Join 11

Join beyond your world

Waarom vinden we het uitzetten van kinderen zo erg? (PAGINA 20)

zomer 2011

Walvisvaarder

18'

PAGIN KAAPSA S T SPECIAAD L

Wordt er ooK GeneuKt aan boord?

Kamran interviewt Sea Shepherddirecteur Geert Vons

Township

Sandra en Mieke werden beroofd

“Ik volgde zijn blik. Pas toen ontdekte ik het mes.”

congolees in cavalli Al woon je in een hut; niemand mag dat zien aan je looks

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 1

I st n b am ed ho bi of j h d et

Haute couture

5/26/11 2:38 PM

Inhoud

Colofon Join is een uitgave van lokaalmondiaal en verschijnt vier keer per jaar. Je kunt ‘m gratis krijgen op allerlei hogescholen en universiteiten, of zelfs thuis als je abonnee bent. De Join redactie wordt elke keer gevormd door studenten van een opleiding Journalistiek. Voor dit nummer ging een afvaardiging van de Windesheim School of Media naar Zuid-Afrika.

Uitgever en concept Stefan Verwer

Projectleider

Boris van Westering

Hoofdredactie lokaalmondiaal Marc Broere

Chef redactie Join Magazine Sanne Terlingen

Eindredactie Sanne Terlingen

Medewerkers aan dit nummer

Rosa Aarnoudse, Marlyne Bisschop, Reinilde Blotenburg, Sandra de Boer, Ans Boersma, Mark Bos, Rosa de Buisonjé, Heleen Dekens, Myrthe Felten, Clarice Gargard, Yme Gietema, Eveline Gillot, Jolijn van Harten, Franka Jolij, Nick Kivits, Erik Kramer, Jolanda de Poel, Gepke Poortinga, Sarah Rietman, Laura Rood, Rianne Seton, Karina Siemonsma, Laura Spoelstra, Dennis Storm, Maaike Timmerman, Kamran Ullah en Mieke van der Veeken, Leonard Fäustle

Design & Lay-out

Dorien Franken (concept) Edwin Duinkerken (vormgeving)

Druk

Deltahage, den Haag

Productie

Boris van Westering, Niekie Kleintjens, Eva de Vries en Anne van der Tuuk (Abang Africa)

Distributie

Niekie Kleintjens Rosa Aarnoudse (join@lokaalmondiaal.net)

Coördinatie Christelijke Hogeschool Windesheim en Begeleiding in Zuid-Afrika Paul Werkman en Martin Bons

Advertenties en communicatie

YUNO: Harriet Tomassen, tel. 06-50844808 info@yuno.nl Join komt voort uit het programma Beyond (Y)our World. Dit programma wordt uitgevoerd met financiële ondersteuning uit de Subsidiefaciliteit voor Burgerschap & Ontwikkelingssamenwerking (SBOS) van het ministerie van Buitenlandse Zaken, VROM, ICCO en Oxfam Novib. Join werkt samen met de opleidingen in Tilburg (Fontys Hogeschool), Utrecht (Hogeschool Utrecht), Ede (Christelijke Hogeschool Ede) en Zwolle (Windesheim School of Media).

2

–

Sanne Terlingen (26) Hoofdredacteur Join Spaart voor een colbertje

Gooi die safarioutfit maar in de prullenbak Meestal draag ik een spijkerbroek als we een redactievergadering hebben. Daarbij een vestje van Adidas of een leren jack. En hakken. Volgens mij kan ik er voor een hoofdredacteur best mee door. Naar Nederlandse begrippen dan, want wie in Afrika een belangrijke rol speelt moet strak in het pak. Met gepoetste schoenen. En eigenlijk proberen ook Afrikanen zonder belangrijke functie eruit te zien of ze die wel hebben. Ik reisde ooit per busje naar een Ghanees dorp dat was aangeduid als ‘honger hotspot’, een plek waar minstens 20 procent van de kinderen ondervoed is. Een dame voorin kocht nog gauw een neppe Guccizonnebril door het busraampje. Mijn buurman liet zijn oog vallen op een blauw horloge, ingelegd met stukjes glas. “Ik heb er alleen een om mijn linkerpols. Met twee horloges ben je dubbelcool.” Eenmaal in het hongerdorp zag ik nogsteeds overal glimmers. Ik ontmoette een vrouw die voedselhulp kreeg. Haar baby had goudkleurige knopjes in de oren.

Je kunt het zien als een soort trots: deze mensen zijn arm, maar ze zorgen goed voor zichzelf en ze durven zichzelf te laten zien. Het is ook treurig: in Ghana en andere Afrikaanse landen leunen mensen op elkaar om te overleven. Bij de bank wordt de persoon van wie de bankmedewerker de beste wederdienst verwacht het eerst geholpen. Een meisje date de jongen die haar het meest te bieden heeft. Maar hoe weten ze wie dat is? Juist, ze meten het af aan de hoeveelheid glitters.

In Congo is ‘het er goed uitzien’ zelfs tot levensstijl verheven. Het idee achter het zogeheten Sapeursschap is dat niemand aan je uiterlijk af mag lezen hoe het met je gaat. Al woon je in een hutje, je draagt een jas van een Frans modehuis. In de Special het verhaal van drie Congolezen die hun land ontvluchtten. Ook nu ze in Kaapstad leven, gaan ze op chique. Al moeten ze daar een maaltijd voor overslaan.

Alleen al daarom schrok ik me een hoedje toen ik hoorde hoe een docent journalistiek zijn studenten aanraadde om vooral een afritsbroek in de koffer te stoppen als ze naar Afrika zouden gaan.

‘Lekker praktisch.’ Vergeet het. Geen grotere belediging dan een rijke blanke – die wel drie pakken kan betalen – die denkt dat hij zijn interview in Afrika in korte broek kan doen. Volgende keer trek ik bij de redactievergadering een net jasje aan.

In Ghana ontmoette ik een vrouw die voedselhulp kreeg.

Haar baby had gouden knopjes in haar oren.

Ajuus, Sanne Terlingen

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 2

5/26/11 2:38 PM

10 Topmodel Kim wil blz.

Keniaanse kinderen een kans geven On tour 10

Flying Dutchman

24 Special 34

Topmodel Kim Feenstra knuffelt kindjes in een Keniaanse sloppenwijk.

14

Join op reisn

Slaapfeestje bij een Filipijnse stam.

Zonder water, elektriciteit of wc, maar inclusief een supersexy gids.

20

Even serieus Waarom vinden we het zo erg als Sahar terug moet naar Afghanistan?

24

armen in armani Een echte Congolees draagt merkkleding. Zelfs als hij in een sloppenwijk in Kaapstad woont.

39

Houd de dief!

Sandra en Mieke werden beroofd.

42

Kaapstad, slaapstad Hot or not? Join test bedden in een sloppenwijk, wigwam, CenterParkshuisje en gepimpte caravan.

De 9...

48 Zimbabwanen

Van muzikant tot maffiamagnaat.

Negen bijzondere manieren om presi dent te worden.

50 Je mobiel of je leven

34

De Marokkanen van Zuid-Afrika.

Liever bellen dan een boterham.

En verder 17

Het 8ste wereldwonder Gooisch meisje Pauline verkiest de Italiaanse kust boven de jungle van Suriname.

18

Join the world

25

Kamran

Zo leven studenten around the world.

Hoeveel walvissen hebben jullie gered? Kamran ondervraagt Sea Shepherd-directeur Geert Vons.

30 Dennis "Na de lunch stapt Franz op slippetjes in zijn helikopter."

Waar IS JoIN?

42

50

Voor de Komende JoIn reIzen studenten Van HoGesCHool utreCHt naar GHana.CHrIstelIJKe HoGesCHool ede ontdeKt JoHannesburG. Voor meer Info, tIPs of lIefdesbrIeVen: redaCtIe@JoInmaGazIne.nl of WWW.VersPers.nl

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 3

–3

5/26/11 2:38 PM

Eyeopener

4

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 4

5/26/11 2:38 PM

Zomer 2010 reisde Lotte van Elp (24, student conflictstudies) naar Afghanistan. “Het eerste wat opviel waren de geweren.” tekst: rosa Aarnoudse “overal, maar dan ook echt overal zag ik militairen met aK 47’s. Daarnaast zag ik ontzettend veel blauwe boerka’s. In het begin vond ik het behoorlijk spannend, en ook een beetje gek. Ik bleef drie maanden in afghanistan. Het straatbeeld wende al gauw. Zelf droeg ik, voor mijn eigen veiligheid, ook een boerka wanneer ik ergens heen ging. Zo kon ik undercover op pad. Vaak leidt er in afghanistan maar één weg naar een bepaalde bestemming, waar je dus ook weer over terug moet. als de gewapende mannen weten dat een westerse vrouw is langsgekomen, wachten ze soms net zo lang tot ze haar kunnen ontvoeren. of ze plaatsen een bermbom. Ik ben een keer op een wegblokkade gestuit.

Gelukkig had ik mijn boerka om. ‘Borem!’ riep een

van de mannen; we mochten doorrijden. Toch trekt die extreme kant van afghanistan mij aan. In dit land komen politiek, ontwikkelingssamenwerking, cultuur maar ook militaire activiteiten samen. al die factoren staan op gespannen voet met elkaar.

Zou iemand morgen zeggen: ‘Je mag er weer naartoe’, dan zou ik meteen gaan.” Waarom zou je gaan kamperen in de ardennen als je naar een land kunt waar zoveel meer te beleven valt? q Bovenstaande foto is gemaakt door Mostafa Jahani en is onderdeel van de tentoonstelling 'Fragmenten van traditie, schoonheid en hoop, foto's uit Bamiyan'. Gratis te bewonderen in de Prins Claus Fonds galerie in amsterdam.

WWW.PrInCeClausfund.orG

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 5

–5

5/26/11 2:39 PM

Werelds Q&A Reis rond de wereld in vier pagina’s.

Tips? Ga naar joinmagazine.nl

Leena de Wilde (23) is ambassadrice voor de Stichting Welzijn kinderen Bal anand, een kindertehuis in Mumbai, India.

teKst

Waarom Bal anand?

gepke poortinga rosa de buisonjÉ sarah rietman sanne terlingen beeld

“Ik ben zelf geadopteerd uit kindertehuis Bal anand toen ik zeven maanden oud was.

Ik was anderhalf toen geconstateerd werd dat ik spastisch ben. In India had ik geen toekomst gehad.”

piet den blanken carla vochtelo

roBoTKAPJe Een mandje vol centjes voor Save the Children Loop je door de binnenstad van Utrecht, dan ontkom je niet aan alle studenten die jou graag lid willen maken een of ander goed doel. Leuk voor de fondsenwerver, want die verdient vaak 15 euro per uur. Maar hondsirritant als je lekker wilt winkelen. Het alternatief komt uit Korea: Dona, een roodkapjesachtige robot, is geprogrammeerd om vriendelijk te bedanken als je een muntje in haar collectebus laat vallen. Dona kan rondrijden, maar ook op een plek blijven staan. Op dit moment zamelt de robot geld in voor hulporganisatie Save the Children.

Een proefproject, bedoeld om het onderwijs voor kinderen in Ivoorkust te verbeteren. www.thisisminsu. com/#!dona

In 2007 deed je mee aan de Mis(s) verkiezing, een schoonheidswedstrijd voor meiden met een lichamelijke beperking.

“Ik wil de beeldvorming van jongeren met een handicap positief beïnvloeden. Ik had toen al contact met de stichting Welzijn kinderen Bal anand, maar pas nadat ik in de finale stond vroegen ze mij of ik ambassadrice wilde worden. Ik heb ja gezegd, omdat ik vind dat andere kinderen uit het tehuis ook een goede toekomst verdienen.”

En nu zamel je geld in?

“Nee. Ik ben er vooral om de stichting naamsbekendheid te geven. Ik stuur emails, houd de Hyves van de stichting bij en geef interviews. Als Mis(s) ben ik net iets bekender dan de andere medewerkers.”

Dankzij de stichting is er nu opvang voor gehandicapte kinderen.

“Jongvolwassenen (18+) met een verstandelijke of lichamelijke beperking kunnen te-

recht op Zorgboerdeij Umang. In 2008 ben ik bij de bouw van de boerderij aanwezig geweest. Dat was mijn eerste bezoek aan India sinds mijn adoptie. Omdat ik zelf een lichamelijke beperking heb, kon ik de directrice van het tehuis, Sulu Kalro, tips geven om het nieuwe gebouw goed geschikt te maken voor jongeren met een handicap.” www.stichtingbalanand.nl

HeIMWeeWINKel Hagelslag, drop en appelmoes Bijna elke grote stad buiten Nederland heeft een Nederlandse kroeg, van Boedapest en Madrid tot Accra (Ghana) en Kampala (Oeganda). Niet gek, zo meent De Telegraaf.

Volgens de krant van Wakker Nederland mist 82 procent van de Nederlanders die in het buitenland wonen, typische Hollandse producten zoals stroopwafels, hagelslag en drop. Hoe het dagblad geteld heeft weten we niet, maar er zouden 20 miljoen (!?) Nederlanders of mensen die zich met Nederland verbonden voelen ‘in den vreemde’ wonen.

6

–

Genoeg om een slaatje uit te slaan.

Daarom is er nu de Heimweewinkel, een webwinkel met typische Nederlandse supermarktproducten en HEMA-toppers. Wij zien een pot bruine bonen, rode kool met appel, erwtensoep, Haribo colaflesjes en knakworsten in blik. Maar geen kroketten en frikadellen. Diepvriesproducten kunnen niet per pakketpost verzonden worden.

Toch shoppen? www.heimweewinkel.nl

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 6

5/26/11 2:39 PM

AGeNDA

Tot 4 september showt het Maritiem Museum in Rotterdam foto’s van Afrikaanse en Vietnamese bootvluchtelingen. Meer info op www. maritiemmuseum.nl

GAMe Waan je even detective in ‘The riverbed: an eco-noir mystery’. Als een heuse Sherlock Holmes moet je de moord op je vader onderzoeken. En dat in een land geteisterd door waterschaarste.

De game is bedoeld om aandacht te creëren voor het toenemende tekort aan water. Leerzaam, maar daar merk je tijdens het spelen gelukkig niets van.

WWW.RIVERBEDGAME.COM

12%

« van de IJslanders

onder de 35 jaar heeft op een bepaald moment in zijn leven in een rockband gezeten. »

reIsADvIes

« Droombestemming: de Malediven. Helaas bestaan de

bounty-eilanden binnen honderd jaar echt alleen in onze dromen. Ze liggen maar een meter boven de zeespiegel, en die stijgt elk jaar met 0,9 centimeter. » join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 7

–7

5/26/11 2:39 PM

Werelds

In Europa

Waarom een eigen eiland in de Bahama’s huren als je ook kunt heersen over Liechtenstein?

Voor slechts�45.000 per nacht zwaai je de scepter over dit dwergstaatje tussen Zwitserland en Oostenrijk. De politie staat tot je beschikking, je mag koninklijke wijn proeven en er wordt een straat naar je vernoemd.

Waarschuwing: j e mag de 300.000 inwoners van dit miniland niet uitzetten.

ben Je onlanGs naar een bestemmInG GeWeest WaarVan Je zeKer Weet dat Iedereen er Heen moet? en Is Je foto adembenemend, GeK, eIGenzInnIG, autHentIeK of abnormaal? stuur Hem dan naar redaCtIe@JoInmaGazIne.nl VerGezeld Van een Korte toelICHtInG.

GADGeT

« Na drie weken reizen de rijst, pittige

saus en lokale prutjes helemaal zat? De cheeseburger in blik biedt redding. Blikje drie minuten opwarmen in heet water, en je hebt geen McDonalds meer nodig. » Prijs: € 6,95. Meer info: www.megagadgets.nl Welkom in Holland

8

–

op haar zestiende vluchtte Nene (25) in haar eentje van Guinee naar Nederland. als het aan haar ligt blijft ze hier niet voor eeuwig.

“Ik ga voor het wereldburgerpaspoort!”

“Het meest opvallende aan Nederland vind ik dat alles met tijd te maken heeft. Dat was in Guinee absoluut niet zo. Daarnaast vind ik het bijzonder dat je hier alles kunt kopen. Maakt niet uit wat

je wilt hebben, er is ergens een rare winkel die het heeft. Wat dat betreft is Nederland heel multicultureel.

In Den Haag volgde ik een Mbo-opleiding. Daarna haalde ik een Hbo-diploma en op dit moment studeer ik aan de Technische Universiteit van Eindhoven. Ik wil zo’n hoog mogelijke opleiding afronden, dan heb ik later een grote kans op een goede baan. Ooit wil ik te-

rug naar Guinee, om daar met mijn nieuwe inzichten dingen te veranderen en te verbeteren. Maar Guinee is niet het enige land waar ik naartoe wil.

Ik wil nog veel meer landen zien!

Sinds 2010 heb ik een permanente verblijfsver-

« Het lijkt me tof om overal welkom te zijn »

gunning. Nederland zal dus mijn uitvalsbasis zijn van waaruit ik andere landen kan ontdekken. Het lijkt me ontzettend tof om een wereldburgerpaspoort te krijgen. Daarmee ben je in elk land welkom.

Maar het maakt niet uit waar ik heen ga: Nederlanders kom ik er toch wel tegen, die vind je overal. Eigenlijk zijn Nederlanders een modern nomadenvolk.” www.uaf.nl

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 8

5/26/11 2:39 PM

leesvoer “Mijn kind, je laat een spoor achter van moed, levensvreugde, onschuld, goedheid…”

Eind 2004 maakt Joseph Oubelkas (1980) een zakenreis naar Marokko. Daar wordt hij zonder bewijs of onderzoek veroordeeld tot tien jaar celstraf voor iets wat hij niet heeft gedaan. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis ontvangt hij vierhonderd brieven van zijn moeder, die samen met zijn manier van overleven de rode draad van zijn verhaal vormen.

Waarom waren die brieven zo belangrijk voor je?

“De woorden die mijn moeder me schreef zijn zo puur en emotievol, dat ze veel steun boden. Ze vormden niet alleen een houvast aan mijn normale leven – het leven buiten de gevangenismuren – maar ook een positieve wisselwerking tussen mijn moeder en mij.

Nu ik vrij ben wil ik ze niet op mijn bureau laten liggen, maar met iedereen delen.”

Wanneer besefte je dat je flink in de problemen zat?

“Pas na 2 februari 2005. Toen eiste de officier van justitie tien jaar celstraf. Daarvoor dacht ik dat het met een sisser af zou lopen, omdat ik wist dat ik niks met de zaak te maken had én dat er geen enkel bewijs richting mij wees. Toen het vonnis werd uitgesproken – inderdaad tien jaar cel – stortte mijn wereld letterlijk in.”

Wat miste je het meest?

400 brieven van mijn moeder, € 19,95, 371 pagina’s, ISBN9048490146 www.oubelkas.nl

“Kleine dingen. Een omhelzing van iemand die van me houdt, een autoritje maken, zelf in de supermarkt kiezen wat ik wil eten, in mijn eigen warme bed slapen, de zonsondergang…”

Nu pak je je oude baan weer op?

“Op het moment ben ik druk met lezingen en er komt nog een vervolgboek. Twee zelfs.”

Vanaf september 2011 organiseert Coolpolitics een Masterclass Ontwikkelingssamenwerking met Jan Pronk. De masterclass richt zich op de nieuwe generatie beleidsmakers. In een reeks van colleges over de ethiek, de ratio, het belang en de effecten van ontwikkelingssamenwerking kijken we vanuit historisch perspectief naar de uitdagingen voor vandaag en morgen. Het uiteindelijke doel is om goed voorbereid af te reizen naar een ontwikkelingsland, om daar in een periode van drie weken jouw kennis in de praktijk te brengen. Ben jij (bijna) afgestudeerd of wil je bijdragen aan ontwikkelingssamenwerking van de toekomst? Kijk voor meer informatie over het programma op www.coolpolitics.nl.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 9

–9

5/26/11 2:39 PM

Flying Dutchman

10

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 10

5/26/11 2:39 PM

KIM IN KENIA Ze was straatarm, werkzaam in de prostitutie en nooit buiten Nederland geweest.

Tegenwoordig vliegt de 24-jarige Kim Feenstra als topmodel de hele wereld over. tekst: Maaike timmerman beeld: childsLife “Ik ga nu vliegen, ik hou van jullie! X Kim.” De beste vrienden van Kim Feenstra moeten tientallen van dit soort sms’jes hebben ontvangen. Minstens vier keer per maand zit het topmodel in het vliegtuig en dan wordt ‘iedereen die in haar hoofd zit’ getrakteerd op zo’n berichtje. “Het is iets dwangmatigs”, vertelt Kim.“Ik zou het vreselijk vinden als er iets met me gebeurt en ik hen niet gedag heb gezegd.”

Dat ze zo vaak zou reizen voor haar werk, had ze vroeger niet voor mogelijk gehouden. Als kind ging ze nooit op vakantie.

“We hadden het niet breed thuis. Soms was er zelfs amper genoeg te eten. Mijn moeder moest dan van een bouillonblokje, een aardappel en een ui een avondmaal voor mij en mijn zusje koken. Ik droomde er dus niet van om over de wereld te reizen, ik wist niet eens dat er ook nog iets buiten Groningen bestond. Pas later besefte ik: hé, andere kinderen hebben wel een vader, die hebben wel een auto en een computer thuis.”

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 11

»

– 11

5/26/11 2:39 PM

Flying Dutchman

»

Hoe anders is dat nu: gisteren zat je in Kenia, morgen moet je naar Zweden voor een fotoshoot, daarna ga je door naar Parijs…

“Je moet weten: ik zat pas op mijn 21ste voor het eerst in het vliegtuig. Ik heb nu een goed leven, maar dat is heel anders geweest. Ik ben daar erg dankbaar voor. Voordat ik Hollands Next Top Model won, zat ik diep in de schulden. Ik leefde een snel leven en deed alles wat God verboden had. De avond voordat ik op straat ontdekt werd, heb ik hard gehuild.

Ik was depressief en vond dat het anders moest. Toen ik HNTM won kon ik mijn schulden afbetalen en leuke dingen doen met mijn familie. Ik heb een kans gekregen en ben eruit gekomen. Nu is het tijd om iets terug te doen.”

Zat je daarom in Kenia?

“Ik ben ambassadrice van ChildsLife, een stichting die zich inzet voor eten en onderwijs voor kinderen in Oost-Europa en Afrika. Voor ChildsLife ben ik in Kibera, een sloppenwijk in de Keniaanse hoofdstad Nairobi, geweest.

Ik weet wel dat ik niet in mijn eentje de wereld kan veranderen. Ik ben geen Moeder Theresa, maar ik wil de kans die ik kreeg ook aan anderen geven.”

Doe je het niet om je imago op te vijzelen?

In 2007 kreeg je een werkstraf voor het stelen van een pinpas en een jaar geleden moest je een boete betalen voor vechten in een discotheek.

“Ik heb geen boodschap meer aan mensen die negatief over me denken. Ik vlieg niet businessclass naar Afrika om vervolgens een half uurtje op de foto te gaan met zielige kindjes. Het is niet van: kijk mij eens lekker bezig zijn. Ik verbleef een week in een simpel hotelletje en heb van daaruit sloppenwijken en schooltjes bezocht. Ik had mijn koffer volge-

Frisbees en crèmepjes, hebben ze daar echt iets aan?

“Sommige kindjes zou je het liefst mee naar Nederland nemen. Een 4-jarige kleuter, Rania, heeft echt mijn hart gestolen. Ze kwam aanwaggelen, stootte haar teen en ik moest meteen aan mezelf denken. Ik ben ook een beetje lomp. Er was een connectie. Ze heeft iets ondeugends in haar ogen.”

« Die Filipijnse meisjes konden zich niet voorstellen dat ik ook prostituee was. » stopt met stiften, potloden en frisbees voor de kinderen en spiegeltjes en crèmepjes voor de hiv-moeders. Pas ter plaatse ontdekte ik dat ik niet genoeg kleren bij me had.”

12

–

Zou je haar serieus willen adopteren?

“Ik maakte met mijn telefoon een foto van haar en verzond die naar mijn vriend Michael.

Hij stuurde terug: ‘Je moet haar meenemen

naar Nederland, anders kom ik je niet ophalen!’ Ik wil graag kinderen. Ik ben wel druk met mijn carrière, maar voor sommige dingen moet je tijd maken. We zijn er niet bewust mee bezig, maar als het komt dan is het welkom. Adoptie overweeg ik zeker. Ik ben op de laatste dag van mijn verblijf bij Rania’s familie langs geweest en blijf haar volgen de komende jaren. Eigenlijk is ze een soort pleegkindje!”

Een paar maanden geleden was je op de Filipijnen. Daar ontmoette je meisjes die in de prostitutie zaten. Zelf werkte je een jaar als escortmeisje. Was dat niet confronterend?

“Enorm. Die meisjes dachten: ze is lang, mooi en westers, zij kan toch niet ook als prostituee hebben gewerkt? Ik heb ze alles verteld over mijn verleden. De meiden, die eerst nog

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 12

5/26/11 2:39 PM

gesloten waren, begonnen te huilen. Ze vertelden mij hoe ze als 11-jarigen als ‘taxigirl’ op een tippelzone hadden gestaan. Dat er dan een taxi stopte met een klant erin waarmee ze seks moesten hebben. Omgerekend kregen ze daar nog geen euro voor. Er was een meisje van 14 jaar dat al drie keer een abortus had ondergaan. Ook waren er meisjes die jarenlang misbruikt waren door hun vader en dachten: ik heb niets meer te verliezen, laat ik maar langs de weg gaan staan, dan verdien ik er tenminste nog wat mee. Ik heb ze verteld dat ze zich niet hoeven schamen. Dat het niet erg is en dat ze in zichzelf moeten blijven geloven. Ik heb via Facebook nog veel contact met deze meiden. Sommige mensen waarschuwen me daarvoor. Ze zeggen dat het niet slim is om zo persoonlijk te worden. Maar ik heb die meiden al alles over mijn leven verteld, dus ik zie het probleem niet.”

Schaam jij je voor je prostitutieverleden?

“Ik heb me er nooit voor geschaamd en ben er heel open over. Ik heb respect voor andere vrouwen die het doen, want je besluit niet zomaar ‘goh, vandaag ga ik de prostitutie in’.

Voor de meeste vrouwen is het geen bewuste keuze. Ik deed het ook niet omdat ik het graag wilde. Wij hadden financiële problemen thuis en dit was een manier om snel geld te verdienen. Maar het heeft me gemaakt tot wie ik ben en ik ben trots op het leven dat ik nu heb.”

« Michael wil me best missen als ik de wereld een stukje mooier maak. » onbewoond eiland. Het is toch cool dat ik dat door die tv-programma’s kan uitproberen?

Mijn moeder noemt me een vlinder, omdat ik overal naartoe fladder. Ze zegt ook dat ik een gipsy ben, omdat ik me makkelijk aanpas en overal kan aarden.”

Kan Michael zo lang zonder je?

“Misschien vinden anderen dit stom, maar als we zonder elkaar op reis gaan, schrijven we allebei een brief. Ik mag ‘m pas in het vliegtuig lezen. Eigenlijk staat er altijd hetzelfde in.

Dat hij me heel erg gaat missen, dat hij trots is en dat hij weet dat ik terugkom. Hij zegt vaak dat hij me best wil missen, als ik beloof dat ik de wereld een stukje mooier maak. Ik weet

dus dat hij achter me staat, dat geeft een veilig gevoel.”

Woon je over vijf jaar nog in Nederland?

“Ik denk het wel. Nederland is echt mijn thuis.

Ik vind het heerlijk om in New York te zijn, maar als ik terug ben op Schiphol en naar huis rijd, dan zie ik overal bomen en groene weilanden. Dan denk ik: wat een rust, wat fijn hier. Toch sluit ik niet uit dat we ooit emigreren, want het weer zit hier niet altijd mee. Ik zie mezelf later wel in een land wonen waar het altijd lekker warm is. En dan hebben we een huisje aan het strand. Mijn hond loopt daar rond en ik heb een stuk of vijf kinderen.

Mijn ideaalplaatje.”q

Kim Feenstra Geboren: in 1986 in groningen. haar ouders scheidden toen ze 1 jaar was. kim zag haar indische vader pas weer toen ze 18 jaar was. beKend Van: hollands neXt top model (2007). kims foto’s stonden onder meer in avantgarde, beau monde, harper’s bazaar en glamour.

Je reist voor fotoshoots de hele wereld over en deed ook mee aan tv-programma’s als 71 graden Noord en Expeditie robinson. Ben je het nooit zat?

“Integendeel. Ik laat geen kans onbenut om op reis te gaan. Ik heb altijd willen weten hoe het is om te overleven in de vrieskou, ik heb me altijd afgevraagd of ik het volhoud op een

ooK te zIen In: 71 graden noord, waar is de mol, ranking the stars, eXpeditie robinson, stinkend, beroemd en dakloos, sterren dansen op het ijs.

GetrouWd: met dj michael mendoza (echte naam: michael piergolambouterse). had hiervoor een relatie met joshua, die (tijdens kims reis naar bali met johnnY de mol) werd doodgestoken. tWItter: @kimfeenstra WebsIte: www.k 2im.nl

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 13

– 13

5/26/11 2:39 PM

In bed bIj de AetA Kip kluiven bij het kampvuur, plassen in de bosjes en slapen in de hut van het stamhoofd. Ans, Heleen en Reinilde logeren bij een inheemse stam op de Filipijnen. tekst en foto’s: reinilde blotenburg, ans boersma en heleen dekens

14

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 14

5/26/11 2:39 PM

Op Reis

We moeten er wat voor over hebben: urenlange onderhandelingen, officiële brieven, een hobbelige rit in een 4x4 jeep en stops bij militaire controleposten. Maar uiteindelijk belanden we bij een echte Aetastam. Een bezoekje aan deze inheemse stam is onderdeel van het up and coming ecotoerismeproject rond de vulkaan Mount Pinatubo.

Speciaal voor toeristen is een slaapplek gecreëerd in een dorp dat al redelijk modern is. Maar als je een ecotoerismeproject uitprobeert, moet je het goed doen, dachten wij. En dus slapen wij – drie Hollandse en twee Filipijnse studentes – bij een stam waar ieder comfort onbekend is. We krijgen het all-in pakket: geen elektriciteit, geen stromend water, geen bedden en al helemaal geen wc. Wel een miniatuurversie van Tarzan als gids.

Onze woest aantrekkelijke gids Dodie woont vlakbij dit Aeta-dorp. Hij is kind aan huis bij stamhoofd Oscar, want hij leidt drie keer in de week toeristen rond.“Naar ons dorp komen niet zoveel vreemdelingen”, vertelt het stamhoofd al zittend bij het kampvuur. “Hier is nog niemand lid van de Santa Juliana Tourism Council. Inwoners van andere dorpen zijn dat wel, zij leiden toeristen rond.” Meestal in hun eigen dorp. Misschien is het stamhoofd daarom zo blij met gasten. Hij gooit nog wat hout op het vuur. Vuurvliegjes dansen in het donker. De eerste sterren verschijnen. Het maakt hem niets uit dat wij twee uur voor zijn gebruikelijke bedtijd onverwachts blijven logeren. Op zijn eigen slaapplek, welteverstaan.

Het sporadische contact met toeristen die op weg zijn naar de vulkaan is voor deze dorpelingen een welkome afwisseling in hun dagelijks ritme. “Elke dag is hetzelfde”, zegt Oscar. “Overdag werken we op het land. ’s Avonds gaan we vroeg naar bed om daar plezier te maken.

Wat moet je anders als er geen elektriciteit is? Maar als er gasten zijn, kunnen we met hen praten.”

Dat is niet het enige voordeel van bezoek. De gasten nemen namelijk ook wel eens iets mee: rijst, kleding en drank. Met de drank is Oscar minder blij. “Sommigen van ons worden dronken en doen raar tegen onze gasten. Hij refereert aan de ladderzatte man die ons bij aankomst in het dorp over het bruggetje hielp en zelf in het water belandde.

Back 2 Basic Langzaam dooft het kampvuur. Kleine kinderen vallen in slaap aan de borst van hun moeder, de mannen steken nog een sigaret op. Jeffrey, de broer van stamhoofd Oscar, komt bij ons zitten. “We zijn gelukkige mensen”, zegt hij terwijl hij met een takje speelt.“We hebben een stukje land waarop we maïs verbouwen, af en toe krijgen we kleding van een hulporganisatie. Maar ons leven is hard. Daarom willen we meer betrokken zijn bij het ecotoerisme project, omdat dat meer geld opbrengt.”

Bang voor toeristen die de natuur vervuilen of een slechte invloed hebben op de Aeta-cultuur is Jeffrey niet. “Onze eigen cultuur vervaagt wel”, zegt hij. “Maar onze oude gebruiken zijn niet per se beter. Tegenwoordig dragen we bijvoorbeeld kleding. En we zijn christen geworden. Nu leven we in vrede met elkaar en vermoorden we geen mensen meer. We vinden het belangrijk dat onze kinderen onderwijs volgen en een baan krijgen, zodat we aan de armoede ontsnappen.”

Als het vuur uit is, neemt gids Dodie ons mee naar de tafel van het stamhoofd. Speciaal voor ons is de beste kip van stok gehaald en ont-

« Onze knappe gids Dodie heeft op de grond voor ons hutje geslapen. Toch oogt hij akelig fris. »

hoofd. Kip kluiven, heerlijk. Reinilde probeert ongezien haar antibacteriële handzeep te pakken, maar schrikt van het harige varken dat naast haar tas ligt.“Als mijn ouders me zo zien eten…” lacht Heleen.

Toch blijkt de grootste uitdaging de daadwerkelijke overnachting: met vijf vrouwen in een hokje van twee bij drie meter. En voor ons hutje de nachtelijke gesprekken van Aetamannen. Na veel elleboogstoten en gedraai dommelen we eindelijk in. Om vervolgens wakker te schrikken van hard gehuil. Het is een van de kinderen van Oscars dochter, die aan de andere kant van de hut ligt, achter een bamboeschotje. De temperatuur daalt met het uur. Een deken ontbreekt. Ineens is het lepeltjelepeltje liggen lang niet meer zo onaantrekkelijk.

Hobbelwagen Als we bij zonsopkomst ons hutje uit strompelen, struikelen we over Dodie. Hoewel hij op de grond voor onze deur heeft geslapen, oogt hij akelig fris. “Zijn jullie klaar voor een rit op de ossenwagen?”

Stiekem vragen we ons af of onze stijve spieren daar wel blij mee zijn, maar omdat Dodie het vraagt doen we enthousiast. Dodie zit ontspannen op de rug van de carabao (buffel) die ons naar de volgende cityo brengt. We hobbelen door de struiken en waterplassen.

» join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 15

– 15

5/26/11 2:39 PM

Op Reis

« We stinken, zitten onder de

muggenbulten en onze slippers zijn naar de Filistijnen.

Lange leve een spa met douche! »

»

Af en toe spoort hij het beest aan door met het touw tegen de flank te slaan. Waarom spendeert zo’n leuke jongen in vredesnaam zijn tijd in krakkemikkige hutjes, terwijl hij een eigen huis heeft en kan studeren?

“Mijn voorouders waren ook Aeta, dus ik heb een speciale band met deze mensen,” legt hij uit. “Ik wil hun situatie verbeteren. Daarom ben ik na mijn middelbare school als gids gaan werken. Ooit wil ik leraar worden in een cityo. Maar op dit moment ben ik hier nodig.”

Dodie jaagt de os de heuvel op en het gesprek is afgelopen. Wij voelen de eerste blauwe plekken ontstaan. De huid van onze armen staat strak. Verbranden in oktober, dat is ons nog niet eerder overkomen.

Gelukkig komt het volgende dorpje in zicht.

Als we de dorpelingen groeten vallen twee dingen op: ze zijn minder bruin en ze stinken niet. “Dat komt doordat ze zich hier vaker wassen”, verklaart Dodie. Seric, een van de mannelijke inwoners, vertelt: “Ik werkte al voor het ecotoerismeproject als gids. Toen kreeg ik 500 peso (8 euro) per rondleiding, nu maximaal 300 peso.” Desalniettemin ziet Seric het ecoproject als een vooruitgang.“Omdat de regio gepromoot wordt, komen er nu veel meer toeristen.”

How to get there? ook zin in een nachtje bij de aeta’s? vanuit

Massage Er is slecht weer op komst. De trip naar de top van de Mount Pinatubovulkaan moeten we overslaan. In plaats daarvan sjokken we, op slippers en in de brandende zon, terug naar Santa Juliana. De ossenwagen heeft een lekke band.

Na twee dagen back to basic stinken onze kleren, zijn onze slippers naar de Filistijnen en zitten we vol muggenbulten. De woorden douche en massage klinken ons als muziek in de oren.

Lang leve de afsluiting van de ecotrip: een bezoek aan de plaatselijke spa. Ook daar treffen we Aeta's. Via ecoprojecten volgden de lokale vrouwen een speciale opleiding van drie maanden.

We komen zeker terug om de Mount Pinatubo te overwinnen. Maar dan wel met bergschoenen. q

hoofdstad manilla kun je met de bus naar tarlac bij het ministerie van toerisme

(vvv) komen. vraag naar marissa vidal en zij regelt een jeep met chauffeur die je naar de aeta’s brengt. tarlac capastourism@Yahoo.com totaalPaKKet voor € 25,- krijg je het totaalpakket: een tocht naar mount pinatubo, een lokale gids (zoals dodie), een jeep met chauffeur, een lunch (met onder meer kokosnootsap) en gebruik van de douches in spa town. maXimaal vijf personen per keer.

InHeemse stammen all oVer tHe World lijkt een inheemse stam bezoeken jou ook wel wat, maar niet in de filipijnen? www.sawadee.nl (zie: ‘ruig en ongerept reizen’) www.reisspecialist.nl (hoe bezoek je een inheemse stam op borneo?) www.boliviamotorcYclYadventures. com (voor wie liever een boliviaanse stam bezoekt) www.rondreisdoor.nl (voor stammen in papoea nieuw-guinea)

16

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 16

5/26/11 2:39 PM

Het 8ste Wereldwonder

EEN PRIVÉ STRAND IN LIGURIË « Gooisch meisje Pauline Wingelaar: Ik neem eerst een duik in zee en daarna ga ik borrelen. » tekst: laura spoelstra

Voor mij is de mooiste plaats op aarde Lerici, een havenstadje in Ligurië, Italië. Het is heel knus en klein. Dat kneuterige spreekt me aan. En wat ik zo fijn vind, is dat het niet toeristisch en commercieel is. Je vindt daar niet van die typische Hollanders. Je zit echt tussen de Italianen. Het haventje is omgeven door rotsen. De zee is blauwer dan in Nederland. Echt een idyllisch plaatje.

Voor het tv-programma Echte Meisjes in de Jungle ben ik in de jungle van Suriname geweest. Het was een mooie ervaring, maar ik kan niet zeggen dat ik ervan genoten heb. Ik werd iedere ochtend wakker met een knoop in mijn maag, omdat ik niet wist wat de dag zou brengen. ook de jungle zelf vond ik na vier weken overleven niet heel mooi meer. Een boom is een boom.

Dan liever Italië. Daar ga ik bijna ieder jaar een keer met mijn vriend op vakantie. We

verblijven dan in Viareggio. Meestal gaan we zeilend naar Lerici en overnachten we in de haven. In de zomer ligt de haven vol met zeilboten. Vlakbij is een (privé) baai met een strand van kiezelstenen. om dit baaitje te bereiken, moet je eerst met een trap vanuit de hoofdhaven door rotsen heen. Zodra je aankomt voel je de rust. Het baaitje is zo klein als een huiskamer en er is bijna niks, alleen een barretje waar je iets kunt drinken. Meestal neem ik eerst een duik in de zee en daarna ga ik lekker borrelen. om de haven heen ligt een boulevard met gezellige restaurantjes. Een aanrader is I Pescatori. Daar krijg je een standaardmenu met pasta vongole, met schelpdiertjes.

Het dessert is een Scroppino, een spoom van limoenijs, Italiaanse mousserende wijn (bijvoorbeeld Prosecco) en wodka. Daarna sluit ik, op z’n Italiaans, af met een heerlijk kopje sterke koffie. q

Pauline Wingelaar beKend van echte gooische meisjes en echte meisjes in de jungle.

Geboren op 2 februari 1986 GroeIde oP als enig kind in eemnes. stond vroeger meer bekend om haar outfitjes op de tennisbaan dan om haar balgevoel. omsCHrIJft zichzelf als luidruchtig en begrijpt dat anderen haar daarom irritant kunnen vinden. doneert iedere maand aan het wspa (dierenbescherming), omdat ze tranen in haar ogen krijgt van de reclames op televisie.

Heeft een HeKel aan het inpakken van koffers en moet daarbij vaak huilen.

WIl heel graag nog een keer naar thailand, bali en maleisië.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 17

– 17

5/26/11 2:39 PM

Join the World Bizarre, ontroerende en hilarische belevenissen van Join-lezers op reis.

Ook een mooie reis gemaakt? Mail naar redactie@ joinmagazine.nl

CHINA

"Ik kom uit Korea en de hoofdstad heet Hyundai..."

Chinese studenten gebruiken valse paspoorten in de hoop te worden toegelaten tot de prestigieuze universiteiten van hun land. Het toelatingsexamen van buitenlanders wordt namelijk minder streng beoordeeld dan dat van locals. Een vals paspoort kost ongeveer 20.000 euro.

De typische fake-student slaagt er niet in om zijn ‘moedertaal’ te spreken. Ook kent hij meestal de hoofdstad van zijn zogenaamde thuisland niet.

MeXICo

teKst eveline gillot

Bij papa, mama & de dienstmeid De 19-jarige Jordi uit Mexico Stad kent niemand die naar een publieke school gaat. Hij studeert civiele techniek aan de beste universiteit van Mexico.

Voor Jordi Sayrol geen studentenkamer. Hij blijft lekker thuis bij zijn Mexicaanse vader en Duitse moeder in Mexico Stad. De familie Sayrol behoort tot de klasse met geld. Ze wonen in de westelijke buitenwijk Las Lomas, groen, prachtig onderhouden, vorstelijk bebouwd en 24 uur per dag bewaakt. Jordi is vastbesloten hier de komende acht tot tien jaar te blijven.

“Het is voor studenten gebruikelijk om tot hun eind twintigste bij hun ouders te wonen. Al mijn vrienden en klasgenoten doen het. Voor mij is het ook logisch: ik heb alle gemakken, al het comfort en nauwelijks verantwoordelijkheden.”

De woonkamer, entree en keuken zijn ingericht volgens het tegenovergestelde concept van het ooit populaire minimalisme: ruim een dozijn opgezette dieren ("zijn vaders hobby"), een handvol originele kunstwerken ("van Picasso tot Diego Rivera"), veel foto’s en Mexicaanse kookboeken. In een verblijf achter de keuken woont nog een belangrijk lid van de familie: Marce, de dienstmeid.

“Een dienstmeid biedt veel voordelen”, zegt Jordi openhartig.“Ik begrijp dat het in sommige landen niet normaal is, maar hier in Mexico is het heel gebruikelijk. Iedereen die ik ken heeft mensen in dienst. Het is prettig dat ik niet mijn

18

–

bed hoef op te maken of schoon moet maken.

De tafel wordt gedekt, afgeruimd en als ik iets kwijt ben, mijn iPod ofzo, weet Marce meestal waar ‘ie ligt.”

Bij binnenkomst in Jordi’s kamer springt zijn poster van The Beatles meteen in het oog. Er hangt ook een afbeelding van een Duits kasteel ("Neuschwannstein") en een landkaart van Mexico ("vóór we een derde van ons land aan de VS hadden verpatst"). Wat knuffeldieren ("uit nostalgie"), foto’s met vrienden en souvenirs uit verre landen.

Dagelijks rijdt Jordi met zijn eigen auto van huis naar school en terug. Gezien de afstand zou het een kort ritje moeten zijn, maar door het drukke verkeer is hij 45 minuten onder-

weg. Dit is de enige manier van leven die Jordi kent. Maar in de agglomeratie Mexico Stad wonen 20 miljoen mensen. Sommigen, zoals Jordi, in adembenemende villa’s, maar een veel groter percentage leeft in de krottenwijken. Of in de immense blokken grauwgrijze bebouwing. Vanuit een uitkijktoren in het oude centrum lijken de arme buitensteden als dikke vruchtbare modderplassen tegen het omliggende gebergte aan te klotsen.

Ooit wil Jordi werken voor Mexico en bouwen aan Mexico. Maar eerst studeren. “Ik begrijp best dat er studenten zijn die graag onafhankelijk willen wonen en leven. Maar ik heb die drang helemaal niet. Ik vind het een grote luxe dat ik zo mag wonen bij mijn ouders.”

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 18

5/26/11 2:39 PM

Join the World CUrAÇAo

teKst jolijn van harten

Partyeiland Blauwe zee, witte stranden, altijd zon en altijd feest. Dat is Curaçao. Tenminste, dat is waarom Nederlandse studenten graag stage bij een lokale krant lopen op Curaçao. Mijn klasgenoot en ik vertrokken met koffers vol zomerse jurkjes, slippers en zonnebrillen naar een van de warmste plekjes in het Koninkrijk der Nederlanden.

Elk jaar zoeken bijna duizend Nederlandse stagiairs tijdelijk onderdak op Curaçao. Er is een ware studentenhuizenmarkt ontstaan. Wil je een roze, wit, geel of blauw huis? Het kan allemaal.

Wij kozen een geel huis in Saliña, op loopafstand van het centrum van Willemstad. Als de wind onze richting uitstond, hoorden we de Pontjesbrug (bekend van de ansichtkaart) rinkelen.

Het leek ons de perfecte plek om te wonen. Tot we aankwamen.“Niet echt veilig”, concludeerde mijn stagebegeleider toen hij het adres hoorde. Onze nieuwe huisbaas drukte ons een sleutelbos in handen waar mijn Nederlandse sleutelhanger met drie sleutels (inclusief die van mijn fiets) bij in het niet viel. Ons nieuwe onderkomen had zes sloten en een alarmcode. “Voor de buren moet je uitkijken, die komen uit de Dominicaanse Republiek, #jeweetwel.”

Huisgenoten We hadden interessante huisgenoten. Huisgenoot nummer één nam na drie dagen de benen.

Iets met drugs, ruzie en verloren huissleutels. Huisgenoot twee nam elke nacht een andere neukneger mee naar huis. Huisgenoot nummer drie haatte het eiland. Haatte haar stage. Haatte het weer. Haatte het huis. Maar zelf hield ze vol dat het eiland háár haatte.

Dus deden wij ons eigen ding. Zoals iedereen op het eiland eigenlijk. Integreren in de Curaçaose cultuur bleek lastig. Al gauw shopten we met mede-Nederlanders bij de enige Albert Heijn op het eiland. We bezochten Nederlandse feestjes op Mambo Beach. In mijn gehuurde Suzuki Samurai crosste ik het eiland over zonder dat ik een woord Papiaments kon spreken.

INDIA

Hoofddoekjesplicht

Going local Toch probeerden wij ons nog redelijk te integreren met de ‘locals’. We gingen bij onze leuke overbuurjongen op de veranda zitten, en dan vertelde hij alle buurtroddels. “Zien jullie die man die nu komt aanlopen? Straks keert hij met gevulde zakken huiswaarts.” En ja hoor, nog geen half later kwam hij weer voorbij. Met een grote ventilator onder zijn oksel. De steel van een koekenpan en een theedoek staken uit zijn tas. Gehaald bij iemand die zijn achterdeur open had laten staan. “Kopen? Maar vijftien gulden.”

Misschien was hij wel degene die ’s nachts, door de tralies heen, ons messenblok uit de keuken jatte. Drie maanden zaten we in Saliña ‘gevangen’ in ons gele huis. Maar ach, 250 euro voor een ruim appartement met balkon op het prachtige Curaçao is niet gek. Voor de deur onze hippe huurauto, om naar prachtfeestjes en prachtstranden te karren. O, en naar stage.

Wat nou protest tegen het hoofddoekjesverbod. Studenten aan de islamitische Aliah Universiteit in Calcutta, India, weigeren juist te lessen als hun docente geen boerka draagt. “Dit is een incident”, reageerde de rector magnificus. Wij hebben geen kledingvoorschrift op de universiteit.” Desalniettemin heeft hij een docente die haar hoofddoek weigerde, gevraagd op een andere afdeling van de universiteit te gaan doceren.

Slechts een kwart van de bevolking van deelstaat West-Bengalen, waarin Calcutta ligt, is islamitisch. In de islamitische wijken wordt de boerka wel gedragen, maar over het algemeen weinig in Hindoeïstisch India. join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 19

– 19

5/26/11 2:39 PM

oUDE aLI MoETWEG, SaHar MaG BLIJVEN Asielzoekers moeten oprotten. En snel een beetje.

Maar als blijkt dat Sahar (14) weg moet, schreeuwen we ineens moord en brand. tekst: nick kivits

Een half jaar geleden kreeg gymnasium-scholiere Sahar (14) slecht nieuws: haar verzoek om een verblijfsvergunning was afgewezen.

Ze moest terug naar Afghanistan. En dat terwijl ze al tien jaar in Nederland woont, zich niets van haar geboorteland herinnert en beter Fries spreekt dan Afghaans. Maar dat maakte de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) niets uit. Regels zijn regels!

Sahars klasgenootjes sprongen meteen op de bres. Als Sahar terug moet, loopt ze gevaar. Lijfstraffen zijn in Afghanistan niet ongewoon en verwesterde meisjes zijn eerder mikpunt van dergelijke praktijken. Jongens hebben wat dat betreft minder te vrezen, omdat mannen in Afghanistan de baas zijn. Sahars vrienden richtten een website op (saharmoetblijven.nl). Al gauw verscheen haar verhaal in tal van televisieprogramma's, kranten en tijdschriften. De Tweede Kamer debat teerde over 'het geval Sahar'.

Die aandacht heeft Sahar gered. In april kwam minister van Immigratie en Asiel Gerd Leers over de brug: Sahar mag blijven (en de rest van haar gezin ook). Ze is te verwesterd om nog in Afghanistan te kunnen wennen. Dat is geen vrijbrief voor de vierhonderd andere Afghaanse meisjes die in Nederland willen wonen. Verwesterd?

‘Dat is een begrip dat zich niet goed laat definiëren’, aldus Leers.

De minister zal iedere aanvraag individueel bekijken. Vast staat dat de meisjes minimaal tien jaar oud moeten zijn en acht jaar in Nederland moeten wonen. Ook weegt mee in hoeverre het gezin nog banden heeft met Afghanistan. Leers schat dat veertig à vijftig meisjes uiteindelijk mogen blijven.

Aanhangsel van de ouders Volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers wijst Nederland jaarlijks tussen de 12.000 en 17.000 uitgeprocedeerde asielzoekers de deur. Veel van hen keren terug naar huis, anderen duiken onder en blijven illegaal in Nederland. Aan de meeste uitzettingen wordt geen aandacht besteed. Sterker nog: veel Nederlanders zijn die ‘vreemdelingen’ liever kwijt dan rijk. Maar is er een kind in het spel, en dat kind spreekt ook nog eens goed Nederlands, dan begint half Nederland te steigeren. Net als bij Sahar.

“Dat komt doordat kinderen meer empathie opwekken”, zegt

»

20

–

Om te mogen blijven moet een Afghaans meisje tien jaar oud zijn en acht jaar hier wonen.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 20

5/26/11 2:40 PM

Even serieus

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 21

– 21

5/26/11 2:40 PM

Even serieus Xxxxxx

Asielzoekers blijven plakken wie mag in nederland blijven en wie niet? daarvoor zijn strenge regels opgesteld. dit ‘vreemdelingenbeleid’ wordt gehandhaafd en uitgevoerd door de immigratie- en naturalisatiedienst (ind). vreemdelingen die zich hier willen vestigen, moeten asiel aanvragen. officieel krijgen ze binnen acht dagen bericht: of ze moeten nederland direct verla-

« Kids tot 5 jaar kun je terug

sturen, hun leven draait om hun ouders. Gaan ze naar school, dan verandert dat.»

ten, óf ze mogen het definitieve oordeel van de ind afwachten in een asielzoekerscentrum. per maand worden ongeveer 1100 asielaanvragen ingediend. de meeste asielzoekers komen uit somalië (17 procent), afghanistan (13 procent), irak (12 procent), iran (9 procent) en armenië

(4 procent). stelt de ind dat een asielzoeker niet mag blijven, dan kan hij bij de rechtbank in beroep gaan. krijgt hij ook daar nul op rekest, dan is er de mogelijkheid van een hoger beroep. voor een asielzoekend gezin bij het hoger beroep is beland, zijn vaak jaren verstreken. en in die jaren raken de kinderen verwesterd. meer weten? www.rijksoverheid.nl/asielprocedure

»

juriste en orthopedagoge Margrite Kalverboer. Zij is verbonden aan Rijksuniversiteit Groningen en onderzoekt welk effect een gedwongen terugkeer op kinderen heeft. “Het is voor hen vaak veel ingrijpender om het land uitgezet te worden dan voor hun ouders”, concludeert ze.

“Die kinderen voelen zich Nederlands en dromen zelfs in het Nederlands. Hen terugsturen is te vergelijken met het plaatsen van een autochtoon kind in Afghanistan. Ze kunnen er niet uit de voeten.”

Te jonge kinderen kunnen op minder mededogen rekenen dan oudere kinderen. “Kinderen tot vijf jaar kun je makkelijker terugsturen”, zegt Kalverboer.“Hun leven bestaat vooral uit het contact met hun ouders.

Pas als kinderen naar school gaan, bouwen ze echt iets op in het land waar ze wonen, zoals vriendschappen. En ja, hoe langer een kind blijft, des te lastiger het voor hem of haar is om in het land van herkomst opnieuw te starten.”

7000 kinderen Het verhaal van Sahar doet denken aan dat van het half Eritrese, half Ethiopische meisje Hermela Desale (nu 23). Ze was tien jaar toen in haar geboorteland Ethiopië de oorlog uitbrak. Haar moeder was toen al zes jaar dood. Haar vader wordt vermoord. Hermela staat er helemaal alleen voor. Op haar dertiende vlucht ze naar Nederland. Na een jarenlang durende asielaanvraag krijgt ze te horen dat ze toch niet welkom is hier. De rechtbank gelooft niet dat het gevaarlijk is in Ethiopië.

Bij Hermela is het haar vriendin Naomi die in actie komt. Ze benadert De Groene Amsterdammer en het tv-programma Rondom 10. Met succes: Hermela woont nog steeds in Nederland.

In Nederland zijn er ongeveer 7000 kinderen die, net als Sahar en Hermela, in een asielzoekerscentrum wonen, maar desalniettemin een sociaal leven opbouwen in Nederland. Ze gaan (verplicht) naar school, leren Nederlands. Maar krijgen hun ouders geen verblijfsvergunning, dan moeten zij ook weg. “Kinderen worden gezien als aanhangsel van hun ouders”, zegt Jorg Werner van stichting Defense for Children, een

22

–

organisatie die zich inzet voor de rechten van kinderen. “Naar de belangen van de kinderen wordt niet gekeken. En dat terwijl het niet hun schuld is dat ze hier zitten. Het is deels de schuld van de overheid. De asielprocedures duren veel te lang, waardoor de kinderen langer hier leven, en hier meer opbouwen, dan ze hadden in hun land van herkomst.

Defense for Children vindt dat een kind dat vijf jaar hier verblijft een verblijfsvergunning moet krijgen.”

Aandacht vragen op tv Juist omdat kinderen ‘contact hebben met Nederlanders’, halen zij vaker het nieuws als hun asielverzoek wordt afgewezen, denkt Jorg Werner. Want het zijn de mensen in de omgeving van de kinderen die aankloppen bij de media. Als een uitgeprocedeerde volwassene geïntegreerd is, springt zijn omgeving ook voor hem of haar op de bres. Een voorbeeld is de Turkse kleermaker Zekeriya Gümü, die in 1989 met zijn gezin naar Nederland verhuisde. Hij was een bekend gezicht in de Amsterdamse wijk De Pijp. Buurtbewoners lieten bij zijn kleine kleermakerszaakje hun broeken en jasjes repareren, en leerden zo de eigenaar kennen. Toen Gümüş en zijn familie een paar jaar later plots te horen kregen dat ze moesten vertrekken, kwamen de buurtbewoners en zelfs de toenmalige burgemeester Patijn in opstand.

In het geval van de kleermaker baatte het protest niet. Eind jaren ’90 moest het gezin terug naar Turkije. In de media werd uitvoerig belicht dat de familie Gümüş een bestaan had opgebouwd in Nederland. Maar mediaaandacht is niet synoniem aan succes, legt Werner uit. “Er is altijd het risico dat de overheid je als voorbeeld gebruikt.” Benadert een uitgeprocedeerde familie een minister achter de schermen, dan kan hij met de hand over het hart strijken zonder dat heel Nederland meekijkt. Stap je als asielzoeker naar de

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 22

5/26/11 2:40 PM

“In Azerbeidjan gooien ze ons in de gevangenis" acht jaar geleden vluchtte de nu 20-jarige nickY sadYhova met haar ouders en zusje uit azerbeidjan. haarvader werd om politieke redenen gezocht. inmiddels studeert nickY biologie aan de radboud universiteit in nijmegen en wil ze dokter worden. maar van de nederlandse overheid moet ze binnenkort terug.

Hoe zIJn JullIe GeVluCHt?

“verstopt in een vrachtauto. we verscholen ons achter allerlei spullen.”

Was Je banG?“ voor mij leek het meer een spelletje. het was net verstoppertje spelen. al herinner ik me ook nog dat we heel lang moesten wachten op een

media, dan ga je in feite en plein public de confrontatie aan. Minister van Immigratie Gerd Leers heeft toegegeven dat de media-aandacht voor de zaak Sahar maakte dat hij streng moest optreden. Hij voelde de hete adem van Geert Wilders in zijn nek.

plek waar een vriend van mijn vader ons naartoe had gebracht. pas in nederland realiseerde ik me dat we nooit meer terug zouden gaan. dat kwam hard aan. maar als we waren gebleven, dan was mijn vader opgepakt.”

Waarom Werd Je Vader GezoCHt?

Rechtvaardige wereld

“ik weet niet precies wat voor problemen hij had. mijn ouders hebben

Media-aandacht of niet: doorgaans reageren we echt heftiger wanneer kinderen uitgezet dreigen te worden, weet ook Michèlle Bal. De sociaal psychologe doet bij Universiteit Utrecht onderzoek naar het menselijke geloof in een rechtvaardige wereld. “Mensen willen graag vasthouden aan het idee dat iedereen krijgt wat hij of zij verdient. Want het is heel rot dat sommige mensen onrecht aangedaan wordt. Zo rot, dat we daar eigenlijk niet mee kunnen leven. Het uitzetten van kinderen zien we als onrecht. Het terugsturen van volwassen vinden we overigens ook zielig. Maar we kunnen niet voor iedereen vechten, dus relativeren we sommige gevallen.”

In andere woorden: omdat we niet iedereen kunnen redden, bedenken we smoesjes. En die smoesjes kunnen variëren van 'hij zal het wel verdiend hebben' tot 'weg met die luie buitenlanders'. “Zo'n redenering hoeft niet waar te zijn”, aldus Bal.“Maar het geeft ons wel een fijner gevoel in ons hoofd. Laf? Je moet het eerder zien als menselijk onvermogen. Niemand kan in zijn eentje de hele wereld redden, daar is gewoon geen tijd voor.” Smoesjes maken we volgens Bal onbewust, omdat we niet willen toegeven dat we weten dat er onrecht plaatsvindt en we niks (kunnen) doen.“Je merkt wel dat we voor asielzoekende volwassenen eerder zulke excuses verzinnen. Dat komt omdat kinderen er niets aan kunnen doen dat hun ouders besloten om zich in Nederland te vestigen. Hoewel volwassen hun land echt niet zonder reden verlaten, kunnen ze wel kiezen waar ze naartoe vluchten. Het is een klein, maar belangrijk verschil. Kinderen zijn onschuldig. Daarom lukt het ons niet om ons gevoel weg te stoppen als hen onrecht wordt aangedaan.” q

me daar altijd voor beschermd.”

« Niemand vlucht vrijwillig, ook volwassenen niet. Maar zij kunnen tenminste kiezen waar ze naartoe vluchten. »

mIs Je azerbeIdJan?

“natuurlijk. soms heb ik even zo’n nostalgisch moment. maar nederland is nu mijn thuis.” jullIe asIelaanVraaG Is al tWee Keer afGeWezen, dat beteKent dat Je Ieder moment Kunt Worden teruGGestuurd.

“ik loop wel eens op straat en bedenk dan dat het zo afgelopen kan zijn. ik heb in acht jaar tijd veel opgebouwd hier, zoals mijn studie en vrienden. het zou echt een ramp voor me zijn als ik nu terug zou moeten. voor mijn zusje zou het nog erger zijn. zij is negen jaar en weet niets meer van azerbeidjan. ze spreekt de taal niet eens.”

Wat Gebeurt er als JullIe eCHt naar azerbeIdJan moeten?

“dan belanden we meteen in de gevangenis. er ligt nog steeds een arrestatiebevel voor mijn vader. we hebben alles geprobeerd om te mogen blijven. volgens de ind is er geen gevaar. maar dat wil niet zeggen dat het probleem er niet Ís! ik word altijd woedend als ik zie hoe weinig middelen wij asielzoekers hebben om te bewijzen dat we echt in de problemen zitten.”

Heeft een KInd meer reCHt om te blIJVen dan een VolWassene?

“ik zou willen dat iedereen mag blijven, mensen verlaten niet voor niets hun geboorteland. maar ik snap dat er grenzen zijn. ik vind dat kinderen meer recht hebben om te blijven. zij hebben niets te kiezen gehad en zijn door hun ouders meegenomen.”

JIJ bent VolWassen.

“maar ik ben als kind naar nederland gekomen. er moet vooral gekeken worden naar de leeftijd waarop je hier komt, denk ik.”

Wat nu?

“we willen een procedure starten om aan te tonen dat we de afgelopen jaren echt een leven hebben opgebouwd in nederland. als die procedure wordt afgewezen, gaan we in beroep. we blijven ervoor vechten. nederland is ons thuis. en hopelijk blijft dat het ook!”

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 23

– 23

5/26/11 2:40 PM

Negen

De 9

Bijzondere manieren om president te worden Bijna mocht voetballegende George Weah zich president van Liberia noemen. Bijna. Een erelijst met negen andere heersers die hun baan op bijzondere wijze bemachtigden.

tekst: mYrthe felten en mark bos

01 De Muzikant Michel Martelly (Haïti)

Maar liefst twee zangers lieten hun oog vallen op de post van president in Haïti: de beroemde Wyclef Jean en de iets minder bekende Michel Martelly (50). Gelukkig voor Martelly had zijn concurrent de afgelopen vijf jaar niet onafgebroken in het land gewoond, en werd hij dus uitgesloten van verkiezingsdeelname.

Na fraude tijdens de eerste verkiezingsronde moest regeringskandidaat Jude Celestin zijn tweede plek afstaan aan Martelly, die er uiteindelijk in de tweede verkiezingsronde met de winst vandoor ging.

Begin jaren ’90 riep Martelly (bijnaam: Sweet Micky) zichzelf uit tot ‘president van de Kompa’ (een Haïtiaanse muziekstijl met Afrikaanse en Europese invloeden). Nu hoopt hij een ‘bron van inspiratie’ voor zijn volk te zijn. Niet dat hij zichzelf als ‘de man met alle oplossingen’ ziet, maar hij beseft wel dat dit de laatste

24

–

kans is om Haïti de moderne wereld binnen te loodsen. Een wereld zoals die in Palm Beach, Florida, waar hij meerdere huizen bezit.

02 De Echtgenote

Cristina Kirchner (Argentinië) Na jarenlange politieke chaos kreeg Argentinië in 2003 eindelijk een president voor de lange termijn: Néstor Kirchner. Zijn beleid is stabiel en populair. Maar als zijn termijn erop zit stelt Néstor zich wegens gezondheidsredenen niet opnieuw verkiesbaar. Zijn echtgenote Cristina grijpt haar kans. Haar betrokken instelling, strijdlustige spreekstijl en fijne kledingstijl doen het goed bij de ‘gewone’ en arme Argentijnen. Ze wordt met een overweldigende meerderheid gekozen en promoveert tot Mrs. President.

03 De Leugenaar

Kim Jong Il (Noord Korea) Hoewel ‘de Grote Leider’, Kim Il Sung, op 8 juni 1994 overleed, blijft hij eeuwig de voorzitter van de Democratische Volksrepubliek Korea. Maar de uitvoerende macht is sinds zijn dood in handen van zijn zoon Kim Jong Il (59), ‘de Geliefde Leider’. Beter gezegd: de

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 24

5/26/11 2:40 PM

grote leugenaar. Il houdt vol dat hij is geboren op een geheime basis in de meest heilige berg van Korea. Er verscheen een heldere ster aan de hemel en overal waren regenbogen te zien. In werkelijkheid kwam Il ter wereld in een guerrillakamp in Rusland terwijl zijn vader op de vlucht was voor de Japanners. Ook heeft hij zijn onderdanen op de mouw gespeld dat hij een groot golftalent is (hij haalde een golfparcours in 25 slagen minder dan de wereldrecordhouder, tijdens zijn allereerste dag op de golfbaan) en dat hij het ‘dubbele brood met vlees’ heeft verzonnen (lees: de hamburger), een maaltijd die erg geschikt is voor studenten. Een nieuwe fabriek zou eindeloos veel burgers voor alle Koreanen produceren. In werkelijkheid is het merendeel van de bevolking ondervoed.

04 De Volksvriend Lech Walesa (Polen)

In het voormalige Oostblok was het haast onmogelijk om als politicus op een eerlijke manier iets te betekenen. Lech Walesa (67) wilde op een positieve manier de aandacht van het volk trekken. Hij richtte een vakbond op: Solidariteit. Met hulp van ontevreden havenarbeiders en burgers die moe waren van de Sovjet-overheersing kaartte hij problemen aan. Hij bood mensen een luisterend oor. In 1983 werd zijn inzet beloond met de Nobelprijs voor de Vrede. Bij de eerste vrije verkiezingen in 1990 bleken dat de Polen Walesa niet waren vergeten. Hij werd gekozen als president.

05 De Gevangene

Nelson Mandela (Zuid Afrika) Nelson Mandela (92) gebruikte zijn status als politiek gevangene om het politiek ver te schoppen. Hij weigerde het aanbod om vrijgelaten te worden in ruil voor de belofte dat zijn groepering de (gewapende) strijd voor hun idealen zou stoppen. Vijf jaar nadien kwam hij, na 27 jaar in de cel, alsnog vrij. Zijn opstelling van positieve belijdenis inspireerde andere politieke slachtoffers als Aung San Suu Kyi en de in ballingschap levende Dalai Lama. In 1994 werd Mandela de eerste zwarte president van Zuid-Afrika.

« Hij pleegde stembusfraude, belandde

in de cel en vergiftigde zijn politieke tegenstander. Toch kozen de Oekraïners in 2010 massaal voor Janoekovitsj. »

06 De Magnaat

Silvio Berlusconi (Italië) Silvio Berlusconi (74) is de man die voetbalclub AC Milan kocht en het team naar de wereldtop bracht. Hij bezit eigen televisiezenders in binnen- en buitenland, en daarnaast nog filmkanalen, uitgeverijen, een muziekstation, sportclubs en bouwbedrijven waarmee hij moderne wijken neerzette. Met een geschat vermogen van 6,5 miljard euro (volgens sommige bronnen zelfs 11 miljard) is hij de op een na rijkste persoon van Italië.

In 1993 startte hij de politieke partij Forza Italia, waarvoor hij reclame maakte op zijn eigen televisiezenders. ‘Niemand kan zich met mij vergelijken, omdat ik zoveel bereikt heb’, pocht hij. Toch draagt hij opgehoogde maatschoenen omdat hij zichzelf te klein vindt voor een grote leider. Zijn kale hoofd laat hij op foto’s retoucheren, evenals zijn lelijke oren. Schoonheidscomplex of niet, het lukt opa Silvio wel om knappe (minderjarige) meisjes aan de haak te slaan. Ook schijnt hij contacten te hebben bij de maffia.

07 De Echtbreekster

Sandra Colom (Guatamala)

De president van Guatamala, Alvaro Colom (60) en zijn vrouw Sandra (52) gaan schei-

den. Niet omdat ze niet meer van elkaar houden, maar omdat vrouwlief ook eens presidentje wil spelen. Volgens de grondwet is het verboden voor bloedverwanten en mensen die een directe relatie met de president hebben om zich verkiesbaar te stellen. Nu op 11 maart jongstleden de scheidingspapieren zijn getekend, kan Sandra zich bij de aankomende verkiezingen wel kandidaat stellen.

Fraude, meent tegenkandidaat Otto Pérez Molina. De band tussen Sandra en de president is na scheiding niet echt verbroken.

08 De Parlementariër Gerald Ford (Verenigde Staten)

Meestal is een lid van het Huis van Afgevaardigden in de VS niet heel machtig. Toch is het mogelijk om via het parlement steeds een stapje hoger op de politieke ladder te klimmen. Bekendste voorbeeld: Gerald Ford. Hij begon als leider van de meerderheid in parlement, maar al snel stelde Richard Nixon hem aan als vicepresident. Toen Nixon moest aftreden, nam Ford het stokje van hem over. Tot op de dag van vandaag is Ford de enige president die niet gekozen is door het volk, maar wel legaal (lees: grondwettelijk gesteund) zijn intrek nam in het Witte Huis.

09 De Zondaar

Viktor Janoekovitsj )Oekraïne) Toen Viktor Janoekovitsj zich in 2004 onterecht tot winnaar van de presidentsverkiezingen uitriep, kwam het volk massaal in opstand. De verkiezingen werden ongeldig verklaard en na een nieuwe stemming kwam Viktor’s tegenstander, Viktor Joesjtsjenko, als winnaar uit de bus. Janoekovitsj deed alles verkeerd wat hij verkeerd kon doen: hij zat een celstraf uit, pleegde stembusfraude en heeft (waarschijnlijk) opdracht gegeven om zijn politieke tegenstander te vergiftigen.

Hoe het mogelijk is weten we niet, maar bij de nieuwe verkiezingen in 2010 leverde het hem een meerderheid van de stemmen op. q

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 25

– 25

5/26/11 2:40 PM

Kamran

'Vechten Voor VIssen' Ze rammen boten en gooien met stinkbommen. Omdat het internationale recht de walvisjagers niet tegenhoudt, doen de vrijwilligers van Sea Shepherd het. Directeur Geert Vons: “Vorig jaar hebben we negenhonderd walvissen gered.” tekst: kamran ullah beeld: leonard fäustle

Een paar maanden geleden sloeg ik de krant open.“Wij zijn een internationale politiemacht die de stropers moet stoppen”, las ik. Een interview met de baas van de NAVO? Iemand van opsporingsorganisatie Interpol? Een geheime politieorde die ik nog niet kende?

Niets is minder waar. Hier waren de lieden van actiegroep Sea Shepherd aan het woord. Vlak daarna vertrokken ze voor een nieuwe campagne tegen illegale walvisvaarders. Schandalig natuurlijk, dat Japanse boten jagen op walvissen in wateren waar dat niet mag. Maar geeft dat tientallen vrijwilligers het recht om op hun beurt te jagen op die stropers?

Ik wil het ze op de man af vragen. Zodra de zeevaarders terug zijn van hun actie spreek ik af met Geert Vons, sinds twee jaar directeur van de Nederlandse tak van de Sea Shepherd Conservation Society. Hoewel het hoofdkantoor van de organisatie in Washington ligt, fungeert ons land als spil voor de Europese tak. Twee van de drie grote schepen varen onder de Nederlandse vlag.

Geert, je bent directeur van een internationale politiemacht.

“Haha, ik ben directeur van Sea Shepherd, en wij proberen Japan te houden aan internationale verdragen.”

Nobel hoor, maar daar hebben we toch rechters voor?

“Het internationaal recht werkt niet. Je moet je voorstellen: we varen op een Nederlandse boot met een Canadese kapitein en onze tegenstanders zijn Japanners in internationale wateren of walvisreservaten. Welke rechter doet daar iets aan?’

Dus gaan jullie rechtertje spelen?

“Als wij iets fouts doen, dan moeten de walvisvaarders ons maar aanklagen. Graag zelfs.

Wij hebben nog nooit een rechtszaak verloren. Wie zijn nou de foute criminelen? Wij, of die Japanners die - gesubsidieerd door hun overheid - jagen op een bedreigde diersoort?”

Sea Shepherd staat erom bekend hardere middelen te gebruiken dan bijvoorbeeld Greenpeace. Ze rammen schepen, vernielen netten. Doel is om de walvisvaarders fysiek te stoppen. Indien nodig zelfs agressief.

“Ik noem het vastberaden.”

Sea Shepherd bestaat 30 jaar. Wat voor organisatie is het eigenlijk?

“Paul Watson, de oprichter van Greenpeace begon ermee. Zijn eerste kindje werd te braaf.

Daarom startte hij een radicalere organisatie. We beletten walvisvaarders het werk.”

26

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 26

5/26/11 2:40 PM

Een beeld dat we kennen uit het nieuws: Sea Shepherd in gevecht met walvisvaarders.

“Wie denkt dat dat maandenlang zo gaat, heeft het mis. Bij onze laatste campagne waren we vier maanden weg. Slechts een paar maal hadden we een korte aanvaring.”

Wat doen jullie al die andere dagen?

“De eerste weken zijn altijd spannend. Dan zoeken we naar de boten. Hebben we die gespot, dan gaan we achter de fabrieksboot varen. Jagers hebben jaagboten, en één fabrieksboot. De dode walvissen worden binnengehaald in die fabrieksboot.

Wij proberen dat te voorkomen. Als dat lukt, dan stoppen ze met moorden.”

Tot juli 2010 gooiden de Shepherd-vaarders flesjes boterzuur op de fabrieksboot.

Daardoor ging het walvisvlees zo stinken dat de Japanners het niet meer konden verkopen. Hoewel boterzuur ‘gewoon’ rotte boter is, klaagden de Japanners dat de actievoerders hen bekogelden met bijtend accuzuur. Opvarenden zouden verbrand zijn. Bij de volgende campagne zal Sea Shepherd nieuwe middelen inzetten.

Waarom blijven ze op walvissen jagen?

“Ze eten het vlees. Het is een lekkernij.”

Wel eens geproefd?

“Nee! Waarom zou ik?”

Misschien is het heerlijk. En het is een Japanse traditie, bijzonder dat ze die nog koesteren, toch?

“Slavernij was een Nederlandse traditie.

Dat ga ik toch ook niet proberen.”

De Japanners claimen het vlees ook te gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek.

“Oja, dat argument. Welk onderzoek? Ik heb in al die jaren weinig resultaat gezien.

Voor slechts vier procent van het wetenschappelijk onderzoek dat ze wel uitvoeren, hebben ze dode walvissen nodig.”

geert vons studeerde sinologie aan de universiteit leiden. in de jaren na zijn studie werkte hij als kunstenaar. hij beschilderde pallets, doeken, en driedimensionale objecten. daarnaast ontwierp hij tatoeages en illustraties, waaronder het logo van sea

En toch stond het quotum, dat ze zelf gesteld hadden, dit jaar op meer dan duizend walvissen.

“Ze hebben er slechts 160 à 170 gevangen.

Wij hebben dus 900 walvissen gered,”

shepherd. bij die club is hij sinds 1993 actief. de afgelopen twee jaar als directeur van sea shepherd nederland.

Dat lijkt me een kostbare exercitie.

“We moeten het van oudsher hebben van join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 27

»

– 27

5/26/11 2:40 PM

1 201

Dit programma wordt uitgevoerd met financiële ondersteuning van het ministerie van Buitenlandse Zaken

Door de globalisering, digitalisering en ‘onbegrensde’ technologische mogelijkheden is nieuws uit alle uithoeken van de wereld binnen no time op internet te vinden. De gulzige lezer, kijker en luisteraar heeft de primeur via Twitter, Facebook en YouTube al tot zich genomen en kan zelfs live meekijken met revoluties, rellen en aardbevingen. Vist de journalist op locatie daardoor achter het net? Of zorgen nieuwe media er juist voor dat er méér behoefte is aan duiding van het nieuws door middel van uitgebreide en inhoudelijke producties? Op welke manier kan de buitenlandjournalist het beste aan die behoefte voldoen?

Dit jaar organiseert lokaalmondiaal het Dick Scherpenzeel Programma ‘Een ode aan de buitenlandjournalistiek’, een reeks activiteiten waarin het verleden, het heden én de toekomst van de buitenlandjournalistiek uitvoerig ter discussie worden gesteld. Met onder meer de uitreiking van de Dick Scherpenzeel Prijs.

Uitreiking van de Dick Scherpenzeel Prijs 2010 8 juni 18.00-20.30 uur, Desmet Studio’s te Amsterdam Met debat, vernieuwende journalistieke producties over niet-westerse landen, een voordracht over het werk van Dick Scherpenzeel, en de uitreiking van de prijs. Genomineerden zijn: Joeri Boom, Kees Beekmans en Metropolis.

En verder: Masterclasses voor studenten en professionals (najaar 2011), een Magazine met achtergronden, reflecties, interviews en reportages over de stand van zaken van de buitenlandjournalistiek, en eind november een bijzondere avond over buitenland journalistiek met gasten uit binnenen buitenland, foto- exposities en documentaires.

Dit programma is vernoemd naar de Nederlandse journalist Dick Scherpenzeel (1923-1973), een pionier van de Nederlandse journalistiek op het gebied van berichtgeving over niet-westerse landen en ontwikkelingsvraagstukken. Voor meer informatie, kijk op www.lokaalmondiaal.net

Met jouw steun heeft Néné een toekomst in Nederland. Een toekomst die ver weg leek toen zij uit Guinee naar Nederland vluchtte. Nu volgt zij met steun van het UAF een masterstudie.

Het UAF begeleidt 3000 vluchtelingen als Néné, die door oorlog of vervolging hun land moesten verlaten. Zij willen studeren en werken. Zij bouwen aan hun toekomst in Nederland.

‘In 2030 ben ik secretarisgeneraal van de VN’ 185x115_Join-april2011-DEF.indd 1

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 28

Ga naar www.uaf.nl en bekijk hoe je Néné en andere vluchtelingstudenten kunt steunen.

22-04-11 16:58

5/26/11 2:40 PM

Kamran is kan dat. Je moet wel een beetje avonturier zijn. En je brengt veel offers, hè. Je bent toch een paar maanden van huis.”

Is het wel gezellig aan boord?

“Zeker. Je leert veel nieuwe mensen kennen. Daarnaast hebben we een bibliotheek op het schip en wordt er lekker gekookt.”

Vegetarisch?

“Veganistisch. We willen voorkomen dat we ook maar iets van vleeswaren of dierlijke producten hebben. Dat zou de Japanners een argument tegen ons kunnen geven.”

Met bijna honderd mensen maandenlang op een relatief kleine oppervlakte.

Gierende hormonen, lijkt me.

“Natuurlijk.” (lacht) “De Sea Shepherd zorgt ook voor liefde. Soms vaart er een stelletje mee, vaak komen er stellen vanaf.”

« We zitten niet te wachten op

dierenrechtenactivisten of veganisten met maar één doel. »

donaties. In Nederland worden we nu voor het derde jaar gesteund door de Nationale Postcode Loterij. Sindsdien hebben we een kantoor en ben ik de eerste betaalde medewerker.”

»

Tijdens jullie laatste campagne kregen jullie veel aandacht, omdat amanda Krabbé, de vrouw van tv-presentator Martijn Krabbé, meevoer.

“Dat was een ongekende mediahype. Voor ons wel fijn, want we bereiken zo een heel nieuw publiek. Dat levert niet per se extra geld op, maar hopelijk wel meer sympathie. Amanda was trouwens gewoon een van de 88 bemanningsleden.”

Iedereen mag mee?

“We krijgen aanmeldingen uit de hele wereld, dus we kunnen kiezen. Er zitten veel mafkezen bij. Dierenrechtenactivisten of veganisten met één doel. Daar zitten we niet op te wachten.”

Niet? Linkse activisten, dat beeld past wel bij jullie.

“We hadden 88 bemanningsleden uit 20 landen. Daar zaten advocaten tussen, een Irak-veteraan en een chirurg uit LA. Dat links activistische imago klopt allang niet meer.”

En nu de keerzijde, Geert.

“Die is er niet.” (lange stilte) “Oké, je moet wel resistent zijn tegen zeeziekte. Dat is echt het ergste wat je kan overkomen. Ken je de drie fases daarvan? Eerst denk je dat je dood gaat, daarna hoop je dat je doodgaat, en tot slot weet je dat dat niet gaat gebeuren. Alledrie zijn ze even verschrikkelijk. Overigens hebben we een uitstekende medische voorziening aan boord.”

Na afloop van het gesprek vertrekt Geert Vons op zijn motor, een oldtimer. Terug naar zijn woonboot. Een linkse activist met charmes en een goed hart. Zijn club geniet eindelijk erkenning. Nu moet het imago nog veranderen. De Sea Shepherds doen het allemaal voor de goede zaak.

En toch begint het enkele uren na het gesprek weer te knagen. Het internationaal recht in eigen hand nemen, dat kan toch niet? Noem mij naïef. Of noem mij voor de verandering eens een idealist. Maar ik geloof in het rechtssysteem. q kamran ullah is hoofdredacteur van camPus tv en Presentator

Maar in principe zou ik meekunnen?

“Ik betwijfel of je echt achter onze acties staat, maar als dat zo

oP radio1. daarnaast is hiJ een veelgevraagd gesPreksleider en (Podium)Presentator.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 29

– 29

5/26/11 2:40 PM

Dennis Elk kwartaal in Join: de avonturen van BNN-verslaggever Dennis Storm

FRANZLAND: EEN SOORT PRETPARK, MAAR DAN ALLEEN VAN FRANZ « ’s Ochtends vissen vangen in de rivier, na de lunch een

rondje vliegen in de helikopter en zonnen op het privéstrand. »

De afgelopen dagen heb ik in Franzland mogen wonen. Franzland is mijn benaming voor het landgoed van Franz in het Northern Territory in australië. Franz’ oprijlaan is 75 kilometer lang. Zijn landgoed een half miljoen hectare groot. Er wonen duizenden kangoeroes, kaketoes, krokodillen en kleine vogeltjes. Dieren die je in Nederland alleen in artis kunt bewonderen.

Franz heeft ook een privéstrand, omringd door prachtige rotswanden. Vijfhonderd mangobomen. Een huis ter grootte van het rembrandtplein in amsterdam. Een vliegtuig, een helikopter, een landingsbaan, vijftien quads, een zwembad en een barbecue waar je een volwassen stier op kunt roosteren. Daarbij staat er op zijn terrein ook nog een drieduizend jaar oude Baobab boom. Een rivier waar je met een hengel de ene na de andere barramundi of haai uittrekt, scheidt het landgoed in tweeën. om het plaatje compleet te maken: op Franzland grazen meer dan achtduizend koeien. Vee verkopen, dat is waar Franz al het andere mee betaalt. Een stuk

30

–

of tien cowboys houden de beesten in de gaten. Dat doen ze trouwens niet te paard, maar per helikopter. Cowboys 2.0.

Vijftien jaar geleden was Franz een gewone twintiger uit oostenrijk die besloot om te gaan backpacken. op een dag bleken zijn centen op en besloot hij wat bij te verdienen voor de rest van zijn reis. Zo kwam hij Franzland terecht, dat toen nog geen Franzland was. Franz begon namelijk als hulpje van de cowboys. Hij is nooit naar huis gegaan. Nu is hij veertig en is het allemaal van hem.

Traditiegetrouw wordt hij om zes uur gewekt, als de eerste zonnestralen zijn slaapkamer binnendringen. Dan gooit hij wat eieren in de pan, leest zijn krantje en meldt hij aan de huishoudsters en de cowboys wat er deze dag moet gebeuren.

Zelf pakt hij na het ontbijt zijn hengel. op een quad scheurt hij naar het riviertje, waar hij een paar barramundies vangt die ’s avonds door zijn kok worden klaargemaakt. Soms heeft Franz trek in steak.

Geen probleem. Dan verruilt hij zijn quad voor een off road jeep en zijn hengel voor

een geweer. Is de stier geschoten, dan belt hij zijn cowboys om het beest op te halen.

Na een lunch in de zon vindt Franz het tijd om een rondje over zijn immense landgoed te vliegen. Hij stapt in zijn helikopter zoals wij in de zomer op onze fiets stappen; in zwembroek en met slippertjes aan de voeten. Vanuit de lucht doet Franz’ landgoed nog het meest denken aan de set van Jurassic Park. adembenemend. al checkt Franz voor de zekerheid niet alleen het uitzicht, maar ook of er niet ergens een hek kapot is of een stuk bos in brand staat.

Na een tussenlanding op het strand, een duik en een dutje, keert Franz terug naar zijn villa. op het gazon staat een grote gedekte tafel. Met zijn vrouw, kinderen en al zijn cowboyvrienden geniet Franz van een goed stuk vlees of vis en de beste wijnen die er in australië te vinden zijn.

Franz is een man uit oostenrijk, die Down Under leeft als een god in Frankrijk. q

Salut, Dennis

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 30

5/26/11 2:40 PM

Join SPECIAL

saPeurs: altiJd strak in het Pak

pagina 34

beroofd in de sloPPenWiJk

pagina 39

de marokkanen van Zuid-afrika

pagina 48

Pagina 42

slaPen in kaaPstad

Join test bedden in een sloppenwijk, wigwam, en gepimpte caravan.

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 31

join

– 31

5/26/11 2:40 PM

Special

FIlM eN leesTIPs Filmtip: Tsotsi (2005) De 19-jarige David (gangsterbijnaam: Tsotsi) leeft in een township in Johannesburg.

Dagelijks houdt hij zich bezig met criminaliteit, alcoholmisbruik en drugs, en dat bevalt hem best. Tot hij op gewelddadige wijze een auto steelt, de vrouwelijke bestuurder neerschiet en plots ontdekt dat haar baby op de achterbank ligt. Hij neemt de baby mee naar de sloppenwijk, dwingt een buurbewoonster om borstvoeding te geven en breekt in om teddyberen te stelen. Zes dagen lang verandert het kind zijn leven.

ToKolosHe tekst: mieke van der veeken

Ben je klein, rond en van het mannelijk geslacht? Pas dan maar op! Zuid-Afrikanen geloven in de tokoloshe, een kereltje dat ongeluk brengt en dus zo snel mogelijk weggejaagd moet worden. Hoe hij er precies uitziet is onbekend. Stoot een Zuid-Afrikaan zijn teen? Vast de schuld van de tokoloshe. Net als het ongewenst kinderloos blijven van een lief plattelandskoppel. Mensen beschermen zichzelf tegen het nare ventje door zout rondom hun huizen te strooien en hun bedden op stapels stenen te zetten. De tokoloshe brengt zijn ongeluk namelijk niet bewust: is een bed hoog, dan loopt hij er gewoon onderdoor.

reCePT

Old Dutch Milktart

tekst: marliJne bisschoP

Zoals je bij ons grootmoeders appeltaart hebt, heb je in Zuid afrika moms milktart. Iedereen is er gek op en als je er naar vraagt is die van mama het lekkerst. Volgens verschillende oude kookboeken zou dit recept oorspronkelijk van de Nederlanders (afrikaners) komen. De taart heeft wel wat weg van onze moderne vlaai.

Ingrediënten: • Halve liter melk • Kaneelstokje • Vanillestokje • 4 eetlepels suiker • 4 eetlepels bloem • 2 eetlepels boter • 2 grote eieren • bladerdeeg

Leestip: Lewis Desoto Vallei van de hemel Märit Launders is net getrouwd. Met echtgenoot Ben verruilt ze de stad voor een boerderij. Eerst hebben ze het daar erg fijn, maar plotseling bevindt Märit zich in een felle strijd tussen de plaatselijke Afrikaner gemeenschap en de zwarte arbeiders. Als Ben wordt gedood, wendt Märit zich tot de enige persoon die haar vriendschap biedt in deze bange tijden, Tembi, de dochter van haar (zwarte) dienstmeid.

32

–

Wat je nog meer nodig hebt: • Een middelgrote springvorm • Een kom om het deeg te mengen • Een kom om au bain Marie (in heet water) te smelten Hoe je het maakt: Bekleed de springvorm met bakpapier en vervolgens met bladerdeeg. Zet even aan de kant.

Verwarm de oven voor op 200 graden.

Laat de melk au bain-marie (in een bakje in de kom met heet water) warm worden. Doe er het kaneelstokje en het vanillestokje bij. Mix ondertussen de suiker met de bloem in de andere kom. Giet de hete melk door een zeefje bij de bloem en suiker en roer tot het mengsel egaal is. Giet het mengsel in de kom waarin je de melk heet hebt laten worden en kook het nogmaals au bain Marie. Doe er een deksel op en laat het ongeveer tien minuten borrelen totdat het stevig is. Haal het mengsel van het vuur en doe de boter erbij. Roer totdat de boter is gesmolten. Laat het geheel afkoelen en voeg de eieren toe. Mix goed. Giet het mengsel in de springvorm.

Bak de taart 10 minuten op 200 graden, verlaag de temperatuur naar 180 graden en bak dan opnieuw 10 minuten. Laat de taart afkoelen en bestrooien ‘m met kaneel.

Lekker eet! (eet smakelijk!)

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 32

5/26/11 2:41 PM

THe BIG FIve

hotsPots Voor InternAtIonALe studenten In KAAPstAd tekst: gePke Poortinga en franka JoliJ

1. Mzolis Een multicultureel hoogstandje van de bovenste plank. De zondag in Mzolis is legendarisch.

Aan de rand van township Guguletu vind je een braaiplek, omgeven door shacks. Jong, oud, blank, zwart, gekleurd, dik, dun, met of zonder studie iedereen is vanaf elf uur ’s ochtends tot zeven uur ’s avonds welkom om te genieten van gegrild vlees en een goed draaiende DJ. Als het al donker is als je vertrekt, is er altijd wel iemand die even mee wil lopen naar je auto (of naar een taxi) om te zorgen dat je veilig thuiskomt.

3. Surfles In Kaapstad kun je surfen op de Indische en op de Atlantische Oceaan. Laatstgenoemde oceaan is koud! Maar je loopt er niet het risico om op een witte haai te stuiten, zoals in de Indische Oceaan het geval is. Een les kost ietsjes minder dan 30 euro.

2. Sunset at Signal Hill De place to be op donderdag. Dan verzamelen internationale studenten zich op deze berg om, onder het genot van een hapje en een drankje, naar de zonsondergang te kijken. Aan de ene kant zie je Campsbay, de Atlantische oceaan en in de verte Robbeneiland. De andere kant biedt uitzicht op de stad.

4. Pink Flamingo rooftop Cinema Filmklassiekers kijken op het dak van het Grand Daddy Hotel in Long Street. Denk aan Dirty Dancing, The Karate Kid en Girls Just Want To Have Fun op een groot wit doek. Iedere donderdag- en zondagavond om 19 uur. www.pinkflamingo.co.za

5. Zwemmen met pinguïns Er zijn maar een paar plaatsen in de wereld waar je een waarschuwingsbord tegenkomt met de tekst: “Look out for Pinquins”.

Maar bij Boulders Beach, een nationaal park in Simon’s Town dichtbij Kaapstad, loopt de ‘Jaxkass’ African Pinquin vrij rond.

Zijn geroep lijkt op het gebalk van een ezel en hij poseert graag voor de camera.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 33

– 33

5/26/11 2:41 PM

Special

» 34

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 34

5/26/11 2:41 PM

KLEREN MAKEN DE SAPEUR

Een Sapeur kent drie geboden: hij gaat altijd goed gekleed, is netjes geknipt en moet lekker ruiken.

Een Congolees in de stad die niet volgens deze levensstijl leeft, valt buiten de boot. Zelfs in Kaapstad. teKst: ClarICe GarGard en marlYne bIssCHoP beeld: leonard fäustle

“In Congo is het heel normaal dat een man een uur voor de spiegel staat”, zegt Christian (37) tijdens de fotoshoot voor Join. Hij knikt trots naar zijn vriend David (22) die voor de camera poseert. Tegelijkertijd maakt hij met zijn digitale camera foto’s van zijn kameraden en van zichzelf. “Het is onderdeel van onze cultuur”, verklaart hij.

Het idee achter het Sapeurschap is dat anderen nooit aan je mogen zien wat jouw persoonlijke status is. Al woon je met twaalf man in een hutje, dat mag niet uit je verschijning blijken. ”Ik kan op straat zo aanwijzen wie Congolees is en wie niet”, zegt Christian. “Maar ik zou je nooit kunnen vertellen wat voor baan hij heeft.”

Het begon allemaal met een man: Strervos Niarcos, een Congolese muzikant die over de hele wereld tourde. Tijdens zijn reizen raakte hij geïnspireerd door de Franse, Italiaanse, en Amerikaanse mode. Hij deelde zijn fascinatie via zijn muziek met de Congolese burgers en vertelde hen dat zij zich ook zo moesten kleden. Je zou bijna denken dat alle Congolezen schatrijk zijn. Het tegendeel is waar: Congo is een van de armste landen ter wereld. De gemiddelde Congolees leeft van 22 eurocent per dag. Maar lukt het de Congolees om voor 21 cent zijn buik te vullen, dan gaat die ene cent in de spaarpot om op een dag een mooie broek te kopen. Geen groter huis of een auto. “Als ze moeten kiezen tussen er beter uitzien of een beter leven, kiezen de meeste Congolezen het eerste”, vertelt Christian.

Al sinds de jaren tachtig is het traditie dat Sapeurs alleen designerkleding dragen, maar daar lijkt verandering in te komen. Een jonge muzikant, Fally Ibuba, benadrukt in zijn teksten het belang van eerste levensbehoeften.“Hij zegt dat een dak boven je hoofd en goed vervoer belangrijker zijn dan merken”, vertelt David. “Maar ook zonder labels moet je er goed uitzien.” join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 35

»

– 35

5/26/11 2:41 PM

Special

»

David (22) de bijnaam van david is superstar. op straat, in winkels, in restaurants; overal weet hij de aandacht te trekken. david is namelijk niet alleen sapeur, maar ook japoner. een japoner is een sapeur die de traditionele franse stijl combineert met eXcentrieke japanse couture zoals die van comme de garcon. “ik hou ervan om anders te zijn”, zegt david. “zelfs onder sapeurs heb ik een unieke stijl.” zijn kapper werkt zijn haar eens in de maand bij, hij bedenkt altijd een nieuwe ludieke stijl voor hem. hoewel david een zoontje heeft met een zuid-afrikaanse kleurlinge, staat hij erop dat het 2-jarige kind op z’n congolees wordt gekleed. “hij moet er natuurlijk net zo goed uitzien als z’n vader.”

36

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 36

5/26/11 2:41 PM

Xxxxxx

Ali (22) ali pronkt dan wel met zijn chiQue versace-jasje, maar eigenlijk is hij heel verlegen. doordat hij dure kleren draagt heeft hij geen grote mond nodig om respect af te dwingen. soms geloven vrienden niet dat zijn jasje echt van hem is. “de vorige heb ik aan een zwerver gegeven. alleen de rechtmatige eigenaar kan iets weggeven.” volgens ali maakt een echte sapeur lange rustige stappen. hij legt uit:

“het is zoals op de catwalk, mensen moeten naar je kunnen kijken.” ali is single en niet op zoek. wel heeft hij nu en dan een date. “ik hou van zuid-afrikaanse dames, maar het liefst heb ik een congolese. die zien er goed uit en weten van wanten.”

» join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 37

– 37

5/26/11 2:41 PM

Special

»

Christian (37) al van kleins af aan kreeg de deftige christian alleen designerkleding van zijn moeder. tegenwoordig woont hij met vijf anderen in een luXeappartement in muizenberg, een buitenwijk van kaapstad. “het is duurder dan wonen in een sloppenwijk, maar veel comfortabeler. omdat congolezen elkaar ondersteunen en solidair zijn, komen ze met een beetje geld een heel stuk verder.” je zou het niet vermoeden als je hem in zijn dure pak ziet, maar overdag werkt christian als beveiliger. “zodra ik klaar ben, stop ik mijn kloffie in mijn tas en ga ik in mijn eigen kleding de straat op.” q

38

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 38

5/26/11 2:41 PM

SaNDra EN MIEKE WErDEN BErooFD

Wie na zonsondergang met een camera door een township wandelt, kan er donder op zeggen dat hij wordt overvallen.

Maar ook op klaarlichte dag is Khayelitsha niet veilig.

tekst: sandra de boer en mieke van der veeken

Ieder weekend worden in Khayelitsha vijf tot tien moorden gepleegd. Tientallen mensen worden beroofd. Dat townships gevaarlijk zijn, dat wisten we al voor we erheen gingen.

Deze cijfertjes hebben we echter pas opgezocht nadat we beroofd werden van onze spullen. Hadden we ze vooraf gezien, dan waren we nooit de sloppenwijk in gelopen met het idee ‘dat het gevaar overdag wel zou meevallen’ en dat ‘ons niks zou overkomen’.

Met een groepje van vier wandelden we door een lange, brede straat, op zoek naar Vicky’s Bed & Breakfast. Volgens onze routebeschrijving moesten we naar rechts. Omdat we geen straatnaambordje zagen, begonnen we te twijfelen. Twee van ons liepen terug in de hoop toch een bordje te vinden. Wij, Mieke en Sandra, bleven staan. Twee jongens kwamen naar ons toe. ‘Wat aardig, die komen ons helpen’, dachten wij. Een van de jongens, mager

en met gemillimeterd haar, ging wat dichter bij Sandra staan. Terwijl wij vertelden dat we op weg waren naar Vicky’s Bed & Breakfast, begon hij aan de riem van haar schoudertas te trekken. “We hebben niet de beste routebeschrijving”, zei Sandra. Op dat moment deed de jongen nog een stap naar haar toe. Hij keek haar recht in de ogen en liet daarna zijn blik naar beneden glijden. Sandra volgde zijn blik en ontdekte toen pas dat hij een mes vasthield. Hij richtte zijn mes op haar en trok opnieuw aan de tas.

“Echt nadenken doe je op zo’n moment niet”, zegt Sandra achteraf. “Ik

trok mijn tas over mijn schouder en gaf hem aan de jongen.” Hij hing ‘m om zijn schouder en liep er mee weg, de shacks in.

“Ik hoorde Sandra ‘hij heeft een mes’ zeggen”, vertelt Mieke. “Toen dacht ik er niet eens meer aan om me te verdedigen.” Ze gaf haar tas aan de langere jongen in een blauw T-shirt die voor haar stond. Samen keken ze hoe de jongens uit het zicht verdwenen. “Het spookte door onze gedachten dat we erachteraan moesten.

Maar we waren te geschrokken om ook maar iets te doen.”

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 39

»

– 39

5/26/11 2:41 PM

Special

»

Nu alles achter de rug is, hebben Sandra en Mieke wel tips voor andere Kaapstadreizigers:

Pronk niet met je Gucci-tas Dure items als handtassen, mobieltjes en camera's trekken de aandacht van overvallers.

Sandra: "Op het moment van de overval had ik een schoudertas en een plastic tas bij me.

De overvaller had alleen maar oog voor mijn schoudertas, die zag er natuurlijk veel duurder uit. Naar het plastic tasje keek hij niet eens om!"

Luister naar de locals Zeggen locals dat het ergens niet veilig is, dan is het daar niet veilig. Wij Nederlanders zijn niet gewend dat je ergens niet kunt lopen omdat dat te gevaarlijk is. Maar in een township kun je echt het best op pad gaan met een local. Die weet de weg tussen de golfplatenhutjes door en kent de mensen die er wonen.

Misschien hebben wij ook wel pech gehad dat we werden overvallen, maar het is het risico niet waard om alleen te gaan. Er zijn genoeg betrouwbare locals die maar al te graag met je mee willen.

Toch beroofd?

Onthoud de looks van de dader “Hoe zagen ze eruit”, was de eerste vraag van de politie. Soms zijn de daders bekenden van de politie, en kunnen ze de jongens aan de hand van duidelijke uiterlijke kenmerken – drie gouden ringetjes in zijn rechteroor – meteen opsporen. Met de politie reden wij nog een rondje door de wijk. Maar er bleken veel dunne jongens met kort haar in Khayelitsha te zijn, en meerdere jongens met een blauw T-shirt.

40

–

« Met de politie zochten we de daders. Er zijn veel jongens met een blauw shirt. » Gehoorzaam Het klinkt weinig heldhaftig om naar een overvaller te luisteren en rustig te doen wat hij zegt. Maar in de sloppenwijken dragen de meeste overvallers wapens bij zich, en een mensenleven is er weinig waard. Eenmaal op het politiebureau vroegen we ons af of de dader ons echt wat zou hebben aangedaan als we onze tassen hadden gehouden. Waarschijnlijk wel. Een agente vertelde dat er in Khayelitsha elk weekend vijf tot tien mensen worden vermoord.

Bel de politie Als je je telefoon nog hebt. Wij hoefden de politie niets eens te bellen. Voor we daar-

aan dachten stonden ze al voor onze neus.

Blijkbaar hadden omstanders ze gebeld. Drie agenten vroegen vriendelijk wat er gebeurd was en waarom wij zonder begeleiding over straat liepen. Wij persten ons met z’n vieren bij de agenten in de auto. Half bij hen op schoot. Een van hen zei: “Bel voortaan direct als jullie op het station aankomen, dan begeleiden wij jullie naar jullie bestemming.”

Is er geen politie in de buurt en ben je je telefoon kwijt, houd dan een taxi aan en vraag de chauffeur om je naar het dichtstbijzijnde politiebureau te brengen. Taxichauffeurs kennen de weg, en soms ook een van de dienstdoende agenten – dan hoef je niet achteraan in de rij.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 40

5/26/11 2:41 PM

Doe aangifte Wil je dat je verzekering je gestolen spullen vergoedt, dan moet je ‘bewijzen’ dat je echt bent overvallen. Dat doe je door aangifte te doen (en de kopie van het proces verbaal daarna aan de verzekering te sturen). Wij legden onze verklaring af bij een kleine dikke agente.“Jullie moeten het straks mooi op een zuipen zette”, grapte ze. Voor haar vormde onze beroving een routineklus. Hoewel het pas twee uur ’s middags was, waren we vandaag al de vijfde die bij haar aangifte kwamen doen.

Nadat ze alle gegevens genoteerd had, wilden we haar een hand geven om haar te bedanken. Zij maakte daar een dikke knuffel van en drukte ons duizendmaal op het hart dat niet alle Zuid-Afrikanen slechte overvallers zijn.

Ben je alleen wat geld of een lippenstift kwijt, bedenk dan of het de moeite waard is om een

hele middag van je kostbare vakantietijd op het politiebureau te zitten.

Schrijf snel op wat er is gestolen Eenmaal terug in Nederland weet je nog wel dat je telefoon gejat is. Maar welke kleine dingen er in je tas zaten, vergeet je al snel. Wij zouden in Khayelitsha slapen, dus hadden we ook schone kleren, tandenborstels en make-up bij ons. Los van elkaar niet zo duur, maar bij elkaar opgeteld toch een bedrag dat zeker het declareren waard is. De meeste verzekeringen vergoeden deze kleine spullen ook gewoon.

Praat en winkel Oneindig hebben wij gepraat over wat we in Khayelitsha meemaakten. Niet alleen met elkaar, maar ook met onze andere reisgenoten. En nu schrijven we ook nog een verhaal erover. Praten helpt om de beroving te accepteren. Vlak na de overval vonden we het bijvoorbeeld allebei erg vervelend als iemand dichtbij ons stond. Doordat we dat bespraken, realiseerden we dat de kans klein is dat onze tas nog een keer wordt afgetrokken. En dat veel mensen wel te vertrouwen zijn. Nog een goede remedie: shoppen! Iedere keer dat je iets van anderen moet lenen, word je weer geconfronteerd met de overval. Het is zo fijn om weer eigen spulletjes te hebben.q

« De agent drukt ons op het hart dat niet alle Afrikanen slechterikken zijn. » join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 41

– 41

5/26/11 2:42 PM

aDVErTorIaL

Drie slaaptips van Abang Africa Liziwe Guesthouse Ooit woonde Liziwe Ngcokoto in een shack, nu bezit ze een guesthouse met drie slaapkamers op hetzelfde stukje grond in de wijk Gugulethu. Alle kamers zijn versierd in Afrikaanse stijl. Ook is er de mogelijkheid om een losstaand huisje te huren. Liziwe runt naast haar guesthouse ook een restaurantje waar ze internationale en lokale gerechten kookt.

Is je interesse voor de Afrikaanse kookkunst gewekt? Abang Africa organiseert kook-safari’s naar de kleurrijke wijk Bok-Kaap. Daar leer je Masala mixen, Samosa’s vouwen en welke kruiden er in een Cape Malay curry horen.

Yebo hotel Slaapplek op steenworp afstand van het fameuze Long Street en de Company Gardens.

Bij je overnachting in het Yebo (‘cool’) Hotel krijg je een lekker ontbijt. Ook kun je hiervandaan een excursie naar de wijnboerderijen maken.

Kwam eMakana homestays Ervaar het Afrikaanse gezinsleven, de straatcultuur, lokale kookkunsten en de gastvrijheid van een township. Kwam eMakana is in 2003 opgezet om lokale gemeenschappen zichzelf te helpen ontwikkelen. Momenteel zijn er 55 families die een slaapplek aanbieden, met in totaal 163 slaapkamers.

Het is mogelijk om een begeleide wandeling door een township te maken. Je bezoekt een Spaza ship (lokale kiosk), een Sangoma (traditionele genezer) en een Shebeen (de lokale kroeg). Niet dol op wandelen? De sloppenwijken Khayelitsha en Hout Bay kun je ook per speciaal geselecteerd paard doorkruisen.

Abang Africa Travel is gespecialiseerd in ‘responsible tourism’ in Zuid-Afrika, Swaziland, Lesotho, Namibië, Botswana en Mozambique.

Meer weten?

Tel: +27 (0)214261130 Email: info@abangafrica.com Web: www.abangafrica.co.za

42

–

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 42

5/26/11 2:42 PM

Special

Kaapstad: slaapstad?

Kick je op back to basic en frisse buitenlucht of ben je juist dol op de drukte van een bruisend stadscentrum?

Wat is de slaapplaats to be? Join test vier bijzondere overnachtingen onder de Kaapse hemel. » beeld: leonard fäustle

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 43

– 43

5/26/11 2:42 PM

Special

Backpacken 2.0 WIe: jack de backpacker.

Wat: backpackershotel met tipiovernachting.

Waar: new church street 74, kaapstad.

PrIJs: tipi: 15 euro per persoon per nacht PlusPunten:

- schitterend uitzicht - relaXte sfeer - veel (internationale) leeftijdsgenoten

- goed onderhouden, zeer hYgiënisch mInPunten: - vaak vol - geen supermarkt dichtbij ContaCtGeGeVens: website: www.backpackers.co.za tel:+27 (0) 21 423 4530 beoordelInG: F F F F F

tekst: Yme gietema

Ik lig in een tipi. Toch hoor ik toeterende auto’s, soms een ambulance en gillende of lachende mensen. Mijn op het oog authentieke wigwam staat middenin het bruisende Kaapstad, op een terreintje tussen de slaapruimtes van een gerenommeerd backpackershotel.

Toen ik het hotel eerder op de dag binnenkwam, vielen mij een aantal opgehangen oorkondes en eervolle vermeldingen op. Sterren met als bijschrift ‘eerste van Zuid-Afrika 2010, 2009 en 2008’. Een ‘award for excellence 2010’ en meerdere ‘accommodation awards’. Het hotel is altijd drukbezocht. Er is plaats voor honderd gasten, maar in de tipi staan slechts twee eenvoudige bedden. Wil je net als ik in een tent liggen, dan is het aan

44

–

te raden om ruim van tevoren te reserveren.

Een van de mooiste aspecten van een backpackershotel is de positieve sfeer onder de verschillende globetrotters. Je raakt hier al snel aan de praat met andere gasten, vooral reizende jongeren. Iedereen toont oprechte interesse in elkaar.

In de semicomfortabele rieten stoelen op het terras tegenover de receptie kun je heerlijk genieten van een ijskoud biertje. Ook positief: als je na een tijdje trek krijgt, dan kun je gewoon blijven zitten en je op het terras een goed betaalbaar dinertje laten voorschotelen. Ben je een geboren chef-kok, of wil je je geld ergens anders aan besteden, dan is het een optie om in een van de aanwezige keukens zelf een maaltijd te bereiden. Ik ben toch

voorstander van de menukaart.

Het hotel ligt enigszins afgelegen, maar toen ik vanavond nog een biertje wilde drinken liep ik binnen tien minuten naar Longstreet. Daar heb je de kroegen voor het uitkiezen. Ik zou mijn wigwam bijna voor gezien laten. Maar na een gezellige avond vouw ik toch de tentdoek naar buiten, zodat ik mijn tipi binnen kan.

Nachtlampje aan. Slippers uit. Aan luxe niets te veel, maar klagen doe ik zeker niet wanneer ik lekker onder de dekens ga liggen en naar de langslopende mensen luister. ’s Ochtends, als ik de tent opensla en me uitrek, ontdek ik het mooiste van slapen in een wigwam: het opstaan. Ik zie de zon opkomen langs de Tafelberg. En dat voor maar 15 euro per nacht.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 44

5/26/11 2:42 PM

Glamping WIe: prinsesje petronella Wat: glamping Waar: grand daddY hotel 38 long street, kaapstad PrIJs: 175 euro per caravan per nacht PlusPunten: - in het centrum - inclusief ontbijt (op bed?)

- activiteiten op het hoteldak - geen kinderen mInPunten: - beperkte ruimte (buiten) - grotere kans op muskieten door de hoogte

- altijd herrie ContaCtGeGeVens: email: info@granddaddY.co.za website: www.granddaddY.co.za tel: +27 (0)21 424 7247 beoordelInG: F F F F F

»

tekst: Jolanda de Poel

Ik staar naar de roze kroonluchter die boven me hangt. Uit verveling druk ik de televisie aan. Ik weet dat het zonde is om nog langer in bed te blijven. Ongetwijfeld geeft de thermometer buiten dertig graden aan. Vooralsnog blaast de airco aangenaam in mijn gezicht.

Geklop op de deur. Dat zal de ober zijn met mijn ontbijtje. Wat is kamperen toch heerlijk.

Vroeger vond ik het vreselijk als mijn ouders me meesleepten naar de camping. Het begon al bij het opzetten van de tent, natuurlijk misten we een tentstok. Lag ik eindelijk in mijn geïmproviseerde tentje, kroop er een enorme spin over mijn slaapzak. Hoe kan iemand hier plezier aan beleven, vroeg ik me af als ik beschaamd met een wc-rol naar de toilethokken liep.

« Welkom in je caravan met airco en een kingsize bed. Glamperen, wie doet je wat? » Maar kamperen is allang niet meer synoniem voor ‘basic’ en ‘sober’. De nieuwste trend op kampeergebied is namelijk de glamping (= glamour + camping). Ik lig nu in een superde-luxe caravan in hartje Kaapstad. Niet tussen de gebouwen, want de straten zijn overvol. Maar op het dak van het chique Grand Daddy Hotel.

Niet alleen in Kaapstad kun je glamperen. Op de website www.goglamping.net staan alle glampinglocaties in de wereld. Zuid-Afrika heeft er twee. Dit ‘airstream rooftop trailerpark’ opende in 2008 zijn deuren. De zogeheten ‘trailers’ zijn geïmporteerd uit de Verenigde Staten. Iedere caravan heeft een eigen thema. De ‘Love of Lace’ is het populairst bij stelletjes. De naam verraadt het al: de inrich-

ting is lieflijk en roze. De ideale slaapplek voor een romantisch jubileum. Er zijn ook caravans in Afrikaanse sferen. Ik houd het bij mijn blauwe ‘Dorothy’, lekker fris en fruitig.

Op vrijdagavond is het feest op de glamping.

Het hotel regelt een dj of een band en het dak is open voor publiek. Tot half negen, want de gasten die dat willen, moeten zonder herrie kunnen slapen.

Op de glamping hangt een echte campingsfeer, maar de luxe is die van een hotel. Het enige dat ontbreekt is een zwembad, maar daar is gewoonweg geen plek voor op het dak. Helaas is glamperen niet zo fijn voor je portemonnee als de basisvariant. Voor een nachtje in een caravan betaal je de volle hotelprijs: 175 euro.

»

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 45

– 45

5/26/11 2:42 PM

Special

CenterParks met kampvuur WIe: back-to-basic brenda Wat: kamperen of een centerparkshuisje Waar: zandvlei caravan park, muizenberg PrIJs: 37 euro per nacht voor een huisje, 15 euro voor een tentplek PlusPunten:

- vlakbij het bekende surferstrand - klein natuurgebied voor de deur - uitvalsbasis richting cape point, kaapstad en stellenbosch mInPunten:

- geen campingwinkel; dichtstbijzijnde supermarkt op 20 min. lopen

- inchecken voor 15:00 uur ContaCtGeGeVens: email: resort.bookings@capetown. gov.za website: www.capetown.gov.za/en/ sportrecreation tel:

+27 (0)21 788 5215

beoordelInG: F F F F F

tekst: karina siemonsma

Een dampend bord spaghetti op mijn schoot, wijntje binnen handbereik. De zon zakt terwijl ik geniet van het uitzicht op de Tafelberg.

Buiten eten op een gammel tuinstoeltje heeft absoluut zijn charmes. Ik zit op het terrasje voor huisje nummer twaalf op camping Zandvlei Caravan Park in Muizenberg. Het is hier rustig. Af en toe hipt een vogeltje langs, maar een mens ben ik nog niet tegengekomen. En dat op maar een half uurtje treinen van het drukke centrum van Kaapstad.

Toen ik een paar uur geleden met een volle weekendtas binnenstapte bij de campingreceptie, wist ik dat er een ding in de bagage van mij en mijn kampeermaatjes ontbrak: een tent. Een essentieel onderdeel van een basic kampeeruitrusting, maar niet onmisbaar.

Wij hadden, avontuurlijk als we zijn, namelijk het plan gevat om gewoon onder de blote sterrenhemel te slapen. Maar volgens de receptionist behoorde dat absoluut niet tot de mogelijkheden. Wilden we dan, bij gebrek aan een onderkomen, in één van de huisjes op het terrein overnachten? Ach vooruit, waarom niet.

46

–

Dus werden we met bagage en al in een golfkarretje gepropt en afgezet bij nummer twaalf, een vierkant stenen optrekje gelegen aan een keurig laantje met nog elf andere vierkante stenen optrekjes. Het Center Parks-gevoel overviel mij.

Maar zo vreselijk is ons huisje eigenlijk niet.

Integendeel. Ons onderkomen is ruim, netjes wit geschilderd en er is plaats voor vier kampeerders. De douche is ruim, zodat er niet elke keer een nat douchegordijn aan je lichaam plakt. Het water is heerlijk warm. Het open keukentje bevat alle benodigdheden voor het bereiden van een simpele maaltijd.

In de tuin ontdekken we zelfs een braai. Tip: zorg zelf voor een kurkentrekker, die ontbreekt.

In tegenstelling tot het goed toegeruste huisje zijn de faciliteiten op Zandvlei zelf basic. Op de camping zijn alleen douche-en toilethokken, een wasmachine en een voetbalveldje.

Net buiten het kampeerterrein ligt een klein natuurgebied met een meertje waar de liefhebber een hengeltje kan werpen. Maar geen zwembad, restaurantje of campingwinkel.

Toch wordt Zandvlei het hele jaar goed bezocht. Vooral door kampeerders die op doorreis zijn in Zuid-Afrika en door surfers. Het 38 kilometer lange zandstrand van Muizenberg staat dan ook bekend als surfhotspot.

Maar waar de meeste campinggasten een auto hebben waarmee ze binnen vijf minuten bij het strand of de supermarkt zijn, moeten wij het zonder die luxe stellen. Wij moeten twintig minuten wandelen. Op de heenweg geen probleem, maar terug, met twee kilo braaivlees in de ene hand en twee kilo houtskool in de andere, geen pretje. Vandaar dat we vanavond toch maar spaghetti bolognese eten.

Als de zon is gezakt vliegen de vleermuizen me om de oren. Ik geniet van ons zelfbereide maaltje. In de braai een kampvuurtje dat niet echt vlam wil vatten. Op de achtergrond het getjirp van een krekelkoor. Het enige nadeel is de patrouillerende bewaker. Lees: het is onmogelijk om ongezien de matrassen uit het huisje te slepen en stiekem onder de sterren te slapen. Toch heb ik, braaf in mijn bed, best een campinggevoel.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 46

5/26/11 2:42 PM

Sloppenwijkslapen WIe: cultuursnuiver cees-jan Wat: vickY’s bed & breakfast Waar: sloppenwijk khaYelitsha, kiYane crescent PrIJs: 27 euro per nacht PlusPunten:

- prima bed ineen nette kamer - een rondleiding door de buurt onder begeleiding van een familielid (veilig dus)

- ontbijt en diner a la vickY mInPunten: - het is al vaak bezocht - niet avontuurlijk - in het welvarende deel van khaYelitsha ContaCtGeGeVens: vickY ntozini +27 (0) 21 387 7104 WaarderInG: F F F F F

tekst: erik kramer

Het enige wat ik hoor is de harde wind die om het huis heen jaagt. Het is elf uur ’s nachts en ik staar naar de roze stenen muur van mijn slaapkamer. Het schijnt altijd hard te waaien in Khayelitsha.

Nog geen twee uur geleden zat ik in de taxi.

Het begon al te schemeren, maar de weg naar Vicky’s Bed & Breakfast bleek afgesloten. “Hier kunnen wij niet langs”, zei de chauffeur wijzend op een grote tent midden op de weg. Gelukkig zijn er meer geasfalteerde wegen die naar ons onderkomen leiden.

Sloppenwijk Khayelitsha staat bekend als gevaarlijk, dus toen de taxichauffeur aanklopte bij een lichtelijk verzakt stenen huis met twee verdiepingen, moest ik in de auto blijven zit-

ten. Pas nadat de ijzeren tralies voor de deur en daarna de deur zelf zijn geopend, mocht ik de taxi uit en Bed & Breakfast van Vicky Ntozini binnen.

Vicky runt haar hotelletje al tien jaar. Zij woont met haar gezin beneden, mijn slaapkamer is boven. Van binnen ziet het B&B er mooi uit, met een houten plafond en stutten om het huis overeind te houden. Toen ik met mijn bagage de trap op liep stuitte ik eerst op zeven kinderen voor een enorme breedbeeldtelevisie. Twee meisjes draaiden zich om en keken mij aan. Een blik zonder verbazing. Na een korte begroeting focusten ze zich weer op de Afrikaanse soap op de buis. Blijkbaar zijn ze hier in huis gewend aan een bleekscheet met

een verbrand gezicht.

Mijn slaapkamer is ook prima. Een dik matras op het bed, een schoon dekbed en een grote spiegel. Terwijl de wind jaagt stap ik de badkamer in om mijn tanden te poetsen. Als ik het lichtknopje heb gevonden zie ik tot mijn verrassing een glazen douchecabine. Uit de kraan komt warm water.

Ik weet niet zo goed wat ik hiervan moet denken. Mijn bedoeling was om heel avontuurlijk te overnachten in een sloppenwijk. In een shack, opgebouwd uit golfplaten en karton, met alleen koud water om mij mee te wassen.

Blijkbaar kent Khayelitsha ook welvarender buurten, misschien wel dankzij al die toeristen die bij Vicky’s overnachten. q join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 47

– 47

5/26/11 2:42 PM

Special Xxxxxx xxxx

outcAst

Van alle immigranten lijken de Zimbabwanen het meest op ‘echte’ Zuid-Afrikanen. Toch keerde de zwarte bevolking zich twee jaar geleden massaal tegen hen. Henry, Langton en Malvern vertellen over hun leven als buitenstaanders. tekst: clarice gargard

beeld: leonard fäustle

Henry (24, werkloos) vertrok naar ZuidAfrika omdat hij een beter leven wilde. Zijn moeder wilde niet dat hij wegging, dus stak hij stiekem met een vloot de grens over. Het laatste stuk heeft hij gezwommen.

Langton (29, student sociologie en werkzaam bij PASSOP, People Against Suffering Oppression and Poverty) werd door volgelingen van president Mugabe het land uitgejaagd. “Ik heb PR en marketing gestudeerd, en dan denken ze meteen dat je tegen ze bent.”

Malvern (22, net ontslagen) verliet Zimbabwe omdat het bedrijf waar hij werkte failliet ging, en zijn moeder niet wilde dat hij het leger inging – wat van hem werd verwacht, omdat zijn moeder een oorlogsveteraan is.

Waarom hebben zwarte Zuid-afrikanen zo’n hekel aan Zimbabwanen?

Malvern: “Zimbabwanen zijn de grootste groep immigranten in Zuid-Afrika. Veel mannen denken dat we hun kansen en hun vrou-

48

–

wen afpakken.”

Langton: “Ons volk is erg ondernemend. Zimbabwanen komen hier zonder werk, maar met talenten en daar weten ze gebruik van te maken. We werken harder voor minder geld.”

Henry: “Andere Zuid-Afrikanen verkiezen ons daarom boven hun landgenoten. Dat zorgt voor jaloezie.”

Doen jullie dat ook, banen pikken?

Henry: “Ik heb geen vaste baan. Daarom sta ik vanaf zeven uur ’s ochtends tot zus uur ’s avonds op de hoek van de straat te wachten op een klusje, net als vijftig andere werklozen.

De Zimbabwanen en Zuid-Afrikanen staan ieder aan een kant. Soms ontstaat er ruzie als ‘de grens’ overschreden wordt. Maar als een blanke of een kleurling langsrijdt en mij een klusje in huis aanbiedt, dan grijp ik die kans.

Maar ik verdien amper voldoende geld om eten te kopen.”

Malvern: “Ik had een baan. Ik werkte voor een beveiligingsbedrijf, maar ben ontslagen.

Het bedrijf deed een beroep op een wet die zelden gehanteerd wordt, maar die nadelig

werkt voor immigranten. Eerst moesten mijn Zimbabwaanse collega’s en ik onze Zuid-Afrikaanse vervangers bijscholen, daarna werden we zonder pardon de laan uitgestuurd.

Ik heb een rechtszaak aangespannen tegen mijn ex-werkgever, omdat hij weigert om uit te betalen. Maar ik heb geen poot om op te staan, als buitenlander heb je gewoon geen rechten hier.”

En jij Langton?

Langton: “Ik heb werk bij PASSOP (People Against Suffering Oppression and Poverty) gevonden, een organisatie die opkomt voor de rechten van immigranten die in dit land uitgebuit worden.”

Voelen jullie je vreemdeling in Zuid-afrika?

Malvern: “Dat ik er niet bij hoor blijkt wel uit mijn ontslag. Maar er is ook een andere kant: witte en gekleurde Zuid-Afrikanen behandelen ons wel oké. Ze zien dat we hard werken en dat waarderen ze. “ Langton: “Ik word altijd vreemd aangekeken.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 48

5/26/11 2:42 PM

Hoewel mijn buren niets naars deden, zouden ze toch minder moeite doen als mij iets overkomt, dan wanneer het om mijn ZuidAfrikaanse buur gaat.”

Henry: “Mensen zien dat ik niet van hier ben, en rekenen me daar ook op af. Daardoor word ik er constant mee geconfronteerd.”

Langton: “Eigenlijk is het raar dat steeds de nadruk wordt gelegd op het feit dat we anders zijn. In andere delen van Afrika worden andere Afrikanen omarmd en als broeders en zusters gezien.”

Zien jullie de Zuid-afrikanen als broeders en zusters?

Henry: “Ik zie alle mensen als broeders. Ik probeer altijd met mensen te praten. Ik hou niet van geweld of conflict.”

Malvern: Zelf heb ik nooit echt problemen gehad met Zuid-Afrikanen, maar ik ga ook niet met ze om.”

Zijn jullie ooit aangevallen of bedreigd?

Langton: “Gelukkig niet. Toen in Johannesburg de aanvallen op Zimbabwanen begon-

nen, woonde ik nog in een township. Ik vreesde voor mijn leven. Ik was blij dat ik een huisje buiten dat gebied vond.”

Waarom blijven jullie toch in Zuid-afrika?

Malvern: “Hier is meer werk voor me, en ik moet werken om voor mijn moeder en broertjes en zusjes te zorgen. Mijn moeder is oorlogsveteraan en heeft toen ook ernstig letsel opgelopen. Ik stuur haar altijd geld voor medicijnen en eten. In de winter heeft ze extra veel pijn aan haar spieren en botten. Nu ik geen baan meer heb, kan ik haar geen bijdrage sturen. Ik weet niet of ze het wel redt zonder mij.

Langton: “Ik wil hier niet blijven. Ik wil meer leren en met de kennis die ik vergaar mijn land helpen. Hier in Zuid-Afrika heb ik geleerd hoe echte democratie kan zijn.”

Henry: “Ik wil terug naar Zimbabwe. Ik dacht dat ik hier vrij zou zijn, maar dat ben ik niet.

Ik slaap ’s nachts op een parkeerterrein in de stad. Ik verdien amper genoeg geld om te eten. Ik weet niet hoe ik ooit genoeg kan sparen om terug te reizen naar huis.” q

Aanvallen op Zimbabwanen In mei 2008 kwamen alle sluimerende frustraties van de Zuid-Afrikanen naar boven. Er waren problemen tijdens de verkiezingen en met name de zwarte bevolking uit de townships reageerde daar heftig op. Zij waren hun armoede en de werkloosheid meer dan zat en reageerden hun woede af op immigranten, die volgens hen alle banen inpikten. Bij de rellen werd extreem geweld gebruikt. Met name Zimbabwanen moesten het ontgelden. Er vielen meer dan zestig doden. Honderden immigranten raakten gewond en duizenden sloegen op de vlucht.

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 49

– 49

5/26/11 2:42 PM

Special

JE MOBIEL OFJE LEVEN

In Kaapstad geen jongere zonder mobieltje. Niet omdat alle jongeren rijk zijn, maar omdat je zonder mobieltje een beter leven wel kunt vergeten. Wie niet belt, valt buiten de samenleving.

tekst: rianne seton beeld: leonard fäustle

Trots showt marktverkoopster Tina (24) haar nieuwe mobieltje, een Samsung Galaxy S. Vorige maand had ze de iPhone 4. Tina woont in sloppenwijk Khayelitsha. Toch heeft ze drie weken van de maand een dure telefoon.

“Als je een abonnement neemt, krijg je gratis een hip toestel”, vertelt ze. “Voor 8 euro per maand heb je een belbundel met de iPhone.

Omdat ik mijn abonnement niet kan betalen, moet ik mijn telefoon meestal na enkele weken alweer inleveren. Bij de start van een nieuwe maand neem ik weer een ander abonnement. Zo blijf ik bij de tijd.”

Loop ik in hartje Kaapstad, dan zie ik honWIe: emma (28) Wat: modeontwerpster telefoon: iphone4

“ik heb deze telefoon omdat hij er mooi uitziet en omdat ik internet nodig heb. voor mijn werk mail ik namelijk veel. bellen doe ik nooit zelf, want ik ben een vrouw dus ik hoor gebeld te worden.”

50

–

derden jongeren met de duurste telefoons.

Iedereen belt gewoon op straat. Een smartphone is een soort vijfde ledemaat. Volgens onderzoekers is het aantal mobiele telefoongebruikers hier de afgelopen twee jaar verdubbeld. Twee derde van de jongeren heeft een mobieltje. Voor ik naar Zuid-Afrika ging, had ik de nieuwste hit van Lady Gaga nog niet gehoord. Hier is de song als ringtone enorm in trek. On the floor van Jennifer Lopez wordt zo hard mogelijk afgespeeld, waardoor de kleine boxen het nummer onherkenbaar vervormen. Wie een mobieltje heeft hoort ermee te pronken.

Ook privégesprekken voeren Zuid-Afrikanen gewoon in het openbaar. In de bomvolle trein van het centrum naar sloppenwijk Khayelitsha zit ik naast een gekleurd meisje van een jaar of twintig in een hip jurkje. Aan haar oor houdt ze een Blackberry. Ze praat met haar vriend, of ex-vriend inmiddels.“Mij heb je niet meer nodig als je ook met andere vrouwen zoent. Ik wil je niet meer. Ik heb trouwens al een nieuwe vriend.” Of de andere reizigers het nou willen of niet, het meisje praat zo luid dat ze wel naar haar relatieperikelen moeten luisteren.

Smartphone in een sloppenwijk Als ik in Khayelitsha arriveer, zie ik tot mijn verbazing dat in de sloppenwijk net zo veel jongeren met mobieltjes lopen als in het centrum. En ook deze mobieltjes zijn duur. Toch hangt hier een andere sfeer – afhankelijker, ik proef meer overlevingsdrift. Ik zie een meisje helemaal alleen op het schoolplein staan.

“Mijn mobiel is kapot”, zegt ze.“Het gebeurde twee weken geleden, toen ik ruzie had met mijn broer.” Het meisje is duidelijk arm. Haar schooluniform is oud en meerdere malen gerepareerd. Geld voor een nieuwe telefoon heeft ze niet. “Nu laten mijn klasgenoten me in de pauze hier staan, alsof ik een deel van het hekwerk ben geworden.” Het meisje verveelt zich en staart daarom maar in de verte in de hoop dat de pauze gauw voorbij is. Ze weet niet wat ze moet doen zonder haar telefoon. “Ik voel me eenzaam, ook mijn vader kan ik nu niet meer spreken”, zegt ze.

De afstanden zijn groot in Kaapstad. Zonder telefoon kun je niet met familie of vrienden in andere delen van de stad, of het land, in contact blijven. Inwoners van Khayelitsha zien het mobieltje als hun redding. Ze willen weg uit hun golfplaten huis, en hun mobieltje moet daarbij helpen. Overal laten ze hun nummer achter, in de hoop dat een werkgever hen belt. Het wachten op werk duurt lang,

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 50

5/26/11 2:42 PM

WIe: tafadzwa (26) Wat: taXichauffeur telefoon: nokia uit 2007

“ik gebruik mijn telefoon eigenlijk alleen voor mijn werk. bij hoge uitzondering bel ik wel eens een vriend. dan moet je denken aan een keer per maand.”

WIe: tina (24) Wat: verkoopster bij een marktkraam telefoon: samsung galaXY s

WIe: mimi (18)

Wat: scholier

“als ik geen klanten heb dan luister ik muziek op mijn telefoon. bellen doe ik nooit. ik laat mijn vrienden mij bellen”

telefoon: blackberrY

“ik moet op school wel goed voor de dag komen. mijn telefoon is een belangrijk deel van mijn

verschijning. ik krijg beltegoed, maar natuurlijk veel te weinig. daarom bel ik bijna nooit zelf.”

dus bellen ze met verre vrienden en familie om de dag door te komen.

“Voor mensen die weinig geld en geen baan hebben, is bellen nog belangrijker dan eten”, vertelt de Kameroense antropoloog Francis Nyamnjoh (tegenwoordig werkzaam bij de universiteit in Kaapstad). Nyamnjoh deed vier jaar onderzoek naar het gebruik van mobieltjes. “Bellen geeft een voldaan gevoel.

Omdat vrienden je belangrijk lijken te vinden, stijgt je eigenwaarde met ieder telefoontje.

Bovendien leidt het bellen af van het constante hongergevoel.”

Waar jongens een maaltijd overslaan omdat ze het belangrijker vinden om beltegoed te kopen, bieden arme meisjes soms hun lichaam aan om belminuten te krijgen. Ze hebben seks in ruil voor beltegoed. Zonder mobieltje geen kans op een beter leven. Ik kan er weinig bij voorstellen: ik heb liever een oude Nokia waarmee ik wat minder bel, dan dat ik betaal in natura of minder eet. Maar ik hoef niet te kiezen, in Nederland kunnen we beide hebben. q

WIe: dollar (21) Wat: loopjongen voor het restaurant van zijn vader telefoon: nokia n8 “ik hou contact met vrienden en familie via facebook. alleen mijn vader bel ik wel eens. hij wil altijd controleren waar ik ben, dus soms neem ik een telefoon mee waarvan hij het nummer niet weet”

join

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 51

– 51

5/26/11 2:43 PM

nioJ beyond your world

zomer 2011

www.verspers.nl

laatstejoin_sanne_edwin_v2.indd 52

5/26/11 2:43 PM