Column Gabriëlle Janssen

COLUMN

gabriëlle janssen

SCHEIDEN VAN ZORG EN COMMERCIE IN OPTIEKONDERNEMING, UTOPIE?

Een van de belangrijke randvoorwaarden bij het leveren van zorg, eventueel via de zorgverzekering, is het scheiden van zorg en commercie. Hoe doe je dat in een optiekonderneming? Randvoorwaarden zijn een feit, het ‘hoe’ wordt overgelaten aan de partijen die betrokken zijn bij het inrichten van deze zorg. In maart 2020 zijn de Oogvereniging (patientenvereniging), het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG), Optometristen Vereniging Nederland (OVN), ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) overeengekomen op welke wijze de vergoede zorg in de optiekzaak mogelijk is met een uitgangstarief dat kostendekkend is. Maar hoe ziet het er in de praktijk uit om zorg van commercie te scheiden in een optiekonderneming? Is het haalbaar of is het een hemd der dwazen?

Voordat ik probeer antwoord te geven waarom ik denk dat het absoluut mogelijk is, ben ik eerst gaan onderzoeken wat scheiding van zorg en commercie nu eigenlijk is. Moet de optiekonderneming twee deuren hebben, ofwel dat de optometrie en het optiekgedeelte geheel van elkaar gescheiden zijn?

Het kan ook simpeler en de oplossing zit met name in ons hoofd: het verrichten van oogonderzoeken (inclusief refractie) door een optometrist heeft als doel het uitsluiten van pathologie of de oorzaak van de kijkklachten achterhalen. De optometrist kan vervolgens aan de hand van de onderzoeksgegevens aangeven wat het te adviseren beleid is: doorverwijzen naar een andere zorgprofessional, uitleg geven over de onderzoekgegevens, behandeling van bijvoorbeeld droge ogen of aanschaf van een bril of contactlenzen. Bij met name het laatste advies zit mogelijk wat spanning in relatie tot zorg versus commercie. Het advies moet oplossingsgericht zijn om de hulpvraag van de cliënt op te lossen. Ondanks een opgemeten refractieverandering kan het zijn dat de aanpassing van de correctie niet het antwoord is op de hulpvraag. Bij scheiding van commercie en zorg leg je uit dat de hulpvraag niet opgelost kan worden met een nieuwe bril. De hulpvraag is dus te allen tijde het uitgangspunt van je handelen.

Heeft een cliënt het kopen van een nieuwe bril als hulpvraag, zullen daar ook je onderzoek en oplossing op gericht zijn. Wel ben jij als optometrist verplicht om aan te geven (en te noteren in je dossier) dat je bijvoorbeeld alleen een refractie verricht ten behoeve van de aanschaf van een nieuwe bril waarbij je geen (ongevraagde) onderzoeken verricht voor de controle van de gezondheid van de ogen. Je kunt dan uiteraard verder geen uitspraken doen over de gezondheid van het oog. Merk je tijdens de anamnese en oogmeting dat er mogelijk (risico op) pathologie aanwezig is, dan is uiteraard het dringende advies om verder onderzoek (eventueel door jou) te laten verrichten. Ook al vind jij het onderzoek nog zo belangrijk, je kan de cliënt daartoe niet dwingen, dus dat wordt juridisch ook niet van jou verwacht. Sterker nog, zonder toestemming kun je niet eens tot onderzoek overgaan. De cliënt heeft het recht om onderzoek (en behandeling) te weigeren. Wel blijft het de verantwoordelijkheid van de optometrist, als goed hulpverlener, om de cliënt zo goed mogelijk te informeren over de mogelijke consequenties daarvan.

Maar laat ik niet afdwalen bij het beantwoorden van de vraag of het haalbaar is zorg van commercie te scheiden in een optiekonderneming. Het simpele sleutelwoord is: ja, mits er voor een optometrisch consult een kostendekkend tarief betaald wordt waar je een keurige boterham mee verdient. Geen twee aparte ingangen, geen muren in je optiekonderneming om zorg van commercie kunstmatig van elkaar te scheiden en je cliënt hoeft geen hordes te lopen om de uitgang van de winkel te bereiken als hij geen nieuwe bril bij jou wil aanschaffen. Hoe simpel klinkt dat? Vandaag nog starten en de kansen met beide handen aangrijpen?