Column Dick Pieters

DUNNE HUID

Dik. Lelijk. Gehandicapt. Cameraman. Kerst. Allochtoon. Dames en heren. Laag en hoog opgeleid. U weet, dat mag niet meer. Rattengif en meeuwenoverlast idem dito, want beide drukken “onze dominantie over de natuur” uit volgens antropoloog Noelle Aarts. De woorden zijn niet neutraal, want stel je voor dat je een vogelaar tegenkomt die gek is op meeuwen. Deze zou hierdoor gekwetst kunnen zijn. Sensitivity readers zijn ingezet om het hele oeuvre van Roald Dahl door te nemen om beledigend taalgebruik te onderzoeken en nuanceringen aan te brengen. In Engeland heeft een leraar op een school voor meisjes excuses moeten maken omdat hij het woord “meisjes” had gebruikt. Een van de leerlingen identificeerde zich namelijk niet als meisje en heeft een klacht ingediend. Uiteindelijk heeft de leraar de school moeten verlaten.

Ik heb het eigenlijk wel gehad met die tere zieltjes.

We kunnen niets meer zeggen of schrijven of iemand voelt zich wel beledigd en diep gekwetst. Wat ooit als een dikke huid werd beschouwd, lijkt nu te zijn vervangen door een kwetsbare dunne laag die vatbaar is voor zelfs de kleinste vonk van onenigheid. We leven in een samenleving waarin onze individuele mening bloedserieus genomen dient te worden en stante pede gefaciliteerd moet worden.

Neem Jae’lynn Chaney, een Amerikaanse influencer. Zij eist dat alle passagiers die te dik zijn ehmm… steviger zijn… nee, verdorie... overgewicht hebben… ah… een beetje breder zijn dan de anderen, een gratis extra stoel zouden moeten krijgen. Misschien wel twee of drie afhankelijk van hun omvang. Jae’lynn is beledigd én gekwetst en roept vliegtuigmaatschappijen op snel bredere gangpaden te maken zodat iedere passagier het verdient om comfortabel en toegankelijk te kunnen vliegen en om “mishandeling” te voorkomen. Dat zij door haar grote kont omvang niet door het gangpad kan lopen is niet haar schuld en doet er niet toe. Zien wij het anders dan Jae’lynn dan is dat body shaming. Maximum zelfmedelijden, nul reflectievermogen.

We vinden onszelf zó ongelooflijk belangrijk. Maar hoe arrogant moet je zijn om te denken dat jij het verdient om door het leven te gaan zonder dat er ook maar iemand is die iets zegt waar jij het niet mee eens bent of wat jij niet leuk vindt? Als ik mijn mening geef, kan dat voor iemand anders beledigend of kwetsend zijn. En omdat de ander zich dan gekwetst voelt, zou dat betekenen dat ik het daar niet meer over mag hebben? Dan gaan we volgens mij hele enge toestanden krijgen.

Het valt mij daarbij op dat de snel beledigden, de gekwetsten en zelfbenoemde scheidsrechters menen een monopolie op de waarheid te hebben: “Zo is het leven” en “Dit is hoe het hoort” en “Dit is wat jij moet vinden.”

En daar gaat het fout. Want ik hoef mijn mening niet aan te passen omdat jij er anders over denkt. Ik wil naar je luisteren en nadenken over wat je zegt. Het is alleen niet mijn plicht om het eens te zijn met jóuw kijk op zaken. Iedereen heeft het recht om te geloven wat hij of zij vindt, maar iedereen heeft ook het recht om dat het meest stompzinnige te vinden wat zij ooit heeft gehoord of gezien. Als we altijd op eieren moeten lopen en proberen te vermijden dat we iemand beledigen, kan dit leiden tot zelfcensuur, een gebrek aan open en eerlijke gesprekken en een maatschappij vol angst en middelmatigheid. Bovendien, als je beledigd bent, wil dat nog niet zeggen dat je gelijk hebt. Sterker nog, het is vaak een waarheid die mensen liever niet willen horen.

Mensen, of groepen mensen in onze samenleving die schermen met gekwetst zijn omdat ze niet helemaal op maat benaderd worden, nemen willens en wetens een krachtig machtsmiddel ter hand. Van kwetsen ga je al heel gauw naar termen als discriminatie en onderdrukking en ongelijkheid en dat zijn natuurlijk hete hangijzers in een maatschappij waar niemand zich aan wil branden. Maar het is eigenlijk heel simpel: een politiek correcte samenleving bestaat niet. Het is onmogelijk om iedereen altijd tegemoet te komen. Er is altijd wel iemand die zich niet aangesproken, aangevallen, niet begrepen, miskend of anderszins zal voelen. Die zich de mening van de grote gemene deler niet eigen kan maken. Such is life. Dat kan lastig zijn, maar het betekent niet dat alles en iedereen zich dus maar aan jou moet aanpassen.

Volgens mij willen we een robuuste maatschappij. Dan moeten we ook meer robuuste meningen hebben. Op die manier kunnen we onze immuniteit opbouwen om beter om te gaan met perfect gerechtvaardigde kritiek. Het sterkste wapen tegen afwijkende meningen is geen cancelcultuur, woke of onderdrukking, het is méér uitgesproken meningen, inclusief het recht om te beledigen en om iemand te kwetsen.

Dick Pieters is medeoprichter van PROF Company, kennispartner bij Building Heroes, columnist en eigenaar van organisatie-adviesbureau IGNIUS. Als ondernemer, consultant, trainer en businesscoach houdt hij zich bezig met gedragsontwikkeling en het begeleiden van strategie- en veranderingsvraagstukken bij bedrijven en het krachtig en duurzaam ontwikkelen van mensen, teams en organisaties. Meer informatie via www. ignius.nl