[Kulturwissenschaft | Sprachwissenschaft] Übung de lingua e cultura galega: nivel inicial
Docente: Gabriel Pérez Durán E-Mail: lorientado@gmail.com Twitter: @lorientado Büro: 113 (ROSE) | Postfach: 86 (IÜD) Facebook: https://www.facebook.com/GalicienZentrum Blog: http://welttheaters.wordpress.com
Descrición Este curso está deseñado como unha introdución a futuros romanistas e lingüistas que desexen coñecer unha lingua relacionada co hispanismo e a lusofonía e, que hoxe en día, o galego é unha das catro linguas ofciais de España. Ademais de coñecer diversos aspectos básicos deste idioma, dende un punto de vista comunicativo e contrastivo, tamén se fará fncapé en aspectos socioculturais e históricos que defnen este lingua e cultura no contexto sociohistórico actual. As viaxes e o Camiño de Santiago son dos feitos esenciais na evolución histórica da antiga Gallaecia, que se transformou no que hoxe coñecemento como Galicia. Estas formas de comunicación axudaron ao un intercambio de ideas e capital humano neste territorio: unha forecente literatura asentada, a peregrinaxe do Camiño, as lendas irlandesas de Breogán e a Torre de Hércules. Tanto os camiños por terra, que nos conectaba con Europa, como as rutas marítimas con América e Asia; de feito, a nova do descubrimento de América llegou a Europa a través das costas de Galicia. Deste xeito, na cultura galega consolidáronse expresións culturais, sociais e políticas que consolidaron unha sociedade do século XXI cunha consciencia propia do seu status. Antes de rematar o curso, o alumnado deberá presentar na clase un pequeno traballo sobre algúns dos aspectos lingüísticos e culturais tratados durante o curso como parte da súa avaliación. Tamén se animará e apoiará ao alumnado máis destacado a que participen nos cursos de verán que organizan as diferentes universidades galega para profundar nos coñecementos adquiridos neste curso. Horario: Luns de 12:00-14:00 | Aula: 317
Temario
Unidade 1 1. Situación de Galicia, entre a lusofonía, o hispanismo e o atlantismo. 2. Paisaxe, clima e orografía. 3. Comarcas, parroquias e aldeas. 4. Saúdos e despedidas. 5. Léxico: presentación persoal. Unidade 2 1. Alfabeto e fonética. 2. O artigo. 3. O presente de indicativo. 4. Os numerais. 5. Léxico. Estados de ánimo. 6. Literatura galega da Idade Media: os comezos e a Idade Media. Unidade 3 1. A lingua galega e os territorios onde se fala e unha breve historia externa. 2. O artigo: as contraccións. 3. Pronomes persoais de suxeito. 4. Futuro de indicativo. 5. Léxico: a idade, o estado civil, as profesións e os lugares de traballo. 6. Literatura galega do século XVI, XVII, XVIII e XIX: a Ilustración en Galicia. Unidade 4 1. Tradicións conectadas ao outono: a vendima, a matanza e o magosto. 2. A formación do plural. 3. A acentuación. 4. Expresión dos gustos e preferencias. 5. Léxico: números e cores.
6. Literatura galega do Rexurdimento ao Romantismo alemán: Rosalía de Castro. Unidade 5 1. Cinema e banda deseñada en Galicia: dende o cinema de correspondencia á videocreación multimedia. 2. O xénero. 3. A expresión de tempo. As horas. 4. Días da semana, meses do ano e estacións. 5. Adverbios de tempo. 6. Léxico: nocións de tempo. Unidade 6 1. A arquitectura galega (dende o mestre Mateo a César Portela): conexións co románico e o barroco alemá. 2. Os determinantes demostrativos. 3. Expresións e adverbios de lugar. 4. Léxico: as pezas de roupa e o corpo. 5. Literatura galega do século XIX e comezos do s. XX: a emigración e o exilio. Unidade 7 1. As tradicións vencelladas ao Nadal (acivro, rondallas, cantos de Reis, as comidas,...) 2. Os posesivos. 3. Léxico: accións cotiás e medios de transporte. 4. Literatura galega: comezos do século XX. 5. Confguración política de Galicia. Unidade 9 1. As tradicións vencelladas ao San Xoán (cacharelas, esconxuros, baños de fertilidade,...). 2. O pretérico e o copretérico de indicativo. 3. Léxico da casa: a cociña, o aseo e o cuarto de baño.
4. Literatura do século XX: Castelao. 5. A fotografía e as artes plásticas. Unidade 9 1. As tradicións relacionadas cos Maios (coroas e cantigas). 2. Curros e rapa das bestas. 3. Pospretérito e antepretérito de indicativo. 4. Gastronomía galega. 5. Léxico: alimentos, peixes, mariscos e carnes. 6. Literatura actual: Méndez Ferrín, Pilar Pallares,... Unidad 10 1. Tradicións antrondeiras (peliqueiros, cigarróns, pantallas, boteros,...). 2. Presente e pretérito de subxuntivo. 3. Literatura actual: Manuel Rivas. 4. Música galega (música clásica, folk, jazz, hip-hop, música electrónica,...). 5. Léxico: correspondencia informal.
Metodoloxía 1. Actividades introdutorias. Organización e explicación da materia: calendario, exercicios, bibliografía e ferramentas de traballo. 2. Sesións teóricas: explicacións e contextualización dos fenómenos lingüísticos e culturais de Galicia. 3. Traballos de aula. Exercicios de comprensión de ideas que requiren unha preparación previa do alumnado. 4. Resolución de problemas e/ou exercicios. Sesións prácticas: exercicios prácticos de produción escrita e oral e revisión. 5. Participación en diversos proxectos relacionados coas TIC: as primeiras palabras, elaboración de artigos para a Galipedia ou a Wikipedia alemá sobre temáticas relacionados con Galicia ou Alemaña, artigos xornalísticos, entrevistas gravadas, Obradoiros de tradución, publicacións en formato p o s t dos Referate ou Hausarbeiten, microprogramas de radio. 6. Eventos docentes e divulgativos. Asistencia a conferencias, seminarios, películas ou outras actividades relacionadas cos contidos da materia.
Avaliación 1. 25% de asistencia y participación activa (tarefas para facer en casa [miniresumos e investigación]). 2. 25% por Referrate. 3. 25% por Hausarbeit. 4. 25% a la asistencia a eventos relacionados por el Centro de Estudos Galegos (CEG). 5. Outra posibilidade de avaliación (50%). Participación en diversos proxectos relacionados coas TIC: as primeiras palabras, elaboración de artigos para a Galipedia ou a Wikipedia alemá sobre temáticas relacionados con Galicia ou Alemaña, artigos xornalísticos, entrevistas gravadas, Obradoiros de tradución, publicacións en formato post dos Referate ou Hausarbeiten, microprogramas de radio.
Bibliografía básica Álvarez, Rosario & Xosé Xove (2002): Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia. Real Academia Galega (2003): Normas morfolóxicas do idioma galego. Santiago de Compostela: ILG/RAG. [Disponible en línea la edición de 2012: http://www.realacademiagalega.org/documents/10157/62f973c5-a315-48e8-a8996bdd22910381] Santamarina, Antón & Manuel González (dirs.) (2004): Vocabulario ortográfco da lingua galega (VOLGa). Santiago de Compostela: RAG/ILG. [Disponible en www.realacademiagalega.org/volga]. Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2001): Manual de Gramática Galega. Vigo: A Nosa Terra. Hermida, Carme (2004): Gramática Práctica (Morfosintaxe). Santiago de Compostela: Sotelo Blanco. Regueira, X. L. (2005): ¨Estándar oral”, en Álvarez, R. & H. Monteagudo (eds.): Norma lingüística e variación. Santiago de Compostela: Consello da Cultura. 69-95. Regueira, X.L. (coord.) (2010): Diccionario de pronuncia da lingua galega. ILG / RAG. Para la consulta: http://ilg.usc.es/pronuncia/ Rodríguez Río, X.A. (1998): “O tratamento dos préstamos na norma léxica do galego”, Verba, 25. Santiago de Compostela: Universidade. Santamarina, A. (2004): “Criterios de elaboración”, en M. González & A. Santamarina (dirs.): Vocabulario ortográfco da lingua galega (VOLGa). A Coruña: Real Academia Galega-Instituto da Lingua Galega. 11-47.
Diccionarios de lingua galega Carballeira Anllo, X. Mª. (coord.) (2000): Gran diccionario Xerais da lingua. Vigo: Edicións Xerais. Domínguez Dono, X., A. Rajó Pazó & B. Varándas González (coords.) (2004): Dicionario de galego. Vigo: Ir Indo. [Disponible en línea www.egu.es ]. Dosil, B. & X. Riveiro (2004): Dicionario de ortografía da lingua galega. A Coruña: GaliNova. Fernández Salgado, B. (dir.) (2004): Dicionario de usos e difcultades da lingua galega. Vigo: Galaxia. García González C. & M. González González (dirs.) (2004): Dicionario castelán-galego da Real Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega / Fundación Pedro Barrié de la Maza, D.L. González, M. & A. Santamarina (dirs.) (2004): Vocabulario da lingua galega (VOLGa), A Coruña: Real Academia Galega-Instituto da Lingua Galega. Hermida, A. (2005): Manual de conxugación verbal da lingua galega. Vigo: Galaxia-Ed. do Cumio. López Taboada, C. & Soto Arias, Mª R. (2008): Dicionario de fraseoloxía galega. Vigo: Xerais. Navaza Blanco, G. (coord.) (1990) Diccionario Xerais castelán-galego de usos, frases e sinónimos. Vigo: Edicións Xerais. Noia Campos, C. & al. (1997): Diccionario de sinónimos da lingua galega. Vigo : Galaxia. Pena, X.R. (2001): Diccionario Cumio de Expresións e frases feitas. Castelán-Galego. Vigo: Edicións do Cumio. RAG/ILG (2012): Dicionario da Real Academia Galega. Vigo: Xerais-Galaxia. Seminario de Lingüística Informática (UVigo): Diccionario de dicionarios. Corpus lexicográfco da lingua galega: http://sli.uvigo.es/ddd/ Xove Ferreiro, X. (coord.) (2005): Novo dicionario da lingua galega. Santiago Compostela: Obradoiro-Santillana.
Recursos en Internet [na clase proporcionarase unha listaxe completa] Real Academia Galega: http://www.realacademiagalega.org/recursos Consello da Cultura Galega: http://www.consellodacultura.org/mediateca/ Instituto da Lingua Galega (ILG): http://ilg.usc.es Observatorio da Lingua Galega: http://www.observatoriodalinguagalega.com/
de
Seminario de Lingüística Informática (Universidade de Vigo): http://sli.uvigo.es/ Recursos lingüísticos de la Xunta de Galicia: http://www.xunta.es/linguagalega/ dicionarios_e_lexicos Servicios de normalización lingüística de las tres universidades gallegas: http://www.usc.es/gl/servizos/snl/; http://www.udc.es/snl/; http://anl.uvigo.es