REVUE DE PRESSE BEST OF
Robert DEVRIENDT, Sweet Obsession (détail), 2011 - Photo : Jean-Pierre Duplan
PRESSE INTERNATIONALE
4 DECEMBRE 2014
3 NOVEMBRE 2014
17 DECEMBRE 2014
15 NOVEMBRE 2014 ★
15 November/16 November 2014
3
FTWeekend
Collecting
Flanders’ field of secret passions Collectors | Belgium could have the highest density of art collectors in the world. Georgina Adam takes a look at some of their treasures
I
t is just a small part of Flanders, in northern Belgium, between Bruges, Tournai and Ghent, and centred around Courtrai, but it turns out that the Flemish-speaking area has an astonishing concentration of art collectors. Some, such as Filiep Libeert, Mimi Dusselier and Bernard Soens are familiar in the art world, but many others – for example André Gordts or Lieven Declerck – are certainly not household names. “When we had the idea of showing private collections from Flanders we thought there would be four or five candidates – and we ended up with 18!” says Caroline David, curator of Secret Passions, an exhibition of selections from their holdings. It is being held in the Tripostal, a vast former sorting office right in Lille station, in the north of France, which has been converted into an exhibition space after being narrowly saved from demolition. Secret Passions is the latest in a series focusing on collectors held in the Tripostal: previous shows featured Charles Saatchi, François Pinault and the dealer Emmanuel Perrotin. Lille is a staunchly socialist town whose mayor Martine Aubry is a former leader of France’s Socialist party but also a visitor to art fairs and exhibitions. Belgium is thought to have the highest number of art collectors, per capita, in the world, and the ARTnews top 200
Above: a photograph by Gautier Deblonde displaying a sculpture by Jacques Verduyn (1974) and a Thomas Struth image of Tiananmen Square, published in the catalogue ‘Collectors’ (2014). Below: ‘TYFFSH’ (2009) by Kris Martin Gautier Deblonde, Maxime Dufour
spenders included six names last year; the Art Brussels fair has a 10-member Collectors’ Committee, which includes some of those in the Lille show. Flanders is, of course, in the more wealthy part of Belgium, and many of the collectors have fortunes derived from industry and textiles. When she started researching her show, David was astonished to find more than 4,000 works of art spread between the 18 lenders – and a remarkable range of art, from Belgian artists such as Michaël Borremans, Francis Alÿs or Berlinde de Bruyckere – who you would expect to see in such collections – to Carl Andre, Sterling Ruby or Mike Kelley. One collector had hung his office meeting room with a series of typically provocative, nudityand-worse Paul McCarthy and Damon McCarthy photographs (“Houseboat Party Photograph Portfolio”, 2005), with never a complaint from staff, apparently. In keeping with the Flemish tradition of non-ostentation, most of the lenders asked for anonymity, and even those who were named have not been identified as owning a particular work of art. But a surprising aspect of the show is that so many allowed the works
Upcoming fairs and sales Art Basel in Miami Beach December 4-7 Miami Beach artbasel.com/miami-beach The favourite winter meeting place for the art world, Art Basel Miami Beach attracts more than 70,000 visitors each year to view work by established and emerging artists in modern and contemporary art. This year the fair has nine sectors,
extremely early “Moonrise over Ayu Dag” (1856). This is followed the next day by a trio of related sales at Sotheby’s: Russian Paintings spans early 19th- to mid-20th-century Russian art; Contemporary East features contemporary art from Russia as well as eastern Europe and the Caucasus; and Russian Works of Art, Fabergé and Icons will offer Russian decorative arts
(c1938) and Fernando Botero’s monumental sculptures “Adam and Eve”. Sotheby’s is selling American and Latin American art on November 20 and 25 respectively. And Phillips’ Latin America sale (November 24) include Alejandro Obregón’s “Souvenir of Venice” (1954) and Roberto Obregón’s 17-part, cutrubber “Pétalos” (1993).
of art to be photographed in their own homes by Gautier Deblonde, and these images accompany the show as well as being published in a catalogue, Collectors (2014). The pictures form a surprising contrast to the works of art, which when displayed in an exhibition are almost always hung or placed in isolation, carefully lit, on white walls. Here you get a peek into how the owners actually live with their art, and it certainly isn’t as carefully “curated” as in a gallery or showroom. An example is the Elmgreen and Dragset spot painting, ripped to show a safe, sitting above a jumble of art books and a high-backed chair draped randomly with an orange shawl
– clashing with the wine-red walls. No decorator with a “mood board” ever got in there! Another shows the corridor in a house, plastered with paintings one can’t step back from, with a sculpture of rutting deer by Wim Delvoye seemingly abandoned to one side. The sculpture itself is in the show, along with preparatory drawings. Yet another interior shows the 1974 sculpture of a girl fastening a shoe by Jacques Verduyn, crouched beside a leather sofa that has definitely seen better days and beneath a Thomas Struth image of Tiananmen Square. While some of the collectors know each other, others don’t, so another surprise was that some artists turned
up in two or three collections – an unexpected favourite being the Spanish artist Juan Muñoz. His wrought-iron balcony with a hotel sign – “Hotel Declercq” from 1986 – was in two collections. Another room shows three Elmgreen and Dragset works incorporating safes – again from two different sources. Sorting out the 4,000 pieces and selecting just 150 of them was David’s task, and she decided to organise them into four themes: the representation of women, the mirror, a vision of America, and Belgian artists. She eliminated some artists whose work had figured in previous Tripostal shows, or which didn’t fit in, mentioning specifically Gilbert & George. Some of the selections are classic, such as a Louise Bourgeois “Spider” or a Dan Graham glass pavilion; others are more unexpected, such as a series of stills by the Belgian artist Lili Dujourie. The venue is immense, which enabled the inclusion of some largescale works, revealing that not everything is held in the collectors’ own homes. This is the case for a giant, taxidermied horse impaled on scaffolding, “Eén” (2001) by Berlinde de Bruyckere. This was, according to David, bought in 2000 and left with the artist because the collector didn’t have a big enough house. De Bruyckere installed it in the exhibition, and the collector was finally able to see it in its entirety. In the case of Kris Martin’s “TYFFSH.” (2009), a hot air balloon which lies on the top floor of the Tripostal, it fills its room, puffed up by a large fan. “The piece is with the collector but folded up into the basket,” says David. “Again, the collector was delighted that we had the space to exhibit it as it should be seen.” The show continues until January 4 next year: then, like the hot air balloon, it will all be packed up and returned to its owners – and back into their secret collections. ‘Secret Passions: Private Flemish Collections’, Tripostal, Lille, until January 4 2015, lille3000.eu
DECEMBRE - JANVIER 2015
10 OCTOBRE 2014 DeMorgen. donderdag 09/10/2014
13
VLAMINGEN, NOESTE VERZAMELAARS Expo. In Rijsel opent morgen de tentoonstelling Passions secrètes. Collections privées flamandes, die 140 werken van 80 kunstenaars uit 18 Vlaamse privécollecties samenbrengt. De hamvraag is: wie verzamelt wat en waarom? ERIC RINCKHOUT
D
► Trophy (1999) van Wim Delvoye, te zien in Rijsel. © RV
e Belgen zijn samen met de Amerikanen de beste privécollectioneurs ter wereld, hoor je wel eens. En: buiten Italië zijn er nergens zoveel verzamelaars hedendaagse kunst als in België. Op de vraag waarom er dan zoveel verzamelaars zijn in ons land hoor je dat het een uiting is van het Belgische individualisme. Overal hangt wel een kunstwerkje aan de muur. En er is ook het internationaal geroemde ‘beeldend vermogen’ van onze kunstenaars: het zou gek zijn als dat ook niet bij het publiek zou voorkomen. Kortom: kunst en verzamelen zit in het leidingwater. In de kunsthal Tripostal in Rijsel wordt hoofdzakelijk hedendaagse kunst uit Vlaamse collecties getoond en dan nog specifieker uit de regio Kortrijk en Zuidwest-Vlaanderen. Van de jaren 70 tot nu is er kunst te zien van klinkende namen als Anselm Kiefer, Daniel Buren, Paul McCarthy, Michaël Borremans, Panamarenko en Luc Tuymans. “De Belgische verzamelaar neemt een vrij unieke positie in”, zegt Tanguy Eeckhout van Museum Dhondt Dhaenens in Deurle, dat zelf ontstaan is uit een privécollectie. Hij bereidt een proefschrift voor over Belgische kunstverzamelaars. “Onder de Belgen bevinden zich veel verzamelaars van conceptuele kunst”, zegt Eeckhout. Ze kopen Beuys, Broodthaers, Dan Graham en Bruce Nauman. “Conceptuele kunst
is vroeger aanvaard in Europa dan in de Verenigde Staten, waar collectioneurs langer in popart en abstract expressionisme zijn blijven hangen.” Kerken vol werken Begin 20ste eeuw was men in België vooral op Europa gericht. Bij een aantal Vlaamse verzamelaars speelde de emancipatiegedachte mee: terwijl de Brusselse bourgeoisie in het interbellum de surrealisten en de Ecole de Paris op de voet volgde, wilden enkele Vlaamse industriëlen zich onderscheiden door Vlaamse expressionisten aan te kopen: Brusselmans, De Smet, Permeke. “Na de Tweede Wereldoorlog worden de Vlaamse verzamelaars belangrijker. Ze richten zich ook meer op de Angelsaksische en Duitse kunstwereld. Typisch voor de Vlaamse verzamelaar is dat hij een ontdekker is”, gaat Eeckhout voort. “Het zijn avontuurlijke verzamelaars, anders dan de Zwitsers en Amerikanen, die vaker een collectie willen met ‘belangrijke’ kunstenaars. Even typisch is het feit dat we in Vlaanderen wel rijke verzamelaars hebben, maar geen superrijken, zoals in Rusland en het Midden-Oosten.” De traditie van het verzamelen zit ons in het bloed. “Eigenlijk moet je teruggaan tot de 16de eeuw”, zegt Tanguy Eeckhout. “Uit Antwerpse boedelinventarissen tussen 1565 en 1585 blijkt dat er gemiddeld elf schilderijen in die woningen hingen. Dat
gaat natuurlijk om vermogende burgers, die hun fortuin te danken hebben aan de economische welvaart van de stad. Op dat moment zijn er in Antwerpen ook succesrijke schilders: hun werk wordt door burgers gekocht. In het gecentraliseerde Frankrijk met het hof in Versailles liggen de kaarten helemaal anders. “Ook het katholicisme speelt volgens mij een rol,” vervolgt Eeckhout. “Het is een beeldcultuur met kerken die vol schilderijen hangen, in tegenstelling tot het protestantisme. “In de 19de eeuw schenkt een verzamelaar zoals Florent van Ertborn, burgemeester van Antwerpen, zijn collectie Van Eyck, Van der Weyden en Fouquet aan het museum van zijn stad. Dat is de ruggengraat van het museumbezit. “De laatste jaren zie je steeds meer schattenjagers opduiken. Wie had ook gedacht dat de markt voor hedendaagse kunst zo zou ontploffen? Er zijn dus meer en meer collectioneurs die kunstenaars zo jong mogelijk kopen. Vaak als belegging. En het lemmingeffect duikt op: één koopt iets, de rest volgt. “Verzamelen is verslavend”, besluit Eeckhout. “Het lijkt op jagen. Je wil steeds weer een nieuwe kick. En je raakt steeds moeilijker verzadigd.” Passions secrètes. Collections privées flamandes, 10 oktober tot 4 januari 2015 in Tripostal, Rijsel. www.lille3000.eu
11 OCTOBRE 2014
Culture Art contemporain
Le mythique collectionneur flamand s’expose Formidable exposition à Lille, au Tri postal, sur les collections privées flamandes du Courtraisis.
Copie destinée à caroline@press2000.be
●
“Passions secrètes” révèle 150 œuvres contemporaines importantes parmi les milliers que possèdent les “meilleurs collectionneurs du monde”.
●
Elles forment ce musée d’Art contemporain que l’on n’a pas!
STUDIO WIM DELVOYE
●
Wim Delvoye: “Trophy” 1999, avec des cerfs forniquant dans la position très humaine du missionnaire.
52
La Libre Belgique - samedi 11 et dimanche 12 octobre 2014
© S.A. IPM 2014. Toute représentation ou reproduction, même partielle, de la présente publication, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans autorisation préalable et écrite de l'éditeur ou de ses ayants droit.
14 OCTOBRE 2014
PRESSE NATIONALE
27 DECEMBRE 2014
20 DECEMBRE 2014
13 NOVEMBRE 2014
1ER DECEMBRE 2014
NUMERO DE DECEMBRE 2014
5 NOVEMBRE 2014
OCTOBRE 2014
8 OCTOBRE 2014
PRESSE RÉGIONALE
DU 24 AU 30 OCTOBRE 2014
17 OCTOBRE 2014
Partenaires lille3000 lille3000 Partners Partenaires institutionnels lille3000 / Institutional Partners C 64 - M 47 - J 25 - N 5
Partenaires officiels lille3000 / Official Partners
Fournisseur officiel lille3000 / Official Supplier
Partenaires mobilité lille3000 / Mobility Partners
SNCF SNC_11_0000_Logo2011 16/02/2011 24, rue Salomon de Rothschild - 92288 Suresnes - FRANCE Tél. : +33 (0)1 57 32 87 00 / Fax : +33 (0)1 57 32 87 87 Web : www.carrenoir.com
Ce fichier est un document d’exécution créé sur Illustrator version CS3.
ÉQUIVALENCE QUADRI
DÉGRADÉ CYAN MAGENTA YELLOW
RÉSERVE BLANCHE
Partenaire Grand Projet / Major Projects Partners
Fournisseur lille3000 / Suppliers
Partenaires Média lille3000 / Media partners
Et avec la participation de / And with the support of
105 CENTRE EURALILLE F-59777 EURALILLE TEL +33 (0)3 28 52 30 00 FAX +33 (0)3 28 52 20 00 E.MAIL CONTACT@LILLE3000.COM WWW.LILLE3000.COM / WWW.PASSIONS-SECRETES.COM