สื่อการเรียนรู้สาระท้องถิ่น โดย
คํ า นํ า
ภารกิจสำ�คัญต่อสังคมประการหนึ่งของ สำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้ คือ การปลูกฝัง นิสัยรักการอ่าน และการกระจายโอกาสในการเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ที่ทันสมัยและสอดคล้องกับ ความสนใจของเด็ก เยาวชน และประชาชน ในรูปแบบห้องสมุดมีชีวิตที่สร้างสรรค์บนพื้นฐาน การมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ โดยสำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้ได้ร่วมกับองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นในภูมิภาคต่างๆ เพื่อขยายผลการดำ�เนินงานดังกล่าว การสร้างสรรค์สื่อสาระการเรียนรู้ท้องถิ่น ให้มีรูปแบบการนำ�เสนอที่ทันสมัย และ ดึงดูดความสนใจ เป็นเครื่องมือที่สำ�คัญอย่างหนึ่งซึ่งสำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้เล็งเห็น ว่ามีส่วนในการสร้างแรงบันดาลใจให้เด็กและเยาวชนสนใจการอ่านและใฝ่หาความรู้อย่าง ต่อเนื่อง โดยนำ�เรื่องราวภูมิปัญญาสาระท้องถิ่นใกล้ตัว ที่สอดคล้องกับวัย การดำ�รงชีวิต พร้อมกับสอดแทรกแนวคิดด้านคุณธรรม จริยธรรม มาเป็นเนื้อหาของสื่อการเรียนรู้สำ�หรับ เยาวชนตามช่วงวัย ตั้งแต่ 0 – 12 ปี สื่อการเรียนรู้สาระท้องถิ่น ภาคใต้ ชุดนี้ สำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้ได้ร่วมกัน สร้างสรรค์กับนักวิชาการและนักเขียนในท้องถิ่น เพื่อให้เด็กและเยาวชน รวมทั้งประชาชน ทั่วไป ในภาคใต้ ได้รับความรู้ และความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมและท้องถิ่นตน รวมทั้งก่อ ให้เกิดความเข้าใจและการยอมรับในวิถีชีวิตวัฒนธรรมที่หลากหลายตามบริบทพื้นที่และ สภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันออกไป สำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้ มุ่งหวังว่าหนังสือชุดนี้จะเป็นสื่อการเรียนรู้อีกชุดหนึ่ง ที่จะส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งหมายถึง เป็นหนังสือที่ผู้อ่าน อ่านอย่างมีความสุข สนุกในการอ่าน และก่อให้เกิดความตระหนักในคุณค่าของท้องถิ่นตนเอง ได้อย่างแท้จริง สำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้
เรื่องและภาพ วชิราวรรณ ทับเสือ กฤษณะ กาญจนาภา
ก้าบ ก้าบ
ไปเล่นซ่อนหากันเถอะ
รอก่อนนะ
ไปเล่นไล่จับกันเถอะ
รอก่อนนะ
ไปเล่นวิ่งแข่งกันไหม
รอก่อนนะ
โอ๊ะ!
โชคดีนะ ที่นํ้ายังเหลืออีกตั้งครึ่งแก้ว
ชื่นใจจัง
เด็กได้เรียนรู้อะไรจาก “รอก่อนนะ” เด็กเล็กวัย ๒−๓ ขวบ เป็นวัยที่ยึดตัวเองเป็นศูนย์กลาง เราจึงจะเห็นหนังสือสำ�หรับเด็กเล็กส่วนใหญ่นำ�เสนอเรื่องราว ของตัวเด็กเองตามลำ�พัง ซึ่งบางครั้งอาจจะแทนด้วยตัวละครที่ เป็นสัตว์เล็กๆ แม้จะมีเพื่อนที่เป็นสัตว์หรือตุ๊กตาบ้าง แต่เด็กที่ เป็นตัวละครมักจะไม่ได้เล่นกับเพื่อนอย่างใกล้ชิดมากนัก เพราะ เป็นธรรมชาติตามวัยของเด็กเล็ก เด็กได้เรียนรู้เรื่องสัตว์ต่างๆ สัตว์ต่างๆ ที่ปรากฎอยู่ในเรื่องนี้ ส่วนใหญ่เป็นสัตว์ที่มีชีวิต อยู่ตามธรรมชาติโดยเฉพาะในสวนเช่น ผีเสื้อ กิ้งกือ หอยทาก กบ ยกเว้นเป็ดที่เป็นสัตว์เลี้ยงเพียงตัวเดียวในเรื่อง หากสังเกต ทิศทางการเดินของตัวละครทุกตัวจะเห็นว่า เดินไปในทิศทาง เดียวกันหมด คือ จากซ้ายไปขวา แต่เคลื่อนที่ในระดับความเร็ว ที่แตกต่าง กล่าวคือ หอยทากเคลื่อนที่ได้ช้าที่สุด ซึ่งเป็นไปตาม ธรรมชาติของสัตว์ชนิด เด็กๆ ก็มักจะคอยสังเกตสัตว์ที่ตัวเอง ชื่นชอบอยู่ในใจ
เมื่ออ่านหนังสือเล่มนี้ให้เด็กๆ ฟังจบแล้ว ควรจะมีโอกาส ได้พาเด็กๆ ออกเดินสำ�รวจดูสัตว์เล็กๆ ที่อยู่ตามธรรมชาติเช่น มด แมลงหรือต้นไม้ที่มีทั้งต้นใหญ่ ต้นเล็ก ต้นหญ้า และดอกไม้สีต่างๆ เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ธรรมชาติที่อยู่รอบตัว เด็กได้เรียนรู้คุณธรรม ‘คุณธรรม’ เป็นคำ�ที่เป็นนามธรรม และแทบจะไม่มีความ หมายใดๆ สำ�หรับเด็กเล็ก คำ�ว่า ‘มีนํ้าใจ’ ‘รับผิดชอบ’ ‘กตัญญู’ ‘อดทน’ คำ�เหล่านี้หมายถึงอะไร เด็กเล็กไม่ได้สนใจ แต่เมื่อเด็กๆ ได้ เห็นตัวอย่างจากตัวละครที่มีวัยใกล้เคียงกับตัวเองซึ่งแสดงกริยาต่างๆ ให้เด็กผู้อ่านได้ซึมซับและประทับใจ การกระทำ�เหล่านี้จะถูกปลูกฝัง ลงในจิตใจของเด็ก
หนังสือภาพสำ�หรับเด็กเล็กส่วนใหญ่จะมีรูปแบบ คล้ายคลึงกับบัตรคำ� ต่างกันตรงที่บัตรคำ�ทำ�หน้าที่ สอนคำ�ศัพท์ให้แก่เด็ก แตกต่างจากหนังสือภาพ ที่ทำ�งานมากกว่านั้น เพราะหนังสือภาพสำ�หรับเด็ก จะต้องประกอบด้วยเรื่องราวที่ร้อยเรียงต่อเนื่องกัน มีเหตุการณ์ มีฉาก มีอารมณ์ความรู้สึก มีอุปสรรค หรือปัญหา รวมทั้งมีทางออกเพื่อให้เรื่องคลี่คลายลง จึงช่วยเสริมเสน่ห์ให้แก่หนังสือเพิ่มขึ้น เช่นเดียวกับ รอก่อนนะ เล่มนี้ ชื่อ รอก่อนนะ เรื่องและภาพ วชิราวรรณ ทับเสือ และ กฤษณะ กาญจนาภา
ประวัติผู้เขียน วชิราวรรณ ทับเสือ และ กฤษณะ กาญจนาภา จบการศึกษาจากคณะมัณฑนศิลป์ ภาควิชา ออกแบบนิเทศศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ทั้งสองคนมีผลงานนิทานรางวัลรักลูกอวอร์ด ร่วมกัน อาทิ ขนมของแม่ สี่สหายผจญภัย รางวัลชมเชยจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือ แห่งชาติ พ.ศ. 2550 เรื่อง สี่สหายตะลุยสวนสนุก ผลงานเรื่องล่าสุด แม่จ๋าอยู่ไหน ปัจจุบัน ทำ�หนังสือนิทานสำ�หรับเด็ก งานภาพประกอบ สะสมของเล่นและเลี้ยงแมว
โครงการ สร้างสรรค์สื่อการเรียนรู้สาระท้องถิ่น เลขมาตรฐานประจำ�หนังสือ 978-616-7197-83-8 คณะบรรณาธิการอำ�นวยการ ทัศนัย วงศ์พิเศษกุล เฉียดฉัตรโฉม ปริพนธ์พจนพิสุทธิ์
บรรณาธิการดำ�เนินงาน ระพีพรรณ พัฒนาเวช
เจ้าของโครงการ สำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้ (สอร.) สังกัดสำ�นักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน)
ออกแบบรูปเล่ม วชิราวรรณ ทับเสือ
ส่วนบริการ ศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ ชั้น 8 Dazzle Zone โทรศัพท์ 0 2257 4300 โทรสาร 0 2257 4332
พิมพ์ครั้งแรก 2554 จำ�นวน 3,000 เล่ม Copyright by Vachirawan Tapsua & Krisana Kanjanapa 2010 Printed in Thailand
ส่วนสำ�นักงาน 999/9 อาคารสำ�นักงานเซ็นทรัลเวิลด์ ชั้น 17 ถนนพระราม 1 ปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 โทรศัพท์ 0 2264 5963-65 โทรสาร 0 2257 4332 www.tkpark.or.th