar tegelijkertijd ook op directe impact en betere leefomstandigheden voor mensen met een handicap.

UN Photo/2017/Lenka Tavodova Training belangenbehartiging en communicatie in Cambodja.

JAARVERSLAG 2016

Figuur 1.2 Change-model

BELEID EN STRATEGIE Het beleid en de doelstellingen voor de organisatie zijn verwoord in het beleidsplan ‘Making disability inclusion work’. Het beleidsplan schetst de strategische kaders voor de jaren 2016-2020. De strategie richt zich in toenemende mate op inclusie van mensen met een handicap binnen algemene ontwikkelingsprogramma’s. Light for the World is ervan overtuigd dat vernieuwende methoden nodig zijn om inclusie van mensen met een handicap een realiteit te maken. Om deze vernieuwende methoden te ontwikkelen functioneert de organisatie als een ‘Lab’. Het ‘Change-model’ (figuur 1.2) laat zien hoe het Lab functioneert. Dit wordt in hoofdstuk 2 verder toegelicht.

Centraal staat de innovatie zone. Informatie uit alle processen komt hier samen en vormt de basis om nieuwe projecten te starten. De diepere oorzaken van problemen van de doelgroep worden onderzocht en er wordt gewerkt aan innovatieve oplossingen. In gezamenlijke programma’s wordt samengewerkt met andere ontwikkelingsorganisaties om mensen met een handicap te bereiken met effectieve hulp. Via training en advies wordt kennis gedeeld met andere organisaties. Via leren en delen worden geleerde lessen en beproefde methodes gedocumenteerd en beschikbaar gemaakt voor een breed publiek. Via lobby en advocacy worden de belangen van mensen met een handicap behartigd bij politieke instanties. De vijf processen interacteren met elkaar. Bevindingen van het ene proces kunnen van invloed zijn op de activiteiten in het andere proces.

10 LIGHT FOR THE WORLD

2. PROGRAMMA’S Light for the World is ervan overtuigd dat vernieuwende methoden nodig zijn om inclusie van mensen met een handicap een realiteit te maken. Om deze vernieuwende methoden te ontwikkelen functioneert de organisatie als een ‘Lab’. Het bijbehorende ‘Change-model’ is toegelicht in hoofdstuk 1. Het model beschrijft de vijf processen binnen het Lab, namelijk: • • • • •

innovatie gezamenlijke programma’s training en advies lobby en advocacy leren en delen

De vijf processen interacteren met elkaar.

Foto: Jaco Klamer Charity uit Zuid-Soedan leert lezen en schrijven in braille.

JAARVERSLAG 2016

2.1 Innovatie Innovatie is belangrijk om relevant te blijven in een veranderende wereld, maar innovatie is ook nodig om barrières te doorbreken die participatie van mensen met een handicap blokkeren. Wanneer de stichting onderzoek doet naar inclusie in economische ontwikkeling, blijkt het aantal gedocumenteerde ervaringen beperkt. Daarom worden in Lab-programma’s getallen en ervaringen op het gebied van inkomen, voedselzekerheid, vaktrainingen, werk, microfinanciering, ondernemerschap en waardeketenontwikkeling gedocumenteerd. Lab-programma’s kennen een specifiek ontwerp en implementatietraject. Conventionele programma’s hebben een actieplan op basis van de verwachte uitkomst dat wordt geïmplementeerd tussen de starten einddatum. Lab-programma’s echter, gaan niet uit van een oplossing vooraf, maar van een vraagstuk dat opgelost moet worden. Door middel van onderzoek, experimenteren, testen en het monitoren van resultaten, wordt duidelijk wat wel en niet werkt en waarom. Van deze opgebouwde kennis kunnen andere organisaties profiteren. De Lab-programma’s zijn zodanig opgebouwd dat zij voorzien in nieuwe publicaties, trainingsmaterialen en -technieken en bewijsvoering voor lobby en advocacy. Resultaten De twee Lab-programma’s van dit jaar zijn EmployAble in Ethiopië, Kenia en Rwanda en InBusiness in Kenia. Het driejarige EmployAble programma eindigde in 2016. In totaal konden 448 jongeren een vakopleiding volgen, waarbij de meesten van hen konden doorstromen naar de arbeidsmarkt. Er is veel geleerd op het gebied van toegankelijke vakopleidingen en toegang tot werk. Er zijn verschillende bijeenkomsten georganiseerd voor landenteams om kennis en ervaringen te delen. Op basis van de verzamelde data is een nieuw model voor inclusief vakonderwijs en werk ontwikkeld. Dit ‘zes stappen model’ zal worden gepresenteerd in april 2017. Het programma ontving een ‘Zero Project Innovative Practice Award’ in 2016. De ervaringen in dit programma zijn bij meerdere gelegenheden gepresenteerd en hebben bijgedragen aan het opzetten van gezamenlijke programma’s op het gebied van inclusief vakonderwijs en werk.

InBusiness richt zich op inclusieve micro-ondernemingen. Er wordt samengewerkt met partners die kennis hebben opgebouwd op het gebied van innovatie, namelijk BoPInc, ProPortion en KENASVIT. Dit programma bevindt zich nog in de testfase. Verwacht wordt dat goede methoden worden ontwikkeld om het ondernemerschap voor mensen met een handicap te stimuleren en te verbeteren. Uitdagingen Het begeleiden van Lab-programma’s is erg arbeidsintensief en kan daarom alleen plaatsvinden in landen waar een Disability Inclusion Advisor vertegenwoordigd is én wanneer voldoende capaciteit kan worden vrijgemaakt. Het programma vereist een flexibele budgettering, zodat het budget gedurende het project bijgesteld kan worden. Niet alle donoren waarderen een dergelijke aanpak, vandaar dat gezocht wordt naar donoren die de noodzaak van innovatie begrijpen en de bijbehorende implicaties voor budgettering, planning en uitvoering accepteren. Vooruitblik Het is de bedoeling om het EmployAble programma een vervolg te geven in dezelfde landen met toepassing van het ‘zes stappen model’, met extra aandacht voor de belangrijkste knelpunten uit de eerste fase van het project: toegang tot studiebeurzen, politiek draagvlak en inclusie van jongeren met een verstandelijke handicap. Het InBusiness programma zal verder ontwikkeld worden. Twee nieuwe Lab-programma’s worden gestart, namelijk ‘Livelihoods Improvement Challenge’ in Tanzania en Oeganda en een Lab-programma in Cambodja.

12 LIGHT FOR THE WORLD

2.2 Gezamenlijke programma’s “Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder”. Inclusie van mensen met een handicap in ontwikkelingsprogramma’s vereist de opbouw van capaciteit en daar is doorgaans veel tijd voor nodig. Daarom zoekt Light for the World samenwerking met andere organisaties om samen op zoek gaan naar pragmatische oplossingen voor vraagstukken. Gezamenlijke programma’s vergroten de kans dat op de lange termijn mensen met een handicap worden bereikt, ook als Light for the World zich terugtrekt. Samenwerking biedt het beste van twee werelden: de sectorale kennis van de ontwikkelingsorganisatie en de technische expertise op het gebied van inclusie van Light for the World. Het voorkomt tevens dat Light for the World een eigen structuur voor de implementatie op alle niveaus moet opzetten, wat relatief duur is. Bovendien bevordert een programma voor mensen met en zonder handicap de natuurlijke interactie tussen beide groepen. In elk gezamenlijk programma zit een standaard aantal activiteiten zoals onderzoek, training, coaching en lobby. Resultaten Dit jaar zijn vijf gezamenlijke programma’s geïmplementeerd. Twee van deze programma’s richten zich op vakonderwijs en werk voor jongeren met een handicap: in Zuid-Soedan met Dorcas en Edukans en in Oeganda met ZOA. Beide programma’s worden gefinancierd door de Europese Unie voor een totaalbedrag van 3,5 miljoen euro waarin 6.300 jongeren zijn bereikt, van wie 710 jongeren met een handicap. Een ander programma, om mensen met een handicap in Oeganda een stem te geven bij de lokale overheid, wordt uitgevoerd met NUDIPU en ADD International. USAID heeft $ 300.000 beschikbaar gesteld om vertegenwoordigers uit de gehandicaptengemeenschap toe te rusten in drie districten met een bevolking van totaal 350.000 mensen. De kennis over handicaps en lokale politiek komt goed van pas. In Cambodja wordt gewerkt met het Rode Kruis om ervoor te zorgen dat mensen met een handicap structureel zijn vertegenwoordigd in campagnes voor verkeersveiligheid. Het Cambodjaanse Rode Kruis werkt in alle regio’s en heeft tienduizenden vrijwilligers. Het vijfde programma getiteld ‘Strategic Partnership Convening and Convincing’ staat onder leiding van

ICCO en wordt gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking met een omvang van 35 miljoen euro. Light for the World participeert in dit vijfjarige project in Bangladesh, India, Ethiopië en Oeganda om mensen met een handicap te ondersteunen, partnerorganisaties en gehandicaptenorganisaties te verbinden en het bewustzijn rondom handicaps te vergroten. Uitdagingen Een gezamenlijk programma betekent dat Light for the World vanaf de start betrokken is in een consortium om inclusie van mensen met een handicap te borgen in het programma ontwerp. Het opbouwen van een consortium is arbeidsintensief en het duurt vaak lang voordat er fondsen worden toegekend. Dit vereist het bouwen aan relaties met organisaties die oprecht het verlangen hebben om inclusief te werken. Gedurende de implementatie is gebleken dat actieplannen regelmatig moeten worden herzien, rekening houdend met de beschikbare capaciteit, en dat goede aansturing van lokale medewerkers nodig is. Vooruitblik Werken in gezamenlijke programma’s is de meest wenselijke optie om langdurig met een ontwikkelingsorganisatie samen te werken, door hen te coachen en hun capaciteit op te bouwen. De wens is om volgend jaar vijf nieuwe programma’s te starten met bestaande partners in landen waar een Disability Inclusion Advisor vertegenwoordigd is.

5 gezamenlijke projecten met internationale ontwikkelingsorganisaties waarin we kennis en expertise leveren. In de gezamenlijke projecten is gemiddeld 6% van het budget bestemd voor Light for the World. Dankzij deze bijdrage worden mensen met handicap bereikt, die anders niet bereikt zouden zijn.

JAARVERSLAG 2016

2.3 Training en advies De capaciteit van partijen, die de inclusie van mensen met een handicap nastreven, willen wij versterken en daarmee hun impact vergroten. Daarom ontwikkelt de organisatie zich tot een knooppunt voor training en advies. De laatste jaren is er een toenemende vraag naar de diensten op het gebied van training en advies. Ook de vraag vanuit Light for the World International naar capaciteitsopbouw groeit. Om de groeiende vraag het hoofd te bieden is er een netwerk van Disability Inclusion Advisors. Er is een vertegenwoordiging in Ethiopië, Mozambique, ZuidSoedan, Oeganda, India, Cambodja en Nederland. Zij bieden trainingen en advies op maat voor hun regio. Naast dit team is er een netwerk van organisaties die gericht zijn op inclusieve ontwikkeling. De stichting versterkt dit netwerk en betrekt daarin ook organisaties die in de regio trainingen verzorgen of die deelnemen in gezamenlijke programma’s. Ook wordt gebouwd aan een netwerk van experts op het gebied van inclusie die het werk kunnen ondersteunen. De meeste trainingen van het Lab zijn betaalde consultancy opdrachten. Men zou de vraag kunnen stellen waarom een ontwikkelingsorganisatie geld vraagt voor diensten. De reden is dat de kosten van de trainers gedekt moeten worden. Bovendien gaat de dienstverlening verder dan alleen de opdracht. Niet zelden worden tijd en middelen gestoken in aanvullend onderzoek. Het einddoel is tenslotte het teweegbrengen van een positieve en duurzame verandering in het leven van mensen met een handicap. Resultaten Dit jaar zijn 29 trainingen, workshops en adviestrajecten verzorgd bij diverse partijen binnen inclusieve ontwikkeling. De meest opvallende zijn: • trainen van het Cambodjaanse Rode Kruis over inclusie van mensen met een handicap in campagnes voor verkeersveiligheid. • workshop voor het Austrian Development Agency over inclusief ondernemen. • bewustwordingstraject voor stafleden van het North East Rural Livelihood Programme in India; een programma gefinancierd door de Wereldbank dat 300.000 mensen bereikt.

Binnen Light for the World International zijn trainingen verzorgd voor stafleden in Burkina Faso en Mozambique en voor partnerorganisaties in India en Bolivia. Uitdagingen De vraag naar trainingen is enorm gegroeid het afgelopen jaar. Dit is verheugend, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Hoe aan de enorme vraag te voldoen? Leerpunt is om selectiever te zijn en strategische keuzes te maken, bijvoorbeeld door alleen te kiezen voor landen waar een eigen adviseur beschikbaar is. Bovendien bouwt de stichting aan een netwerk van consultants waar in voorkomende gevallen een beroep op kan worden gedaan. Vooruitblik Het leveren van goede kwaliteit blijft het uitgangspunt. Het komende jaar wordt extra aandacht besteed aan standaardisatie en kwaliteitsbewaking van de trainingen en diensten. Er wordt ook geïnvesteerd in de kennis en vaardigheden van de adviseurs. Halfjaarlijkse bijeenkomsten worden gebruikt om te leren en kennis te delen binnen het team van adviseurs en het netwerk van consultants.

10 partnerorganisaties hebben zichtbare stappen ondernomen inzake inclusie van mensen met een handicap in hun organisatie.

29 organisaties zijn getraind of geadviseerd inzake inclusie van mensen met een handicap.

14 LIGHT FOR THE WORLD

2.4 Lobby en advocacy Vanaf dit jaar zet Light for the World sterker in op lobby. Voor het creëren van een meer toegankelijke en inclusieve samenleving is namelijk publieke bewustwording, politieke wil en inclusief beleid nodig. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken financiert grote ontwikkelingsprogramma’s. Het is van belang dat het ministerie haar partnerorganisaties aanspreekt op de toegankelijkheid van deze programma’s, zoals projecten voor seksuele en reproductieve gezondheid, voedselzekerheid en werkgelegenheid. Ook ambassades spelen hierin een belangrijke rol. Daarnaast kan Nederland als lid van de Verenigde Naties en de Europese Unie in internationale fora oproepen tot structurele aandacht voor inclusie en rechten van mensen met een handicap. Resultaten Nederland heeft het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap geratificeerd en dit heeft gevolgen voor het buitenlandbeleid. Zo mogen nieuwe projecten bijvoorbeeld geen nieuwe barrières opwerpen. Dit werd nog eens onderstreept door een motie in de Tweede Kamer. Hoewel het implementatieplan nog verder uitgewerkt moet worden, is in de loop van het jaar al een aantal belangrijke stappen gezet op het gebied van: • Noodhulp Nederland heeft een expertmeeting georganiseerd voor noodhulporganisaties en het ministerie in samenwerking met Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD). Vervolgens heeft Nederland op de World Humanitarian Summit haar inzet voor inclusieve noodhulp internationaal kracht bij gezet door ondertekening van de ‘Charter on Inclusion of Persons with Disabilities in Humanitarian Action’. • Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) In DCDD-verband is gesproken met de Nederlandse ambassadeur voor Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten, Lambert Grijns. Grijns ondersteunt het pleidooi voor toegankelijke gezondheidsservices en heeft deze boodschap ook overgebracht aan de ambassades die dit thema als speerpunt hebben. Daarnaast heeft er een speciale procedure in de Tweede Kamer plaatsgevonden waar

Lieke Scheewe één van de sprekers was. Minister Ploumen heeft de Tweede Kamer beloofd om te zullen rapporteren in welke mate mensen met een handicap bereikt worden via de SRGR programma’s • Economische ontwikkeling Minister Ploumen heeft toegezegd om op het gebied van voedselzekerheid meer aandacht te zullen besteden aan boeren met een handicap. Op het gebied van werkgelegenheid wil zij Nederlandse bedrijven assistentie verlenen bij het bieden van een toegankelijke werkomgeving. Uitdagingen Met de ratificatie van het VN-verdrag is er aandacht bij beleidsmakers ontstaan voor inclusie van mensen met een handicap; een goed momentum om samen te werken aan nieuwe initiatieven en oplossingen. Na de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 moet opnieuw worden bekeken hoe het nieuwe beleid beïnvloed kan worden. Vooruitblik Aandacht blijft nodig voor de implementatie van het VN-verdrag door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast wordt binnen de specifieke thema’s noodhulp, seksuele en reproductieve gezondheid en economische ontwikkeling meer directe samenwerking gezocht met de ambassades en strategische partners. Tot slot zal de stichting zich meer gaan richten op de ondersteuning aan lokale partners en belangenorganisaties in hun lobby richting hun overheden.

JAARVERSLAG 2016

2.5 Leren en delen Binnen het Lab worden voortdurend nieuwe methodieken ontwikkeld. De stichting wil begrijpen hoe mensen met een handicap kunnen meedoen in de maatschappij, welke aanpak wel en niet werkt. Wat is de impact van het werk en waarom werkt het op die manier? Door structureel meer aandacht te geven aan onderzoek en documentatie, wordt nieuwe kennis uit experimenten verzameld en gedeeld met de wereld. Hiermee wordt gebouwd aan mechanismes voor onderzoek en monitoring van het werk. Samen met de partnerorganisaties worden stellingen en leerdoelen geformuleerd en gezocht naar antwoorden in de programma’s die worden uitgevoerd. Onderzoek heeft weinig nut als de uitkomsten niet worden gedeeld. Daarom is het documenteren een belangrijk onderdeel van het proces van leren en delen. Nieuwe informatie die voortkomt uit experimenten wordt vertaald naar richtlijnen en handleidingen en vindt haar weg naar publicaties en artikelen om te delen met anderen. Er wordt actief gezocht naar connecties met netwerken en organisaties om geleerde lessen te delen, resultaten te vergelijken en elkaars werk te versterken. Resultaten Dit jaar verscheen de publicatie ‘Count Me In’ in het Portugees, waarmee het totaal aantal beschikbare vertalingen nu op vier uitkomt. Andere publicaties waren: een artikel in een collegiaal getoetst vakblad over het monitoren van de implementatie van het VN-verdrag, het eerste handboek voor gebarentaal in Zuid-Soedan en een rapport over seksuele voorlichting voor vrouwen met een verstandelijke beperking in Ethiopië. Daarnaast is meegeschreven aan het boek ‘Together We Stand’ over inclusie van gemarginaliseerde groepen in humanitaire hulp. Deze publicaties zijn gebruikt om kennis te verspreiden over en de belangen te behartigen van mensen met een handicap. Het rapport over seksuele voorlichting bijvoorbeeld is door leden van de Tweede Kamer aangegrepen om te pleiten voor inclusie van mensen met een handicap in seksuele en reproductieve gezondheidszorg.

Er zijn drie leerplatformen gefaciliteerd waarin totaal 45 organisaties deelnamen. In deze platformen worden lokale ontwikkelingsorganisaties bijeen gebracht die willen leren over inclusie van mensen met een handicap in hun werk. De stichting coördineert een Facebook groep met meer dan duizend leden waar discussies worden gevoerd door kennishebbers op het gebied van inclusie. Tenslotte wordt ieder kwartaal een digitale nieuwsbrief uitgestuurd over actuele ontwikkelingen binnen het werkgebied en over de lopende programma’s van het Lab. Uitdagingen De grootste uitdaging is het ontvangen van kwalitatief hoogwaardige data van de veldkantoren om te gebruiken in publicaties. In het verleden werden publicaties gemaakt op basis van wat er beschikbaar was. Dit wordt opgelost door onderzoek als apart onderdeel te benoemen vanaf de start van het programma. Voor de start van een programma worden de leerdoelen geformuleerd en welke informatie daarvoor verzameld dient te worden. Vooruitblik De komende jaren wil de stichting meer kennis opbouwen over inclusie in economische ontwikkeling en gezondheidszorg. In 2017 staat een publicatie gepland over inclusief vakonderwijs. Onderzoek zal worden gedaan naar leiderschap bij vrouwen met een handicap en naar toegang tot gezondheidszorg voor mensen met een handicap. Met de programma’s ‘Livelihoods Improvement Challenge’ en ‘Every Life Matters’ wordt data verzameld en getest welke methoden wel en niet werken. De bevindingen worden gepubliceerd in de nieuwsbrief, de Facebook groep, relevante netwerkbijeenkomsten en op conferenties.

6 publicaties, richtlijnen en trainingsmethodieken zijn ontwikkeld. 45 organisaties zijn betrokken bij diverse leerplatformen en hebben specifieke oplossingen van het Lab toegepast.

16 LIGHT FOR THE WORLD

3. MARKETING & COMMUNICATIE De processen Marketing & Communicatie hebben als doel om de benodigde fondsen te werven ter realisatie van de doelstelling, alsmede het bekend maken van de stichting bij het Nederlandse publiek. In het jaarplan wordt bepaald welke activiteiten worden ondernomen en welke kosten daarvoor zijn gebudgetteerd. FONDSENWERVING Stichtingen Donaties van stichtingen en vermogensfondsen blijven onverminderd een belangrijke bron van inkomsten voor Light for the World. Met de meeste fondsen is de afgelopen jaren een duurzame relatie opgebouwd. Ook zijn met succes enkele nieuwe fondsen geworven. Aangezien een grote toezegging afliep en niet werd voortgezet, blijven de inkomsten dit jaar achter op de begroting. Particulieren De particuliere achterban is iets in omvang afgenomen, maar de gemiddelde gift stijgt zodat de inkomsten ongeveer gelijk blijven. Dankzij een nalatenschap overtreffen de inkomsten de begroting dit jaar. De senior relatiebeheerder onderhoudt contacten met vermogende donateurs. Voor de werving van nieuwe donateurs zijn fondswervende brieven meegestuurd bij christelijke magazines, ondersteund met een online bannercampagne. De resultaten hiervan bleven achter bij de verwachting. In samenspraak met het communicatiebureau wordt onderzocht welke verbeteringen er mogelijk zijn. Wel succesvol was een Direct Mail naar aangekochte adressen, waarbij de respons boven verwachting was. Deze actie zal in het nieuwe boekjaar worden herhaald. Kerken Een selectie van kerken in Nederland wordt jaarlijks schriftelijk benaderd met de vraag om Light for the World te steunen. Het zijn steeds wisselende kerken die de stichting steunen, maar de totale omvang van de giften blijft ongeveer gelijk. De verwachte groei in het jaarplan is helaas niet gerealiseerd.

Optiekbranche De stichting wordt ondersteund door honderden opticiens die een donatiebusje naast de kassa hebben staan. Daarnaast wordt ieder jaar in oktober een actieweek gehouden waar opticiens aan mee kunnen doen. Enkele producenten zijn als ‘member’ aan de stichting verbonden en maken een substantiële donatie over. De totale inkomsten zijn in lijn met vorig jaar. Bedrijven De nieuwe strategie biedt aanknopingspunten om meer bedrijven te verbinden met de doelstellingen van de stichting. Het gaat daarbij niet alleen om het geven van geld, maar ook om de inbreng van kennis en netwerken om de impact van werkgelegenheidsprojecten te vergroten. Er wordt bijvoorbeeld contact gezocht met bedrijven uit de hulpmiddelenbranche. Acties van derden Het werk van de stichting wordt voor een belangrijk deel mogelijk gemaakt door acties van derden. In de eerste plaats zijn dat de collega-organisaties in Oostenrijk, België en Tsjechië. In goed overleg kunnen zij fondsen werven voor de projecten van Light for the World Nederland. Het omgekeerde kan ook het geval zijn wanneer de stichting hier fondsen werft voor hun projecten. Andere partnerorganisaties die fondsen beschikbaar stellen zijn onder andere Edukans en Liliane Fonds. De restitutie door een Zuid-Soedanese partnerorganisatie die in een eerder jaar niet alle geplande activiteiten had uitgevoerd konden we toevoegen aan het investeringsbudget. Overheidssubsidie Nu Light for the World niet is geselecteerd als strategisch partner van de Nederlandse overheid, is het bedrag aan directe overheidssubsidie aanzienlijk minder dan in voorgaande jaren. Wel is Light for the World indirect betrokken bij programma’s gefinancierd door institutionele donoren. Zo komt er via ICCO en Dorcas indirect een bijdrage binnen voor het uitvoeren van projecten.

JAARVERSLAG 2016

COMMUNICATIE De stichting streeft naar goede communicatie met belanghebbenden. Alle partijen die op een bepaalde manier een relatie hebben met de stichting hebben recht op tijdige, relevante en juiste informatie. Mede daarom is er een ISO 9001 kwaliteitshandboek om te waarborgen dat dit proces goed verloopt. Het Nederlandse publiek Het is een statutaire doelstelling om bij het Nederlandse publiek aandacht te vragen voor de leefsituatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. Conform het jaarplan zijn hiervoor verschillende middelen ingezet: • Het versturen van persberichten over actuele thema’s, zoals de situatie van vluchtelingen met een handicap en de ontwikkeling van een gebarentaal voor Zuid-Soedan. • Aanwezigheid op evenementen, zoals de Familiedagen. • Het verzorgen van presentaties, zoals bij vrouwenverenigingen, ouderenbonden en serviceclubs. • Partnerschap bij de Week van het Christelijke Boek. • Het plaatsen van artikelen op website en social media. Donateurs Particuliere donateurs ontvangen drie keer per jaar het ‘Journaal’. Het magazine bevat artikelen over actuele ontwikkelingen, bereikte resultaten, verhalen uit projecten en activiteiten in het land. Daarnaast is er de digitale nieuwsbrief die tien keer per jaar verschijnt. Het plaatsen van berichten op Facebook en Twitter blijkt ook in een behoefte te voorzien, gelet op het stijgende

aantal volgers. Nieuwsberichten zijn te vinden op de website, net als de jaarrekening en het jaarverslag. Donateurs met een gift van € 450 of hoger ontvangen een gedetailleerde rapportage over de besteding van hun gift. De wensen van de donateur worden, waar mogelijk, gerespecteerd. Bij iedere mailing kan de donateur de postvoorkeuren aanpassen. Hetzelfde geldt voor telefonische werving, waarbij het ‘recht-van-verzet’ en ‘bel-me-niet’ actief worden aangeboden. Klachten Een klacht is een uiting van ontevredenheid van een klant waarbij de organisatie niet aan de verwachtingen heeft voldaan. Een aantal klachten heeft betrekking op de toonzetting van een mailing aan het begin van het jaar. Twee klachten kwamen van stichtingen over een projectrapportage. Er zijn geen klachten ontvangen van partnerorganisaties of ontvangers van hulp. Alle klachten zijn geadministreerd en afgehandeld via het klachtenregister. Er zijn maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. Het internationale publiek In het kader van de nieuwe strategie is de noodzaak toegenomen om het ‘Lab’ internationaal te profileren. Hiervoor is een Engelstalige folder verspreid in eigen netwerken. Ook is er een speciale website voor het Lab gemaakt. Via social media en Google Adwords wordt verkeer naar deze website gegenereerd. Het doel voor het volgende jaar is om de website uit te bouwen tot een kennisportaal voor organisaties die aan de slag willen met inclusieve ontwikkeling.

18 LIGHT FOR THE WORLD

4. ORGANISATIE BESTUUR Bestuursverslag In de verslagperiode is de samenstelling van het bestuur niet gewijzigd. Het bestuur is vier keer in vergadering bijeen geweest, waarbij uiteenlopende financiële, organisatorische en strategische onderwerpen de belangrijkste agendapunten waren. Het jaarverslag en de jaarrekening 2015 zijn goedgekeurd alsmede de begroting en het jaarplan voor 2017. Op advies van de accountant is een besluit genomen over het verlagen van de continuïteitsreserve. Tevens is gesproken over duurzaam beleggen, wat ertoe heeft geleid dat het deposito is ondergebracht bij een andere bank. Nieuw op te starten projecten vanuit de nieuwe strategie zijn uitvoerig gepresenteerd en besproken in de bestuursvergaderingen. Als uitvloeisel van de nieuwe strategie zijn de doelstellingen in de statuten van de stichting geactualiseerd (zie hoofdstuk 1). Daarnaast is er de nodige aandacht besteed aan personele ontwikkeling. Er zijn nieuwe functieprofielen

vastgesteld voor de gehele organisatie. Het resultaat daarvan is zichtbaar in het organigram (figuur 4.1). De nieuwe manier van samenwerken met Light for the World International kreeg dit jaar haar beslag. De ervaringen zijn overwegend positief. Light for the World International onderschrijft de unieke rol die de Nederlandse organisatie inneemt. Over en weer wordt constructief samengewerkt. Er is een grote bereidheid om elkaars activiteiten te versterken. Er is een analyse gemaakt van de risico’s voor de organisatie (tabel 4.1). Een matrix geeft de mogelijke risico’s, een inschatting van de waarschijnlijkheid en de grootte van de impact aan. Daarbij zijn preventieve maatregelen benoemd en mitigerende maatregelen die genomen worden als een probleem zich voordoet om de negatieve impact zo klein mogelijk te houden. Voor de meeste risicogebieden was al beleid om risico’s in te perken; bijvoorbeeld het risico van corruptie bij projectpartners. Voor de gebieden waar het beleid kan worden aangescherpt zijn acties gedefinieerd en uitgevoerd. De risicoanalyse is vastgesteld in de bestuursvergadering van juni.

Padmanabhan

Murali

Inclusion Advisor -

Advisor - India SCA

David Curtis

Cambodia SEAP

Disability

Harry Verhoef

Volunteer

Disability Inclusion

vacancy

Volunteer

Bart Lont

Communication officer

Event officer

Bart Lont

Marketing &

Online Marketing &

Eelco Akkerboom

Communication

Marketing &

Bart Lont

Quality Manager

Atukwatse

Meldah

Advisor - Uganda CEA

Disability Inclusion

Eelco Akkerboom

Account Manager

Disability Inclusion

Boersma

Marieke

Advisor - Ethiopia

Finance

Klaas Aikes

programmes

Advisor - special

Faso via L-INT

Advisor - Burkina

Disability Inclusion

Judith Baart

via L-INT

Sudan

Advisor - South

Disability Inclusion

Paul Mbatia

Business Development

Specialist Unit

Kareen Hol

Office manager

Support Unit

Documentation

Research &

Veldhuisen

Arjen van

Disability Inclusion

Lieke Scheewe

Disability Rights

Sander Schot

Programmes

Kareen Hol

Human resources

Matthijs Nederveen

Executive Director a.i.

via L-INT

Mozambique

Inclusion Advisor -

Disability

consultants

Pool of associate

Paulien Bruijn

Disability Inclusion

Anita Sengalrayan

Proj. secretary

JAARVERSLAG 2016

Figuur 4.1 Organigram

directeur en bestuur.

wordt ingediend bij een institutionele donor.

terugbetalen.

opzeggen.

bij een crash van het IT systeem.

projectinformatie gaan verloren

Gegevens van donateurs of

** 1 = kleine kans, 3 = grote kans

* 1 = lage impact, 3 = hoge impact

Verlies van informatie

werkdruk niet aankunnen.

staf.

Stafleden die een toenemende

buitenland

financieel risico, onveiligheid

geweld tegen staf in

Burnout bij stafleden

Bedreigt voortgang project,

Ziekte van of

het IT systeem.

Dagelijkse back-up, firewall, maandelijks onderhoud op

feedback geven en vroege detectie.

Voortdurende monitoring, werken aan een cultuur van

veiligheidshandboek.

Volg de preventieve maatregelen in het

op verwachte

planning. Back-up inlezen.

voor personele consultants.

Ontwikkelen tool

monitoren.

bouwen aan een netwerk van

Inhuren tijdelijke staf,

aanbieden psychosociale hulp.

veiligheidshandboek, zoals

Volg de aanbevelingen in het

inkomsten en dit

aanpassen

(Minbuza, stichtingen).

Projectbudget

per jaar geeft, stopt ermee

Andere donoren zoeken.

financiering

gerechtelijke stappen.

klachtenregeling. 2

Blijven streven naar diversificatie in fondsen.

protocol.

communicatie

Ontwikkelen

Donor die meer dan € 200.000

een van de projecten

anti-corruptiebeleid.

Volg de procedure van het

Grote donor stopt met

partnerorganisaties.

Anti-corruptiebeleid, projectbegeleiding, audit op

Communicatieprotocol en

Beleid voor de bescherming van kinderen,

Imagoschade.

fondswervingsplan.

Geval van misbruik in

media

Imagoschade, donateurs die

wordt belicht in de

sociale innovatie omarmen.

visuele handicap (naast andere handicaps).

nieuwe strategie.

Geval van corruptie

stichtingen en bedrijven die

concreet. Laat impact zien voor mensen met een

omarmen, staan niet open de

nieuwe strategie

aanpak van Light for the World

gaan niet mee in de

Donoren die de traditionele

Bestaande donoren

Communicatie- en

donoren.

de donor, communicatie met

partners worden doorgelicht voordat een aanvraag

we de toekenning moeten

ontwikkel relaties met

institutionele

project. Communicatie met

worden vastgelegd in contracten. Systemen van lokale

donor. De kans bestaat dat

Verbreed de achterban,

contracten met

boeken voor afloop van het

verzonden. Verantwoordelijkheden partnerorganisaties

de criteria van de institutionele

Benadruk de noodzaak voor innovatie. Hou projecten

het aangaan van

Benadruk de impact van ons werk naar alle donoren.

richtlijnen voor

zorgvuldig controleren van de

controleert financiële rapporten voordat ze worden

wanneer ze niet voldoen aan

Ontwikkel

3 partnerorganisatie voor het

Preventie Samenwerken met auditor en

A*B

Specifieke richtlijnen per project. Hoofd Programma’s

aangemerkt als oneigenlijk

-oneigenlijke uitgaven

lijkheid** (B) Interne administratieve en financiële procedures.

Uitgaven kunnen worden

Institutionele donoren

(A)

Actie 2016

Impact* WaarschijnMaatregel

Mogelijk gevolg

Risico

20 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 4.1 Risicoanalyse

JAARVERSLAG 2016

Directie-evaluatie Vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid van de directeur heeft de directie-evaluatie plaatsgevonden met de waarnemend directeur. De samenwerking met het bestuur is constructief. De directeur en de waarnemend directeur hebben geen nevenfuncties. Zelfevaluatie De zelfevaluatie van het bestuur heeft plaatsgevonden in december. Er is gesproken over de rol van het bestuur als toezichthouder. Er is afgesproken dat dit onderwerp uitvoeriger wordt behandeld in een aparte vergadering. Samenstelling en benoeming Het bestuur streeft naar een multidisciplinaire samenstelling. Naast een algemeen profiel voor de leden van het bestuur zijn er specifieke profielen voor

onder meer een juridisch deskundige, een financieel deskundige en deskundigen op het gebied van inclusie, marketing en ontwikkelingssamenwerking. Wanneer een vacature ontstaat, zoeken bestuursleden op basis van de profielschets in eigen netwerken naar geschikte kandidaten. De profielschets wordt ook op de website geplaatst, zodat de vacature feitelijk open staat voor iedereen. Wanneer een geschikte kandidaat is gevonden wordt deze tijdens een reguliere bestuursvergadering benoemd. Bezoldiging Bestuursleden ontvangen geen bezoldiging, maar kunnen een vergoeding ontvangen voor gemaakte reiskosten. Een regeling daarvoor is door het bestuur vastgesteld.

Tabel 4.2 Samenstelling bestuur

Naam, woonplaats, functie

(Neven)functies

In bestuur

Herbenoembaar

Aftredend

Dhr. ir. M.J. van Hulst, Amersfoort, Voorzitter

Directeur Partijbureau ChristenUnie

2012

2016 - 2020

2024

Mw. mr. M.J. van Dasselaar, Ede, Secretaris

Zelfstandig juridisch adviseur

2010

2014 - 2018

2022

Dhr. mr. T.J.P. Folmer, Apeldoorn, Penningmeester

Fiscalist HZW accountants en belastingadviseurs Veenendaal

2015

2019 - 2023

2027

Dhr L.J. van der Herberg, Baarn, Lid

Gepensioneerd, VP Marketresearch

2009

2013 - 2017

2021

Dhr. drs. Th. van Stuijvenberg, Managing Partner VSB Business Recovery & Co Utrecht, Lid

2015

2019 - 2023

2027

Dhr. dr. F. Lion, Nijmegen, Lid

Gepensioneerd oogarts

2006

2010 - 2014

2018

Dhr. drs. J.B. Wesemann, Houten, Lid

Gepensioneerd adviseur disability

2015

niet > 3 jaar

eind 2018

22 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 4.3 Kengetallen

Omschrijving

streefgetal

2016

2015

2014

Percentage vrouwelijke werknemers

50%

47%

50%

Percentage medewerkers met een handicap

10%

13%

Bestuursmodel Het bestuur heeft in de verslagperiode gefunctioneerd volgens het ‘instructiemodel’, met dien verstande dat de directeur van het bestuur een vergaande algemene volmacht heeft gekregen voor de dagelijkse leiding van de stichting, de beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering. De volmacht is ten behoeve van derden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De directietaken en bevoegdheden zijn uitgewerkt in het directiereglement. Hierin is tevens vastgelegd voor welke zaken de directie voorafgaande toestemming nodig heeft van het bestuur en hoe het bestuur geïnformeerd moet worden zodat het in staat is zijn controlerende bevoegdheden uit te oefenen. Per vergadering is aangegeven welke stukken er besproken worden zodat een adequate risicobeheersing mogelijk is. Het bestuur stelt het beleid vast, geeft hieraan richting en houdt toezicht op de uitvoering. Het bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid voor het besturen van de rechtspersoon. Intern is afgesproken dat het bestuur de aan de directeur gemandateerde taken niet zelf zal uitoefenen en niet lichtvaardig zal terugnemen. Bij deze structuur zijn de juridische verhoudingen duidelijk, terwijl de directie voldoende armslag heeft om de stichting te leiden. ORGANISATIE Personeel De personeelsomvang van het kantoor in Nederland bedroeg per 31 december 2016 12,96 fte. Beloning De stichting hanteert een eigen rechtspositieregeling. Voor de beloning worden de salarisschalen van de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening gevolgd.

Op basis van het jaarlijkse functioneringsgesprek met de medewerker wordt besloten over de eventuele toekenning van een volgende trede in de salarisschaal. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim is door de arbodienst becijferd op 8,67%. Dit hoge percentage kan worden verklaard door de langdurige arbeidsongeschiktheid van de directeur en het zwangerschapsverlof van een medewerker. Bezoldiging directie De directeur wordt bezoldigd conform schaal 14 van de arbeidsvoorwaardenregeling (tabel 4.4). Het bedrag is ruim onder de maximumnorm van 158.000 euro die in de beloningsregeling van VFI is vastgelegd. Deze regeling is gebaseerd op de - door de commissie Wijffels opgestelde - Code Goed Bestuur voor Goede Doelen. Vrijwilligers De inzet van vrijwilligers is zeer waardevol. Eén vrijwilliger assisteert bij administratieve werkzaamheden op kantoor. Twee vrijwilligers verzorgen presentaties en een andere vrijwilliger organiseert zangavonden. Verder wordt een beroep gedaan op een groep vrijwilligers voor evenementen. Twee van de drie vaste vrijwilligers zijn ervaringsdeskundigen omdat ze zelf een handicap hebben. Er wordt naarstig gezocht naar extra vrijwilligers ter ondersteuning van de werkzaamheden. Kwaliteit Er wordt grote waarde gehecht aan een professionele bedrijfsvoering waarbij de kans op fouten, fraude en verstoring van processen zo laag mogelijk wordt gehouden. Voor dat doel is een kwaliteitshandboek in gebruik. Het systeem voldoet aan de ISO9001 en Partos9001 norm voor kwaliteitsmanagementsystemen.

JAARVERSLAG 2016

Conform het auditplan is in augustus een interne audit uitgevoerd. De geconstateerde opmerkingen en tekortkomingen zijn uitgewerkt in ‘Maatregelen ter verbetering’. De kwaliteitscoördinator ziet er op toe dat de gewenste verbeteringen worden gerealiseerd. In september is de externe audit uitgevoerd en daarbij zijn geen tekortkomingen geconstateerd. De ISOcertificering is met een jaar verlengd.

Duurzaam ondernemen De stichting streeft naar duurzame ontwikkeling. Daarbij past ook een duurzame bedrijfsvoering. Dit jaar zijn zonnepanelen geplaatst op het kantoor. Deze zijn gefinancierd uit een interne opslag op vliegtickets ter compensatie van CO2 uitstoot van vliegreizen. Het papiergebruik op kantoor daalde licht. Onderdeel van het inkoopproces is het toetsen van leveranciers op hun beleid voor duurzaam ondernemen.

CBF Erkend Goed Doel Het CBF-Keur is dit jaar vervangen door het CBF Erkend Goed Doel. De nieuwe erkenningsregeling kijkt veel verder dan enkel fondsenwerving en/of kostenpercentages. Het nieuwe, bredere toezicht gaat uit van de filantropische keten. Die bestaat uit acht onderdelen en geeft weer op welke onderdelen organisaties volgens de nieuwe normen getoetst moeten worden en hoe de onderdelen met elkaar in verband staan.

Tabel 4.4 Bezoldiging

De heer G.Th. ten Hove

De heer M. Nederveen

Functie: Directeur

Functie: Interim Directeur

Dienstverband

onbepaald

Dienstverband

onbepaald

Aard (looptijd)

Parttime percentage Periode

100 1/1 – 31/12

Jaarbezoldiging Brutosalaris/vergoeding

Parttime percentage Periode

100 1/1 – 31/12

Jaarbezoldiging 73.071

Brutosalaris/vergoeding

69.882

Vakantiegeld

6.474

Vakantiegeld

5.601

Eindejaarsuitkering

6.550

Eindejaarsuitkering

6.264

Sociale lasten

9.613

Sociale lasten

9.613 8.521

Pensioenlasten

10.896

Pensioenlasten

Uitkering ziekengeld

-65.185

Totaal bezoldiging 2016

99.881

Totaal bezoldiging 2016

41.419

65.830

Totaal bezoldiging 2015

57.685

Totaal bezoldiging 2015 (1/5 - 31/12)

24 LIGHT FOR THE WORLD

5. FINANCIËN In financieel opzicht was het geen gemakkelijk jaar. De afnemende steun van de Nederlandse overheid was weliswaar voorzien, maar het vinden van alternatieve inkomstenbronnen bleek geen vanzelfsprekendheid te zijn. Er zijn goede contacten gelegd met vermogensfondsen in binnen- en buitenland en het vergt nu eenmaal veel tijd en energie voordat er een concrete toezegging op tafel ligt. Er is op een goede manier geanticipeerd op de lagere inkomsten door te snijden in de projectbestedingen. De totale baten zijn ongeveer € 900.000 lager dan vorig jaar en komen uit op iets meer dan € 3,0 miljoen. De besteding aan de doelstelling en de overige lasten daalden met € 800.000 en komen eveneens uit op € 3,0 miljoen. Per saldo resteert een bescheiden positief resultaat. BATEN De afname van baten uit donaties en giften wordt grotendeels verklaard door het feit dat een vermogensfonds haar steun niet heeft voortgezet. Dit betrof een aanzienlijke bijdrage. Verder is de opbrengst uit nalatenschappen lager dan het vorige jaar. Dit is een gegeven waar niet op gestuurd kan worden. De acties van derden laten een mooie groei zien en dit biedt perspectief voor de komende jaren. Het past in de strategie om in toenemende mate te werken in gemeenschappelijke programma’s. De overheidssubsidies zijn verdwenen bij de baten, wat een aanslag betekent op de totale inkomsten. De

negatieve rentebaten vloeien voort uit een langlopende lijfrenteverplichting die uit hoofde van een nalatenschap is aangegaan. Deze verplichting wordt ieder jaar herberekend en kan positieve of negatieve rentebaten tot gevolg hebben. BESTEDING Van de totale lasten is 83,8%, dat is ruim € 2,5 miljoen, besteed aan de doelstelling. Dit jaar kon aanzienlijk minder worden besteed in de projecten vanwege teruglopende inkomsten. Bij het aangaan van verplichtingen voor het jaar 2016 is daar al op geanticipeerd. De overige lasten zijn ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar. Het fondsenwervingspercentage is berekend op 17,5%. Deze blijft ruim binnen de norm van het CBF, maar overschrijdt de intern vastgestelde norm. De voornaamste reden is de investering in een nieuwe website die boekhoudkundig niet over meerdere jaren mag worden afgeschreven. Dit was niet voorzien. De directe kosten van fondsenwerving zijn voor 20% toegerekend aan de doelstelling vanwege voorlichting en voor 80% toegerekend aan de werving van baten uit eigen fondsenwerving. De personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten en afschrijving zijn verdeeld over de doelstelling (71,7%), eigen fondsenwerving (17,2%), werving subsidies (4,2%) en beheer en administratie (6,9%).

Tabel 5.1 Percentages

Omschrijving

streefgetal

2016

2015

2014

Besteed aan doelstelling (bestedingen aan doelstellingen/totale lasten)

90,0%

83,8%

86,6%

89,9%

Kostenpercentage fondsenwerving (kosten eigen fondsenwerving/baten eigen fondsenwerving)

15,0%

17,5%

14,2%

10,6%

Kostenpercentage beheer & administratie (kosten beheer en administratie/totale lasten)

3,0%

2,6%

2,2%

2,6%

JAARVERSLAG 2016

Foto: Benno Neeleman Training op de werkplek met behulp van een gebarentolk.

RESULTAAT EN RESERVES De stichting streeft ernaar om inkomsten en uitgaven met elkaar in balans te brengen. Het huishoudboekje beweegt zich binnen smalle marges. Het overschot van dit jaar wordt toegevoegd aan de reserves. Omdat de stichting aan het begin van ieder jaar projectverplichtingen aangaat zonder dat er zekerheid is over de inkomsten, is het aanhouden van reserves onvermijdelijk. Het bestuur ziet erop toe dat de reserves zo laag mogelijk worden gehouden. Reserves worden berekend op basis van de cash flow, de benodigde reserve voor opvang van risico’s en de minimaal

benodigde reserve bij discontinuïteit. De totale omvang van de reserves is ongeveer gelijk gebleven aan vorig jaar. De middelen van de continuïteitsreserve en andere tijdelijk beschikbare middelen worden uitsluitend belegd op een spaarrekening of depositorekening van banken in Nederland. Met deze middelen worden baten gerealiseerd die ten goede komen aan de projecten en wordt het risico van verlies op de hoofdsom welhaast uitgesloten.

26 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.2 Balans per 31 december (na resultaatbestemming)

ACTIVA

31-12-2016 €

31-12-2015 €

PASSIVA

Vaste activa

Reserves en fondsen

Materiële vaste activa

Reserves

31-12-2016 €

31-12-2015 €

Gebouwen

83.010

88.638

Continuïteitsreserve

1.400.000

1.500.000

Inventaris

18.773

22.348

Reserve financiering activa

218.872

Vervoermiddel

4.904

24.482

Instandhoudingsreserve

497.525

164.952

106.687

135.468

Reserve noodhulp

50.000

1.947.525

1.933.824

25.000

83.404

25.000

83.404

Uitkeringsverplichting

402.271

401.584

Projecten

95.000

113.000

497.271

514.584

Projectverplichtingen

32.325

16.292

Belastingen en sociale lasten

54.988

57.979

Overige kortlopende schulden

122.308

145.664

209.621

219.935

2.654.417

2.668.343

Financiële vaste activa Kapitaaldeelnamen

Vlottende activa

Te ontvangen projectbijdragen

55.711

119.249

Te vorderen uit nalatenschappen

35.000

127.500

Liquide middelen

Totaal activa

Bestemmingsfondsen Voorzieningen

Vorderingen

Overige vorderingen en activa

Fondsen

Kortlopende schulden 23.569

23.104

114.280

269.853

2.408.450

2.179.618

2.654.417

2.668.343

Totaal passiva

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.3 Staat van baten en lasten

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

Eigen fondsenwerving

2.131.150

2.574.000

2.666.727

Acties van derden

840.814

631.210

815.493

Subsidies van overheden

85.142

432.977

Rentebaten

-10.671

12.000

25.247

3.046.435

3.217.210

3.940.444

2.366.735

2.537.914

3.126.303

175.994

159.300

177.449

2.542.729

2.697.214

3.303.752

372.240

381.462

378.324

39.975

43.859

50.310

412.215

425.321

428.634

77.790

85.348

82.652

3.032.734

3.207.883

3.815.038

13.701

9.327

125.406

Baten

Totaal baten Lasten Besteed aan doelstellingen Participatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden Voorlichting

Kosten werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten verkrijging subsidies

Beheer en administratie Kosten van beheer en administratie

Totaal lasten Overschot/tekort

28 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.4 Resultaatbestemming

Realisatie 2016 €

Realisatie 2015 €

-218.872

-22.333

-100.000

332.573

97.739

50.000

13.701

125.406

13.701

125.406

Resultaatbestemming reserves Reserve financiering activa Continuïteitsreserve Instandhoudingsreserve Reserve noodhulp

Resultaatbestemming fondsen Bestemmingsfondsen Totaal

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.5 Kasstroomoverzicht

2016 €

2015 €

Totaal baten

3.046.435

3.940.444

Totaal lasten

3.032.734

3.815.038

Overschot/tekort

13.701

125.406

Afschrijvingen

17.710

25.116

Cash-flow

31.411

150.522

326.111

Te ontvangen projectbijdragen

63.538

132.132

Te vorderen nalatenschappen

92.500

-112.384

-465

53.911

Mutatie voorzieningen

-17.313

48.313

Projectverplichtingen

16.033

-12.129

Belastingen/sociale lasten/pensioenen

-2.991

-1.023

Kasstroom uit operationele activiteiten

Mutaties in Effecten

Overige vorderingen activa

Overige kortlopende schulden

-23.356 28.160 127.946

463.091

159.357

613.613

-6.545

-2.783

17.616

Investeringen in financiële vaste activa

58.404

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

69.475

-2.783

228.832

610.830

2.179.618

1.568.788

228.832

610.830

2.408.450

2.179.618

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa

Totale kasstroom Saldo liquide middelen begin Totale kasstroom Saldo liquide middelen eind

57.332 12.219

Kantoor- en algemene kosten

Afschrijvingen

17,5% 2,6%

Kosten beheer en administratie: Kosten beheer en administratie/totale lasten

13,8

3.032.734

17.710

83.089

22.303

957.308

193.847

137.225

2,7%

14,8%

84,1%

83,8%

3.207.883

26.530

93.600

24.950

1.040.303

179.000

123.500

1.720.000

€

1.621.252

Begroot 2016

Totaal 2016

Fondsenwervingspercentage: Eigen fondsenwerving/baten eigen fondsenwerving

77.790

1.276

5.982

1.606

68.926

Beheer en administratie €

83,8%

39.975

656

3.074

825

35.420

Kosten werving subsidies €

Doelbestedingspercentage van de lasten: Bestedingen aan doelstellingen/totale lasten

372.240

3.559

16.701

4.483

197.419

155.078

Eigen fondsenwerving €

83,5%

175.994

38.769

137.225

€

Voorlichting

Werving baten

Doelbestedingspercentage van de baten: Bestedingen aan doelstellingen/totale baten

Gemiddeld aantal fte’s

2.366.735

15.389

Huisvestingskosten

Totaal lasten

660.543

Directe kosten fondsenwerving

Personeelskosten

1.621.252

Participatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden €

Doelstelling

Publiciteit en communicatie

Subsidies en bijdragen

Lasten

Bestemming

2,2%

14,2%

86,6%

83,8%

14,6

3.815.038

25.116

76.342

28.144

1.068.251

215.366

134.376

2.267.443

€

Totaal 2015

30 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.6 Overzicht lastenverdeling

JAARVERSLAG 2016

Grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat

Algemene grondslagen De jaarrekening is opgesteld conform Richtlijn 650 “Fondsenwervende Instellingen” zoals opgenomen in de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Doel van deze Richtlijn is inzicht te geven in de kosten van de organisatie en besteding van de gelden in relatie tot het doel waarvoor die fondsen bijeengebracht zijn. De jaarrekening is opgesteld in Euro’s.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa benodigd voor de doelstelling en voor de bedrijfsvoering worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs verminderd met de op basis van de geschatte gebruiksduur bepaalde afschrij-vingen, met inachtneming van een eventuele restwaarde. De afschrijvingen bedragen een percentage van deze verkrijgingsprijs.

Vergelijkende cijfers De vergelijkende cijfers over 2015 zijn waar relevant aangepast om vergelijkbaarheid met het verslagjaar mogelijk te maken.

Effecten De effecten zijn gewaardeerd tegen de reële waarde.

Consolidatie Het bestuur van Stichting Light for the World Nederland is eveneens het bestuur van Stichting Open Oog. In de jaarrekening van Stichting Light for the World Nederland zijn geen geconsolideerde cijfers opgenomen waarin het resultaat en het vermogen van Stichting Open Oog zijn betrokken omdat de betekenis van deze stichting op het geheel te verwaarlozen is. GRONDSLAGEN VAN WAARDERING Algemene grondslagen van waardering Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs. Valutaomrekening Een transactie in vreemde valuta wordt bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen de functionale valuatakoers op transactiedatum. Monetaire balansposten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de functionele valuatakoers op balansdatum. Koersverschillen die optreden bij de afwikkeling dan wel de omrekening van monetaire posten in vreemde valuta worden verwerkt in de staat van baten en lasten.

Vorderingen, liquide middelen, schulden en overlopende activa en passiva De vorderingen, liquide middelen, schulden en overlopende activa en passiva zijn opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs; waardering geschiedt onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid, gebaseerd op een individuele beoordeling van de vorderingen. Projectverplichtingen zijn opgenomen op basis van een besluit ter zake, welke schriftelijk is kenbaar gemaakt aan de ontvanger van de subsidie en worden ten laste gebracht van het boekjaar waarin de projectactiviteiten dienen te worden uitgevoerd door de uitvoerende projectpartner. Reserves en fondsen Reserves betreffen gelden ter vrije besteding van de Stichting. Door het bestuur kunnen doelreserves worden aangehouden voor aanwending aan een specifiek doel. Fondsen betreffen gelden die besteed moeten worden in het kader voor de doelstelling waarvoor deze ter beschikking zijn gesteld. Dit betreft het niet bestede deel van toegekende donaties en andere fondsen en gelden die vastliggen in vaste activa. Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen als waarschijnlijk of vaststaand is dat een verplichting zich gaat voordoen maar waarvan de omvang of het tijdstip van uitstroom van middelen niet bekend is.

32 LIGHT FOR THE WORLD

Grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat (vervolg)

GRONDSLAGEN VAN RESULTAATBEPALING Algemene grondslagen van resultaatbepaling Het resultaat is bepaald als het verschil tussen de baten en alle hiermee verbonden kosten en andere aan het verslagjaar toe te rekenen lasten, met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten De baten zijn gevormd door alle aan het verslagjaar toe te rekenen opbrengsten. Nalatenschappen worden opgenomen in het verslagjaar waarin de omvang van de nalatenschap be-trouwbaar kan worden vastgesteld, derhalve indien de betaling is aangekondigd. Voorschotten worden verantwoord in het boekjaar waarin zij worden ontvangen. Giften in natura worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Lasten Financiële baten en lasten betreffen de op de verslagperiode betrekking hebbende renteopbrengsten en –lasten. Projectverplichtingen Projectverplichtingen worden ten laste gebracht van het boekjaar waarin de contractueel afgesproken projectperiode valt. De projectbestedingen worden derhalve toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben.

Personeelsbeloning Salarissen en sociale lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarin deze verschuldigd zijn, in overeenstemming met de arbeidsovereenkomsten. De Stichting heeft aan haar personeel een pensioen toegezegd op basis van middelloon. De pensioenregeling is ondergebracht bij het pensioenfonds PGGM. In de jaarrekening wordt de jaarlijkse pensioenpremie als last verantwoord. Kostentoerekening De directe kosten van fondsenwerving zijn voor 20% toegerekend aan de doelstelling vanwege voorlichting en voor 80% toegerekend aan de werving van baten uit eigen fondsenwerving. De personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten en afschrijving zijn verdeeld over de doelstelling 71,7% (2014: 73,5%), eigen fondsenwerving 17,2% (2014: 11,6%), werving subsidies 4,2% (2014: 5,5%) en beheer en administratie 6,9% (2014: 9,4%).

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.7 Toelichting op de balans - materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het hierna volgende schema samengevat: Gebouwen €

Inventaris €

Vervoermiddelen €

Totaal €

Aanschafwaarde

187.593

120.256

36.910

344.759

Cumulatieve afschrijvingen

-98.955

-97.908

-12.428

-209.291

88.638

22.348

24.482

135.468

6.545

Afschrijvingen

-5.628

-10.120

-1.962

-17.710

Desinvestering

-27.100

Afschrijvingen Desinvestering

9.484

-5.628

-3.575

-19.578

-28.781

187.593

126.801

9.810

324.204

-104.583

-108.028

-4.906

-217.517

83.010

18.773

4.904

106.687

Stand per 1 januari 2016

Mutaties boekjaar 2016 Investeringen

Stand per 31 december 2016 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

De afschrijvingen zijn berekend op basis van de volgende jaarlijkse afschrijvingspercentages: Gebouwen (exclusief grond) 3% Inventaris 10 - 25% Vervoermiddel 20%

34 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.8 Toelichting op de balans - financiële vaste activa

2016 €

2015 €

83.404

Kapitaaldeelname PerspActive

25.000

Saldo per 31 december

25.000

83.404

Financiële vaste activa Kapitaaldeelname Co-Prisma

Dit betreft een deelname via Co-Prisma in de Coöperatie ICCO U.A. in verband met het ontvangen van overheidssubsidie.

Tabel 5.9 Toelichting op de balans - vorderingen

2016 €

2015 €

1.572

3.235

108

1.171

1.428

Vooruitbetaalde bedragen

5.500

3.793

Te ontvangen ziekengelduitkering

5.393

8.242

Overige vorderingen

9.568

5.235

23.569

23.104

Overige vorderingen Nog te ontvangen rente Vorderingen ter zake van pensioenen Waarborgsommen

Saldo per 31 december

Een voorziening voor oninbaarheid wordt niet noodzakelijk geacht.

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.10 Toelichting op de balans - liquide middelen

2016 €

2015 €

1.286

1.073

2.337.841

1.985.206

69.323

193.339

2.408.450

2.179.618

Liquide middelen Kas Spaarrekening Rekening-courant banken Saldo per 31 december

De liquide middelen zijn vrij opneembaar.

36 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.11 Toelichting op de balans - reserves

2016 €

2015 €

1.500.000

-100.000

1.400.000

1.500.000

Continuïteitsreserve Saldo per 1 januari Mutatie volgens resultaatbestemming Saldo per 31 december

De continuïteitsreserve wordt gevormd voor dekking van risico’s op korte termijn en om zeker te stellen dat ook in de toekomst aan verplichtingen kan worden voldaan en is bepaald op € 1.400.000 met een bandbreedte van € 100.000. De grondslag hiervoor bedraagt een door het bestuur goedgekeurde onderbouwing van drie elementen: • benodigd voor werkkapitaal • benodigd voor financiering van vaste activa • aanhouden van buffers voor mogelijke tegenvallers op basis van een risicoanalyse Reserve financiering activa Saldo per 1 januari Mutatie volgens resultaatbestemming Saldo per 31 december

218.872

241.205

-218.872

-22.333

218.872

Het benodigde bedrag voor financierng van vaste activa is vanaf verslagjaar 2016 opgenomen in de continuïteitsreserve. Instandhoudingsreserve Saldo per 1 januari

164.952

67.213

Mutatie volgens resultaatbestemming

332.573

97.739

Saldo per 31 december

497.525

164.952

De instandhoudingsreserve wordt gevormd voor dekking van risico’s op lange termijn ten aanzien van de realisatie van de doelstellingen. Inmiddels is een plan opgesteld voor de afbouw van deze reserve in de komende drie jaar. Reserve noodhulp Saldo per 1 januari Mutatie volgens resultaatbestemming Saldo per 31 december

50.000

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.12 Toelichting op de balans - voorzieningen

2016 €

2015 €

401.584

430.271

Dotatie

20.586

-8.907

Uitkeringen

-19.899

-19.780

402.271

401.584

Uitkeringsverplichting Saldo per 1 januari

Saldo per 31 december

Deze voorziening is gevormd naar aanleiding van een ontvangen nalatenschap. Light for the World heeft de verplichting op zich genomen om geld uit te keren aan de erfgenamen van deze nalatenschap. De uitkering is afhankelijk van diverse voorwaarden, waaronder indexatie op basis van het ConsumentenPrijsIndexcijfer. De voorziening is gebaseerd op een actuariële berekening. De rekenrente bedraagt 2,843% (2015: 3,268%) gebaseerd op sterftetafel GM/GBV 2009-2014 methode SRA. Voorziening projecten Saldo per 1 januari

113.000

Dotatie

-113.000

Onttrekkingen

-18.000

Saldo per 31 december

95.000

113.000

De voorziening betreffende projecten is gevormd inzake mogelijk terug te betalen projectgelden.

38 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.13 Toelichting op de balans - kortlopende schulden

2016 €

2015 €

54.988

57.979

Reservering vakantiegeld inclusief sociale lasten

36.104

36.766

Reservering vakantiedagen

32.452

46.645

Overlopende passiva

53.752

62.253

122.308

145.664

Belastingen en sociale lasten Af te dragen loonheffing en sociale lasten Overige kortlopende schulden

Saldo per 31 december

Toelichting op de balans - niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

MEERJARIGE FINANCIËLE VERPLICHTINGEN Voor de huur van het kantoor is een huurovereenkomst aangegaan. Het totaal van de huurtermijnen dat na balansdatum vervalt bedraagt € 9.607. VOORWAARDELIJKE VORDERINGEN Indien partners toegekende projectgelden niet geheel besteden in de betreffende projectperiode is sprake van onderbesteding. Light for the World heeft dan het voorwaardelijke recht deze gelden terug te vorderen. Per balansdatum is geen betrouwbare schatting te maken van deze onderbestedingen. Onderbestedingen worden, na vaststelling en nadat dit is kenbaar gemaakt aan de partner, in de regel verrekend met de volgende toegezegde projectperiode.

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.14 Toelichting op de baten - baten uit eigen fondsenwerving

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

2.012.023

2.529.000

2.332.750

119.127

45.000

333.979

2.131.150

2.574.000

2.666.729

838.968

1.180.000

960.370

Onbestemde fondsen

55.990

30.000

67.873

Bedrijven en instellingen

55.385

134.000

74.128

Particulieren

539.861

595.000

581.149

Kerken

58.569

90.000

65.376

Internationale vermogensfondsen

43.250

100.000

80.750

420.000

400.000

503.104

2.012.023

2.529.000

2.332.750

Baten uit eigen fondsenwerving Donaties en giften Nalatenschappen

Donaties en giften Bestemde fondsen

High donors

40 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.15 Toelichting op de baten - baten uit acties van derden

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

300.000

484.593

119.883

Light for the world Tjechië

2.140

NUDIPU Uganda

5.415

-5.000

-90.000

EO Metterdaad

143.890

100.000

176.293

Stichting Edukans L4W

100.000

19.607

Liliane fonds

131.210

125.000

Across

43.276

840.814

631.210

815.493

Baten uit acties van derden Light for the world Oostenrijk Light for the world België

Stromme foundation

DfiD/SSI

Tabel 5.16 Toelichting op de baten - subsidies van overheden

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

Subsidie MFS 2 programma

396.892

Subsidie MFS 2 coördinatievergoeding

36.085

Europese Unie via samenwerking met Dorcas

28.783

Ministerie van Buitenlandse Zaken in samenwerking met ICCO

15.000

Czech Development Agency in samenwerking met Light for the World Tjechië

41.359

85.142

432.977

Subsidies van overheden

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.17 Toelichting op de baten - rentebaten

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

Rentebaten deposito’s

9.972

12.000

12.691

Rentebaten obligaties

2.008

-57

1.641

-20.586

8.907

-10.671

12.000

25.247

Rentebaten

Koersverschillen liquide middelen Rente lijfrenteverplichtingen

Tabel 5.18 Toelichting op de lasten - subsidies en bijdragen

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

Subsidies en bijdragen Bijdragen aan projecten partners Eigen projecten Koersverschillen projectbetalingen

1.331.058

1.986.251

285.614

259.392

4.580

21.800

1.621.252

1.720.000

2.267.443

42 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.19 Toelichting op de lasten - bijdragen aan projecten partners

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

Bijdragen aan projecten partners Nepal

64.177

Bangladesh

70.796

70.540

Indonesië

30.000

311.964

Cambodja

310.186

103.252

Ethiopië

98.380

120.000

Zuid-Soedan

112.062

748.128

Nigeria

-5.908

India

2.000

143.890

130.000

14.317

Learn 4 Work

312.486

226.044

UPSA

257.166

195.829

1.331.058

1.986.251

1.342.864

2.633.678

-11.806

-366.235

1.331.058

2.267.443

Afghanistan

Congo Norad/Stromme

Bruto subsidies en bijdragen Vervallen projectverplichtingen

JAARVERSLAG 2016

Tabel 5.20 Toelichting op de lasten - personeelskosten

Realisatie 2016 €

Begroting 2016 €

Realisatie 2015 €

698.667

746.423

756.094

-73.927

Sociale lasten

119.161

104.251

115.978

Pensioenlasten

76.149

78.173

74.533

Ziekteverzuimverzekering

48.967

40.000

34.754

Reiskosten buitenland

44.282

45.000

48.383

Overige personeelskosten

44.009

26.456

38.509

957.308

1.040.303

1.068.251

Personeelskosten Salarissen Doorbelaste salariskosten

Het gemiddeld aantal werknemers gedurende het boekjaar 2016 bedroeg 13,8 (2015: 14,6). De bestuurders ontvangen geen bezoldiging voor hun werkzaamheden. In het verslagjaar zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt aan bestuursleden.

44 LIGHT FOR THE WORLD

Tabel 5.21 Begroting 2017

Begroting 2017 €

Realisatie 2016 €

Realisatie 2015 €

2.318.000

2.131.150

2.666.727

Acties van derden

550.000

840.814

815.493

Subsidies van overheden

135.000

85.142

432.977

8.000

-10.671

25.247

3.011.000

3.046.435

3.940.444

2.258.120

2.366.735

3.126.304

290.372

175.994

177.448

2.548.492

2.542.729

3.303.752

335.584

372.240

378.324

46.208

39.975

50.310

381.792

412.215

428.634

92.416

77.790

82.652

3.022.700

3.032.734

3.815.038

-11.700

13.701

125.406

Baten Eigen fondsenwerving

Rentebaten Totaal baten Lasten Besteed aan doelstellingen Participatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden Voorlichting

Kosten werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten verkrijging subsidies

Beheer en administratie Kosten van beheer en administratie

Totaal lasten

Overschot/tekort

JAARVERSLAG 2016

Foto: Manuel Ferrigato Het is een drukte van belang wanneer het mobiele team een dorp bezoekt in de regio Butajira, EthiopiĂŤ. Veel mensen met oogproblemen melden zich om hun ogen te laten controleren.

46 LIGHT FOR THE WORLD

6. VOORUITBLIK Dit jaar zijn goede resultaten geboekt op het gebied van partnerschappen met ontwikkelingsorganisaties en het geven van trainingen en advies aan diverse organisaties: de stichting werkt in vijf grote programma’s met diverse organisaties samen om hen te helpen om hun diensten toegankelijk te maken voor mensen met een handicap. Daarnaast zijn dit jaar op het gebied van training en advies 29 trainingen en workshops verzorgd. Goede resultaten zijn er behaald op het gebied van lobby in Nederland. Zo heeft het Ministerie van Buitenlandse zaken toegezegd om de noodhulp toegankelijk te maken voor mensen met een handicap. In 2017 zal er voortgebouwd worden op de geboekte resultaten. Ingezet wordt op het geven van verdere training en advies aan collega organisaties om zodoende de sector van ontwikkelingssamenwerking meer toegankelijk te maken. Dit is de kern van de strategie: geen aparte projecten voor de doelgroep maar werken aan betere toegang voor mensen met een handicap tot reguliere ontwikkelingsprogramma’s en diensten van overheden en bedrijven. De focus ligt op langdurige partnerschappen met internationale ontwikkelingsorganisaties en instituten. Het plan is om een bijeenkomst te organiseren voor vermogensfondsen in Nederland om hen te informeren over de plek van mensen met een handicap binnen de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen. Doel is om met hen in gesprek te gaan over concrete acties die gezamenlijk ondernomen kunnen worden om de programma’s die zij financieren beter toegankelijk te maken voor mensen met een handicap. De verwachting is dat uit deze bijeenkomsten vervolgtrajecten met individuele vermogensfondsen zullen voortkomen. De stichting gaat verder pionieren op het gebied van ondersteuning van micro ondernemers in Afrika, om hen te helpen hun bedrijf duurzaam te ontwikkelen om zo ook weer werkgelegenheid te bieden aan met name jongeren met een handicap. Naar nieuwe oplossingen wordt gezocht, zoals het registreren van verenigingen voor kleine ondernemers, die gezamenlijk diensten kunnen aannemen van de overheid of anderen partijen. Op het moment dat het succes is aangetoond, wordt het opgeschaald.

In 2017 zullen wederom lobbyactiviteiten worden ingezet. Na de Tweede Kamerverkiezingen in maart worden nieuwe Kamerleden geïnformeerd over de noodzaak van inclusieve en toegankelijke ontwikkelingssamenwerking. Waar mogelijk beïnvloedt Light for the World tijdens en na de kabinetsformatie het beleid op internationale samenwerking en noodhulp. Samen met DCDD worden aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken concrete adviezen gegeven. Ook in de projectlanden zal de lobby meer gestalte krijgen. Zo is Light for the World partner in een project in Oeganda dat zich richt op het trainen van gemeenteraadsleden om de dienstverlening aan mensen met een handicap te verbeteren. Ook zullen mensen van belangenorganisaties worden getraind. Light for the World is lid geworden van het ‘Business and Disability Network’ van de International Labour Organisation (ILO). Met ILO werkt de stichting samen om lokale netwerken van bedrijven bijeen te brengen om de toegang tot de arbeidsmarkt voor mensen met een arbeidshandicap te verbeteren. Op gebied van fondsenwerving zal worden ingezet op het opbouwen van relaties met vermogende particulieren en bedrijven. De mogelijkheid zal worden geboden om gezamenlijke acties op te zetten, zoals een toegankelijke sponsorloop. Op kleine schaal zal online fondsenwerving worden getest en gebruik gemaakt worden van intelligente methodes om de resultaten te meten. Er wordt extra ingezet op gerichte communicatie met de achterban en met collega’s in de sector van ontwikkelingssamenwerking, via diverse online en offline kanalen om de problemen van mensen met een handicap én de oplossing die Light for the World biedt onder de aandacht te brengen.

ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT

Stichting Light for the World Nederland Alphen aan den Rijn, 04-01-2016 Postbus 672 Kenmerk: Fake tekst 3900 AR VEENENDAAL

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Geachte heer/mevouw,

Soluptat quo magnat faccae. milles pa qui demporest etur? Sitiatem num iume Aan: het bestuur van Stichting LightItatiatemped for the World Nederland volorro illupie ndant, es et eos dolorum as int la corro errunt.

Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2016

Us dolendae et et incte solorectus estium fugiatque pore nonsequ atetur mos dipiste mporum

Ons oordeel harchil ipsam exere optaspelest est, il inullitem etur aut eum evenit quia sin nos doluptatem ipsus Wij hebben de jaarrekening 2016 van Stichting Light for the World Nederland gecontroleerd.

a eos sum sum re nos et aspe pro verumet rem quia alissimet, cus volut aut ame de nim et etur

maximus, quiatur magnim quejaarverslag modiciamop eum am esedis re magnis volecea jaarrekening vendi des doluptat Naar ons oordeel geeft de in dit pagina 26 tot res en met 43 opgenomen voor het jaar geëindigd op 31 december 2016 een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van volorer . Stichting Light for the World Nederland, te Veenendaal per 31 december 2016 en van het resultaat over de periode 1 januari 2016 tot en met 31 december 2016 in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 cipsunt mintiis invel erum re la sinietur, non rem re occulparumet ilignatur? Atus aditae laborest ‘fondsenwervende instellingen’. quis si doluptatur molende stionseque optatquam si doluptiatior am, cus, aut exeItatur rem auda

que poribus etbestaat etur cus De jaarrekening uit:con rerchil intorpore comnis iuntiore experiatur mo cum id magnit quo beratus simint volupie ndipsunt eni odit as pos et eaquat accat la sunti cullupi endipsa nietur sequis

1. de balans per 31 december 2016 met een balanstotaal van € 2.654.417; ma seque expero cusdae. Ute naturis acea nobis aut ipsus. 2. de staat van baten en lasten voor het boekjaar eindigend op 31 december 2016 met een resultaat van € 13.701 (overschot); en sum et aute ium ad miliqui accusapedit, simint am qui ten3.Evellore de toelichting met et eenmaximinvel overzicht van decuscimusciet gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere derctoelichtingen. iliquat enihillabo. Ugiasped quiassit recum qui delendem eum faccabo rerfero excea sam,

solorest vollor solorrovidenime pliam, vitatiur sollaborem. Aqueniae reic te oditat.

De basis voor ons oordeel Ma incitius dolupidem non nectatibus sitatur moluptint idemporro eum nonesto torent, eos ut Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse aperi antotat inulpa sit porecae porere volorem alisqui delenthiervan utectota sequeinaccumenis controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond zijnnobis beschreven de sectie ‘Onze etur autatur maximen totation cullam et volore sint as eos evellatemo doluptat. verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’. Wij zijn Ut onafhankelijk van res Stichting Light foracerro the World Nederland te Veenendaal, zoals vereist in Udae. ipictatur rem est aut atur et aut mo quod quis dolo initis pratque predeetVerordening que inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante verunt que nis uteceribero evel magnimu sciatiur, corro molupit quis quidit aut ex et volorrorum onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening Gedrags- en Beroepsregels rem haritem cum quia quam di con re sus in pliquam voluptata delique nihilla boratur sunt quae. Accountants (VGBA).

Elecest, siminctota pa corum dolupta quis il ipsam quia plation porum faceperatur sinia numet.

Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:  

het bestuursverslag; de overige gegevens.

Correspondentie Postbus 2150 2400 CD Alphen aan den Rijn

0172 - 750 175 info@withaccountants.nl www.withaccountants.nl @withaccountants

IBAN NL71 INGB 0667 8301 62 KvK 28112484

ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT

-2-

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de controle of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in overeenstemming met RJ-Richtlijn 650 ‘fondsenwervende instellingen’. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 ‘fondsenwervende instellingen’. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de stichting in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de stichting te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring. Was getekend te Sliedrecht, 15 mei 2017. WITh accountants B.V. P. Alblas RA

Bijlagen.

ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT

Bijlage bij onze controleverklaring over de jaarrekening 2016 van Stichting Light for the World Nederland te Veenendaal In aanvulling op wat is vermeld in onze controleverklaring hebben wij in deze bijlage onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening nader uiteengezet en toegelicht wat een controle inhoudt. Wij hebben onze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze doelstelling is om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening vrij van materiële afwijkingen als gevolg van fouten of fraude is. Onze controle bestond onder andere uit: 



 

het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een stichting haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.

Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

Contactinformatie Light for the World Nederland Postbus 672 3900 AR Veenendaal T 0318 - 58 63 58 E info@lightfortheworld.nl I www.lightfortheworld.nl @lftwnl facebook.com/lightfortheworld

Lay-out: ZOUT design & communicatie

LIGHTFORTHEWORLD.NL