Περιοδικό "Ιππικό - Τεθωρακισμένα" Νο 116

Συνάντηση με Αυθεντικά Τεκμήρια Ιστορίας του Όπλου μας Οι βραβευθέντες και μέλη του Συνδέ σμου μας, μπροστά από Μνημείο του πο λέμου της Κορέας Επίσκεψη στο ιδιωτικό μουσείο του βε τεράνου της Κορέας Κωνσταντίνου Φάρρου με τα μοναδικά τεθωρακισμένα οχήματα Η προληπτική αμυντική προπαρασκευή εντάσσεται μέσα στο πλαίσιο της νόμι μης άμυνας και κανένας κανόνας Διε θνούς Δικαίου δεν την απαγορεύει! Μιλάμε για θερμό επεισόδιο, ενώ ο υβριδικός πόλεμος είναι ήδη εδώ... Νομική και Πολιτική αντίκρουση των ισχυρισμών της Τουρκίας για το καθεστώς των Ελληνικών νησιών του Αιγαίου ΤΡΙΜΗNΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΙΠΠΙΚΟΥ - ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ • ΤΕΥΧΟΣ 116 • ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022 • ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 30, Τ.Κ. 104 32 ΣΕΛ. 8-9 ΣΕΛ. 4 ΣΕΛ. 30

Περιεχόμενα τεύχους 116ΙΠΠΙΚΟ ΤηλέφωνοΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑΠΕΡΙΟΔΙΚΟΓραφείο:Βερανζέρου30ΤΚ10432ΑθήνακαιFax:2105226351Δικτυακήτοποθεσία:http://www.saith.gre-mail:info@saith.grTεύχοςΝο116Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος2022Ιδιοκτήτης-ΕκδότηςΣύνδεσμοςΑποστράτωνΑξιωματικώνΙππικούΤεθωρακισμένωνΔιευθυντήςεκδόσεωςΥποστράτηγοςε.α.Χρ.ΠαπαδογεωργόπουλοςΣυντακτικήΕπιτροπή:ΠρόεδροςΑντιστράτηγοςε.α.ΣεραφείμΠαπαποστόλουΜέλη:Υποστράτηγοςε.α.ΜόσχοςΚοσμάςΈφεδροςΥπίλαρχοςΘεοδοσίουΘεόδωροςΕπιμέλειαΈκδοσης:ΈφεδροςΊλαρχοςΛιβέριοςΠετρίδης Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο για να είστε πάντα ενημερωμένοι για τα τεκταινόμενα στο Όπλο μας, στην διεύθυνση: http://www.saith.gr Ο τραπεζικός λογαριασμός του Συνδέσμου είναι: ΙΒΑΝ GR3101718320006832-130556-296ΤΡΑΠΕΖΑΠΕΙΡΑΙΩΣ Με την ευκαιρία απευθύνομε έκκληση στα μέλη μας και τους αποδέκτες του περιοδικού μας να αποστέλλουν την ετήσια συνδρομή τους των 20 ΕΥΡΩ, διότι η συνέχιση εκδόσεως του περιοδικού μας Ευχαριστούμεκινδυνεύει. Το Διοικητικό Συμβούλιο Νομική και Πολιτική αντίκρουση των ισχυρισμών της Τουρκίας για το καθεστώς των Ελληνικών νησιών του Αιγαίου Σελ. 4-5 Τα ελληνοτουρκικά σήμερα: Έξι κρίσιμα σημεία Σελ. 6-7 Μιλάμε για θερμό επεισόδιο, ενώ ο υβριδικός πόλεμος είναι ήδη εδώ... Σελ. 8-9 Ήταν πραγματικό το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και γιατί άλλαξε η στάση του Ερντογάν Σελ. 10 Η Τουρκία θα φτάσει μέχρι τέλος... Σελ. 14 Η Κίνα δεν είναι Ρωσία και η Ταϊβάν δεν είναι Ουκρανία Σελ.15 ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ - η ημέρα! Σελ. 16 Τι κερδίζουν οι ΗΠΑ από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία Σελ.18 Η επίσημη γραβάτα του Συνδέσμου Σελ. 19 Γιατί η Ταϊβάν είναι πολύτιμη για όλους Σελ. 20 Εθνικός Διχασμός: Το βαρύ τίμημα που είχε για τον Ελληνισμό Σελ. 23 ΥΓΕΙΑ: Η καρδιά και τα μυστικά της Σελ.26 Τα Νέα του Συνδέσμου Σελ.30

Τα μεγάλα γεγονότα δεν έχουν συναισθηματικές ή ιδε ολογικές αιτίες που τα γεννούν. Ακόμη και αν τις επικαλούνται. Ας υποθέσουμε ότι αυτά αποτελούν τις αφορ μές.Μετά από το πρώτο μούδιασμα της κατάρρευσης των κομμουνιστικών καθεστώτων, άρχισε η διαδικασία επαναπροσδιορισμού της παγκόσμιας ισορροπίας. Η υπόθεση της Ουκρανίας δεν είναι ούτε το ανικανοποί ητο ρωσικό όνειρο να ενώσει την κοιτίδα των Ρως με το σύγχρονο ρωσικό κράτος, ούτε η αγωνία των Ουκρανών που απέκτησαν κάποια στιγμή συνείδηση της δια φορετικότητάς τους να ενταχθούν σε δομές ασφάλειας απέναντι στον ρωσικό κίνδυνο. Και τα δύο υπάρχουν αλλά είναι το εποικο δόμημα. Η βάση είναι η διαμάχη για την ηγεμονία μεταξύ ΗΠΑ, Κί νας και Ρωσίας. Η διαμάχη αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη και θα κρατήσει χρόνια. Και μην αποκλείσετε όλους τους συνδυασμούς τριών πραγμάτων ανά δύο. Ανά δύο Κίνα, Ρωσια και ΗΠΑ θα συμμαχούν ή θα συνεργάζονται υποδό ρια για να πετύχουν κοινούς στόχους κατά του τρίτου. Ας αρχίσουμε, λοιπόν, από τις ΗΠΑ. Για τις ΗΠΑ η Ευρώπη παίζει δευτερεύοντα ρόλο στην νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας. Οι ΗΠΑ νοιώθουν να κινδυνεύουν απο την διεκδίκηση ηγεμονίας της Κίνας στον Ειρηνικό και την έξοδο της Ρωσί ας απο τον αρκτικό κύκλο, μέσω του Βερίγγειου Πορθμού, στονΣτηνΠωςΑτλαντικό.αντιδρούν;Ευρώπηδίνουν έμφαση στον Βορρά και στα Νοτιο ανατολικά.ΣτονΒορρά για να ενισχύσουν το ΝΑΤΟϊκό αποτύπωμα στον αρκτικό κύκλο, και να μπορούν να ελέγχουν καλύτερα τις κινήσεις της Ρωσίας, πρόσθεσαν την Σουηδία και την Φινλανδία στο ΝΑΤΟ. Γι αυτό ήταν αδύνατο να πετύχει αυ τά που ήθελε ο Ερντογάν. Βρισκόμαστε στο σημείο που οι ΗΠΑ δεν παίζουν. Υπαγορεύουν. Ο νότος και, κυρίως, η νοτιονατολική περιοχή έχουν ενδια φέρον διότι αποτελούν την δίοδο που φέρνει σε επαφή την Ευρώπη, μέσω του Σουέζ με τον Ινδοειρηνικό. Στον Ινδοειρηνικό, όπου είναι το κρίσιμο αναδυόμενο πε δίο, έχουν δημιουργήσει την AUKUS (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Ιαπωνία, Αυστραλία). Στην Ευρώπη έχουν το ΝΑΤΟ. Απο μένει κάτι στη Μέση Ανατολή ως ενδιάμεσος χώρος μεταξύ Ευρώπης και Ινδοειρηνικού. Προωθούν την Τετραμερή Δυτικής Ασίας (Ισραήλ, ΗΑΕ, Ινδία και ΗΠΑ), στην διάσκεψη της οποίας στα θα συμμετέ χει και ο Μπάϊντεν. Αυτές οι κινήσεις των ΗΠΑ στοχεύουν στο να δημιουργή σουν τις προϋποθέσεις ανάσχεσης της Κίνας η οποία, μέ χρι στιγμής, προβάλλει ήπια ισχύ. Η ήπια ισχύς της Κίνας είναι, επίσης, ενοχλητική. Βασίζεται, στην δημιουργία διαφόρων οδών (χερσαίων, σιδηρο δρομικών και θαλάσσιων) για την επικοινωνία και προώθη ση των εμπορευμάτων της στη Δύση μέσω Ευρώπης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, από την οποία θα διήρχοντο οι οδοί, διέκοψε την κινεζική προσπάθεια.Θαείναιπροσωρινή αυτή η δια κοπή;Δεντο γνωρίζουμε. Θα εξαρτηθεί από την μορφή της λύσης που θα επιτευχθεί.ΚαιοιΗΠΑ και η Ρωσία θα έχουν λόγο στην ολοκλήρωση και την ασφάλεια της κινεζικής προσπά θειας.Μένει ο θαλάσσιος δρόμος που επέλεξε η Κίνα που καταλήγει μέ σω του Σουεζ στον Πειραιά ή προ ωθείται βορειότερα στην Ευρώπη. Έχει κανείς αμφιβολία ποιος θα ελέγξει τον δρόμο αυτό; Το πάζλ δεν έχει ολοκληρωθεί. Απλώς, να προσθέσουμε πως θαλάσσιοι, χερσαίοι ή σι δηροδρομικού οδοί κατασκευάζονται για επικοινωνία και μεταξύ ασιατικών χωρών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η Ευρώπη.Οκόσμος έχει μετακινηθεί. Η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται σε προνομιακό σημείο για να διαδραματίσουν σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο. Και διότι βρίσκονται πάνω στην επίμαχη διαδρομή Ευρώπης, Ανατολικής Μεσογείου- Σουέζ και διότι η Ελλάδα βρίσκεται πάνω στον κάθετο άξονα από τις Βαλτικές χώρες ως την Ανατολική Μεσόγειο (που διέρχεται από την Αλεξαν δρούπολη) για να προσδιοριστεί το όριο Ανατολής-Δύσης χωρίς τις ανατολίτικες πονηριές της Τουρκίας. Γι αυτό ο Ερντογάν θυμώνει με την Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα της χάλασε τη δουλειά με την Αλεξανδρούπολη. Αυτήν την γεωπολιτική σημασία της πρέπει να αξιοποιήσει η χώρα. Η ανάδειξη της γεωπολιτικής σπουδαιότητας της Χώ ρας, ειδικά σε αυτή τη τεταμένη περίοδο δομικών αλλα γών στο διεθνές σύστημα, πρέπει να περνάει από την ανάλογη αναπροσαρμογή της ελληνικής στρατηγικής, η οποία δεν πρέπει να έπεται ούτε να επαιτεί, αλλά να απαιτεί τα δικαιώματά της, να μη παραιτείται αυτών και να μη θεωρείται ως δεδομένη ώστε να έχει το status της υπολογίσιμης δύναμης και όχι κράτους υποτελούς, περιορισμένης κυριαρχίας''. Οι πολιτικοί μόνοι τους δεν θα το κάνουν. Πρέπει να το συ νειδητοποιήσει ο κόσμος και να πιέσει. Το Διοικητικό Συμβούλιο Στους Αναγνώστες μας

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Στο άρθρο αυτό θα παραθέσω με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο, τα κατά τις γνωστές ελληνικές θέσεις, αλλά και κατά προσωπικές μου απόψεις, ισχυρότατα επιχειρήματα της χώρας μας για την κυριαρχία μας και τον εξο πλισμό των νησιών του Αιγαίου. 1. Ο αμυντικός αυτός εξοπλισμός έγινε κυρίως μετά το 1973-1974, οπότε εκ δηλώθηκε η αμφισβήτηση των δικαιω μάτων μας επί της Υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και έγινε η εισβολή στην Κύ προ, από την Τουρκία. 2. Για τα νησιά Λήμνο και Σαμοθράκη, η Σύμβαση του Μοντραί του 1936, κα τήργησε και αντικατέστησε πλήρως το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης που είχε επιβάλει η Σύμβαση της Λω ζάννης του 1923 για τα Στενά των Δαρ δανελίων (άρθρο 4 §3), και ταυτόχρο να για την Λήμνο και την Σαμοθράκη. Πλήθος αποδεικτικών στοιχείων συνηγορούν σ’ -Διπλωματικήαυτό: αλληλογραφία που προηγήθηκε της σύναψης της Σύμβα σης του Μοντραί, και ιδίως επιστολή του Πρέσβη της Τουρκίας στην Ελλά δα Roussen Esref προς τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Ι. Μεταξά, με την οποία ρητά η Τουρκία συμφωνεί με τον εξοπλισμό των δύο νησιών. -Ρητή κατάργηση, στο κείμενο της Σύμβασης του Μοντραί, της Σύμβασης της Λωζάννης και την αποστρατιωτικο ποίηση της Λήμνου και Σαμοθράκης. -Το ίδιο προκύπτει και από τις προπα ρασκευαστικές εργασίες της Σύμβα σης του -ΔήλωσηΜοντραί.τουΤούρκου Υπουργού Εξωτερικών Ρουστού Αρράς στη Με γάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας, κατά την κύρωση της Σύμβασης του Μοντραί, ότι οι διατάξεις που αφορούν την αποστρατιωτικοποίηση των νή σων Λήμνου και Σαμοθράκη, καταρ γούνται επίσης. -Η ίδια η πρακτική των δύο χωρών που ακολούθησε: Από το 1936 και 1937 αντίστοιχα χαρακτήρισαν ως επι τηρούμενες ζώνες την Ίμβρο και Τένε δο και τη Λήμνο και Σαμοθράκη. -Η Νομική Υπηρεσία του ΝΑΤΟ, σε γνωμοδότησή της την δεκαετία του 1980, κατέληξε ότι η Συνθήκη της Λω ζάννης αντικαταστάθηκε συνολικά από την Σύμβαση του Μοντραί. 3. Για μία ομάδα νησιών (Θάσο, Ψαρά, Άγιο Ευστράτιο και πολλές νησίδες) δεν υπήρξε ποτέ καθεστώς αποστρα τικοποίησης. 4. Για τέσσερα νησιά (Λέσβο, Χίο, Ικαρία, Σάμο), το άρθρο 13 της Συνθή κης της Λωζάνης επέβαλε μερική απο στρατικοποίηση, απαγορεύοντας ναυ τικές βάσεις (όχι όμως και αεροπορι κές) και οχυρωματικά έργα. 5. Για τα νησιά της Δωδεκανήσου (συμπεριλαμβανομένου του συμπλέγμα τος του Καστελλορίζου), η Συνθήκη Ει ρήνης των Παρισίων (1947) επέβαλε αποστρατιωτικοποίηση, όμως σ’ αυ τήν δεν υπήρξε ποτέ συμβαλλόμενο μέρος η Τουρκία, η οποία δεν αντλεί, συνεπώς, κανένα δικαίωμα από αυ τήν. Η ίδια αυτή η Συνθήκη ορίζει στο άρθρο 89 ότι αποκλείεται γενικά η χο ρήγηση δικαιωμάτων σε τρίτα κράτη. Άλλωστε είναι γνωστό ότι την απο στρατιωτικοποίηση της Δωδεκανήσου την ζήτησε και την επέβαλε η τότε Σο βιετική Ένωση, ενόψει του Ψυχρού Πολέμου, για να διαπλέουν τα πολεμικά πλοία της στο Αιγαίο και προς τη Μαύρη Θάλασσα. 6. Δύο είναι οι νομικοί τίτλοι στους οποί ους βασίζει η Ελλάδα την μετά το 1974 στρατικοποίηση ορισμένων από τα αποστρατικοποιημένα νησιά της, με αποκλειστικά αμυντική διάταξη: α) Η θεμελιώδης αλλαγή των περιστά σεων (άρθρο 62 της Σύμβασης της Βιέννης 1969, για το Δίκαιο Διεθνών Συνθηκών). Έτσι, από το 1923 και το 1947 μέχρι σήμερα, αλλά ιδιαίτερα με τά την Κυπριακή εισβολή της Τουρκίας του 1974 και την διεκδίκηση της Υφα λοκρηπίδας του Αιγαίου (και ήδη της «Γαλάζιας Πατρίδας»), έχουν αλλάξει ριζικά οι περιστάσεις στις οποίες είχε στηριχθεί η επιβολή αποστρατιωτικο ποίησης (Ελληνοτουρκικός Πόλεμος 1919-1922 και Β’ Παγκόσμιος Πόλε μος). Η Τουρκία είναι η επιτιθέμενη και κατοχική δύναμη στην Κύπρο, επί 48 χρόνια ήδη, ενώ απειλεί παντοιο τρόπως την Ελλάδα: Με το casus belli (απειλή πολέμου) αν γίνει επέκταση της Ελληνικής Αιγιαλίτιδας Ζώνης, με την άρνηση του Δικαίου της Θάλασσας (ή την πλήρη διαστροφή του),. Με την αβάσιμη και παράνομη «Γαλάζια Πα τρίδα» και το ανυπόστατο Τουρκολιβυ κό μνημόνιο και πιο πρόσφατα με την απαίτηση για άρση της ελληνικής κυριαρχίας επί των νησιών του Αιγαίου που έχουν στρατικοποιηθεί αμυντικά. Τέλος, με την απαίτηση για αναγνώρι ση των «τετελεσμένων» της κατοχής στη Βόρεια Κύπρο, μέσω της «λύσης» δύο ισότιμων και κυρίαρχων κρατών στο διχοτομημένο νησί! Στο σημείο αυτό θα μνημονεύσω την τεκμηρίωση του αείμνηστου Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, αλλά και επί χρόνια Προϊσταμένου της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών, Κωνσταντίνου Οικονομίδη, για τα καθεστώτα αποστρατιω τικοποίησης. Τονίζει ότι: «Αυτά τα Κα θεστώτα (όταν δεν συνοδεύονται από διεθνή εγγύηση), δεν μπορούν να λει τουργήσουν παρά μόνο μέσα σε ένα αυστηρά ειρηνικό περιβάλλον. Αυτό αναφέρεται ρητά στο άρθρο 13 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης και η ίδια διαπίστωση συνάγεται σιωπηρά από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισί ων (1947). Αν, επομένως, το περιβάλ λον παύσει να είναι ειρηνικό και υπάρ ξει απειλή επιθετικής ενέργειας κατά αποστρατικοποιημένων εδαφών, τότε αναμφισβήτητα βρισκόμαστε μπροστά σε μία θεμελιώδη αλλαγή των περιστά σεων (άρθρο 62 Σύμβασης Βιέννης 1969). Πράγματι, όταν η Ελλάς αρχίΝομική και Πολιτική αντίκρουση των ισχυρισμών της Τουρκίας για το καθεστώς των Ελληνικών νησιών του Αιγαίου Γράφει ο Δρ. ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΝΟΓΛΟΥ(*) • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ4 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ζει το 1973-1974 να οχυρώνει τα πιο σημαντικά από τα αποστρατικοποιη μένα νησιά του Αιγαίου, η κατάσταση έχει πια ριζικά μεταβληθεί.». Η τουρ κική εισβολή στην Κύπρο, που πλήτ τει βάναυσα όλον τον Ελληνισμό. Το βαρύτερο διεθνές αδίκημα, της ένο πλης επίθεσης και βίαιης κατοχής, επί 48 χρόνια, του 37% του εδάφους της Κύπρου. Ταυτόχρονα εκδηλώθηκε η τουρκική απειλή στο Αιγαίο, για το οποίο η γείτων απειλεί με κήρυξη πο λέμου στην Ελλάδα αν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν των 6 ναυτι κών μιλίων και σωρεία άλλων παρανομιών. Συγκροτεί απέναντι από τα ελληνικά νησιά την Στρατιά του Αιγαί ου, εφοδιασμένη ειδικά για αποβατι κές επιχειρήσεις. Οι συχνές δηλώσεις Τούρκων επισήμων αποκαλύπτουν τις σαφείς επεκτατικές βλέψεις κατά των ελληνικών νησιών, ενώ δηλώνε ται ότι η κατάληψη νησιών θα είναι «περίπατος» για τον τουρκικό στρατό. Οι δύο ενέργειες στην Κύπρο και το Αιγαίο είναι συγχρονισμένες και συν Επομένως,δυασμένες.εξέλιπε η κατάσταση ειρή νης που αποτέλεσε την ουσιώδη βά ση για αποδοχή το 1923 και το 1947 των καθεστώτων αποστρατικοποίη σης, και έτσι δημιουργήθηκε ισχυρό τατος λόγος για την λήξη ισχύος αυτών των διατάξεων. Άλλωστε πρό κειται για άμυνα των νησιών και όχι προετοιμασία επίθεσης, όπως από την απέναντι Τουρκική Στρατιά του Αι β)γαίου!Ηδεύτερη και κύρια νομική βάση της Ελλάδος είναι η νόμιμη άμυνα (άρθρο 51 του Χάρτη ΟΗΕ). Η νόμιμη άμυνα προϋποθέτει επίθεση. Στην περίπτω ση του Αιγαίου έχουμε απειλή επίθεσης, που και αυτή είναι παράνομη πράξη (άρθρο 2 §4 Χάρτη ΟΗΕ). Η απειλή νομιμοποιεί την προετοιμασία άμυνας προληπτικά, ώστε, αν χρει αστεί να μπορέσει να ασκήσει το δι καίωμα της άμυνας. Η προληπτική αμυντική προπαρασκευή εντάσσεται μέσα στο πλαίσιο της νόμιμης άμυ νας και κανένας κανόνας Διεθνούς Δι καίου δεν την απαγορεύει! Αλλιώς θα ήταν πολύ αργά για την άμυνα των νη σιών. Επιπλέον, το ίδιο ισχύει (νόμι μη άμυνα) για να μπορεί να αποτρα πεί αποτελεσματικά η παραβίαση της κυριαρχίας της Ελλάδος στην χωρική της θάλασσα και στον Εθνικό Εναέριο Χώρο, αλλά και στα κυριαρχικά δικαι ώματά της στην Υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της. Η νόμιμη άμυνα έχει αυξημένη νομική ισχύ (χαρακτήρα αναγκαστικού δικαί ου, jus cogens) και υπερισχύει όλων των άλλων Διεθνών Κανόνων (άρθρα 53 και 64 της Σύμβασης της Βιέννης, 1969). Επίσης το άρθρο 103 του Χάρ τη του ΟΗΕ ορίζει ότι το δικαίωμα νό μιμης άμυνας παραμερίζει κάθε αντί θετη συμβατική δέσμευση, όπως π.χ. το άρθρο 13 της Λωζάννης (1923) και το αντίστοιχο της Συνθήκης των Πα ρισίων (1947), που προέβλεπαν την αποστρατικοποίηση. γ) Η τρίτη ενδεχόμενη νομική βάση για την στρατικοποίηση των νησιών μπο ρεί να αναζητηθεί στη θεωρία των αντιποίνων (βλ.Κων/νος Οικονομί δης). Στην παράνομη προπαρασκευή επίθεσης (απειλή χρήσης βίας) κατά των ελληνικών νησιών, η Ελλάς αντι τάσσει προπαρασκευή άμυνας, νόμι μη! Ως αντίποινο παύει να είναι παρά νομη η ελληνική προπαρασκευή άμυ νας (στρατιωτικοποίηση). δ) Οι Η.Π.Α. διαμόρφωσαν στο Αφ γανιστάν (2001) και στο Ιράκ (2003) τη θεωρία της προληπτικής επίθε σης (πλήγματος) και την εφάρμοσαν, άσχετα με την νομιμότητά της. Κατά μείζονα λόγο η Ελλάδα δικαιούται να εφαρμόζει την απλή προπαρασκευή άμυνας απέναντι στην συνεχώς διευ ρυνόμενη τουρκική απειλή κατά της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου! Και βέβαια, αν κριθεί αναγκαίο, να προλάβει την εκδήλωση επι κείμενης τουρκικής επιθετικής ενέρ γειας, με ελληνικό προληπτικό πλήγ μα, για την αποτροπή ή εξουδετέρω σή Τέλος,της. πρέπει να υπενθυμίσω ότι, όπως ορθά αναφέρει η πρόσφατη επι στολή του Ελληνικού Υπουργείου Εξω τερικών προς τον ΟΗΕ (απαντητική προς τις τουρκικές διεκδικήσεις για απώλεια της ελληνικής κυριαρχίας σε πολλά νησιά του Αιγαίου λόγω του εξο πλισμού τους), οι Διεθνείς Συνθήκες που καθορίζουν διεθνή σύνορα (δηλαδή καθορίζουν περιοχές κυριαρχίας), όπως της Λωζάννης και των Παρισίων, δια μορφώνουν οριστικά και αμετάκλητα τα καθοριζόμενα σύνορα και κυριαρχία, και δεν εξαρτώνται από ενδεχόμενες επι βαλλόμενες υποχρεώσεις. Οι τελευταί ες (π.χ. αποστρατικοποίηση) είναι άλ λωστε παρωχημένες και ανενεργές υπό το καθεστώς του Χάρτη του ΟΗΕ και το άρθρο 51 για την νόμιμη άμυνα (διάταξη αναγκαστικού δικαίου) που αναφέρθηκε εκτενώς παραπάνω. (*) Διεθνολόγος, Μόνιμος Λέκτορας Νομικής Σχολής Α.Π.Θ. τ. Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμ βουλίου της Κεντρικής Μακεδονίας (2019-2021). Τομεάρχης Διαπεριφερει ακών Συνεργασιών Περιφέρειας Κεντρι κής Μακεδονίας. Η προληπτική αμυντική προπαρασκευή εντάσσεται μέσα στο πλαί σιο της νόμιμης άμυνας και κανένας κανόνας Διεθνούς Δικαίου δεν την απαγορεύει! • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 5• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ στο σύνολό του. Με αυτόν όμως τον τρόπο, η Τουρκία εμμέσως διεθνοποιεί η ίδια τα «ελλη νοτουρκικά». Αυτό φάνηκε στην πεντα μερή συνάντηση του Βερολίνου στις 14 Ιουνίου 2022, θα φανεί ακόμη περισσό τερο στο πλαίσιο της Συνόδου του ΝΑ ΤΟ στην Μαδρίτη στις 29-30 Ιουνίου. Προφανώς άλλο εννοούμε στην Ελλά δα όταν αναφερόμαστε στη διεθνοποίη ση των συγκεκριμένων, μόνο, διαφορών για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Αυτή όμως η επιλογή της Τουρκίας, συνέπεια της αντίληψής της ότι ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος αποτελεί παράθυρο ευκαιρίας, είναι υπερφίαλη και παρακινδυνευμένη. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Τουρκία θα πιέζει αλλά και θα υφίσταται πιέσεις για όλα τα στοιχεία του πακέτου, περιλαμ βανομένων των ελληνοτουρκικών. 4. Παρότι η ύπαρξη διαύλων επικοινωνίας σε διπλωματικό και τεχνοκρατικό επίπε δο είναι προφανώς χρήσιμη, είναι λαν θασμένη η εύκολη αποδοχή συναντήσε ων κορυφής. Όπως λανθασμένη είναι η πρόθυμη παρακολούθηση κάθε προ σχηματικής βελτίωσης στο ύφος και το περιεχόμενο της κάθε τουρκικής δήλω σης. Για εμάς, ανεξαρτήτως της εναλλα γής σχετικά ήπιων και έκδηλα παροξυ σμικών φάσεων, η μεγάλη εικόνα παρα μένει η ίδια: εξαιρετικά επικίνδυνη. Οι δι ακυμάνσεις στις τουρκικές δηλώσεις και πρακτικές δεν θα πρέπει να αποτελούν έκπληξη ούτε αιτία παροδικής ευφορίας, όπως συχνά συμβαίνει στην ελληνική Διότιδημοσιότητα.ηΤουρκία – και όχι μόνον ο Ερντο γάν – διαμορφώνει συνθήκες πολέμου με την Ελλάδα: εκ νέου επίκληση παλαι ότερων αιτιάσεων για υπόθαλψη τρομο κρατίας, πλήρης στήριξη από την αντι πολίτευση των διεκδικήσεων ως προς τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, δημι ουργία σύγχυσης στη διεθνή κοινή γνώ μη αναφορικά με τις παραβιάσεις και τις υπερπτήσεις, κ.λπ. 5. Σε αυτό το πλαίσιο, μια ευθεία σύγκρου ση με την Ελλάδα αποτελεί για την Τουρ κία δεύτερη επιλογή σε σχέση με την παγίωση των διεκδικήσεων χωρίς σύ γκρουση, αλλά προτιμητέα επιλογή σε σχέση με την απώλεια της ευκαιρίας. Κα τά συνέπεια, ένας πόλεμος Ελλάδας –Τουρκίας δεν μπορεί να αποκλειστεί για το προβλεπτό μέλλον. Πολύ σωστά η ελ ληνική πλευρά διαμηνύει πια ότι έχουμε ξεφύγει από την αντίληψη της σημειακής εμπλοκής και της σημειακής διαχείρισής της. Βεβαίως, για το ΝΑΤΟ, ένας ενδοΝΑΤΟϊκός πόλεμος μέσα στον ρωσο-ου κρανικό πόλεμο θα σημάνει ένα άμεσο, υπαρξιακό δίλημμα: δυναμική παρέμ βαση ή τήρηση ίσων αποστάσεων; Και οι δυο επιλογές (όπως και οι διάφορες παραλλαγές τους) έχουν κόστος για το ΝΑΤΟ. Σε κάθε όμως περίπτωση, η Συμ μαχία δεν είναι αυτή τη στιγμή έτοιμη να απαντήσει σε αυτό το δίλημμα. Αυτό πρέπει να γίνει κές.πραγματοποιείταιόρουςμαχιώννιατρεπτικήςΕυτυχώςρόλουςκαισειςισορροπίαςναμηπραγμάτευσηεπιτέλουςυποχώρησηυπόΔιαπραγματεύσειςαντιληπτό.χωρίςπροϋποθέσειςτιςσημερινέςσυνθήκεςσημαίνουνχωρίςσύγκρουση.Πρέπεινακαταστείσαφέςότιηδιαμεμιααναθεωρητικήδύέχεινόημαμόνουπόσυνθήκεςδυνάμεων.ΟιδιμερείςσχέμετιςΗΠΑκαιτηνΓαλλίαμπορούνπρέπειναδιαδραματίσουνκρίσιμουςσεαυτότοσημείο.ησταδιακήενίσχυσητηςαποικανότηταςτατελευταίαχρόκαιηπεραιτέρωαναζήτησησυμβελτιώνουν,βήμα,βήμα,τουςγιατηνΕλλάδα.Αλλάηβελτίωσησεσυνθήκεςεκρηκτι 6. Όπως έχουμε επισημάνει κατ’ επανά ληψη, αυτό που στρατηγικά έχει λόγο να επιθυμεί η Ελλάδα για τις σχέσεις με την Τουρκία είναι μια βιώσιμη ειρήνη που δεν θα υποκρύπτει φινλανδοποίη ση. Κάθε αποκλιμάκωση είναι προφα νώς καλοδεχούμενη, πόσο μάλλον που υφίσταται από χρόνια ένα καλό εμπορι κό υπόβαθρο στις σχέσεις με την γείτο να. Αλλά το εμπορικό υπόβαθρο φάνη κε ανίσχυρο μπροστά στις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Άγκυρας. Δεν είναι ακόμη η ώρα για «λύση» στα ελληνοτουρκικά. Η επίτευξη ποιοτικής ισορροπίας δυνά μεων απέναντι σε μια αριθμητικά πανί σχυρη γείτονα με αναθεωρητικές τάσεις αποτελεί προϋπόθεση για διάλογο και μόνο σταδιακά – εάν οι εξελισσόμενες συνθήκες ευνοήσουν – για βιώσιμη ει ρήνη. Τώρα είναι ώρα για εγρήγορση, για εντατικοποίηση των διπλωματικών προσπαθειών, για περαιτέρω εμβάθυν ση των συμμαχιών του αύριο και για ενί σχυση της αποτροπής. Αντίθετα από αυ τό που μηρυκάζουν ορισμένοι κάθε τό σο, η αναζήτηση «λύσης» υπό πίεση και σε καθεστώς εκβιασμών μας αποπρο Ανεξαρτήτωςσανατολίζει. εσωτερικών πολιτικών και εκλογικών εξελίξεων, η Τουρκία σε γενι κές γραμμές θα εξακολουθήσει να επιδι ώκει το νέο της στρατηγικό όραμα: μια επεκτατική χερσαία και θαλάσσια δύνα μη με μια ευρύτερη, ουδετεροποιημένη περίμετρο. Βραχυπρόθεσμα, είναι ση μαντικό και για τα ευρωπαϊκά και για τα ελληνικά συμφέροντα να πρυτανεύσει η λογική αναζήτησης μιας λύσης στο ου κρανικό μέσω διαπραγμάτευσης, ώστε να κλείσει το παράθυρο ευκαιρίας που θεωρεί ότι έχει διαπιστώσει η Άγκυρα. Σε κάθε όμως περίπτωση, μακροπρόθε σμα, ανεξαρτήτως του ουκρανικού, ανα θεωρητισμοί υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν στην ιστορία, στο παρόν και το μέλλον των διεθνών σχέσεων. Ως προς τα δικά μας, είναι παιδαριώδης η αντίληψη ότι εάν συντριβεί η αναθεωρητική Ρωσία, ο τουρκικός αναθεωρητισμός θα υποχωρή σει φοβισμένος. Ο τουρκικός αναθεωρητι σμός θα εξακολουθήσει να μας απασχολεί, ανεξαρτήτως διεθνών, περιφερειακών και εσωτερικο-πολιτικών συγκυριών. Το πραγ ματικό ερώτημα είναι πώς προετοιμαζόμα στε ώστε να τον αποτρέψουμε ή – εάν η αποτροπή αποτύχει – να τον ακυρώσουμε στην πράξη. *Ο Κώστας Α. Λάβδας είναι Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει εργα στεί σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέ ντρα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Βιβλία και επιστημονικά άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 7• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Από τα γεγονότα του Έβρου στις αρχές του 2020 και μετά έχουμε μπει σε μια νέα περίοδο στην ελληνοτουρκική αντιπαράθεση. Πλέον η απειλή για τη σταθερότητα του συστήματος δεν είναι κάποιο τουρκικό πολεμικό επεισόδιο που θα στοχεύει στην επίτευξη περιορισμένων σκοπών. Αντιθέτως, πληθαίνουν οι ενδείξεις πως επιλο γή της Τουρκίας είναι να συρρικνώ σει και απαξιώσει την Ελλάδα ως χώρα για να μετατρέψει το Αιγαίο και τη Θράκη σε περιοχές ασαφούς εθνικής κυριαρχίας, στις οποίες εν συνεχεία θα επιβάλει την κυριαρχία της. Αυτό υπηρετεί ο υβριδικός πόλεμος που διεξάγει εναντίον της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Υπό μία έννοια, ο υβριδικός πόλε μος είναι ο οδοστρωτήρας που “ισιώνει το έδαφος” έτσι ώστε μετά να μπορεί η Τουρκία να προχωρήσει στη γεωπολιτική επιχωμάτωση της “Γαλάζιας Πατρίδας”, προεκτείνοντας τον εαυτό της προς το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και τη Θράκη. Με άλλα λόγια, η Τουρκία έχει εξαπολύσει εναντίον της Ελλάδας έναν ολοκληρωτικό υβριδικό πόλεμο. Για να τον αντιμετωπίσουμε επιτυχώς πρέ πει να προσαρμοστούμε σε αυτό το δε δομένο. Η αντίδρασή μας πρέπει να είναι όσο αποφασιστική ήταν στον Έβρο πριν δυόμιση χρόνια. Μπορεί η Τουρκία να έχασε εκείνη τη μάχη, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει εγκαταλείψει την πολιτική εργαλει οποίηση των παράνομων μεταναστών. Μπορεί από τότε να μην οργάνωσε κά τι αντίστοιχο, αλλά όλο και “σπρώχνει” παράνομους μετανάστες προς τα νησιά, ποντάροντας και στη δράση των διαφό ρων ΜΚΟ, οι οποίες κατά κανόνα δρουν σαν πέμπτη φάλαγγα σ’ αυτό το ζήτημα. Μιλώντας γενικότερα, η Ελλάδα δεν πρέπει απλώς να αντιδρά μηχανικά στις τουρκικές επιθέσεις. Σε αυτήν την περί πτωση, η Τουρκία, ακόμη και να απο τυγχάνει, όπως απέτυχε στον Έβρο, θα προχωρά χωρίς αξιόλογο πολιτικό κό στος στην επόμενη κίνησή της. Μάλιστα θα το κάνει έχοντας αντλήσει πολύτιμα διδάγματα και κάποια στιγμή θα επιβά λει τη θέλησή της. Με άλλα λόγια, πρέπει να αναλάβουμε την πρωτοβουλία και να αλλάξουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Ο υβριδικός πόλεμος είναι εδώ Άποψη του υπογράφοντος είναι ότι ο υβριδικός πόλεμος που διεξάγει η Τουρ κία εναντίον της Ελλάδας, πρέπει να αντιμετωπιστεί με δραστικά μέτρα, ακό μα κι αν αυτά χρησιμοποιηθούν από την Άγκυρα ως πρόσχημα για πολεμικές απειλές ή ακόμα και για πολεμικές ενέρ γειες. Η μέχρι τώρα κυρίαρχη ανησυχία στην Ελλάδα είναι αν η Τουρκία σχεδι άζει θερμό επεισόδιο. Όμως, πρέπει να κατανοήσουμε ότι αυτό που αντιμετωπί ζουμε τα τελευταία χρόνια είναι πολύ ευ ρύτερο και πιο επικίνδυνο από ένα θερ μόΤοεπεισόδιο.ζητούμενο είναι να φρενάρουμε την Τουρκία, αντιστρέφοντας την κατάσταση που αυτή έχει δημιουργήσει, ασκώντας εξαναγκαστική διπλωματία με την απει λή χρήσης και στρατιωτικής βίας. Αντί, λοιπόν, η Ελλάδα να εμφανίζεται ότι φο βάται και να προσπαθεί να κατευνάσει την Άγκυρα για να μην ολισθήσουμε σε πολεμικό επεισόδιο, πρέπει να χαράξει σαφείς κόκκινες γραμμές, για την υπε ράσπιση των οποίων, όμως, πρέπει να είναι ξεκάθαρη η πολιτική βούληση. Για την περίπτωση ισχύει η ιστορική ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου ότι “εάν η Τουρκία ανοίξει την πύλη του φρενοκο μείου, η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να τη διαβεί”. Όσον αφορά τις αιτιάσεις του τύπου “μόνον ένας πόλεμος μάς έλειπε τώ ρα”, η απάντηση είναι απλή και ιστορι κά επιβεβαιωμένη πολλάκις: Η Ελλάδα δεν επιδιώκει τον πόλεμο, αλλά μόνο εάν είναι αποφασισμένη να φτάσει μέχρι και στον πόλεμο για να υπερασπίσει τον εαυτό της έχει ελπίδες να τον αποτρέψει. Ας μην ξεχνάμε ότι η εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκίας είναι δυνάμει ασταθής, λόγω του εμφυλιοπολεμικού κλίματος του καθεστώτος Ερντογάν με την αντιπολίτευση, το οποίο και παροξύ νεται εν όψει των κρίσιμων προεδρικών εκλογών του 2023. Εκτός αυτού, οι τουρ κικές Ένοπλες Δυνάμεις αντιμετωπίζουν Μιλάμε για θερμό επεισόδιο, ενώ ο υβριδικός πόλεμος είναι ήδη εδώ… Γράφει ο Κώστας Γρίβας * • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ8 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ πάρα πολλά προβλήματα. Με άλλα λόγια, μπορεί η Τουρκία να έχει πλεονεκτήματα, αλλά είναι και πιο εύ θραυστη γεωπολιτική οντότητα από ό,τι η Ελλάδα. Γι’ αυτό έχει περισσότερους λόγους να φοβάται μια πολεμική σύγκρου ση, η οποία θα έχει αβέβαιη κατάληξη, αλλά σίγουρα θα επιφέρει καταστροφές και στις δύο πλευρές. Στην πραγματικό τητα, όμως, το δίλημμα για τους Έλληνες δεν είναι “πόλεμος ή ειρήνη;” Το δίλημμα είναι “αντίσταση ή υποταγή”. Ενεργητική αποτροπή Όπως αναφέραμε πιο πάνω, είναι πλέ ον εμφανές ότι δεν βρισκόμαστε απλώς σε κάποια αντιπαράθεση με την Τουρκία, η οποία την προκαλεί για να επιτύχει πε ριορισμένους δικούς της εθνικούς στό χους. Αντιθέτως, φαίνεται πως η Τουρ κία έχει επιλέξει να προκαλέσει μεγάλης κλίμακας ακρωτηριασμό στην Ελλάδα κι αυτό εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της να επεκτείνει τον εαυτό της με βάση το δόγμα της “Γαλάζιας Παρτίδας”. Ας θυμηθούμε και τις αποκαλυπτικές για τις προθέσεις του σχετικές δηλώσεις του Ερντογάν.Δενείναι σαφές εάν η Άγκυρα έχει ήδη αποφασίσει να προκαλέσει ελληνοτουρ κικό πόλεμο στο χρόνο και τον τόπο που θα κρίνει ότι την ευνοεί. Η Αθήνα, ωστό σο, οφείλει να είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο. Και πάντως οφείλει να μην αφήσει τους Τούρκους να στήσουν σκηνικό πολέμου όπου και όποτε θεω ρήσουν ότι τους συμφέρει. Χρειαζόμα στε, λοιπόν, μια “ενεργητική αποτροπή” που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αμυν θεί, χωρίς να διστάζει και να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων στον ήδη δι εξαγόμενο υβριδικό πόλεμο που έχει εξα πολύσει η Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό και για να περιορι στούν οι πιθανότητες πολεμικής σύ γκρουσης, η Ελλάδα οφείλει να ασκήσει νόμιμα δικαιώματά της, όπως η επέκτα ση των χωρικών υδάτων της, όπως της επιτρέπει το Δίκαιο της Θάλασσας. Με τον τρόπο αυτό, λοιπόν, θα ακυρώσει την εξαναγκαστική διπλωματία της Άγκυ ρας, όπως κωδικοποιείται και στο περι βόητο casus belli. Εάν γινόταν η επέκτα ση και μάλιστα με έξυπνα μεθοδευμένο τρόπο, το δίλημμα θα το είχαν οι Τούρκοι, οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα θα αντι δρούσαν όχι με πόλεμο, αλλά στέλνοντας ένα πολεμικό πλοίο τους στα επτά μίλια από ελληνική ακτή για να μας ξαναπετά ξουν το μπαλάκι. Για την αντιμετώπιση μίας τέτοιας ενέργειας, όμως, υπάρχουν χειρισμοί… *Ο Κώστας Γρίβας είναι Γεωπολιτικός Αναλυτής και Καθηγητής στη ΣΣΕ Η Τουρκία έχει εξαπολύσει εναντίον της Ελλάδας έναν ολοκληρωτικό υβριδικό πόλεμο. Για να τον αντι μετωπίσουμε επιτυχώς πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτό το δεδομένο. Η αντίδρασή μας πρέπει να είναι όσο αποφασιστική ήταν στον Έβρο πριν δυόμιση χρόνια. Μπορεί η Τουρκία να έχασε εκείνη τη μάχη, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει εγκαταλείψει την πολιτική εργαλειοποίηση των παράνομων μεταναστών. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 9• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ Την 15 Ιουλίου, συμπληρώνονται 6 χρόνια από την απόπειρα του πραξικοπήματος, το οποίο θα άλλαζε την πολιτική ιστορία της Τουρκίας και θα αποτελούσε την απαρχή μιας περιόδου ορισμού νέας επιθετικής πολιτι κής από πλευράς R. Τ. Erdoğan, εναντίον γειτονικών χωρών και ιδιαίτερα της Χώρας μας. Το βράδυ της Παρασκευής 15 Ιουλίου 2016, βρισκόμενος στην Άγκυρα, όπου υπηρετούσα ως Ακόλουθος Άμυνας, έκρινα σκόπιμο ότι θα έπρεπε να παρα κολουθώ από κοντά τις εξελίξεις αφού είχα επίγνωση ότι, μία τέτοια απόπειρα εναντίον της Κυβέρνησης στην Άγκυρα από οποιαδήποτε πλευρά και αν προ ερχόταν, μπορούσε να επηρεάσει και τα ελληνοτουρκικά. Θυμίζω ότι, το Σχέδιο «ΒΑΡΙΟΠΟΥΛΑ» με το οποίο οι κεμα λιστές στρατηγοί σκόπευαν να ανατρέ ψουν την κυβέρνηση του Κόμματος Δι καιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του νέ ου τότε πρωθυπουργού R. Τ. Erdoğan, προέβλεπε πόλεμο διάρκειας 3-4 ημε ρών με την Ελλάδα, ανάληψη του ελέγ χου από τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνά μεις (ΤΕΔ) και ανατροπή των νεοοθωμα νιστών.Είχαεπίγνωση ότι, η ικανότητα χειρι σμού της τουρκικής γλώσσας, καθώς και η πολύχρονη υπηρεσία μου στην Τουρ κία σε 2 διαφορετικές αποστολές, μου παρείχαν μία άνεση στην κίνησή μου μέ σα στο πλήθος. Επίσης, λόγω των κα θηκόντων μου ως Ακόλουθος Άμυνας, γνώριζα πολύ καλά τις θέσεις όλων των στρατιωτικών Μονάδων, Σχηματισμών, Βάσεων και εγκαταστάσεων, οπότε μπο ρούσα να κινούμαι σε συγκεκριμένες πε ριοχές για να έχω μία καλύτερη και αντι κειμενικότερη αντίληψη της πραγματικό τητας.Τοπροηγούμενο διάστημα, είχαν αυξη θεί τα δημοσιεύματα στα τουρκικά ΜΜΕ ότι στην επόμενη συνεδρίαση του Ανωτά του Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ) της Τουρκίας το οποίο θα πραγματοποιείτο την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου για τις καθιερωμένες κρίσεις των ανωτάτων αξιωματικών αλλά και των αξιωματικών βαθμού Συνταγματάρχη, η Κ/Β θα προ χωρούσε σε «εκκαθαρίσεις» του στρα τεύματος από τους Γκιουλενιστές αξιω ματικούς, προκαλώντας τον εκνευρισμό τους και την επίσπευση της απόπειρας ανατροπής της κυβέρνησης. Δημοσιεύ ματα τουρκικών ΜΜΕ ανέφεραν επίσης τότε για το θέμα ότι, ο αριθμός των υψη λόβαθμων Γκιουλενιστών αξιωματικών στις ΤΕΔ δεν ξεπερνούσε τους 1.000. Το σημείο αυτό σε σχέση και με τις επερχό μενες εξελίξεις αποκαλύπτει και το κενό πληροφόρησης που υπήρχε τότε για τον αριθμό των Γκιουλενιστών αξιωματικών στο τουρκικό στράτευμα. Ήδη από τις πρωϊνές ώρες της επόμενης ημέρας (16 Ιουλίου 2016), είχε γίνει ξεκάθαρη η απο τυχία της απόπειρας του πραξικοπήμα τος, ακολούθησε η σύλληψη των πρω τεργατών αλλά και χιλιάδων στελεχών των ΤΕΔ με αποτέλεσμα να ξημερώσει μία νέα Τουρκία με έναν «παντοδύναμο» ηγέτη, ο οποίος θα λάμβανε πολύ σημα ντικές αποφάσεις που θα επηρέαζαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν μέχρι σήμερα τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας αλλά και στον περίγυρό της. Για τα επόμενα 2 χρόνια, δηλαδή μέχρι την 19 Ιουλίου 2018, η Τουρκία κηρύ χθηκε 7 φορές σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, εκδόθηκαν από την Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας 32 Προεδρι κά Διατάγματα και ακολούθησαν διώξεις, συλλήψεις και φυλακίσεις πολιτών, κα θώς και απαγόρευση λειτουργίας διάφο ρων φορέων. Λίγες ημέρες αργότερα (24 Αυγούστου 2016), οι ΤΕΔ πραγματοποί ησαν την πρώτη επιχείρηση στη βόρεια Συρία (Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφρά τη).Η αποτυχία του πραξικοπήματος μπο ρεί να αποδοθεί επιγραμματικά στους παρακάτω λόγους: Διαρροή της απόπειρας του πραξικο πήματος από αξιωματικό χειριστή επι θετικού ελικοπτέρου ο οποίος είχε ταχθεί αρχικά με τους πραξικοπηματίες. Αυτό είχε ως συνέπεια την ανατροπή του αρ χικού σχεδίου, με αποτέλεσμα να ακο λουθήσουν αλυσιδωτά λάθη από πλευ ράς των πρωτεργατών του πραξικοπή ματος.Λανθασμένη εκτίμηση των πραξικοπη ματιών αφού ανέμεναν ότι η κοινωνία θα ταχθεί μαζί τους αμέσως μόλις οι φά λαγγες των αρμάτων και οχημάτων εξέλ θουν στους δρόμους. Αποδείχθηκε ότι αποκωδικοποίησαν λάθος τα μηνύματα του τουρκικού λαού το προηγούμενο δι άστημα και δεν είχαν εκτιμήσει σωστά την αντίδραση των νεοοθωμανιστών, οι οποίοι φαίνεται ότι είχαν προετοιμαστεί για κάθε κίνηση ανατροπής της κυβέρνη σης, με αφορμή τα επεισόδια του Πάρ κου Gezi / Κων/πολη (Μάϊος – Ιούνιος 2013).Άριστη προετοιμασία των τοπικών οργανώσεων του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ αλλά και των θρησκευτικών λει τουργών με αποτέλεσμα αμέσως μετά το μήνυμα του Τούρκου Προέδρου τα με σάνυχτα της 15/16 Ιουλίου μέσω κινητού τηλεφώνου, να ξεχυθούν στους δρόμους των πόλεων και ιδιαίτερα της Άγκυρας χι λιάδες κόσμου, αποτρέποντας τις ενέρ γειες των ερπυστριοφόρων στην τουρκι κή πρωτεύουσα και ιδιαίτερα πέριξ του Γενικού Επιτελείου, του κτιρίου της Με γάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, αλλά και των 2 γεφυρών του Βοσπόρου. Δραστηριοποίηση υπέρ της κυβέρνησης του συνόλου της Αστυνομίας ενα ντίον των πραξικοπηματιών, με αποτέ λεσμα πολλές Μονάδες των ΕΔ να μην εξέλθουν των στρατοπέδων. Στημένο ή όχι το πραξικόπημα; Πολλά έχουν γραφτεί για τον ισχυρι σμό ότι το πραξικόπημα είχε σχεδιαστεί από τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο. Ο ίδιος ο Πρόεδρος του Κόμματος της αξι ωματικής αντιπολίτευσης (CHP) Κ. Kılıçdaroğlu, είχε δηλώσει αμέσως μετά την απόπειρα ότι αυτό ήταν «ελεγχόμε νο».Ο Τούρκος Πρόεδρος εξάλλου στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά την απόπειρα, δήλωσε ότι γνώριζε για την ύπαρξη σχεδίου ανατροπής. Αυτό όμως απέχει πολύ από τον ισχυρισμό που δεν αποδείχτηκε ποτέ, ότι το πραξικόπη Ήταν πραγματικό το Πραξικόπημα της 15ης Γράφει ο Λάζαρος Καμπουρίδης, Αντιστράτηγος ε.α. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ10 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ μα ήταν στημένο από το επιτελείο του Τούρκου Προέδρου. Από τη μελέτη καταθέσεων των πρω τεργατών του πραξικοπήματος αλλά και κρατικών αξιωματούχων οι οποίοι είχαν ενεργό εμπλοκή στην αντιμετώπισή του, φαίνεται ότι, η κυβερνητική πλευρά είχε πληροφορίες για πιθανή απόπειρα και είχε προετοιμαστεί εστιάζοντας στην κινητοποίηση του λαού αλλά και στην ενεργό συμμετοχή της Αστυνομίας. Σε συζήτηση που είχα με υψηλόβαθμο αξι ωματικό των πληροφοριών ενός από τα Επιτελεία της Τουρκίας μετά την απόπειρα, αυτός παραδέχθηκε ότι το σύστημα πληροφοριών της ΜΙΤ αλλά και του Γε νικού Επιτελείου δεν είχε την απαιτούμενη εικόνα για τους σχεδιασμούς των πραξικοπηματιών.ΗΤουρκίαείναιμία πολύ μεγάλη χώ ρα με βαθιές «χαραδρώσεις» στο σώμα της κοινωνίας από διάφορες ιδεολογικές καταβολές και θα ήταν πολύ επικίνδυ νο να οργανωθεί ένα τέτοιο εγχείρημα, αφού μία σπίθα από ένα μη ελεγχόμενο σημείο θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή.ΟΤούρκοςΠρόεδρος, δεν είχε κανένα λόγο να ρισκάρει με ένα στημένο πραξι κόπημα, αφού 2 χρόνια πριν είχε κερδί σει τις προεδρικές εκλογές και είχε εκτο πίσει τον ισχυρό πρώην Πρόεδρο Α. Gül και τον πρώην Πρωθυπουργό Α. Davutoğlu, είχε επιβληθεί στη στρατι ωτική ιεραρχία μέσα από τις δικαστικές διαδικασίες των σκανδάλων και τέλος, είχε δρομολογήσει στην επόμενη συνε δρίαση του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμ βουλίου (ΑΣΣ) την αποπομπή μεγάλου αριθμού αντιφρονούντων αξιωματικών (Γκιουλενιστές, ακραίοι κεμαλιστές). Ριζικές Αλλαγές Αμέσως μετά την απόπειρα του πρα ξικοπήματος ο Τούρκος Πρόεδρος, αι σθανόμενος «παντοδύναμος» αφού εί χε επιβληθεί το προηγούμενο διάστημα στη στρατιωτική ιεραρχία και έχοντας εξουδετερώσει κάθε άλλο πόλο εξουσί ας με κυριότερο τον ιμάμη F. Gülen, έθε σε σε εφαρμογή ένα νέο σχέδιο θεμελι ωμένο σε βάσεις νεοοθωμανικού μεγα λείου και με χρονικό ορόσημο το 2023. Οι αλλαγές αυτές αλλά και οι αντικειμε νικοί σκοποί του νέου σχεδίου άλλαζαν συθέμελα την αμυντική πολιτική αλλά και την Υψηλή Στρατηγική της Τουρκίας, ορίζοντας ταυτόχρονα και νέο στρατη γικό όραμα με το βλέμμα στο νεοοθω μανικό μεγαλείο για την αποκαθήλωση κεμαλικών συμβολισμών και του ίδιου του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, Κ.ΤοΑtatürk.σημαντικό για τη Χώρα μας είναι ότι, οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν την πολιτική αλλά και τη στρατηγική της γειτονικής Τουρκίας εις βάρος κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στην κρίση του 2020 (σεισμικές έρευνες πλοίου Οruç Reis), αλ λά και στην ένταση της τρέχουσας πε ριόδου, χρησιμοποιώντας ως βασικό αφήγημα αναθεωρητισμού, την αξίω ση της αποστρατιωτικοποίησης νησιών του ανατολικού Αιγαίου αμφισβητώντας την κυριαρχία αυτών. Αναλυτικότερα, η κυβέρνηση ΑΚΡ προχώρησε σε με ταρρυθμίσεις οι οποίες ισχυροποίησαν τη θέση του Τούρκου Προέδρου έναντι κάθε άλλης φωνής στο εσωτερικό, ενώ ταυτόχρονα άλλαξαν την πολιτική αλλά και τη στρατηγική της Τουρκίας εις βά ρος κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και της εδαφικής επικράτειας γειτονικών χωρών. Ειδικότερα: Ιουλίου και γιατί άλλαξε η στάση του Erdogan; Συνέχεια στην επόμενη σελίδα • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 11• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑποπομπήΑΡΘΡΟΈνοπλεςΔυνάμεις: δεκάδων χιλιάδων στελε χών των ΤΕΔ με αποτέλεσμα την μεί ωση της ποιότητας του στρατεύματος. Βαθιές τομές στις Ένοπλες Δυνάμεις, με σκοπό τη δημιουργία μηχανισμών ελέγχου του στρατεύματος και τον αποκλεισμό κάθε ενδεχόμενης δυνατότητας στρατιωτικών να πραγματο ποιήσουν νέα απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης. Δημιουργία νέων δομών ώστε να δημι ουργηθεί ένα νέο, μοντέρνο σύστημα στρατιωτικής εκπαίδευσης. Άρση περιορισμών που είχαν θεσπι στεί επί κεμαλικής διακυβέρνησης και αφορούσαν την δυνατότητα εισαγω γής στις ΤΕΔ στελεχών εμφορούμε νων από τον ισλαμικό τρόπο ζωής. Μείωση της οροφής των ΤΕΔ με υπα γωγή της Στρατοχωροφυλακής (Σ/Χ) στο Υπουργείο Εσωτερικών. Μείωση της θητείας και την επιτάχυνση των διαδικασιών επαγγελματοποίησης του στρατεύματος, με κύριο γνώμονα, ότι ένας επαγγελματικός στρατός είναι πιο πιστός στην κυβέρνηση. Υπαγωγή του Γενικού Επιτελείου αλλά και των άλλων Επιτελείων (ΣΞ, ΠΝ και ΠΑ) υπό το Υπουργείο Άμυνας. Τροποποίηση της σύνθεσης του Ανω τάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ) με αποτέλεσμα οι αποφάσεις του να ελέγχονται από την πολιτική ηγεσία. Αμυντική Πολιτική –Υψηλή Στρατηγική: Αλλαγή του Αμυντικού Δόγματος. Αυτό από Αποτρεπτικό τροποποιήθηκε σε μία περισσότερο επιθετική μορφή, αυ τής του Προληπτικού Πλήγματος. Υλοποίηση του Δόγματος δημιουργί ας Στρατηγικού Βάθους με ανάληψη στρατιωτικών επιχειρήσεων σε γειτονι κές χώρες (Συρία, Ιράκ), με σκοπό την κατοχή εδαφών. Ανάδειξη νέων αξιώσεων εις βάρος γειτονικών χωρών. Προσπάθεια αποκατάστασης των σχέ σεων με άλλες χώρες οι οποίες είχαν διαταραχθεί την τελευταία 10ετία (Αί γυπτος, Ισραήλ, αραβικές χώρες). Δημιουργία στρατιωτικών βάσεων σε χώρες της Αφρικής, του Κόλπου και του Καυκάσου, στο πλαίσιο μιας ευρύ τερης στρατηγικής, δημιουργίας της ει κόνας αυτής της περιφερειακής δύνα μης. Επιθετική πολιτική στο Κουρδικό, με διώξεις Κούρδων στελεχών του φιλο κουρδικού κόμματος HDP, αλλά και ανάληψη στρατιωτικών επιχειρήσεων εντός και εκτός Τουρκίας με σκοπό την εξάλειψη του κουρδικού διαδρόμου στη Συρία αλλά και την καταστροφή του ΡΚΚ στις μητρικές βάσεις του στο Β. Ιράκ. Ελλάδα – Κυπριακή Δημοκρατία: Αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζά νης. Υιοθέτηση του Δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας περιλαμβάνοντας θαλάσσιες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολι κής Μεσογείου εις βάρος ζωτικών συμ φερόντων της Ελλάδας και της Κυπρι ακής Δημοκρατίας. Υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης (MoU) με την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη, για τον «καθορισμό «θα λάσσιων δικαιοδοσιών». Προσπάθεια οριοθέτησης ΑΟΖ με άλ λες χώρες εις βάρος συμφερόντων της Χώρας μας και της Κυπριακής Δημο κρατίας. Αλλαγή πολιτικής στο Κυπριακό με κα θιέρωση της θέσης των 2 ανεξάρτητων κρατών. Δημιουργία τετελεσμένων στην Αμμό χωτο. Ανακοίνωση και πραγματοποίηση σει σμικών ερευνών σε περιοχές ελληνι κών κυριαρχικών δικαιωμάτων καθώς και έρευνες αλλά και γεωτρητικές δρα στηριότητες σε περιοχές της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ανάδειξη του θέματος της τουρκικής αξί ωσης της αποστρατιωτικοποίησης νη σιών του ανατολικού Αιγαίου, ως ση μείο πρόκλησης ακόμη και πολεμικής Ησύγκρουσης.κλιμάκωση της τουρκικής προκλη τικότητας στο επιχειρησιακό πεδίο μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος – ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης: Η «παντοδυναμία» που ο ίδιος ο Τούρ κος Πρόεδρος αισθάνθηκε μετά την από πειρα του πραξικοπήματος, του έδωσε τη δυνατότητα να ορίσει ένα νέο φιλόδο ξο πλαίσιο στόχων το οποίο περιλαμβά νει εδάφη και θαλάσσιες περιοχές ξένων χωρών, σε υλοποίηση του Εθνικού Όρκου – 1920 (Mîsâk-ı Millî) και σε εφαρμο γή ενός νεοοθωμανικού οράματος. Μελετώντας την κλιμάκωση της ρη τορικής πάνω στην οποία βασίζεται ο τουρκικός αναθεωρητισμός την τελευ ταία 30ετία, δηλαδή τα τελευταία έτη της διακυβέρνησης κεμαλικών κυβερνήσε ων αλλά και την περίοδο της εικοσαε τούς διακυβέρνησης ΑΚΡ, παρατηρείται ότι, το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ με τον τρόπο που έχει τεθεί την τελευταία 2ετία, ώστε να απειλείται ταυτόχρονα και η κυριαρ χία των νησιών μας. Στο Σχέδιο «ΒΑΡΙΟΠΟΥΛΑ», το οποίο διέρρευσε το έτος 2011 στα τουρκικά ΜΜΕ και αφορούσε πολεμική αναμέτρη ση με τη Χώρα μας (αφού αυτό προέ βλεπε το Σχέδιο για την ανατροπή της κυβέρνησης ΑΚΡ), ως αιτία πολέμου στο σχετικό κείμενο κλιμάκωσης της κρίσης, αναφέρεται η επέκταση των Χωρικών Υδάτων (Χ.Υ.) της Ελλάδας στα 12 ν.μ. αλλά και το καθεστώς κυριαρχίας των 152 νησιών, μικρονήσων και βραχονησί δων τα οποία μεταβιβάστηκαν στη Χώρα μας χωρίς σχετικές Συμφωνίες και Συν θήκες.Παρά το γεγονός ότι, η Άγκυρα χρησι μοποιούσε τα τελευταία σχεδόν 30 χρό νια ως αιτία πολέμου το θέμα της επέ κτασης των Χ.Υ. της Χώρας μας από τα 6 στα 12 ν.μ., παρατηρείται την τελευταία 7ετία και ιδιαίτερα μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος η χρησιμοποίηση νέων δράσεων – αφηγημάτων (ενεργει ακό-αποστρατιωτικοποίηση νησιών), με σκοπό τον εξαναγκασμό της Χώρας μας σε διάλογο με ευνοϊκούς για την τουρκι κή πλευρά όρους. Αύξηση της Πόλωσης μετά το Πραξικόπημα Μετά την απόπειρα του πραξικοπή ματος, παρατηρείται στην Τουρκία ένας ανταγωνισμός της κυβερνητικής συμ μαχίας (ΑΚΡ-ΜΗΡ) με τη συμμαχία της αντιπολίτευσης (CHP-IYI), στο ποια πλευρά θα «πλειοδοτήσει» εθνικιστικά προβάλλοντας τις πιο ακραίες αξιώσεις εις βάρος της Χώρας μας. Ακριβώς λίγο πριν την απόπειρα του πραξικοπήματος, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα CHP, δανείστηκε από το επίσης εθνικιστικό κόμμα VΑΤΑΝ τον ισχυρισμό • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ12 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ της παράνομης κατάληψης 18 νησιών και 1 βραχονησίδας από τον Ελληνικό Στρατό από ανάληψης της διακυβέρνη σης από το κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ. Για το θέμα αυτό η κυβέρνηση ΑΚΡ κλήθη κε να απαντήσει σε κοινοβουλευτικές επερωτήσεις, αφού οι νεοοθωμανιστές εμφανιζόταν απολογούμενοι για θέμα το οποίο δεν συμπεριλαμβανόταν στη λίστα των τουρκικών αξιώσεων στο Αι γαίο, αλλά αποτελούσε μία νέα αξίωση. Σε απάντηση τούτου, το κυβερνόν κόμμα (ΑΚΡ) συμμαχώντας με το Κόμ μα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) ανέβα σε τον πήχυ, προβάλλοντας το νέο αφή γημα, αυτό της αποστρατιωτικοποίησης νησιών του ανατολικού Αιγαίου, θέτο ντάς την μάλιστα για πρώτη φορά ως όρο της ελληνικής κυριαρχίας Η κεμαλική αντιπολίτευση γνωρίζοντας ότι για να γίνει κόμμα εξουσίας απαι τείται να αυξήσει τα ποσοστά του του λάχιστον κατά 15 % κάτι το οποίο δεν υφίσταται πλέον στην δεξαμενή ψηφο φόρων που αντιπροσωπεύει, ανέβασε τους τόνους καλώντας τον Τούρκο Πρό εδρο να καταλάβει με στρατιωτική επι χείρηση ελληνικά νησιά. Συμπεράσματα: Το πραξικόπημα δεν είχε στηθεί από τον Τούρκο Πρόεδρο αλλά είχε σχεδια στεί από αντιφρονούντες αξιωματικούς οπαδούς του ιμάμη F. Gülen σε συνερ γασία με ακραίους κεμαλιστές αξιω ματικούς και είχε χρηματοδοτηθεί από αραβική χώρα. Η κυβερνητική πλευρά είχε επίγνωση ότι υπήρχαν σχεδιασμοί ανατροπής και είχε προετοιμάσει πολύ καλά τους ψηφοφόρους του, τους θρη σκευτικούς λειτουργούς και την Αστυ νομία. Ο λανθασμένος ισχυρισμός περί στημένου πραξικοπήματος χωρίς επί κληση σχετικών στοιχείων, εντάσσεται στην γενική τάση μη εσκεμμένης «μυθο ποίησης» των δυνατοτήτων του τουρκι κού παράγοντα, επηρεάζοντας την ορ θή εκτίμησή μας έναντι των τουρκικών αξιώσεων.Ηαποτυχία της απόπειρας του πρα ξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, ισχυροποίησε τον Τούρκο Πρόεδρο και του έδωσε τη δυνατότητα να επιβληθεί έναντι κάθε άλλου πόλου εξουσίας στο εσωτερικό της χώρας του αλλά και να θέσει πολύ φιλόδοξους στόχους επο φθαλμιώντας εδάφη και θαλάσσιες πε ριοχές γειτονικών χωρών. Συνέπεια τούτου, ήταν η αύξηση της πολιτικής πόλωσης με φάρο τις εκλο γές του 2023, με αποτέλεσμα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP και ευρύτερα η κεμαλική αντιπολίτευση να απαντήσει στο «χαρτί του εξωτερι κού εχθρού» των νεοοθωμανιστών με περισσότερο επιθετικά αντανακλαστικά σε θέματα εθνικού μας ενδιαφέροντος, επινοώντας νέες αξιώσεις (18 νησιά και 1 βραχονησίδα). Στο γαϊτανάκι του εθνικού παραληρή ματος, ο Τούρκος Πρόεδρος έχοντας επίγνωση ότι η νίκη στις επερχόμενες εκλογές είναι για τον ίδιο περισσότερο ζωτική από κάθε άλλη φορά, επινόη σε την πολύ επιθετική αλλά και συνάμα «ευέλικτη» από πλευράς «επιχειρησι ακής αναθεωρητικής εργαλιοποίησης» αξίωση της αποστρατιωτικοποίησης νη σιών του ανατολικού Αιγαίου, ορίζοντας μάλιστα αυτήν και ως όρο για την ελλη νική κυριαρχία επί των νήσων. Η κλιμάκωση της ρητορικής με επίκε ντρο τα εθνικά μας θέματα από κυβέρ νηση και αντιπολίτευση στην Τουρκία, πλέον εντάσσεται στις βασικές εθνικές τους δεσμεύσεις και η Ελλάδα θα πρέ πει να είναι έτοιμη να αντιδράσει αφού θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι δεσμεύσεις αυτές θα τηρηθούν και στο μέλλον, ανεξάρτητα από το ποιά πλευ ρά θα επικρατήσει μετά τις εκλογές στην Τουρκία.Ητελευταία Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη και το κάλεσμα του Αμερικανού Προέδρου για ηρεμία στο Αιγαίο και στη Συρία, μπορεί να δίνει μία εντύπωση μείωσης της τουρκικής πίεσης στα εθνικά μας θέματα, όμως ο τουρκικός αναθεωρητισμός θα συνεχί σει να υφίσταται ενώ ο βαθμός της κλι μάκωσης των τουρκικών προκλήσεων στο άμεσο μέλλον θα κριθεί από την πί εση που θα δεχτεί ο Τούρκος Πρόεδρος από την κεμαλική αντιπολίτευση που όπως προαναφέρθηκε έχει ανεβάσει πολύ ψηλά τον «πήχυ του εθνικισμού», από την εξέλιξη της έγκρισης ή όχι της αναβάθμισης – προμήθειας των F-16, από την κατάσταση της τουρκικής οικο νομίας αλλά και τα ποσοστά της κυβερ νητικής συμμαχίας ΑΚΡ-ΜΗΡ ενώ βαδί ζουμε προς τις εκλογές. *Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Κα μπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιού χος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογί ας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέ λεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπο λη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017 Το πραξικόπημα δεν είχε στηθεί από τον Τούρκο Πρόεδρο αλ λά είχε σχεδιαστεί από αντιφρονούντες αξιωματικούς οπαδούς του ιμάμη F. Gülen σε συνεργασία με ακραίους κεμαλιστές αξιωματι κούς και είχε χρηματοδοτηθεί από αραβική χώρα. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 13• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ Η πεποίθηση που διαμορφώνεται τις τελευταίες μέρες θέλει την Τουρκία να κατεβάζει τους τόνους, μια απότομη στροφή η οποία αποδίδεται στις πιέσεις του δυτικού πα ράγοντα και δη των Αμερικάνων. Τούτο μπορεί να συμβεί, μπορεί και όχι... Αν συμβεί μάλλον θα είναι μια προσωρινή κίνηση τακτικής λόγω της συγκυρίας. Εμείς θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας πως η Τουρκία έχει μια στρατηγική την οποία σχεδιάζει και ακολουθεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Επιπλέον, ο χρόνος για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το καθεστώς του μετράει αντίστροφα και η απώλεια της εξου σίας μπορεί να οδηγήσει πολλούς στην φυλακή. Μια επιθετική κίνηση εναντίον της Ελλάδας θα μπορούσε να προκαλέσει αλλαγή του σκηνικού. Αυτή βέβαια ενέχει και το ρί σκο να αποτύχει και οι συνέπειες που θα ακολουθήσουν να είναι ακόμηΠέρανχειρότερες.τωνσυγκυριακών εξελίξεων όμως οι διαφορές με την Τουρκία θα παραμείνουν και θα ενταθούν μέχρι που οι δύο χώ ρες να αναγκαστούν να τις επιλύσουν είτε σε βάρος της εδαφι κής ακεραιότητας της Ελλάδας είτε σε βάρος των σχεδίων της Τουρκίας να αναδειχτεί σε περιφερειακή υπερδύναμη με γειτονι κά κράτη δορυφόρους. Η στρατηγική της Τουρκίας για το ρόλο της στις διεθνείς εξε λίξεις ως περιφερειακής δύναμης που συναλλάσσεται επί ίσοις όροις με άλλες μεγάλες δυνάμεις είναι μακροχρόνια και μεταξύ άλλων περνάει και από τον έλεγχο του μισού Αιγαίου και την επι βολή στην Ελλάδα ενός καθεστώτος "Φιλανδοποίησης". Η παρουσία της Ελλάδας στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ τις τελευταίες δεκαετίες και υπό την προστασία των ισχυρών δυτικών δυνάμε ων παλαιότερα εμποδίζει αυτά τα σχέδια. Από τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, την ήττα του 1897, την από βαση στη Σμύρνη και τη Μικρασιατική Καταστροφή οι δυτικές δυνάμεις είχαν πάντα περισσότερο ή λιγότερο ενεργό ανάμειξη στο πλευρό της Ελλάδας την οποία χρησιμοποιούν ως αντίβαρο άσκησης επιρροής στην Τουρκία. Δεν είναι η πρώτη φορά μετά το ’22 που η Τουρκία προσπαθεί να αποκτήσει τον έλεγχο του Ανατολικού Αιγαίου. Κατά τη διάρ κεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ως επιτήδειος ουδέτερος είχε ζητήσει τον έλεγχο των νησιών και από τους Γερμανούς και από τους Συμμάχους προσφέροντας ανταλλάγματα. Απέτυχε όμως. Τα Δωδεκάνησα προσφέρθηκαν στην Ελλάδα ως ανταμοιβή της συνεισφοράς στο πλευρό των Συμμάχων. Από άποψη γεωπολιτική το Αιγαίο και τα Στενά του Βοσπόρου αποτελούν τη δίοδο της Ρωσίας προς τις θερμές θάλασσες του νότου και της Δύσης προς τις βαλκανικές χώρες που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα. Κατά συνέπεια οι χώρες που ελέγχουν τα Στενά και το Αιγαίο διαθέτουν ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Ο ρόλος της Ελλάδας και της Τουρκίας είναι συμπληρωματικός καθώς μαζί ελέγχουν μια στρατηγικής σημασίας δίοδο. Μια άλλη σημαντική δίοδος είναι η Ν.Α. Μεσόγειος καθώς από την έξοδο της διώρυγας του Σουέζ διακλαδώνεται ένα σημαντι κό τμήμα του διεθνούς εμπορίου και της προμήθειας της Ευρώ πης με ενέργεια και εισαγωγές από την Ασία. Η θέση της Κρήτης παίζει σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση της ομαλής ροής αυτών τωνΣτόχοςδιόδων.της Τουρκίας είναι να μειώσει τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας. Το σχέδιο "Γαλάζιας Πατρίδας" αποσκοπεί ακρι βώς σε αυτόν τον στόχο. Αν η Τουρκία αποκτήσει τον έλεγχο του μισού Αιγαίου καθώς ελέγχει και τα Στενά αποκτά μοναδική ση μασία για τη Δύση. Αν επιπλέον εφαρμόσει και το Τουρκολυβικό ελέγχει πλήρως δυο από τους βασικούς πνεύμονες της Ευρώπης. Ο δρόμος για μια νέα περίοδο οθωμανικής ισχύος θα είναι ανοιχτός. Επί της ουσίας στόχος της Τουρκίας είναι να ακυρώσει την υψηλή διπλωματική στρατηγική που επινόησε πρώτος ο Αλέ ξανδρος Μαυροκορδάτος την οποία ακολούθησαν όλες οι μετέ πειτα ηγεσίες με μεγαλύτερη επιτυχία ως προς τα αποτελέσματα αυτής του Βενιζέλου, της θέσης της Ελλάδας ως προβολής ισχύ ος της Δύσης σε μια στρατηγικής σημασίας περιοχή. Ενδεικτικό είναι πως τα τελευταία χρόνια μόλις η Τουρκία άρχι σε να ξεδιπλώνει τα "νεοθωμανικά" της σχέδια η Δύση αναβάθ μισε τον ρόλο της Ελλάδας με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης να παρακάμπτει την πρόσβαση στις χώρες της Μαύρης θάλασ σας μέσω των Στενών. Επίσης ο σταθμός υποδοχής και επαναεριοποίησης Υγροποι ημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη μπορεί να εξα σφαλίσει τη μείωση της επιρροής της Ρωσίας αλλά και της Τουρ κίας στις βαλκανικές χώρες. Αν το μισό Αιγαίο περάσει στην κυριαρχία της Τουρκίας ο ρό λος της Ελλάδας εκμηδενίζεται και της Τουρκίας πολλαπλασιά ζεται.Στον αντίποδα αν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, η σημασία των Στενών του Βοσπόρου μειώνεται. Είναι προφανές πως η Ελλάδα δεν θα πρέπει να υπολογίσει το κόστος της υπεράσπισης της κυριαρχίας της στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Δεν είναι ζήτημα της νοοτροπίας του "μονα χοφάι" όπως ανέφερε ο Υπουργός των εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ αλλά ζήτημα της ανεξαρτησίας, ευημερίας και ευρωπαϊκού προ σανατολισμού ολόκληρης της Ελλάδας. Η Ελλάδα εκτός από την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων πρέπει συνεχώς να υπενθυμίζει στους δυτικούς συμμάχους, τις συνέπειες που θα υποστούν αν η Ελλάδα υποχωρήσει και η Τουρκία αποκτήσει τον έλεγχο της περιοχής. Θα πρέπει να τους υπενθυμίζει τις απώλειες που υπέστησαν κατά την απόβαση της Καλλίπολης όταν δεν είχαν ανοιχτή τη δί οδο από την Αλεξανδρούπολη. 2) Ανοδικές εξάρσεις... Παρά την υποχώρηση των χρηματιστηριακών αγορών τους τε λευταίους μήνες οι αποτιμήσεις των μετοχών σε σχέση με το ΑΕΠ παραμένουν υψηλές με βάση τα ιστορικά στοιχεία του δεί κτη Buffett... Οι απότομες και δυναμικές ανοδικές εξάρσεις αποτελούν χαρα κτηριστικό των καθοδικών κύκλων. Καθώς έχουν εισέλθει σε μια περίοδο γεωπολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αναταράξε ων οι αφορμές θα είναι πολλές προσεχώς… Η Τουρκία θα φτάσει μέχρι τέλος... Γράφει ο Δημοσιογράφος Κώστας Στούπας • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ14 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προκα λέσει πολλές συζητήσεις για τις επιπτώσεις για την Ταϊβάν. Ένα από τα πολυσυζητημένα μαθήματα του πολέμου είναι ότι η Κίνα πρέπει να το σκεφτεί πολύ σοβαρά προτού εξαπολύσει έναν πόλεμο με στόχο την επανένωση με την Ταϊβάν. Κατά την άποψή μου, όμως, αυτός ο κίνδυνος ήταν εξαρχής μικρός, οπότε το «μάθημα» έχει μικρή χρησιμότητα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται μερικές φορές, αλλά όχι πάντα. Για να καταλάβουμε τις διαφορές, θα πρέπει να κάνουμε δύο παραλληλισμούς: Κίνα έναντι Ρωσίας και Ταϊβάν έναντι Ουκρανίας. H Kίνα και η Ρωσία έχουν πολύ διαφορετικές στρατηγι κές προτεραιότητες. Πρώτον, υπάρχει μεγάλη διαφορά στις οικονομικές και στρατιωτικές τους δυνατότητες. Οι κονομικά, η Κίνα έχει το δεύτερο σε μέγεθος ΑΕΠ στον κόσμο. Το 2021, έφτανε στο 76% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, ενώ το ΑΕΠ της Ρωσίας ήταν κάτω από το 10%. Η οι κονομική ανάπτυξη της Κίνας είναι επίσης πιο βιώσιμη από εκείνη της Ρωσίας, καθώς η πρώτη είναι πολύ στε νότερα συνδεδεμένη με την παγκόσμια οικονομία από τηΣτρατιωτικά,δεύτερη. η Ρωσία διαθέτει το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο και μια σημαντική συμβατική δύναμη. Ο στρατός της Κίνας, αν και εκσυγχρονίζεται ταχύτατα, είναι ακόμη δεκαετίες πίσω από εκείνον των ΗΠΑ. Επιπλέον, η Ταϊβάν αποτελεί έναν πολύ σύνθετο στόχο μιας εισβολής και ένας λόγος γι’ αυτό είναι τα προχωρημένα οπλικά συστήματα που το νησί εισάγει από τις ΗΠΑ. Η σύνδεση της Κίνας με την παγκόσμια οικονομία είναι δίκοπο μαχαίρι για τη χώρα αυτή. Από τη μια πλευρά, αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που διασφαλίζουν εδώ και δεκαετίες την οικονομική ανάπτυ ξη της Κίνας. Από την άλλη, η στενή οικονομική αλληλεξάρτηση κάνει την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας πιο ευάλωτη σε περιόδους κρίσης. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αποτελούν τους οκτώ από τους δέκα σημαντικό τερους εταίρους της Κίνας. Στην περίπτωση που η Κί να χρησιμοποιήσει βία για να ενωθεί με την Ταϊβάν, θα της επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις που θα επιφέρουν πλήγμα στην οικονομία της. Η Κίνα θα βυθιστεί σε οι κονομική κρίση, κάτι που θα έχει βαθιές κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις. Όσο για τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ρωσίας και της Κίνας, η πρώτη θεώρησε ότι έπρεπε να εμπο δίσει την προσέγγιση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ, ενώ η δεύτερη θέλει να έχει ένα ειρηνικό περιβάλλον που βοηθά την οικονομική της ανάπτυξη. Η Κίνα δεν ενδια φέρεται τόσο να επεκτείνει τα εδάφη της, όσο να γίνει η υπερδύναμη της ανατολικής Ασίας. Ο δεύτερος παραλληλισμός είναι μεταξύ Ταϊβάν και Ουκρανίας. Ο πληθυσμός της πρώτης είναι ο μισός από εκείνον της δεύτερης. Από την άποψη της σύνθεσης του πληθυσμού, το 77% των κατοίκων της Ουκρανίας είναι Ουκρανοί και το 20% Ρώσοι, ενώ στην Ταϊβάν πάνω από το 90% είναι Κινέζοι Χαν. Το στοιχείο αυτό θα έκανε κάποιον να πιστέψει ότι είναι πιο εύκολο για την Κίνα να ενωθεί με την Ταϊβάν απ’ ό,τι για τη Ρωσία να αποκτήσει εδάφη της Ουκρανίας. Αλλά δεν είναι τόσο απλό. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η κινεζική κυβέρ νηση επιδιώκει να αναπτύξει πολιτισμικούς και κοινωνι κούς δεσμούς με τον πληθυσμό της Ταϊβάν. Ο σκοπός ήταν να αντιληφθούν οι τελευταίοι ότι ανήκουν στη «Μη τέρα Πατρίδα». Συνέβη το αντίθετο. Όσο αυξάνονταν οι επικοινωνίες, τόσο συνειδητοποιούσαν οι κάτοικοι της Ταϊβάν τις διαφορές τους με την ηπειρωτική Κίνα. Γεωπολιτικά, η ανατολική Ασία είναι διπολική, με τις ΗΠΑ να αποτελούν την κυρίαρχη ναυτική δύναμη και την Κίνα να συνιστά την κυρίαρχη ηπειρωτική δύναμη. Η Ταϊβάν βρίσκεται ανάμεσα και όποιος την ελέγχει έχει το πλεονέκτημα. Για τις ΗΠΑ, η Ταϊβάν είναι σημαντικό τερη από την Ουκρανία τόσο οικονομικά όσο και στρατηγικά. Αλλά και η Ιαπωνία δεν θέλει να δει την Ταϊβάν να ενώνεται με την Κίνα. Συμπερασματικά, η χρήση βίας από την Κίνα για την επιστροφή της Ταϊβάν στη «Μητέρα Πατρίδα» δεν απο τελεί αυτή τη στιγμή μια επιλογή. Και αυτό θα συνεχιστεί όσο παραμένει το χάσμα ανάμεσα στον αμερικανικό και τον κινεζικό στρατό. (*) O Τιεζούν Ζανγκ είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσε ων στο Shanghai Global Institute Η Κίνα δεν είναι Ρωσία και η Ταϊβάν δεν είναι Ουκρανία Γράφει ο Tiejun Zhang* • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 15• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ Η Ημέρα !.. Αυτή που βλέπει τα έργα της Νύχτας και γελάει ; Μάλιστα αυτή. Και ίσως , δεν έχει άδικο. Άλλωστε, η υπεροχή της είναι…πασιφανής ! Βέβαια, το σκοτάδι και μάλιστα με διάχυτο σεληνόφως εξωραϊζει. Ενώ το άπλετο φως είναι αναγνωριστικό της αυταπάτης και των χιμαιρών. Βέβαια της Νύχτας η μαγεία εί ναι ποίηση, όνειρο, συναρπαστική έμπνευση. Σύμφωνοι. Το φως όμως είναι στοιχείο στερεότητας, ανοίγει πεδίο δοκιμής, επιβάλλει την πραγματικότητα. Και η ενατένισής της είναι μέγα κέρδος. Απο τελεί αδυναμία του ανθρώπου η αποφυγή της. Και ωφέλειά του, μακροπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα, η αντιμετώπισή της. Ημέρα λοιπόν. Αλλά τι ακριβώς νοείται ; Επιστημονικά είναι ολόκληρο το εικοσιτετράωρο. Από μεσονύκτιο σε μεσονύκτιο. Αλλά πρακτικά στην καθημερινή ζωή, η Ημέρα ταυτίζεται με τη διάρκεια του ηλιακού φωτός. Από την Έω έως τη Δύση. Μέχρι λύ χνων αφάς ! Έτσι τη συνηθίσαμε. Από πού προήλθε κατά τη μυ θολογία ; Από την ένωση της Νύχτας και του Ερέβους, Θυγατέρα του Ηλίου επέμεναν οι ορφικοί. Πάντως παράσταση της Ημέρας υπάρχει στο βωμό της Περγάμου και στην πομπή Αντίοχου του Επιφανούς. Έρχεται ήρεμα, αργά, αθόρυβα. Αχνή παραγγελία της ο όρ θρος. Κάποιο σήμαντρο που καλεί σε προσευχή θα έλεγε κανείς ότι γίνεται επίσημο ορόσημό της. Η γλυκύτατη δοξολογία της ελ πίδας. Αβέβαιο ακόμη το φως. Βέβαιο όμως ότι έρχεται. Με κάθε στιγμή γίνεται και πλουσιότερο. Γλαυκός στην αρχή ο ουρανός. Σιγά-σιγά ροδίζει. Έπειτα γίνεται το χρώμα εντονότερο. Δεν είναι ακόμη το πλήρες φως. Είναι όμως η πλήρης θωπεία του… Και με αυτή ξεκινά ένας κόσμος ολόκληρος. Στην ύπαιθρο ο αγρότης. Στην πόλη ο εργάτης. Χειμώνα-καλοκαίρι έχει το ωρά ριο και το δρομολόγιό του. Ούτε να το αγνοήσει ούτε να το πα ραβιάσει μπορεί. Θα του μείνει πιστός. Θα το σεβαστεί. Το έχει ήδη κάνει βίωμά του. Εκείνος ο λιλιπούτειος κουλουροπώλης ή ο γηραλέος, που θαρρείς ότι έχει σκεβρώσει στη γωνία. Σκοτάδι ακόμη και είναι στη θέση του, στο πόστο του. Περιμένει το δικό του κόσμο, που προτιμά τα νόστιμα κουλούρια της Θεσσαλονίκης. Έπειτα οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες. Θα προηγηθούν για να διακινήσουν τον πληθυσμό, που σε λίγο θα ξεχυθεί, προς διά φορες κατευθύνσεις. Βιαστικοί οι ταξιτζήδες προς την «πιάτσα» τους. Βιαστικοί και οι λεωφοριούχοι, προς τις αφετηρίες τους. Σε τάξη μάχης για το ψωμί ! Θα το κερδίσουν πολύ ή λίγο αδιάφορο. Αλλά θα κουραστούν σκληρά, καθώς η ημέρα θα ανατέλλει ολοέ να και υψηλότερα το κατάφωτο τόξο της. Θα κουραστούν από την ευθύνη για τη ζωή των συνανθρώπων τους, που μεταφέρουν. Θα κουραστούν από τη δυσκολία της πυκνότατης κυκλοφορίας. Ιδίως τις ώρες της διαβόητης «αιχμής». Θα κουραστούν ακόμη και από τη δυστροπία του επιβάτη, που έτυχε να είναι κακοσυνηθισμένος ή στενοχωρημένος από τα δικά του και θα ξεσπάσει στον οδηγό. Θα κουραστούν… Κουράζεται και το καφενείο που σιγά-σιγά γεμίζει από βιαστι κή πελατεία. Είναι από τα πρώτα που ανοίγουν και τα τελευταία που κλείνουν. Το γκαρσόνι με το δίσκο. Τσάϊ το χειμώνα, καφέ από την άνοιξη και έπειτα. Και όλοι βιαστικοί, κυνηγημένοι από το ωράριο, από την προγραμματισμένη απασχόληση, από το «ρα ντεβού» που περιμένει. Αργότερα, λίγο αργότερα, η αγορά θα δε χτεί τα κύματα του κόσμου. Κυρίως γυναίκες και συνταξιούχοι, οι φροντιστές της οικογένειας. Έπειτα τα μαγαζιά και τα γραφεία. Άλλος κόσμος αυτός. Περιποιημένοι και περιποιημένες. Παρατη ρήστε τα κορίτσια, που τρέχουν στις τράπεζες και τα γραφεία εν γένει. Που βρήκαν τον καιρό να γίνουν έτσι κομψά και ευδιάθετα. Του κουτιού! Και όμως τα χρονικά τους περιθώρια δεν ήταν ευρύ χωρα. Κάποιος κινηματογράφος, κάποιο θέατρο, κάποιο ζαχαρο Και το Καστελλόριζο σήμερα, μαζί και με τα άλλα υπέροχα ακριτικά νησιά μας της πρώτης γραμμής , απειλούνται ανοιχτά και προκλητικά από μια Τουρκία, χυδαία, ανιστόρητη, επεκτατική. Μαζί τους , στο πλάϊ τους , όλοι εμείς σε όποιο σημείο του Ελληνισμού κι αν βρισκόμαστε , από την Ορεστιάδα μέχρι τη Ρω και από το Διδυμότειχο μέχρι την Αμμόχωστο , όλοι όσοι συνειδητοποιούμε κάθε μέρα που περνάει , πως ο αγώνας ενάντια στη φασιστική ηγεσία της Τουρκίας, που εισβάλλει παράνομα , απειλεί , χλευάζει με απίστευτη χυδαιότητα , βεβηλώ νει Μνημεία ψυχής - την Αγία Σοφία της καρδιάς και τη Μονή της Χώρας την υπέροχη - δολοφονεί Αυτή η ομορφιά είναι Από το προηγούμενο τεύχος εγκαινιάσαμε μας με διάφορους ΣΤΟΧΑΣΜΟΥΣ Αυγή». Περιγράψαμε ήδη την ΑΥΓΗ. Η ημέρα • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ16 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ πλαστείο το προηγούμενο βράδυ και η ώρα έφτασε μία μετά τα μεσάνυχτα. Που βρήκαν τώρα τον καιρό; Μυστήριο. Από τα μυ στήρια της Αθηναϊκής ζωής, Στις εννιά πάντως, η πόλη ολόκληρη έχει επιδοθεί στο έργο της. Ρουτίνα, φιλοδοξία, δημιουργία. Ότι και να είναι πάντως η Ημέρα έχει κάνει το θαύμα της. Λαμποκο πάει παντού. Φωτίζει τα πάντα. Γεμίζει αισιοδοξία και ελπίδα. Ο παλμός της ζωής της, η όψη της. Τι παράσταση ακμής! Πως αισθάνεται κανείς την ημέρα; Προσωπική υπόθεση. Και ακόμη υπόθεση ιδιοσυγκρασίας και καλλιέργειας. Αλλιώς ο αχθο φόρος, αλλιώς ο καλλιτέχνης. Διαφορετικά ο ευχαριστημένος, δια φορετικά ο στενοχωρημένος. Αντανάκλαση, δηλαδή, της ψυχικής διαθέσεως. Και, ίσως εδώ έγκειται ο βαθύτερος δεσμός του αν θρώπου με τη φύση και τα φαινόμενά της. Μια σχέση, μια συγγέ νεια πανάρχαια που την εκφράζουν, κυρίως, οι ποιητές και οι ζω γράφοι. Και, πράγματι, ζωγραφικός πίνακας είναι η Ημέρα. Χαριέ στατος πίνακας τις πρώτες ώρες. Χρυσό φως, ξανθή ακτινοβολία, ανάλαφρη χρυσόσκονη, καθόλου βαριά, καθόλου κουραστική, καθόλου πιεστική. Έχετε την εντύπωση, ότι κυκλοφορείτε σε κάποιο κυματισμό από λάμποντα αιθέρα, που κυκλοφορεί αδιόρατος και διακριτικότατος, που ψάχνει να βρει και την τελευταία χαραμάδα για να περάσει και να χρυσώσει και τα απλούστερα αντικείμενα, και τα ευτελέστερα είδη και να τα ομορφήνει. Όλα μετεωρίζονται. Και στο βάθος του ορίζοντα οι μακρινές βουνοκορφές γίνονται πλεούμενα ανάλαφρα και συγχέονται. Είναι τότε, που τα σχή ματα, σχεδόν διαλύονται κάτω από το άπλετο φως και οι όγκοι υφίστανται την αφαίρεση εκείνη, που μόνο το πρωϊ και το δειλι νό μπορεί να σημειώνεται. Αργότερα, αν είναι χειμώνας το κρύο μαλακώνει, αν είναι καλοκαίρι έχετε την αίσθηση, ότι οι λευκές φλόγες αρχίζουν να αναδύονται από τα βάθη και περιζώνουν τα πάντα και τυλίγουν τον άνθρωπο σε κάποια χαυνωτική κατάστα ση, που όσο πάει και γίνεται περισσότερο εξουθενωτική. Και μετά το μεσημέρι το φως αρχίζει να γέρνει, να πέφτει, να εξαϋλώνεται, για να εναρμονιστεί με τη μεγαλειώδη φαντασμαγο ρία της δύσεως. Έπειτα τι να πει κανένας για κείνες τις θαμπές, μουντές, στα χτιές ημέρες του χειμώνα, που είτε παγωνιά έχουν, είτε νωτιά, γίνονται το ποίημα της μελαγχολίας και της αβρότητας. Στην Ευ ρώπη είναι, ίσως, η συνήθης κατάσταση, το σύνηθες τελάρο της καθημερινότητας. Οι γκρίζες ημέρες μιας ζωής που σύρεται ακό μη και όταν τρέχει. Θαρρείς ότι το δάκρυ θα έπρεπε να έχει την αρμόζουσα εναρμόνιση με αυτές. Και οι φθινοπωρινές ημέρες ; Εκείνες που πενθούν το τέλος της θαλπωρής και βάζουν τα κιτρινισμένα φύλλα να συνοδεύσουν με τη μυστικότητα της πτώσεώς τους το παράπονο της ψυχής. Η μέρες που θρηνούν, ημέρες που προπαρασκευάζουν για τη σκλη ρότητα της εποχής που ακολουθεί, ημέρες του μαθητή και του κα στανά. Και οι ανοιξιάτικες ; Ε! λοιπόν, αυτές είναι οι καλύτερες, οι ευτυ χέστερες. Απαλές σαν τη γύρη, που κυκλοφορεί παντού. Απαλές, σαν τα κρίνα που ανθίζουν. Αισιόδοξες σαν τη ψυχή που αισθάνε ται έτοιμη για τον κελαϊδισμό. Ημέρες παρορμητικές για τρυφερό τητα και έμπνευση, με όλες τις ώρες τους φορτωμένες από μακρι νές μνήμες νεότητας και από διάθεση καλοσύνης και διαφάνεια. Ημέρες φωτεινές και ξάστερες σαν τα μάτια του μικρού παιδιού, που μόλις δοκιμάζει το πρώτο του το βήμα… Χρήστος Παπαδογεωργόπουλος Αγωνιστές και Δημοκράτες ,γεμίζει τις φυλακές με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια τους , παραβιάζει ξεδιάντροπα τα σύνορα και κάθε μορφή Δικαίου , απειλεί τα νησιά μας και την Εθνική μας Ανεξαρτησία, ανάγκη τώρα να συνειδητοποιήσουμε , πως ο αγώνας αυτός, πέρα από Πατριωτικός είναι και βαθιά και ξεκάθαρα Αντιφασιστικός ! Αυτή η ομορφιά , το Καστελλόριζο ,μαζί του και όλα τα υπέροχα Νησιά μας , κοιτάζουν, για μια ακόμα φορά, κατάματα την απειλή, με ψυχραιμία και αποφα καισιστικότηταυψώνουν τις Σημαίες τους με περηφάνια και εγρήγορση! Με τη δύναμη που έχει η συνείδηση της Ιστορίας και του Πολιτισμού μας , η Ομορφιά , το φρόνημα και η Ενότητα μας , να είναι η δύναμη μας ! είναι το εγκαινιάσαμεΚαστελλόριζο!!μίασελίδαστο περιοδικό ΣΤΟΧΑΣΜΟΥΣ με το γενικό τίτλο «Από Αυγή σε ΑΥΓΗ. Συνεχίζουμε με την ΗΜΕΡΑ. ημέρα • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 17• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Μια φαινομενικά ανορθολογική στρατηγική των ΗΠΑ αποδεικνύεται ιδιαιτέρως κερδοφόρα. Μεταψυχρο πολεμικά δημιουργήθηκαν δύο σχολές σκέψεις στο αμερικανικό σύστημα λήψης αποφάσεων, όσον αφορά τη «διαχείριση» της Ρωσίας και με απώ τερο διακύβευμα, με το πέρασμα των ετών, την εξισορρόπηση της σινικής ανόδου. Από τη μία πλευρά, προτάχθηκε η απο φυγή εστίασης της αμερικανικής στρατη γικής στη Μόσχα, καθώς η βασική απει λή πλέον είναι το Πεκίνο. Δεδομένων των σταθερών γεωστρατηγικών σημείων τρι βής Ρωσίας-Κίνας στη Σιβηρία και στην Κεντρική Ασία, οι ΗΠΑ θα δύναντο να οδηγήσουν τη Ρωσία σε μια διαδικασία στρατηγικής ευθυγράμμισης με τις ίδιες, ώστε τουλάχιστον να την αδρανοποιή σουν στο πλαίσιο του σινοαμερικανικού ανταγωνισμού ισχύος. Σε κορυφαίο επί πεδο, η εν λόγω πλευρά εκπροσωπήθηκε κατάτι περισσότερο κατά τη διακυβέρ νηση Ντόναλντ Τραμπ. Από την άλλη πλευρά, τέθηκε προτε ραιότητα στην ουσιαστική και σε όλα τα επίπεδα εξουθένωση της Ρωσίας. Βα σιζόμενη στην ψυχροπολεμική στρατη γική κουλτούρα, η συγκεκριμένη λογική επίτασσε τον υποβιβασμό του ρωσικού παράγοντα σε μια αναλώσιμη δύναμη, η οποία θα έχει απεκδυθεί τα παραδοσιακά αυτοκρατορικά ένστικτά της και θα συ νιστά ένα απλό «εξάρτημα» ή μια σημα ντική αλλά κατά τα λοιπά απλή «παράμε τρο» της αμερικανικής στρατηγικής. Πάγια θέση της πρώτης σχολής ήταν ότι η Ρωσία δεν πρέπει να αποξενωθεί με αφορμή την Ουκρανία, ενώ η δεύτερη είναι πεπεισμένη ότι η στοχοποίηση της Ρωσίας θα συμπαρασύρει και την Κίνα, καλλιεργώντας προϋποθέσεις διάρρηξης της σχέσης του Πεκίνου είτε με τη Μόσχα υπό το φόβο των δυτικών κυρώσεων εί τε με τη δύση υπό τη λογική μιας αυτο νομημένης πλανητικής στρατηγικής της Κίνας, η οποία θα τη θέσει πρόωρα προ της στρατηγικής μοίρας της. Με βάση το τελευταίο, δηλαδή, η Κίνα αναγκάζεται να εξέλθει από τη στρατηγι κή της «σιωπηρής ισχυροποίησης» προς αποφυγή αντισυσπειρώσεων και να λά βει κρίσιμες θέσεις, οι οποίες θα τη φέ ρουν σε μια κούρσα πρόωρου ανοιχτού πλέον ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ. Αντα γωνισμός που δεν θα είναι πια «θεωρητι κός», όπως συμβαίνει τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά θα προεκτείνεται σε κάθε στρατηγικό, οικονομικό, εμπορικό ή πο λιτισμικό πεδίο και θα εξαναγκάζει προς ανάλογες κατευθύνσεις το σύνολο των πραγματικών ή δυνητικών εταίρων κάθε πλευράς.Μεγνώμονα την προκείμενη τελευταία επιλογή, η οποία διαφαίνεται να επικρα τεί σε επίπεδο αμερικανικής στρατηγικής συλλογιστικής, οι εξελίξεις στην Ουκρανία αποφέρουν επί της παρούσης σημα ντικά κέρδη για λογαριασμό της Ουάσι γκτον. Πρώτον, οι Αμερικανοί καταφέρνουν να «αναστήσουν» το ΝΑΤΟ, έναν οργανι σμό που παρέμεινε εν λειτουργία και ενισχύθηκε περαιτέρω παρά την κα τάρρευση του Συμφώνου της Βαρσο βίας, προς εξισορρόπηση του οποίου είχε βασικά συσταθεί. Ο Εμμανουέλ Μακρόν το είχε χαρακτηρίσει, προ μη νών, «εγκεφαλικά νεκρό» για να κατα δείξει τη χαλαρότητα των δεσμών μεταξύ των κρατών-μελών και τις φυγό κεντρες δυνάμεις, που αναπτύσσονται κατά καιρούς, με αφορμή και την εν γένει στάση της Τουρκίας. Πλέον αυτό παύει να ισχύει και χαρακτηριστικά πα ραδείγματα αποτελούν κράτη, όπως η Ελλάδα, που σπεύδουν να αποδείξουν ποικιλοτρόπως την πίστη και τη νομι μοφροσύνη τους στα «κοινά συμμαχι κά ιδανικά», ενώ άλλα, όπως η Σουη δία και η Φινλανδία, αποκτούν ξαφνικά συνείδηση της realpolitik. Δεύτερον, οι ΗΠΑ επιτυγχάνουν την ουσιαστική «έξωση» της Ρωσίας από τη Δυτική Ευρώπη, κυρίως σε επίπε δο ενεργειακό και συνολικά οικονομι κό. Μάλιστα, κατόπιν της ουσιαστικής ακύρωσης του ρωσογερμανικού αγω γού φυσικού αερίου Nord Stream 2, τη θέση της επιδιώκουν να λάβουν οι ίδιες μέσω συμφωνιών μεταφοράς υγρο ποιημένου φυσικού αερίου. Συνεπώς, η ευρωπαϊκή περίσκεψη των περασμένων ετών για την αποφυγή μο νομερών εξαρτήσεων αποδεικνύεται ότι αφορά τη Ρωσία, αλλά όχι τις ΗΠΑ. Εκτός των οικονομικών συμφωνιών, πα Τι κερδίζουν οι ΗΠΑ από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία Πέντε σημεία στα οποία βγαίνουν κερδισμένες οι ΗΠΑ. Γράφει ο Δρ. Μάρκος Τρούλης, Αρθρογράφος - Διεθνολόγος • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ18 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ ρατηρείται μια ευρύτερη απονομιμοποίηση της Ρωσίας του λάχιστον στο ευρωπαϊκό επίπεδο και η εξώθησή της στις ασι ατικές στέπες. Τρίτον, η Ουάσιγκτον επιβάλλει την επανενεργοποίηση της Γερμανίας. Η ανακοίνωση του γερμανικού εξοπλιστικού προγράμματος ύψους 100 δισ. δεν θα δύνατο να πραγμα τοποιηθεί και να γίνει δεκτή, τουλάχιστον από τη Γαλλία, δίχως την πανευρωπαϊκή κινητοποίηση των αντιρωσικών αντανακλαστικών. Η Γερμανία θα αναλάβει πλέον συγκεκρι μένες υποχρεώσεις, δεδομένης της αμερικανικής ανάγκης για την αναπροσαρμογή των πλανητικών επιχειρησιακών δεσμεύσεων της Ουάσιγκτον με επίκεντρο τον Ειρηνικό και την αποφυγή της θουκυδίδειου αδιεξόδου της υπερεξάπλω σης. Τέταρτον, οι ΗΠΑ φέρνουν την Τουρκία προ των τεράστιων ευθυνών της, οι οποίες απορρέουν από τη γεωπολιτική θέ ση της. Τίθενται όρια στη ρωσοτουρκική συνεργασία, γεγο νός το οποίο διόλου ευχαριστεί την Άγκυρα, που θα ήθελε να συνεχίσει να διαδραματίζει τον πολυδιάστατο ρόλο απο κόμισης οφελών από όλες τις πλευρές, με περιορισμένο κό στος. Ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, είναι σαφές ότι η συνέχιση της τουρκικής πολιτικής του «Ιανού» καθίσταται ακόμη και ριψοκίνδυνη υπό συνθήκες όξυνσης του ρωσοα μερικανικού ανταγωνισμού. Πέμπτον, ασκείται σημαντική πίεση στην Κίνα. Το Πεκίνο οφείλει «να λάβει θέση ενώπιον της παγκόσμιας κοινότη τας» (!): Τάσσεται «με τους εισβολείς και τους εγκληματίες ή με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία»; Το εν λό γω δίλημμα συνεπιφέρει τη σκλήρυνση της στάσης ολόκλη ρου του δυτικού συστήματος ασφαλείας προς εξισορρόπη ση της σινικής διείσδυσης κυρίως στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αλλά και την εξώθηση της Κίνας να λάβει ισχυρή – και ως εκ τούτου κοστοβόρα – θέση υπέρ ή κατά της Ρωσίας. Έκτον, καλλιεργούνται συνθήκες απονομιμοποίησης του Βλαντιμίρ Πούτιν στο ρωσικό εσωτερικό. Η εκπεφρασμένη θέση του Τζο Μπάϊντεν, σύμφωνα με την οποία «ο Πούτιν δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία» είναι δηλωτική των προθέσεων των ΗΠΑ να αποσταθεροποιήσουν την πολιτική σκηνή της Ρωσίας, προκαλώντας ένα κύμα αντίδρασης κα τά της ρωσικής ηγεσίας. Όπως έχει ήδη υπονοηθεί, αν στην περίπτωση της Κίνας ο αμερικανικός στόχος είναι η πάση θυσία ανακοπή της οικονομικής και στρατιωτικής ανόδου του Πεκίνου, στην περίπτωση της Ρωσίας ο στόχος της Ου άσιγκτον είναι να τη φέρει «στα μέτρα της», καθότι το πρό βλημα δεν είναι το διεθνές αποτύπωμά της αλλά ο βαθμός της στρατηγικής αυτονόμησής της. Με βάση τα ως άνω ενδεικτικά στρατηγικά κέρδη των ΗΠΑ, η θυσία της Ουκρανίας καθίσταται ορθολογικά ερμηνεύσι μη. Ιδιαίτερα δε όταν αυτή συνδέεται με έναν επιχειρησιακό εγκλωβισμό της Ρωσίας ή, με άλλα λόγια, τη δημιουργία συν θηκών κατατριβής της Μόσχας. Όσο η τρέχουσα κατάσταση πολλαπλασιάζει τα κέρδη και άρα η σχετική καμπύλη βρίσκε ται σε ανοδική πορεία, τόσο θα καταβάλλεται κάθε προσπά θεια για τη μη επούλωση της ουκρανικής πληγής. Άλλωστε, η δήλωση του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, όταν μετά τη συνάντηση των Ρώσων και των Ουκρανών στην Κωνσταντινούπολη άρχισε να δημιουργείται ένα θετικό κλίμα προσέγγισης των δύο πλευρών, ήταν χαρακτηριστική: «Δεν βλέπουμε ενδείξεις «πραγματικής σοβαρότητας» από τη Μό σχα στις διαπραγματεύσεις» Το ΔΣ του Συνδέσμου έχει την τιμή να ενημερώσει τα Μέλη, ότι υλοποιήθηκε απόφασή του που αφορούσε στο σχε διασμό/δημιουργία και κατασκευή, κα τόπιν προτάσεων ανάλογων σχεδιαστι κών οίκων, επίσημης γραβάτας Συνδέ σμου, με τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Συνδυασμών χρωμάτων Στολής υπ’ αριθμ. 2 Ιππικού - ΤΘ (πράσινο, βυσσι νί, ασημένιο, γαλάζιο) Πρότυπα σύμφωνα με τα των βρετανι κώνΧιαστίregimentaltiesσπάθεςιππικού με δάφνες,χρυ σούχρώματος,σε θέση μονογράμματος κάτω αριστερά (όψη κεντητή, διακριτι κότητα)Ποιότητα: η καλύτερη δυνατή (μετάξι) Τιμή: προσιτή,με την παραγγελία ικα νού αριθμού γραβατών Το σχέδιο να χαρακτηρίζεται τόσο από διακριτικότητα όσο και από τη μοναδι κότητά του. Να δύναται να φορεθεί πε ρήφανα, τόσο κατά τις επίσημες τελετές του Συνδέσμου, όσο και σε οποιαδήποτε προσωπική εμ φάνιση με ανάλογη ένδυση (jacketandtie) των μελών του Συνδέσμου μας. Αγαπητά μας Μέλη και φίλοι του Συνδέσμου μας, Έπειτα από τη κατάργηση - ουσιαστικά - της στολής υπ’ αριθμ 2 του Όπλου μας, κατ’ ουσία στολής Ιππικού (ουγ γρικού τύπου- ουσάρων) που είχε καθιερωθεί από την δε καετία του 1860 (χορήγηση κατάλληλων υφασμάτων από την Υπηρεσία μέχρι και την Τάξη ΣΣΕ 87), εκτιμάται ότι εμείς ως απόστρατοι πλέον, οφείλουμε να διατηρήσου με «ζωντανά». με διακριτικό τρόπο, τα χρώματα της επί σημης στολής του Όπλου μας. Πρότυπο για την επιλογή γραβάτας προς εκπλήρωση αυτού του σκοπού, αποτελεί η πρακτική που εφάρμοσαν για ανάλογα ζητήματα διατήρησης παράδοσης, τα συντάγματα του βρετανικού στρα τού, πλέον του αιώνα. Η μεγαλύτερη φιλοδοξία μας, με την ενέργεια αυτή, είναι η γραβάτα μας να γίνει τόσο αγαπητή, ώστε να αποτελεί αγαπημένο στοιχείο της εμφάνισης - ένδυσης κάθε στελέ χους των ΤΘ (εν ενεργεία και εν αποστρατεία). Το σχέδιο έχει επιλεγεί και κατοχυρωθεί και η πρώτη πα ραγγελία έχει ήδη δοθεί στον Οίκο Παγώνη. Διάθεση/πληροφορίες από το Σύνδεσμο μέσω email. Η επίσημη γραβάτα του Συνδέσμου • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 19• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ H επίσκεψη της προέδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν αναζωπύ ρωσε άλλο ένα γεωπολιτικό μέτωπο που ούτως ή άλλως σιγοκαίει χρόνια τώρα.Οιπερισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η επίσκεψη της Πελόζι θα κλιμακώσει μεν σημαντικά την ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, αλλά είναι απίθα νο να προκαλέσει μια κινεζική αντίδραση που θα ενέχει κινδύνους σύρραξης, παρά το γεγονός ότι το Πεκίνο έδειξε την ενόχληση του, -προειδοποιώντας ήδη από τη Δευτέ ρα ότι ο στρατός του «δεν θα καθίσει με σταυρωμένα τα χέρια και... θα υπερασπι στεί την κυριαρχία και την εδαφική ακε ραιότητα της -προχωρώνταςΚίνας»,σε απαγόρευση στις εξαγωγές περισσότερων από 100 Ταϊβα νέζικων εταιρειών τροφίμων σε μια προ φανή προσπάθεια να ασκήσει οικονομική πίεση σε μια βασική βιομηχανία της Τα ϊβάν,-καταδικάζοντας την Τρίτη το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας την επίσκεψη, λέ γοντας ότι βλάπτει σοβαρά την ειρήνη και τη σταθερότητα στα στενά της Ταϊβάν. Η αλήθεια είναι ότι η θάλασσα της Νό τιας Κίνας και η Ταϊβάν είναι μια εύφλευ κτη πηγή γεωπολιτικού κινδύνου εδώ και χρόνια, καθώς η Ταϊβάν θεωρεί τον εαυτό της κυρίαρχο κράτος, ενώ η Κίνα βλέπει την Ταϊβάν ως αποσχισθείσα επαρχία. Για την ακρίβεια, οι εντάσεις με την Κίνα βρί σκονται στο χειρότερο σημείο των τελευ ταίων 40 ετών. Παρά το γεγονός λοιπόν ότι η προσοχή όλων αυτή την περίοδο είναι στραμμένη στην Ευρώπη, εντούτοις η περιοχή του Ειρηνικού «βράζει», με πρόσφατη αύξη ση της θερμοκρασίας στις αρχές Ιουλίου, όταν δυο αμερικανικά αεροπλανοφόρα συνοδευόμενα από δεκάδες σκάφη ξεκί νησαν ασκήσεις στην περιοχή ως ένα έμ μεσο μήνυμα προς τους συμμάχους των ΗΠΑ ότι οι τελευταίες θα προασπισθούν αν χρειαστεί την ελεύθερη ναυσιπλοϊα και δεν θα επιτρέψουν την απόλυτη κυριαρ χία της Κίνας στην περιοχή. Κάθε άλλο δε παρά τυχαίο είναι το γε γονός ότι τα δύο αεροπλονοφόρα και οι αεροναυτικές δυνάμεις συνοδείας τους άρχισαν την άσκηση την ημέρα κατά την οποία η Ταϊβάν κατήγγειλε μαζικές παρα βιάσεις του εναέριου χώρου της από κινε ζικά στρατιωτικά αεροσκάφη. Βέβαια οι κινεζικές επιδείξεις δύναμης έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια , κυρίως κοντά στο αμφισβητούμε νο νησί Πράτας, που καταλαμβάνεται από τον ταϊβανέζικο στρατό, αλλά διεκδικείται και από την Κίνα. Την ίδια στιγμή πολλοί γεωπολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι είναι θέμα χρόνου το Πεκίνο να προσπαθήσει να θέσει υπό τον πλήρη έλεγχό του την Ταϊβάν, ακόμη και με τη χρήση στρατιωτικών μέσων. Άλ λωστε παρά το γεγονός ότι η Κίνα και η Ταϊβάν χωρίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός εμφυλίου πολέμου τη δεκαετία του 1940, το Πεκίνο ποτέ δεν έπαψε να υποστηρίζει ότι κάποια στιγμή το νησί θα «ανακτηθεί» και θα επανενωθεί με την Κίνα στο πλαί σιο κάποιου είδους συμφωνίας του τύπου « μία χώρα-δύο συστήματα», με το Χονγκ Κονγκ ως μοντέλο. Στο πλαίσιο αυτό, τα τελευταία χρόνια συνεχίζεται στη Θάλασσα της Νότιας Κί νας η κατασκευή τεχνητών κινεζικών βά σεων σε ατόλες της περιοχής. Οι πρό σφατες εισβολές της κινεζικής αεροπορί ας στη ζώνη αεράμυνας της Ταϊβάν έχουν κλιμακώσει τις ήδη τεταμένες σχέσεις, με τις ΗΠΑ και την Αυστραλία να κατηγορούν την Κίνα για υπονόμευση της περιφερεια κής ειρήνης και σταθερότητας. Γιατί η Κίνα ενοχλήθηκε από την επίσκεψη Η επίσκεψή της Πελόζι έγινε στα πλαί σια ενός ευρύτερου ταξιδιού στον ΙνδοΕιρηνικό -συμπεριλαμβανομένης της Σι γκαπούρης, της Μαλαισίας, της Νότιας Κορέας και της Ιαπωνίας, με επίκεντρο την αμοιβαία ασφάλεια και τις οικονομικές εταιρικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης μιας ελεύθερης και ανοι χτής περιοχής Ινδο-Ειρηνικού. Mάλιστα η Πελόζι πραγματοποίησε την επίσκεψη της στην Ταϊβάν παρά τις αντιρ ρήσεις του Λευκού Οίκου, αποτελώντας το πλέον υψηλόβαθμο μέλος του Κογκρέ σου που θα επισκεφθεί την Ταϊβάν από τοΗ1997.κίνηση έχει προκαλέσει οργή στην Κί να, καθώς εκλαμβάνεται ως μια άτυπη «αναγνώριση» της Ταϊβάν ως ανεξάρτη τη χώρα και μάλιστα σε μια πολιτικά ευ αίσθητη χρονιά για το κυβερνών Κομμου νιστικό Κόμμα, ενόψει μάλιστα του συνε δρίου κατά το οποίο αναμένεται να επανε κλεγεί τρίτη φορά ο Σι Τζινπίνγκ. Το γεγονός δε ότι η επίσκεψη πραγμα τοποιείται από την Πελόζι έχει ιδιαίτερη σημειολογική βαρύτητα για την Κίνα, λό γω της αιώνιας κόντρας της με την κινε ζική πολιτική ηγεσία όσον αφορά την πα ραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την αυξανόμενη επιρροή του Πεκίνου στην παγκόσμια σκακιέρα. Υπενθυμίζουμε ότι δύο χρόνια μετά την καταστολή των διαδηλώσεων στην Πλα τεία Τιενανμέν του Πεκίνου το 1989, η Πελόζι, η οποία ήταν τότε νέο μέλος του Κογκρέσου, είχε μετάσχει σε δικομματική αντιπροσωπεία που ύψωσε πανό αφιερωμένο «σε αυτούς που πέθαναν για τη δημοκρατία στην Κίνα», με την κινεζική αστυνομία να επεμβαίνει για να διαλύσει τηΗδιαδήλωση.Πελόζιτο1993 είχε εκφράσει την αντί θεση της για τη διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων από την Κίνα, ενώ δεν έπαψε όλα αυτά τα χρόνια να ασκεί κριτική στην Κίνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ειδικά όσον αφορά του Ουιγούρους, να συντάσ σεται υπέρ της δημοκρατίας του Χονγκ Κονγκ, και να υποστηρίζει κάθε μποικα τάζ στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένου του φετινού διπλωματικού μποϊκοτάζ του Μπάιντεν στη Χειμερινή Ολυμπιάδα του Πεκίνου.Ηεπίσημη επίσκεψη της Πελόζι λοιπόν στην Ταϊβάν εκλαμβάνεται από την Κίνα ως μια ιδιαίτερα σημειολογική κίνηση, που ίσως να θέτει νέες βάσεις στις σχέ σεις ΗΠΑ-Ταϊβάν παρά το γεγονός ότι ο Λευκός Οίκος έσπευσε να υπογραμμίσει τις διαφορές του με το Κογκρέσο. Βλέπετε, η σχέση μεταξύ των δύο χω ρών όπως ορίζεται στον νόμο περί σχέ σεων της Ταϊβάν του 1979-όταν οι ΗΠΑ τερμάτισαν την επίσημη διπλωματική αναγνώριση της Ταϊβάν ως νόμιμης κυ βέρνησης της Κίνας* - ήταν μέχρι τώρα ανεπίσημη και άτυπη. Παρά το γεγονός λοιπόν ότι και τα δυο κράτη επισημοποίησαν τις υπάρχουσες προξενικές σχέσεις στις 13 Σεπτεμβρίου του 2019, εντούτοις καμία χώρα δεν δια τηρεί επίσημη πρεσβεία στην άλλη, ούτε διορίζει πρέσβη. Γιατί η Ταϊβάν είναι πολύτιμη για όλους Γράφει η Μαίρη Βενέτη* • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ20 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ *(σ.σ: Την 1η Οκτωβρίου 1949, ο Μάο Τσετούνγκ κηρύσσει την ίδρυση της Λα ϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στο Πεκίνο. Οι εθνικιστικές δυνάμεις της Kuomintang υπό τον Τσανγκ Κάι-Σεκ κατέφυγαν στην Ταϊβάν, σχημάτισαν κυβέρνηση, της έδωσαν το επίσημο όνομα «Δημοκρατία της Κίνας» και απαγόρευσαν κάθε σχέ ση ανάμεσα στο νησί και την κομμουνι στική Κίνα. Η Ταϊβάν το 1950 έγινε σύμμαχος των ΗΠΑ που βρισκόταν σε πόλεμο με την Κίνα στην Κορέα, ενώ το 1979, η Ουά σινγκτον διέρρηξε τις διπλωματικές της σχέσεις με την Ταϊβάν προκειμένου να αναγνωρίσει την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.Όμως, το αμερικανικό Κονγκρέσο επέ βαλε τον όρο της «στρατηγικής ασάφει ας», επιτρέποντας τη χορήγηση στην Ταϊβάν στρατιωτικής βοήθειας- η Ουάσινγκτον ως σήμερα παραμένει ο πρώ τος προμηθευτής στρατιωτικού υλικούπροκειμένου να εξασφαλίσει την άμυνα της. Την ίδια στιγμή όμως απέφυγε μια ξεκάθαρη θέση για το αν θα επέμβουν οι ΗΠΑ στρατιωτικά ή όχι για την άμυνα της Ταϊβάν σε περίπτωση εισβολής. Η αληθινή διάσταση πίσω από τις αφορμές και τις αμφισημίες Μπορεί ο ρόλος των ΗΠΑ ως ο κύριος προμηθευτής όπλων της Ταϊβάν να θεω ρείται ο «επίσημος» ύποπτος για τις συ νεχιζόμενες τριβές με την κινεζική κυβέρ νηση, όμως «το ιερό δισκοπότηρο» που κυνηγούν οι δύο χώρες ακούει στο όνο μα, ημιαγωγοί, τα γνωστά μας τσιπάκια. Θα μπορούσε κανείς σε μια μόλις φρά ση να παραθέσει όλα όσα διακυβεύονται στο νησί της Ταϊβάν; H απάντηση είναι ναι και αυτή η φρά ση είναι η εξής: Σχεδόν το σύνολο των εργοστασίων παγκοσμίως θα στα ματούσε να λειτουργεί εντός τριών εβδομάδων, αν σταματούσε η παραγωγή ημιαγωγών στην Ταϊβάν. Ένα τέτοιο σενάριο θα μεταφραζόταν σε κάτι πολύ μεγαλύτερο από το τίναγ μα στον αέρα της αγοράς των τσιπ, μιας αγοράς 600 δισεκατομμυρίων ευρώ. Θα επέφερε καίριο πλήγμα στο ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών, αφού θα έβγαζε νοκ άουτ τη βιομηχανία, σταμα τώντας την κατασκευή πλήθους ηλεκτρο νικών αντικειμένων καθημερινής χρή σης, από τα κινητά τηλέφωνα, τις ηλεκτρικές συσκευές και τα αυτοκίνητα έως τα κέντρα αποθήκευσης δεδομένων. Αυτός είναι ο λόγος που μια κρίση στα στενά της Ταϊβάν θα επεκταθεί σε οικο νομική κρίση και στις δικές μας γειτονιές. Γιατί είναι «πολύτιμη» η Ταϊβάν Οι νέοι, προηγμένοι ημιαγωγοί θα τρο φοδοτήσουν ένα νέο άλμα στις αναδυό μενες τεχνολογίες της κβαντικής πληρο φορικής, της Τεχνητής Νοημοσύνης, της αυτόνομης οδήγησης και των 5G τηλεπι κοινωνιών. Ποιοί είναι αυτοί οι προηγμένοι αγωγοί; Τα τσιπ με μέγεθος 5 και 3 νανομέτρων.Ποιάχώρα θεωρείται παγκόσμια υπερδύναμη στα τσιπ 3 και 5 νανομέτρων; H Ταϊβάν. Αυτός είναι ο λόγος που το Πεκίνο έχει στοχεύσει τη βιομηχανία ημιαγωγών ως έναν από τους βιομηχανικούς πυλώνες που θα βοηθήσει την Κίνα να εκπληρώ σει τον μακροπρόθεσμο οικονομικό με τασχηματισμό της στο «Όνειρο της Κί νας».Η TSMC -Taiwan Semiconductor Manufacturing Company- αυτή τη στιγ μή ελέγχει το 92% της παγκόσμιας πα ραγωγής εξελιγμένων μικροτσίπ 10 να νομέτρων και κάτω. Αυτό ακριβώς το ποσοστό την καθιστά, εκτός από πολύτιμο εταίρο για την Ευ ρώπη και τις ΗΠΑ και διαφιλονικούμενο έδαφος για την Κίνα. Βλέπετε η απρόσκοπτη πρόσβαση των Κινέζων στη βιομηχανία ημιαγωγών της Ταϊβάν θα τους έδινε σημαντική ώθηση στην παγκόσμια βιομηχανία ημιαγωγών. Και πώς θα εξασφαλιζόταν αυτό; Μέσω της επανένωσης της Ταϊβάν με το Πεκί νο.Οι ΗΠΑ βέβαια είναι κάθετα αντίθετες σε μια τέτοια προοπτική, καθώς στην ου σία θα έδινε πρόσβαση στην Κίνα σε... αμερικανική τεχνολογία. Βλέπετε, τις προηγούμενες δεκαετίες κατά το κυνή γι της παραγωγής με χαμηλό κόστος, οι ΗΠΑ πέρασαν σημαντική τεχνογνωσία στην Ταϊβάν. Δεν είναι όμως μόνο αυτό το πρόβλη μα.Οι ΗΠΑ εξαρτώνται πλέον από την πα ραγωγή της Ταϊβάν. Αρκεί να αναφέρου με ότι το 2020 το 72% των μικροτσίπ που χρησιμοποιήθηκαν στις ΗΠΑ, συμπερι λαμβανομένων και αυτών του στρατού, προέρχονταν από την Ταϊβάν. Το τελευταίο λοιπόν που θα ήθελαν εί ναι η Ταϊβάν να θεωρείται κινεζικό έδα φος.Το ίδιο ισχύει και για την Ευρώπη, κα θώς οι εφοδιαστικές ανάγκες της σε ημι αγωγούς καλύπτονται κατά τουλάχιστον 50% από την Ταϊβάν. Η Ευρώπη για την ακρίβεια εξαρτάται αυτή τη στιγμή τόσο από την τεχνογνω σία των αμερικανικών εταιρειών όπως οι Συνέχεια στην επόμενη σελίδα H απάντηση είναι ναι και αυτή η φράση είναι η εξής: Σχεδόν το σύνολο των ερ γοστασίων παγκοσμίως θα σταματούσε να λειτουρ γεί εντός τριών εβδομά δων, αν σταματούσε η παραγωγή ημιαγωγών στην Ταϊβάν. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 21• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Intel, Micron, NVIDIA και AMD –εταιρεί ες που σχεδιάζουν τσιπ- όσο και από τον όγκο παραγωγής των χωρών της Ασίας όπως η Ταϊβάν, η Κίνα και η Νότια Κορέα Το γεγονός ότι η πανδημία χτύπησε τις εφοδιαστικές αλυσίδες του πολύτιμου κλάδου των ημιαγωγών, έχει εδώ και τρια σχεδόν χρόνια οδηγήσει τόσο τις ΗΠΑ όσο και την Ευρώπη σε μια προσπάθεια απεξάρτησης από την ασιατική παραγω γή. Κάτω από αυτό το πρίσμα λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα κράτημέλη της ΕΕ να συνδράμουν σε επενδυ τικό πακέτο επιχορηγήσεων ύψους 43 δι σεκατομμυρίων ευρώ για τη δημιουργία στρατηγικής σημασίας βιομηχανίας τσιπ σε ευρωπαϊκό έδαφος, με στόχο η Ευρώ πη έως το 2030 να παράγει το 20% της παγκόσμιας παραγωγής επί ευρωπαϊκού εδάφους. (σ.σ: Σήμερα βρίσκεται στο 9%).Ταυτόχρονα προέβλεψε τη σύσταση τα μείου ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση των start-up που δραστηρι οποιούνται στην παραγωγή τσιπ. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απο φάσισε να χαλαρώσει τους αυστηρούς περιορισμούς επί των κρατικών επιδοτήσεων και να υιοθετήσει μία επεμβατική βι ομηχανική πολιτική προκειμένου να πετύ χει αυτόν τον στόχο. Και μόνο αυτή η χαλάρωση σε μία ήπει ρο που παραδοσιακά λειτουργεί στη βά ση των αρχών και των νόμων της παγκό σμιας αγοράς, αναδεικνύει τη στρατηγική σημασία που έχει αποκτήσει ο κλάδος. Μαζί με το ευρωπαϊκό σχέδιο «τρέχει» και το αμερικανικό, καθώς οι ΗΠΑ επιδι ώκουν επίσης τον επαναπατρισμό πα ραγωγικών δραστηριοτήτων στο έδαφός τους.Πρόσφατα η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε νομοσχέδιο που προβλέπει χρη ματοδότηση ύψους 52 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον επαναπατρισμό της πα ραγωγής των ηλεκτρονικών τσιπ. Βέβαια αν σκεφτούμε ότι ο ταϊβανέζικος όμιλος TSMC θα επενδύσει μόνος του 36 δις ευρώ μόνο για το 2022, κατανοούμε ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα πρέπει να διαθέσουν ακόμα μεγαλύτερα budgets προκειμένου να αποκτήσουν την ανεξαρ τησία τους στον κομβικό αυτό κλάδο. Αν δε σκεφτούμε τη σημασία τα τσιπ να γίνουν μικρότερα και καλύτερα και το συνδυάσουμε με το γεγονός ότι επί του παρόντος, η TSMC και η Νοτιοκορεάτικη Samsung είναι τα μόνα χυτήρια στον κό σμο ικανά να κατασκευάσουν τα πιο προ ηγμένα τσιπ 5 νανομέτρων, με την TSMC να προετοιμάζεται ήδη για τα τσιπ επόμε νης γενιάς 3 νανομέτρων, κατανοούμε ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν να καλύψουν ακόμα μεγαλύτερο έδαφος. Μια βαθύτερη ματιά στον πιο κομβικό ίσως τεχνολογικό κλάδο των τσιπ Η αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε περίπου τρία διαφορετικά στάδια: σχεδιασμός, κατασκευή και συναρμολόγηση. Οι εταιρεί ες που εκτελούν και τα τρία αυτά βήματα αναφέρονται ως κατασκευαστές ολοκλη ρωμένων συσκευών (IDM) και τυπικά πα ραδείγματα είναι η Intel και η Samsung. Οι εταιρείες που σχεδιάζουν μόνο τσιπ, γνωστές ως fabless IC, βασίζονται σε κα τασκευαστές /χυτήρια τσιπ. Οι εταιρεί ες fabless λοιπόν συνεργάζονται στενά με τα χυτήρια, ήτοι με τις εταιρείες που κατασκευάζουν τσιπς σε εργοστάσια κα τασκευής, με την TSMC να αποτελεί την ηγέτιδα εταιρεία. Η TSMC ιδρύθηκε το 1987 και αποφάσι σε να μην παράγει προϊόντα με το όνομά της, έτσι ώστε η εταιρεία να μην εμπλα κεί ποτέ σε άμεσο ανταγωνισμό με τους πελάτες της. Στο πλαίσιο αυτής της στρα τηγικής, η TSMC έγινε το μεγαλύτερο χυ τήριο ημιαγωγών στον κόσμο και βασι κός προμηθευτής για μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Apple, η Qualcomm και η Nvidia. Ο κύριος μέτοχος της λοιπόν, η Ταϊβάν, κυριαρχεί στην αγορά χυτηρίων και στην εξωτερική ανάθεση της κατασκευής ημι αγωγών.Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπον δίας Κατασκευαστών Ημιαγωγών, οι ΗΠΑ ελέγχουν το 47% της παγκόσμιας αγοράς με την Intel να είναι μακράν η πρώτη σε πωλήσεις.Απότην άλλη, ηTSMC έχει το 54% του τζίρου που έκαναν πέρυσι οι εταιρείεςεργολάβοι που αναλαμβάνουν την κατα σκευή των ημιαγωγών. Συνολικά το μερί διο της Ταϊβάν ξεπερνά το 60%. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα με ρίδια εσόδων από τα κορυφαία χυτήρια ημιαγωγών παγκοσμίως από το 2019 έως το 2022, ανά τρίμηνο. Το πρώτο τρίμηνο του 2022, η Taiwan Semiconductor Manufacturing Company κατέγραψε μερίδιο αγοράς λίγο περισσό τερο από 53 τοις εκατό στην παγκόσμια αγορά χυτηρίων ημιαγωγών, ενώ η βασι κή της ανταγωνίστρια, η Samsung, κατέ λαβε το 16,3 % της αγοράς. Όσον αφορά τα έσοδα, τα δέκα κορυ φαία χυτήρια ημιαγωγών παγκοσμίως παρήγαγαν σχεδόν 32 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2022. Το νέο πεδίο των μαχών Δεν στοχεύουν μόνο η Ευρώπη και οι ΗΠΑ να γίνουν αυτοδύναμες στον κλά δο των ημιαγωγών. Η Κίνα επίσης προ σπαθεί μέσω της εταιρείας κατασκευ ής τσιπ Semiconductor Manufacturing International Corporation –SMIC- να αποκτήσει το δικό της μερίδιο. Η SMIC ήταν το πέμπτο μεγαλύτερο χυτήριο ημιαγωγών παγκοσμίως με βάση τα έσοδα το 2020 , πίσω από τις TSMC και UMC της Ταϊβάν, τη Samsung της Νότιας Κορέας και την GlobalFoundries στις ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία της TrendForce.Στηνπροσπάθεια όμως της Κίνας για μεγαλύτερη ισχύ στον κλάδο των ημιαγω γών, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη είναι αποφασισμένες να είναι απέναντι. Η αρχή έγινε επί κυβέρνησης Τραμπ, ο οποίος τοποθέτησε τη SMIC στη λίστα των οντοτήτων εκείνων με περιορισμένη πρόσβαση στην τεχνολογία των ΗΠΑ. Η SMIC όμως απεκόπει και από την απόκτηση υπερσύγχρονου εξοπλισμού από την ASML, τη leader της Ευρώπης που κατασκευάζει τον λεγόμενο εξοπλι σμό λιθογραφίας που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των πιο προηγμένων τσιπ, με έμφαση στη μεγαλύτερη χωρη τικότητα.Βλέπετε, η κυβέρνηση Τραμπ πίεσε την ολλανδική κυβέρνηση να σταματήσει η ASML τις πωλήσεις στην SMIC. Ακόμα όμως και αν η SMIC είχε πρό σβαση στον εξοπλισμό της ASML, η εται ρεία θα χρειαζόταν χρόνια για να αρχί σει να παράγει τσιπ υψηλής ποιότητας σε μεγάλες ποσότητες. Γι’αυτό η κινεζι κή κυβέρνηση χρειάζεται πάση θυσία την TSMC.*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέ πει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβου λή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βα σίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπι στες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. *Η Μαίρη Βενέτη είναι οικονομολόγος, Σύμβουλος Επενδύσεων Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ22 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ολοκλήρωση της Μικρασιατικής Καταστροφής. Παρόλο το μεγάλο διάστη μα που μεσολάβησε, ούτε λαμβάνεται υπόψη από όλους πλή θος παραμέτρων εκείνης της εποχής, ούτε υπάρχει ομοφωνία για την αιτία της εθνικής συντριβής και της υπερίσχυσης του κεμαλικού εθνικισμού. Δεδομένο είναι ότι σήμερα η ιστορική επιστήμη έχει υπερβεί σε μεγάλο βαθμό τις παλαιές διαιρέσεις (βενιζελικοί-αντιβενιζελικοί-κομμουνιστές) και έχει αποτυπώ σει όλες τις παραμέτρους εκείνης της εποχής που στιγμάτισε ο Εθνικός Διχασμός. Οπότε είναι εύκολο να περιγραφεί το τι πραγματικά συνέ βη από τη στιγμή που εκείνη τη μοιραία χρονιά του 1915, η γερμανική κατασκοπεία κατάφερε να οδηγήσει την Ελλάδα σε μια ουδετεροποίηση (1915-1917) που ευνοούσε μόνο τα γερ μανικά συμφέροντα. Συμφέροντα που συνδέονταν απολύτως με την προστασία των συμμάχων της: των Νεότουρκων και της Βουλγαρίας. Το πρώτο θύμα αυτής της πολιτικής ήδη από το 1915 ήταν η Κύπρος. Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 τα νέα θύματα ήταν η Δυτική Μικρά Ασία και ο Πόντος, καθώς και η Ανατολική Θράκη που η μοίρα της εξ αρχής ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη Σμύρνη. Το 1915 η Κύπρος μόλις είχε ανακηρυχθεί προτεκτοράτο, λό γω της συμμετοχής των Νεότουρκων στον πόλεμο (Νοέμβριος 1914). Έως τότε και από το 1878 ήταν παραχωρημένο στους Βρετανούς οθωμανικό έδαφος, που όμως παρέμενε υπό οθω μανική κυριαρχία. Πολύ αργότερα και με τη Συνθήκη της Λω ζάννης έγινε τμήμα της Βρετανίας και το 1925 κηρύχθηκε ως αποικία. Εθνικός Διχασμός: Το πρώτο θύμα Άρα, το 1915 ήταν εντελώς διαφορετική η σχέση ΒρετανίαςΚύπρου. Και γι’ αυτό έγινε η επίσημη βρετανική πρόταση για απόδοσή της στην Ελλάδα με αντάλλαγμα βεβαίως την συμ μετοχή της στην Αντάντ. Η πρόταση έγινε στις 16 Οκτωβρίου 1915 προς την κυβέρνηση Ζαΐμη. Ήταν η ύστατη προσπάθεια των Βρετανών να αλλάξουν τη φιλογερμανική στάση, δίνοντας ισχυρά κίνητρα. Η κυβέρνηση Ζαΐμη δημιουργήθηκε μετά τη δεύτερη παραί τηση Βενιζέλου (Σεπτέμβριος 1915) και σ’ αυτήν συμμετείχαν όλοι οι “μοιραίοι”: Γούναρης, Δραγούμης, Ράλλης και Θεοτό κης. Απέρριψαν την πρόταση και έτσι χάθηκε η μοναδική ευ καιρία για την Ένωση. Μαζί χάθηκε και η πρωτοκαθεδρία της Ελλάδας στην μεταπολεμική Εγγύς Ανατολή. Το κενό αυτό κά λυψαν τότε οι Ιταλοί. Αυτή είναι η κύρια αιτία που η Συνθήκη των Σεβρών δεν επιδίκασε κατευθείαν το Σαντζάκιο Σμύρνης στην Ελλάδα, αλλά έβαλε τη ρήτρα του δημοψηφίσματος μετά από πέντε έτη, ενώ ο ελληνικός στρατός θα βρισκόταν εκεί ως συμμαχικός υπό την εποπτεία των συμμάχων. Το έγκλημα του 1915 έχει πολύ ευρύτερες συνέπειες απ’ ό,τι μπορούν να φανταστούν οι πολι τικοί επίγονοι όσων το διέπραξαν και σήμερα προσπαθούν να θολώσουν τα νερά και να σχετικοποιήσουν την Ιστορία. Βέβαια εάν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, η ανώμαλη αυτή εξέ λιξη προέκυψε από τη δράση της γερμανικής κατασκοπείας (μέρος της οποίας ήταν η αδελφή του Κάιζερ Βασίλισσα Σο φία), που μαζί με τους πρόθυμους υποτακτικούς οδήγησαν στον Εθνικό Διχασμό του 1915. Η δράση των Γερμανών στην Αθήνα εκείνα τα χρόνια είναι γνωστή πλέον μέσα από τα γερ μανικά αρχεία. Επίσης, να πούμε ότι η έστω και την τελευ ταία στιγμή συμμετοχή της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλε μο στο πλευρό της Αντάντ μας χάρισε την δυτική Θράκη. Εάν συνεχιζόταν η φιλογερμανική “ουδετερότητα” έως το τέλος του πολέμου, τα σημερινά σύνορα θα βρίσκονταν στην Καβάλα. Εθνικός Διχασμός και αναθεωρητισμός Όλοι όσοι σχετικοποιούν εκείνη την εποχή εκφράζουν έναν παρωχημένο υστερικό αντιβενιζελισμό, που λίγα χρόνια πριν μεθόδευσε την ακύρωση της Δίκης των Έξι, διάχυσε την άπο ψη ότι “καμιά δουλειά δεν είχαν οι Έλληνες στη Σμύρνη το 1919” και αναπαρήγαγε την κοινή προεκλογική βασιλο-κομ μουνιστική θέση ότι η Μικρασιατική Εκστρατεία ήταν αποικι οκρατική (Ιωάννης Μεταξάς), ή αλλιώς ιμπεριαλιστική (ΣΕΚΕΚΚΕ).Τέτοιες προσεγγίσεις που τελευταία πυκνώνουν και βασίζο νται σε παραϊστορικές εκδόσεις εξυπηρετούν αποκλειστικά και μόνο τον Αγνωστικισμό. Κίνητρο έχουν μια παράξενη ρεβανσι στική αντίληψη και συμβάλουν στη διαιώνιση του Εθνικού Δι χασμού. Πρόσφατες είναι οι εκδόσεις είτε για την Δίκη των Έξι, είτε για το ρόλο του Αριστείδη Στεργιάδη, είτε για τον “ιμπερι αλιστικό” χαρακτήρα της Μικρασιατικής Εκστρατείας που επι χειρούν να πείσουν τους αναγνώστες ότι για τη μικρασιατική τραγωδία δεν υπήρχαν ένοχοι, αλλά μόνο ατυχία. Φαίνεται ότι ένα τμήμα των Νεοελλήνων, είτε για λόγους το πικισμού είτε γιατί κινούνται από έναν ιδεολογικό ρεβανσισμό είναι πολύ πιο ευαίσθητο για τη μοίρα των έξι ηγετών που αναμφίβολα με τα λάθη τους οδήγησαν στη Μικρασιατική Κα ταστροφή, παρά για τους πάνω από 100.000 αμάχους που συνέλαβαν και εξόντωσαν οι κεμαλικές δυνάμεις το Σεπτέμ βρη του 1922 εξαιτίας της πολιτικής και των εντολών απαγό ρευσης εξόδου της ελλαδικής μοναρχικής κυβέρνησης. Πάντως το ενδιαφέρον και το παρήγορο είναι ότι εκτός από τις παραδοσιακές σχολές (βενιζελική-αντιβενιζελική-κομμουνι στική) έχει ήδη διαμορφωθεί τις τελευταίες δεκαετίες και άλλη μια που σχηματικά την αποκαλούμε “Προσφυγική ιστοριογρα φία”. Μια σχολή που επιχειρεί να ξεφύγει από την στενά ελλα δική ματιά και τις κληρονομημένες αντιπαραθέσεις και να ερ μηνευτεί η εποχή και ο Εθνικός Διχασμός με βάση το διεθνές γίγνεσθαι. Εθνικός Διχασμός: Το βαρύ τίμημα που είχε για τον Ελληνισμό Γράφει ο Βλάσης Ατζίδης Ιστορικός • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 23• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Στην ελληνική ιστορία ο Ιωάννης Με ταξάς έχει μείνει για το «ΟΧΙ» που είχε πει στους Ιταλούς που ζητούσαν παράδοση της Ελλάδας στα επεκτατικά τους πλάνα. Ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθή σεις του καθενός, ο Μεταξάς πέρα από κάθε αμφισβήτηση διέθετε το κορυφαίο «στρατιωτικό μυαλό» στη σύγχρονη ιστο ρία της χώρας. Και στα μέσα της δεκαετίας του 1910, όταν οι Έλληνες ονειρεύονταν τη Μεγάλη Ιδέα ο διορατικός στρατιωτικός είχε τονίσει ότι θα έπρεπε να παραμείνου μεΤονσυγκρατημένοι.Ιανουάριοτου 1915 προέκυψε το θέ μα των παραχωρήσεων εδαφών στην μι κρασιατική ακτή από τους Άγγλους προς την Ελλάδα. Ήταν πλέον φανερό ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν σε πλή ρη παρακμή κι έπνεε τα λοίσθια. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε την άπο ψη του Μεταξά σε στρατιωτικό επίπεδο για το πώς δηλαδή θα μπορούσε η Ελλάδα να σταθεί στην Μικρά Ασία όταν (κι αν) θα γι νόταν η διανομή των εδαφών. Σε ό,τι αφορά στο εθνικό επίπεδο, ο Ιωάννης Μεταξάς δεν ήταν αρνητικός. Όμως στο στρατιωτικό κομμάτι ήταν και μάλιστα κάθετος.Τόνισε στον Βενιζέλο ότι η Μικρά Ασία ήταν ενιαία, γεωγραφικά και οικονο μικά και θα ζητούσε πάντα την επανένωση κι αποκατάσταση σε περίπτωση που δια μελιζόταν.Επιπλέον υπογράμμισε ότι για να διατη ρηθεί το δυτικό μέρος της Μικράς Ασίας από την πλευρά των Ελλήνων θα έπρεπε να υπάρχει ασφάλεια και βάθος στο ανα τολικό τμήμα και μάλιστα σε μια απόσταση που έφτανε μέχρι την Άγκυρα. «Πως θα μπορέσουμε όμως να είμαστε ασφαλείς σε ένα μέρος όπου οι Τούρκοι υπερτερούν συντριπτικά πληθυσμιακά;» ανέφερε ο Παράλληλα,Μεταξάς.οΈλληνας στρατιωτικός τό νισε ότι η μορφολογία του εδάφους στην περιοχή δεν επιτρέπει ουσιαστικά τα φυσικά σύνορα, άρα δεν είναι εφικτή η επαρκής οχύρωση και η άμυνα. Και βέβαια για να διατηρηθεί ασφα λής η ελληνική παρουσία και διοίκηση στην Σμύρνη θα έπρεπε να υπάρχει ελλη νικός στρατός σε μεγάλο βάθος κάτι που σήμαινε ότι θα διοικούνταν από την Ελ λάδα πολυπληθείς τουρκικοί άρα εχθρικοί πληθυσμοί. Που βέβαια θα έκαναν τα πά ντα για να απελευθερωθούν. Για να αντέξει η Ελλάδα σε αυτή τη μάχη θα έπρεπε να έχει και τους κατάλληλους οικονομικούς πόρους που δεν υπήρχαν. Όπως και μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις που επίσης δεν υπήρχαν. Ο Μεταξάς τόνισε και κάτι άλλο: Ότι με τόσο μεγάλη μετακίνηση στρατιωτικού προσωπικού στην Μικρά Ασία η Ελλά δα θα ήταν ευάλωτη ως προς τα σύνορά της με την Βουλγαρία που είχε επεκτατικές τάσεις.Βεβαίως είχε τονίσει ότι αν διαλυόταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία τότε θα ήταν εφικτή μια τέτοια επιχείρηση από ελληνικής πλευράς. Με τη Συνθήκη των Σεβρών κά τι τέτοιο έγινε και ο Βενιζέλος εκτίμησε ότι δε θα μπορούσε να αφήσει «ακάλυπτους» τους ελληνικούς πληθυσμούς στη Μικρά Ασία. Κι άρχισε η εκστρατεία. Η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές, η επι στροφή του Βασιλιά Κωνσταντίνου που ήταν κόκκινο πανί για τους Συμμάχους και ο τουρκικός εθνικισμός υπό τον Κεμάλ άλ λαξαν τα δεδομένα. Παρόλ’ αυτά η κυβέρνηση Γούναρη θεώ ρησε ότι έπρεπε να κάνει την επιχείρηση προς την Άγκυρα παρά να διακόψει στη μέση τον αγώνα, τονίζοντας ότι είναι «προ τιμότερη η ήττα από τη διακοπή της επι χείρησης»!Παρότιη Ελλάδα βρισκόταν σε επιχειρη σιακό πλάνο υπουργός Στρατιωτικών ήταν ο Νικόλαος Θεοτόκης που ουδεμία σχέση είχε με τον στρατό! Οι πολιτικοί θέλησαν να «φορτώσουν» όλα τα αίτια της επερχόμενης καταστρο φής στον Μεταξά και του πρότειναν να αναλάβει την ηγεσία του Στρατού. Είχε προηγηθεί η ήττα στο Εσκί Σεχίρ. Ο Μεταξάς επέμεινε ότι ο πόλεμος κό ντρα στους Τούρκους δε θα μπορούσε ποτέ να είναι νικηφόρος. Τους τόνισε το εθνικιστικό φρόνημα των Τούρκων που τους ωθεί στο να επιζητούν εκδίκηση για την ταπείνωση και τα χαμένα εδάφη τους κι επέμεινε ότι η Ελλάδα δε θα μπορούσε με ανεπαρκείς δυνάμεις να είναι σε διαρ κή πολεμική επιχείρηση και μάλιστα επιθε τική!Τους πρότεινε ότι ήταν αναγκαίο να στα ματήσει η επεκτατική λογική και να οχυ ρωθεί ο στρατός στα σύνορα που όριζε η Συνθήκη των Σεβρών. Να περιοριστούν στην άμυνα. Όταν του απάντησαν ότι «για αμυντικό πόλεμο χρειάζονται 17 Μεραρχί ες» ο Μεταξάς έγινε έξω φρενών και τους απάντησε: «Και θέλετε να μου πείτε ότι θα κάνετε επιθετικό πόλεμο με 5 Μεραρχίες;»! Η παραδοχή ότι τα υπάρχοντα τουφέ κια μόλις έφταναν για τους ήδη επιστρα τευμένους, ότι δε μπορούσε να συμπλη ρωθεί η επιστράτευση αλλά ούτε και χρή ματα υπήρχαν για επιπλέον οπλισμό, έφτανε στο ανατριχιαστικό συμπέρασμα ότι «υπάρχουν χρήματα για μόλις δύοτρεις μήνες άρα πρέπει να νικήσουμε μέ σα σ’ αυτό το διάστημα»! Φυσικά δεν πρότειναν στον Μεταξά το υπουργείο Στρατιωτικών, κάτι που ο ίδιος ήθελε καθώς θα είχε πλέον τον έλεγχο του στρατού. Ήταν φανερό ότι ήθελαν να «μπλέξουν» τον Μεταξά στην επερχόμε νη καταστροφή και μάλιστα σε κάτι που ο ίδιος, αρκετά χρόνια πριν, χαρακτήριζε μάταιο. Άλλωστε τη θέση του αρχηγού του Στρατού την είχαν ήδη δώσει στον Βίκτω ραΕπίΔούσμανη!τηςουσίας ο Μεταξάς είχε να αντιμε τωπίσει το τρομερό κόμπλεξ των συνομι λητών του απέναντι στον Βενιζέλο και τον τρόμο στο ενδεχόμενο επιστροφής του! Οι πολιτικοί της εποχής ήθελαν να απο δείξουν στη Μεγάλη Βρετανία ότι θα τα κα τάφερναν και χωρίς τον Βενιζέλο. Παράλ ληλα τους κατείχε και ο φόβος ότι πιθανή απαγκίστρωση από την Μικρά Ασία θα επέφερε την πτώση τους και ταυτόχρονα την επιστροφή του «μισητού» Βενιζέλου! Σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για τον ελλη νισμό και με την καταστροφή να πλησιάζει, οι Έλληνες πολιτικοί ασχολούνταν με προ σωπικές εμπάθειες και ατομικά συμφέρο ντα. Ντροπή! Ο Μεταξάς τους τόνισε σε κάθε ύφος ότι η επιχείρηση θα μπορούσε να καταλήξει χειρότερα κι από τον Ελληνοτουρκικό Πό λεμο του 1897 (που έμεινε στην ιστορία ως Ατυχής Πόλεμος ή Μαύρο ’97). Κανείς δεν τον άκουγε. Την κατάληξη δυστυχώς τη γνωρίζουμε όλοι. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης Η ιστορία κατέγραψε το «ΟΧΙ» στους Ιταλούς αλλά ο Μεταξάς είχε διαβλέψει νωρίτερα το μάταιον της μικρασιατικής εκστρατείας και την επερχόμενη καταστροφή • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ24 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Δαδιά: Ένα τόσο δα μικρό χωριό σχεδόν στο κέντρο του Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σου φλίου, ανάμεσα στα ανατολικά πρόβουνα της Ροδόπης και τη δυτική όχθη του Έβρου. Ένα τόσο δα μικρό χωριό που φιλοξενεί στην επικράτειά του τους βασιλείς της πυραμίδας των πουλιών, τα πιο μεγαλόπρεπα αρπακτι κά που διαβιούσαν ανέκαθεν στη Θρά κη, τους υπέροχους αετούς και μερικούς μαυρόγυπες, είδη σπανιότατα όχι μόνο στα Βαλκάνια αλλά και σ’ ολόκληρη την Ευρώπη του 21ου αιώνα. Κορυφαίοι επι στήμονες απ’ όλον τον κόσμο έχουν επι σκεφθεί τη Δαδιά. Παρά τις ανθρώπινες επεμβάσεις, ο τόπος, χάρη κυρίως στις πολυετείς και συστηματικές προσπάθει ες του WWF Ελλάδας, εξακολουθεί να διατηρεί ορισμένες από τις προϋποθέ σεις που χρειάζονται τα αρπακτικά για να φτιάξουν τις φωλιές τους και να μεγαλώ σουν τα μωρά τους. Η Δαδιά βρίσκεται στο κέντρο ενός πλουσιότατου κόσμου, όπου περπατώντας στα δρυοδάση και τα δάση της μαύρης πεύκης μπορεί να συναντήσει κανείς ασβούς, ζαρκάδια, βί δρες και καμιά καμαρωτή πέρδικα ... Η παραμεθόριος Δαδιά (το παλαιό Τσάμκιοϊ, ανάμεσα στα ελληνικά σύνο ρα με τη Βουλγαρία –το βουλγαρικό τμή μα της οροσειράς της Ροδόπης και την Ευρωπαϊκή Τουρκία– απέχει από την Αλεξανδρούπολη 66 χλμ (μέσω Εγνατί ας οδού) και 13-14 χλμ από το Σουφλί (υπάρχουν τρεις διαδρομές). Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, αυτός ο μοναδικός δρυμός έχει υποβαθμιστεί σε μεγάλο βαθμό λόγω της αβελτηρίας των κρατι κών και δημοτικών «αρμοδίων» –όπως άλλωστε και το μεγαλύτερο τμήμα του Βόρειου Νομού Έβρου, όπου η εγκατά λειψη της γης και το δημογραφικό είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα. Τώ ρα, ζούμε μία τεράστιας έκτασης πυρκα γιά στον Εθνικό Δρυμό, που αναζωπυρώθηκε την Παρασκευή 22/7. Μακάρι αυτή η περιβαλλοντική καταστροφή, του λάχιστον, να αφυπνίσει τους κρατικούς φορείς, για να εκπονήσουν (και να υλο ποιήσουν) ένα μεγαλόπνοο πρόγραμμα διάσωσης, συντήρησης και ανάδειξης. Να διευκρινίσουμε εδώ ότι το WWF Ελ λάδας (το ελλην. τμήμα του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση) δεν έχει αναστεί λει τη δραστηριότητά του στην Ελλάδα, όπως ακούσαμε να λέγεται από επίση μα χείλη στον Έβρο. Κάθε άλλο μάλιστα. Πρέσπες, Κύθηρα και άλλα πολλά. Ίσως να αναγκάστηκαν να αποτραβηχτούν από τη Δαδιά, ίσως, λόγω ασυμφωνίας με τους κρατικούς και λοιπούς επισή μους; Δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο. Για να γνωρίσετε αυτόν τον καταπλη κτικό κόσμο και τα αρπακτικά της Δαδιάς που κινούνται ανάμεσα στα ξέφωτα του δάσους και τον ποταμό Έβρο, αναζητείστε το βιβλίο του Γ. Κατσαδωράκη, Στο δάσος της Δαδιάς. Άνθρωποι, τοπία και καρτάλια (έκδοση του WWF Ελλάς, Αθήνα 2019) ISBN13: 978-960-7506-368 Από το Αρχείο τη ς Πολιτιστικής Εται ρείας Πανόραμα στηνρισσότεραεπαρκείςλαβαστοησειςχνοντας«Ξεκίνησατου)της(2002-2010).χών,υγροτόπωνκόςέωςγιακούεπιστημονικόςΠροστασίαςεπιστημονικόςση:μεgr/data/archived-item/2225][https://archive.apan.gr/αντιγράφουταπαρακάτωστοιχείαγιατηνέκδοΟβιολόγοςΓιώργοςΚατσαδωράκης,συνεργάτηςτηςΕταιρίαςΠρεσπώναπότο1991καισύμβουλοςτουελληνιτμήματοςτουΠαγκόσμιουΤαμείουτηΦύση(WWFΕλλάς)απότο1997το2018,έζησεκαιδούλεψεωςειδισεθέματαΟρνιθολογίας,διαχείρισηςκαιπροστατευμένωνπεριοοκτώχρόνιαστοδάσοςτηςΔαδιάςΑπότοΕισαγωγικόσημείωμααυτήςέκδοσης(πουείναιτο14οβιβλίοαντιγράφουμεδυοαποσπάσματα:ναγράψωτοβιβλίοαυτόψάναβρωτιςδικέςμουαπαντήστοερώτημαγιατίσυναντάταιαυτήτεράστιαποικιλίααρπακτικώνπουλιώνδάσοςτηςΔαδιάς.Στηνπορείακατάότιδενθαμπορέσωποτέναβρωαπαντήσεις,ανδενμάθωπεγιατηνιστορίατουανθρώπουάγνωστηαυτήεσχατιάτηςελληνι κής γης. Τα λίγα και διάσπαρτα ιστορι κά στοιχεία που ανακάλυψα δώθε-κείθε ήταν η αφορμή για να συνειδητοποιήσω ότι όχι μόνο πολύ λίγα πράγματα υπάρ χουν δημοσιευμένα για την ιστορία αυ τού του τόπου, αλλά επιπλέον ότι αυτή εν μέρει ερμηνεύεται σε μικρότερη ή με γαλύτερη κλίμακα και από τα φυσικά του χαρακτηριστικά: τη γεωγραφική του θέ ση, το ανάγλυφο, τη γεωλογία, τα τοπία της ευρύτερης περιοχής με τη σχετική θέση των διαφόρων οικισμών, και τη γει τονία με τον ποταμό Έβρο. Ας έχει λοιπόν ο αναγνώστης στο μυα λό του ότι κατά κύριο λόγο αυτό είναι ένα βιβλίο γεωγραφικό, γραμμένο από έναν βιολόγο και σε καμιά περίπτωση δεν έχει αξιώσεις ιστορικού συγγράμματος. Δεν είμαι ιστορικός, δεν έκανα εξαντλητική έρευνα των πρωτογενών ή δευτερογε νών πηγών. Απλώς εντόπισα δημοσιευ μένα κείμενα, ξεχώρισα τα κομμάτια που με ενδιέφεραν και τα ενέταξα στο βιβλίο, επιχειρώντας να αποδώσω μια συνολι κή εικόνα για την ιστορία της περιοχής, επειδή συνειδητοποίησα ότι κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει ως σήμερα. [...] Κίνητρο και ενδιαφέρον μου είναι η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο, τη φύση και το τοπίο στις περιοχές της υπαίθρου που ακόμα διατηρούν αμεσότερη αλληλε ξάρτηση με το φυσικό περιβάλλον. […]» αμεσότερη αλληλεξάρτηση με το φυσικό περιβάλλον.Περιεχόμενα.[…]»Εισαγωγικό σημείωμα. Ο χώρος και τα καρτάλια. Η ιστορία του δάσους: ο αέναος πόλεμος ανάμεσα στα τσάμια και τις μισιές. Δέντρα και καρτά λια. Φίδια, σαύρες και χελώνες. Ο ρόλος της πτηνοτροφίας. Βράχος και πεύκο: η γεωλογία γράφει ιστορία. Η συνέχεια της κατοίκησης: από τα πολύ παλιά χρόνια έως τις αρχές του 17ου αιώνα. Η σημα σία της γεωγραφικής θέσης για τα καρ τάλια και για τον άνθρωπο. Η περίοδος των μεγάλων δημογραφικών, πολιτικών και οικονομικών αλλαγών. Τα σημερινά χωριά. Τα ξαναπήρε η φύση, τα σκέπα σε το δάσος κι η λήθη. Μεσοπόλεμος, Πόλεμος, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η περί οδος των μεγάλων περιβαλλοντικών αλ λαγών. Η εποχή των καρταλιών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το παρόν και το μέλλον. Η έκδοση συνοδεύεται από πλούσιο εικονογραφικό υλικό, μέρος του οποίου προέρχεται από φωτογραφικά αρχεία. Εθνικό πάρκο Δαδιάς • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 25• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΥΓΕΙΑ130ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Η καρδιά και τα μυστικά της Σε συνέχεια από το προηγούμενο τεύχος δημοσιεύουμε το θέμα "Τι είναι η Στεφανιαία Νόσος - Τι είναι Στηθάγχη" Του Αντιστρατήγου ε.α. καρδιολόγου κ. Αριστογείτονος Χαραλαμπάκη Με τον όρο «Στεφανιαία Νό-σος» εννοούμε μια σειρά εκδη λώσεων και συμπτωμάτων που είναι αποτέλεσμα της στένω σης ή του βουλώματος των Στεφανιαίων αρτηριών. Η στένωση των αρτηριών της καρδιάς, προκαλείται από συσσώρευση χο ληστερίνης, νεκρών κυτ-τάρων και αλάτων ασβεστίου. Σχημα τίζο-νται αθηρωματικές πλάκες σε ορισμένα σημεία των αρτη ριών που σιγά-σιγά φρά-σουν τον αυλό τους. Εμποδίζεται έτσι το αίμα να φτάσει στην αντίστοιχη περιοχή του μυοκαρδίου και να το τροφοδοτήσει επαρκώς για τις ανάγκες του, δημιουργώντας ισχαιμία με αποτέλεσμα τη στηθάγ-χη, τη δύσπνοια και την εύκολη κόπωση. Οι μικρές σχετικά στενώσεις από 30-50% δεν προκαλούν συ νήθως συ-μπτωματολογία στηθάγχης. Έτσι, η πρώτη εκδήλω ση συμπτωμάτων μπορεί να σημαίνει ήδη σοβαρού βαθμού στέ-νωση στεφανιαίας αρτηρίας 70-80%. Γι’ αυτό και θεωρείται η Στεφανιαία νόσος ύπουλη ασθένεια. Όταν εκδηλωθεί με συ μπτώματα μπορεί να είναι ήδη προχωρημένη. Ένας άλλος κίνδυνος που καιροφυλαχτεί κατά τη διαδρομή της Στεφανιαίας νόσου είναι ότι η σχάση (το σπάσιμο) μιας αθηρωματικής πλάκας μπορεί να συμβεί ανεξαρτήτως του με γέθους της. Μια μικρή δηλαδή σε μέγεθος αθη-ρωματική πλά κα, ακόμα και αν προκαλεί στένωση μόνο κατά 10-20% του αυλού της στεφανιαίας αρτηρίας, μπορεί να σπάσει προκαλώ ντας στη συνέχεια συσσώρευση αιμοπεταλίων και απότομη θρόμβωση της αρτηρίας με συνέπεια την πλήρη απόφραξη και τοΤοέμφραγμα.φάσματων εκδηλώσεων και των συμπτωμάτων της Στε φανιαίας νόσου είναι πολύ ευρύ: - Μπορεί να διαδράμει ασυμπτωματικά, ιδιαίτερα στους διαβητικούς. - Να προκαλέσει στηθάγχη, αρρυθμίες, δύσπνοια, κατα-βολή.Ναεμφανιστεί με παραπλανητική συμπτωματολογία με γαστρεντερικές διαταραχές ή με άτυπους πόνους. - Να έχει σαν πρώτη εκδήλωσή της το έμφραγμα. - Να εκδηλωθεί με το ολέθριο πρόσωπό της, σαν αιφνίδι ος θάνατος. Στεφανιαία νόσος είναι η αθηρωμάτω-ση των στεφανιαίων αρ τηριών η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους. Όταν υπερ βεί ένα όριο κλεισίματος του αυλού πάνω από το 60 με 75% δημιουργούνται συμπτώματα στηθάγχης, δύσπνοιας ή καταβολής. Είναι όμως δυνατόν και να διαδράμει σιωπηλά, χωρίς συ μπτώματα. Τι είναι η Στεφανιαία Νόσος (ΣΝ); • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ26 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ 50 μέρες κάτω από την επιφάνια της θάλασσας. Πως τις πέρασαν τα πληρώμα τα των υποβρυχίων μας; Ξεκίνησαν για τους τομείς περιπολίας τους στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο,χωρίς να γνωρίζουν το πότε θα επιστρέψουν.Ξεκίνησαν για μια περιπολία που ήταν πολύ πιθανό να εξελισσόταν σε πολεμική αντιπαράθεση με τους «φίλους, γείτονες και συμμάχους» Τούρκους. Από την στιγμή που κατα δύθηκαν, οι συνθήκες πλού δεν ήταν οι συνηθισμένες, οι σχετικά χαλαρές που επικρατούν κατά τις ασκήσεις που εκτελούν κατά την διάρκεια του χρόνου. Ήταν οι απόλυτα ¨σφικτές¨, ήταν αυτό που αναφέρεται ως ¨πλούς υπό πολεμικές συν θήκες¨. Αυτές οι συνθήκες απαιτούν απόλυτη προσοχή στο πως θα κινηθείς, το πως θα μιλήσεις, το πως θα λειτουργήσειςμέσα στο υποβρύχιο. Οι συνθήκες ¨πλου υπό πολεμικές συνθήκες¨, προϋποθέτουν μέτρα ¨αθορύβου πλου¨ και ¨άκρως αθορύβου πλου¨.Υποχρεώνουν το πλήρωμα σε ψιθυριστές συζητήσεις, περιορισμένες μετακινήσεις και υποχρεωτική κατάκλιση για μείωση κατανάλωσης του οξυγόνου και αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα εντός του υποβρυχίου.Πλύσιμο, ξύρισμα ξεχασμένα. Φαγητό, κυρίως ξηρά τροφή. Βάρδιες ανά εξάωρο και μετά σιωπή. Τα ήξεραν όλα αυτά όλοι τους, τα ήξεραν από τό τε που πρωτοκατέβηκαν στα υποβρύχια.Ήξεραν, για ποιο σκοπό έκαναν τόσες ασκήσεις, ήξεραν τι συνθήκες θα καλούνταν κάποτε να αντιμετωπίσουν. Έτσι ξεκίνησαν τα υποβρύχιά μας.Το καθένα με τις διαταγές του, έφυγαν αθό ρυβα όπως πάντα, αλλά αυτή την φορά, για κάτι διαφορετικό. Γι’ αυτό που εκ παιδευόντουσαν τόσα χρόνια, Την προάσπιση της Εθνικής κυριαρχίας, την απα γόρευση αμφισβήτησης του Εθνικού χώρου, την αποτροπή ή απόκρουση της όποιας εχθρικής ενέργειας κατά της χώρας. Έπλευσαν στους τομείς περιπολίας τους, έκαναν τις απαιτούμενες βαθυθερμο γραφικές παρατηρήσεις καταδυόμενα στο μέγιστο επιχειρησιακό βάθος (μεγα λύτερο των 250μ). Οι Κυβερνήτες έκαναν τον αρχικό σχεδιασμό της περιπολίας, έδωσαν τις οδηγίες που έκριναν στο πλήρωμα. Γνώριζανότι άρχιζε μια επίπονη και απαιτητική αποστολή. Ήταν βέβαιοι ότι το πλήρωμά τους θα επιδείκνυε τον άριστο επαγγελματισμό του, αποτέλεσμα σκληρής εκπαίδευσης. Ήξεραν ότι θα αποδείκνυαν για μια ακόμη φορά, ότι είναι οι καλύτεροι. Οι μέρες περνούσαν. Τα πληρώματα των ¨μαύρων πλοίων¨, εντόπιζαν και πα ρακολουθούσαν τα εχθρικά πλοία και υποβρύχια, παραμένοντας παράλληλα ανεντόπιστα, παρά τις συνεχείς προσπάθειες εντοπισμού των, από όλα τα μέ σα που διέθετε ο εχθρός. Όλες τις ημέρες, πλοία, υποβρύχια, αεροσκάφη ναυτι κής συνεργασίας και ηλεκτρονικού πολέμου καθώς και ελικόπτερα της Τουρκίας, έψαχναν απεγνωσμένα τα ελληνικά υποβρύχια. Όσοι ξέρουμε από υποβρύχιο πόλεμο, κατανοούμε ότι το να παραμείνει ένα υποβρύχιο ανεντόπιστο,σε περιο χή που είναι υπό την συνεχή επιτήρηση και έρευνα από τον εχθρό με τόσα μέσα, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι απόδειξη της ικανότητας, της άριστης εκπαίδευσης και των ψυχικών αρετών κάθε πληρώματος. Μέσα στο υποβρύχιο τα πάντα λειτουργούσαν σαν μια άψογα ρυθμισμένη μη χανή. Δεν υπήρχε η αίσθηση εναλλαγής μέρας-νύχτας. Μόνο το ρολόι έδειχνε αυτήν την αλλαγή. Ο μόνος που μπορούσε να δει το φως του ήλιου ή του φεγγα ριού, ήταν ο Κυβερνήτης, στις πολύ περιορισμένες περισκοπικές παρατηρήσεις, ΟιθηρευτέςσιωπηλοίΤι είναι η στηθάγχη; Η στηθάγχη είναι πόνος σαν πλάκωμα βάρους ή σαν κάψιμο που εντοπίζεται στο κέντρο του στήθους πίσω από την περιοχή του στέρνου και προκαλείται όταν η καρδιά ισχαιμεί. Όταν δεν παίρνει δηλαδή την κα τάλληλη ποσότητα αίματος που χρειάζεται για τις ανάγκες λειτουργίας της, λόγω του ότι μία ή περισσότερες στεφανιαίες αρτηρί ες είναι στενωμένες ή τελείως φραγμένες. Ο πόνος της στηθάγχης: Απλώνεται σε μεγάλη περιοχή του στήθους, δείχνεται με ανοιγμένη την παλάμη και μπορεί να επεκτείνεται στα χέρια και να αντανακλά στον λαιμό ή στην πλάτη. Επέρ χεται συνήθως κατά την κόπωση, το τρέξι μο, το ανέβασμα σκάλας, το σεξ και καλ μάρει γρήγορα μέσα σε 3-5 λεπτά, μό-λις ο ασθενής σταματήσει την κόπωση ή όταν χρησιμοποιήσει υπογλώσσιο δισκίο νιτρωδών. Σε προχωρημένη κατάσταση η στη θάγχη επέρχεται και στην ηρεμία. Τότε μι λάμε για «ασταθή στηθάγχη» που δηλώνει βαριά Στεφανιαία νόσο και μπορεί να είναι το προοίμιο εμφράγματος. Τυπική στηθάγχη: Πόνος συσφιγκτικός, δι άχυτος στο μέσον του θώρακα που κρατά ει λίγο (2-5 λεπτά), και δείχνεται με ανοιχτή την παλάμη. Η στηθάγχη του εμφράγματος συνοδεύεται συνήθως από αγωνία και ένα δυσάρεστο αίσθημα επικειμένου θανάτου. Γράφει ο Αντιναύαρχος (ΠΝ) ε.α. Π. Ροδίτσας* Η ζωή του Κυβερνήτη και του Πληρώματος μέσα στο Υποβρύχιο Συνέχεια στην επόμενη σελίδα • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 27• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΑΡΘΡΟ για να μην δίνει ευκαιρίες εντοπισμού του υποβρυχίου του με τέ τοιες ¨αδιακρισίες¨ όπως λέγονται. Το μισό πλήρωμα (τοιχαρχία στην ναυτική ορολογία) στην βάρδια του, εκτελούσε τα καθήκοντά τουμε ηρεμία αλλά και πλήρη επαγρύπνηση. Με συνθήκες ¨αθο ρύβου πλου¨ και σε βάθος μεγαλύτερο των 100μ, ήταν υπεύθυνοι για την ασφάλεια του πλοίου τους και των υπολοίπων του πληρώ ματος. Το «ένας για όλους και όλοι για έναν» είναι το μότο τους. Μηχανικοί και ηλεκτρολόγοι ελέγχουν συνεχώς τα μηχανήματα και τις συσκευές εξασφαλίζοντας την καλή λειτουργεία τους και προλαμβάνοντας τυχόν βλάβες. Οι μηχανικοί είναι ακόμη αρμόδιοι για την σωστή ¨ζύγιση¨ του υποβρυχίου εξασφαλίζοντας την ¨ουδέ τερη πλευστότητα¨, ενώ οι ηλεκτρολόγοι για την πρόωση και την χωρητικότητα της συστοιχίας (μπαταρίας) του υποβρυχίου. Οι πη δαλιούχοι με απαλές κινήσεις των χειριστηρίων, για αποφυγή θο ρύβου, τηρούν την εκάστοτε διατασσόμενη πορεία και βάθος.Ο χειριστής της συσκευής Α/Υ, που είναι τα ¨αυτιά¨ του υποβρυχίου, δίνει στην ομοχειρία επιθέσεων τα στοιχεία κάθε επαφής. Η ομο χειρία επιθέσεων, παρακολουθεί και υποτυπώνει όλους τους στό χους έχοντας τα συστήματα διευθύνσεως βολής τορπιλών σε ετοι μότητα. Οι τορπιλητές σε εγρήγορση για άνοιγμα των εξωτερικών πωμάτων των τορπιλοσωλήνων για εκτέλεση βολής αν απαιτηθεί. Οι αξιωματικοί ελέγχουν και επιβλέπουν όλες τις ενέργειες, ενώ ο Κυβερνήτης έχει την συνολική ευθύνη για την λήψη κατάλληλων αποφάσεων και διαβίβαση διαταγών στο πλήρωμά του. Η μονα χικότητά του, καθώς δεν εναλλάσσεται με κανέναν στα καθήκοντά του, είναι εκκωφαντική.Δεν έχει ώρα ανάπαυσης, ύπνου ή φαγη τού. Πρέπει να διαχειριστεί κατάλληλα τις σωματικές και ψυχικές δυνάμεις του, ώστε να είναι πάντα έτοιμος να δράσει και αντιδρά σει άμεσα όποτε χρειαστεί. Η απόφαση για άνοδο σε περισκοπικό βάθος για λήψη ή εκπομπή σημάτων από ή προς την Διοίκηση Υποβρυχίων καθώς και για εκτέλεση ¨αναπνευστήρα¨ για φόρτιση της συστοιχίας (και παράλληλη ανανέωση της ατμόσφαιρας εντός του υποβρυχίου) είναι κάποια από τα θέματα που τον απασχο λούν συνεχώς και γνωρίζει ότι πρέπει να γίνουν χωρίς να εκτε θεί το υποβρύχιό του σε κίνδυνο εντοπισμού. Το ανεντόπιστο του υποβρυχίου του είναι το κύριο μέλημά του ώστε η αποστολή του να στεφθεί με επιτυχία. Και οι υπόλοιποι; Οι εκτός βάρδιας; Θα φάνε γρήγορα και οι πε ρισσότεροι θα ξαπλώσουν στο κρεβάτι που μοιράζονται με άλλο ένα μέλος του πληρώματος που εκείνη την ώρα έχει βάρδια. Το οξυγόνο είναι πολύτιμο για να το ξοδεύεις για συζητήσεις ή άλ λες δραστηριότητες. Από την ώρα που ξεκίνησε η αποστολή τους έχουν ξεχάσει το πλύσιμο και το ξύρισμα γιατί η περιορισμένη πο σότητα νερού στο υποβρύχιο, απαιτεί λελογισμένη χρήση του. Με τά από κάποιες μέρες ενεργοποιούνται οι συσκευές δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα και εμπλουτισμού του αέρα με οξυγόνο, ώστε τα επίπεδα και των δύο να βρίσκονται σε ανεκτά όρια. Οι ανθρώπινες όμως οσμές παραμένουν, αλλά και αυτό το υπομέ νουν γιατί ξέρουν ότι η εκτέλεση ¨αναπνευστήρα¨ θα γίνει εφόσον η τακτική κατάσταση το επιτρέψει. Το ίδιο ισχύει και για την εκδί ωξη των λημμάτων του βόθρου και των απορριμμάτων.Γι’ αυτό γίνονται με φειδώ και πάντα με την έγκριση του Κυβερνήτου.Είναι θορυβώδεις διαδικασίες που μπορεί να προδώσουν την θέση του υποβρυχίου. Είπαμε ¨πλους υπό πολεμικές συνθήκες¨, που σημαίνει ότι δεν ξέρεις αν ο εχθρός παραμονεύει δίπλα σου στα βά θη της θάλασσας ή στην επιφάνεια ή στον αέρα. Πρέπει να είσαι συνεχώς σε επιφυλακή, έχεις ή δεν έχεις βάρδια. Ας φανταστούμε λίγο τους εαυτούς μας, μέσα στο σπίτι μας, με ερμητικά κλειστά πόρτες και παράθυρα, να μην βλέπουμε και να μην μας βλέπει ο ήλιος για μέρες, να τρώμε ότι έχουμε προμηθευ τεί χωρίς να ξέρουμε πόσο θα μείνουμε κλεισμένοι, να μην επικοι νωνούμε με κανέναν δικό μας, να μην ξέρουμε τι γίνεται στον έξω κόσμο. Χωρίς άλλες αγωνίες ή έννοιες. Πόσοι θα το αντέχαμε; Αυ τά τα παιδιά, γιατί παιδιά μας είναι όλοι τους, το έκαναν και θα το ξανακάνουν αν και όποτε χρειαστεί. Έτσι οι σιωπηλοί θηρευτές των βυθών, τα υποβρύχιά μας, όπως αθόρυβα έφυγαν, ανεντόπιστα εξετέλεσαν την αποστολή τους,μη αφήνοντας τα πληρώματα των Τουρκικών πλοίων να νιώσουν πο τέ ασφαλή, αθόρυβα και γύρισαν.Όλοι τους από τον Κυβερνήτη μέχρι τον τελευταίο υπαξιωματικό, γύρισαν άπλυτοι, αξύριστοι, με χρώμα περίεργο από την έλλειψη ήλιου, αλλά περήφανοι που εξε τέλεσαν άριστα την αποστολή τους. Δεν γύρισαν για να πάρουν ¨άδεια¨και να ξεκουραστούν. Και αυτό γιατί οι υποχρεώσεις τους για την εκτέλεση της τρέχουσας εσωτερικής υπηρεσίας, την συ ντήρηση του υλικού τους και την εκπαίδευσή τους, συνεχίζονται χωρίςΠράγματι,μόνοδιακοπή. περηφάνια πρέπει να νιώθουν, μόνο με σεβα σμό πρέπει να μιλάμε για αυτούς. ΜΠΡΑΒΟ σε όλους τους, από τον αρχαιότερο Κυβερνήτη μέχρι τον νεότερο Υπαξιωματικό των πληρωμάτων των υποβρύχιων μας. Πολλοί δεν μπορούν να συ νειδητοποιήσουν τι κατάφεραν,όντας υπό πολεμικές συνθήκες, συνεχώς σε βάθη μεγαλύτερα των 50 μέτρων. Όσοι ξέρουμε, μπο ρούμε να εκτιμήσουμε στον βαθμό που της αρμόζει αυτήν την επι τυχία και να δώσουμε τα πιο θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους. Αισθανόμαστε υπερήφανοι γιατί για μία ακόμη φορά επιβεβαίω σαν ότι τον κάθε υποβρύχιο τον διακρίνει ο άριστος επαγγελματι σμός, τα ιδιαίτερα χαρίσματα και η τεράστια ψυχική δύναμη. * Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρυχίων • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ28 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΕΦΕΔΡΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ Στέκεσαι στην γραμμή, μόνος, απέναντι από τους άνδρες σου. Ο Δκτης σου μιλάει για σένα με λόγια θερμά, δεν αισθάνεσαι άνετα και κοιτάς κάτω, η καρδιά σου σφίγγεται και το μυαλό σου πάει να σπάσει. Νιώθεις την έντα ση της στιγμής σε όλο σου το κορμί… Πριν από έξι μήνες είχες μια ιδέα, να συμμετέχεις ενεργά στο πρόγραμμα εκ παίδευσης της Μονάδας σου με κάτι στο οποίο ήσουν πραγματικά καλός, το συζή τησες με τον Δκτη σου και αυτός με χαρά το αποδέχτηκε και σε στήριξε. Οργάνω σες το σχέδιο μαθήματος και τις σημειώ σεις σου. Προετοίμασες το υλικό εκπαί δευσης και την προκαθορισμένη ημέρα παρουσιάστηκες στην Μονάδα σου για να ξεκινήσεις. Πρώτη σειρά ΥΚΟΑ, ήταν εκεί και σε περίμενε. Εσύ έφεδρος και αυτοί στελέχη με δύο δεκαετίες υπηρε σίας, και ήταν εκεί για να σε ακούσουν. Το μάθημα κύλησε γρήγορα, μιλούσες με ενθουσιασμό και οι εκπαιδευόμενοι συμ μετείχαν με ερωτήσεις, στο τέλος ακολού θησε αξιολόγηση, γραπτή, όλα καλά. Μέ ρα δεύτερη, πρακτική εκπαίδευση στον όρχο και το πράγμα αρχίζει να αποκτά ενδιαφέρον, επάνωκάτω στο Π/Φ, αρχί ζεις να βρίσκεις τον ρυθμό σου, στο τέ λος όλοι είναι πλήρεις νέων παραστάσε ων και ευχαριστημένοι. Γυρνώντας πίσω συνειδητοποιείς τι έχει γίνει και ριγείς, εί σαι και πάλι εκεί που σου αρέσει, εκπαι δευτής στελεχών στην Μονάδα σου, εί σαι στο αντικείμενό σου και είσαι καλός σεΗαυτό.δεύτερη σειρά εκπαίδευσης ακολού θησε μερικούς μήνες μετά, στο μεταξύ είχαν παρεμβληθεί πολλές υποχρεώσεις και δουλειές, δεν μπορούσες να φύγεις, όμως εκεί στα τέλη Μαρτίου βρήκες την ευκαιρία. Μίλησες με τον Δκτη σου και με τους άνδρες σου, βρήκατε ημέρα και ετοι μάστηκες και πάλι. Μπήκες μέσα και πέ ρασες στην αίθουσα εκπαίδευσης. Είδες τον Σάκη να είναι και αυτός εκεί, «τι κά νεις πάλι εσύ εδώ;» τον ρώτησες. «Έμα θα πως θα έρθεις, έκοψα την άδεια μου και να ‘με, θέλω να παρακολουθήσω την εκπαίδευση ξανά!», τι να πεις... Μαζί με τους υπολοίπους ξεχωρίζεις και τον Κώ στα, είστε μαζί από το 2004 στο ίδιο πό στο, στην ίδια Μονάδα. Το μάθημα ξε κινάει και κυλάει γρήγορα, το ίδιο και η επόμενη μέρα της πρακτικής, πρωτότυ πα σενάρια και όλοι είναι γεμάτοι στο τέ λος. Στελέχη από τις άλλες Μονάδες που σας βλέπουν απορούν και ρωτούν τι κά νετε, οι άνδρες σου τους εξηγούν. Δεύτε ρη σειρά τέλος, συνολικά οχτώ στελέχη εκπαιδευμένα και αξιολογημένα στα κα θήκοντάΣτέκεσαιτους.στην γραμμή, ο Δκτης σου μι λάει για το σχολείο που μόλις έχει ολο κληρωθεί. Στο τραπέζι δίπλα σου οι βε βαιώσεις εκπαίδευσης, οχτώ, όσοι και οι άνδρες απέναντί σου. Στο βάθος τα κομ μάτια μέσα στον όρχο δημιουργούν το ιδανικό σκηνικό. Έρχεται η σειρά σου να μιλήσεις. Τους κοιτάς στα μάτια και λες λί γα λόγια από καρδιάς. «Με τους περισσό τερους από εσάς γνωριζόμαστε από πριν ακόμα γνωρίσουμε τις γυναίκες μας…». Μια ζωή στην ίδια Επιλαρχία, μια ζωή στο δεύτερο (πρώτο) σπίτι μας. Τελειώνεις, ήρθε η ώρα της απονομής. Ένα, ένα τα στελέχη έρχονται με βήμα μπροστά σου, σε χαιρετούν, τους χαιρετάς και εσύ και τους δίνεις την βεβαίωση. Νιώθεις ένα τε ράστιο βάρος μέσα σου. Είσαι ένας Έφε δρος Αξιωματικός και στέκεσαι μπροστά από Στελέχη φέροντας ακέραια την ευθύ νη της θέσης και του βαθμού σου, όπως πρέπει. Η μικρή τελετή ολοκληρώνεται με μια αναμνηστική φωτογραφία, όλοι «νιώ θουν» από αυτό που συνέβη. Το να είσαι Έφεδρος Αξιωματικός εί ναι πρώτα και πάνω από όλα ευθύνη. Ευθύνη να είσαι εκεί, ηγέτης στελεχών, ανδρών και γυναικών, και να τους οδη γήσεις στην εκπλήρωση της Αποστολής τους. Δεν είσαι απλά φορέας ενός βαθ μού που σε ακολούθησε από την θητεία σου αλλά καθημερινός αγωνιστής για να προσφέρεις στο προσωπικό αυτό που απαιτείται. Αυτός είναι ο ρόλος σου και σε αυτό οφείλεις να ανταποκριθείς, πρω τίστως. Δίπλα στο προσωπικό σου, μέσα στην Μονάδα σου, υπό το βάρος των ευ θυνών σου. Έφεδρος Αξιωματικός: Θέση ευθύνης, καθήκος ηγεσίας Το να είσαι Έφεδρος Αξιωματικός είναι πρώτα και πάνω από όλα ευθύνη. Ευθύνη να είσαι εκεί, ηγέτης στελεχών, ανδρών και γυναικών, και να τους οδηγήσεις στην εκπλή ρωση της Αποστολής τους. Η σελίδα του Έφεδρου ΑξιωµατικούΗΗ σελίδα του Έφεδρου Αξιωµατικού Γράφει ο Ιωάννης Κάλυμνος Έφεδρος Υπίλαρχος • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 29• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Τη Τετάρτη, 29 Ιουνίου 2022, μέλη του ΔΣ και απλά μέλη του Συνδέσμου μας, ταξίδευσαν, αυθημερόν, μέχρι το χωριό Βυτινέικα, κοντά στο Κατάκολο της Ηλείας, για να επισκεφθούν το ιδιωτι κό μουσείο που τηρεί εκεί ο βετεράνος της Κορέας Κωνσταντίνος Φάρρος και να θαυμάσουν τα μοναδικά τεθωρακι σμένα οχήματα που διατηρεί στη κα τοχή του, σε πλήρη λειτουργία !!! Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, έλαβε χώρα σύντομη τελετή ανακήρυξης των παρα κάτω δύο επιτίμων μελών του ΣΑΑΙΤΘ, μετά από ομόφωνη απόφαση του ΔΣ, με τις εξής αιτιολογίες: - Κωνσταντίνος Φάρρος: Για την προ σφορά στην Πατρίδα ως εφέδρου αξιωμα τικού, βετεράνου της Κορέας και για την, επί δεκαετίες, συλλογή και ανάδειξη κειμη λίων της σύγχρονης ιστορίας του Ελληνι κού Στρατού, καθώς και την απόκτηση και διατήρηση ως πλήρως ενεργών, των μονα δικών σωζομένων στην Ελλάδα, ιστορικών τεθωρακισμένων οχημάτων UNIVERSAL BREN CARRIER και DAIMLER SCOUT CAR «DINGO». - Ιωάννης Τερνιώτης: Για την προσφο ρά στην Πατρίδα ως εφέδρου Λοχία (ΤΘ) με ειδικότητα ΑΠΑΟ (Αρχηγός Πληρώμα τος Ανιχνευτικού Οχήματος) και για την, επί δεκαετίες, συλλογή και ανάδειξη κει μηλίων και ιστορικών οχημάτων της σύγ χρονης ιστορίας του Ελληνικού Στρατού, καθώς και για την συγγραφή πληθώρας άρθρων και την ανάδειξη στα κοινωνικά δί κτυα της ιστορίας του Όπλου Ιππικού - Τε θωρακισμένων.ΟΚωνσταντίνος Φάρρος είναι γνω στός σε πολλούς Έλληνες αξιωματικούς, γιατί υπήρξε, επί δεκαετίες, υπάλληλος της JUSMAG(Joint US Military Advisory Group) δηλ. της Μικτής (και των 3 Κλά δων) Αμερικανικής Αποστολής Συμβού λων με έδρα την Ελλάδα, που σήμερα έχει μετεξελιχθεί στο ODC (Office of Defense Cooperation), δηλ. στο Γραφείο Αμυντι κής Συνεργασίας. Ο Φάρρος διεκπεραίω νε, μεταξύ των άλλων, τα σχετικά με την αποστολή στελεχών σε σχολεία και πάσης φύσεως εκπαιδεύσεις στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη προσωπική του μαρτυρία, έχει εξυ πηρετήσει περί τα 4.000 στελέχη και των 3 κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, για την μετάβασή στην Αμερική, για εκπαιδευτι κούς λόγους. Ο Φάρρος, συμμετείχε,ως έφεδρος αν θυπολοχαγός, την περίοδο 1953 – 54,στο Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδας (ΕκΣΕ) στη Κορέα. Εκεί γνώρισε και μετέπειτα νυμ φεύτηκε, την Υπολοχαγό (ΥΝ) Αργυρώ Καββαθά που επίσης υπηρετούσε στην υγειονομική υποστήριξη του ΕκΣΕ. Η αείμνηστη Αργυρώ Καββαθά – Φάρρου, γεννήθηκε το 1925, και εισήλθε το 1946 στην «Στρατιωτική Σχολή Εκπαιδεύ σεως Αδελφών Νοσοκόμων», από όπου απεφοίτησε το 1950 με τον βαθμό της Αν θυπολοχαγού. Ήδη όμως είχε συμμετά σχει στην νοσηλεία τραυματιών των πολε μικών επιχειρήσεων της περιόδου 19461949. Συνολικά συμμετείχε και προσέφερε τις υπηρεσίες της σε τρεις πολεμικές πε ριόδους : - Στις επιχειρήσεις 1946-1949. - Στο πόλεμο της Κορέας, όπου συμμετεί χε στο ΕκΣΕ(1953 – 55), με τον βαθμό της υπολοχαγού( ΥΝ), και - Στην περίθαλψη και νοσηλεία τραυματιών που διακομίστηκαν στο 401 ΓΣΝΑ, από τις επιχειρήσεις στη Κύπρο, το 1974. Υπηρέτησε σε διάφορες νοσηλευτικές μονάδες, ανάλογα με τον βαθμό της, το 406 ΓΣΝ, το Νοσοκομείο Αναπήρων Πολέ μου, το 401 ΓΣΝΑ, το 416 ΣΝ, το 251 ΓΝΑ και το 414 Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρα κος. Για την πολυετή υπηρεσία της τιμήθη κε με Εύφημο Μνεία, με το Μετάλλιο Στρα τιωτικής Αξίας Α΄ Τάξεως, με τον Αργυρό Συνάντηση με Αυθεντικά Τεκμήρια της Ιστορίας του Όπλου μας Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Δημήτριος Κυριάκος Πρόεδρος ΔΣ ΣΑΙΤΘ Απονομή διπλώματος ανακήρυξης ως επιτίμου μέλους από το πρόε δρο του ΣΑΑΙΤΘ, αντιστράτηγο ε.α. Δημ. Κυριάκο, στο κ. Κωννο Φάρρο. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ30 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΝΕΑ ΜΕΛΗ Έφεδρος Ίλαρχος Σιδηρόπουλος Δημήτριος ΠΕΝΘΗ Απεβίωσαν: Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρης Άγγελος., Υποστράτηγος ε.α. Ταραντήλης Βασίλειος , Αντιστράτη γος ε.α Χρονόπουλος Γεώργιος Σταυρό Βασιλικού Τάγματος της Ευποιίας, με τον Χάλκινο Αστέρα του Αμερικανικού Στρατού για την συμμετοχή της στις επι χειρήσεις στον Πόλεμο της Κορέας, με το Μετάλλιο Ευδοκίμου Υπηρεσίας, καθώς και με Αναμνηστικά Μετάλλια Εκστρατεί ας Πολέμου Κορέας (Ηνωμένων Εθνών και Νοτίου Κορέας). Αποστρατεύτηκε το 1981, με τον ανώτερο τότε προβλεπόμενο βαθμό της Συνταγματάρχου (ΥΝ). Το ζεύγος των δύο βετεράνων, δημιούρ γησαν την δεκαετία του 2000, το Μνημείο – Μουσείο του Πολέμου της Κορέας, στον χώρο της κατοικίας τους, είναι το μοναδικό στον Ελλαδικό χώρο και το έχουν επισκε φθεί χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στο ιδιωτικό μουσείο πα ρουσιάζονται σε καλαίσθητες προθήκες, εκθέματα από το πόλεμο της Κορέας αλ λά και από τις ελληνικές Ένοπλες δυνά μεις της Μέσης Ανατολής και της περιόδου 1945 – 1949. Ως απόστρατοι αξιωματικοί του Όπλου του Ιππικού – Τεθωρακισμένων μας εντυ πωσίασαν ιδιαίτερα τα εκθέματα που αφορούν το Όπλο μας. Εξαιρετικά σπά νια και μοναδικά στον Ελλαδικό χώρο, εί ναι τα δύο τεθωρακισμένα: το UNIVERAL BREN CARRIER και DAIMLER SCOUT CAR «DINGO» Το «DINGO» είναι ελαφρό τεθωρακισμέ νο όχημα αναγνωρίσεως, 4Χ4, βάρους 3 τόνων. Το συγκεκριμένο είναι βρετανικής προέλευσης, κατασκευής 1941, της εται ρείας DAIMLER, τύπου MARKII. Είναι βαμμένο και φέρει τα διακριτικά της 1ης Ελληνικής Ταξιαρχίας, στη μάχη του Ελ Αλαμέιν, την περίοδο Οκτωβρίου – Νο εμβρίου 1942. Τα συγκριμένα οχήματα υπηρέτησαν στο Ελληνικό Στρατό από το 1942 μέχρι το 1952. Μεταπολεμικά δια τέθηκαν στο νέο Όπλο του Ιππικού – Τε θωρακισμένων. Μέσα σε τέτοιο όχημα, σκοτώθηκε ο Επίλαρχος Σχοινάς Κωννος και ο οδηγός του, κατά την διάρκεια αναγνώρισης στην επιμεθόριο, στο όρος Γράμμος, στις 10 Οκτωβρίου του 1948. Ο Επίλαρχος Σχοινάς ήταν Διοικητής της μιας εκ των 3 Ιλών αρμάτων ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ που διέθετε, εκείνη την εποχή, ο Ελληνι κός Στρατός. Το UNIVERAL BREN CARRIER τύπου MkII, αποκτήθηκε από βρετανό συλλέ κτη και είναι κατασκευής 1943. Το τεθω ρακισμένο «Bren Carrier» που το όνομα του, σημαίνει «φορέας οπλοπολυβόλου BREN» χρησιμοποιήθηκε από τον Ελληνικό Στρατό σε 3 διακριτές ιστορικά πε ριόδους. Το 1941, περί τα 100 περίπου, «Bren Carriers» παραχωρήθηκαν εσπευ σμένα από τους Βρετανούς, για την συ γκρότηση της XIX (19ης) Μηχανοκίνητης Μεραρχίας που οργανώθηκε βεβιασμένα και προσπάθησε ανεπιτυχώς να αναχαιτί σει τη γερμανική επίθεση, στο τομέα Δοϊ ράνης – Κρουσίων, από τις 6 έως και τις 10 Απριλίου 1941. Τα «Bren Carriers» συ γκροτούσαν τους «Λόχους ανοικτών αρ μάτων» σε αντιδιαστολή με τους «Λόχους κλειστών αρμάτων» που συγκροτούσαν τα πρoερχόμενα εκ λαφύρων, πρώην ιτα λικά, ελαφρά άρματα τύπου Carro Veloce 35 (γνωστά και ως L3/35). Bren Carriers χορηγήθηκαν επίσης στον Ελληνικό Στρατό της Μέσης Ανατο λής και χρησιμοποιήθηκαν από τις Ι και ΙΙΙ Ελληνικές Ορεινές Ταξιαρχίες (Ελ Αλαμέιν, Ρίμινι κλπ). Μεταπολεμικά διατέθηκαν επί σης στο νεοσύστατο Όπλο του Ιππικού –Τεθωρακισμένων, χρησιμοποιήθηκαν στις επιχειρήσεις 1946 - 1949 και τα τελευταία αποσύρθηκαν το 1952. Δυστυχώς κανένα απ’αυτά τα τεθωρακισμένα, με την τόσο πλούσια ιστορία, στον Ελληνικό Στρατό δεν διατηρήθηκε ως μουσειακό. Ευτυχώς αυτό το κενό κάλυψε με απόλυτη επάρκεια ο ιδιώτης κ. Φάρρος Κωνσταντίνος που ο ΣΑΑΙΤΘ αναγνώρισε την προσφορά του. Φωτογραφία των μελών του Συνδέσμου και των βραβευθέντων, μπροστά από το μνημείο του πολέμου της Κορέας. Απονομή διπλώματος ανακήρυξης ως επιτίμου μέλους από το πρόεδρο του ΣΑΑΙΤΘ, στο κ. Ιωάννη Τερνιώτη. • IΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ 31• Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022

Αγαπητά μέλη και φίλοι του Συν δέσμου Σας γνωρίζουμε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου αποφά σισε την οργάνωση της ετήσιας τρι ήμερης προσκυνηματικής επίσκε ψης στο Μνημείο Ιππικού στο Μέ τσοβο-Ιωάννινα από 5 έως 7 Νοεμ βρίου 2022. Η τελετή θα πραγματο ποιηθεί την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022 και ώρα 12.00 και θα περιλαμ βάνει : Tέλεση επιμνημόσυνης δέ ησης, ομιλίες και κατάθεση στεφά νων, για απόδοση τιμής και ευγνω μοσύνης στους ηρωϊκώς πεσόντες του Όπλου Ιππικού κατά το έπος του 1940. Το ακριβές πρόγραμμα της τελετής και της επισκέψεως θα κοινοποιηθεί στους συμμετέχοντες εγκαίρως. Για τη μετάβαση και επιστροφή των συμμετασχόντων θα διατεθεί κατάλληλο λεωφορείο με μέριμνα της ΔΙΤ/ΓΕΣ, το οποίο θα αναχω ρήσει από τη Λέσχη Αξιωματικών Παπάγου το πρωϊ του Σαββάτου 5 Νοεμβρίου 2022 και ώρα 08.00. Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν να το δηλώσουν μέχρι την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2022 στο γραφείο του Συνδέσμου (τηλ. 210-5226351, 6937465839 Γραμματέας), ή σε μέ λος του Διοικητικού Συμβουλίου. Στην εκδρομή μπορεί να συμμετέ χουν και φιλικά πρόσωπα των με λών μας. Η διαμονή θα γίνει στο ξενοδοχείο ΑΣΤΕΡΙ στο Μέτσοβο. Το κόστος του ξενοδοχείου είναι 48 Ε το δίκλι νο και 45 το μονόκλινο με πρωϊνό. Δεν συμπεριλαμβάνονται το φαγη τό, καφέδες, κλπ. Η επιβάρυνση κατ’ άτομο για τη χρήση του λεωφο ρείου είναι 15 Ε, έτσι ώστε ο Σύνδε σμος να αντιμετωπίσει τα λοιπά έξο δα της εκδήλωσης. Το δρομολόγιο μετάβασης, που θα ακολουθήσει το λεωφορείο είναι : Λέσχη Παπάγου-Αττική οδός-Ολυ μπία οδός-Γέφυρα Ρίου-ΑντιρίουΙονία οδός-Ιωάννινα-Μέτσοβο. Δρο μολόγιο επιστροφής το αντίστροφο. Οι στάσεις για καφέ, φαγητό κλπ κα θώς και ο χρόνος παραμονής σε κά θε χώρο επίσκεψης θα καθορίζονται ανάλογα με τη διευκόλυνση των με λών και την πορεία του χρόνου. Για όσους επιθυμούν να επιβιβα στούν στη Λέσχη Αξιωματικών Ενό πλων Δυνάμεων στη Ρηγίλλης να το δηλώσουν και να βρίσκονται εκεί την 07.40 ΠαρακαλούμεΩ. η συμμετοχή να δη λωθεί έγκαιρα για να ρυθμιστούν οι λεπτομέρειες. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας δηλώσεων για το Λεωφορείο. ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Οι λεπτομέρειες της επιστολής υπόκεινται στις δεσμεύ σεις των επιδημιολογικών πρωτο κόλλων της χρονικής περιόδου του εορτασμού. Λεπτομέρειες θα κοινο ποιηθούν στα μέλη μας εγκαίρως μέ σω της ιστοσελίδας του Συνδέσμου ή τηλεφωνικώς. Προσκυνηματική εκδήλωση στο Μνημείο Ιππικού στο Μέτσοβο