Formación de usuarios by loro Laretas

CEIP BALAIDOS. R/ Pablo Iglesias, 1. VIGO orecunchodexoan.blogspot.com

1. INTRODUCCIÓN. 2. EDUCACIÓN INFANTIL: OBXECTIVOS E ACTIVIDADES 3. OBXECTIVOS E PROPOSTAS DE ACTIVIDADES PARA ED. PRIMARIA: •

1º CICLO

•

2º CICLO

•

3º CICLO

1. INTRODUCCIÓN Partimos dun concepto de Biblioteca escolar a longo prazo, cos seguintes rasgos: A Biblioteca escolar é un espazo educativo, un centro de recursos documentais ao servizo da comunidade educativa. Nela podernase atopar tanto libros, como revistas, videos, CD-Rom, e calquera outro soporte, informático ou non, que conteña información utilizable para os alumnos do noso centro. A biblioteca escolar está integrada no Proxecto Educativo de centro e no Proxecto Curricular de Centro, e debe fomentar métodos activos de ensinanza e aprendizaxe, e especialmente a autonomía do alumnado no proceso de aprendizaxe. A biblioteca escolar debe favorecer o cumprimento de todos os obxectivos educativos: transversalidade, igualdade de oportunidades, acceso á cultura en igualdade de condicións, fomento da lectura… A biblioteca escolar debe estar integrada de forma estable no organigrama do centro, e dispor do espazo, o persoal e, en xeral, de todos os recursos precisos para o cumprimento das súas funcións. A biblioteca escolar non só é un centro de depósito de libros, videos, CDRom, etc, senón que tamén xera os seus propios productos: dossieres de prensa, temáticos, guías de lectura, guías de novidades, dossieres sobre temas locales (historia, medio ambiente, festas, etc.)

Sinalamos cinco aspectos para tratar de conseguir:

• Aprendizaxe de consulta: con actividades como: Explicar a ordenación e organización da Biblioteca escolar. Distinguir as diferentes fontes de consulta: diccionario, diccionario enciclopédico,enciclopedias, coleccions temáticas, monografías, e as súas respectivas técnicas de búsqueda.

Xogo dos diccionarios: cada alumno, provisto do seu, debe atopar o antes posible una palabra dada. Máis tarde, copiar o seu significado. Comprender as diferentes formas, títulos, nomes, etc., cos que pode aparecer o traballo proposto. •

•

Aumento de los trabajos de investigación: Realizar un maior número destos traballos, sempre na hora de clase, coa axuda do profesor e a Biblioteca.

•

Concretar o grado de profundidade que se pedirá en cada nivel:

Copia literal de fragmentos ou capítulos. Resumo de textos para incluir no traballo. Interpretación persoal do alumno, unha vez lida e resumida a información. Tendo en conta que os alumnos han de pasar por estos niveis, habremos de discutir a qué curso, nivel ou ciclo se esixirá cada unha das dificultades de profundización. • Aumento da dotación de libros de consulta na biblioteca do centro: É algo fundamental para levar adiante este Plan. Definir en qué forma se vai a levar a cabo: por iniciativa do bibliotecario, por suxerencias de títulos polos ciclos, cantidade de presuposto, etc. O uso da información É evidente que todos os temas referidos á búsqueda, recollida e organización da información poderían realizarse a partir dun único libro de texto. Pero, estaríamos, entón, potenciando o espíritu crítico e as capacidades creativas? Estaríamos utilizando unha metodoloxía activa e asegurando un proceso de ensinanza- aprendizaxe significativo e relevante? Estaríamos axudando ao alumno a construir o seu propio aprendizaxe? Estaríamos desenvolvendo unha innovación ou estaríamos repetindo esquemas e procesos anteriores e caducos?

CEIP BALAIDOS. R/ Pablo Iglesias, 1. VIGO

orecunchodexoan.blogspot.com

2. EDUCACIÓN INFANTIL: FORMACIÓN DE USUARIOS: OBXECTIVOS: • • • • • • • • • • • • •

Coñecer o espazo da biblioteca como un lugar especial distinto do resto das dependencias da escola. Descubrir qué materiais forman parte dunha biblioteca escolar: libros, CDROM, revistas, periódicos, Diccionarios, Enciclopedias, vídeos... Coñecer qué actividades se poden levar a cabo nunha biblioteca: ler, contar contos, ver libros, falar con outros nenos sobre éstos... Inicialos na colocación de materiais da biblioteca. Identificar a función dos dous grandes grupos de libros: ficción e coñecemento, e a súa ubicación na biblioteca. Crear a necesidade de consulta por parte dos nenos. Considerar a Biblioteca como un lugar de lecer e fonte de información. Manipular correctamente os materiais. Ser conscientes de que a biblioteca é un lugar especial donde deben respectarse unhas normas básicas de comportamento: silencio e orde. Fomentar o gusto por ver ou ler libros. Identificar as partes físicas elementais dun libro: cuberta, lomo, portada, contraportada, páxinas. Recoñecer os elementos identificadores dun libro: autor, ilustrador, editorial, título… Utilizar a biblioteca escolar de xeito autónomo.

ACTIVIDADES 1. Conversación sobre os recantos que temos na aula, centrándonos no recantos dos libros. Os nenos falaran sobre: •

Os obxectos que podemos atopar nel: libros de contos, de animais…

•

Cando imos a el : cando acabamos as tarefas, cando imos buscar información, cando é a hora do conto…

•

Que facemos nel: miramos as imaxes dos libros, lemos contos…

•

Como hai que estar nel: non podemos comer,non podemos pintar nos libros…

A continuación faremos un percorrido polas aulas do centro: aula informática, aula de psicomotricidade… hasta atopar unha que se pareza ao noso recanto dos libros. 2. Entramos na biblioteca e establecemos outra conversa sobre: • •

Observar e nomear os diferentes materiais que forman parte da biblioteca. Semellanzas e diferencias entre o noso recanto dos libros e a biblioteca do centro ( espazo, cantidade de fondos, obxectos que hai nelas…)

•

Coñecemos a Xoan, o personaxe da nosa biblioteca.

•

Quen é ese neno que está debuxado na porta…

•

Cando podemos ir á biblioteca…

Deixamos que os nenos manipulen os libros adecuados á súa idade. 3. Comentar entre todos cousas que se poden facer nunha biblioteca. 4. Establecer un horario semanal, fixo, para acudir á biblioteca. 5. Ao principio de cada sesión de Biblioteca, comentar as normas básicas que hai que respectar: gardar silencio, utilización correcta dos materiais e deixar todo ordenado. Facer o xogo do semáforo. 6. Acudir á biblioteca escolar e facer un percorrido para identificar o lugar onde se atopan os fondos de ficción. O mestre escollerá varios libros de diferentes seccións e con diferentes pegatinas e explicará ao alumnado que todos os libros que teñen unha pegatina de color no lombo son libros de contos. Tamén fará referencia aos libros de ficción que teñen unha pegatina verdel (prelectores 3-6 anos) son os máis axeitados para os alumnos de E. Infantil e que non quere decir que haxa algúns libros de pegatina amarela (primeiros lectores 6-8 anos ) que tamén poden ser empregados neste nivel. Os libros dirixidos aos prelectores estan situados nunha estantería móbil de maneira que se vexa a cuberta sen respectar ningún outro criterio para a súa colocación ( a diferenza do resto de libros de ficción que están colocados en estanterías abertas e colocados por orden alfabética do apelido do autor)

A continuación cada neno escollerá un libro dos que lle corresponde pola súa idade para levar como préstamo. O mestre rexistrará o préstamo no MEIGA.

7. VERDADE OU CONTO: Mediante esta actividade pretendemos que os nenos distingan os dous tipos de fondos impresos que existen na biblioteca e onde se ubican. Para elo seleccionamos un tema de interese para os nenos (por exemplo os animais) e buscamos libros de contos e de información sobre o tema.

O diálogo con eles permite diferenciar os libros informativos dos libros imaxinativos. Posteriormente propoñemos que clasifiquen os libros en “verdade” (libros informativos) ou “conto” (libros de ficción). Un roteiro pola biblioteca poderálles permitir recoñecer onde se atopan os libros de ficción e os de información.

8. Conversación: Cómo buscarías na biblioteca un libro sobre un tema concreto? Necesidade de organización de espacios e materiais.  Explicación: Roda de colores para a CDU . En 2.º curso pintana e en 3.º curso a confeccionan os propios alumnos. 

3.º e 4.º: Lectura do conto Las preguntas de Xoán (anexo).

9. EU SEI COIDAR OS LIBROS

Entablar un diálogo sobre como se deben coidar os libros e os outros materiais da biblioteca: debemos ter as mans limpas, non escribir nin dibuxar nas páxinas, pasar as follas con coidado de non rompelas nin enrugalas. Colorearán e farán o seu libro de normas.(anexo)

10. Adquirir hábitos básicos de comportamento que se deben manter nunha biblioteca: silencio e orde. Reflexionamos e comentamos imaxes sobre as normas da biblioteca.

11. Estableceránse faladoiros cos nenos entorno á información e á lectura : cando eleximos un libro de contos que queremos que nos aporte? A resposta a algunha pregunta que teñamos ou unha historia para escoitar e desfrutar? Se estamos investigando na aula sobre os dinosaurios, que tipo de libro terei que escoller para saber máis sobre as súas características físicas, a súa alimentación…?

12. Acudir á biblioteca para buscar libros de información que teñan relación co proxecto de investigación que estamos a traballar na aula. A mestra explicará que os libros de información están colocados segundo o tema que traten (animais, plantas, lugares…)e que nas estanterías están colocados nun lugar fixo que se indican con rótulas que conteñen un número e unha palabra significativa, por exemplo 59. Animais

13. Para recoñecer as partes físicas dun libro: • Cómo son os libros?. • 1º curso: Cuberta e lomo. • 2º curso: Cuberta, lomo, contracuberta. • 3º curso: Lomo, páxinas, portada, cuberta e contracuberta. Podemos mostrar umha parte do libro ao neno e que a nomee e nas sesións de lectura empregar fórmulas tipo: “de portada a contraportada, boca pechada”.

14. Establecer un diálogo sobre as persoas que traballan para facer un libro para chegar a recoñecer que ten que haber alguén que escriba o texto ( autor), alguén que realice os debuxos (ilustrador) e unha “fábrica” onde se fan os libros con esos textos e esos debuxos (editorial) 15. Manexo de libros: • 1º curso: Dáselles, fotocopiadas, as portadas de 3 libros, e deben rodear e pintar o título en cada unha delas. • 2º curso: Pintarán en azul o título e en vermello o nome do autor. • 3º curso: Engaden a editorial, pintándoa en verde. 16. Narracións de contos: por parte do profesor, con e sen títeres, por parte dos alumnos, lecturas equivocadas.... 17. Contacontos. 18. Os alumnos do último curso de Infantil, despois de ler un libro, cubrirán a ficha do anexo contestando á pregunta de ¿canto me gustou o libro?: nada de nada, un pouco, moito,un montón, moitísimo, e despois fará un debuxo que lles faga pensar nese libro. (anexo).

A RODA DAS CORES

FICHA 1: RECOÑECER A NOSA BIBLIOTECA. • Pega un gomet na imaxe que se corresponde coa nosa biblioteca:

FICHA 2: RECOÑECER O PERSONAXE PRINCIPAL DA BIBLIOTECA.

•

Colorea a imaxe de Xoan e as letras do seu nome.

FICHA 3: COÑECER AS COUSAS DUNHA BIBLIOTECA

•

Rodea as cousas que pode haber nunha biblioteca

FICHA 4: RECOÑECER OBXECTOS DA BIBLIOTECA

•

Rodea os obxectos que non se poden atopar nunha biblioteca

FICHA 5: NORMAS DA BIBLIOTECA Como podemos estar na biblioteca? Sinala aquelas accións que non se poden facer nela.

FICHA 6: COMO DEBO ESTAR NA BIBLIOTECA? Sinala o debuxo incorrecto e colorea o correcto.

FICHA 7: COIDADO DOS MATERIAIS Que libros están ben coidados?. Rodea os libros que están ben coidados.

FICHA 8: CÓMO DEBO TER AS MANS? Rodea o neno que ten as mans de maneira correcta para entrar na biblioteca.

FICHA 9: SABES COMO COIDAR UN LIBRO? Pinta o debuxo que mostra a Xoan listo para tocar un libro.

Pinta o libro que está ben coidado.

Pinta como se deben gardar os libros na biblioteca

XOGO DO SEMÁFORO Mediante este xogo os nenos recoñeceran os hábitos de conducta axeitados e aqueles outros que non se deben dar na biblioteca. Como actividade previa os nenos farán un círculo verde e outro vermello e cando a mestra diga unha frase relacionada cunha conducta axeita levantarán o círculo verde e se di unha frase cunha conducta non axeitada, levantarán o círculo vermello.

Unha vez teñan feitos os sinais estableceremos unha conversa sobre como cren eles que debe ser o comportamento na biblioteca, como debemos tratar os libros, os ordenadores… e aclararemos todas as dúbidas que se presenten para logo comenzar co xogo. A continuación suxerimos algunhas frases que se poden utilizar alternando as frases correctas e incorrectas: Frases positivas: Mirar a cuberta

Ver as imaxes. Pasar con coidado as follas Compartir o libro cun amigo/a. Pedirlle a mestra que me lea un libro. Gardar o libro no seu sitio. Falar baixiño. Mover con coidado as cadeiras para non facer ruído. Frases negativas: Dobrar os libros. Escribir ou debuxar nos libros Arrancar unha folla do libro. Recortar o debuxo dun libro. Coller o libro cando estou comendo. Tirar os libros ao chan Berrar na biblioteca Pelexar cun compañeiro para quitarlle un libro. Correr pola biblioteca. Deixar os libros en calquera lado.

FICHA 10: EU SEI COIDAR OS LIBROS Recorda as normas:

EU SEI COIDAR OS LIBROS

NON DEBUXES NIN ESCRIBAS NAS PÁXINAS DOS LIBROS.

AS MANS LIMPAS MANTEÑEN OS LIBROS LIMPOS.LEMBRA LAVAR BEN AS MANS PARA QUE NON TEÑAN TERRA OU COMIDA.

DEBES PASAR AS PÁXINAS AMODIÑO PARA NON ROMPELAS NIN DOBLALAS.COLLEREMOS A PÁXINA POLA ESQUINA DE ARRIBA E PASARÉMOLA CON MOITO COIDADO.

FICHA 11: AS PARTES DO LIBRO Corta e pega as palabras no lugar correspondente.

Os libros de contos teñen pegatinas de cor no lombo. Cal é a cor das pegatinas dos libros de contos de E. Infantil? . Colorea desa cor este círculo.

______________________________________________________

CUBERTA

LOMBO

PÁXINAS

FICHA 12: ELEMENTOS DOS LIBROS Coa axuda da mestra escribe o título,autor e editorial destos libros.

TÍTULO…………………………………………………………………………....

AUTOR……………………………………………………………………………….

EDITORIAL………………………………………………………………………

TÍTULO……………………………………………………………………

AUTOR…………………………………………………………………….

EDITORIAL…………………………………………………………..

FICHA 13: AVALIACIÓN DUN LIBRO Canto me gustou este libro? Este libro gustoume... (Colorea a zona correspondente)

nada de nada

un poco

moito

un montón moitísimo

Evaluación de un libro Fai un debuxo que che faga pensar neste libro:

Nombre.................................. Título..................................

Porta de libros

FICHA 14: RECOÑECER TÍTULO E AUTOR NOME………………………………………………………TÍTULO……………………………………… ¿Dónde está o título? ¿E o autor?

FICHA 15: TIPOS DE LIBROS Rodea as portadas dos libros que son de ficción.

FICHA 16: TIPOS DE LIBROS Pinta as portadas dos libros que son de non- ficción.

LAS PREGUNTAS DE XOÁN Las las pLreguntas de Ramoncínpreguntas de Ramoncín Xoán tenía seis años y un gran amor a los delfines. Se pasaba el día dibujando delfines: delfines que nadaban, delfines que saltaban por encima del agua, delfines que jugaban a la pelota... Como los delfines le interesaban tanto, hablaba de ellos continuamente. A su madre, mientras tendía la ropa: -Mamá, ¿tú sabes cuántos años viven los delfines? –preguntaba Xoán -¡Ay, hijo! Ahora no lo sé. Luego, en cuanto tenga un momento, lo miramos en la enciclopedia, a ver si está. También lo intentaba con su padre que freía el pescado: -Papá, ¿cómo es que los delfines hablan? ¿Y cómo lo hacen? ¿Como nosotros? –preguntaba Xoán. -No, Xoán, como nosotros no. Es otro lenguaje, con sonidos. Anda,sal de la cocina que no te salpique el aceite. Después, en cuanto tenga un momento, lo miramos en el libro de animales que tenemos, a ver si está. Y Xoán salía de la cocina y se sentaba a escribir una lista de preguntas sin respuesta. Ni el padre ni la madre tenían un momento para ayudarlo a saber qué decían los libros sobre los delfines. Xoán tenía una tía que lo quería mucho, la tía Rosalía. Cuando Xoán cumplió siete años, la tía Rosalía le hizo un regalo. -¡Felicidades, Xoán! –dijo la tía Rosalía–. Te he traído un libro de delfines. -¡Un libro de delfines! ¡Yuuppii! –exclamó Xoán–. Muchas gracias, tía, me encanta. Y se fue a su habitación a leérselo de cabo a rabo. El libro se titulaba El delfín Berlín. Era la historia de un delfín llamado Berlín muy amigo de un niño; el niño lo ayudaba a encontrar a su madre porque el defín se había perdido. Era una historia muy bonita. Pero Xoán cogió su lista de preguntas sobre los delfines y resultó que el libro de la tía Rosalía no respondía a ninguna. -Los libros no sirven para nada –pensó–. No explican las cosas que me interesan. ¡Qué birria! Y, muy enfadado, tiró el libro al suelo. Entonces se oyó una vocecita que gritaba: -¡Ay, ay! Tú, chico, ¿qué te has creído? La vocecita salía del libro. Xoán lo abrió; era Berlín que hablaba: -¡Me has hecho daño! ¡Qué manera de tratar los libros es ésta! Me has dañado la cubierta. ¡Un poco más de respeto a mi libro, por favor! Es mi casa, este libro. -Lo siento, yo no creía que... –intentó excusarse Xoán–. -No importa, ya está hecho –respondió el delfín–. Pero ¿se puede saber a qué viene tanto mal humor? ¿Por qué estabas tan enfadado con mi libro? -Perdóname; me he enfadado porque en tu libro no salen las cosas que yo quiero saber.

-¡Ah! ¿Así que no te ha interesado mi historia? -No es eso. -¿No te gustan los dibujos? ¿Te parezco feo? -No, no –dijo Xoán–, me pareces muy mono. Pero tu libro no explica lo que yo quiero saber de los delfines. Y le leyó su lista de preguntas de cabo a rabo. Berlín después de escucharlo le dijo: -Lo comprendo. Estas cosas no se explican en mi libro porque no hace falta. Pero no digas que los libros no sirven para nada: lo que pasa es que te has equivocado de libro. -¿Qué quieres decir? -Mira, hay libros que explican historias inventadas, como el mío; y hay otros que explican cosas de verdad: son los que sirven para saber cosas. -¿Y qué libros son estos? ¿Dónde están? –preguntó Xoán. -Mañana, al salir del colegio, vete a la biblioteca. Mira entre los libros que tienen un adhesivo de color azul en el lomo; seguro que allí encontrarás alguien de mi familia que podrá ayudarte. Dile que te mando yo. Al día siguiente, Xoán se fue a la biblioteca. Había libros con adhesivos de distintos colores: amarillo, verde, rojo y azul. Xoán se puso a buscar entre los títulos, cuando dio con la ballena Lena. -Vengo de parte de Berlín –dijo Xoán. -¡Vaya, mi primo! ¡Me alegro! –exclamó Lena muy contenta–. ¿Qué hace? ¿Cómo está? -Muy bien. Me ha dicho que aquí en la biblioteca me ayudaríais a encontrar libros que explican las cosas. -Claro que sí. Dime qué cosas quieres saber. -Quiero saberlo todo de los delfines. -Esto es muy fácil –dijo Lena–. Ve a los libros que tienen números en el lomo y busca entre los del 59. Allí encontrarás los que hablan de delfines. Xoán empezó a mirar los estantes hasta que encontró un cartel donde ponía: 59.ANIMALES. Todos los libros de aquel estante tenían escrito en el lomo una cifra que empezaba por 59. ¡Serían los libros que había dicho Lena! No le costó mucho dar con uno de delfines. -¡Ya lo tengo! –pensó. Se sentó y empezó a mirar: era un libro con dibujos y fotos que explicaba todas, todas las cosas que Xoán quería saber. Aquella tarde Xoán se la pasó leyendo en la biblioteca. Cuando terminó, junto a la lista de preguntas tenía otra de respuestas.

CEIP BALAIDOS. R/ Pablo Iglesias, 1. VIGO orecunchodexoan.blogspot.com

OBXECTIVOS E PROPOSTAS DE ACTIVIDADES PARA ED. PRIMARIA: O obxectivo xeral nesta etapa educativa (6-12 anos) é conseguir que o noso alumnado sexa usuario autónomo na mesma e que a utilice para buscar información, para o estudio e para o ocio. Este gran obxectivo podemos concretalo nestes obxectivos: 1º CICLO PRIMARIA: •

Entender a biblioteca como centro de recursos da escola. o Coñecer o funcionamento e normas da biblioteca e os seus servizos: información, lectura e consulta en sala, préstamo… o Coñecer como se organiza o espazo da biblioteca e as distintas seccións (consulta de fondos, lectura informal, acceso a internet, traballo individual de mesa…) o Localizar os distintos tipos de documentos:libros de información e libros de ficción. o Coñecer o servizo de préstamo.

•

Adquirir hábitos relacionados co comportamento que se debe manter nunha biblioteca. o Desenvolver hábitos de conducta adecuada. o Respectar as normas de uso e de comportamento na biblioteca. o Respectar e coidar os materiais e recursos da biblioteca.

•

Adquirir o hábito de uso da biblioteca como recurso para a información e o ocio. o Diferenciar entre documentos de información e os de ficción. o Coñecer o lugar onde están ubicados dentro de biblioteca os fondos de consulta e os de ficción. o Distinguir as distintas funcións de información e lectura que poden ter os documentos.

o Ser que de buscar e localizar documentos nas estanterías da biblioteca. o Identificar a información que nos proporciona a etiqueta ou “tejuelo”.

•

Identificar as partes físicas elementais dun libro: lombo,portada, cuberta, páxinas, e recoñecer a información que conteñen.

•

Recoñecer os elementos que identifican unha obra: título, autor, editorial, ilustrador, colección…

•

Utilizar as imaxes dos documentos como fonte de información.

•

Establecer as relacións entre imaxe e texto nos libros de coñecemento.

ACTIVIDADES: 1. Búsqueda na biblioteca escolar de calquera información, por exemplo sobre os proxectos de traballo que se estean a desenvolver na aula. 2. Actividade introductoria. Daránse a coñecer as normas de comportamento na biblioteca: falar en voz baixa, utilizar os lugares asignados para eles, cuidado dos libros, devolver o libro ó andel correspondente, procurando crear un ambiente agradable e distendido. 3. Espazos e secccións da biblioteca. 4. A partir da lectura dun conto, familiarizar aos alumnos/as co sistema de ordenación dos materiais nunha biblioteca tendo en conta a función dos mismos: lectura e información. 5. Diferenciación de libros de coñecemento e de ficción a partir do conto as preguntas de Ramoncín. Safari fotográfico. 6. Na visita á biblioteca correspondente a esta actividad reseñarase a utilización de cores para clasificar os libros. (Aroda das cores). 7. Comparar e diferenciar textos de ficción e documentales a partir dun fotomontaxe feito cos dous tipos de textos (anexo. Actividade 2).

8. Identifica no plano da biblioteca os distintos espazos que a conforman poñendo o número que corresponda nos cadros azuis. 1-lectura informal. 2-acceso a internet.

3-traballo en mesa.(anexo)

9. Xoan desafiate a que contestes o cuestionario relacionado coa biblioteca. (anexo) 10. Realizar un listado de accións que se poden ou non se poden facer na biblioteca. 11. O mestre explicará aos alumnos que a etiqueta blanca que levan os libros na parte inferior do lombo denomínanse etiquetas ou “tejuelos”; que constan dunha serie de números e letras que identifican ao libro (as signaturas). 12. Clasificación segundo a CDU. 13. Xogamos a “colección, colección…”O mestre organizará un xogo por grupos no que dun conxunto determinado de libros , cada grupo debe seleccionar os libros da colección que se lle teña asignado. 14. Dun conxunto de libros previamente seleccionado cada neno escolle unha imaxe simple (obxecto, animal…) e establece unha definición a partir da descripción de dita imaxe. 15. Partes físicas elementais dun libro: lombo, portada, cuberta, páxinas. ¿Cómo son los libros? Explicaremos las partes de un libro y dónde se encuentran los datos más importantes. Las partes del libro que deben conocer en el primer ciclo de Primaria son: Cubierta, lomo, autor, ilustrador, título, editorial, colección. 16. Elementos identificadores dun libro: título, autor, ilustrador, editorial, colección. Quén e qué Trátase de que os alumnos distingan, a partir de mostras axeitadamente seleccionadas o/ os autores, o título da obra e de qué trata. Pódense facer coleccións por autores ou por editoriais. 17. Relacionar mediante frechas algunhas ilustracións e os seus correspondentes pés textuais, ubicados de distintos xeitos nas páxinas, a partir de fotocopias previamente seleccionadas e traballados anteriormente polos alumnos ou relacionar ilustración-texto de fondos de consulta e de literatura.

AS PREGUNTAS DE XOÁN REGUNTAS DE RAMONCÍN LASLas preguntas de Ramoncín

Xoán tiña seis anos e un grande amor aos golfiños. Pasábase o día dibuxando golfiños: golfiños que nadaban, golfiños que saltaban por encima da auga, golfiños que xogaban á pelota... Como os golfiños lle interesaban tanto, falaba deles continuamente a súa nai, mentras tendía a roupa: -Mamá, tí sabes cántos anos viven os golfiños? –preguntaba Xoán. -Ai, fillo! Agora non o sei. Logo, en canto teña un momento, mirámolo na enciclopedia, a ver si está. Tambén o intentaba co seu pai que fritía o peixe: -Papá, cómo é que os golfiños falan? E cómo o fan? Coma nós? –preguntaba Xoán. -Non, Xoán, coma nós non. É outra linguaxe, con sons. Anda, sal da cociña que non che salpique o aceite. Despois, en canto teña un momento, mirámolo no libro de animais que temos, a ver si está. E Xoán saía da cociña e sentábase a escribir unha lista de preguntas sin resposta. Nin seu pai nin súa nai tiñan un momento para axudalo a saber qué dicían os libros sobre os golfiños. Xoán tiña unha tía que o quería moito, a tía Rosalía. Cando Xoán cumpliu sete anos, a tía Rosalía fíxolle un regalo. -Felicidades, Xoán! –dixo a tía Rosalía–. Trouxenche un libro de golfiños. -Un libro de golfiños! ¡Que beeeeennnnnnn! –exclamou Xoán–. Moitas grazas, tía,

encántame. E foise ao seu cuarto a lelo de cabo a rabo. O libro titulábase O golfiño Berlín. Era a historia dun golfiño chamado Berlín moi amigo dun neno; o neno axudábao a buscar a súa nai porque o golfiño perdérese. Era unha historia moi bonita. Pero Xoán colleu a súa lista de preguntas sobre os golfiños e resultou que o libro da tía Rosalía non respondía a ningunha. -Os libros non serven para nada –pensou–. Non explican as cousas que me interesan. Qué birria! E, moi enfadado, tirou o libro ao chan. Entón oíuse unha vociña que berraba: -Ai, ai! Tí, neno, qué te cres? A vociña saía do libro. Xoán abríuno; era Berlín que falaba: -Fixécheme dano! ¡Qué maneira de tratar os libros e ésta! Dañáchesme a cuberta. Un poco máis de respecto ao meu libro, por favor! É a miña casa, este libro. -Sintoo, eu non pensei que... –intentou excusarse Xoán–. -Non importa, xa está feito –respondeu o golfiño–. Pero Pódese saber a qué ven tanto mal humor? Por qué estabas tan enfadado co meu libro? -Perdóname; enfadeime porque no teu libro non saen as cousas que eu quero saber. -Ah! Así que non che interesou a miña historia? -Non é iso. -Non che gustan os debuxos? Parézoche feo? -Non, non –dixo Xoán , parécesme moi bonito. Pero o teu libro non explica o que eu quero saber dos golfiños. E leulle a súa lista de preguntas de cabo a rabo. Berlín despois de escoitalo díxolle: -Comprendoo. Estas cousas non se explican no meu libro porque non fai falla. Pero non digas que os libros non serven para nada: o que pasa é que te equivocaches de libro. -Qué queres dicir? -Mira, hai libros que explican historias inventadas, coma o meu; e hai outros que explican cousas de verdade: son os que serven para saber cousas. -E qué libros son esos? Onde están? –preguntou Xoán. -Mañán, ao saír do colexio, vai á biblioteca. Mira entre os libros que teñen unha etiqueta con debuxos de animais que viven na auga na portada do libro; seguro que alí atoparás alguén da miña familia que poderá axudarche. Dille que te mando eu. Ao día seguinte, Xoán foise á biblioteca. Había libros con adhesivos de distintos colores: amarelo, verde, vermello, azul, con debuxos... Xoán púxose a buscar entre os títulos, cando deu coa balea Lena. -Veño de parte de Berlín –dixo Xoán. -Vaia, o meu curmán! Alégrome! –exclamou Lena moi contenta–. Qué fai? Cómo está? -Moi ben. Díxome que aquí na biblioteca axudaríasme a encontrar libros que explican as cousas. -Claro que sí. Dime qué cousas queres saber. -Quero sabelo todo dos golfiños.

-Esto é moi fácil –dixo Lena–. Vai aos libros que teñen números no lomo e busca entre os do 59. Alí atoparás os que falan de golfiños. Xoán empezou a mirar os estantes hasta que atopou un cartel donde poñía: 59.ANIMAIS. Todos os libros daquel estante tiñan escrito no lomo unha cifra que empezaba por 59. Serían os libros que dixera Lena! Non lle costou moito dar con un de golfiños. -Xa o teño! –pensou. Sentouse e empezou a mirar: era un libro con debuxos e fotos que explicaba todas, todas as cousas que Xoán quería saber. Aquela tarde Xoán pasouna lendo na biblioteca. Cando terminou, xunto á lista de preguntas tiña outra de respostas.

A RODA DAS CORES

FICHA 1: PLANO DA BIBLIOTECA Para coñecer mellor todos os seus recunchos, observa que espacios hai na túa biblioteca .

FICHA 2: CUETIONARIO SOBRE A BIBLIOTECA Cantas preguntas eres quen de contestar ben? QUE É UNHA BIBLIOTECA? Un lugar onde se almacenan libros, DVD, CD,vídeos… Un lugar onde hai moitos contos. Un lugar onde se len contos, se escoitan historias e buscamos información para aprender e saber. ONDE PODEMOS LER LIBROS DA BIBLIOTECA? Na biblioteca. Na casa. Na casa e na biblioteca. QUE NECESITAMOS PARA LEVAR LIBROS. DVD, CD… DA BIBLIOTECA?

Unha mochila grande. O carnet de socio. Algúns cartos. CANTOS DÍAS PODES TER OS LIBROS NA CASA?

1 mes. 15 días. 1 día. Á BIBLIOTECA PODEN VIR…? Os nenos e nenas a partir de 6 anos. Os nenos e nenas entre 6 e 14 anos. Calquera socio.

FICHA 3: ESPAZOS DA BIBLIOTECA

 A continuación presentámosche duas columnas. Na primeira, aparecen os diferentes espazos dunha biblioteca e na segunda algunhas das actividades que se poden realizar neles. Pensa un pouco e une cada zona coa actividade que se pode realizar nela:

Zona de traballo e lectura Zona de revistas Multimedia Xestión e préstamo Zona de ordenadores Exposición de novidades

Pedir información sobre a biblioteca Buscar o último exemplar da revista Reportero DOC Consultar unha enciclopedia Ler un CD-ROM Ver qué libros están expostos e levalos en préstamo Averiguar si teñen un libro Ler un documento impreso

 Da un paseo pola biblioteca e completa os seguintes datos:

¿Existe unha exposición de novidades? Si Non Si existe, anota tres títulos expostos: ........................................................................ …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ¿Existe unha zona de hemeroteca? Si Non Si existe, anota os títulos de tres diarios ou revistas: .............................................. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ¿Existe unha zona de lectura? Si Non ¿En qué se diferencia da zona de traballo? ............................................................. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ¿Existe unha zona de ordenadores? Si Non ¿Sabes dónde está o catálogo da biblioteca? Si Non

FICHA 4: SAFARI FOTOGRÁFICO Safari fotográfico A actividade plantexase como un gran safari fotográfico e ten como obxectivo localizar na biblioteca o maior número posible de exemplares de determinada especie animal. Dependendo dofondo de cada centro, pode propoñerse un safari con ratos, con elefantes, con osos.... ou con cualquier outro animal que esté suficientemente representado entre os títulos da colección. Tamén cabe repartir varios animais nunha mesma clase, de forma que cada equipo realice o seu particular rastrexo en busca do animal asignado. Para participar no safari, é preciso localizar os libros que teñen a dito animal como protagonista ou que o incluen entre as sus ilustracions con fotos ou debuxos. Para elo, pódense seguir varios pasos: Buscar directamente nos andeis, tanto na sección de zooloxía como no apartado de ficción. Completar a búsqueda, consultando no catálogo de títulos (aqueles que comenzan pola palabra «rato» ou o animal correspondente) e no de materias (se non existe dito catálogo na biblioteca, este tipo de actividades pode contribuir, pouco a pouco, a sua elaboración colectiva). Se se desexa afinar máis ainda, pode consultarse en libros de natureza, revisando os índices para ver se incluen algún apartado sobre estes animais. Unha vez localizados os libros e señaladas as páxinas nas que aparece algunha ilustración do animal, cada grupo as fotocopiará, anotando o título da obra. Por último, pódese decorar a clase coas imáxenes obtidas no safari i exponer os libros nos que se atoparon. Unha variante desta actividade, máis axeitada para os máis pequenos, é a de ofrecer fotocopias das portadas dos libros. Con elas, os alumnos poden revisar os andeis e tratar de atopar as obras indicadas.

FICHA 5: ACCIÓNS POSITIVAS E NEGATIVAS 1- Entre todos os nenos e nenas realizaránse dous listados: un con accións que non se poden realizar porque poden deteriorar os materiais da biblioteca, e outro coas accións que debemos realizar para coidalos. SI

NON

1………………………………………………………. 1………………………………………………………………….. 2………………………………………………………

2……………………………………………………………………

3………………………………………………………

3……………………………………………………………………

4………………………………………………………. 4………………………………………………………………….. 5………………………………………………………. 5………………………………………………………………… 6……………………………………………………..

6………………………………………………………………….

7…………………………………………………….

7…………………………………………………………………..

8………………………………………………………… 8………………………………………………………………..

2- ¿Coñeces as normas da tua biblioteca? Cita tres. 1-.......................................................................................................................................... 2-......................................................................................................................................... 3-.........................................................................................................................................

3- ¿Ocúrreche algunha idea para que funcione mellor a biblioteca da tua escola? Redáctala nunha folla e bótaa no buzón de suxerencias o entrégalla ao teu profesor/a.

FICHA 6: ELEMENTOS IDENTIFICADORES DUN LIBRO O mestre explicarálles aos nenos que os libros se identifican polo seu título e autor, pero tamén pola editorial e pola colección. TÍTULO AUTOR

ILUSTRADOR

COLECCIÓN

EDITORIAL

FICHA 7: ELEMENTOS IDENTIFICADORES DUN LIBRO Escribe o elemento identificador na obra que se sinala nas diferentes cubertas destes libros e relaciona con frechas.

-------------------------------------------------------------------------------------------

FICHA 8: DIFERENCIACIÓN DE TEXTOS INFORMATIVOS E DE FICCIÓN Rodea de color verde aqueles textos que sean informativos e de cor vermella aqueles textos que sexan de ficción.

FICHA 9: QUÉN E QUÉ Trátase de que os alumnos distingan, a partir de mostras previamente seleccionadas o ou os autores, o título da obra e de qué trata.

1. Marca en azul o nome dos autores. 2. Marca en vermello o título do libro. 3. ¿De qué pode tratar este libro?

7. Marca en azul o nome dos autores. 8. Marca en vermello o título do libro. 9. ¿De qué che parece que trata este libro?

4. Marca en azul o nome doautor. 5. Marca en vermello o título do libro. 6. ¿De qué che parece que trata este libro?

10. Marca en azul o nome dos autores. 11. Marca en vermello o título do libro. 12. ¿De qué che parece que trata este libro?

FICHA 10: A MARGARIDA DO SABER Explicar que os diferentes documentos se dividen nas bibliotecas en 10 grupos, tal e como mostra a margarida que está á entrada da nosa biblioteca.

Mirando os pétalos da margarida trata de contestar que número e cor lle corresponde a un libro que tratara de… TEMA Os cans O corpo humano O futbol. Os celtas.

NÚMERO

COR

Como se fai o pan. A pintura.

FICHA 11: A CDU CADA OVELLA COA SÚA PARELLA Emparella as cores e números da CDU cos seus correspontentes temas 0-OBRAS XERAIS.

Países, persoas célebres, o noso pasado.

1-FILOSOFÍA Lemos historias e falamos 2-RELIXIÓN.

As nosas crenzas: cristianismo, outras relixións…

3-CIENCIAS SOCIAIS Vivimos cos demáis: vida social, economía, política… 4-TRABALLOS ALUMNOS Utilizamos os nosos coñecementos: inventos, mediciña, saúde, tecnoloxía… 5-CIENCIAS NATURAIS Creamos e nos divertimos: arte, música, espectáculo, xogos… 6-MEDICIÑA, TÉCNICA E CIENCIAS APLICADAS

Pensamos e imaxinamos: lóxica, ética…

7-ARTE, DEPORTE E MÚSICA

Observamos o noso entorno: espacio, a terra, os seres vivos…

8- LINGUA E LITARATURA.

Un pouco de todo:

enciclopedias, diccionarios… 9-XEOGRAFÍA E HISTORIA

FICHA 12: INVESTIGANDO A NOSA BIBLIOTECA Xoan quere marchar de viaxe e busca na biblioteca libros sobre os países que quere visitar: axúdalle a buscalos anotando cal é o número que figura na estantería que debe consultar. Copia tamén as palabras que o acompañan. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Busca un libro que fale de animais salvaxes e outro de plantas e escribe os seus títulos. …………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………… Qué números teñen as estanterías onde os atopaches?. Copia tamén os seus nomes. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………..

Vai ás estanterías que teñen os rótulos que comenzan co número 7, escolle 2 libros. Escribe o seu título. De qué tratan?. Cal é a cor do rótulo? ……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………

Se queres saber como é o teu corpo por dentro, en que estanterías tes que buscar? Cal é o número que ten? …………………………………………………………………………………………………………………………..

FICHA 13: AS SINATURAS Fíxate neste exemplo: 57 CAL cue

é o número que lle corresponde na CDU segundo a materia.

CAL

son as 3 primeiras letras en maiúscula do apelido do autor.

cue

son as 3 primeiras letras en minúscula do título do libro, sen o artigo.

Fai agora ti as etiquetas destes libros; consulta a táboa simplificada da CDU.

FICHA 14: PARTES ELEMENTAIS DUN LIBRO

 Observa a foto e lembra como se chaman as partes físicas elementais dun libro escribindo o seu nome no lugar correspondente. Escolle as que precises de entre as que estan nesta caixa.

CUBERTA PORTADA CONTRACUBERTA

LOMBO

PÁXINAS

 Observa un libro que teñas a man e localiza a cuberta, o lomo e a contracuberta.  Copia os datos que aparecen no lomo e na cuberta. LOMO......................................................................................................................... CUBERTA ................................................................................................................  Le o texto da CONTRACUBERTA. ¿De qué trata ese libro? ………….............................................................................................................................. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………….

FICHA 15: DATOS DOS LIBROS Completa o seguinte cadro poñendo X segundo a parte do libro onde atopes os datos

CUBERTA TÍTULO AUTOR/A ILUSTRADOR/A COLECCIÓN EDITORIAL

CONTRACUBERTA

LOMBO

CEIP BALAIDOS. R/ Pablo Iglesias, 1. VIGO orecunchodexoan.blogspot.com

2º CICLO DE PRIMARIA OBXECTIVOS: 1- Adquirir hábitos relacionados co comportamento que se debe manter nunha biblioteca. 2- Dominar o espazo da Biblioteca e as súas áreas e seccións. 3- Identificar as características e os distintos usos dos documentos impresos, electrónicos e en liña.

4- Localizar a información na biblioteca e utilizar correctamente os servizos que presta. 5- Ser responsable no cumprimento das normas de empréstito de fondos. 6- Coñecer as funcións dun bibliotecario. 7- Adquirir o hábito de uso da biblioteca como recurso para a información e o ocio. 8- Comprender e utilizar o sistema de ordenación de fondos segundo a súa CDU. 9- Identificar a sinatura como elemento para atopar os documentos. 10-Localizar os documentos dentro dos estantes. 11- Coñecer a función dos distindos sistemas de busca da información e aplicalos. 12-Manexar axeitadamente as obras de referencia propias do seu nivel: diccionarios, enciclopedias… 13-Utilizar correctamente os instrumentos de recuperación da información: sumarios e índices. 14-Coñecer os sistemas de presentación e organización gráfica da información: imaxes, pés de páxina ou de fotos. 15-Recoñecer algunhas partes físicas do libro: cuberta, lombo, portada, contraportada, gardas e sobrecubertas. 16-Recoñecer os elementos que identifican os documentos: autor, título, ilustrador, editorial, colección.

ACTIVIDADES : 1- Localizar as diferentes seccións orientándose a través do plano da biblioteca seguindo as consignas do mestre. 2- Organización dos libros nunha biblioteca. 3- Onde buscar diferentes temas. 4- Diferenciación de textos de información e textos de ficción. 5- Comentar as características das distintas fontes: inmediatez, facilidade de consulta, fiabilidade, dispoñibilidade de acceso, caducidade… 6- Aspectos funcionais e organizativos da biblioteca. 7- Cumprimento das normas de empréstito e de fondos. 8- Relación entre materia e CDU. Elaboración dunha listaxe de materias e os números da CDU. 9- Importancia das sinaturas. 10-Uso da biblioteca como recurso de información e ocio. 11- Localización de documentos dentro dos estantes. 12-Uso de diccionarios, enciclopedias… 13-Sistema de busca da información. 14-Sumarios e índices. 15-Presentación e organización da información: imaxes, pés de páxina ou de fotos. 16-Partes físicas do libro: cuberta, lombo, portada, contraportada, gardas e sobrecubertas. 17-Elementos identificativos dos documentos: autor, título, ilustrador, editorial, colección.

A RODA DE CORES

FICHA 1: SECCIÓNS DA BIBLIOTECA

FICHA 2: CLASIFICACIÓN DOS LIBROS

Ahora fíxate ben e anota, mirando o cartel da CDU, os temas que corresponden aos números seguintes: 59 ........................................... 82........................................... 60 ............................................ 29 ............................................ 77 ............................................ 91 ............................................ 79 ............................................ 74 ............................................ 52 ............................................ 37 ............................................ 03 ............................................. 68 ............................................. 22 .............................................

FICHA 3: CLASIFICACIÓN DOS LIBROS

Coa axuda do folleto La Clasificación Decimal Universal en los currículos escolares, anota en qué números crees que atoparías clasificados os libros que necesitarías para: Aprender algo sobre fotografía ............... Consultar as reglas do balonmano ............... Ler a biografía de Madame Curie ............... Coñecer a composición dunha orquesta ............... Buscar un libro de chistes ............... Aprender a xogar ao xadrez ............... Ler un libro de poesía ............... Saber cómo se predice o tempo ............... Investigar sobre a historia de América do Sur ............... Ler un cómic ............... Investigar sobre a exploración do Polo Norte ...............

FICHA 4 : OUTRAS FORMAS DE CLASIFICAR 1- Fíxate nos temas de clasificación dunha biblioteca que fixera o seu propio plan de clasificación: Animais Aventuras fantásticas Biografías Cancions e danzas Ciencia-ficción Contos Fábulas Familia, amigos e escuela Informática Intriga Xogos e deportes Para rír Teatro Temas de actualidade Tempo libre

¿Cómo están ordenados estes temas? ¿Existe un orden xerárquico entre eles? ......................................................................................................................................................

Compara estes temas cos da CDU. ¿En qué biblioteca crees que che resultaría máis fácil buscar? ¿Na que clasifica os seus libros segúna CDU ou na que os clasifica según os temas máis solicitados? .............................................................................. Explica por qué ..................................................................................................................

2- Pensa qué temas utilizarías para clasificar a tua biblioteca persoal. Para elo reflexiona sobre os libros que tes e os temas de que tratan. Se por exemplo tes moitos libros de informática, un dos temas será ese. Se ademais tes moitas novelas de ciencia-ficción, ese pode ser outro dos temas. ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... Ordena os temas que elexiches por orden alfabético, igual que no exemplo do exercicio anterior. ............................................................................... ............................................................................... ...............................................................................

3- Imaxina que eres bibliotecario ou bibliotecaria da sección infantil e juvenil. Os lectores fanche moitas preguntas sobre cómo atopar os libros de ficción. Lendo as explicacions sobre l clasificación por xéneros e idades, contesta as suas preguntas: ¿En qué letra podo atopar un libro de poemas de Gloria Fuertes? ............... ¿En qué letra están os cómics de Astérix? ............... ¿En qué cor están os libros para os de 13 años? ............... ¿Dónde están clasificados os libros de teatro? ............... ¿En qué cor podo atopar un libro para a miña irmá de 3 años? ...........

FICHA 5: SINATURAS 1- Escribe en maiúscula as tres primeiras letras do apelido de cada un dos autores seguintes: Elvira Lindo .................................................. Pilar Mateos ................................................. Roald Dahl ................................................... Alejandra Vallejo-Nájera ........................... Joan Manuel Gisbert .................................. Alfredo Gómez Cerdá .............................. Astrid Lindgren ........................................... 2- Escribe en minúscula as tres primeiras letras de cada título sin ter en conta os artículos.

La historia de los grandes inventos ............ El ciclismo ...................................................... Días de Reyes Magos ................................... Perro ladrador, poco mordedor ................... El mundo de Sofía ........................................ Los espejos venecianos ................................ La tienda de las palabras ............................ Al borde del Nilo, los egipcios ..................... Morfeo Padilla, soñador de sueños ajenos .. Rebeldes ........................................................

3- Mira estos exemplos que corresponden ás obras Vivamos la música, escrita por Roser Cabacés e La civilización de los mayas, escrita por Peter L. Stork. Os textos que aparecen a continuación están sin terminar. Complétaos:

CAB

STO

viv

civ

 Vivamos la música, de Roser Cabacés. CAB son as tres primeiras letras do apelido de ................................................. viv son as tres primeiras letras de .............................., que é a primera palabra do título ...................................................................................... O número 78 corresponde ao siguiente tema: ...................................................

La civilización de los mayas, de Peter L. Stork STO son as tres primeiras letras do apelido de ................................................. civ son as tres primeiras letras de ............................, que é a primeira palabra do título ......................................................................................................., sen contar o artículo. O número 93 corresponde ao seguinte tema: ....................................................

FICHA 6: SINATURAS Une as siguientes signaturas co libro que correspondan:

Neste andel hai algúns libros mal colocados. Fíxate nas signaturas e sinala en vermello cales son:

FICHA 7: SINATURAS



Atreveríaste a completar as sinaturas dos seguintes libros? Para facilitarche a tarefa, indicamos o número da CDU de cada un:

La conquista del aire. María Martinell. 62 ...................... Peces de acuario. David Ford. 59 ....................................... Los balleneros. Pedro Quesada. 62 .................................... Camuflaje animal. Anita Ganeri. 59 ...................................... El cielo y el espacio. Pierre Kohler. 52 .................................. Cruz Roja y Media Luna Roja. Michel Pollard. 06 ............. Enviado especial al Polo Sur. Luis Pancorbo. 07 ..................  Numera os seguintes títulos pensando na orden en que estarían colocados no andel: ..... Peces, de Alwyne Wheeler ..... Asombrosos peces, de Mary Ling ..... Peces de acuario, de David Ford ..... El mundo misterioso de los peces, de Efrén Quintanilla ..... Riberas marinas, de Sue Swallow ..... Tiburones, de Jane Walker .... La vida de los peces, de Maurice Burton ..... El pez, de Sabine Krawczyck

FICHA 8: BUSCA DE DIFERENTES TEMAS Cumprimentamos a seguinte ficha: Como podo saber…? Onde buscarías se quixeras…? Marca a resposta a estas preguntas poñendo un X nas casiñas correspondentes (unha ou máis) 1- Saber o resultado do último partido de fútbol do teu equipo favorito.

2- Cómo facer un pastel de chocolate.

3- Aprender a xogar o xadrez.

4- Saber a que hora e en que canle emiten o teu programa preferido.

5- Coñecer o tempo que fará mañá.

6- Investigar onde se cultiva o cacao.

7- Saber o que comen os hamsters.

8- Enterarte de cantos habitantes ten Galicia.

9- Facer un traballo sobre os desertos.

10-Explicar como se fabrica o pan.

11- Ir á biblioteca da túa localidade.

12-Coñecer as regras de baloncesto.

13-Saber cando e onde naceu e morreu Lois Pereiro.

14-Ler un libro de aventuras.

Xornais

Revistas

Radio

Televisión

Internet

Enciclopedia

Contos

Libros

Informativos

novelas

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

DVD

Teletexto

Persoas

FICHA 9: DIFERENCIAR TEXTO INFORMATIVO E TEXTO DE FICCIÓN Compara e diferencia textos de ficción e de información a partir da seguinte fotomontaxe feito cos dous tipos de texto.

FICHA 10: CARACTERÍSTICAS DAS DISTINTAS FONTES

FICHA 11: ASPECTOS FUNCIONAIS E ORGANIZATIVOS Realizar un mural onde se indique, con frases curtas ou rimadas, aspectos funcionais e organizativos da biblioteca. Por exemplo:

Poñer os libros ordenados despois do seu uso ter rematado. Non comer nin beber mentres esteamos a ler.

Estar caladiño e sen molestar para que todos e todas podamos disfrutar.

(cada rima ilústrase cun debuxo)

FICHA 12: NORMAS E CONDICIÓNS DO PRÉSTAMO 1- Confeccionar un calendario-mural das condicións de préstamo onde queden claras as seguintes cuestións: •

Qué día podemos levar emprestados os fondos? o Co noso titor o De xeito particular

•

Cantos podo levar á vez?

•

Por canto tempo?

•

Se preciso máis tempo, que podo facer?

•

Cómo debo devolver os fondos?

•

Que pasa se perdo ou deterioro un fondo?

2- ¿Coñeces as normas da tua biblioteca? Cita tres. 1............................................................................ 2............................................................................ 3............................................................................

3- ¿Ocúrreseche algunha idea para que funcione mellor a biblioteca da tua escola? Redáctaa nunha folla e bótaa no buzón de suxerencias ou entrégalla á tua profesor/a.

FICHA 13: COÑECER AS FUNCIÓNS DUN BIBLIOTECARIO

Aproveitando a visita á biblioteca pública poderán realizar unha entrevista ao bibliotecario. 1- Pensade por grupos as preguntas que lle imos facer ao bibliotecario. 2- Entre todos preparamos a entrevista de xeito que nela figure unha pregunta de cada grupo e as anotamos no recuadro de preguntas. 3- Un representante de cada grupo pregunta en voz alta ao bibliotecario, anotando as respostas no seu recadro.

PREGUNTAS 1-

RESPOSTAS

FICHA 14: RELACIÓN ENTRE MATERIA E CDU Elaborar unha listaxe por orden alfabética das materias máis recurrentes na búsqueda da información e asocialas cos números da CDU que lle corresponden.

MATERIA

(dase unha fotocopia das etiquetas de 4-5 libros)

CDU

FICHA 15: ORDENACIÓN DOS FONDOS Cumprimentar a ficha por grupos: 1- Anotade ao lado do número as palabras correspondentes que aparecen nos rótulos. 2- Observade os libros que se atopan no estante do número que vos corresponde e escribide de que tratan. 3- Anotade ao lado de cada número de que tratan os libros que atoparon os vosos compañeiros. NÚMERO

PALABRA DO RÓTULO

DE QUÉ TRATAN

FICHA 16: A CDU Observade cada un dos pétalos da flor e indica o número e a cor que correspondería a un libro que trata de…

TEMA Os osos polares O corpo humano Os xogos populares O teatro Os celtas A pintura. Adiviñas Como se enlata o peixe A vida de Xesús de Nazaret Os significados das palabras

NÚMERO

COR

FICHA 17: IDENTIFICAR A SINATURA COMO ELEMENTO PARA ATOPAR OS DOCUMENTOS. Formamos grupos e cada un terá un plano da biblioteca onde terán que indicar a localización dos fondos anotando a CDU no lugar correspondente do plano.

FICHA 18: O CATÁLOGO Utilizar o catálogo para consultas básicas: autores, títulos, materias, coleccións. ACTIVIDADE: 1- Explicación do que é un catálogo e a súa utilidade. 2- Practicar determinadas búsquedas no catálogo establecendo o tipo de consulta que require cada caso. 3- Cumprimentar a seguinte ficha:

Que catálogo consultarías para saber se a biblioteca ten:

Documento a buscar Un CD sobre os inventos A película “O bosque animado” Un conto de Andersen Un libro sobre cabalos Un CD de “el canto del loco” Un libro da colección “O barco de vapor” Unha novela de aventuras. O conto “O coelliño branco”

Autor/a

Títulos

Búsqueda por Materia Coleccións ou temas

FICHA 19: SUMARIO DE DOCUMENTOS IMPRESOS E MENÚS DE DOCUMENTOS ELECTRÓNICOS. ACTIVIDADES: 1- Explicamos en que consiste un sumario, a súa utilidade e onde o podemos atopar. 2- Presentamos os contidos de tres libros distintos, onde apareza o sumario con diferentes nomes, (índice, contido) e en diferentes partes do libro. 3- Realizamos unha consulta nun CD-Rom informativo e establecemos similitudes entre os sumarios anteriores (libros) e a pantalla do menú. Debatimos sobre as aportacións do soporte electrónico. 4- Cubrimos a seguinte ficha:

•

Escribe as palabras coas que se pode denominar un sumario. ……………………………………………………………………………………………

•

Indica se estas frases son verdadeiras (V) ou falsas (F):

 Un sumario é a lista de capítulos dun libro.  Un sumario serve para atopar as ilustracións nun libro.  Se miramos o sumario saberemos onde atopar o que buscamos.

 Se miramos o sumario saberemos se o libro trata do que nos interesa.  Un sumario é unha lista ordenada de palabras.  Se miramos o sumario saberemos quen escribiu un libro.

•

A partir das frases verdadeiras , explica coas túas palabras que é un sumario e para que serve.

…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………

•

Le atentamente este sumario e contesta:

SUMARIO Cómo utilizar este libro…………………………………………………………..…………………8 INTRODUCCIÓN A LOS ESQUELETOS…………………………………………….10 ¿Qué es un esqueleto?.................................................................................12 ¿De qué están hechos los esqueletos?......................................................16 Huesos………………………………………………………………………………………………………….18 Cráneos y sentidos……………………………………………………………………………………22 Dientes y mandíbulas…………………………………………………………………………..…..24 Aparatos bucales………………………………………………………………………………………26

Colmillos y cornamentas……………………………………………………………………….…28 Esqueletos defensivos……………………………………………………………………….……30 Articulaciones y movimientos…………………………………………………………..…..32

a) De qué trata o libro?

............................................................................................................................

b) Cómo se denomina o capítulo onde se explican as articulacións?

………………………………………………………………………………………………………………………..

c) En qué páxina empezarás a buscar información sobre os ósos?

……………………………………………………………………………………………………………………….

FICHA 20: GRÁFICOS, RESUMOS… ACTIVIDADES: Analizar os documentos e detectar as distintas modalidades de presentación da información. (danse 2 fotos con información variada)

FICHA 21: DICIONARIOS, ENCICLOPEDIAS… 1) Na biblioteca, as obras de consulta acostuman estar no número 0 (Obras xerais). Localízaas, obsérvaas e describe o que ves (tamaño, forma, outras observacions, etc.) ..................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 2) Busca nun dicionario as súa propia definición: DICIONARIO .....................................................................................................................

.......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ¿Aprendiches con esta consulta algo que non souberas? .......................................................................................................................................................... ............................................................................... 3) Busca na biblioteca no número 0 (Obras xerais) diferentes tipos de dicionarios e anota os seus títulos: ...................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 4) Une cada situación co tipo de dicionario más útil para resolvela: 1. Atopar información para un traballo 2. Resolver unha dubida ortográfica 3. Comprender unha nota en inglés 4. Buscar unha palabra parecida para non repetir a mesma no texto 5. Buscar unha cita literaria sobre un tema

A)Dicionario bilingüe inglés-español B)Dicionario de lengua C)Dicionario de citas literarias D)Dicionario enciclopédico E)Dicionario de sinónimos

FICHA 22:AS ENCICLOPEDIAS 1- Explicamos como está distribuído o índice alfabético nos distintos tomos dunha enciclopedia que haxa na biblioteca. En que volume podemos atopar as seguintes palabras?

PALABRA Nave Diñeiro

VOLUME

Imaxe Castro Mariñeiro 2- Comparamos as informacións obtidas nunha busca no diccionario e na enciclopedia. Marca no seguinte cadro a que se atribuen as seguintes características: Diccionario

Enciclopedia

As palabras están ordenadas alfabéticamente Explica o significado das palabras nunha ou máis linguas. Inclúe información complementaria sobres as palabras. Contén só palabras comúns. Contén nomes de personaxes, lugares, países… Soe presentarse nun só volume. Soe presentarse en máis dun volume.

3- Que tipo de libro consultarías para saber…?

Dicionario Que significa a palabra trisquel? As obras de Luis Seoane. Cómo se dice en inglés “camiseta”? En qué ano naceu Rosalía de Castro? Se a palabra “bó” é un adxetivo. Cantos habitantes ten cada provincia galega?

Enciclopedia

A historia da bicicleta. 4- Ás veces resulta difícil atopar algúns termos nas enciclopedias, para ter éxito na busca segue estas recomendacións: a) Non teñas en conta os artigos, busca os substantivos. b) Aínda que hai excepcións, na maioría dos casos non busques os nomes propios das persoas, busca polo apelido. c) Se non atopas nada pola primeira palabra, busca pola segunda e así sucesivamente.

Proba a buscar estos termos na enciclopedia e indica en que forma os atopache: Busco

Atopo

Cabo Fisterra Leonardo da Vinci Estados Unidos de América Alfonso X “El Sabio” O cadro de “Las Meninas” Michael Jackson Polo Norte

FICHA 23: PARTES FÍSICAS DUN LIBRO UN LIBRO POR FORA Se te fixas no exterior dun libro podes distinguir tres partes, que son diferentes pero complementarias: o lombo, as tapas ou portada e a contraportada. O lombo e a portada conten os datos básicos para identificar ese libro: O autor é a persoa que escribe o texto.

O título é a palabra ou frase que o autor elixe para identificaro libro. O título danos unha primeira idea, ainda pouco precisa, sobre o seu contenido. A editorial é a empresa que se encarga de publicar o libro. A colección á que pertence.A colección éun conxunto de obras independientes relacionadas entre sí por un título de colección común, unha numeración sucesiva e algunhas características de formato. Un libro pode pertencer ou non a unha colección. A contraportada acostuma ofrecer un pequeno resumo do contido do libro, que nos da unha primeira idea sobre o mesmo e nos permite apreciar se nos interesa ou non. 1- Observa un libro que teñas a man e localiza a portada, o lombo e a contraportada. Copia os datos que aparecen no lombo e na portada. LOMBO....................................................................................................................................... PORTADA ............................................................................................................................. 2- Le o texto da CONTRAPORTADA. ¿De qué trata ese libro? ..................................................................................................................................................

FICHA 24: PARTES FÍSICAS DUN LIBRO UN LIBRO POR DENTRO No interior do libro está a portada, na que se repiten os datos da portada e se engaden outros como o ilustrador ou o traductor, por exemplo. Os datos da portada son máis completos que os da portada. Na parte posterior da portada, chamada

contraportada, acostuma aparecer o ano e o lugar de publicación, o número da edición, etc. Ademáis, no interior do libro atopamos o sumario o índice xeral, o índice alfabético, a introdución, o texto do libro e a conclusión. ACTIVIDADES: 1- Empregando o mesmo libro dos exercicios 1 e 2, anota os datos que aparecen na portada e non aparecen na portada: ……………………………………………………………………………........................................................................... ………………………………………………………………………………......................................................................... 2- Consulta a contraportada e anota os seguintes datos: Ano de publicación .................................... Lugar de publicación ................................. Número de edición ...................................

3- Revisa varios libros e localiza os seguintes elementos: Sumario ou índice xeral Índice alfabético Introdución

Texto do libro Conclusión

4- Como xa vimos,a portada e a contraportada están no exterior do libro e os seus datos se complementan. A continuación reprodúcense as portadas e contraportadas de dous libros. Emparéllaas. PORTADAS

CONTRAPORTADAS

CEIP BALAIDOS. R/ Pablo Iglesias, 1. VIGO orecunchodexoan.blogspot.com OBXECTIVOS

1- Reforzar o concepto de biblioteca como recurso de información e ocio. 2- Buscar información na biblioteca.

o Coñecer o sistema de organización da nosa biblioteca o Comprender o sistema de ordenación de documentos segundo a CDU. o Localizar, seguindo a CDU, diferentes materiais na biblioteca. 3- Localizar a información nos documentos. o Distinguir as obras de consulta ou de referencia do resto dos libros informativos. o Coñecer os distintos tipos de obras de refrencia ou consulta: diferentes tipos de diccionarios e enciclopedias, atlas, anuarios, biografías, obras informativas periódicas (periódicos, revistas), obras audivisuais (CDRoms, DVDs). o Considerar os dossieres de prensa como unha fonte de información de actualidade. o Coñecer os recursos de organización e presentación dos coñecementos dun libro informativo: índices ou sumarios, bibliografías, glosarios, cronoloxías, notas a pé de páxina, esquemas, sinopses, imaxes, pés de imaxe, prefacios, introduccións, prólogos, etc. o Coñecer as estratexias básicas dos sistemas de busca nos buscadores de internet, o seu uso e os seus elementos de conexión.

4- Coñecer e utilizar axeitadamente as distintas formas de información. o Avaliar a idoneidade da fonte de información en función do que se investiga. o Contrastar a información obtida en diferentes fontes. o Desenvolver o sentido crítico ante a información. 5- Citar as fontes utilizadas na base documental. 6- Coñecer o proceso de fabricación dun libro e as súas partes. 7- Empregar autónomamente o sistema de empréstito da biblioteca. 8- Desenvolver o gusto pola lectura.

9- Respectar as normas de comportamento e de uso establecidas para a biblioteca.

ACTIVIDADES: 1- Charlas e conferencias a cargo de profesionais do libro (escritores, ilustradores, bibliotecarios…) Estas actividades requiren unha preparación previa co alumnado. 2- Comprender o sistema de ordenación de documentos segundo a CDU. Nunha biblioteca os documentos se agrupan en 10 apartados como aparece indicado na margarida de colores. Cada un dos dez apartados subdivídese á súa vez noutros dez e así sucesivamente. canto máis se subdivide, máis concreto é o tema. 3- Obras de referencia ou consulta: periódicos. 4- Realizar buscas en internet a través dun buscador, comparando a diferencia no número de resultados obtidos segundo se utilicen termos amplos ou máis concretos. 5- Coñecer a organización e a estructura dos libros informativos e a función dos seus elementos: contracuberta, bibliografías, glosarios, liñas de tempo… 6- Identificar nun conxunto de libros: esquemas, glosario, recadro, gráficos, citas, notas ao pé de páxina… 7- Realizar buscas guiadas de documentos ou datos relacionados cun tema de traballo. Comentar entre todos a utilidade das fontes electrónicas para determinadas buscas que requiran actualización de datos, acceso remoto ás fontes… 8- Cando realizamos un traballo e utilizamos documentos para informarnos, debemos indicalos. Para eso escribimos a “cita bibliográfica”. Estas atópanse ao final de moitos libros. Para que saibas confeccionalas propoñemos o seguinte modelo: APELIDOS, nome, título. Lugar de edición: Editorial, ano (colección).

Exemplo: SILVAR, Calros. Orixe e evolución II.Vigo. A Nosa Terra. 1995.( A Nosa Natureza).

FICHA 1: A CDU En qué número da clasificación decimal universal ( CDU ) buscarías…? TÍTULO DOS LIBROS Os planetas As ciencias O sistema solar Animais en peligro A flora do complexo dunar Electricidade e magnetismo Experimentos químicos Climas da terra A xoaniña Coidemos o planeta Xogos matemáticos Os volcáns A desaparición dos dinosauros Virus e bacterias O millo

Xogos de mesa Deportes Animais salvaxes Accidentes xeográficos

CDU 52

DENOMINACIÓN DO GRUPO astronomía

FICHA 2: O XORNAL Mira un xornal e atopa todos os elementos que se citaron anteriormente. Emprega o sumario do xornal, buscando as secciones ou novas que inclúe. Le varios titulares. Recorta un artigo do xornal, pégao nunha folla e sinala o titular, a entradilla e o texto do mesmo. Léo. Propúxose no colexio a realización dun xornal mural, no que se exporía nun taboleiro unha seleción de noticias recortadas da prensa. Mira as seccións dun xornal impreso e pensa qué seccións proporías para ese xornal mural. ....................................................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

FICHA 3: FICHA DUN LIBRO Realizar correctamente a ficha dun libro (escolle o libro libremente) Lé atentamente e responde a estas preguntas: Cal é o título do libro?.............................................................................................. Quén é o autor/a?.................................................................................................... Onde se publicou?.................................................................................................... Cal é a editorial?...................................................................................................... En qué ano se publicou?......................................................................................... En qué idioma está escrito?.................................................................................... Cantas páxinas ten?................................................................................................

Fíxate na sinatura (clasificación). Indícanos o lugar da biblioteca no que está situado o libro……………………………………………………………… En qué parte da biblioteca se atopa o libro?............................................................. En qué número da clasificación?................................................................................

Deste xeito podemos buscar fondos en calquera biblioteca

FICHA 4: SINATURAS DUN LIBRO 1- Escribe en maiúscula as tres primeiras letras do apelido de cada un dos autores seguintes: Elvira Lindo .................................................. Pilar Mateos ................................................. Roald Dahl ................................................... Alejandra Vallejo-Nájera ........................... Joan Manuel Gisbert .................................. Alfredo Gómez Cerdá .............................. Astrid Lindgren ...........................................

2- Escribe en minúscula as tres primeiras letras de cada título sin ter en conta os artigos. La historia de los grandes inventos ............

O ciclismo ...................................................... Días de Reyes Magos ................................... Perro ladrador, poco mordedor ................... O mundo de Sofía ........................................

Los espejos venecianos ................................ A tenda das palabras ............................ Al borde del Nilo, los egipcios ..................... Morfeo Padilla, soñador de sueños ajenos .. Rebeldes ........................................................

3- Mira estes exemplos que corresponden ás obras Desertos, escrita por Nicola Davies e As rúas de Vigo escrita por Lalo Vázquez Xil. Os textos que aparecen a continuación están sin terminar. Complétaos: 91

DAV

VAZ

des

rua

 Desertos, de Nicola Davies DAV son as tres primeiras letras do apelido de ................................................. des son as tres primeiras letras do .............................., que é a primeira palabra do título ...................................................................................... O número 91 corresponde ao siguiente tema: ...................................................  As rúas de Vigo, de Lalo Vázquez Xil VAZ son as tres primeiras letras do apelido de ................................................. rua son as tres primeiras letras de ............................, que é a primeira palabra do título ......................................................................................................., sin contar o artigo. O número 95 corresponde ao seguinte tema: ....................................................

4- Une as seguintes signaturas co libro que correspondan:

5- Neste andel hai algúns libros mal colocados. Fíxate nas signaturas e sinala en vermello cales son:

6- Atreveríaste a completar as signaturas dos seguintes libros? Para facilitarche a tarefa, indicamos o número da CDU de cada un:

A conquista do aire. María Martinell. 62...................... Peces de acuario. David Ford. 59 ....................................... Los balleneros. Pedro Quesada. 62 .................................... Camuflaxe animal. Anita Ganeri. 59 ...................................... El cielo y el espacio. Pierre Kohler. 52 .................................. Cruz Roja y Media Luna Roja. Michel Pollard. 06 ............. Enviado especial ao Polo Sur. Luis Pancorbo. 07 ..................

7- Numera os seguintes títulos pensando na orde en que estarían colocados no andel: ..... Peces, de Alwyne Wheeler ..... Asombrosos peces, de Mary Ling ..... Peces de acuario, de David Ford

..... El mundo misterioso de los peces, de Efrén Quintanilla ..... Riberas marinas, de Sue Swallow ..... Tiburones, de Jane Walker ..... La vida de los peces, de Maurice Burton ..... El pez, de Sabine Krawczyck

FICHA 5: O GRAN CONCURSO DA CDU O gran concurso da CDU A clase divídese en grupos. Cada grupo numérase e comenza a buscar as solucións empezando pola proba que ten o mesmo número que o seu grupo. Só poden utilizar a margarida da CDU, un lápis e unha folla para anotar. Pode moverse por toda a biblioteca. Todas as probas as ten que realizar en silencio. As probas que esixan atopar un libro terán que ser presentadas ao profesor/a para que logo as valide. As de escribir, corríxense ao final. Ao final obterá tantos puntos como probas superadas. O grupo que máis puntos obteña recibirá un agasallo.

PROBAS 1. Qué número corresponde, na CDU, aos cómics? 2. Atopade un libro sobre ordenadores. 3. Os libros que están na cor marrón, de qué tema tratan? 4.Atopade un libro que trate soamente de animais submariños. 5. Traede unha biografía.

6. Escribide título, autor e signatura dun libro que trate de artesáns. 7. Traede un libro sobre astronomía. 8. Amosádeme fotografías de deportes. 9. Na biblioteca hai trasnos, fadas…pero, en qué libros que non sexan de narracións se esconden? 10. Busca un poema, escribe o seu título, así como o título do libro no que o atopache, o autor e a editorial. 11. En qué número da CDU estarán os libros de traballos manuais con papel? 12. Hai libros que proporcionan datos sobre países mediante mapas. En qué número da CDU están clasificados? 13. Para uns o amarelo é a cor do sol; para outros a dos limóns. Pero para a nosa biblioteca… de qué materia se trata? 14. Dónde atoparías un libro que tratase o tema das partes da gaita? Poderías decirme o título? 15. En qué andel está colocada a obra “A frauta máxica” de Mozart? 15. Busca na CDU o número que clasifica as poesías. Escríbeo. Localiza un e escribe título, autor e editorial. 16. Busca un DVD sobre Marco Polo. Escribe o seu título. Escribe a CDU e o nº de rexistro. 17. ¿Qué número da CDU clasifica o cine? Escríbeo. Busca un vídeo que o teña a mesma CDU e escribe o título. Correxide e sumade os vosos puntos. ¡Noraboa!

FICHA 6: DICIONARIOS 1- Na biblioteca, as obras de consulta están no número 0 (Obras xerais). Localízaas, obsérvaas e describe o que ves (tamaño, forma, outras observacións, etc.) 1...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 2- Busca nun dicionario a súa propia definición: DICIONARIO ..................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3- Aprendiches con esta consulta algo que non souberas? ...................................................................................................................................................... ……………………………………………………………………............................................................................... 4- Busca na biblioteca, no número 0 (Obras xerais) diferentes tipos de dicionarios e anota os seus títulos:

FICHA 7. DICIONARIOS 5- Une cada situación co tipo de dicionario máis útil para resolvela:

1. Atopar información para un traballo 2. Resolver una dúbida ortográfica 3. Comprender unha nota en inglés 4. Buscar una palabra parecida para non repetir a mesma no texto 5. Buscar unha cita literaria sobre un tema

A)Dicionario bilingüe inglés-español B)Dicionario de lingua C )Dicionario de citas literarias D)Dicionario enciclopédico E)Dicionario de sinónimos

6- Colle un dicionario de lingua e busca os términos da lista seguinte. Para elo, fai primeiro o percorrido horizontal pola parte superior, lendo as palabras-guía e ,cando chegues á páxina correspondente, fai o percorrido vertical. Anota as palabras guía que aparecen na parte superior das páxinas donde atopes cada término: Pavesa.............................................................. Quicio ............................................................. Ultraísmo .......................................................

Escorzo........................................................... Ralentí............................................................. Zapapico......................................................... Arteria ............................................................

FICHA 8: DICIONARIOS 7- Nesta lista colocáronse algunhas entradas que nunca atoparías nesa forma nun dicionario. Sinala cáles son e anota ao lado cómo aparecerían: Bailando Si Sorisa Si Casco Si Emisario Si Comeu Si Lebres Si Gusto Si Pluvioso Si Empaquetará Si Indoeuropeo Si Picantes Si

Non Non Non Non Non Non Non Non Non Non Non

8- Consulta a lista de abreviaturas dun dicionario e intenta traducir as seguintes: adj. ................................................................. Ant. ................................................................ art. ................................................................. conj. ...............................................................

f.pl. ................................................................. fig. ................................................................... prep. .............................................................. pron. .............................................................. tb. ................................................................... tr. .................................................................... v.tb. ................................................................

FICHA 9: DICIONARIOS

9- A continuación aparecen as pezas dun artigo de dicionario. O teu traballo é moi doado. Tes que recompoñelo e deixalo tal como ti cres que aparecería publicado. Aconsellámosche que empeces por numerar cada peza. 1. Froita con óso, esférica e amarela, de polpa xugosa e saborosa. SIN. Durazno (Amér.) Melocotón FAM. Melocotonar, melocotonero. s.m. 2. Melocotonero ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................

FICHA 10: ENCICLOPEDIAS:

1- ¿Qué enciclopedias hai na biblioteca? Busca no número 0 (Obras xerais) e copia varios títulos de enciclopedia. Entre paréntese anota se son xerais ou especializadas nun tema e se son alfabéticas ou temáticas:

..................................................................................................................................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2- Busca nun dicionario a definición de enciclopedia e cópiaa:

..................................................................................................................................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3- Localiza nunha enciclopedia alfabética un artigo sobre as enciclopedias e léo. Aprendiches algo que non souberas?

..................................................................................................................................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

FICHA 11: ENCICLOPEDIAS

4- Cando consultas unha enciclopedia, debes elexir e o volume correcto. A continuación aparece a lista dos volumes dunha enciclopedia alfabética e a dos volumes dunha enciclopedia temática. Completa o cadro co número do volumen de cada enciclopedia na que atoparías información sobre cada un dos temas que che propoñemos. Enciclopedia alfabética 1. A-BAPTI 2. BAQ-CLIM 3. CLIN-DUBY 4. DUCA-FRAZ 5. FRE-INF 6. ING-MARTH 7. MARTÍ-OZU 8. P-REMA 9. REMB-TALL 10.TAM-ZYW Enciclopedia temática

1. La vida animal (Zoología) 2. Astronomía 3. Filosofía y religión 4. Historia universal 5. Geografía universal 6. Física y Química 7. Literatura universal 8. La vida de las plantas (Botánica) 9. Los números y el espacio (Matemáticas) 10. Bellas artes 11. Medicina 12. Juegos, entretenimientos y deportes

Tema de investigación

Volume da enciclopedia alfabética

Volume da enciclopedia temática

Gaudí y su obra Números primos Los fenicios Los baobabs Las constelaciones Islandia El ajedrez Los antibióticos El budismo 5- Vamos a facer un xogo coas enciclopedias alfabéticas. Formade grupos de catro, elexide unha enciclopedia alfabética por grupo e levade os volumes á mesa.

O primeiro xogador di un tema e os demáis teñen que adiviñar en qué volume se atopa ese tema. O primeiro que acerte propón o tema seguinte e así sucesivamente. Despois, pódese repetir o mesmo xogo coas enciclopedias temáticas. 6- Completa a frase seguinte: As enciclopedias ........................... presentan a información ordenada alfabéticamente e .................................................................as enciclopedias temáticas presentan a información ordenada por ..................................

FICHA 12: DICIONARIO-ENCICLOPEDIA

1- Le este artigo dun dicionario enciclopédico sobre un animal e rodea en cor azul a parte correspondente ao dicionario e en cor vermello a parte enciclopédica: GLOTÓN,NA adj. y n. (lat.. gluttonem). Que come con exceso y con avidez: Se habló poco en la mesa y de este poco la mayor parte fue [...para decir injurias al glotón. (J.M. de Pereda). N.m. Mam.. Carnívoro propio de las zonas frías forestales nórdicas. (Especie Gulo gulo; familia mustélidos) [V. parte encicl. - ENCICL. Mam. El glotón es un animal robusto que alcanza 1 m de longitud. Su cola, de unos 15 cm. es espesa; sus patas son altas, de cinco dedos (plantígrado en las patas delanteras y semiplantígrado en las traseras). Habita en los bosques de pinos

y es de régimen omnívoro. Su piel, de color marrón oscuro con bandas claras, lustrosa, tupida, muy pesada y sólida, se emplea para la confección de capotes de deporte y tapices.

(Nueva Enciclopedia Larousse)

FICHA 13: ENCICLOPEDIAS Completa o siguiente crucigrama sobre Hans Christian Andersen coa axuda dunha ou varias enciclopedias.

HORIZONTAIS

1. País donde naceu Andersen. 2. Animal protagonista dun dos seus contos. 3. Película de Walt Disney baseada nun dos seus contos. 4. Un dos xéneros literarios que cultivou Andersen, ademáis dos contos. 5.Cidade dónde traballou.

VERTICAIS 6. Profesión do seu pai. 7. Qué profesión lle houbera gustado ter a Andersen. 8. Cidade dónde naceu. 9. O seu nome en español.

FICHA 14: A TER EN CONTA ANTES DE BUSCAR INFORMACIÓN NUNHA ENCICLOPEDIA:

FICHA 15: LIÑAS DO TEMPO

En moitos libros aparecen nas súas últimas páxinas o que chamamos unha cronoloxía ou “liña do tempo”. Esto consiste en representar, normalmente nunha liña continua, o paso do tempo, onde se sinalan as datas dos acontecementos máis importantes en relación a algún tema en concreto. Observa atentamente esta liña do tempo:

A qué corresponde esta liña do tempo?............................................................................. En qué momento comenza?.............................................................................................. Sinala algunha época destacada e indica o seu tempo…………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………..

FICHA 16: A CONTRAPORTADA

A parte posterior dun libro, chamada contacuberta, tamén nos aporta información.

Indica a información que nos aporta esta contracuberta sobre: O autor/a........................................................................................................................ O contido do libro……………………………………………………………………………………………………….. Cal é a editorial?................................................................................................................. FICHA 17: O ÍNDICE

Ao principio ou ao final do libro aparece un listado dos contidos do mesmo e a páxina onde aparece cada un. Este é o índice. A continuación presentamos un exemplo dun índice de contidos organizado por materias. ÍNDICE DETALLADO POR MATERIAS

1- Cómo está ordenada a lista?.................................................................................. …………………………………………………………………………………………………………………………. 2- En qué páxinas atoparías información sobre cine?.................................. …………………………………………………………………………………………………………………………. 3- Qué páxinas consultarías para facer un traballo sobre as partes da árbore?........... ......................................................................................................................................

FICHA 18: O ÍNDICE DE TEMAS Aquí temos outro tipo de índice, é un índice de temas por orden alfabética, onde aparecen as palabras clave dos contidos.

FICHA 19: ÍNDICE POR CAPÍTULOS Hai outros índices que veñen por capítulos e nalgúns cando buscamos un término non nos indica a páxina senón que nos remite a outro termo (“véxase”).

Ordena axeitadamente os pasos que debes seguir para consultar un índice: a) Anotar as páxinas onde se atope a información do libro. b) Consultar o sumario para saber a páxina onde se atopa o índice. c) Buscar no índice o termo que nos interesa. d) Atopar na páxina o termo que estamos buscando. e) Buscar a páxina á que nos remite ao índice. 1-………………………………………………………………………………………………………………… 2-……………………………………………………………………………………………………………….. 3-…………………………………………………………………………………………………………………

4-…………………………………………………………………………………………………………………

5-……………………………………………………………………………………………………………………

4- En resumo, un índice serve para …………. Marca as respostas correctas:

•

Atopar as páxinas que tratan sobre un aspecto concreto.

•

Saber cantas páxinas ten un libro.

•

Saber o título do libro.

•

Saber cantas palabras ten un libro.

•

Atopar máis rápido unha información concreta.

FICHA 20: DOCUMENTOS ELECTRÓNICOS 1- Colle un CD da biblioteca e completa os seguintes datos consultando a carátula: Título ............................................................. Autor ............................................................ Editorial ........................................................ Ano de publicación .................................... Ordenador necesario para lelo .......... Lendo a carátula di de qué trata .......

2- Traduce o significado dos seguintes iconos:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3- Consulta ese CD no ordenador e comproba si a información que ofrece a carátula é suficiente para coñecer o contido do mesmo. Escribe o que observaches e a túa opinión.

FICHA 21: PÁXINAS WEB As páxinas web Unha páxina web é un arquivo informático que inclue texto nun formato especial para a sua difusión pola rede Internet e que tamén pode conter gráficos, imaxe, son e vídeo. A palabra web é inglesa e significa “tela de araña”, imaxe que ilustra a idea de moitas páxinas relacionadas entre sí polas redes informáticas. As páxinas web non están numeradas e, a pesares do seu nome, non corresponden ao tamaño dunha páxina de libro senón que poden ser moito máis longas. Non se poden follear, senón que se len desplazando o texto hacia abaixo ou hacia arriba. Algúns elementos que atopamos en todas elas son:

URL: Direción da páxina. Encabezamento: inclúe o título da páxina. Este título axúdache a saber dónde estás e a orientarte. Corpo: contén o texto, ilustracións, etc. Pe: cando existe suele conter datos relativos ao responsable da páxina, a última data de actualización, a dirección de correo electrónico, etc. Enlaces ou hipervínculos: son palabras o imaxes subliñadas e en cor, que relacionan unhas páxinas con outras. Ao pasar por encima co punteiro do ratón aparece unha man. Ao pulsar sobre un enlace, o navegador busca automáticamente a páxina a que se refiere ese hipervínculo e ábrea na túa pantalla. Marcos: Algunhas páxinas web están divididas en varios espacios chamados marcos, que presentan informacións independientes polas que podemos desplazarnos. E na seguinte páxina web sinala o título, o responsable da páxina, a URL, o corpo e algún enlace.

FICHA 22: PERIÓDICO IMPRESO E ELECTRÓNICO Compara as versións impresa e electrónica dun periódico. Colle o exemplar dun periódico e entra en Internet na versión electrónica dese mesmo periódico e desa mesma data. Fíxate nos seguintes detalles: A noticia principal é a mesma?

Non

As noticias secundarias son as mesmas?

Non

Coincide o sumario en ambas versións?

Non

A qué hora se actualizou por última vez a versión electrónica? ............................. Hai algunha noticia de última hora que apareza na versión electrónica e que non aparecía na versión impresa? Si Non

Cal? ..................................................................................................................................... Cal das dúas versións che parece que se le mellor? ............................................ Cal che parece que ofrece máis posibilidades e servizos? ......................................

FICHA 23: VENTAXAS E INCONVINTES DOS DOCUMENTOS IMPRESOS FRENTE AOS ELECTRÓNICOS Le as seguintes opinións sobre as ventaxas e inconvintes dos documentos impresos frente aos documentos electrónicos. Despois, debate cos teus compañeiros sobre o mesmo tema: 1- Eu creo que os libros son máis prácticos porque os podes ler en calquera sitio, sin necesidade de utilizar ningún aparato. 2- Pues eu prefiro ler documentos electrónicos porque inclúen son e animacións. Parécense á tele. 3- A min paréceme que depende do que precises en cada momento e do lugar donde te atopes. Unhas veces será preferible utilizar un libro e outras será mellor utilizar un documento de Internet. Cada un ten as súas ventaxas.

FICHA 24: TIPOS DE DOCUMENTOS Completa este esquema sobre os diferentes tipos de documentos que estudiache nesta unidade.

Solución ao esquema da ficha 24 (só para uso do profesorado).

BIBLIOGRAFÍA:

 La formación de usuarios y el uso de la información. Colegio Público de Falces. Navarra.  La formación de ususarios. Mª Jesús Illescas.  Formación de ususarios. Mónica Baró.  Formación de usuarios. Ana Nébreda. Colegio Público Gabriel y Galán. Cáceres .  Programa de Formación de usuarios de: ♦ CEIP Aguiño. Ribeira ♦ CEIP Víctor Saenz. Mazaricos. ♦ CEIP Louro. Muros. ♦ CEIP Mestres Goldar. Vigo.