Lilyrose | Het Grote Depressie Nummer by Lilyrose

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

nummer 4

welkom in het lilyrose

2016

herfst magazine

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

inhoud

Herfst

FOTOGRAFIE Tessa Wiegerinck

Colofon

Editorial

Mindstyle & Body

Entertainment

Kort verhaal: De Eigen Wereld van Henk

Must read Tijdens de herfst

Preview: We Happy Few

5 films met een killer plot

Virtual Reality 4 Health

Mijn angsten paniekstoornis

â&#x20AC;&#x2DC;tis is altijd wat

Gedicht Leezbaar

Column De trein van leven en dood

Hardlopen als medicijn

Column Herfst

DIY Paddenstoelen plukken

Mijn angsten paniekstoornis: 11 jaar later

Gedicht Leezbaar

zoeteoppeppers

77 notitieboekjes paradijs

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e 44

Het is wat het is

Lieve vriendin: Het is uit

Leven in een kliniek

Column Shitty nieuws

De vergankelijkheid van mijn roze wolk

Van huis naar heimwee

Dit willen we niet meer horen

Gedicht Leezbaar

De dood: Wat vertel je je kind?

De depressie van de goudvis

Een avond uit mijn leven

Zoete oppeppers

DIY een stralende huid

46 leven in een kliniek

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

inhoud

74 herfst must haves

15 Mijn angsten paniekstoornis

Reizen 69

Ga toch naar Spa!

Reizen met de camper

Lifestyle 74

Herfst must haves

DIY: stralende huid

Notitieboekjes paradijs

Duif

De grote witte onderbroek

Opinie 84

E-health binnen de GGZ: toekomst of sprookje?

The end 88

Gedicht Leezbaar

57 boekentips

71 reizen met de camper

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

colofon

Hoofdredacteur Art director

Aan dit nummer werkten mee

Jacky Overmeen Rui Jun Luong

Esther, Nicky de Vries, Roel Smolders, Floortje Wijgerde, Samantha Michalewski, Karin Sijtsma, Lori Dingemans, Romy Chatelin, Sikke Procee

Speciale dank aan

John Overmeen, Tessa Ham, Lieke van Driel, Leesleeslees.nl, Loopdepressievrij.com, Leezbaar

Fotografie

Visagie

Tessa Wiegerinck

Nina Schlieben - Eating.beauty

Disclaimer Sommige teksten in het Lilyrose ‘Grote depressie nummer’ kunnen als schokkend worden ervaren. Lilyrose is niet aansprakelijk voor enige schade (van welke aard dan ook) die voortvloeit uit enig gebruik van het magazine en of de via het magazine verkregen informatie. De inhoud van Lilyrose ‘het grote depressie nummer’ is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Toch is het niet uitgesloten dat bepaalde informatie onvolledig of onjuist is. De teksten en de inhoud van dit magazine dienen niet te worden beschouwd als advies (waaronder begrepen - maar niet beperkt tot - algemeen, medisch en/of lichamelijk advies) van welke aard dan ook. LilyMAG raadt diegenen de hulp nodig hebben aan deze hulp bij een professionele instelling te zoeken, of (anoniem) contact te zoeken met 113online.nl of in geval van spoed te bellen met de zelfmoordpreventie lijn: 0900-0113

Handelsmerk en Handelsnaam LilyMAG en Lilyrose PDF magazine zijn onderdeel van Lilyrose.eu © Lilyrose. Zonder schriftelijke toestemming is gehele of gedeeltelijke overname van artikelen, foto’s, illustraties, teksten en onderwerpen uitdrukkelijk verboden.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

“Psychische klachten, van welke aard dan ook, zijn gewoon wat lastiger te begrijpen dan een gebroken been of een hernia.”

Fotografie: Koen Scheers

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

editorial

De nieuwe

ls je een opa of oma hebt die in een verzorgingsthehuis zit, dan herken je de geur direct. Het eerste wat ik dan ook opsnoof toen ik binnen kwam lopen, was precies die geur. De geur van eten dat al drie keer is opgewarmd en door een groot deel van de bewoners direct in de prullenbak was geflikkerd. Ik liep door naar de balie en mijn oog viel op een meisje in een stoel. Ze zat in haar pyjama, met haar benen opgetrokken en haar armen er omheen geslagen. Ze glimlachte naar me. Ik schatte haar een jaar of vijftien, maar dat kon niet. De minimum leeftijd was achttien jaar. Ze kon onmogelijk een dag ouder zijn dan achttien. ‘Ben jij de nieuwe?’ Ik knikte en ze begon breeduit te lachen, maar haar ogen deden niet mee. ‘Gelukkig. Ik was al bang dat er weer iemand van veertig bij zou komen.’

mee besmet. Daar buiten deed ik qua openhartigheid niets wat me werd opgedragen, en eigenlijk heeft dat tot goede resultaten geleid, want of mensen het nou willen of niet: alles buiten een kliniek, daar in de echte wereld, luistert lang niet altijd zonder te oordelen. De angst om een vooroordeel naar je kop te krijgen, is altijd groter dan de angst om alleen te blijven met jouw klacht. Psychische klachten, van welke aard dan ook, zijn gewoon wat lastiger te begrijpen dan een gebroken been of een hernia. Daarom hield ik wijselijk mijn mond.

Ik meldde me bij de balie, werd ook vriendelijk toegelachen door de medewerker en daarna was ik officieel ‘’de nieuwe’’.

Binnen een week was ik al niet meer ‘’de nieuwe’’, maar gewoon een van hen. Ik at, net als ieder ander, elke middag mijn bejaardenmaaltijd, ik dronk mijn thee op vaste tijden, at soep om elf uur en ik leerde dat creatieve therapie een heleboel gezwets in de ruimte is. Toen ik er twee maanden zat, vielen die nieuwe me niet eens meer op. Alles wat nieuw is, wordt immers al heel snel oud.

Even later dronk ik thee met de twee mannen die me wegwijs zouden maken in de wereld van Kliniek Overwaal. Beiden hadden ze een probleem waar ze openhartig over spraken, alsof het niets was om je voor te schamen. Ik begreep daar geen reet van. Als je een probleem had, dan moest je toch doen alsof je dat niet had? Zo werkt het toch? Het is net als iemand met een verslaving: je ziet die persoon wel achteruit gaan, die persoon komt nooit meer buiten en je doet allemaal alsof je dat niet ziet, terwijl je achter iemands rug om zegt: ‘Jezus, die gozer is echt helemaal van het padje.’

Ik weet niet zeker of mijn therapeut in die tijd een punt had door me op te dringen iets los te laten naar de buitenwereld. Ik weet wel dat ik de afgelopen jaren heb gezien hoe de geestelijke gezondheidszorg in Nederland meer en meer wordt neergezet als overbodig. Het is dus niet mijn openhartigheid die me doet praten, maar mijn zorg over iedereen die steeds meer afglijdt en inmiddels een lange sollicitatieweg te gaan heeft, voordat hij of zij überhaupt de zorg krijgt die nodig is. Schandalig! Psychische klachten zijn net zo ernstig als fysieke klachten.

Binnen een week leerde ik dat Kliniek Overwaal vooral heel graag wilde dat je alles deelde. Ik leerde binnen een week dingen vertellen die ik tegen niemand had verteld. Ik was die week daarvoor gewoon verdwenen uit mijn woonplaats en niemand wist waarom. Het leek me ook onwaarschijnlijk dat mensen zich ermee bezig zouden houden dat ik er plotseling niet meer was. Ze hadden wel andere dingen om zich druk over te maken.

Daarom maakten we met Lilyrose ‘Het Grote Depressie Nummer’. Een stukje informatiever dan de vorige nummers, maar ook bomvol met lifestyle en entertainment zoals jullie gewend zijn.

‘Ja maar Jacky’ zei mijn therapeut op een morgen tijdens een van onze sessies. ‘Je moet mensen een keer vertellen wat je hebt. Je maakt het jezelf zo moeilijk.’

Dit is onze nieuwe. We geven je een kijkje in de wondere wereld van klinieken en psychische klachten, maar dan zonder de geur van een bejaardenmaaltijd.

Jacky

Binnen de kliniek was ik al gauw openhartig; daar word je

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

De eigen wereld van

Henk Door Roel Smolders

Het was de eerste dag en we stonden op het volleybalveld. Voor de situatie had ik besloten om mijn netste schoenen aan te trekken, met daar bovenop een mooie blouse. Heel geschikt om te gaan volleyballen, natuurlijk. De rest liep op hun sneakers en gymschoenen, sommige cliënten hadden besloten om hun schoenen uit te trekken.Ik deed maar hetzelfde.

Nog onwetend daarvan keek ik naar hem, terwijl hij middenin de krijsende jongeren stond, die met geveinsd enthousiasme aan het volleyballen waren. Henk staarde me aan, diep in mijn ogen, maar ze zagen niets. Henk zat in zijn eigen wereldje, een eigen bol van impressies waar de rest niet uitmaakte - het deed er niet toe. Hij keek voor zich uit en was gelukkig (denk ik).

De groep bestond uit een verzameling van stoornissen die ik van te voren alleen maar had leren kennen van de boeken die ik voor mijn studie moest lezen; van ADHD tot borderline, zowel meisjes als jongens, maar allemaal even jong. Een bonte verzameling van mensen die zo disfunctioneel functioneerde in hun eentje dat ze maar besloten om er een groepje van te maken, zodat ze gemakkelijk in een hokje geplaatst konden worden en de rest van de maatschappij er geen last van zou hebben.

Alleen heeft de wereld soms de neiging om opeens op de deur te gaan kloppen. Soms wordt die vredige innerlijke wereld van je verstoord door een gebeurtenis, of een persoon, of compleet iets anders.

Een groep die samen ging volleyballen. Een van de jongens in de groep zal ik voor het gemak maar gewoon Henk noemen. Terwijl de rest van de groep luidkeels bezig was om de bal rond te slaan, stond Henk muisstil in het midden van het veld. Hij verroerde zich niet, en staarde alleen voor zich uit met een loom gezicht waarop geen duidelijke expressie was te herkennen. Ik zou later leren dat Henk een zware vorm van autisme had, die ervoor zorgde dat hij niet of nauwelijks contact zocht met de buitenwereld.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Zoals een volleybal. Een ietwat pafferig meisje met borderline problematiek sloeg met een slechte smash de bal van haar af, ver van het eigenlijke doel, maar recht naar het gezicht van Henk. De zaal werd stil terwijl de bal met een snelheid het lome gezicht toe vloog, recht naar de rechterwang. Iedereen keek hoe de bal Henk hard tegen het gezicht zou raken, terwijl hij nog steeds voor zich uit staarde, recht in mijn, ogen met ogen die niks zagen. Er was slechts een moment… Henk’s ogen vlogen naar de bal. En hij sloeg hem keihard weg.

Mindstyle & Body

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

preview

Door Sikke Procee

De intro van deze game, heeft duizenden gamers verleid om We Happy Few aan te schaffen, al voordat het spel afgemaakt is. Dit komt onder andere door de unieke artstyle, waardoor de game vanaf de eerste minuut vreemd aanvoelt, maar ook intrigerend.

Daarentegen is de perma-death modus een gameplay-juweeltje. Hierdoor wordt alles nóg spannender, want zoals de naam al zegt: De dood is permanent. Je zal helemaal opnieuw moeten beginnen. En de dood zit om elke hoek.

We Happy Few speelt zich af in een alternatief Engeland uit de jaren 60. Iedereen draagt een wit masker als dat van een mime-speler. En niemand vindt dit vreemd, sterker nog: iedereen is dolgelukkig! Tenminste... zo lang ze hun ‘Joy’ maar innemen. Dit kleine pilletje is verplicht door de overheid. Wie het niet inneemt, wordt als ‘Downer’ bestempeld en verbannen naar de arme wijk.

Andere Downers kunnen zich tegen Arthur keren, want terwijl hij als een ware zwerver van vuilnisbak naar vuilnisbak gaat, komt Arthur meer dan eens in de verleiding om te stelen van anderen. Deze en andere ethische keuzes laten je afvragen hoe ver je moet gaan om het deprimerende geheim te ontdekken. Hetgeen dat een heel land probeert te vergeten.

Het verhaal van We Happy Few kun je volgen uit het oogpunt van 3 verschillende personages, maar tot op heden is alleen Arthur speelbaar. Wanneer hij flashbacks begint te ervaren, besluit hij te stoppen met zijn Joy. Hij begint zich steeds meer te herinneren, maar het gebrek aan Joy heeft nog een gevolg: de illusie is verbroken. Hij ziet de wereld nu zoals hoe deze werkelijk is. Angstaanjagend. Een waar dystopia. Om in deze vervallen wereld te overleven moet Arthur wanhopig op zoek naar alle eerste levensbehoeften. Hierin schuilt een verbeterpunt voor de makers, want Arthur moet tussen de 5 en 10 minuten al weer wat te eten en drinken hebben. Waardoor de speler hier steeds om moet blijven zoeken, en minder tijd overhoudt om deze indrukwekkende wereld te ontdekken.

Het is duidelijk: er is geen game die beter bij het onderwerp van dit magazine past, dan We Happy Few. Have fun you guys. And don’t forget to take your Joy...

Genre: First person, single player, survival Platform: PC, MAC, Xbox One Pluspunten: Unieke artstyle Perma-death on/off mode Crafting systeem Minpunten: Een dag gaat te snel om Om de 5 minuten eten en drinken

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Mindstyle & Body

“Er is geen game die beter bij het onderwerp van dit magazine past, dan We Happy Few.”

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

Virtual Reality 4 Health Door Bernard Maarsingh

Vandaag heb ik voor het eerst gespeeld met een VR-bril: de HTC Vive. En wat bijzonder is: ik deed dat met onze zelf-ontwikkelde game. Of game? Het is eigenlijk meer een wereld. Zodra je de bril opdoet, sta je op een strand. Je kunt zelfs heen en weer lopen en de game geeft aan wanneer je dreigt te botsen met stoelen, kasten of tafels. Even wennen en vervolgens echt enorm kicken. Je kunt straks spelen met je stresstoestand en dit was de eerste test. Werkt alles wat we hebben gemaakt in de bril? Nou, toegegeven, ik draag niet dagelijks zo’n bril en ben niet zoveel gewend, maar het werkt niet alleen; het is een sensatie! Je kunt lopen, buigen en springen, gewoon zoals je dat dagelijks doet en je kunt je over grote afstanden voortbewegen met behulp van twee apparaten in je hand. Ik heb mezelf even bovenop een berg gebeamd (is dat eigenlijk een werkwoord?) en toen dacht ik: ‘ik stap gewoon van die berg af in een afgrond’.

Waarom we deze game aan het ontwerpen zijn? Nou, het grappige is dat stress niet per se slecht is. Het is vooral slecht als je mindset niet goed is, zo blijkt uit onderzoek dat aan onder andere Harvard is gedaan. We willen mensen leren om te spelen met hun stresstoestand. We leren ze handig worden met stress, doordat we realtime feedback geven op hun stresstoestand. We leren ze allerlei trucjes waarvan we weten dat ze stress beïnvloeden en zij kunnen steeds precies uitproberen wat helpt en wat niet. En dat onder steeds wisselende externe stressoren (spannende dingen die er gebeuren in de game). Maar we willen veel meer dan dat. Wij denken dat je allerlei verschillende voorkeurs-stress-toestanden hebt. Zo is je inprenting veel dieper als je een emotioneel bent en leer je dus sneller en vergeet je minder. En wij denken dat elk mens andere voorkeuren heeft. Ze ontspannen bij een bepaalde ademhaling en ze leren snel bij een bepaald stressniveau, terwijl hun buurman dat doet bij een ander stressniveau. En wellicht zijn ze beter in wiskunde bij nog weer een heel ander stressniveau.

“Ik durfde niet, ook al dacht ik nog zo hard: er kan niks gebeuren, ik zit verdorie in een 3D illusie..”

Nou, dat viel behoorlijk tegen. Ik durfde niet, ook al dacht ik nog zo hard: er kan niks gebeuren, ik zit verdorie in een 3D illusie. Ik heb mezelf uiteindelijk natuurlijk gewoon bij de lurven gepakt en ben eraf gestapt en viel naar beneden in de game. Jeetje, was is dat een ervaring zeg, ik schrok me echt dood. M’n brein viel en mijn lijf stond op de grond. M’n hele stresssysteem stond direct rood te loeien. Of de game werkt? Meer dan dat, het is levensecht!

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Hoe dan ook, de game maken we zo dat iedereen slim wordt in zijn eigen lijf, dus de game is zelflerend. De game helpt je met allerlei trucjes en door te meten, bekijkt ‘ie wat het beste werkt voor je. Of het allemaal gaat werken? Geen idee, maar wat een spannend project is dit, vooral als je jezelf van een klif stort ;-).

Over Bernard Samen met zijn partner Irma van Steijn runt Bernard Maarsingh (Specialist psycholoog en Hoofd docent Management en Innovatie aan de RUG/PPO) een grote vrijgevestigde psychologenpraktijk in Leeuwarden. Bernard is de man van de innovaties en werkt hierbij nauw samen met het Trimbos instituut. Onlangs won Maarsingh & van Steijn een Friese ondernemersprijs voor het meest innovatieve bedrijf van de regio. De basisvisie van Maarsingh & van Steijn is dat mensen voor een belangrijk deel reageren vanuit emotie én mensen besmetten elkaar ermee. Emoties zijn net een virus. En als we elkaar dan toch besmetten, laten we dat dan zo doen dat er een betere (werk)sfeer van positiviteit en gezondheid ontstaat. Die kennis hierover is reeds voorhanden, Maarsingh & van Steijn zet het om in concrete tools. Bernard Maarsingh is voorstander van het idee dat we niets helemaal alleen kunnen. We hebben elkaar meer nodig dan ooit! En daar zit gelukkig wat moois in; echt goede relaties blijken de beste voorspeller te zijn van een lang en gelukkig leven.

Mindstyle & Body

Mijn

ANGST- EN PANIEKSTOORNIS Stel je voor: je bent jong, je hebt je huisje, je boompje, je beestje en alles loopt op rolletjes. Je hebt een baan, bent sportief en hebt het naar je zin. En plots op een dag valt alles in duigen. Je bent aan het tuinieren en uit het niets krijg je een hartritmestoornis en bekruipt je het gevoel dat je doodgaat. Dit overkwam John toen hij 28 jaar was. Zijn leven staat inmiddels al 27 jaar in het teken van deze ogenschijnlijk kleine gebeurtenis die zijn leven volledig op zijn kop gooide.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

‘Ik werd doorgestuurd naar het ziekenhuis, binnenstebuiten gekeerd en uiteindelijk was er niks aan de hand. ‘’Maakt u zich maar geen zorgen’’. Lekker makkelijk lullen, want dat deed ik wel. Even later zat ik op de bank en mijn hart sloeg opnieuw over, en dan ga je piekeren. Je vraagt je af hoe het nou kan. Dan trek je ineens de conclusie dat je inspanning leverde en je hart daardoor gek ging doen.’

Alles is inspanning Iedere vorm van inspanning werd door John vermeden, omdat alles ineens inspanning leek. Zelfs het vegen van een vloer (en ja, ook seks) werd hem al te veel. Na een paar maanden ging John van fantieke sportman, naar angstig persoon die alleen nog maar op de bank zat of in bed lag. ‘Natuurlijk is dit geen manier van leven.’ beaamt hij. ‘Ik werd van psycholoog naar psycholoog doorverwezen, maar niets werkte. Op een gegeven moment werd me aangeraden om een klinische behandeling te gaan volgen in een centrum voor angsten paniekstoornissen.’ Zo gezegd zo gedaan. Na eerst op een wachtlijst van hier naar Oezbekistan geplaatst te worden, viel er uiteindelijk een brief op de mat met een datum waarop John verwacht werd voor een behandeling.

De angst verdragen ‘Met het lood in je schoenen ga je dan in therapie. Het woord therapie wordt veel gebruikt, maar hier wordt er vanaf dag één met je geoefend. Je gaat in kleine stappen je angst opzoeken. En niemand vindt het fijn om angst te voelen, maar in dit geval is het goed. Zelfs tijdens het zetten van die kleine stappen, ben je bang en je hebt paniekaanvallen; je denkt dat elke vorm van inspanning voor jou het einde betekent.’ Toch merkte John na een maand of vier verbetering

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

in zijn angstgedachten: ‘De vooruitgang is toe te schrijven aan de oefeningen die je dagelijks doet. Je krijgt hierdoor steeds meer vertrouwen in je eigen lichaam. De begeleider komt dan met het plan om je oefeningen te gaan uitbereiden en daar schrik je van, maar je maakt wel de keuze om zoiets toch te doen. Je gaat fietsen, sporten, of uren in je eentje lopen.’

“Ik werd van psycholoog naar psycholoog doorverwezen, maar niets werkte.” werkt: hoe vaker je de angst opzoekt, hoe minder angstig je wordt.’

Terugval

Thuis

Hoewel de eerste reeks van moeilijke oefeningen prima verloopt, krijgt iedere persoon met psychische klachten ooit te maken met een terugval. ‘En dan zit je ineens middenop plein 44 in Nijmegen, waar bussen af- en aanrijden. Ik was bang om flauw te vallen, ik zweette me kapot, mijn hart bonsde. Ik kon niet meer verder, en ik ben gewoon door mijn benen heen gezakt.’

En zo kwam er na deze terugval een duidelijke verbetering in de klachten. John durfde weer te fietsen, te sporten en naar de supermarkt te gaan. Inmiddels zat hij al tien maanden in de kliniek en het werd tijd om zijn therapie af te ronden, maar heeft die therapie hem gebracht wat hij verwachtte?

John merkte dat de bussen gewoon om hem heen reden, mensen keken naar hem. Was er dan niemand die hem hulp aanbood? ‘Ja, je zou wel denken dat mensen je zullen vragen hoe het gaat, maar aangezien ik niet de man ben met een driedelig pak, werd ik gewoon genegeerd. Misschien was het mijn lange haar, misschien was het mijn kleding, of een combinatie daarvan. Misschien dachten mensen dat ik een zwever was. Ik weet het niet. Er was een buschauffeur die schreeuwde dat ik moest oprotten, en het enige wat ik dacht was: ik zou wel willen, maar ik durf niet.’

Door de angst heen Eenmaal terug in de kliniek werd de situatie uitvoerig besproken. De behandelaar stelde voor om niet een keer, maar drie keer terug te gaan naar de plek waar het gebeurde. ‘Eerlijk is eerlijk: de eerste keer was ik erg angstig.’ legt John uit. ‘De tweede keer was dat al minder en de derde keer was het een heel stuk minder. Zo kom je er dan achter dat dit bij alle oefeningen zo

‘Ja. Natuurlijk heb je thuis ook je slechtere dagen, maar ze zijn niet meer zo erg dat je de hele tijd op de bank zit of op bed ligt. Als je na tien maanden thuis komt, dan is dat eigenlijk best eng in het begin. Je komt uit een - voor jou veilige omgeving en dan sta je plotseling weer middenin de wereld. Eerst is het wennen aan je nieuwe leventje, maar je merkt al gauw dat er heel veel is veranderd. Ik durfde ineens weer te voetballen, of te fietsen. Ik durfde met mijn vrouw en dochter weer te gaan winkelen, en ik durfde eindelijk weer eens op vakantie te gaan naar Zuid-Frankrijk. Dat laatste was voor mij echt een grote overwinning.’ John leefde tien jaar op een normale manier, tot zijn klachten langzaam een weg terug vonden in zijn dagelijks leven. Lees verder op pagina 27

[ Exposure-therapie: Exposure’ is een ander woord voor blootstelling. Bij de meeste angststoornissen is exposure-therapie de meest effectieve therapievorm. In deze exposuregroep leer je stap voor stap de confrontatie met de angst aan te gaan. Bron: mentaalbeter.nl ]

Mindstyle & Body

‘Tis altijd wat Door Esther

Tegenwoordig fiets ik bijna elke donderdag minstens een uur. Zulke einden fiets ik natuurlijk niet voor de lol. Ik snap niet dat mensen vrijwillig hun kruizen beurs maken op een fietszadel. Dat ze dan hun broodtrommeltjes in de fietstassen doen en met een kaart op weg gaan. Niet met een bestemming, maar met een ‘route’. En aan het einde zijn ze weer terug waar ze begonnen. Nee, fietsen doe ik alleen omdat ik een nog grotere hekel heb aan het openbaar vervoer. Dat is wederzijds: het openbaar vervoer haat mij ook. En dat is geen probleem zolang we elkaar ontwijken. Dus daar ga ik, op mijn fiets. Zonder broodtrommeltje en met bestemming. Ik ben op weg naar een vriendin. Die vriendin helpt me met mijn hoofd opruimen. Ze heeft een kamertje speciaal voor mij, waar we praten en thee drinken. Goed, ik betaal ervoor, maar de sfeer is er heel anders dan bij de psychologen waar ik ben geweest. Psychologen, ja. Het gaat niet zo goed met mij. Ik durf nog niet helemaal te zeggen dat ik een depressie heb, maar het lijkt erop. De symptomen zijn er: Ik voel me lusteloos, waardeloos, verdrietig en ik kan niet zo goed meer genieten van dingen die ik anders altijd heel leuk vond. Het is ergens wel fijn dat ze helemaal in Leiden woont. Want onderweg heb ik dus ook al wat tijd om even niks anders te doen dan denken. Nadenken, conclusies trekken, en dan hopen dat mijn emoties mee gaan met mijn denkproces.

binnen toe. Ons mankeert vrijwel niks, maar altijd wel wat. Op dat moment fiets ik door een villawijk. Huizen met namen. Ik heb nooit begrepen waarom mensen objecten namen geven. Waarom zou je een boot of een huis een naam geven? Ik vind het al gek om mijn konijn een naam te geven. Een konijn is gewoon een konijn. Hij komt niet naar me toe als ik hem roep, en hij hoeft zich nooit voor te stellen. En een huis doet dat ook niet. Daar staat hij: een prachtig wit huis met rieten dak, omringd door een keurig geknipt gazon. Twee auto’s op de oprit die samen duurder zijn dan heel mijn bezit bij elkaar. Van achter de ramen glinstert het van de dure meubels en een perfect huishouden, dat waarschijnlijk door iemand anders wordt gedaan. Met sierlijke letters staat er op de gevel van het huis: “’t Is altijd wat”. Ik lach hardop. Ja, het is altijd wat. Wil je net vertrekken naar het gala, blijkt dat de vriendin van je zakenpartner dezelfde Chanel aan heeft. Komt net die rijke investeerder met zijn vrouw bij je dineren, heeft je pony op je oprit gepoept. Begon je net te wennen aan je Mercedes, zitten de asbakjes alweer vol. ‘T is ook altijd wat.

Een depressie is eigenlijk een vreemde ziekte. Ik moet denken aan de Nepalezen die Ben tijdens zijn reizen op de foto heeft gezet. Ze hebben niks, en toch stralen ze. Ze slapen met zes kindjes onder een golfplaat, maar ze zijn gelukkig. Wat dat betreft zijn we hier in het Westen sinds 500 jaar geleden nog geen steek verder: toen we de problemen aan de buitenkant (armoede, ziekte, slechte hygiëne) hadden opgelost, verplaatsten ze zich naar

Ik rij voorbij en stop met lachen. Op mijn electrische fiets, als moeder van twee lieve, gezonde kinderen. Vrouw van een man met oneindig veel geduld en onvoorwaardelijke liefde. Op weg naar een professional omdat ik doodongelukkig ben. ‘T is altijd wat.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Verstand komt met de jaren maar ik denk dat ik te vroeg sterf leezbaar

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Mindstyle & Body

De trein van leven en dood Door Tessa Ham

Op dagboek van een twintiger lees je schaamteloze en eerlijke verhalen van de struggles en belevenissen van een sociaal ongemakkelijke (je raadt het al) twintiger. dagboekvaneentwintiger.com Ik zag voor me hoe je daar stond. Met ogen zo groot als een hert die in de koplampen kijkt. Dacht je nog even: “Had ik dit maar niet gedaan”? Of dacht je tot het laatste moment: “Het is goed zo. Eindelijk rust.” Vannacht zat ik met mijn dronken hoofd in een nachttrein die iets aanreed. We stopten. Buiten liepen de conducteurs met zaklampen rond te zwaaien. Ik dacht meteen: dat was een persoon. Iemand die geen uitweg meer zag en niets liever wilde dan doodgaan. En dat terwijl de meesten van ons, juist bang zijn voor de dood. Ik dacht aan mijn oma, die kanker heeft. Aan al de mensen die ziek zijn, die doodgaan, terwijl ze dat niet willen. Diezelfde avond nog, had ik een gesprek met een meisje dat bang is voor de dood. Niet bang misschien, verdrietig tenminste. En daar, in die nachttrein, vroeg ik me of God/ Allah zou bestaan. En waarom hij of zij dan zo’n ongelofelijke eikel is.

Er werd omgeroepen of er zich een dokter in de trein bevond. Er zat namelijk een hoogzwangere vrouw in één van de coupé’s. Met ontsluiting. Mensen zeiden: dit is net een film. En inderdaad, het voelde zo onwerkelijk. De trein die iemand doodreed. Een baby die in diezelfde trein juist geboren wilde worden. Twee uur lang waren ze bezig met het stoffelijk overschot. Mensen zuchtten. Ik werd steeds minder aangeschoten, maar bleef keer op keer voor me zien hoe jij daar op het spoor stond en je bevrijdde. En ik hoopte zo erg dat de kleine nooit, met ogen zo groot als een hert die in de koplampen kijkt, onder een trein zou eindigen.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Loop Depressievrij

www.loopdepressievrij.com 20 lilyrose.eu LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

Hardlopen als medicijn tegen depressie Door Eleanor Crick

Eleanor Crick is freelance journalist en blogger. In het dagelijks leven schrijft zij teksten als freelancer. Daarnaast blogt ze over hardlopen en gezondheid voor haar website www.loopdepressievrij.com.

Je hebt vast wel eens gehoord dat bewegen het beste medicijn is voor vele klachten. Er is veel wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat regelmatige beweging (en vooral hardlopen) gezondheidsvoordelen heeft die heel wat verder gaan dat welke pil van de dokter dan ook. A run a day keeps the docter away! Je moet dan wel 150 minuten per week in actie komen, wat gelijkstaat aan ongeveer vijf dagen van 30 minuten per dag. Hardlopen tegen depressie? Het helpt even goed als medicijnen en op lange termijn zelfs beter. Tenminste als we bewegingswetenschapper dr. Ruud Bosscher geloven. Hij onderzocht de emotionele effecten van lichamelijke activiteit op depressie. Wat bleek? Bij de Looptrainingen werden betere resultaten behaald dan met medicijnen. Vooral als patiënten konden worden gestimuleerd om een of twee keer in de week op eigen houtje te lopen in een parkje in de buurt. Ongeveer twee derde had er baat bij. “Dat vond ik een behoorlijke score”, zegt Bosscher in NRC Handelsblad. “Je kunt beter van lichaamsbeweging afhankelijk zijn dan van medicijnen. Bovendien voelen mensen zich door het sporten in de buitenlucht prettiger. Dat effect hebben medicijnen niet.”

Hardlopen maakt je gelukkiger Volgens een studie uit 2006, gepubliceerd in Medicine & Science in Sports & Exercise, vonden de onderzoekers dat zelfs een eenvoudige vorm van beweging als 30 minuten wandelen op een loopband, direct de gemoedstoestand van iemand die lijdt aan een ernstige depressie kan verbeteren. Matige lichaamsbeweging kan mensen dus helpen om te gaan met angst en stress. Dat effect is niet alleen merkbaar tijdens de training, het houdt ook nog enige tijd aan na een work out. Een studie in het Journal of Adolescent Health, 2012, bewees dat 30 minuten hardlopen per week een positief effect had op de slaapkwaliteit, stemming en concentratie overdag. Ooit gehoord dat iemand hardlopen zijn ‘drugs’ noemde? Nou, in feite blijkt het inderdaad zoiets te zijn. In 2007 verscheen in Physiological Behavior een studie die liet zien dat hardlopen voor dezelfde neuro chemische aanpassingen in het beloningsdeel van de hersenen zorgt als verslavende drugs.

Daar is running therapeut Jaap van Gelderen het ook mee eens. Van Gelderen behandelt mensen met depressies, angsten, psychische klachten en zelfs drugverslaafden. “Running therapie geeft je motivatie, inspiratie en kracht zodat het plezier in je leven toeneemt. Door het lopen versterk je niet alleen je hart- en vaatstelsel en daarmee je gezondheid maar breng je vooral ook je gedachten tot rust. Dit heeft tot gevolg dat je je een vrijer en opgewekter mens voelt”, vertelt hij bij RTV Rijnmond.

Begin je net met hardlopen?

Running therapie wordt in Nederland ook steeds serieuzer genomen. Zo groeit het aantal huisartsen en zorgverzekeraars dat deze methode ondersteunt. En ook psychologen en fysiotherapeuten gaan ermee aan de slag.

Daarna kan je je looptijd wekelijks met 10 procent uitbreiden. Maar alleen als je geen spierpijn of stijfheid in je lichaam voelt. Gun je lichaam tussen de trainingen door genoeg tijd om te herstellen.

Elke begin is moeilijk, dat geldt ook voor hardlopen. Bij hardlopen is het belangrijk dat je niet te hard van stapel loopt. Het is goed om eerst te beginnen met een combinatie van hardlopen en wandelen. Na een tijdje ga je steeds meer hardlopen en minder wandelen. Zo wennen je spieren, pezen, gewrichten en aanhechtingen aan je nieuwe manier van bewegen en voorkom je blessures.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

tips Voordat je begint met hardlopen is het allerbelangrijkste dat je beschikt over goede hardloopschoenen. Bij iedere stap die je zet, wordt bij de landing 3 tot 5 keer je lichaamsgewicht opgevangen.

Wissel je trainingsrondje zoveel mogelijk af. Ren niet steeds hetzelfde rondje. Zo kan je het interessant houden en leer je ook nieuwe plekjes kennen.

Hardloopsokken zijn ontworpen voor extra ondersteuning, goede transpiratie afvoer en minder blaren.

Voorkom blessures en zorg voor een goede warming up en cooling down. Je spieren zijn nog niet opgewarmd en door uit te lopen, blijft het bloed doorstromen en kunnen de afvalstoffen afgebroken worden.

Stel een doel voor jezelf! Wanneer je naar een doel toewerkt, ben je veel gemotiveerder om te blijven lopen. Een doel om 5 km in een half uur te rennen of juist langere afstand te kunnen rennen. Zorg dat je tijdens het hardlopen nog kunt praten. Zo niet, kun je beter een rustiger tempo aanhouden. Probeer op zachte ondergrond te lopen, bijvoorbeeld bospaden. Dit is beter voor je gewrichten. Ik wissel zelf ondergrond af. De ene keer ren ik op bospaden de andere keer op het fietspad/wandelpad. Afwisseling is ook goed voor je spieren, daarnaast kan je niet altijd in het bos hardlopen, vanwege weersomstandigheden.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Geblesseerd? Neem de tijd en zorg eerst voor een goed herstel. Je kan wel blijven bewegen, maar ga dan niet hardlopen. Zwemmen is een goed alternatief, omdat je je lichaam dan niet te veel belast, maar wel je conditie op peil houdt.

Herfst, wat ben je heerlijk De herfst breekt weer aan. De bladeren die van de bomen vallen, vormen geleidelijk een dekentje over het seizoen. Aangezien de temperaturen nog makkelijk de 25 halen, begint de natuur langzaam zijn groene kleuren te verliezen. Ik zit buiten, kijk door mijn bruine zonneglazen en ineens ziet alles er een stuk herfstiger! Als ik aan de herfst denk voel ik de speculaasdagen weer aan komen. Lange wandelingen in het bos en uiteraard het gevoel van huis en haard! De geur van gerijpt hout. De hitte van de open haard en de heerlijke aroma’s die langs mijn neus gaan. Met de zon op mijn gezicht sluit ik mijn ogen en denk terug aan de heerlijke zomer die ik heb gehad. Mijn reis begon aan het begin van de zomer op Zakynthos. Het prachtige eiland dat ook wel bekend staat om de bijnaam ‘Il fiore di Levante’ (= bloem van het Oosten). Deze bijnaam doet zich, dankzij de mooie kleurige bloemen en een helderblauwe zee, zeker eer aan! Elke avond keek ik over de zee met een prachtige zonsondergang. De zon speelde met het water en de kleuren van de wolken zorgden voor een prachtig ‘schilderij’. Ik ging op het uiterste puntje staan en genoot van het vrije gevoel van de wereld. Net als nu. Ik open mijn ogen en loop naar binnen. Ondertussen bedenk ik mij dat ik zin heb om koekjes te bakken. De geur van kaneel uit de oven met het beeld van dansende bladeren op

de achtergrond geven een mooi perspectief van de herfst. Maar eigenlijk heb ik nog meer zin om mijn stoute schoenen aan te trekken en op mijn fiets richting het bos te gaan. Eigenlijk raar als je bedenkt dat bomen ieder jaar hun bladeren laat sterven, om vervolgens in de lente nieuwe te laten groeien. En je hoort ze nooit piepen! Wij mensen staan daar anders in. Als wij de zin “de donkere dagen komen er weer aan” horen, zijn wij gelijk geneigd om niet meer te genieten. Het liefst zouden we net als alle dieren willen overwinteren. Terwijl brandende kaarsen en wollen sokken weer de stempel ‘cliché’ krijgen, denken we hierbij stiekem toch aan de herfst (lees: we liggen met wollen sokken aan én met de kaarsen aan op de bank). Het goede nieuws is overigens dat de zon in Nederland maar op één zondag in de herfst het ‘’perfecte’’ landschap geeft. De hele natuur krijgt deze dag een mooi gouden randje (fotografie-momentje). Het slechte nieuws daarentegen is dat als ik nu naar buiten kijk, het ineens keihard waait en het met bakken uit de hemel komt... Maar de geur van mijn kaneelkoekjes als ik op de bank plof met mijn wollen sokken aan, kan dit gevoel niet wegblazen. Dat is liefde, de herfst!

Lieke van Driel is een blogger uit het zuiden van het land. Op haar eigen blog Lieke Pure Lifestyle schrijft ze over gezondheid, en deelt ze de lekkerste recepten. Volgens Lieke geeft het omarmen van het leven je iedere dag geluk. www.liekeismijnnaam.com

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Advertentie

ABBONEREN? JA!

abboneren Het is vanaf nu mogelijk je te abonneren op het Lilyrose Magazine. Zo mis je geen magazine! Op de dag van publicatie, ontvang jij het nieuwe magazine (high res.) als PDF bestand in je mailbox. Dit is de komende edities nog helemaal gratis! Profiteer hiervan en meld je aan via redactie@lilymag.nl o.v.v. â&#x20AC;&#x2DC;Ik word abonnee!â&#x20AC;&#x2122; Vermeld in de mail je naam en je e-mail adres. Easy!

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Mindstyle & Body

eten uit het bos Door Esther

De herfst is er weer, en dat betekent: oogstseizoen! Niet alleen de akkers staan vol, ook het bos is een geweldige bron van voedsel. Je moet alleen wel weten waar je het kunt vinden. En vooral: wat is eetbaar, en wat kun je beter laten staan?

Paddenstoelen De laatste jaren is het aanbod van de supermarkt wat groter geworden als het op paddenstoelen aankomt. Het assortiment is uitgebreid met onder andere cantarellen en portobello’s. Daarnaast kun je soms nog wat kleinere soorten vinden, maar meestal alleen in het najaar. Mocht je eens echt iets anders wilt proeven, trek dan vooral het bos in rond deze tijd van het jaar!

Ben je nog niet afgeschrokken? Mooi! Je eigen eten verzamelen kan namelijk ontzettend lekker zijn. Je vindt smaken in de natuur die je niet zo gauw tegenkomt in de supermarkt, of zelfs maar in een restaurant. Maar hoe lekker je ze ook plukt, de smaak komt pas tot zijn recht als je ze goed klaarmaakt.

Veilig plukken

Paddenstoelen kun je slechts een paar dagen in de koelkast bewaren. Vooral de boleten (buisjespaddenstoelen) kun je het best drogen. Niet alleen de smaak wordt daardoor sterker, ook kun je ze langer bewaren.

Paddenstoelen zijn heerlijk, maar kunnen natuurlijk ook erg giftig zijn. Het is daarom allereerst goed om te weten waar je op moet letten. Hier zijn drie punten die je goed moet onthouden voor het veilig plukken van paddenstoelen:

1 2 3

Weet wat je doet. Er zijn verschillende cursussen te volgen waarbij je met een boswachter of natuurkenner op pad gaat en paddenstoelen leert herkennen. Een paddenstoelengids kan ook handig zijn om bij je te hebben. Ga niet af op uiterlijk. Sommige eetbare paddenstoelen zien er vreemd uit, terwijl giftige soorten weer precies op champignons kunnen lijken. Check altijd voor je gaat plukken. Wil je helemaal safe zitten, pluk dan alleen ‘buisjespaddenstoelen’. Deze hebben aan de onderkant kleine gaatjes. Waar de supermarktpaddenstoelen juist vaak lamellen hebben (zoals champignons of cantarellen), ben je in de natuur juist het veiligst met buisjes. Blijf daarnaast weg van paddenstoelen met een rode kleur. Dat geldt voor zowel de bovenkant als voor de steel!

Bewaren

How to: Maak de paddenstoel even schoon met bijvoorbeeld een champignonborstel. De steel kun je gewoon laten zitten. Snij de boleet in plakjes en doe deze in de oven op 50 graden. Hou ze in de gaten, na een paar uur zijn ze klaar. Je zult merken dat ze dan bijna niets meer wegen omdat al het vocht eruit is.

En eten! Hier is een heerlijk recept om te maken met gedroogd eekhoorntjes brood: Maak een beetje boter heet in de pan. Fruit hier een uitje in en een geperst teentje knoflook. Doe hier de boleten bij tot ze weer ‘zacht’ zijn en niet meer droog. Giet er kookroom bij tot het onder staat, en voeg wat diepvries doperwtjes toe. Breng op smaak met zout, peper en eventueel wat peterselie. Laat nog even sudderen. Dit is heerlijk bij een goede biefstuk, maar ook met een stukje (stok)brood.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

Waar mag je plukken? Paddenstoelen plukken is niet overal legaal. Ieder bos en natuurgebied heeft een eigenaar, en daarmee is alles erop en erin dus iemands eigendom. Zelfs het meenemen van een tak kan strafbaar zijn, en de boetes zijn niet mis! Let hier dus goed op als je op zoek gaat naar eetbare dingen. Als je graag paddenstoelen wilt plukken, zoek dan naar een gebied van Staatsbosbeheer. ‘’Staatsbosbeheer staat plukken op zijn terreinen toe als mensen het houden bij een eenmalige portie voor eigen gebruik’’, aldus Marcel van Dun, woordvoerder van Staatsbosbeheer. Kijk op staatsbosbeheer.nl voor alle gebieden die onder Staatsbosbeheer vallen.

Eetbare paddenstoelen in Nederland Nederland is rijk aan paddenstoelen! De eetbare soorten die hier groeien zijn onder andere de cantharel, oesterzwam, heksenboleet, eekhoorntjesbrood en de sponszwam.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Mindstyle & Body

Mijn

ANGST- EN PANIEKSTOORNIS: 11 jaar later

Op pagina 15 vertelde John zijn verhaal over het leven met een angststoornis. Inmiddels zijn we elf jaar verder en zijn klachten zijn dusdanig ernstig, dat het hem allemaal niet meer kan interesseren. Hij heeft genoeg van de mallemolen waar hij elke keer in belandt.

‘Na een heftige gebeurtenis, veranderde er veel in mijn leven. Sinds tien jaar had ik het gevoel dat ik terug bij af was. Eigenlijk was ik nog verder terug dan dat. Mijn angsten paniekstoornis was weer aanwezig, en ik had het nog nooit zo heftig ervaren. Daarbij werd straatvrees een onderdeel van mijn dagelijks leven. Ik had geen zin meer om iets te doen. Ik beleefde nergens plezier aan en eigenlijk interesseerde het me allemaal niet meer. Ik zat weer op mijn plekje op de bank, of ik lag in bed. Volgens alle deskundigen was ik depressief, maar ook dat interesseerde me niet zo. De mallemolen waarin ik zat, werd me te veel en ik was volgens Dimence in Deventer ‘’uitbehandeld’’. De grond zakte onder mijn voeten weg. Als ik al niet somber was, dan werd ik dat wel.’

Uitbehandeld John heeft een intensief behandeltraject gevolgd bij het Marina de Wolf Centrum in Ermelo. Hoewel de beginfase vlekkeloos verloopt, krijgt John na drie maanden last van een randpsychose. Hij wordt, met nieuwe medicatie, naar huis gestuurd omdat een behandeling te veel voor hem zal zijn. Nadat John hersteld is van zijn randpsychose, meldt hij zich opnieuw aan. Na een aantal moeizame gesprekken, mag hij weer

beginnen aan een behandeling binnen Marina de Wolf. Ook de behandeling verloopt moeizaam. Therapeuten werken volgens standaard protocol en de gesprekken tussen hem en zijn hoofdbehandelaar verlopen stroef. John krijgt het gevoel dat hij niet serieus en zelfs onterecht behandeld wordt. Na een aantal maanden strandt het schip en hij zit nog dieper in de put dan toen hij begon aan zijn eerste opname. John gaat daarop op zoek naar andere instellingen voor psychische zorg, maar krijgt afwijzing na afwijzing. ‘’Meneer, wat denkt u dat wij voor u kunnen doen, nadat u alle behandelingen al heeft gevolgd?’’ John haalt zijn schouders op; weet hij veel. Na tientallen afwijzingen, klopt hij opnieuw bij zijn huisarts aan, die hem doorverwijst naar Dimence, waar hij eerste- of tweedelijnszorg kan krijgen. Tijdens het intakegesprek, en de gesprekken die daarop volgen, wordt al gauw duidelijk dat Dimence een slap aftreksel is van psychische zorg, en dat zij het niet aandurven om hem überhaupt in behandeling te nemen. John wordt van het kastje naar de muur gestuurd, en

Dimence stelt daarom voor om John in een praatgroep te zetten waarin hij niet aan zijn klachten kan werken, maar simpelweg leert accepteren dat hij deze klachten nou eenmaal heeft. Daar voelt hij niets voor: ‘Ik kan godverdomme ook wel met mijn familie praten over mijn klachten.’’

Second opinion Gelukkig komt er na een heleboel gesprekken en het aanpassen van medicatie, wat licht in de duisternis. John wordt afgewezen bij de kliniek waar hij tien jaar eerder een behandeling heeft gehad, maar zet door: ‘Ik vroeg om een second opinion en er is iemand geweest die echt naar me luisterde en heil zag in een nieuwe behandeling. Na een moeilijke tijd voor mijn gezin en voor mij, ging ik opnieuw naar die kliniek waar eerder goede resultaten zijn behaald. Het werden moeilijke gesprekken, maar ik kon daar opnieuw werken aan mijn klacht. De behandeling zou maximaal drie maanden duren, en dat leek me wat kort. Toch had ik er na een gesprek met de behandelaar een goed gevoel over. Ik wist wat ik kon verwachten en ik wist wat zij van mijn verwachtten.’ lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Mindstyle & Body

Zoek hulp Heeft onze ervaringsdeskundige nog advies? ‘Ja! Zeker. Ik hoop dat ik mensen een klein beetje van mijn wereld heb kunnen laten zien. Ik hoop ook dat degenen die dit lezen en zelf hulp nodig hebben, hulp gaan zoeken. Er is dan misschien geen wonderpilletje, maar als je bij het juiste adres bent, dan kun je later zo veel uit je leven halen.’

[ De randpsychose: De term randpsychose werd vroeger gebruikt voor een groep psychoses die tussen de schizofrene psychose en de manisch-depressieve psychose in zou staan: zogenaamde degeneratiepsychosen. Tegenwoordig wordt de term gereserveerd voor kortdurende of heel lichte symptomen die nog net op de rand van de psychose zijn. Voorbeelden van randpsychotische symptomen zijn: betrekkingsideeën, waanachtig denkbeelden, waaninvallen en waanwaarneming. Bron: Hulpgids ]

Intensief Het werd John meteen duidelijk dat het een snelle, intensieve behandeling zou worden. ‘Ik kon relatief snel terecht.’ legt hij uit. ‘In tegenstelling tot de vorige behandelingen, merkte ik dat er dingen waren veranderd binnen de geestelijke gezondheidzorg in Nederland. Waar ik eerder kleine stappen nam, werd er nu vanaf de eerste dag in grote stappen gewerkt aan mijn straatvrees en harziektefobie. Dit gebeurde natuurlijk wel in overleg, maar ik begon direct met zwaardere oefeningen. En wat bleek: deze aanpak werkte prima voor mij.’

Een grotere wereld Na zes weken loopt John al ver voor op het geplande therapie schema. ‘Van dag tot dag ging ik meer in mezelf geloven. Ik kreeg minder straatvrees en aan mijn hartziektefobie dacht ik nauwelijks. Of ik nou wandelde, fietste of op reis ging: ik merkte dat ik kon genieten en dat mijn somberheid verdween als sneeuw voor de zon!’

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Deze gebeurtenis kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Voordat John werd opgenomen in de kliniek om het nog één keer te proberen, had hij een intensieve traumabehandeling gevolgd die vanuit hetzelfde centum werd aangeboden. Door de onderliggende oorzaak aan te pakken, was zijn hoofdklacht deels al aangepakt. John vertelt: ‘Op dat moment had ik het niet door, maar toen ik actief bezig was met mijn exposure, merkte ik het verschil ten opzichte van de vorige behandelingen wel. Zelfs toen mijn therapeut voorstelde om met runningtherapie te beginnen, voelde ik maar een lichte angst. Natuurlijk was het spannend, en eerder had ik die vorm van therapie nooit aangedurfd, maar door de goede begeleiding, was ik na de eerste keer joggen vol vertrouwen. Ik kreeg een boost en vanaf dat moment werd mijn wereld alleen maar groter.’ Door de intensieve traumabehandeling en exposure therapie, verminderden de klachten van John steeds meer. Hij had jaren niet op de snelweg durven rijden, omdat hem dat veel te druk leek, maar ook dat werd verleden tijd. ‘Nu stap ik in mijn auto en rijd ik overal naartoe. Het is geweldig! Nu ik weer kan genieten en zelf

dingen kan doen, is het ook zinvol om op te staan. Ik heb al meer dan tien jaar een koophuis, en al die tijd is er achterstallig onderhoud geweest. Nu sta ik op en schilder ik de buitenkant van mijn huis, ik ga op stap, ik bezoek vrienden en ik ga uit eten zonder angst.’

Ik heb het wel zelf gedaan! ‘Al met al is de therapie goed voor me geweest. Ja, het is loodzwaar en ik was heel angstig, maar alles wat ik heb bereikt, heb ik wel zelf gedaan. Er is geen wonderpilletje dat je kunt innemen waardoor je klachten weg zijn. Het is hard werken en een goed team vinden dat je kan begeleiden. Ik ben zo veel mensen dankbaar voor deze nieuwe start, en ik zal ze ook niet snel vergeten.’ Volgens John is het harde werken in combinatie met een aantal goede begeleiders iets waardoor je heel ver kunt komen: ‘Of je nou een paniekstoornis, smetvrees, sociale angst of dwang hebt: er zijn mensen die je kunnen helpen de angst op te zoeken en dan kun je merken dat die angst steeds minder wordt.’

Je voeten zijn zo zwaar dat je sloffende stappen doordreunen in je woorden ik zou graag zeggen je bent er bijna maar ik denk dat je er nooit bent leezbaar

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Entertainment

Must read tijdens de herfst Door Jacky Overmeen

Aah, de herfst. Is er een seizoen geschikter om met een boek op de bank te ploffen? We think not! Om echt in volle glorie van de druilerige dagen te genieten, zochten wij alvast de tofste boekreleases van dit najaar voor je bij elkaar.

Laat ze maar denken dat je als schrijver geboren bent DBC Pierre

Een goede man slaat soms zijn vrouw Joris Luyendijk

DBC Pierre won met zijn debuutroman Vernon God Little de Man Booker Prize, de heilige graal van de Engelstalige literatuur. Hij had geen literatuuropleiding gevolgd en geen schrijfcursus gedaan. Hoe dat mogelijk is? Dat onthult hij in Laat ze maar denken dat je als schrijver geboren bent. Oorspronkelijke titel: Release the Bats. Writing your way out of it. Releasedatum: Oktober 2016 ISBN: 978 90 5759 806 7 Prijs paperback: €22,50 Prijs Ebook: €12,99 Uitgever: Podium

Oorspronkelijke titel: Brief interviews with hideous men Releasedatum: oktober 2016 ISBN: 978 90 290 87674 Prijs paperback: €24,99 Uitgever: Meulenhoff

Deze eigenwijze mix van autobiografie, essay en schrijfgids is onmisbaar voor iedereen met een liefde voor het geschreven woord. En uiteraard onontbeerlijk voor elke (aspirant-)schrijver.

Releasedatum: reeds verschenen ISBN: 978 90 5759 803 6 Prijs paperback: €12,50 Prijs Ebook: €9,99 Uitgever: Podium

Lang voordat immigratie van moslims in Nederland een hot issue werd, probeerde Joris Luyendijk (1971) het omgekeerde: integreren in een islamitisch land. Luyendijk leefde een jaar lang tussen Egyptische leeftijdgenoten en sprak met hen over liefde, islam, het Westen, seks, democratie, homo’s, joden, fundamentalisme, emancipatie en de zin van het bestaan. Met het indrukwekkende verslag hiervan debuteerde Joris Luyendijk alweer bijna twintig jaar geleden.

Korte gesprekken met afgrijselijke mannen David Foster Wallace

Zwart lied Wisława Szymborska

David Foster Wallace weet lezers moeiteloos mee te voeren naar plekken waar geen enkele andere schrijver ook maar in de buurt komt, zo ook in Korte gesprekken met afgrijselijke mannen. Deze uitbundig geprezen reeks verhalen is een opeenvolging van ingebeelde vraaggesprekken met mannen over hun relaties met vrouwen. De verhalen spreken zo tot de verbeelding dat er meerdere toneeladaptaties van het boek zijn gemaakt, en het werd succesvol verfilmd. Nu verschijnt voor het eerst een Nederlandse vertaling.

Zwart lied is het boek dat Wisława Szymborska’s debuut had moeten worden, maar dat nooit werd uitgebracht. Over de werkelijke reden doen verschillende verhalen de ronde: was het vanwege censuur, of had Szymborska nog niet genoeg vertrouwen in haar werk? Jarenlang bleven deze gedichten uit de periode 1944-1948 in privébezit, maar nu, zeventig jaar later, wordt de bundel alsnog postuum gepubliceerd.

Oorspronkelijke titel: Czarna Piosenka Releasedatum: oktober 2016 ISBN: 978 90 290 9177 0 Prijs paperback: €17,50 Uitgever: Meulenhoff

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Entertainment

Shutter Island (2010) Shutter Island speelt zich af in de jaren 50. Marshall Chuck Aule (Mark Ruffalo) en zijn nieuwe partner Teddy Daniels (Leonardo DiCaprio) gaan op zoek naar een moordenares, die ontsnapt is uit TBS-kliniek ‘Ashecliffe Hospital’ op Shutter Island. Er wordt aangenomen dat de vrouw zich daar nog verborgen houdt. Een plotseling opstekende orkaan verbreekt de verbinding met het vasteland, waardoor ze nu op zichzelf zijn aangewezen. Diverse langgestraften maken van de verwarring gebruik, om uit de kliniek te ontsnappen. Het is aan Teddy Daniels om het mysterie dat Shutter Island verborgen houdt, op te lossen.

Meer zien: Black Swan met Natalie Portman en Mila Kunis Arthouse film Frequencies Requim for a dream Law abiding citizen Cake met Jennifer Aniston

American Psycho (2000)

5 gestoorde films met een killer plot Door Jacky Overmeen

The perfect host (2010) Warwick Wilson is organisator van een etentje en schroomt niet daar een succes van te maken. John Taylor is een bankrover die op de vlucht is en zichzelf in veiligheid brengt door zich op het feestje als genodigde voor te doen. Een beslissing waar hij al gauw heel veel spijt van krijgt.

Er zijn de afgelopen jaren ontzettend veel films uitgekomen die de moeite waard zijn, maar een goed verhaal, wordt natuurlijk afgesloten met een killer plot. Deze vijf gestoorde films, kun je keer op keer kijken en je zult je geen moment vervelen.

Patrick Bateman lijkt op het eerste zicht de perfecte man: hij is knap, intelligent en verdient veel geld. Hij mag dan wel door zijn uiterlijk geobsedeerd zijn, voor zijn omgeving lijkt hij een normale man. ‘s Nachts houdt Patrick er echter van om onschuldige mensen op een gruwelijke manier om het leven te brengen.De politie vermoedt niets van zijn slachtpartijen, tot een detective lucht krijgt van zijn daden.

The Machinist (2004) Trevor Reznik heeft al een jaar niet geslapen. Dit zorgt ervoor dat hij dingen ziet die er niet in werkelijkheid zijn. Dan gebeurt er een ongeluk op zijn werk, waar hij de schuld van krijgt, maar is het ook zijn schuld?

Ruby Sparks (2012) Calvin (Dano) is een schrijver die in zijn jongere jaren fenomenale successen heeft weten te behalen, maar nu worstelt met het schrijven en met zijn romantisch leven. Maar dan boekt hij eindelijk weer eens succes met een eigen verzonnen karakter genaamd Ruby. Als Calvin een paar weken later Ruby in levende lijve thuis op de bank heeft zitten, is hij van slag en verbijsterd dat zijn gecreëerd karakter het echte leven heeft weten te vinden in de vorm van een levend persoon.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Fotografie Tessa Wiegerinck, Visagie Nina Schlieben, Modellen Jacky Overmeen en Esther, Locatie de Folly op De Heare in Olst

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Fotografie Tessa Wiegerinck, Visagie Nina Schlieben, Modellen Jacky Overmeen en Esther, Locatie de Folly op De Heare in Olst

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Fotografie Tessa Wiegerinck, Visagie Nina Schlieben, Modellen Jacky Overmeen en Esther, Locatie de Folly op De Heare in Olst

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Fotografie Tessa Wiegerinck, Visagie Nina Schlieben, Modellen Jacky Overmeen en Esther, Locatie de Folly op De Heare in Olst

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Fotografie Tessa Wiegerinck, Visagie Nina Schlieben, Modellen Jacky Overmeen en Esther, Locatie de Folly op De Heare in Olst

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Het is wat het is Door Jacky Overmeen

Mijn keuze voor Kliniek Overwaal was er eentje die niet gebaseerd was op professionaliteit van de kliniek, maar om het feit dat ik een eigen slaapkamer en badkamer had. In veel klinieken in Nederland is dat niet zo. Dan lig je met drie mensen (of meer!) op één kamer en hoewel ik vast zou moeten doen alsof ik een leuke groep had, hoefde ik die clowns echt niet dag en nacht te zien. Daarnaast ben ik een moeilijke poeper. Dat houdt in dat ik wel een beetje rust nodig heb, en een gedeeld toillet is gewoon niet zo aan mij besteed.

In één nacht Als je me vraagt wat er is gebeurd dat ik in een kliniek terecht kwam, dan kan ik geen antwoord verzinnen. Ik durfde letterlijk binnen één nacht niet meer naar buiten. Het was alsof je een lichtschakelaar de andere kant op klikt, en nooit meer terug kan klikken. Het was donker. En de maanden daarop werd het alleen maar donkerder. Ik leefde van paniekaanval naar paniekaanval tot het punt dat ik de hele dag op een stoel zat te wachten tot ik weer naar bed kon. Een paar keer voordat ik werd opgenomen, heb ik nog geprobeerd om het zelf te doen. Ik ging met extreme angst naar buiten, alles begon te draaien, en ik droop weer af naar binnen. Je moet de angst nooit uit de weg gaan, maar zonder intensieve begeleiding is het soms een doodlopende weg. Als het je zelfs al bang maakt om van je bed naar een stoel te verplaatsen, om op de wc te zitten of om te gaan douchen, dan heb je een probleem. En een gesprek van drie kwartier in de week zal je daar niet bij gaan helpen. Sterker nog: je komt niet eens opdagen omdat je niet naar buiten durft.

Het heeft een jaar geduurd tot ik in Overwaal belandde. Ik had agorafobie met een paniekstoornis, ik was bang om flauw te vallen, ik had eeen inspanningsfobie, claustrofobie en een hartziektefobie. Voordat ik overvallen werd door verlammende angst, had ik een heel actief leven binnen de muziek. Ik was altijd weg, altijd bezig en als ik LILYROSE MAGAZINE 4

Genoeg Na drie maanden therapie had ik er genoeg van. Ik werd op kliniek Overwaal verplicht om ook na de therapiesessies, in de avonden, actief deel te nemen aan de groep. Het was volgens mijn therapeut belangrijk dat ik dat deed om zo wat meer een band te vormen met de groepsleden, maar daar zat ik helemaal niet op te wachten. Ik keek de hele dag al tegen mensen aan, en in de avonden werd ik doodmoe van hun bordspelletjes en het gelul over hun klachten. Er was altijd wel iemand die het moeilijker had dan de rest, er was altijd wel iemand die weer ergens mee zat en er was altijd wel iemand die met een ernstige blik in zijn ogen aan me vroeg: ‘En hoe gaat het vandaag met jou, Jacky?’ Het leven in een kliniek, en het volgen van groepstherapie, is niet iets voor introverte mensen.

Grip op de angst

niet bezig was, dan verzon ik een nieuw concept waar ik mee bezig kon gaan. Dat was ik binnen een nacht kwijtgeraakt, en tijdens de eindeloze therapiesessies die ik dag in, dag uit volgde, kreeg ik steeds meer grip op mijn angst. Ik leefde weer, maar wel met een handicap.

lilyrose.eu

Toen ik eenmaal íets kon, en begreep hoe het allemaal in elkaar zat, ben ik weggegaan. Ik was nog niet aan het einde van mijn therapie, maar aangezien kliniek Overwaal alleen mensen opneemt die zich vrijwillig aanmelden, kon ik ook zelf bepalen wanneer ik zou gaan. Ik heb het nog een maand uitgezongen, maar ik merkte geen enkele verbetering in mijn klachten: ja, ik

ondernam heel veel dingen en nee, mijn gedachten daarbij waren niet beter of anders geworden.

“Het is wat het is” De lichtschakelaar zit nog steeds vast aan de kant die hij die ene nacht, zeven jaar geleden, opklikte. Het is nog steeds donker en inmiddels heb ik dat geaccepteerd. Ik voel daar ook niet langer iets bij: het is wat het is en ik kan er goed mee omgaan. Ik heb sinds Overwaal niet een dramatische terugval gehad, maar wel hele slechte periodes. Dan geef ik mezelf een schop onder mijn reet en ga ik fanatiek oefenen, tot ik weer op een acceptabel niveau zit qua angst. Toch maalt mijn hoofd altijd door, ook op mijn beste dagen. Niemand merkt dit. Zelfs vrienden niet. Ze denken allemaal dat ik iets van sociale angst heb, omdat ik niet veel buiten kom en niet van drukke plekken houd. Eigenlijk moet ik er een beetje om grinniken, hoe mensen zo hun eigen verhaal kunnen vormgeven en als je uitlegt dat dat niet het geval is, zij wel weer iets verzinnen wat binnen hun belevingswereld past.

Elke dag exposure De wereld buiten mijn huis bevalt me de ene dag

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

beter dan de andere dag, maar toch verplicht ik mezelf elke dag iets te ondernemen. Dat ben ik mijn angstige zelf ook wel verschuldigd na al dat harde werk. Ik had gehoopt dat ik ook na mijn opname nog verbetering zou merken, maar ondanks dat ik nog steeds hard werk, blijft die verbetering uit. Dat betekent dat ik zelf ontzettend veel discipline moet opbrengen om ervoor te zorgen dat ik niet afzak in mijn angst.

Normaal Ik kan met mijn klachten omgaan, maar ze liften overal mee naartoe. Dat vind ik prima. Het is inmiddels normaal voor mij. Sommige dingen zijn hardnekkig en daar kunnen uren, dagen, maanden en jaren van intensieve therapie niet tegenop boksen. Vooral als de kern of oorsprong van de klacht onbekend is. Dat geeft niet. Ik ben er gewend aan geraakt en ik weet inmiddels dat ik heel snel overprikkeld ben, of heel snel weer naar huis wil omdat ik niet zo veel plezier beleef aan activiteiten als anderen. Soms zeggen mensen wel eens dat dat ze ‘’moeilijk’’ lijkt, maar ik sta voor mijn gevoel aan de andere kant. Ik vind het moeilijk om te geloven dat mensen vrijwillig al hun dagen volproppen met activiteiten of drankjes met vrienden. Ik moet er niet aan denken om op die manier te leven. Alles blijkt normaal te worden, zelfs als je verwacht dat het nooit zal wennen.

“Ik leefde van paniekaanval naar paniekaanval tot het punt dat ik de hele dag op een stoel zat te wachten tot ik weer naar bed kon.” Vanaf de zijlijn Ik voel me al jaren het beste door niet middenin te staan, maar vanaf een zijlijn te observeren. Ik heb hele leuke periodes, die afgewisseld worden met hele slechte. Voor een avond drinken met vrienden, moet ik twee dagen inleveren, omdat het me bakken energie kost om ‘’normaal’’ te doen en mijn hoofd ergens bij te houden. Voor één leuke dag, lever ik dus twee dagen in waarop het ook zijn gangetje had kunnen gaan. Dat is het me vaak niet waard. Die levensstijl is niet (meer) geschikt voor mij. Om nog maar te zwijgen over festivals als Lowlands of Pinkpop, of het touren met een band. Dat houd ik misschien een middag vol, waarop ik mijn spullen pak en een week lang thuis moet herstellen. Had ik dat zeven jaar geleden verwacht? Nee. Maar het gaat best goed met me. Ik schrijf, ik lees, ik luister. Ik heb rustige avonden met vrienden waarop we bijzondere gesprekken voeren, en eigenlijk past dat ook veel beter bij me dan de drukke extraverte wereld van de muziek. Maar zelfs als ik dat niet zou denken, had ik toch ooit mijn schouders moeten ophalen, want het is gewoon wat het is. En dat is prima.

Meer informatie Agorafobie & paniekstoornis - Mens en Samenleving Inspanningsfobie - Angstbehandelcentrum IPZO Bezoek de website van Overwaal voor meer informatie over de kliniek en de programma’s die zij aanbieden. (www. propersona.nl/overwaal)

Claustrofobie Claustrofobie of engtevrees is een specifieke fobie voor kleine of afgesloten ruimten. Mensen die aan claustrofobie lijden, ontwikkelen angstsymptomen als ze zich in ruimten bevinden die moeilijk snel te verlaten zijn, zoals liften, vliegtuigen en treinen of ruimten die zij als te klein, te benauwd ervaren. In ernstige gevallen kunnen paniekaanvallen optreden en probeert men aan de situatie te ontsnappen, zelfs als dit ernstig gevaar oplevert. Anderzijds is het mogelijk dat men door de angst ‘bevriest’. (Via Wikipedia)

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Lieve vriendin:

het is uit

Als je een partner hebt die je niet langer bevalt, dan is het niet meer dan fatsoenlijk dat je deze persoon laat weten dat het uit is. Het is over. Het vuur is gedoofd. De geit is gemolken, en het is tijd dat jullie beiden je eigen weg gaan. In vriendschappen werkt dit vaak anders. Het ‘’uitmaken’’ met een gewone vriend(in) wordt bijna niet gedaan, maar eigenlijk is het helemaal geen gek idee. Het komt regelmatig voor dat iemand waar je een goede band mee had, gewoon niet meer bij je past. Dat kan tijdelijk zijn, maar ook voor de rest van je leven. Vroeger was het gemakkelijker om een vriend(in) uit je leven te verwijderen. Je liet gewoon nooit meer wat van je horen en dat was dat. Als je beiden in een andere provincie zat, dan was het zo goed als zeker dat het contact een stuk minder zou worden.

Misschien is het toch handig als je dat wel doet. Vrienden waar je geen behoefte aan hebt, kunnen erg vermoeiend zijn. Iedereen kan wel iemand opnoemen die hij of zij niet zou missen in zijn leven. Waarom doen we dan toch zo ons best om iemand niet te kwetsen, ten koste van onszelf en de ander? Zou het niet veel makkelijker zijn om te zeggen: ‘Ik vind je heel aardig, maar ik heb er geen behoefte aan dat jij nog langer een deel bent van mijn leven.’ Is er een soort sociale regel die ons vertelt dat we vrienden aan het lijntje mogen houden? En is er iemand die daar op de lange termijn beter van wordt?

In deze tijd ligt dat een klein beetje gecompliceerder. Je kunt iemand niet botweg negeren, omdat de mogelijkheden om contact te onderhouden eindeloos zijn.

Hoewel het moeilijk is om het uit te maken met iemand, is het wellicht de overweging waard. Het is even doorbijten, maar zeg nou eerlijk: als een vriend(in) liever geen contact meer had met jou, zou je toch ook willen dat hij/zij dat aangeeft. Het kan een heleboel gepieker schelen.

Van Skype tot Whatsapp, van iMessenger tot Facebook Messenger, van Twitter tot een simpel smsje: je bent nergens meer veilig. Als iemand contact met jou wil leggen, dan is de kans groot dat dat gaat lukken. En jij wilt toch niet degene zijn die hem of haar negeert terwijl je wel tijd hebt om de zoveelste update op je blog te plaatsen?

Wordt het voor jou tijd om het uit te maken met sommige vrienden? Het is een behoorlijke stap, maar wie weet kun jij binnenkort je Whatsapp weer openen zonder geconfronteerd te worden met berichtjes die je helemaal niet wil beantwoorden. En daar word je stiekem best zen van… Nadat je het schuldgevoel een plaats hebt gegeven.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

De hoe-kom-ik-erachter-wat-ik-wil-checklist Wil je nog tijd besteden aan deze persoon? Enzo ja: Hoeveel? Wat gebeurt er als deze persoon niet langer in jouw leven is? Is het nog steeds zo leuk als vroeger? Welk gevoel krijg je als hij/zij met je wil afspreken? Voel je je verplicht om te antwoorden op telefoontjes of berichtjes van hem/haar? Vermaak jij je op het moment dat jullie samen zijn of lijkt de ander daar veel meer plezier aan te beleven dan jij?

FUN FACT In je leven verslijt je zoâ&#x20AC;&#x2122;n 396 vrienden, maar slechts 1 op de 12 vriendschappen is voor altijd. Als er een nieuw persoon in je leven komt waar je mee klikt, gaat dit vaak ten koste van twee andere vriendschappen die je had. Hmm... klinkt als een prima ruil, toch?

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

LEVEN IN EEN KLINIEK

“Waarom ben je hier?” “Omdat ik hulp nodig heb.” Mijn hagelnieuwe psycholoog kijkt me aan. Alsof ze het niet snapt. “Waar heb je hulp bij nodig dan?” Ik trek mijn wenkbrauwen op. Ze heeft toch een brief gekregen van de dokter? Kan ze niet lezen? “Ik doe dingen die ik niet moet doen, en niet wil doen. Maar die ik toch doe.” “Wat voor dingen zijn dat dan?” Ik zucht. Ze weet dat ik eromheen praat. En ik wil het eigenlijk helemaal niet zeggen. “Ik beschadig mezelf, omdat ik gestopt ben met mijn anti depressiva. Dit onderdrukte mijn emoties, maar nu weet ik niet meer hoe ik ermee om moet gaan.” Ik zie dat ze knikt, maar durf haar niet aan te kijken. Ik schaam me. “En hoe beschadig je jezelf dan?” Ik krijg het warm. Deze vraag wil ik helemaal niet beantwoorden. Ik slik een keer, om er zeker van te zijn dat ik de woorden wel uit kan spreken. Mijn trillende stem verraad mijn emotie. “Ik snij mezelf. Om in slaap te komen drink ik alcohol, of ik rook wiet. Ik ben zelfs begonnen met roken om mijn lichaam de vernieling in te helpen.” Mijn psycholoog knikt niet meer. Ik durf haar nog steeds niet aan te kijken.

Ik schrik van haar woorden. Dat iemand zich zorgen maakt over mijn leven raakt me. Is het dan zo erg?

Ik laat me opnemen in een psychiatrische kliniek.

De moed zakt in mijn schoenen als ik lees dat ik in het weekend naar huis moet. Het moet maar. Roken moet in de binnentuin, maar om half tien ‘s avonds gaat het rookhok aan het einde van de gang open. Buiten het terrein komen mag alleen met toestemming. En zelfs dan mag ik het niet later maken dan half tien.

Nog geen twee weken later word ik wakker naast een andere vriendin

“Jullie zijn hier beiden vrijwillig, klopt dat?”

Het is midden in de nacht, maar mijn hart bonst tegen mijn borstkas aan. Ik kijk naar haar en wacht tot de wekker gaat. Mijn buik doet pijn, stomme stress. Na het ontbijt schrik ik van de gedachte dat ik geen borstel bij me heb. Mijn vriendin geeft me een roze borstel. “Hou maar.” “Dankjewel.” Ik kan wel janken. Ze is zo lief voor me. Ze weet wat me te wachten staat. We komen binnen en krijgen een korte uitleg van een aardige therapeute. Er is nog een meisje, zij wordt ook opgenomen. We krijgen een briefje

Ik knik. Het meisje naast mij ook. Ergens is het wel geruststellend dat ik niet de enige nieuwe ben. “De groep bestaat uit acht personen. We hebben twee groepen, een A groep en een B groep. Er is geen verschil tussen beide groepen, behalve jullie roosters.” Ze geeft me een rooster. Het lijkt op het rooster dat ik ook op school kreeg. Therapie is van half negen tot vijf uur, behalve op woensdag en vrijdag. Om twaalf uur is er lunchtijd. Daarna heb ik een uurtje vrij en begint de therapie weer.

“Oké, dan doe ik het. Dankjewel.” Ze glimlacht naar mij. Ik stuur een berichtje naar mijn moeder, vader, broer, en vriendinnen. En mijn psycholoog.

“Ik weet niet wat ik moet doen” Met mijn handen in mijn haar zit ik in de schoolkantine. Ze kijkt naar mij. Zij is de enige klasgenoot die me heeft geaccepteerd zoals ik ben. De rest denkt dat ik één of andere nietsnut ben, die maar op school komt wanneer ze geen kater heeft. Ik hoor ze erover praten. Ze moesten eens weten. Ze legt haar hand op mijn arm en kijkt me aan. Haar bruine ogen zijn geruststellend, maar haar blik is zorgwekkend. “Ik ben bang dat je dood gaat.”

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

“Hebben jullie nog vragen?” De therapeute kijkt me afwachtend aan, en mijn hoofd zit vol met alle informatie. Nee, ik heb nu even geen vragen.

Ik word naar mijn kamer begeleid.

“Ik kan wel janken. Ze is zo lief voor me. Ze weet wat me te wachten staat.”

De kamer heeft geel zeil, witte muren, donkerrode gordijnen, een bureau met stoel, prikbord en een bed. Dat is het. De therapeute laat ons alleen en we mogen de kamer bekijken. Ik loop de aangrenzende badkamer in en zoek naar het lichtknopje. Geen lichtknopje te bekennnen, maar wel een rood touwtje. Ik trek er aan, een keer of vijf. Nog steeds geen licht.

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

“Volgens mij is de lamp kapot.” Nog geen seconde later komt er een stevige, boos kijkende vrouw naar binnen stormen. “Is er iets mis?” Ik kijk naar mijn vriendin. “Nee, ik kan het lichtknopje van de badkamer niet vinden.” De stevige vrouw kijkt me even verwilderd aan. Dan wijst ze me op een lichtknopje om de hoek. “De rode draad is voor het alarm. Daar mag je niet meer aan komen, tenzij er iets mis is.” Ik knik en verontschuldig me. Geërgerd verlaat ze de kamer. We kunnen ons lachen niet meer inhouden.

Ik kan het goed vinden met D. Ze leek me eerst wat te druk, maar ze is heel aardig voor me. Dit is niet haar eerste kliniek, en ze zoekt graag de grenzen van de regels op. Binnen roken mag niet, dus moeten we met de lift naar beneden, en nog een stukje lopen naar de binnentuin om te roken. D. vindt het te ver. Aan de woonkamer grenst een terras, waar ook de brandtrap op uit komt. Daar zitten we ‘s avonds soms een sigaretje te roken. De regels overtreden voelt goed, ook al zit ik nog geen week in de kliniek. Ze laat me lachen. We praten veel. Niet zozeer over onze problemen, maar vooral over het leven. Ik voel me veilig bij haar. Na de thee om acht uur, samen met de therapeut die avonddienst heeft, heb ik zin in een sigaret. “D., ga je mee roken?” Ze staat op om haar shag te halen. Ik wacht op haar in de woonkamer. “Wil je naar beneden of op de brandtrap?” In haar ogen zie ik de paniek, maar ze kan ook haar lachen niet inhouden. Ze zwaait wild met haar armen om mij het zwijgen op te leggen. Twee seconden later besef ik mijn fout. Ik lieg over dat ik nieuw ben en de regels nog niet zo goed ken. De therapeut kan haar lachen ook niet inhouden. D. wordt twee zinnen streng toegesproken, maar krijgt geen extra opdracht.

Ik vertel dat ik mezelf heb beschadigd, en waarom. Ik schaam me. Ik voel mijn bovenbenen en mijn armen prikken.

Een paar maanden later. Mijn behandeling gaat goed. Groepsgenootjes komen en gaan, maar mijn tijd zit er nog lang niet op. Het is vrijdag, ik sta op het punt om naar huis te gaan voor het weekend. Thuis gaat het slecht. Ik woon op kamers, mijn huisgenoten zijn in het weekend weg. Mijn kat Toby logeert bij mijn vader. Na de lunch lig ik even op bed, als ik een berichtje krijg van mijn vader. “Ik moet je wat vertellen.” “Wat is er?” “Toby is dood.” “Nee.” “Ik vond hem net, bij de ingang.” “Nee. Nee, dat kan niet.” “Het leek alsof hij een hartaanval heeft gehad, de gemeente komt hem zo halen.” “Ik wil afscheid nemen. Ik kom er aan.” Ik huil. Ik huil om mijn maatje. Mijn beste vriend. De kat die niet mauwt, maar lieflijke geluidjes maakt. Iedereen is gek op Toby, zelfs hondenmensen. Ik ben ontroostbaar. Bij aankomst is hij al weg. Afscheid nemen kan niet meer.

Het weekend is voorbij. Ik zit bij de eerste therapie, met één van mijn favoriete therapeuten. De groep is druk. Iedereen gaat steeds harder praten. Ik hoor steeds minder. “Gaat het wel?” Ik kijk om me heen, verward. Iedereen is stil. Ze kijken naar mij. Mijn ademhaling versnelt. Ik moet hier weg. “Sorry.” Ik krijg het nog net uit mijn strot geperst, pak mijn schrift en sprint de ruimte uit, op zoek naar een therapeut. Ze praat tegen mij. Ik hyperventileer en huil. “Ik kan hem nooit meer zien.” Mijn snelle ademhaling maakt het praten

moeilijker. Mijn vingers verkrampen, mijn ogen staan op het punt uit hun kassen te knallen. Ze stelt me gerust. Ze vraagt wat ik nodig heb. Of ik niet tijdens de creatieve therapie iets kan maken voor Toby. Ik knik. Dat ga ik doen. Ik maak diezelfde dag een collage met alleen maar kattenplaatjes. Het helpt. Meer dan ze weet, denk ik.

Het gaat slecht. Op maandag kom ik terug in de kliniek. Om half 9 is de reflectie van het weekend. Ik durf mijn groepsgenootjes niet aan te kijken. Ik vertel dat ik mezelf heb beschadigd, en waarom. Ik schaam me. Ik voel mijn bovenbenen en mijn armen prikken. Het vocht zorgt ervoor dat mijn broek strak zit. Na de reflectie word ik apart genomen in het verpleegkamertje. “Ik moet kijken hoe erg het is, kan je je kleren uittrekken?” Vol verbazing kijk ik naar de verpleegkundige. Ik mag haar. Ik zie dat ze zich ongemakkelijk voelt. Ze is zo menselijk naar me. Ik kan vaak met haar lachen, maar nu lacht ze niet. “Liever niet” “Ik weet het, ik vind het ook niet prettig. Maar het moet. Ik moet kijken of je geen verzorging nodig hebt.” Binnen een minuut sta ik in mijn ondergoed. Ik schaam me diep, maar ik voel me niet vernederd. De therapeut raakt mijn beschadigde huid voorzichtig aan. Haar vingers voelen koud aan tegen

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

mijn warme, opgezette huid. Ze is voorzichtig. “Waarom nou? Het ging zo goed, toch?” “Hij zei dat het over is.” Ik voel de verse pijn in mijn hart, en de tranen achter mijn ogen. Ze kijkt me aan, vol medelijden. “Och meisje, je kan een vent je toch niet zo rot laten voelen? Hij is het toch niet waard om jezelf zo naar de vernieling te helpen?” En ze heeft gelijk. De manier waarop ze spreekt voelt alsof ik een gesprek voer met een vriendin, niet met een therapeut. Ik heb mezelf daarna nooit meer beschadigd.

“Er staat een matras in de linnenkast.” Ik zie de blik in M. haar ogen. Ze is wat van plan. “Zullen we hem mee nemen naar de eerste verdieping en van de trap glijden? Dat heb ik altijd al eens willen doen!” Ik grijns van oor tot oor, maar na een snelle overdenking verdwijnt die al snel. “Hoe krijgen we die langs het kantoor van de verpleegkundige?” M. besluit er langs te lopen. De verpleegkundigen zitten buiten het zicht. Als wij ze niet zien, zien zij ons ook niet.

Ik ga ze missen. Allemaal. De deuren gaan open. Daar staat D. Door onze zenuwen houden we het niet meer, en we barsten in lachen uit. D. is stomverbaasd om ons met een matras in de lift te zien staan. “Wat is dit nou… Hebben jullie… Dat wou ik ook doen! Waarom hebben jullie niet op mij gewacht?” Lachend stapt ze met ons in de lift. Het matras krijgen we met drie personen makkelijker terug in de linnenkast.

“Ik ben er.” Tranen rollen over mijn wangen, en die van mijn groepsgenootjes. Ik ga ze missen. Allemaal. De verpleging neemt afscheid van mij, en ik van hen. Met een kar vol spullen verlaat ik de kliniek. Op de parkeerplaats laad ik alles in de auto van een vriend van mijn vader. Na negen maanden mag ik naar huis. Het is spannend, maar ik ben goed voorbereid. Ik zwaai naar mijn groep tot ik ze niet meer zie. Ik ga ze missen. Allemaal.

We hijsen het loeizware matras uit de linnenkast, houden hem tien centimeter boven de grond en met een luide klap belandt het ding twee minuten later tegen de achterwand van de lift. Giechelend komen we erbij staan. “Snel, snel, doe de deuren dicht.” Triomfantelijk staan we even later bij de trap. Die is toch iets steiler dan ik dacht. “Ik ga wel eerst.” Zegt M. als ik mijn zorgen uitspreek. Ik geef haar een zetje, en als ik zie hoe leuk het is en dat er niks gebeurt, durf ik ook wel. Na tien minuten besluiten we dat het genoeg is geweest, en stappen we weer in de lift met het matras. M. drukt op de knop naar de tweede verdieping, maar tot onze schrik gaat hij eerst naar beneden. Snel concluderen we dat er wisseling is van de avonddienst met de nachtdienst, en dat er waarschijnlijk een therapeut op de lift staat te wachten. Zenuwachtig gegiechel vult de lift, en binnen tien seconden staan we beneden.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Het is nu meer dan drie jaar geleden dat ik in de kliniek zat. En ja, het leven is daar zo wisselvallig als dit is geschreven. Mijn groepsgenootjes waren stuk voor stuk de meest krachtige personen die ik heb leren kennen. Dankzij mijn tijd in de kliniek kan ik weer genieten van het leven. Dankzij mijn groepsgenootjes, de verpleegkundigen en mijn psycholoog leerde ik mezelf opnieuw kennen. Tot op de dag van vandaag pas ik nog steeds de dingen toe die ik daar heb geleerd. Het is de beste beslissing van mijn leven geweest.

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

SHITTY SHITTY NIEUWS NIEUWS Door: Sikke Procee

Als verzorgende IG maak ik heel wat mee. Dit komt omdat ik met mensen werk en mensen zijn wonderbaarlijke wezens. Mijn zorgvragers verbazen mij op zowel leuke als vervelende manieren. Een poos geleden werkte ik op een PG afdeling met dementerenden. Tijdens dit werk houd je veel rekening met de drie R’s: reinheid, rust en regelmaat. Op vaste tijden geef je de ouderen hun bakje koffie en versnaperingen, je geeft geen overprikkelende of shockerende mededelingen en je laat de energieloze lijfjes zoveel mogelijk bijkomen van hun drukke levens. Een dementerende mevrouw was op een middag wel érg rustig voor haar doen. Ze kwam niet eens naar de gezamelijke huiskamer voor haar bakje koffie. Hoe vergeetachtig sommige mensen ook worden, het bakje koffie zit nou eenmaal vastgeroest in het systeem. Zien ze het niet aan de klok, dan voelen ze het wel in hun onderbuik. Het is koffietijd! Ik stapte haar appartement binnen, en zag dat ze op een luie stoel zat, met haar rug naar mij toe. Druk bezig met iets. Ik toverde mijn professionele glimlach tevoorschijn en liep naar haar toe. Terwijl ik haar probeerde aan te spreken, stikte ik bijna in mijn woorden. Mevrouw zat in haar blote billen op de stoel, en keek aandachtig naar de pamper in haar handen. Verrast door de situatie, vroeg ik meteen wat ze aan het doen was.

Het lieve mens keek me onschuldig aan. Kleine pupillen, vriendelijk, maar op haar beurt verbaasd om mijn reactie. Ze antwoorde: “Ik lees gewoon de krant.” Een luchtstoot schoot door mijn neus. Ik hield mijn lachen in; het was zielig, niet iets om om te lachen. Het zal je arme moeder maar zijn. De vrouw keek me even heel verbaasd aan. Het was duidelijk dat ze mij maar een rare snuiter vond. “Mevrouw Anoniem, de koffie staat klaar. Zal ik uw krant maar opbergen?” Het magische K-woord was gezegd. Langzaam gaf ze het broekje aan mij: “Neem maar. Er is toch alleen maar ellende in de wereld”. Toen hield ik het niet meer: “Jaa, het zal wel weer... shitty nieuws zijn.” En iedereen die me kent, weet dat ik het hardst om mijn eigen grappen lach. Dus daar stond ik dan te kakelen met haar stinkende krant in mijn handen. De mevrouw had een brede glimlach met samen geknepen oogjes. Ze leek me nog raarder te vinden dan voorheen, maar ze kon gelukkig op haar beurt om mij lachen. Ik waste haar handen, en nam haar mee naar de huiskamer voor haar welverdiende bakje koffie. Waar we over het échte nieuws konden gaan praten.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

De vergankelijkheid van

mijn roze wolk Door Floortje Wijgerde

Ik zit op een gigantisch grote roze wolk. Een reusachtige wolk die wat weg heeft van een zuurstokroze suikerspin, zonder plakkerig en kleverig te zijn. Het is een wolk die heerlijk zacht is en er betoverend uitziet. Deze wolk lacht mij uitnodigend toe en ik ben hier graag. Ik weet dat het tijdelijk is, maar deze gedachte stop ik weg. Voor nu is het genieten geblazen.

Mijn akelige wekker maakt mij op een brute wijze wakker. Ik help mezelf uit bed en loop richting de badkamer. Ik sta voor de spiegel en staar doelloos naar mijn spiegelbeeld. Ik voel het; het is zo’n dag. Ik volg de lichtstralen en schuifel naar het raam. De zon schijnt. Ik constateer het, maar er gebeurt niks. Geen innerlijke glimlach, geen lichtpuntje of geluksmoment, niks.

Als ik me bevind op deze betoverende plek geniet ik met volle teugen van alles om me heen. Neem bijvoorbeeld autorijden; normaliter is dit mijn manier om me van A naar B te bewegen. Dit is niet mijn favoriete tijdsbesteding, eerder een noodzakelijk kwaad. Maar op mijn roze wolk is autorijden FAN-TAS-TISCH. Lachend zing ik mee met Paul Simon, terwijl ik vol bewondering om me heen kijk en alles in me op probeer te nemen. Ik constateer dat ik blij ben, maar dit dekt niet de lading. Ik ben gelukkig. Gelukkig, het is zo’n banaal begrip en toch klopt het. Ik ben gelukkig en ik wil dit vasthouden. Ik breng een kopje koffie richting mijn mond en wacht met proeven. Eerst neem ik de geur in me op. Deze koffie ruikt overheerlijk. Terwijl ik een slokje neem, verspreidt de smaak van koffiebonen zich over mijn tong, richting mijn mondhoeken en gehemelte om vervolgens zijn weg te vervolgen naar de rest van mijn lichaam. Een zachte ‘hmm’ verlaat mijn mond. En het is net alsof het daardoor nog lekkerder smaakt.

Het moment is daar. Ik ben keihard van mijn roze wolk gedonderd. Mijn zuurstokroze wolk is met de noorderzon vertrokken om iemand anders blij te maken. En ik, ik blijf moedeloos achter op een grauwe donkergrijze wolk. Vandaag leef ik op de automatische piloot. Ik eet, omdat ik moet eten en niet omdat ik daar zin in heb. Daarnaast voel onrust in mijn hoofd. Het voelt alsof er geen ruimte is. Het is er zwaar in plaats van licht. Het zit vol, vol met gedachten en die gedachten laten mij geen moment met rust. Terwijl ik zo erg verlang naar rust in mijn hoofd. Ik loop met mijn ziel onder m’n arm. Het is weekend dus ik besluit om nog even in bed te kruipen. Slapen en rust is voor mij op deze dagen het perfecte medicijn. Na een armoedige powernap van slechts 20 minuten voel ik me stukken beter. Ik voel me licht en rustig. En herstart de dag vol goede moed. De zon schijnt nog steeds en ik nestel me op een ligstoel. Twee uur later voel ik me weer onrustig. Het is zinloos. Ik troost mezelf met een cappuccino en chocola.

Op zo’n dag is mijn leven volmaakt. Ik houd van het leven en het leven houdt van mij. Dat het tijdelijk was, dat wist ik. Want het zit zo: in mijn leven heb je de roze wolk, de grauwe wolk en realiteit.

Today; i’m just not that into you.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Van huis naar heimwee Door Nicky de Vries Verhuizen is niet alleen fun and games.

Iets meer dan een jaar geleden besloten we een huis te gaan zoeken. Zo gezegd, zo gedaan en binnen de kortste keren liepen we met makelaars door startershuizen en was Funda onze favoriete app. Veel sneller dan verwacht vonden we een poppenhuisje, in een rustig dorpje net buiten de stad. Dit klinkt allemaal ideaal, maar het eerste jaar was op z’n zachts gezegd zwaar.

Een wereld van verschil Nooit heb ik in de stad gewoond. Het dorp waar ik ben opgegroeid lag onder de rook van Rotterdam en nu zou ik verhuizen naar een dorp in de Hoeksche Waard. Ook onder de rook van Rotterdam, maar dan de andere kant op. Mijn lief komt uit dit gebied en omdat de huizenprijzen hier een stuk lager zijn, leek het een logische keuze om hier neer te strijken. Ik dacht, wellicht wat naïef, dat ik op een andere plek maar in een vergelijkbare situatie terecht zou komen. Niets bleek minder waar. Niet alleen was de reistijd naar mijn werk verdubbeld, ongeveer alles lag verder weg. Ineens kon ik niet meer op de fiets naar mijn familie, vrienden, werk en de stad. Al die tijd was ik een metro gewend en nu was ik afhankelijk van een bus die niet zo frequent reed. Nu is de reistijd nog wel overkomelijk, maar na een paar maanden begon het allemaal te knagen. Ik miste iets. Alle spontaniteit leek uit mijn leven gezogen en omdat ik niemand in het nieuwe dorp kende, voelde ik me vaak best eenzaam.

Huis maar geen thuis ‘Heimwee’, noemde mijn moeder het. En daar had ze gelijk in. Hoewel het samenwonen met mijn lief ontzettend leuk was (en is), had ik heimwee. Ik miste alles wat bekend was: mijn vaste fietsroute, de kopjes thee bij vriendinnen, het raam in mijn slaapkamer dat altijd een beetje piepte als je het opendeed. Zelfs de tuin van mijn ouders waar ik nooit in zat miste ik. De eerste winter verschool ik me in ons poppenhuis en huilde meer dan eens dat ik een enorme fout had gemaakt. Het was allemaal de schuld van het huis, daar mankeerde van alles aan in mijn ogen. Toen ik op een gegeven moment zelfs het idee kreeg dat het de schuld van mijn lief was, besloot ik dat het tijd was om de situatie eens om te draaien. In plaats van te kijken naar het ‘probleem’, zou ik gaan denken in oplossingen.

Dit hielp. Het idee dat we over een paar jaar weer konden verhuizen, misschien naar een plekje wat dichterbij de stad, dichterbij alles wat ik ken, gaf hoop.

Verlichting De winter kroop voorbij en langzaam kwam de lente weer. Inmiddels woonden we alweer een jaar in het nieuwe huis en waren we langzaamaan alles op zijn plek aan het zetten. Hoewel het verdriet van de winter niet meer zo aanwezig was, had ik nog steeds het idee van heimwee in mijn hoofd. Mijn moeder nodigde me uit om een middagje met haar te gaan winkelen in mijn oude dorp. Als een klein kind keek ik ernaar uit en toen de dag was aangebroken rende ik nog net niet door de winkelstraat alsof ik de loterij had gewonnen. Een uur later kwam ik gedesillusioneerd thuis. Niets was meer zoals ik me herinnerde. Er waren nieuwe winkels bijgekomen die ik niet kende en er liepen veel meer mensen over straat. Alsof het dorp in een jaar twee keer zoveel inwoners had gekregen. Zelfs de sfeer in de supermarkt waar ik mijn eerste baantje had, was niet meer hetzelfde. Ik herkende heel veel, maar het voelde niet meer als thuis. Met een knagend gevoel ging ik weer terug naar mijn eigen huis, niet wetende wat ik aan moest met de hele heimwee-situatie.

hoe kan iemand hier nu heimwee hebben?

Van huis naar thuis In de tweede zomer dat we hier wonen, merkte ik dat ik heimwee had tijdens de vakantie. Niet naar mijn ouderlijk dorp of bruine boterhammen met kaas, maar naar ons huis. Ons dorp. Het gezapige leven daar. Zelfs de busrit naar mijn werk. Hoewel ik mijn vrienden en familie nog steeds mis, is er langzaam steeds meer waardering gekomen voor wat ik wel heb. Namelijk, een fijn huis in een fijne buurt dat ik mag delen met een hele lieve en begripvolle man. Waar we over een paar jaar zullen neerstrijken, weet ik nog niet. Maar even reëel, hoe erg is dat? Mensen missen doet zeer, je vervreemd voelen van je omgeving maakt je naar, maar ik heb veel levenslessen geleerd in het afgelopen jaar. De heimwee blijft denk ik nog wel even, maar het huis is inmiddels een thuis.

keep hanging in there

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Dit willen we

niet meer horen Door Samantha Michalewski

Vaak krijgen mensen die bij een psycholoog komen te maken met vooroordelen. Wij zetten er een paar voor je op een rijtje, en vertellen wat je beter wel kunt zeggen.

“Ben je depressief? Ja, ik voel me ook wel eens rot.”

“Je hebt een dak boven je hoofd en te eten, je hebt niks te klagen.”

Een depressie is niet hetzelfde als je rot voelen. Als je je rot voelt, los je hetgeen op waardoor je je rot voelt en voel je je weer beter. Bij een depressie werkt dat niet. Meestal weet je niet eens waardoor je je rot voelt. Je staat op met lood aan je benen, je komt de dag door en je gaat weer op bed. Probeer diegene op te fleuren, laat zien dat je er voor hem/haar bent. Koop een tijdschrift, bloemen of een reep chocola. Maar het is ook belangrijk dat depressieve mensen iets leuks gaan doen, bijvoorbeeld op een terrasje zitten, naar de bioscoop of gewoon een stevige wandeling. Je kan een depressie niet verhelpen, maar wel verlichten.

Ja, dat klopt. Maar dat betekent niet dat je niet ongelukkig kan zijn. Stel dat er iets heel naars gebeurd is met de persoon waar je dit tegen zegt, hoe denk je dat diegene zich dan voelt? Denk je dat hij/zij zich begrepen en gesteund voelt? Nee, juist niet. Vraag wat er mis is en probeer eventueel een helpende hand te bieden. Kan dat niet? Laat dan weten dat je meeleeft.

“Loop jij bij een psychiater? Je ziet er anders heel vrolijk uit.”

Heb je er ooit bij stil gestaan dat deze persoon niet per sé heel depressief hoeft te zijn?

LILYROSE MAGAZINE 4

Heb je er ooit bij stil gestaan dat deze persoon niet per sé heel depressief hoeft te zijn? Misschien heeft hij/zij wel een fobie, of een trauma. Zelfs iemand die depressief is, kan af en toe nog lachen. Probeer geïnteresseerder over te komen, bijvoorbeeld door te vragen waarom hij/ zij dan naar de psychiater gaat. Respecteer het wel als hij/zij het niet met je wilt delen.

“Maar je bent toch niet gek?” Hallo! Nee, natuurlijk niet. Deze valt een beetje onder dezelfde categorie als het vorige vooroordeel. Probeer daarom ook te vragen waarom hij/zij naar de psychiater gaat. Het zou natuurlijk een beetje sneu voor je zijn als deze persoon wél gek blijkt te zijn. Wat zeg je dan?

lilyrose.eu

“Ja, dat heb ik ook eens meegemaakt, ik ging er zo mee om.” Toegegeven, dit doen we vaak. Heel vaak eigenlijk. Soms helpt het, maar het kan ook je gesprekspartner het gevoel geven dat je het gesprek en de ervaring over wilt nemen. Je bedoelt het altijd goed, maar het kan een hele averechtse werking hebben. Probeer dit minder te doen, want iedereen ervaart alles anders. Praat er alleen over als er naar jouw ervaring gevraagd wordt. Probeer mee te denken of het probleem opgelost kan worden. En als dat niet kan of diegene wil dat niet, dan zit er niks anders op. Dan probeer je diegene duidelijk te maken dat hij/zij niet alleen is, en altijd bij je terecht kan voor hulp of vragen. Hopelijk helpt je dit een beetje om om te gaan met voordelen. De meeste mensen bedoelen het vaak niet verkeerd, maar antwoorden soms op een gekke manier uit onwetendheid. Ben je zelf iemand die met vooroordelen te maken heeft? Probeer dan je situatie duidelijk te maken, als je dat wilt. Helpt dat niet, dan ligt dat echt niet aan jou. Misschien hebben de mensen met wie je een gesprek voert dan wel een psycholoog nodig, voor een lesje sociale vaardigheden en inleven in een ander.

Hou me nog een keer Dicht, bij je hart onder je adem in je armen dan neem ik afscheid van dat wat ik niet kan bezitten leezbaar

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

De dood

wat vertel je je kind? Het lijkt wel of kleine kinderen steeds vaker al te maken krijgen met de dood. Ook een onderwerp als depressie en rouwverwerking in dit nummer van Lilyrose gaan we in de familie sectie niet uit de weg. Judith van kinderboekenblog LeesLeesLees.nl dook in het onderwerp en geeft o.a. boekentips.

Judith

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

‘Mama, ik wil nog niet dood!’ snikkend rende ik in mijn moeders armen. Het was avond en ik kon niet slapen. Mijn opoe waas overleden en al zag ik haar niet veel omdat Brabant en de Achterhoek niet echt dichtbij elkaar liggen, het feit dat me verteld werd dat ze dood was maakte wel veel indruk. Ik was bijna 3 en het was de eerste keer dat ik echt van dichtbij hoorde over de dood. De keer daarna was (gelukkig) pas jaren later toen mijn oma overleed. Ik was precies één dag 13 en haar ziekteproces had ik wel van dichtbij meegemaakt en het afscheid zien aankomen. Ik weet nog dat we met de andere nichtjes en neefjes op een bepaald moment ook lol hadden tijdens de ‘koffie&cake’. Dat voelde wel raar: het was toch erg dat oma er niet meer was? En dat mijn oom niet huilde, vond ik al helemaal raar. Hij vond het toch erg dat oma dood was? Inmiddels heb ik helaas al een flink aantal begrafenissen/crematies meegemaakt en weet ik dat de boog inderdaad niet altijd gespannen kan en hoeft te zijn. Vaak is de aanwezigheid van kinderen op zo’n moment ook fijn, het brengt wat ‘luchtigs’ met zich mee, en tegelijkertijd de realisatie dat het leven ondanks al het gemis en verdriet toch ook echt door gaat. Daarnaast is het dus goed als volwassenen zich in het bijzijn van kinderen niet altijd groot houden, maar tonen dat ze het er moeilijk mee hebben. Verdriet hoort bij de dood, dat is iets wat kinderen al vroeg snappen. Als verdriet níet getoond wordt, dan wordt het pas echt verwarrend en daar help je een kind niet mee. Mijn zoontje van 3 heeft nog niet te maken gehad met verlies. Niet van een huisdier en ook niet van een dierbare. Gelukkig maar. In mijn omgeving is het helaas wel zo dat kinderen met rouwverwerking te maken hebben en dat zet toch altijd aan het denken: wat zou ik zelf doen, hoe zou ik het aanpakken, zou ik mijn kind een dood iemand laten zien, zou hij mee gaan naar de begrafenis, enzovoort enzovoort.

4.Het rouwproces van kinderen Mijn eerste toevlucht is dan: boeken zoeken. Boeken over onderwerpen die er mee te maken hebben, zowel boeken geschreven voor kinderen als de informatieve boeken voor volwassenen. Op naar de bieb dus, want ik geef nog altijd voorkeur aan boeken dan informatie op het internet, waarvan de bron niet altijd duidelijk is.

Rouwverwerking en jouw kind: wat zijn de tips?

1. Praten Wat ik meteen tegenkom is dat het belangrijk is om ervoor te zorgen dat het leven van een kind een normaal ritme houdt. Met daarin veel ruimte om te praten over wat er gebeurt, gaat gebeuren of gebeurd is. Niet verbloemen wat er aan de hand is maar de feiten en omstandigheden benoemen zoals ze zijn. Ook als die omstandigheden dramatisch zijn. Ga ervan uit dat de fantasie van kinderen veel erger is dan de werkelijkheid. Pas de manier waarop je kinderen informeert uiteraard wel aan aan de leeftijd en het begrippenkader van kinderen.

Emotie

Leg uit dat verdriet erbij hoort en dat huilen niet erg is (en lachen ook niet), dat het huilen ook vanzelf zal ophouden. Kinderen kunnen denken dat als je eenmaal begint met huilen, je niet meer kunt stoppen.

3.veiligheid

Natuurlijk is het essentieel dat het kind zich geborgen voelt, want pas dan kunnen kinderen met rouwen beginnen (als dat niet zo is, kan het zijn dat een kind pas later gaat rouwen, meestal op een moment dat niemand het meer verwacht).

Het rouwproces bij kinderen verloopt vaak heel anders dan bij volwassenen. Ze rouwen als het ware in stukjes en kunnen niet lang verdrietig zijn. Dit maakt het voor de omgeving soms lastig in te schatten hoe het écht met het kind gaat. Het gedrag is de grootste uitlaatklep voor gevoelens. Stemmingswisselingen, terugtrekken of juist heel druk doen, of doen alsof er helemaal niets aan de hand is: het kan allemaal. Belangrijk is om te blijven observeren (ook alert zijn op lichamelijke klachten) en het gesprek aangaan. Vertellen wat ze voelen is vaak lastig voor kinderen. Uiten in tekeningen of iets anders beeldends kan dan helpen om naar buiten te brengen wat ze van binnen voelen.

5.Afscheid nemen Als er echt afscheid genomen moet worden is het ook daadwerkelijk afscheid kunnen nemen heel belangrijk. Laat het kind als het even kan de overledene ook zien; het is vaak “eerst zien dan geloven”. Een kind betrekken bij de uitvaart kan ook helpen met verwerken.

6.herinneren Vervolgens komt het proces van herinneren. Houd de herinnering levend door te praten over de leuke momenten, maak een hoekje of herinneringskist met daarin spullen die herinneren aan of misschien zelfs waren van de overledene. Of, wat ik ook een hele mooie tip vond: een brievenbus maken waar het kind brieven kan sturen aan de overledene. Tip: Besteed op de verjaardag of de sterfdag ook specifiek aandacht aan de overledene, bedenk bijvoorbeeld samen een herdenkingsritueel.

Tot slot Iets wat ik een geruststellende gedachte vond: kinderen hebben een enorme veerkracht. Als ze de gelegenheid krijgen hun verdriet te uiten (op welke manier dan ook) en als ze het gemis kunnen delen met anderen, dan hoeft het overlijden geen belemmering te vormen voor hun verdere ontwikkeling.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Een boom vol herinneringen Britta Teckentrup

Een boom vol herinneringen is een lief verhaal met mooie illustraties over de herinnering levend houden. Het is een boek dat ik zeker zou lezen. Het lijkt mij geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 3.

Wanneer word je dood? Riet Fiddelaers- Jaspers

Omgaan met de dood Celeste Snoek en Trish Flannery

Een verhaal voor kinderen vanaf een jaar of 4 dat het hele proces doorloopt van ziek zijn, dood gaan, de begrafenis en begraven zijn. Bij elk hoofdstuk zitten verwerkingsvragen waar je het met je kind over kunt hebben. Heel behulpzaam!

Boeken tips Er zijn de laatste jaren talloze kinderboeken verschenen over rouw, voor zowel peuters als basisschoolleeftijden en jongeren. Het onderwerp ‘dood’ is echt uit de taboesfeer gekomen. Er wordt veel meer openlijk over gesproken, ook met kleine kinderen.

Een mooi en ook troostrijk boek.

Oma Pluis

Dick Bruna

Mama wordt een sterretje Netty Van der Weijden en Kelli Brouwer van der Weijden

….tja, bij dit boek moest ik zelf wel even slikken. Heel mooi verwoord. Zeker te lezen met kinderen vanaf 3 jaar, misschien al wel eerder.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Voor de állerkleinsten is Lieve oma Pluis uit de Nijntje serie geschikt.

Een boek wat mij erg aansprak en wat ik ook zeker nogmaals zou lezen mocht het aan de orde zijn, is ‘Wanneer word je dood?’ met als leidraad vragen van kinderen over doodgaan, begraven en cremeren. Er worden allerlei tips gegeven om met kinderen te praten over de dood, ook de ongewone omstandigheden, bijvoorbeeld als een dierbare van het kind vermoord is, of -daar sta je zelf minder bij stil dat dat ook nog kan- als de dierbare een dader was. Verder is aan dit boek een lijst met bruikbare boeken toegevoegd, voor alle leeftijden. Heel erg bruikbaar.

Dood

Nelleke Moot

Dit is een prentenboekje dat ik er zeker bij zou pakken. Het heeft leuke tekeningen en tekst afgestemd op de belevingswereld van kinderen. Wat is dood? Wat is begraven? Wat is cremeren? Wat doe je als je iemand mist? Al die vragen worden op een eenvoudige manier behandeld. Een aanrader voor kinderen vanaf 4 jaar.

dagboek fragmenten uit een kliniek

Waarschijnlijk eindig ik als oude, eenzame vrouw met eten in haar mondhoeken. Zo’n vrouwtje dat weeskatten verzamelt en de hele dag radio Oost luistert. Een vrouwtje dat ruikt naar haar antieke meubels. lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

de de depressie depressie

van een goudvis de·pres·sie (de; v; meervoud: depressies) 1. 2. 3.

gebied van geringe luchtdruk aanhoudend gevoel van neerslachtigheid (periode van) economische inzinking

Bron: vandale.nl

Voor jullie ligt, staat, hangt het herfstnummer van LilyMag. Het grote depressie nummer. Want tegenwoordig kan mijn konijn zelfs depressief worden en pillen krijgen. Dus wij mensen al helemaal. En nergens word ik depressiever van dan het herfstweer, dus is het ook wel t oepasselijk dat ik daar over schrijf. Maar op het moment van schrijven straalt de zon me om kwart over acht ‘s avonds nog volop tegemoet, en nu moet ik me dus gaan verdiepen in een mooi stukje over depressie. Nu kan ik natuurlijk een heel stuk gaan schrijven over mijn eigen depressie die ik jarenlang heb gehad, maar daar zal ik jullie niet mee vervelen want ondertussen vind ik, ondanks alles, het leven echt wel de moeite waard en zie ik de zon ook figuurlijk schijnen. Maar waar ik nog steeds depressief van kan worden is het schoonmaken van de vissenkom. Nou ja, het is geen kom. Het is een vierkante bak waarin vis - nee hij/zij heeft geen naam - de dagen slijt met rondjes zwemmen en naar het zeewier staren. Dat op zich lijkt me al een heel depressief leven. Dat stel ik me dan zo voor als ik naar de bak kijk. Dan gaat mijn fantasie met me op de loop. Dan stel ik me voor dat de vis het raam uit springt, zijn (ik ga er voor het gemak maar van uit dat het een hij is, dat schrijft

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Karin kwam op haar 26ste uit de kast, en is trotse moeder van een dochter. Ze verhuisde vanuit Neede naar Leeuwarden, en wil écht niet meer terug. Op Lilyrose.eu schrijft ze regelmatig over haar ervaringen als lesbiëne. Verder houdt Karin zich bezig met het schoonmaken van vissenkommen die niet eens van haar zijn.

makkelijker) vinnen spreidt en wegvliegt. De vrijheid die hij verdient, tegemet. Maar hij werd een huisvis en zwemt op zijn gemak de dag door. Tegen de tijd dat de algen weer tegen het glas klimmen, moet ik de huishoud handschoenen aantrekken. Dan begint de taak waar ik een grondige hekel aan heb: eerst moet ik de vis vangen. En dat gaat ongeveer zo: Ik pak een groot glas en duw dat in het stinkende water. Vis is zo snel dat ik vijf minuten door de bak aan het waden ben, tot ik uiteindelijk de vis heb gevangen. Echt, je zou denken dat een vis niet slim is. Nou probeer die vis maar eens te vangen! Intussen heb ik de bak bijna vier keer op de grond laten vallen. Dan ben ik al moe.

“Als “Als de de klus klus isis geklaard, geklaard, trekt trekt mijn mijn depressie depressie langzaam langzaam weg.” weg.” Dan moet de bak van de vensterbank naar de gootsteen. Daar heb ik nog steeds niet de juiste methode voor gevonden. Die bak is loodzwaar en ik heb het al een paar keer gepresteerd dat hij bijna op de grond is gevallen. En tien tegen een dat ik na dat loopje zelf onder het stinkende vissenwater zit.

Nadat ik het grind van het water heb gescheiden zonder al te veel problemen, ben ik een kwartier aan het soppen om die bak weer blinkend schoon te krijgen. Dat lukt altijd wel, dat is het probleem niet, maar hoe goed ik het ook uitspoel, zodra ik er water in doe, is het water weer vies. Soms nog viezer dan toen ik begon. En dan word ik depressief. Maar ja, stoppen kan niet, want die vis kan niet eeuwig in een witte emmer leven met zijn wier. Nee, als je een huisdier hebt moet je er ook voor zorgen, dus hup! Bak weer leeg, grind nog tien keer uitspoelen en weer terug doen. En uiteindelijk staat de bak weer in de vensterbank. Dan nog wat nieuw water er in doen. Geen warm water, weet ik inmiddels uit ervaring, want daar houd de vis niet van. Nee, ijskoud water. Dan weer kloten met dat glas om de vis opnieuw terug te doen in de bak en ik kan op de bank ploffen. Als de klus is geklaard, trekt mijn depressie langzaam weg. Ik bedenk me steevast dat het toch niet zo erg was om die bak schoon te maken. Meneer vis zwemt weer tevreden zijn dagelijkse rondjes in de bak. En ik… ik moet toch eens bedenken hoe ik dit klusje zonder depressie kan volbrengen.

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

“Er is mijn hoofd dat zegt dat ik nu moet glimlachen en mijn hand moet uitsteken.”

Er is een avond uit mijn leven Door Jacky Overmeen

Er is een rustig café waar ik nip van mijn wijntje. Het is half tien. Ik ben een half uur te vroeg voor mijn afspraak. Ik ben altijd te vroeg, want ik kan niet inschatten hoe lang ik er over zal doen om het café te bereiken. Zelfs niet als dat café om de hoek zit en ik met logisch nadenken tot de conclusie kom dat ik er misschien twee minuten over loop. Ik ben altijd op tijd. En dus te vroeg. Punt. Er is het geluid in het café. Mensen twaalf tafels verderop klinken even luid als de achtergrond muziek en even luid als de mensen die naast mij een gesprek voeren. Er is mijn wijnglas dat ik op tafel zet en waarvan ik zeker weet dat iedereen het heeft gehoord. Niemand kijkt op. Er is mijn gezelschap dat een kwartier te laat is, waardoor ik inmiddels al een tweede wijntje heb besteld. Mijn gezelschap vertelt en ik luister. Mijn gezelschap vraagt hoe het met me gaat en ik heb geen idee. Er is een derde glas wijn en de vraag of ik hierna nog een wijntje wil. Ik knik en ik vraag me af of ik het vanavond

gezellig heb en waarom ik het dan wel of niet gezellig vind. Ik concludeer dat ik het gezellig heb, want ik knikte voor het vierde wijntje. Er is mijn gezelschap dat maar door praat en door praat en er is mijn gedachte dat ik moet luisteren en vragen moet stellen zodat ik het verhaal begrijp. Er zijn barmannen die langs tafels lopen, geluiden nog steeds net zo hard. Er is mijn gezelschap dat vrienden tegenkomt en even ‘hallo’ gaat zeggen. Er is een ‘hallo’ en ‘goed met jou’ en mijn telefoon waarop een vraag van George staat: ‘heb je het leuk?’ Ik wil vragen of hij me de definitie van ‘’leuk’’ kan vertellen, zodat ik een goed antwoord kan geven op zijn vraag. Ik weet zeker dat hij dat raar vindt. Ik weet zeker dat het zo niet hoort en daarom zeg ik ‘ja’ en ‘ik kom zo naar huis.’ Er is mijn gezelschap dat terugkomt met twee mensen die ik niet ken. Er is mijn hoofd dat zegt dat ik nu moet glimlachen en mijn hand moet uitsteken. Er is mijn hoofd dat zegt dat ik normaal moet doen en moet doen alsof ik snap waarom de twee mensen die ik niet ken

aan mijn tafel komen staan. Er is handen schudden en glimlachen. Er is een ‘kom je bij ons zitten’ en er is de gedachte waarom ik bij ze zou gaan zitten, terwijl ik ze helemaal niet ken. Er is een: ‘Nee, weet je. Gaan jullie lekker hangen, ik ga naar huis. Ik moet nog schrijven.’ Er is een ober die vraagt of ik wil betalen. Er is een ‘nee, ik wil niet betalen, maar ik wil mijn gezicht hier de volgende keer wel weer kunnen laten zien’ en er is gelach en een pinautomaat die onder mijn neus wordt gedrukt. Er is een piep en ik heb betaald. Er is een telefoon die ik uit mijn zak grijp. Er is een berichtje van George: ‘Niet leuk dus? Tot zo, ik schenk alvast een wijntje voor je in.’ Er is de gedachte dat ik het best wel getroffen heb in mijn leven.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

zoete oppeppers Door: Nicky de Vries

Soms kan je gewoon niet anders. Dan zit je zo in de put, dat je een partij suiker nodig hebt om uit het dal te kunnen klimmen. En daar is niks mis mee. Iedereen heeft af en toe een helpende hand nodig. Wanneer ik het even niet meer weet, stort ik me in de keuken op al het zoetigheid. En het liefste gebruik ik dan recepten die niet al te ingewikkeld zijn. Je hebt het per slot van rekening al moeilijk genoeg.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Hemelse chocoladeglazuur Glazuur is eigenlijk een onderdeel van een groter recept, zoals een taart of cake. Maar comfort food gaat niet over regels, het gaat over je beter voelen en wat is er nu mooier dan een glanzende chocoladebrei? Gooi hem over een taart, een cake of lik hem zo uit de schaal. Het maakt niet uit hoe je het eet, je voelt je gegarandeerd beter.

Dit heb je nodig 200 gram pure chocolade, in kleine stukjes gehakt. 200 ml slagroom Vuurvaste kom Pan om de slagroom in op te warmen

Zo doe je het Doe de chocolade in de kom. Giet de slagroom in de pan en breng hem tegen de kook aan. Giet de hete room over de chocolade en roer tot de chocolade gesmolten is. Laat 10 tot 15 minuten afkoelen tot het mengsel wat dikker is. Als je het glazuur over een taart of cake wilt gebruiken, kun je dit het beste doen met een metalen spatel. Erg lekker met bijvoorbeeld fijngehakte hazelnootjes of bosbessen.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Citroencakejes om te versieren Cakejes met citroen lijken niet helemaal in de categorie ‘zoete oppepper’ te vallen, maar juist door citroen in het beslag te doen, blijven de cakejes lekker sappig. Ze zijn snel klaar en extra lekker als je er slagroom en andere zoetigheid overheen gooit. Wil je er een lachbui bij, versier de cakejes dan met een enthousiaste vijfjarige. Als je daar niet vrolijk van wordt, waar dan wel van?

Dit heb je nodig voor 12 cakejes 115 gram zelfrijzend bakmeel

Fijn geraspte schil van een ½ citroen

½ tl bakpoeder

2 el melk

8 el zachte roomboter

Muffinvormpjes

115 gram kristalsuiker

Eventueel een muffinbakvorm

2 eieren, licht losgeklopt

Elektrische mixer

Zo doe je het Verwarm de oven voor op 190 graden Celsius. Bekleed een muffinbakvorm met 12 papieren vormpjes of zet 12 dubbele papieren vormpjes op een bakplaat. Zeef het bakmeel en de bakpoeder boven een grote kom. Voeg de roomboter, suiker, eieren, citroenraspsel en de melk toe en klop met een elektrische mixer tot een glad beslag. Schep het beslag in de vormpjes. Bak de cakejes 15-20 minuten in een voorverwarmde oven, of tot ze goed gerezen en goudbruin zijn. Laat ze afkoelen op een rooster. Als de cakejes afgekoeld zijn, kun je ze versieren. Hoewel ze zelfs zonder slagroom al een kalmerend en geruststellend effect hebben.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Zoete tostiâ&#x20AC;&#x2122;s Een erg geliefd lunchgerecht is een tosti. Of dit nu een ingewikkeld exemplaar is of gewoon een stuk kaas tussen twee sneetjes casinobrood, het is altijd lekker. Heel soms is een hartig exemplaar echter niet voldoende om een depressieve bui erg te jagen. In die tijden van nood, is de zoete variant een ware redding. Je kunt eindeloos variĂŤren, maar het lekkerste zijn toch wel een pindakaas-banaan tosti of eentje net nutella.

Dit heb je nodig Sneetjes brood

Eventueel poedersuiker om te

Boter

bestrooien

Beleg: pindakaas en plakjes banaan of nutella Een goede pan

Zo doe je het Beleg de sneetjes brood met het beleg naar keuze en besmeer de buitenkant van de boterhammen met een klein beetje boter. Bak de tosti in de pan tot de buitenkant van het brood knapperig en bruin is en het beleg een beetje gesmolten. Voor een extra zoete finish bestrooi je de tosti met poedersuiker. Het is simpel, maar enorm lekker.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

F a m i l y, f r i e n d s & L i f e

Siroop aardbeien Al dat comfort food heeft natuurlijk als doel om je problemen even te vergeten. Maar zelfs terwijl je geniet van een bak ijs of rol chocoladekoekjes kan er een schuldgevoel de hoek om kruipen. Want eigenlijk is het allemaal niet zo gezond. Nu is het helemaal niet zo boeiend als je af en toe moet uithuilen onder het genot van allerlei verkeerde vetten, maar soms moet je dat stemmetje met schuldgevoel even de mond snoeren. Ik doe dit dan door siroop aardbeien te maken. Het is fruit, dus technisch gezien mag je dit onbeperkt eten. En zo niet, doe het dan vooral lekker toch.

Dit heb je nodig Aardbeien Kristalsuiker Een bakje Folie om af te dekken

Zo doe je het Snijd de aardbeien in tweeĂŤn en doe ze in het bakje. Bestrooi ze vervolgens met lekker veel suiker en dek het bakje af met folie. Laat de aardbeien een paar uur (of als je zo lang kunt wachten: een hele nacht) in de koelkast staan en wanneer je ze dan uit de koelkast haalt is de suiker in een heerlijke siroop veranderd. De aardbeien zijn lekker zoet en je kunt ze al dippend in de siroop opknabbelen. En dat schuldgevoel? Nergens voor nodig.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

dagboek fragmenten uit een kliniek

Vandaag ben ik op date geweest met dezelfde persoon uit de kliniek. Dit keer naar de kroeg. We hebben gedaan alsof we normaal waren.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

dagboek fragmenten uit een kliniek

Ik heb een afscheidsfeest gegeven in de kroeg en iedereen heeft voor zichzelf betaald. Mafkezen.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Reizen

Ga toch naar Spa! Door: Jacky Overmeen

Zomer, winter, herfst, lente en alle andere seizoenen die Nederland inmiddels rijker is (een zomer met sneeuw bijvoorbeeld): het maakt ons Nederlanders allemaal niets uit. We hebben alles wat we willen binnen handbereik. Als je in de lente wilt skiën, dan zoek je Snow World op, en als je het in de winter koud hebt, dan trakteer je jezelf op een dagje spa & sauna. Harstikke leuk, maar wist je dat het échte Spa vele malen leuker is? Slechts enkele uurtjes bij ons vandaan, bevindt zich een plek die je een instant vakantiegevoel bezorgt. Het is tijd om kennis te maken met dit leuke Belgische stadje. Maar zorg wel voor een auto met een klein beetje vermogen, anders rijd je zo achterstevoren de bergen weer af. (is mij nooit overkomen… echt niet).

Korte introductie Het Belgische Spa staat bekend om haar circuit en bronwater en telt zo’n 10.000 inwoners. Vroeger was Spa een van de belangrijkste toeristische plaatsen in de Ardennen. Mensen trokken er massaal op af vanwege de helende krachten van het ijzer- en koolzuurhoudende bronwater. Dit water kun je nog steeds proeven in de Peter-De-Grote-bron in het centrum. Harstikke lekker! Naast helend water, biedt Spa ook een heleboel leuke kroegjes, een casino, een prachtig park en natuurlijk een originele spa! Bovenop een berg!

Mensen trokken massaal naar Spa vanwege de helende kracht van het ijzer- en koolzuurhoudende water.

Ben je klaar om te relaxen?

De Thermen van Spa Het nieuwe kuuroord van Spa is ver boven de stad gebouwd. Een hele klim dus om te bereiken, maar eenmaal bovenaan kun je helemaal zen worden. Er is aan iedereen gedacht bij de thermen van Spa. Zo kunnen kersverse mama’s genieten van een programma dat geheel op hun wensen is aangepast, en pa kan ondertussen in een koperen bad even lekker tot zichzelf komen. Het kuuroord biedt health en beauty programma’s en naast de binnenbaden, kun je ook lekker buiten in het water stappen. Kortom: goed vertoeven daar! Mocht de klim je tegenhouden: geen zorgen, er gaat gewoon een lift naar het kuuroord toe. En als je dan toch al op die berg staat, is het maar een korte kabelbaan rit naar Valkenburg. Zo zie je nog eens wat!

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Reizen

Spa biedt zeven bronnen die toegankelijk zijn voor publiek. Havana Café Havana Café was tot voor kort een van de weinige café’s waar je nog gewoon lekker ouderwets kon paffen. Dat zal inmiddels wel veranderd zijn, dus ook voor de anti-rokers is het nu een prima plek om te bezoeken. Havana Café biedt cocktails, sfeervolle verlichting en gezellig personeel. Met handen en voeten kun je je daar wel verstaanbaar maken, mocht je Frans beneden de maat zijn. Havana is ook een prima plek om in de herfst en winter te bezoeken, het heeft namelijk geen terras. Alle gezelligheid zit dus alleen maar binnen.

De bronnen (natuurlijk!!) Spa biedt zeven bronnen die toegankelijk zijn voor publiek. De Peter-De-Grote-bron is natuurlijk een van de bekendste. Niet alleen maar om het helende water, maar ook vanwege de wintertuin die grenst aan deze bron. Een heuse toeristische trekpleister! In deze wintertuin kun je via geschilderde portretten zien welke beroemde figuren de grotten door de eeuwen heen bezocht hebben.

De rommelmarkt Een rommelmarkt, ja echt! Die kun je natuurlijk in je eigen woonplaats ook bezoeken, maar geloof ons maar: deze in Spa wil je niet missen. Elke zondag staan er honderden kramen (en het is heus niet alleen maar rommel) op de Parc de Sept-Heures waar je voor slechts een paar cent super toffe kleding en accessoires kunt scoren. Gaat heen, en verwondert u!

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Reizen

Zo min mogelijk telefoons. Met dat voornemen printten we kaarten uit en om 7.30 uur zitten we al de route uit te stippelen. De Eifel, want ook bergen moet Gustav kunnen. Met het kalme 70 rijden we richting het zuiden. Om de eerste heuvel met een gemiddelde snelheid van 60 te beklimmen. Mijn normaal ongeduldige zelf heeft ook vakantie zo blijkt. We kunnen niet harder, jammer dan. Mooi man, die optocht auto’s achter ons. Bult af gaan we maar liefst 80! Whoeeeeee.

Als we om 16 uur aankomen in Schleiden weten we niet hoe lang we zullen blijven maar na wat wandelingen en een rondje stad besluiten we na één nacht te vertrekken. Er is nog genoeg te zien. Maar we willen rijden. Rijden is minstens zo leuk als ergens zijn roepen we blij als alles ingepakt is. We zijn toe het 10% stijgen. 45 km/ uur. Alle tijd om te genieten van het uitzicht!

Omleiding des doods naar totale stilte Door Tessa Wiegerinck

De goedlachse Tessa Wiegerinck uit Enschede weet wel hoe je mooie plaatjes moet schieten. 5 jaar geleden gaf ze haar vaste baan op, om te gaan werken als freelance fotograaf. Tessa schiet voor ieder Lilyrose Magazine de foto’s en woont

Voor het eerst kijk ik echt uit naar een vakantie. Eindelijk een keer niet de tegenzin vlak voor vertrek. Na verschillende testnachten in de buurt, gaan we voor het eerst de reis maken die sinds een jaar heel dichtbij was. Gustav, onze camper, een Mercedes 308 uit ‘78, had de goedkeuring van onze monteur. Hij zou ons niet in de steek laten in the middle of nowhere.

samen met Freddie en hun twee katten Cthulhu & Heinz. Volg Tessa en haar avonturen met camper Gustav via Instagram @agustavodyssey

De weg langs het water leidde ons naar Vynen. Geen officiele plek. Wel een rustige parkeerplaats aan het water. Lichtelijk euforisch dat we zo’n mooie eerste plek hebben drinken we biertjes aan de waterkant.

Wakker worden door de stilte. Het kan. Als ik de kleuren in de lucht zie kan ik niet anders dan het bed uitklimmen en naar het water gaan. 6.45 zit ik daar. Een tijdstip wat ik normaal wakker niet meemaak.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Reizen

De oranje borden vertellen ons dat onze gekozen weg afgesloten is. Braaf volgen we de omleidingsborden. En zo ineens is rijden helemaal niet leuk meer. Bovenop de berg belanden we in Belgie. Inclusief echte Belgische wegen. We dalen als een dolle, scherpe bochten, smalle weggetjes, diepe afgronden. De grote gaten in de weg laten Gustav stuiteren als een kermisattractie. Terwijl ik het handvat fijnknijp en mijn kiezen bijna kapot bijt stuurt Freddie Gustav koelbloedig naar beneden. Achter Vianden komen we een perfecte kleine camping tegen. Met uitzicht op een stuwmeer en omringd door bergen komen we 3 dagen bij van omleiding des doods.

omleidingsb

orden :(

We bezoeken de mooie stad, bekijken het kasteel, struinen door het bos, drinken biertjes en aan het water. Maar bovenal klimmen we, niet langs rotsen omhoog maar wel kilometers lange, smalle en steile paadjes om bij de beste uitzichten te komen. Ik overwin meerdere keren mijn hoogtevrees en verleg mijn luie grenzen. Ik zal en moĂŠt toch ook dat laatste vette uitzicht zien.

mini botianist

aah, mooie plek

luxemburg bivels klim

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

on tour Blankenheim. Dat zou namelijk mooi en historisch zijn. Het enige hoogtepunt daar was de schnitzel. Laat je niet verleiden door de mooie praatjes. Laat Blankenheim voor wat het is.

BelgiĂŤ Vroeg vertrekken we naar Belgisch Limburg waar we niet meer doen dan even wonen aan de bosrand. Om tussen het lezen door te staren naar de heuvels en te luisteren naar de reeĂŤn die natuurlijk net uit ons zicht blijven.

De diepe dalen zijn achter ons dus vol goede moed kruip ik achter het stuur. Op weg naar Well als laatste stop in noord Limburg. Een gezellige camperplek waar we vooral lachen om de oranje gekleurde buurman die zich keer op keer uitkleedt en rondje loopt terwijl zijn witte vrouw onverstoord zijn parades negeert.

gustav team

Laat je niet verleiden door de mooie praatjes. Laat Blankenheim voor wat het is.

De dag erna zijn we thuis. En als we dan de katten geknuffeld hebben en wakker worden door de langsrijdende bus eigenlijk weer op pad willen. Om te rijden, te wonen in stilte en te slapen in de cocon boven het stuur.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Lifestyle

must have 1 Piece of me – Heartwarming scarves for the cherish days!

must have 2 Sally Hansen - TOTEM-LY YOURS MIRACLE GEL™

Deze hartverwarmende sjaals worden met de hand gemaakt en zijn one-of-akind! Je kunt de nieuwe herfstcollectie voor de ladies en little diva’s nu shoppen op www.pieceofme.eu.

Hou jij van nagellak die een paar dagen mooi blijft zitten? En wil jij een herfstkleur die altijd bij al je outfits past? Dan past deze nagellak perfect bij jou! Je kunt deze nagellak shoppen bij bol. com voor € 11,99.

TOP 5

HERFST MUST-HAVES Door: Lieke van Driel

Meer van de auter lezen? Kijk op www.liekeismijnnaam.com

Bereid je samen met Lilyrose voor op de herfst: hier onze 5 favoriete producten. Speciaal voor jou geselecteerd.

must have 3 DR VAN DER HOOG - Beauty Bamboo Green Tea masker

must have 4 BE Creative Make-up – Essential palette 1 Geen herfst zonder mooie kleuren die perfect aansluiten bij jouw ogen. Deze palette heeft zachte matte en parelmoer kleuren die jouw ogen een intense look geven!

Wil jij even een lekker verwenmomentje voor jezelf tijdens de donkere dagen en kan jouw huid wel even wat hydratering en rust gebruiken? Dan is dit masker deze herfst helemaal voor jou! Je kunt dit heerlijke masker bestellen op de website van Dr. Van der Hoog voor € 2,29

Floris van Bommel - Enkellaars Met deze prachtige laars aan je voet ben jij helemaal klaar voor elke herfstachtige gelegenheid! Deze staan zowel onder een casual spijkerbroek als een net rokje! Je kunt deze mooie enkellaarsjes bestellen op de website van Omoda voor € 239,95.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

*LilyMAG heeft deze 5 favorieten zelf voor jou uitgezocht. Lilymag heeft hier geen

must have 5

vergoeding - in welke vorm dan ook - voor gekregen. Wel zo eerlijk, vinden wij.

Deze palette is online verkrijgbaar bij ICI Paris XL voor € 26,06

Lifestyle

DIY

een stralende huid Door Lori Dingemans

De herfst is echt een periode waarin je heel veel mensen een beetje ziet inzakken. De zon laat zich bijna niet meer zin, het is grauw, grijs en het regent. Je gaat op de bank zitten onder een dekentje, in je meest comfortabele kleding en komt er niet meer vanaf. Heerlijk natuurlijk, maar soms heb je verplichtingen of een gezellig etentje gepland. Je gaat jezelf klaarmaken en kijkt in de spiegel. Je haar staat alle kanten op en je hebt wallen onder je ogen. Tijd om hier iets aan te doen, en wel met make- up! Je hoeft geen hele plamuur laag op te smeren. Less is more en met deze tips gaat het je zeker lukken om er stralend uit te zien.

stap 1 Reinig en verzorg je huid. Je make-up zit het mooiste op een gereinigde en verzorgde huid. Maak je gezicht schoon met een milde en verzorgende reiniger en gebruik daarna een dagcrème met een factor. De factor in de crème zorgt ervoor dat je huid beschermd wordt tegen de schadelijke Uv-straling van de zon. Het voorkomt pigmentvlekken en vroegtijdige huidveroudering, waardoor je er langer jonger uit zal zien. Links: Lush 9 to 5 gezichtslotion, €15.45 via www.lush.nl Rechts: Kimberly Sayer ultra light facial moisturizer spf 30, €29.90 via www.besopure.nl

stap 3 Om je foundation en concealer minder glanzend te maken en de hele dag goed op zijn plek te houden, poeder je deze af. Dit kun je doen met een doorzichtig poeder en breng je met een grote kwast aan over het hele gezicht. Heb je een droge huid met velletjes? Sla deze stap dan over. Heb je een vettere huid? Pas deze stap dan zeker toe.

stap 2 Gebruik een foundation en concealer die wat lichter van structuur zijn, zodat ze mooi samensmelten met je huid en een stralend effect geven, zonder dat het lijkt alsof je heel veel op hebt. Je kunt ze aanbrengen met je handen, want door de warmte van je handen kun je het makkelijker verdelen en geeft het een natuurlijk resultaat. Mocht je alleen je wallen willen camoufleren, kun je natuurlijk ook alleen daar concealer aanbrengen en eventuele oneffenheden aanstippen. Boven: Laura Mercier tinted moisturizer oil free, €48,- via www.skins.nl Midden: Nars radiant creamy concealer, €29.95 via www.sephora.fr Links: The body shop fresh nude foundation, €20.00 via www.thebodyshop.nl Rechts: Essence stay all day 16hr concealer, €2.59 via www.kruidvat.nl

Lily Lolo finishing powder, €24,00 via www.themakeupspot.nl

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Lifestyle

stap 4 Om weer wat kleur in je gezicht te krijgen, breng je een blush aan. Kies voor een mooie glanzende blush. De glans zorgt ervoor dat je huid en stralend en gezond uit ziet.

Links: DA marble baked bronzing powder, €4.99 via www.da.nl Midden: Laura Mercier baked blush illuminé, €39,00 via www.skins.nl Rechts: Milani baked blush, €10,99 via www.themakeupspot.nl

stap 5 Je ogen opmaken. Dit kun je doen zoals jij dat fijn vindt. Bijvoorbeeld een beetje oogpotlood met mascara, altijd goed! Of je pakt er je mooiste oogschaduw bij en maakt een waar kunstwerk van jezelf, net waar je zin in hebt!

stap 6 Om het helemaal af te maken kun je nog iets op je lippen aanbrengen. Je kan heel simpel kiezen voor een beetje vaseline voor wat glans of voor een mooie lipstick of lipgloss. Kies een kleur waar je je prettig bij voelt en waardoor je je extra mooi voelt. links: aloë vera vaseline, €1,49 via www. kruidvat.nl midden: HEMA moisturising lipstick in 88, 01, 14. €3,- via www.hema.nl rechts: Etos moisturizing lipstick in juicy gossip, €3.99 via Etos

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

notitieboek A5 Hema €4,-

Jardin de Paris My lovely notebook € 19,95

Happy Jackson Bijenkorf € 14,95

Notitieboekjes paradijs Door: Rui Jun Luong

Notitieboekjes, ouderwets? Nee! Ze kunnen handig zijn voor boodschappenlijstjes, recepten, adressen, telefoonnummers of gewoon notities voor school. Notitieboekjes kunnen heel leuk zijn!

Find your wow Live life happy €2,95

This is Private Monki € 4,-

Mermazing A4 Asos €13,33

notities, lijstjes, ideëen, recepten...

Happiness planner Hema € 3,-

Never ending ideas Monki € 4,-

Jardin de Paris Dreamkey € 14,95

notitieboek A5 Hema €4,-

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Lifestyle

Duif Door Roel Smolders

Ik zie de laatste tijd veel duiven met ‘een pootje minder’. Ik weet niet hoe ik het anders moet noemen, dus noem ik het maar zo. De Nederlandse samenleving heeft een overschot aan gehandicapte duiven, een vergeten subdeel van de populatie waarvan ik nou echt vind dat er eens meer aandacht aan besteed mag worden. Ik zag er pas één. Zo’n grote grijze met een pootje waarvan er nog maar één nagel was overgebleven. De rest was weggeknald door vuurwerk, of afgesneden door een boze Haarlemmer, of wellicht opgegeten door een van zijn carnivore lotgenoten. Ik heb geen idee. Duiven zien er best vredelievend uit, maar wie weet: het kunnen ook meedogenloze killers zijn. De duif keek me even aan, voordat hij naar het stukje avacado toe strompelde dat ik voor hem had neergegooid. Het was geen blik van

medelijden, of een blik die medelijden moest oproepen: eerder een blik van een meisje van 4 dat was gestruikeld maar wilde tonen dat ze groot en sterk genoeg was om zonder huilen op te gaan staan. Ik vind dat knap van die duiven. Daar heb ik best wel respect voor. Ik zou het klote vinden als ik opeens een hand kwijt was, of een voet, of een ander ledemaat. Ik zie ze rondhuppelen zonder moeite, of schaamte, zoals ik dat wel zou doen als ik een duif was. Die duif is mijn voorbeeld: het accepteert zichzelf, zijn verleden en het leed wat hem is aangedaan – hij strompelt door, gaat door met zijn leven. Hij pakt zonder ook maar een gevoel van schaamte mijn stukje avacado van de grond en vliegt vervolgens weg. Ik zie zijn trotse stompje verdwijnen in de lucht.

FUN FACT: Over Roel Roel Smolders komt uit het gezellige Tilburg waar hij werkzaam is als sportinstructeur. Naast zijn baan, heeft Roel ook nog tijd om Lilyrose elke maand te voorzien van gevatte, korte colums. Mocht je op de website ooit op een artikel van Roel belanden, scrol dan vooral even door naar de tags die hij invult; het zal je niet teleurstellen. Naast zijn werk in de sportschool is Roel afgestudeerd psycholoog. Roel kan dus eigenlijk alles.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Tijdens de Olympische Zomerspelen van 1900 in Parijs stond het afschieten van levende duiven op het programma. Er werden voor dit onderdeel ongeveer 300 vogels gedood. Na afloop leverde dit veel bloed en veren op. Het onderdeel werd daarom geschrapt en op de Olympische Zomerspelen van 1912 in Stockholm vervangen door kleiduivenschieten.

dagboek fragmenten uit een kliniek

Ik heb ruzie gemaakt met alle therapeuten. Waarom? Gewoon omdat ik daar zin in had.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

dagboek fragmenten uit een kliniek

Er was een vrouw hier die een foto van haar vriend liet zien en vroeg wat ik van hem vond. Ik zei: â&#x20AC;&#x2DC;Ok.â&#x20AC;&#x2122; en toen zei ze dat ik eens moet proberen om aardiger te worden en dat ze van harte hoopt dat ik iets met haar advies doe. Ik zag geen reden het advies van iemand die mijn goedkeuring over haar partner nodig had, aan te nemen. Ook dat bleek onaardig van me te zijn.

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Lifestyle

De grote witte onderbroek

Romy Chatelin verzamelt Furby’s, maakt zich druk om onderbroeken van anderen en is verslaafd aan kaas. Ze blogt op Lilyrose en wat ze verder doet is een geheim. Romy is een Garnalenvrouw, maar niemand weet wat dit inhoudt.

(en waarom je die op moet hangen) Door: Romy Chatelin

En daar zag ik haar de grote witte (meest onaantrekkelijke) onderbroek ophangen aan een lijntje, meters hoog. Zo hoog dat de gehele stad het kon zien. En daar zat ik dan, beneden met mijn glaasje ijsthee, vermoeide ogen, en een gedachtenstroom die van hot naar haar ging: Zou ik later ook zo worden? vroeg ik mij af terwijl ik weer aan mijn rietje zoog. De herfst lijkt steeds dichterbij te komen. In Nederland lijkt deze zelfs nooit te verdwijnen. In combinatie met op hol geslagen hormonen (ik ben nu eenmaal een vrouw), kan dit grauwe weer zorgen voor vroegtijdige winterdipjes en andere onnozele taferelen waar nou eenmaal niets aan te veranderen valt, maar dit betekent niet dat u zich hierdoor minder mooi hoeft te voelen! Misschien moeten wij allen een voorbeeld nemen aan de moedige vrouw. Misschien moeten wij allemaal onze onaantrekkelijke aspecten aan een lijntje hangen, zodat de hele wereld ze kan aanschouwen. Wij zullen slechts knikken, tevreden knikken, want wij hebben onszelf geaccepteerd. Hoe noemt men dat? Perfect met alle imperfecties.

romy’s beauty tips

Kokosolie is uw grootste vriend (nadat u het wat verwarmd heeft wegens de vaste consistentie). Alles lijkt wat meer uit te drogen naarmate er meer bruine bladeren op de grond liggen. Betekent dat de huid en haren wat extra verzorging kunnen gebruiken. Kokosolie is hier een juiste (en goedkope) oplossing voor. U kunt het gebruiken op uw huid als een soort lichaamsolie. Tevens is het te gebruiken als een conditioner, laat het een half uurtje intrekken in het haar en was het daarna zorgvuldig weer uit. Voilà!

Steek toch wat meer tijd in uw uiterlijk in de ochtend, al is het maar een minuut of vijf. Ik kwam er laatst achter dat ik mij toch wat beter voel de rest van de dag wanneer ik in de ochtend wat meer tijd heb gestoken in mijn make-up of de outfit die mijn lichaam bedekt. Gebruik niet te grauwe kleuren, bordeauxrood en okergeel zijn prima kleuren om te verwerken in uw verschijning.

Houd wat meer van uzelf en glimlach wat meer. In deze tijden kan het leven wat meer vreugde gebruiken.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Backstage

De Heare in Olst: wie had dat gedacht? Voor de eerste keer werkten we met een visagiste, Ã©n pa & ma Overmeen kwamen zelfs een kijkje nemen. Een geslaagde dag, met een super tof resultaat!

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Backstage

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Opinie

E-health binnen de GGZ: toekomst of sprookje? Door: Jacky Overmeen

Mijn vader wees mij erop dat vroeger alles beter was. Dat doen de meeste vaders, maar die van mij heeft het over één onderwerp in het bijzonder: de geestelijke gezondheidszorg. Toen hij voor het eerst opgenomen werd (ik denk dat dit midden jaren negentig is geweest), was er tijd. Heel veel tijd. Je hoefde geen uren achter een computer te zitten om testjes in te vullen zodat er meteen een diagnose uit kwam rollen. Je mocht praten en doen. En juist dat doen is iets wat heel erg belangrijk is. Iedereen met psychische klachten kan duizenden schema’s invullen om zich te bedenken dat de gedachten die zij hebben, wellicht niet kloppen. Toch zijn er maar weinig mensen met dwang- of angstklachten die ineens het licht zien en compleet genezen zijn. Je moet het aangaan, en binnen de psychiatrie heb je hier een mooi woord voor: exposure. Je stelt jezelf bloot aan het ding waar jij het meest bang voor bent. Voor iemand met smetvrees kan dit een - in zijn of haar ogen - vieze kamer zijn. Voor iemand met pleinvrees is het vanzelfsprekend dat deze persoon uiteindelijk de straat op moet gaan.

Langdurige GGZ Vroeger gebeurde deze exposure therapie (die overigens betere resultaten boekt dan welke therapievorm dan ook) stapsgewijs. Je kreeg intensieve begeleiding tijdens jouw moeilijke exposure opdrachten en werd langzaam losgelaten om dit zelf te gaan doen. Dat is ook belangrijk: als je meteen in het diepe wordt gegooid en te veel exposure op eigen houtje moet verdragen, dan is de kans op een terugval (al dan niet later in je leven), vele malen groter. Dat komt omdat een vorm van over-exposure gevoelens deels kan uitschakelen. Er is weinig tijd om gebeurtenissen te verwerken en om stil te staan bij wat je voelt. De klap van deze flooding komt bij veel mensen pas later. Toch is deze vorm van exposure (noodgedwongen) de laatste vijf jaar immens populair geworden. De GGZ in Nederland kan dus niet achterblijven. Zij moeten meegaan met de tijd. Niet alleen door de bezuinigingen, maar ook omdat het verdomd handig is. Als we kijken naar

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

tweede- en derdelijns zorg dan is het duidelijk dat de technologie een steeds belangrijkere rol vervult. De eerstelijnszorg laten we voor dit artikel buiten beschouwing, omdat eerstelijnszorg vaak niet verder gaat dan een stuk of zeven á negen sessies. We zien bij een eerstelijnspraktijk met name wat minder zware gevallen die kort hulp nodig hebben, en geen therapievorm die gericht is op exposure. De tweede- en derdelijnspraktijken zitten anders in elkaar. Deze zijn gericht op (korte) intensieve zorg. Denk hierbij aan een deeltijd programma, klinische opname of langdurige zorg voor iemand die bijvoorbeeld altijd hulp nodig zal hebben.

Onderliggende oorzaken binnen problematiek De focus voor dit artikel ligt binnen de intensieve zorg voor mensen met een probleem

dat niet direct opgelost zal worden. We spreken hier in de meeste gevallen over multifocale problematiek. Dat houdt in dat de hoofdklacht niet de enige klacht is die een cliënt heeft. Na behandeling kan de hoofdklacht al dan niet in zijn geheel verdwijnen, maar onderliggende oorzaken zullen blijven bestaan als er geen gepaste behandeling plaatsvindt. De hoofdklacht zal zich keer op keer (al dan niet in een andere vorm) blijven aandienen tot er aan de onderliggende oorzaak is gewerkt.

Get in and get gone De vraag die we momenteel kunnen stellen is: wordt die onderliggende oorzaak tegenwoordig nog wel gevonden, of pluizen psychologen alleen het oppervlak uit omdat ze zo snel mogelijk weer van iemand af moeten zijn? Dat laatste blijkt de afgelopen jaren een

Opinie

opkomst te maken. Behandelingen worden korter en het tempo ligt hoger. Zorgverzekeraars hijgen in de nek van zorginstellingen en daarom wordt er ook een beroep gedaan op technologie. E-health is hier een voorbeeld van. Elke grote praktijk biedt wel een vorm van E-health aan, maar wat houdt deze E-health nou precies in?

E-health binnen de GGZ Er is geen kort antwoord op de bovenstaande vraag, maar er zijn wel tal van voorbeelden. E-health kan iemand die actief in behandeling is, een stok achter de deur bieden zodat de oefeningen dagelijks gedaan worden. Een andere vorm van E-health is het bijhouden van bijvoorbeeld spanning of emoties (al dan niet met een app), zodat de behandelaar daar met de tijd een bepaalde lijn in kan zien. Dit zijn vormen van E-health die zowel de cliënt als behandelaar een heel eind op weg kunnen helpen. Niet alleen is de cliënt dagelijks actief bezig met zijn of haar hoofdvraag, maar er zal na verloop van tijd ook een duidelijk patroon te ontdekken zijn. Deze vorm kent dan ook bijna geen nadelen. Het is meer een ‘baadt het niet, dan schaadt het niet’ situatie. Er zijn ook talloze andere vormen van E-health. Denk aan chat-gesprekken, of zelfs hele behandelingen die de cliënt op eigen houtje moet uitvoeren en vervolgens online terugkoppelt naar zijn of haar behandelaar. Wel zo makkelijk, in deze tijd.

Werpt E-health dan ook zijn vruchten af? In theorie klinkt dit als een prachtige oplossing: als iemand zijn of haar huis niet uit durft, of simpelweg de tijd niet heeft om naar een praktijk te komen, waarom zou je die persoon dan niet op afstand helpen? Het antwoord is simpel: omdat het fundament ontbreekt. Op het moment dat er (zo goed als) geen persoonlijke ontmoetingen zijn, is het lastig om een vertrouwensband op te bouwen en te werken aan psychische problematiek. Mensen zitten zo in elkaar dat ze gemaakt zijn om persoonlijk contact te hebben en een connectie te voelen. Zelfs de grootste narcist, psychopaat of kluizenaar, heeft behoefte aan een verbintenis met de medemens. Mensen hebben dit contact niet alleen nodig om zichzelf waardevol te voelen, maar ook om zich kwetsbaar te kunnen opstellen. Binnen een online omgeving zal het opbouwen van een band vele malen langer duren, maar dat is niet het grootste probleem dat zich afspeelt binnen E-health.

Er zitten twee kanten aan dit verhaal: enerzijds die van de behandelaar, omdat de behandelaar zijn werk slechts gedeeltelijk kan uitvoeren. Een behandelaar weet niet precies wie die persoon is achter dat computerscherm. Hij kan op geen enkele manier zien hoe zijn cliënt zich ontwikkelt, en hoe hij erbij zit. Dat maakt het werk van de behandelaar in kwestie een stuk lastiger. Anderzijds kunnen we kijken naar de cliënt zelf, die zich helemaal alleen door zijn probleem heen worstelt. En dat mag niet onderschat worden. Als er al een moeilijke oefening wordt gedaan met hulp op afstand, dan worden - op dit moment - nog veel cliënten afgeleid door bijvoorbeeld slechte verbindingen via de telefoon en traag internet. Dit zorgt voor frustratie, en degene die de oefening uitvoert, kan hierdoor afgeleid worden. Dat is vanzelfsprekend een groot nadeel aan deze vorm van therapie.

Een voorbeeld: Als een cliënt met een angststoornis en hyperventilatie klachten zich aanmeldt bij E-health, dan krijgt hij of zij automatisch een programma aangeboden waar veel interoceptieve exposure in verwerkt zit. Deze interoceptieve exposure houdt in dat je zelf lichamelijke klachten die zich uiten tijdens angsten, gaat oproepen. Dit kan door middel van je adem inhouden, rondjes draaien, of zelf een hyperventilatie aanval opwekken. De meeste angstklachten ontstaan namelijk door lichamelijke sensaties die een verkeerd label (‘’gevaar’’) meekrijgen vanuit de persoon die dit voelt. Door deze lichamelijke sensaties zelf op te roepen en er bekend mee te raken, bereikt de cliënt twee dingen: 1. Je ziet in dat je zelf verantwoordelijk bent voor deze sensaties 2. Je merkt dat deze sensaties niet levensbedreigend zijn. Dat zorgt voor vermindering van angst. Interoceptieve exposure is een loodzware vorm van exposure waar veel mensen met angstklachten baat bij hebben, maar om tot een goed resultaat te komen, moet iemand wel door de angst heen durven gaan. Zelfs binnen GGZ instellingen wordt hier intensieve begeleiding bij gegeven, vooral de eerste en tweede keer tijdens de oefeningen. Dat is ook belangrijk, omdat een cliënt geneigd is om te stoppen wanneer een gevoel als onaangenaam wordt ervaren.

Dat is een logische reactie. Op zulke momenten is een therapeut of een therapeutisch verpleegkundige aanwezig om de cliënt door deze exposure te begeleiden, zodat deze kan zien dat er niets heftigs gebeurt. Op het moment dat een cliënt deze therapievorm op eigen kracht moet uitvoeren, zal de interoceptieve exposure vaak niet goed of onvoldoende worden uitgevoerd. Met als gevolg dat het resultaat uitblijft, of niet zo goed is als het kan zijn. Ditzelfde geldt voor exposure oefeningen die een cliënt alleen moet oppakken. Zie jij iemand met smetvrees zijn wc bril aanraken en vervolgens zijn handen over zijn gezicht wrijven en daarna een half uur lang stilzitten zonder zich te wassen? Natuurlijk niet!

Toekomst of sprookje? E-health binnen de GGZ is iets waar met enige nuance naar gekeken dient te worden. Het is een paradox. De wens is dan ook om een balans te vinden binnen behandeling. Niemand is erbij gebaat uitsluitend via een computer of applicatie hulp te ontvangen als het gaat om gecompliceerde problematiek. Er is geen levende ziel op de wereld die zonder begeleiding van een ander, compleet tegen zijn angst en gevoel in durft te gaan. Daar is hulp bij nodig. Echte, fysieke hulp. Persoonlijk contact, iemand die luistert en iemand die je in het diepe gooit wanneer dat nodig is. E-health helpt om een completer beeld te vormen en om een cliënt te motiveren, maar het lijkt er vooralsnog op dat dit alleen goed zal werken in combinatie met ‘’echte’’ behandelingen, waarbij je tegenover elkaar zit en het daadwerkelijke contact aangaat. Momenteel zijn er een aantal applicaties in ontwikkeling die binnenkort ook in Nederland getest zullen worden bij cliënten. Deze applicaties zijn ontwikkeld door universiteiten in samenwerking met vooraanstaande psychologen om een beter beeld te vormen van de complexe situatie waarin mensen met psychische klachten zich bevinden. Een prachtig initiatief waar iedereen baat bij zou kunnen hebben. Maar een behandeling uitsluitend uitgevoerd met E-health is iets waar de mens, in zijn complexiteit, nog niet mee uit te voeten kan. E-health binnen de GGZ is de toekomst, of in elk geval een groot deel daar van. Maar het is zeker geen sprookje waar iedereen lang en gelukkig door zal leven.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Credits

Cover & spreadfoto’s door

Tessa Wiegerinck Facebook: TessaWiegerinckFotografie Twitter: @TessaWiegerinck http://tessawiegerinck.com/

Foto editorial ‘De Nieuwe’

Koen Scheers http://www.koenscheers.nl

Visagie

Visagie: Nina Schlieben (eating.beauty) Instragram: @eating.beauty

De dood: wat vertel je je kind?

Judith Rotmans Twitter: @judithrotmans http://www.leesleeslees.nl

Herfst, wat ben je heerlijk & To p 5 h e r f s t m u s t h a v e s

Lieke van Driel Pure Lifestyle www.liekeismijnnaam.com

Gedichten

Leezbaar Twitter: @Leezbaar https://vergetenwoorden.wordpress.com

De trein van leven en dood

Tessa Ham https://dagboekvaneentwintiger.com/

Hardlopen als medicijn

Eleanor Crick Twitter: @eleanorcrick http://www.loopdepressievrij.com/

Mijn angsten paniekstoornis Afbeeldingen en tekeningen

John Overmeen Freepik, thestocks.im, Shutterstock

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

Advertentie

MET ONS MEEDOEN?

Lilyrose is altijd opzoek naar creatieve zielen die de grens opzoeken en er een klein beetje overheen gaan. Of je nu een (beginnende) schrijver bent op het gebied van fictie, een blogger die heel graag een groter publiek wil bereiken, of nog nooit heb geschreven en het eens wilt proberen: wij willen je leren kennen en een plekje geven in de volgende editie van het Lilyrose Magazine!

uhh, ja maar hoe dan? Stuur een mailtje naar redactie@lilymag.nl Je mag meteen je artikel sturen, maar ook voor vragen kun je natuurlijk altijd even mailen. Je krijgt altijd te horen of je artikel/verhaal/gedicht geplaatst wordt of niet! Lilyrose verwelkomt maandelijks zoâ&#x20AC;&#x2122;n 16.000 bezoekers en een groot deel daarvan downloadt ook ons magazine. Je naam (of pseudoniem) wordt natuurlijk meermaals vermeld in het magazine.

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

Ik geef je een muur om op te schrijven je te verstoppen om op te gaan staan even te schoppen en achter te blijven Ik geef je een hamer om alles te breken voegen met kieren licht laten zien op alle manieren en stiekem gekeken Ik geef je een muur om je te tonen dat zonder die muren er een wereld is om te ontdekken, een beetje te sturen en dat je daar muurloos ook in kunt wonen leezbaar

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu

het volgend nummer komt uit in December 2016

in het volgend nummer: Hoe veel verschillen de grote wereldreligies nou echt van elkaar? Sinterkerst: hip & snel Waar komt kerst vandaan? De houten boom

tussen

kunst & kitsch DIY mini special cheaten met kerstverlichting Chique gerechten voor de feestdagen (die stiekem super simpel zijn) Cadeautjes inpakken voor klunzen

KORTINGSCODE van WishABag, speciaal voor de Lilyrose lezeressen!

lilyrose.eu

LILYROSE MAGAZINE 4

“Wij hebben lang genoeg geleefd. Wij hebben te veel gezien voor iemand die zoveel weet als wij is niets belangrijk meer. Eeuwig herhaalt zich alles, dag en nacht, zomer en winter, de wereld is leeg en zonder zin. Alles draait in een kring. Wat ontstaat moet weer vergaan, wat geboren wordt, moet sterven. Het een heft het ander op. Het goede en het slechte het domme en het wijze, het mooie en het lelijke. Alles is leeg. Niets is echt. Niets is belangrijk.”

De oeroude Morla tegen Artéjoe Uit: The Neverending Story

LILYROSE MAGAZINE 4

lilyrose.eu