Floriade als aanjager

Floriade Expo 2022 als aanjager voor ‘Growing Green City’ Almere

Almere heeft als slimme stad een duidelijke ambitie, waarbij innovatie en duurzame groei hand in hand gaan. Niet voor niets vindt de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022 dit jaar in Almere plaats op de plek waar binnenkort een nieuwe woonwijk verrijst. Veel van de expertise die hier te zien is, wordt straks ingezet in de ontwikkeling van de stad. We zijn dan ook benieuwd welke impact de innovaties op en rond Floriade nu en in de toekomst hebben op Almere. Wie kunnen we dat beter vragen dan Maaike Veeningen, wethouder Economische Zaken van de gemeente Almere.

Wat is het belang van Floriade voor Almere in het algemeen? “Dat belang is velerlei. Enerzijds organiseert Almere een evenement met een wereldwijde uitstraling, waardoor het wereldwijd bekend wordt als een Growing Green City. Anderzijds werkt een evenement als deze altijd als een versneller van projecten: bruggen, het station, de verdieping van de A6 en vele andere voorbeelden: ze waren niet zo snel ontwikkeld als Floriade er niet was geweest. Ook na Floriade profiteert Almere met de provincie van het evenement: we hebben 12,5 jaar lang relaties opgebouwd met wie we graag in de komende jaren aan projecten gaan bouwen, waardoor Almere en Flevoland bekend staan als de plek waar groene oplossingen voor problemen van de stad worden uitgeprobeerd, waar kennis op dat vlak wordt ontwikkeld en verkocht: Growing Green City!”

Innovatie is één van de speerpunten op deze Floriade, welke impact heeft dit nu al op Almere? “Floriade biedt een ongelofelijke kans voor het Almeers, Flevolands, nationale- en internationale bedrijfsleven om innovatie rondom duurzame en innovatieve bouw van huizen, gebouwen en wijken te laten zien. Recent is de ‘Green Innovation Hub’ gelanceerd, als onderdeel van het rijkspaviljoen ‘Natural Pavilion, waarin BTG ook een belangrijke consortium partner is, die juist met dit doel is gestart. Om juist deze dialoog tussen grote corporates als VodafoneZiggo, wij als gemeente en organisaties zoals BTG te faciliteren. Steden en provincies worden de broedplaats voor innovatie de komende jaren, Floriade en daarmee ook de Hub, zijn enkel startpunten van een dialoog die nog tientallen jaren zal gaan duren; hoe innovatie en duurzaamheid, in deze krappe woningbouw, energiecrisis en vergrijzing van de samenleving een cruciale rol zullen spelen.”

En welke impact van deze innovaties verwacht u in de toekomst? “Innovaties zijn uiteindelijk bedoeld als middel om ons doel te bereiken. Innovatie en technologische ontwikkelingen dienen de leefbaarheid van steden, de efficiency van de overheid, van organisaties, universiteiten en hogescholen continu te verbeteren. Dat is de belofte van innovatie, waar we de afgelopen jaren al prachtige voorbeelden van gezien hebben. De impact van innovaties zal breed gevoeld worden in de samenleving, waar wij als bestuurders van gemeente(n) altijd kritisch moeten blijven over nut en noodzaak, en belangrijke maatschappelijke onderwerpen zoals privacy en beveiliging van data. We dienen wel ‘in controle’ te blijven van deze innovatie.”

Welke van de innovaties op Floriade spreken u als wethouder van Almere het meest aan? “Op Floriade is recent een innovatietour ontwikkeld, door programma digitale stad, Almere Tech en BTG waarin onder andere de slimme lantarenpalen en de digitale infrastructuur worden gepresenteerd aan deelnemers en bezoekers van de tour. Ook wordt de bezoeker op verschillende plekken op Floriade, via VR en AR, meegenomen in de bouw en ontwikkeling van de toekomst. Daarnaast zijn er volop innovaties die gericht zijn op bouw en ontwikkeling van duurzame huizen, met onder meer Natural Pavilion en Circuloco.”

Almere heeft een strategie voor duurzame groei voor ogen. Welke rol spelen innovaties en technologie in het algemeen hierin? “Een hele grote rol. Innovatie en technologie zijn nodig om de huidige klimaatproblemen het hoofd te bieden. Door de innovaties te ontwikkelen en later wereldwijd te verkopen, kan er serieus economie worden gemaakt van verduurzaming.

Maaike Veeningen, wethouder Economische Zaken van de gemeente Almere

Wat zou er moeten gebeuren om die strategie te versnellen? “Samenwerking tussen ondernemers en maatschappelijke partners op de thema’s energie, circulair, vergroening, kennis- en onderwijsinstellingen zoals Aeres en Windesheim en overheden, zoals de provincie en Almere. Uiteindelijk jagen overheden ontwikkelingen aan door financieel te steunen, daarbij creëren kennisinstellingen kennis en maken ondernemers er economie van!”

Wat is de rol van de verschillende stakeholders, denk aan de overheid zelf, bedrijven en vooral inwoners? “Uiteindelijk doen wij dit voor de inwoner, de bewoner van Almere. Om een prettige, duurzame en innovatieve en open leefomgeving te bieden. Floriade biedt een doorkijk naar de toekomst. Publieke en private samenwerkingen zijn daarin cruciaal om niet alleen het bedrijfsleven, maar ook de aansluiting met de arbeidsmarkt te realiseren. Wonen, werken en leven, in een Growing Green City, wie wil dit niet?”

Welke rol kan een brancheorganisatie als BTG spelen in het aanjagen van innovatie? “Kennisgedreven organisaties zoals BTG, die de belangen vertegenwoordigen van hun leden op een belangrijke economisch thema technologie en innovatie, zijn cruciaal voor de ontwikkeling van ons innovatie-ecosysteem, in Almere, de regio en daarbuiten. Wij zijn trots dat BTG sinds 2019 met Almere samenwerkt, vooral voor de uitbouw van het cluster ICT en tech-bedrijven en bij de aansluiting onder andere op het thema digitale stad.” Waar verwacht u dat Almere staat over enkele jaren op het gebied van een slimme, duurzame en inclusieve stad? “Almere zal de komende jaren, mede door Floriade, in het hart opereren van een aantal brede maatschappelijke opgaven; het woningtekort, een tekort aan voeding, de energiecrisis de circulaire economie. De economische agenda van Almere is sinds 2019 al gestart met het voorsorteren op deze doorkijk naar de toekomst en wij zullen, waar we kunnen vanuit onze rol, daar onze verantwoordelijkheid in nemen. Almere is voor vele al de ‘new kid on the block’ die de komende jaren daar een voortrekkersrol in kan spelen.”

‘Wij zijn trots dat BTG sinds 2019 met Almere samenwerkt’

Floriade Expo 2022 proeftuin voor slimme en groene steden van de toekomst

In 2050 woont bijna zeventig procent van de wereldbevolking in steden. Hoe houden we deze veilig, gezond en attractief? Gedurende zes maanden biedt wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022 (hierna: Floriade) een unieke kijk op de huidige oplossingen voor de Groene Stad van de Toekomst. Met een unieke bomen- en plantenverzameling, verrassende attracties, innovatieve inzendingen van over de hele wereld, inspirerende evenementen en nog véél meer. Maar ook als proeftuin voor use cases op het gebied van veiligheid, crowdmanagement, logistiek en mobiliteit.

BTG is al in een vroegtijdig stadium betrokken bij Floriade. In oktober 2019 werd een 5G Field Lab Inspiratiedag georganiseerd waarin de contouren van de digitale infrastructuur en de achterliggende kansen voor smart cities werden geschetst. Ook vorig jaar zijn door BTG met partners verschillende bijeenkomsten georganiseerd, evenals dit jaar, voor en na de opening van de Wereldtentoonstelling. Hierbij is ook gekeken naar het living lab voor pilots met datagedreven gemeentelijke diensten voor vraagstukken als duurzaamheid, bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid Ook een consultant vanuit BTG Services heeft vanaf vorig jaar op Floriade gewerkt aan de ontwikkeling van de digitale infrastructuur op het terrein.

Toepassen in de praktijk

Brian Benjamin is programmamanager Digitale Stad Almere. Vanuit die rol was hij intensief betrokken bij de ontwikkeling van de digitale infrastructuur van Floriade. “Almere groeit door van 200.00 naar 300.000 inwoners op termijn. Dat geeft druk op de leefbaarheid en op onze mensen. Dat betekent dat we met gebruik van data onze processen beter moeten inrichten. Het terrein van Floriade is daarmee een proeftuin en een versneller voor innovaties, die we bij succes kunnen toepassen in de hele stad. Zo meten we via een netwerk van sensoren, die op het Floriadeterrein en langs de belangrijkste toegangswegen staan, fijnstof, stikstof, hitte en geluid.” De data die tijdens Floriade is verzameld, wordt nu al ingezet, stelt Benjamin. Bijvoorbeeld om

verkeersstromen te reguleren. “We kunnen tijdens Floriade goed experimenteren met dynamische routeinformatie. Tijdens het evenement is het druk op de weg, dus kunnen we via navigatiesystemen andere routes voorstellen om de drukte beter te verdelen. Het idee is uiteindelijk om de data van sensoren en slimme camera’s te verzamelen op één dataplatform. Ook metingen die al bestaande sensoren in de stad doen, zoals verkeersintensiteit, snelheidsmetingen op de weg en de bezetting van parkeergarages, koppelen we hieraan.” “In de toekomst kan dit betekenen dat we verkeersinformatieborden, stoplichten, vertrektijden van bussen en indicatieborden van parkeergarages kunnen inzetten om het verkeer realtime door de stad te sturen. Zo voorkomen we dat er teveel vervuiling op een locatie optreedt. ‘Smart mobility’ die aansluit aan bij het creëren van slimme, veilige en groene steden.”

Voorbeeld voor veel gemeenten

Floriade, maar ook de nieuwe woonwijk met 5.000 woningen die na de tentoonstelling op het terrein verrijst, fungeren daarbij dus letterlijk en figuurlijk als proeftuin. Benjamin: “Deze wijk wordt de modelwijk van de smart society. Een plek waar gezond en duurzaam wonen bovenaan de agenda staat. Om de leefomgeving te verbeteren, verzamelen we gegevens. Bijvoorbeeld door minder verkeer langs bepaalde plekken te leiden, zodat minder fijnstof wordt uitgestoten. Of door te berekenen waar ’s zomers veel hitte blijft hangen. Zodat ouderen, ouders met jonge kinderen of mensen met chronische klachten die plekken kunnen vermijden. Die kennis breiden we uit naar Pampus, waar 15.000 woningen komen en zo rollen we dat verder uit naar de rest van de stad en het land.” Volgens Benjamin volgen alle gemeenten in Nederland de ontwikkelingen binnen Almere op de voet. “We zijn een zogeheten scharniergemeente, we zitten in tussen de G4, zeg maar de grootste vier gemeenten, en het G40 stedennetwerk van middelgrote gemeenten. Wat wij hier doen is voor beide groepen interessant.”

Sensoren en slimme camera’s

Eyecatchers op het terrein voor de kenners, zijn de sensorpalen en de slimme lantaarnpalen. Allemaal via het glasvezelnet gekoppeld aan de centrale controlekamer, hierdoor is het mogelijk om lichtmasten via slimme software afzonderlijk te schakelen bij drukte. Een groot aantal lichtmasten is voorzien van camera’s en sensoren die de luchtkwaliteit, het geluid en de drukte op het terrein meten. Benjamin. “Slimme camera’s kunnen als een sensor worden ingezet, bijvoorbeeld om het aantal en type voertuigen te registreren. Als we dan zien dat het ergens te druk wordt, kunnen we de maximale toegestane snelheid aanpassen of verkeer omleiden voor een betere doorstroming. Ook kunnen we met camera’s het aantal voetgangers in een gebied tellen om de drukte beter te reguleren.” Overigens gaat het bij een slimme stad volgens Benjamin niet alleen over het aantal innovatieve pilots dat je doet. “Het is ook zaak om je medewerkers mee te krijgen om die pilots om te zetten naar dagelijks gebruik. En bovenal, de slimheid van een stad wordt bepaald door de mate waarin je als gemeente in staat bent om technologische innovaties in te zetten om de sociaaleconomische positie, deelname aan institutionele netwerken, persoonlijke en relatienetwerken en zelfredzaamheid van inwoners en ondernemers te verbeteren.”

Forse klus

Ed van Vliet is vanuit BTG Services al sinds november 2020 gedetacheerd bij Floriade om de inrichting van de digitale infrastructuur te begeleiden. Een forse klus, stelt hij, om in zo korte tijd en op een terrein waar al volop gebouwd wordt van de grond af aan een complete glasvezel infrastructuur aan te leggen. Dit ten behoeve van optimale connectiviteit, gekoppeld aan een stateof-the-art dataplatform. Eerst moesten de vaste en mobiele communicatie ingevuld worden, en vervolgens was ook het camerasysteem cruciaal in de beginfase. De kabelbaan moest ook vroeg klaar zijn in verband met de veiligheid. Daarna volgde de aanleg van een wifi netwerk. Ed: ”Het idee was om 5G toe te passen, maar daar waren we wat te vroeg voor. Omdat 4G geen gegarandeerde capaciteit bood, hebben we een wifi netwerk met 60 access points aangelegd. Qua materiaal waren we gelukkig net op tijd voordat er schaarste optrad.” Het doel was om in Q3 van 2021 helemaal up en running te zijn. Maar eind januari van dit jaar was de glasvezel in de gebouwen en de lichtmasten nog maar voor 15 procent gerealiseerd. De maanden erna is keihard gewerkt en bij de opening waren praktisch alle systemen actief. Daarbij stuitte Van Vliet en zijn team op de nodige uitdagingen. Zo moesten er leidingen worden getrokken en pop-kasten geplaatst op plekken waar de bouw al in volle gang was. Daarbij was voor het terrein gekozen voor een vernieuwend 350 Volt gelijksspanningsnet. Dat gaf problemen met de lichtmasten, die ook als smart hubs

fungeerden op 230 Volt. Ed: “Een omzetter daarvoor was nergens te krijgen, die hebben we zelf moeten ontwikkelen. Dat is dan wel het mooie van de proces-innovatie hier, dat je veel moet improviseren omdat het voor de eerste keer gebeurt.”

Geluidsmetingen

Natuurlijk zijn er op Floriade veel meer innovaties te zien. Onlangs nog was een delegatie vanuit BTG op bezoek voor presentaties en een rondleiding langs verschillende paviljoenen. De presentaties waren in het Dutch Innovation Experience. Dit innovatiepaviljoen bestaat voor 95 procent uit biobased materialen. Naast het gebruik van Hollands hout is gebruik gemaakt van materialen afkomstig van geteelde materialen, reststromen uit de land- en tuinbouw en reststromen uit de voedingsindustrie. Het is gebouwd volgens de ‘HoutKern Bouwmethode’, een circulair concept dat het mogelijk maakt in korte tijd, op een duurzame manier en met lage emissie veel nieuwe woningen te bouwen. Dat sluit aan op het Floriade-thema ‘Growing Green Cities’, In het innovatiepaviljoen is ook plek ingeruimd voor de ‘Green Innovation Hub’. Een initiatief van onder meer BTG, de gemeente Almere, VodafoneZiggo, Floriade Expo 2022, Price, Oppo, Worldstartup en bedrijven vanuit het ICT en Tech-cluster uit Almere. Tijdens deze editie van de wereldtuinbouwtentoonstelling is het een plek voor ontmoetingen, inspiratie en samenwerking tussen geïnteresseerde partijen uit de quadruplehelix. Ondernemers, kennisinstellingen, beleidsmakers en studenten kunnen hier werken aan technologische innovaties die bijdragen aan een gezonde stadsomgeving, met thema’s als lokale voedselzekerheid, het gebruik van schone energiesystemen, en hoe nieuwe toepassingen van digitale technologie kunnen bijdragen aan de sociale verbondenheid tussen stadsbewoners. Duidelijk is dat Floriade aan Almere en ook andere steden voldoende inspiratie én use cases biedt om hun verslimming de komende jaren te versnellen.

Onderdeel # 20 jan 31 mrt 13apr

Glasvezel gebouwen

Glasvezel lichtmasten 22 14% 69% 100%

55 16% 44% 100%

Camera’s 20 35% 60% 90%

Geluidsensoren 13 46% 70% 100%

Wifi AP’s 56 0% 53% 95%

Veel meer innovaties

Behalve in de digitale infrastructuur zijn er nog veel meer innovaties te zien tijdens de Floriade Expo 2022. Deze hangen allemaal samen met het thema Growing Green Cities, dat zich richt op de Groene Stad van de Toekomst. Daarbij draait alles om de vier subthema’s: groen, voeding, energie en gezondheid. Je ontdekt hier de geheimen van duurzaam leven, biobased bouwen en groener wonen. Je ziet volop creatieve en duurzame oplossingen voor groene steden. Je maakt kennis met duurzame technologieën voor tuinbouw, voeding, energie en gezondheid, ontdekt eetbare planten en experts uit de hele wereld laten je hun ‘groene’ innovaties zien. Siertuinen, een fruitbomenbos, een arboretum…zelfs een 850 meter lange kabelbaan die vanaf 35 meter zorgt voor een prachtig zicht op het terrein ontbreekt niet. Er zijn kortom volop redenen om de Floriade Expo 2022 te bezoeken.