1
2 0 % KO R T I N G
WISHABAG Stuur een mail naar patty.smeets@wishabag.com als je de 20% LilyRose korting wilt ontvangen.
BEKIJK PAG. 102 De korting is geldig op de hele collectie en loopt tot en met 31 december 2016.
2
3
inspiratie
4
kunst en kiezelsteentjes
Als schrijver heb je bijna altijd wel een idee waar je volgende stuk over gaat. Wanneer je veel schrijft, dient zich dat aan en is alles - hoe cliché dat ook klinkt - materiaal. Op de momenten dat je minder schrijft, zul je ook merken dat de ideeën minder worden. Je gaat wanhopig op zoek, struint het internet af naar onderwerpen en forceert een verhaal. Een verhaal dat helemaal niet verteld wil worden.
Voor dit nummer spraken we met mensen die kunst op verschillende manieren uiten. Toen we aan deze mensen vroegen wat ‘’kunst’’ nou eigenlijk betekent, kwam één kern naar voren: alles is kunst. Want of jij je kerstboom nou perfect versiert, een naakte man boetseert, een stuk schrijft of elke ochtend uren kan spenderen voor de spiegel: het is kunst. Of die kunst in de smaak valt bij anderen is een tweede.
Het resulteert vaak in een krampachtig stuk dat wanhopig aan elkaar wordt gehouden door tierelantijntjes. Tierelantijntjes die ervoor moeten zorgen dat de lezer geboeid raakt, maar een schrijver bereikt daardoor het tegenovergestelde: de kunst wordt kitsch.
Zo werkt dat ook met taal. Ik ben dol op verhalen zonder franje, maar er zijn genoeg lezers die je een groot plezier doet door ieder kiezelsteentje op de weg te omschrijven. Voor deze intro laat ik die kiezelsteentjes achterwege. De stukken in het magazine hebben mijn uitgebreide omschrijving niet nodig. Het zijn verhalen die verteld wilden worden. In tegenstelling tot deze intro, waar ik al vier dagen tevergeefs mee bezig ben.
Ditzelfde zien we gebeuren bij kerstfanaten. Die scoren na de kerst altijd nieuwe accessoires bij Intratuin. Dat is lekker goedkoop! Maar na enkele jaren hebben ze zo’n enorme verzameling, dat hun huis van kerstmis naar kermis gaat. Geef maar toe: jij hebt ook zo’n buurman. Of misschien ben jij zelf die buurman wel. En ik moedig je alleen maar aan! Want ondanks dat kunst en kitsch complete tegenpolen lijken, is er één ding waaruit ze opgebouwd worden: het lef om het te uiten.
Wil dit verhaal niet verteld worden, of wil ik het verhaal niet vertellen? Ik weet het niet, maar ik hoop dat ik de tierelantijntjes tot een minimum heb beperkt, zodat jij zelf kunt bepalen welk kiezelsteentje de moeite waard is. Shit. Nu deed ik het toch.
Jacky
5
tussen kunst en kitsch
6
7
Lilyrose issue 005 Tussen kunst en kitsch Handelsmerk en Handelsnaam LilyMAG en Lilyrose PDF magazine zijn onderdeel van Lilyrose.eu © Lilyrose. Zonder schriftelijke toestemming is gehele of gedeeltelijke overname van artikelen, foto’s, illustraties, teksten en onderwerpen uitdrukkelijk verboden.
Neem contact met ons op lilyrose.eu redactie@lilymag.nl
Het team Hoofd redacteur Jacky Overmeen Art director Rui Jun Luong
Aan dit nummer werkten mee Esther, Mariëlle Wisse, Nicky de Vries, Dennis Rust, Steffy Jansen, Tessa Wiegerinck, Karin Sijtsma, Lars Helder, Roel Smolders
Met speciale dank aan Floortje Wijgerde, Marit Hoekjan, Leezbaar, Judith Rothmans (leesleeslees.nl), Annique van den Brink (bartenanniquezijnklaarmet.nl), Patty Smeets - WishABag,David Paulus, Ninja Paap-Luijten, Joris Thomas Kindt, Pastel Cubes, The Readheadventurer, The Shoenazi, The blue Boat Company, Peru Travel LILYROSE Handelsmerk en Handelsnaam LilyMAG en Lilyrose zijn onderdeel van Lilyrose.eu © LilyMAG. Zonder schriftelijke toestemming is gehele of gedeeltelijke overname van artikelen, foto’s, illustraties, teksten en onderwerpen uitdrukkelijk verboden. De inhoud van Lilyrose ‘Tussen Kunst & Kitsch’ is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Toch is het niet uitgesloten dat bepaalde informatie onvolledig of onjuist is. De teksten en de inhoud van dit magazine dienen niet te worden beschouwd als advies van welke aard dan ook. ©Lilyrose
8
inhoud
4 1 5 2 6 3 7
kunst
mindstyle 14 17
Redactie Instagram
18 19 24
Leuke tips
Book of Joy
In gesprek met kunstenaars Kunst voor de keizer WishABag
76
100
102
De kunst van de mode
104
3x fashion blogger uitgelicht
106
Op reis door Zuidoost Azië
Een kennismaking met Feng Shui
reizen 14
75
Kunst voor de kunst
eten 122
Eetgewoonten van de redactie
De beste gerechten voor de kerstdagen Kerstdessert met hindernissen
124
130
Amsterdam vanaf het water met Blue Boat Company
17
Je weet niet wat je ziet
18 19
Trippen in Parijs
Mummies en mysteries in Peru
religie 36
De geitenwollensok vs. de zwarte kous
38 42 44 48
De oorsprong van kerst De kunst van het dromen
Zoektocht naar geloof
Homo’s op een gereformeerde school
50
Ik geloof in spaghetti bolognese
9
kerst Sinterkerst Flappie
134 136
DIY Mini special
140
Elf’s with attitude
148
Kerst zonder kerst
150
Hoe verdeel je de dagen tussen gescheiden (schoon)ouders? Feria! Zo veel feesten om te vieren
156
lilyrose Een klein beetje Lilyrose geschiedenis Kleine grote ergernissen
163
Hier gingen we naartoe
164
158
154
10
Life is a poem That just won’t rhyme Leezbaar
11
BACKSTAGe bij Kerst begint vroeg dit jaar! Tessa maakt alvast wat test foto’s
Kerst betekent dat je wijn mag drinken tijdens de fotoshoot
12
Het stralende middelpunt is Floof en we mogen in onze handjes knijpen: ze vindt de aandacht hartstikke leuk en blijft netjes zitten tot alle foto’s klaar zijn.
Anakin vindt het poseren maar niks, gelukkig is er cadaeaupapier waardoor hij zich prima vermaakt
Ook Anakin wordt gefotografeerd! Maar hij is een beetje verlegen.
De hele dag mooi zijn is vermoeiend. Floof houdt het na drie uur shooten voor gezien. Welterusten!
13
houd me vast Sue Johnson: Houd me vast - 7 gesprekken voor een hechte(re) en veilige relatie. ISBN: 9789021552682 €15,-
Houd me vast van Sue Johnson staat al een jaar bovenaan alle bestsellerlijsten. Relatietherapeuten én enthousiaste stellen lopen weg met dit boek. Sue Johnson bespreekt situaties waar ieder koppel tegenaan loopt. Ze drukt ieder stel met de neus op de feiten. Je leert hoe je het beste ruzie kunt maken, hoe je het beste contact met elkaar kunt leggen en - misschien wel het allerbelangrijkste - waarom mannen en vrouwen helemaal niets van elkaar begrijpen. Zo ontdek je wat waardevol is voor jouw partner en hoe jij zelf reageert tijdens conflicten.
het klein nachtlam ter wer Dit schattige lampje geeft zelf geen licht, maar is wel dé smartphone gadget voor boekenfreaks, of freaks die kicken op miniaturen van the real deal. Je plaatst het Luma Leeslampje op je smartphone flits, et voilla! Je mini lamp is klaar.
Sue Johnson is eigenlijk een beetje de kerstman: ze brengt vrede op aarde. Of, in elk geval vrede in de relatie. En dat is de eerste stap, toch?
throw some tea in your trousers Aaah, perfect voor de winter: Mr. Tea Infuser. Deze meneer heeft het liefst losse thee in zijn broek en baddert graag in bloedheet water. Om ervoor te zorgen dat hij niet verdrinkt, houdt hij zich met beiden armen vast aan de rand van jouw theemok.
Verkrijgbaar bij onder andere: bol.com en teabar.nl €8,95
14
nste pje eld
inspiratie: open when
Verkrijgbaar bij onder andere: ditverzinjeniet.nl €9,95
Een origineel cadeau voor jouw geliefde hoeft niet zo gek veel te kosten. Pak je ouderwetse briefpapier er maar bij: we gaan schrijven! De ‘’Open When…’’ brieven zijn in Amerika heel gebruikelijk, maar in Nederland horen we er bijna niets over. Zonde, want het is zo’n leuk idee! Je maakt voor jouw geliefde (of je kinderen!) een aantal brieven die ze
ISBN: 9789022579190 €17,50
Nightingale Books, aan de hoofdstraat van een Engels stadje, is een droom voor de echte boekenliefhebber. Emilia Nightingale heeft het echter moeilijk en de verleiding om de winkel te verkopen is groot. Maar ze heeft haar pas overleden en zeer geliefde vader beloofd dat ze zijn werk zou voortzetten. Ook de klanten willen graag dat de boekwinkel blijft. Sarah Basildon, de eigenaresse van Landgoed Peasebrook, kwam vaak haar hart uitstorten. Of had zij ook een andere reden om langs te komen? Gelukkig heeft Emilia naast beste vriendin Andrea en collega Dave ook heel veel aan Marlowe, een goede vriend van haar vader – die een stuk jonger blijkt te zijn dan ze dacht… Een klassiek romantisch verhaal voor de liefhebbers van Jojo Moyes en de films You’ve Got Mail en Notting Hill.
15
mogen openmaken wanneer de tijd rijp is. Denk aan een ‘’open when... it’s your birthday’’, een ‘’open when… you feel lonely’’ en een ‘’open when… you want to smile.’’ Je kunt het zo gek niet bedenken! Pak je pen tevoorschijn, samen met leuk briefpapier en schattige enveloppen, en laat je creativiteit de vrije loop!
16
DE REDACTI E O P I N S TA G R A M
Volg ons ook op Instagram @lilyrose_blog
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1. Proosten met de redactie. 2. Jacky en BjĂśrn Beer starten op na een lange nacht werken. 3. Sikke, Jacky en Esther genieten van toetjes en sigaren 4. Nicky en haar aanstaande samen in de keuken (hoe kan het ook anders)
5. Floortje doneerde haar haren! 6.Steffy is afgestudeerd en klaar om haar wereldreis te gaan plannen! Hoera! 7. Lori op bezoek in Barcelona 8. Samantha en haar Paddy
17
9. Sikke bezocht ItaliĂŤ 10. Rui Jun in het Louvre 11. Esther stelt haar opa voor aan Snapchat 12. Een nieuwe persbox van BBC First. Floof is blij!
book of joy
T
wee van de grootste geestelijk leiders van onze tijd delen hun wijsheid en inzichten over hoe we diepe vreugde kunnen vinden en vasthouden ondanks de tegenslagen en uitdagingen die het leven in zich draagt.
Ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van de Dalai Lama reisde Desmond Tutu naar Dharamsala, waar beide vrienden hun wijsheid en inzichten deelden over de manier waarop wij een zo vreugdevol leven kunnen leiden, ook in tijden van tegenspoed.
Douglas Abrams was bij deze gesprekken aanwezig en vertaalde ze tot een boek. Een boek waar je blij van wordt, alleen al om de liefdevolle manier waarop deze oude wijze mannen met elkaar omgaan, de levensvreugde en speelsheid die ze delen en de respectvolle manier waarop ze hun verschil van inzicht bespreken. De boeddhistische en christelijke traditie hebben namelijk naast veel overeenkomsten, ook duidelijke verschillen. Het is mooi om te lezen hoe onbelangrijk verschillen kunnen worden, want hun kernboodschap is dezelfde: vreugdevol leven bereik je door anderen vreugde te brengen.
The book of Joy (in het Nederlands ‘’Het boek van vreugde’’) €19,95,-
Zijne Heiligheid de Dalai Lama is de spiritueel leider van het Tibetaanse volk. Hij zet zich in voor het uitdragen van menselijke waarden in het belang van menselijke vreugde, het bevorderen van interreligieuze harmonie en het bewaren van de Tibetaanse boeddhistische cultuur; een cultuur van vrede en geweldloosheid. In 1989 ontving de Dalai Lama de Nobelprijs voor de Vrede. Aartsbisschop Desmond Tutu is een ZuidAfrikaanse geestelijke mensenrechtenactivist. Voor zijn inspanningen in de strijd tegen apartheid kreeg hij in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede. Hij was voorzitter van de Waarheids- en Verzoeningscommissie die er na de val van het apart/heidsregime naar streefde de verschillende bevolkingsgroepen in vrede met elkaar te laten leven. Douglas Abrams is oprichter van Idea Architects, een agentschap dat boek-en-media-ideeën uitwerkt met wetenschappers, geleerden en geestelijk leiders zoals bestseller auteur John Robbins en primatoloog Frans de Waal.
18
Wij zijn
Bart&Annique
en wij zijn klaar met Nederland
Tenminste, voorlopig. Al onze spullen zijn verkocht en met alleen een backpack reizen we de wereld rond. Bestemmingen? Zuid-oost Azië, Australië en Nieuw- Zeeland. Zolang we willen. Totdat we er klaar mee zijn. Al reizend verbazen we ons over culturen, religie’s, natuur en toerisme. Wat ons verder bezig houdt? Op onze website vind je al onze avonturen in film en schrift: www.bartenanniquezijnklaarmet.nl
19
Op reis door Zuidoost-Azië Door: Bart & Annique
W
e doen een poging om onze schoenen uit te trekken. Voorover gebukt. Ongemakkelijk. Om ons heen proberen tientallen anderen hetzelfde te doen. Geduw en getrek. Een geïrriteerde blik. Gezucht. Na een minuut of vijf is het ons gelukt. Zonder kleerscheuren. Een prestatie. Op blote voeten lopen we naar binnen, onze schoenen bungelen in een plastic zakje aan onze arm. Getik op mijn schouder. Ik draai me om. Een lief gezicht met donkere, kleine ogen. In haar handen een oranje, lange jas: ‘Please’, zegt ze en ze houdt de jas omhoog. Ik strek mijn armen en ze trekt de jas bij me aan. Het ceintuur knoop ik om mijn middel. We lopen verder, de tempel in, richting de maar liefst 50 meter lange, liggende Boeddha. Het aanbidden van deze Boeddha brengt volgens de Thai voorspoed, geluk en vrede. Het is de oudste tempel van Bangkok. De Wat Pho. Een lange gang. Het hoge plafond en de muren zijn versierd met duizenden kleine tekeningen van Boeddha en zijn leerlingen. Aan de linkerkant het gezicht van Boeddha, groot, goud. Vijftien meter hoog, heb ik ergens gelezen. Even houd ik mijn adem in, het is groots en overweldigend. En mooi. Vooral erg mooi. Dromerig kijk ik omhoog. 20
Dan ineens, een duw in mijn rug. ‘Oh, i’m sorry’, klinkt de stem van een vrouw die hoogstwaarschijnlijk de schuldige is van het onderbreken van mijn dagdromen. Een korte rok, daarboven een hemdje met spaghettibandjes. Door het plastic zakje aan haar arm steekt de hak van één van haar stiletto’s. Nog wat dromerig kijk ik haar aan, om uiteindelijk een ‘no problem’ tussen mijn lippen vandaan te persen. Wanneer ik verder loop besef ik mij wat er ontbrak aan de vrouw. De oranje jas. Ze droeg geen oranje jas. Een paar stappen vooruit, langs een pilaar kijk ik naar de arm van Boeddha. Rustig en tevreden leunt deze op zijn lichaam. Een klein altaartje staat voor het gigantische lichaam van het beeld. Een knielende man, zijn handen gevouwen en ogen gesloten. In de hoek naast hem ligt een lege, plastic fles, wat snoeppapiertjes en een plastic tas met - vermoedelijk - nog meer afval. Wanneer ik mijn hoofd iets verder naar rechts draai zie ik een vuilnisbak. Zo’n drie meter verwijderd van het hoopje afval. Leeg. Nog helemaal leeg.
21
“Weet je nog, schat? Toen, in Bangkok. Bij die mooie, grote tempel.”
Je pakt mijn hand en trekt me verder de menigte in. Maar het is niet de grote, gouden buik die onze aandacht trekt. We staren naar een tal van selfiesticks voor ons. Drie, vier, vijf, zes, zeven… Ik stop met tellen. Het zijn er te veel. Lachende gezichten onder bungelende telefoontjes. Gezien de afstand tussen gezicht en telefoon, wordt er weinig van de achtergrond vastgelegd. We lopen door, lichtelijk geïrriteerd.
‘We were first!’, de blonde, ietwat gezette vrouw stormt af op het kleine, waarschijnlijk van Chinese afkomst, vrouwtje links van ons. De Chinese vrouw verzet zich, waardoor ze de blonde vrouw van zich af duwt. De man van de blonde vrouw ziet dit en wordt woedend. ‘Don’t touch her’ en ‘Go away’, klinkt er uit zijn mond. De andere man, waarschijnlijk ook Chinees, smijt zijn tas op de grond en stapt op de, minimaal twee koppen grotere, man af. Zijn stem klinkt boos, zijn handen zijn gebald tot vuisten. Zijn woorden klinken dreigend, maar zijn voor ons onverstaanbaar. Zo ook voor de grote man. Beide beginnen ze te duwen.
Bij de benen van de Boeddha zien we een goede spot voor het maken van een totaalplaatje. Van de tempel, de Boeddha, de tekeningen op de muur en het plafond. Een foto waar je nog jaren naar kan kijken en bij weg kunt dromen. Waarbij je tegen elkaar kunt zeggen: ‘Weet je nog, schat? Toen, in Bangkok. Bij die mooie, grote tempel. De àllermooiste die we daar hebben gezien. Met die gigantische, gouden, liggende Boeddha? Dat was mooi hè!’
De blonde vrouw baant zich een weg naar ‘de spot’. Roepend naar haar man: ‘George, please. Take a picture!’ Maar de Chinese vrouw pikt dit niet en duwt haar aan de kant. Getrek en geschreeuw. Intussen zijn er om ons heen meerdere mensen verzameld. Samen kijken we naar de poppenkast een paar meter van ons verwijderd. En dan maak ik een foto. Zo’n foto waar je nog jaren naar kan kijken en bij kan terugdenken aan de herinnering die we nu maken. Zo’n foto waarbij je tegen elkaar zegt: ‘Weet je nog, schat? Toen in Bangkok, met die gigantische, gouden, liggende Boeddha? Met die verschrikkelijke toeristen, die ruzie maakten om wie er als eerst op de foto mocht? Kijk hier. Weet je het nog?’
Daar, precies op die plek, kan je zo’n herinnering vastleggen. Voor later. We lopen er naar toe. Het is nog maar een paar stappen voordat we de foto kunnen nemen. Maar dan, heel plotseling, komen van zowel links als rechts twee stellen op ons afgerend. We stoppen, doen een paar passen achteruit en aanschouwen het spel wat zich voor ons afspeelt.
Dan lopen we verder, richting de uitgang. Voorover gebukt doen we een poging om onze schoenen aan te trekken. Ongemakkelijk. Om ons heen proberen tientallen anderen hetzelfde te doen. Geduw en getrek. Een geïrriteerde blik. Gezucht. Wanneer we tien minuten later buiten staan, halen we opgelucht adem. We hebben het overleefd. Zonder kleerscheuren. Best een prestatie.
22
23
een kennismaking met feng shui Door: Jacky Overmeen
Feng Shui. Wie heeft nou niet van deze drieduizend jaar oude filosofie gehoord? Je omgeving kan namelijk je geluk beïnvloeden. Sommige mensen zweren bij een Feng Shui, anderen keren gemakkelijk hun rug naar de voordeur toe en voelen zich daar prima bij. Hoewel Feng Shui wordt beschouwd als pseudowetenschap, zijn er steeds meer mensen mindful bezig met hun omgeving. Alles draait om harmonie.
Een stukje geschiedenis: De letterlijke betekenis van Feng Shui is ‘’wind en water’’, waarin wordt uitgegaan van QI: een fundamenteel concept uit de Chinese cultuur. QI verwijst - kort uitgelegd - naar de energie die deel uitmaakt van alles wat bestaat. Binnen Feng Shui komt dit concept tot uiting in het volgende: ‘QI drijft op de wind (feng) en verspreidt, maar blijft waar het water (shui) tegenkomt.’ Feng Shui richt zich op de relatie tussen de mens en de leefomgeving. Het draait om harmonie en het in balans brengen van natuurlijke en gecreëerde vormen. Als wij zelf iets maken, is het niet natuurlijk, maar dankzij Feng Shui kunnen we het wel met de natuur in harmonie brengen. Hierdoor stimuleren we toch de stroming van QI.
24
feng shui in huis: Heel kort door de bocht kunnen we een conclusie trekken: Feng Shui richt zich op licht en ruimte. Dit gaat op voor alle kamers binnen ons huis. Van de keuken tot de studeerkamer: het is belangrijk om dit allemaal in balans te brengen. Zo kunnen we in de woonkamer kiezen voor lichte kleuren en niet al te robuuste meubelstukken. Grote boekenkasten, of rommel passen niet bij de filosofie. We kiezen voor openheid en ruimte, maar ook voor een schoon huis dat netjes is. Electrische aparaten in kamers waar gerust dient te worden zijn uit den boze. We brengen het natuurlijke element zo veel mogelijk terug door (veel!) planten te gebruiken en onze leefomgeving goed te ventileren.
praktische tips voor jouw leefomgeving: Om de QI goed te laten vloeien, zorg je dat deuren en gangen vrij worden gehouden. Planten en bloemen worden vaak gebruikt om ‘’snijdende’’ hoeken in een kamer te neutraliseren voor QI. Schaf dus een aantal mooie planten aan. Denk hierbij aan planten met ronde, hartvormige bladeren. Je kunt van alles gebruiken, maar denk erom: gedroogde bloemen hebben geen QI! Vermijd deze daarom. Brand eens een lekker wierrookje! Het herstelt de balans in onze omgeving. Ook kaarsjes maken het warm, aangenaam en eigenlijk zijn ze vooral in de wintermaanden niet weg te denken uit onze woonkamer.
25
A mst e rda m van a f h e t wat e r m e t d e B lu e B o at C o m pan y O n t d e k A m s t e rd a m m e t d e Wa t e r Colors Cruise
26
Het Amsterdam Lights Festival vindt ook dit jaar weer plaats. Van donderdag 1 december tot en met zondag 22 januari, kun je vanaf het water ‘A view on Amsterdam’ beleven. Rederij Blue Boat Company schakelt voor deze editie standaard gidsen in. Bezoekers van de Water Colors Cruise komen daardoor alles over de kunstenaars en hun prachtige kunstwerken te weten. Het jaarlijkse lichtfestival krijgt dus niet alleen een magische, maar ook een personal touch. Lichtkunstenaars vanuit de hele wereld zijn uitgedaagd om hun kijk te geven op de Amsterdamse architectuur, toekomst en haar rol op het wereldtoneel. Zo is er een zwevende installatie van 10 meter breed die symbool staat voor de Nederlandse klederdracht en culturele rijkdom van Amsterdam.
De Water Colors Cruise van Blue Boat Company neemt je mee langs de spectaculaire lichtkunstwerken die op, om, boven en in het water te zien zijn. Maak je klaar voor een ervaring om nooit te vergeten! De Water Colors Cruise is voor €21,50 p.p. te reserveren via www.blueboat.nl of aan de kassa aan de Stadhouderskade 30 in Amsterdam.
27
28
Je weet niet wat je ziet Door: Jacky Overmeen Als ik mensen de vraag stel waarom ze de wereld over willen reizen, krijg ik vaak een antwoord in de trant van ‘’het is ergens anders gewoon veel mooier. Kijk dan!’’ en voor ik het weet kijk ik naar foto’s met helderblauwe stranden, hoge bergen, en besneeuwde heuvels. Wanneer ze weg zijn geweest, kunnen ze dat ook bevestigen: ‘’Je weet niet wat je ziet!’’ Ik vraag me dan vaak af of zij wel weten wat ze zien als ze in hun eigen land zijn. Is Nederland niet prachtig in al haar eenvoud? Van vissersdorpje Volendam, tot de meest vredige plekken in de polder. Van Valkenburg en Maastricht, naar het pittoreske Deventer en het gloednieuwe Rotterdam. Wat dacht je van de hunebedden in Drenthe, de Martinitoren in Groningen of het plaatsje Giethoorn?
“Hoe krijg ik een wereldreiziger nou zo gek op
Waarom kunnen we niet waarderen wat vlak voor onze neus staat? Op een zondag, enkele jaren geleden, besloot ik alleen nog maar met de ogen van een toerist te bekijken wat er om me heen was. Wat ziet iemand uit Korea als hij of zij in Nederland aankomt? Welke plaats het dan ook is. Ik kon eeuwig door Deventer heen lopen en me blijven verbazen over de leuke straatjes en het vakantiegevoel dat ik er van kreeg. Leeuwarden werd omgetoverd in een prachtig klein stadje en zelfs mijn geboortedorpje Boskamp, zag er schitterend uit. Er zijn oneindig veel plaatsen in Nederland mooi te noemen, als je het maar wil zien.
Het is niet moeilijk om je open te stellen voor cultuur en omgeving in het buitenland, maar in eigen land is dat voor veel mensen lastiger. Ik vind dat jammer. Want hoe krijg ik een wereldreiziger nou net zo gek op Nederland als ik? We hebben dan misschien geen kraakheldere zee, of een parelwit strand, maar dat betekent
Nederland als ik?” toch niet automatisch dat het hier dan maar helemaal niks aan is? Ik wil best reizen, misschien. Ooit. Als ik gedrogeerd word en niets van de vliegreis mee krijg. Maar waarom zou ik zo ver weg gaan, als ik de helft van Nederland nog niet eens in me heb opgenomen? Ieder seizoen heeft hier zijn charme en met de winter in aantocht, kan ik niet anders dan wachten op sneeuw. Wel vanuit mijn eigen huis. Veilig binnen. Met alleen het prachtige plaatje van witte straten en bomen als ik uit mijn raam kijk. Toch duurt dat maar even. Een dag, en als het flink sneeuwt, misschien twee. Tot de medemens er een sompige, grijze brij van maakt. Als je het niet voor jezelf kapot maakt, dan weet je niet wat je ziet. Dat beloof ik je.
29
Parijs
stad van schoonheid en liefde
Ik kom heel graag in Parijs. Dankzij mijn werk ben ik er met enige regelmaat en dan reis ik het liefst met de Thalys. Zodra ik de Thalys uitstap, loop ik al met een glimlach door Gare du Nord. Tijd voor een wandeling. Of zoals Thomas Jefferson ooit zei: “A walk about Paris will provide lessons in history, beauty, and in the point of life.�
30
D
e Eiffeltoren, ofwel ‘La Grande Dame’ zoals ze genoemd wordt door de Parijzenaren, moet ik altijd even ‘bonjour’ zeggen wanneer ik in Parijs ben. Elke keer als ik haar zie, blijf ik het indrukwekkend vinden. Dat geldt eveneens voor de Arc de Triomph, ook dit monument blijft prachtig. Het zijn toch dé eye-catchers van Parijs; monumenten met een eigen verhaal. Parijs vind ik het fijnst om al wandelend te bekijken. Al die prachtige straatjes en gezellige bistro’s zijn heerlijk om te voet te ontdekken. Ben ik in Parijs voor mijn werk dan neem ik uit tijdnood een taxi, maar bezoek ik Parijs in mijn vrije tijd dan prefereer ik een ontdekkingstocht te voet. Het is heerlijk om spontaan een tussenstop te maken in een bistro of brasserie die je toevallig tegenkomt en dan te genieten van een heerlijke café au lait of petit vin rouge. Een stad leer je toch vooral kennen door te proeven van al het moois dat zij te bieden heeft. Parijs, in alle elegantie met haar versierde balkonnetjes en mooie gebouwen. Alles is sprankelend in Parijs. Ook ik voel me anders wanneer ik in Parijs ben. Deze stad met al haar schoonheden laat je niet onberoerd.
de highlights van parijs
Café de Flore is echt een aanrader. Dit pittoreske café is gelegen op de hoek van Boulevard St. Germain en Rue Saint-Benoît. Café de Flore opende haar deuren in 1880. Artistieke figuren als Pablo Picasso hebben vaak getoast in dit authentieke café. Nog steeds proef je de sfeer en nostalgie van vroegere tijden. Op de menukaart prijken heerlijke gerechten: La salade Colette of Le Jambon San Daniële smaken voortreffelijk, vooral met een subliem glas Chablis. Ook voor een petit dejeuner kun je hier terecht. De croissant au beurre en brioche zijn onweerstaanbaar.
31
Le Marais is dé trendy buurt van Parijs. Hier vind je leuke boetiekjes met vintage kleding, knusse brasseries en interessante kunstgalerieën. Place des Vosges is een prachtig plein waar je heerlijk kunt relaxen na een flinke wandeling door de Parijse straatjes. Als je van musea houdt dan is Musée Carnavalet een bezoek waard. De prachtige 18e eeuwse Louis XIV salon en de 20e eeuwse balzaal met grote muurschilderingen zijn echt schitterend. Wandelen maakt hongerig en als je dan toch in Le Marais bent waar kun je dan beter aanschuiven voor de lunch dan bij JaJa. Het restaurant is gelegen achter een binnenplaats. Door het glaswerk en vele planten heb je het gevoel alsof je in een prachtige serre aan het lunchen bent. Bij JaJa kun je in een ontspannen sfeer genieten van heerlijk lichte gerechten zoals een Risotto de quinoa au Beaufort of heerlijke Coquilles Saint-Jacques. Voor ongeveer € 19 euro kun je er voortreffelijk lunchen.
Over de auteur: Moeder | Married | Marketing & PR bij SFA Benelux Patty Smeets is de eigenaar van webshop WishABag.com Ze schrijft, droomt en wandelt graag door Parijs
32
33
mummies en mysteries in peru alleen voor echte avonturiers
K
ristalhelder, donker water, gehuld in mysterie, waarboven enorme condors zweven. De Laguna de los Cóndores in de Peruaanse Amazone is één en al geheimzinnigheid. Zéker als je weet wat de oevers al eeuwenlang verbergen... Voor avonturiers die als ware ontdekkingsreizigers het land verkennen, op zoek naar de mooiste plekjes, is deze ‘hidden gem’ een absolute must tijdens een reis door Peru.
Op de oostelijke hellingen van het Andesgebergte, op zo’n 2.600 meter hoogte, duikt een ware schat op. De indrukwekkende Laguna de los Cóndores is één van de meest mysterieuze plekken van Peru. De Amerikaanse ontdekkingsreiziger Gene Savoy noemde de lagune in 1968 naar de vele aanwezige condors, die je ook in de spiegeling van het donkergroene water prachtig kunt zien. Het water van de lagune is slechts 15°C en niet geschikt om in te zwemmen, maar de omgeving vormt wel dé plek voor een onvergetelijke trekking, waarbij je kunt kamperen te midden van de unieke flora en fauna van de Amazone.
34
Laguna de las Momias Wat maakt de Laguna de los Cóndores nu zo mysterieus en uniek? Naast de betoverende ligging is dat de vondst van talloze mausolea, verborgen in de rotsen tussen het weelderig groen, op zo’n 100 meter boven het meer. Honderden jaren bleven deze schatten onopgemerkt. Tot 1996, toen bij de ontdekking van de graven maar liefst 200 mummies werden gevonden. De lagune wordt dan ook wel de ‘Laguna de las Momias’ genoemd. De mummies dateren van het Chachapoyas tijdperk (800-1470) tot het begin van de koloniale periode (1532-1570) en vooral die duizend jaar oude mummies zijn bijzonder, want vooralsnog was er nauwelijks iets bekend over de Chachapoyasbeschaving. De graven zijn nog altijd te bezoeken, de gevonden mummies en eeuwenoude voorwerpen zijn te zien in het museum van Leymebamba.
Avontuurlijke trekking in de Peruaanse Amazone De Laguna de los Cóndores ligt zo’n 45 km ten zuiden van Leymebamba, in het noorden van Peru. Leymebamba ligt zo’n 95 km ten zuiden van Chachapoyas, maar waar de rit tussen deze twee steden slechts 3 uur bedraagt, ben je vanuit Leymebamba tot wel 9 uur onderweg naar de lagune.
Het is niet voor niets dat hier alleen échte avonturiers komen, die een onvergetelijke trekking (te voet of met paard) overhebben voor deze prachtige natuurschat.
De lagune is het hele jaar toegankelijk. Meer informatie: http://peru.travel.nl
35
“Mijn familie zegt vaker ‘godverdomme’ dan ’dankjewel’”
De geitenwollensok vs. de zwar te kous Door: Jacky Overmeen
Als niet-christelijk meisje weet ik niets van de Bijbel en alle verhalen die daar in staan. Ik ging naar een openbare Jenaplan school waar niets werd gedaan met het geloof. We hadden projectweken en in die projectweken leerden we wel eens over wereldreligies. Dit ging met name of het boeddhisme en hindoeïsme. We hadden geen godsdienst lessen, maar filosofie. Tijdens kerst had niemand het over Jezus en er werden geen christelijke verhalen voorgelezen. Over de Bijbel hield iedereen zijn mond. In het dorpje waar ik opgroeide was ook een katholieke basisschool. Wij, die losbandige Jenaplanners, riepen dan altijd: ‘Eeeeuw! De katholieken!’ als we elkaar tegenkwamen in de gymzaal. We hielden onze adem in, want kom nou! Je zou maar besmet raken met het idee dat er een meneer in de lucht zit die dingen voor jou bepaalt. Dat ging er bij ons allemaal niet in. Die mensen waren gek. Bezeten vond ik ze zelfs. Ook op de middelbare school heb ik nooit nagedacht over God. Mijn ouders weten niets van de Bijbel, mijn familie zegt vaker ‘’godverdomme’’ dan ‘’dankjewel’’ en ik heb ook nooit vrienden gehad die in een God geloofden.
In het dorp waar ik opgroeide huisvest zich een grote antroposofische gemeenschap. Geitenwollensokkentypes, noemden mensen dat. Ik voelde me er heerlijk bij. Het waren vaak kunstenaars, ze hadden een twee onder één kap waar zij zelf woonden, en in het andere huis - gekoppeld aan hun eigen huis - woonden verstandelijk beperkten. Ze maakten zelf kaas, koekjes, breisels en sieraden. Ze verzorgden de dieren die er rondliepen en de meeste gezinnen hadden geen tv. In de zomer waren er feesten op het terrein waar mensen samen rondom een groot vuur dansten, dronken en aten. Iedereen werd daar geaccepteerd zoals hij of zij was. Dik, dun, verstandelijk beperkt, hoogbegaafd, homoseksueel, zwart of wit: daar werd helemaal niet op die manier naar gekeken. Met het idee dat mensen ‘’anders’’ zijn dan ik, ben ik dus niet opgegroeid. Behalve als het neerkwam op ‘’die katholieken’’. Daar stond ik afkeurend tegenover. Die geloofden een verhaal waar ik me niets bij kon voorstellen. Een sprookje. Ik geloofde toch ook niet in Winnie de Pooh? Waarom geloofden zij dan wel in een God waar je helemaal niets van mocht? De katholieken waren in mijn ogen mensen die hun kinderen geen snoepjes gaven en zeiden dat je van seks blind zou worden. Mijn omgeving was vrij, en de katholieken waren beperkt. 36
Dat vind ik respectloos, bekrompen en - ik durf het woord in een stuk als dit bijna niet te gebruiken - slecht. Tot ik op mijn zestiende een vriendje kreeg dat uit een evangelisch gezin kwam. Hij was opgegroeid met de bijbel, ze bedankten God voor het eten, en elke zondag gingen ze naar de kerk om daarna te brunchen met het hele gezin. Ik vond dat mooi. Met name omdat ik christenen leerde kennen die niet afkeurend waren naar mij toe, en mij allerminst probeerden te overtuigen van hun idee. Zo zou eigenlijk iedereen moeten zijn, maar ik merk dat het begrip acceptatie in een deel van de christelijke gemeenschap, op een wel heel dun lijntje balanceert. Nu ik een aantal goede vrienden heb die christelijk zijn, of zijn opgevoed met het idee van een God, merk ik ook een keerzijde aan dat geloof. Ik voel regelmatig mijn afkeer terugkomen, omdat ik bizarre ideeën lees over abortus, scheiden, besnijdenissen, seks en homoseksualiteit. Ik vind zulk soort ideeën niet meer van deze tijd. Er wordt over homoseksualiteit gesproken alsof het vies is. Alsof het kwalijk is. En hoewel er duizenden christenen zijn die daar geen enkel probleem mee hebben, lees ik ook verhalen van christenen die zeggen dat een homoseksueel ziek is en dat ze voor hem of haar gaan bidden.
Hoe kan het dat een deel van deze christelijke gemeenschap, die naar eigen zeggen zo streeft naar gelijkwaardigheid en liefde, zo afstotend kan worden wanneer Adam op Adam valt? Hoe kan het dat een gemeenschap die zo vóór het accepteren van anderen is, zo hypocriet kan zijn als de manier waarop een ander leeft ze niet bevalt? En hoe kan het dat een deel van deze gemeenschap vindt dat zij het recht hebben om tegen iemand te zeggen: ‘Ik zal voor je bidden?’ en ook nog doet alsof dat aardig is om te zeggen? Het is niet alleen kleinerend, maar met zo’n opmerking ontken je ook de mens zoals hij is: uniek en net zo menselijk als jij. God houdt immers toch van iedereen? Zou je daar dan geen voorbeeld aan moeten nemen? Dit kleine meisje is er dus nog steeds niet helemaal uit. Want doe ik nu qua acceptatieniveau, niet precies hetzelfde als sommige christenen doen bij homoseksualiteit? Ik bedoel maar! We zijn allemaal mensen, met allemaal andere ideeën en we zijn allemaal even individu, ook binnen onze gemeenschap. Of je nou danst rond een kampvuur, of op zondag naar de kerk gaat: de zwarte kous en de geitenwollen sok staan misschien niet eens zo ver van elkaar af.
“De katholieken waren in mijn ogen mensen die hun kinderen geen snoepjes gaven en zeiden dat je van seks blind zou worden.”
37
de oorsprong van Door: Esther
Kerst
Waar het feest begon... Één van de oudste oorsprongen van kerst die wij kennen is het feest van Yule. Dit feest duurde zo’n 12 dagen, en het hoogtepunt was op 21 december, de kortste dag van het jaar. Op deze dag werden vreugdevuren aangestoken. In veel Scandinavische landen, maar ook in Duitsland is het yule-blok in het haardvuur nog steeds een kersttraditie. Daarnaast vierden de Romeinen de Saturnaliën. Dit feest werd gevierd tussen 17 en 23 december ter ere van de god Saturnus. In deze periode golden er geen sociale wetten. Dronken, zingend en naakt door de straten lopen was heel normaal. Ook werd niemand aansprakelijk gesteld voor vernieling in deze tijd. Hoewel we die tradities gelukkig niet hebben overgenomen, waren er ook een aantal gebruiken die wat bekender voorkomen. Er werden bijvoorbeeld cadeaus gegeven (vaak kaarsen of poppen) en er was een groot feestmaal bij de tempel van Saturnus. Niemand hoefde te werken tijdens de Saturnaliën en een oorlog beginnen in deze week was niet mogelijk. De poëet Catullus noemde het al eens ‘optimo dierum’, oftewel (zeer) vrij vertaald: the most wonderful time of the year!
Toch was Sinterklaas wel degelijk de grootste invloed: in 1809 werd ene “Sancte Claus” in bisschopskleren de beschermheer van Nieuw Amsterdam, een stad die je waarschijnlijk beter kent onder de naam New York.
Bomen in huis
Sinterklaas Jawel, onze eigen Sinterklaas was een inspiratie voor het onstaan van de huidige kerstman. Maar Sinterklaas kreeg hulp. Gelukkig hoeven we het hierbij niet te gaan hebben over Zwarte Piet. Sinterklaas was namelijk niet de enige heilige, bebaarde man die een eigen feestdag kreeg. Griekenland had Basilius van Caesarea, Engeland had Father Christmas en zelfs de Noorse god Odin had waarschijnlijk invloed vanwege het Yule feest.
38
Niemand weet precies waar de kerstboom zijn oorsprong heeft, aangezien er bij veel oude tradities bomen of takken in huis werden gehaald. Zo hingen de Paganen tijdens de Winterwende (21 december) dennentakken in hun huizen om te gedenken dat de lente er weer aan zou komen. Ook tijdens de Saturnaliën werden er dennetakken gebruikt ter decoratie. Het duurde echter tot de middeleeuwen tot kaarsen goedkoop genoeg waren om er een boom mee te kunnen versieren. Op de vroegere Heiligen Kalender was 24 december de dag van Adam en Eva. Om hen te gedenken werd er een boom in huis gehaald (soms een kersenboom, maar later vaak dennenbomen), die versierd werd met gedroogde appels.
De eerste Saturnaliën worden gevierd door de Romeinen
t
De Heilige Nicholaas wordt geboren in Parara, Turkije
De Heilige Nicholaas wordt geboren in Parara, Turkije
497 v. C.
270 na C.
<400
De geboortedag van Christus wordt uitgerekend op 25 december en in een
400 na C
poging om heidenen te bekeren wordt hen verteld dat als ze christen worden, ze nog steeds de Saturnaliën mogen vieren, maar dan op 25 december.
wegens de heidense oorsprong (de saturnaliën) van kerstdag, wordt kerst
1659-1681
vieren in Massachuttes verboden
de wetteloze Saturnaliën werden in Rome misbruikt door antisemitische
1466 – 18e eeuw
autoriteiten om de Joden te kwellen. Aan het einde van de middeleeuwen worden in Noord-Duitsland de eerste bomen volledig versierd met kaarsen, slingers en “klatergoud”: een goedkoop soort goud dat na een tijdje volledig zwart wordt. In 1880 komt een Duitse glasblazer op het idee om glazen kerstballen te maken, en in de jaren erop waait deze trend over naar de rest van Europa.
Coca-Cola maakte de eerste reclame met de kerstman. Ze maakten voor hem een mooi, Coca-Cola-rood pak, en hiermee was het plaatje van de kerstman compleet. 39
1931
De kunst van het dromen Door: Dennis Rust
De kleine Dennis. Wegdromend bij het kaarsje dat hij van de juf op zijn tafeltje mag hebben. De hele klas mag het, maar de klas is hij vergeten. Het is advent en Dennis doet wat hij, zo jong als hij is, het beste kan: dromen. Zo oneindig als maar kan. Dennis is gebouwd om te dromen. Volgens de juf doet hij het nèt iets te vaak tijdens de les, maar nu mag het.
In den beginne
Kijk eens wat ‘’we’’ er van hebben gemaakt
Mijn kleuter- en basisschool tijd bracht ik door op scholen waarbij de Bijbel een leidraad vormde voor het soort onderwijs, maar nooit expliciet aanwezig was. Het was “The best of both worlds”. De dag werd steeds met een kort verhaaltje begonnen en regelmatig kwamen er liedjes voorbij die, door het geloof ontstaan, vaak een prachtige boodschap hadden. Een boodschap van liefde en verbroedering.
Tegenwoordig is het veel moeilijker om enkel met gevoel religie tot je te nemen. Volwassen worden maakt dat gedachten nog meer een rol gaan spelen. De actualiteit bepaalt, de media bepalen, politiek bepaalt en zelfs je eigen achtergrond bepaalt jouw beeld en deze staat vaak loodrecht op het gevoel.
Het werd nog leuker toen de gare blokfluiten van de meeste juffen na groep vijf werden overstemd door de akoestische gitaar van de nieuwe directeur. De bijbel swingde, gaf een gevoel van warmte en bood een muzikale playlist die mijn nog jonge dromen omlijstten. Dromen die niets met de bijbel te maken hadden; in mijn hoofd dromen die niets met de bijbel te maken hadden, in mijn hoofd filterde ik alles puur naar gevoel. Het ging vanzelf.
Ik geloof zeker dat religies ooit mooi begonnen zijn, maar kijk eens wat “we” er van hebben gemaakt. Pijnlijk duidelijk wordt het met een doorgeefspel: in een kring van twintig start er één met de zin: “Ik eet vanavond brood met ei.” Al doorfluisterend naar jouw buurman of buurvrouw ontstaat de zin aan het einde: “Ik heb mijn hamster in de oven op 200 graden gebakken en aan mijn kleine neefje gevoerd.”
Steeds verder van het religieuze geloof; droomde ik naar een geloof in mijzelf en het geloof dat alles mogelijk was.
Na afloop van zo’n rondje is de clou meestal hoe niet-feitelijk Bijbelverhalen en andere door vertellingen zijn, bekeken vanaf de oorsprong.
40
De kinderbijbel Gelukkig kreeg ik de verhalen aangeboden vanuit de kinderbijbel. Als research bedacht ik me dat ik weer eens een kinderbijbel moest bekijken. Gewoon om het oude gevoel weer even te hebben van warmte en geborgenheid; mooie, fijne en liefdevolle zinssneden. Ik prik zomaar een pagina, zoals vroeger met mijn moeder. Een verhaaltje prikken uit het grote Jip & Janneke boek. Ik kom bij het verhaal van David & Goliath. Ik probeer mij te herinneren wat het verhaal ook alweer was: een kleine herdersjongen David die de Reus Goliath vloerde met een klein steentje in zijn slinger. Een middel om kleine schaapjes bij de kudde te houden en iets met “ze leefden nog lang en gelukkig”. Wat knap van mezelf dat het na al die jaren nog in mijn hoofd zit. Mijn adem stokt. Ik blijf hangen bij de eerste zinnen die ik lees. Ik lees het nog eens en nog eens. Het staat er echt.
“De Bijbel swingde en gaf een gevoel van warmte.” Bruut word ik uit mijn droom gerukt. Het voelt niet alsof iemand mij met een natte, koude washand natmaakt, maar het voelt alsof er een Kärcher hogedrukreiniger met ijswater op hoogste stand op mij leeggespoten wordt. Het staat er echt: “David pakt de leeuw bij zijn kaak en slaat hem dood...” Wanneer ik mijn bewustzijn weer een beetje heb teruggevonden kijk ik vanuit impuls nog even naar de kaft. Het staat er echt: Kinderbijbel.
41
Dit moet een vergissing zijn... Deze zin is er waarschijnlijk per ongeluk in terechtgekomen. De grote mensenbijbel is per ongeluk letterlijk overgeschreven. Ik blader door in het verhaaltje om deze theorie bevestigd te krijgen. Dat had ik beter niet kunnen doen. David staat recht tegenover Goliath, de reus, precies zoals in mijn herinnering. Echter, de zinnen die ik lees, voldoen in niets aan de hoop dat de eerdere heftigheid een vergissing was. Integendeel. Letterlijk zie ik de volgende zinnen: “Al lopend pakt David een kiezelsteen uit zijn herderstas en doet die in zijn slinger. Hij slingert de kiezel en raakt Goliath op het voorhoofd, Goliath valt. David rent naar Goliath, pakt zijn zwaard en hakt het hoofd van de reus af.” Wat is dit (om maar even in het Bijbeljargon te blijven) in hemelsnaam?! Als hier een film
42
van gemaakt zou worden dan zouden er van die Kijkwijzerlogo’s op moeten... “Kinderbijbel, voor boven de 18.” Dit is toch heftig? Waarschijnlijk zou dit verhaal nooit door de keuring heenkomen. Evenals een groot deel van de verhalen die ik erna vluchtig onder ogen kreeg. Alles is dood, verderf, angst en haatzaaiend. Dit wil je je kinderen toch niet laten zien, niet laten horen?! Stel nu dat in mijn eerder genoemde Jip & Janneke boek stond: “Janneke twijfelde aan Jip’s loyaliteit voor haar. Jip zei dat hij hij alles voor Janneke en hun vriendschap over had. Waarop Janneke even nadacht en tegen Jip zei dat hij twaalf uur de tijd kreeg om Takkie, het hondje, te offeren.
Offeren betekende in dit geval dat Jip het hondenkeeltje van Takkie opensneed om hem vervolgens in de tuin op de hoop met herfstbladeren in de fik te steken. Jip vond dit geen leuk plan, maar hij was een jongen van zijn woord en zo geschiedde.” Ik gok zomaar dat dit niet door de Leeswijzer heen zou komen als “kinderboek”, maar wel de Kinderbijbel. Hoe kan dit? Wat is het dat de uitingen van het geloof soms zo onaantastbaar lijken dat wij onze hedendaagse normen en waarden ervoor oprekken?
“ Wa t i s h e t d a t d e uitingen van het geloof soms zo onaantastbaar lijken dat wij onze hedendaagse normen en waarden ervoor oprekken?”
Ik vraag het me vooral zelf af. Ik, die de wereld sowieso al niet begrijpt, wederom op zoek naar het antwoord op een vraag waarbij een antwoord even eenvoudig is als ingewikkeld en dus onbeantwoordbaar. Ik, die mijzelf dus blijkbaar op zeer jonge leeftijd beter kon afsluiten van die zieke wereld dan dat ik nu kan. Ik, die claimt te kunnen dromen op die mooie Bijbelse verhalen. Waar blijft die ik? Wat is er waar? Misschien nog meer; wat is er over van die ik in het hier-en-nu?
Over de auteur
Kern In mijn ogen ligt het antwoord verscholen in een kern. Mijn kern. Mijn kern is kunst en eigenlijk ook kitsch. Wanneer heet kunst kunst en wanneer wordt kunst kitsch en vica versa? Het lukt mij om van Bijbelse verhalen te genieten. Het lukt mij om de essentie te vinden en erbij weg te dromen. Zelfs bij de heftigheid. Alles ademt poëzie, als je het maar wilt. Het geloof, religie is op zoveel manieren geworteld in de kunst zoals ik kunst zie. Er zijn prachtige verhalen, met de meest mooie metaforen. Er zijn gezegdes, gebruiken die kunst zijn geworden. Het gaat er vooral om wat we ermee doen en hoe we ons laten inspireren. Want in een wereld waarin de hardheid om aandacht vecht met structurele kitsch, laat ik mij vooral graag inspireren en verbazen door de kunst van het dromen. Daarom zijn de feestdagen en kerst in het bijzonder de perfecte samenvoeging van alles; kunst, kitsch en dromen. 43
Dennis Rust is een creatieve duizendpoot. Hij is tekstschrijver, songwriter, muzikant, acteur, voice-over, creative consultant en comedian. Zowel in het US-Engels als in het Nederlands zien zijn creaties het levenslicht. In een onbegrijpelijke wereld doet hij pogingen om het voor zichzelf begrijpelijk te maken, hetgeen al moeilijk genoeg is. Humor is zijn redding; alles is humor, als je je maar lang genoeg verbaast
44
Zoektocht naar geloof Door: Romy Chatelin
“Ze is drie maanden oud, dit lijkt me een prima tijd”, knikt de protestantse vrouw heftig. “Een prima tijd voor wat, moeder?” “Het kind moet gedoopt worden!”, triomfantelijk gejuich. “Maar neen moeder, ik wil haar zelf de kans geven te kiezen wanneer zij oud genoeg is.” “Onacceptabel!”, dramatische muziek. “Prima, ik laat haar dopen in de katholieke kerk.” Een stilte vult de kamer, “Weet je wat? Laat maar zitten.”
Ik zal er niet omheen draaien: Ik ben net zo braaf als mijn moeder - al mag mijn haarkleur per week veranderen van paars naar groen - ik ben net zo braaf als mijn moeder. 26 jaar lang was mijn moeder iedere zondagochtend in de kerk te vinden met mijn opa en oma. Netjes gekleed, overbeleefd en een opgewarmde stem om ieder lied goed mee te kunnen zingen. Echter, enkele jaren voor mijn geboorte besloot ze daarmee te stoppen. Uiteindelijk heeft zij de keuze gemaakt om mij niet gelovig op te voeden. Laat ik haar daarvoor eeuwig dankbaar zijn.
45
Helaas vermoeit het Christendom mij. Jezus vermoeit mij.
Een tijd geleden heb ik besloten om op zoek te gaan naar een geloof dat bij mij past. Het leek me eerst een makkelijke keuze om het protestantste pad te volgen. Helaas vermoeit het Christendom mij. Jezus vermoeit mij. Ik heb één tiende deel van het Nieuwe Testament gelezen (gebrek aan tijd is niet de reden, uw vermoeden is onterecht) en ik snap er vrij weinig van. ‘Lees het als sciencefiction, dat maakt het meteen een stuk interessanter!’ Neen. Zelfs die tip deed mij niet van mijn lijden verlossen. Waarom zijn de Bijbel en ieder wetboek op aarde in overbodig moeilijk taalgebruik geformuleerd? De figuurlijke Joost mag het weer eens weten. Ik heb per ongeluk een leeftijd bereikt waar ik mij wil ontwikkelen op ieder gebied denkbaar. Daaronder valt ook het gebied religie. Toch wel één van de intiemste gespreksonderwerpen als je het mij vraagt (dan spreek ik nog liever over de details van mijn menstruatiecyclus).
46
Het onderwerp ligt gevoelig bij mensen. Er wordt niet graag over gesproken. Ik vertel mensen niet graag dat ik een (halve) Alfa cursus gevolgd heb bij een studentenkerk in de grote stad U., omdat ik graag wilde weten hoe het Christendom in elkaar stak. Ik vertel mensen niet graag dat ik vrijwel altijd bid voor ik ga slapen. En ik vertel mensen ook niet graag dat ik al jaren op zoek ben naar iets wat ik tot op heden nog niet gevonden heb. De reden dat ik mijzelf nog een aantal jaren de tijd gun, zit hem vooral in het feit dat ik een impulsieve twintiger ben. Een goed idee van vandaag, kan morgen een dag vol onheil en frustratie betekenen. Ik ben wispelturig. En een keuze als deze wil ik quasi-juist maken. Quasi-juist? Ja, want wat is nu volledig juist op het gebied van vraagstukken met betrekking tot religie? Bijna een jaar geleden heb ik per ongeluk een (verrukkelijke) Tinder-Turk aan de haak geslagen. Dit betekent ook dat ik vaak de vraag naar mijn hoofd gesmeten krijg of ik mij dan niet moet gaan bekeren tot zijn geloof. De man is namelijk een moslim. Met regelmaat gaat men er ook vanuit dat dit gewoon het geval is, en krijg ik een alternatieve versie van de voorgenoemde vraag voor me geschoven: ‘Zou jij je bekeren tot zijn geloof?’
Maar is het juist om zoiets te doen voor een ander? Al is het uit liefde? Al is het om het leven in een bepaald opzicht wat makkelijker te maken? Zou een mens daarmee akkoord moeten gaan? Neen, ik vind van niet. Een keuze als deze moet bij jezelf liggen. Tot op heden heb ik nog niet gevonden waar ik naar zoek. Tot op heden heeft nog geen enkele gelovige mij weten te overtuigen van zijn of haar geloof. Er is al van alles in mij opgekomen: Misschien is het Boeddhisme een goede optie! Het klinkt rustgevend en ik ben gek op wierook. Misschien moet ik mij toch maar tot de Islam bekeren? Ik vind mijzelf best wel mooi met een hoofddoek. Is dat wel een valide reden om een keuze als deze te maken? Toch maar Protestants? Maakt het wel lekker makkelijk en simpel... Nogmaals, ik ben een impulsieve twintiger. Ik acht mijzelf nu niet in de juiste levensfase om een keuze als deze te maken. Laat ik gaan voor het cliché idee van geloof: laat ik geloven in mijzelf. Wat was het? ‘Ik adem, dus ik leef’.
Ezelproces: er hing een rechtszaak aan zijn broek omdat hij een expliciete scène over God als ezel in een erotische scène geschreven had. Ziet u het contrast? Jaren geleden bleek godlastering een strafbaar feit, terwijl in onze huidige maatschappij kerken slechts uitgestorven stoffige zaaltjes bevat met weinig hips. Het geloof lijkt soms een tamelijk kleine rol te spelen in onze directe omgeving. Kijkt u nogmaals goed om u heen. Bent u het wel eens met wat ik zeg? Of is dit slechts kletskoek? En wat betekent dit voor mij? Moet ik het geloof opgeven, omdat ik maar niet blijf vinden waar ik (niet hard genoeg) naar zoek? Of is het onmogelijk om het geloof op te geven, omdat het een wisselwerking betreft? Mijn bedoeling was nooit om u met meer vragen achter te laten, maar misschien is dat precies wat het geloof met ons doet. Romy, waarom doe je in hemelsnaam zo melodramatisch over het geloof en alles wat daarmee samenhangt? Omdat ik zo ben beste lezer. Omdat ik zo ben.
Ik quote hier Frits van Egters, een fictief persoon uit ‘De avonden’, debuutroman van Gerard Reve. De man van het
Misschien is het Boeddhisme een goede optie! Het klinkt rustgevend en ik ben gek op wierook
Over Romy Romy Chatelin verzamelt Furby’s, maakt zich druk om onderbroeken van anderen en is verslaafd aan kaas. Ze blogt op Lilyrose en wat ze verder doet is een geheim. Romy is een Garnalenvrouw, maar niemand weet wat dit inhoudt. 47
Homo’s op een Gereformeerde school Door: Esther
Ik hoorde laatst dat ik streng christelijk was. Wist ik niet! Ik vertel mijn collega’s ook maar heel weinig over mezelf, want dan ontstaan de wildste verhalen. En die vind ik dan wel weer vermakelijk. Streng christelijk dus. Ik weet niet precies wat je moet doen om streng christelijk te zijn. Ik ben al vijf jaar niet meer naar een kerk geweest en heb sindsdien de Bijbel nauwelijks aangeraakt. Wat ik precies geloof? Geen idee. Ik geloof vooral dat ik als mensje te nietig ben om te weten waar we heen gaan. Dat was ooit wel anders. Ik ben gedoopt, twee keer zelfs, voor de zekerheid. Één keer als baby, in de Gereformeerd Vrijgemaakte kerk, en één keer als volwassene in de Pinkstergemeente. In die eerste kerk heb ik het grootste gedeelte van mijn leven gezeten. Ik geloofde stellig in God. Ik had ook niet echt veel keus: ik ging naar een Gereformeerd Vrijgemaakte kerk, basisschool en middelbare school, en toen ik wat ouder was had ik daarnaast ook nog twee keer per week Bijbelstudie. Mijn beeld was tot ik uit huis ging niet erg breed, en alles buiten God om (andere religies, uitgaan, drugs, seks, MTV) was gevaarlijk en fout. Inmiddels ben ik blij dat ik uit dat wereldje weg ben.
“ z e z i j n e r, d i e homoseksuele christenen.”
Ik weet nog dat ik me afvroeg of homo’s wel bestonden. Het waren voor mij een soort eenhoorns: je hoorde er wel eens over, maar niemand had er ooit één gezien. Later leerde ik dat ze wel bestonden, maar dat ze gedoemd waren om voor altijd alleen te zijn. Want homorelaties, die waren -letterlijk- uit den boze. Er was één leerkracht die openlijk homo was. Maar ook deze was ‘bewust single’. Ik vond dat toen al vreemd. Ik kon me niet voorstellen dat een God van Liefde het zou verbieden dat twee mensen een monogame, liefdevolle relatie zouden hebben. Maar als ik erover begon werden er schouders opgehaald: dat staat nu eenmaal zo in de Bijbel. Dus dat is wat God wil. Maar leerlingen? Ik weet van geen van mijn oud-schoolgenootjes dat hij/zij ooit uit de kast gekomen is. Stiekem had ik wel een girl crush hier en daar, maar daar werd niet over gepraat dus ik hield mijn mond. Net als vele anderen, vermoed ik. Als we de statistieken mogen geloven, zouden er toch best een paar homo- of biseksuelen op mijn school moeten hebben gezeten.
48
Ik heb nog veel oud-schoolgenootjes op Facebook (Hallo! Leuk dat je leest!) en ik zie regelmatig statusupdates voorbij komen: Sportieve Klasgenoot en Onbekend Meisje hebben nu een relatie. Natuurkundemeisje is getrouwd met Vermoedelijk Kerkgenoot. Maar nooit eens: Populairste Jongen van de Klas heeft de man van zijn dromen gevonden. Nu begrijp ik wel dat je zoiets niet gauw op Facebook zet. Zelfs niet-christelijk Nederland is soms nog maar half-tolerant: ‘Ik vind het best, als ik het maar niet hoef te zien’. Ook op straat zie ik maar weinig homostelletjes hand-in-hand lopen. Het lijkt me zo naar om zoiets moois altijd voor jezelf te moeten houden.
Maar ze zijn er, die homoseksuele christenen. Ze zaten bij mij op school en in de kerk. Ze droegen een groot geheim met zich mee, groter nog dan de meeste homoseksuelen in Nederland. Ze zijn er wel, maar je ziet ze niet veel. Dus lieve eenhoorns: laat niemand twijfelen aan je bestaan. Als ze je niet zien, hoeven ze ook niet na te denken. Maar zet ze maar eens aan het denken! Leef, heb lief en heb geduld met mensen die, ondanks hun christen-zijn, constant de plicht denken te hebben om over anderen te oordelen. Vergeef hen, ze weten niet wat ze doen. Come out, come out, wherever you are!
Nog naarder lijkt het me om verstoten te worden uit je gemeenschap, je vriendenkring, je familie, omdat de liefde van jouw leven niet wordt geaccepteerd. Of dat je ouders niet op je bruiloft komen, omdat ze denken dat ze Jezus daar blij mee maken. Ik word daar echt een beetje kwaad van.
“Ik geloofde stellig in God. Ik had ook niet veel keus.”
49
Ik geloof in
Spaghetti bolognaise Door: Dennis Rust
50
Vroeger, wanneer ik jarig was, mocht ik altijd kiezen wat er in de avond gegeten werd. Net als veel kinderen toen en nu. De meeste kinderen kozen dan iets uit de vier p’s: patat, pizza, pannenkoeken, poffertjes. Toegegeven, de eerste twee lustte ik toen ook al erg graag, maar voor mij was er maar één gerecht dat ik verkoos boven alle andere gerechten: spaghetti bolognese. Het smaakte gewoon het beste en het feit dat mijn zusje dat helemaal niet lekker vond en het toch moest eten was als een kers op de taart. De liefde voor dit gerecht is gebleven. Je kunt mij maar met weinig blijer maken dan met spaghetti bolognese. Het liefst met verse spaghetti, nog versere ingrediënten vermaakt tot een perfect “lopende” saus en als afmaker onbeperkt kaas. Ik hoor regelmatig mensen (voornamelijk vrouwen) die aan calorieën tellen doen, nou die mensen hebben dan de tijd van hun leven, want er valt genoeg te tellen. Ook om zelf te maken vind ik spaghetti bolognese een geweldig gerecht. De smaak bepaalt jouw chef-waardigheid en voor de rest mag alles. Was het in het echte leven maar zo: de wereld als één grote spaghetti bolognese. Een heerlijke chaos met kleur en smaak in overvloed. Spaghetti bolognese is een gevoel. Aan geen enkel gerecht kun je je beter overgeven. Zelfs de meest ongezonde spaghetti bolognese kun je weer gezond praten; zeker wanneer alles bereid is met verse producten en het liefst nog uit de streek. Helaas, het leven is geen spaghetti bolognese.
Of toch wel? Op internet kwam ik een pasfoto tegen van iemand met een vergiet op zijn hoofd. Ik was direct benieuwd naar de achtergrond van die officiële(!) pasfoto. Na wat research bleek dat
het hier gaat om een Pastafarian en die vinden dat je met een vergiet op je hoofd mag lopen en hebben zelfs op meerdere plekken wereldwijd uitgezocht of het dezelfde status kan krijgen als, bijvoorbeeld, het hoofddoekje. Met wisselend succes, maar ook dus met succes. In Amerika zijn er behoorlijk wat mensen die, wanneer ze hun rijbewijs moeten tonen, onderdeel zijn van een surrealistisch spektakel. Stel je voor: een agent houdt jou aan. Vraagt om je rijbewijs en wanneer je dat geeft ziet hij een pasfoto met daarop jij, breeduit lachend met een vergiet op het hoofd. Het is realiteit!
Nu is de volgende vraag natuurlijk hoe dat dit mogelijk is. Het verhaal erbij intrigeerde mij van begin tot (open) eind. Deze mensen behoren allemaal tot de Kerk van het vliegend Spaghettimonster. Wanneer je dit fenomeen kent weet je dat ik geen onzin schrijf. Wanneer je het niet kent is de tip: zoek het op. Google, Wikipedia, het bestaat echt. Het is zelfs, ook in Nederland, een officieel geloof. Ik kan niet op hoofdlijnen of details ingaan, maar het is eigenlijk een anti geloof. Een geloof dat haar oorsprong heeft in de Amerikaanse staat Kansas. De oprichter wilde vooral aantonen dat het aangeboden onderwijs te eendimensionaal is wanneer het gaat over geloofstheorieën en hoe die onderwezen worden. De maatschappijkritische ondertoon werd deels ontvangen, de early adapters zagen er vooral de humor van in. Voortgestuwd door de mogelijkheden van het internet ontstond er een grote schare fans en dus ook volgers. Het geloof kreeg steeds meer handen en voeten of eigenlijk moet ik zeggen “spaghetti-achtige tentakels”, want dat is het logo van de kerk.
51
Wanneer je je erin verdiept is het even belachelijk als geniaal. Qua vorm is er weinig dat je serieus kunt nemen, qua inhoud is het een ander verhaal. De kerk leeft namelijk volgens de acht “Liever-Nieten”. Ik zal er een aantal bondig en to-the-point samenvatten:
Ik heb liever niet dat je... mijn bestaan gebruikt om te onderdrukken... ...je slecht te gedragen tegen anderen. Ik heb liever niet dat je... mensen beoordeelt op hoe ze eruitzien. Wees gewoon vriendelijk. Ik heb liever niet dat je... discussieert met gehersenspoelde, vooringenomen, akelige mensen. Ik heb liever niet dat je... kerken/tempels, enzovoort bouwt voor multimiljoenen euro’s om dit geloof te belijden wanneer het geld beter besteed kan worden aan de bestrijding van armoede en ziekte. Dit is een korte weergave, vrij vertaald van Wikipedia. De officiële geschriften zijn humoristisch, maar hebben dit als kern. Welk mens met een ziel kan hier nu tegen zijn? Humor met inhoud: ik houd ervan. Chaos, maar met kleur en smaak ...en bovenal gevoel. Van binnen zijn we misschien allemaal wel een Pastafarian. Eigenlijk leven de Pastafaries het hele jaar door volgens de kerstgedachte. Dus daarom: nodig eens een Pastafarian uit tijdens jouw kerstdiner en laat hem of haar de hoofdmaaltijd verzorgen. Sluit dan je ogen en voel. Voel de kern en de waarheid.
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
I k h eb je l ie f I k kl eur je in I k m aak je m ooi Het is geen k unst I k h eb je l ie f
Leezbaar
74
Kunst voor de kunst Door: Roel Smolders
Ze is zelf het portret. Licht gebogen staat ze met haar hand voor haar mond, diep in gedachten verzonken en verloren in haar eigen wereld, als een beeld waar naar gekeken mag worden. Het portret achter haar is tot achtergrond afgezwakt. De aandacht wordt volledig gegrepen door het tafereel voor de kunst: haar lilac jas en bordeaux rode broek, haar gefingeerde bruine schoenen die een modderige textuur veroorzaken op de witte gepolijste vloer. Het wordt getopt door een grijze surrealistische brij van haar, dat als antenne uit elkaar steekt en zo de rest van de omgeving probeert te verkennen.
Ze is zelf het portret
Haar figuur is een directe uitdrukking van de tweede helft van de 20ste eeuw. Een expressionistische vorm van modernisme, dat in contrast staat voor het romantische kunstwerk dat aan de muur hangt. Het lijkt gebeeldhouwd uit afval marmer, waar de beeldhouwer nog dronken alle stukken bij elkaar heeft verzameld; haar armen en benen zijn als vergeten klei op de romp geplakt en bochel prijkt trots uit het geheel als een berg die uit de wolken rijst. Nee, zij doet alles wat kunst moet doen. Ze intrigeert, ze choqueert, ze verbaast. Ze grijpt je. Laat de rest van de expositie maar zitten. Ik kijk de hele dag naar haar.
Over Roel Smolders Roel Smolders komt uit het gezellige Tilburg waar hij werkzaam is als sportinstructeur. Naast zijn baan, heeft Roel ook nog tijd om Lilyrose elke maand te voorzien van gevatte, korte colums. Mocht je op de website ooit op een artikel van Roel belanden, scrol dan vooral even door naar de tags die hij invult; het zal je niet teleurstellen. Naast zijn werk in de sportschool is Roel afgestudeerd psycholoog. Roel kan dus eigenlijk alles.
75
76
in gesprek met kunstenaars
David Paulus JTK Art Ninja Paap-Luijten
77
78
79
“Mijn inspiratie haal ik echt uit álles”
david paulus Hij heeft zijn ontwerpen mogen showen op de fashionweeks in Londen, Parijs en Amsterdam. Toch heeft David Paulus (30) niet de ambitie om een beroemde modeontwerper te worden. “Hopelijk kan het een hobby blijven. Het lijkt me vreselijk om steeds een collectie te móeten maken.” Interview: Mariëlle Wisse
‘Doe maar wat’ “Toen ik zeventien was, werd ik door mijn oma met mijn moeder en zusje naar Nederland gestuurd.” Hierover is de ontwerper lange tijd erg boos. Hij begrijpt op dat moment niet dat zijn oma het beste met hem voorheeft. Eenmaal in Nederland weet David zich geen houding te geven. Hij spijbelt veel en rondt meerdere studies niet af. “Op een dag was een vriend van me het zat. Hij gaf me een oude naaimachine en wat stofjes en zei: ‘Doe maar wat.’” David heeft géén idee wat hij moet doen, maar krijgt al snel de smaak te pakken en brengt hij steeds meer tijd door achter de naaimachine. Zelf is hij ontzettend happy met zijn nieuwe hobby, maar een man die mode wil ontwerpen kan binnen de familie of onder vrienden nog wel eens voor problemen zorgen. In David zijn omgeving is bijna iedereen super trots en enthousiast. “Alleen mijn vader vindt er eigenlijk niets aan. Stiekem is hij toch wel trots, denk ik.
80
In Curacao heb je een beetje een machocultuur, dan uit je je als man niet over je gevoelens.” Volgens David kun je ook niet iedereen altijd pleasen. “Er zijn zóveel dingen waar ik trots op kan zijn, dat ik me niet met negativiteit bezig houd. Ik heb mijn ontwerpen mogen laten zien bij verschillende Fashion Weeks en tijdens de World Fashion Week mocht ik mijn geboorteland vertegenwoordigen.” Van de minister van Curacao heeft hij zelfs een onderscheiding gekregen omdat hij het land in positieve zin op de kaart zet.
Verkopen is geen must Sinds zijn eerste periode achter de naaimachine is er heel wat veranderd. De ontwerper gebruikt nu bijvoorbeeld heel andere materialen dan eerst. Daarnaast ontwikkelt hij tegenwoordig zijn eigen stoffen en prints. “Ik heb een modeopleiding gevolgd om alle technieken onder de knie te krijgen. Zelf heb ik alleen echt te weinig geduld voor naaien bijvoorbeeld. Daar heb ik nu dus maar iemand voor in dienst genomen.” Om de uit de hand gelopen hobby te financieren, geeft David sportlessen en heeft hij samen met een vriend een eigen zaakje. Als het aan David ligt, blijft mode ontwerpen een hobby. Photo: Paco Nunez Wim van der Stelt Vincent Kos Leonie van der Locht Huijbers Ashley Melissa Dwight Jimenez Styling: Swesdy Beeldsnijder ( Fashion Meets Art ) Patty de Vries Ashley Melissa
In tegenstelling tot veel andere ontwerpers, is het verkopen van zijn kleding voor David namelijk geen must. “Het lijkt me vreselijk om steeds een collectie te móeten maken. Het is een hobby en ik hoop dat dat het ook blijft. Als ik zin heb om een collectie te maken, doe ik dat. Als ik er geen zin in heb dan laat ik het. Ik hoef ook echt niet beroemd te worden. Het belangrijkste voor mij is anderen inspireren en mijn creativiteit delen.”
81
Inspiratie en mijlpalen Een specifieke stijl van ontwerpen heeft David niet. Hij schetst alles wat er in hem opkomt en zit daarom regelmatig ’s nachts met een kladblok in bed. “Mijn inspiratie voor die schetsen haal ik echt uit álles. De ene keer kijk ik naar werk van anderen en zie ik een element dat ik leuk vind, de andere keer raak ik tijdens het opruimen gefascineerd door de poten van een spin die ik tegenkom.” Volgens David mengt hij onbewust veel van Curacao door zijn ontwerpen. De felle kleuren die in elke collectie terugkomen, zijn het bewijs daarvan. Zijn allergrootste inspiratie haalt hij echter uit tekenfilms. “Ik ben dertig jaar, maar ik hou echt van tekenfilms. De vormen en kleuren zijn geweldig! Eigenlijk voel ik me soms nog een klein jongetje, haha.” Als er eenmaal een nieuwe collectie is, volgt er natuurlijk een modeshow. Voor David is de opzet daarvan erg belangrijk. “Voor mij zijn het eigenlijk theatershows! Dat gevoel moet zelfs de flyer al uitdragen. Met fashion kun je een verhaal vertellen. Daarom moet elk klein detail goed op elkaar aansluiten.”
Draagbaarheid is overrated
Zeker in de winter komen veel Nederlanders niet verder dan zwart, grijs en donkerrood. “Ik snap het wel, hoor. Zwart is makkelijk en je kunt het lekker vaak aantrekken. Als je een knalgele jas hebt, kun je die natuurlijk niet elke dag aan. Dan sta je al snel bekend als de jongen met de gele jas. Wat je wel kunt doen, is zo’n saaie zwarte jas combineren met een grote sjaal in een knalkleur. Dat ziet er meteen een stuk vrolijker uit.’’ Ook tijdens kerst zit je wat David betreft niet vast aan goud, zilver en zwart. “Ga helemaal los met glitters in allerlei kleuren, gebruik prints en wees niet bang voor wijde kleding. Rond kerst zie je iedereen altijd lopen in een veel te strak jurkje, meestal een little black dress. Dat terwijl wijde kleding vaak juist heel stijlvol staat.” Wat de toekomst brengt, weet David niet. “Ik ga met de wind en zie wel waar ik terechtkom. Al lijkt het me super om ergens op de Cariben een goede designacademie op te zetten. Die heb je daar nu niet echt.”
Het thema van dit nummer is Kunst en Kitsch, een onderwerp dat ook zeker op mode toepasbaar is. Bij mode is de grens tussen die twee soms moeilijk te vinden. Voor David is die er zelfs helemaal niet. “Mode hoeft niet draagbaar te zijn, het is een expressie van jezelf. Je kunt het dus zo gek maken als je zelf wilt. Dat mis ik soms een beetje om me heen. Mensen dragen bepaalde dingen niet omdat ze bang zijn dat anderen het niet mooi vinden. Dat is toch zonde?’’
82
â&#x20AC;&#x153;Mode hoeft niet draagbaar te zijn, het is een expressie van jezelf. J e kunt h et dus zo g ek maken als je zelf wilt. Dat mis ik soms een beetje om me heen. Mensen dragen bepaalde dingen niet omdat ze bang zijn dat anderen het niet mooi vinden. Dat is toch zonde?â&#x20AC;?
83
84
85
jtk art ‘Ja sorry’ verontschuldigt Joris zich als we zijn huis binnen lopen. ‘Ik ga over een paar dagen verhuizen dus het is een rommeltje.’ Van die rommel is niets te zien, tenminste: het is niet rommeliger dan ik van een gemiddelde kunstenaar gewend ben. Ik zie planten, een aantal nog te vouwen verhuisdozen, een paar glazen op het aanrecht en een tafel die vol staat met - wat op het eerste oog lijkt - miniaturen van een machine. Ondanks dat er al een deel is ingepakt, pronken de schilderijen nog aan de muur. ‘Ja, je moet wel een beetje sfeer blijven houden, toch?’ Joris Thomas Kindt is een 25-jarige student aan de kunstacademie. Voordat hij op de Minerva in Groningen terecht kwam, probeerde hij enkele andere studies: ‘Maar ik zag mijzelf dat gewoon niet doen. Niet mijn hele leven in elk geval. En moet je dan voor de formaliteit een diploma gaan halen?’
86
doorzetten Joris denkt van niet. Op een ochtend, zo’n vier jaar geleden, wordt hij brakjes wakker en begint te tekenen. Dat is iets wat hij al jaren niet heeft gedaan. Joris dacht dat het maken van dingen een fase was; iets waar hij in zijn jeugd veel plezier aan beleefde, maar wat langzaam was weggeëbd. ‘Mijn ouders zeggen dat ik begon met tekenen nog voor ik kon lopen, maar ik dacht dat het niet meer in me zat.’ Toch blijft Joris het gevoel houden dat hij zich moet uiten, en het is die brakke ochtend dat hij doorzet: ‘Ik begon met een tekening en ik dacht: dit is niet zoals ik het wil. Dat ene lijntje daar moet anders, en dit is niet recht. Eerder liet ik me daar door tegenhouden, maar die ochtend zette ik door. Er is een tekening uitgekomen en daardoor begon ik echt mijn eigen stijl te ontdekken.’
Met de jaren is die stijl ook mooi ontwikkeld. Joris laat voorbeelden zien van hoe hij begon en hoe zijn tekeningen er nu uitzien. Op de vraag of hij zich wel eens kwetsbaar voelt wanneer hij zijn werk laat zien, schudt hij zijn hoofd: ‘Je moet wel een beetje vertrouwen hebben in wat je maakt. Kunst is zo persoonlijk! Je kunt je focussen op de kleine imperfecties, maar wat bereik je daarmee? Dat heb ik al jaren in mijn eigen hoofd gedaan. Met doorzetten bereik je veel meer.’
87
88
“Ik kijk gewoon wat bij elkaar past. Het is kinderlijke magie! Je lost een puzzel op terwijl je hem t e g e l i j ke r t i j d c re ë e r t.”
Sculpturen Bij alleen die tekeningen met een aantal figuurtjes bleef het niet. Joris is altijd een verzamelaar geweest en begint sculpturen te bouwen: ‘Op een gegeven moment viel er een wijnglas om en toen dacht ik: dit is het einde van het wijnglas, maar het kan ook een nieuw begin zijn. Ik heb er een printplaat op gelijmd en gezocht wat erbij zou passen. Als het af is, spuit ik de sculpturen met metallic lak, of hamerslag. Soms combineer ik kleuren. Je hebt wel eens docenten die zeggen dat je ergens een schets van moet maken. Dat kan ik niet: ik sorteer alle onderdelen die ik verzamel heel autistisch op grootte en ook op relevantie, maar ik weet niet wat daar uit komt. Ik kijk gewoon wat bij elkaar past. Het is kinderlijke magie! Je lost een puzzel op terwijl je hem tegelijkertijd creëert.’
schilderijen De dingen die op zijn salontafel staan, zijn dus geen miniaturen van machines, maar sculpturen die Joris met zorg in elkaar zet. Als ik mijn blik naar boven richt, word ik begroet door een aantal schilderijen, met een paraaf van JTK Art. Felle kleuren, hoekige lijnen en bijzondere figuren kijken op ons neer. ‘Hier’ zegt Joris en hij geeft me een ouderwetse 3D bril. ‘Kijk er eens doorheen.’ De lijnen, de kleuren en de figuren beginnen te dansen voor mijn ogen. ‘Als je die bril draagt, komt er ineens diepte. Het gaat erom wat de kleuren met elkaar doen.’ De schilderijen van JTK Art waren vorig jaar te zien in Simplon Groningen, en begin maart in Café Kult. Momenteel hangt er nog wat werk van hem in de smartshop. Joris begint te lachen: ‘Daar is het wel goed op zijn plek, ja.’
89
90
91
Bodypainting Naast Joris’ psychedelische schilderijen en zijn sculpturen, is ook bodypainting een onderdeel van zijn kunst. Hij beschildert armen en gezichten van het uitgaanspubliek met patronen in de stijl van Maori: ‘Als ik uitga neem ik een stift mee en dan schilder ik op mensen. Het leuke is dat de tekeningen reageren op licht. Sinds ik die stiften meeneem is het alsof ik een nieuwe taal heb geleerd. Ik praat ineens met mensen waar ik nooit mee zou praten! Je voegt echt een nieuwe dimensie toe aan het uitgaan. Het is niet langer alleen maar zuipen en dansen, maar ook je creativiteit meenemen. De tekeningen zelf stellen niet zo veel voor; het zijn krabbeltjes die je in je schrift maakt als je je verveelt tijdens de wiskundeles. Maar op zo’n manier contact leggen vind ik interessant.’ De jonge kunstenaar raakt mede door de erkenning die hij krijgt ook gemotiveerd om zichzelf elke keer opnieuw uit te vinden. Met bodypainting zal hij niet snel stoppen: ‘Ik vind het contact met mensen fantastisch!’
92
Alles is leuk Op de vraag of hij wel eens vastloopt, schudt hij direct zijn hoofd: ‘Nee, het tegenovergestelde. Ik vind zo veel dingen leuk en ik wil zo veel dingen doen dat ik uiteindelijk met een heleboel halve werken zit. Soms is het zo leuk om naar iets te kijken dat je bijna vergeet dat het ook af moet. Ik moet vooral uitkijken dat ik niet te veel projecten start, want dan komt er geen een af. De kunstopleiding kan me daar ook bij helpen. De docenten kijken naar wat jij wil leren en het contact is persoonlijk. Je zit daar om te kijken waar jij goed in bent en wat je kunt combineren. Daardoor kun je een fijnere selectie maken. Zo weet ik dat fotografie voor mij iets te beperkt is, maar dat kan ook komen omdat ik de leuke kanten nog niet goed heb gezien. Ik weet nu in elk geval wel dat ik graag zelf iets wil bouwen uit het niets. De kunstacademie voelt goed. Er zitten fantastische mensen en het is fijn om geïnspireerd te worden door anderen en te kunnen samenwerken.’
action henk En dat samenwerken doet hij. Samen met een Britse mede-student is Joris momenteel druk bezig met een project waarin actiehelden gecombineerd worden met maatschappelijke kritiek en flauwe clichés. De aanloop naar dit project begon al toen Joris 16 jaar was: ‘Ik heb toen voor een CKV project de benen van een oude actie pop van mij afgezaagd zodat hij beter kon bewegen. Met de pop, genaamd Action Henk, heb ik een stop motion gemaakt. Dat project wilde ik graag doorzetten op Minerva.’ Alleen al tijdens het praten over zijn nieuwe project begint hij te stralen. Hij gebaart veel, legt veel uit en is bovenal enthousiast: ‘Die klasgenoot en ik vullen elkaar gewoon goed aan. We hebben ook onze eigen bijbel, vol met brainstormsessies, ideeën en we leggen de karakters die we willen uitwerken erin vast. We zijn ook echt stappen aan het maken. We hebben de poppetjes al gemaakt en we zijn nu met sculpturen voor de stad bezig. Het moet echt een serie omtrent die actie figuren worden, maar we vinden het ook belangrijk om een boodschap te hebben. We stellen dingen aan de kaak, zoals het homohuwelijk dat nog lang niet door iedereen geaccepteerd wordt. Dat beelden we vervolgens op een South Park-achtige manier uit. Het is niet alleen maar spelen. Wij nemen het vrij serieus.’
93
zelfvertrouwen Ik vroeg me af hoe het leven van Joris eruit had gezien als hij vier jaar geleden niet op zijn brakke ochtend weer een stift had gepakt. Had hij toen gedacht dat hij jaren later op de kunstacademie terecht zou komen? Hij begint direct te lachen. ‘Nee helemaal niet! Er brak een nieuwe periode aan voor mij. Naast een nieuwe hobby, had ik ook een nieuwe uitlaatklep. Ik voelde me in controle en ik was ook nog goed in wat ik deed. Zeker toen die armschilderingen ook op gang kwamen. Dat geeft mensen en bepaald beeld van je. Ze stappen op je af, terwijl je ze niet eens kent. Die waardering is leuk! Er zijn ook mensen die zelf wat in hun creatieve schulp zitten en als ze dit zien denken: het hoeft niet zo moeilijk te zijn. Als je doorzet dan word je vaardiger en krijg je ook meer zelfvertrouwen.’
tussen kunst & kitsch Tussen het enorme aanbod van aspirerende kunstenaars is het lastig om te zien wat kunst is en wat kitsch is. Bestaat kitsch eigenlijk nog wel? Joris denkt erover na terwijl hij een glas wijn inschenkt en kijkt op: ‘Wat is kitsch dan eigenlijk? Als ik naar mijn kunst kijk, dan weet ik dat het kitsch is op het moment dat ik ga opvullen om het opvullen, puur om witruimte tegen te gaan, maar er zijn zo veel definities: kitsch is ook cheesy. Kitsch is een beetje makkelijk; elke keer opnieuw hetzelfde trucje doen. Ik denk dat je als kunstenaar de mogelijkheid hebt om je visie op een bijzondere manier naar voren te brengen en daar moet je gebruik van maken.’
toekomst We spoelen de klok vijf jaar vooruit. Welk toekomstperspectief heeft Joris voor zichzelf en voor JTK Art in gedachten? ‘Ik wil binnen de festivalbranche wat naamsbekendheid hebben opgebouwd, zodat ik met installaties bezig kan. Ik wil wat met video doen en dat combineren met Voice Overs en muziek. Ik wil mensen om me heen verzamelen en elkaars sterke kanten benutten. Qua schilderen weet ik het nog niet, maar sculpturen wil ik groter maken en combineren met meubelen. Daarnaast wil ik planten in kunst verwerken. Bijvoorbeeld door een sculptuur te maken met een plantenbakje middenin, zodat het plantje er overheen kan groeien. Ik vind het mooi als iets wat door de mens is gemaakt, wordt overgenomen door de natuur.’
“Ik wil mensen laten zien dat creativiteit niet m o e i l i j k h o ef t t e z i j n.”
Joris staat nog maar aan het begin, maar het lijkt erop dat al deze plannen wel eens werkelijkheid kunnen gaan worden. Dat het maken van dingen geen fase is gebleken, kunnen we nu in elk geval wel vaststellen. Tot groot genoegen van Joris zelf: ‘Als je kunst maakt, dan ben je een andere versie van jezelf, maar ook 100% jezelf. Je moet dingen de tijd geven, maar ik ben blij dat ik deze kant van mijzelf heb hervonden.’
94
95
ninja paap-luijten Interview: Jacky Overmeen
Afwijzing is ook een onderdeel van de kunst. Passie, talent en doorzettingsvermogen staan niet altijd garant voor succes. Ninja Paap-Luijten (30) kan daarover meepraten. De auteur schrijft al elf jaar bijna dagelijks, maar een grote publicatie blijft uit. We spraken met haar over het schrijversvak en haar onuitputtelijke doorzettingsvermogen. Veel auteurs in spe krijgen hun eerste boek niet eens af, maar bij Ninja is dat wel anders. De afgelopen zeven maanden, schreef ze twee manuscripten. En deze twee zijn maar een klein deel van haar collectie verhalen. Ninja heeft een groot hart voor fantasy; een genre waar de Nederlandse markt niet echt op afkomt. Toch zou de auteur niets anders willen proberen: ‘Een roman vind ik vreselijk saai om te schrijven. Ik kom er gewoon niet uit, en vroeg of laat komt er dan een trol, een dwerg of een vampier in beeld.’
een eigen stem vinden Het (high) fantasy genre is overigens het genre dat Ninja zelf het minst leest. Ze wisselt af tussen de verschillende genres, en ook in haar manuscripten zie je het terug: ‘Als je gevarieerd leest, dan ga je ook gevarieerd schrijven. Na veel oefenen vind je dan jouw unieke stem. Toen ik net begon met schrijven, had ik de Donkere Toren-serie van Stephen King uitgelezen. Mijn hoofdpersonage uit dat boek was net die scherpschutter. Daar begin je dan mee: je gaat nadoen. Als je langer schrijft, dan gaat het vanuit jezelf. Je laat je inspireren, maar wel door een heleboel schrijvers. Anders krijg je zo’n boek waarop staat ‘’voor de lezers van’’, dat is een leuke aanbeveling, maar het is nog leuker als je gepubliceerd wordt omdat je zo eigen bent.’
96
“Ik ben door de afwijzingen niet anders gaan schrijven, maar wel anders gaan nadenken.”
‘’Wij hebben uw manuscript met veel plezier bekeken, maar…’’ Toch is een publicatie tot nu toe uitgebleven. Ninja stuurt de manuscripten waar zij tevreden over is naar een aantal uitgevers, maar verwacht daar nooit veel van: ‘Er zijn niet zo veel uitgevers die high fantasy uitgeven, dus mijn lijstje is heel kort. De boodschap die ik meestal krijg is: ‘We hebben uw manuscript met veel plezier bekeken, maar helaas past het niet binnen ons fonds.’ Ik heb ook twee uitgebreide reacties ontvangen met opmerkingen over dingen die ik kon veranderen om het manuscript sterker te maken. Dat heb ik toen ook gedaan, maar dat mocht niet baten. De reactie die daarop volgde was: ‘Het is goed geschreven, maar we zien er geen toekomst in.’
Ninja vindt zulke reacties zuurder dan de ‘’standaard’’ afwijzingen: ‘Dan zeggen ze dus dat je iets leuks geschreven hebt, maar dat de markt niet zodanig is dat mijn manuscript daar in geplaatst kan worden. Daar kun je zelf niets aan doen. Als ze nou zouden zeggen dat ik bagger schrijf, dan had ik het kunnen verbeteren.’
97
“Uiteraard hoopt Ninja dat ze een verhaal kan verzinnen waar een uitgever markt in ziet. Ze zou haar verhaal graag gepubliceerd zien, maar tijdens het schrijven houdt ze zich daar niet mee bezig. ‘Dan denk ik altijd: naah, dit gaat toch n i e m a n d l e ze n.”
98
koppelen Die markt is de laatste jaren alleen maar meer veranderd, als we literair agenten moeten geloven. Zo zou de gemiddelde lezer liever non-fictie lezen, dan dat ze in een heel andere wereld worden gegooid. Ninja weet niet of ze het daarmee eens is: ‘In ieder verhaal zit wel iets wat waargebeurd is. Je schrijft over het leven, in de kern. Zelf koppel ik actualiteiten aan mijn verhaal. Het manuscript waar ik nu aan werk, gaat ook over vluchtelingenproblematiek. Dat vind ik leuk om erin te verwerken. Ik schrijf high fantasy maar wel met een koppeling naar iets wat we dagelijks tegenkomen. De koppeling is voor mij persoonlijk ook belangrijk. Ik haak snel af bij veel high fantasy verhalen omdat het zo ver af staat van wat ik dagelijks meemaak. Op het zoveelste verhaal van een ridder die een schone jonkvrouw redt, zit ik niet te wachten. En daar schrijf ik dan natuurlijk ook niet over. Mijn verhalen gaan meer over de personen, in plaats van het ‘’rare’’ wereldje dat eromheen hangt.’
‘’Ik ben wel anders over schrijven gaan nadenken’’ Uiteraard hoopt Ninja dat ze een verhaal kan verzinnen waar een uitgever markt in ziet. Ze zou haar verhaal graag gepubliceerd zien, maar tijdens het schrijven houdt ze zich daar niet mee bezig. ‘Dan denk ik altijd: naah, dit gaat toch niemand lezen.’ De twee onderbouwde afwijzingen hebben haar wel vertrouwen gegeven dat ze geen complete onzin opschrijft: ‘Ik ben door de afwijzingen niet zozeer anders gaan schrijven, maar ik ben er wel anders over gaan nadenken. Ik bedenk nu wat mensen zouden willen lezen. Mijn zwakte is plot, dus ik probeer bij ieder nieuw manuscript een sterker plot te verzinnen. En je kunt wel heel eigenwijs blijven en zeggen dat je een excentrieke schrijver bent die vooral lekker excentriek wil blijven doen, maar dat heeft niet zo veel zin denk ik. Voor jezelf schrijven is leuk, maar het zou toch ook leuk zijn als andere mensen het lezen.’
‘’Een afwijzing is niet persoonlijk’’ Het doorzettingsvermogen van de auteur is bewonderenswaardig, maar blijkt ook samen te hangen met de passie voor het schrijven. ‘Ik ben verslaafd. Ik zou niet eens kunnen stoppen, maar soms denk ik natuurlijk wel eens dat ik ermee moet kappen.’ Toch ziet Ninja zichzelf niet snel opgeven: ‘Dan moet er wel wat heel raars gebeuren. Voor mij staat het als een paal boven water dat de afwijzing niet op mij als persoon is. Het is mijn verhaal. Dát is niet goed, of er is geen budget, of ze zien er geen heil in, ze hebben er geen zin in, of ze struikelden over hun eigen teen toen ze mijn mail binnenkregen en drukten toen op ‘’afwijzen’’, maar ik heb nooit het gevoel gehad dat ík werd afgewezen.’ Ninja blijft lekker doorschrijven en sinds de geboorte van haar dochter zit daar nog meer structuur in. Ze neemt elke ochtend de tijd om te schrijven, de middagen zijn voor haar studie en ondertussen zit haar dochter gezellig bij haar aan tafel te kleuren. Ninja begint te lachen: ‘Dat klinkt heel ideaal, maar dat is het niet altijd.’ Wat er in de toekomst zal gebeuren met de verhalen van Ninja, is natuurlijk voor iedereen een vraag, maar Ninja haalt haar schouders op: ‘Ach, er zitten genoeg verhalen in de pijplijn. Als het ene verhaal niet leuk of goed genoeg is, dan verzin ik gewoon weer een ander!’
99
kunst voor de keizer Door: Esther
Kunst is een raar dingetje. Het is iets wat we niet per se nodig hebben, maar al maakten in de tijd dat we onze vuren nog aanstaken met steentjes. Zelfs toen iedereen doodging aan de Pest, was er altijd wel iemand die het nodig vond om het tafereel tot in detail vast te leggen. En dat heeft ook een positieve kant: veel van deze kunstwerken zijn letterlijk een kijkje in het verleden. We hebben veel geleerd door schilderijen en tekeningen. Vooral over goden en koningshuizen, maar gelukkig was er ook een aantal dat schoonheid zag in het plebs.
De goden van het oude Griekenland waren niet alleen een bron van steun en troost, maar ook een bron van verhalen. Menig hedendaagse soapserie kan nog wat leren van Zeusâ&#x20AC;&#x2122; avontuurtjes. Het is dat we het nu iets te bizar vinden om een verhaal te horen over een god die zich in een stier verandert om seks te hebben met een mensenvrouw, maar anders waren die verhalen geweldig materiaal geweest voor een nieuwe tv-serie. En zoals wij boeken verfilmen, wilden zij ook een plaatje bij het verhaaltje en werden de goden in marmer uitgehouwen zodat iedereen ze kon zien.
In het begin was kunst vooral bedoeld om verhalen en gebeurtenissen vast te leggen. Zo waren de Goden, de Dag des Oordeels, hemel en hel favoriete onderwerpen bij veel klassieke kunstenaars. Dat is ook iets waar kunst zich geweldig voor leent: het zichtbaar maken van wat we niet kunnen zien. Misschien is dat wel de reden achter de meeste kunst.
Goden hebben we eigenlijk van begins af aan al afgebeeld. Het oudste beeldje ooit gevonden, de LĂśwenmensch (leeuwenmens), wordt 40.000 jaar oud geschat. Het figuur heeft een mensachtig lichaam en een leeuwenhoofd. Men denkt dat dit mammoet-ivoren beeldje is gemaakt om religieuze redenen. Of dat nu waar is of niet: het was iets wat niet bestond, maar dat we toch voor ons wilden zien. Zelfs als je daar een mammoet voor moest omleggen. 100
“Stel je voor dat we Jan van Eyck
konden vragen waarom hij dat hondje niet in de weerspiegeling schilderde,
en dat hij dan zijn schouders ophaalt en
mompelt dat het een rotbeest was.”
Het is verbazingwekkend hoe gedetailleerd de klassieke portretten soms zijn. Neem bijvoorbeeld het Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw, waarin het beeld in de spiegel het tafereel nog eens van de andere kant laat zien. We zien de twee figuren in het schilderij van de achterkant, en schilder Jan van Eijk, maar ook nog twee mensen die achter de schilder lijken te staan. Alleen het hondje ontbreekt.
Nieuwe Kleren van de Keizer. Voor de mensen die het niet volgen: In het verhaal wilde de Keizer, die een dikke shopverslaving had, nieuwe kleren. Maar dan iets wat nog nooit iemand had gedragen. Iets wat uitermate exclusief was. Twee listige mannen maakten hier misbruik van: ze vertelden de keizer dat ze de allermooiste kleding hadden gemaakt, speciaal voor hem. Maar wat deze kleding zo speciaal maakte: alleen slimme mensen konden de kleren zien.
Natuurlijk onstaan er dan een hoop theoriën over wat dat hondje betekent, en waarom hij niet in de weerspiegeling staat. Als je in zulk detail werkt lijkt het haast onmogelijk om een heel beest over het hoofd te zien. Dus moet er wel een betekenis achter zitten, toch?
In werkelijkheid gaven ze de keizer een paar lege kleerhangers. Omdat de keizer natuurlijk niet wil toegeven dat hij de kleren niet kan zien omdat hij dan dus niet slim zou zijn, gaat hij “gekleed” in deze outfit door de stad. De menigte houdt de adem in. De Keizer loopt naakt door de stad! Niemand durft als eerste te zeggen dat er helemaal geen kleren te zien zijn. Pas als een klein kind roept: ‘Hee, de keizer loopt in zijn blootje!’ durft het volk, en later de keizer in te zien dat hij is bedrogen.
Stel je voor dat we Jan van Eyck konden vragen waarom hij dat hondje niet in de weerspiegeling schilderde, en dat hij dan zijn schouders ophaalt en mompelt dat het een rotbeest was. En nu zijn we hier. Iedere gek kan naar de winkel lopen en een paar mooie potloden kopen. Muziekinstrumenten zijn best betaalbaar. Alles wat we willen leren, kunnen we leren op het internet. Je zou denken dat we de meest waanzinnige kunst zouden maken in een tijd als deze. En dat doen we ook, soms. Maar er is iets opvallends aan de hand: we missen de exclusiviteit. Omdat iedereen kunstenaar kan zijn, is kunstenaar zijn helemaal niet zo bijzonder meer. Sterker nog: menig ouder zal niet blij zijn als zoonlief zijn school liever opgeeft om fulltime bandlid te worden.
Zo gaat dat ook met moderne kunst. Het hoeft niets voor te stellen. Het hoeft niet eens moeite te kosten. En veel talent vergt het vaak ook niet. Een boze Amerikaan (James Pollock) zwaait met blokken vol verf over een doek en iedereen prijst het omdat het zo vreselijk expressief is. Een volledig roodgeschilderd drieluik (Anna’s Light) wordt verkocht voor 105 miljoen. Maar zoiets begrijp je alleen als je een échte kunstkenner bent. En stiekem wachten we allemaal op dat stemmetje dat roept dat de keizer in zijn blootje loopt.
Als je mooi kunt zingen is dat eigenlijk alleen maar bijzonder als je ook nog heel jong bent. Maar wat je ook doet, er zijn altijd figuren die het beter doen dan jij. En dat weet je, want je ziet ze op YouTube. Gelukkig hebben we wat gevonden om deze exclusiviteit in stand te houden: abstracte kunst. Dit werkt net als in het verhaaltje van de 101
fabulous by WISHABAG
Heb je ook weleens dat je op zoek bent naar een
WishABag is een webshop waar je allerlei leuke
cadeau, een chique tas, een sjaal of een apart
spulletjes kunt vinden. Van tassen tot tassenhangers,
sieraad voor een leuke prijs? Iets speciaals dat niet
en van sieraden tot hippe sjaals. Mijn collectie stel ik
via elke webshop of winkel te krijgen is?
samen via verschillende leveranciers uit Paris, Londen of Milaan.
Nou, dat had ik ook en toen dacht ik: waarom zou ik niet zelf een webshop beginnen? Het
Ik heb van elk artikel een klein aantal in mijn
ondernemerschap sprak mij meteen ontzettend aan.
collectie, omdat ik het assortiment exclusief wil
Zo gezegd zo gedaan. Mede dankzij de hulp van
houden voor een leuke
lieve vrienden en top leveranciers ben ik aan de
prijs. Op deze manier kan ik mijn
slag gegaan. Sinds oktober 2015 ben ik de trotse
collectie telkens weer variĂŤren.
eigenaar van webshop: WishABag.
Patty Smeets
102
kortingscode Om aanspraak te maken op de korting hoef je alleen maar een mail sturen naar patty.smeets@wishabag.com waarin je aangeeft gebruik te willen maken van de 20% LilyRose korting. De korting is geldig op de hele collectie en loopt tot en met 31 december 2016.
steun make a wish The Charm is een prachtige armband. Deze armband is gemaakt van zilver- goud- en rosÊkleurige kraaltjes en mooi afgewerkt met een suède lint en kleine charm. Met deze armband steun je een goed doel! Een deel van de opbrengst van de armband gaat naar de stichting (Make-A-Wish Nederland).
103
de kunst van de mode Door: Jacky Overmeen Mode en kunst gaan hand in hand. Alles wat jij ooit hebt gedragen is ontstaan vanuit een visie. Een idee. Alles wat jij in jouw favoriete winkel vindt, was drie jaar daarvoor een hit op de catwalk die vervolgens vertaald werd naar een draagbaar design. Met mode drukken we ons uit: we laten zien wie we zijn en hoe we naar de wereld kijken. Streetstyle bloggers worden een steeds belangrijker deel hiervan. Zij laten zien hoe we haute couture
kunnen presenteren op een draagbare manier. Maar heb je er ooit bij stilgestaan dat er veel meer bestaat tussen vintage (je kleden als je oma ooit deed) en high fashion? Lilyrose ging op zoek naar drie bloggers die inspireren. Bloggers die hun persoonlijkheid extra kracht bijzetten door precies te doen waar zij zin in hebben. Deze drie hebben een eigen visie. En ze zijn niet bang om die te delen met de rest van de wereld.
104
105
3X
fashion bloggers
Door: Jacky Overmeen
106
terug naar de basis met
the redheadventurer Liza Laboheme, zo noemt deze Duitse fashion blogger zichzelf. Op haar website T h e R e d h e a d v e n t u r e r. c o m v i n d e n w e e e n m i x van vrijheid, positiviteit, reizen en mode. Liz is nieuwsgierig, energiek en ambitieus en brengt ons terug naar de natuur en de waardering voor de kleine dingen. ‘Ik ben zo’n absurd vrolijk en positief persoon wiens favoriete kleuren zwart, zwart en nog eens zwart zijn.’ legt ze uit. ‘Ik hou van grunge looks: oversized sweaters met g e s c h e u r d e j e a n s e n p a n t y ’s . ’
We b s i t e :
r e d h e a d v e n t u r e r. c o m
Lookbook: lookbook.nu/redheadventurer Instagram: instagram.com/lizalaboheme Facebook: facebook.com/redheadventurer
107
â&#x20AC;&#x153;Moeder Natuur is de grootste artiest van ons allemaalâ&#x20AC;?
108
Perfecte imperfectie Liz voelt zich aangetrokken door perfecte imperfectie. Naast haar grunge stijl, vinden we ook sprookjesachtige elementen en klassieke gipsy patronen terug. De blogger combineert tenminste twee van deze - op het oog botsende - stijlen in één outfit. Met af en toe een paar volwassen en minimalistische elementen. ‘Mijn stijl is vanaf mijn twaalfde door verschillende fases gegaan. Ik werd verliefd op zwart, en - zoals iedereen weet - is je eerste liefde het grootst. Nadat ik mijn ouders en leraren nog voor mijn pubertijd choqueerde met mijn gothic look, heb ik de jaren daarop veel verschillende stijlen geprobeerd.’ Liz probeerde zelfs een tijdje tussen haar mede-scholieren te passen, maar dat was niets voor haar. ‘Toen ik begin twintig was, kwam ik erachter dat ik als twaalfjarige eigenlijk heel goed begreep wie ik was en wie ik wilde zijn. Ik heb een stijl ontwikkeld om eruit te springen en mijn oude stijl gecombineerd met nieuwe invloeden die ik de afgelopen jaren ben tegengekomen.’ Het resulteerde in een authentieke en volwassen stijl die verschillende elementen combineert. Maar’ zegt Liz, ‘mijn stijl verandert nog steeds en dat zal waarschijnlijk altijd zo zijn.’
109
Inspiratie Liz is blij dat ze in een tijdperk leeft waar de mogelijkheden eindeloos zijn en ze de diversiteit van mensen kan ervaren. Een groot deel van haar inspiratie haalt ze niet alleen uit alle social media, maar ook uit mede-bloggers. ‘Over het algemeen zijn mijn ogen wijd opengesperd als ik de wereld ontdek en dan word je geïnspireerd door een heleboel verschillende dingen: mensen op straat, geschiedenis, momenten, boeken, films en plaatsen. De natuur is altijd een grote inspiratiebron voor mij geweest. Niet alleen als fashionblogger, maar ook als lifestyle en travel blogger. Moeder Natuur is de grootste artiest van ons allemaal en ik kan uren en dagen spenderen met kijken naar de schoonheid en de ruwheid die ze creëert.’
Kunst ‘Kunst komt in een heleboel verschillende vormen en maten. Voor mij is kunst een manier om uit te drukken wat niet uit te drukken valt. Het is een manier waardoor we plotseling iets kunnen begrijpen waarvan we dachten dat we het nooit zouden begrijpen. Een manier om iets in iemand te triggeren waarvan ze niet wisten dat ze het in zich hadden. Als je kunst ervaart, of dat nou in schilderijen, literatuur, fotografie of zelfs mode is, voel je dat je horizon breder wordt. Kunst geeft ons een diepere kijk in de gedachten en levens van degenen die het gecreëerd hebben, zelfs wanneer je ze nog nooit hebt ontmoet. Als ik een outfit creëer dan vertel ik de wereld iets over mij - net genoeg om nieuwsgierigheid op te wekken. Ik denk dat kunst goed wordt uitgevoerd wanneer iemand een vraag beantwoord krijgt, maar daardoor nog meer vragen wil stellen. Vragen waarvan ze niet eens wisten dat ze die hadden.’
110
“Als ik een outfi creëer dan verte ik de wereld iet over mij”
Advies Liza is er van overtuigd dat een eigen stijl goed moet voelen. Het moet laten zien wie jij bent. ‘Een eigen stijl moet er voor zorgen dat je zelfverzekerd je huis uit gaat. Het is geweldig om je te laten inspireren door anderen, maar je moet niet proberen om iemand te zijn die je niet bent.’
it l s
Liz stelt voor dat je in plaats daarvan je energie richt op het creëren van de beste versie van jezelf: zowel aan de binnenkant, als aan de buitenkant. ‘Experimenteer met verschillende stijlen, durf het verkeerd te doen en probeer het nogmaals. Je zult het voelen als het klopt!’ Een eigen stijl hebben is veel meer dan alleen kleding. Liza noemt het een extensie van je persoonlijkheid en daarom is het belangrijk dat jouw stijl matcht met wie jij bent. Op die manier creëer je een geheel: ‘Zorg dat de eindeloze stroom aan gedachten over wat anderen van je denken, vervaagt en luister naar de stem in jou: als je jezelf bent in ieder aspect van je leven, zonder enig compromis te sluiten, dan voelt dat niet alleen goed, maar het is ook nog eens enorm inspirerend.’
111
112
luly 8 vragen aan
Blogger Luly van Pastel Cubes, weet precies hoe je prachtige pastels kunt combineren en een kunstig geheel in elkaar zet. Luly sprankelt. Niet alleen door haar verschijning, maar ook als persoon. Als er iemand is die het woord kunst verwerkt in een outfit dan is zij het w e l ! We s t e l d e n e e n p a a r k o r t e v r a g e n aan dit Braziliaanse fenomeen.
We b s i t e :
pastelcubes.blogspot.com.br
Lookbook: lookbook.nu/lulysalle Instagram: instagram.com/lulysalle Facebook: facebook.com/pastelcubesblog
113
“Vind je creativiteit en wees daar niet bang voor, het is helemaal van jou!”
Kun je jezelf kort voorstellen aan de lezers die jou nog niet kennen?
Mijn naam is Luciana, maar iedereen noemt me Luly. Dat vind ik ook mooier. Ik woon in Porto Alegre, een stad in het zuiden van Brazilië.
Hoe zou jij jouw stijl omschrijven?
Mijn stijl is een mix van de 80’s en verschillende Japanse urban fashion, maar als ik een stijl zou moeten kiezen dan is het Spank! Ik ben dol op de 80’s en pastel tinten.
Hoe heb je jouw eigen stijl ontwikkeld?
Ik heb het altijd geweldig gevonden om dingen te maken. Toen ik jonger was, voelde ik me al aangetrokken tot andere stijlen en dan met name de dingen die niet iedereen droeg. Ik was ‘’dat vreemde meisje’’. Ik heb mijn stijl kunnen ontwikkelen door heel veel te observeren, maar eigenlijk is het een kwestie van smaak hebben: smaak zorgt er voor dat je met heel weinig, ongelooflijke dingen kunt creëren. Ik geloof echt dat je een eigen stijl ontwikkelt met klein beetje creativiteit en goede smaak.
Welke drie woorden omschrijven jou het best?
Creatief, praterig, en experimenteel
114
Wat inspireert jou als (fashion) blogger?
Ik zoek overal inspiratie! Van kunst tot films tot muziek, maar ook merken en mensen geven mij inspiratie. En natuurlijk is het materiaal uit de Kawaii cultuur, de Japanse mode en de jaren 80 daar en groot deel van. Dat is ook waar mijn volgers naar op zoek zijn. Wat betekent ‘’kunst’’ voor jou?
Dat vind ik lastig om uit te leggen. Kunst is voor mij het leven en de vrijheid. Door mijn blog, mijn creativiteit en mijn eigen kunst - want ik geloof dat ik dat maak - kan ik zijn wie ik maar wil zijn. Ik ben een magisch karakter en ik wil die magie graag overbrengen. Het is kunst voor mijn lezers.
115
We zijn nu wel heel nieuwsgierig wat je eigenlijk in het dagelijks leven doet!
Ik werk in de mode, als consultant en ik ben dol op wat ik doe! Het is geweldig om mensen te ontmoeten en om ze te zien weggaan met een prachtige look, dankzij mij! Mijn dagelijks leven is eigenlijk best normaal: ik doe aan pilates en woon samen met mijn vriend. Magisch! Ik vind het ook leuk om series te kijken op Netflix, dat is echt mijn geluksmoment van de dag: ik gooi mezelf op de bank met een kop koffie en ik kijk mijn favoriete series. Als laatste: welk advies geef jij aan de lezers van Lilyrose als het gaat om het creĂŤren van je eigen stijl?
Doe research en bestudeer. Daarmee bedoel ik niet alleen de buitenkant, maar kijk ook in jezelf. Vind je creativiteit en wees daar niet bang voor, het is helemaal van jou! En het allerbelangrijkste: als je weet wat je leuk vindt, neem dat dan mee.
116
mutzii 8 vragen aan
Mutzii van TheShoeNazi werd al op jonge leeftijd een Fashionista g e n o e m d . To c h v e r k i e s t d e z e blogger stijl ieder moment boven mode. â&#x20AC;&#x2DC;Mode is een element van stijl.â&#x20AC;&#x2122; zegt de Filepijnse die vintage en grunge combineert tot een spectaculair geheel.
We b s i t e :
theshoenazi.com
Lookbook: lookbook.nu/theshoenazi Instagram: instagram.com/theshoenazi Facebook: facebook.com/DressUpMutzii
117
Kun je jezelf kort voorstellen?
Ik ben Mutzii en ik kom uit de Fillepijnen, maar ik woon nu in Duitsland. Hoe zou jij jouw stijl omschijven?
‘A little bit of everything all rolled into one.’ Zoals het nummer ‘I’m a bitch’ ook zegt. Dat nummer omschrijft mijn persoonlijkheid zo goed! Ik heb geen specifieke stijl. Wat ik draag hangt een beetje af van hoe ik me voel. Meestal draag ik een combinatie van soft grunge, street style, vintage en boho. Eigenlijk kan ik het verschil tussen deze stijlen niet eens meer opnoemen, want je kunt alles in één outfit dragen. Daarnaast ben ik een sneaker meisje: de keren dat ik hakken heb gedragen kan ik echt op één hand tellen.
Hoe heb je jouw eigen stijl ontwikkeld?
Ik weet niet zeker of ik ooit iets heb gedaan om het te ontwikkelen. Ik werd al fashionista genoemd op de kleuterschool. Ik wist de betekenis daar niet eens van op dat moment. Nu ik weet wat het betekent, denk ik niet dat mijn persoonlijkheid binnen dat label valt. Ik houd eigenlijk niet van labels, maar als ik zou moeten kiezen, zou ik ‘’stijlvol’’ genoemd willen worden. Ik vind stijl belangrijker dan mode. Mode is een onderdeel van stijl, maar stijl is een reflectie van jezelf en een kunstvorm. Bij stijl komt gevoel kijken; het hangt samen met hoe jij groeit als persoon.
Stijl benadrukt ook hoe wij groeien als persoon. De ontwikkeling van mijn stijl, hangt samen met de manier waarop ik in het leven sta. Mijn persoonlijke ervaringen maken het natuurlijk helemaal af.
118
Welke drie eigenschappen omschrijven jou het beste?
Zorgvuldig, grappig en makkelijk in de omgang. Wat inspireert jou als (fashion) blogger?
Dat ik de mogelijkheid heb om anderen te inspireren. Met name jongere mensen die meer hulp nodig hebben als het gaat over mode en stijl. Ik voel me ook heel erg geïnspireerd wanneer merken met me willen samenwerken. Ik had nooit gedacht dat mijn passie voor bloggen en ‘’dressing up’’ al zo snel een niveau zou bereiken waarop ik er iets voor terugkrijg. Ik ben gaan bloggen omdat ik mijn vaardigheden voor het web wilde uitbereiden, dat is namelijk nodig voor het werk dat ik doe. Wat betekent ‘’kunst’’ voor jou?
Voor mij is kunst alles. Het maakt lelijke dingen mooi en het maakt je gelukkig als je verdrietig bent. Het is een combinatie van haat en liefde. Het is een proces waarin we onszelf in een breder perspectief gaan zien.
119
“Stijl hangt samen met hoe wij groeien als persoon”
Hoe ziet een normale dag er voor jou uit?
Ik heb een druk leven. Van maandag tot en met woensdag volg ik taallessen van zeven uur ‘s ochtends tot één uur ‘s middags. Ik houd maar twee uur over om te eten en om mijn blog en social media bij te werken. Ik werk door de week vanaf vier uur ‘s middags tot twaalf uur ‘s nachts fulltime vanuit huis en daarna werk ik meestal nog twee uur om mijn clieënten te helpen met SEO. In de weekenden ben ik bij familie, doe ik outfit shoots en ik blog natuurlijk.
Kun je ons jouw vijf tips geven om een eigen stijl te creëren?
1 2 3 4 5
Wees jezelf Kleed je voor jezelf Durf anders te zijn Kies comfort boven mode Wees geen fashion victim
Zoek uit wie jij bent en wat bij je past. Mix & match en als je je goed voelt in wat je hebt uitgekozen: ga er dan voor!
120
121
Wat eet de lilyrose deze decembermaand?
122
RUI JUN
JACKY
Mijn eetgewoonten veranderen niet echt. Ik heb nooit kerst gevierd. Hoe doe je dat? Voor mij is het elke kerst werken, werken en nog meer werken. Ik heb nooit aan de traditionele feestdagen meegedaan; iedereen was aan het werk, dus ik ook. Het is niet zo dat ik super veel eet en 10 kilo ben aangekomen aan het einde van het jaar. Het valt allemaal best wel mee. Ik eet wat ik wil en waar ik zin in heb. Soms iets meer. Soms iets minder.
Glas wijn. Glas wijn. Glas wijn. Oh eetgewoonten? Iets wat in een plastic bak zit en binnen enkele minuten warm is.
mARIELLE
Terwijl anderen met moeite een hap quinoa doorslikken en knagen op een wortel, trek ik met een grote glimlach een zak truffelpepernoten open. Die truffelpepernoten kende ik vorig jaar rond deze tijd nog niet. De verantwoordelijkheid voor mijn nieuwe verslaving ligt bij schoonmama. "Moet je proberen, meis. Super lekker!" En ja hoor, binnen no-time aten we samen de hele zak leeg. I'm a fatty and I couldnt care less. Zeker niet rond kerst. Ik ga me er ook zeker niet schuldig om voelen. Ik voel me fantastisch en dood ga ik uiteindelijk toch wel. Laat me in de tussentijd dan in ieder geval lekker eten. Taai-taai, warme chocomelk met slagroom en met kerst een hele tafel vol lekkers... I rest my case.
Esther
Ik zou het best goed doen als beer. Wat een leven: als het kouder wordt vreet je je helemaal vol en dan ga je gewoon een paar maanden slapen. Dat eerste lukt me aardig. Het jaar door eet ik best gezond, maar in de laatste maanden ga ik los. Chocolade, chips, speculaas, ijs... Ik heb al een aardige vetreserve. Nu nog een werkgever vinden die het goed vindt als ik een paar maanden slaap.
123
FANCY GERECHTEN (die stiekem super makkelijk zijn) Gerechten door: Lars Helder
Koken is niet gemakkelijk. Vooral niet als je het moet doen voor speciale gelegenheden. Kerst is ĂŠĂŠn van die dingen waar we ons allemaal graag voor uitsloven, maar in de praktijk blijkt het lastig te zijn om een goed kerstdiner op tafel te toveren. Hoe vier je kerst, inclusief eten en drinken, zonder daar al te veel moeite voor te doen? Deze vraag stelden we aan redactielid en chefkok Lars Helder. Hij ging meteen aan de slag en geeft je twee recepten voor een (bijna) moeiteloos en vooral fancy diner.
wat staat er op het menu? pag. 126
GEGRILDE POMPOENSOEP
pag. 128
OESTERS
124
125
GEGRILDE POMPOENSOEP Pompoen is al lekker, maar wordt nog lekkerder als hij licht verbrand is. Wat het nĂłg lekkerder maakt, is beenmerg; iets wat veel te vaak wordt vergeten, maar super smakelijk is. Deze soep is machtig en zwaar, maar proeft wel naar herfst en druilerig weer. Precies wat je wil in je leven. Samen met een glas rode wijn.
Benodigdheden voor 4 personen 2 flinke flespompoenen.
2 mergpijpen (meer mag altijd)
Peper/zout.
1 zoete aardappel.
1 hele bol knoflook.
Spekblokje van ongeveer 200 gr.
2 uien.
½ winterpeen.
Water.
3 stengels bleekselderij.
500 ml kookroom.
Snuf gezond verstand.
1 goede bos verse tijm.
Olijfolie.
Materiaal: Oven
Blender
Braadslede
Soeppan
Koekenpan
126
STAP 1
Pel de ui en snijd die grof. Snijd de bleekselderij en wortel ook in grote stukken. Houd de schil aan de zoete aardappel en pompoen, maar verwijder wel de zaden en bewaar deze voor later.
S T A P 2 Doe een flinke laag olijfolie in de braadslede en hussel de groente goed door, samen met de mergpijpen, knoflookteentjes met schil en de tijm.
S T A P 3 Zet de oven op 200 graden en laat het geheel ongeveer een uur garen. S T A P 4 Na een uur hussel je het door zodat de smaken zich lekker kunnen vermengen. S T A P 5 Zet de oven een half uur op 250 graden zodat de groenten op sommige plekken, maar niet alle, zwart kleuren. Houd het wel in de gaten (kijk: gezond verstand)
S T A P 6 Haal de knoflook uit de schil, doe de groenten in de blender en voeg daarbij de
tijm blaadjes en het beenmerg en gooi een glas water in de braadslede om alle aanbaksels los te schrapen.
S T A P 7 Pureer het geheel en breng op smaak met ruim zout en peper. S T A P 8 Voeg de room toe en pureer het nog eens. Je wil een gladde, iets te dikke massa maken.
S T A P 9 Doe de puree in de soeppan en verdun naar wens met water, maar onthoud
dat de smaak minder word door meer water toe te voegen. Vergeet dus niet opnieuw op smaak te brengen.
S T A P 1 0 Zet de perfect op smaak gebrachte soep nu op een rustig pitje een laat het lekker pruttelen.
S T A P 1 1 Snij het spekblok in ruime dobbelstenen en bak ze krokant in de koekenpan, als het bijna klaar is, voeg je de overgebleven pompoenpitten toe om krokant te bakken in het spekvet.
S T A P 1 2 Controleer een laatste keer of je soep naar wens is en serveer het met de
uitgebakken spek, pompoenpitten en een druppeltje olijfolie. Brood is optioneel, maar altijd lekker erbij.
127
OESTERS De nederige oester, een gruwelijk lekkere hap. Vroeger was het voer voor de armen, nu is het superfancy. Ik denk dat wat bij de meeste mensen tegenstaat, het mondgevoel is . De smaak is lastig om niet van te houden, zilt en zee, een bouillonblokje van de oceaan. Daar kan Maggie nog wat van leren. Bestel een kist oesters bij de visboer. Vraag meteen of hij ook een oestermes heeft voor je. De plaatselijke vismarkt is ook een goede plek om aan oesters te komen en met een beetje mazzel krijg je ook nog meer dan je wil, want die vishandelaar moet er ook vanaf. Oesters hoeven niet duur te zijn, vooral de Nederlandse variant niet. Maar vaak zijn het de Franse oesters die het lekkerst zijn (en ook het duurst). Met deze drie bereidingen maak je zeker indruk op elk feest. En op je meisje. Maar oefen wel even met open maken, want als het super makkelijk lijkt op een YouTube tutorial, dan is het vaak lastiger dan je dacht.
Benodigdheden voor 4 personen 1 dozijn oesters, 3 per persoon
Wodka
Olijfolie.
1 sjalotje.
400ml tomatensap
Vers gemalen peper
1 flesje framboosazijn
Worcestersaus
Bleekselderij om mee af te
1 bakje zeekraal
Tabasco.
garneren.
Jonge jenever
1 limoen
Materiaal: 1 oestermes (of schroevendraaier, boormachine, sleutelbos)
4 glazen
128
BEREIDING 1
O e s ter m et fra m b oo s a z i j n en s j a l otten STAP 1
Snijd het sjalotje zeer fijn. Meng het frambozenazijn met een paar druppels olijfolie en voeg dan de gesnipperde sjalot toe.
S T A P 2 Open de oesters, snijd deze los en gooi het vocht weg. Bedek de oester in een mooie laag vinaigrette. Serveer met een kneepje limoen sap.
BEREIDING 2
O e s ter B l oo d y Mary STAP 1
Open de oesters en snijd ze los, maar bewaar wat vocht. Gebruik hierbij een zeef om eventueel gruis op te vangen.
S T A P 2 Meng het tomatensap, een flinke scheut wodka, een paar druppels
Worcestersaus en een beetje limoensap samen met een scheutje oestervocht.
S T A P 3 Proef of je Bloody Mary nog wat extra liefde nodig heeft, en met liefde bedoel ik wodka.
S T A P 4 Snijd de bleekselderij en vier stukken zodat ze net boven de rand van je glas uit komen.
S T A P 5 Vul de glazen met de Bloody Mary, en voeg de oesters er aan toe met een kneepje limoen sap.
BEREIDING 3
O e s ter m et fra m b oo s a z i j n en s j a l otten STAP 1
Open de oesters, snijd ze los en gooi het vocht weg. Je wil zo min mogelijk oester vocht hebben, want dan past er meer jenever in.
S T A P 2 Scheur de zeekraal in kleine stukjes en strooi dat over de oesters heen. S T A P 2 Vul de oesterschelp royaal met jenever en garneer af met een draai uit de pepermolen.
129
Kerstdessert met hindernissen Door: Karin Sijtsma
Je kent het wel, je hebt vrienden of familie uitgenodigd om te komen eten met de kerst. Maanden geleden al. Hartstikke gezellig, denk je dan nog. Totdat je twee dagen voor de kerst beseft dat er dan ook wel een kerstdiner op tafel moet worden getoverd.
En ja, jij chaoot hebt dus nog 2 dagen de tijd om daar een maaltijd omheen te plannen. Al gauw kom je er achter dat het voorgerecht (zelfgemaakte soep) en het hoofdgerecht (gevulde hele kip) niet het moeilijkste waren om te verzinnen. Dat gaat prima. Maar dan komt het toetje, en in bijna alle toetjes zit lactose. En suiker. Alleen fruit is wat saai; het is tenslotte kerst.
En die ene tante.. Oh ja, die had iets.
Dit is een recept om je kerststress voor allergiemensen wat te verlichten. Het is in minder dan een uur (inclusief opstijftijd!) klaar en kan ook prima de dag van te voren worden gemaakt!
Na een belletje met je moeder kom je er achter dat tante hartstikke lactose intolerant is en zwaar diabeet bovendien.
Over Karin Op haar 26ste had Karin het helemaal gehad met zijn wie ze niet was. Ze vertelde de wereld haar coming out en stortte zich in de wereld van de lesbiennes, maar of er veel verschil is tussen lesbisch zijn en hetero... Karin heeft zo haar twijfels.
130
De Besneeuwde Berg Dit recept is lactosevrij, glutenvrij en eivrij, en voor zes personen.
4 blaadjes gelatine
Naar smaak suiker, agave of andere zoetstof toevoegen
200 ml ongeklopte lactosevrije slagroom (Jumbo)
Geraspte kokos om over de berg te strooien voor een
200 gram lactosevrije roomkaas (Jumbo)
sneeuweffect
Naar smaak cacaopoeder
1
2
Voeg nu naar smaak cacaopoeder en het zoetmiddel toe tot je tevreden bent over de smaak. De cacaosmaak moet wel goed naar voren komen. Roer dit door met een vork tot je de gewenste smaak te pakken hebt.
Week de blaadjes gelatine 5 minuten in een kom koud water. Kook ondertussen water met een waterkoker. Doe de ongeklopte slagroom in een kom en voeg daar de roomkaas aan toe. Roer dit goed door met een vork zodat er geen klontjes meer zijn.
Mix nu met de mixer dit mengsel tot er bubbeltjes ontstaan. Zo word het een lekker luchtig toetje.
Haal de gelatineblaadjes uit de kom, schenk het water weg. Leg de blaadjes weer in de kom en voeg er een bodem kokend water bij. Roer tot de gelatine helemaal is opgelost. Is het nog niet helemaal opgelost doe er dan nog een klein beetje gekookt water bij tot het is opgelost. Voeg het gelatinewater aan het slaagroom/roomkaasmengsel toe en roer dit goed door met een vork.
3
4
Haal na een uur de kom uit de koelkast en draai hem om op een bord. Trek de folie van je berg ( toetje) en strooi hier naar wens geraspte kokos overheen.
Bekleed een ronde kom met huishoudfolie (probeer de vouwen er uit te trekken, want die blijf je zien). Schenk het mengsel in de ronde kom en zet dit in de koelkast. 131
Ik heb wat losse woorden over wit ongekreukt papier en liters inkt alleen mis ik jouw zin
Leezbaar
132
133
Sinterkerst: yup happening Door: Jacky Overmeen
We zijn druk. En omdat we zo druk zijn, moeten we zo veel mogelijk decemberdagen in één overzichtelijke dag proppen. Een bezoek aan de schoonouders, wordt automatisch een ontmoeting met de complete schoonfamilie (zo zien we elkaar nog eens, hé!) en al dat gedoe van Sinterklaas en Kerst, verpakken wij - de volwassenen zonder kinderen - tegenwoordig gewoon in het steeds populairder wordende ‘’Sinterkerst’’. Enkele jaren geleden werd ik van dit Sinterkerst begrip op de hoogte gebracht. Ik lachte er om, maar al gauw werd duidelijk dat Sinterkerst een hele serieuze zaak is. Je trekt lootjes, en zo ergens tussen Sinterklaas en kerst in, ga je dan samen ‘’gezelligen’’. Ook een nieuw werkwoord. Niet te verwarren met gezel-liggen. Je ligt niet gezel. Je dóét gezellig en dat verpak je in een werkwoord. Wel zo makkelijk. We zijn
&
immers druk. We hebben geen tijd om twee woorden te gebruiken waneer je er ook één kunt gebruiken. Sinterkerst is ook zo’n woord. Een combinatie van Sinterklaas en Kerst, want wie zegt er in deze tijd nou nog: ‘Vanavond vieren we Sinterklaas en Kerst.’ Dat is toch belachelijk ouderwets, voor zo’n nieuwe uitvinding? We hebben geen behoefte meer aan aparte feestdagen, wat denkt de wereld nou! Dat we cadeautjes gaan uitdelen en dat twintig dagen later nog eens dunnetjes over willen doen? Kom op! We zijn niet helemaal van lotje getikt. Sinterkerst is yup en happening. Kijk maar eens om je heen. In iedere stad wordt op dit moment nieuwerwets een feestdag gevierd. Sinterkest heeft binnenkort ook jou in je greep: heerlijk. Zo samen lekker gezelliggen.
134
135
B
este You
door: dennis rust
136
u p ie ,
Het is nu 55 jaar geleden dat wij elkaar voor het laatst hebben gezien. Helaas was er nooit een moment om afscheid van elkaar te nemen. Het heeft mij best een tijdje achtervolgd, want je gaat je toch hechten na zo’n tijd. Het ging ook allemaal veel te snel. Ik denk dat ik 38 jaar geleden een ander verhaal naar jou had gehad. Ik denk ook dat ik dan deze brief was begonnen met “Lieve Youpie”, maar er is veel gebeurd in die 38 jaar. Begrijp mij niet verkeerd, Youpie; jouw verhaal klopt... Evenals jouw trauma. Jouw kindertrauma; helemaal niets aan gelogen. Daar gaat het ook niet om. Het gaat mij er meer om hoe je ermee om bent gegaan. Hoe je met mij om bent gegaan na mijn treurig heengaan. Want Youpie, jij weet toch ook hoe het was? Jij weet toch ook wat ik voor jou betekende en jij voor mij? Als ik dan vanuit hier zie hoe jij het hele land over ons vertelt en nog belangrijker; hoe jij over jezelf vertelt via mij en ons contact. Waarom liet je het niet bij één keer Youpie? Je wéét toch wat het hele verhaal was?! Even als opfrisser; ik was nooit en te nimmer jouw bezit. Ik ben niemands bezit, nooit geweest. Youpie, ...wees eerlijk; hoe vaak haalde jij mij daadwerkelijk uit mijn hokje? Ja, als er weer eens een vriendje langskwam dan mocht ik even naar frisse lucht happen. Dan werd ik met groots vertoon gepresenteerd. 137
Eigenlijk te vergelijken met de manier van presenteren op die fatale avond in 1961. De appel valt nooit ver van de boom. Trouwens, over die avond gesproken; dat korte moment in de keuken, de warme oven en de gezelligheid op de achtergrond. Nooit had ik zoveel warmte ervaren in de jaren ervoor als op dat moment. Die eenzame opsluiting in dat muffe schuurtje, het klopte gewoon niet. Nu kan ik er reflecterend naar kijken en is mijn conclusie dat je dat ergste vijand nog niet aandoet. Zelfs niet wanneer je ernaar kijkt als “jouw bezit”. Heb jij je überhaupt wel eens afgevraagd wat ik aan het doen was wanneer jij op school zat, in de kerk was of gezellig met de familie binnen ganzenbord speelde? Dat zal ik je vertellen Youpie; NIETS!! Helemaal NIETS! Ik verveelde me de pestpokken. Mijn spieren waren helemaal week, omdat ze al jaren niet gebruikt waren, overal doorligwonden . Het enige wat redelijk goed onderhouden was waren mijn kaakspieren. Hetgeen kwam door dat taaie gras of hooi of wat het dan ook was dat één keer per week het hok in werd geslingerd, meestal door jouw vader. Achteraf begreep ik wel waarom hij er belang bij had dat ik goed at, maar in het moment zag ik het korte contact en het krijgen van eten nog als iets fijns. Ook die hitte in de zomer en de kou in de winter, het was gewoon niet leuk meer op den duur.
138
Toch Youpie, wat mij dan nog het meeste raakt van alles is niet eens dat jij dit deel van het verhaal niet vertelt aan de mensen. Nee, het meest pijnlijke van alles is dat jij zoveel jaren later nog steeds jaarlijks in de dramadriehoek stapt en je laat troosten door zowel nieuwe als oude generaties. Ja, want Youpie; het verhaal spreekt boekdelen. Goedkoop sentiment. Nu zul je misschien als verweer hebben dat je het niet elk jaar meer zingt, maar het op single uitbrengen was een doelbewuste actie dus jij bent wel degelijk verantwoordelijk voor de gevolgen. Elk jaar rond kerst hult het land zich weer in troost om jou in je slachtofferrol te ontvangen, terwijl jij van dat geld eet. Terwijl jij van dat geld jouw kerstdiner laat(!) bereiden. ...En lieve Youpie jij en ik weten allebei wat jij dan uit de pan tovert.
(toch nog een)
L ie v e g r o e t ,
F l a p p ie (jouw!)
139
DIY
special 140
kerstboom van washitape kerstpiek kerst verlichting cadeautjes inpakken
141
DIY K e r s t b o o m
van washitape Door: Steffy Jansen
Benodigdheden Washi tape
Potlood
Waterpas
Schaar
Liniaal of rolmaat
1
2
3
Alle benodigdheden op een rijtje.
Voordat je begint met plakken is het handig eerst een schets van de kerstboom te maken op papier, hierbij kan je ook al de afmetingen uitrekenen zodat je zeker weet dat het allemaal klopt.
Vervolgens kies je een deur of muur waar je de kerstboom wilt plakken. Als je muur teveel structuur heeft kan het zijn dat de washi tape niet zo goed blijft zitten. Je kan vervolgens met potlood, liniaal en de waterpas lijnen trekken. De lineaal gebruik je om te meten hoe lang de stukken moeten zijn en hoe ver de lijnen uit elkaar moeten komen, de waterpas gebruik je om ervoor te zorgen dat de lijnen recht komen en je niet een scheve kerstboom krijgt.
5
Eventueel kan je met potlood een lijntje zitten waar het ongeveer afgeknipt moet worden.
142
4 Vervolgens kan je met de tape aan de slag. Met de schaar knip je de stukken tape op de goede lengte. Het makkelijkste is om te beginnen met de rechte stukken. Vervolgens kan je de schuine stukken gaan plakken. De hoekjes zijn was lastiger. Het makkelijkste is om een stuk tape wat verder door te plakken en het dan vervolgens schuin af te knippen
6 Ga zo door tot de hele kerstboom af is. Mocht je de boom wat saai vinden kan je hem versieren door er plastic kerstballen aan te plakken of met andere kleuren tape er ‘ballen’ en ‘slingers’ in te hangen.
143
DIY D e
kerstpiek Door: Karin Sijtsma
Benodigdheden Behanglijm
2 Vellen wit printerpapier
2 Eierdozen
Krant
Schaar
Glitter
1
2
3
Knip uit 1 eierdoos de middelste rij met punten.
Knip uit de tweede eierdoos 1 â&#x20AC;&#x153;puntâ&#x20AC;? en knip de bovenkant er van af.
Maak van 1 bladzijde van de krant een prop die groot genoeg is om tussen de punten te passen.
4
5
6
Leg alles klaar zoals hierboven te zien is.
Maak volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking de behanglijm klaar en leg wat ter bescherming op je ondergrond zodat straks niet alles onder de behanglijm zit.
Smeer een strook krantenpapier in met behanglijm en vouw deze om de ster. Doe dit net zo vaak totdat de hele ster goed bedenkt is met het krantenpapier.
8
9
Als je je hele ster goed hebt bedenkt met krantenpapier en hij echt stevig aanvoelt, kun je er nog een laat wit printerpapier overheen doen. Dit voorkomt dat je het krantenpapier blijft zien en het is makkelijker te verven.
Laat dit geheel een nacht goed drogen. Dit maakt dat het een stevige piek wordt. Na deze nacht kun je de kerstpiek beschilderen, beplakken of, zoals wij gedaan hebben, insmeren met nog een laag behanglijm en er dan glitters overheen strooien. Als je dit doet laat hem dan weer een nachtje drogen en doe er dan een laagje vernis overheen. Anders zie je nog jaren lang overal glitters opduiken.
7
Plak de losse punt op de open plek met stroken papier net zolang totdat het er stevig aan zit. Laat de opening van de punt wel open, deze komt op de kerstboom natuurlijk.
144
DIY K e r s t v e r l i c h t i n g In de meeste huizen staat er heel december lang een kerstboom te schitteren. In januari mag diezelfde kerstboom op een vreugdevuur, aan de weg, of wordt hij gewoon weer ingeklapt. Sommige mensen houden hem zo lang mogelijk, in een poging om wat warmte in huis te houden tijdens de koude eerste maanden van het jaar. Mocht je die dennenaalden nou zat zijn, dan zijn hier wat dingen die je kunt doen om de lichtjes in huis te houden, ook als je kerstboom weg is. En zelfs nog lang daarna!
145
DIY
Hoe pak je cadeaus nou goed in? Door: Esther
Ach, die goeie ouwe tijd dat je met de feestdagen alleen maar cadeau’s hoefde uit te pakken… Je zult het nog missen rond deze tijd. Pakjes netjes inpakken is namelijk best lastig. Het is niet voor niks dat ze bij winkels als Douglas een inpakcursus krijgen. Als je niet bij Douglas werkt en twee linkerhanden hebt, is deze uitleg vast handig in deze tijd. Nog net op tijd voor je kerstcadeautjes. We weten allebei dat die altijd oningepakt in de kast liggen tot de dag voor kerst. Dus hup, aan de slag!
1
2
3
Zorg dat je plakbandjes klaarhangen aan de rand van de tafel (of investeer in zo’n handig plakbandapparaat). Je wilt niet halverwege je werk weer los moeten laten om een plakbandje af te scheuren. Meet het papier af. Te veel papier is niet zo’n probleem, maar met te weinig papier kun je helemaal niks.
7
8
9
Als je genoeg papier hebt om het cadeau te omwikkelen, knip het dan af en plak het vast. Mocht je echt voor de eerste prijs gaan, vouw dan het papier om zodat je scheve knipwerk verborgen blijft. De truc voor recht vouwen: zorg dat het papier aan de zijkanten precies op elkaar ligt. Zo blijft je vouw recht! Ook kun je de hoekjes mooi strak maken door er even langs te gaan met twee vingers.
14
16
15
Nu gaan we bij de zijkanten aan de gang. Vouw de bovenste kant van je papier naar beneden. Vouw weer goed aan de hoek, zodat het papier blijft zitten tijdens de volgende stap.
146
4
5
6
Maak een scherpe vouw in het papier in de zijkanten van het papier. Vouw ze vervolgens naar binnen.
10
12
11
Op deze manier blijft er nog ĂŠĂŠn punt over, die je naar boven vouwt en vastplakt. Herhaal het grapje aan de andere kant van je cadeautje en je schoonmoeder is vast onder de indruk van je precisie! En wat kun je nu nog meer willen voor kerst?
17
18
19
147
e l f ’s w i t h
attit u de “Hoe ontsnap je aan dat wat je bent?!”
Ik zal mij even voorstellen: ik ben een kerst elf. Eigenlijk ben ik de enige echte kerst elf. Ik ben de hoofd-elf van de Kerstman. “Santa’s Elf” noemt men mij in jullie taal. Je wordt geen elf, je bent er één. Als wij geboren worden zien we er direct uit als een elf van de kerstman en hebben honderden jaren levensverwachting. Het enige wat er vervolgens nog moet gebeuren, is opleiding en na die opleiding training, training en nog eens training. Zo worden wij decennia lang klaargestoomd om te zijn wie we vanaf onze geboorte al bedacht zijn te zijn. Zo ben ik hoofd-elf geworden omdat mijn vader en opa dat ook al waren; wij zijn er het beste voor gebouwd en kunnen het meeste in aanleg. Mijn elfenbedje leek gespreid. Toegegeven die eerste jaren ging dat erg goed. Ik doorliep de elfenschool met groot gemak. Ik vond het zelfs leuk. Want zeg nu zelf: wie wil er nou niet niet de beste van de klas zijn zonder moeite? Als ik terugdenk aan die tijd weet ik ook heus wel dat ik er enorm van genoot. Kerst het hele jaar door, een prachtige sfeer op de beste plek die je je maar kunt bedenken: De Noordpool, Lapland. In het ondergrondse domein van de Kerstman en dat alles mede mogelijk gemaakt zonder commercie. Had dit gevoel de tand des tijds maar kunnen doorstaan, dat was zoveel rustiger geweest. Ik kon het niet langer aan. Er zijn zoveel redenen op te noemen van waarom alles veranderd is.
Te beginnen bij de rol van de Kerstman, onze baas. Een baas die meer en meer een rol als baas aannam. Toen we net studeerden kwam hij om de zoveel tijd wel eens langs en had hij zijn prachtige glimlach klaar voor elk van ons en sprak hij bemoedigende woorden toe. Gedrag vergelijkbaar met hoe de mensheid hem kent. Dat was toen, maar hoe hoger je in rang wordt, des te meer hij van je vraagt. De kerstman is veeleisend, schreeuwt te pas en te onpas wanneer het allemaal niet naar zijn zin is. Hij is perfectionistisch en waarschijnlijk heeft hij last van dwangneurose. Ik weet in ieder geval dat ik last heb van zíjn dwangneurose. Alles is veranderd: productie draaien is waar het om gaat, veel werk en een minimale beloning. Daarbij denkt de Kerstman dat hij God zelve is. Onvermijdelijk misschien wanneer je zo vaak in de aandacht staat, maar de kerstgedachte is allang weg. Het is vreselijk allemaal. Daarbij komt nog dat ik het altijd stervenskoud heb op die slee in de lucht en dat ik rood en groen werkelijk de meest vreselijke combinatie van kleuren vind. Ik heb een pokkenhekel aan inpakken en ik haat kinderen die me kwijlend en jammerend aanklampen. Ik heb geprobeerd te ontsnappen. Op een dag heb ik het vliegtuig genomen en ben er vandoor gegaan. Met de zuiderzon vertrokken. Naar jullie. Naar de gewone wereld. Het lijkt een perfect plan, maar ik ben niet zoals jullie; in alles zie ik eruit als een elf. Ik ben nog nooit in mijn lange leven zo ge-
discrimineerd om hoe ik er uitzie (elk grapje over mijn punt-oren heb ik inmiddels wel gehoord). Ik wilde een baan om mijn bestaan op te bouwen, maar ik werd nergens aangenomen. Behalve (!) bij de kermis en voor allerhande kerstactiviteiten. O ja... en ik heb ook ontdekt dat ik een te broos gestel heb voor dwergwerpen. Ik kon niet anders dan met hangende oortjes terug te keren naar waar ik hoor. Hetgeen me hoongelach opleverde van de Kerstman en alle “goede” elfen. Jarenlang schikte ik mij in de oude rol en forceerde ik mijzelf in het leven dat ik absoluut verafschuwde. Tot ik mij een moment herinnerde uit mijn tijd in jullie wereld. Ik weet nog dat ik langs een café liep en dat ik melodieuze, maar heftige klanken hoorde. Ik hoorde de coolste muziek ooit. Het was een band, met drums en scheurende gitaren. Ze zongen, nee, schreeuwden hun songs tegen de maatschappij waar ze deel van uitmaakten. Zo is het allemaal ontstaan. Ik drukte een elektrische gitaar achterover bij de inpakband en ronselde een paar elfen waarvan ik wist dat ze mijn onvrede deelden. Zij zorgden voor een drumstel, apparatuur en een geheime ruimte. We speelden tot bloedens toe. We componeerden en schreven songs. Songs tegen alles wat we zijn: anti-kerstsongs. Eindelijk hadden we het gevonden het perfecte tegengeluid, van binnenuit. Vanaf die dag zijn wij niet zomaar Elfs. Nee, wij zijn Elfs With Attitude!
Wil je meer horen over hun verhaal: de Elfs with Attitude hebben een album en een EP gemaakt. Beiden te beluisteren via Spotify.
Via de website elfswithattitude.com kun je de teksten vinden, de CD bestellen of rustig naar de filmpjes kijken die over de Elfs gemaakt zijn. Ook is hier een link naar Spotify en de mogelijkheid om hen op Facebook te volgen.
148
149
Kerst zonder kerst Door: Nicky de Vries
Een aantal weken geleden was het nog veel te warm en nu staat december al weer bijna voor de deur. En december betekent feestdagen. Veel mensen worden spontaan hysterisch van geluk bij de gedachte aan kerstbomen, treintjes en familiebezoekjes. Aan de andere kant, er zijn ook genoeg mensen die het liefste onder een deken kruipen tot de â&#x20AC;&#x2DC;feestdagenâ&#x20AC;&#x2122; weer voorbij zijn. Speciaal voor hen zijn hier een aantal activiteiten die je kan ondernemen tijdens kerst, maar die niets met kerst te maken hebben.
150
151
Trek erop uit De feestdagen zijn vaak hartstikke druk. Brunch hier, lunch daar, op de thee bij oma en dan eten bij je buurvrouw. Niet bepaald een ontspannen schema. Mocht je daar nu totaal geen zin in hebben, ga dan lekker op pad. Je bent niet bezig met allerlei verplichtingen en hebt gelijk een excuus om overal onderuit te komen. Je bent namelijk helemaal niet thuis! Wat kun je dan doen? Mocht het weer meezitten, dan is het altijd leuk om de natuur in te trekken. Wandel lekker door het bos of ga uitwaaien op het strand. Nu staat december niet bepaald bekend om de lekkere temperaturen, dus de kans is aanwezig dat naar buiten gaan geen optie is. Aangezien het hele land op Tweede Kerstdag flaneert op een woonboulevard, is dat niet een echte optie. Maar er zijn nog genoeg kneuterige opties, een tuincentrum bijvoorbeeld. Reken alleen wel op chagrijnig winkelpersoneel dat wĂŠl graag de speciale kerstpudding bij hun oudtante eet. Mocht je nu echt een ontsnappingsdrang hebben, dan kun je altijd een stedentripje of wintersport plannen tijdens de kerstdagen. Reken erop dat de meeste steden gehuld zijn in lichtjes en andere versieringen, maar je bent tenminste wel echt lekker weg. Antwerpen is bijvoorbeeld een echte aanrader, en nog niet eens zo ver ook.
Organiseer een eigen feestje Verplichte feesten zorgen er altijd voor dat mensen een beetje de weg kwijtraken. Alles moet perfect zijn en daardoor begint de gekte elk jaar steeds eerder. Nu kan het zijn dat je geen zin hebt in kerst-gerelateerde hysterie, maar dat je wel van een feestje houdt. In plaats van alle energie in het optuigen van een boom te stoppen, kun je ook een eigen thema feestje organiseren, waar alle niet-kerstliefhebbers samen kunnen komen.
Blijf lekker thuis
Maak lekker eten, kleed de boel aan en maak er een gezellige avond zonder verplichtingen van. Kies voor een tropisch thema met bonte Hawaii-shirts en cocktails of maak er een toetjesfestijn van. Dat is dan weer een voordeel van de feestdagen: de winkels liggen vol met de beste toetjes die er te vinden zijn. En het allerbeste? Je hebt een leuke avond, maar hoeft niet je niet druk te maken of dat ene jurkje wel kan op het etentje van je schoonmoeder en hoe je die lelijke vaas die je van je moeder hebt gekregen gaat verstoppen.
Voor sommigen is weggaan geen optie. Het openbaar vervoer is praktisch gesloten tijdens kerst en niet iedereen bezit een auto, of een fiets. En het kan natuurlijk ook dat je helemaal geen zin hebt om weg te gaan. Geen probleem, oostwest thuis best. Terwijl iedereen van hot naar her rent, kruip jij thuis lekker op de bank. Doe je telefoon uit, vermijd social media en grijp deze kans aan om eens lekker te doen waar jij zin in hebt. Lees eindelijk eens dat boek uit dat al 22 weken op je nachtkastje ligt, kijk alle films en series die je wilt en blijf heel de dag rondlopen in je pyjama. Wedden dat iedereen jaloers is?
Kerst, je houdt ervan of niet. Gelukkig is het vieren daarvan geen verplichting, hoewel we dat soms nog weleens vergeten. Je kunt ook gewoon kerst zonder kerst vieren en in plaats daarvan genieten van de dingen die je wel leuk vindt. Fijne dagen, wat je ook doet. 152
153
V
rolijk kerstfeest
H o e ve r d e e l j e d e d a ge n t u s s e n ge s c h e i d e n ( s c h o o n ) o u d e r s ? Door: Karin Sijtsma
Het is zes december en mijn handen jeuken. Sinterklaas is de deur uit en begrijp me niet verkeerd ik ben dol op het hele sinterklaasfeest, maar op de een of andere manier is zes december voor mij een omslagpunt. Dan ruim ik de overgebleven taaitaai op, veeg wat pepernoten onder de bank vandaan en gaat de zelfgehaakte piet de kast weer in. Het is tijd voor iets heel anders!
154
Op 6 december trek ik mijn kerst-cd weer uit het stof. Al jarenlang heb ik 1 cd. En ik denk dat ik in huilen uit barst als ik ooit zal merken dat het zes december is en mijn cd speler het niet meer doet. Ik bedoel, ik heb dat ding met die ene speciale reden. Mijn favoriete kerstritueel: meebleren met de meest foute kerstliedjes. Ik heb de cd ooit van mijn broertje gekregen en ik heb hem al zo lang, dat ik elk jaar opnieuw feilloos weet welk nummer er komt. Ja, ik ken hem uit mijn hoofd. Zalig fout, zalig heerlijk ouderwets en zalig zo ik! Dat ene nummer staat er niet op helaas, dus als de (dubbel) cd afgelopen is ga ik altijd nog even naar Yo u T u b e . W a n t i k m o e t ook nog altijd even horen hoe erg het afliep met Flappie. Dan is mijn kerstgevoel compleet. Dan kan ik de donkerste dagen van het jaar met opgeheven h o o f d t e ge m o e t . Wa n t z e g nou zelf: zonder kerstritueel houd je die kerstperiode toch niet vol? Kerst is 4 dagdelen. Als je kerstavond meetelt, dan heb je nog wat uurtjes respijt, want tegenwoordig is het grootste gedeelte van de ouders gescheiden. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn, de meesten kunnen zich wel een halve dag per jaar gedragen. Maar wat nou als je ouders elkaar wel kunnen schieten,
je schoonouders elkaar nog net niet de tent uit vechten en je zus en zwager huilend tussen dit geheel zitten? Dan is het tijd om een strijdplan te maken. Ik heb ooit tegen mijn ex geopperd om echt de vakantie te verplaatsen naar de kerst en te vluchten. Maar ik ben niet dol op sneeuwvakanties. Die zijn mij te duur en te koud. Zeggen dat we ergens anders aten had ook a l n i e t v e e l z i n . Wa n t m i j n ex schoonmoeder liep rustig nog even een blokje om (lees:
Wa t n o u a l s j e o u d e r s e l k a a r we l kunnen s chieten, je s cho onouders elkaar nog net niet de tent u i t ve c h t e n e n j e z u s e n z wa ge r h u i l e n d t u s s e n d i t ge h e e l z i t t e n ? langs ons huis ) om te kijken of we niet toch nog thuis waren. En dochterlief vindt kerst geweldig dus die kan je het ook niet ontnemen. To e n b e d a c h t i k e e n - i n m i j n o ge n - b r i l j a n t p l a n . Wa n t o o k al kunnen papa en mama en schoonpapa en schoonmama het niet met elkaar vinden, tegenwoordig is het helemaal hot om te mixen en matchen. Dus dat heb ik ook met mijn
155
(ex-schoon)ouders gedaan. Ik heb mijn moeder aan mijn ex-schoonvader gekoppeld en mijn ex- schoonmoeder aan m i j n v a d e r. O m v e r w a r r i n g te voorkomen: dit was alleen voor kerst. Er is geen lifetime relatie uit gegroeid. Eerste kerstdag bleef voor mijzelf. Ik deed de gordijnen dicht, zette een foute kerstfilm op van Disney en we dronken vieze chocomelk met vellen. Ex die een spuughekel had aan kerst zag ik voornamelijk op de rug, z i t t e n d a c h t e r z i j n c o m p u t e r. Maar dochterlief en ik hadden een ontspannen 1e kerstdag en dat vind ik nog steeds het fijnste. Op tweede kerstdag begon ik met een brunch waarvoor ik papa en ex-schoonmoeder had uitgenodigd. En ik eindigde met het kerstdiner waarvoor mama en ex schoonpapa op de kalender stonden. Tu s s e n d o o r z o r g d e i k e r voor dat er minimaal 2 uur r u i m t e z a t . Wa n t e e n u i t l o o p van het programma is prima, maar je wil niet dat je gasten elkaar alsnog tegen het lijf l o p e n d a a r d o o r. H e t j a a r daarop draaide ik het om en kwam papa dineren en mama tussen de middag. En zo is het jarenlang een succes geweest zonder dat ze elkaar een gat in de kop mepten.
Feria!
Z o v e e l fe e s t e n om te vieren Door: Judith Rotmans
Feestdagen. In het katholieke Brabantse dorp waar ik in de jaren ‘70 & ’80 opgegroeid ben waren het alleen de standaard dagen die de klok sloegen, waarvan de belangrijkste zo’n beetje Carnaval, Pasen, Sinterklaas en Kerst waren. En je verjaardag natuurlijk. Feestdagen van andere culturen en religies waren mij onbekend. Bij mijn weten leerde ik er ook niet over op school.
Over de Auteur Judith Rotmans gaat voor ieder Lilyrose Magazine de deur uit om binnen het thema leuke kinderboeken te zoeken die het verdienen om uitgelicht te worden. De auteur is een ware expert. Op Judith’s eigen website www. leesleeslees. nl kun je als ouder terecht voor reviews en informatie over kinderboeken.
Andere culturen Toen ik eind jaren ‘90 voet aan wal zette in Latijns-Amerika om daar een poos te wonen, vlogen de feestdagen me om de oren. Dag van de Leraar, Onafhankelijkheidsdag, Dag van de Doden, Dag van het Kind, een hele week Paasvieringen, Dag van de Vrouw, Dag van de Arbeid, het hield werkelijk niet op. Nog altijd geen andere religies overigens. Dat kwam pas toen ik terugkeerde naar Nederland en ik min of meer per toeval in Rotterdam terecht kwam. Wat heb ik daar 10 jaar lang genoten van het omringd zijn door alle mogelijke culturen. Geweldig. Daar kwamen alle mogelijke feestdagen uit alle windstreken voorbij. Suikerfeest, Divali, Chinees Nieuwjaar, Holi, Keti Koti en ga zo maar door. Heel tof om van dichtbij mee te krijgen hoe het gevierd wordt.
Kinderboeken Of je kind nu in Brabant woont of in Rotterdam, er veel mee in aanraking komt of bijna niet: leren over andere culturen en gebruiken is zeker anno 2016 een verrijking van de algemene ontwikkeling. En het brengt bovendien een gezonde dosis nieuwsgierigheid met zich mee. Belangrijk voor ‘de jeugd van tegenwoordig’ (en de toekomst). Kinderboeken over feestdagen zijn er tegenwoordig ook goed te vinden. Ik heb er een paar op een rij gezet!
Feest je met ons mee? is een boekje dat 10 feesten van verschillende culturen simpel uitlegt voor peuters. Een vrolijke eerste kennismaking. Oók voor de peuters van een niet-Nederlandse achtergrond overigens, want ook Sinterklaas en kerst wordt uitgelegd. Altijd feest! is een dikke bundel met voorleesverhalen om te gebruiken bij allerlei feesten uit allerlei culturen. Bij elk feest is er een verhaal voor 4-8 jaar én 8-12 jaar. Heel erg leuk gedaan, ik zie al helemaal de klas voor me en de juf of meester die het verhaal voorleest. Maar ook thuis is het natuurlijk prima te gebruiken. En handig, achterin staat uitleg over de feesten, waarom en hoe het gevierd wordt én wat er bij gegeten wordt! 156
In Het is feest! wordt het ontstaan van de meer traditionele feestdagen besproken. Eerst voor volwassenen en daarna voor kinderen, handig voor het hele gezin dus.
Er is een mooie kinderboekenserie verschenen genaamd “Wereld vol feesten!”, waarin o.a. Chanoeka, Divali en Chinees Nieuwjaar aan bod komen. Er wordt in kindertaal (vanaf een jaar of 7 te gebruiken) uitgelegd wat het feest is met aansprekende foto’s erbij. Moeilijke woorden worden uitgelegd en er zit ook aanvullende informatie en tips in voor volwassenen. Heel erg leuk om erbij te pakken als het betreffende feest nadert! Er staan ook nog eens leuke tips en ideeën in voor lekkernijen en makkelijk te maken versieringen. Geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar.
Zo vieren wij feest is een aantrekkelijk informatief boek boordevol grapjes en weetjes voor kinderen vanaf 5 jaar. Er worden feesten beschreven uit eigen land en uit andere landen (o.a. Scandinavië, Amerika, China, Latijns-Amerika, Rusland), vergezeld door foto’s en tekeningen. Niet alleen ‘officiële’ feestdagen, maar ook hoe bijvoorbeeld geboorte en een bruiloft gevierd wordt in verschillende landen.
Voor kinderen vanaf 12 jaar, en ook goed voor volwassenen te lezen is Feest!: Weet wat je viert. Het geeft uitleg over heel veel feesten, rituelen rondom belangrijke momenten én vult dat aan met recepten!
157
158
een klein beetje
lilyrose geschiedenis
159
Als je een tijdje in de blogwereld meedraait, dan weet je een aantal dingen:
1 2
Het is niet meer zoals het ooit was Het is een heleboel uiterlijk vertoon
Vo o r a l d a t l a a t s t e s t o o r d e m e . Alles verandert, dat is alleen maar logisch. Blogs zoals we die nu kennen, draaien om mooie mensen die mooie foto’s maken en hele mooie dingen meemaken. Onzin! Vo n d i k . I k w a s d i e h e l e wereld beu, maar ik wilde wel een platform hebben waarop ik mijn creativiteit kwijt kon. En zo geschiedde Lilyrose. Ik wilde een veilig online omgeving maken waar niets perfect was. D e e d i k h e t f o u t ? Wa t d a n n o g ? Wa s n i e m a n d h e t m e t m e eens? Jammer dan. Ik wilde de anti-blog aan de man brengen en dat bleek een aardige zet. Een win-win situatie zelfs. Wa n t a l s j i j h e t v e r ke e r d d o e t , kunnen er drie dingen gebeuren. Allereerst is er een groot deel van de mensen die het herkent, omdat zij het zelf ook verkeerd doen. Op de tweede plaats komen de mensen die je advies geven, omdat ze willen helpen, en op de derde plaats komen de haters, die maar wat graag delen wat jij allemaal fout doet (en hoe dom je dus eigenlijk bent). I k ko n n i et ve r l i e z e n ! Het bezoekersaantal was vanaf dag 1 dan ook aardig te noemen, en het bleef a l l e e n m a a r g r o e i e n . To c h w a s mijn insteek voor Lilyrose altijd om het samen te doen. I k w i l d e e e n r e d a c t i e . To e n ik oproepjes plaatste, was ik bang dat er allemaal beauty
meisjes op af zouden komen, maar wie hield ik voor de gek? De mensen die op Lilyrose langskwamen, pasten automatisch bij mij. Geen enkel puur blogger beauty meisje wilde zich bij me aansluiten, want ik was helemaal niet mooi, succesvol of interessant. De website ging van versie 1
‘ ’ H e t i s d e p a s s i e vo o r l e z e n e n s c h r ij ve n , d e m o e d o m t e l at e n zien wie je e cht b ent, e n d e k we t s b a a r h e i d o m j e c re at i e f t e kunnen uiten.’’ naar versie 2 en vrijwel direct door naar versie 3. In dat stadium kwamen er een aantal vaste schrijvers bij. Hartstikke leuk, maar dan werkt een standaard blog o p z e t n i e t m e e r. Ik had auteursboxen nodig, een mooie voorkant én een plek om alle artikelen die in een jaar tijd waren geschreven, een overzichtelijk podium te geven. In oktober 2014 lanceerde ik daarom een gloednieuwe website (versie 4). Ik wisselde van standaard host, naar een prive hoster die alles voor me regelde, en met Eline als onvermoeibare side-kick liep alles op rolletjes. Eline is overigens heel waardevol gebleken. Ze is genuanceerd, kan heel goed relativeren en begreep vanaf dag 1 waar ik naartoe wilde. Daarnaast is ze grappig. En dat vind ik dan weer grappig. De redactie groeide, het
160
bezoekersaantal groeide en op versie 4 teren we inmiddels al sinds oktober 2014. Met klein succes, maar de grap is dat dat succes uiteindelijk niet telt als je zoiets doet. Misschien heeft het wel nooit een rol gespeeld. We d o e n e i g e n l i j k n i e t s a a n marketing, social media spammen, of welke vorm van promotie dan ook. Misschien is dat nodig, ja. Maar wij willen gewoon mooie verhalen vertellen en iedereen die bij de Lilyrose redactie zit, weet waar we voor staan. Het is de passie voor lezen en schrijven, de moed om te laten zien wie je echt bent, en de kwetsbaarheid om je creatief te kunnen uiten. Die drie dingen hebben Lilyrose vanaf dag één misschien al wel gemaakt, maar er is niets fijner dan het delen met je vrienden. En die vrienden hebben mij wel gevonden! Het is nu een waardevol gezelschap, waar ik waardevolle contacten aan heb overgehouden. Ik denk dat als Lilyrose nog steeds ‘’maar’’ (kom op zeg!) honderd bezoekers per dag had - we het allemaal alsnog zouden doen, no matter what. Alles verandert, wij vast en zeker ook. Maar als we ooit ook maar iets doen wat uiterlijk vertoon schreeuwt, dan stop ik er per direct mee. Lilyrose gaat om oprechtheid en kwetsbaarheid. Alleen met die twee eigenschappen kun je iets maken waar je achter staat. En wij doen het elke d a g o p n i e u w. Is het niet geweldig dat dat kan?
Jacky
161
162
In den beginne…
Kleine, grote ergernissen Door: Jacky Overmeen
Er zijn wekelijks dingen waar ik me kapot aan erger. Ook echt op zo’n manier dat ik het liefste de klantenservice bel om te vragen wat het toch in godsnaam te betekenen heeft. Naast die iPhone die na update iOS 7 ineens zo snel leeg is, kwam ik deze week nog twee dingen tegen waar ik geen vrede mee heb kunnen sluiten. (letterlijk en figuurlijk)
1. Hema koekjes Potverdikke! Hema verkoopt zulke lekkere dingen, maar ik begrijp niet waarom dat allemaal in zo’n moeilijke verpakking moet zitten. Laatst haalde ik mini varianten die je op brood kunt smeren, en die moest ik allemaal binnen een dag opeten, omdat de verpakkingen al open waren. En nu is er weer dit: Hema koekjes. Hema koekjes zijn lekker, vooral die met chocolade en cranberry. Echt. Ze zijn goddelijk. Maar waarom moeten ze in zo’n onmogelijke verpakking zitten? Deze verpakking sluit met een clipje. Dat doet Hema overigens al beter dan menig supermarkt, waar je de verpakking openscheurt en er vervolgens geen weg meer terug is waardoor alles uitdroogt. Koop dan een koekjestrommel? Nee. Vind ik burgerlijk. Deze koekjes worden niet oud, maar ze zitten in een plastic bakje. Wanneer je het clipje gebruikt om het folie dat om het bakje heen zit weer vast te binden, deukt het bakje in. Geen probleem waar politiek Nederland zich op moet storten, maar ik word er ontzettend autistisch van. Bakje ingedeukt. Bah.
2. Albert Heijn kaas De Albert Heijn kan er ook wat van. Daar zit een of andere slimmerd de hele dag zijn geld te verdienen terwijl hij bekijkt hoe producten efficiënter kunnen worden afgesloten. De slimmerd had een gouden idee voor kaas, namelijk: we maken de verpakking hersluitbaar. Geweldig nieuws! Helaas heeft dit allemaal niks met hersluiten te maken. Ergens is het niet helemaal goed gegaan in het hoofd van deze meneer (ik denk trouwens dat een vrouw dit heeft bedacht), want de verpakking sluit niet. Ja, het plakstripje werkt perfect. Daar geef ik ook mijn complimenten voor want dat is vaak het addertje. Dat is in dit geval niet zo. Zie je: de verpakking bestaat namelijk uit twee kanten en dat zijn - hou je vast - de onderkant en de bovenkant. Wanneer je de verpakking hersluit, dan vouw je deze om naar de bovenkant, waar de plakstrip zich bevindt. Dit resulteert in het volgende scenario: de bovenkant blijft plakken aan de plakstrip, en de onderkant bungelt er aan de bovenkant overheen. Je kunt je hele hand in de verpakking steken want HIJ. ZIT. NIET. DICHT. Waarom? Waarom is er niemand in dit hele bedrijf die heeft gezegd: ‘Meneer dat is een heel goed plan, maar denk hier nog even over na.’ Onzinnige ergernissen? Ja. Waarschijnlijk wel. Maar ik heb jullie even kunnen afleiden van het feit dat die iPhone zo snel leeg is.
163
Leuk om te weten: Dit is een blog uit het archief van Lilyrose.eu Ééntje uit de eerste maand zelfs. Veel blogs zijn gesneuveld - waaronder de eerste blogpost - omdat ze niet meer bij Lilyrose pasten toen het overging naar online magazine met meerdere schrijvers. Deze is bewaard gebleven. We nemen je mee naar september 2013, toen Lilyrose net enkele dagen begonnen was.
Hier gingen we naartoe Drie jaar Lilyrose, betekent ook drie jaar aan evenementen. Sommige groot, sommige klein, maar allemaal even bijzonder om mee te maken. Hier een greep uit onze collectie:
De Nacht van de Filosofie Fryslân - 2013
Fashion Event - 2013 Waar geen enkel spoor van fashion te bekennen was, maar de thee was lekker.
Music Meeting - 2014
City Rock - 2014
Hét wereldmuziek festival, gewoon in Nijmegen!
Mooiboy Sikke tussen de langharige metalheads. Hell Yeah!
Explore the North - 2014
Paraview - 2015
Twee dagen lang literatuur en muziek in het centrum van Leeuwarden.
Sikke en Jacky samen op pad om hun hand te laten lezen.
Final Fantasy Pre-Release party - 2015
Een dag en nacht luisteren naar geweldige ideeën van filosofen en wetenschappers. Voor herhaling vatbaar!
164
Gamers Eline en Sikke stonden te stuiteren om naar de pre release party van Final Fantasy te gaan.
Dutch Comic Con - 2015
Deventer op stelten - 2015
De Needse jammarkt - 2015
De allereerste Nederlandse Comic Con! Ook hier was Sikke van de partij (zonder outfit, dat is dan wel weer jammer)
Eline en Jacky bezochten Deventer op Stelten, want als je toch in de buurt bent, kun je maar beter naar hele lange mensen kijken.
Hét evenement van het jaar. In Neede dan.
De SoloBioMooi Bloggerborrel - 2015
Oktoberfest in de polder - 2015
Premiére van De Gelukkigste Dag - 2015
Samantha vertrok naar Utrecht om mede bloggers van de SoloBioMooi producten te ontmoeten. En natuurlijk om kennis te maken met de nieuwe producten!
Ook eentje om niet te vegeten! Fuck Duitsland, in de Hoeksche Waard moet je zijn. Dat wist Nicky in elk geval te vertellen toen ze een week later gerevalideerd was.
Streets of the world - 2016
Canal Parade - 2016
Een geweldige expositie van fotograaf Jeroen Swolfs, die zeven jaar geleden begon met zijn levensproject: alle landen van de wereld fotograferen zoals ze écht zijn.
Karin bezocht de Canal Parade in Amsterdam (u weet wel, op die boten). Een prachtige dag!
165
Eline en Lindsay bezochten de premiére van Johnny de Mol’s nieuwe theaterstuk ‘De Gelukkigste Dag’. Een zaal bomvol BN’ers. Eline heeft de hele avond in een hoekje gezeten. Al die glam is gewoon niet zo ons ding.
Boekpresentatie Nachten in Havana - 2016 De gloednieuwe Lilyrose reporter Chanel bracht een bezoek aan de boekenpresentatie van Nachten in Havana. Geschreven door Zarayda Groenhart.
advetorial
SALE
e e n kwest i e va n d u r e e n kwest i e va n d o e Vo o r v e l e n d a t e e r s t e , v o o r M - S a l e s Support absoluut het laatste. U kunt om verschillende redenen behoefte hebben aan e e n o n d e r s t e u n e n d e m e d e w e r k e r. M i s s c h i e n k o m t u z e l f niet toe aan acquisitie of gaat de verkoop gewoon even niet zo vlotjes als u zou willen. Uw eigen verkoopmedewerker kan natuurlijk tijdelijk afwezig zijn of wellicht heeft u alleen behoefte aan een verkoopmedewerker tijdens bepaalde periodes of seizoenen. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat uw bedrijf nog niet toe is aan (vast) personeel. In deze situaties helpt M-Sales Support met flexibele (commerciële) ondersteuning. M-Sales Support is opgericht door Melanie Noordink. Zij vertelt: “Tijdens mijn eerste stage voor de HBO-opleiding Commerciële Economie rolde ik in het hele salesgebeuren. Omdat het praktijkleven mij goed beviel, heb ik ervoor gekozen direct na mijn stage bij dezelfde werkgever te blijven werken en mijn studie in de deeltijd versie af te ronden. Ik ben hiermee mijn loopbaan begonnen bij een reclame- / mediabureau en heb met veel plezier zowel de binnendienst als later de buitendienst rol vervuld.
166
advetorial
ES
r ve n of en? C o m m e rc i e e l a dv i es Te l efo n i s c h e a c q u i s i t i e Ma i l i n g s ve r zo rg e n e n n a b e l l e n H et g e n e re re n e n o pvo l g e n va n l e a d s U i t vo e re n va n k l a nt tev re d e n h e i d s o n d e r zo e ke n S o c i a l Me d i a - o n d e r ste u n i n g Ve r zo rg e n va n fa c i l i ta i re za ke n P e r s o o n l i j ke a s s i ste nt i e O f f i c e m a n a g e m e nt
TĂłch heb ik ervoor gekozen in mijn opvolgende baan weer voor een binnendienst functie te gaan. Dit paste m i j b e t e r, h e t ( a d m i n i s t r a t i e f ) o n d e r s t e u n e n v a n d e buitendienst verkoper en ook het plegen van acquisitie met als doel het verkopen van een product/dienst of het m a k e n v a n e e n a f s p r a a k v o o r d e b u i t e n d i e n s t v e r k o p e r, maakte dat ik elke dag weer in mijn sas aan het werk ging. In deze tweede baan heb ik mij voor mijn afstudeeropdracht gestort in de interesse van de c o n s u m e n t i n d e o f f l i n e e n o n l i n e r e c l a m e f o l d e r. N a r u i m drie jaar voor deze landelijke folderverspreider gewerkt te hebben, was de tijd rijp voor een nieuwe uitdaging en heb ik mijn binnendienst-carriĂŠre voortgezet in de transportwereld. Ook in deze branche heb ik weer veel geleerd en in dat jaar is het idee voor M-Sales Support ontstaan. De zes jaar sales-ervaring die ik op dit moment (2016) heb, zou ik graag gebruiken om bedrijven te ondersteunen in hun dagelijkse sales activiteiten, sales campagnes, sales projecten en aanvullende activiteiten.â&#x20AC;?
167
m-salessupport.com melanie@m-salessupport.com 06-81495781 J a n Ve r m e e r s t r a a t 2 3 7482 EM Haaksbergen
168
bedankt Lilyrose bestaat nu twee jaar in de huidige vorm, en ik wil iedereen die heeft meegewerkt (of nog steeds meewerkt) aan Lily rose en LilyMAG vanuit de grond van mijn hart bedanken. Zonder het enorme team dat zich achter de schermen elke keer weer inzet voor Lilyrose, had ik niets kunnen doen. To e n i k t i e n j a a r w a s , tekende en schreef ik mijn eigen ‘’magazines’’ (die niet veel meer dan vier pagina’s bevatten) speciaal voor mijn oma. Inmiddels zijn er wat meer lezers dan alleen oma en dat komt niet door mij, maar door diegenen die zich er heel erg voor inzetten. Een speciaal dankwoord is op zijn plaats voor Eline Wa a r s e n b u r g - N a u t a e n Rui Jun Luong, omdat zij elke dag opnieuw met te gekke ideeën komen, zich uit de naad werken en altijd kritisch blijven. Zonder deze twee zou Lilyrose (Magazine) nu knalroze zijn, met twintig katten op de voorkant. En ik durf zonder twijfel te beweren dat het magazine zonder Rui Jun nog steeds door mij getekend zou worden en de illustraties uit stokpoppetjes zouden bestaan.
To e n L i l y r o s e w e r d o m gebouwd van persoonlijk blog naar online magazine, was er een select groepje schrijvers al direct bij. Deze schrijvers zijn speciaal voor mij, omdat zij aan iets wilden meewerken, zonder een duidelijk idee te hebben van wat dat was. Ultiem! Bedankt dat jullie in Lilyrose geloofden en dat jullie tot op de dag van vandaag de creativiteit d e l e n . N i c k y d e Vr i e s , S i k ke Procee, Samantha Michalewski en Roel Smolders: bedankt dat jullie van niets, iets hebben gemaakt. O o k Te s s a W i e g e r i n c k w i l i k bedanken, omdat ze de mooiste foto’s voor het magazine maakt, en zich zelfs al vanaf de eerste versie van Lilyrose, nog voordat er andere schrijvers of magazines waren, wilde inzetten voor mijn idee. Dat doet ze elke keer opnieuw w e e r o p e e n g e w e l d i g e m a n i e r. Een grote high five aan mijn moeder die geen enkel artikel van Lilyrose heeft gemist in al die jaren dat het online staat. Va n a f d e a l l e r e e r s t e w e b s i t e tot nu: ze heeft elk artikel
169
gelezen op de ochtend dat het online kwam, en mij gewezen op de fouten die daar in stonden. Een waardige redacteur die geen fout op de website over het hoofd ziet. Iemand die vierkant achter mij staat, en de keuzes die ik maak altijd aanmoedigt. Dankjewel mama! Ik wil George Souilljee bedanken voor zijn eeuwige optimisme. George is zo’n jongen die twintig uur vertraging kan hebben op een vliegveld en nog lachend in het vliegtuig stapt, terwijl hij ondertussen zegt: ‘Nu hebben we in elk geval precies kunnen zien hoe het hele vliegveld eruit ziet, lieverd!’ En zo doet hij dat ook met Lilyrose. Op de momenten dat ik klem zit, draagt hij oplossingen aan die negen van de tien keer positief uitpakken. Hij motiveert mij om nog even door te gaan en gaat daar dan ook fanatiek in op. Hij begrijp dat ik, ondanks dat ik thuis zit, druk bezig ben. En hij brengt wijn als ik om half tien ‘s avonds nog steeds geen glas heb gepakt.
De vaste redactie, in al haar glorie, mag absoluut niet vergeten worden. Deze mensen schrijven geweldige verhalen en zorgen er voor dat Lilyrose blijft draaien: F loortje Wijgerde, een vrije ziel die integer is en prachtige, gevoelige stukken schrijft. Floortje geeft je het gevoel alsof je thuiskomt. Romy Chatelin, die de meest bizarre onderwerpen aanhaalt en je compleet verbaast als ze zegt dat ze fiscale economie studeert (serieus, wie studeert er zoiets en kan tegelijkertijd zo leuk zijn?) Steffy Jansen, die ik al een tijd ken, waar ik met plezier mee heb samengewoond en die elke keer qua vormgeving een goede blik heeft geworpen op de voorgaande magazines. Ik ben blij dat ze nu deel uitmaakt van het Lilyrose team. En ik ga haar missen als ze op wereldreis gaat. Marit Hoekjan mag niet vergeten worden omdat ze kritisch is, goede ideeën aandraagt, hoofdzaken van bijzaken kan onderscheiden en elke keer in haar artikelen een
nuchtere kijk op de wereld laat zien. Karin Sijtsma maakt me elke keer opnieuw blij met haar aanstekelijke lach. Met Karin kan ik kinderthee drinken, omdat zij begrijpt dat thee direct gedronken moet worden en niet een half u u r l a t e r. Ferry Lutters een meneer van weinig woorden die gewoon doet wat ‘ie moet doen, en dat met stijl en discipline aanpakt. Dennis Rust gloednieuw en n u a l o n m i s b a a r. B i j z o n d e r creatief, enthousiast en energiek. Ook Itsourbusiness is al twee jaar mijn rots in de branding. Zij zorgen er dag en nacht voor dat Lilyrose ook op I T gebied helemaal vlekkeloos blijft draaien. Ve r d e r v e r d i e n e n d e z e m e n s e n een grote dankbetuiging omdat zij in het verleden, of nog steeds, een prachtige bijdrage lever(d)en aan Lilyrose: Mitzi Pepers Lieke van Driel
170
Lori Dingemans Lars Helder Lammy Souilljee Fieke Naaijkens Lindsay Grunewald Mariëlle Wisse Lilit Matirosova Lotte Hertog Willemijn de Koning Anne-Marij de Koning L o i s d e Vr i e s Senta Bemelman Marija Kokic Remco Muijshondt Ricardo Boersma To m v a n d e r B e e k JC from Holland T h e N e w Yo r k B a b y Judith Rothmans Marlon Marci Vr i e n d e l i j ke Vr i e n d : Dankjewel dat je mij begrijpt en mij altijd mijzelf laat zijn. Ik vind het geweldig dat je altijd zo met me hebt meegeleefd als het ging om Lily rose en LilyMAG. Dankjewel dat ik bij je in huis mocht wonen toen ik geen woonplek had. En dat je een internetaansluiting had die nooit wegviel.
Vo o r m i j n l i e v e v r i e n d i n An An: Thank you for all the harsh criticism and the months of preparation and meetings for the new website that we are still running to t h i s d a y. T h a n k y o u f o r scraping me off the ground whenever I fell down, and thank you for all your time and effort to make this something we could all work really hard on. And also: the Chinese food. The Chinese food. And the Chinese food.
katten. Als je al meer dan twee jaar bij ons bent: dankjewel! Zonder jou hadden we niet kunnen doen wat we nu allemaal doen. Mocht dit de eerste keer zijn dat je kennismaakt met ons: welkom bij de familie!
Blijven jullie allemaal nog e v e n b i j L i l y r o s e h a n g e n ? We zijn nog maar net begonnen.
Jacky
Ve r d e r b e d a n k i k p a p a . A l s ik zijn genen niet had geërfd, had ik heel anders over dingen nagedacht. Pa maakte me er ooit op attent dat ‘’tussen de middag’’ niet bestaat omdat het óf ochtend, óf middag is, hij heeft me geleerd dat ik nooit iets moet doen waar ik geen zin in heb, en hij zet de tv altijd uit als ik op visite ben, omdat hij weet dat ik een hekel heb aan geluiden. Een bijzonder intelligente man die een beetje een brombeer is, maar mij begrijpt zoals geen enkel ander persoon dat doet. En als laatste bedank ik jou, l e z e r. M o ge n a l j e dagen gevuld zijn met knuffels, regenbogen en
171
172
173
174
credits
Cover & Spreads
WishABag
Tessa Wiegerinck Facebook: TessaWiegerinckFotografie
Patty Smeets WishABag.com
Twitter: @TessaWiegerinck tessawiegerinck.com
Op reis door Zuidoost Azië
Feria! Zo veel feesten te vieren
Bart & Annique bartenanniquezijnklaarmet.nl
Judith Rotmans Twitter: @judithrotmans
Inspiratie pagina
leesleeslees.nl
Wayuu Mochila bag, Tim Holtz collection, Etsy.com, Anna April (Galapril.com), Aparmentthera-
Gedichten
py.com, overcometheimpossible.tumblr.com,
Leezbaar Twitter: @Leezbaar
Vintageandchicblog.com, Awaken mindset,
vergetenwoorden.wordpress.com
Society6.com, Patrice Murciano, Jerome Birti,
Instagram: @moomooi, Skindeeptales.tumblr.com, breathingbooks.tumblr.com
Extra foto’s Stock foto´s
Rui Jun Luong Trippen in Parijs, JTK art, pag.121
Pexels.com
Instagram: @ruijunluong
Pixabay.com
Twitter: @fuckhighclass ruijunluong.nl
175
Ik schreef je l i e fd e s b r i e v e n op toiletpapier het leest slecht het schrijft rot m a a r b i j d e b r e a k- u p wel herbruikbaar
Leezbaar 176
177
178
179
180