Bouwen aan de Zorg 06 2016

BOUWEN AAN DE ZORG

2016 • jaargang 16

www.bouwenaandezorg.eu

6

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

In beton gegoten flexibiliteit

Zeewolde is klaar voor de toekomst

Grondig denkwerk in Zaventem

Bakermaat IJsselheem is gereed

In deze ruimtes bepalen specialisten het succes

We hebben de kennis, de ideeĂŤn, de materialen...

CCG Holding bestaat uit een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs en geclassificeerde ruimtes en algemene bouw, met een focus op de zorg, farma en biotech-markt.

Alle bedrijven werken autonoom maar zullen daar waar mogelijk hun gezamenlijke kennis en vaardigheden voor uw project inzetten.

gebe-bouw.nl

gebe-interieur.nl

cleanroomcg.com

rfc-products.nl

rooms-for-care.nl

ccg-belgium.be

Decubituspreventie is meer dan het inzetten van het juiste matras.

Beheer Reiniging en desinfectie Klinische ondersteuning

Breed portfolio Huren op maat 24/7 ondersteuning

wissner-bosserhoff Belgium bvba / sprl

wissner-bosserhoff Nederland B.V.

Bedrijvenlaan 1 | B-2800 Mechelen, Belgium Tel.: +32 (0)15 21 08 41 | Fax: +32 (0)15 29 14 64 E-mail: info@wi-bo.be | www.wi-bo.be

Amstelwijckweg 2 | NL-3316BB Dordrecht, Netherlands Tel.: +31 (0) 786521850 | Fax: +31 (0) 786521855 E-Mail: sales@wi-bo.eu | www.wi-bo.nl

EDITIE

6

VOORWOORD ‘Zorg voor de toekomst’ Op maandag 20 februari staat het Grote Zorgdebat ‘Zorg voor de toekomst’ gepland. Tijdens dit debat – dat wordt georganiseerd door ActiZ, ANBO, Federatie Medisch Specialisten, GGD-GHOR Nederland, GGZ Nederland, Ieder(in), KBO-PCOB, KNGF, KNMG, KNMP, KNMT, KNOV, LAD, LHV, LPGGZ, NFU, NVVP, NVZ, Patiëntenfederatie Nederland, SGF, VGN, Voedingscentrum, V&VN en Zorgverzekeraars Nederland – komen Tweede Kamerleden, patiëntenorganisaties en brancheorganisaties samen in Congrescentrum NBC te Nieuwegein om te debatteren over goede, toegankelijke en betaalbare zorg in de toekomst. De politiek wordt uitgedaagd aan te geven wát de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn in het toekomstige zorgstelsel. Onder andere met betrekking tot de ouderenzorg, dat niet meer op de huidige voet kan doorgaan.

Daarover zijn ook de specialisten die in deze Bouwen aan de Zorg editie aan bod komen, het eens.

Zoals Gerrit Bakker, algemeen directeur van CCG Holding bv, die verwacht dat het langer thuis wonen zijn langste tijd heeft gehad. “De afgelopen weken stonden de media er nog vol mee: ziekenhuizen nemen regelmatig 65-plussers op, zonder dat hiervoor een medische reden is. Omdat er bij de ouderen onvoldoende zorg aanwezig is en omdat de drempel om naar een verpleeghuis te kunnen, te ver is verhoogd. In het oosten van het land is voldoende ruimte om de woningen van de ouderen ‘levensloopbestendig’ te maken. Maar omdat hun kinderen veelal in het westen wonen, is er niemand die de benodigde dagelijkse zorg op zich kan nemen. En in het westen ontbreekt het aan ruimte om een goede zorgkamer te maken. Ik verwacht daarom dat er steeds meer grote zorgverpleeginstellingen komen, die hierop inspelen.” Voor de markt liggen hier grote kansen, verwacht hij. ActiZ-bestuursvoorzitter Guus van Montfort is het met hem eens. In zijn betoog verderop in deze uitgave, pleit hij voor een ‘op maat gesneden aanbod’, dat inspeelt op maatschappelijke ontwikkelingen als vergrijzing en individualisering en de opkomst van digitale zorgverlening.

Zoals u van ons gewend bent, hebben we ook voor de laatste uitgave van 2016 weer een reeks prachtige projecten voor u verzameld. Zoals de nieuwbouw van woonzorgcentrum De Gerstjens in Erembodegem, nabij Aalst, waar net geen honderd bewoners genieten van hun oude dag, in een open thuis. En het nieuwe Margaretha: een grootschalig woonzorgcomplex midden in het centrum van de Hanzestad, waar comfort, ontspanning en optimale zorg op maat worden gecombineerd.

Daarnaast vindt u in deze uitgave een uitgebreide ziekenhuisspecial, waarin we een groot aantal sprekende Nederlandse en Belgische ziekenhuisprojecten hebben gebundeld.

Namens het volledige team van Bouwen aan de Zorg wens ik u veel leesplezier, een prachtige jaarwisseling en een goed en gezond 2017!

Lieke van Zuilekom

BOUWEN AAN DE ZORG Onafhankelijk VAKTIJDSCHRIFT & WEBSITE over de bouw en ontwikkeling in de zorg voor de Benelux

www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 16, nummer 6, 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6, 6002 ED Weert Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Domein De Herten, Hertsbergsestraat 4, B-8020 Oostkamp Postbus 85, B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

8

28

EINDREDACTIE Lieke van Zuilekom REDACTIETEAM Rob Buchholz, Henk Geist, Michel Van den Heede, Lilian Heijmans , Tim Janssens, Max de Krijger, Koen Mortelmans, Jeroen Schreurs, Bram Souffreau, Irene Teunissen, Bart Vancauwenberghe, Jan-Kees Verschuure, Margot Visser, Willem de Volder, BLADMANAGER Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl SECRETARIAAT Manuela Depenbrock, Sandra Reijnders ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 50 36 81 70 FOTOGRAFIE Tim Janssens, Koen Mortelmans, Marc Sourbron, Jan Kees Verschuure ABONNEMENTSPRIJS € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert

GUUS VAN MONTFORT: ‘TOENAME EIGEN REGIE VRAAGT OM DIVERSER WOON-ZORGAANBOD’ ActiZ, de branchevereniging voor werkgevers in de zorg, vertegenwoordigt een kleine vierhonderd organisaties.

Die leveren zorg aan in totaal twee miljoen cliënten.

Vanuit deze verantwoordelijkheid hebben zorgondernemers een belangrijke rol in het transformeren van de zorghuisvesting.

GEÏNTEGREERDE ZORG OP ÉÉN LOCATIE Het Bravis ziekenhuis is op locatie Roosendaal een nieuw Oncologie Centrum rijker. Alle bij oncologie betrokken specialismen zijn in dit moderne gebouw samengebracht. Het centrum ligt pal naast het Zuidwest Radiotherapeutisch Instituut (ZRTI), waarmee nauw wordt samengewerkt. Hierdoor kunnen patiënten voortaan zowel hun chemotherapie als hun radiotherapie op één locatie krijgen

OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen.

VORMGEVING E studio@louwersuitgevers.nl DRUKWERK Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

16 24

‘HART’ KLOPT IN NIEUW GEOPEND CATHARINA HARTEN VAATCENTRUM Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven heeft eind november samen met Piet Batenburg, voorzitter Raad van Bestuur van het Catharina Ziekenhuis, het nieuwe Catharina Hart- en vaatcentrum geopend.

36

INHOUD De Gerstjens geeft bewoners thuisgevoel.................................................................................... 8 Bakermat IJsselheem is klaar voor de toekomst................................................................. 12 Grondig denkwerk om geschiktste oplossingen te vinden..................................... 18

Ziekenhuisspecial inleiding..................................................................................................................... 22 ‘In beton gegoten flexibiliteit’ basiskwaliteit nieuwbouw Erasmus MC...... 28 Ontwerpen met respect voor de menselijke maat.......................................................... 33

51

76

Rubber vloerbedekking: bij uitstek geschikt voor ziekenhuizen.......................... 34 Alle lichten op groen voor duurzame samenwerking.................................................. 35 Crowdfunding leidt tot revitalisatie............................................................................................... 38

ZORGHOTEL MET AANPALEND PARK EN HOOG THUISGEHALTE

64

‘In het logistieke ketenproces valt nog veel te verbeteren’...................................... 42 Wereldleider stapt over op Nederlandse technische normen................................ 45 Leveranciers aan ziekenhuizen........................................................................................................... 47

De Bochtlaan in Genk werd lang ontsierd door de voormalige stelplaats van De Lijn. De fraaie gevels van het Hof van Gan vormen dan ook een enorme verbetering ten opzichte van de vroegere situatie. De nieuwe seniorencampus koppelt 149 erkende serviceflats aan een woonzorgcentrum met 41 kamers en mondt aan de achterzijde uit in een gezellige parkomgeving.

One-stop-shopping: nu ook beschikbaar voor de zorg.............................................. 54 Sfinx in Zeewolde is klaar voor de toekomst........................................................................ 56 Onderhoudsspecialist in de zorg...................................................................................................... 62 Column: Eén met de seizoenen........................................................................................................ 75 Optimale hygiëne in toiletten, douches en kleedkamers.......................................... 76

ROBUUST EN DEGELIJK WOONZORGCENTRUM IN AFFLIGEM

De sleutel voor veilig en zorgeloos wonen............................................................................. 78 ‘Dubbele bestemming zorgvastgoed verhoogt waarde fors’................................ 80

Woonzorgcentrum ‘Van Lierde’ in Affligem heeft in het najaar van 2016 de eerste fase van het nieuwbouwproject in gebruik genomen. Tegen de zomer zal het gebouw helemaal afgewerkt zijn en kan Van Lierde 116 kamers aanbieden. .

Among the best seven in the world............................................................................................. 81 Vermaak, verdieping en verbreding voor senioren.......................................................... 82 Zorgflitsen.............................................................................................................................................................. 83

68

Wie doet wat..................................................................................................................................................... 85

COVER

72

BOUWEN AAN DE ZORG

2016 • jaargang 16

www.bouwenaandezorg.eu

6

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

Dit voorjaar leverde zorgorganisatie DSV|verzorgd leven – met vijf eigen locaties in de gemeenten Katwijk en Lisse – de vervangende nieuwbouw op van woon-zorgcentrum Vlietstede in Rijnsburg.

BOUWEN AAN DE ZORG

ECHTE WOONGEBOUWEN, INTRAMURALE ZORG

Een leuke thuis en een huiselijke sfeer in De Gerstjens te Erembodegem is mede mogelijk gemaakt door Ambertree, zij mochten de verschillende leefruimtes inrichten, www.ambertree.be (Beeld Bram Souffreau)

6 In beton gegoten flexibiliteit

Zeewolde is klaar voor de toekomst

Grondig denkwerk in Zaventem

Bakermaat IJsselheem is klaar

Tekst en beeld: Bram Souffreau

De Gerstjens geeft bewoners thuisgevoel Huiselijkheid staat centraal in het gloednieuwe woonzorgcentrum De Gerstjens in Erembodegem, nabij Aalst. Net geen honderd bewoners genieten er van hun oude dag in een open thuis.

“De huiselijke sfeer van De Gerstjens uit zich zowel in het interieur als in de buitengevel van het gebouw”, legt interieurarchitect Christine Proost van het Aalterse architectenbureau Turbozen uit. “Zo vormt de gevel geen saai monotoon geheel, zoals vaak het geval is in grootschalige woonzorgcentra.

In Erembodegem delen verschillende baksteentypes de gevel verticaal op en geven de indruk alsof het woonzorgcentrum uit een aantal rijhuizen bestaat.

De bewoner identificeert zich zo bij vrienden en

8 | BOUWEN AAN DE ZORG

familie ook met een gevel en niet met, bij wijze van spreken, ‘het tiende raampje van rechts te tellen’.”

terras onder te brengen. “We springen zo creatief met de beperkte ruimte om”, klinkt het.

Het woonzorgcentrum bevindt zich in Erembodegem op de kruising van de Jagershoek met de Brusselbaan (N9). De architecten hebben de hoek aangegrepen om in de knik kamers met extra ramen te voorzien.

De stedenbouwkundige voorschriften van stad Aalst om de bovenste bouwlaag in te laten springen, nam Turbozen dan weer te baat om er de ruime suites met

De bovenste verdieping kreeg een stijlvolle zinken gevel afgewerkt met een gedeeltelijk groendak.

De donkergrijze kleur van de zinken volumes zorgt samen met de grote, moderne glaspartijen van de hoofdingang voor een boeiende architecturale spanning met de meer traditionele bakstenen gevels en groene omgeving.

De Gerstjens, Erembodegem

De zit- en eethoeken op elke verdieping stralen een huiselijke sfeer uit.

Van links naar rechts: Katrien Valcke (Care-Ion), Steven De Cock (Care-Ion), Muriëlle De Jonghe (directrice De Gerstjens), Christine Proost (Turbozen Architecten) en zittend Amélie Van Neer (Turbozen Architecten)

De gevel van De Gerstjens combineert een industriële glazen gevel met traditionele baksteengevels.

Gezellig interieur “In het interieur hebben we eveneens diverse accenten gelegd die verwijzen naar gezelligheid, een leuk thuis en een huiselijke sfeer”, legt collega Amélie Van Neer van Turbozen uit. “De bewoners genieten er de service van een hotel, maar in ons ontwerp zorgen we vooral dat ze er zich thuis kunnen voelen”, springt Proost bij. “Elke verdieping baadt in een eigen sfeer. We roepen warmte op met luxueus behangpapier en een thuisgevoel met herkenbare kleuren zoals mosterdgeel, lichtgrijs of antraciet in de gangen. De leefruimtes en de zithoeken op elke verdieping hebben ook elk een aparte aankleding gekregen zodat de bewoners makkelijk weten waar ze zijn.”

Iedere middag ontmoeten buurtbewoners en residenten elkaar in het Grand Café op de gelijkvloerse verdieping.

Turbozen schonk ook veel aandacht aan details zoals tapijten verzonken in de tegels, passende overgordijnen en rails voor het flexibel ophangen van schilderijen en andere kaders. Voor de sfeerverlichting deed het architectenbureau een beroep op een lichtconsulente die een doordacht lichtplan uitwerkte. De vloerbekleding op de afdelingen bestaat uit PVC met een houtdecor. De houtimitatie straalt warmte uit en de PVC-vloer biedt makkelijk onderhoud, een prima akoestiek en een vloer zonder voegen.

Woonzorgcentrum met ruime suites De Gerstjens telt 87 éénpersoonskamers en zes tweepersoonskamers. Op de gelijkvloerse verdieping bevindt zich de beschermde afdeling voor bewoners met dementie. De afdeling beschikt over een eigen tuin, een verdwaallus en de nodige beveiliging. De eerste en tweede verdieping van het gebouw zijn gelijkaardig ingericht. Elk tellen ze 31 kamers. De bovenste verdieping telt zeventien suites.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 9

“De oppervlakte van de kamers varieert van 22 m² tot 44 m²”, geeft directrice Muriëlle De Jonghe aan. “Alle kamers hebben hun eigen badkamer en doorheen het gebouw hebben we een verpleegoproepsysteem geplaatst. We hebben ook heel wat aandacht aan de ergonomie van het meubilair geschonken.” De bewoners kunnen overigens hun kamer zelf inrichten.

Buurtbewoners

De bewoners mogen hun kamer deels zelf inrichten. Ze genieten ook van ergonomisch meubilair en elektronische zorgbedden.

De inkomhal straalt openheid uit, dankzij het vele glas aan zowel de voor- als de achterzijde. Een bewuste keuze. De Gerstjens bouwt hard aan een band met de buurt en de buurtbewoners. “Met succes”, zo zegt De Jonghe. “In het Grand Café op het gelijkvloers ontvangen we elke middag buren en familie en vrienden van de bewoners voor een kwaliteitsvol middagmaal. We organiseren ook regelmatig activiteiten waarop zowel bewoners als niet-bewoners welkom zijn. Zo verliezen onze actieve senioren niet de band met hun oude woonomgeving.”

JAN DE NUL IS KLAAR VOOR DE TOEKOMST Jan De Nul Group is meer dan alleen baggeren. De groep is ook een toonaangevende onderneming in de civiele bouwsector. Daarbij ligt de focus op complexe multidisciplinaire projecten en is de firma een referentie in de zorgsector voor het realiseren en vernieuwen van woon- en zorgcentra, ziekenhuizen en medische opleidingscentra. Het WZC De Gerstjens is een mooi voorbeeld van een dergelijke realisatie. Bovendien heeft Jan De Nul Group de nodige kennis en ervaring in publiek-private-samenwerkingsprojecten (PPS) waarbij de aannemer het project niet alleen bouwt, maar ook mee ontwerpt, financiert en, na oplevering, gedurende een aantal jaren onderhoudt.

www.jandenul.com

Bouwen aan de Zorg_24112016.indd 1

10 | BOUWEN AAN DE ZORG

01/12/2016 11:20:54

De Gerstjens, Erembodegem

Aan de achterkant van het gebouw ligt een wandelpark met petanquebaan voor de bewoners.

door de design & build-aanpak. Het architectenbureau Turbozen uit Aalter en Care-Ion, de uitbaters van De Gerstjens, hebben samen met Jan De Nul het project met een bouwtijd van achttien maanden uitgewerkt.

Zorgcentra zijn voor alle partijen bekend terrein. De oprichters achter Care-Ion hebben ruim vijftien jaar ervaring in de sector. Met het nieuwe bedrijf bouwen ze vijf projecten in en rond Brussel uit. Turbozen heeft zich intussen in de zorg- en de hotelsector gespecialiseerd. Zij zijn overigens een jarenlange vaste partner voor de woonzorgprojecten van de oprichters CareIon. De civiele werkenafdeling van Jan De Nul voert meer en meer projecten in de zorgsector uit.

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Care-Ion, Brussel

ZORGVERLENER WZC De Gerstjens, Aalst (Erembodegem)

ARCHITECT

Turbozen Architecten, Aalter De hoteltouch bij De Gerstjens springt het meest in het oog in de in daglicht badende inkomhal.

In het woonzorgcentrum bevindt zich voorts nog een polyvalente zaal met daglicht op de kelderverdieping. Andere troeven waarmee De Gerstjens graag uitpakt: een kinderhoek, een fitness- annex kinekamer, een snoezelruimte en een tuin met wandelpad en petanquebaan.

Nieuwbouw In september 2016 werd De Gerstjens plechtig geopend. Hoofdaannemer Jan De Nul startte in augustus 2014 met de graafwerken. Het woonzorgcentrum is een klassiek nieuwbouwproject. De ruime expertise van Jan De Nul kwam uitvoerig aan bod

AANNEMER

Jan De Nul, Aalst

BOUWMANAGEMENT Jan De Nul, Aalst

OPROEPSYSTEMEN Televic, Izegem

LOS MEUBILAIR O.A. Ambertree, Antwerpen

BOUWEN AAN DE ZORG | 11

Tekst: Johan Koning Beeld: Laurens Kuipers Architectuurfotografie

Het nieuwe Margaretha:

Bakermat IJsselheem is klaar voor de toekomst Hoe de toekomst van de ouderenzorg er ook uit gaat zien, in Kampen zijn ze er klaar voor. Daar opende Prinses Margriet op vrijdag 2 september het nieuwe Margaretha: een grootschalig woonzorgcomplex, midden in het centrum van de Hanzestad. De bakermat van woonzorgconcern IJsselheem ziet er tiptop uit.

In Kampen is de historie nooit ver weg. De Hanzestad aan de IJssel ademt geschiedenis, maar is tegelijkertijd volop bezig met de toekomst. In woonzorgcomplex Margaretha komen verleden, heden en toekomst mooi bij elkaar. Als we door het grote complex lopen, vinden we talloze elementen terug die door archeologen in de grond zijn gevonden. De tafel in het restaurant, bijvoorbeeld.

Middeleeuwse vuurplaten “Daarin zit een middeleeuwse vuurplaat verwerkt”, vertelt Simon de Jong, projectmanager vastgoed van IJsselheem. Samen met Henk van Dalfzen van

12 | BOUWEN AAN DE ZORG

VDZ64 Projectmanagement uit Genemuiden, die voor opdrachtgever deltaWonen de directievoering van de nieuwbouw deed, kijkt hij trots terug op ruim vier jaar bouwen in hartje Kampen. “Eigenlijk bestaan de plannen voor nieuwbouw al vijftien jaar. Margaretha en het naastgelegen Myosotis stonden toen al op de nominatie om vernieuwd te worden. Maar de plannen moesten telkens bij- en uitgesteld worden.”

Een probleem was bijvoorbeeld de financiering. Die kon IJsselheem niet alleen dragen. Vandaar dat de samenwerking met deltaWonen werd gezocht. Nu is de

Margaretha, Kampen

Simon de Jong.

Hans Koolhof.

corporatie de eigenaar van het pand en IJsselheem huurder. Ook de Stichting de Verenigde Gasthuizen, ooit eigenaar en zorgverlener op deze locatie, werd bij de nieuwbouw betrokken.

Architectuur in context Kwaliteit voert de boventoon in het gebouw. Dat is aan de buitenkant al te zien. De gevels zijn teruggebracht tot de historische rooilijnen, zodat ze direct aan de straat liggen. Ook zijn de gevels in context met de gebouwde omgeving gemaakt. “Daarmee voegen ze zich op een natuurlijke wijze in de oude binnenstad”, vertelt Martin Huiskes, architect bij lksvdd architecten uit Hengelo.

De zorg van deze tijd paste jammer genoeg niet meer in het oude gebouw uit de jaren ’80, al is er nog wel gekeken naar hergebruik. “Iets dat pas dertig jaar oud is, moet je eigenlijk niet afbreken. Maar het was een gebouw dat niet toekomstbestendig was. Qua beeld paste het ook niet in de historische binnenstad van Kampen. Het huidige casco, daarvan ben ik overtuigd, kan wel twee- á driehonderd jaar mee. Je moet nadenken wat je met een gebouw bewerkstelligt. Een gebouw staat er over het algemeen zeker honderd jaar. Dit casco is zo opgezet dat het flexibel inzetbaar is. Nu is het aangepast aan zorg, omdat dat nú gevraagd is. Maar het casco is geschikt voor verschillende functies in de toekomst. Je wilt namelijk niet breken en slopen, zeker niet in historische binnensteden.”

Martin Huiskes.

Fijne referentie “Het is overigens het leukste team geweest waar ik in dertig jaar mee heb samengewerkt”, stelt Huiskes. Daarmee geeft hij onder andere Henk van Dalfzen als directievoerder, Simon de Jong als mede-opdrachtgever én Hans Koolhof (namens bouwer Van Wijnen Deventer BV, dat in de drukste periode zo’n 150 man naar Kampen afvaardigde) een enorm compliment.

Koolhof wil op zijn beurt de architect ook een compliment geven: “Petje af voor ontwerp, kleur- en materiaalkeuzes. Hij had soms met lastige zaken te maken, maar door goed overleg hebben we er echt een mooi project van gemaakt. Wij als Van Wijnen Deventer hebben er een mooie referentie aan overgehouden.”

Zo denkt Van Dalfzen er ook over. Vanaf het vierde kwartaal van 2011 was hij als directievoerder namens deltaWonen betrokken bij het project. “DeltaWonen is de opdrachtgever, IJsselheem de hoofdhuurder. DeltaWonen heeft zelf 37 sociale huurwoningen in het complex zitten, op de derde verdieping zitten nog negentien appartementen van de Verenigde Gasthuizen en IJsselheem heeft 61 appartementen en algemene ruimten. Een opdracht waar kwaliteit en het verbinden van de verschillende partijen belangrijk was. Juist bij dit soort complexe processen is het goed om een ervaren externe partij als VDZ64 Projectmanagement in te schakelen.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 13

Langdurig traject

Duurzame bouw

Het nieuwe Margaretha kwam er niet zonder slag of stoot. “Wij maakten vijftien jaar geleden al eens een plan, maar dat is uiteindelijk niet doorgegaan”, vertelt Huiskes. “Maar nu we dit gebouw uiteindelijk hebben gerealiseerd, kan ik alleen maar zeggen dat het eind goed, al goed is.” De Jong: “Voor ons staat centraal dat mensen zo zelfstandig mogelijk kunnen blijven wonen en daar waar een ondersteuningsbehoefte is, kan die worden ingevuld door IJsselheem of één van de andere organisaties binnen Margaretha.”

Naast de historie heeft men in Kampen de toekomst ook in het vizier.

Margaretha is zo duurzaam mogelijk gebouwd. Koolhof somt een aantal energiezuinige en groene maatregelen op: “Betonkernactivering, warmteen koudeopslag, zonnecellen en een sedumdak, bijvoorbeeld.” De leider van de Deventer vestiging van Van Wijnen noemt de bouw geen gemakkelijke en alledaagse klus. “Wij hebben veel ervaring in zorgcomplexen, maar hier was meer nodig. Het was midden in de stad, strak tussen de historische panden, met een ondergrondse parkeergarage en een bovenbouw van vier bouwlagen. Veel overleg en goede communicatie en afstemming met omwonenden, middenstand en gemeente leverden begrip en een goede verstandhouding op.”

Op de plek waar het gebouw staat, wordt al eeuwen zorg verleend in de vorm van Gasthuizen. Dat is in het ontwerp ook terug te vinden. “Kenmerkend zijn bijvoorbeeld de oude dakkapellen van de kostkoperswoningen, die bij het Heilige Geestgasthuis stonden. Die kapellen uit de 17e eeuw zijn in het nieuwe gebouw geïntegreerd”, vertelt Van Dalfzen. “Ook de integratie van het Broekemapand – een rijksmonument, moet zeker vermeld worden”, stelt Huiskes. “En natuurlijk de mooie binnentuin. Vroeger, in de tijd van de gasthuizen, was die er ook al, maar destijds was die voor de buitenwereld afgesloten. Nu hebben we er juist een vrij toegankelijke ruimte van gemaakt”, aldus De Jong. “Het is zelfs onderdeel van de stadswandeling. Zo kunnen Kampenaren én toeristen er gebruik van maken.”

Er is in twee fases gebouwd. Van Dalfzen: “De eerste fase leverden we in 2013 op. Daarin zat ook de restauratie van het Broekemapand. De tweede bouwfase kwam eind 2015 gereed. Onder het tweede stuk is ook een parkeerkelder voor 77 plaatsen gemaakt.” Toen de eerste fase klaar was, zijn de mensen die in het nog staande ‘oude’ gedeelte naar hun woningen in het nieuwe Margaretha verhuisd. Toen die operatie eenmaal voltooid was, kon de sloop van het tweede gedeelte beginnen, gevolgd door de verdere nieuwbouw.

Samen

Bouwen gaat bij Van Wijnen over ‘ruimtes waardevol maken’.

Over het leven van mensen en hun comfort. Samen met onze klanten, partners en medewerkers creëren we oplossingen die het wonen of verblijven aangenaam, persoonlijk, toekomstbestendig en duurzaam maken. Oprecht, betrokken en grensverleggend bouwen we samen aan ruimte voor een beter leven. www.vanwijnen.nl

14 | BOUWEN AAN DE ZORG

Margaretha, Kampen

Kwaliteit Overal is duidelijk voor kwaliteit gekozen. Simon de Jong en Henk van Dalfzen knikken eensgezind. De Jong: “In dit gebouw kunnen mensen alle vormen van zorg ontvangen. Er is geen noodzaak meer om door te verhuizen.” Van Dalfzen: “En als je naar de voorzieningen kijkt: hier heeft heel Kampen wat aan, niet alleen de bewoners van Margaretha. In restaurant MaGreet kunnen Kampenaren ook rustig een goede maaltijd nuttigen of een uitstekende kop koffie drinken. Want ook daarin hebben we niet bezuinigd.”

“Dit is in feite de bakermat van IJsselheem”, eindigt De Jong. “En met deze nieuwbouw kunnen we weer tientallen jaren vooruit. Niet voor niets hebben we een huurovereenkomst voor dertig jaar getekend.”

•

T

E

BOUWEN AAN DE ZORG | 15

Tekst: : Jan-Kees Verschuure Beeld: Christiaan Krouwels

GUUS VAN MONTFORT (ACTIZ):

‘Toename eigen regie vraagt om diverser woon-zorgaanbod’ ActiZ, de branchevereniging voor werkgevers in de zorg, vertegenwoordigt een kleine vierhonderd organisaties. Die leveren zorg aan in totaal twee miljoen cliënten. Vanuit deze verantwoordelijkheid hebben zorgondernemers een belangrijke rol in het transformeren van de zorghuisvesting. Maatschappelijke ontwikkelingen als vergrijzing en individualisering en de opkomst van digitale zorgverlening vragen om een diverser woon-zorgaanbod, zegt ActiZ-bestuursvoorzitter Guus van Montfort. “De cliënt neemt de regie en gaat steeds meer zelf beslissen; die ontwikkeling kunnen wij niet afwachten.”

De zorgverlening in woon-zorgcentra wordt door het beperken van de zzp’s die voor intramurale huisvesting in aanmerking komen, steeds zwaarder en intensiever. Momenteel zijn bijna 110.000 mensen intramuraal gehuisvest. “En die groep krimpt niet”, zegt Van Montfort, tevens SER-lid. Het aantal senioren dat in aanmerking komt voor wonen met zorg is echter nog veel groter en groeit harder. Er zijn in Nederland 850.000 zelfstandig wonende 55-plussers met matige of ernstige lichamelijke beperkingen. “Die groep groeit zelfs naar 1,3 miljoen.”

Voorheen kwamen deze cliënten in aanmerking voor een plaats in een verzorgingshuis of aanleunwoning. In het nieuwe zorgstelsel zijn verzorgingshuizen nagenoeg verdwenen en woont dus, op verpleeghuisbewoners na, iedereen in deze grote groep feitelijk thuis, al dan niet met zorg aan huis, in een zorgappartement of in een reguliere woning.

Het langer thuiswonen bestaat dus al, “maar een op maat gesneden aanbod is er nog niet.”

‘Gemeente faciliteert aanbod met stakeholders’ Beleidsmaatregelen als kapitaallasten­ bekostiging, scheiding van wonen en zorg en beperking van de intramurale zorgcategorieën vragen om flexibel intramuraal zorgvastgoed en een divers woon-zorgaanbod op lokale maat. Het gevolg van maatschappelijke

16 | BOUWEN AAN DE ZORG

ontwikkelingen, zegt de ActiZ-voorzitter. “Het overheidsbeleid heeft dit niet per definitie veroorzaakt, maar volgt gewoon de maatschappij. Zo moet het ook zijn.” Van Montfort verwacht dat zorgbehoevenden in hun woonwensen steeds meer het heft in eigen hand nemen, en de vraag moet daarom het uitgangspunt zijn van deze omvangrijke maatschappelijke transformatie, die vijf procent van de bevolking direct aangaat.

“Mensen nemen eigen regie over hun leven en de overheid faciliteert. Je kunt vervolgens in uitvoerende zin een onderscheid maken tussen rijks- en lokale overheden. De Rijksoverheid bepaalt de zzpafspraken en de huurwetgeving, maar het is aan gemeenten om voldoende geschikt woonaanbod te faciliteren. Met betrekking tot langer thuiswonen is het van essentieel belang dat goede gemeentelijke visies worden ontwikkeld op het gebied van zorghuisvesting, in samenspraak met onze leden, woningcorporaties en bewoners. Het nieuwe is: daar zijn geen blauwdrukken meer voor. Altijd is het maatwerk op lokaal niveau, daar waar de relaties tussen de stakeholders sterk zijn.”

‘Goede lokale woningmix’ Van Montfort zou willen dat de investeringsruimte voor woningcorporaties weer wat groter wordt. De huidige huurwetgeving, met de investeringsrem-

mende verhuurdersheffing als kern, vormt een knelpunt. “De woningcorporaties waren in het verleden een drijvende kracht achter vernieuwingsprojecten en hebben een belangrijke rol in de exploitatie van zorgvastgoed; sterke corporaties zijn onontbeerlijk voor een goed woon-zorgaanbod. Wij zien als branchevereniging echter ook dat beleggers zich steeds vaker richten op betaalbare zorgwoningen.”

Van Montfort wijst het bijbouwen van woningen in hogere prijscategorieën zeker niet af. “Duurdere woningen moeten er ook zijn. Je ziet nu in Rotterdam dat er veel discussie is over het slopen van corporatiebezit. Maar het gaat er niet alleen om dat er voldoende sociale woningen zijn in een wijk, maar juist om het creëren van een goede mix tussen duurder en sociaal. Dan krijg je vitale, bloeiende wijken. Met voldoende zorgwoningen voor alle inkomensgroepen, die zorg krijgen op basis van eigen regie, ondersteund door e-health – misschien iets kleinschaliger dan voorheen.” Diversiteit op maat is het sleutelbegrip in de woningmix die het langer thuiswonen tot een succes moet maken, zegt Van Montfort. “Het is aan gemeenten, woningcorporaties, zorgorganisaties én burgers om samen die mix tot stand te brengen.” Zwaardere zorg is daarin een belangrijk thema. “De doelgroep is ongelofelijk kwetsbaar. Iedereen moet de zorg kunnen krijgen waarop hij of zij recht heeft.”

•

Interview

ActiZ-bestuursvoorzitter Guus van Montfort BOUWEN AAN DE ZORG | 17

Gevelgeledingen doorbreken de visuele montonie. (DJDV)

GRONDIG DENKWERK

om geschiktste oplossingen te vinden Tekst: Koen Mortelmans Beeld: Dimitri Janssens/De Vloed Architects (DJDV) en Koen Mortelmans (KM)

In Zaventem is de tweede fase van de uitbreiding en renovatie van woonzorgcentrum Trappeniers volop bezig. Na afloop zal het complex, dat onderdeel uitmaakt van het lokale Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) 99 kamers voor zorgbehoevenden tellen, evenals een grootkeuken en kantoren voor de diverse OCMW-diensten.

Het complex is vernoemd naar een gewezen burgemeester en senator. Het bestond uit twee vleugels, één uit de jaren zeventig van de vorige eeuw en één uit de jaren negentig, verbonden door een beglaasde gang. De oudste vleugel is de voorbije jaren vervangen door nieuwbouw. De huidige werken betreffen vooral aanpassingen aan de behouden vleugel. Ze zijn een project van lange adem. Sinds de eerste aanzet ervoor werd gegeven vonden er gemeenteraadsverkiezingen plaats, gevolgd door de gewijzigde samenstelling van het OCMW-bestuur.

Daarmee wijzigde ook deels de visie van het OCMW op ouderenzorg.

18 | BOUWEN AAN DE ZORG

De beglaasde verbindingsgang tussen beide vleugels. (DJDV)

WZC Trappeniers, Zaventem

Yannick Gillis van De Vloed Architects. (KM)

“We kregen onze aanvankelijke ontwerpopdracht in 2002, na een architectenwedstrijd vanwege Dexia Bank, die in het kader van een onroerende leasing optrad als bouwheer”, blikt architecte Yannick Gillis (De Vloed Architects) terug. “Maar de oorspronkelijke opdracht werd al snel grondig aangepast.

Een eerste reden daarvoor was dat Trappeniers als woonzorgcentrum in aanmerking kwam voor Vipasubsidies. Daarnaast hebben we zelf een aanpassing geadviseerd. Oorspronkelijk moesten we het bestaande rusthuiscomplex uitbreiden met kantoren voor de OCMW-medewerkers. Omdat de twee langwerpige vleugels op een eveneens langwerpig en smal perceel stonden, was die uitbreiding alleen mogelijk langs de kopse zijden. Dit zou bijna zeker betekenen dat de nieuwe kantoren, bij eventuele vervanging van het rusthuisgedeelte, eveneens gesloopt zouden moeten worden. Daarom stelden we voor ineens de oudste vleugel te vervangen door een nieuwbouw met integratie van kantoren en een ondergrondse parking voor 38 wagens.”

Okergeel is één van de accentkleuren. (DJDV)

Rechtlijnigheid Voor een nieuw woonzorgcentrum oogt de interne indeling strak rechtlijnig. “Wij zijn vanzelfsprekend ook voorstanders van verbredingen en asverschuivingen om het beeld van lange, rechte gangen te breken”, licht Gillis toe. “Maar de mogelijkheden hiervoor waren voor dit omvangrijke programma te beperkt, vanwege de breedte van het perceel, de aanwezigheid van de tweede vleugel en de verplichte vrije ruimte tegen brandoverslag en

... net als oranjerood.. (KM)

voor eventuele interventies van de brandweer. We konden wel een knik in de gangen aanbrengen en de buitengevels segmenteren. Buiten zorgt ook de keuze van twee types baksteen – een grijze en een bleek getinte – voor een doorbreking van het langwerpige volume. Die volumetrische beperking was een echte uitdaging om het programma en het

gewenste aantal kamers functioneel vorm te geven.

Onder meer door de kamers wat langwerpiger te maken dan traditioneel en de kamerdeuren naar buiten te laten opendraaien, zijn we hierin geslaagd.

Doordat veel bewoners tijdens de dag graag hun deur deels open laten, breekt dit de visuele monotonie van de gangen.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 19

DETOO DESIGN TO OPERATE

Johan Cogge • Albaan Tas • Jan De Vloed • Serge Lefevere

Boeckx en De Vloed, twee architectenbureaus die zich steeds hebben gespecialiseerd in onderwijs en de zorg, engageren zich nu om samen toonaangevende projecten te realiseren die het leef- en werkcomfort van de 21ste eeuw mee bepalen. Die nieuwe entiteit heeft een naam gekregen die de gemeenschappelijke kracht en ambitie perfect onderstreept: DETOO ARCHITECTS. / www.detoo.com

Torhoutsesteenweg 52, BE-8400 Oostende T +32 59 808 804 info@boeckx.be, www.boeckx.be

20 | BOUWEN AAN DE ZORG

Laarnebaan 106a, BE-9070 Heusden-Destelbergen T +32 92 521 122 info@devloed.be, www.devloed.be

WZC Trappeniers, Zaventem

OCMW-voorzitter Roger Artois en OCMW-raadslid Marijke Heirman. (KM)

Fitnessruimte. (DJDV)

De snoezelbadkamers zijn erg populair. (KM)

De nieuwe vleugel telt drie bovengrondse niveaus en is zowel groter (1.830 m² grondoppervlakte tegen 752 m²) en hoger (gemiddeld 10,35 m tegen 9,05 m) dan het gesloopte volume. “Oorspronkelijk telde het woonzorgcentrum 68 bedden, waarvan 34 in de afgebroken vleugel”, rekent huidig OCMWvoorzitter dokter Roger Artois na. “De nieuwbouw huisvest 65 bewoners. Dit betekent dat het totale aantal woongelegenheden met 31 is toegenomen tot 99. Het aantal plaatsen voor kortverblijf bleef hetzelfde als vroeger: twee.”

Lift De administratieve en personeelsruimtes bevinden zich op de begane grond, de woongelegenheden zijn ingeplant op de verdiepingen. Elk niveau draagt een eigen accentkleur om de herkenbaarheid te verzekeren: groen, okergeel en oranjerood; warme aardkleuren. Langs de kant van de Kouterlaan is een nieuwe inkomzone gecreëerd, goed toegankelijk voor rolstoelgebruikers en andere minder mobiele personen.

De bestaande verbindingsgang is afgebroken en vervangen door een nieuwe constructie. “Doordat zijn fundering onvoldoende sterk was voor de ondergrond was de vroegere gang verzakt. WZC Trappeniers is opgetrokken in een lokale, vroeger erg vochtige depressie, de zogenaamde 'Put van Zaventem', zegt Marijke Heirman, die als architecte voor een grote zorgorganisatie werkt maar in Zaventem deel uitmaakt van het lokale OCMW-bestuur.

Bij de werken aan de tweede vleugel is de renovatie van de keuken essentieel. Hier moeten maaltijden bereid worden. Niet alleen voor bewoners van WZV Trappeniers, maar ook voor het nabije assistentiewoningencomplex Kouterdal.

Snoezelen en douchen Op elke verdieping zijn twee badkamers ingeplant, met hoog-laagbad en een sterk snoezelkarakter.

“Die vallen erg in de smaak van de meeste bewoners”, konden Artois en Heirman al vaststellen.

“Toen de huidige OCMW-raad werd geïnstalleerd, waren de plannen en werken al zo ver gevorderd dat we geen afzonderlijke douches meer konden laten installeren in de sanitaire cellen per kamer. Dat was een beslissing van de vorige OCMW-raad. We hebben dit opgevangen door op elke verdieping wat ruimte op te offeren voor een gezamenlijke inloopdouche, zonder aan het bestaande budget te tornen. Door budgettaire herschikkingen konden we trouwens ook geld vrijmaken voor de inrichting

van een rustbrengend wandeltuintje voor dementerende bewoners.”

Volgens Artois en Heirman geniet de aankomende generatie bejaarden liever van een douche dan hun voorgangers. “Wij laten dergelijke keuzes aan de bouwheer over”, zegt Gillis. “Er bestaan verschillende meningen over. Het klopt dat de jongste seniorengeneratie graag doucht, maar anderzijds wordt de graad van zorgbehoevendheid van de bewoners almaar hoger. Meer en meer residenten hebben hulp nodig bij het baden en douchen. In de eigen sanitaire cellen is de ruimte beperkt, wat het wassen voor de medewerkers niet altijd makkelijk maakt. Het aanbrengen van een douche per cel heeft overigens ook financiële implicaties. En we moeten rekening houden met het risico op legionella.”

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Dexia Bank, Brussel

UITBATER-EIGENAAR OCMW, Zaventem

ONTWERP

De Vloed Architects, Heusden-Destelbergen

AANTAL KAMERS NA WERKEN 99

BOUWEN AAN DE ZORG | 21

Ziekenhuis SPECIAL De ziekenhuiswereld is volop in beweging. Ziekenhuizen worden algemener óf specialistischer, wat vraagt om een andere zorgaanpak, indeling, inrichting en logistiek. In plaats van de ‘dokter centraal’ wordt steeds meer de patiënt centraal gesteld, voor wie een optimale omgeving wordt gecreëerd. Met als doel om het verblijf zo aangenaam mogelijk te maken en het herstel maximaal te bevorderen. Hoe? Dat kunt u lezen in onze Ziekenhuisspecial, waarin we een aantal sprekende ziekenhuisprojecten voor u hebben verzameld.

Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Vlissingen

22 | BOUWEN AAN DE ZORG

Ziekenhuisspecial

Erasmus MC, Rotterdam

Catharina Hart- en vaatcentrum, Eindhoven

Oncologie Centrum Bravis, Roosendaal

In februari komt Bouwen aan de Zorg met een uitgebreide OK-special. In juni volgt een nieuwe ziekenhuisspecial. Wilt u graag met uw ziekenhuis, bedrijf of product worden opgenomen in ĂŠĂŠn of beide specials?

Dan kunt u contact opnemen met Patty Ros, via p.ros@louwersuitgevers.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 23

Tekst: Lilian Heijmans Beeld: Christian Keijsers

Oncologie Centrum Bravis ziekenhuis Roosendaal:

GEÏNTEGREERDE ZORG op één locatie Het Bravis ziekenhuis is op locatie Roosendaal een nieuw Oncologie Centrum rijker. Alle bij oncologie betrokken specialismen zijn in dit moderne gebouw samengebracht. Het centrum ligt pal naast het Zuidwest Radiotherapeutisch Instituut (ZRTI), waarmee nauw wordt samengewerkt. Hierdoor kunnen patiënten voortaan zowel hun chemotherapie als hun radiotherapie op één locatie krijgen. Beide gebouwen zijn intern verbonden met het ziekenhuis, waardoor optimale geïntegreerde zorg kan worden geleverd. Het centrum werd 20 oktober jl. officieel geopend door Commissaris van de Koning in Brabant Wim van de Donk en Commissaris van de Koning in Zeeland Han Polman.

“Er was geen ruimte in het ziekenhuis om het nieuwe Oncologie Centrum te realiseren, daarom is het tegen het bestaande ziekenhuis aangebouwd”, vertelt Maikel Baten, projectleider bij Bergh Bouw.

“Het beslaat zo’n 1.500 m² en ligt direct naast het Zuidwest Radiotherapeutisch Instituut (ZRTI). We moesten op de zeer beperkte bouwplaats rekening

24 | BOUWEN AAN DE ZORG

houden met de ongestoorde patiëntenzorg in het ziekenhuis en met direct omwonenden. Mede daardoor is ervoor gekozen de staalconstructies, wandelementen en vloerdelen prefab aan te leveren. Vervolgens konden ze ter plekke relatief snel geplaatst en geassembleerd worden. Door deze bouwsystemen is in negen weken tijd de volledige

ruwbouw verrezen en het centrum wind- en waterdicht gemaakt. Aansluitend zijn de buitenwanden gemetseld. Door een gefaseerde en zeer strakke planning en een goede samenwerking en communicatie met onze partners, hebben we het Oncologie Centrum in vijf maanden geheel gemeubileerd kunnen neerzetten. Daar zijn we best trots op.”

Oncologie Centrum Bravis, Roosendaal

Vlnr: Bert Beijersbergen, Maikel Baten, Hans van Beek en Raymond van Tilburg.

Dwarsdoorsnede van het klimaatplafond.

Comfort

Vormgeving en inrichting “Het centrum is nu gehuisvest in een prachtig gebouw”, vult Bert Beijersbergen, ontwerper en bouwmanager bij Beijersbergen BV aan. “Aan de buitenzijde is gebruikgemaakt van de bijzondere DuecoRock-steen, waardoor het gebouw een eenheid vormt met het naastgelegen complex van het ZRTI, in dezelfde steen.” Vanaf de parkeerplaats is het gebouw via de nieuwe entree goed toegankelijk. Daarnaast is er ook een interne doorgang vanuit het ziekenhuis gemaakt. Voor deze toegangen zijn twee nieuwe gangen aangebracht, waarvan er één een gekromde vorm heeft. Dit sluit aan bij de fraaie vormgeving binnen in het gebouw. Ook daar zijn gebogen wanden toegepast in een ruimtelijke en

lichte setting. Het hele centrum is uitgevoerd in wit en taupe met frisse groene en blauwe accenten.

Er hangen grote foto’s aan de wanden en overal staan planten. Dit alles om de bezoeker een huiselijk gevoel te geven. Voor de buitenbeleving is in de tuin een veranda van ruim 210 m² in FSC-hout gerealiseerd. Deze veranda is overdekt en een gedeelte bestaat uit een afgesloten serre, zodat patiënten hier zomer en winter gebruik van kunnen maken. In de ruimte waar chemotherapie wordt gegeven, zijn luxe stoelen geplaatst voor optimaal comfort. Van daaruit hebben patiënten vrij zicht op de tuin. Uiteraard is energiezuinige LED-verlichting en triple glas toegepast, waardoor het hele pand energiezuinig met hoge energiewaarden is.

“We hebben alle elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties in het nieuwe centrum aangebracht”, geeft Hans van Beek, projectleider bij ENGIE Services Zuid aan. “Het comfort van de patiënten, bezoekers en het verplegend personeel was een belangrijk uitgangspunt in het ontwerp.

Om het hoogst mogelijke comfort te kunnen bieden, is gekozen om de ruimtes te conditioneren door een Inteco klimaatplafond. Dit zijn geperforeerde metalen plafondpanelen met daarop een aluminium strekmetaal en koperen leidingen, waar warm of koud water doorheen stroomt. Het aanwezige isolatiemateriaal zorgt voor een akoestische absorptie en maakt dat koude of warmte zich naar beneden verplaatst, de onderliggende ruimte in.” De luchttoevoer gebeurt via zogenaamde ‘invisible’ roosters die boven op het klimaatplafond zijn aangebracht.

De luchtafvoer loopt via de smalle kantlatten, die zich in iedere ruimte langs de muren bevinden. Dit alles zorgt voor een geleidelijke luchtverplaatsing, waardoor de ruimtes ‘afzonderlijk van elkaar’ egaal en met een hoog rendement verwarmd en gekoeld kunnen worden. Ook is de temperatuur van de waterkranen via een drieweg mengventiel begrensd op een minimale temperatuur, zodat er niet te koud water uit de kraan kan komen. Patiënten die een bepaald soort chemotherapie krijgen, zijn namelijk extra gevoelig voor koude. Op deze manier wordt dit ondervangen.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 25

Zorgdragers voor innovatief en duurzaam bouwen

Unieke bouwprojecten van unieke opdrachtgevers. Dat past Bergh Bouw als een perfect zittende jas. Het Oncologie Centrum van Bravis ziekenhuis in Roosendaal is daar een prachtig voorbeeld van. Een echte totaaloplossing werd gevraagd. Van omgevingsvergunningsaanvraag tot en met de inrichting, alles op basis van een zogenaamde ‘design’ en ‘built’ overeenkomst.

Middels een programma van eisen is ons aangereikt waaraan het gebouw moest voldoen. Onderdak bieden aan álle behandelend specialisten en ondersteunende zorgverleners, waarin deze speciale patiëntengroep centraal staat. We zijn trots dat Bergh Bouw zulke opdrachten gegund en toevertrouwd wordt!

Wat maakt ons en de projecten die wij realiseren uniek?

Organisatievermogen • Complexiteit • Vaak korte realisatietijd • Hoogstaand kwalitatief resultaat • Afgestemd budget • Innovatiekracht • Omvang en differentiatie • Slimme bouwtechnieken.

Bergen op Zoom www.berghbouw.nl

Bergen op Zoom www.berghbouwsystemen.nl

Ontzorgen Maar we doen meer. We ontzorgen volledig. Met onze vier disciplines bieden wij alles wat nodig is tijdens de bouw, verbouw, uitbreiding of onderhoud van gebouwen.

Slimme totaaloplossingen voor tijdelijke of permanente gebouwen. Maar ook brandscheidingen - en bescherming, inspectie & advies. Alles op maat. En, wij geloven dat bouwen een middel is en geen doel. Ons werk levert een bijdrage aan een duurzame, vitale en gezonde leef- en werkomgeving.

Nieuwsgierig geworden?

Lees meer over onze projecten op www.berghbouw.nl of bel ons op 0164 251 240.

Roosendaal www.berghonderhoudsplan.nl

Roosendaal www.berghbrandscheidingen.nl

Oncologie Centrum Bravis, Roosendaal

Gerard Groenendijk in het Oncologie Centrum.

Eén locatie “Omdat het ZRTI en het nieuwe Oncologie Centrum naast elkaar zijn gehuisvest, wordt de behandeling minder belastend”, vult Raymond van Tilburg, hoofd Huisvesting van het Bravis ziekenhuis aan.

“Uitgangspunt van deze opzet is om de zorg op één plaats te concentreren en om het welzijn en welbevinden van de patiënten, bezoekers en medewerkers centraal te stellen. We hebben de infrastructuur hier dan ook op aangepast. Alle specialismen die bij oncologie betrokken zijn, houden spreekuur in het Oncologie Centrum. Ook dagbehandeling, oncologieverpleging, diëtétiek en psychosociale opvang voor mensen met kanker zijn in dit multidisciplinaire gebouw samengebracht.

We beschikken ook over een borstcentrum, waar patiënten met een vermoeden van borstkanker binnen één dagdeel een heldere diagnose krijgen.”

Zorgverleners kunnen op deze manier nog makkelijker gebruikmaken van elkaars deskundigheid ten behoeve van de zorg voor de patiënten. Daarnaast is geïnvesteerd in multidisciplinair overleg. Met behulp van moderne technieken kan eenvoudig intern of extern worden overlegd.

Patiënten ontzorgen Gerard Groenendijk, zorgmanager Oncologie van het Bravis ziekenhuis: “Zowel het ZRTI als het Oncologie Centrum zijn gebouwd en ingericht volgens de principes van de ‘healing environment’. Als bij iemand kanker geconstateerd wordt, staat zijn hele leven op zijn kop. Wij willen de patiënt niet alleen behandelen, maar ook de kwaliteit van leven tijdens dit proces zoveel mogelijk ondersteunen. Daarom krijgt iedere patiënt bij ons een life-coach, die hem begeleidt of gericht doorverwijst als dat nodig is. De behandeling van kanker kost veel energie. Daarom hebben we gekozen voor een gerichte logistieke indeling van het gebouw met spreekuurschema’s

die op elkaar zijn afgestemd. Verder maken diverse afdelingen van het ziekenhuis in Roosendaal straks deel uit of werken nauw samen met het Oncologie Centrum. Twee verpleegafdelingen van het ziekenhuis specialiseren zich daarvoor volledig in oncologische zorg. Ook die afdelingen maken daarmee functioneel onderdeel uit van het Oncologie Centrum. Daarnaast maken we gebruik van prettige ‘huiskamerachtige’ omgeving. Hiermee willen we ervoor zorgen dat onze patiënten geen energie verliezen aan onnodige zorgen of een deprimerende omgeving. Via dit multidisciplinaire centrum garanderen we de beste medische en verpleegkundige zorg en proberen we de patiënten en hun naasten zoveel mogelijk te ontzorgen.”

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Raad van Bestuur Bravis ziekenhuis, Roosendaal

ARCHITECT Aan de Amstel Architecten, Amsterdam

UITVOERING Bouwcombinatie Bergh Bouw, Bergen op Zoom en ENGIE Services Zuid, Halsteren

BOUWMANAGEMENT EN PROJECTADVIES Beijersbergen BV, Amsterdam

ADVIES INSTALLATIES Huijgen Installatie Adviseurs B.V., Utrecht

BOUWEN AAN DE ZORG | 27

Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: Erasmus MC, De Jong Luchtfotografie

‘In beton gegoten flexibiliteit’ basiskwaliteit nieuwbouw Erasmus MC Langlopende bouwprojecten in de hoogtechnologische ziekenhuiszorg krijgen te maken met diverse uitdagingen. Met inbegrip van het ontwerpproces neemt de realisatie van het nieuwe Erasmus MC bijvoorbeeld zo'n vijftien jaar in beslag.

In een continu proces wordt een geheel nieuw ziekenhuis gebouwd, terwijl de sector met ingrijpende systeemwijzigingen en medisch-technologische ontwikkelingen te maken krijgt. Hoe gaat de ziekenhuisorganisatie hiermee om? “Zelf kennis ontwikkelen als opdrachtgever; die kennis willen we nu ook delen met anderen”, zegt projectsecretaris Nieuwbouw Liesbeth van Heel.

De keuze voor geconcentreerde nieuwbouw op de bestaande locatie van het Erasmus MC – een intensief gebruikt terrein in hartje Rotterdam – leidde vanaf 2003 tot de herontwikkeling en gedeeltelijke hoogbouw tot 120 meter. De menselijke maat van de nieuwbouw moet vooral worden

gevonden in een verbeterde verblijfskwaliteit en een verbeterde oriëntatie, op basis van hoge ruimten en daglichtrijke verblijfsgebieden. Gebruiks­ aspecten die voor de ontwerppartners van meet af aan vast stonden en tegelijkertijd een uitdaging vormden gezien het bouwvolume. Van Heel: “Wij

hebben het nieuwbouwontwerp met een gedegen visie goed door de realisatiefase (2009-2017; red.) heen kunnen geleiden. De langdurige looptijd van de uitvoeringsfase vereiste dit, maar het bood ook kansen voor een periodieke update van ontwerp en inrichting.”

Wat komt er in het nieuwe ziekenhuis?

De realisatiefase van het Erasmus MC startte in 2009. Na de ingebruikname van de eerste bouwdelen Na, Nb en Nc (diverse kantoorfuncties, laboratoria, een poliklinische afdeling en de apotheek) in 2013, de Passage (publieksgebied) in januari 2014 en de SEH in oktober 2014, vormt de projectoplevering in december 2017 het sluitstuk van de grootschalige herontwikkeling van het medische complex. De eind 2017 op te leveren bouwdelen bevatten onder andere bestralingsruimten, poliklinische gebieden, behandelruimten, hotfloors (OK, IC, Radiologie) en verpleeggebieden en vormen daarmee het functionele hart van het ziekenhuis. In 2018 is ook de terreininrichting gereed, waaronder een verbeterde aansluiting met metrostation Dijkzigt en de omliggende groengebieden.

Passage en plein.

28 | BOUWEN AAN DE ZORG

Erasmus MC, Rotterdam

Projectsecretaris Nieuwbouw Liesbeth van Heel.

‘In omvang en complexiteit een uniek project’ De installatiecombinatie nieuwbouw Erasmus MC (IEBU), bestaande uit de bedrijven BAM Techniek en ULC heeft de afgelopen 7,5 jaar als geïntegreerd bedrijf opgetrokken in de nieuwbouworganisatie. Projectdirecteur IEBU Jan Langelaar had op piekmomenten inclusief onderaannemers 450 man op het project rondlopen. “Op sleutelposities loopt iedereen al vanaf begin uitvoering mee. Wij hebben hierdoor qua logistiek, organisatie en kwaliteitsmanagement goede slagen kunnen maken.”

IEBU verzorgt alle W- en E-installaties in het ziekenhuiscomplex, inclusief detailengineering: WKO-installaties met vijf bronparen, brandmeld- en sprinklerinstallaties, verwarming en koeling, regel- en datasystemen (waaronder een energiemanagementsysteem), luchtbehandelingsinstallaties, een stoominstallatie, voorzieningen voor medische gassen en zes noodstroomaggregaten.

Het bouwbestek is opgesplitst in een deel voor het casco (inclusief technische hoofdinfrastructuur) en een deel voor de afbouw. “Daartoe is een vlekkenplan gemaakt, waardoor in de laboratoria, de SEH en de nu nog op te leveren OK’s, stralingsbunkers en het thoraxcentrum op basis van de laatste inzichten kon worden geïnstalleerd. Wij zoeken daarin steeds de samenwerking met de opdrachtgever. Dit is een in omvang en complexiteit uniek project.”

Telkens werd een bouwdeel in realisatie genomen, waarna de installatiecombinatie de werkzaamheden in zones van 500 à 600 m² heeft uitgevoerd, met voor iedere zone een specifieke dienstregeling met de juiste ‘treintjes’. Langelaar: “Wij leveren op zonder restpunten, aantoonbaar getest – een werkende oplevering dus. Kwaliteitsmanagement is geborgd door onafhankelijke toetsing.” Mede hierdoor kan het Erasmus MC bouwdelen vroegtijdig in gebruik nemen tot aan de definitieve oplevering (eind 2017).

Plafondliften dragen bij aan daling ziekteverzuim Het Erasmus MC heeft recent besloten om in alle verpleegkamers, evenals in de IC, SEH en radiologieruimten ArjoHuntleigh plafondliften te installeren; een investering die bijdraagt tot het terugdringen van ziekteverzuim en de patiëntentransfers efficiënter en veiliger maakt.

De businesscase die de basis vormt voor deze keuze, is gebaseerd op publicaties* waaruit blijkt dat het gebruik van tilhulpmiddelen significant stijgt wanneer het hulpmiddel direct beschikbaar is. Plafondliften kwamen als beste optie uit de bus omdat ze altijd beschikbaar en gebruiksklaar zijn. Bovendien blijft het vloeroppervlak vrij voor andere zorgactiviteiten en kunnen transferhandelingen frequenter uitgevoerd worden door één zorgverlener.

Gedurende het hele aanbestedingstraject voerden de bouwconsultants van ArjoHuntleigh boeiende gesprekken met de Erasmus projectgroep. De visie en doelstellingen van het ziekenhuis werden verweven met de ervaring van ArjoHuntleigh en de functionele wensen werden afgestemd met de technische mogelijkheden. *Koppelaar, E. (2013, March 7). Use and Effect of Ergonomic Devices in Healthcare. Erasmus University Rotterdam Knibbe, J.J , (november 2006) Business Case Plafondliften, Kosten en Baten in beeld, Regioplus Zoetermeer

De vergunning voor de bouw werd nog onder het ‘oude’ bouwregime verkregen. De huidige vastgoedregelgeving vraagt om efficiënter ruimtegebruik en leidde tot andere inzichten omtrent de ziekenhuisorganisatie. “Daarbij dienden het Dijkzigt ziekenhuis, de locatie Daniel den Hoed en later ook het Thoraxcentrum geïntegreerd te worden in het nieuwbouwplan en is onder andere gekozen voor optimale benutting van bedden in eenpersoons patiëntenkamers. Technische ontwikkelingen, van medische apparatuur en communicatiemiddelen mogen uiteraard niet worden vergeten. Zoals de voortschrijdende toepas-

sing van beeldvormende technieken in combinatie met behandelingen, de introductie van een nieuw EPD en het communicatiesysteem C2000, dat in het complex gezien onze traumafunctie overal dekking moet hebben. De definitieve inrichting dient tijdens de bouw dus op vele vlakken te worden gefinetuned.

Mede om die reden is het bouwbestek destijds opgesplitst in een deel voor het casco (inclusief technische hoofdinfrastructuur) en een deel voor de afbouw, waardoor het mogelijk is veel ‘state of the art’ leveranties van derde partijen pas tijdens de uitvoering van de bouw te contracteren.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 29

Loodseperatiewanden op maat In 2015 heeft INTOS, een full service interieurspecialist met expertise in onder andere medische interieurs en afscherming, het Erasmus MC geadviseerd in diverse afschermingsmogelijkheden. Vervolgens heeft INTOS de opdracht gekregen voor het maken en plaatsen van de loodseparatiewanden. De in totaal zestien loodseperatiewanden voor de afdeling kaakchirurgie en radiologie en voor verschillende OK’s heeft INTOS in de eigen werkplaats van 12.000 vierkante meter gebouwd.

De wanden zijn op zo’n manier samengesteld, dat ze een optimale stralingsdichtheid waarborgen over het volledige wandoppervlak: van alle hoekverbindingen tot en met de kozijnen en het glas. In de wanden voor de OK’s is rekening gehouden met de diverse apparatuur en elektravoorzieningen die erin opgenomen moeten worden, zonder dat de stralingsdichtheid onderbroken wordt. Daarnaast zijn de loodseperatiewanden van INTOS allen modulair, waardoor ze duurzaam zijn en ook flexibel ingezet kunnen worden in een nieuwe inrichting.

Voorafgaand aan de plaatsing van de wanden en tijdens de plaatsing is er uitgebreid contact geweest vanuit INTOS met Erasmus MC, de bouwkundig aannemer en installateur.

Hierdoor kon tijdig worden bijgestuurd waar nodig en is er gezamenlijk een perfect eindresultaat gerealiseerd.

MAXI SKY 2 De dynamische OPLOSSING voor PATIËNTEN TRANSFERS

Werkt u mee aan de bouw of inrichting van een zorginstelling?

Laat de bouwconsultants van ArjoHuntleigh u dan bijstaan om de wensen van uw klant af te stemmen met de technische mogelijkheden.

Vraag ook het ‘ArjoHuntleigh Handboek voor Architecten en Ontwerpers’ aan: dit boek bevat richtlijnen en tips over het gebruik van hulpmiddelen en over de functionele ruimte die nodig is om hulpmiddelen efficiënt in te zetten.

Meer informatie op www.ArjoHuntleigh.nl

30 | BOUWEN AAN DE ZORG

Interesse? Neem contact op met ArjoHuntleigh via info.nl@arjohuntleigh.com

Erasmus MC, Rotterdam

Dynamiek langdurige realisatie Erasmus MC spreekt in dit kader van een ‘in beton gegoten flexibiliteit’, een term die de dynamiek van langdurig ontwerpen, engineeren en bouwen aan een on-Nederlands groot ziekenhuis goed weergeeft. “De cascobouw diende zoveel mogelijk volgens planning te worden uitgevoerd, ook omdat sloop en uithuizing van oude bouwdelen aan de orde is. Spreek-/onderzoekskamers, alsmede de patiëntenkamers in het nieuwe ziekenhuis zijn zoveel mogelijk gestandaardiseerd, zodat ze voor verschillende specialismen inzetbaar zijn. Waar nodig zijn bouwkundige voorbereidingen getroffen, zoals vloerversteviging en uitneembare geveldelen voor de inpassing van toekomstige apparatuur. Je kunt echter niet elke ruimte voor alle gebruiksvormen geschikt maken.” Soms kan flexibiliteit en innovatie ook worden gevonden in het (logistieke) proces.

“Waarom zou je, bijvoorbeeld in het geval van de afvalverwerking, moeten kiezen voor ingewikkelde afvalscheidingsprocessen als je het allemaal in één keer kunt regelen?”

De introductie van een Pharmafilter, waarmee biologisch afbreekbare po’s en urinalen met inhoud, specifiek ziekenhuisafval en overgebleven voedsel via het riool kunnen worden afgevoerd, is zo'n later geïntegreerde oplossing, waarvoor in een later stadium ruimte gevonden kon worden in het nieuwe ziekenhuis. “Een echte leerschool, want een 'top notch' ziekenhuis van deze omvang bouw je maar één keer in je leven. Soms zijn de belangen zo groot dat het loont om met deskundigen een risicoanalyse te doen en daarmee een niet meer adequate veiligheidsnorm ter discussie te stellen. Dit

soort kennis wil je niet alleen voor jezelf houden, je wilt ook anderen daarvan laten profiteren”, aldus Van Heel. “We publiceren waar mogelijk over onze bevindingen uit eigen onderzoek in internationale vakliteratuur, maar kunnen ons voorstellen dat niet alle opdrachtgevers gelegenheid hebben dergelijke kennis te ontsluiten. Om die kennis breder beschikbaar te stellen, zowel voor het netwerk van aan het Erasmus MC gelieerde organisaties als daarbuiten, zijn wij momenteel in gesprek met collega-ziekenhuizen, maar ook met de NVZ, VWS en Technische Universiteiten.”

•

B U S I N E S S , R E TA I L & N O N - P R O F I T AIRPORTS MEDICAL & SHIELDING MAINTENANCE

INTOS is een full service interieurspecialist. De ingenieurs van INTOS Medical & Shielding realiseren interieuroplossingen voor zorginstellingen: van algemene ruimtes en verpleegafdelingen, tot ruimtes waar meer specifieke expertise voor nodig is zoals röntgen- en MRIomgevingen, laboratoria en cleanrooms. Deze ervaring maakt INTOS een betrouwbare kennispartner in de zorg.

Coördinatiepost SEH met licht vanuit vide.

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Erasmus MC ARCHITECT EGM architecten AANNEMER Bouwcombinatie Nieuwbouw Erasmus MC

INTOS, Waarderweg 44, P.O. box 141, 2000 AC Haarlem, The Netherlands, T +31(0)23 531 90 39, E intos@intos.nl, W www.intos.nl

161128_INTOS_Adv_Bouwen_zorg_95x130mm_def.indd 1

(BAM Utiliteitsbouw BV - Grote Projecten & Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling - Speciale Projecten) INSTALLATIETECHNIEK Installatiecombinatie Nieuwbouw Erasmus MC (ULC Groep BV & BAM Techniek BV) BOUWPERIODE december 2009 – eind 2017 PROGRAMMA 207.000 m² BVO

24-11-16 10:53

BOUWEN AAN DE ZORG | 31

Duurzame techniek onze zorg 1.

3.

4.

2.

5.

Elektrotechnische installaties Werktuigbouwkundige installaties Sprinkler, data en medisch technische inrichting Technisch beheer en onderhoud

ULC Groep b.v.

Labradordreef 18 Postbus 2405 3500 GK Utrecht T 030 26 50 500 E info@ulcgroep.nl I www.ulcgroep.nl

1. Westfriesgasthuis, Hoorn 2. St. Antonius Ziekenhuis, Utrecht 3. Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam 4. Groene Hart Ziekenhuis, Gouda 5. Erasmus MC, Rotterdam

Erasmus MC, Rotterdam Tekst: Willemineke Hammer – partner en architect in de zorg bij EGM Beeld: EGM

Architectuur in de zorg

Ontwerpen met respect voor de menselijke maat

Willemineke Hammer.

“Als architect wil ik een mooie en functionele omgeving ontwerpen met respect voor de mens. Om dit te mogen doen, juist voor de meest kwetsbaren in onze samenleving, ervaar ik als een groot goed”, aldus Willemineke Hammer, partner bij EGM. Hammer heeft een rijke ervaring in het ontwerpen van gebouwen waar zo gewoon mogelijk wonen en welzijn centraal staan tot en met academische complexen in Rotterdam, Nijmegen en Groningen.

“Succesvol ontwerpen en bouwen vergt proactieve research en kennis van de effecten van de gebouwde omgeving, organisatie en menselijk gedrag op het welbevinden van patiënten, mantelzorgers en zorgprofessionals. Van mensen en middelen tot regelgeving, processen en financiering. Een uitdagend beroep in een steeds sneller veranderende zorgsector.”

De norm ontstijgen “Anticiperen en innoveren zijn randvoorwaarden voor duurzaam ontwerpen en bouwen. Of zoals Liesbeth van Heel van Erasmus MC het noemt: ‘in beton gegoten flexibiliteit’. Innovaties lopen altijd voor op normen. Om de norm te kunnen ontstijgen, zijn architecten én opdrachtgevers nodig die anders kunnen en willen nadenken over hun opdracht.” Met een eigen Research & Development afdeling gaat EGM verder dan de traditionele manier van denken. Met ervaren én jonge architecten met diverse achtergronden, die niet alleen bouwkunde maar bijvoorbeeld ook filosofie hebben gestudeerd. “Zo kunnen we vanuit onze passie, met behulp van innovatie en techniek, architectuur steeds menselijk blijven maken.

Dan verdwijnt het zorginstituut naar de achterkant en staan zelfredzaamheid, eigenwaarde en service centraal. Denk bijvoorbeeld aan personal monitoring via je telefoon of horloge voor een poliklinische afspraak vanuit je eigen woonkamer, of vloeren met drukmeting die alarm slaan indien je valt en hulp nodig hebt. Met onzichtbare effectieve techniek de mens centraal zetten.”

Natuur:

Licht:

Stress en werkdruk

Risico valincidenten verkleinen

verminderen t.b.v. personeel

Klimaat: Betrokkenheid familie vergroten

Geluid:

Duurzaam bouwen door R&D Research & Development is voor een architectenbureau vrij uniek. “R&D is naar ons idee essentieel om onze opdrachtgevers te helpen om duurzaam te bouwen. In kwaliteit, kosten en tijd. Want dat die ambities goed kunnen samengaan, bewijzen we bij EGM voortdurend. Zo hebben we het Reinier de Graaf Gasthuis gerealiseerd in zes jaar in plaats van de reguliere acht tot tien jaar, en lag de aanneemsom tien procent lager dan gebruikelijk. Met de nieuwbouw is 33 procent vloeroppervlak gereduceerd ten opzichte van het bestaande en het ziekenhuis kent een nuttig-/bruto-verhouding van 1,65 in plaats van de gangbare 1,85. Daarbij wordt het ziekenhuis ervaren als mooi, prettig en gastvrij, waarvoor het veel belangstelling krijgt, ook internationaal.”

Internationale inzichten voor nationale innovatie In Nederland organiseert EGM veel creatieve gebruikerssessies, iets waarvan we merken dat het in het buitenland erg ongebruikelijk is. “Ik geloof in de kracht van samen creëren”, aldus Hammer. “Alleen zo ontstaat een gebouwde omgeving met werkelijk oog voor de menselijke maat. Innoveren vraagt echter om het vermogen verder te gaan dan alleen goed kunnen luisteren naar de wensen en behoeften van opdrachtgever, patiënt, mantelzorger en zorgprofessional. EGM haalt overal ter wereld wetenschappelijke en innovatieve inzichten op, over technologie en healing environments om die toe te passen in onze ontwerpen. Zo nemen robotisering en mantelzorgers nu al veel werk uit handen van de steeds schaarser wordende zorgprofessional. Door reeds in de conceptfase op dergelijke ontwikkelingen te anticiperen, bied je de benodigde flexibiliteit in de toekomst. Daarom promoot EGM reeds lange tijd brede robotproof logistieke gangen en gescheiden stromen voor goederen en mensen.

En ontwerpen wij eenpersoonskamers die geschikt zijn voor rooming in van naasten, wat het herstelproces versnelt. En wat te denken van een maatschappelijk groeiend probleem als obesitas? Wij hebben hiermee al jaren ervaring met bredere bedden en gangen, zwaardere tilliften en meer opslagruimte in onze ziekenhuisontwerpen voor Suriname, Curaçao en het Erasmus MC. We willen in dergelijke ontwikkelingen onze opdrachtgevers wereldwijd graag meenemen.“

Verblijfsduur verkorten

Architect zijn in de zorg is een uitdagend en dankbaar beroep, besluit Hammer.

“Graag bouw ik samen met u aan de zorg van de toekomst.”

•

Interieur:

Structuur:

Communicatie tussen patiënt

Tijdverlies verminderen voor personeel

en familie/bezoeker verbeteren

EGM architecten is één van de meest innovatieve en kennisintensieve architectenbureaus van Nederland. Al meer dan veertig jaar vervult het fullservicebureau een voortrekkersrol met een duurzame en proactieve benadering van architectuur. Het resultaat is een breed scala aan onderscheidende gebouwen voor zorg, overheid, onderwijs, onderzoek, maatschappij en bedrijfsleven. Nationaal en internationaal.

BOUWEN AAN DE ZORG | 33

Vloeren

Tekst en beeld: nora

Rubber vloerbedekking:

bij uitstek geschikt voor ziekenhuizen Gezondheid is het hoogste goed. Om dit te waarborgen en het milieu te beschermen, is het noodzakelijk dat bouwmaterialen emissiearm zijn.

Voor ziekenhuizen spelen emissiearme bouwmaterialen een belangrijke rol. In nauwe samenwerking met ziekenhuizen en architecten wordt bewust gekozen voor de rubber vloerbedekkingen van nora, die gecertificeerd zijn met het Finse M1 en het Duitse Blauwe Engel ecolabel. De combinatie van beide ecolabels bevestigt de uitstekende kwaliteit en toont de geur én inhoudsstoffen van materialen aan, wat van belang is voor het milieu én de gezondheid. Het hoogst haalbare op het gebied van duurzaam bouwen!

Lage exploitatiekosten zijn van groot belang. Voordelen van nora rubber vloerbedekkingen zijn een goede reinigbaarheid – bestand tegen oppervlaktedesinfectiemiddelen, een lange levensduur en ruimteoverschrijdende inrichtingsoplossingen. De aantrekkelijk rubber vloerbedekkingen van nora zijn de eerste keuze bij de inrichting van ziekenhuizen.

Ze bieden niet alleen een aantrekkelijk design, maar ook alle technische eigenschappen die ziekenhuizen nodig hebben voor hun dagelijkse werk.

Kleuren voor de gezondheidssector Kleur is een belangrijk aspect bij het inrichten van gebouwen in de gezondheidssector. Kleur draagt namelijk aanzienlijk bij tot het persoonlijk welbevinden, met als gevolg een positief genezingsproces.

Kleur roept niet alleen emotionele reacties en associaties op, maar ook lichamelijke reacties. Bij kleurtherapie worden kleuren daarom gericht toegepast, om bepaalde pijn te verlichten of genezen.

Met noraplan signa, noraplan sentica en de nieuwe noraplan valua heeft nora unieke vloerbedekkingen ontwikkeld, speciaal voor de gezondheidssector.

Noraplan signa is verkrijgbaar in 48 kleuren. Het harmonisch kleurbeeld van noraplan sentica bestaat

34 | BOUWEN AAN DE ZORG

uit 32 kleuren, aangevuld met zes solitaire kleuren om accenten te leggen.

De nieuwe noraplan valua is vanaf najaar 2015 op de markt en is nu al een groot succes, met 32 door de natuur geïnspireerde kleurtinten met een houtnerfeffect. De collectie is verkrijgbaar in stroken en banen. Het zachte, warme oppervlak maakt ruimtes aantrekkelijker en aangenamer, dempt het geluid en biedt meer ergonomisch comfort.

Geen weekmakers Nora rubber vloerbedekkingen bevatten geen weekmakers (ftalaten) en halogenen (bijvoorbeeld chloor). Hierdoor zijn ze niet alleen milieuvriendelijk, maar blijven ze na het leggen ook maatvast en krimpen ze niet. Hierdoor garanderen de producten van nora een gezond binnenklimaat, waarvoor ze al in 2006 werden onderscheiden met het milieukeurmerk ‘De Blauwe Engel’. Perfect voor een omgeving waarin je snel weer gezond moet worden.

•

Duurzame samenwerking

Gezamenlijke toekomst voor ZNA en GZA

Alle lichten op groen voor duurzame samenwerking De afgelopen maanden zochten ZNA (Ziekenhuizen Netwerk Antwerpen) en GZA (Ziekenhuizen Gasthuis Zusters Antwerpen) toenadering tot elkaar met het oog op het uitbouwen van een structurele en duurzame samenwerking. Eind november zetten ook de medische raden én de overgrote meerderheid van de artsen in beide ziekenhuizen, het licht op groen. Een nog op te richten vzw zal alle mogelijke samenwerkingsverbanden onderzoeken.

De samenwerking tussen ZNA en GZA werd door een overweldigende meerderheid van de artsen goedgekeurd en aangemoedigd. Maar liefst 96 procent van de artsen verbonden aan ZNA en 83 procent van de uitgebrachte stemmen bij GZA schaarden zich achter het samenwerkingsproject. Na groen licht van de raden van bestuur en de medische raden van beide ziekenhuizen, wordt hiermee een belangrijke derde horde genomen voor een gezamenlijke toekomst.

het ‘dagelijks bestuur’ met afgevaardigden uit beide ziekenhuisorganisaties: • Voorzitter: dr. Etienne Wauters (afgevaardigd bestuurder GZA Ziekenhuizen); • Algemeen coördinator: Wouter De Ploey (CEO ZNA); • Medisch coördinator: dr. Luc van Looy (hoofdarts GZA Ziekenhuizen); • Verpleegkundig coördinator: Wim Van de Waeter (algemeen directeur patiëntenzorg ZNA).

De samenwerking van GZA en ZNA krijgt nu concreet vorm in een vzw die een zorgstrategisch plan voor de brede Antwerpse regio gaat opstellen voor de zomer van 2017. Zo zijn bijvoorbeeld de gesprekken over een intense samenwerking in het domein van de anatomo-pathologie al ver gevorderd.

Ook andere samenwerkingsverbanden van medische en niet-medische aard worden onderzocht. In eerste instantie zijn er al trajecten opgestart in het kader van ICT en een gemeenschappelijke apotheek met één geneesmiddelendistributiesysteem.

Ook buiten de vzw worden stappen gezet voor verdere samenwerking. Leden van beide organisaties zullen in de raad van bestuur van het partnerziekenhuis zetelen. Met deze stap is de fase van aftasten voorbij en groeit het enthousiasme om een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van beide gerenommeerde organisaties te schrijven. De krachtenbundeling van GZA en ZNA is een waar huzarenstuk. In totaal gaat het over meer dan drieduizend bedden en meer dan duizend artsen, verspreid over de drie GZA-Ziekenhuizen en negen ZNA-ziekenhuizen. De hiermee gepaard gaande schaalvoordelen en het evenwichtige en complementaire karakter van beide organisaties hebben geleid tot reëel overleg over structurele samenwerking op langere termijn. Gezamenlijke investeringen behoren alvast tot de mogelijkheden.

Beide ziekenhuisgroepen zijn op evenwaardige wijze vertegenwoordigd in deze nieuwe juridische structuur. De nieuwe vzw zal worden aangestuurd door

•

Vlnr: dr. Etienne Wauters - afgevaardigd bestuurder GZA Ziekenhuizen, Wouter De Ploey - CEO ZNA, Jan Declerck - Voorzitter RVB GZA Ziekenhuizen en Fons Duchateau schepen van Gezondheid stad Antwerpen en Voorzitter RVB ZNA

BOUWEN AAN DE ZORG | 35

Tekst en beeld: Catharina Ziekenhuis

‘Hart’ klopt in nieuw geopend Catharina Hart- en vaatcentrum Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven heeft eind november samen met Piet Batenburg, voorzitter Raad van Bestuur van het Catharina Ziekenhuis, het nieuwe Catharina Hart- en vaatcentrum geopend. Bij de opening gebruikten zij een defibrillator waardoor het ‘hart’ van het centrum letterlijk ging kloppen. Het nieuwe centrum ligt prominent aan de voorzijde van het ziekenhuis, boven de onlangs geopende entreehal.

In mei 2016 werd de nieuwbouw van het Catharina Hart- en vaatcentrum in gebruik genomen. Patiënten, bezoekers en medewerkers zijn zeer enthousiast over de geboden zorg. “Met de ingebruikname van dit centrum is de zorg voor patiënten met hart- en vaatziekten op één plek in het ziekenhuis geconcentreerd. Daardoor ervaart de patiënt zelf de korte lijnen”, zegt Batenburg. In zijn toespraak sprak burgemeester Jorritsma over het belang van het nieuwe centrum voor Eindhoven: “Een hart- en vaatcentrum dat past binnen de hoog ontwikkelde Brainportregio. Er wordt met bijvoorbeeld partners als de TU/e en Philips continu gewerkt aan de zorg voor hart- en vaatziekten in de toekomst. Daar profiteren de inwoners van deze regio direct van.”

Behandelactiviteiten geconcentreerd Op de eerste en tweede verdieping zijn de behandel­ activiteiten van het Catharina Hart- en vaatcentrum geconcentreerd. Daar zitten onder meer vijf hartcatheterisatiekamers (HCK), de hartlounge – een patiëntvriendelijke omgeving waar patiënten en hun familie voor en na hun behandeling in alle rust kunnen verblijven, de hartbewaking en de Medium Care. Ook de Research & Developmentafdeling is hier gevestigd. Op de begane grond zit de nieuwe entreehal van het Catharina Ziekenhuis, die pal tegen de bestaande entree is gebouwd.

Spoedpatiënten met een acuut hartprobleem worden direct geholpen op de Eerste Harthulp. De

36 | BOUWEN AAN DE ZORG

Piet Batenburg (vz. Raad van Bestuur Catharina Ziekenhuis) en John Jorritsma (burgemeester van Eindhoven) openen het nieuwe Catharina Hart- en vaatcentrum.

Catharina Hart- en vaatcentrum, Eindhoven

Eerste Harthulp ligt op dezelfde verdieping als de bestaande Spoedeisende Hulp, Intensive Care en de Operatiekamers. Er is nu dus één spoedlaag in het Catharina Ziekenhuis aanwezig. Wanneer hartpatiënten een acute behandeling moeten ondergaan, worden zij direct overgebracht naar één van de vijf HCK’s, die in de buurt van de Eerste Harthulp zijn gebouwd. Als patiënten daarna ter observatie naar de hartbewaking moeten, verblijven zij in hetzelfde complex. Ook aan de familie van de hartpatiënt is met de komst van twee volledig ingerichte familiekamers gedacht.

Comfort Behalve de slimme indeling en state-of-the-art apparatuur is veel aandacht besteed aan het comfort voor de patiënten. Patiënten die een behandeling aan het hart moeten ondergaan, worden voortaan eerst opgevangen op de Hartlounge; een nieuwe afdeling in het Hart- en vaatcentrum waar zij worden voorbereid op de procedure. Ook na de behandeling komen patiënten terug op de Hartlounge waar zij onder toezicht van het verplegend personeel kunnen bijkomen terwijl ze tv kijken, internetten of aan de loungetafel een magazine lezen.

Patiënten die langer moeten verblijven, worden verpleegd op de Medium Care of de Hartbewaking. Beide afdelingen bevinden zich op dezelfde verdieping. Daardoor wordt er efficiënt met bedden en verplegend personeel omgegaan. De patiënten die op beide afdelingen worden verpleegd, hebben namelijk veel overeenkomsten. Verplegend personeel van de ene afdeling kan daardoor makkelijk inspringen op de andere afdeling en andersom. Ook kan flexibel met bedden worden omgesprongen, zodat meer patiënten geholpen kunnen worden in het nieuwe centrum.

Grootste hart- en vaatcentrum Het Catharina Hart- en vaatcentrum is het grootste centrum van Nederland. Het centrum heeft een bovenregionale functie en werkt samen met ziekenhuizen in de regio en daarbuiten. Ongeveer zeventig procent van onze patiënten is voor behandeling verwezen door cardiologen uit andere ziekenhuizen. Het Hart- en vaatcentrum heeft zich dan ook ontwikkeld tot een nationaal en internationaal bekend en gerespecteerd centrum.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 37

Tekst: Willem de Volder Beeld: Afdeling communicatie ADRZ - Peter Wijkhuys

CROWDFUNDING leidt tot revitalisatie De revitalisatie van het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis (ADRZ) in Vlissingen omvat niet alleen een vernieuwing van de behandel- en verpleegafdelingen. Ook een flexibel gebruik van poliruimten en zorginnovatie dragen positief bij aan de omslag. Crowdfunding en het opsplitsen van het gebouw in zorggerelateerde diensten en commerciële ruimten blijkt een goed fundament voor een zonnige zorgtoekomst. Programmamanager Sjaak Lampert geeft uitleg.

Nog niet helemaal gereed, maar gedrevenheid en een uitermate strakke planning leidden op de Koudekerkseweg in Vlissingen naar een nieuwbouw die qua resultaat en doorlooptijd verrast. “In een tijdspanne van zo’n anderhalf jaar beschikken we hier over een prachtig en vooral modern ziekenhuis.” Dat de

Veel licht in de ontvangsthal van het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis.

38 | BOUWEN AAN DE ZORG

realisatie nog aan een zijden draadje heeft gehangen, wordt tijdens het gesprek duidelijk. Lampert: “Nieuwbouw van een ziekenhuis in het centraal op Walcheren gelegen Middelburg bleek financieel niet haalbaar. Het maakte de weg vrij voor ver- en/of nieuwbouw in Vlissingen.”

Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Vlissingen

gebouwen en oppervlakte heeft meerdere winnaars. ADRZ neemt een derde in gebruik als huurder (11.000 vierkante meter voor een periode van zeventien jaar), een derde wordt door ZorgVastgoedZeeland commercieel verhuurd aan zorggerelateerde partners. Denk daarbij aan onder meer horeca, apotheek, fysiotherapie en een huisartsenpraktijk. Een derde van de oudbouw wordt gesloopt.” Zeeuwse bouwbedrijven en bouwgerelateerde ondernemers geven uitvoering aan de verbouwing. Lampert geeft aan dat er partijen in de arm zijn genomen zonder uitgebreide ‘ziekenhuisbouwervaring’. “We stonden daardoor extra stevig in het proces en zorgden voor nieuwe inzichten.” Flexibiliteit zegeviert in het bouwproces. Lampert geeft aan dat de bouwwerkzaamheden en zorggerelateerde activiteiten vaak gelijk op gaan met die in de dagelijkse praktijk. “Waar nodig worden werkzaamheden in avond en weekend uitgevoerd om de zorg zo min mogelijk te belasten.”

Ziekenhuis Van links naar rechts: Sjaak Lampert (Programmamanager Revitalisering Vlissingen), Natasja Mariman (Directeur Revitalisering) en William Verkammen (ICMT-projectymanager).

Crowdfunding Het gebouw en de grond zijn verkocht aan ZorgVastgoedZeeland, dat met crowdfunding vijftien miljoen euro ophaalde. Het gaf de bank voldoende zekerheid om voor het overige, benodigde deel een lening te verstrekken. Maar voor er concrete stappen konden worden gezet, moesten er nog enkele noten worden gekraakt. Het voormalige ADRZ, dat een BVO van 33.000 vierkante meter inneemt, bleek een te ruime ‘doktersjas’. “De nieuwe invulling van

De nieuwbouw omvat een centrum voor planbare zorg, diagnostiek, drie operatiekamers, beeldvormende technieken, poliklinieken en dagbehandeling. Wat opvalt bij binnenkomst zijn de mensen, die wachten op een oproep via grote beeldschermen. “Na aanmelding via de zuilen krijgt de bezoeker een bon met daarop een nummer. Hij of zij wacht dan in de centrale hal tot op grote beeldschermen het nummer en de wachtruimte worden weergegeven. Daar aangekomen moet de bezoeker zich nogmaals melden door de bon voor een scanner te houden, waarna de spreek-/onderzoekkamer wordt getoond. We hebben voor deze logistieke aanpak gekozen om overmatige drukte in de wachtkamers te voorkomen. Bovendien stelt het ons in de gelegenheid om flexibel om te gaan met de bezetting van de 42 spreek-/onderzoekkamers.”

›

Digitale borden geven aan waar bezoekers zich mogen melden.

BOUWEN AAN DE ZORG | 39

WWW.ARTIMO.NL

40 | BOUWEN AAN DE ZORG

Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Vlissingen

1.700 meter gordijnstof voor Admiraal De Ruyter Ziekenhuis Voor de nieuwbouw van het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis heeft Artimo textiles gordijnstoffen mogen leveren. In samenspraak met de plaatselijke architect en het ziekenhuis is gekozen voor de separatiestof Lonka uit de standaard collectie, in combinatie met de custom-made kamerhoge overgordijnstof Varius.

Bij deze stof zijn de kleuren aangepast aan het verdere interieur van het ziekenhuis. Het grote breedterapport van circa vijf meter in de strepen en het random snijden van de stoffen maakt dat iedere kamer een variërend beeld heeft.

Zo heeft de ene kamer heeft meer blauw of groen dan de ander. De transparante Solo waarborgt de privacy van de patiënten. De in-between Ixia is toegepast in de overige ruimten, zoals de kantoren. Artimo textiles heeft in totaal 1.700 meter stof geleverd voor dit project.

Het is niet alleen voor de bezoekers, maar ook voor de medisch specialisten wennen. Het opnametraject voor de OK’s is eveneens geperfectioneerd. ADRZ werkt met een ‘OK-lounge’. Daar worden patiënten ontvangen en geprepareerd voor de OK-behandeling, wat de bedbezetting ontlast. Op de afdeling Kort Verblijf wordt gewerkt met het zogenaamde ‘Culisteam-concept’; een nieuw concept voor maaltijdenvoorziening. Een voordeel hiervan is dat de operatiepatiënten die op deze afdeling verblijven een gezonde, smakelijke maaltijd kunnen bestellen op het moment van hun keuze.

Zeeuws DNA Modern, licht en ruim. Het zijn karaktereigenschappen van de nieuwbouw van het ADRZ. Efficiënt is de invulling van de afdelingen met korte looplijnen en een zorgvernieuwende aanpak. Want ook het traject voorafgaand aan een bezoek aan OK of specialist maakt deel uit van een bezoek aan het ziekenhuis.

Kinderen worden er door speel(strand)huisjes en strandgerelateerde speeltjes op hun gemak gesteld en een kruidentuin illustreert de geneeskunde uit vervlogen jaren. De weloverwogen kleurstelling, het meubilair (mosselbanken) en de prachtige foto’s (gemaakt door medewerkers) van paalhoofden, duingezichten en vuurtoren, die de wanden sieren, laten er geen twijfel over bestaan dat het ADRZ ziekenhuis een fraai maar ook vertrouwd stukje Zeeland is.

•

De behandelkamers in het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis zijn ruim.

FEITEN • De renovatie wordt uitgevoerd door Bouwgroep Peters, Hoondert, Delta-Wisse Techniek, Afbouwned en Roegiers & De Koeijer, inrichting: Westraate Middelburg Gordijnen: Artimo Textiles, Roosendaal.

• Het ontwerp voor de revitalisatie van het ziekenhuis is gemaakt door Atelier Pro, terwijl Rothuizen Architecten Stedenbouwkundigen de bouwregie verzorgt.

• Tijdens de renovatie blijft het ziekenhuis volop in bedrijf. Om dit mogelijk te maken, wordt de renovatie gefaseerd uitgevoerd. Deze fasering is zo opgesteld dat de benodigde verschuivingen zo effectief mogelijk plaatsvinden en dat de complete renovatie met zo min mogelijk tijdelijke aanpassingen kan worden uitgevoerd.

• In het toekomstige ADRZ kunnen mensen terecht voor planbare zorg, zoals operaties en poliklinische hulp. Ook komt er een mammapoli voor de opsporing en behandeling van borstkanker en komt er een afdeling oncologie, waar kankerpatiënten terecht kunnen voor chemotherapie. Ook kunnen andere zorg-gerelateerde instellingen als tandartsen, fysiotherapeuten en apotheken gehuisvest worden.

• Begin 2017 moet de renovatie helemaal afgerond zijn.

• Het ADRZ omvat twintig eenpersoonskamers en drie vierpersoonskamers.

• Sinds kort is er een nauwe samenwerking met het Erasmus MC in Rotterdam.

BOUWEN AAN DE ZORG | 41

Tekst: TNO Beeld: Albert Schweitzer ziekenhuis - Frederike Roozen - Slieker

‘In het logistieke ketenproces van ziekenhuizen valt nog veel te verbeteren’ In het logistieke ketenproces van goederenstromen binnen ziekenhuizen – en vooral van en naar de OK-afdeling, kan nog veel verbeterd worden. TNO ziet als stip op de horizon een aangepast proces waarbij alle voor een ingreep benodigde materialen (instrumenten, disposables en implantaten) voortaan volledig geautomatiseerd op afroep worden aangeleverd op de OK. Het proces wordt hiermee sneller, effectiever en minder foutgevoelig. In combinatie met een ‘track and trace’ systeem zijn alle materialen volledig tot op artikelniveau herleidbaar en kosten worden tot op patiëntniveau inzichtelijk.

Deze innovatie leidt niet alleen tot aanzienlijk minder ruimtegebruik, maar ook tot lagere exploitatiekosten en minder kans op verstoringen in het proces. Dit komt uiteindelijk ook de patiëntveiligheid en -tevredenheid ten goede. Aan het woord is Stefan van Heumen, consultant bij TNO. “In veel ziekenhuizen lijkt op diverse plaatsen in de logistieke keten van en naar de OK-afdeling sprake te zijn van een zekere inefficiëntie”, vertelt hij. “Medewerkers starten aan het begin van de middag al vaak met het klaarzetten voor het programma van de volgende dag. Veelvuldig wordt hierbij gecontroleerd of de netten, disposables en implantaten aanwezig zijn. Indien deze niet in het magazijn op de OK aanwezig zijn, volgen er spoedbestellingen waardoor procesverstoringen ontstaan. De spoedbestellingen zijn vaak onnodig, omdat de materialen toch al onderweg zijn. Veel instrumenten die door de keten gaan, blijken uiteindelijk niet te worden gebruikt en instrumenten worden op verschillende plekken in de keten door verschillende mensen steeds opnieuw

opgepakt. Maar dat zijn niet de enige geluiden die tot ons komen. In veel ziekenhuizen controleert het OK-personeel nog dagelijks handmatig de voorraadniveaus. Omdat producten er wel moeten zijn, mocht de ‘dokter’ ze nodig hebben.”

Is het nu een verstoord proces of een geoliede machine die juist past in een zorgomgeving? “Dat wil en moet je beter kunnen begrijpen als je ook kansen van nieuwe ontwikkelingen in de zorg wilt oppakken. Bijvoorbeeld om de hoge personeelskosten terug te dringen. Tot nu toe hebben innovaties in de OK-omgeving vooral geleid tot extra personeelskosten in de logistieke keten. Maar dat kan ook anders.”

Integrale beschouwing ketenproces Om dit te bereiken, moet het gehele ketenproces integraal worden beschouwd, gezamenlijk met verschillende stakeholders. Ziekenhuizen tonen al wel aandacht voor dit onderwerp, maar hebben nog een grote inhaalslag te maken, aldus Van Heumen. “Ze optimaliseren al wel op delen, maar voor de beschouwing van de gehele keten zijn nog geen tools beschikbaar. Ook is er binnen de ziekenhuisorganisatie meestal niemand verantwoordelijk voor de efficiëntie van de gehele keten. Om een goede afweging van procesaanpassingen te kunnen maken, is veel gedetailleerde informatie benodigd over processtromen, volumina, personeelsbezetting, et cetera. Technologische ontwikkelingen maken steeds meer mogelijk, maar de vraag is hoe we dit in praktijk gaan brengen, daarbij gebruikmakend van inzichten en methoden uit de ketenlogistiek waar het bedrijfsleven de afgelopen decennia veel in heeft geïnvesteerd. Wij signaleren een mooie kans en dagen stakeholders uit om ook bij logistieke ketens in ziekenhuizen deze vernieuwing – samen met TNO – in gang te zetten.”

Verbetering ketenproces goederenstromen van en naar OK-afdeling

CSA (Bron: Albert Schweitzer ziekenhuis)

42 | BOUWEN AAN DE ZORG

Uit verschillende praktijkcasussen blijkt dat in het logistieke proces van sterilisatie en toe- en afvoer van goederen (instrumenten, disposables en implantaten) van en naar de OK-afdeling nog veel kan worden verbeterd. Onder andere qua efficiëntie, kwaliteit en arbeidsomstandigheden. “TNO werkt met drie andere partijen (het Albert Schweitzer en Laurentius ziekenhuis en Newton BV) in coproductie aan innovatieve oplossingen voor de optimalisatie van deze goederenstromen”, aldus Van Heumen.

“Hierbij ligt de focus op het OK-magazijn en andere manieren van omgaan met instrumentensets en

Logistiek

Stefan van Heumen.

Opslag netten (bron: Albert Schweitzer ziekenhuis)

disposables, wat een direct effect heeft op de centrale sterilisatie afdeling (CSA). Met behulp van modellering kunnen de huidige logistieke ziekenhuisprocessen in kaart worden gebracht en de effecten van verstoringen, aanpassingen of verbeteringen van processen op de efficiëntie, kwaliteit en arbeidsomstandigheden binnen de hele procesketen worden doorgerekend en beoordeeld. Op basis van deze modelmatige aanpak leiden analyses en adviezen tot onderbouwde keuzes voor een efficiënter logistiek proces van en naar de OK. Dit in plaats van het onderbuikgevoel op basis waarvan dit soort beslissingen nu nog dikwijls wordt genomen.”

De modelmatige aanpak kan niet alleen binnen de deelnemende ziekenhuizen, maar binnen de gehele sector worden uitgerold. TNO hoopt daarbij op korte termijn ook de ervaringen met een daadwerkelijk geautomatiseerd OK-magazijn te kunnen evalueren.

Bovendien kan hiermee de potentiële meerwaarde worden onderzocht van een vergaande automatisering van het OK-magazijn en een kwalitatieve verbetering van het opdekproces, vertelt hij. “Een investering in een volledig geautomatiseerd magazijn (van € 250.000 tot € 350.000) blijkt zich in drie tot vijf jaar terug te verdienen en tot vele andere voordelen te leiden. Scenario’s zoals het veranderen van de samenstelling van instrumentensets, het meer vooraf samenstellen van zogeheten proceduretrays uit bulkmateriaal of het vervangen van re-usables voor disposables worden beter inzichtelijk gemaakt. Door het per stuk (of in zeer kleine netten gegroepeerd) verpakken van instrumentarium, gaat alleen het instrumentarium dat daadwerkelijk wordt gebruikt door het sterilisatieproces, wat bijdraagt aan een hogere efficiëntie. Ongebruikt instrumentarium kan, mits ongeopend, retour richting OK-magazijn.”

Sterilisatie OK-instrumentarium centraal of decentraal Uit andere praktijkervaringen blijkt dat ziekenhuisorganisaties bij herhuisvestingstrajecten vaak worstelen met de keuze om het sterilisatieproces al dan niet uit te besteden aan een centrale locatie of juist decentraal binnen de diverse ziekenhuislocaties uit te voeren.

“Het streven is een zo efficiënt mogelijk systeem waarmee flexibel met veranderende productiecapaciteit kan worden omgegaan”, vertelt Van Heumen.

“Daarmee zou een optimum moeten worden bereikt

om met zo min mogelijk logistieke bewegingen een zo efficiënt mogelijke productie en voorraadbeheersing te kunnen garanderen met een minimum aan verspilling. Het onnodig steriliseren van instrumentarium, het over de datum raken van materialen en een onnodig grote voorraad moet worden voorkomen. Met behulp van een rekenmodule kunnen de investerings- en exploitatiekosten van het huidige CSA- en logistieke proces in kaart worden gebracht en vervolgens worden vergeleken met de kosten van mogelijke inrichtingsvarianten. Het effect van aanpassing van één of meer parameters kan direct zichtbaar worden gemaakt. Met deze modelmatige aanpak kan een ziekenhuisconcern een onderbouwde beslissing nemen die kan leiden tot een vergaande centralisatie van de CSA én het centraal magazijn voor meerdere ziekenhuislocaties.”

•

OK-magazijn (bron: Albert Schweitzer ziekenhuis)

BOUWEN AAN DE ZORG | 43

D E S I G N I N G

I N N O V A T I V E

S O L U T I O N S

Our VISION is keeping healthcare COOL Of het nu gaat om koelbehoefte of verwarmingsbehoefte, als wereldwijd marktleider in technisch hoogwaardige verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsystemen biedt Carrier voor elke kliniek, ziekenhuis of zorginstelling de juiste klimaatoplossing.

✆ 088 567 67 00

www.carrier.nl/zorg 101car corporate Advertentie Landscape.indd 2

10-05-16 16:06

Leveranciers

De grootste aanbieder van geavanceerde mobiele operatiekamers ter wereld past haar aanbod aan de voor Nederlandse ziekenhuizen geldende technische normen aan.

Wereldleider in mobiele operatiekamers stapt over op Nederlandse technische normen Vanguard Healthcare is een Brits bedrijf dat overal in de Europese Unie en andere werelddelen actief is. De hulp van het bedrijf werd al ingeroepen door het Zorgsaam ziekenhuis in Oostburg in Zeeuws-Vlaanderen, om negenhonderd patiënten die een chirurgische ingreep moesten ondergaan te behandelen tijdens een renovatie. Ook de Haaglanden Kliniek in Den Haag deed een beroep op Vanguard, toen hun operatiekamer door wateroverlast niet meer te gebruiken was. Het bedrijf voorziet momenteel bovendien in de helft van de operatiecapaciteit op het Antilliaanse eiland Bonaire.

Omdat de technische normen die standaard zijn in de Nederlandse gezondheidszorg een zeer goede naam hebben, worden ze nu door de ingenieurs van Vanguard toegepast op de mobiele faciliteiten. Hierbij gaat het om: • Het IPS-systeem (geïsoleerde stroomvoorziening), dat is aangepast aan de Nederlandse eisen – 6 x 3.15 kW transformators van medische kwaliteit, met voor elke transformator acht stopcontacten.

• De mogelijkheid om de afnamepunten voor medisch gas in te stellen op DIN of de Parkodex standaard – in Nederland de twee meest gebruikte systemen voor afnamepunten van medisch gas.

• Door aanpassingen kunnen nu ook gasflessen van vijftig liter worden gebruikt in de mobiele faciliteiten en kunnen Pin-indexaansluitslangen worden gebruikt.

• De Britse stopcontacten kunnen gemakkelijk worden vervangen door Nederlandse stopcontacten.

om ziekenhuizen die er gebruik van maken de mogelijkheid te bieden de faciliteiten nog nauwer te laten aansluiten op hun veranderende behoeften. Hieronder valt ook een afdeling geschikt voor een 24/7 verblijf van patiënten; de eerste in zijn soort. De unit biedt douchefaciliteiten die voor rolstoelen toegankelijk zijn, evenals sfeerlicht en aangepaste ramen om patiënten meer privacy te bieden.

“Ziekenhuizen die worden geconfronteerd met een plotselinge toename in het aantal spoedgevallen of een onvoorziene vermindering van de operatiecapaciteit kunnen deze nieuwe technologie gebruiken om flexibel te voldoen aan de vraag”, aldus De Roeck.

•

www.vanguardhs.com/nl

Vanguard is bezig al haar mobiele operatiekamers aan te passen aan deze normen en op deze manier is al zestig procent van de faciliteiten wereldwijd aangepast. Tegelijkertijd voert het bedrijf veranderingen door die specifiek betrekking hebben op de markt voor Nederlandse ziekenhuizen.

“Omdat veel Europese landen standaard gebruikmaken van anesthesiekamers, worden de mobiele faciliteiten compleet met een anesthesiekamer en verkoeverkamer geleverd, naast de operatiekamer zelf”, vertelt Glen Suttenwood, manager Techniek, Projecten en Logistiek. “Omdat het in Nederland niet gebruikelijk is om een anesthesiekamer te gebruiken, is het nu ook mogelijk om de muren tussen de verkoeverkamer en operatiekamer en tussen de operatiekamer en anesthesiekamer te verwijderen, om zo een grotere operatiekamer te creëren wanneer één van de andere ruimtes niet wordt gebruikt. Bovendien voldoen de omstandigheden in de operatiekamer – het aantal luchtwisselingen per uur, de drukverschillen en de luchtkwaliteit – aan de Nederlandse richtlijnen.”

De in Nederland werkzame consultant voor de gezondheidszorg Peter de Roeck zegt dat de aanpassingen parallel lopen aan andere veranderingen in het aanbod, dat wordt uitgerust

BOUWEN AAN DE ZORG | 45

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

DICTAMAT 50

compact mechanisch sluitsysteem voor schuifdeuren

Nu ook getest en goedgekeurd * voor toepassing op branddeuren * volgens EN 1191 / EN 12605 EN 1634-3/ EN 1154

Na gebruik van de deur wordt deze altijd betrouwbaar gesloten met een gelijkmatige (regelbare) snelheid over de gehele schuifweg. Het systeem is leverbaar in de volgende 3 uitvoeringen: DICTAMAT 50 KW voor montage boven de rail

DICTAMAT 50 BK modulair systeem

DICTAMAT 50 KP voor montage onder de rail

Ideaal voor toepassing in bijv. ziekenhuizen, bejaardencentra en verzorgingstehuizen waar toegankelijkheid, veiligheid maar ook privacy een belangrijke rol spelen.

     

Volledig mechanisch systeem Eenvoudige montage, ook ideaal bij renovatie Betrouwbaar, geruisloos en sluitsnelheid instelbaar Zowel als compleet systeem of in componenten leverbaar Maximale schuifweg 1,5 m.

Getest en goedgekeurd voor toepassing op brandschuifdeuren

DICTATOR een vertrouwd adres! Met ruim 80 jaar ervaring en een breed productenpakket zijn al de nodige problemen opgelost. Wij denken graag met u mee.

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

Leveranciers

DICTATOR Interlocking systeem gaat de strijd aan met ziektekiemen in ziekenhuizen Regelmatig worden we opgeschrikt met berichten in de media over verspreiding van ziekteveroorzakers zoals bijvoorbeeld de multiresistente bacterie (MRSA) in ziekenhuizen. Dit bewijst hoe belangrijk de naleving van hygiënevoorschriften is. Aan de andere kant staat de alsmaar stijgende kostendruk in ziekenhuizen, die dure renovatie vaak onmogelijk maakt.

Een bouwsteen bij de bestrijding van bacteriën zijn sluizen, die niet alleen ruimtes met mogelijk infectiegevaar – zoals wasruimtes en desinfecteringsruimtes – afschermen, maar ook cleanrooms zoals ziekenhuisapotheken en operatiekamers beschermen.

Het DICTATOR Interlocking systeem maakt geen gebruik van complexe, alleen met speciale kennis te programmeren besturingen. De op elk moment aan te passen afhankelijkheden van alle deuren van een sluisinrichting, worden door middel van eenvoudige DIP-schakelaars vastgelegd. De componenten zijn door stekerbare kabels met elkaar verbonden. Als de sluis slechts uit enkele deuren zonder speciale functies bestaat, kan de inrichting probleemloos zonder specialisten geïnstalleerd en in gebruik genomen worden. Daar tegenover biedt het DICTATOR Interlockingsysteem de mogelijkheid geavanceerde speciale functies te realiseren in aanwezige systemen, waaronder de integratie op gebied van

ventilatie. Maar altijd zonder softwareprogrammering! Ook is het mogelijk om deuren in vluchtwegen, conform de hiervoor geldende normen, in de installatie te integreren.

DICTATOR levert niet alleen de componenten, maar verzorgt ook de projectbegeleiding van de installatie conform de vereisten van het betreffende toepassingsgebied. Benieuwd welke oplossingen DICTATOR u kan bieden?

Neem dan vrijblijvend contact op, www.dictator.nl

•

Vernieuwde vinylcollectie van DLW Flooring Benelux DLW Flooring Benelux heeft haar vinylcollectie versterkt en vernieuwd. Unieke hygiëne, high-performance oppervlaktes, een uitgebreide toolbox voor Mix & Match, nieuwe structuren en moderne kleuren. De nieuwe collectie DLW Vinyl homogene vloeren is zowel kleurrijk als veelzijdig. Deze veelzijdigheid uit zich in een conductive variant – antistatisch voor gebruik in operatiekamers en laboratoria, R10 – antislip, voor gebruik in badkamers, toiletten etc., Acoustic – contactgeluidsisolatie voor gangen of Sanitized – voor extra hygiëne.

De Sanitized-functie zorgt voor gecertificeerde hygiëne. Het remt de groei van bacteriën en ziektekiemen en zorgt voor betrouwbare bescherming tussen reinigingsbeurten met duurzame hygiëne als gevolg.

Dankzij de nieuwe oppervlakte coating PUR+ leveren alle homogene vinylvloeren nóg betere prestaties: ze gaan langer mee, zijn krasbestendiger, beter bestand tegen chemicaliën en zorgen voor een zeer lage emissie.

Opalon is een vinylsoort die speciaal is ontwikkeld voor de zorgsector: heldere frisse kleuren met contrasterende en opvallende spikkelaccenten om de ruimtes aangenaam licht en fris te maken.

Uiteraard verkrijgbaar met Sanitized-functie.

Voor meer informatie www.dlw.eu

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 47

nora®, uw partner in de gezondheidszorg.

Goed om te weten dat er een specialist is!

De aantrekkelijke rubber vloerbedekkingen van nora® zijn de eerste keuze bij de inrichting van ziekenhuizen. Niet alleen bieden ze een aantrekkelijk design, maar ook alle belangrijke technische eigenschappen die ziekenhuizen nodig hebben voor hun dagelijkse werk.

nora flooring systems B.V. T +32 26575250 T +31 416 286140 www.nora.com

Leveranciers SECURITHERM EP BIOSAFE wastafelmengkraan

De eerste mengkraan die aan alle vereisten voldoet De nieuwe SECURITHERM EP BIOSAFE mengkraan 2620EP is de eerste wastafelmengkraan zonder uitloop die aan alle vereisten van zorginstellingen en rusthuizen voldoet: comfort, totale veiligheid, hygiëne en beheren van de bacteriegroei.

De nieuwe 2620EP SECURITHERM mengkraan is uitgerust met een temperatuurbegrenzing en een binnenwerk met drukcompensatie. Deze EP-technologie zorgt voor een constante druk tussen warm en koud water waardoor temperatuurschommelingen te wijten aan drukverschillen in het net worden opgevangen. Bij onderbreking van de koudwatertoevoer zal bovendien het debiet van het warm water tot een strikt minimum worden beperkt, waardoor het risico op brandwonden voor de gebruiker wordt uitgesloten.

De mengkraan geniet ook van de Securitouch technologie: het warm water stroomt vanaf de toevoer tot het binnenwerk door flexibels en vervolgens door het mechanisme. Dit intern ontwerp garandeert het ontbreken van warme punten.

De 2620EP is de enige mechanische mengkraan op de markt die toelaat een thermische spoeling uit te voeren aan de temperatuur van het warm water van het net, zonder de greep te demonteren of de toevoer van koud water af te sluiten. Om de temperatuurbegrenzing te deblokkeren, dient u eenvoudig het kleine rode knopje op de achterkant van de greep in te duwen.

HYGIËNE VEILIGHEID TOEGANKELIJKHEID Kranen en filters voor ziekenhuizen Kranen voor verzorgend personeel Kranen voor patiëntenkamers Sanitaire toestellen in RVS

Toegankelijkheid en autonomie Grepen in RVS en Nylon Douchezitjes Hygiëne accessoires

Beheren van de bacteriegroei Het unieke ontwerp van de 2620EP mengkraan laat toe het watervolume in de mengkraan tot 85 procent te verminderen en zo ook de bacteriegroei. Bovendien zorgt de smalle doorgang voor het water voor een grotere stroomsnelheid, waardoor ook de vorming van de biofilm wordt beheerd.

Deze nieuwe mengkraan heeft overigens geen uitloop: de BIOSAFE kraanuitgang is direct geïntegreerd op de kraan. Doordat deze vervaardigd is uit Hostaform® en een volledig gladde binnenkant heeft, wordt aanhechting van onzuiverheden en kalk onmogelijk en wordt de ontwikkeling van bacteriën en vochtige kiemhaarden voorkomen.

•

Meer informatie op delabiebenelux.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 49

GERFLOR CURE

G-POWER FOR A HEALING ENVIRONMENT TOTAAL CONCEPT G-POWER VLOERBEDEKKING WANDBESCHERMING LEUNINGEN ACCESSOIRES

Hoeveel G-POWER wilt u? Gerflor helpt u om de beste voorwaarden te scheppen voor een gastvrij en hoogwaardig ziekenhuis. Met voor iedere ruimte – van operatiekamer tot radiologie, spreekkamer en fysioruimte – een totaalpakket voor naadloze bescherming van vloeren en wanden. Hygiënisch, veilig, vrij van groot onderhoud en ook gebruiksvriendelijk en sfeervol: Gerflor voldoet aan de allerhoogste eisen. Artsen, patiënten en andere ervaringsdeskundigen zullen het bevestigen. Gerflor biedt u álle power die u zoekt.

BEHOEFTE AAN G-POWER? 31 (0) 40 266 1700 AANBEVOLEN DOOR SPECIALISTEN

WWW.GERFLORBENELUX.COM

Leveranciers

SPECIFIEKE BUITENPRODUCTEN voor de zorgsector

Al ruim 65 jaar is Falco in Vriezenveen gerenommeerd producent van onder andere buitenmeubilair, fietsparkeersystemen, overkappingen en verkeersvoorzieningen.

Binnen het assortiment zijn diverse producten te vinden die aansluiten bij de specifieke wensen en behoeften van de zorgsector. Of dat nu een ziekenhuis is, een huisartsenpraktijk, een revalidatiecentrum of een woonzorgcomplex.

Falco beschikt over een eigen ontwikkelafdeling dat, bij het ontwerpen van nieuwe producten, tevens kijkt naar maatschappelijke en sociale ontwikkelingen. Falco biedt producten die perfect passen in elke zorgomgeving; van buiten zitten en het organiseren van het parkeren tot het opbergen van afval. Van oudsher heeft het bedrijf een sterke naam als het gaat om het stallen van fietsen en fietsoverkappingen.

Gastvrije daktuin voor zorghotel Rotterdamse zorgorganisatie Laurens heeft haar nieuwe revalidatielocatie ingericht als een hotel. Het resultaat is een prachtig gebouw in een gastvrije omgeving. Falco heeft via relatie Dura Vermeer zorg gedragen voor de inrichting van het buitenterrein. Om een sfeer van rust re creĂŤren, is er veel gebruikgemaakt van natuurlijke materialen zoals hout en warme aardetinten. De buitenruimte, die zich bevindt op het dak, is ingericht met FalcoBloc banken.

Terreininrichting LUMC Het LUMC heeft haar terrein opnieuw ingericht met onder andere fietsparkeervoorzieningen en straatmeubilair van Falco, waaronder FalcoGamma-Hi fietsoverkappingen, FalcoSound fietsenrekken met aanbindpalen, RVS fietsaanleunbeugels en FalcoRubo banken. De fietsoverkapping is op maat gemaakt voor het LUMC; de overkapping is namelijk om de al bestaande bomen heen gebouwd.

Fietsparkeren in woonzorgwijk In Rijssen is een zorgwijk ontworpen waar ouderen met verschillende zorgindicaties in vier gebouwen bij elkaar wonen. De gebouwen omsluiten een gezamenlijk plein, waarop een transparante fietsoverkapping van Falco is geplaatst.

Fietsen kunnen geparkeerd worden in het populaire fietsenrek A-11.

Advies Het inrichten van een zorginstelling vraagt vaak om een specifiek plan, want geen enkele locatie is hetzelfde. Falco projectadviseurs geven u persoonlijk advies, ook op locatie. Falco levert bovendien maatwerk; dankzij de eigen productiefaciliteiten en productontwikkeling in Nederland en de uitvoerige kennis is er veel mogelijk.

•

www.falco.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 51

Artimo gaat voor een huiselijk gevoel Zoals u weet, speelt het interieur in ziekenhuizen een belangrijke rol. Vooral stoffen en gordijnen zorgen voor warmte, sfeer en kleur. Dit huiselijke gevoel wil Artimo patiĂŤnten graag laten ervaren. Met steeds nieuwe materialen, kleuren en ontwerpen die de zintuigen op een prettige wijze prikkelen. Want een aangenaam interieur bevordert het welbehagen van de bewoners.

Artimo Textiles B.V. is een ervaren, gespecialiseerde leverancier met een eigen collectie gordijn- en meubelstoffen voor projecten. Alle stoffen zijn van hoge kwaliteit en zijn samengesteld uit 100% polyester FR of Trevira CS. Deze stoffen zijn permanent vlamvertragend volgens de internationale normen. Als opdrachtgever wilt u uiteraard vaak een eigen sfeer in een gebouw creĂŤren. Samen met u of uw architect kijkt Artimo

52 | BOUWEN AAN DE ZORG

daarom naar een optimale oplossing voor de diverse ruimtes. In de uitgebreide showroom en dankzij de uitgekiende bestekservice, kunt u een overwogen materiaal- en kleurkeuze maken, zodat 'het totale plaatje' klopt.

Voor meer informatie: www.artimo.nl

Leveranciers

Zorgspecifieke muurverf zorgt voor behoud van matte muren Het is een bekend probleem, zeker in de zorgwereld. Na het reinigen van muren die voorzien zijn van een matte muurverf ontstaan glansplekken. En dat is allerminst prettig. Een matte muur is namelijk een bewuste keuze binnen de zorgwereld omdat dit voor minder lichtreflectie en dus een rustigere omgeving zorgt.

Bij Lensen Projectinrichters is men telkens weer op zoek naar noviteiten die het leef- en werkklimaat binnen de zorg nog verder kunnen optimaliseren. Dankzij de goede relatie met interieurspecialist Hans Daalder kwam Lensen in contact met de makers van een bijzondere reinigbare muurverf. “Healthmat blijft na het reinigen ook echt mat”, zo laat directeur-eigenaar Edwin van der Waal weten. “De makers van dit product zijn de hele dag bezig met verf en kleuren. Echte specialisten dus.

Speciaal voor ons hebben ze een pallet van veertig eigen kleuren ontwikkeld. Een pallet dat bovendien aansluit bij veel hedendaagse trends in de zorg.”

Het feit dat dit product in tegenstelling tot vele andere traditionele muurverven ook echt mat blijft, heeft te maken met de vernieuwde bindmiddeltechnologie van Healthmat. “Wie kiest voor een bewerking met deze reinigbare muurverf weet dat glansplekken echt tot het verleden behoren. Het heeft een zeer sterke dekking, een mooie vloeiing en is zo goed als spatvrij.”

Vaak kiezen schoonmakers voor te agressieve middelen waardoor het matte karakter van de muren verdwijnt en glansplekken ontstaan. Healthmat is echter zorgspecifieke muurverf die zijn matte eigenschappen behoudt. “Deze muurverf is uitvoerig getest door de makers. Het is een oplossing die zij volledig zelf hebben ontwikkeld. Zij zochten een partner in de zorgsector die dit product goed in de markt kon neerzetten en zo kwamen ze met ons in contact. Als Lensen zijn wij altijd weer op zoek naar interessante nieuwe ontwikkelingen en na een aantal goede gesprekken is deze samenwerking ontstaan. Healthmat is een duurzame, creatieve en scherp geprijsde oplossing die voor veel zorginstellingen van absolute meerwaarde is.”

•

Voor meer informatie: www.lensen.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 53

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: CCG Holding bv

One-stop-shopping: nu ook beschikbaar voor de zorg Hartcentrum - Catharina Ziekenhuis Eindhoven

Niets is zo veranderlijk als het zorglandschap. Marktwerking, bezuinigingen en de focus op kwaliteit en doelmatigheid (efficiënter werken) zorgen er niet alleen voor dat structuren veranderen, maar ook dat ruimtes anders worden ingedeeld.

Daarbij wordt de zorgbehoevende steeds vaker als ‘cliënt’ beschouwd, voor wie een optimale omgeving wordt ingericht, om het verblijf zo aangenaam mogelijk te maken en het herstel maximaal te bevorderen.

Waar het bij de vorige verkiezingen nog vooral draaide om ‘economie’, zal in maart 2017 de gezondheidszorg een hot item zijn, verwacht Gerrit Bakker, algemeen directeur van CCG Holding bv. Waaronder het langer thuis wonen, dat volgens Bakker zijn langste tijd heeft gehad. “De afgelopen weken stonden de media er nog vol mee: ziekenhuizen nemen regelmatig 65-plussers op, zonder dat hiervoor een medische reden is. Omdat er bij de ouderen onvoldoende zorg aanwezig is en omdat de drempel om naar een verpleeghuis te kunnen, te ver is verhoogd.

In het oosten van het land is voldoende ruimte om de woningen van de ouderen ‘levensloopbestendig’

54 | BOUWEN AAN DE ZORG

te maken. Maar omdat hun kinderen veelal in het westen wonen, is er niemand die de benodigde dagelijkse zorg op zich kan nemen. En in het westen ontbreekt het aan ruimte om een goede zorgkamer te maken. Ik verwacht daarom dat er steeds meer grote zorg-verpleeginstellingen komen, die hierop inspelen. Voor ons liggen hier grote kansen.”

Ook de ziekenhuizen zullen de komende jaren veranderen, verwacht hij. “Zij worden óf specialistischer óf algemener, wat eisen stelt aan het interieur. Van de EHBO en de poliklinieken tot de operatiekamers, het beddenhuis, de (productie)apotheek en de wachtka-

mers. Daar spelen wij graag op in.” Met ‘wij’ doelt Bakker op alle bedrijven die onder de CCG Holding vallen: Gebe Bouw, Gebe Interieurbouw, Cleanroom Combination Group, RFC Products en Rooms For Care. “De afgelopen jaren opereerden deze bedrijven voornamelijk los van elkaar, maar daar brengen we graag verandering in. Omdat de markt van vandaag hierom vraagt. Door gezamenlijk projecten op te pakken en door ieders kennis en kunde te bundelen, kunnen we zorginstellingen nog beter van dienst zijn.

Om deze aanpak op alle niveaus handen en voeten te geven, is commercieel directeur Hans Smetsers afgelopen augustus in dienst getreden.”

One-stop-shopping

Cleanroom Combination Group focust met name op de hotfloor, dus op operatiekamers, productieapotheken, BSL-faciliteiten, ML2- en ML3-laboratoria, bloedbanken en cleanrooms, waar RFC Products de zorgmarkt bedient met onder andere medische verzorgingssystemen en Rooms For Care ‘Slimme Badkamers’ voor zorg- en verpleeginstellingen ontwerpt, produceert en monteert.

Efficiënt ruimtegebruik “Dankzij de Slimme Badkamer van Rooms For Care kunnen ruimtes nog efficiënter worden gebruikt”, vertelt Bakker. “Aan de basis ligt een modulaire badkamer, waarin verschillende slimme oplossingen zijn geïntegreerd. Zoals een draaiwand met wastafel en doorgeefkasten voor onder andere linnengoed en wasgoed. Deze draaiwand geeft niet alleen meer ruimte dan een traditionele badkamer, ook het leefoppervlak wordt aanzienlijk vergroot.” Smetsers: “De drempelloze antislipvloer maakt transfers optimaal mogelijk. Ook voor patiënten die bedlegerig zijn of in een rolstoel zitten. De vlakke HPL wandafwerking en PVC vloerafwerking komen de hygiëne ten goede. Bovendien kan de badkamer eenvoudig en snel worden gereinigd.”

Slimme Badkamer - Stichtse Hof Laren.

Naar wens van de architect en eindgebruiker kunnen de badkamers volledig op maat worden ingericht, zowel qua materiaal, kleur als afwerking. “Dankzij de verregaande prefabricatie van de vaste elementen én de ervaring van onze monteurs kunnen, bij renovatie, in zes dagen vier badkamers worden gerenoveerd.”

Inmiddels hebben organisaties zoals Zorggroep Humanitas in Rotterdam en Respect Zorggroep in Den Haag de ‘Slimme Badkamer’ al omarmd.

Daarnaast heeft Rooms For Care recent 53 Slimme Badkamers in Woon- en Zorgcentrum Rustenburg in Middelburg voorzien van een sanitaire draaiwand en doorgeefkasten.

Één loket

Spoedeisende Hulp - MMC Veldhoven.

De zorg ‘ontzorgd’ Waar Gebe Bouw actief is op het gebied van renovatie en afbouw, ontwerpt, produceert en monteert Gebe Interieurbouw complete interieurs voor zorginstellingen, privéklinieken, tandartspraktijken en diagnostische centra. Zowel voor nieuwbouw als bestaande bouw, waarbij zo min mogelijk verstoringen plaatsvinden. “Zodat de zorg ongehinderd doorgang kan vinden”, aldus Smetsers. “Eerstelijns en tweedelijns zorgprojecten vragen om een specifieke benadering, waarop wij – met meer dan dertig jaar

ervaring in de branche – perfect kunnen inspelen.

Niet alleen door te prefabriceren, maar ook door technieken zoveel mogelijk te standaardiseren, waarbij afwerkingen op maat worden gemaakt. Deze aanpak heeft ons al een trouwe klantenschare opgeleverd, met klanten als het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond, het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven en Veldhoven, waarbij wij voor de laatste niet alleen het Vrouw Moeder Kind Centrum, maar recent ook de nieuwe Spoed Eisende Hulp en Huisartsenpost hebben opgeleverd.”

“Door tegelijkertijd met de badkamer ook de inrichting van de zorgkamer en vaste inrichting van de zorginstelling aan te pakken, worden ruimtes nog meer één geheel”, weet Bakker. “Niet alleen qua stijl, maar ook op het gebied van functionaliteit.

Door bij één loket – met één aanspreekpunt – te shoppen voor de complete inrichting, besparen zorgpartijen tijd en geld en wordt overlast tot een minimum beperkt. Zeker in renovatieprocessen, waarin zorgtaken ongehinderd doorgang moeten kunnen vinden, biedt deze aanpak uitkomst. Onze bedrijven zijn er klaar voor. Nu de zorg nog.”

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 55

Tekst en beeld: Max de Krijger

Sfinx in Zeewolde is klaar voor de toekomst

Aan de rand van het centrum van Zeewolde is het nieuwe deel van appartementencomplex de Sfinx zojuist opgeleverd. De Sfinx verbindt hier wonen met zorg en het centrum met het groene deel van het dorp. Het nieuwe complex ademt kwaliteit en woongenot uit. “Ook nu werd de vraag naar wonen overtroffen. In een mum van tijd waren alle appartementen verhuurd”, blikken Nico Heeman van Coloriet en Rudi Hol van Woonpalet terug.

Het eerste deel van de Sfinx werd al in 2000 opgeleverd en was meteen een succes. “En dus hadden we al meteen een derde pootje uit laten tekenen”, aldus Hol. Uiteindelijk is pas in 2010 een samenwerkingsovereenkomst getekend met de gemeente en in oktober 2015 werd de eerste steen gelegd.

In september 2016 werd de uitbreiding opgeleverd en konden de kersverse bewoners erin. Heel bewust is door architect Erik Eijsbouts van BDG Architecten afgeweken van de rode steen waarmee het eerste Sfinx-complex is gebouwd. De stenen hebben bij het zojuist opgeleverde gebouw een natuurlijke kleur en uitstraling. “Zo benadrukken we dat de uitbreiding

56 | BOUWEN AAN DE ZORG

van de Sfinx een nieuw gebouw is”, is de uitleg van architect Eijsbouts. Het nieuwe deel van de Sfinx is tegen het oudere gedeelte aangebouwd. Omdat ze intern met elkaar in verbinding staan, moest een hoogte worden overbrugd. Want de kamers in het nieuwe deel zijn 2,60 meter hoog, wat twintig centimeter meer is dan in het oudere deel. Met twee verdiepingen moest dus zestig centimeter worden gecompenseerd. Dit is opgelost door twee hellingbanen, waarbij vooral de hellingbaan op de tweede verdieping vrijwel niet is waar te nemen. Het is eerder vals plat en vormt dus geen belemmering voor bewoners die slecht ter been zijn.

Zonnepanelen Een kelder ontbreekt in de Sfinx. De rondleiding begint dus op de begane grond. Hier zijn de zestien zorgappartementen voor mensen met dementie.

Ook is hier de plek voor de twee gemeenschappelijke ruimtes, met de toepasselijke Egyptische namen Nijl en Ankh voor de bewoners die dag en nacht zorg nodig hebben. Op de eerste en tweede verdieping zijn 28 huurappartementen gerealiseerd. Er zijn qua indeling en grootte drie soorten woningen, waaronder het doorzon-type en de appartementen in de knik van het gebouw hebben meer volume.

Het derde type heeft aan de voorzijde een huis-

Sfinx, Zeewolde

'We trachten altijd het aangename met het mooie te combineren' Producent en leverancier van zorgmeubilair Thereca heeft het interieur van de twee gezamenlijke ruimtes Nijl en Ankh voor haar rekening genomen. Al jarenlang is dit bedrijf uit Hasselt leverancier van Coloriet. En ook in dit project is weer tot volle tevredenheid gewerkt.

Nico Heeman van Coloriet (l) en Rudi Hol van Woonpalet.

kamer annex keuken en twee slaapkamers. In het gehele gebouw is goed gelet op de doelgroep.

Bij de entree zijn de brievenbussen op een goede hoogte aangebracht, om bukken te voorkomen.

De galerijen zijn breed, zodat twee scootmobielrijders elkaar kunnen passeren. Het sleutelgat van de voordeur zit boven de deurklink en de toiletten zijn in hoogte verstelbaar. De zorgappartementen in het nieuwe gedeelte zijn groter dan in het oudere deel: 45 vierkante meter in plaats van 29 vierkante meter.

“We hebben goed gekeken naar de wensen. En we vonden ook dat het architectonisch mooi moest zijn.

Kijk maar eens naar de robuustheid, het straalt kwaliteit uit. En ook architect Eijsbouts heeft weer duidelijk zijn stijl laten zien. Hij is altijd uit op licht.

›

Thereca is een complete inrichter. Het ontwerp en de bouw van de meubelen gebeurt volledig in eigen beheer.

Zo worden de standaard meubelen in de eigen fabriek gemaakt en leveren de medewerkers maatwerk vanuit de eigen werkplaats. En ook het advies aan de klant vindt altijd onder hun eigen hoede plaats. Daardoor kan perfect op alle wensen worden ingespeeld.

Toen in Zeewolde de twee gemeenschappelijke ruimtes voor ouderen met dementie moesten worden ingericht, werd direct een eigen interieurarchitect van Thereca ingeschakeld. Samen met Coloriet is een locatieplan opgesteld en uitgevoerd. Hierbij zijn ook de thema’s, kleurgebruik en type meubelen vastgesteld. Bij de inrichting van de ruimtes zijn alle partijen en dus ook de bewoners betrokken. Zo werden tijdens een barbecue de verschillende typen stoelen klaargezet, zodat bewoners en andere betrokkenen ze konden proberen en beoordelen. Zo tracht Thereca iedere keer weer vanuit de gedachte van de gebruiker het aangename met het mooie te combineren.

In de twee dagverblijven is gekozen voor nette en vooral decoratieve meubelen. Wat op het eerste oog niet opvalt, is de doordachtheid van de meubelen. De stoelen zijn hoger dan gewone fauteuils en hebben een korter zitvlak. Dit vergemakkelijkt het opstaan. Ook zijn de stoelen gemakkelijk schoon te maken, door middel van een zogenaamde klapzitting. De kast is voorzien van speciaal lexaanglas. Dit onderscheidt zich door haar optische zuiverheid in combinatie met een zeer hoge slagvastheid. En er is nog een doordachtheid in de door Thereca gemaakte kasten: de deuren zijn voorzien van 270 graden scharnieren. Zo bestaat er geen gevaar voor de bewoners, wanneer de kastdeuren open staan.

Beeld Mischa Massink.

BOUWEN AAN DE ZORG | 57

Creëert inspirerende leefomgevingen

www.thereca.nl

Altijd een sluitende oplossing

• Theuma deuren, kozijnen en schuifdeursystemen • Geattesteerde technische deuren en kozijnen in brand-, geluid- en/of inbraakwerende uitvoeringen • Werkvoorbereiding, coördinatie op de bouwplaats en montage nemen wij graag van u over

www.theuma.nl

Sfinx, Zeewolde

In de Sfinx zijn grote raampartijen voorzien, soms tot op de vloer. Zo krijg je mooie, lichte appartementen”, leggen Heeman en Hol uit. Om de EPC te halen, zijn er 153 zonnepanelen aangebracht op het dak. Een rekensom geeft aan dat er vijf zonnepanelen per huurwoning zijn en de overige dertien leveren energie voor de twee gemeenschappelijke woonkamers van Coloriet. De zorgwoningen zijn niet hierop aangesloten omdat dan – door het lage aantal panelen per woning – het rendement onvoldoende zou zijn.

Sensor aan bed Terug naar de begane grond. Hoe is deze voor mensen met dementie aangepast op de doelgroep? Het meubilair is op een democratische manier gekozen. Er wordt teruggeblikt naar afgelopen zomer, toen de dag werd opgevrolijkt door een gezamenlijke barbecue. Dit feestje had echter ook een serieus smaakje. Als proef zijn verschillende meubelvarianten neergezet, met daarbij ook moodboards en formulieren waarop de meubelvoorkeur kon worden aangegeven.

Uiteindelijk zijn het dus de stoelen geworden met een goede zit, die niet alleen duidelijk een huiselijk sfeer uitstralen. “Ze zijn ook nurse-proof, ze kunnen tegen eens stootje”, legt Heeman uit, die ook de speciale verlichting roemt. “Mensen met dementie keren vaak hun dag- en nachtritme om.

De biodynamische verlichting in de gemeenschappelijke ruimte ondersteunt daarom het dagpatroon van de bewoners. In de ochtend is er meer licht en in de loop van de middag en avond wordt de verlichting getemperd. Een concept dat inmiddels bewezen is”, weet hij. “We passen de verlichting ook toe in één van onze woonzorgcentra in Lelystad en de indruk is goed. Men slaapt ’s nachts beter. Daarnaast werken we met slimme sensortechnologie, een domoticasysteem dat de zorgmedewerkers binnen het zorgdeel van de Sfinx ondersteunt om realtime de situatie van cliënten te beoordelen op hun smartphone. Alle meldingen komen hierop binnen. Een voorbeeld: iemand stapt ’s nachts vaak uit bed, waarbij gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Om dit op afstand in de gaten te houden, is er een sensor aan het bed voorzien.

Heeft de cliënt ‘opstaan-bewegingen’ en daarmee een ander hartritme en ademhaling, dan ontvangt de verpleging hiervan een signaal. Daarna kunnen zij de keuze maken om te gaan kijken wat er aan de hand is. Zelfs de brandmeldingen komen binnen op de smartphone”, is de enthousiaste uitleg van Heeman. Hij voegt hieraan toe ook dit een inmiddels bewezen succes is. “We werken hier al langer mee, ook in één van onze woonzorgcentra in Lelystad. En het bevalt zo goed, dat het ook in het oudere deel van de Sfinx wordt toegepast.”

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER Woonpalet, Zeewolde ZORGVERLENEr Coloriet, Lelystad

W-INSTALLATIE Breman Harderwijk

DEUREN Theuma, Nijkerk

LOS-MEUBILAIR Thereca, Hasselt

VERLICHTING Waldmann, Tiel

BOUWTIJD

Okt 2015 – okt. 2016 (planvoorbereiding van 2000 tot 2015) Selectie architecten 2013 Start nieuwbouw oktober 2015 Oplevering oktober 2016

CAPACITEIT 16 appartementen met zorg en 28 sociale huurappartementen.

AANTAL HUISKAMERS 2

BOUWEN AAN DE ZORG | 59

Wie kan mij volledig ontzorgen als het gaat om de installatietechniek in mijn woningen?

www.waldmann.com - info-nl@waldmann.com - 0344631019

ZERA bedwand armatuur met daglichtsturing algemeen licht – leeslicht – onderzoek verlichting – nachtlicht Breman Harderwijk is een veelzijdige en ervaren installatiespecialist werkzaam in seriematige woningbouw. Of het nu gaat om verwarmingsinstallaties, ventilatie of loodgieterswerken: Breman Harderwijk is uw installateur voor advies en uitvoering hiervan.

U zult merken dat we bij Breman altijd een stapje harder lopen. Het verschil zit ‘m in kleine dingen, die groots aanvoelen. Benieuwd hoe dat werkt? Neem vrijblijvend contact op.

breman.nl Breman Harderwijk

T 0341 41 48 44 E harderwijk@breman.nl

60 | BOUWEN AAN DE ZORG

16500625_Waldmann BV 1-4.indd 1

08-12-16 15:29

Sfinx, Zeewolde

Breman klaarde de installatieklus Breman Harderwijk BV heeft tot volle tevredenheid van de opdrachtgever de installatieklus geklaard. Eind 2015 is het bedrijf begonnen en in oktober 2016 was het project al opgeleverd. De brandscheidingen in de appartementen, de brandblusapparatuur, de centrale verwarmingsinstallatie, de riolering, het sanitair en de mechanische ventilatie is tijdig en kwalitatief goed gerealiseerd. Ook een hydrofoor installatie – bestaande uit een expansievat, een pomp en een terugslagklep – is aangebracht, waarbij binnen het complex de waterleiding op druk gehouden wordt.

“Met aannemersbedrijf Heijmans hadden we een partnership afgesproken. Zouden zij bij de besteding de opdracht krijgen, dan zouden wij met onze expertise het gehele ontwerp maken. En dat is dus gebeurd”, aldus Arnold Verwoerdt, directeur van Breman Harderwijk BV. Binnen Sfinx is gekozen voor een traditionele cv-installatie om de appartementen op temperatuur te houden. WKO was een te grote investering en ook ligt het appartementencomplex in een waterwingebied.

Toch is wel rekening gehouden met duurzaamheid.

Zo is er mechanische ventilatie aangebracht met warmteterugwinning.

Dynamisch licht brengt dynamiek van het natuurlijke daglicht naar binnen In de bouw wordt in sterk toenemende mate rekening gehouden met een gezonde werk- en leefomgeving. Goede verlichting is hierbij onmisbaar. Licht en kleur hebben een bijzonder effect op het circadianeritme van mensen, maar bijvoorbeeld ook op de hartslagfrequentie, bloeddruk en stemmingen. De grootste invloed bereikt dynamisch licht als het door indirecte verlichting onder de juiste invalshoek van ca. 45 graden op het oog valt.

Waldmann realiseerde als trendsetter in dynamische verlichting al honderden projecten in kantoor- en zorgomgevingen. De huidige generatie dynamische LED-armaturen is moeiteloos inpasbaar in elke omgeving. In vaste of variabele kleurstelling, van zowel lichtkleur (3.000K – 6.500K ) als armatuurhuis.

Met verschillende opties als aan-uit, DALI-lichtmanagement, dimbaar, presentie- en daglichtsturing of radiografische bediening.

De spraakmakende Zera LED-bedwandarmatuur voor zorginstellingen won de prestigieuze Health Angel HMA Award 2016 en is M&K finalist 2017.

BOUWEN AAN DE ZORG | 61

Onderhoudsspecialist in de zorg Weijman Vastgoedonderhoud B.V. is een mensenbedrijf waar niet de baksteen centraal staat, maar het creëren van een fijne leefomgeving voor bewoners. Het bedrijf is de afgelopen jaren gegroeid, waardoor ruimte ontstond voor (onderhoud)specialisatie binnen verschillende branches. Weijman heeft zich onder andere gespecialiseerd in het uitvoeren van onderhoud bij zorg-gerelateerde organisaties en heeft ruime ervaring in het uitvoeren van werkzaamheden in een bewoonde omgeving.

Om een goede aansluiting te realiseren met de zorg heeft Weijman een blauwe variant van haar huisstijl ontwikkeld. Een bekende kleur in de medische wereld en een kleur die staat voor vertrouwen en gezondheid. De slogan luidt dan ook: Weijman blauw: ik zorg voor jou! Naast een aansluitende huisstijl heeft Weijman een vaste bewonersconsulente in dienst met ruime ervaring in de zorg. Goede communicatie met en begeleiding van bewoners tijdens de werkzaamheden staat hoog in het vaandel bij het bedrijf. De bewonersconsulente zorgt ervoor dat dit bij ieder project op de juiste manier verloopt.

Bewonersconsulente met zorgervaring Petra Zeinstra is de vaste bewonersconsulente van Weijman en past goed in deze functie. Een echt mensen-mens, met ruime ervaring in de zorg. Na jarenlang als bejaardenverzorgster en verpleegster

Meebouwen aan de zorg Naast Opella en Hilverzorg heeft Weijman de afgelopen jaren voor meerdere opdrachtgevers in de zorg gewerkt. Het Diakonessenhuis in Utrecht, Bartimeus in Doorn, Estea in Ede, Zorgpartners Midden-Holland in Gouda en Charim in Veenendaal zijn hier voorbeelden van.

Weijman bouwt al jaren mee aan de zorg en is met haar ruime ervaring de onderhoudsspecialist in de zorgbranche.

Wilt u meer informatie over Weijman en haar ervaring in de zorg?

Dan kunt u contact opnemen met Wijnand Kooy (commercieel manager), via 0318 – 55 44 77 of wijnand@weijman.nl

62 | BOUWEN AAN DE ZORG

te hebben gewerkt, maakte ze de stap naar teamleider bij HilverZorg. Toen daar een grote verbouwing en renovatie gepland stond, werd Petra gevraagd om voor honderd bewoners uit het verzorgingshuis binnen vijftien maanden een nieuwe woonplek te vinden. Na deze klus startte ze met bewonersbegeleiding tijdens de renovatie van 65 aanleunwoningen.

Daarna werd zij gevraagd om bij Weijman in dienst

te komen als bewonersconsulente. Petra maakt bij meerdere projecten deel uit van het team en draagt zorg voor alle betrokken bewoners: “Het creëren van rust en oprechte aandacht voor de bewoner is van groot belang. Weijman zorgt altijd voor zo min mogelijk overlast tijdens de werkzaamheden. Ik zorg voor een soepel proces, waarbij tevredenheid en rust bij de bewoners voorop staat.”

Bedrijfspresentatie

Door middel van Resultaat Gericht Samenwerken (RGS) weten de opdrachtgevers en Weijman, met haar co-makers, de onderhoudskosten te reduceren.

Daarnaast werkt Weijman regelmatig volgens het Design Build en Maintenance (DBM) principe. Het bedrijf bedenkt, voert uit en onderhoudt.

Referentieprojecten Bij Opella, een grote zorgdienstverlener, werkzaam in diverse gemeentes op de zuidelijke Veluwe, verzorgt Weijman sinds april 2016 het operationeel gebouwonderhoud. Hierbij wordt Opella ontzorgd in alle werkzaamheden omtrent het onderhoud van de gebouwen, van advies tot en met uitvoering.

Weijman zorgt voor het gebouw, zodat Opella zich volledig kan richten op professionele zorg en ondersteuning voor haar klanten.

bewaart, waarbij het ontzorgen van de opdrachtgever altijd bovenaan staat.

Bij het bouwen is er rekening gehouden met de onderhoudsplanning voor de komende twintig jaar.

Gedurende deze periode voert Weijman alle service en onderhoudswerkzaamheden voor HilverZorg uit. Een mooi voorbeeld van een project, waarbij is gewerkt volgens het DBM-principe.

•

‘Het creëren van rust en oprechte aandacht voor de bewoner is van groot belang’

Voor HilverZorg in Hilversum heeft Weijman in 2015 een woondienstencentrum gerenoveerd en deels nieuw gebouwd. De renovatie werd uitgevoerd in een bewoonde omgeving. Een goede bewonersbegeleiding van de bewonersconsulente was bij dit project essentieel, omdat de uitvoering van de werkzaamheden altijd een grote impact heeft op de bewoners.

Vanuit de projectorganisatie moest rekening worden gehouden met de belangen van verschillende onafhankelijke ondernemers, zoals de cateraar, kapsalon en fysiotherapiepraktijk, allen gevestigd in het zorgcomplex van HilverZorg. Een uitdagend project, waarin Weijman heeft laten zien dat zij het overzicht

BOUWEN AAN DE ZORG | 63

Tekst: Tim Janssens Beeld: Probis

ZORGHOTEL met aanpalend park en hoog thuisgehalte De Bochtlaan in Genk werd lang ontsierd door de voormalige stelplaats van De Lijn. De fraaie gevels van het Hof van Gan vormen dan ook een enorme verbetering ten opzichte van de vroegere situatie. De nieuwe seniorencampus koppelt 149 erkende serviceflats aan een woonzorgcentrum met 41 kamers en mondt aan de achterzijde uit in een gezellige parkomgeving. Gezien het eclatante succes van deze formule werd de tweede fase van het project – de realisatie van 63 bijkomende assistentiewoningen, na een eerste fase van 86 assistentiewoningen – versneld ingezet.

Voor een stad met meer dan 65.000 bewoners zoals Genk vormt de toenemende vergrijzing van de bevolking een belangrijke uitdaging. Ondanks de groeiende nood aan ouderenzorgvoorzieningen beschikte het lange tijd niet over erkende serviceflats. Een hiaat dat het pas opgeleverde Hof van Gan gelukkig perfect invult. De nieuwe zorgcampus biedt sinds begin oktober plaats aan 149 serviceflats. Voorts omvat hij op gelijkvloers niveau een hedendaags woonzorgcentrum met

41 kamers, een ‘Grand Café’ met ruim terras, een kine- en fitnessruimte, een grootkeuken, een wasserij, een strijkatelier, een kapsalon, twee commerciële ruimtes (waarvan één al in gebruik is als apotheek) en een prachtige achterliggende groenzone die bestaat uit een nieuw park, dat aansluit op het aanpalende Franse bos. Dit laatste weerspiegelt zich ook in de naam van het complex: ‘hof’ verwijst naar de groene tuin, ‘Gan’ is de oude benaming van Genk.

Het Hof van Gan is opgevat als een ‘zorghotel’ met een hoog thuisgehalte.

64 | BOUWEN AAN DE ZORG

Unieke synergie Het Hof van Gan kwam er op initiatief van de Hasseltse vastgoedontwikkelaar Vestio en de Geelse zorgspecialist Probis. Deze laatste baat het complex bovendien zelf uit via zijn exploitatie-vzw Foyer de Lork. Geheel in lijn met de filosofie van vzw Foyer De Lork is het Hof van Gan opgevat als een ‘zorghotel’ met een hoog thuisgehalte, een ‘focus op mensen’ en een respectvolle mix van privacy en optimale zorg. “Zoals steeds zijn we vertrokken vanuit het

Hof van Gan, Genk

Het Grand Café op het gelijkvloers.

woonaspect, zodat de bewoners zich in de eerste plaats sterk thuis voelen”, vertellen Patrick Syen en Patrick Kerkhofs, beide oprichter-bestuurder bij vzw Foyer de Lork en Probis Bouw en Ontwikkeling.

“Dankzij de geslaagde combinatie van aangenaam wonen, permanente zorg door een professioneel team en ondersteunend personeel en een bijhorende zorgboulevard met aanvullende diensten en faciliteiten is het Hof van Gan zowel geschikt voor hulpbehoevende ouderen als actieve senioren die de ongemakken van hun eigen woning achter zich willen laten. Bovendien hebben we net zoals in eerdere projecten – Anicius in Tongeren, het Clarissenklooster in Hasselt, et cetera – niet enkel aandacht voor de zorgexploitatie, maar eveneens voor de vastgoedwaarde van de assistentiewoningen. De koppeling met de rest van de seniorencampus zorgt voor een unieke synergie. Vermits de waardevolle diensten en collectieve ruimtes zijn inbegrepen in de prijs, is een assistentiewoning in het Hof van Gan een prima investering. Dat blijkt ook uit het enorme succes van dit project: in fase 1 waren alle 86 serviceflats op amper één weekend tijd verkocht en moesten we daarnaast nog eens honderd andere kandidaat-kopers teleurstellen, waardoor we al na enkele weken gestart zijn met fase 2 (63 serviceflats). Dat de site zich op wandelafstand van Genkse stadscentrum bevindt en aan de achterzijde naadloos overgaat in een rustgevende groene long, heeft daar zeker toe bijgedragen.”

Snelle realisatie

De nieuwe zorgcampus biedt sinds begin oktober plaats aan 149 serviceflats.

Het Hof van Gan bestaat uit twee volledig onderkelderde hoofdvolumes met vijf bouwlagen, die met elkaar verbonden zijn via een ondergrondse voetgangerstunnel. Ze zijn ontworpen door JaspersEyers Architects, dat resoluut opteerde voor façades in verlijmd metselwerk met variabele diktes, gekoppeld aan gevelaccenten in wit architectonisch beton, grote raampartijen met dito terrassen en een dynamische volumewerking.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 65

Schindler 3300.

Onze meest verkochte standaardlift, nu ook zonder dakopbouw.

Door zijn variante schachtkophoogte van slechts 2,90 meter* en zijn uiterst compacte bouw, biedt de Schindler 3300 meer plaats voor uw ideeën. Zo kunt u efficiënt een platdak of zadeldak zonder dakopbouw ontwerpen en genieten van de grootst mogelijke planningsvrijheid. Bovendien voldoet de Schindler 3300 vandaag reeds aan de nieuwe normen inzake verhoogde veiligheid en comfort (EN 81-20 & EN 81-50) die vanaf 1 september 2017 van kracht zullen zijn. *Indien afmetingen Schindler gerespecteerd.

Duurzame en efficiënte oplossingen voor stedelijke mobiliteit waarop u kunt vertrouwen, zowel vandaag als morgen. www.schindler.be

Hof van Gan, Genk

Aannemingen Janssen uit Geel bracht het geheel in de praktijk als sleutel-op-de-deuraannemer. “Niet enkel de verkoop van de assistentiewoningen, maar ook de realisatie van het omvangrijke complex (oppervlakte: 23.000 m²) verliep uiterst snel. Het was een vrij traditioneel gebouw dat gezien de draagmuren in silicaatsteen behoorlijk vlot tot stand kwam. We zijn gestart in september 2014 en na exact twee jaar intensief werk kon de seniorencampus op 1 oktober in gebruik worden genomen”, vertelt commercieel directeur Gert Verheyen. “De zorgsector is één van onze specialiteiten. We staan bekend om onze hoogstaande en kwalitatieve afwerking, zoals ook blijkt uit de knappe aanblik van het Hof van Gan. De keuze van de onderaannemers voor de afwerking en de installatie van de technieken gebeurde in nauw overleg met Vestio en Probis, zodat we ook op dat vlak kwaliteit en vakmanschap konden garanderen. Op deze manier bouwen we intussen al tachtig jaar aan duurzame relaties – niet voor niets de slogan van onze onderneming.”

•

O W N

RE

TO N

O T IS

TW IN N

VE

U

LE

RESIDENTIEEL EN COMMERCIEEL ZORGSECTOR

WIJ BOUWEN AAN DUURZAME RELATIES INDUSTRIE EN KANTOREN WATERPRODUCTIE EN -ZUIVERING

AANNEMINGEN JANSSEN nv | Van Doornelaan 2 | 2440 Geel | +32(0)14 59 09 99 | www.janssen.be

BOUWEN AAN DE ZORG | 67

Het woonzorgcentrum heeft een eigentijdse, sobere gevel. Het wandelpark en de siervijver rond het gebouw worden deze winter aangelegd.

Tekst en beeld: Bram Souffreau

Robuust en degelijk woonzorgcentrum in Affligem Woonzorgcentrum ‘Van Lierde’ in Affligem heeft in het najaar van 2016 de eerste fase van het nieuwbouwproject in gebruik genomen. Tegen de zomer zal het gebouw helemaal afgewerkt zijn en kan Van Lierde 116 kamers aanbieden. Dat zijn er ruwweg dubbel zoveel als in het oude gebouw.

“Degelijkheid stond centraal bij het ontwerp van woonzorgcentrum Van Lierde”, stipt directeur Dirk De Byser van het zorgcentrum in Affligem, een Vlaams-Brabantse gemeente ten westen van Brussel, aan. “Samen met architectenbureau Boeckx uit Oostende kozen we voor een strak design met bewezen materialen en technieken. We putten inspiratie uit ruim een halve eeuw ervaring, houden ons aan de regels en richtlijnen van het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) en trekken de kaart van onderhoudsvriendelijkheid en ergonomie.”

Vaak kies je dan niet voor de meest goedkoopste oplossing, vertelt hij. “We wilden een gebouw neerzetten en uitrusten dat de tand des tijds kon doorstaan en in de beginjaren met niet al te veel kinderziektes zou kampen. De technieken, zoals de gasverwarming en het ventilatiesysteem zijn niet de allerlaatste noviteiten op de markt, maar wij weten wel dat het zal werken.”

Verder uit de aanpak zich in de inzet van heel wat beton en Volkern-kunststof­ platen, een gevel opgetrokken uit baksteen met veel glas, een keramische vloer in zowel de gemeenschappelijke ruimten als de kamers, een verlichtingssysteem op basis van LED’s en sensoren en meubilair dat elders al zijn stevigheid heeft bewezen.

68 | BOUWEN AAN DE ZORG

Geen fluokleuren Het interieur oogt eigentijds, maar felle fluokleuren heeft het woonzorgcentrum achterwege gelaten. “Ik ken weinig tachtigjarigen die hun woonst in hevige kleuren steken. We bieden hen net een thuis aan, dan moet je dat ook in het eigen interieur doortrekken”, licht De Byser de keuze toe. Het architectenbureau stelde voor de buitenkleuren van het gebouw naar binnen door te trekken. “Het zonweringsysteem bestaat uit screens in groen, oranje en blauw. De screens op het gelijkvloers zijn groen en leggen de link met het omliggende park, op de bovenste verdieping gaat het om hemelsblauwe screens. “Boeckx heeft deze kleuren als accentkleuren op enkele vlakken in de gangen op elke verdieping doen weerkomen, hetgeen resulteert in een fris en eigentijds effect”, legt De Byser uit.

De sobere kleurcombinatie van gebroken wit en lichtgrijs samen met de vele houtimitaties, aangevuld met de donkere bakstenen gevelsteen oogt sereen én geeft het gebouw wel degelijk een eigentijds uitzicht. In de kamers geven de vele verwijzingen naar hout een warm, huiselijk gevoel. Zo hebben de handgrepen van de kasten een naakte houtstructuur, net als enkele onderdelen van de zetels en de bedden. De keramische vloer bootst parket na. De gebruikte materialen stralen ook stevigheid uit.

Van Lierde, Affligem

Kamers met uitzicht Het nieuwe woonzorgcentrum zal over drie bouwlagen 116 woongelegenheden tellen, waarvan 24 tweepersoonskamers. Van Lierde beschikt ook over vier kamers voor kort verblijf. Op de gelijkvloerse verdieping, rond de binnentuin, bevindt zich de afdeling voor personen met dementie. Alle kamers kijken uit op de groene omgeving. Geen enkele bewoner kan in een andere kamer inkijken.

Met hoge ramen in de kamers en grote glaspartijen in de gemeenschappelijke ruimten heeft de architect getracht zoveel mogelijk daglicht in het gebouw te trekken. Met succes.

De kamers beschikken over alle luxe, zoals een kameroproepsysteem, eigen sanitair met inloopdouche, een koelkast, een kluis, een flatscreen televisie, een aantal ingebouwde kasten en ruimte voor wat persoonlijke spullen. Elke verdieping heeft een eigen leefruimte met een keukentje en een eigen terras dat op de gelijkvloerse verdieping uitkomt op een park met wandellussen en een vijver.

Dirk De Byser, directeur van het woonzorgcentrum ‘Van Lierde’.

›

De leefruimte op de gelijkvloerse verdieping doet momenteel dienst als cafetaria. Na de afwerking van bouwfase twee in de zomer 2017 zal het woonzorgcentrum een volwaardige cafetaria hebben.

BOUWEN AAN DE ZORG | 69

DETOO DESIGN TO OPERATE

Serge Lefevere • Johan Cogge • Albaan Tas • Jan De Vloed

Boeckx en De Vloed, twee architectenbureaus die zich steeds hebben gespecialiseerd in onderwijs en de zorg, engageren zich nu om samen toonaangevende projecten te realiseren die het leef- en werkcomfort van de 21ste eeuw mee bepalen. Die nieuwe entiteit heeft een naam gekregen die de gemeenschappelijke kracht en ambitie perfect onderstreept: DETOO Architects.

Torhoutsesteenweg 52, BE-8400 Oostende T +32 59 808 804 info@boeckx.be, www.boeckx.be

70 | BOUWEN AAN DE ZORG

Laarnebaan 106a, BE-9070 Heusden-Destelbergen T +32 92 521 122 www.devloed.be, info@devloed.be

Van Lierde, Affligem

Twee bouwfases

Hogedrukleiding

Het oude woonzorgcentrum dateerde uit 1971 en was eigendom van de gemeente Affligem. Het gebouw was helemaal opgebruikt en was dringend aan vernieuwing toe. Om de uitbating commercieel interessant te maken, opteerde Affligem voor een uitbreiding van het aantal bewoners. Terwijl in het oude gebouw een zestigtal ouderen onderdak vond, zijn in de nieuwbouw 116 woongelegenheden voorzien.

“Het hele project telt 7.800 m²”, weet De Byser. “5.200 m² staat er al. In juli 2017 zal het volledige gebouw er staan.” Van Roey zorgt voor een sleutel-opde-deur oplossing en startte in april 2015 met de werkzaamheden. De afhellende en grillige vorm van het terrein vormde voor de werken de voornaamste uitdaging, samen met het samenspel tussen het behoud van het oude gebouw en de nieuwbouw en een hogedrukleiding van Air Liquide waarrond nooit gewerkt mocht worden.

Voorts zocht de gemeente een partner voor de uitbating. Solidum, een collectief van acht woonzorgcentra in Vlaams-Brabant, heeft de opdracht van het woonzorgcentrum ‘Van Lierde’ van de gemeente en het OCMW Affligem overgenomen. Het gebouw wordt in een privaat-publieke samenwerking gebouwd waarbij privépartner Solidum twee derde van het project bezit en het nadien, in overleg met het OCMW, verder uitbaat.

•

Het nieuwe woonzorgcentrum staat op dezelfde plaats als het oude. Aannemer Groep Van Roey uit Rijkevorsel voert de bouw daarom in twee fases uit.

Eerst werden de 116 woongelegenheden gebouwd. In oktober verhuisden alle bewoners naar het nieuwe gebouw. De overblijvende kamers in de nieuwbouw worden momenteel als tijdelijke kantoren en opbergruimten ingericht. Sinds oktober 2016 voert Van Roey de tweede fase uit: het oude gebouw afbreken en vervangen door de nieuwbouw waarin een cafetaria, allerhande voorzieningen (kine, ergo, kapsalon, activiteitenruimten en dergelijke) en alle kantoren ondergebracht zullen worden.

De gangen van het zorgcentrum kijken uit op de binnentuin.

Boeckx Architecten spelen hoofdrol in Vlaams zorglandschap Het Oostendse architectenbureau Boeckx heeft zijn stempel gedrukt op het nieuwe jasje voor woonzorgcentrum ‘Van Lierde’. Boeckx vertrekt vanuit het zorgaspect en plaatst het individu centraal bij de indeling van de ruimtes en het gebruik van materialen, structuren, kleuren en vormen. Functionaliteit en het ‘thuis gevoel’ heersen, maar de ontwerpers van Boeckx verwennen ook het oog met een herkenbaar strak, hedendaags design waarin ruimte is voor een samenspel van horizontale lijnen en ingeschoven blokken. Heel vaak verwerken ze enkele felle kleuraccenten in hun realisaties.

AZ Maria Middelares, Gent

Boeckx heeft ruim dertig jaar ervaring, ontwerpt samen met partner De Vloed naar eigen zeggen een derde van de projecten in de Vlaamse zorgsector en heeft zich de voorbije jaren gespecialiseerd in grote zorg- en onderwijsprojecten. Zo nam Boeckx in de eigen thuisstad het Damiaan hospitaal onder handen en gaf het architectenbureau het Jan Palfijn ziekenhuis in Gent een opknapbeurt. De stadsplanning rond het Iepers Jan Ypermanhospitaal is eveneens van hun hand. Boeckx is binnen haar niche van alle markten thuis. Het bureau werkt masterplannen uit, zorgt voor nieuw interieurs en ontwerpt de architectuur van uiteenlopende zorginstellingen.

DOK NOORD 3 +32 477 331 717

9000 GENT

BELGIË

info@meyvaert.be

Een drietal jaar geleden besliste Boeckx de krachten met De Vloed uit Laarnebaan in Destelbergen te bundelen. Met de samenwerking, gedoopt Detoo Architects, wapenden Boeckx en De Vloed zich voor de strijd met buitenlandse architectenbureaus die in Vlaanderen steeds vaker projecten inpikken. Het samengaan helpt ook de expertise van de circa negentig medewerkers verder uit te bouwen en geeft voorts vorm aan de buitenlandse ambities van de twee architectenbureaus.

BOUWEN AAN DE ZORG | 71

Het terras van het pg-bouwdeel vanuit de binnentuin.

Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: DSV|verzorgd leven

'Dupliceerbaar' woonconcept uitgangspunt nieuwbouw DSV|Vlietstede Rijnsburg

Echte woongebouwen, INTRAMURALE ZORG Dit voorjaar leverde zorgorganisatie DSV|verzorgd leven – met vijf eigen locaties in de gemeenten Katwijk en Lisse – de vervangende nieuwbouw op van woon-zorgcentrum Vlietstede in Rijnsburg. Een sterke regie vanuit de opdrachtgever, een dienend bouwteam en draagvlak van stakeholders staan volgens directeur-bestuurder Gerard Herbrink en bouwdirecteur Léon Guijt garant voor een concept dat kan worden uitgebreid naar andere nieuwbouwlocaties. “Wij integreren hier geen woonconcept in een gebouw; het gebouw is om het woonconcept heen ontwikkeld.”

72 | BOUWEN AAN DE ZORG

Vlietstede, Rijnsburg

'Ontmoeting staat centraal in Vlietstede'.

“Dat is nodig omdat er in de toekomst steeds meer ouderen wonen die zwaardere vormen van zorg nodig hebben. Wij hebben somatische en pg-zorg in twee toekomstbestendige bouwdelen voorzien; die zijn op een slimme manier verbonden, waardoor Vlietstede één gebouw kan zijn. Wat centraal staat in Vlietstede: hier ontmoet men elkaar.”

Pg-, somatische en hospice-plaatsen Een gevel voorzien van warme metselsteen en slanke kunststof kozijnen.

Herbrink begint met een opvallende uitspraak in tijden van extramuralisatie. “Vlietstede is volledig intramuraal.” Dat heeft een reden: woon-zorg-

De binnentuin met verbindende glazen corridor.

centrum Vlietstede, gelegen in het historische hart van het 15.000 inwoners tellende Rijnsburg, is met ingang van 1 april 2016 een verpleeghuis geworden.

Bij aankomst in het centrum van Rijnsburg zien wij twee woongebouwen aan weerszijden van een glazen corridor; gebouwen op maat van de omgeving, voorzien van een warme metselsteen en slanke, kunststof kozijnen. In het nieuwe Vlietstede – eind 2015 bouwkundig opgeleverd, bestaat één bouwdeel uit 23 zorgappartementen, waar ouderen zo goed als zelfstandig wonen – een echt woongebouw waar intensieve somatische zorg wordt verleend. De bewoners beschikken over een woonkamer en een grote en kleine slaapkamer. In het gebouw zijn tevens twee in opzet vergelijkbare hospice-appartementen gehuisvest, aan de binnentuin met eigen terras. De centraal in de glazen corridor gelegen gebouwentree nodigt bezoekers meteen uit tot linksaf slaan: naar het bouwdeel voor psychogeriatrische zorg (veertig appartementen).

Hier is alles anders, met een ruime ontmoetingsruimte waar vers wordt gekookt en een ruimte voor gebedsdiensten. Op de vier verdiepingen zijn een dito aantal woongroepen met elk tien pg-cliënten gehuisvest. Elk hebben zij een ruime woonkamer met open keuken, waar bewoners en hun gasten alle ruimte hebben voor verblijf en recreatie. De daglichtrijke zit-slaapkamers met eigen sanitair liggen aan weerszijden van een brede logistieke gang; elke woongroep heeft vaste medewerkers, is voorzien van een eigen linnenkamer en is hierdoor zelfvoorzienend.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 73

Vlietstede, Rijnsburg

‘Bouwen voor de doelgroep’ Is in Vlietstede de ideale mix gevonden tussen besloten intramurale zorg en modern zorgwonen op basis van de laatste regelgeving? “Bouwen doe je altijd voor de toekomst”, zegt Herbrink niet zonder trots, “maar in de eerste plaats voor de doelgroep.

Wij hebben verschillende projecten bekeken en daarvan geleerd. Met tien pg-cliënten per woongroep maak je bijvoorbeeld een bezetting van twee medewerkers mogelijk en kun je de gemeenschappelijke voorzieningen iets ruimer vormgeven.”

Alle technische toepassingen in het traditioneel gebouwde Vlietstede – ook domotica – zijn zorgondersteunend. Zoals het FloorInMotion-systeem, een door vloerenleverancier Tarkett ontwikkeld vloer­ sys­teem met bewegingsmelding. “Deze vloer registreert bijvoorbeeld of een bewoner valt, struikelt of er gewoon overheen loopt”, zegt bouwdirecteur Léon Guijt. Er zijn ook innovatieve technische ingrepen met een meer exploitatief karakter te vinden in het gebouw, zoals een WKO-systeem in combinatie met warmtepompen, waardoor Vlietstede ‘all-electric’ wordt verwarmd en gekoeld. “De energiereke-

ning van Vlietstede bedraagt nog maar een kwart van die van de gasgestookte oudbouw.”

‘Nieuwbouwaanpak kopiëren’ Herbrink en Guijt zijn tevreden over het woonconcept, de nieuwbouwuitvoering en het eindresultaat.

De reden voor het welslagen van de nieuwbouw van Vlietstede is volgens Herbrink een gedegen visievorming op basis van integraal opdrachtgeverschap, op het gebied van identiteit, zorgverlening en exploitatie. Die aanpak wil DSV|verzorgd leven waar mogelijk overnemen in andere nieuwbouwprojecten. “Wij hebben uit eerdere ervaringen geleerd dat je in nieuwbouwprocessen aan het stuur dient te zitten.” Léon Guijt is bijvoorbeeld ingehuurd omdat hij uit de vastgoedwereld komt.

“Met de zorgorganisatie, cliënten, omwonenden en andere stakeholders zijn we aan de slag gegaan om het juiste gebouw om ons woonconcept heen te bouwen. Wij hebben daarbij de juiste bouwpartners gezocht; partijen die passen bij onze visie, zoals een dienend architect. Dat is geen sinecure in de bouw”, aldus Guijt. Maatschappelijk draagvlak is belangrijk voor DSV|verzorgd leven; het werkgebied kent

WWW.HV-TC.NL

74 | BOUWEN AAN DE ZORG

gemeenschappen met een uitgesproken identiteit, van vissersplaats Katwijk tot bollenstreekdorp Lisse.

Herbrink: “De nieuwbouw van Vlietstede heeft ons geleerd dat dit woon- en bouwconcept goed te kopiëren is naar andere locaties. Het concept is in essentie flexibel. De appartementen in het somatische bouwdeel zijn in principe ook geschikt voor niet-zorggebonden bewoning. Een gebouw als Vlietstede kan zestig jaar mee. Wij integreren hier geen woonconcept in een gebouw, het gebouw is om het woonconcept heen ontwikkeld.”

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER DSV|verzorgd leven

ARCHITECT Van den Berg Architecten

VLOERSYSTEEM Tarkett, Waalwijk

BOUWPERIODE november 2014 – december 2015

Column André van de Gun

Eén met de seizoenen Op dit moment is het één van de mooiste en kleurrijkste seizoenen: HERFST. De lente is veelbelovend en nieuw. Neigt naar activiteit en ondernemen. De natuur is groeiende en bloeiende. De zomer is overweldigend en het is een seizoen waarin we in groten getale op vakantie gaan. Even gas terugnemen en genieten van het seizoen, met de prettigste temperaturen van het jaar. De herfst die daarop volgt is behaaglijk van temperatuur (met al wel een jasje of vest).

Veel oogst uit de natuur zoals fruit, noten, kastanjes en paddenstoelen.

En het geheel komt tot de overgang naar de winter, met zijn algehele rust in de natuur en met zijn proces van afbouwen en terugkijkend afsluiten.

Als ik dit even met onze eigen ontwikkeling vergelijk, is het niet veel anders. Niet zo gek natuurlijk. We zijn een onderdeel van het geheel dat we natuur en leven noemen. Onze eigen ontwikkeling gaat gelijk aan die van de seizoenen. Het begin van het leven en de ontwikkeling naar volwassenheid. Volwassen zijn en voortbouwen daarop door middel van een gezin, een carrière om alles te kunnen betalen en om verder te kunnen met wat nodig is en verder te kijken naar wat nog in het verschiet ligt. Je eigen ontwikkeling naar een zinvol bestaan. Een goede combinatie zorgt voor echt geluk. Dan volgt een periode van oogsten van wat je in de voorbije tijd hebt geleerd en gezien. Gebruiken wat de achterliggende tijden je hebben gebracht. Een periode van veel volle, warme kleuren. Mooie, rustige tijden en evenwicht in begrip, tevredenheid en meestal in fitte en goede gezondheid waarin nog veel te bewegen valt. De winter is er één van tot stilstand komen, nog doen wat er te doen valt en ondernemen van wat je nog wilt neerzetten. Productief blijven zolang de geest nog veel te vertellen heeft. Oogsten van wat er nog uit te halen valt. En als laatste, voorbereiden op het einde en rust vinden in dat besef. Een goede bodem doorgeven naar een nieuwe lente.

Fijn dat we niet alles alleen hoeven te doen.

Eenieder van ons leeft zijn eigen seizoenen.

Zo zijn we met veel mensen in staat om elkaar te helpen, om zo goed mogelijk ons leven te volbrengen. Dankzij de zorg van anderen kunnen we zo lang mogelijk een zorgeloos leven leiden.

Laten we niet vergeten dat er veel mensen zijn die daar hun dagelijks werk (leven) van maken!

Ook zijn er veel mensen aan de rand van die zorg die erover nadenken om mensen zo lang mogelijk mobiel te laten zijn en een zo zelfstandig leven te bieden. Mooi om te zien…

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 75

Optimale hygiĂŤne in TOILETTEN, DOUCHES EN KLEEDKAMERS Het blijft een punt van aandacht.

Het intensieve gebruik van toiletten, douches en kleedkamers in openbare accommodaties bemoeilijkt de hygiĂŤnische schoonmaak ervan. Toch lijken de nieuwe scheidingswanden van Leerkotte dit probleem voor eens en altijd te tackelen.

Wie kent de scheidingswanden van Leerkotte niet?

In scholen, zwembaden en sportaccommodaties vormen de helder gekleurde scheidingswanden en deuren de letterlijke opfrisser in sanitaire ruimtes. Ze zijn gemaakt in volkern, 13 mm dik en vocht-, stooten krasbestendig. Dit materiaal laat zich gemakkelijk reinigen en is verkrijgbaar in elke gewenste kleur of print. Ondanks de al hoge kwaliteit is Leerkotte er toch opnieuw in geslaagd haar product te verbeteren. Het verschil zit in het ophangsysteem.

Asveldweg 4-6 7556 BP Hengelo T +31 (0)74 2430885 info@leerkotte.nl www.leerkotte.nl

76 | BOUWEN AAN DE ZORG

Bedrijfspresentatie

Noviteiten Bij de bestaande uitvoering worden de wanden gestabiliseerd door een afdekrail aan de bovenzijde en enkele pootjes onder de scheidingswanden. Met het beperkte aantal vuilpunten op de vloer is het systeem al uniek. Bij de vernieuwde uitvoering is de afdekrail enigszins verzwaard door een hangbalk, waardoor geen pootjes meer nodig zijn. “Een groot voordeel voor de schoonmaak van de cabines en de vloer”, vertelt Harold Stokvis, salesmanager van Leerkotte. “Het vuil op de vloer hoopt zich nu nergens meer op. Hiermee maak je het verschil in hygiëne.”

Ook het vingerveilige scharnier perfectioneert het product. Deze lange scharnierbuis loopt over de gehele lengte van de deur en vult hiermee de opening waarin vingertjes bekneld kunnen raken.

“Het scharnier is fraai en functioneert perfect”, vertelt Stokvis. “Maar er zijn nog meer innovaties.

Het scharnier kan ook voorzien worden van een softclose functie. De ontwikkeling hiervan is klaar en dit product is sinds kort door ons leverbaar. We hebben inmiddels meerdere projecten beleverd waarover iedereen enorm enthousiast is. We verwachten dan ook veel van dit product.”

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 77

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: CESnederland

CESeasy®: de sleutel voor veilig en zorgeloos wonen Voor hulpbehoevende ouderen is het heel belangrijk dat zorgpersoneel en familie eenvoudig hun woning kunnen betreden, terwijl onbevoegden hier geen kans toe hebben. Om hierin te voorzien, hebben veel thuiszorgorganisaties het sleutelkastje naast de voordeur ingevoerd, dat helaas vaak een averechts effect heeft. Veel sleutelkastjes kunnen eenvoudig worden opengebroken, met alle gevolgen van dien. Reden voor CESnederland, specialist in mechanische- en elektronische sluitsystemen, om een alternatief te ontwikkelen. CESeasy® is een toegangsverleningsconcept dat speciaal is ontwikkeld voor de extramurale zorg, maar dat ook in andere markten grote voordelen biedt.

Lage Brink 9 7317 BD Apeldoorn T +31 (0)55-5266890 F +31 (0)55-5266899 marketingnl@ces.eu www.CESeasy.nl

78 | BOUWEN AAN DE ZORG

Bij de ontwikkeling is geen enkele concessie gedaan in veiligheid en gebruiksvriendelijkheid. De CESeasy® motorcilinder is aan de buitenzijde voorzien van een goedgekeurde SKG®*** cilinder, die voorzien is van een boor- en uittrekbelemmering. Dit betekent dat de motorcilinder voldoet aan de hoogste in Nederland gestelde kwaliteits- en veiligheidseisen.

Bovendien staat CESeasy® garant voor een lange levensduur.

Bewoners behouden hun vertrouwde ‘sleutelgevoel’ CESeasy® oogt aan de buitenzijde als een normaal

cilinderslot. “De meeste techniek is aan de binnenzijde verwerkt”, aldus directeur Ronald Boon.

“Het systeem wordt standaard geleverd inclusief drie mechanische sleutels, zodat bewoners hun vertrouwde ‘sleutelgevoel’ behouden. Tevens worden er vijf digitale sleutels meegeleverd. Thuiszorgmedewerkers, familie en andere ‘bevoegden’ kunnen de voordeur eenvoudig openen middels een smartphone-app. Indien gewenst kan het pakket bovendien worden uitgebreid met een afstandsbediening, waarmee de deur op afstand te openen is. Ideaal voor mensen die minder mobiel of bedlegerig zijn.”

Bedrijfspresentatie

Het intelligente systeem registreert exact wie op welk tijdstip de deur opent, vertelt hij. “Alle gegevens worden automatisch opgeslagen in de cloud, wat niet alleen voor bewoners en familie, maar ook voor thuiszorgorganisaties grote voordelen biedt.”

Eenvoudig in installatie, gebruik en beheer Boon benadrukt dat de cilinder in ieder standaard profielcilinderslot geplaatst kan worden. Bij afwijkende maten kan de cilinder eenvoudig door de specialisten van CESnederland worden aangepast.

“Installatie is kinderlijk eenvoudig; het systeem wordt namelijk plug-and-play aangeleverd.

Hak- en breekwerk is niet nodig. En doordat het systeem werkt op Penlite batterijen, zijn kabels overbodig.” Dankzij een handige installatie-app regelt het systeem zichzelf in. “Doordat de cilinder data synchroniseert via Bluetooth Low Energy (BLE), waarmee tegenwoordig iedere smartphone is uitgerust, is geen internetverbinding nodig.

De telefoon is je gateway. Autorisaties kunnen eenvoudig via het online beheerplatform worden toegevoegd of gewijzigd, wat de veiligheid van het systeem vergroot. De bewoner blijft de baas over zijn/haar woning.”

Maatkostuum “CESeasy® is als een maatkostuum, ontwikkeld voor en door de Nederlandse markt”, benadrukt Boon. “Het platform is continu in beweging, om blijvend aan te sluiten bij de wensen en eisen van de markt. Hiervoor werken we nauw samen met verschillende partners, die nauw samenwerken met thuiszorgorganisaties, voor wie zij toegangsverleningsconcepten op maat realiseren.” Als voorbeeld noemt hij de vraag van diverse organisaties om – bijvoorbeeld bij ziekte van zorgpersoneel – autorisaties eenvoudig en automatisch te kunnen wijzigen. “Ook onderzoeken we de mogelijkheid om digitale sleutels éénmalig toe te kennen, binnen een bepaald tijdsbestek, wat bijvoorbeeld voor corporaties zeer interessant kan zijn.”

Onlangs is een mogelijkheid in het systeem ingebouwd voor gedeeld beheer, vertelt hij. “Bewoners of familieleden hebben hierbij volledige controle over hun systeem, waarbij zij – wanneer extramurale zorg nodig is – eenvoudig één digitale sleutel aan de thuiszorgorganisatie kunnen verstrekken. De organisatie kan de sleutel vervolgens in de zorggroep delen, waarna alle geautoriseerde thuiszorgmedewerkers toegang krijgen tot de woning. Totdat de zorg niet meer nodig is. Dan kan de digitale sleutel

eenvoudig worden ingetrokken, waarna de toegang voor alle medewerkers vervalt.”

‘Praten’ met derden middels een communicatiemodule Systemen van derden kunnen eenvoudig en draadloos geïntegreerd worden met de CESeasy® producten, door toepassing van de CESeasy® communicatiemodule. “Waarbij bijvoorbeeld de toegangsverlening – dankzij een speciale communicatiemodule – kan worden gekoppeld aan het sociaal medisch alarm (alarmknop) of andere medische applicaties”, vertelt Boon. “Zodat in geval van nood hulpdiensten niet alleen live in contact kunnen treden met bewoners, maar ook direct toegang hebben tot hun woning. En waarbij geen kostbare tijd verloren gaat. Zo creëren we one-stop-shopping voor de (extramurale) zorg. In het komende jaar worden de eerste oplossingen hiervoor onthuld.”

Naast de CESeasy® cilinder beschikt het concept sinds kort over een CESeasy® deurcontroller, die uitermate geschikt is voor centrale toegangsdeuren van bijvoorbeeld appartementencomplexen, flatgebouwen of portieken waar een elektronische sluitplaat, slot of meerpuntsluiting of elektronische schuifdeuren zijn geplaatst.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 79

Zorgvastgoed

‘Dubbele bestemming zorgvastgoed verhoogt waarde fors’ ‘Zorgwoningen zijn in toenemende mate interessant voor beleggers die hun portefeuille willen diversifiëren’, zegt het gezaghebbende internationale onderzoeksbureau Savills in een rapport. Maar let er dan wel op dat er een dubbele bestemming op het vastgoed zit. “Dat kan leiden tot een significant hogere waarde van liefst zeventien procent”, stelt manager zorgvastgoed René Lolkema in zijn afstudeeronderzoek aan de Amsterdam School of Real Estate.

Vastgoedmarkt schreef hierover.

‘Nu de vraag van beleggers in de traditionele markten (kantoor, industrieel en retail) hoog is en de yields (rendementen) laag, is het niet verrassend dat beleggers naar alternatieve beleggingscategorieën uitwijken. Onder de alternatieven bevinden zich zorgwoningen, een interessante categorie die rekening houdt met de groeiende vraag vanuit de doelgroep van zeventigplussers. In Nederland vindt de meeste beleggingsactiviteit plaats binnen de extramurale zorg, waarbij de bewoners zelf voor hun accommodatie betalen’, aldus Savills.

‘Risico’s beperkt’ Savills: ‘Grote spelers in dit segment zijn onder andere de nationale beleggers/ fondsen als Syntrus Achmea, Habion, Amvest en Bouwinvest.’ Met name voor zorgwoningen, waarbij zorg wel wordt aangeboden maar niet verplicht is, zijn de risico’s beperkt. Investeringen hierin hebben daardoor aanvangsrendementen die vergelijkbaar zijn met die in de reguliere woningmarkt.

Bestemming wonen: plus zeventien procent Het onderzoek van het internationale onderzoek- en adviesbureau sluit naadloos aan op het onderzoek van Lolkema: “Zorgvastgoed wordt steeds interessanter.

Dat komt door demografische ontwikkelingen en het scheiden van wonen en zorg. Er zijn echter drempels die investeringen in zorgvastgoed risicovoller maken. Een belangrijke is de bestemming. Deze was ‘maatschappelijke doeleinden’, maar met de komst van het scheiden van wonen en zorg komt het accent steeds meer te liggen op ‘wonen’.” Uit het onderzoek van René Lolkema onder taxateurs, consultants en beleggers blijkt dat – als de bestemming kan worden uitgebreid met ‘wonen’ (dus maatschappelijk en/of wonen) het vastgoed maar liefst zeventien procent hoger wordt gewaardeerd. “Het is voor alle betrokkenen bij de totstandkoming van woonzorginitiatieven belangrijk om hiermee rekening te houden”, betoogt Lolkema.

Gemeenten: werk mee aan bestemmingswijziging Samenvattend adviseert René Lolkema taxateurs te rekenen met een lagere disconteringsvoet en lagere exit yields en beleggers om uit te gaan van een hogere waardering en lagere risicopremies bij dubbele bestemming. Gebruikers wordt geadviseerd mee te werken aan de realisatie van couranter vastgoed, immers bij een lager risicoprofiel kunnen de huren ook betaalbaar blijven.

Gemeenten wordt opgeroepen mee te werken aan verzoeken tot bestemmingswijziging c.q. uitbreiding. Dit alles kan ertoe leiden dat meer woonzorginitiatieven haalbaar blijken te zijn.

•

rene.lolkema@nydal.nl

80 | BOUWEN AAN DE ZORG

BIMobject Awards 2016

BIMOBJECT AWARDS 2016:

Valsir among the best seven in the world An interview with Valsir engineers Nicola Zanca and Alessandro Giovannini Nicola Zanca and Alessandro Giovannini, Valsir technical directors and supervisors of the BIM development team, talk about building design evolution and the opportunities for technicians.

One of the most important suppliers of plumbing and heating systems on the worldwide market, Valsir has been selected to participate in the annual BIMobject Awards 2016 as the most innovative Italian company in the development of 3D models

by BIMobject®, the European portal for BIM objects management, in recognition of Valsir’s continued commitment to technological development and research. Valsir was the only company in the plumbing and heating sector to participate in BIMobject LIVe 2016 in Malmö, Sweden, a meeting of 666 building and interior design companies from all over the world, producing a total of 50,000 parametric BIM objects.

In your opinion, which technical innovations are changing the design techniques in the building sector?

Nicola Zanca (NZ): “The future of design is tightly bound to the use of BIM (Building Information Modeling) technology which is becoming increasingly established as a new and innovative working method, in which the 3D digital representation of the whole building is shared by the all the design team members in order to make digital information exchange easier.”

model, thus reducing costs due to in-process variations. This is possible because BIM works on a single digital database, so any modification carried out during construction or maintenance of a building on the structure, quantity, materials or any other element is automatically shared by the whole plan, avoiding duplication of data.”

Now we ask Eng. Alessandro Giovannini to explain which important advantages are provided to designers using BIM technology.

How did you come into contact with BIM technology and why did you choose to create your BIM models in Revit?

Alessandro Giovannini (AG): “For thirty years Valsir has been operating in more than 90 markets worldwide and has established strong relationships with international design studios and building companies. In some countries, BIM is more widespread, and these experiences have brought us into contact with BIM technology and allowed us to grasp its opportunities and advantages. We chose to deve-

lop our models in Revit because Revit® is now the more widespread software, used by the majority of professionals operating in this sector.”

Let’s talk about Valsir activity in the BIM sector: how long has Valsir been moving in this direction?

AG: “Valsir started developing its first BIM models in 2012 and, since then, has been constantly enlarging, updating and developing its BIM families to the point of being able to complete the majority of the range of its products. Optimization of Valsir BIM object features has also been made possible by the excellent relationship between Valsir and the most important international design studios. They are the main users of BIM models and the developers who worked with our design models suggested improvements to us and this has allowed our Revit suite for the plumbing and heating sector to become the best now available on the market.”

•

See the whole interview with Nicola Zanca and Alessandro Giovannini at www.valsir.it.

Which are the main advantages of BIM? NZ: “The first advantage is the real time visualisation of the building and of the development site with realistic planning scenarios. This allows decisions to be taken in extreme advance and, usually, the earlier a planning decision, the smaller the impact on the whole working costs. Another advantage is the reduction in mistakes made by design team members: BIM allows the detection of interferences between parts and systems inside a building and modifications and reviews to be made directly in the

BOUWEN AAN DE ZORG | 81

Bedrijfspresentatie Tekst: Rob Buchholz Beeld: Spelendergrijs

Vermaak, verdieping en verbreding voor senioren Het klinkt bijna als een cliché, maar het vermaak voor bewoners in verpleeg- en verzorghuizen bestaat vaak uit kienmiddagen en muziek van het Urker mannenkoor. ‘Kan dat niet anders?’, vragen steeds meer mensen zich af. Ja, dat kan.

Een nieuw initiatief is Spelendergrijs. Een organisatie die jongeren de kans biedt om een bijbaantje te krijgen in de ouderenzorg. Gewoon als persoon die senioren een nieuw vorm van vermaak, verdieping of verbreding bieden. Denk aan een student die een cello bespeelt, maar ook aan workshops en uitstapjes. Zie het maar vooral als verfrissing om bewoners te prikkelen met nieuwe activiteiten.

Meerwaarde Oprichter van Spelendergrijs is Antoine Steenkamer.

Hij werkte tijdens zijn studentenperiode als afwasser in een verzorgingshuis en zag telkens dezelfde vormen van vermaak. Steenkamer: “Begin dit jaar ben ik het land ingegaan, heb diverse verzorgingshuizen benaderd en legde contacten met jongeren. Dat gebeurde

82 | BOUWEN AAN DE ZORG

via studentenverenigingen, maar bijvoorbeeld ook bij muziekscholen. Iedere student die een bijdrage wil leveren, krijgt hiervoor een vergoeding. Misschien is dit wel hét bijbaantje van de toekomst. Het heeft voor alle partijen een meerwaarde voor de lange termijn.”

Steenkamer wilde het vooral anders doen. “Je kunt zoveel vrolijke, spannende dingen doen. Wat ik vooral wil bereiken, is dat het aanbod aan vermaak voor deze groep eens flink op de schop gaat.”

Volgens de initiator is het boeiend om het spanningsveld af te tasten. “Hoe ga je op een andere, maar vooral meer moderne manier met deze groep om? Denk ook aan mensen die lijden aan dementie. Welke nieuwe vormen van vermaak kun je hen bieden? De reacties verschillen per bewoner. Je ziet

ze kijken: wat gaat hier gebeuren? En plotseling is er de opleving. Dankzij het stuk muziek of het verhaal.

Het is dan net de jury bij Idols.”

Abonnement Vanzelfsprekend speelt geld altijd een rol binnen de zorg. Spelenderwijs wil de prijs voor de in te huren jongeren dan ook laag houden. Steenkamer maakt gebruikt van het afsluiten van abonnementen. “Instellingen hebben dan het voordeel dat ze de agenda vooruit kunnen plannen. Ook voor hen is dit nieuw. We zijn op dit moment in vier regio’s echt actief, maar alle verzorgingshuizen in ons land kunnen altijd contact met ons opnemen.”

•

www.spelendergrijs.nl

Goedkoper, sneller én duurzamer Snel een kwalitatief goede en zeer duurzame woning bouwen, tegen de scherpst denkbare prijs. Dat is wat het nieuwe bedrijf Whoonapart vastgoedbeleggers, corporaties en projectontwikkelaars belooft. De eerste projecten staan inmiddels op stapel.

De wensen in de woningbouwmarkt zijn duidelijk: het moet allemaal goedkoper, sneller, duurzamer én kwalitatief beter. Je ziet allerlei bouwconcepten in de markt die op één of enkele van deze aspecten goed scoren. Maar vrijwel allemaal werken ze nog steeds met beton als voornaamste bouwmateriaal.

Whoonapart gooit echter het roer om en kiest voor staal bij de ontwikkeling en realisatie van appartementen. Voor de grondgebonden woningen maakt het bedrijf gebruik van een nieuw bouwmateriaal, dat het best te omschrijven is als een ‘sandwichelement’ met glasvezelcementplaten aan weerszijden. “Dit voldoet aan alle bouwfysische eigenschappen en is ook nog eens heel compact qua wand- en vloerconstructie, waardoor je meer leefruimte (netto m²) krijgt voor hetzelfde geld”, vertelt Jaco Poldervaart, oprichter van Whoonapart.

Co-makers “Mede dankzij ons stalen framewerk en onze modulaire eenheden die wij in onze fabriek prefabriceren, zijn wij in staat om vijftien procent onder de laagste prijs van onze concurrenten te komen”, vervolgt hij. Het feit dat Whoonapart een regisseur is en werkt met comakers die verantwoordelijk zijn voor hun deel van het project met hun innovaties, maakt eveneens dat de prijs lager kan zijn. “We hebben geen hoofdkantoor of algemene kosten.”

Kortere bouwtijd Van alleenstaanden en stellen tot gezinnen en ouderen (met of zonder zorg): voor iedere doelgroep biedt Whoonapart een woning. Het innovatieve concept maakt dat zowel woningen als appartementen op de bouwlocatie alleen nog geassembleerd hoeven te worden. De gevel wordt bijvoorbeeld in één bouwstroom geplaatst. Bovendien zijn alle leidingen al in de vloerplaat opgenomen.

Dat zorgt ervoor dat niet alleen de prijs veel lager is dan bij de reguliere bouw, maar ook dat de bouwtijd veel korter is. “Het gaat zeker vijftig procent sneller dan bij traditionele bouw”, zegt Poldervaart. “De belegger of verhuurder ontvangt dan ook veel eerder zijn huuropbrengsten. We mogen dan ook niet klagen over interesse uit de markt.”

•

Facilitair met méér oog voor de installatietechniek Als op 25, 26 en 27 januari 2017 wederom enkele tienduizenden facilitair verantwoordelijken de vakbeurs Facilitair en Gebouwbeheer bezoeken, zullen zij aangenaam verrast zijn door wat zij daar dit jaar op het gebied van installatie en techniek zullen aantreffen. Naast een aantal standhouders is er ook een behoorlijke kennisoverdracht. Met de verhuizing van Den Bosch naar de Jaarbeurs in Utrecht brengt de organisatie in deze negentiende editie beslist méér dan verleden keer.

Een belangrijke voorwaarde voor de verhoogde aantrekkelijkheid voor facilitair verantwoordelijken, die meer technisch op zoek zijn, is de toevoeging van de vakbeurs Gebouwbeheer. Begin november nog met zo’n dertig standhouders ingevuld, verwacht een woordvoerder van de organisatie in januari ongeveer 75 deelnemers tegemoet te kunnen zien. Verdeeld over een aantal vakgebieden,

zoals liften, binnenklimaat, onderhoud, et cetera. En ook aan kennisoverdracht is gedacht. Met zo’n acht zalen, waar permanent deskundigen hun kennis delen met bezoekers, zullen ook de meer technisch gerichte facilitair verantwoordelijken aan hun trekken komen. Met onderwerpen als binnenklimaat, asset management en best value.

Kennisoverdracht Ook in zijn negentiende editie is de organisatie er weer in geslaagd een indrukwekkend deelnemersveld aan te trekken. Medio november waren dat er al bijna driehonderd, in januari verwacht de organisatie er ongeveer vierhonderd. Nieuw dit jaar is het zeer uitgebreide programma van kennisoverdracht. HoLaPress Congresbureau organiseert gezamenlijk met de Stichting Dag van de Werkplek de kennisoverdracht tijdens de vakbeurs. Dat doen zij in samenwerking met tientallen facilitaire (branche-)organisaties, facilitaire media en andere facilitaire partijen.

Een groot aantal van hen heeft inmiddels zijn medewerking toegezegd.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 83

Bewonder onze vernieuwde Indra Door de uitgebreide wellness-voorzieningen zoals hydromassage- en whirlpoolfunctie, zorgt dit luxe bad voor ultieme ontspanning en reactivering. Daarnaast zorgen aanpassingen aan de handgrepen en kraan, en het verplaatsen van de badbediening van de zijkant naar het voeteneinde voor een nog comfortabelere bediening en beleving. Natuurlijk kan ook dit bad geleverd worden met een serigrafie naar keuze.

Bel of mail ons gerust voor meer info of een vrijblijvende afspraak.

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk Tel +31 (0)13 5239300, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor de branche?!

Bouwen aan de Zorg is het vaktijdschrift dat bouwprojecten, achtergronden, columns, kort nieuws, symposia belicht in Nederland en Vlaanderen.

Met deze uitgave bent u zes keer per jaar verzekerd van oven nieuw Veldh MMC gezin op één ind Centrum vakinformatie t e h zet er Kin waarop u beslisMoed Vrouw singen kunt baseren.

MMc VEL

DHOVEN

m Bas Poella Medisch Centru Tekst: Maxim Foto’s:

de rg draai

ens ct opHeerk de eerste e het proje rne, ruim 2010 maart en leverd aat: mode l in de ganresult e VMK nieuw op. Het veel glas, voora ingerichte ol dit jaar met gesfeerv begin ingen ellen te afdel kleuraccenten, speeltoest gezet gevoel. ele ’s met behaaglijk ens gen. Subti ten en patio kers een van Heerk en wachtruimnten en bezoe ndermark ern, fris ven patië er Joep Schoo VMK als ‘modte spreken het t ctleid ’. Zeer Proje van het bestempel achtig ructie van Bavel ijd huiskamer de const over g tegelijkert emer ook en weini aann aan de echtis de en aan recht-toe-rt de vloer in de gebouw. acht, en we omda doord e, hadd en. En “Goed bekab voerd hoek en moeilijke vlak zijn uitge de leidingen ark die teom nderm n alle onderzijde ruimte Schoo alle aldus king tusse ➤ gangen te leggen,” samenwer prima ling aan op een rugkijkt partijen. kken betro

van Centrum zorgder Kind ieuwend w Moe vern we Vrouuw met een het nieu ember ingericht gebo in sept vol g en opende ern, sfeer aandoenin g het Máximan. Een mod ering. gische ’s. Zolan fund Prinses gynaecolo ren baby zuige Veldhove ngrijkste er en of een gebo MMC n moed ieve effect als bela vroeg schap te blijve , ept is, het posit conc ten is twoord zelfs zieke r. Het aar. Van

Aarzel niet om ons en de lezersdoelgroep te informeren.

Neem contact op met Patty Ros:

inzich veran bij elkaa nu al zichtb sche de beval medisch geboorte by’s in – is ze na ste medi useba de nieuw het beste als en kwetsbaar er stress ling na de couve komen en ns de ziek kind een an – mind en, toen Volge Nu bereiken, er en n. Hoe daarv , was het en ouders. ie te het verled situat voor moedbij elkaar blijve we ) het logisDaal: “In bij elkaar lagen ndigen in r is, zien endie ideale um (MMC eegku ling dicht ng tot de kame drie zalen artsen, verpl zijn. Om sch Centr er op uses aanzi behandeli van . Famize ook a Medi moed uit couve prikkels niet bij de Máxim medische en zijn gezin ppen gaan heeft kindje signalen atige s en de pure patiënt ese begri zelfs het overm proce is dit l alarm op de Europ tieke kind het aanta en. Aangezien van het kind kraamsuite afgestemd heet dit voor er en n detail ij moed n same lijk afnem voor de groei ij is elke red care het licht t waarb andighede ge en zijn ly cente t. Daarb e luxaflex die goed pretti zorgconcep sche omst swins e in een atisch dheid uniek . gezon autom lexe medi Dit alles bevordert er Kind ien van nodig is.” in comp worden. het herstel voorz Moed dat ert als behandeld ving die e Vrouw september temp nieuw dat 20 e omge a, de rustig van het de basis ) in Veldhoven prinses Máxim voor Het is door (VMK . Alle zorg d Centrum geopend ziekenhuis ipper el werd van het een versn bij elofficie voorh ster draag kind die de nieuwbouw der. naam er en in was bijzon , moed , zat, is vrouw ziekenhuis aartoe ontwerpen daarn hoe door het cht. De weg hebben laten gesteld um kaar gebra dit centr de vraag zien. Met de dat we lf eerst ect moet “Voor we onsze mst uit is de archit de toeko hebben gekomen, van Daal, er in de die zorg daaruit is voortvertelt Freek visie die gegaan,” VMK. werk van het aan het nager bedrijfsma Gorte tioneel de Jong ren func ter van uit Rotte ModernRob Bouwmeesen ingenieurs eigentijds, ecten t in een uw van Architect archit gebo Algra zorgconcep at maker alde het el in te delene VMK besta dam verta l en flexib Het nieuw ers waar r. nskam functionee nte mete ersoo zijn. Die vierka uit eenp elkaar kan op de 14.000 itend bij ren l uitslu per dag nten: kinde vrijwe kraam uur de 24 patië ers op gerhet gezin er voor alle moed is lexe zwan kersverse comp privacy rafdeling, en met een kinde vrouw afdeling,

18

T +31(0)495 450095

n aan

in

uit Tilbu in van het eit grond fasen Creativitvan Bavel Bouw paal de in twee

. Mede het MMC cier van veran huisle ept. Een de jaren conc heeft chte is al vele bedrijf kleur en tect beda . Het els was de archi alve de frisse de meub bouw wezen. door van Denk met Gebe nu toege ns het toe. “Beh ontw erp grijk. s. in zee ook meubilair belan bouw ig volge amer s het s erg Gebe Centrum de opdracht ilair volled ntenk tijden en van het er Kind insta llatie op de patië draad meub Heijd Moed rode en Wing kreegerp van het gass en van der glas. Een Vrouw de Erhoud dit iale Frans van akt. Een ontw spec teitve met eur het geeft ilair ging voor eerd n met um gema t,” zo prijs kwali werk te bij mbin het interi luitin gen bome het meub geco dit centr . “Klop ing in ond Voor ekkelijke HPL voor spec iale ereid en aans de aantr uwer uit Helm centr aal staan en met voorb ading en we spec iaal door

Passend

twoord

en veran

bedr hebb t was te werk bouw eurbo kleur en gen, els af Gebe plus alle Daar naas verho De interi waar frisse is door linge n te de meub ten zijn. epsy steem ept alles zen om l moes rafde ropro conc n. Dit geko ionee kinde , zuste lokke op de els funct beve iliging egree rd.” archi tect n, ladeb , meub de sfeer blade hting eur geïnt dat alle s, werk verlic en. “Om ij aan het interi y’s, balie wel noem daarb leet in nog n, pantr akt.” comp , kaste der Heijd en gema Dit is goten tellen sche wil van Medi spee ltoes aspe ct leuke llend n en opva takke hte verlic

de zorg

Bouwe

E p.ros@louwersuitgevers.nl

n aan

Bouwe

de zorg

19

BOUWEN AAN DE ZORG

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan de Zorg met Patty Ros: T +31 495 45 00 95 - E p.ros@louwersuitgevers.nl

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

Staat u nog niet op www.bouwenaandezorg.eu?

Neem dan voor meer informatie contact op met Patty Ros: p.ros@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

wie doet wat NEDERLAND

CLEANROOMS

GORDIJNRAILS

AANGEPAST SANITAIR

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 2 520 16 76 F +32 2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabiebenelux.com

MAASBOUW BV Nijverheidstraat 16, 2984 AH RIDDERKERK Postbus 107, 2980 AC RIDDERKERK T +31 180 41 22 92 F +31 180 43 20 86 E info@maasbouw.nl W www.maasbouw.nl

BRECON CLEANROOM SYSTEMS Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 (0)76 5047080 E brecon@brecon.nl W www.brecon.nl

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 318 648100 F +31 318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

ADVIES-BOUWMANAGEMENT

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

LOPITAL NEDERLAND BV Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK T +31 13 523 93 00 F +31 13 523 93 01 E info@lopital.nl W www.lopital.nl

AMS ADVIES EN ONTWIKKELING BV Postbus 98, 1260 AB BLARICUM T +31 35 533 65 05 M +31 6 42 25 26 99 E amshuizen@planet.nl W www.amshuizen@com ARCHITECTEN

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

Hier uw logo?

NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet!

Bel of mail naar Patty Ros, T +31 495 45 00 95, E p.ros@louwersuitgevers.nl HANG- EN SLUITWERK

ROOMS FOR CARE rooms-for-care.nl De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 552819 F +31 497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

JORISSEN SIMONETTI ARCHITECTEN LEIDEN DOETINCHEM MAARSSEN RIJSSEN STEENWIJK Hogepad 83, 7462 TB RIJSSEN Postbus 203, 7460 AE RIJSSEN T +31 548 51 88 88 E info@jsagroep.nl W www.jorissensimonettiarchitecten.nl BEWAKEN - KOELEN - VRIEZEN

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

VAN BUUREN Nijverdalseweg 125, 7461 AG RIJSSEN T +31 548 53 53 53 F +31 548 53 53 57 E info@van-buuren.com W www.van-buuren.com

DECORATIEF PLAATMATERIAAL

AANNEMERS-BOUWBEDRIJVEN

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG BV Postbus 59, 2820 AB STOLWIJK T +31 182 34 17 41 F +31 182 34 24 75 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T +31 46 436 00 00 F +31 46 436 01 26 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl BUISPOSTSYSTEMEN

GEBE BOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 492 540590 F +31 492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

86 | BOUWEN AAN DE ZORG

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac F-24150 BANEUIL T +31 20 708 31 31 (NL) T +32 2 753 09 09 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

GEZE BENELUX B.V. Steenoven 36 5626 DK EINDHOVEN T +31 40 262 90 80 F +31 40 262 90 85 E benelux.nl@geze.com W www.gezebenelux.com

GEROBOTISEERDE APOTHEEK

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

DICTATOR PRODUCTIE BV Energieweg 11, 8304 AJ EMMELOORD T +31 527 61 34 56 F +31 527 69 84 20 E info@dictator.nl W www.dictator.nl

wie doet wat HOOGWAARDIGE HUISVESTING

INTERIEURBOUW

KEUKENS

MEDISCHE VERZORGINGSSYSTEMEN

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

BEERENS INTERIEURBOUW BV Europalaan 2, 5121 DJ RIJEN T +31 161 22 84 82 E info@beerens.com W www.beerensinterieurbouw.com

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com INTERIEUR

KUSCH + CO Industrieweg 2, 4104 AR CULEMBORG T +31 345 53 28 44 F +31 345-53 28 55 E info-nl@kusch.com W www.kusch.com

LENSEN PROJECTINRICHTERS BV Schimminck 1 5301 KR ZALTBOMMEL Postbus 2063 5300 CB ZALTBOMMEL T +31 88 599 05 99 F +31 88 599 05 00 E info@lensen.nl W www.lensen.nl

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 534 00 34 F +31 (0)13 534 00 35 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

COORS INTERIEURBOUW Postbus 2054, 2980 CB RIDDERKERK Nikkelstraat 17, 2984 AM RIDDERKERK T +31 180 80 21 00 E info@coors.nl W www.coors.nl

GEBE INTERIEURBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 492 54 05 90 F +31 492 54 70 59 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1, 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 344 72 28 00 M +31 6 53 70 90 36 F +31 344 63 04 87 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 28 19 F +31 497 57 52 24 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

KLIMAATBEHEERSING NOODSTROOM, WKK, ENERGIESTURING

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV Papendorpseweg 83 3528 BJ Utrecht T +31 88 567 67 58 E info@carrier.nl W www.carrier.nl

E. VAN WINGEN NV Industrieterrein Durmakker 27 B-9940 EVERGEM T +32 9 253 08 00 F +32 15 28 63 64 E info@vanwingen.be W www.vanwingen.be

MEDICIJN KOELKASTEN

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1, 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 344 72 28 00 M +31 6 53 70 90 36 F +31 344 63 04 87 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

OPERATIEKAMERS

BRECON INTERNATIONAL KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T +31 46 436 00 00 F +31 46 436 01 26 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl

Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 88 287 46 46 E info@breconinternational.com W www.breconinternational.com

MEDISCHE GASSENDISTRIBUTIE SYSTEMEN

INTERIEURARCHITECTEN Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

CADOLTO BENELUX BV

Banner Cadolto.indd 1

verbonden aan stichting mens & architectuur

WISSNER-BOSSERHOFF NEDERLAND BV Amstelwijckweg 2, 3316 BB DORDRECHT T +31 78 652 18 50 F +31 78 652 18 55 E sales@wi-bo.eu W www.wi-bo.com

ANDRÉ VAN DER GUN Van Hogendorpplein 58, 5051 ST GOIRLE T +31 13 534 84 82 M +31 6 22 80 67 01 E info@andrevandergun.nl W www.andrevandergun.nl

DRÄGER NEDERLAND B.V. Huygensstraat 3-5, 2721 LT ZOETERMEER Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T +31 79 344 46 66 F +31 79 344 47 47 E info@draeger.com W www.draeger.com

25-08-11 11:40

Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 87

wie doet wat PROJECTSTOFFEN

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

MAQUET NETHERLANDS B.V. Oscar Romerolaan 3, 1216 TJ HILVERSUM Postbox 388, 1200 AJ HILVERSUM T +31 35 625 53 20 F +31 35 625 53 21 E info.NL@maquet.com W www.maquet.com

ARTIMO TEXTILES Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL T +31 165 54 39 40 F +31 165 55 48 55 E info@artimo.nl W www.artimo.nl

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T +31 40 266 17 00 F +31 40 257 46 89 E gerflornl@gerflor.com

TOEGANGSCONTROLE

W www.gerflor.nl

PLAFONDAFONDLIFTSYSTEMEN

DRÄGER NEDERLAND B.V. SALTO SYSTEMS BV Kraanspoor 48, 1033 SE AMSTERDAM T +31 20 635 31 00 E info.nl@saltosystems.com W www.saltosystems.nl

Huygensstraat 3-5, 2721 LT ZOETERMEER Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T +31 79 344 46 66 F +31 79 344 47 47 E info@draeger.com W www.draeger.com

LOPITAL NEDERLAND BV Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK

TOTAAL INRICHTING

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM T +32 56 65 32 11 F +32 56 65 32 29 E info@moduleo.com W www.moduleo.com

T +31 13 523 93 00 F +31 13 523 93 01 E info@lopital.nl W www.lopital.nl INTERFLOW De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF

PROJECTINRICHTING

T algemeen +31 227 60 28 44 T direct

+31 227 60 31 65

E info@interflow.nl

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 534 00 34 F +31 (0)13 534 00 35 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

W www.interflow.nl

TRANSPORT

NORA FLOORING SYSTEMS BV Belgiëstraat 14, 5171 PN KAATSHEUVEL T +31 416 28 61 40 F +31 416 28 61 49 E info-nl@nora.com W www.nora.com/nl

GEBE INTERIEURBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 492 54 05 90 LAVERO MEDICAL BVBA

F +31 492 54 70 59

Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT

E info@gebebouw.nl

T +32 16 25 55 20

W www.gebebouw.nl

F +32 16 25 44 41 E info@lavero-medical.be

PROJECTSOLUTIONS

W www.lavero-medical.be

TWAN VAN DER LINDEN TWAN PROJECT SOLUTIONS VLOEREN

W www.tajima-europe.com

Vlamovenweg 24, 5708 JV HELMOND T +31 492 79 80 02 F +31 492 79 80 03 E info@tajima-europe.com

+31 (0)6 2360 3314 twan@twanprojectsolutions.nl www.twanprojectsolutions.nl

TWAN PROJECT SOLUTIONS

Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten

Oranje-Nassaulaan 89

ook wat u doet!

5491 HD SINT-OEDENRODE

Bel of mail naar Patty Ros,

T +31 6 23 60 33 14 C: 20

T +31 495 45 00 95,

E twan@twanprojectsolutions.nl

E p.ros@louwersuitgevers.nl

W www.twanprojectsolutions.nl

R: 147 G: 149 B: 152 M: 11 Y: 12 K: 32

PMS : COOL GREY 8U

88 | BOUWEN AAN DE ZORG

TAJIMA EUROPE

Oranje-Nassaulaan 89 5491 HD Sint-Oedenrode

Hier uw logo?

NAAMSVERMELDING

SCAN MODUL BV Vleugelboot 32b, 3991 CL HOUTEN T +31 30 6 345 345 F +31 30 63 453 00 E info-nl@scanmodul.com W www.scanmodul.com

TARKETT HOLDING GMBH FORBO FLOORING BV R: 55 Postbus G: 94 13, 1560 AA KROMMENIE B: 119 T +31 75 647 74 77 C: 94 F +31 M: 36 75 647 77 26 Y: 10 E contact@forbo.com K: 41 W www.forbo-flooring.nl PMS: 302 U

Taxandriaweg 15, 5142 PA WAALWIJK T +31 416 68 54 91 F +31 416 68 42 35 E info.nl@tarkett.com W www.tarkett.nl

wie doet wat WANDBESCHERMING

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 28 19

BEDDEN EN MATRASSEN

LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 3 870 51 60 E info@lopital.be W www.lopital.beAD ADVIESBUREAU

DISTRAC NV Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 16 76 82 82 F +32 16 76 75 25 E info@distrac.com W www.distrac.com BEWEGWIJZERING

DECORATIEF PLAATMATERIAAL

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac, F-24150 BANEUIL T +31 20 708 31 31(NL) T +32 2 753 09 09 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

F +31 497 57 52 24 GEROBOTISEERDE APOTHEEK

E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field,

PROBIS CORPORATE Acaciastraat 8, 2440 GEEL T +32 14 58 58 00 F +32 14 59 12 82 E info@probis.be W www.probis.be ARCHITECTEN

SIGNBURO Kempische Kaai 71 bus 1, 3500 HASSELT T +32 11 42 44 84 F +32 11 42 10 84 E info@signburo.be W www.signburo.be Skype: johan.lambrechts1 BUISPOSTSYSTEMEN

8790 WAREGEM

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.com GORDIJNRAILS

T +32 56 62 65 00 F +32 56 62 65 09 E info@rensonscreens.nl W www.renson.nl ZORGBADKAMERS

BOECKX ARCHITECTURE & ENGINEERING Torhoutsesteenweg 52 8400 OOSTENDE T +32 59 80 88 04 F +32 59 70 98 18 E info@boeckx.be W www.boeckx.be

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 55 368 88 88 F +31 55 368 88 99 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.com BUITENTERREININRICHTING

rooms-for-care.nl RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 28 19 F +31 497 57 52 24 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl BELGIË

AR-TE Remylaan 2b 3018 LEUVEN T +32 16 50 80 00 F +32 16 50 80 01 E info@ar-te.be W www.ar-te.be

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 2 520 16 76 F +32 2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabiebenelux.com

HANG- EN SLUITWERK

HERTSENS NV WEGENWERKEN Oeverkant 38, B-2070 BURCHT T +32 3 253 40 40 F +32 253 40 45 E helena@hertsens.be W www.hertsens.be CLEANROOMS

AANGEPAST SANITAIR

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 318 64 81 00 F +31 318 64 81 09 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

GEZE BENELUX B.V. Steenoven 36 5626 DK EINDHOVEN T +31 40 262 90 80 F +31 40 262 90 85 E benelux.nl@geze.com W www.gezebenelux.com

Hier uw logo?

VK STUDIO ARCHITECTS, PLANNERS & DESIGNERS Brugsesteenweg 210, 8800 ROESELARE T +32 51 26 20 20 F +32 51 26 20 21 E vks-roe@vkgroup.be W www.vkgroup.be

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.comS S

NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet!

Bel of mail naar Patty Ros, T +31 495 45 00 95, E p.ros@louwersuitgevers.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 89

wie doet wat INTERIEUR

HIDDEN Leon Bekaertstraat 8, 8770 INGELMUNSTER T +32 51 48 66 95 F +32 51 48 73 19 E info@hidden.be W www.hidden.be

OPERATIEKAMERS

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 55 65 65 F +31 497 57 52 24 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

SANITAIR

DEUREKA BVBA Dragonderdreef 6, B-8570 ANZEGEM T +32 56 77 36 00 M +32 471 38 38 98 E info@deureka.be W www.deureka.be VAST MEUBILAIR

KUSCH + CO BVBA Avenue Herbert Hoover Laan 34, 1200 BRUSSEL T +32 2 735 20 00 F +32 2 735 0800 E info@kusch.be W www.kusch.com

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T +32 16 25 55 20 F +32 16 25 44 41 E info@lavero-medical.be W www.lavero-medical.be

EB PROJECTS Toekomstlaan 41 B-2220 HERENTALS T +32 14 28 55 20 F +32 14 21 11 88 E info@EBprojects.be W www.EBprojects.be

PLAFONDLIFTSYSTEMEN VLOEREN

WISSNER-BOSSERHOFF NV BELGIUM SA Bedrijvenlaan 1, 2800 MECHELEN T +32 15 21 08 41 F +32 15 29 14 64 E info@wi-bo.be W www.wi-bo.be MEUBILAIR

LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 3 870 51 60 E info@lopital.be W www.lopital.be PROJECTINRICHTING

T +32 51 48 66 95 F +32 51 48 73 19 E info@haelvoet.be W www.haelvoet.be NOODSTROOM, WKK, ENERGIESTURING

DISTRAC NV Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 16 76 82 82 F +32 16 76 75 25 E info@distrac.com W www.distrac.com PROJECTSTOFFEN

E. VAN WINGEN NV Industrieterrein Durmakker 27 B-9940 EVERGEM T +32 9 253 08 00 F +32 15 28 63 64 E info@vanwingen.be W www.vanwingen.be

90 | BOUWEN AAN DE ZORG

ARTIMO TEXTILES Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL T +31 165 54 39 40 F +31 165 55 48 55 E info@artimo.nl W www.artimo.nl

TARKETT BELUX BVBA Wingepark 27C, 3110 ROTSELAAR T +32 16 35 98 80 F +32 16 57 12 81 E info.be@tarkett.com W www.tarkett.be VLOER-TEGELWERKEN

ZIND Remise 17-2, B-3930 HAMONT-ACHEL T +32 11 66 69 00 M +32 471 34 25 56 E info@zind.be W www.zind.be ZORGBADKAMERS

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T +32 (0)3 766 42 82 F +32 (0)3 766 29 14 E gerflor@gerflor.com W www.gerflor.be

HAELVOET Leon Bekaertstraat 8, 8770 INGELMUNSTER

TAJIMA EUROPE Vlamovenweg 24, 5708 JV HELMOND T +31 492 79 80 02 F +31 492 79 80 03 E info@tajima-europe.com W www.tajima-europe.com

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM T +32 56 65 32 11 F +32 56 65 32 29 E info@moduleo.com W www.moduleo.com

NORA FLOORING SYSTEMS BV Hoeilaart Office Park Ildefonse Vandammestraat 1-7, Building C B-1560 HOEILAART T +32 2 657 52 50 F +32 2 657 53 30 E info-be@nora.com W www.nora.com/be-nl

rooms-for-care.nl ROOMS FOR CARE De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 497 552819 F +31 497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM T +32 56 62 65 00 F +32 56 62 65 09 E info@rensonscreens.be W www.renson.be

HET TEAM VOOR SFEER VAN TEKENING TOT TOTAALINRICHTING Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 info@vervoort.nl | www.vervoort.nl