For you - Nentor 2015 by Magazine4U

EDITORIAL Përshëndetje lexues të dashur! Ja ku po takohemi përsëri përmes numrit më të ri të revistës “For You 4U”. Para së gjithash më lejoni që t’ju falënderojë përzemërsisht për të gjitha fjalët e mira që i shkruani për ne në letrat e dërguara në redaksinë tonë. Për ne është gjithmonë kënaqësi të dimë se pas kaq vitesh të kaluara së bashku ne vazhdojmë të jemi revista juaj e preferuar. Po ashtu ne ju jemi shumë mirënjohës për të gjitha kërkesat dhe sygjerimet tuaja sepse në këtë mënyrë ju na ndihmoni që të mbetemi më të mirët për ju. Andaj ju ftoj që të vazhdoni të na lexoni si dhe mos harroni se ju mund të kontaktoni me ne edhe në faqen tonë të internetit www.magazineforyou.com ose në facebook në www.facebook.com/Magazina4ushqip. Ne presim nga ju që të vazhdoni t’i shkruani komentet dhe preferencat tuaja. Por, të mos e zgjas më shumë dhe të filloj të flas pak për këtë numër që tanimë është para jush. Gjatë tetorit komuniteti i personave të verbër dhe me shikim të kufizuar në Kosovë shënojnë javën e shkopit të bardhë. Andaj, kësaj radhe ne vizituam shkollën për të verbërit në Pejë dhe atje disa prej moshatarëve tuaj të cilët vijojnë mësimet në këtë shkollë i pyetëm se çfarë dëshirojnë të bëhen kur të rriten? Për ta mësuar se si u përgjegjën ata lexojeni rubrikën tonë të pyetësorit. Nëjherit, shikojeni edhe artikullin shkolla e muajit ku do të njheni më për së afërmi me punën e kësaj shkolle shumë të veçantë dhe të vetmes të ëtij lloji në Kosovë. Në faqet e filmit si zakonisht mund të lexoni se cilët janë filmat më të rinj, ndërsa në faqen e teknologjisë para jush sjellim disa prej arritjeve teknologjike të cilat po ndikojnë në ndryshimin e stilit të jetës tonë. Kurse, në faqet e sportit kësaj radhe do të njiheni me Ian Salihun, një xhudist tjetër të ri dhe shumë premtues. Si zakonisht kjo nuk është e tëra por, për më shumë ju duhet të shfletoni revistën dhe unë ju premtoj se do të ndaheni të kënaqur. Me një fjalë në revistën tonë ka nga pak për të gjithë. Deri në takimin tonë të ardhshëm, mirëmbetshi! Leonora!

“For You” është publikim zyrtar i KFOR-it, prodhuar dhe financuar nga KFOR-i, i shtypur në Kosovë dhe shpërndahet pa pagesë. Përmbajtja nuk reflekton qëndrimin zyrtar të koalicionit apo të shteteve anëtare. KFOR-i pranon edhe i mirëpret opinionet tuaja dhe i publikon ato, por në formë të përmbledhur. Nëse kërkohet emri i shkrimtarit të mos tregohet, kjo mund të bëhet, por nuk do të publikohen letra anonime, shpifëse apo me qëllim të keq. Kryeredaktore: Leonora Shabanaj Nikshiq Gazetarë: Ali Rexha, Asmir Nikshiq, Merita Gjoni Fotografitë: Ekipi “4U” Design & Layout: Bekim Shabani Stafi editorial mund të kontaktohet në telefon: 038/503-603-2139 Letrat mund të dërgohen në adresën: HQ KFOR - Kosova Film. Revista “For You”; Strasbourg Building; 10000 Prishtinë E-mail: leonorashabanaj@gmail.com; http://www.magazineforyou.com

2 for you

28 14

2-3: Editoriali, indeksi 4-5: Shkolla e muajit: Qendra burimore për mësim dhe këshillim “Xheladin Deda”- Pejë 6-7: Poezia mbretëresha e pendës 8-9: Java ndërkombëtare e shkopit të bardhë 10-11: Music Box: Talenti nuk njeh kufij 12-13: “Bridge film fest” ndërton urat miqësisë 14-15: Mbretëria e kafshëve: 10 kafshët që udhëtuan shumë gjatë për të arritur aty ku janë sot

16-17: Poster: Pan 18-19: Moviemania: The peanuts movie; Pan; Spectre; The big short 20-21: Këndi sportiv: Ian Salihu – xhudo sport për trupin dhe mendjen! 22-23: Hi-Tech 24-25: Programi vetëdijsues për siguri në bashkësi 26-27: Pyetësor: Çka dëshironi të bëheni kur të rriteni? 28-29: A e dini se ... 30: Këndi enigmatik 31-32: Letrat e lexuesve

EDITORIAL Greetings dear readers!

2-3: Editorial, index 4-5: School of the month: Resource center for learning and conselling “Xheladin Deda” - Peja 6-7: Poetry, queen of the quill 8-9: International white cane week 10-11: Music Box: Talent knows no boundaries 12-13: “Bridge film fest” builds friendship bridges 14-15: Animal kingdom: 10 animals who took really long roadtrips to get

where they are today 16-17: Poster: Pan 18-19: Moviemania: The peanuts movie; Pan; Spectre; The big short 20-21: Sports corner: Ian Salihu – Judo a sport for body and mind 22-23: Hi-Tech 24-25: Community safety awareness program 26-27: Questionnaire: What do you want to be when you grow up? 28-29: Did you know ... 30: Crossword puzzle 31-32: Readers’ letters

We meet again through this latest edition of the For You 4U magazine. First of all I would like to sincerely thank you for all the positive feedback you send to our office. For us it is always a pleasure to know that even after so many years we still are your favourite magazine. We are also very grateful for all your requests and suggestions, because they help us remain the best for you. Therefore, I invite you to keep reading our articles and remind you that you may also contact us at our webpage www.magazineforyou. com or on Facebook at www.facebook.com/ magazine4Ushqip. We expect from you to keep sending your comments and preferences. Now let’s get back to this issue you already have in your hands. During October the blind and people with impaired vision mark the White Cane Week. For You magazine visited the school for blind in Peja, and we asked some of your peers that attend this school what would they like to become? To find out what their answers were, we invite you to read our questionnaire. Do not miss out on the school of the month which shall get you acquainted with the work of this special school, the only one of its kind in Kosovo. In Moviemania as usual we bring to you the latest movies, and in Hi-Tech we bring you the latest achievements that are changing our lifestyle. In sports column this time you will meet Ian Salihu, another young and promising Judoka. As usual this is not all but, for more you will have to go through the magazine and I promise that you will not be disappointed. In other words, our magazine has something for everyone’s taste. Until our next meeting, all the best! Leonora!

‘For You’ is an official publication of KFOR, produced and financed by KFOR, printed in Kosovo and distributed freely.The contents do not necessarily reflect the official point of view of the coalition or that of any of its member states. KFOR accepts and welcomes your opinions, it will publish some of these, eventually in a condensed form. If requested the name of the writer will be withheld but no anonymous, defamatory or malicious letters will be printed. Chief Editor: Leonora Shabanaj Niksic Journalists: Ali Rexha, Asmir Niksic, Merita Gjoni Photos by: “4U” team Design & Layout: Bekim Shabani The editorial staff can be contacted on: 038/503-603-2139 Any letters can be sent at: HQ KFOR - Film City; For You magazine; Strasbourg building; 10000 Pristina; E-mail: leonorashabanaj@gmail.com; http://www.magazineforyou.com

for you 3

shkolla e muajit

QENDRA BURIMORE PËR MËSIM DHE KËSHILLIM “XHELADIN DEDA”- PEJË

atë këtij muaji redaksia e revistës For You pati rastin dhe kënaqësinë që ta vizitojë Qendrën Burimore për Mësim dhe Këshillim “Xheladin Deda” në Pejë, e cila daton që nga viti 1982. Atje mësuam se në kuadër të kësaj Qendre funksionon shkolla speciale për të verbër dhe me të pamë të dobësuar, ku përfshihen Parashkollorët, Shkolla Fillore, Shkolla e Mesme e Ulët dhe Shkolla e Mesme e Lartë. Në kuadër të kësaj shkolle ofrohen tri drejtime profesionale që

nga 20 mësimdhënës, drejtori dhe zyrtari administrativ. Meqë shkollimi është konviktor, këta fëmijë janë nën përkujdesjen e 14 punëtorëve duke përfshirë shërbimin teknik, kuzhinën, mirëmbajtjen e higjienës dhe rojën. Përveç nxënësve të lartpërmendur kjo shkollë përkujdeset edhe për 45 nxënës të cilët e ndjekin mësimin në shkolla të rregullta, duke iu ofruar atyre mbështetje në materiale adekuate për ta. Falë stafit profesional që ka shkolla, shërbime nga kjo qendër përfitojnë edhe 27 fëmijë të

janë Asistent i administratës, Informatika dhe Shkolla e Ulët e Muzikës. Përveç shkollimit në këtë qendër ofrohen edhe shërbimet mbështetëse: mësuesi udhëtues, njësia e shtypjes së materialeve, studioja akustike, biblioteka, trajnerët, aftësimet profesionale, këshillimi në familje, sektori i rehabilitimit, sektori i stimulimit të hershëm, sektori i edukatoreve, sektori shëndetësor, shërbimi teknik, kuzhina dhe konvikti. Përgjatë këtij viti, në Shkollën Speciale mësimin e ndjekin 35 nxënës, të përkrahur dhe të ndihmuar

moshës nga 0 deri në 6 vjet si dhe familjarët e tyre. “Prapa kësaj pune profesionale dhe përkushtimi janë donatorët e ndryshëm që e kanë përkrahur komplet Qendrën Burimore për Mësim dhe Këshillim me mjete konkrete, si dhe me trajnime dhe seminare të ndryshme”, tha drejtori i kësaj qendre, z. Xhavit Kastrati. Ai shtoi se që nga dita e parë kur fëmijët e vizitojnë këtë vend atyre u ofrohen shërbime profesionale: “Në vizitën e parë fëmija dërgohet në dhomën e kontrasteve apo dhomën e errët, ku i bëhet një ekzaminim profesional

4 for you

Drejtori i shkollës , z. Xhavit Kastrati i mbetjes pamore. Pastaj kalon tek kabineti i tiflopedagogjisë dhe tek kabineti i këndit të lojërave, të cilat ndihmojnë në identifikimin e shkathtësive dhe mangësive eventuale që fëmija mund t’i ketë.” Më pas z. Kastrati na tregoi se të gjitha paralelet janë të pajisura me materiale adekuate duke i veçuar secilën me radhë: “Të gjitha klasat nga e para deri në të pestën janë klasë të furnizuara me materiale të nevojshme pedagogjike, me makinë të bajtit, monitor zmadhues, këndi i klasës “Maria Montesori”, ku përmes materialeve konkrete mësohet matematika, gjeometria etj. Për klasën e gjashtë e sipër kemi kabinetin e teknologjisë, kabinetin e teknologjisë informative ose të mësuarit

elektronik, ku janë dhjetë kompjuter të instaluar me monitor zmadhues dhe me pjesë përcjellëse të zërimit etj. Pastaj kemi kabinetin e muzikës, kabinetin e artit dhe të punëve artizanale, kabinetin e edukatës fizike, këndin e lodrave të cilat shkojnë në funksion të edukimit të hershëm”. NE fund z. Kastrati porositi lexuesit e revistës For You që të mos harrojnë se secili prej nesh ka një apo më shumë nevoja të veçanta. Mirëpo, sipas tij në këtë shumëllojshmëri në të cilin po jetojmë prapë se prapë jemi të barabartë dhe mund të jemi të rëndësishëm si për veten tonë edhe për vlerat njerëzore. Prandaj, qasja ndaj personave me aftësi të kufizuar nuk tregon veç një kulturë elementare, por edhe vlerën humane.

school of the month

RESOURCE CENTER FOR LEARNING AND CONSELLING “XHELADIN DEDA” - PEJA

uring this month the editorial office of For You magazine had the opportunity and pleasure to visit the Resource Centre for Learning and Counselling “Xheladin Deda” in Peja, which dates back to 1982. There we found out that this centre operates the special school for the blind and people with impaired vision, which includes pre and primary school, junior and senior high school. This school offers three vocational courses: administration assistant, IT and Music School. In addition to schooling this centre also provides supporting services such as: travelling teachers, materials printing

unit, acoustic studio, library, trainers, vocational trainings, family counselling, a rehabilitation sector, early stimulation centre, educator’s sector, health sector, technical service and student

accomodations. The school this year is attended by 35 students, who are supported and assisted by 20 teachers, the principal and one administrative officer. Since this is a boarding school, these children are under the supervision of a staff of 14 people including technical service, kitchen, hygiene maintenance and security. In addition to the above mentioned students this school supports another 45 students, who attend regular schools, by providing the proper materials for them. Thanks to the school’s professional staff another 27 children age 0-6 and their families benefit from the

services of this school. “This professional work and dedication is all backed by various donors who have fully supported the Resource Centre for Learning and Counselling with specific

means, as well as various trainings and seminars,” said the Principal of this centre, Mr. Xhavit Kastrati. He added that from the first day the children come to this place they are provided with professional services. “On the first visit the children are sent to the contrasts or dark room, where they undergo a professional examination to determine their visual impairment. The child is then sent to the tiflo-pedagogy cabinet and the playground cabinet, which help in identifying the possible skills and deficiencies of the child.” Mr. Kastrati then notified us that classrooms are equipped with proper materials as follows: “All classrooms from first to fifth grade are equipped with the necessary pedagogical materials, with a byte machine, magnifying monitor, a “Maria Montesori” corner

in the classroom in which maths, geometry, etc. are taught through specific materials. For the sixth grade and above we have the IT lab or the electronic learning lab, which has ten computers with installed magnifying monitors and the accompanying voice equipment, etc. Then we have the music room, the arts and crafts room, physical education room, and the toys corner which assist early education.” Finally Mr. Kastrati reminded the readers of For You magazine not to forget that each of us has one or more special needs. However, according to him in this diversity in which we live we are still equal and we can be important both to ourselves and to society. Therefore, the approach towards people with disabilities not only shows a basic education but also our humanity.

for you 5

POEZIA MBRETËRESHA E PENDËS

“Vera dhe poezia, janë antike po aq sa edhe dashuria për to”, kjo ishte motoja e Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë, i cili u mbajt në Rahovec më 15, 16 dhe 17 shtator 2015. Në këtë festival të nivelit botëror ishin pjesëmarrës 40 poetë nga Kosova, rajoni si dhe nga bota. Në prani të përfaqësuesve vendor dhe ndërkombëtarë poetë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Irlanda, Qipro, Rumania, Sllovakia, Mongolia, Italia, Belgjika e kështu me radhë, lexuan poezitë e tyre dhe patën mundësi t’í dëgjojnë poezitë e vëllezërve të tyre të pendës. Përveç poezisë dhe miqësisë mes poetëve, ky festival u shfrytëzua edhe për promovimin e librit “ The Wine Keeper” (Vreshtari) të poetit dhe botuesit amerikan William Spenser Peters. Ky i fundit me këtë rast falënderoi organizatorët e festivalit duke theksuar se shpirti njerëzor është i pa pushtuar. “Një nga gjërat që unë i shoh si shumë të rëndësishme për ne poetët është që t’í largojmë kufijtë të cilët na ndajnë përmes

6 for you

fjalëve, shpirtit dhe përmes zemrës. Kam një mik shumë të mirë, të cilin e quaj vëlla, ai vazhdimisht ma kujton se nuk ka një gjë të tillë si ndarja racore, ekziston vetëm një racë e vetme e ajo është raca njerëzore,” tha z. Peters. Kështu kjo qytezë e vogël e njohur kryesisht për vreshtat e saj dëshmoi se Rahoveci ka potencial për t’u bërë një pikëtakimi për poetët, adhuruesit dhe krijuesit e poezisë. Kurse,

bukuritë e këtij vendi e posaçërisht rrushi dhe vera që prodhohen aty janë një burim i mirë për frymëzim, krijimtari dhe miqësi. Në anën tjetër drejtori i “Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë”, poeti Fahredin Shehu, premtoi se në këtë qytet poetët dhe dashamirët e poezisë do të takohen edhe vitin e ardhshëm: “Këtu do ta festojmë bereqetin çdo vit me poezi e me miqësi, dhe do të sjellim njerëz nga vende të ndryshme të botës. Edhe me poetët e rajonit do të bashkëpunojmë më shumë në edicionet tjera, sepse tanimë ne kemi kontakte shumë të mira.” Në mesin e shumë poetëve të ftuar ishin edhe poetët serb: Dusan Gojkov dhe Zvonko Karanovic, të cilët përfaqësojnë Serbinë jo vetëm në rajon por edhe në Evropë dhe në botë. Ne patëm rastin që të takonim dhe të bisedonim me z. Dusan Gojkov, kryeredaktor përgjegjës i “Balkanski Knjizevni Glasnik” (Lajmëtari Letrar i Ballkanit) dhe kryetar i Shoqatës Letrare Ballkanike (Balkansko Knjizevno Drustvo). I pyetur se çka e ka shtyrë që të merr pjesë në këtë festival kushtuar poezisë në Rahovec, ku janë mbledhur autorët më të mirë të Ballkanit, z. Gojkov në mes tjerash theksoi: “Fahredin Shehu është një autor poezitë e të cilit i kam botuar që në numrin e parë të ‘Lajmëtarit’, poezi këto të cilat ai i ka botuar në veprën e tij të parë me poezi. Kjo do të thotë se ne kemi bashkëpunim tash sa vite

dhe është më se normale që kolegët të mbështesin njëritjetrin. Për më tepër, këtu në Kosovë kam shumë miq, të cilët dëshirojë t’i takojë dhe të kalojë kohë me ta.” Në fund të bisedës tonë z. Gojkov porositi të gjithë të rinjtë që të lexojnë sa më shumë dhe të shkollohen. Krahas rastit që të takohen mes tyre përmes

fjalës së bukur aritstike, të krijojnë miqësi, si dhe të marrin mirënjohje nga organizatorët, të gjithë poetët pjesëmarrës të këtij festivali, patën rastin t’í vizitojnë edhe disa prej vendeve më të bukura të Kosovës. Kurse, fare në fund u bë e ditur se falë poetit dhe botuesit amerikan William Spenser Peters, i cili edhe u nderua me çmimin e parë të Festivalit, “Rrushi i Artë”, tërë ky takim do të botohet si antologji, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

POETRY, QUEEN OF THE QUILL Peters. The latter hereby thanked the festival organisers, emphasising that the human soul is uninvaded. “One of the things that I see as very important for us, the poets, is to remove the boundaries that divide us through the words, soul and through the heart. I have a very good friend, whom I call my brother and

“Wine and poetry are as ancient as the love for them”, was the motto of the International Poetry Festival, which was held on 15, 16 and 17 September 2015, in the town of Rahovec. This world level festival was attended by 40 poets from Kosovo, region and the world. International poets from the United States, Ireland, Cyprus, Romania, Slovakia, Mongolia, Italy, Belgium, and so on read their poetry in the presence of local and international representatives, while they had the opportunity to listen to the poetry of their brothers of the quill. In addition to the poetry and friendship among poets, the festival was an opportunity to promote the book “The Winekeeper” of the American poet and publisher William Spenser

he constantly reminds me that there are no such things as racial differences because there is only one race and that is the human race”, Mr. Peters stated. This is why this small town that is mainly known for its vineyards proved that Rahovec has the potential to becoming a meeting point for poets, poetry fans and creators. The beauty of this area, especially the grapes and wines that is produced there, are a good source of inspiration, creativity and friendship. On the other hand, the director of the “International Poetry Festival”, the poet Fahredin Shehu promised that the poets and fans of the poetry will be meeting in this town next year again. “This is how we will celebrate the harvest every year, and this will be done with poetry and friendship and we will bring people from different

countries of the word. In other editions, we will cooperate even more with the poets of the region because we have established very good contacts with them”. Among the many poets present in the festival, the Serbian poets: Dusan Gojkov and Zvonko Karanovic were invited, too, who represent Serbia not only in the region but also in Europe and in the world. We had the opportunity to meet and

talk to Mr. Dusan Gojkov, Editor in Chief of Balkan Literary Herald (Balkanski Knjizevni Glasnik) and Chairman of the Balkan Literary Society (Balkansko Knjizevno Drustvo). Asked about what has pushed him to participate in this festival dedicated to poetry in Rahovec, where the best authors/poets of the Balkans are present, Mr. Gojkov inter alia stated: “Fahredin Shehu is a poet, whose poems I have published in the first edition of “Herald”, poems that were published by him in his first book with poems. This means that our co-operation started years back and it is rather normal that colleagues support each other. Moreover, I have many friends here in Kosovo, who I want to meet and spend time with time”. At the end of our conversation, Mr. Gojkov called on all young people to read as much as possible and get educated. Besides the opportunity of meeting each other through the beautiful artistic word, make friends and receive letters of appreciations from the organisers, all participating poets of this festival had the chance to visit some of the most beautiful places of Kosovo. On the other hand, at the end of the festival it was nnounced that thanks to the poet and American publisher William Spenser Peters, who was honoured with the first prize of the Festival “Golden Grape”, the entire meeting/festival would be published as an anthology in the United States of America.

for you 7

ga data 15 e deri më 22 tetor 2015 komuniteti i të verbërve dhe personave me të parë të kufizuar në Kosovë shënoi “Javën Ndërkombëtare të Shkopit të Bardhë”. Ky manifestim sivjet u hap në ambientet e Hotel Emerald në Prishtinë me një akademi me ç’rast në mënyrë simbolike z. Bujar Kadriu, Kryetar i Shoqatës së të Verbërve të Kosovës, iu dorëzuan kopje të ligjeve anti-korrupsion, të shtypura në alfabetin brail, në gjuhën shqipe dhe serbe. Njëherit, përfaqësuesit e Shoqatës së të Verbërve të Kosovës, Agjencisë KundërKorrupsion, të Zyrës për Bashkëpunim Zviceran në Kosovë dhe UNDP-së diskutuan lidhur me këto ligje si dhe për rëndësinë e arsimimit dhe vetëdijesimit të të verbërve

8 for you

për luftën kundër korrupsionit në Kosovë. Pas diskutimit dhe dorëzimit të ligjeve të përkthyera, Shoqata e të Verbërve të Kosovës ndau mirënjohje për institucionet që ndihmuan dhe vazhdojnë përkrahjen e personave të verbër. Ndër institucionet e shpërblyera ishte edhe KFOR-i, të cilët financojnë publikimin e revistës For You në alfabetin Brajl. Në lidhje me këtë, ne patëm rastin të bisedojmë edhe me Ministrin e Drejtësisë, z. Hajredin Kuçi, i cili tha: “Ofrimi i një reviste të tillë nga KFOR-i për personat është tejet i rëndësishëm. Padyshim ne jemi shumë mirënjohës pikësëpari për punën e KFORit në të mirë të paqes dhe sigurisë. Mirëpo, kjo revistë është pjesë e humanitetit të atij shpirti pozitiv të njerëzve të KFOR-it, që iu ofrojnë mundësi

këtyre personave të njoftohen me zhvillimet dhe me sigurinë në vend. Mbi të gjitha është një kontribut që KFOR-i jep që edhe këta persona të jenë pjesë e barabartë e shoqërisë.” z. Radomir Jorgiq, sekretari në pension i shoqatës së të verbërve në Graçanicë, aktualisht vetëm anëtar i shoqatës, na tha se çdo revistë është e rëndësishme e posaçërisht për të verbërit që dijnë të lexojnë: “Revista For You ka shumë informata të mira dhe interesante. Të rinjtë vijnë tek zyrat e shoqatës tonë për të lexuar revistën, dhe ata janë shumë të kënaqur me të.” Në fund z. Jorgiq porositi të gjithë të rinjtë e Kosovës që janë të verbër ose me shikim të kufizuar që të mësojnë të lexojnë në Brajll, sepse ata nuk do të mësojnë vetëm të lexojnë, por do të mësojnë edhe matematikën e cila ëshë shumë e rëndësishme jetën e tyre. “Revista For You është një revistë shumë edukative dhe informuese. Ajo jo vetëm që e ka përmbushur një standard që buron nga konventa e OKB-së për të drejtat e personave me aftësi të kufizuar për të pasur qasje në

informacione, por njëkohësisht ka krijuar mundësi të barabarta për të gjithë qytetarët të marrin informacione se çka në të vërtetë është dhe ofron KFOR-i. Kjo revistë është një dritare informative për personat e verbër në Kosovë,“ tha z. Kadriu. Përmbajtja e larmishme e revistës For you bënë që edhe të rinjtë e verbër të presin me padurim botimin e çdo numri të kësaj reviste. Këtë fakt na e tha, Daut Tishuku, Drejtor i Qendrës së Ofrimit të Shërbimeve në kuadër të Shoqatës së të Verbërve të Kosovës: “Të rinjtë kosovarë të cilët janë të verbër e duan shumë revistën For You dhe e lexojnë rregullisht. Tek unë vetëm lajme të mira vijnë për këtë revistë.” Fare në fund z. Tishuku u apeloi të gjitha institucioneve nw Kosovë që të zbatojnë me përpikmëri ligjin për të verbrit i cili është aprovuar në vitin 2012, në Kuvendin e Kosovës. Me zbatimin e këtij ligji me të vërtetë, prindërit që i kanë fëmijët e verbër nuk duhen të shqetësohen, sepse ky ligj dhe fakti i ndihmës që ofrojnë partnerët ndërkombëtar i jep rast të verbërit të jenë anëtarë të barabartë të shoqërisë në Kosovë.”

rom the 15th to 22nd October 2015 the blind and visually impaired community in Kosovo marked the “International White Cane Week”. This year it was opened at the premises of Emerald Hotel in Prishtina with a conference, where in a symbolic way Mr. Bujar Kadriu, President of the Kosovo Association of the Blind, received copies of the anti-corruption law printed in Braille in both Albanian and Serbian languages. Moreover, representatives of the Kosovo Association of the Blind, Anticorruption Agency, Swiss Cooperation Office in Kosovo and UNDP discussed issues in relation to these laws as well as the importance of educating and raising the awareness of the blind in fighting corruption in Kosovo. After the discussions and handing over of the laws, the Kosovo Association of the Blind awarded acknowledgments to various institutions that have assisted and continue to support the blind community. KFOR was among those who received such an acknowledgment for its contribution in financing the publication of the For You magazine in Braille. In relation to this we had the opportunity

to talk to the Minister of Justice, Mr. Hajredin Kuçi, who among other stated that: “The provision of such a magazine by KFOR for the blind is very important. No doubt we are first and foremost thankful for KFORs efforts for peace and security. But this magazine is an expression of the humanity and the positive spirit of people in KFOR, who provide these people with the mean to get acquainted with the developments and security issues in Kosovo. Above all it is a contribution that KFOR provides so that these people become equal members of society.” Mr. Radomir Jorgic, retired secretary of the association of the blind in Grcanica, currently only a member of the association, said that every magazine is important and especially for the blind who can read: “The For You magazine has a lot of good and interesting information. Young people come to our association to read the magazine and they are very satisfied with it.” In the end Mr. Jorgic invited all the blind and visually impaired young people in Kosovo to learn reading in Braille, because they will not learn only to read, but also mathematics which is very important for their life. “The For You magazine is very educational and informative. It has not only met a standard deriving from the UN Human Rights Convention regarding the rights of people with disabilities to access information, but it has also created equal opportunities for all citizens to acquire information about what KFOR is and what it provides. This magazine is a window of information for the blind in Kosovo,” said Mr. Kadriu. The diverse content

of For You magazine is the reason why young blind people can hardly wait the publishing of each new edition of the magazine. This was revealed to us by Mr. Daut Tishuku, Director of the Centre for Services Provision within the Kosovo Association of the Blind: “The young blind people in Kosovo are excited about the magazine and read it regularly. So far I have received only good feedback

news about this magazine.” Finally Mr. Tishuku appealed to the institutions of Kosovo to apply the Law on Blind that was adopted in 2012 by the Assembly of Kosovo. If this law is applied, then the parents of blind children really don’t need to worry because this law and the assistance from our international partners really makes all blind people equal members of Kosovo society.”

for you 9

music box

TALENTI NUK NJEH KUFIJ

ëse ke talent atë mund ta zhvillosh kudo që je dhe pavarësisht se nga je. Këtë më së miri e vërteton Alba Hyseni, një këngëtare e talentuar e cila që në moshën 20 vjeçare u largua nga Kosova, për të jetuar një kohë në Beograd e pastaj në Budapest të Hungarisë. Në Budapest ajo përfundoi Fakultetin e Filologjisë - Dega 1 Gjuhë dhe Letërsi Hungareze dhe Fakultetin e Filologjisë B - Dega 2 - Gjuhë dhe Letërsi Angleze, si dhe edukimin plotësues në këto dy degë “Strategjia e komunikimit” dhe “Studime për hulumtimet klinike”. Mirëpo, gjatë gjithë kësaj kohe pasioni i vërtetë i Albës ishte muzika dhe në vitin 2007 ajo filloi të hidhte hapat e parë në realizimin e kësaj ëndrre. Në vitin 2009 ajo formoi grupin muzikor “Alba Hyseni Project”. Në vitin 2011, pas dy vjet pune të pandalshme, ajo publikoi albumin e saj të titulluar “Inner-Mission” - Chameleon Records . Ky album me 12 këngë, të gjitha në gjuhën angleze, mori katër çmime në Hungari. Në vitin 2011-të dhe 2012-të ai u shpall si albumi më i mirë underground/alternativ, dhe po në këto vite u shpall edhe si albumi që prezanton vokalin më të mirë. Kohë më parë Alba pranoi që të zhvillonte një intervistë me ne të cilën ju ftojmë që ta lexoni në vijim.

V T F S B sime.

-Veçoria: Dalloj për nga karakteri i zërit tim, performanca ime, natyra ime e komunikimit me audiencën dhe respekti që kam për njerëzit rreth meje. - Talenti: Talentin e kam trashëguar nga mami, mirëpo më duhet të them se familjet e të dy prindërve të mi e duan muzikën me gjithë zemër. - Familja: Për mua familja është e shenjtë. Unë kam një djalë, i cili është 14 vjeç dhe mund të them se jam një nënë krenare. h- Shoqëria: Miqtë e mi i dua shumë, pavarësisht nga kombësia apo feja e tyre. Miqtë e mi nga ish-Jugosllavia kanë qenë dhe janë pjesa më e rëndësishme e jetës

- Bamirësia: Unë besoj se jam bamirëse. Shumë vite të rinisë sime ia kam përkushtuar çështjes së emigracionit dhe refugjatëve të cilët vijnë nga e gjithë bota këtu në Hungari

10 for you

Emri: Alba Mbiemri: Hyseni Gjatësia: 175 cm Pesha: 60 kg Ngjyra e syve: kafe e mbyllur Vendi ku jeton: Budapest,

S V L K P P P

Hungari Profesioni: Autore/ Këngëtare/Artiste e Merituar Fillimi i karrierës: 2007 Zhanri: Electronic rock, Triphop, Dark rock, Jazzinfused

- Sporti: Jam një adhuruese e madhe e tenisit. - Vlera: Për mua vlerë kanë, vlerat personale, dituria, respektimi i të drejtave të njeriut dhe të fëmijëve.

- Leximi: Që nga fëmijëria ime e hershme kam lexuar shumë. Dashuria ime për lexim vjen nga babai im i cili është një shkencëtar i respektuar. Biblioteka e tij ishte botë unike për mua, në çdo aspekt. - Koncertet: Që nga viti 2007 kam mbajtur koncerte në Hungari, Sllovaki, Kosovë, etj. - Puna: Jam duke punuar në turin tim Evropian që fillon në pranverë të vitit 2016.

- Paraja: Natyrisht që paraja është një pjesë e jetës sonë, por e cila nuk qëndron mbi të gjitha. - Planet: Të udhëtojë në Amerikë, të kem një familje të madhe dhe ta realizojë albumin tim të dytë “Amor-Fati”.

-Porosia: Të rinjtë të jenë krenarë për kulturën dhe gjuhën që kanë, të punojnë më shumë në çështjet sociale të vendit dhe të kontribuojnë më tepër për ambientin ku ata jetojnë.

music box

TALENT KNOWS T NO BOUNDARIES F

- Talent: The talent is inherited from my mother, but I must say that the families of both sides of my parents love the music wholeheartedly. - Family: Family is sacred to me. I have a son who is 14 years old and I can say that I am a proud mother. -Friendship: I love my friends very much, regardless of their nationality and religion. My friends from the former Yugoslavia have been and are the most important part of my life. – Charity: I believe that I am rather charitable. I have committed many years of my youth to the cause of immigration and refugees that come from around there world, namely here in Hungary. - Sports: I am a huge fan of tennis.

f you have the talent, you could develop it anyplace you are and no matter where you come from. This is best proven by Alba Hyseni, a talented singer who at the age of 20 left Kosovo to live in Belgrade for a while and then in Budapest, Hungary. She finished Faculty of Philology, Department 1. Hungarian Language and Literature Department B, and Department 2. English Language and Literature Department, including a supplementary study in the two aforementioned departments “Communication Strategy” and “Clinical Research Studies” Nonetheless, during this entire period of time Alba’s true passion was music and in 2007 she took the first steps towards the realisation of this dream. In 2009, she formed the music band “Alba Hyseni Project”. In 2011, after two years of relentless work, she published her album titled “Inner-Mission” – Chameleon Records. The album had 12 songs, all in English Language and received four awards in Hungary. In 2011 and 2012, her album was named the best underground/alternative album and the latter was also proclaimed the album that presented the best vocal. A while ago, Alba agreed to have an interview, which we invite you to read in the following lines:

-Feature: My main feature would be my voice, my performance, my nature of communicating with the audience and the respect that I have for the people around me.

F C S V R C W M P M

- Value: The most valuable things to me are personal values (virtues), wisdom, respecting of human and child’s rights. - Reading: Ever since I was a kid, I loved reading. My love for reading comes from my father, who is a respected scientist. His library was a unique world to me, in every aspect. – Concerts: Since 2007, I have held concerts in Hungary, Slovakia, Kosovo, etc. – Word: I am working on my European tour that commences in spring 2016.

– Money: Of course it is an integral part of our life, but it is not everything.

- Plans: To travel to America, have a big family and finish my second album “Amor – Fate”. – Message: Young people should be proud of their culture and language, work hard on social matters and to contribute more to the environment they live in.

Name: Alba Surname: Hyseni Height: 175 cm Weight: 60 kg Eye colour: Dark brown Place of residence: Budapest, Hungary Occupation: Author / Singer / Meritorious Artist Start of career: 2007 Genre: Electronic rock, Triphop, Dark rock, Jazz-infused

for you 11

“BRIDGE FILM FEST” NDËRTON URAT E MIQËSISË

esë net me radhë nga data 16 deri më 22 shtator të rinjtë e Mitrovicës patën mundësi ta shijojnë kinemanë që iu mungon prej vitesh. Edicioni i dytë i “Bridge Film Fest” (BFF) edhe këtë vit kishte për qëllim sjelljen e vlerave të filmit në Mitrovicë, si dhe bashkimin e të rinjve të këtij qyteti. Afër tre mijë filma nga e tërë bota kanë konkurruar për të qenë pjesëmarrës në këtë festival, por vetëm tridhjetë e shtatë prej tyre kanë arritur të përzgjedhen. Filmat e përzgjedhur u shfaqën për pesë net me radhë, në Qendrën e Kulturës “Rexhep Mitrovica” në Mitrovicë, në mesin e Urës Ibër, në qendrën e Unionit Evropian në Veri dhe në Qendrën e Organizatës serbe “Aktiv” po ashtu në pjesën veriore të Mitrovicës. Gjatë mbrëmjes së 22 shtatorit, në prani të përfaqësuesve vendor dhe ndërkombëtar u nderuan të gjithë ata që me shumë dëshirë erdhën nga vende të ndryshme të botës për tu bënë pjesë e festivalit, e ata ishin artistët. Organizatorët e festivalit kishin paraparë të ndanin 12 çmime dhe filmi më i shpërblyer i këtij edicioni ishte filmi rus “Batalion” i cili fitoi katër çmime: Filmi më i mirë ndërkombëtar, Kinematografia më e mirë, Regjia më e mirë si dhe Aktorja më e mirë që ishte Maria Aronova. Filmi Brazilian “The great Victory” fitoi dy çmime për skenarin më të mirë dhe aktorin më të mirë, që ishte Caio Castro; Filmi më i mirë i shkurtër ndërkombëtar ishte filmi anglez “Then and Now”; Filmi më i mirë i shkurtër amerikan ishte “The decisive moment”; Filmi më i mirë i shkurtër evropian ishte filmi Italian “Kennels” ; Filmi më i mirë i shkurtër ballkanik ishte filmi bullgar “Solveig”; Filmi më i mirë i shkurtër bridge, ishte filmi kosovar “Piano”; dhe Filmi më i mirë dokumentar green/ mjedisor ishte filmi “Chernobyl - The last Lament”. Bordi i cili bëri përzgjedhjen e filmave fitues ishte i përbërë nga artistë shqiptarë dhe serb. Anëtari i bordit, rexhisori dhe njëherit drejtori i teatrit “Geto” në Gracanicë, Zoran Ristic gjatë kësaj mbrëmjeje tha se ndjehet mirë që edhe këtë vit ishte pjesë e këtij festivali. “Këtu është një grup shumë i madh i njerëzve që jetojnë dhe veprojnë për filmin. Unë dua të besoj se kjo do t’i

12 for you

mbajë së bashku të gjithë ata të cilët e duan filmin dhe dëshirojnë që edhe më tutje të merren me filmin.” Se cili ka qenë kriteri i përzgjedhjes së filmave konkurrues, Nerimane Ferizi njëra prej themeluesve të Bridge Film Festival, tha: “Një prej kritereve kryesore ka qenë që mos të ketë gjuhë provokuese për asnjërën prej etniteteve që jetojnë në Mitrovicë”. Pas dhënies së çmimeve ne patëm rastin ta takojmë edhe regjisoren e filmit bullgar “Solveig”, zonjushën Jana Titova e cila ishte e emocionuar dhe mjaftë mirënjohëse për çmiminFilmi më i mirë i shkurtër ballkanik. “Për mua është nder të marr një çmim të tillë. Është çmimi i parë si regjisore dhe do ta kujtoj përherë. Nuk kam menduar se do të fitoj, por jam shumë e lumtur që ndodhi. Jam nga Bullgaria, por këtu po ndjehem me të vërtetë si në shtëpinë time. Kam bërë shumë miq këtu në Kosovë dhe do të dëshiroja që të vij përsëri.” Edicioni i dytë i Festivalit të Filmit Ndërkombëtar, në Mitrovicë edhe një herë tregoi se kontribuon në dialog dhe shkëmbim të kulturës, më qëllim të përmirësimit të marrëdhënieve kulturore në mes dy etniteteve. Lena Gashi, njëra ndër organizatoret e festivalit në mes tjerash theksoi se të gjithë filmat kanë pasur vlera artistike dhe janë ndjekur me ëndje nga shumë shikues. Madje sipas saj secila mbrëmje ka qenë më e mirë se tjetra. Në fund ajo patii këtë porosi për qytetarët e Mitrovicës: “mos të jetojmë në të kaluarën por të shikojmë nga e ardhmja dhe të zhvillohemi si qytet, sepse të dy pjesët kemi ngecur.”

Fituesit e festivalit BFF:

Filmi më i mirë ndërkombëtar - Filmi “ Batalion” Kinematografia më e mirë - Filmi “ Batalion” Regjia më e mirë - Filmi “ Batalion” Aktorja më e mirë - Maria Aronova nga Filmi “ Batalion” Skenari më i mirë – Filmi “The great Victory” Aktori më i mirë, që ishte Caio Castro nga Filmi “The great Victory” Filmi më i mirë i shkurtër ndërkombëtarFilmi anglez “Then and Now” Filmi më i mirë i shkurtër amerikan -Filmi “The decisive moment” Filmi më i mirë i shkurtër evropian- Filmi “Kennels” Filmi më i mirë i shkurtër ballkanik -Filmi “Solveig” Filmi më i mirë i shkurtër bridge – Filmi “Piano” Filmi më i mirë dokumentar Green - Filmi “Chernobyl “The last Lament”.

“BRIDGE FILM FEST” BUILDS FRIENDSHIP BRIDGES

or five nights in a row, respectively from 16th to 22nd of September, Mitrovica youth had the opportunity to enjoy cinema that was missing for years. The purpose of the second edition of “Bridge Film Fest” (BFF) for this year was to bring quality films in Mitrovica, as well as bringing together the youth of this city. About three thousand films from around the world have applied to participate in this festival, but only thirty-seven of them have managed to be selected. The selected movies were shown for five nights in a row at the Cultural Centre “Rexhep Mitrovica” in Mitrovica, in the middle of Ibar Bridge, at the European Union Centre in the northern part and at the Serbian Organisation Centre “Aktiv”, which is also located in the northern part of Mitrovica. During the evening of 22nd of September, all those who willingly travelled from different parts of the world to become part of the festival, namely artists, were honoured in the presence of local and international representatives. Festival organisers have foreseen to present 12 awards: Russian movie “Battalion” won four awards, respectively Best International Film, Best Cinematography, Best Director and Best Actress, which was Maria Aronova. Brazilian movie “The Great Victory” won two awards: Best Screenplay and Best Actor, which was Caio Castro. The Best Short

International Film was English movie “Then and Now”, while the Best Short American Film was the movie “The Decisive Moment”. The Best Short European Film was Italian movie “Kennels”, while the Best Short Balkan Film was the Bulgarian movie “Solveig”. The Best Short “Bridge” Film was the Kosovan movie “Piano”, while the Best Green/Environmental Documentary was the movie “Chernobyl “The Last Lament”. The Selection Board of the winning films was composed of Albanian and Serb artists. During this evening, Mr. Zoran Ristic, member of the Board, Director and Head of the “Geto” Theatre in Graçanica, said that he feels good that he was part of the festival this year, too. “There are a large number of people who live and work for the film. I want to believe that this would keep together all those who love the film and want to continue to deal with the film”. In order to know which the criterion for selecting the competing movies was, one of the initiators of the Bridge Film Festival Nerimane Ferizi stated: “One of the main criteria was not to contain a provocative language for any of the ethnicities living in Kosovo, or specifically for Mitrovica”. After the award ceremony, we had the opportunity to meet Ms. Jana Titova, the director of the Bulgarian film “Solveig”, who was thrilled and very grateful for winning the prize – Best Balkan Short Film. “It was an honour for me to receive such an award. This is my first award as a director and I will remember it forever. I have never thought that I would win, but I am very happy that this happened. I am from Bulgaria but I truly feel here home. I have made a lot of friends in Kosovo and I would like to come back again”. The second edition of the International Film Festival – in Mitrovica showed once again that it contributes to the dialogue and exchange of cultures, which aim to improve cultural relations between the two ethnicities. All the movies had artistic values and were eagerly followed by many viewers, Lena Gashi, one of the organisers of the festival told us that each night was better than the previous. In conclusion, we received a message that she had for the citizens of Mitrovica. “Let us not dwell in the past but rather look to the future and develop ourselves as a city because we are all stagnating”.

Winners of the BFF Festival:

Best International Film - “Battalion” Best Cinematography - “Battalion” Best Director - “Battalion” Best Actress - Maria Aronova for the “Battalion” Best Screenplay – “The Great Victory” Best Actor – Caio Castro for the “The Great Victory” Best Short International Film – English Film “Then and Now” Best Short American Film - “The Decisive Moment” Best Short European Film “Kennels” Best Short Balkan Film - “Solveig” Best Short “Bridge” Film - “Piano” Best Green Documentary “Chernobyl “The last Lament”.

for you you 13 for

mbretëria e kafshëve

10 KAFSHËT QË UDHËTUAN SHUMË GJATË PËR TË ARRITUR ATY KU JANË SOT Se a janë fqinjë tanë derë-më-derë apo kafshë në kopsht zologjik, të gjithë kanë një prejardhje dhe një tregim se si kanë arritur aty ku janë sot. Shumë shpesh, ne supozojmë prejardhjen e të tjerëve në bazë të vendit ku ata jetojnë dhe gjendjes së tyre aktuale. Sidoqoftë, edhe në botën e kafshëve, kjo mund të jetë çorientuese. Më poshtë mund t’i gjeni disa kafshë të zakonshme që kanë një histori natyrale që ju ndoshta nuk e keni pritur.

10. Kafshët blegtorale

10. Livestock animals

ë vitin 1492, Kristofer Kolumbus zbuloi Botën e Re. Shumë njerëz pastaj u shpërngulën në Amerikë për të bërë një jetë të re. Sidoqoftë, ata gjithashtu patën nevojë për burime ushqimore të besueshme. Andaj, edhe ardhacakët sollën me vete qindar kafshë, përfshirë këtu edhe bagëti (lopë), dele, derra dhe kuaj. Asnjë nga këto specie nuk kanë prejardhje nga Amerika.

n 1492, Christopher Columbus discovered the New World. Many people then moved to the Americas for a new life. However, they also needed a food source that they knew was reliable. Settlers brought along hundreds of animals including cattle, sheep, pigs, and horses. None of these species were from the Americas.

zebrat dhe gomarët, kanë ekzistuar në Amerikën Veriore para katër milionë vitesh. Një ose dy milionë vite më vonë, gryka e famshme e Beringut që ndan Rusinë modern dhe shtetin e Alaskës, ishte një urë tokësore nga akulli e formuar gjatë Kohës së fundit të akullnajave. Kjo urë i dha paraardhësve të kuajve një rrugë për të hyrë në Azi, ku ata më pas u shpërndanë dhe më në fund arritën në Evropë. Pastaj ata bënë edhe një rreth të tërë për tu kthyer në Amerikën Veriore si kafshë shtëpiake.

9. Horses

9. Kuajt

ë dhënat nga fosilet tregojnë se pjesëtarët më të hershëm të gjinisë Equus, që gjithashtu përfshin edhe

14 for you

he fossil record shows that the earliest members of the Equus genus, which also includes zebras and donkeys, existed in North America four million years ago. By one or two million years later, the famed Bering Strait that separates modern Russia and the state of Alaska was instead a land bridge of ice formed during the last Ice Age. This bridge gave the ancestors of horses a way of entering Asia, where they spread and eventually reached Europe. Then they returned full circle to North America as domestic animals.

8. Hardhuca amerikane veri-lindore

ërderisa kuajt u larguan nga Amerika Veriore për një jetë të re në Euroazi, shumë specie rrëshqanore vendosën të udhëtojnë (ose të udhëtojnë nëpër akull) mbi urën tokësore të Beringut në Botën e re. në fakt, kjo ndodhi tre herë gjatë Miocene epoch, rreth 20 milionë vjet më herët se migrimi i kuajve të hershëm. Njëmbëdhjetë specie të hardhucave amerikane veri-lindore kanë prejardhje nga Euroazia, me (Burimi: www.toptenz.net)

10 ANIMALS WHO TOOK REALLY LONG ROADTRIPS TO GET WHERE THEY ARE TODAY

animal kingdom

Whether they are our next-door neighbours or the animals at the zoo, everything has a place of origin and a story of how they got to where they are now. Too often, we assume one’s background by where they live and their present status. However, even in the animal world, that can be misleading. Here are some common animals that have a natural history that you may not have expected.

7 Ujq të përhimtë

të Beringut. Kjo ndodhi përgjatë tre invazioneve të ndara të secilës nënspecie, ku ujku meksikan ishte i pari, gjersa nënspeciet verilindore të fundit.

jqit mund të kenë qenë vendas të Amerikës Veriore, por ata ikën për në Euroazi përmes grykës së Beringut para se të zbërtheheshin në specie të ndryshme. Një prej atyre specieve është edhe ujku ngjyrë hiri, Canis lupus që filloi dy milionë vjet më parë. Canis lupus pastaj u nda në tre nënspecie: ujku meksikan, ujku buall ose i rrafshit të madh, dhe më i zakonshmi ujku veriperëndimor. Pas kërkimit shtatë specie të kërmijve dhe katër hardhucave qelqi. Për më tepër, afro 30% e specieve të bretkocave në atë zonë, gjithashtu kanë rrënjë përgjatë grykës së Beringut.

8. Eastern North American Lizards

hile horses left North America for a new life in Eurasia, many reptilian species decided to take a road trip (or rather an ice trip) over the Bering land bridge into the New World. In fact, this happened three times during the Miocene epoch, around 20 million years earlier than the migration of the early equestrians. Eleven eastern North American lizard species are of Eurasian origin, with seven species of skinks and four glass lizards. Additionally, nearly 30% of frog species in that area also have roots across the Bering Strait.

7 Gray wolves

në shpella për brejtës bishtshkurtë dhe drerë në Euroazi për një qerek million vjet, ujku i përhimtë, vendosi që të kthehet në vendlindjen e tij në anën tjetër të urës tokësore

olves may have been native to North America, but escaped into Eurasia via the Bering Strait before separating into different species. One such species is the gray wolf, Canis lupus, that evolved two million years ago. Canis lupus then split into three subspecies: the Mexican wolf, the Great Plains or buffalo wolf, and the most common Northwestern wolf. After spelunking for lemmings and deer in Eurasia for a quarter million years, the gray wolf decided to return back to its homeland on the other side of the Bering land bridge. This occurred over three separate invasions for each subspecies, the Mexican wolf being first and the northwestern subspecies last.

6 “Caviomorphs”

“C

aviomorpha” është grup i brejtësve që përfshijnë kapibarët, ferrëgjatin, çinçillën, pakën dhe miun e bardhë. Këto kafshë gjinden në Amerikën Jugore dhe mjaft gabimisht besohet se ato e kanë origjinën nga atje. Një studim i vitit 1994 ekzaminoi fosilet e “caviomorphs-ve” të herëshëm të Amerikës Jugore dhe brejtësve të zhdukur afrikanë që quhen phiomorphs (p.sh. miu brejtës lakuriq). Shkencëtarët gjetën ngjashmëri në strukturën e dhëmbëve dhe sugjerojnë se këta brejtës të Amerikës Jugore e kanë prejardhjen nga Afrika. Teoria që më së shumti mbështetë atë se si kanë ardhur brejtësit “caviomorphs” në Amerikën Jugore është shpërndarja

e mallrave pa ndonjë mbikëqyrje, që në aspektin biologjik nënkupton udhëtimin me barka. Kjo vlerësohet të ketë ndodhur para tridhjetë ose katërdhjetë milionë vjetëve.

6 Caviomorphs

aviomorpha is a group of rodents that include the capybara, porcupine, chinchilla, paca, and guinea pig. These animals are found in South America, and many mistakenly believe that they originated from there. A study from 1994 examined fossils of early South American caviomorphs and extinct African rodents called phiomorphs (e.g. the naked mole rat). Scientists found similarities in teeth structure that suggest an African ancestry for South American rodents. The most supported theory of how the caviomorphs came to South America is waif dispersal, which is biology-speak for hitch-hiking on rafts. This is estimated to have occurred around thirty to forty million years ago. (Source: www.toptenz.net)

for you 15

moviemania Synopsis eter (Levi Miller) is a mischievous 12-year-old boy with an irrepressible rebellious streak, but in the bleak London orphanage where he has lived his whole life those qualities do not exactly fly. Then one incredible night, Peter is whisked away from the orphanage and spirited off to a fantastical world of pirates, warriors and fairies called Neverland. There, he finds amazing adventures and fights life-or-death battles while trying to uncover the secret of his mother, who left him at the orphanage so long ago, and his rightful place in this magical land. Teamed with the warrior Tiger Lily (Rooney Mara) and a new friend named James Hook (Garrett Hedlund), Peter must defeat the ruthless pirate Blackbeard (Hugh Jackman) to save Neverland and discover his true destiny—to become the hero who will forever be known as Peter Pan.

PAN Rolet: Levi Miller, Hugh Jackman, Cara Delevigne, Rooney Mara, Garret Hedlund Regjia: Joe Wright Zhanri: Fantazi-aventurë Studio filmuese: Warner Bross

Përmbajtja eter (Levi Miller) është një 12 vjeçar çamarrok, me një damar të pakontrolluar prej rebeli, mirëpo në jetimoren e vrazhdë të Londrës, ku ai ka jetuar tërë jetën e tij, ato cilësi nuk “hahen” aty. Kështu që, një natë të jashtëzakonshme, Peter-i papritmas largohet që aty dhe shpirti i tij shkon në një botë të imagjinuar të piratëve, luftëtarëve dhe zanave të quajtur Neverland. Aty, ai gjen aventurat e mrekullueshme

THE BIG SHORT Rolet: Christian Bale, Steve Carell, Ryan Gosling, Brad Pitt.

Përmbajtja ur katër persona nga jashtë panë që bankat e mëdha, mediet dhe qeveria, refuzonin rënien globale të ekonomisë, atyre u lindi një ide: The Big Short (Shkurtimi i madh).

K 18 for you

Cast: Levi Miller, Hugh Jackman, Cara Delevigne, Rooney Mara, Garret Hedlund Director: Joe Wright Genre: FantasyAdventure Studio: Warner Bross

dhe lufton betejat për jetë a vdekje, gjersa, përpiqet që të zbulojë të fshehtën rreth nënës së tij, e cila kohë më parë e kishte braktisur në jetimore, dhe të zbulojë vendin e tij në botën magjike. I bashkuar me luftëtaren Tiger Lily (Rooney Mara) dhe shokun e tij të ri të quajtur James Hook (Garrett Hedlund), Peter duhet të mund piratin e paskrupullt Blackbeard (Mjekërziun - Hugh Jackman) për të shpëtuar Neverland-in dhe zbuluar fatin e tij të vërtetë – për tu bërë heroi, i cili përgjithmonë do të njihet si Peter Pan.

Regjia: Adam McKay Zhanri: Dramë, komedi Studio filmuese: Paramount Pictures, Regency Enterprises “The Big Short” është një ngjarje e jashtëzakonshme dhe e vërtetë e investitorëve gjenialë dhe opozitarë, të cilët, duke njohur se në çfarë çmendurie ishte shndërruar fryerja e çmimeve të banimit, zbuluan se si të “shkurtonin” tregun para krizës ekonomike të vitit 2008. Investimi i tyre i guximshëm i shpie ata në anën e errët të krimit të botës moderne të bankave, ku ata duhet t’i vënë në pikëpyetje të gjithë dhe gjithçka.

PAN

THE BIG SHORT Cast: Christian Bale, Steve Carell, Ryan Gosling, Brad Pitt. Director: Adam McKay Genre: Drama, comedy Studio: Paramount Pictures, Regency Enterprises Synopsis hen four outsiders saw what the big banks, media and government refused to - the

global collapse of the economy - they had an idea: The Big Short. The Big Short is the remarkable true story of the genius contrarian investors who, recognizing just how insane the housing bubble had become, figured out how to “short” the market prior to the financial collapse of 2008. Their bold investment leads them into the dark underbelly of modern banking where they must question everyone and everything.

THE PEANUTS MOVIE Cast: Francesca Capaldi, Bill Melendez Director: Steve Martino Genre: Animation Studio: Blue Sky Studios, 20th Century Fox

THE PEANUTS MOVIE Rolet: Francesca Capaldi, Bill Melendez

Regjia: Steve Martino Zhanri: Animim Studio filmuese: Blue Sky Studios, 20th Century Fox

Përmbajtja harlie Brown, Snoopy, Lucy, Linus dhe pjesa tjetër e grupit të adhuruar “Peanuts” debutuan në ekranin e madh, ashtu siç nuk janë parë kurrë më parë, në kryeveprën e animimit 3D. Charlie Brown, konkurrenti më i adhuruari i pafat në botë niset në një aventurë epike dhe heroike, gjersa shoku i tij i ngushtë, langoi i dashur Snoopy, shkon deri në fund të botës për të gjetur krye armikun e tij, Red Baron (baronin e kuq). Nga imagjinata e Charles M. Schulz dhe krijuesit e filmave “ICE AGE” (koha e akullnajave), filmi “THE PEANUTS MOVIE” do të vërtetojë që çdo i pafatë e ka edhe ditën e vetë.

moviemania Synopsis harlie Brown, Snoopy, Lucy, Linus and the rest of the beloved “Peanuts” gang make their big-screen debut, like they’ve never been seen before, in state of the art 3D animation. Charlie Brown, the world’s most beloved underdog, embarks upon an epic and heroic quest, while his best pal, the lovable beagle Snoopy, takes to the skies to pursue his arch-nemesis, the Red Baron. From the imagination of Charles M. Schulz and the creators of the ICE AGE films, THE PEANUTS MOVIE will prove that every underdog has his day.

SPECTRE

SPECTRE Rolet: Daniel Craig, Christoph Waltz, Monica Bellucci, Naomie Harris, Dave Bautista

Regjia: Sam Mendes Zhanri: Aksion, triller Studio filmuese: Eon Productions, Metro-GoldwynMayer Pictures

Përmbajtja i rrjedhojë e sulmit të Raoul Silva-s mbi agjentët “MI6”, një porosi e koduar i vë në lëvizje ngjarjet që do të vënë James Bond-in ballë për ballë me organizatën e ligë të njohur si “SPECTRE”. Gjersa, Gareth Mallory, M-ja i sapoemëruar, vazhdon të luftojë kundër presioneve politike që kërcënojnë të ardhmen e agjentëve “MI6”, Bond zbulon që e vetmja mënyrë për të zgjidhur këtë rrjet të komplotit është të ruajë vajzën e pafajshme të një armiku të fuqishëm. Duke përcjellur një gjurmë nga Meksika deri në Itali, Austri dhe Maroko, ai detyrohet që të veprojë jashtë fushëveprimit të tij, gjersa zhytet në një konfrontim me një armik nga e kaluara.

Cast: Daniel Craig, Christoph Waltz, Monica Bellucci, Naomie Harris, Dave Bautista Director: Sam Mendes Genre: Action, thriller Studio: Eon Productions, Metro-GoldwynMayer Pictures Synopsis n the aftermath of Raoul Silva’s attack on MI6, a cryptic message sets in motion events that will see James Bond come face-to-face with the sinister organisation known as SPECTRE. While Gareth Mallory, the newly appointed M, continues fighting political pressures that threaten the future of MI6, Bond discovers that the only way to unravel the web of conspiracy is to protect the innocent daughter of a powerful enemy. Following a trail from Mexico to Italy, Austria and Morocco, he is forced to operate outside his purview as he is drawn into a confrontation with an enemy from his past.

for you 19

këndi sportiv

IAN SALIHU – XHUDO SPORT PËR TRUPIN DHE MENDJEN!

eri kohë më parë, mënyra e vetme që të rinjtë e Kosovës kishin për të ardhur në kontakt me sportistët e nivelit botëror ishte t’i shikonin ata në televizor teksa garonin në kampionate të ndryshme evropiane, botërore apo edhe në Lojërat Olimpike. Mirëpo, sot kjo situatë ka ndryshuar rrënjësisht. Tani emrat si Majlinda Kelmendi, me suksesin e tyre, i kanë bindur këta të rinj se edhe ata, përkundër vështirësive dhe pengesave të shumta, mund të shkëlqejnë në skenat më të mëdha të sportit. Ata sot vërtetë besojnë se me punë dhe vullnet ëndërrat bëhen realitet. I tillë është edhe djaloshi 12 vjeçar Ian Salihu nga Prishtina i cili tash e tri vite ushtron xhudo. Ndonëse, për nga natyra është modest, ai nuk heziton që të shpreh ëndërrën e tij që një ditë edhe ai të fitojë një medale të artë në një turne të nivelit evropian apo botëror. Se ai është në rrugën e duhur për të ar-

20 for you

ritur këtë e dëshmon më së miri fakti se ai tashmë ka arritur të shpallet Kampion i Kosovës në kategorinë 46 kilogramë. Trajneri i Ianit, z. Mustafë Veseli, theksoi se Iani është një djalë me një qëndrim shumë pozitiv, i cili përkundër ushtrimeve mjaft të vështira dhe sfilitëse gjithmonë është i buzëqeshur dhe e ka vullnetin për të vazhduar punën më tej. “Të gjithë ata që stërviten me përkushtim do t’i arrijnë edhe rezultatet. Ne sot kemi një kampione si Majlinda e cila është e pakrahsueshme dhe si e tillë ajo është një prej shtysave më të medha të fëmijëve. Ne jemi me shume fat që kemi mundesi që ta takojmë por, edhe të stervitemi me Majlinden, si dhe të shohim për së afërmi se çka bënë ajo në stërvitje. Jo shumë njerëz e kanë këtë mundësi,” theksoi mes tjerash z. Veseli. Nga ana e tij Iani theksoi se fillimisht arsyeja pse ai zgjodhi të ushtronte xhudo ishte babai i tij i cili është një prej trajnerëve në klubin e xhudos “Polici” në Prishtinë. Mirëpo, me kalimin e kohës dashuria për këtë sport vetëm sa u shtua për t’u kthyer në pasionin e tij. “Arsyeja pse xhudoja më pëlqen është se ky është një sport që ta zhvillon si trupin edhe mendjen. Pjesa që më pëlqen më së shumti gjatë stërvitjeve është kur fillojmë dhe zhvillojmë beteja. Për mua beteja gjatë

stërvitjes është po aq e rëndësishme sa edhe beteja në gara zyrtare dhe për këtë arsye gjithmonë mundohem të jap maksimumin nga vetja si teknikisht ashtu edhe shpirtërisht. Pastaj xhudo është një sport ku të qenit më i madh nuk të garanton fitoren. Fitues del ai që është përgatitur më mirë mendërisht, fizikisht dhe teknikisht. Këtë përgatitje maksimale mund ta arrijmë vetëm përmes stërvitjes dhe punës” thotë Iani. Me këtë rast, me një buzëqeshje të lehtë, ai nuk harron të përmend se ai ushtron xhudo së bashku me vëllanë e tij binjak, të cilin Iani e mund në betejë përkundër se është një minutë më i vogël se ai. Kur e pyesim për planet e tij për të ardhmen Iani me plot vetëbesim thotë se synon që të shpallet kampion bote në xhudo. Ai thekson se frymëzimi i tij për këtë ëndërr kaq ambicioze është Majlinda Kelmendi, e cila, sipas tij, me punën, angazhimin dhe besimin në vetvete e ka dëshmuar se kur ka vullnet nuk ka kufi e as pengesë që mund të na ndalë në realizimin e ëndrrave tona. Në fund Iani dhe trajneri i tij, z. Veseli, i porositën të gjithë të rinjtë që të merren me sport dhe të kalojnë më shumë kohë duke luajtur me bashkëmoshatarët e tyre në terrene sportive.

sports corner

IAN SALIHU – JUDO A SPORT FOR BODY AND MIND

ntil recently the only way youth in Kosovo could get into contact with the world’s top athletes was watching them on TV, while they were competing in various European and World Championships or even Olympic Games. Today this situation has changed totally. Now, names like Majlinda Kelmendi, with their success, have convinced the youth that, despite many difficulties and obstacles, they can also excel in the grandest stages of sports. They truly believe now that with hard work and strong will, dreams do become reality. One of those youngsters is 12 year old Ian Salihu

from Prishtina. For three years now, he has been practicing Judo. Although, very modest by nature, Ian does not hesitate to express his dream to one day win a golden medal in a major European or world tournament. That he is in the right path to achieve this is best confirmed by the fact that he has already become a Kosovo Champion in the category of up to 46 kilograms. Ian’s coach, Mr. Mustafë Veseli, emphasized that Ian is a young boy with a very positive attitude, who despite the hard and exhausting trainings is always smiling and has the will to continue working. “All those who are devoted in their training shall also achieve results. Today, we have a champion like Majlinda, who is unique and as such she is one of the greatest inspirations for kids. We are very lucky that from time to time we can meet and sometimes even train with Majlinda, and also see in person what she does during training. Not many people get this opportunity,” Mr. Veseli added.

On the other hand Ian emphasized that initially the reason why he chose to train Judo was his father, who is one of the coaches at the Judo Club “Polici” in Prishtina. However, in time his love for the sport grew stronger until it became his passion. “The reason why I like Judo is because it is a sport that develops one’s mind and body. The part I like the most during trainings is the battles. To me battles during training are just as important as any battle in official competitions. Therefore, I give my maximum during training both technically and physically. Another thing about Judo is that it is a sport where being taller or older does not guarantee victory. The winner is the one who is better prepared mentally, physically and technically. We can achieve this maximal preparation only through training and hard work,” Ian said. With a light smile on his face he does not forget to mention that he trains Judo with his twin brother, who he beats in battle despite the fact that his brother is one minute older. When asked about his future plans, with complete confidence Ian says he aims to become a World Champion in Judo. He emphasizes that his inspiration for this ambitious dream is Majlinda Kelmendi. According to him, with her work, commitment and self-belief she has proven that when there is a will, there is no limit or obstacles that can hinder us make our dreams come true. Finally, both Ian and his coach appealed to the youth of Kosovo to do sports and spend more time playing with their peers in sport fields.

for you 21

Hi - Tech MODA DHE TEKNOLOGJIA BASHKOHEN PËR TË PËRMIRËSUAR PËRVOJËN E KONSUMATORIT

FASHION AND TECHNOLOGY MERGE TO IMPROVE CONSUMER EXPERIENCE

e revolucionin e internetit dhe formën tonë të blerjes, konsumatorët po i shmangen çdo ditë e më shumë zhveshtoreve dhe në vend të kësaj përzgjedhja e tyre drejtohet kah blerja në internet, e cila zakonisht ofron politika liberale të kthimit. Në përpjekje për të kthyer klientet e tyre, disa dyqane kanë testuar pajisje të ndryshme, duke përfshirë edhe të ashtuquajtuarat zhveshtore inteligjente që iu mundëson përdoruesve “të provojnë” artikuj të ndryshëm pa pasur nevojë që në të vërtetë të ndërrojnë rrobat. Produkti “Infime” ka zhvilluar aplikacionin që ndihmon në përzgjedhjen e madhësisë së duhur të rrobave pa pasur nevojë që të provohen ato, gjegjësisht duke skanuar Kodin QR të produktit dhe duke e parë se si rri ai në 3D.

ith the Internet revolutionizing the way we shop, customers are increasingly avoiding dressing rooms, opting instead for the comfort of online shopping that usually offers liberal return policies. In a bid to entice customers back, some shops have been testing various amenities including so-called intelligent dressing rooms that allow users to “try on” different items without having to actually change clothes. The startup ‘Infime’ has developed an app that helps choosing the right size of clothes without having to try them on, but rather by scanning a QR code of the product and seeing how it fits in 3D.

APLIKACIONI I RI I BËNË TË GJITHË PJESË TË HARTËS

SHPIKËSIT THONË SE APLIKACIONI I TELFONIT TË MENÇUR MUND T’JU SHPËTOJË JETËN GJATË TËRMETIT

shtë vlerësuar se rreth katër miliardë njerëz në planet jetojnë në vende që nuk kanë emra të rrugëve ose numra të shtëpive. Kjo nënkupton se ata nuk kanë qasje në hartë dhe nuk kanë mundësi të përdorin shërbimet GPS. Por, produkti “UK tech Wat3Words” ka përgjigje: një aplikacion që ngarkohet brenda një telefoni të mençur dhe është shumë më i lehtë se GPS-si të përdoret. Ekzistojnë shembuj të shumtë, përfshirë këtu edhe botën e zhvilluar ku adresat e rrugëve dhe shtëpive nuk funksionojnë. Në ato raste, ju mund të përdorni aplikacionin “3words”, i cili iu shpie kudo. Sistemi tani është në dispozicion në tetë gjuhë, duke përfshirë edhe gjuhën frënge, spanjishte, ruse, gjermane dhe turke dhe zhvilluesit të këtij aplikacioni aktualisht janë duke punuar në versionet e gjuhëve italiane, greke, arabe dhe suahili.

NEW APP PUTS EVERYONE ON THE MAP

t’s estimated about four billion people on the planet live in places that have no street names or house numbers. That means they’re off the map and cannot use GPS services. UK tech start-up What3Words has the answer: an app that fits inside a smart-

22 for you

phone and is much easier to use than a GPS. There are plenty of examples, even in the developed world, where addressing doesn’t really work. In those cases you can use 3words to get you anywhere. The system is now available in eight languages, including French, Spanish, Russian, German and Turkish, and developers are currently working on versions in Italian, Greek, Arabic and Swahili.

ur ndodh një fatkeqësi natyrore, minutat – madje edhe sekondat – mund t’ju shpëtojnë jetën. Kjo është ajo në çka janë përqendruar shpikësit e aplikacionit të ri të telefonit të mençur: ata pak sekonda të çmueshëm ku mund të mblidhen të dhënat dhe përdoruesit mund të alarmohen në rast të një tërmeti. E quajtur “QuakeShare”, ky aplikacion përdor teknologjinë GPS dhe sistemin e drejtuar si xhiro. “Sapo që telefoni i mençur e zbulon dridhjen, informacioni transmetohet në serverin tonë në “cloud”. Serveri mbledh të dhëna nga telefonët e tjerë të mençur dhe algoritmi ynë pastaj analizon të dhënat e mbledhura dhe na tregon nëse ekziston ose jo rreziku nga tërmeti. E gjithë kjo merr kohë vetëm disa sekonda”, thotë Pierre-Marie Sarant, themelues i “CynSIS”, kompania që qëndron prapa aplikacionit “QuakeShare”. (Burimi: www.euronews.com)

Hi - Tech herë më i shpejtë se laptop-ët MacBook Pro të kompanisë Apple. Brenda, tableta “Surface Book” do të ketë procesorët e fundit Intel, një procesor që nuk shihet të quajtur “Nvidia GeForce graphics”, dhe më e rëndësishmja është se kjo tabletë do të ofrojë 12 orë jetëgjatësi të baterisë. Përveç kësaj, ekrani mund të mund të palohet ose shpalohet në mënyrë që të përdoret edhe si tabletë me “Surface Pen”.

MICROSOFT BUILDS ITS FIRST LAPTOP, THE SURFACE BOOK

MICROSOFT NDËRTON LAPTOP-in E TIJ TË PARË TË QUAJTUR “SURFACE BOOK”

retendimi i Microsoft-it për tabletën “Surface” ka ekzistuar qe një kohë të gjatë se ato janë tableta që në të vërtetë mund të zëvendësojnë laptop-ët. Mirëpo tani, për herë të parë, Microsoft po ndërton një laptop të vërtetë që do të quhet “Surface”. Microsoft po ashtu pohon se ky është laptop-i më i shpejtë 13-inç që është prodhuar ndonjëherë dhe do të jetë dy

SMARTPHONE APP COULD SAVE LIVES DURING EARTHQUAKE SAY INVENTORS

icrosoft’s claim for the Surface tablets has long been that they’re tablets that can truly replace your laptop. But now, for the first time, Microsoft is building an actual laptop under the Surface name. Microsoft also claims that this is the fastest 13-inch laptop ever made and that it will be twice as fast as one of Apple’s MacBook Pro laptops. Inside, the Surface Book will have the latest Intel processors, a discrete Nvidia GeForce graphics processor and—importantly—offer 12 hours of battery life. Most importantly the display can be folded over or detached so it can be used as a tablet with the Surface Pen.

KOMPANIA “MICROSOFT” ZBULON TABLETËN E SAJ TË RE “NEW SURFACE PRO 4”

hen a natural disaster occurs, minutes – and even seconds – can save lives. That’s what the inventors of a new smartphone app are focusing on: those precious seconds in which data can be collected and users can be alerted in the event of an earthquake. Called ‘QuakeShare’, it uses GPS technology and a directional gyro system. “As soon as the smartphone detects a tremor, the information is transmitted to our server in the cloud. The server collects data from other smartphones and then our algorithm analyses all the data collected and tells us whether there is a risk of an earthquake or not. All that takes place in just a few seconds,” says Pierre-Marie Sarant, founder of CynSIS, the company behind the QuakeShare app.

pretenduar se tableta e saj e re do të jetë 50% më e shpejtë se laptopi “entrylevel” i kompanisë Apple. Çmimi fillestar i tabletës “Surface Pro 4” do të jetë 899 dollarë dhe mund të ketë deri në 16GB ose RAM dhe deri në 1TB të instaluar për ruajtje.

MICROSOFT UNVEILS ITS NEW SURFACE PRO 4 TABLET

ërveç tabletës “Surface Book”, kompania “Microsoft” ka zbuluar edhe një tabletë tjetër të ridizajnuar komplet nga fillimi, që quhet “Surface Pro 4”. Me moslançimin e tabletës “Apple iPad Pro”, tabletë kjo që parashihet të jetë me ekran të madh, e pajisur me tastierë dhe me laps shkrues, Microsoft po duket këto ditë si parashikues i madh i të ardhmes. Tableta e tij e parë “Surface” me tastierë dhe me laps shkrues doli në shitje në vitin 2012 dhe kjo tabletë tani sjellë rreth 3 miliardë dollarë të ardhura. Gjëja interesante në lidhje me tabletën “Surface Pro 4” është se, edhe pse është vetëm një tabletë, Microsoft e krahason atë me tabletën “MacBook Air”, duke

n addition to its Surface Book, Microsoft has also unveiled a completely redesigned new Surface Pro 4 tablet. With the pending arrival of the Apple iPad Pro, a large-screen tablet outfitted with a keyboard and stylus, Microsoft is looking prophetic these days. Its first Surface tablet went on sale in 2012 with a keyboard and stylus, and now brings in $3 billion in revenue. The interesting thing about Surface Pro 4 is that, although it is a tablet, Microsoft compares it to the hugely popular MacBook Air, claiming that its new tablet will be 50% faster than Apple’s entry-level laptop. The new Surface Pro 4 will start at $899, and can be had with up to 16GB or RAM and up to 1TB of built in storage. (Source: www.euronews.com)

for you 23

PROGRAMI VETËDIJSUES PËR SIGURI NË BASHKËSI

uke qenë dëshmitarë të shfaqjes së disa sjelljeve të dhunshme të formave të ndryshme nga të miturit gjegjësisht nxënësit, duke filluar nga sulmet verbale e deri tek veprimet fizike dhe përdorimi i armëve të ndryshme, të cilat ndonjëherë kanë qenë edhe fatale, OSBE në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Policinë e Kosovës krijuan lëndën apo më mirë të quhet “materialin” Programi vetëdijesues për Siguri në Bashkësi. Në këtë material i cila u dizajnua dhe u financua materialisht nga OSBE, janë

24 for you

të përfshira tetë module: Programi i vetëdijesimit mbi shfrytëzimin e fëmijëve për punë, Delikuenca e të miturve, Siguria në Komunikacionin Rrugor, Trafikimi i Njerëzve, Dhuna në Familje, vetëdijesimi për siguri në internet/Ngacmimet nëpërmjet internetit, Substancat narkotike dhe Mjedisi i shkollës. Që ky projekt të jetë sa më i suksesshëm OSBE ka trajnuar 86 zyrtarë të Policisë së Kosovës dhe të Ministrisë së Arsimit, për të ligjëruar në shkollat e ciklit para universitar (nga klasa e pestë deri në klasën e trembëdhjetë) duke filluar nga viti shkollor 2014/2015.

Pas miratimit të këtij materiali, të tri institucionet kanë vendosur që ky pilot projekt të shtrihet së pari vetëm në Komunën e Fushë Kosovës. Meqë ky projekt është ndjekur nga 4 mijë nxënës dhe ka rezultuar i suksesshëm, z. Rifat Marmullaku, zyrtar nacional për programe në Departamentin për Siguri Publike Sektori për Zhvillim të Sigurisë në Bashkësi, tha se ky program gjatë këtij viti shkollor 2015/2016 do të realizohet edhe në komunat e tjera të Kosovës. “Në përgjithësi është një projekt i suksesshëm dhe unik. Është një sukses i madh që është arritur që përmes Ministrisë së Arsimit të akreditohet, certifikohet dhe të futet si material. Nuk po mundem ta quaj lëndë obligative, por si material që do të ligjërohet tash e tutje në shkolla. Ne si OSBE këtë program e kemi shpërndarë edhe në Mitrovicë të Veriut, meqë ne mbajmë ligjërata për Policinë e Kosovës në Veri.” Përmes vijimit të ligjëratave, nxënësit do të dinë si të mbrohen dhe si t’i parandalojnë rreziqet. Mirëpo, në lidhje me atë se çfarë është shpjeguar konkretisht në orët e

ligjërimit, z. Marmullaku, shtoi: “temat që ligjërohen në shkolla janë temat për internetin - cilat janë përparësitë për internetin dhe cilat janë rreziqet e internetit. Është shpjeguar se si nxënësit duhet të dinë me kë po bisedojnë, mos të japin informata apo detajet e tyre personale, sepse ka persona që munden t’i keqpërdorin këto të dhëna. Është shpjeguar edhe rreth keqpërdorimit të fëmijëve me punë të rënda, pastaj dhuna në familje dhe si mundet të ndikojë ajo tek të rinjtë, duke i shndërruar ata në persona të dhunshëm. Është ligjëruar për sigurinë në trafik, pastaj për përdorimin e drogave, duke i shpjeguar të gjitha llojet e drogave.” Duke llogaritur që shkolla është një institucion akademik e para së gjithash është një institucion edukativoarsimor, parandalimi i përdorimit të dhunës në objektet shkollore dhe përreth saj do të ndikojë dukshëm në përmirësimin e suksesit tek nxënësit. Fare në fund të bisedës ne morëm një mesazh nga z. Rifat Marmullaku drejtuar lexuesve të revistës For You: “Porosia për nxënësit është që sa më shumë të lexojnë, të mësojnë, të jenë të kujdesshëm dhe t’í vijojnë këto ligjërata, sepse përmes këtyre ligjëratave do të mësojnë se cilat janë rreziqet dhe si mund të mbrohen nga to.”

COMMUNITY SAFETY AWARENESS PROGRAM

eing witness to the appearance of some violent behaviors in different forms by the minors, respectively students, beginning from the verbal attacks up to physical actions and the use of different weapons, which sometimes have also been fatal, OSCE in cooperation with the Ministry of Education and the Kosovo Police created the school subject or better called the “material” “Community safety awareness program”. In this material, which was designed and funded by the OSCE, the following eight modules are included: Child Labor Exploitation Awareness Program, Minors’ Delinquency, Road Traffic Safety, Human Trafficking, Domestic Violence, Internet Safety/ Internet Harassment Awareness, Narcotic Substances and School Environment. In order for this project to be as successfully as possible, OSCE has trained 86 officials of the Kosovo Police and the Ministry of Education to lecture in schools of undergraduate cycle (from the fifth to thirteenth grade)

beginning from the school year 2014/2015. After the approval of this material, all three institutions have decided for this pilot project to be extended firstly only in the Municipality of Fushë Kosovë/Kosovo Polje. Since this project has been followed by 4 thousand students and it has resulted successful, Mr. Rifat Marmullaku, National Official for Programs in the Department for Public Safety, Section for Development of Community Safety, said that this program during the school year 2015/2016 will be implemented also in other municipalities of Kosovo. “In general it is a successful and unique project. It is a huge success that it has been able to be accredited, certified, and inserted as a material through the Ministry of Education. I cannot call it a mandatory subject, but as a material that would be lectured from now on in schools. We, the OSCE, have also distributed this program to Mitrovica North, since we have organized lectures for the Kosovo Police in the north.” By attending lessons,

students will be able to protect and prevent the threats. However, pertaining to what it has been specifically explained during lessons, Mr. Marmullaku, added the following: “topics that are lectured in schools are topics for the internet – what are the advantages and disadvantages (threats) of internet. It has been explained how students must know who they talk to, that they must not provide information or details from their personal life, because there are persons who may abuse those data. Child labor exploitation has also been explained, domestic violence and how it can affect the young people,

transforming them into violent people. It has been lectured on traffic safety, drug abuse, explaining all the types of drugs, etc.” Taking into account that the school is an academic institution, but first and foremost it is an educational institution, prevention of the use of violence in school premises and around them will significantly impact on the improvement of the students’ success. At the very end of our conversation, we received a message from Mr. Rifat Marmullaku addressed to the readers of the For You Magazine: “The message to the students is to read, learn as much as possible, be careful and to attend these lessons, because through these lessons they will learn about the threats (risks) and how they can protect themselves from those.”

for you 25

Pyetësor Blend Sadria (9) I Unë jam ende i ri, por në të ardhmen kam dëshirë të bëhem këngëtar. Përveç këngës e dua edhe pianon. Dëshira ime është që të bëhem një këngëtar me famë botërore. Blend Sadria (9) I am still young, but in the future I want to be a singer. Besides singing I like the piano. I wish someday that I will become a world famous singer.

ÇKA DËSHIRONI TË BËHENI KUR TË RRITENI? Auron Zeneli (12) Jam ende në klasën e pestë, por kur të rritem kam dëshirë të bëhem mjek ose profesor i edukatës fizike. Auron Zeneli (12) I am still in fifth grade but when I grow up I want to become a doctor or a physical education professor.

Arbesa Kraki (18) Dëshira ime është që në të ardhmen të bëhem mësuese. Kam dëshirë t’i ndihmoj fëmijët. E di që duhet të punoj shumë, së pari të përfundoj shkollën këtu e pastaj edhe fakultetin.

ër disa edicione deri më tani, për të qenë më të saktë që nga numri i 98-të (i publikuar në qershor të vitit 2013), revista jonë posedon Kodin e saj QR. Mirëpo, çka është Kodi QR and për çka shërbeni ai? Kodi QR është një shkurtesë për Kodin Reagim/Përgjigje e Shpejtë dhe në thelb është markë tregtare për llojin e matricës së barkodit (ose barkod dy-dimenzionalë), i cili për herë të parë u projektua në Japoni për industrinë e automobilëve. Barkodi është një emërtim optik, gjegjësisht një makinë e lexueshme që përmban informacione në lidhje me

26 for you

Blerina Buliçi (9) In the future I would like to become a teacher or piano player. If I become a teacher I would like to work in this school where we are now.

Albinora Leka (18) Në të ardhmen kam dëshirë të bëhem mësimdhënëse e matematikës ose e edukatës fizike. Më shumë e preferoj lëndën e matematikës. Që nga klasa e parë jam e fokusuar tek kjo lëndë.

Arbesa Kraki (18) I wish that in the future I become a teacher. I would like to help the children. I know I have to work a lot, first finish the school here and then my studies.

Kodi QR – A e keni vënë re këtë?

Blerina Buliçi (9) Në të ardhmen kam dëshirë të bëhem mësuese ose pianiste. Nëse bëhem mësuese kam dëshirë të punoj në këtë shkollë ku jemi tani.

Albinora Leka (18) In the future I would like to be a math or physical education teacher. However, I do prefer math and I have been focusing on this subject since the first grade.

artikullin që i është bashkëngjitur. Sistemi i Kodit QR u bë popullar jashtë industrisë së automobilëve për shkak të lexueshmërisë së tij të shpejtë dhe kapacitetit të madh për ruajtje. Aplikacionet përfshijnë gjurmimin e produktit, identifikimin e artikullit, gjurmimin e kohës, menaxhimin e dokumentacionit dhe marketingun e përgjithshëm. Në mënyrë tipike, telefoni i mençur përdoret si skanues i kodit QR, duke shfaqur kodin dhe duke e konvertuar atë në një formë më të dobishme (të tilla si URL standarde për një faqe të internetit, duke shmangur kështu nevojën e përdoruesit për të shkruar atë në shfletuesin e faqes së internetit). Me fjalë të tjera, kodi QR ofron mundësinë që të keni qasje më të shpejtë në faqen tonë të internetit pasi që ju nuk keni më nevojë të regjistroni me dorë një URL.

Në aspektin praktik, nëse posedoni telefon të mençur, pavarësisht se a është ai i markës android apo iOS, krejt çka ju nevojitet është të shkarkoni cilindo nga aplikacionet pa pagesë të lexuesve të Kodit QR, skanoni Kodin QR me kamerën tuaj të telefonit, i cili pastaj do t’ju dërgojë drejtpërdrejt në faqen tonë të internetit (www.magazineforyou.com). Për këtë arsye, ju nuk do të keni nevojë të bartni me vete kopjen e printuar të revistës që ta lexoni atë. Në vend të kësaj, ju mund vetëm të skanoni Kodin tonë të QR-së që gjendet në krye të faqes së parë dhe ai do t’ju mundësojë të keni qasje në të gjitha përmbajtjet e revistës sonë, më shpejtë dhe më lehtë. Atëherë, çka po pritni? Provojeni, është mjaft argëtues! Është risia e shekullit të XXI-të!

Questionnaire

WHAT DO YOU WANT TO BE WHEN YOU GROW UP?

Adelina Hajdinaj (12) Dëshira ime është të bëhem mësuese. Sa isha në klasën e katërt dhe të pestë mësuesja Zojë më linte t’i mbaj orët e mësimit dhe që nga ajo kohë e kam zbuluar se kam dëshirë të bëhem mësuese.

Alba Hoxhaj (12) Unë kam dëshirë të bëhem pianiste e njohur. Pianos i bie që nga klasa e katërt dhe që nga ajo kohë marr pjesë nëpër festivale të ndryshme. Përveç pianos kam dëshirë të bëhem edhe këngëtare.

Adelina Hajdinaj (12) My dream is to become a teacher. When I was in the fourth and fifth grade my teacher Zojë let me conduct the classes and since then I realized that I want to be a teacher.

Alba Hoxhaj (12) I want to be a famous piano player. I have been playing the piano since the fourth grade and I have participated in various festivals. In addition to the piano I want also to become a singer.

Kaltrina Bicaj (14) Që nga klasa e parë jam fokusuar më shumë tek piktura. Kam dëshirë të pikturoj. Kam disa piktura që i kam punuar, dhe më thonë se janë shumë të mira. Përveç pikturës kam dëshirë të bëhem edhe këngëtare.

Argjentina Shabanaj (18) Në të ardhmen kam dëshirë t’i vazhdoj studimet për gjuhën angleze ose për juridik. Kam dëshirë të bëhem përkthyese apo edhe mësuese. E rëndësishme është ta bëj një punë që e dua.

Kaltrina Bicaj (14) Since the first grade I have been focusing more on painting. I like painting. I have some paintings I have painted, and i have been told they are very nice. In addition to painting I also wish to be a singer.

Argjentina Shabanaj (18) In the future I wish to study English language or law. I would like to be a translator/interpreter or even a teacher. The important thing would be to do something I love.

Have you noticed this?

or several issues now, since issue 98 (published in June 2013) to be exact, our magazine has its own QR Code. But, what is a QR Code and what does it serve for? A QR Code is an abbreviation for Quick Response Code and in essence is the trademark for a type of matrix barcode (or two-dimensional barcode) first designed for the automotive industry in Japan. A barcode is a machine-readable

optical label that contains information about the item to which it is attached. The QR Code system became popular outside the automotive industry due to its fast readability and greater storage capacity. Applications include product tracking, item identification, time tracking, document management, and general marketing. Typically, a smartphone is used as a QR code scanner, displaying the code and converting it to some useful form (such as a standard URL for a website, thereby obviating the need for a user to type it into a web browser). In other words the QR code provides a way to access our website more quickly as you no longer need to

manually enter a URL. In practical terms if you have a smartphone, whether android or iOS, all you need to do is download any of the free QR Code reader apps, scan the QR Code with your phone camera and it will take you directly to our webpage (www.magazineforyou.com). This way you do not need to carry with you a hard copy of the magazine to read it. Instead you can just scan our QR Code located at the top of the front page and it will enable you to access all the content of the magazine and more, much faster and easier. So what are you waiting for? Go ahead try it! It’s fun! It’s 21st century stuff!

for you 27

• Asteroidet janë trupa të vogël të sistemit solar të cilët sillen rreth diellit. Me përbërje shkëmbore dhe metale, asteroidet gjithashtu përmbajnë komponente organike (disa shkencëtarë sugjerojnë se asteroidet mund të kenë sjellur materilin kimik të nevojshëm për fillim të jetës në Tokë). • Asteroids are small Solar System bodies that orbit the Sun. Made of rock and metal, they can also contain organic compounds (some scientists suggest that asteroids could have brought they necessary chemicals to start life on Earth).

• Asteroidet janë të ngjashëm me kometat por nuk kanë pamje të dukshme (formë mjegullore dhe bisht) sikurse kometat.

• Asteroids are also known as planetoids or minor planets. • Asteroidet dallojnë shumë për kah madhësia, disa janë me diametër të vogël deri në dhjetë metra, përderisa tjerët mund të jenë qindra kilometra të mdhej. Por, objeketet nën dhejtë metra në diametër kryesisht njihen si meteorit. • Asteroids vary greatly in size, some feature diameters as small as ten metres while others stretch out over hundreds of kilometres. Note that objects under ten metres in diameter are generally regarded as meteoroids.

• Asteroids are similar to comets but do not have a visible coma (fuzzy outline and tail) like comets do.

• Asteroidi i parë është zbuluar në vitin 1801 nga astronomi Italian Giuseppe Piazzi. I emëruar si Ceres, ka një diametër rreth 950 kilometra dhe tani njihet si planet xhuxh. Ceres-it i është dhënë statuti i planetit xhuxh në vitin 2006, sikurse Plutonit, Eris-it Makekmake-s dhe Haumea-s.

• Asteroidet poashtu njihen si planetoide apo planete të vogla.

• The first asteroid was discovered in 1801 by Italian astronomer Giuseppe

28 for you

Piazzi. Named Ceres, it features a diameter of around 950 kilometres and is now regarded as a dwarf planet. Ceres was given dwarf planet status in 2006, along with Pluto, Eris, Makemake and Haumea. • Brezi i asteroideve shtrihet diku në mes të orbitës së Marsit dhe Jupiterit në sistemin tonë djellor. Është vendbanimi i një

për zbulimin e asteroideve është përmirësuar jashtëzakonisht shumë që nga zbulimet e para dhe astonomët

numri të madh të formave të parregullta të asteroideve që për kah madhësia fillojnë prej pluhurit deri të planeti xhuxh Ceres.

tani kanë qasje në disa nga teleskopët më të fuqishëm në shërbim të hulumtimeve dhe zbulimeve të tyre.

• The asteroid belt lies roughly between the orbits of Mars and Jupiter in the Solar System. It is home

• The technology used for discovering asteroids has improved dramatically since

to a large amount of irregular shaped asteroids that range in size from dust through to the dwarf planet Ceres.

original discoveries and astronomers now have access to a range of powerful telescopes to aid in their research and discoveries.

• Teknologjia e përdorur

(Burimi: www.sciencekids.co.nz)

• Shumë shkencëtarë dhe hulumtues besojnë që goditja e asteroidit diku para 65 milion viteve është shkaku i zhdukjes së dinosaurëve. • It is believed by many scientists and researchers that an asteroid impact was the

cause behind the extinction of the dinosaurs around 65 million years ago. • Mundësia që ndonjë asteroid mund të ndeshet me Tokën ka bërë që t’i kushtohet më shumë vëmendje asteroideve gjatë këtyre viteve. Kometa Shoemaker-Levy që është ndeshur me Jupiterin në

vitin 1994 ka pasur mbulim të madh medial e madje edhe Hollywood-i ka bërë filma në lidhje me këtë temë, Deep Impact (1998) dhe Armageddon (1998). Përderisa këta filma nganjëherë paraqesin shkencën si të dyshimt, ata në të vërtetë kanë ngritur vetëdijen e publikut për këtë temë. • The possibility of an asteroid colliding with Earth has received increased attention over recent years. The Shoemaker-Levy comet that collided with Jupiter in 1994 were given widespread media coverage and Hollywood also played its part with moves such as Deep Impact (1998) and Armageddon (1998). While these movies sometimes featured dubious science they certainly increased public awareness of the topic. • Tani ka shumë grupe dhe organizata që përdorin sisteme të automatizuara për të zbuluar asteroidë afër Tokës. Përderisa shumë janë zbuluar, atyre rrallë mund të ju kryqëzohet

rruga me Tokën. • There are now many groups and organizations that use automated systems to discover near Earth asteroids. While many are discovered, they rarely have the potential to cross paths with Earth.

t’ia ndrruar drejtimin e tij.

• Ka pasur shumë ide që sugjerojnë mënyrat si të shmanget një goditje që vështirë se mund të ndodhë por që mund të jetë shkatërruese e asteroidit me Tokën, sikurse janë shpërthimet bërthamore për të thyer asteroidin në copa të vogla apo armë tjera për

• There have been many ideas suggested as ways to avoid the unlikely but potentially devastating impact of an asteroid collision with Earth, these include using nuclear explosions to break the asteroid into smaller pieces or other weapons to deflect it off course.

(Source: www.sciencekids.co.nz)

for you 29

KĂŤndi enigmatik - Crossword puzzle

30 for you

Mirëdita! Këngëtarja që e pëlqej është Taylor Swift. Sa i përket CD-ve nuk kam ndonjë preferencë, sepse shumicën i pëlqej. Aktorët që më pëlqejnë shumë janë, Brad Pitt, Johnny Depp dhe Zac Efron. Posteri që kam dëshirë ta kem është Taylor Swift. Kohën e lirë e kaloj duke shikuar filma dhe duke lexuar libra. Sporti i preferuar është noti dhe volejbolli. Revista For You lexohet shumë nga të gjitha moshat, sepse na ofron tema të ndryshme. Yllka Kabashi Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët “Pavarësia” –Prishtinë

Përshëndetje! Këngëtari që e pëlqej më së shumti është Getoar Selimi. Sa i përket CD-së nuk kam ndonjë të preferuar. Aktori që më pëlqen më shumë është Brad Pitt. Posteri që dëshirojë ta kem është ai i këngëtarit Getoar Selimi. Kohën e lirë e kaloj duke luajtur me videolojra, kurse, sporti im i preferuar është futbolli. Revista e juaj më pëlqen shumë. Shkrimet që janë brenda saj na ndihmojnë,

na mësojnë, por edhe na argëtojnë. Albion Berisha Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët “Pavarësia” –Prishtinë Tung! Këngëtarja ime e preferuar është Ella Eyre. Aktori im i preferuar është Jonny Depp. Kam dëshirë të kem posterin e aktorit Jonny Depp. Kohën e lirë e kaloj me familje, shoqëri, duke lexuar romane të ndryshme, merrem me sport etj. Sporti im i preferuar është volejbolli. Revista For You më pëlqen shumë. Kjo revistë na mundëson mësim, argëtim dhe gjithashtu kemi mundësi t’i lexojmë edhe mendimet e të tjerëve. Arta Krasniqi Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët “Pavarësia” –Prishtinë Mirëdita! Këngëtarja që e preferoj është

Rita Ora, kurse grupi më i preferuar është “One Direction”. Aktori im i preferuar është David Paetkau. Sportistin Mario Götze-n kisha pasur dëshirë ta kem në poster. Kohën e lirë e kaloj duke lexuar. Sporti im i preferuar është volejbolli. E sa i përket revistës kisha pasur dëshirë që përveç posterit me Mario Götze–n të shkruani edhe për biografinë e tij. Dorentina Gashi Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët “Pavarësia” –Prishtinë

Nr.121

Përshëndetje! Këngëtarët e mi të preferuar janë, Meghan Trainor, Rihanna dhe Demi Lovato. Aktorët e mi të preferuar janë Angelina Jolie dhe Robert Pattinson. Posteri që kam dëshirë ta kem është ai me Demi Lovato. Kohën e

lirë e kaloj duke lexuar ndonjë libër që shtjellon ndonjë aventurë. Sporti që më pëlqen është volejbolli. Revista juaj më pëlqen shumë dhe e lexoj rregullisht, sepse me anë të leximit i hapim vetes rrugë të reja dhe e përmirësojmë të ardhmen. Djellëza Hoti Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët “Pavarësia” –Prishtinë

for you 31

Readers’ letters

Greetings! My favorite singer is Taylor Swift. As far as the CDs is concerned I do not have a favourite one, because I like most of them. My favourite actors are Brad Pitt, Johnny Depp and Zac Efron. One poster that I would like to have is that of Taylor Swift. I usually spend my free time watching movies and reading books. My favorite sport is swimming and volleyball. The For You magazine is usually read a lot by all group ages, because it provides us different topics. Yllka Kabashi Elementary and Junior High School “Pavarësia” –Pristina Greetings! My favourite singers are, Meghan Trainor, Rihanna and Demi Lovato. While, my favorite actors are Angelina Jolie and Robert Pattinson. The poster that I would love to have is the one with Demi

Lovato. I spend my free time reading adventure books. The sport that I like the most is volleyball. I really like your magazine and I read it on regular basis, because through reading we open new paths to ourselves and improve our future. Djellëza Hoti Elementary and Junior High School “Pavarësia” –Pristina Greetings! My favourite singer is Getoar Selimi. Regarding the CDs, I do not have any favorite one. Brad Pitt is the actor that I like the most. The one poster that I would love to have is that of singer Getoar Selimi. I usually spend my free time playing videogames, while my favorite sport is football. I like your magazine very much. The writings inside it, help us, teach us, but also entertain us.

Albion Berisha Elementary and Junior High School “Pavarësia” –Pristina Hello! My favourite singer is Ella Eyre. My favorite actor is Johnny Depp. I would really like to have the poster of actor Johnny Depp. I usually like to spend my free time with family, friends, reading different novels, and I also engage in sport. My favorite sport is volleyball. I like very much the For You magazine. This magazine teaches and entertains us and we also have a chance to read the opinions of others. Arta Krasniqi Elementary and Junior High School “Pavarësia” – Pristina Hi! My favorite singer is Rita Ora, while my favourite

band is “One Direction”. My favorite actor is David Paetkau. I would love to have a poster of Mario Götze. I spend my free time reading. My favorite sport is volleyball. While, regarding the magazine, apart from Mario Götze poster, I would also like to have something on his biography. Dorentina Gashi Elementary and Junior High School “Pavarësia” –Pristina

Nr.121