unfram krant Hog
escHool
mining in paradise
Fotografisch onderzoek naar de invloed op mens en milieu
Cinematek
Sint-Lukas brengt film- en lezingenreeks
Postapocalyps
De samenleving op het water volgens Maarten Van Hoorebeeck
sint- luka
ed
s brussel
e r o l p ex mad marginal De relatie tussen kunst, politiek en psychiatrie
Met haar onderzoeksproject Mad Marginal wil docente Vrije kunsten Dora García de relatie tussen artistieke praktijk en marginaliteit onderzoeken. Ze onderzoekt de marginale maar fundamentele rol van de kunstenaar in de maatschappij en doet dat aan de hand van de materiële en geestelijke erfenis van Franco Basaglia. Zijn invloed als psychiater op de politieke en artistieke wereld legt de relatie bloot tussen politiek, kunst en psychiatrie.
Het fenomeen marginaliteit is veel complexer geworden. Basaglia verzette zich op ingrijpende wijze tegen de gevestigde orde met de invoering van een naar hem genoemde wet. met de zogenaamde Basagliawet begon de ontmanteling van de psychiatrische ziekenhuizen in Italië. Basaglia bracht dit proces in de praktijk in Trieste waar het tot op vandaag succesvol is. Voortaan werden patiënten in de Italiaanse stad niet langer opgesloten, maar na een korte ziekenhuisopname
bio sTEfano Graziani is fotograaf en docent aan de iuav in Venetië en aan de architectuurfaculteit van de universiteit van Trieste. meer info formcontent.org /otherprojects /mad-marginal Publicaties een overzicht van de onderzoeksresultaten van Mad Marginal is te vinden in de rubriek excite.
de samenleving van de jaren ’60 en ’70 van vorige eeuw werd gekenmerkt door de fameuze tegencultuur, die publiekelijk de machtsstructuren, het burgerschap en de normaliteit in vraag stelde. met die sociale omwenteling kwamen verschillende bewegingen op die een antwoord wilden bieden op de gevestigde waarde. de zogenaamde antipsychiatrie, antipolitiek en antikunst vonden hun ingang. dora García belicht in haar onderzoek vooral de link tussen de antipsychiatrie en de antikunst : ‘de titel vraagt wel een beetje duiding. Mad Marginal verwijst in eerste instantie naar de psychiatrisch patiënt die in de marge van de maatschappij leeft. In mijn onderzoek ga ik op zoek naar de link tussen de marginale positie van de psychiatrie en die van de kunstwereld. Basaglia belichaamt die relatie haast. In de jaren ’70 van de vorige eeuw was de Italiaanse psychiater een van de hoofdfiguren van de zogenaamde antipsychiatrie en zorgde hij voor een grote omwenteling in de psychiatrische wereld. Basaglia had bijgevolg niet alleen een enorme impact op zijn tijdsgenoten maar was voor de generaties na hem ook een belangrijke inspiratiebron. Zelf liet hij zich echter inspireren door het gedachtegoed van marginale kunstenaars als antonin artaud en robert Walser die vooral in de jaren ‘20 actief waren. deze franse theatermaker en Zwitserse schrijver verzetten zich tegen het establishment. met zijn antipsychiatrische gedachtegoed was Basaglia schatplichtig aan hun werk en leven. Beide kunstenaars werden namelijk geruime tijd opgenomen in de psychiatrie. artauds ervaring speelde een belangrijke rol voor de antipsychiatrie. met zijn brief Lettre aux médecins-chefs des asyles de fous voor La revolution surrealiste legde artaud de fundamenten van de antipsychiatrie’, vertelt dora García.
bio Erik Thys is doctor in de psychiatrie en als psychiater verbonden aan het uPc van de k.u.leuven en het Psc Sint-alexius in elsene.
Franco Basaglia In de jaren ’70 van de vorige eeuw was psychiater franco Basaglia een van de hoofdfiguren van de zogenaamde antipsychiatrie. deze vernieuwende beweging, in Italië ‘psichiatria democratica’ genoemd, maakte deel uit van een breder klimaat van grote hervormingen. Basaglia zorgde voor een enorme omwenteling in de psychiatrische wereld. Voor de generaties na hem was hij bovendien een belangrijke inspiratiebron. Zelf liet hij zich inspireren door het gedachtegoed van kunstenaars als antonin artaud en robert Walser die vooral in de jaren ‘20 actief waren. Beiden creëerden ze marginale kunst die niet aanvaard werd door het establishment en beiden werden ze geruime tijd opgenomen in de psychiatrie
Videostill uit The Deviant Majority 2010 beeld d. garcia
in coöperatieven tewerkgesteld. Op die manier konden ze zich opnieuw in de maatschappij integreren. Basaglia bracht met andere woorden een einde aan het zeer reactionaire concept van sociale gevaarlijkheid. dora García over deze wet : ‘de zogenaamde Basagliawet is erg progressief. een van de sleutelvragen van dit onderzoeksproject is of zo’n wet en zo’n intellectueel klimaat vandaag nog mogelijk zouden zijn. Interessant is dan na te gaan welke positie de kunst vandaag inneemt ten aanzien van marginaliteit en verzet. Welk standpunt neemt de hedendaagse kunstwereld in tegenover het mainstream gedachtegoed? Schikt de kunstenaar van vandaag zich eenvoudigweg naar de doorsnee manier van denken? Hoewel de verwezenlijkingen van de omwentelingen van de jaren ’70 onomkeerbaar zijn, staat de maatschappij van vandaag waarschijnlijk minder open voor marginaliteit, verscheidenheid en oppositie … de meningen zijn
voorkomt dan vroeger. Kunst die afstand neemt van de geaccepteerde kunstvorm bestaat uiteraard nog. Het begrip marginaliteit is echter minder makkelijk af te lijnen dan vroeger, stelt García. Is dat werkelijk zo? Schikken kun- ‘Waar marginaliteit precies voor stenaars zich naar de gevestigde staat is op zich al moeilijk te orde? Produceren ze de kunst die definiëren, maar nog moeilijker het publiek verlangt? Werken is te bepalen welke normen ze niet met thema’s van verzet? en waarden het establishment Leven ze niet langer in de hanteert. normen en waarden, marginaliteit? ‘de tijd is voorbij tendensen en stromingen evoludat kunstenaars bij voorkeur in de eren vandaag veel sneller dan marge van de maatschappij leven. vroeger. Het is dan ook steeds marginaliteit gaat echter ruimer moeilijker om een verzet tegen dan dat. er is niet alleen de econo- het establishment aan te tekenen.’ mische marginaliteit, er is evengoed de artistieke marginaliteit. Toch is er nog steeds sprake van maar het ligt niet zo eenvoudig : verzet, van oppositie, van margieen kunstenaar die zijn brood naliteit. Basaglia’s invloed op de goed verdient, maakt mogelijk kunstwereld illustreert dit. ‘niet erg controversiële kunst. Het één alleen tijdsgenoten zoals kunstesluit het ander niet uit’, nuanceert naars Piero Gilardi of Giuliano García. Scabia lieten zich inspireren door Basaglia’s oppositie. Ook in het er is eigenlijk geen sluitend werk van hedendaagse kunsteantwoord op de vraag of margi- naars als Cesare Pietroiusti leeft naliteit in de kunstwereld minder Basaglia verder. de Italiaanse conservatiever, misschien zelfs reactionairder, dan toen. de overtuigingen van de tegencultuur schijnen nu te behoren tot een wereld die niet langer meer bestaat.’
psychiater overleed in 1980, maar het onderzoek naar de impact van Basaglia op de politiek en de kunst gaat nog steeds door. Getuige daarvan ook dit onderzoeksproject’, besluit dora García. hw dora García is de belangrijkste onderzoeker van Mad Marginal. Onder andere ook Stefano Graziani en erik Thys brengen hun expertise bij in dit onderzoek. bio Dora García is docente in de opleiding Vrije kunsten aan SintLukas Brussel. Haar interesse gaat vooral uit naar het creëren van contexten die de traditionele verhoudingen tussen de kunstenaar, het kunstwerk en de toeschouwer veranderen. Haar werk is het product van een poging om enerzijds te begrijpen hoe een kunstwerk gemaakt wordt en anderzijds hoe het zich tot het publiek verhoudt. Sinds 1999 creëert ze ook kunstwerken op het internet. info www.doragarcía.net
de franse theatermaker artaud bepleitte het zogenaamde ‘théâtre de la cruauté’ waarin oerangsten en oerdriften worden uitgebeeld. Zijn werk was een duidelijk verzet tegen de gevestigde waarde. Zijn theaterstukken, met sterke invloeden van het primitieve theater, werden dan ook niet gesmaakt door het publiek. Ook Walser kon zich niet voegen naar het literaire establishment. In zijn later werk, dat een voortdurende existentiële angst bevatte, legde hij het verband tussen kunst en psychiatrische institutionalisering. net zoals artaud kwam de erkenning van Walsers werk pas ruim na zijn dood. Hoewel grote schrijvers als robert musil, franz Kafka en Hermann Hesse al tijdens zijn leven tot zijn bewonderaars behoorden, werd Welser pas vanaf de jaren ’70 gezien als een van de grootste duitstalige schrijvers van de twintigste eeuw. artaud en Walser waren bekend in het psychiatrisch milieu, maar vooral artaud was van grote betekenis voor Basaglia. In 1925 schreef artaud voor La revolution surrealiste, nr. 3 zijn Lettre aux médecins-chefs des asyles de fous. met deze brief legde hij de fundamenten van de antipsychiatrie. met de zogenaamde Basagliawet begon de ontmanteling van de psychiatrische ziekenhuizen in Italië. Basaglia bracht dit proces in de praktijk in Trieste waar het tot op vandaag succesvol is. Patiënten werden niet langer opgesloten, maar na een korte ziekenhuisopname in coöperatieven tewerk gesteld. Op die manier konden ze zich opnieuw in de maatschappij integreren. met dit antipsychiatrische gedachtegoed was Basaglia schatplichtig aan marginale denkers als artaud en Walser.
alba tv Participatieve televisie is weer helemaal terug van weg geweest Films maken vergde lang zowel technische kennis als financiële middelen. Een elite kon haar dominantie over de filmindustrie daardoor makkelijk in stand houden. Recente evoluties brengen hier echter verandering in. Participatieve televisie krijgt een nieuw elan in de wereld. Het Venezuela van Hugo Chavez lijkt aan de wieg te staan van deze revival. Ronnie Ramirez, docent Audiovisuele Kunsten, onderzoekt zowel vroegere voorbeelden als nieuwe evoluties.
Venezuela is een van de gangmakers in de revival van de participatieve televisie. Toen Hugo Chavez president werd van Venezuela erkende hij het recht op communicatie als een van de fundamentele mensenrechten. Tezelfdertijd maakte de digitalisering van de audiovisuele techniek het financieel mogelijk voor iedereen om films te maken. de gevolgen lieten niet op zich wachten.
Studenten leren een cinematografie kennen die anders is dan de door Hollywood gedomineerde filmcultuur. In Venezuela ontstonden tientallen gemeenschapstelevisiezenders’, vertelt ronnie ramirez. ‘Het beleid werd door volksraden uitgestippeld en de Latijns-amerikaanse filmschool gaf begeleiding.’ de audiovisuele communicatie van het land kwam hiermee in handen van een brede volksbeweging die
voorheen geen toegang had tot die middelen. de beweging kreeg ook elders navolging. Bolivië en ecuador volgden het voorbeeld van Venezuela. Ondertussen zette de participatieve televisie alweer een heel nieuwe stap. alba tv wil participatieve televisie introduceren op continentale schaal. Bovendien wil het televisiestation het continent weer bijeenbrengen en een heel volk betrekken in een eenmakende, sociale beweging. lessen trekken uit een interessant verleden Ook vroeger waren er al voorbeelden te vinden van participatieve audiovisuele ervaringen. emancipatorische bewegingen creëerden vaak vormen van participatieve televisie om de eigen achterban en de brede bevolking te informeren en te overtuigen. de Cubaan Santiago alvarez, revolutionair, dokter, intellectueel en cineast wordt de eerste casus. ‘alvarez was geen filmmaker van opleiding, maar werd cineast in de praktijk’,
zegt ronnie ramirez. ‘Toch slaagde van hun ervaringen, gaat daarhij erin om een zeer eigen filmo- door soms voor altijd verloren.’ grafische, avant-gardistische filmtaal te ontwikkelen. Hij verwerkte ramirez wil de kennis over filmmuziek, grafiek en montage in maken die mensen als alvarez zijn nieuwsberichten en wordt hebben opgedaan, doorgeven aan meestal in die zin gezien als de een nieuwe generatie cineasten. uitvinder, of minstens toch als de ‘de resultaten van het onderzoeksproject worden gebundeld voorloper van de muziekclip.’ in een cursus. Studenten krijgen emanciPatoriscHe cinema als zo referenties mee uit een periode alternatief voor de Hollywood- met veel verbeelding, fantasie en creativiteit. Zo leren ze een cinemadominantie ramirez wil de hedendaagse erva- tografie kennen die anders is dan ringen met participatieve televisie de door Hollywood gedomineerde vergelijken met de ervaringen uit filmcultuur.’ mr het verleden. ‘als gastdocent in de Venezolaanse filmschool ben bio ronniE ramirEz is zelfstandig ik een bevoorrecht getuige. Wat cameraman en documentairemaker. ik daar observeer, wil ik toetsen Vier van zijn films kregen meerdere aan de interessantste cases uit het internationale onderscheidingen. verleden.’ daarom zal ramirez de ramirez’ werk wordt gekenmerkt oude, revolutionaire cineasten door een kritische houding gecominterviewen over hun ervaringen. bineerd met een sociaal en politiek een grondige bronnenstudie zal engagement. Hij doceert in Cuba hieraan voorafgaan. de tijd dringt en Venezuela. daarnaast is hij echter volgens ramirez. ‘met het docent in de opleiding audioviverloop van tijd verdwijnen de suele Kunsten aan de Hogeschool levende getuigen en met hen, hun Sint-Lukas Brussel. kennis. Het pedagogische karakter info www.albatv.org
mining in Paradise De invloed van de mijnbouw op mens en milieu Op 2 september 2010 vertrok docent Fotografie Danny Veys naar Peru om er de invloed in beeld te brengen van ‘open pit mines’ op het landschap en de leefomgeving van de omwonenden. Voor dit project werkte Veys samen met catapa, een vrijwilligersorganisatie die de belangen van de LatijnsAmerikaanse boeren verdedigt. noord - Peru is een van is veel groter. de stad Cerro de de belangrijkste hotspots voor Pasco ligt bijvoorbeeld op de rand biodiversiteit en een van de van de mijn. de mijnactiviteiten brongebieden van het amazone- bedreigen er de woning van vele bekken. Helaas wil de Peruaanse honderden mensen. fotografisch overheid, gesteund door enkele vergt dit dan ook een andere bena multinationals, net hier vier grote dering. de nadruk zal veel meer mijnbouwdistricten uitbouwen. op de mensen en het landschap de mijnbouw bedreigt mens en liggen. dit project krijgt ook weer milieu. Het verzet van lokale een nieuwe dimensie omdat ik nu overheden, boerengroepen en koffie- zal samenwerken met annelies coöperatieven groeit. In België roose, een masterstudente van de zien deze verzetsgroepen zich uGent, die mijnwerkers en bewogesteund door de vrijwilligers- ners zal interviewen.’ organisatie cataPa. danny Veys reisde samen met hen dagen rond Hoe breng je zoiets in beeld? door Peru. Bestaande mijnensites, ‘de serie zal bestaan uit zwart-witzoals de Cerro de Pasco, het omlig- beelden die het landschap tonen gende gebied Champamarca en zoals het er vandaag uitziet, met het smeltbedrijf La Oroya zullen haar bewoners, mijnwerkers en de worden gefotografeerd. nadien vele sporen uit het verleden. de worden de natuurgebieden die nadruk ligt niet op de mijnarbeid met ontginning bedreigd worden, op zich, maar op het leven dat zich bezocht en in beeld gebracht. Wij rond de mijnen heeft ontsponnen. spraken met hem voor zijn afreis de beelden bestaan uit eerder naar Peru. onopvallende, kleine situaties en gebeurtenissen die plaatsvinden. Je hebt eerder al mijnen in China, Het is geen zoektocht naar daar Mongolië en Oekraïne gefotografeerd. waar de actie is. dit impliceert niet Blijft het thema je nog boeien? dat de beelden minder betekenis‘dit is duidelijk een nieuwe uit- of waardevol zijn, integendeel.’ daging. de vorige mijnen die ik in beeld bracht zijn schacht- De mijnen liggen op meer dan 4000 m mijnen waarbij gangen in de aarde hoogte. Heb je geen schrik van de worden gegraven of geboord. In fysieke uitdaging? Peru wordt er echter aan dagbouw ‘Integendeel. de hoogte zal mijn gedaan. Hierbij worden de delf- manier van fotograferen zeker stoffen afgegraven aan de opper- beïnvloeden. alles zal trager vlakte. de invloed van dagbouw verlopen, er zal minder ‘kick and op het landschap en de omgeving rush’ zijn. uiteindelijk is de hoogte
vergelijkbaar met die van de matterhorn in Zwitserland. Ik zal noodgedwongen meer tijd moeten besteden aan observatie en de keuze van het juiste moment.
De nadruk ligt op het leven dat zich rond de mijnen heeft ontsponnen. Je werkte voor je onderzoeksprojecten al vaker samen met externe organisaties. Verschilt catapa van andere organisaties? ‘Het grote verschil is dat onze bijdrage deel uitmaakt van een internationale campagne die de boeren steunt wiens rechten worden geschonden. de campagne Mining in paradise start in september met de publicatie van een clip, een documentaire in acht talen en een wetenschappelijk en juridisch achtergronddossier. als alles goed gaat volgt dan op Sint-Lukas een internationale conferentie voor europese parlementairen, bedrijfsleiders, internationale ngo’s en academici. mijn foto’s worden dan ook gepresenteerd aan het publiek in de Sint-Lukasgalerie en in MO Magazine. nadien komt er nog een europese speakerstour met experten en getroffen boerenleiders uit Peru die hun verhaal zullen doen bij diverse europese organisaties, media, bedrijven en beleidsmakers.’ mr
Uit de reeks Coal is b(l)ack foto d. veys
onderZoek dit project is een onderdeel van het onderzoeksproject Coalface en komt tot stand i.s.m. cataPa vzw, vzw Het Vervolg, red muqui, frente de desarrollo Sostenible de la frontera norte de Perú en de Hogeschool Sint-Lukas Brussel. bio Danny VEys is atelierdocent fotografie. Zijn werk situeert zich binnen het veld van de sociale documentairefotografie. Hij richt zich op sociale fenomenen, culturele spanningen, ecologische kwesties, etc. Zijn beelden zijn niet zozeer visuele headlines, maar eerder fotografische reportages van lange duur.
excite SePTemBer
musEa & GalEriEën
cinEma & TElEVisiE
cinEmaTEk
camPus sinT-lukas
in DE winkEl
expo De best verzorgde boeken Johan Van Looveren 05.06.10 - 19.09.10 DEsiGn musEum Gent Het bureau Van Looveren & Princen van Johan Van Looveren won met de publicatie Karel Appel van Jean-françois Lyotard de Plantin-moretusprijs. de publicaties van deze en andere winnaars zijn te zien in het design museum in Gent.
Webtv Simon Samuel Faict 30.09.10 www.sinTlukas.TV Simon, 40 jaar, denkt terug aan het moment toen hij klein was en hij bij zijn grootmoeder blijft slapen terwijl Silvia, zijn zieke moeder, opgenomen wordt in het ziekenhuis.
Van oktober tot en met december vindt in Cinematek een reeks filmlezingen - en vertoningen plaats. de reeks is een organisatie van Sam de Wilde van de Vlaamse dienst voor filmcultuur, Steven Jacobs van de Hogeschool SintLukas Brussel en Cinematek.
expo Mastertentoonstelling Sint-Lukas Brussel Masters Fotografie 18.09.10 - 30.09.10 sinT- lukasGalEriE, PalEizEnsTraaT schaarBeek
magazine Météorite Douce Annelies Vaneycken met haar fotozine Météorite Douce wil annelies Vaneycken culturele verschillen in beeld brengen. de idee is deze ‘culturele meteoriet’ op periodieke basis los te laten. In de eerste editie David & Nana visualiseert Vaneycken haar reis door Georgië. deze eerste editie wordt verkocht in de boZar shop.
expo Coal is b( l )ack Danny Veys 02.07.10 - 05.09.10 Bois DE caziEr Marcinelle In deze fototentoonstelling geeft danny Veys een kijk op het leven in en rond de koolmijnen van het donbass - bekken in Oekraïne. In tegenstelling tot Vlaanderen en Wallonië vormen de koolmijnen er nog steeds een grote bron van inkomsten. Zo’n 450.000 mijnwerkers zorgen voor een jaarlijkse productie van circa 50 miljoen ton. Veys geeft de mijnarbeid en het mijnwerkersmilieu een gelaat. Coal is b( l )ack is een project van het Vervolg & coalface i.s.m. het fotomuseum antwerpen en de Hogeschool Sint-Lukas Brussel.
Still uit Simon beeld s. faict
Publicatie & expositie & film
Buster Keaton in Sherlock Jr.
OKTOBer
Webtv Ca Tourne? Alix Aminian 29.10.10 www.sintlukas.tv
filmvertoning & lezing 12.10.10 17.00 uur Weimar Cinema : Wiene, Murnau & Lang 19.00 uur Fury Fritz Lang
Still uit Ca Tourne? beeld a. aminian
nOVemBer
Webtv Ajeirofobie Martijn Ravesloot 26.11.10 www.sintlukas.tv James is ziek. Zijn ouders vinden het beter als hij binnen blijft. ronddwalend in het appartement probeert James uit te zoeken wat er met hem aan de hand is. Is dit niet iets wat simpelweg moet gebeuren?
filmvertoning & lezing 02.11.10 17.00 uur Orson Welles 19.00 uur The Lady from Shanghai Orson Welles filmvertoning & lezing 09.11.10 17.00 uur Douglas Sirk en het Hollywood-melodrama 19.00 uur All That Heaven Allows Douglas Sirk
filmvertoning & lezing 23.11.10 17.00 uur John Ford en de Western 19.00 uur My Darling Clementine John Ford filmvertoning & lezing 30.11.10 17.00 uur Michelangelo Antonioni 19.00 uur L’avventura Michelangelo Antonioni Still uit Ajeirofobie beeld m. ravesloot
deCemBer
expo Turbulences Geert Goiris 10.12.2010 - 15.01.2011 kiosk Gent
Sprinkhaan uit de reeks Eizer beeld W. verbeylen
expo Mastertentoonstelling Sint-Lukas Brussel Masters Grafisch ontwerp 20.09.10 - 30.09.10 GroEnsTraaT schaarBeek
filmvertoning & lezing 16.11.10 17.00 uur Robert Flaherty & Jean Rouch 19.00 uur Nanook of the North Robert Flaherty
boekpresentatie & expo The Art of Strip Photography. Making Still Images with a Moving Camera Maarten Vanvolsem 09.12.10 GalEriE kussEnEErs antwerpen In The Art of Strip Photography. Making Still Images with a Moving Camera gaat maarten Vanvolsem in op de strip technique, hoe die een ander verhaal van tijd en ruimte brengt in de fotografie.
beurs Sint-Lukas zal ook dit jaar vertegenwoordigd zijn op de Internationale design Biënnale in Kortrijk. Onze hogeschool zal dit jaar samenwerken met Sint-Lucas Gent. Hiermee wil ze het werkveld overtuigen van de professionele relevantie van de opleiding Interieurvormgeving. daarom zal er werk te zien zijn van verschillende oud-studenten. Bovendien wordt de beursstand een inspirerende ontmoetingsplek voor spontane creatieve uitwisselingen tussen docenten, studenten, oud-studenten en bezoekers.
Mad marginal
filmvertoning & lezing 26.10.10 17.00 uur Buster Keaton & Slapstick 19.00 uur One Week & Sherlock Jr Buster Keaton
In deze tentoonstelling van de masterstudenten van de Vrije kunsten vormt het einde van hun masteropleiding de rode draad. de verscheidenheid is groot : elke student volgde een eigen traject met eigen klemtonen en interessepunten in de artistieke praktijk.
INTERIEUR 2010
explore bis
filmvertoning & lezing 19.10.10 17.00 uur Walther Ruttmann & Dziga Vertov 19.00 uur Berlin : Die Symphonie einer Grosstadt Walther Ruttmann
Campagnebeeld Tentoonstelling masters Vrije kunsten
Sint-Lukas op designbiënnale
15.09.10 - 24.09.10 XPo kortrijk
expo Bolero Frank JMa Castelyns 22.08.10 - 25.09.2010 karoo GallEry PrincE alBErT Zuid afrika met de nomad exhibition Bolero reist het werk van een groep kunstenaars rond, als een lange karavaan die onderweg almaar langer wordt. frank jma Castelyns neemt deel aan deze groepstentoonstelling. meer info op www.smokedart.org.
expo Masters Vrije kunsten Sint-Lukas Brussel 21.09.10 - 02.10.10 arGos Brussel
uitgelicht
Webtv Embodied Mind lost in Repetition Marie-Hélène Van Quickenborne 24.12.10 www.sintlukas.tv
filmvertoning & lezing 07.12.10 17.00 uur Pier Paolo Pasolini 19.00 uur Mamma Roma Pier Paolo Pasolini filmvertoning & lezing 14.12.10 17.00 uur Alain Resnais & Chris Marker 19.00 uur Hiroshima mon amour Alain Resnais & La Jetée Chris Marker filmvertoning & lezing 21.12.10 17.00 uur Andy Warhol & Chantal Akerman 19.00 uur Hotel Monterey Chantal Akerman
filminstallatie Mastertentoonstelling Sint-Lukas Brussel Masters Film 20.09.10 GroEnsTraaT schaarBeek
Météorite douce foto a. vaneycken
boek Bing Atelier Illustratie & Beeldverhaal Sint-Lukas Brussel Bing verzamelt verhalen van vijftien studenten van de Hogeschool Sint-Lukas in Brussel. Beeldverhalen en illustraties -van een nieuwe generatie vertellers die u meeneemt naar een papieren universum waar u ook zonder 3d-bril volop van kan genieten.
lezing Back to the Future Back to the Future is een jaarlijkse, internationaal gerichte lezingen - en portfolioreeks die jonge, vernieuwende kunstenaars aan het woord laat. de reeks wordt georganiseerd door de afstudeerrichtingen Vrije kunsten en fotografie. Sprekers bij vorige edities waren onder andere Suse Weber en Zin Taylor. Komen dit academiejaar aan bod : Batia Suter, maartje fliervoet, Patricia esquivias, Charlotte moth, Suzanne Kriemann en Sara deraed. de data worden later bekendgemaakt. project Next Door 14.12.10 - 17.12.10 Jaarlijks stelt Sint-Lukas haar campus open voor interculturele activiteiten, workshops, lezingen en presentaties. Telkens opnieuw gaat er een bijzondere aandacht uit naar de Brabantwijk van Brussel. deze wijk omgeeft de campus van de hogeschool en heeft een rijke mix aan culturen. conferentie & expo Mining in paradise o.v. 23.11.2010 Conferentie 23.11.2010 - 03.12.2010 fototentoonstelling de internationale conferentie Mining in paradise geeft tekst en uitleg bij de invloed van de Latijns-amerikaanse mijnbouwindustrie op mens en milieu. Tijdens de conferentie opent ook de fototentoonstelling Mining in Paradise. de tentoonstelling toont foto’s die door danny Veys ter plaatse werden gemaakt.
Binnen het kader van Mad Marginal vonden verschillende workshops plaats. de masterstudenten van de Beeldende en de audiovisuele Kunsten werden op die manier al actief betrokken bij een lopend artistiek onderzoeksproject. daarnaast resulteert het onderzoeksproject van dora García in verschillende publicaties, tentoonstellingen en een film. magazine Peep -Hole Sheet # 3 09.2009 een eerste cahier waarin dora García haar onderzoeksproject voorstelt. Info op www.peep-hole.org. langspeelplaat Real Artists Don’t Have Teeth 04.2010 Real Artists Don’t Have Teeth is uitgebracht bij Libelle 7°. meer info op rosascape.com. performance Real Artists Don’t Have Teeth 03.2010 moDErna musEET stockholM Performance in samenwerking met Index. seminarie Mad Marginal 06.2010 nomas founDaTion roMe Seminarie in samenwerking met formcontent, Londen.
Bing uitgegeven bij uitgeverij oogachtend beeld a. segura donat
boek Philippe Van Snick. Dynamic project P. Van Snick, M.- P. Gildemyn, L. Decan de monografie Philippe Van Snick. Dynamic project biedt een eerste overzicht van het veelzijdige oeuvre van Philippe Van Snick. doorheen een rijke, representatieve selectie beelden zitten teksten geweven van verscheidene experts. Onder meer marie-Pascale Gildemyn en Liesbeth decan komen aan het woord. Hilde Van Gelder en Liesbeth decan verzorgden de redactie van de publicatie. de monografie werd uitgegeven door asa Publishers. dvd Fresh Pressed ’10 fresh Pressed ’10 is een ijzersterke compilatie van fictiefilms, documentairefilms, animatiefilms, experimentele films en alle mogelijke genres daar tussenin. de dvd is het resultaat van een strenge selectie master afstudeerfilms en derde bachelor eindwerken van 2010. fresh Pressed ’10 is verkrijgbaar op Sint-Lukas Brussel en www.selectedshorts.be.
performance Real Artists Don’t Have Teeth 08.2010 kunsThallE BErn Zwitserland film The Deviant Majority: From Basaglia to Brazil 09.2010 Première op de Biënnale van São Paulo. Voorstelling in de Galleria Civica di Trento. magazine The Inadequate 2011 Tweede cahier (publicatiedatum en titel van derde cahier voorlopig nog niet bepaald).
e s o p x e norman foster doorgelicht
een postapocalyptische wereld op zee
artisticiteit en originaliteit de essentie van stedelijkheid vatten met als kunstzinnig duo geluid als uitgangspunt
bouW
fotografie
audiovisuele kunsten
Een sterk technisch en ruimtelijk inzicht hebben in complexe constructies, het is een vereiste als bouwkundige. Volgens docent Peter Wyndaele getuigt het werk van Pieter -Jan Emmerechts hier duidelijk van. Tijdens zijn tweede bachelorjaar maakte hij een 3d - model van de Berlijnse bibliotheek van Norman Foster.
Een complexe constructie in beeld gebracht foto p.-j. emmerechts
‘afgelopen jaar maakten de bachelorstudenten een studiereis naar Berlijn. Tijdens hun verblijf brachten zij onder andere een bezoek aan de rostlaube filologische Bibliothek. dit bouwwerk van norman foster maakt deel uit van de universitaire campus. de opdracht bestond erin om dit complexe gebouw te observeren en er een project in 3d rond uit te werken. Bedoeling was niet de realiteit weer te geven, maar wel technische oplossingen uit te werken die haalbaar zijn in de realiteit. Pieter-Jans digitaal 3d-model springt er tussenuit. rekening houdend met de draagstructuren en gebruikte materialen werkt hij dit project haarfijn uit. Het resultaat is een erg knappe 3d - tekening die getuigt van een heel goed aanvoelen van de technische en ruimtelijke aspecten van zo’n bouwwerk. Voor een afgestudeerde Bouw is een goed ontwikkelde kijk een noodzaak, maar voor een student van het tweede bachelorjaar is het zonder meer een prestatie. Pieter-Jans uitwerking van dit project beperkt zich niet tot het uittekenen en dat is wat het hem doet.’ ilsE PEETErs bio PETEr wynDaElE is lector in de opleiding Bouw. daarnaast werkt hij als architect en zaakvoerder in de architectenvennootschap l3m. info www.l3m.be memo Peter Wyndaele kijkt uit naar de studiereis met de studenten uit het eerste en tweede bachelorjaar naar Basel. een van de hoogtepunten van de reis wordt het bezoek aan het nieuwe Centre Pompidou in metz.
Student Fotografie Maarten Van Hoorebeeck maakte voor zijn eindwerk in het derde bachelorjaar een reeks zeegezichten. Geen idyllische panorama’s, wel bevreemdende beelden over een postapocalyptische samenleving op het water. Docent Geert Goiris was meteen geboeid door de uitbeelding van die nieuwe wereld. ‘In de vijfdelige zwartwitreeks van maarten Van Hoorebeeck krijg je een fictieve toekomstige wereld voorgespiegeld. Hij brengt een dystopie in beeld van een wereld waarin de ijskappen gesmolten zijn en de mensen noodgedwongen in gigantische stadsschepen op het water leven. elke foto uit de reeks toont een strakke tweedeling van zee en lucht, met aan de einder steeds een schip. maar de aandachtige kijker merkt iets op. Het landschap is dan wel reëel, de vaartuigen zijn fictief. de zeegezichten werden namelijk door maarten gefotografeerd, terwijl de schepen montages zijn op basis van archiefbeelden en eigen opnames. maarten ging daarbij erg consciëntieus te werk. Hij dook in de archieven van het Scheepvaartmuseum in antwerpen voor een diepgaand onderzoek. uit het verzamelde beeldmateriaal maakte hij gesofisticeerde collages van vaartuigen. deze ontwerpen evoceren een intrigerende toekomstige samenleving op het water.’ sciencefiction in een klassiek kleedje ‘Verrassend is de manier waarop hij de beelden gepresenteerd heeft. Hij koos voor gepatineerde zwart-witfoto’s in het formaat van een grote prent en kaderde ze in met een passe-partout rond.
Zijn klassieke presentatie oogt bewust traditioneel. de chronologische verwarring is interessant : hij verbeeldt en anticipeert op een wereld die nog moet komen door middel van prenten die het aura bezitten van vroege en dus voorbije fotografie. Ook het formaat is weloverwogen: discreet en ingetogen, maar toch niet beperkend. maarten slaagt erin het gevoel van de uitgestrektheid van een oceaan mee te geven in zo’n kleine afdruk. maartens verbeeldingskracht en zorgvuldige printtechniek hebben veel impact op de kijker. de tristesse van die wereld straalt van de foto’s af. de atmosfeer is bovendien bijna fysiek voelbaar : het klamme klimaat van de foto’s bekruipt je. Het zorgt ervoor dat de kijker zijn verbeelding wordt aangesproken.’ hw bio GEErT Goiris is docent fotografie aan de Hogeschool SintLukas Brussel. In zijn artistiek werk concentreert hij zich op thema’s als ‘wildernis als metafoor’ Resonance serie, de limieten van waarneming Whiteout reeks en ‘escatologie’ of de voorstelling van het einde der tijden (de reeks in wording Election Day). Binnenkort verschijnt bij roma Publications zijn monografie The Unreliable Narrator.
Een reëel zeegezicht met gesofisticeerde collages van vaartuigen foto m. van hoorebeeck
info www.geertgoiris.info memo Geert Goiris kijkt uit naar de opstart van de nieuwe masteropleiding die de klemtoon zal leggen op tentoonstellingspraktijk. Via interdisciplinair onderzoek wordt bekeken hoe beelden functioneren binnen een welomlijnde context, en hoe uiteenlopende toonmodellen verschillende interpretaties en betekenissen genereren.
foto m. van hoorebeeck
Grafisch ontwerp tast grenzen van de discipline af grafisch ontWerp Als derdebachelorstudente ontwierp Sara Declercq een reeks functionele poppetjes voor de modebewuste, jonge moeder. De studente Grafisch ontwerp probeert al langer om mode te integreren in haar werk. Docent Johan Stuyck verklaart waarom ook dit soort creaties grafisch ontwerp is. ‘een reeks functionele poppetjes, dat was het werk dat Sara declercq voorlegde voor de atelieropdracht “Ontwerp een object dat duidelijk communiceert zonder woorden”. Het was een ruim te interpreteren opdracht en Sara koos voor iets helemaal anders dan klassieke grafische vormgeving. Ze ontwierp een voorwerp dat speels genoeg was voor kleine kinderen, trendgevoelig genoeg voor jonge moeders en toch functioneel voor beide doelgroepen : een reeks poppetjes die door de fashionista’s als sierobject aan de handtas worden gedragen en door kinderen vastgehouden kunnen worden. Ieder poppetje heeft dezelfde vorm, maar refereert door de stijl naar een bekende modeontwerper. Het poppetje dat refereert naar ann demeulemeester is bijvoorbeeld wit, terwijl dat van dries Van noten een vrolijke print heeft ... modekenners herkennen die verwijzingen onmiddellijk.
Het verbaast me niet dat het eindwerk van Sara linken vertoont met mode. Ze studeerde eerst mode aan La Cambre, maar kwam naar Sint-Lukas omdat ze voelde dat zij in de huidige modesector veel kan betekenen met een opleiding als grafisch ontwerper. Je kan je de vraag stellen of haar ontwerp nog thuishoort in een atelier Grafische vormgeving, maar in essentie is grafisch ontwerpen het creëren van boodschappen. Onze opleiding laat de studenten toe hun eigen interessesfeer te integreren in hun ontwerpen en te experimenteren met andere disciplines. de grenzen van het grafische worden hierdoor afgetast en soms zelfs verlegd.’ mr bio Johan sTuyck coördineert het keuzetraject Beeldverhaal & Illustratie. Sinds 1985 leidt hij een grafische studio. daarnaast is hij oprichter van uitgeverij Oogachtend. als mentor van striptalent zoals Ilah, Kim
De poppetjes van Sara Declerck, door fashionista’s aan de handtas gedragen, door kinderen vastgehouden foto b. declercq
duchateau, Conz, Brecht evens … publiceert hij vooral werk van jonge striptekenaars. info www.oogachtend.be memo Johan Stuyck kijkt uit naar de evoluties van het keuzetraject Beeldverhaal & Illustratie. dit jaar
kende het een belangrijke doorstart met de publicatie bing en een expo in het Belgisch Centrum van het Beeldverhaal. een geplande samenwerking met de nederlandse hogeschool arteZ moet voor een internationale doorgroei zorgen.
transmedia
Filmstudente Leni Huyge maakte aan het eind van haar tweede bachelorjaar de bijzonder originele kortfilm Saint -James Infirmary over het leven in een bizarre psychiatrische instelling. Een prachtfilmpje volgens docente Film Patrice Toye. ‘met Saint-James Infirmary vertelt Leni Huyge het verhaal van enkele mensen die in een psychiatrische instelling verblijven. maar stel je daar vooral geen gewone instelling bij voor. de therapie die daar gehanteerd wordt is op z’n zachtst gezegd ongebruikelijk. de patiënten moeten zichzelf begraven en nadien een soort wederopstanding doen … wat niet helemaal schijnt te lukken. Wat Leni gepresteerd heeft met haar film is echt heel sterk. de sterkte van haar film ligt echter niet louter in het originele scenario. de beeldtaal die ze hanteert is bijvoorbeeld ook erg mooi. We hebben hier te maken met een rasechte auteursregisseur waarbij de artisticiteit en het scenario hand in hand gaan. de cast, de regie, de beeldtaal en de muziek zitten bovendien perfect. Saint-James Infirmary eindigt met het gelijknamige folkliedje waarin een man vertelt over zijn bezoek aan ‘the infirmary’, het ziekenhuis, waar hij tragisch genoeg zijn liefje dood aantreft. Ontzettend krachtig … de visie van haar eindwerk greep me echt naar de keel. Ik kan alleen maar
Auteursregie met een grote artisticiteit en een sterk scenario foto l. huyge
Met het project City of Sounds wilde de opleiding Transmedia haar studenten bewust maken van het belang van geluid en het begrip geluidskunst introduceren. Zes studenten toonden tijdens een bijbehorende tentoonstelling voor een professioneel publiek dat de boodschap goed is aangekomen. Gastdocent Joost Fonteyne merkte het werk van student Stéfan Piat op. ‘Het werk van Stéfan Piat is een mooi voorbeeld van wat City of Sounds wenste te bereiken. In Six petites séquences sonores horen we het geluid van spelende kinderen, voorbijdenderende treinen, pratende mensen… die snedes vormen voor Stéfan de essentie van het stedelijk geluid. Van daaruit is hij op zoek gegaan naar beelden die dit illustreren. Het is een mooi voorbeeld van hoe beeld en geluid op elkaar kunnen inspelen.
zeggen ‘chapeau!’ want daar gaan we nog van horen.’ hw
Het project City of Sounds wil jonge kunstenaars bewustmaken van het belang en de impact van bio PaTricE ToyE is docente film geluid voor een kunstwerk, maar aan Sint-Lukas Brussel. als film- ook voor de wijze waarop je je regisseur en scenariste won ze omgeving ervaart. Internationale al verschillende prijzen met haar geluidskunstenaars zoals Janet films Rosie en (N)iemand. momen- Cardiff, david Helbig en Sam teel bereidt ze haar volgende auinger gaven de studenten een ‘geluidsbad’. Via lezingen, geluidslangspeelfilm voor. wandelingen en presentaties leerinfo www.imdb.com den studenten te luisteren naar de memo Voor de komende maan- stad, te beseffen dat geluid anders den kijkt Patrice Toye uit naar de klinkt in een portiek dan op straat realisatie van haar nieuwe film, en zich zelfs blindelings te oriënmet de voorlopige werktitel teren op geluid. Erased. Ook belangrijk in haar medestudenten natalia Kolesova, agenda is Rundskop, de nieuwe Gunther Truijen, filip daniels, film van collega michaël roskam. nemanja Ladjic en Wouter Huis
Stéfan Piat zocht naar beelden die de essentie van het stedelijk geluid illustreren still s. piat
schreven zich ook voor het project in. Hun resultaten werden in de Q-02 gepresenteerd aan een professioneel publiek. de reacties van het publiek waren alvast enthousiast.’ mr info over Stefan Piat en zijn werk op www.stefanpiat.net en www. dreamingofapointatwhichparallellinesconverge.be bio JoosT fonTEynE is gastdocent in de opleiding Transmedia. Tussen 1996 en 2009 coördineerde hij het festival voor nieuwe
muziek Happy new ears. Vandaag is hij directeur van het Happy new festival van Vlaanderen Kortrijk. In beide festivals speelt de internationale geluidskunst een belangrijke rol. info www.happynewfestival.be memo Verschillende internationale partners van Transmedia gaven aan dat ze het project City of Sounds een interessant project vinden. een internationaal netwerk rond geluidskunst kan een belangrijke positieve invloed hebben op de sector.
de digitale wereld poëtisch vertaald Overal dezelfde interieurs, dat is een nachtmerrie vrije kunsten
interieurvormgeving
Student Vrije kunsten Ruben Van Havermaet creëerde voor zijn eindwerk van het tweede bachelorjaar een driedelig werk waarin hij het organische in het digitale tracht te vinden. Docent Vrije kunsten Kris Vleeschouwer over grid /order / structure, het tweede deel van dit drieluik. ‘In zijn tekeningen grid / order / structure automatiseert ruben Van Havermaet het medium tekenen. Hij creëert eerst een grid waar hij vervolgens telkens over tekent. deze manuele uitvoering van algoritmen is een bevestiging van het organische. In wezen is rubens werk dan ook een confrontatie tussen het abstracte en het concrete : eerst zijn er de instructies, dan is er het tekenen. Hoewel er heldere richtlijnen zijn, ‘left-right en up-down’, ontstaat er een imperfectie op het grid. de onderliggende orde van het grid wordt namelijk overwoekerd door de organische groei van de manuele uitvoering. de simulatie van het tekenen met een computerprogramma is in die zin een omarming van het ambachtelijke en het geautomatiseerde. Het resultaat is een soort digitale alchemie. Wat erg opvalt, is rubens sterk analytische aanpak. Op een mathematische manier gaat hij op zoek naar het organische in het artificiële. Hij doet dat echter met een boeiende vormentaal. de digitale wereld vertaalt hij op die
Uit de heldere richtlijnen ontstaat een imperfectie op het grid foto l. despriet
manier naar een haast poëtische atmosfeer.’ hw info over ruben Van Havermaet en zijn werk op www.rubenvh.info bio kris VlEEschouwEr is docent in het atelier Sculptuur van Sint - Lukas Brussel. als kunstenaar werkt hij veel met nieuwe technologieën. Zijn werk bestaat uit kinetische installaties en sculpturen. memo Kris Vleeschouwer is benieuwd naar de realisatie van het personal fabrication lab dat hij samen met Claire Warnier opstartte in 2009. meer info hierover op www.pflab.be.
Vorig jaar was de theoretische tekst ‘Bad Dreams House’ het centrale thema voor het afstudeerwerk. Nick Bal, student 3ba Interieurvormgeving, liet de tekst voor wat het was en liet zich enkel door de titel van de tekst inspireren. Voor Nick is de ultieme nachtmerrie een wereld waar alle woonomgevingen er hetzelfde uitzien. Atelierdocent Dries Verbruggen geeft tekst en uitleg. Ikea is vandaag zo sterk aanwezig op de markt dat de interieurs van veel mensen er net hetzelfde uitzien. nick ging op zoek naar oplossingen die de stukken van Ikea terug een uniek karakter kunnen geven. Hij experimenteerde met oppervlakte behandelingen zoals graveer- en lasertechnieken, maar koos voor zijn afstudeerwerk finaal voor een ruimtelijke installatie met foto’s en film. Hij zocht ook naar manieren om de bestaande pakketten op een alternatieve manier in elkaar te zetten. nick toonde aan dat de meubels zo zuinig ontworpen zijn dat ze hun structurele stevigheid enkel halen als ze in elkaar gezet worden zoals het door de ontwerpers is voorzien. Hij ontwikkelde daarom hulpstukken die het mogelijk maken om de verschillende onderdelen op een andere manier in elkaar te zetten. Bovendien maakte hij ook alternatieve instructieboekjes die hij in de bouwpakketten van Ikea stak. de klanten werden gevolgd en gevraagd om hun ervaringen op een website te posten. de hele
Nick Bal zette bestaande Ikea-pakketten op een alternatieve manier in elkaar foto n. bal
performance werd nadien als film gepresenteerd aan de jury. mr info over het project van nick Bal op upgradeikea.wordpress.com bio DriEs VErBruGGEn is docent Interieurvormgeving. Hij studeerde aan de design academy eindhoven en is de medeoprichter van de bureaus united Statements en unfold. met unfold werkte hij onder meer voor middelheim
museum, unilever, Contour Video art Biennial. Hij stelde recent nog tentoon in Z33. info www.unfold.be memo dries Verbruggen kijkt vooral uit naar zijn tweede jaar als docent op Sint-Lukas. Hij is benieuwd naar de manier waarop de lesopdracht beïnvloed zal worden door de ervaringen van vorig jaar en door de nieuwe atelierruimtes van Interieurvormgeving.
jaargang 2 nummer 1 redactie I. Peeters, M. Roegiers, T. Warmoes, H. Winderickx grafiscHe vormgeving garage64.be beeld frontcover Uit de reeks Coal is b(l)ack D. Veys info www.sintlukas.be v.u. W. De Greef, Paleizenstraat 70, 1030 Brussel
fotoverslag Eindejaarstentoonstelling 2010 foto l. despriet