UZALEŻNIENIE OD MARIHUANY

Czy używanie marihuany może przerodzić się w uzależnienie? Nie ma co do tego wątpliwości. Poważna dyskusja toczy się jedynie wokół poszukiwań skutecznych form terapii.

Uzależnienie to utrata kontroli nad czynnościami związanymi z używaniem substancji, a w przypadku uzależnień behawioralnych – nad specyficznymi czynnościami. Kłopoty które z tego wynikają nie pozostają bez wpływu na inne sfery życia. Ciężko jest nadużywać alkoholu i wychowywać dzieci. Nawet jeśli ktoś daje radę, to jakość tej opieki obniża się. Niełatwo załatwiać codziennie heroinę i być osobą aktywną zawodowo. Nauka w szkole czy studia zakończą się katastrofą, jeśli głównym przedmiotem zainteresowań stanie się marihuana.

CO TO JEST UZALEŻNIENIE O uzależnieniu możemy mówić wówczas, gdy ktoś odczuwa przymus (kompulsję) zażywania substancji chemicznej (lub wykonywania jakiejś czynności) bez względu na konsekwencje zdrowotne i koszty społeczne z tym związane. Robi to pomimo doświadczania negatywnych konsekwencji. Sytuacja taka uznawana jest za stan zaburzenia zdrowia psychicznego i ma swoje odzwierciedlenie w systemach klasyfikacjidiagnostycznych ICD oraz DSM. Możemy wyróżnić dwa komponenty uzależnienia: Fizyczny. Jest on związany z fizjologią organizmu i polega na trwałej jego adaptacji do zażywanej substancji. Jej brak odczuwany będzie z kolei jako szereg nieprzyjemnych dolegliwości somatycznych, nazywanych zespołem abstynencyjnym.

Psychiczny. Psychologiczny przymus obejmujący całą gamę stanów i zachowań (m.in. wzrost popędu, kompulsja, osłabienie woli) prowadzących do wywoływania przyjemności bądź unikania nieprzyjemnych stanów psychicznych poprzez zażycie substancji psychoaktywnej.

Przed pojawieniem się uzależnienia stosowanie substancji jest napędzane potrzebą przeżywania przyjemności. Później zaczyna pojawiać się coraz częściej wątek stosowania jej w celu unikania nieprzyjemnych stanów (np. napięcia – jeśli chodzi o objawy psychiczne, czy np. bólu – jeśli chodzi o somatyczne). Przyjmowanie substancji staje się kompulsywne, niesie ze sobą coraz mniej satysfakcji (także ze względu na rosnącą tolerancję) i kontynuowane jest mimo oczywistych szkód.

PREDYSPOZYCJE DO UZALEŻNIENIA O tym czy dojdzie do uzależnienia decyduje wiele czynników, które możemy uporządkować i pogrupować:

Czynniki genetyczne. Czyli, w uproszczeniu, indywidualne predyspozycje biologiczne decydujące o tym, jak nasz

organizm i psychika będą reagować na kontakt z używką. Skłonności do uzależnienia nie dziedziczymy wprost. Odziedziczymy raczej pewien sposób funkcjonowania układu nerwowego (enzymów, receptorów, neuroprzekaźników, itp.), co jednak ma znaczenie w tym, jak działa substancja na nasz organizm.

Czynniki psychologiczne to zespół cech, które określają nasze widzenie świata i samych siebie. W dużym skrócie – nasz charakter. Czy jesteśmy impulsywni, czy umiemy budować relacje, jaką mamy samoocenę, jak reagujemy na stres, czy poszukujemy wrażeń, czy potrzebujemy natychmiastowej gratyfikacji?Itakdalej. Należy pamiętać, że predyspozycje do uzależnień mogą też tkwić w głębszych problemach psychicznych, w zaburzeniach depresyjnych, lękowych, itp.

Czynniki społeczne to wpływ środowiska, w którym żyjemy i które nas kształtuje: relacje w rodzinie i wzorce komunikowania, warunki ekonomiczne, podejście do prawa, możliwości samorealizacji, a także nastawienie naszego środowiska do stosowania substancji psychoaktywnych. I wiele innych.

Rodzaj substancji. Od razu warto przypomnieć, że przedmiotem uzależnienia niekoniecznie musi być substancja psychoaktywna. Może to być jakaś czynność, od której trudno jest się uwolnić (np. gry komputerowe, seks, jedzenie, zakupy, hazard) i która może degradować życie. Nie mniej jednak rodzaj substancji psychoaktywnej to istotny czynnik wpływający na ryzyko powstania uzależnienia. Substancje psychoaktywne z różną siłą oddziałują na organizm i psychikę. Różnice te będą jeszcze bardziej istotne, gdy ich używanie będzie długotrwałe. Więcej o czynnikach ryzyka uzależnienia, w szczególności w odniesieniu do nastolatków, znajdziecie Państwo w rozdziale poświęconym adolescencji.

MARIHUANA – UZALEŻNIENIA Marihuana nie uzależnia fizycznie. Po zaprzestaniu jej stosowania objawy abstynencyjne nie pojawiają się, bądź trwają krótko i są mało dokuczliwe. U osób które odstawiły marihuanę po długim czasie intensywnego używania może wystąpić bezsenność i drażliwość.

Niektórzy klinicyści dorzucają do tej listy również nudności, biegunkę, nadmierną potliwość i przyspieszoną akcję serca. Tak czy inaczej, dolegliwości te nie są na tyle uciążliwe, ażeby konieczna była np. detoksykacja szpitalna. Ponad wszelką wątpliwość wymiar fizjologicznyuzależnieniaodmarihuany ma znaczenie drugorzędne.

Marihuana uzależnia psychicznie.

W statystycznym ujęciu uzależnia się od niej 9 (i więcej) osób na każde 100 jej używających. I choć zazwyczaj uzależnienie od marihuany ma mniej drastyczny przebieg niż w przypadku silniejszych narkotyków, to wymaga ono specjalistycznej pomocy. Należy także wziąć pod uwagę to, że używanie marihuany wiąże się z ryzykiem szkód (nawet jeśli nie dochodzi do uzależnienia).

Uzależnienie od marihuany może się dosyć podstępnie rozwijać. Nie pojawia się ono tak szybko, jak w przypadku stymulantów. Narasta przez długi czas. W większości przypadków „trawka” palona jest tylko w specjalnych sytuacjach, zwykle towarzyskich. Dzieje się tak, bo początkowo efekt psychologiczny jest dość silny i mało kto wyobraża sobie palenie marihuany w codziennych sytuacjach. Z czasem jednak, gdy używanie wzrasta i nie są podejmowane żadne próby ograniczenia, ludzie przyzwyczajają się do bycia na haju. Wkrótce potrafiąprowadzićnormalneaktywności będąc pod wpływem marihuany, palić ją w ciągu dnia, również w samotności, niektórzy przez cały dzień. W tym momencie nawyk jest już dość trudny do przerwania.

Kluczową sprawą jest wiek użytkownika – im jest on niższy, tym poważniejsze będą konsekwencje uzależnienia. Wynika to nie tylko z czynników biologicznych (szkód, jakie wyrządza THC w rozwijającym się mózgu), ale również społecznych. Pod koniec okresu adolescencji młody człowiek podejmuje wiele decyzji rzutujących na całe jego życie – wybiera ścieżkę edukacji (niekiedy już kariery zawodowej), nawiązuje przyjaźnie, buduje pierwsze intymne relacje. Jest to okres intensywnego kształtowania się osobowości, co łatwo może zostać zaburzone przez rozmaite nieporządane czynniki. •