Die Bibel mit Esperanto - Esperanto mit der Bibel by Alois Mair

DIE BIBEL MIT ESPERANTO ESPERANTO MIT DER BIBEL Vinko Ošlak

Bonn / Klagenfurt 2022

Die Bibel mit Esperanto – Esperanto mit der Bibel – Verfasst: Vinko Ošlak − Lektorat: Mag. Tim O. Wüster Herausgegeben vom Neuer Bund Verlag, Bonn Webseiten: https://neuer-bund-verlag.de und https://lies-das-evangelium.de Verantwortlich: Alois Mair ISBN: 978-3-948136-39-0 Druck: Print Group, Polen, 2022 / Presado: Print Group, Pollando, 2022. © Vinko Ošlak – nur im moralischen Sinn / nur en morala senco.

Inhaltsverzeichnis / la enhavmontrilo Was haben die Bibel und Esperanto miteinander zu tun? ............... 8 I. Allgemein über Esperanto ...............................................................16 II. Die wichtigsten Sprachregeln des Esperanto ...............................18 III. Drei Lektionen genügen für den Beginn ...................................31 Noch einige praktische Hinweise .......................................................48 La Evangelio laŭ Marko .......................................................................50

Die Bibel mit Esperanto Esperanto mit der Bibel 1.

Eine theologische Überlegung über die eventuellen Verbindungen zwischen der Bibel und der internationalen Sprache Esperanto von L.L. Zamenhof, und über die Bedeutung von Esperanto für den leichteren Zugang zu der Bibel, für die Missionsarbeit unter den Völkern, die noch über keine eigene Bibelübersetzung verfügen oder auch unter den Menschen, die die Bibel in ihrer Muttersprache lesen können, aber über die Heilige Schrift reden möchten und mit denjenigen Menschen korrespondieren, die Gott in seinem Wort suchen und verschiedenen Völkern und Sprachen angehören.

Ein Mini-Esperantolehr- und Lernbuch anhand von Bibelversen in nur drei Lektionen, was aber doch für ein eigenständiges Lesen der Bibel in Esperanto reicht.

Das gesamte Evangelium nach Markus in der Übersetzung ins Esperanto von John O. Rust & Arthur E. Wackrill in Schottland (1924).

Was haben die Bibel und Esperanto miteinander zu tun? Bereits im Frühling 2007 wurde in Klagenfurt in einem kleinen Kreis der Nachfolger Christi, die die internationale Sprache Esperanto als ihre zweite Sprache gebrauchen, die Idee geboren, zweierlei Dinge zu verknüpfen: das Studium der Schrift in der Übersetzung ins Esperanto, welche für das Alte Testament aus den Originalsprachen Hebräisch und Aramäisch der Initiator der internationalen Sprache Dr. Lazar Markoviĉ Zamenhof selbst besorgte (die Arbeit wurde kurz vor seinem Tod 1917 vollendet) – und das Erlernen von Esperanto, eine kleine Belastung (die kleinste Kommunikationslast) für jeden interessierten Erdenbürger anhand der Esperanto-Übersetzung der Bibel. Das System sollte so funktionieren, dass derjenige, der das Wort Gottes näher kennenlernen möchte und dadurch sein Leben in Einklang mit Gott zu bringen bereit ist und der einige Lektionen der internationalen Sprache bereits hinter sich hat, um sich zwei bis fünf Mitstreiter für diese Idee gewinnt. Die Gruppe würde sich wöchentlich treffen und würde gleich anfangen, eines der 66 Bücher der Bibel – wie hier das Evangelium nach Markus, welches für die Errettung des Menschen alles Nötige beinhaltet – gemeinsam in Esperanto zu lesen, zu besprechen und eigene Bemerkungen und Fragen darüber zu notieren und sich darüber dann auszutauschen. Der Titel dieses Büchleins ist nicht irreführend, obwohl es das kleinste von vier Evangelien zum Gegenstand hat; es ist das einfachste unter ihnen und berichtet vor allem, was und wie Jesus wirkte, es ist nur ein kleiner Bruchteil der

gesamten Bibel, aber es ist das Wort Gottes. Wenn jemand sich mittels dieses Büchleins die Befähigung erwirbt, dieses kurze Evan‐ gelium in Esperanto zu lesen, kann er dann auch alle anderen der insgesamt 66 Bücher der Heiligen Schrift lesen. Bei den ersten Treffen einer solchen Gruppe sollte man das Evangelium zuerst in der jeweiligen Muttersprache lesen. Es ist gut und sinnvoll, wenn es in der Gruppe Personen mit verschiedenen Muttersprachen gibt, da so die Vorteile der neutralen internationalen Sprache sich am besten zeigen und ihre Wirkung entfalten. Es sollten die Bibeln in der jeweiligen Muttersprache mitgebracht werden. So kann man jeden Vers, der zuerst in Esperanto gelesen wird, gleich mit der jeweiligen Formulierung in verschiedenen Sprachen der Teilnehmer vergleichen, was an sich eine gelungene Methode des Spracherwerbs darstellt. Derjenige, der die Gruppe leitet, kann parallel die grundlegenden grammatikalischen Regeln erklären. Schon nach einigen Wochen gemeinsamen Bemühens geht die Arbeit so erfolgreich voran, dass der Leiter der Gruppe, der vielleicht um zwei, drei Stunden Vorsprung hat, bereits ein einfaches Gespräch in Esperanto anregen kann. Falls es um einen guten Kenner der Schrift und einen erfahrenen Pädagogen geht, der vielleicht auch in Esperanto schon relativ gut reden kann, kann er mit den Erklärungen der einzelnen Bibelstellen anfangen, wobei er die Grundprinzipien der biblischen Auslegung berücksichtigen sollte: 1. die Bibel als das fehlerfreie Werk Gottes, obwohl durch die menschliche Hand verfasst, anzusehen; 2. dem Prinzip des Lesens im Kontext und nicht detailliert zu folgen, wobei der Heilige Geist als der endgültige Ausleger der Schrift zu betrachten ist und zu wissen 3. dass die ganze Sicht und Kraft des Wortes Gottes sich in einem Menschen entfaltet, wenn dieses Wort auch im täglichen Leben berücksichtigt und gelebt wird.

Der nächste Schritt in einer solchen Gruppe ist die Verpflichtung der Teilnehmer, eine ähnliche Gruppe irgendwo im eigenen Land oder im Ausland ins Leben zu rufen. So könnte sich das Netz solcher biblisch und sprachlich zusammengesetzter Gruppen ausbreiten und verdichten, ohne dafür eine zentral geführte Organisation oder hierarchische Struktur ausbauen zu müssen. So könnte man ein solches System auch für die Verbreitung der Bibel unter den Völkern, die noch keine eigene Übersetzung haben, beschleunigen, da die Bibel noch immer in viele, besonders kleinere Sprachen nicht übersetzt wurde. Esperanto kann man in jedem Volk sehr schnell einigen Menschen beibringen und das gleich mit dem Evangelium. Falls welche sich anhand dessen bekehren, können sie dann selber damit beginnen, auch die Sprachen der Bibel zu erlernen und dann die Bibel selbst in die eigene Sprache zu übersetzen. Im dritten Schritt bei der Entstehung und Verbreitung solcher Gruppen könnte man solche Gruppen auf verschiedenen Ebenen dann auch unter sich verbinden. Die erste Ebene, die natürlichste, wäre die Verbindung einer so entstandenen Gruppe mit der „Muttergruppe”, von welcher die erste Anregung gekommen ist. Und vielleicht ist damit auch schon die Antwort auf die Frage gegeben, welche Verbindungen (Zusammenhänge) es zwischen der Bibel und der internationalen Sprache Esperanto gibt – und welche Parallelen Esperanto mit der Bibel hat. Versuchen wir es mit anderen Worten darzustellen. Warum sollten wir die Bibel noch in einer anderen Sprache lesen, dazu noch in einer, die in der Welt beinahe keine öffentliche Geltung genießt, warum sollte das Lesen in der eigenen Muttersprache nicht genügen? Im Sinne der Semantik (Wortbedeutungslehre) und der Hermeneutik (Textbedeutungslehre) ist das Lesen der Bibel in einer Nichtmuttersprache immer sehr belehrend und aufbauend, da manchmal gerade wegen der zu engen Bindung an

die jeweilige Muttersprache die Bedeutung, die man in einer später gelernten Sprache eher wahrnimmt, manchmal verborgen bleibt. Dieses Phänomen gibt es nicht nur beim Lesen der Bibel. Jeder kann selbst die Probe aufs Exempel machen: Wenn man den Text eines klassischen Werkes aus der eigenen Literatur in einer zuverlässigen Übersetzung liest, wird man bald überrascht sein, wieviele Nuancen in der Originalfassung einem unbemerkt blieben. Das gilt prinzipiell für das Lesen literarischer Texte in jeder beliebigen Sprache. Aber die beste Wirkung erreicht man in jener „Fremdsprache”, die objektiv die leichteste für das Erlernen ist und man sie so auch am besten beherrschen kann – und das ist zweifelsohne die internationale Plansprache Esperanto. So würde man viele Jahre brauchen, um mit entsprechendem Nutzen die Bibel in einer fremden Nationalsprache lesen zu können. Um die Bibel in der Übersetzung ins Esperanto lesen zu können, reicht es, wenn man sich einige Monate damit befasst. Das ist der erste Grund, warum man die Bibel auch in Esperanto und nicht nur in der eigenen Muttersprache lesen sollte. Der zweite Grund ist von missionarischer Bedeutung. Durch die Verbreitung einer solchen Bibelarbeit könnte die Bibel bald für den ganzen Erdkreis zugänglich werden. Und eine Ethnie, die die Bibel zuerst in Esperanto lesen könnte, würde bald das Bedürfnis empfinden, sich die Übersetzung auch in die eigene Sprache zu besorgen. Anders als die Sprachen der großen und dominanten Nationen, wie heute Englisch (gestern Französisch, morgen vielleicht Mandarin…) hat Esperanto keine Absicht, die anderen Sprachen zu ersetzen, besonders die kleinen, sondern im Gegenteil, sie zu unterstützen, da sich Esperanto als die jeweils zweite und dienende Sprache eines jeden Menschen definiert. Das macht den Unterschied zwischen einer Weltsprache und der internationalen Sprache aus! Die Bibel in Esperanto zu lesen bedeutet aber auch das Wort Gottes in einer Sprache zu lesen, die in ihrem grundsätzlichen

Konzept einer Reihe der Gebote Gottes folgen will, wie man sie in der Bibel kennenlernen kann, so besonders die Aufforderung zur Gerechtigkeit, wobei auch die Gerechtigkeit in der Sprachordnung der Welt nicht ausgeschlossen sein darf. Diejenigen Benutzer der Sprache Esperanto, die auch neu geborene Christen sind, wissen gut, wie auch im Falle, dass das Ziel von Esperanto vollkommen erfüllt wäre, wenn also jeder neben seiner Muttersprache auch die gemeinsame Sprache Esperanto erlernt hätte, die biblische Aufforderung nach Gerechtigkeit noch immer nicht erfüllt wäre, da nur einer, nämlich der Sohn Gottes Jesus Christus der Gerechtigkeit Gottes Folge geleistet hat in Vollkommenheit, ohne geringste Abstriche. Und doch sind die Benutzer und Verfechter der internationalen Sprache unter denen, die für den Frieden arbeiten, was der siebten Segnung aus der Bergpredigt unseres Herrn zumindest teilweise entspricht. Und was für eine Verbindung besteht zwischen Esperanto und der Bibel? Warum sollte ein Mensch diese Sprache erlernen justament anhand der biblischen Texte und nicht aus den herkömmlichen Lehrbüchern, in welchen es eine Vielfalt verschiedener Textgattungen gibt? Zuerst geht es hier um das geistige Prinzip, das aber für das Erlernen aller Sprachen gilt, auch der eigenen Muttersprache, nicht nur für Esperanto: Am leichtesten lernt man eine Sprache anhand von Texten, die gänzlich das Wahre sagen, ja klare und einfache Sätze der Wahrheit sind, wo dagegen die Sätze der Unwahrheit zur Unklarheit und zum Verknoten tendieren. Die Wahrheit macht es gerne einfach, die Unwahrheit macht es gerne kompliziert! Falls jemand das nicht glauben kann, möge er die juridischen Sentenzen aus dem Codex Iustiniani, als das Rechtswesen zumindest in der Intention auf göttlichen Gesetzen fußte, mit den heutigen Rechtstexten vergleichen, die nicht einmal mehr von den Juristen verstanden werden. Das Rechtswesen versuchte in den Ursprüngen noch mit der göttlichen Ordnung in Einklang zu stehen, daher der

einfache Satz und die Klarheit – heute sucht die Juristerei vor allem die „Löcher” und versteckte Reserven für den Gesetzgeber selbst, deshalb ist alles so unklar und unverständlich. Die Heilige Schrift ist demnach nicht nur der Standard der Menscheit, der Völker und der Einzelnen im Glauben und in der Moral, sondern auch der Sprachstandard auf allen genannten Ebenen. Auch die Ungläubigen, die aber zumindest die sprachliche Überlieferung ihres Volkes und ihrer Eltern achten, stimmen darin überein, dass eine Sprache zur Kultursprache wird, wenn die Bibel in diese Sprache übersetzt ist. Das wagten nicht einmal die Machthaber, die dem Glauben an Gott feindlich gesinnt waren, zu bezweifeln. Das zweite Prinzip bezieht sich auf das Methodisch-didaktische. Am leichtesten lernt man eine andere Sprache anhand von Texten, die man bereits gut kennt, manche Sätze sogar auswendig, in der eigenen Muttersprache. Und das findet man, zumindest für gebildete Menschen, doch in der Heiligen Schrift. Auch dieses Prinzip gilt für alle Sprachen, die man lernen möchte, nicht nur für Esperanto. Was aber ist es, was einen Studenten des Esperanto noch besonders für das Lernen anhand von biblischen Texten begeistern kann? Dr. Zamenhof entschied sich für die Übersetzung der Bibel ins Esperanto nicht nur aus dem schon erwähnten Kulturmotiv, um seiner Sprache, die gerade geboren war, die Geltung einer kulturreifen und anerkannten Sprache zu verleihen, obwohl sicherlich dieses Motiv nicht zu übersehen ist. Derjenige, der die Sentenzen von Zamenhof kennt, die nicht nur als Beispiele der Esperantoidiomatik gegeben wurden, obwohl einige, die die Sprache nicht kennen und nicht können, glauben, dass es diese in Esperanto nicht gibt, weil Esperanto eine Plansprache ist, die in zehn Jahren Arbeit als Grundsystem erarbeitet wurde, wird erkennen, wie tief Zamenhof selbst von der Bibel inspiriert war. Das Motiv Zamenhof 's, eine gemeinsame Sprache für die Menscheit zu schaffen, war kein kommerzielles, nicht einmal ein

kulturelles, sondern ausschließlich ein ethisches, doch nicht beliebig ethisches, sondern ein solches, welches man aus den Lehren der Bibel erschließen kann. Das, was uns die Bibel, also Gott selbst erzählt und auferlegt, ist eben das, was Zamenhof mit seiner Sprache erreichen wollte: ein Ende der Ungerechtigkeit und des Hasses, ein Sieg der Liebe und der Gerechtigkeit. Zamenhof selbst war kein so „dummer Idealist”, wie sogar einige Esperantisten selbst ihn bezeichnen, um naiv zu glauben, dass mit dem Sieg seiner Sprache in der Welt die Gerechtigkeit und Liebe sich durchsetzen würden. Das sind Vorstellungen der nicht eingeweihten Menschen, die mehr auf eigenen fixierten Vorurteilen als auf den Fakten aufbauen. Zamenhof war sich, das folgt aus seinen Schriften und seinen Briefen, wohl bewußt, dass der Erfolg seiner Sprache nur ein kleiner Beitrag wäre, um die Welt ein bisschen schöner und gerechter zu machen. Er war realistischer als manche seine oberflächlichen Kritiker. Wenn sich also jemand entscheidet, die internationale Sprache anhand der biblischen Texte zu erlernen, dann entscheidet er sich konsequent, die „Sprache des Friedens” anhand der „Texte des Friedens”, was die Bibel jedenfalls ist, zu erlernen. Wir sollen unsere Augen vor der Tatsache, dass der Friede, welchen Zamenhof anstrebte, nicht mit dem Frieden, welchen nur Jesus Christus uns geben kann, gleichzusetzen ist, nicht verschließen. Jesus schenkt seine Gnade aber jenen Menschen, die „für den Frieden arbeiten”, wengleich sie ihn selbst nicht erreichen können. Der Glaubensunterschied besteht nämlich darin: Der Mensch kann für den Frieden arbeiten, er kann ihn aber nicht herstellen, nicht geben. Es ist Jesus, der den Frieden gibt, er preist aber diejenigen selig, die mit ihren schwachen Kräften und Erkenntnissen für den Frieden arbeiten. Einer, der Zamenhof zurückweisen würde, weil sein Frieden nicht mit dem Frieden Jesu gleichzusetzen ist, der weist auch die siebte Seligspreisung Jesu in seiner Bergpredigt zurück.

Mein ehemaliger Professor und Rektor, der bereits verstorbene Dr. Helmar Frank aus Paderborn, hat uns bei Gelegenheit erzählt, wie er selbst die Schwierigkeiten der Gastvorlesungen an verschiedenen Universitäten in der Welt zu lösen versuchte. Als weit bekannter und anerkannter Fachmann für die Kybernetik der Pädagogik wurde er von Rio bis Tokio oft eingeladen. Natürlich konnte er alle diese Sprachen nicht erlernen. Und Englisch wird auch nicht so selbstverständlich überall verstanden und gesprochen, wie die Politiker und leichtgläubige Journalisten es oft wiederholen. So musste er sich etwas ausdenken, um dieses Problem zu lösen. In den ersten Tagen seiner Arbeit mit Studenten brachte er ihnen die Grundregeln und einen bescheidenen Grundwortschatz des Esperanto bei. Dann konnte er seine Vorlesungen gleich in dieser Sprache halten und die ganze Zeit nur mehr seinem Fach widmen. Auch alle Examen wurden in Esperanto abgenommen. Das gab mir zu denken. Wenn man einen so schwierigen Studienstoff der Kybernetik auf diese Weise einem vollkommen fremden Publikum beibringen kann, wieviel leichter dann doch auch das Wort Gottes, das Evangelium Jesu Christi…

I. Allgemein über Esperanto Die internationale Sprache Esperanto wurde in der Ordination des Augenarztes jüdischer Abstammung Dr. Lazarus Markoviĉ Zamenhof als sprachlicher Entwurf geboren. Zamenhof verbrachte seine Kindes- und Jugendjahre in der heutigen ostpolnischen Region in der Stadt Bialystok, die damals als Gubernium dem russischen Zarenreich untergeordnet war. Im Jahre 1887 ist in Warschau das erste Buch Zamenhofs „Lingvo internacia” (die internationale Sprache) in russischer, deutscher, französischer, polnischer und später englischer Sprache erschienen. Die erste Bewährungsprobe bestand diese neue Sprache in der französischen Stadt Boulognesur-Mer an der Westküste Frankreichs im Jahre 1905, als dort der erste Weltkongress der Esperantoanhänger veranstaltet wurde. Aus vielen europäischen Staaten trafen sich an die 700 Teilnehmer, die viele unterschiedliche Muttersprachen hatten; sie konnten sich ohne Dolmetscher miteinanander verständigen, als ob sie alle derselben Nation angehört hätten. Von einem Sprachentwurf, der Lingvo Internacia Zamenhofs, mit nur 16 grammatikalischen Regeln und 916 Wortwurzeln und einigen Textproben, zu denen auch Zitate aus der Genesis und das Gebet des Herrn Vater unser gehörten, wurde bald eine Sprache normalen Umfangs mit einem einfachen und logischen Aufbau. Bald wurden in die neue Sprache viele Werke der klassischen Weltliteratur übersetzt, teils von Dr. Zamenhof selbst. Für uns ist

aber von besonderer Bedeutung, dass der Initiator der internationalen Sprache die Übersetzungsarbeit der Bibel, nämlich des Alten Testaments aus seinen Originalsprachen Hebräisch und Aramäisch, selbst in die Hand genommen hat. Als Mann solider klassischer Bildung im Elternhaus (sein Vater war Professor für Sprachen am Gymnasium) und im Gymnasium, das damals noch viel höhere Maßstäbe als das gleichnamige Schultypus von heute anlegte, beherrschte er auch das Hebräische und das Aramäische, das dem ersteren nahe verwandt ist, und konnte so in die Tradition der treuen Bibelübersetzungen aus den Originalsprachen und nicht aus der Vulgata in Latein, wie von den Reformatoren eingeleitet, eintreten. Seine Übersetzung beendete er zwei Jahre vor seinem Tod im Jahre 1915. Eine Gruppe anglikanischer Priester unter der Leitung von John Cyprian Rust mit A. E. Wackrill übersetzte das Neue Testament ins Esperanto; diese Übersetzung erschien 1912 bei der Britischen und fremdsprachigen Bibelgesellschaft in London. So konnte die gesamte Bibel in Esperanto 1926 erscheinen. Bald wurden stolze 5.000 Exemplare verkauft – und seitdem ist die Bibel das meistverkaufte Buch in dieser internationalen Sprache. Seit den 90er Jahren des 20. Jahrhunderts erscheinen einzelne Bücher der neuen Übersetzung des NT ins Esperanto aus der Feder von Prof. Gerrit Berweling, eines Pastors der Remonstrantischen Kirche in den Niederlanden. In Belgien übersetzt Philippe De Vos das ganze Neue Testament aus dem Griechischen ins Esperanto. In diesem Büchlein wird die klassische Esperanto-Übersetzung verwendet.

II. Die wichtigsten Sprachregeln des Esperanto Esperanto wird mit lateinischen Buchstaben geschrieben, wie Deutsch. Die Buchstaben bzw. die Wörter werden nach dem phonetischen Prinzip ausgesprochen, wie sie geschrieben sind: ein Laut, ein Buchstabe. Die meisten Buchstaben werden wie in der lateinischen oder italienischen Sprache ausgesprochen, also mit reinen Konsonanten (b, c, ĉ, d usw.) und mit mittelbreiten Vokalen (a, e, i, o, u). Die Buchstaben mit Sonderzeichen sind: ĉ (tsch), ŝ (sch), ĝ (wie g in Girokonto oder Dj in Djingiskhan), ĵ (wie j in Journal), ĥ (ch), aŭ, eŭ (verbunden als eine Silbe, wie in Auto). Die Betonung ist immer auf der vorletzten Silbe, wie: Biblio, internacia, filozofio, eklezia, beleco, Eŭropo, festivalo, kontraŭproduktiva usw. Die Interpunktion ist ähnlich wie in Deutsch, der Beistrich wird nach der Logik des Satzes gesetzt, wo die Satzglieder zu trennen sind, wenn die Präpositionen es nicht andeuten. Jede Wortart ist in Esperanto klar bestimmt mit einer eigenen Endung: Bela – schön; das Eigenschaftswort (das Adjektiv) endet auf -a. Domo – das Haus; die Hauptwörter (das Substantiv) endet auf -o. Interese – interessant; das Umstandswort (das Adverb) entet auf -e. Legi – lesen; das Zeitwort (das Verb) in der Nennform (Infinitiv) endet auf -i.

Mi parolas – ich spreche; das Zeitwort, konjugiert im Präsens (Gegenwart) endet auf -as. Vi diris – du sagtest; das Zeitwort, konjugiert im Präteritum (Vergangenheit) endet auf -is. Ili veturos – sie (andere) werden fahren; das Zeitwort, konjugiert im Futur (in der Zukunft) endet auf -os. Faru tion – Tue das! – das Zeitwort in der Befehlsform (Imperativ) endet auf -u. Mi deziras, ke vi lernu! – das Zeitwort in der Wunschform (Optativ) endet auf -u. Se mi scius – wenn ich wüsste; das Zeitwort in der Bedingungsform (Konditional) endet auf -us. Dikaj libroj – dicke Bücher; die Mehrzahl bei Eigenschafts- und Hauptwörtern wird mit der Endung -j gebildet. Mi skribas longan leteron – Ich schreibe einen langen Brief; der Wenfall (der Akkusativ) wird in Esperanto mit der Hilfe der Endung –n gebildet; für die Mehrzahl: Ŝi skribas longajn leterojn – Sie schreibt lange Briefe. Folio de la libro – ein Blatt des Buches; die Präposition de bedeutet den Genitiv, der in Esperanto keine eigene Endung hat. Donu monon al li – Gib ihm das Geld; die Präposition al bedeutet den Dativ, der in Esperanto keine eigene Endung hat. Iru kun ŝi – Geh mit ihr! Die Präposition kun bedeutet den Instrumental (für Personen). Laboru per la nova instrumento – Arbeite mit dem neuen Instrument! Die Präposition per bedeutet den Instrumental (für Gegenstände). Ili staras apud la arbo – sie stehen neben dem Baum; die Präposition apud bedeutet den Lokativ (neben). La kajero kuŝas ĉe la kandelingo – das Heft liegt neben dem Kerzenständer; die Präposition ĉe bedeutet den Lokativ (bei).

Esperanto hat den bestimmten Artikel la, der für alle Hauptwörter gilt, unabhängig vom natürlichen Geschlecht. Einen unbestimmten Artikel gibt es in Esperanto nicht, nach Bedarf manchmal ausgedrückt mit dem Zahlwort unu (eins) oder mit dem Pronomen iu (ein, eine, ein).

Die Fürwörter (Pronomena) oder Relativpronomen Kiu? – wer; das Frage- und das Fürwort für Personen. Kio? – was; das Frage- und Fürwort für ein Ding. Kia? – wie, was für ein/e; das Fragewort für Eigenschaften Kie? – wo; das Fragewort für Ortsangaben. Kiel? – wie; das Frage- und Relativwort für die Art und Weise. Kies? – wessen; das Frage- und Relativwort für Besitz, Zugehörigkeit. Kiom (da)? – wieviel (von); das Frage- und Relativwort für die Menge. Kiam? – wann; das Frage- und Relativwort für die Zeitangabe. Tiu – jener,e,es; Demonstrativpronomen für Personen (tiu ĉi – dieser,e,es). Tio – das; Demonstrativpronomen für Gegenstände (tio ĉi – das hier). Tia – solcher,e,es; Demonstrativpronomen für Eigenschaften. Tie – dort; Demonstrativpronomen für Ortsangaben (ĉi tie – hier, da). Tiel – so; Demonstrativpronomen für Umstandsangaben. Ties – dessen, deren; Demonstrativpronomen für den Besitz (ties propraĵo – dessen Eigentum). Tiom (da) – so viel (von dem); Demonstrativpronomen für Mengenangaben. Tiam – dann; Demonstrativpronomen für Zeitangaben. Neniu – Niemand; Relativpronomen für Verneinung (Personen).

Nenio – Nichts; Relativpronomen für Verneinung (Dinge). Nenia – keinerlei; Relativpronomen für Verneinung (Eigenschaften). Nenie – nirgendwo; Relativpronomen für Verneinung (Ortsangaben). Neniel – in keiner Weise; Relativpronomen für Verneinung (des Umstandes). Neniom – Nichts von; Relativpronomen für Verneinung (der Menge). Neniam – nie, niemals; Relativpronomen für Verneinung (der Zeit). Ĉiu – jeder,e,es, jedermann; Relativpronomen im Sinne von allumfassend (für Person, Dinge, Phenomena). Ĉio – alles; Relativpronomen für Allgemeingeltung (für Ding). Ĉia – von jeder Art; Relativpronomen für Allgemeingeltung (der Eigenschaft). Ĉie – überall; Relativpronomen für Allgemeingeltung (des Ortes). Ĉiel – auf jede Weise; Relativpronomen für Allgemeingeltung (zum Umstand). Ĉiom – in jedem Ausmass; Relativpronomen für Allgemeingeltung (der Menge). Ĉiam – immer, in jeder Zeit; Relativpronomen für Allumfassung (der Zeit). Iu – einer, irgend jemand; unbestimmter Relativpronomen. Io – etwas, was; unbestimmter Relativpronomen für das Nichtper‐ sönliche. Ia – irgendwelcher(artig), irgendwie(artig); mit undefinierter Eigenschaft. Ie – irgendwo, wo; beliebiger Ort. Iel – irgendwie; beliebige Art. Ies – wessens; (Ies propraĵo ne estas mia propraĵo – Irgendwelches Besitz ist nicht mein Besitz). Iom (da) – etwas (von); undefinierte Menge.

Die Wortbildung Esperanto setzt sich zusammen: 1. Aus Wortstämmen, die als Träger der Grundbedeutung gelten, die aber nicht präziser andeuten, ob es sich um Haupt-, Eigenschafts- oder Zeitwörter (Nomina, Adjectiva oder Verben) handelt und in welcher Beziehung zu anderen Wörtern im Satz sie stehen. So zum Beispiel bedeutet hom- etwas Menschliches, doch wir wissen noch nicht, ob es um einen Menschen, um die Menschlichkeit, um Menschenliebe, um das Eigenschaftswort menschlich oder das Zeitwort Mensch-sein handelt. 2. Aus grammatikalischen Endungen, die die Wortart und die Beziehungen zwischen den Wörtern im Satz andeuten und ausdrücken, ob es sich um die Ein- oder Mehrzahl (Singular, Plural) handelt, welcher Fall es ist und welche Zeiten des Verbums damit ausgedrückt werden usw. Wenn wir nun dem Wortstamm homdie Endung -o für das Hauptwort hinzufügen, bekommen wir das Hauptwort homo mit der Bedeutung Mensch. Wenn wir eine zweite Endung -j hinzufügen, um die Mehrzahl auszudrücken, bekommen wir so das Hauptwort in der Mehrzahl (im Plural): homoj mit der Bedeutung Menschen. Falls wir noch eine dritte Endung dem Wort homo zugefügt hätten, nämlich die Endung -n, bekämen wir das Wort homon, was den Menschen im Akkusativ bedeutet (Mi vidas homon – Ich sehe einen Menschen). Wenn wir dieselbe Endung -n dem Mehrzahlwort homoj hinzufügen, bekommen wir das Wort homojn mit der Bedeutung die Menschen (Mi vidas homojn – Ich sehe Menschen). 3. Aus Vor- und Nachsilben (Präfixe und Suffixe), die die Bedeutung der Wörter in Rahmen derselben Wortart variieren und präzisieren. Falls wir dem Wort homo, das wir bereits kennen,

die Vorsilbe fi- hinzufügen, was etwas Verwerfliches, Unanständiges bedeutet, bekommen wir ein neues Wort fihomo, was einen Schuft oder Schurken bedeutet. Wenn wir statt dessen eine Nachsilbe -aĉ, was etwas Minderwertiges oder Komisches andeutet, dann bekommen wir wieder ein neues Wort homaĉo, was so viel wie „ein komisches, eigenartiges Menschenwesen” bedeuten würde. In Esperanto kann man das mit einem Wort ausdrücken. Da gibt es eine gute Nachricht für den Lernenden: Mit denselben Vor- und Nachsilben kann man alle, aber wirklich alle Wörter und Wortarten in Esperanto nach ihrer Bedeutung variieren, was in den herkömmlichen Sprachen nur sehr begrenzt und unkonsequent machbar ist. Deswegen kann man aus einem Wortstamm bis 20 verschiedene Wörter bilden, ohne sie jedes für sich lernen zu müssen. So kann man sich ausrechnen, dass die ersten 916 Wortstäme in dem ersten Esperanto-Lehrbuch von Dr. Zamenhof eigentlich mehr als 10.000 Wörter in einem Englisch-Deutschen Wörterbuch entsprechen! Im großen Plena Ilustrita Vortaro (Das vollständige illustrierte Wörterbuch) Esperanto-Esperanto, das den Sprachstandard des Esperanto ausmacht, gibt es beinahe 20.000 Wortstäme, woraus man ohne sie lernen zu müssen, zwischen 200.000 bis 300.000 Esperantowörter bilden kann, die von jedem Esperantobenutzer sofort verstanden werden können, falls die entsprechenden Wortstämme beherrscht werden. Die Wörter können aber auch einfach zusammengesetzt werden, wie das auch die deutsche Sprache macht, wobei die Endung für das Hauptwort -o bei dem ersten oder jeweils nächsten Wort außer beim letzten, falls das die Aussprache nicht behindert, ausgelassen werden kann, wie z.B.: homanimo (homo + animo), was „Menschenseele” bedeutet; savograco (savo + graco), in Deutsch „Errettungsgnade”; dikolero (Dio + kolero), deutsch „Gotteszorn” usw.

Die wichtigsten Vor- und Nachsilben Die Vorsilben: bo- deutet Verwandschaft an, die durch das Heiraten entsteht: bofrato – Schwager; bopatro – Schwiegervater; bofilino – Schwiegertochter ek- drückt die Augenblicklichkeit der Handlung aus: ekpaŝi – treten; ekparoli – anfangen zu reden, das Wort ergreifen ge- verbreitet die Bedeutung des Wortes für beide Geschlechter: gepatroj – Eltern; gesinjoroj – Damen und Herren; gefratoj – Brüder und Schwestern; gekamaradoj – Genossen und Genossinnen mal- dreht die Bedeutung eines Wortes in das Gegenteil: bela – schön; malbela – unschön; granda – groß; malgranda – klein; bona – gut; malbona – schlecht, ungut; inteligenta – vernünftig; malinteligenta – unvernünftig; feliĉa – glücklich; malfeliĉa – unglücklich; savita – gerettet; malsavita – verdammt mis- verbindet, wie manchmal auch in Deutsch, die Grundbedeutung des Wortes mit Irrtum, Falschheit oder mit Missbrauch: traduki – übersetzen; mistraduki – falsch übersetzen; prononco – Aussprache; misprononco – falsche Aussprache; uzo – Brauch; misuzo – Missbrauch; kompreno – Verständnis; miskompreno – Missverständnis pra- bedeutet wie in Deutsch Ur-: homo – Mensch; prahomo – Urmensch; avo – Großvater; praavo – Urgroßvater; patrujo – Heimat; prapatrujo – Urheimat; tempoj – die Zeiten; pratempoj – Urzeiten re- bedeutet Wiederholung, Wiederkehr: veni – kommen; reveni – wiederkommen; pagi – zahlen; repagi – zurückzahlen; teni – halten; reteni – zurückhalten; foje – einmal; refoje – noch einmal; rekoni – wiedererkennen

Die Nachsilben: -ad deutet das Wiederholen der Handlung oder das Dauern: grimpado – Klettern; telefonado – Telefonieren; venadi – immer wieder kommen; paroladi – dauernd reden; faladi – immer wieder fallen -aĵ bedeutet Vergegenständlichung: arto – Kunst; artaĵo – Kunststück; flui – fließen; fluaĵo – Flüssigkeit; nova – neu; novaĵo – Neuigkeit; glacio – Eis; glaciaĵo – Eiskrem -an bedeutet Zugehörigkeit, Mitgliedschaft: ano – Mitglied; klubo – Klub; klubano – Klubsmitglied; partio – Partei; partiano – Parteimitglied; insulo – Insel; insulano – Inselbewohner; aniĝi – Mitglied werden -ar deutet eine Gruppe, Serie, Sammlung der Dinge oder Erscheinungen an: homo – Mensch; homaro – Menschheit; gazeto Zeitung; gazetaro – die Presse; persono – Person; personaro – Personal; ŝtupo – Stufe; ŝtuparo – Treppe; horo – Stunde; horaro – Stundenplan; demando – Frage; demandaro – Fragenserie; ariĝi – sich versammeln -ebl drückt eine Möglichkeit der Verwirklichung aus: kredi – glauben; kredebla – wahrscheinlich; manĝi – essen; manĝebla – genießbar; pensi – denken; pensebla – denkbar; reala – reell, wirklich; realigebla – verwirklichbar, machbar; atingi – erreichen; atingebla – erreichbar; vidi – sehen; videbla – sehbar -ec bedeutet Eigenschaft, Errungenschaft, Beschaffenheit, abstrakte Ebene, Verallgemeinerung: homo – Mensch; homeco – Menschlichkeit; eble – möglich; ebleco – Möglichkeit; juna – jung; juneco – Jugend; nova – neu; noveco – Neuheit; infano – kind; infaneca – kindisch; ligno – Holz; ligneca – holzig -eg steigert bzw. bekräftigt die Bedeutung: granda – groß; grandega – gigantisch; multe – viel; multege – unheimlich viel; ungo –

Nagel; ungego – Kralle; krii – schreien; kriegi – mit aller Kraft schreien; forte – fest, stark; fortege – gewaltig, ungemein; ege – mächtig -ej bedeutet Raum, Institution, Einrichtung, Amt: dormi – schlafen; dormejo – Schlafzimmer; paŝti – weiden; paŝtejo – die Weide; lerni – lernen; lernejo – Schule; labori – arbeiten; laborejo – Werkstatt; prelegi – vortragen; prelegejo – Vortragssaal; sankta – heilig; sanktejo – Heiligtum; ministro – Minister; ministrejo – Ministerium -em bedeutet Zuneigung, Tendenz: labori – arbeiten; laborema – arbeitswillig; pensi – denken; pensema – nachdenklich; ŝpari – sparen; ŝparema – sparsam; paroli - reden; parolema – gesprächig -end bedeutet Notwendigkeit, Bedingungslosigkeit: fari – machen, tun; farenda – das Notwendige zu tun; pagi – zahlen; pagenda – zahlungsbedürftig; solvi – lösen; solvenda – das, was man lösen muss; lerni – lernen; lernenda – was man lernen muss -er bedeutet Bruchstück, der kleinste Teil des Ganzen: polvo – Staub; polvero – Staubkorn; ligno – Holz; lignero – Splitt; neĝo – Schnee; neĝero – Schneeflocke; sablo – Sand; sablero – Sandkorn; pano – Brot; panero – Brotkrümel; ĉeno – Kette; ĉenero – Kettenglied; ero – Bruchstück, Elementarteil -estr bedeutet führende Position oder Ältestenposition: ŝipo – Schiff; ŝipestro – Schiffskapitän; urbo – Stadt; urbestro – Bürgermeister; provinco – Land; provincestro – Landeshauptmann; estri – führen; estro – Vorsteher; estraro – Führung, Leitung -et vermindert bzw. schwächt die Bedeutung: monto – Berg; monteto – Hügel; ridi – lachen; rideti – lächeln; domo – Haus; dometo – Häuschen; etulo – Winzling, Zwerg; eta – geringfügig -id deutet Geburt, Nachkommenschaft an: bovo – Rind; bovido – Kalb; koko – Huhn; kokido – Küken; ŝafo – Schaf; ŝafido –

Lamm; reĝo – König; reĝido – Prinz; Israelo – Israel; Israelido – Israeli; idaro – Nachkommenschaft; ido – Nachkomme -ig bedeutet Wirkung: igi – etwas im Sinne des Wortes vorher bewirken; blinda – blind; blindigi – blind machen; laca – müde; lacigi – ermüden; akra – scharf; akrigi – schärfen, scharf machen; elakrigi – schärfen (Blick); trono – Thron; detronigi – dethronisieren; ŝtato – Staat; ŝtatigi – verstaatlichen; publiko – Öffentlichkeit, Publik; publikigi – veröffentlichen, publik machen -iĝ bedeutet das Werden, als Wirkung einer Handlung: iĝi – werden; fari – tun, machen; fariĝi – entstehen, werden; blinda – blind; blindiĝi – erblinden; lito – Bett; enlitiĝi – sich ins Bett legen; dise – auseinander, zerstreut; disiĝi – auseinander gehen, sich zerstreuen; komenco – Anfang; komenciĝi – beginnen. Die Nachsilbe -iĝ ist so das Gegenteil der Nachsilbe -ig. -il bedeutet Mittel, Zeug, Instrument: segi – sägen; segilo – Säge; kudri – nähen; kudrilo – Nadel; tondi – Stoff schneiden; tondilo – Schere; sonori – klingen; sonorilo – Glocke; pesi – wägen; pesilo – Waage; pezi – schwer sein; pezilo – Gewicht; ilo – Mittel, Zeug; ilaro – Werkzeugkomplett; ilujo – Werkzeugkoffer -in bedeutet das natürliche weibliche Geschlecht: viro – Mann; virino – Frau; patro – Vater; patrino – Mutter; koko – Huhn; kokino – Henne; konato – Bekannter; konatino – Bekannte; amato – Geliebter; amatino – Geliebte; leono – Löwe; leonino – Löwin; reĝo – König; reĝino – Königin -ind bedeutet Verdinst, Wert: ridi – lachen; ridinda – lächerlich (lachhaft); miri – sich wundern; mirinda – bewundernswert; konsideri – beachten; konsiderinda – beachtenswert; uzi – gebrauchen; uzinda – verwendbar (gebräuchlich); inda – wert, würdig; malinda – wertlos, unwürdig -ism bedeutet Doktrin, Denksystem, ideologische oder philosophische Richtung, Bewegung, Schule: Platono – Plato;

platonismo – Platonismus, platonische Philosophie; liberala – liberal; liberalismo – Liberalismus; angla – englisch; anglismo – Anglizismus (sprachliche Erscheinung aus dem Englischen); oportuna – opportun; oportunismo – Opportunismus; moralo – Moral; moralismo – Moralismus; Markso – Marx; marksismo – Marxismus; katolika – katholisch; katolikismo – Katholizismus -ist bedeutet eine Person, die sich beruflich oder nach ihrer Ausbildung / Ideologie mit etwas beschäftigt: ŝuo – Schuh; ŝuisto – Schuster; instrui – lehren, unterrichten; instruisto – Lehrer; komunismo – Kommunismus; komunisto – Kommunist; faŝismo – Faschismus; filologio – Philologie; filologiisto – Philologe (Sprachforscher); protagonisto – Protagonist; interpreti – interpretieren; interpretisto – Interpret; fiŝo – Fisch; bredi – züchten; fiŝbredisto – Fischzüchter; Esperanto; esperantisto – Esperantist -obl bedeutet Multiplikation: unu – eins; unuobla – einmalig; duobla – zweifacher; trioble – dreifach; multoble – vielmals, viele Male; multobligi – multiplizieren, vervielfältigen; sep oble kvar estas dudek ok (7 x 4 = 28) -on bedeutet Bruch: kvin – fünf; kvinono – Fünftel; cent – hundert; centono – Hundertstel; du – zwei; duona – halb; patrino – Mutter; duonpatrino – Stiefmutter -op ist die Nachsilbe, um die Sammelzahlwörter zu bilden: unuope – einzel; triopa saluto – der dreifache Gruß; duope – zu zweit; opa – mehrfacher -uj bedeutet Gefäß, Baum oder Land: sukero – Zucker; sukerujo – Zuckerdose; inko – Tinte; inkujo – Tintenfass; lavi – waschen; lavujo – Waschbecken; pruno – Pflaume; prunujo – Pflaumenbaum; pomo – Apfel; pomujo – Apfelbaum; brita – britisch; Britujo – Britanija; Esperantujo – imaginäre Esperantowelt.

Später wurde die Nachsilbe -uj für die Länder und Staaten meistens durch die Nachsilbe -io ausgewechselt: Aŭstrio, Slovenio, Britio usw. -ul bedeutet Person mit Eigenschaft des Grundwortes: feliĉa – glücklich; feliĉulo – der Glückliche; avara – geizig; avarulo – der Geizige; fia – unwürdig; fiulo – Kanallie; kontraŭ – gegen; kontraŭulo – Kontrahent, Gegner; ulo – Typ, Kerl -um ist eine undefinierte Nachsilbe für die Fälle, wo keine andere Nachsilbe in Betracht käme; bedeutet etwas allgemeines, ein Hantieren, ein Stöbern, kann ironisieren: brakoj – Arme; brakumi – umarmen; gusto – Geschmack; gustumi – probieren, gustieren; buŝo – Mund; buŝumo – Maulkorb; komuna – gemeinsam; komunumo – Gemeinde; akvo – Wasser; akvumi – bewässern; umi – stöbern, etwas regelmäßig tun. Jede Vor- und Nachsilbe und jede grammatikalische Endung gilt aber selber als eigenes Wort: umado – Stöbern; fieco – Unanständigkeit; aĉaĵo – unwertes Ding; malo – das Gegenteil; boaĵo – Verwandtschaft durch Heirat (ironisch); istulo – einer, der ganz an seiner Doktrin hängt; o-vorto – Hauptwort; i-vorto – das Verb; ado Wiederhohlung; aĉe – mit wenig Wert, schlampig; fieco – Unanständigkeit; male – im Gegenteil; ega – gigantisch; eta – winzig usw. Wenn man die Wörter zusammenfügt, gilt die Regel, dass das letzte Wort die Hauptbedeutung trägt: ŝtatintereso – Staatsinterresse. Die Wortfolge ist in Esperanto viel freier als in anderen Sprachen, da sich Subjekt und Objekt im Satz durch den Unterschied zwischen Nominativ und Akkusativ klar unterscheiden: Patro edukas la filon – Der Vater erzieht den Sohn. Auch wenn man den Satz umgestaltet: La filon edukas patro, bleibt die Bedeutung völlig klar, da das Objekt

der Handlung immer im Akkusativ mit der Endung -n steht. Die übliche Wortfolge ist jedoch: Subjekt – Prädikat – Objekt, wie: Dio kreis la ĉielon kaj la teron – Gott schuf den Himmel und die Erde. Doch die Möglichkeit die Wortfolge zu variieren wird in Esperanto besonders beim Übersetzen literarischer Texte gebraucht, da man damit die Eigenschaften und Besonderheiten verschiedener Epochen, Sprachen und einzelnen Autoren nachbilden kann. So ist Esperanto auch für die Bibelübersetzung eine sehr geeignete Sprache, da sie die Art und den Rhythmus des Originaltextes am ehesten übertragen kann.

III. Drei Lektionen genügen für den Beginn Eine allgemeine Bemerkung: in der 1. Lektion wird eine doppelte Übersetzung wiedergegeben: zunächst (kursiv) eine wortwörtliche (also eine seltsame), dann noch eine sinngemäße, damit die Unterschiede zwischen Esperanto und Deutsch auf diese Art besser begriffen werden können. Diese Methode wurde vor mehr als hundert Jahren erfolgreich in den Griechisch- und Latein-Lehrbüchern verwendet. In unserer Zeit griff auf diese Art der Vermittlung die Erwachsenendidaktin Vera Birkenbihl zurück.

1. Lektion / la unua leciono En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron. In Anfang Gott schuf den Himmel und die Erde. Im Anfang schuf Gott Himmel und Erde. Kaj Dio diris: Estu lumo; kaj fariĝis lumo. Und Gott sprach: Sei Licht; und entstand Licht. Und Gott sprach: Es werde Licht! Und es ward Licht. Kaj Dio vidis la lumon, ke ĝi estas bona; kaj Dio apartigis la lumon de la mallumo. Und Gott sah das Licht, dass es ist gut; und Gott trennte das Licht von Unlicht. Und Gott sah, daß das Licht gut war; da schied Gott das Licht von der Finsternis.

Kaj Dio nomis la lumon Tago, kaj la mallumon Li nomis Nokto. Und Gott nannte das Licht Tag, und das Unlicht Er nannte Nacht. Und Gott nannte das Licht Tag, und die Finsternis Nacht. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, unu tago. Und es war Abend, und es war Morgen: ein Tag. Und es ward Abend. Und es ward Morgen: der erste Tag. Kaj Dio diris: La tero aperigu vivajn estaĵojn, laŭ ilia speco, brutojn kaj rampaĵojn kaj surterajn bestojn, laŭ ilia speco; kaj fariĝis tiel. Und Gott sprach: Die Erde bringe zum Schein lebendige Wesen, nach ihre Art, Vieh und Kriechtiere und Festlandtiere, nach ihre Art; und entstand so. Und Gott sprach: Die Erde bringe hervor lebendige Wesen nach ihrer Art, Vieh, Gewürm und Tiere des Feldes nach ihrer Art! Und es geschah also. Kaj Dio diris: Ni kreu homon laŭ Nia bildo, similan al Ni; kaj ili regu super la fiŝoj de la maro kaj super la birdoj de la ĉielo kaj super la brutoj, kaj super ĉiuj rampaĵoj, kiuj rampas sur la tero. Und Gott sprach: Wir wollen schaffen Menschen nach unser Bild, ähnlich zu uns; und sie sollen regieren über die Tiere und über alle Kriecher, welche kriechen auf der Erde. Und Gott sprach: Wir wollen Menschen machen nach unserem Bild uns ähnlich; die sollen herrschen über die Fische im Meer und über die Vögel des Himmels und über das Vieh auf der ganzen Erde, auch über alles, was auf Erden kriecht! Kaj Dio kreis la homon laŭ Sia bildo, laŭ la bildo de Dio Li kreis lin; en formo de viro kaj virino Li kreis ilin. Und Gott schuf der Menschen nach sein Bild, nach das Bild von Gott er schuf ihn; in Form des Mann und Frau er schuf sie.

Und Gott schuf den Menschen ihm zum Bilde, zum Bilde Gottes schuf er ihn; männlich und weiblich schuf er sie. Dio benis ilin, kaj Dio diris al ili: Fruktu kaj multiĝu, kaj plenigu la teron kaj submetu ĝin al vi, kaj regu super la fiŝoj de la maro kaj super la birdoj de la ĉielo kaj super ĉiuj bestoj, kiuj moviĝas sur la tero. Gott segnete sie, und Gott sagte zu sie: früchtet und mehret, und füllet die Erde und untertue sie zu sie, und regiere über die Fische des Meres und über die Vögel von der Himmel und über alle Tiere, welche sich bewegen auf die Erde. Und Gott segnete sie und sprach zu ihnen: Seid fruchtbar und mehret euch und füllet die Erde und machet sie euch untertan und herrschet über die Fische im Meer und über die Vögel des Himmels und über alles Lebendige, was auf Erden kriecht! Kaj Dio rigardis ĉion, kion Li kreis, kaj vidis, ke ĝi estas tre bona. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la sesa tago. Und Gott sah alles, was er schuf, und sah, dass es ist sehr gut. Und war Abend, und war Morgen, der sechste Tag. Und Gott sah an alles, was er gemacht hatte, und siehe, es war sehr gut. Und es ward Abend, und es ward Morgen: der sechste Tag. (Aus dem 1. Buch Mose, Bericht über die Erschaffung, Schlachter Übersetzung)

Der grammatikalische Kommentar / la gramatika komento (1) Im Anfang... In Esperanto deklinieren wir, wie in Englisch, Französisch oder Italienisch, mit Hilfe der Präpositionen – in Deutsch deklinieren wir mit den grammatikalischen Endungen. Aus diesem Beispiel lässt sich die Regel ableiten, dass sich die Präpositionen mit der Nominativform auf -o verbinden. Nur der Akkusativ bekommt eine eigene Endung -on und die Mehrzahl -ojn für die Substantive und -an bzw. -ajn für die Adjektive. So gesehen verfügt Esperanto nur über zwei Fälle mit verschiedenen Endungen: den Nominativ und den Akkusativ (tero – teron = Erde – Erde). Andererseits kann man sagen, dass es in Esperanto so viele Deklinationsfälle wie Präpositionen gibt (de tero, al tero, kun tero, apud tero, ekster tero = der Erde, der Erde, mit der Erde, neben der Erde, ausser der Erde usw.). (2) Gott schuf... Das Esperanto kann einfach oder zusammengefügt konjugieren: Dio kreis – Dio kreas – Dio kreos = Gott schuf – Gott schafft – Gott wird schaffen. Das Verb in Esperanto braucht wie im Deutschen immer das Pronomen oder gleich den Namen, damit man weiß, wer oder etwas tut. Die Zeiten werden mit drei Endungen ausgedrückt: -is (Vergangenheit), -as (Gegenwart), -os (Zukunft). Die Endung für den Infinitiv (krei – schaffen) ist -i; die Endung für die Befehlsform (kreu – schaffe!) ist -u; die Endung für die Bedingungsform (se vi kreus – wenn du schaffen würdest) ist -us. Die Wunschform drückt man ebenso mit der Endung für die Befehlsform -u aus, vorher setzt man aber das Bindewort ein: „Ni preĝas, ke Dio kreu pacon!” (Wir beten, dass Gott den Frieden schaffe). Um die Konjugation durchzuführen, muss man also Fürwörter verwenden: mi preĝas, vi preĝas, li preĝas, ŝi preĝas; ni preĝas, vi preĝas, ili preĝas (ich bete, du betest, er betet, sie betet; wir beten, ihr betet, sie beten). Wenn es in der 3. Person um ein Ding oder

Lebewesen geht, aber keinen Menschen, sagt mn: ĝi moviĝas (es/das bewegt sich). (3) Und Gott sah, dass es gut war... In Esperanto: Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona, nämlich das Licht. Das Fürwort ĝi in Esperanto, gebraucht für die dritte Person, gilt für diese Form, wenn es nicht um eine menschliche Person geht. (4) Und die Finsternis Nacht... In Esperanto: kaj mallumo nokto. In Esperanto muss man um die Hälfte weniger Wörter lernen, da alle Gegenbedeutungen einfach mit der Vorsilbe mal- (anti, kontra, gegen-) gebildet werden, wie: bona = gut – malbona = schlecht; granda = groß – malgranda = klein; justa = gerecht – maljusta = ungerecht usw. In unserem Beispiel: lumo = Licht – mallumo = Finsternis. (5) Der erste Tag... In Esperanto: unu tago. Normal sollte auch in Esperanto stehen: la unua tago (der erste Tag), doch Zamenhof bleibt bei dem hebräischen Originaltext, wo das Hauptzahlwort gebraucht wird, also: unu tago – ein Tag. (6) Die Erde bringe hervor... In Esperanto: La tero aperigu. Die Formulierung in Esperanto „aperigi” setzt sich aus dem Zeitwort aperi = erscheinen, sich zeigen und der Nachsilbe -igi mit der Funktion und Bedeutung bewirken, dass etwas so wird, wie es in dem Grundwort steht, also sichtbarmachen oder hervorbringen. Siehe auch: Aperas la problemo – Es eröffnet sich ein Problem hervor. Dann aber: Aperigu la solvon – Es gibt eine Lösung! (7) Nach unserem Bild... In Esperanto: laŭ Nia bildo – In Deutsch ist die Präposition mit dem 3. Fall verbunden, in Esperanto bleibt das Hauptvort bildo in Nominativform, da schon die Präposition laŭ den Dativ ausdrückt.

2. Lektion / la dua leciono Estis iu homo en la lando Uc, lia nomo estis Ijob. Es war ein Mann im Lande Uz, der hieß Hiob. Tiu homo estis honesta, justa, diotima, kaj li evitadis malbonon. Der war ein ganzer und gerader Mann, der Gott fürchtete und vom Bösen wich. Al li naskiĝis sep filoj kaj tri filinoj. Es wurden ihm sieben Söhne und drei Töchter geboren. Lia brutaro konsistis el sep mil ŝafoj, tri mil kameloj, kvincent paroj da bovoj, kvincent azeninoj, kaj li havis tre multe da servistoj; kaj tiu homo estis pli eminenta, ol ĉiuj filoj de la oriento. Er besaß an Herden 7000 Schafe, 3000 Kamele, 500 Joch Rinder und 500 Eselinnen; und seine Dienerschaft war sehr groß, also daß der Mann größer war, als alle, die im Morgenlande wohnten. Liaj filoj havis la kutimon faradi festenon en la domo de ĉiu el ili, ĉiu en sia tago; kaj ili invitadis siajn tri fratinojn, por manĝi kaj trinki kun ili. Seine Söhne aber gingen und machten Gastmähler, ein jeder in seinem Hause und an seinem Tage, und sie sandten hin und luden auch ihre drei Schwestern ein, um mit ihnen zu essen und zu trinken. Kaj ĉiufoje, kiam la rondo de la festenaj tagoj estis finita, Ijob sendis, por sanktigi ilin, kaj li leviĝis frue matene kaj alportis bruloferojn laŭ la nombro de ili ĉiuj; ĉar, diris Ijob: Eble miaj filoj pekis kaj blasfemis Dion en sia koro. Tiel agadis Ijob ĉiam.

Wenn dann die Tage des Gastmahls zu Ende waren, ließ Hiob sie holen und heiligte sie; er stand des Morgens früh auf und brachte Opfer nach ihrer aller Zahl; denn Hiob sprach: Vielleicht möchten meine Söhne gesündigt und in ihren Herzen Gott den Abschied gegeben haben. Also tat Hiob allezeit. Unu tagon, kiam la filoj de Dio venis, por stariĝi antaŭ la Eternulo, venis inter ili ankaŭ Satano. Es begab sich aber eines Tages, da die Söhne Gottes vor den HERRN zu treten pflegten, daß auch der Satan unter ihnen kam. Kaj la Eternulo diris al Satano: De kie vi venas? Kaj Satano respondis al la Eternulo, kaj diris: Mi vagadis sur la tero kaj rondiradis sur ĝi. Da sprach der HERR zum Satan: Wo kommst du her? Satan antwortete dem HERRN und sprach: Ich habe das Land durchstreift und bin darin umhergegangen. Kaj la Eternulo diris al Satano: Ĉu vi atentis Mian servanton Ijob? ne ekzistas ja sur la tero homo simila al li, tiel honesta, justa, diotima, kaj evitanta malbonon. Da sprach der HERR zum Satan: Hast du meinen Knecht Hiob beachtet? Denn seinesgleichen ist nicht auf Erden, ein so ganzer und gerader Mann, der Gott fürchtet und vom Bösen weicht. Kaj Satano respondis al la Eternulo, kaj diris: Ĉu vane Ijob timas Dion? Vi ŝirmis ja ĉiuflanke lin kaj lian domon, kaj ĉion, kio apartenas al li; la farojn de liaj manoj Vi benis, kaj liaj brutaroj disvastiĝis sur la tero. Sed etendu nur Vian manon, kaj ektuŝu ĉion, kion li havas; Vi vidos, ĉu li ne blasfemos Vin antaŭ Via vizaĝo. Satan antwortete dem HERRN und sprach: Ist Hiob umsonst gottesfürchtig? Hast du nicht ihn und sein Haus und alles, was er

hat, ringsum eingehegt? Das Werk seiner Hände hast du gesegnet und seine Herden breiten sich im Lande aus. Aber strecke deine Hand aus und taste alles an, was er hat; laß sehen, ob er dir dann nicht ins Angesicht den Abschied geben wird! Tiam la Eternulo diris al Satano: Jen ĉio, kion li havas, estas transdonata en vian manon; nur sur lin mem ne etendu vian manon. Kaj Satano foriris de antaŭ la Eternulo. Da sprach der HERR zum Satan: Siehe, alles, was er hat, sei in deiner Hand; nur nach ihm selbst strecke deine Hand nicht aus! Also ging der Satan aus von dem Angesicht des HERRN. (El la libro Ijob 1, 1-13)

Komento / Kommentar (1) Im Lande... In Esperanto: en la lando. Ortsbestimmung (Lokativ) drückt man in Esperanto mit verschiedenen Präpositionen aus. Sie verlangen aber alle das Hauptwort im Nominativ, wie: en – in; sur – auf; sub – unter; apud – neben; ĉe – bei; preter – vorbei; trans – jenseits, hinüber; super – über, usw. (2) der Gott fürchtete... In Esperanto: diotima – wortw.: gottesfürchtig. Das Wort „diotima” setzt sich aus den Worten Dio – Gott und tima – ängstlich, fürchtig, also: diotima. (3) und vom Bösen wich... In Esperanto: kaj li evitadis malbonon. In deutscher Fassung ist das Böse im Dativ, in Esperanto im Akkusativ. (4) seine Dienerschaft war sehr groß... In Esperanto: li havis multe da servistoj – deutsch: er hatte eine Menge von Knechten. Die Menge drückt man in Esperanto mit Hilfe der Präposition da aus: Kiom da? Wieviel? Warum nicht einfach mit der Präposition de? Gerade um Klarheit zu behalten. Wenn ich sage: Li havas multe da mono (Er hat viel Geld), bedeutet dies Geld im Allgemeinen. Würde ich aber sagen: Li havas multe de mono (Er hat viel von diesem Geld), drückt dies das Verhältnis zu einer konkreten Menge Geld aus. (5) daß der Mann größer war... In Esperanto: ke la viro estis pli eminenta; er war nämlich nicht physisch, sondern seiner Bedeutung nach größer, in Esperanto also: pli eminenta. Die Eigenschafts- und die Umstandswörter werden in Esperanto mit Hilfe von pli und plej: granda – groß; pli granda – grösser; plej granda – am grössten gebildet. Um die Vergleiche ausdrücken zu können: Li estas pli granda ol ŝi – Er ist größer als sie. Und: Ŝi estas la plej diligenta el ni – sie ist die eifrigste unter uns. Die komplette Komparation lautet also: granda - pli granda ol - la plej granda el.

Psalmo / Psalm 1 Feliĉa estas la homo, kiu ne iras laŭ konsilo de malpiuloj, nek staras sur vojo de pekuloj, nek sidas en kunsido de blasfemantoj; sed li nur havas deziron por la leĝo de la Eternulo, kaj pri Lia leĝo li pensas tage kaj nokte. Wohl dem, der nicht wandelt nach dem Rate der Gottlosen, noch tritt auf den Weg der Sünder, noch sitzt, da die Spötter sitzen; sondern seine Lust hat am Gesetz des HERRN und in seinem Gesetz forscht Tag und Nacht. Kaj li estos kiel arbo, plantita apud akvaj torentoj, donanta sian frukton en sia tempo, kaj kies folio ne velkas; kaj en ĉio, kion li faras, li sukcesos. Der ist wie ein Baum, gepflanzt an Wasserbächen, der seine Frucht bringt zu seiner Zeit und dessen Blätter nicht verwelken, und alles, was er macht, gerät wohl. Ne tiel estas la malpiuloj; sed ili estas kiel grenventumaĵo, kiun disblovas la vento. Nicht so die Gottlosen; sondern sie sind wie Spreu, die der Wind zerstreut. Tial ne staros fortike la malpiuloj ĉe la juĝo, nek la pekuloj en societo de piuloj. Darum werden die Gottlosen nicht bestehen im Gericht, noch die Sünder in der Gemeinde der Gerechten; Ĉar la Eternulo konas la vojon de piuloj; sed la vojo de malpiuloj pereos. Denn der HERR kennt den Weg der Gerechten; aber der Gottlosen Weg führt ins Verderben.

Gramatika komento / Der grammatikalische Kommentar (1) Rat der Gottlosen... Die Übersetzung in Esperanto: konsilo de malpiuloj; ist die andere Bedeutung desselben hebräischen Wortes essah, das entweder Rat oder Beratung oder Intention bedeuten kann. Das Esperantowort „malpiuloj” ist aus dem Eigenschaftswort „pia” (fromm), das in der Bibel dasselbe wie „gerecht” bedeuten kann, und aus dem Präfix mal- zusammengesetzt, das die Bedeutung des Wortstammes wiedergibt: bela – schön; malbela – unschön; diligenta – brav; maldiligenta – faul; forta – stark; malforta – schwach usw., dazu kommt die Endung für die Mehrzahl -j. (2) Baum gepflanzt... In Esperanto: arbo plantita. Da geht es um das passive en Passivpartizip des Zeitwortes „planti” – pflanzen, mit der Endung für das Partizip der Vergangenheit -it, was: plantita – gepflanzt ergibt. Wenn gesagt wird: Li skribis la tekston – er schrieb den Text, kann man das mit Hilfe des passiven Partizips so sagen: La teksto estis skribita de li – der Text wurde von ihm geschrieben. In Esperanto gibt es, wie im Slowenischen, eine weitere Art, das Medium: La teksto skribiĝis de li – der Text schrieb sich von ihm. Das Suffix -iĝ bedeutet, dass die Bedeutung im Wortstamm in Erfüllung geht, wie: ŝi paliĝis – sie wurde blass; aus „pala” – blass, in dem Suffix -iĝ. (3) der seine Frucht bringt... In Esperanto: donanta sian frukton; in Deutsch wortwörtlich: seine Frucht gebend.

3. Lektion / la tria leciono En la komenco estis la Vorto, kaj la Vorto estis kun Dio, kaj la Vorto estis Dio. Im Anfang war das Wort, und das Wort war bei Gott, und das Wort war Gott. Tiu estis en la komenco kun Dio. Ĉio estiĝis per li; kaj aparte de li estiĝis nenio, kio estiĝis. Dieses war im Anfang bei Gott. Alles ist durch dasselbe entstanden; und ohne dasselbe ist auch nicht eines entstanden, was entstanden ist. En li estis la vivo, kaj la vivo estis la lumo de la homoj. In ihm war Leben, und das Leben war das Licht der Menschen. Kaj la lumo brilas en la mallumo, kaj la mallumo ĝin ne venkis. Und das Licht leuchtet in der Finsternis, und die Finsternis hat es nicht begriffen. De Dio estis sendita viro, kies nomo estis Johano. Tiu venis kiel atestanto, por atesti pri la lumo, por ke ĉiuj per li kredu. Es wurde ein Mensch von Gott gesandt, der hieß Johannes. Dieser kam zum Zeugnis, um zu zeugen von dem Licht, damit alle durch ihn glaubten. Li ne estis la lumo, sed li venis, por atesti pri la lumo. Tio estis la vera lumo, kiu lumas al ĉiu homo, venanta en la mondon. Nicht er war das Licht, sondern er sollte zeugen von dem Licht. Das wahrhaftige Licht, welches jeden Menschen erleuchtet, sollte in die Welt kommen.

Tiu estis en la mondo, kaj la mondo per li estiĝis, kaj la mondo lin ne konis. Es war in der Welt, und die Welt ist durch ihn geworden, aber die Welt erkannte ihn nicht. Li venis al siaj propraĵoj, kaj liaj propruloj lin ne akceptis. Er kam in sein Eigentum, und die Seinen nahmen ihn nicht auf. Sed al ĉiuj, kiuj lin akceptis, li donis la rajton fariĝi filoj de Dio, al la kredantoj al lia nomo, kiuj naskiĝis nek el sango, nek el volo de karno, nek el volo de homo, sed el Dio. Allen denen aber, die ihn aufnahmen, gab er Vollmacht, Gottes Kinder zu werden, denen, die an seinen Namen glauben; welche nicht aus dem Geblüt, noch aus dem Willen des Fleisches, noch aus dem Willen des Mannes, sondern aus Gott geboren sind. Kaj la Vorto fariĝis karno kaj loĝis inter ni, kaj ni vidis lian gloron, gloron kvazaŭ de la solenaskita de la Patro, plena de graco kaj vero. Und das Wort ward Fleisch und wohnte unter uns; und wir sahen seine Herrlichkeit, eine Herrlichkeit als des Eingeborenen vom Vater, voller Gnade und Wahrheit. El evangelio laŭ Johano / Aus dem Evangelium nach Johannes (1, 1-14 – Schlachter)

La gramatika komento (1) Ĉio estiĝis per li... Das Zeitwort estiĝi kommt aus dem Zeitwort esti = sein und aus dem Suffix iĝi = werden. Ebenso kann man z.B. aus dem Zeitwort fari = machen und dem Suffix iĝi das neue Zeitwort fariĝi = sich tun, sich machen bilden. So kann jedes Zeitwort durch das Suffix iĝ und der Infinitivendung i ein reflexives Zeitwort werden: turni = wenden – turniĝi = sich wenden; vivi = leben – viviĝi = lebendig werden usw. (2) por ke ĉiuj per li kredu... Hier haben wir zwei verschiedene Dinge. Erstens: per li = durch ihn. Die Präposition per ähnelt der Präposition kun – sie sind beide in Deutsch mit „mit” übersetzt, doch sie haben eine gänzlich andere Beeutung. Wenn ich sage: Mi parolas kun li = Ich rede mit ihm, heißt es, dass er in der Gesellschaft bei mir ist. Wenn ich aber sage: La aranĝo estis realigita per li = Die Veranstaltung war durchgeführt durch ihn – bedeutet in diesem Fall die Präposition per, obwohl in Deutsch als „mit” übersetzt, dass er ein Mittel des Geschehens ist. Das andere ist: por ke ĉiuj kredu = damit alle glauben würden. In Esperanto macht man mit derselben Endung -u aus dem Zeitwort entweder die Befehlsform: Kredu! = Glaube! oder die Wunschform: ke vi kredu = damit du glauben würdest. (3) Li venis al siaj propraĵoj, kaj liaj propruloj... Zwei ähnliche Wörter: propraĵoj – propruloj = Eigentümer – die Eigene. Das Sufix -aĵ vergegenständlicht das vorher abstrakte Wort, das Suffix -ul personalisiert es. (4) nek el sango, nek el volo de karno... Das Wortpaar nek-nek bedeutet in Deutsch „weder-noch”. Man kann aber das Wort nek auch selbstständig gebrauchen, wie: Nek tion vi lernis! = Nicht einmal das hast du gelernt.

Psalmo 2 Kial tumultas popoloj, kaj gentoj pripensas vanaĵon? Warum toben die Heiden und reden die Völker vergeblich? Leviĝas reĝoj de la tero, kaj eminentuloj konsiliĝas kune, kontraŭ la Eternulo kaj kontraŭ Lia sanktoleito, dirante: Die Könige der Erde stehen zusammen, und die Fürsten verabreden sich wider den HERRN und wider seinen Gesalbten: Ni disŝiru iliajn ligilojn, kaj ni deĵetu de ni iliajn ŝnurojn! Wir wollen ihre Bande zerreißen und ihre Fesseln von uns werfen! La loĝanta en la ĉielo ridas, la Sinjoro mokas ilin. Der im Himmel thront, lacht, der HERR spottet ihrer. Tiam Li parolos al ili en Sia kolero, kaj per Sia furiozo Li ilin ektimigos, dirante: Dann wird er zu ihnen reden in seinem Zorn und sie schrecken mit seinem Grimm: Mi starigis ja Mian reĝon super Cion, Mia sankta monto. Ich habe meinen König eingesetzt auf Zion, meinem heiligen Berge! Mi raportos pri la decido: La Eternulo diris al mi: Vi estas Mia filo, hodiaŭ Mi vin naskis. Ich will erzählen vom Ratschluß des HERRN; er hat zu mir gesagt: Du bist mein Sohn, heute habe ich dich gezeugt – Petu Min, kaj Mi donos al vi popolojn por heredo, kaj por posedo limojn de tero.

Heische von mir, so will ich dir die Nationen zum Erbe geben und die Enden der Erde zu deinem Eigentum. Vi disbatos ilin per fera sceptro, kiel potan vazon vi ilin dispecigos. Du sollst sie mit eisernem Zepter zerschmettern, wie Töpfergeschirr sie zerschmeißen! Kaj nun, ho reĝoj, prudentiĝu; instruiĝu, juĝistoj de la tero! So nehmet nun Verstand an, ihr Könige, und lasset euch warnen, ihr Richter der Erde! Servu al la Eternulo kun timo, kaj ĝoju kun tremo. Dienet dem HERRN mit Furcht und frohlocket mit Zittern. Kisu la filon, ke Li ne koleru, kaj vi ne pereu sur la vojo, ĉar baldaŭ ekbrulos Lia kolero. Feliĉaj estas ĉiuj, kiuj fidas Lin. Küsset den Sohn, daß er nicht zürne und ihr nicht umkommet auf dem Wege; denn wie leicht kann sein Zorn entbrennen! Wohl allen, die sich bergen bei ihm! (El 2-a psalmo 1-12)

La gramatika komento (1) kaj gentoj pripensas vanaĵon... Gento heißt „Stamm”. Pripensi setzt sich aus dem Zeitwort pensi = denken, aus dem Vorwort pri = über zusammen, das auch wie ein Präfix gebraucht werden kann (eigentlich kann in Esperanto jedes Wort, wenn es einen Sinn ergibt, als Präfix oder als Suffix gebraucht werden), was „denken über” ergibt. Das Wort vanaĵo setzt sich wieder aus dem Eigenschaftswort vana = eitel und dem Suffix –aĵ zusammen, was vanaĵo, eine „eitle Sache” ergibt. (2) eminentuloj konsiliĝas kune... Das Wort eminentulo setzt sich aus dem Eigenschaftswort eminenta = eminent und dem Suffix -ul = Menschentyp zusammen und ergibt ein neues Wort eminentulo = der Vornehme, der Eminente. (3) La loĝanta en la ĉielo… Das Wort loĝanta setzt sich aus dem Zeitwort loĝi = wohnen und aus der Endung für das aktive Partizip -ant zusammen und ergibt so das Wort loĝanta = der Wohnende im Himmel. (4) Li ilin ektimigos… Das zusammengesetzte Zeitwort timigi ist aus dem Grundzeitwort timi = sich fürchten, Angst haben, aus dem Präfix ek- = starten und aus dem Suffix -ig = verursachen zusammengesetzt, was ektimigi = verscheuchen, in die Angst setzen, ergibt. (5) prudentiĝu; instruiĝu… Zusammengesetzt aus dem Eigenschaftswort prudenta = klug und dem Suffix -iĝ = werden, was mit der Endung -u für die Befehlsform dann prudentiĝu = werde klug ergibt. Ebenso: instrui = unterrichten, lehren, also: instruiĝu = lass dich belehren! (6) ke Li ne koleru… Ein Beispiel für die Wunschform mit Bedeutung: damit Er nicht zürne, zusammengesetzt aus dem Vorwort ke = dass, damit und aus der Befelhsform auf -u: koleru!

� Noch einige praktische Hinweise Diesem Minilehrbuch für die Grundrisse der internationalen Sprache Esperanto habe ich ein Wörterbuch anhand des Evangeliums nach Markus, für das 1. Kapitel hinzugefügt. Für den weiteren Gebrauch von Esperanto für das gesamte Evangelium, später dann für das ganze Neue und später auch das Alte Testament soll man sich ein „normales” Wörterbuch Esperanto-Deutsch zulegen. Es gibt mehrere Esperanto-Deutsche Wörterbücher in verschiedenem Format und Umfang. Wenn man aber die Sprache gründlicher kennenlernen will, kommt man ohne das große PiV (Plena Ilustrita Vortaro, Paris, S.A.T. 2002) nicht aus. Natürlich gibt es viele gute Esperanto-Wörterbücher in verschiedenen Nationalsprachen, so auf Englisch, Französisch, Russisch, Polnisch, Spanisch, Ungarisch, Italienisch usw. Da es hier um ein besonderes Buch geht, um eines zu den vier Evangelien, das ja ein Glaubensbuch schlechthin ist, ist es sinnvoll, nicht im Alleingang, sondern zu zweit oder zu dritt zu lernen. Das macht mehr Spaß beim Lernen, bringt mit weniger Mühe mehr Erfolg – und das Eigentliche aus dem Evangelium, der Geist des Herrn, fließt so ins ganze Unterfangen ein, da dort, wo zwei oder drei in seinem Namen versammelt sind, Er selbst mit dabei ist (Matthäus 18,20). Ebenso ist es gut, das erworbene Können gleich auszuprobieren, einerseits mit dem Weiterlesen in der Schrift in Esperanto, alle Bücher des NT der Reihe nach, und erst dann das AT, um manche

Missverständnisse zu vermeiden, darüber hinaus aber um neue Kontakte mit den Christen in aller Welt zu knüpfen, die auch die Bibel als die erste Referenz für ihre Lebensführung und vor allem ihre Beziehung zu Gott und zu seinem Sohn Jesus benutzen und das auch mithilfe der Sprache Esperanto tun. Das Schönste wäre aber, diese wunderbare Sprache für die Gewinnung neuer Seelen für unseren Herren zu gebrauchen. Dabei können nicht nur die anderen gerettet werden, sondern es bleibt auch der Verkündiger nicht unbelohnt. Noch ein letzter Gedanke. Eine Sprache kann man nie vollkommen erlernen, weder die eigene Muttersprache noch die internationale, und mag sie noch so leicht zu sein scheinen. In der Sprache, so wie in seinem Glauben und in seiner Nachfolge Christi, ist und bleibt man immer ein Lernender – und falls nicht, dann ein Verlierender…

�

La Evangelio laŭ Marko 1-a ĉapitro 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12 13

La komenco de la evangelio de Jesuo Kristo, Filo de Dio. Kiel estas skribite en la profeto Jesaja Jen Mi sendas Mian anĝe‐ lon antaŭ via vizaĝo, Kaj li preparos vian vojon; Voĉo de krianto en la dezerto: Pretigu la vojon de la Eternulo, Rektigu Liajn irejojn; venis Johano, kiu baptis en la dezerto kaj predikis la bapton de pento por la pardonado de pekoj. Kaj eliris al li la tuta Juduja distrikto, kaj ĉiuj Jerusalemanoj; kaj ili estis baptitaj de li en la rivero Jordan, konfesante siajn peko‐ jn. Kaj Johano estis vestita per kamelharaĵo kaj leda zono ĉirkaŭ siaj lumboj, kaj li manĝadis akridojn kaj sovaĝan mielon. Kaj li predikis, dirante: Venas post mi tiu, kiu estas pli potenca ol mi; la rimenon de liaj ŝuoj mi ne estas inda, kliniĝinte, malligi. Mi vin baptis per akvo; sed li vin baptos per la Sankta Spirito. Kaj en tiuj tagoj Jesuo venis el Nazaret de Galileo, kaj estis bap‐ tita de Johano en Jordan. Kaj tuj kiam li eliris el la akvo, li vidis la ĉielon fenditan, kaj la Spiriton kiel kolombo malsuprenirantan sur lin; kaj venis voĉo el la ĉielo: Vi estas Mia Filo, la amata, en kiu Mi havas plezuron. Kaj tuj la Spirito pelis lin for en la dezerton. Kaj li estis en la dezerto kvardek tagojn, tentata de Satano; kaj li estis kun la sovaĝaj bestoj, kaj la anĝeloj servadis al li.

14 15 16

17 18 19

20 21 22 23 24 25 26 27

28 29

Kaj post kiam Johano estis arestita, Jesuo iris en Galileon, pre‐ dikante la evangelion de Dio, kaj dirante: La tempo jam plenumiĝis, kaj la regno de Dio al‐ proksimiĝis; pentu, kaj kredu al la evangelio. Kaj irante apud la Galilea Maro, li vidis Simonon, kaj Andreon, fraton de Simon, ĵetantajn reton en la maron; ĉar ili estis fiŝ‐ kaptistoj. Kaj Jesuo diris al ili: Venu post mi, kaj mi igos vin fariĝi kaptis‐ toj de homoj. Kaj ili tuj forlasis la retojn, kaj sekvis lin. Kaj irinte iom antaŭen, li vidis Jakobon, filon de Zebedeo, kaj Johanon, lian fraton, kiuj ankaŭ estis en la ŝipeto, riparante la retojn. Kaj tuj li alvokis ilin; kaj ili lasis sian patron Zebedeo en la ŝi‐ peto kun la dungitoj, kaj foriris post li. Kaj ili iris en Kapernaumon, kaj tuj en la sabato li eniris en la sinagogon kaj instruis. Kaj oni miris pro lia instruado; ĉar li instruis kiel havanta aŭto‐ ritaton, kaj ne kiel la skribistoj. Kaj en ilia sinagogo estis viro kun malpura spirito; kaj li ekkriis, dirante: Kio estas inter ni kaj vi, Jesuo Nazaretano? ĉu vi venis, por pereigi nin? mi scias, kiu vi estas: la Sanktulo de Dio. Kaj Jesuo severe admonis lin, dirante: Silentu, kaj eliru el li. Kaj la malpura spirito konvulsiigis lin, kaj, laŭte kriinte, eliris el li. Kaj ĉiuj miregis tiom, ke ili diskutis inter si, dirante: Kio estas ĉi tio? jen nova instruado! kun aŭtoritato li ordonas eĉ al la malpuraj spiritoj, kaj ili obeas lin. Kaj tuj la famo pri li disvastiĝis ĉie en la tutan ĉirkaŭaĵon de Galileo. Kaj tuj, elirinte el la sinagogo, ili eniris en la domon de Simon kaj Andreo, kun Jakobo kaj Johano.

30 31 32 33 34

35 36 37 38 39 40 41 42 43 44

Sed la bopatrino de Simon kuŝis malsana de febro; kaj tuj oni sciigis al li pri ŝi; kaj veninte, li prenis ŝian manon kaj levis ŝin; kaj la febro forla‐ sis ŝin, kaj ŝi servis al ili. Kaj vespere, kiam la suno subiris, oni venigis al li ĉiujn, kiuj estis malsanaj kaj demonhavantaj. Kaj la tuta urbo kolektiĝis ĉe la pordo. Kaj li sanigis multajn, kiuj malsanis de diversaj malsanoj, kaj elpelis multajn demonojn; kaj li ne permesis al la demonoj pa‐ roli, ĉar ili konis lin. Kaj matene, antaŭ ol la nokto pasis, li leviĝis, kaj foriris en de‐ zertan lokon, kaj tie preĝadis. Kaj Simon kaj liaj kunuloj elserĉis lin; kaj ili trovis lin, kaj diris al li: Ĉiuj vin serĉas. Kaj li diris al ili: Ni iru aliloken en la proksimajn urbetojn, por ke mi tie ankaŭ prediku; ĉar por tio mi venis. Kaj li iris, predikante en iliaj sinagogoj tra la tuta Galileo, kaj elpelante la demonojn. Kaj venis al li leprulo, alvokante lin, kaj genuinte, li diris al li: Se vi nur volas, vi povas min purigi. Kaj kortuŝite, li etendis la manon kaj tuŝis lin, kaj diris al li: Mi volas; estu purigita. Kaj tuj la lepro foriris de li, kaj li fariĝis pura. Kaj severe avertinte lin, li tuj forsendis lin, kaj diris al li: Zorgu, ke vi diru nenion al iu; sed iru, montru vin al la pastro, kaj oferu pro via purigado tion, kion Moseo ordo‐ nis, por atesto al ili. Sed li eliris, kaj komencis diligente rakonti kaj disfamigi la afe‐ ron, tiel ke Jesuo jam ne povis malkaŝe eniri en urbon, sed res‐ tis ekstere en dezertaj lokoj; kaj oni venis al li el ĉie.

Die Wörter aus dem 1. Kapitel / la vortoj el la 1-a ĉapitro A admoni mahnen afero Sache, Affäre akrido Heuschrecken akvo Wasser al k/h zu (Dativ) aliloke andererorts alproksimiĝi sich (an) nähen alvoki rufen, zurufen amata geliebt anĝelo Engel ankaŭ auch antaŭ vor antaŭen vorwärts apud neben, bei arestita festgenommen atesto Bezeugung aŭtoritato Autorität, Macht averti warnen

bopatrino Schwieger‐ mutter

Ĉ ĉar weil ĉi tio das hier ĉie überall ĉielo Himmel ĉirkaŭ rundum ĉirkaŭaĵo Umfeld, Umwelt ĉiu jeder ĉiuj alle ĉu Fragewort (ĉu vere – ist es wahr?)

diskuti diskutieren distrikto Bezirk disvastiĝi sich ver‐ breiten diversaj verschiedene domo Haus dungito Mieter

bapti taufen baptita getauft

de von (für Genitiv) demonhavanta der ein Haus hat demono Dämon dezerto Wüste diligente brav Dio Gott dirante sagend

eĉ sogar ekkrii aufschreien ekstere draußen, außen el aus eliri gehen aus, hinaus elpeli austreiben elserĉi aussuchen, su‐ chen aus en in eniri eintreten, gehen hinein estas ist (gleich für alle Personen im Präsens) esti sein etendi erstrecken, ausdehnen

bapto Taufe besto Tier, Vieh

disfamigi publik ma‐ chen

Eternulo Der Ewige (Name Gottes)

evangelio Evangelium (gute Nachricht)

F famo Berühmtheit fariĝi werden febro Hitze, Fieber fendita gespalten filo Sohn fiŝkaptisto Fischer for weg foriri weggehen forlasi verlassen forsendi absenden frato Bruder

iom etwas von irejo Gehweg iri gehen

J jam schon, bereits jen schau… Jerusalemano Jerusalemer

Ĵ ĵetanta werfend (ad‐ jekt.) ĵeti werfen

igi lassen (etwas wer‐ den) ili sie (Mehrzahl – Nom.) ilin sie (Mehrz. – Ak‐ kus.) inda würdig instruado Belehrung instrui unterrichten

kaj und kamelharaĵo Kamel‐ haare kaptisto Jäger ke dass kiam wann, als kiel wie kiu wer kliniĝinte sich beugend kolektiĝi sich versam‐ meln kolombo Taube komenci anfangen komenco Anfang

inter zwischen inter si unter sich

konfesante bekennend koni kennen

havanta habende(r) havi haben

konvulsii verkrampfen kortuŝita bewegt, an‐ getan kredu glaube(t) krianto Rufende, Schreihals kriinte rufend, schrei‐ end (im Pret.) kun mit (anderen) kunulo Mitmensch kuŝi liegen kvardek vierzig

L la bestimmter Artikel (ohne Geschl.) lasi lassen laŭte laut leda aus Leder lepro Aussatz (Med.) leprulo Aussätzige levi heben, aufheben leviĝi aufstehen, sich aufheben li er lia sein loko Ort lumboj Lenden

M malkaŝe offen, auf‐ richtig

malligi lösen, aufbinden malpura unrein malsana krank malsani krank sein malsano Krankheit malsupreniranta der Aufsteigende manĝadi essen (dau‐ ernd) mano Hand maro Meer matene frühmorgens mi ich mia mein mielo Honig miregi spüren miri sich wundern montri zeigen, vorzei‐ gen multaj viele

N ne nein, nicht nenio nichts ni wir nin uns nokto Nacht nova neu nur nur, sole

O obei gehorchen

oferi opfern (rel.) ol als oni man (oni parolas = man spricht) ordoni befehlen, ver‐ ordnen

P pardonado Verzeihen (dauernd) paroli reden pasi vergehen, passie‐ ren pastro Priester patro Vater peko Sünde peli treiben pento Buße, Sühne pentu büßen, sühnen per mit (mit etwas) pereigi ins Verderben stürzen permesi erlauben plenumiĝi sich ver‐ wirklichen plezuro Vergnügen pli mehr (kompar.) por für (Vorsatz) pordo Tür post kiam dann als post nach, nachher, hinter

potenca mächtig, stark povi fähig sein, können prediki predigen preĝadi beten (dau‐ ernd) preni nehmen prepari vorbereiten pretigi vorbereiten, aufrichten pri über, von pro wegen profeto Prophet proksima Nächster purigi rein machen

R rakonti erzählen regno Reich rektigi eben machen resti bleiben reto Netz rimeno Riemen riparante reparierend rivero Fluß

S sabato Samstag sanigi gesund machen Sankta Spirito Heili‐ ger Geist sanktulo Heliger

scii wissen, können sciigi benachteiligen sed doch sekvi folgen sendi senden, schicken serĉi suchen servadi dienen (dau‐ ernd) servi dienen severe streng sia sein silenti still sein sinagogo Synagoge skribisto Schreiber, Schriftgelehrter skribite geschrieben sovaĝa wild Spirito Geist subiri untergehen suno Sonne sur auf surgenuiĝi niederknien

Ŝ ŝi sie ŝia ihr ŝipeto Schifflein ŝuo Schuh

T tago Tag tempo Zeit

tentata verführt tiel so, auf diese Weise tiom soviel tiu derjenige trovi finden tuj gleich, sofort tuŝi berühren tuta ganz

U urbeto Städtchen urbo Stadt

V veni kommen venigi hinführen, zu‐ führen vespere abends vestita gekleidet via dein, ihr vidi sehen viro Mann voĉo Stimme vojo Weg vizaĝo Gesicht voli wollen

Z zono Gürtel zorgi Sorge haben, sich sorgen (machen)

Por sekvaj ĉapitroj vi ne bezonas plu apartan vortareton, sed laŭ bezono, kvankam la pli multaj vortoj daŭre aperas denove, bon‐ volu konsulti unu el kutimaj esperantaj vortaroj. Für weitere Kapitel braucht man kein zusätzliches Vokabular, doch nach Bedarf, obwohl die Mehrzahl der Wörter sich wieder‐ holt, machen Sie von einem üblichen Esperanto-Deutschen oder Esperanto-Esperanto Wörterbuch Gebrauch.

2-a ĉapitro 1 2 3 4

5 6 7 8 9 10

Kaj kiam li revenis en Kapernaumon post kelke da tagoj, oni sciiĝis, ke li estas en domo. Kaj multaj kunvenis, tiel ke jam ne estis loko eĉ apud la pordo; kaj li parolis al ili la vorton. Kaj oni venis, alportante al li paralizulon, portatan de kvar ho‐ moj. Kaj ne povante alproksimiĝi al li pro la homamaso, ili malko‐ vris la tegmenton, kie li estis; kaj trafosinte ĝin, ili mallevis la liton, sur kiu kuŝis la paralizulo. Kaj Jesuo, vidante ilian fidon, diris al la paralizulo: Filo, viaj pe‐ koj estas pardonitaj. Sed estis iuj el la skribistoj tie, sidantaj kaj diskutantaj en siaj koroj: Kial tiu tiel parolas? li blasfemas: kiu povas pardoni pekojn, krom Dio sola? Kaj Jesuo, tuj eksciante en sia spirito, ke tiel ili diskutas en si, diris al ili: Kial vi tion diskutas en viaj koroj? Kio estas pli facila: diri al la paralizulo: Viaj pekoj estas pardo‐ nitaj; aŭ diri: Leviĝu, prenu vian liton, kaj piediru? Sed por ke vi sciu, ke la Filo de homo havas aŭtoritaton sur la tero pardoni pekojn – li diris al la paralizulo:

11 12 13 14 15

20 21

Mi diras al vi: Leviĝu, prenu vian liton, kaj iru al via domo. Kaj li leviĝis, kaj tuj prenis la liton, kaj eliris antaŭ ĉiuj, tiel ke ĉiuj miregis, kaj gloris Dion, dirante: Neniam ni vidis ion tian. Kaj denove li eliris al la marbordo, kaj la tuta homamaso venis al li, kaj li instruis ilin. Kaj preterpasante, li vidis Levin, filon de Alfeo, sidantan ĉe la im‐ postejo, kaj li diris al li: Sekvu min. Kaj li stariĝis, kaj sekvis lin. Kaj li sidis ĉe manĝo en lia domo, kaj multaj impostistoj kaj pekuloj kunsidis kun Jesuo kaj liaj disĉiploj; ĉar ili estis multaj, kaj ili sekvis lin. Kaj la skribistoj kaj la Fariseoj, vidante, ke li manĝas kun la pekuloj kaj la impostistoj, diris al liaj disĉiploj: Li manĝas kaj trinkas kun impostistoj kaj pekuloj. Kaj aŭdinte tion, Jesuo diris al ili: Ne la sanuloj bezonas ku‐ raciston, sed la malsanuloj: mi venis, por alvoki ne justulojn, sed pekulojn. Kaj la disĉiploj de Johano kaj la Fariseoj estis fastantaj, kaj oni venis, kaj diris al li: Kial fastas la disĉiploj de Johano kaj de la Fariseoj, sed viaj ne fastas? Kaj Jesuo diris al ili: Ĉu la filoj de la edziĝejo povas fasti, dum la fianĉo estas kun ili? Tiel longe, kiel ili havas kun si la fianĉon, ili ne povas fasti. Sed venos tagoj, kiam la fianĉo estos prenita for de ili, kaj tiam ili fastos en tiuj tagoj. Neniu alkudras flikaĵon el nefulita drapo sur malnovan veston; alie la nova plenigaĵo ion forprenas de la malnova ŝtofo, kaj pli malbona ŝiraĵo fariĝas. Kaj neniu enverŝas novan vinon en malnovajn felsakojn; alie la vino krevigos la felsakojn, kaj la vino elfluos kaj la felsakoj de‐ truiĝos; sed oni enverŝas novan vinon en novajn felsakojn. Kaj en sabato li iris tra la grenkampoj, kaj liaj disĉiploj komen‐ cis dum la vojiro deŝiri la spikojn.

24 25 26

27 28

Kaj la Fariseoj diris al li: Jen kial ili en la sabato faras tion, kio ne estas permesata? Kaj li diris al ili: Ĉu vi neniam legis, kion faris David, kiam li havis bezonon kaj malsatis, li kaj liaj kunuloj? Ke li eniris en la domon de Dio, kiam Ebjatar estis ĉefpastro, kaj manĝis la panojn de propono, kiujn manĝi ne estas perme‐ sate krom al la pastroj, kaj donis ankaŭ al siaj kunuloj? Kaj li diris al ili: La sabato estiĝis por la homo, kaj ne la homo por la sabato; tial la Filo de homo estas sinjoro eĉ de la sabato.

3-a ĉapitro 1 2 3 4 5

6 7 8

Kaj denove li eniris en la sinagogon, kaj tie estis viro, havanta manon velkintan. Kaj oni observis lin, ĉu en la sabato li lin sanigos, por ke ili povu lin akuzi. Kaj li diris al la viro, kiu havis la velkintan manon: Stariĝu en la mezo. Kaj li diris al ili: Ĉu estas permesate bonfari en sabato, aŭ mal‐ bonfari? savi vivon, aŭ mortigi? Sed ili silentis. Kaj kiam kun kolero li ĉirkaŭrigardis ilin, ĉagrenite pro la obs‐ tiniĝo de ilia koro, li diris al la viro: Etendu vian manon. Kaj li etendis ĝin, kaj lia mano resaniĝis. Kaj la Fariseoj eliris, kaj tuj konsiliĝis kun la Herodanoj kon‐ traŭ li, kiamaniere lin pereigi. Kaj Jesuo kun siaj disĉiploj foriris ĝis la maro; kaj granda ho‐ mamaso el Galileo sekvis lin. Kaj el Judujo kaj el Jerusalem kaj el Edom kaj el Transjordano kaj el ĉirkaŭ Tiro kaj Cidon, grandnombra homamaso, aŭdinte ĉion, kion li faris, venis al li.

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25 26

Kaj li diris al siaj disĉiploj, ke malgranda ŝipeto estu sub lia dis‐ pono, pro la homamaso, por ke oni ne premu lin; ĉar multajn li jam sanigis, tiel ke ĉiuj, kiuj havis malsanojn, premadis sur lin, por tuŝi lin. Kaj malpuraj spiritoj, tuj kiam ili vidis lin, falis antaŭ li, kaj kriis, dirante: Vi estas la Filo de Dio. Kaj li severe admonis ilin, ke ili ne konatigu lin. Kaj li supreniris sur la monton, kaj alvokis tiujn, kiujn li mem volis; kaj ili venis al li. Kaj li elektis dek du, kiujn ankaŭ li nomis apostoloj, por ke ili estu kun li, kaj por ke li dissendu ilin por prediki, kaj por havi aŭtoritaton elpeli demonojn: kaj Simonon li alnomis Petro; kaj Jakobon, filon de Zebedeo, kaj Johanon, fraton de Jakobo, kaj tiujn li alnomis Boanerges, tio estas, Filoj de tondro; kaj Andreon kaj Filipon kaj Bartolomeon kaj Mateon kaj To‐ mason, kaj Jakobon, filon de Alfeo, kaj Tadeon, kaj Simonon, la Fervorulon, kaj Judason Iskariotan, kiu ankaŭ perfidis lin. Kaj li venis en domon. Kaj denove la homamaso kunvenis tiel, ke ili ne povis eĉ manĝi panon. Kaj liaj amikoj, aŭdinte tion, eliris, por kapti lin, ĉar ili diris: Li frenezas. Kaj la skribistoj, kiuj alvenis el Jerusalem, diris: Li havas BaalZebubon; per la estro de la demonoj li elpelas la demonojn. Kaj li alvokis ilin, kaj parolis al ili parabole: Kiel povas Satano elpeli Satanon? Kaj se regno estas dividita kontraŭ si, tiu regno ne povas stari. Kaj se domo estas dividita kontraŭ si, tiu domo ne povas stari. Kaj se Satano ribelis kontraŭ si kaj estas dividita, li ne povas stari, sed havas finon.

28 29 30 31 32 33 34 35

Sed neniu povas eniri en la domon de la fortulo kaj trarabi liajn posedaĵojn, se unue li ne ligos la fortulon, kaj poste li trarabos lian domon. Vere mi diras al vi: Ĉiuj iliaj pekoj estos pardonitaj al la filoj de homoj, kaj iliaj blasfemoj, per kiuj ajn ili blasfemos; sed iu, kiu blasfemos kontraŭ la Sankta Spirito, eterne ne havos pardonon, sed estas kulpa pri eterna peko; ĉar oni diris: Li havas malpuran spiriton. Kaj jen alvenis lia patrino kaj liaj fratoj, kaj starante ekstere, ili sendis al li, vokante lin. Kaj homamaso sidis ĉirkaŭ li; kaj oni diris al li: Jen via patrino kaj viaj fratoj ekstere vin serĉas. Kaj li respondis al ili, dirante: Kiuj estas mia patrino kaj miaj fratoj? Kaj ĉirkaŭrigardante tiujn, kiuj ronde ĉirkaŭ li sidis, li diris: Jen mia patrino kaj miaj fratoj! Ĉar kiu ajn faros la volon de Dio, tiu estas mia frato kaj mia fratino kaj mia patrino.

4-a ĉapitro 1

2 3 4 5

Kaj denove li komencis instrui apud la maro. Kaj kolektiĝis al li tre granda homamaso tiel, ke li eniris en ŝipeton, kaj sidis sur la maro; kaj la tuta homamaso estis sur la tero apud la maro. Kaj li multe instruis ilin per paraboloj, kaj diris al ili en sia ins‐ truado: Aŭskultu: jen semisto eliris, por semi; kaj dum li semis, iuj semoj falis apud la vojo, kaj la birdoj venis kaj formanĝis ilin. Kaj aliaj falis sur ŝtonan lokon, kie ili ne havis multe da tero; kaj tuj ili ekkreskis, ĉar ili ne havis profundecon de tero;

6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20

kaj kiam la suno leviĝis, ili brulsekiĝis, kaj ĉar ili ne havis radi‐ kon, ili forvelkis. Kaj aliaj falis inter dornojn, kaj la dornoj kreskis kaj sufokis ilin, kaj ili ne donis frukton. Kaj aliaj falis en la bonan teron, kaj donis frukton, kreskante kaj multobliĝante, kaj produktis tridekoble kaj sesdekoble kaj centoble. Kaj li diris: Kiu havas orelojn por aŭdi, tiu aŭdu. Kaj kiam li estis sola, tiuj, kiuj alestis kune kun la dek du, de‐ mandis lin pri la paraboloj. Kaj li diris al ili: Al vi estas donite scii la misteron de la regno de Dio; sed al tiuj, kiuj estas ekstere, ĉio estas farata per paraboloj; por ke, vidante, ili vidu, sed ne rimarku; kaj aŭdante, ili aŭdu, sed ne komprenu; por ke neniam ili konvertiĝu kaj pardoniĝu. Kaj li diris al ili: Ĉu vi ne scias ĉi tiun parabolon? kiel do vi po‐ vos kompreni ĉiujn parabolojn? La semisto semas la vorton. Jen do tiuj, kiuj estas apud la vojo, kie estas semata la vorto; kaj kiam ili aŭdis, tuj venas Satano, kaj forprenas la vorton, en ili semitan. Kaj tiel same jen la semitaj ĉe la ŝtonaj lokoj: ili aŭdas la vorton, kaj tuj kun ĝojo akceptas ĝin; kaj ili ne havas en si radikon, sed restas nur portempe; kiam do venas sufero aŭ persekuto pro la vorto, tuj ili falpuŝiĝas. Kaj jen la semitaj ĉe la dornoj: tiuj, kiuj aŭdis la vorton; sed la zorgoj de la mondo kaj la trompo de riĉo kaj la deziroj al aliaj aferoj, enirante, sufokas la vorton, kaj ĝi fariĝas senfrukta. Kaj jen la semitaj ĉe la bona tero: tiuj, kiuj aŭdas la vorton kaj akceptas ĝin, kaj donas frukton, jen tridekoble, kaj jen sesde‐ koble, kaj jen centoble. Kaj li diris al ili: Ĉu lampo enportiĝas, por esti metita sub gren‐ mezurilon aŭ sub liton, kaj ne por stari sur la lampingo?

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

33 34 35 36 37

Ĉar nenio estas kaŝita krom por tio, ke ĝi estu malkaŝita; nek io estas sekreta krom por tio, ke ĝi estu aperigita. Se iu havas orelojn por aŭdi, tiu aŭdu. Kaj li diris al ili: Atentu, kion vi aŭdas; per kia mezuro vi me‐ zuras, laŭ tiu sama oni mezuros al vi, kaj eĉ faros al vi aldonon. Ĉar al tiu, kiu havas, estos donite; sed for de tiu, kiu ne havas, estos prenita eĉ tio, kion li havas. Kaj li diris: Tia estas la regno de Dio, kvazaŭ homo ĵetus semo‐ jn sur la teron, kaj dormus kaj leviĝus nokte kaj tage, kaj la semoj burĝonus kaj kreskus, li ne scias kiel. Aŭtomate la tero donas frukton, unue folion, poste spikon, poste plenan grenon en spiko. Sed kiam la frukto estas preta, li tuj svingas la rikoltilon, ĉar venis la rikolto. Kaj li diris: Al kio ni komparu la regnon de Dio? aŭ per kia pa‐ rabolo ni montru ĝin? Al sinapa semeto, kiu, kiam ĝi estas semita sur la teron, estas pli malgranda ol ĉiuj aliaj semoj, kiuj estas sur la tero, tamen semite, kreskas kaj fariĝas pli granda ol ĉiuj legomoj, kaj elmetas grandajn branĉojn, tiel ke sub ĝia ombro povas ekloĝi la birdoj de la ĉielo. Kaj per multaj tiaj paraboloj li parolis al ili la vorton laŭ tio, kiel ili povis aŭskulti; kaj sen parabolo li ne parolis al ili; sed private li klarigis ĉion al siaj disĉiploj. Kaj en tiu tago, kiam vesperiĝis, li diris al ili: Ni transiru al la alia bordo. Kaj forsendinte la homamason, ili kondukis lin kun si, kiel li estis en la ŝipeto. Kaj aliaj ŝipetoj akompanis lin. Kaj okazis granda ventego, kaj ondoj batis en la ŝipeton, tiel ke la ŝipeto estis jam pleniĝanta.

39 40 41

Kaj li estis dormanta en la posta parto sur la kuseno; kaj ili ve‐ kis lin, kaj diris al li: Majstro, ĉu vi ne zorgas pri tio, ke ni per‐ eas? Kaj vekite, li admonis la venton, kaj diris al la maro: Silentu, kvietiĝu. Kaj la vento ĉesiĝis, kaj fariĝis granda sereno. Kaj li diris al ili: Kial vi estas timemaj? ĉu vi ankoraŭ ne havas fidon? Kaj ili timis treege, kaj diris unu al alia: Kiu do estas ĉi tiu? ĉar eĉ la vento kaj la maro obeas al li.

5-a ĉapitro 1 2 3 4

5 6 7

8 9 10

Kaj ili venis trans la maron en la landon de la Gerasenoj. Kaj kiam li elvenis el la ŝipeto, tuj lin renkontis el la tomboj viro, havanta malpuran spiriton, kiu havis loĝejon en la tomboj, kaj jam neniu povis ligi lin eĉ per kateno; ĉar li ofte estis ĉirkaŭligita per katenoj kaj ĉenoj, kaj la ĉenoj estis disŝiritaj de li kaj la katenoj frakasitaj; kaj neniu kapablis malsovaĝigi lin. Kaj ĉiam, nokte kaj tage, inter la tomboj kaj sur la montoj, li kriadis kaj sin tranĉis per ŝtonoj. Kaj, vidinte Jesuon el malproksime, li kuris kaj adorkliniĝis al li; kaj kriante per laŭta voĉo, li diris: Kio estas inter mi kaj vi, ho Jesuo, Filo de Dio Plejalta? Mi vin ĵurpetas per Dio, ke vi ne turmentu min. Ĉar li diris al li: Eliru, ho malpura spirito, el la viro. Kaj li demandis lin: Kia estas via nomo? Kaj li respondis, diran‐ te: Mia nomo estas Legio, ĉar ni estas multaj. Kaj li multe petegis, ke li ne forsendu ilin el la lando.

11 12 13

14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26 27

Kaj estis tie sur la monto granda grego da porkoj paŝtiĝantaj. Kaj ili petegis lin, dirante: Sendu nin en la porkojn, por ke ni eniru en ilin. Kaj li permesis tion al ili. Kaj elirinte, la malpuraj spiritoj eniris en la porkojn; kaj la grego kuris rapide malsupren de la krutaĵo en la maron, ĉirkaŭ du miloj, kaj sufokiĝis en la maro. Kaj iliaj paŝtistoj forkuris, kaj rakontis la aferon en la urbo kaj en la kamparo. Kaj oni venis, por vidi, kio okazis. Kaj ili venis al Jesuo, kaj vidis la demonhavinton, kiu havis la legion, sidanta, vestita kaj en sana prudento; kaj ili timis. Kaj la vidintoj rakontis al ili, kiamaniere tio okazis al la demon‐ havinto, kaj pri la porkoj. Kaj ili komencis petegi lin, ke li foriru el iliaj limoj. Kaj kiam li eniris en la ŝipeton, la demonhavinto petegis lin, ke li povu esti kun li. Kaj li ne permesis al li, sed diris al li: Iru al via domo, al la viaj, kaj rakontu al ili ĉion, kion faris la Eternulo por vi, kaj kiel Li kompatis vin. Kaj li foriris, kaj komencis famigi en Dekapolis ĉion, kion faris Jesuo por li; kaj ĉiuj miregis. Kaj kiam Jesuo retransiris en la ŝipeto al la alia bordo, granda homamaso kolektiĝis al li; kaj li estis apud la maro. Kaj venis unu el la sinagogestroj, nomata Jairo, kaj ekvidinte lin, falis antaŭ liaj piedoj, kaj insiste lin petegis, dirante: Mia filineto estas en lasta ekstremo; venu do kaj metu viajn manojn sur ŝin, por ke ŝi saviĝu kaj vivu. Kaj li iris kun li, kaj granda homamaso sekvis lin kaj premis lin. Kaj virino, kiu jam dek du jarojn havis sangofluon, kaj multe suferis pro multaj kuracistoj, kaj elspezis sian tutan havon, kaj estis neniel helpita, sed kontraŭe eĉ pli malsaniĝis, aŭdinte pri Jesuo, venis en la homamaso malantaŭ lin, kaj tuŝis lian mantelon.

28 29 30 31 32 33 34 35

36 37 38 39 40

41 42 43

Ĉar ŝi diris: Se mi nur tuŝos lian mantelon, mi estos sanigita. Kaj tuj la fonto de ŝia sango sekiĝis, kaj ŝi korpe sentis, ke ŝi resaniĝis el sia malsano. Kaj Jesuo, tuj sentante en si, ke la potenco eliris, turnis sin en la homamaso, kaj diris: Kiu tuŝis mian veston? Kaj liaj disĉiploj diris al li: Vi vidas la homamason, premantan vin, kaj ĉu vi diras: Kiu min tuŝis? Kaj li ĉirkaŭrigardis, por vidi tiun, kiu tion faris. Sed la virino, timigita kaj tremanta, sciante, kio fariĝis al ŝi, ve‐ nis kaj falis antaŭ li, kaj diris al li la tutan veron. Kaj li diris al ŝi: Filino, via fido vin savis; iru en paco, kaj estu sana el via malsano. Dum li ankoraŭ parolis, oni venis el la domo de la sinagoges‐ tro, dirante: Via filino mortis; kial vi ankoraŭ ĝenas la instruis‐ ton? Sed Jesuo, ne atentante la parolon diritan, diris al la sinagoges‐ tro: Ne timu, nur kredu. Kaj li ne permesis al iu sekvi kun li, krom Petro kaj Jakobo, kaj Johano, frato de Jakobo. Kaj ili venis al la domo de la sinagogestro, kaj li vidis tumulton, kaj homojn plorantajn kaj funebre ĝemantajn. Kaj enirinte, li diris al ili: Kial vi tumultas kaj ploras? la infani‐ no ne mortis, sed dormas. Kaj ili mokridis lin. Tamen, foriginte ĉiujn li kondukis la pa‐ tron de la infanino kaj la patrinon, kaj tiujn, kiuj estis kun li, kaj eniris tien, kie estis la infanino. Kaj preninte la manon de la infanino, li diris al ŝi: Talita kumi; tio estas: Knabineto, mi diras al vi: Leviĝu. Kaj tuj leviĝis la knabineto kaj piediris; ĉar ŝi estis dekdu- jara. Kaj ili miris kun granda mirego. Kaj li severe admonis ilin, ke neniu sciiĝu pri tio; kaj li ordonis doni al ŝi manĝi.

6-a ĉapitro 1 2

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Kaj li eliris de tie, kaj venis en sian patrujon; kaj liaj disĉiploj lin sekvis. Kaj kiam venis la sabato, li komencis instrui en la sinagogo; kaj multaj, lin aŭdante, miris, dirante: De kie tiu viro havas tion? kaj: Kia estas la saĝeco donita al li? kaj kiaj estas tiaj potencaĵoj farataj per liaj manoj? Ĉu ĉi tiu ne estas la ĉarpentisto, filo de Maria, kaj frato de Jako‐ bo kaj Joses kaj Judas kaj Simon? kaj ĉu liaj fratinoj ne estas ĉi tie ĉe ni? Kaj ili ofendiĝis pro li. Kaj Jesuo diris al ili: Profeto ne estas sen honoro, krom en sia patrujo kaj inter siaj parencoj kaj en sia domo. Kaj li povis tie fari nenian potencaĵon, krom tio, ke li metis la manojn sur kelkajn senfortulojn kaj ilin resanigis. Kaj li miris pro ilia nekredemo. Kaj li rondevizitis la vilaĝojn, instruante. Kaj li alvokis al si la dek du, kaj komencis forsendi ilin duope; kaj li donis al ili aŭtoritaton super malpuraj spiritoj; kaj li ordonis, ke ili portu nenion por la vojo krom nur bastono – nek panon, nek saketon, nek monon en sia zono; sed ili iru piedvestitaj per sandaloj, kaj ne surmetu du tunikojn. Kaj li diris al ili: Kie ajn vi eniros en domon, tie loĝu, ĝis vi fo‐ riros el tiu loko. Kaj se ie ajn oni vin ne akceptos, nek vin aŭskultos, tiam el tie fo‐ rirante, deskuu la polvon, kiu estas sub viaj piedoj, por atesto al ili. Kaj foririnte, ili predikis, ke oni pentu. Kaj ili elpeladis multajn demonojn, kaj ŝmiradis per oleo mul‐ tajn malsanulojn kaj ilin sanigadis. Kaj la reĝo Herodo aŭdis pri tio, ĉar lia nomo jam konatiĝis; kaj li diris: Johano, la Baptisto, leviĝis el la mortintoj, kaj tial tiuj potencaĵoj energias en li.

15 16 17

18 19 20

23 24 25 26 27 28

Sed aliaj diris: Tiu estas Elija. Kaj aliaj diris: Tiu estas profeto, kvazaŭ unu el la profetoj. Sed, tion aŭdinte, Herodo diris: Johano, kiun mi senkapigis, le‐ viĝis. Ĉar Herodo mem jam sendis, kaj arestis Johanon, kaj ligis lin en malliberejo pro Herodias, kiu estis edzino de lia frato Filipo, ĉar li estis edziĝinta kun ŝi. Ĉar Johano diris al Herodo: Ne decas, ke vi havu la edzinon de via frato. Kaj Herodias klopodis kontraŭ li, kaj deziris mortigi lin, kaj ne povis; ĉar Herodo timis Johanon, sciante, ke li estas viro justa kaj sankta, kaj nepre gardis lin. Kaj aŭskultante lin, li embarasiĝis, kaj aŭskultis lin volonte. Kaj kiam venis oportuna tago, kiam Herodo pro sia naskotago faris vespermanĝon al siaj nobeloj kaj milestroj kaj ĉefoj de Ga‐ lileo, eniris la filino de Herodias mem kaj dancis, kaj ŝi plaĉis al He‐ rodo kaj al liaj kunmanĝantoj; kaj la reĝo diris al la knabino: Petu de mi, kion ajn vi volas, kaj mi tion donos al vi. Kaj li ĵuris al ŝi: Kion ajn vi petos de mi, mi tion donos al vi, ĝis duono de mia regno. Kaj elirinte, ŝi diris al sia patrino: Kion mi petu? Kaj tiu diris: La kapon de Johano, la Baptisto. Kaj ŝi tuj eniris rapide al la reĝo, kaj petis, dirante: Mi deziras, ke vi tuj donu al mi sur plado la kapon de Johano, la Baptisto. Kaj la reĝo fariĝis tre malĝoja; tamen pro siaj ĵuroj kaj pro la kunmanĝantoj li ne volis rifuzi al ŝi. Kaj tuj la reĝo elsendis soldaton el sia gardistaro, kaj ordonis al‐ porti lian kapon; kaj elirinte, tiu senkapigis lin en la malliberejo, kaj alportis lian kapon sur plado, kaj donis ĝin al la knabino; kaj la knabino donis ĝin al sia patrino.

29 30 31

32 33 34

35 36 37

38 39 40 41

42 43 44 45

Kaj kiam liaj disĉiploj aŭdis, ili venis kaj forportis lian korpon, kaj metis ĝin en tombon. Kaj la apostoloj kolektiĝis al Jesuo, kaj rakontis al li ĉion, kion ili faris kaj instruis. Kaj li diris al ili: Venu mem aparte en dezertan lokon, kaj iom ripozu. Ĉar estis multaj venantaj kaj irantaj, kaj ili ne havis oportunon eĉ por manĝi. Kaj ili foriris en la ŝipeto al dezerta loko aparte. Kaj oni vidis ilin forirantajn, kaj multaj rekonis ilin, kaj piede oni kuris tien el ĉiuj urboj kaj antaŭvenis ilin. Kaj li elvenis, kaj vidis grandan homamason, kaj li kortuŝiĝis pri ili, ĉar ili estis kiel ŝafoj ne havantaj paŝtiston; kaj li komen‐ cis instrui al ili multon. Kaj kiam la horo jam estis malfrua, liaj disĉiploj venis al li, kaj diris: La loko estas dezerta, kaj la horo estas jam malfrua; forsendu ilin, por ke ili iru en la ĉirkaŭajn kampojn kaj vilaĝojn kaj aĉetu por si manĝaĵon. Sed li responde diris al ili: Vi donu al ili manĝi. Kaj ili diris al li: Ĉu ni iru kaj aĉetu panojn por ducent denaroj, kaj donu al ili manĝi? Kaj li diris al ili: Kiom da panoj vi havas? iru, por vidi. Kaj sciiĝinte, ili diris: Kvin, kaj du fiŝojn. Kaj li ordonis al ili, ke ĉiuj sidiĝu laŭgrupe sur la verda herbo. Kaj ili sidiĝis en aroj, centope kaj kvindekope. Kaj li prenis la kvin panojn kaj la du fiŝojn, kaj suprenrigar‐ dinte al la ĉielo, li benis kaj dispecigis la panojn, kaj donis al la disĉiploj, por meti antaŭ ilin; kaj li dividis la du fiŝojn inter ĉiuj. Kaj ĉiuj manĝis kaj satiĝis. Kaj oni kolektis da fragmentoj dek du korbojn, kaj ankaŭ el la fiŝoj. Kaj tiuj, kiuj manĝis la panojn, estis kvin mil viroj. Kaj tuj li devigis siajn disĉiplojn eniri en la ŝipeton kaj iri antaŭ li al la alia bordo, al Betsaida, dum li forsendos la homamason.

46 47 48

49 50 51 52 53 54 55 56

Kaj adiaŭinte ilin, li foriris sur la monton, por preĝi. Kaj kiam vesperiĝis, la ŝipeto estis meze de la maro, kaj li sola sur la tero. Kaj vidante ilin laborantaj en malfacila remado, ĉar la vento es‐ tis kontraŭa al ili, ĉirkaŭ la kvara gardoparto de la nokto li ve‐ nis al ili, irante sur la maro, kaj li volis preterpasi ilin; sed ili, vidante lin iranta sur la maro, supozis, ke ĝi estas fanto‐ mo, kaj ili ekkriis; ĉar ĉiuj vidis lin kaj maltrankviliĝis. Sed li tuj parolis kun ili, kaj diris al ili: Kuraĝu; ĝi estas mi; ne timu. Kaj li supreniris al ili en la ŝipeton, kaj la vento ĉesiĝis; kaj ili sentis grandan miregon; ĉar ili ne komprenis pri la panoj, ĉar ilia koro estis sensenta. Kaj transirinte, ili alvenis teren ĉe Genesaret, kaj alligis la ŝipeton. Kaj kiam ili estis elŝipiĝintaj, tuj oni rekonis lin, kaj kuris tra tiu tuta regiono, kaj komencis ĉirkaŭporti la mal‐ sanulojn sur iliaj litoj tien, kie ili aŭdis, ke li estas. Kaj kien ajn li eniris, en vilaĝojn aŭ en urbojn aŭ sur la kampa‐ ron, ili demetis la malsanulojn sur la placoj, kaj petegis lin, ke ili tuŝu nur la randon de lia vesto; kaj ĉiuj, kiuj tuŝis, resa‐ niĝis.

7-a ĉapitro 1 2 3 4

Kaj kolektiĝis al li la Fariseoj kaj iuj el la skribistoj, kiuj venis el Jerusalem, kaj jam vidis, ke kelkaj el liaj disĉiploj manĝas panon kun ma‐ noj profanaj, tio estas nelavitaj. Kaj la Fariseoj kaj ĉiuj Judoj, se ili ne lavis zorge la manojn, ne manĝas, tenante la tradicion de la antaŭuloj; kaj veninte el komercejo, ili ne manĝas, ne sin lavinte; kaj estas

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

multaj aliaj aferoj, kiujn ili ricevis por observi, trempon de pokaloj kaj mezurpotoj kaj kupraj vazoj. Kaj lin demandis la Fariseoj kaj la skribistoj: Kial ne faras viaj disĉiploj laŭ la tradicio de la antaŭuloj, sed manĝas panon kun manoj profanaj? Kaj li diris al ili: Bone profetis Jesaja pri vi hipokrituloj, kiel es‐ tas skribite Ĉi tiu popolo honoras Min per siaj lipoj, Sed ilia koro estas malproksime de Mi. Sed vane ili Min adoras, Instruante kiel doktrinojn ordonojn de homoj. Ĉar, forlasinte la ordonon de Dio, vi tenas la tradicion de homoj. Kaj li diris al ili: Efektive vi forrifuzas la ordonon de Dio, por observi vian tradicion. Ĉar Moseo diris: Respektu vian patron kaj vian patrinon; kaj: Kiu malbenas sian patron aŭ sian patrinon, tiu nepre mortu. Sed vi diras: Se iu diros al sia patro aŭ sia patrino: Korban, tio estas Oferdono, estu tio, per kio vi povus profiti de mi, vi jam ne permesas al li fari ion por sia patro aŭ sia patrino; vantigante la vorton de Dio per via tradicio, kiun vi transdonis; kaj multajn tiajn aferojn vi faras. Kaj denove alvokinte la homamason, li diris al ili: Ĉiuj min aŭskultu kaj komprenu: ekzistas nenio, kio, enirante en homon de ekstere, povas lin profani; sed kio eliras el homo, tio profanas la homon. [Kiu havas orelojn por aŭdi, tiu aŭdu.] Kaj kiam li eniris en domon for de la homamaso, liaj disĉiploj demandis lin pri la parabolo. Kaj li diris al ili: Ĉu vi ankaŭ estas tiel sen kompreno? Ĉu vi ne konscias, ke ĉio, eniranta de ekstere en homon, ne povas profani lin; ĉar ĝi eniras ne en lian koron, sed en la ventron, kaj eliras en apartan lokon? Tion li diris, indigante ĉiajn manĝaĵojn.

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

Kaj li diris: Kio elvenas el homo, tio profanas la homon. Ĉar de interne, el la koro de homoj, eliras malvirtaj pensoj, malĉastaĵoj, ŝteloj, mortigoj, adultoj, avideco, malindaĵoj, ruzeco, voluptoj, malica okulo, blasfemo, aroganteco, malsaĝeco; ĉiuj tiuj malbonoj elvenas de interne kaj profanas la homon. Kaj irinte de tie, li venis en la limojn de Tiro kaj Cidon. Kaj eni‐ rinte en domon, li volis, ke neniu sciu; sed li ne povis esti kaŝita. Sed aŭdinte pri li, iu virino, kies filineto havis malpuran spiri‐ ton, venis kaj falis antaŭ liaj piedoj. Kaj la virino estis Grekino, rase Sirofenika. Kaj ŝi petis lin, ke li elpelu la demonon el ŝia filino. Kaj li diris al ŝi: Lasu unue satigi la infanojn, ĉar ne decas preni la panon de la infanoj kaj ĵeti ĝin al la hundetoj. Sed ŝi respondis kaj diris al li: Jes, Sinjoro; ĉar eĉ la hundetoj sub la tablo manĝas el la panpecetoj de la infanoj. Kaj li diris al ŝi: Pro ĉi tiu vorto iru vian vojon; la demono eliris el via filino. Kaj kiam ŝi iris en sian domon, ŝi trovis la infaninon kuŝigita sur la lito, kaj la demonon foririnta. Kaj denove foririnte el la limoj de Tiro, li venis tra Cidon al la Galilea Maro, tra la mezo de la limoj de Dekapolis. Kaj oni kondukis al li viron surdan kaj apenaŭ parolkapablan, kaj petis lin, ke li metu sian manon sur lin. Kaj kondukinte lin el la homamaso en apartan lokon, li metis siajn fingrojn en liajn orelojn, kaj kraĉinte, li tuŝis lian langon; kaj suprenrigardinte al la ĉielo, li ĝemis, kaj diris al li: Efata, tio estas: Malfermiĝu. Kaj liaj oreloj malfermiĝis, kaj la ligilo de lia lango malstreĉiĝis, kaj li parolis klare. Kaj li admonis ilin, ke oni diru tion al neniu; sed ju pli li mal‐ permesis, des pli multe ili ĉie sciigis ĝin.

Kaj supermezure ili miregis, dirante: Li faris ĉion bone; li igas la surdulojn aŭdi, kaj la mutulojn paroli.

8-a ĉapitro 1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12

En tiuj tagoj, kiam denove estis granda homamaso, kaj ili ne‐ nion havis manĝi, li alvokis al si siajn disĉiplojn, kaj diris al ili: Mi kortuŝiĝas pro la homamaso, ĉar jam tri tagojn ili restas ĉe mi kaj nenion havas manĝi; kaj se mi forsendos ilin fastantaj al iliaj domoj, ili laciĝos sur la vojo; kaj iuj el ili venis de malproksime. Kaj liaj disĉiploj respondis al li: De kie oni povos satigi ĉi tiujn homojn per panoj ĉi tie en dezerto? Kaj li demandis ilin: Kiom da panoj vi havas? Kaj ili diris: Sep. Kaj li ordonis al la homamaso sidiĝi sur la tero; kaj li prenis la sep panojn, kaj doninte dankon, li dispecigis ilin, kaj donis al la disĉiploj por disdoni; kaj ili disdonis al la homamaso. Kaj ili havis kelkajn malgrandajn fiŝojn; kaj beninte ilin, li or‐ donis disdoni ilin ankaŭ. Kaj ili manĝis kaj satiĝis; kaj oni kolektis da postrestintaj frag‐ mentoj sep korbegojn. Kaj ili estis proksimume kvar mil, kaj li forsendis ilin. Kaj tuj enirinte en la ŝipeton kun siaj disĉiploj, li iris al la regio‐ no Dalmanuta. Kaj alvenis la Fariseoj, kaj komencis diskuti kun li, serĉante ĉe li signon el la ĉielo, por provi lin. Kaj forte ĝeminte en sia spirito, li diris: Kial ĉi tiu generacio serĉas signon? vere, mi diras al vi: Nenia signo estos donita al ĉi tiu generacio. Kaj forlasinte ilin, li denove enŝipiĝis kaj transiris al la alia bordo.

14 15 16 17

18 19 20 21 22 23

24 25 26 27

Kaj ili forgesis preni panojn; kaj nur unu panon ili havis kun si en la ŝipeto. Kaj li admonis ilin, dirante: Zorgu, gardu vin kontraŭ la fer‐ mentaĵo de la Fariseoj kaj la fermentaĵo de Herodo. Kaj ili diskutis unu kun la alia, dirante: Ĉar ni ne havas panojn. Kaj Jesuo, eksciante tion, diris al ili: Kial vi diskutas pro tio, ke vi ne havas panon? ĉu vi ankoraŭ ne konscias nek komprenas? ĉu via koro estas obstinigita? Okulojn havante, ĉu vi ne vidas? kaj orelojn havante, ĉu vi ne aŭdas? kaj ĉu vi ne memoras? Kiam mi dispecigis la kvin panojn por la kvin mil, kiom da korboj da fragmentoj vi kolektis? Ili respondis al li: Dek du. Kaj kiam la sep por la kvar mil, kiom da korbegoj da fragmen‐ toj vi kolektis? Kaj ili respondis al li: Sep. Kaj li diris al ili: Ĉu vi ankoraŭ ne komprenas? Kaj ili alvenis al Betsaida. Kaj oni alkondukis al li blindulon, kaj petegis, ke li tuŝu lin. Kaj preninte la manon de la blindulo, li elkondukis lin ekster la vilaĝon; kaj kraĉinte sur liajn okulojn, kaj surmetinte la mano‐ jn sur lin, li demandis lin: Ĉu vi vidas ion? Kaj li ekrigardis, kaj diris: Mi vidas homojn, ĉar mi vidas kva‐ zaŭ arbojn irantajn. Tiam denove li metis la manojn sur liajn okulojn; kaj li fikse rigardis, kaj resaniĝis, kaj vidis ĉion klare. Kaj li forsendis lin al lia domo, dirante: Nepre ne eniru en la vilaĝon. Kaj eliris Jesuo kaj liaj disĉiploj en la vilaĝojn de Cezarea Filipi; kaj sur la vojo li demandis siajn disĉiplojn, dirante al ili: Kiu, diras la homoj, ke mi estas? Kaj ili respondis al li: Johano, la Baptisto; laŭ aliaj: Elija; kaj laŭ aliaj: Unu el la profetoj.

29 30 31

32 33

35 36 37 38

Kaj li demandis ilin: Sed vi – kiu vi diras, ke mi estas? Petro responde diris al li: Vi estas la Kristo. Kaj li admonis ilin, ke ili diru al neniu pri li. Kaj li komencis instrui al ili, ke la Filo de homo devas multe suferi, kaj esti rifuzita de la pliaĝuloj kaj la ĉefpastroj kaj la skri‐ bistoj, kaj esti mortigita, kaj post tri tagoj releviĝi. Kaj li parolis tiun diron malkaŝe. Kaj Petro prenis lin, kaj ko‐ mencis admoni lin. Sed turninte sin kaj rigardante la disĉiplojn, li admonis Petron, dirante: Iru malantaŭ min, Satano, ĉar vi havas pensojn ne laŭ Dio, sed laŭ homoj. Kaj alvokinte al si la homamason kun siaj disĉiploj, li diris al ili: Se iu volas veni post mi, li abnegaciu sin, kaj levu sian krucon, kaj sekvu min. Ĉar kiu volos savi sian animon, tiu ĝin perdos; kaj kiu perdos sian animon pro mi kaj pro la evangelio, tiu ĝin savos. Ĉar kiel profitus homo, se li gajnus la tutan mondon kaj perdus sian animon? Ĉar kion homo donu interŝanĝe por sia animo? Ĉar kiu hontos pri mi kaj miaj paroloj antaŭ ĉi tiu adultema kaj peka generacio, pri tiu ankaŭ hontos la Filo de homo, kiam li venos en la gloro de sia Patro kun la sanktaj anĝeloj.

9-a ĉapitro 1

Kaj li diris al ili: Vere mi diras al vi: Inter la ĉi tie starantaj estas iuj, kiuj neniel gustumos morton, antaŭ ol ili vidos la regnon de Dio venintan en potenco. Kaj post ses tagoj Jesuo prenis kun si Petron kaj Jakobon kaj Johanon, kaj kondukis ilin solajn sur altan monton aparte; kaj li estis aliformita antaŭ ili;

3 4 5

6 7 8 9

10 11 12

13 14 15 16 17 18

kaj liaj vestoj fariĝis brilantaj, treege blankaj, kiel fulisto sur la tero ne povas blankigi. Kaj aperis al ili Elija kun Moseo, kaj ili interparoladis kun Jesuo. Kaj Petro responde diris al Jesuo: Rabeno, estas bone por ni esti ĉi tie; kaj ni faru tri laŭbojn: unu por vi, kaj unu por Moseo, kaj unu por Elija. Ĉar li ne sciis, kion respondi, ĉar ili tre timiĝis. Kaj nubo superombris ilin; kaj elvenis voĉo el la nubo: Ĉi tiu estas Mia Filo, la amata; aŭskultu lin. Kaj subite, ĉirkaŭrigardinte, ili jam vidis neniun krom Jesuo sola. Kaj dum ili malsupreniris de la monto, li admonis ilin, ke al neniu ili rakontu tion, kion ili vidis, ĝis la Filo de homo rele‐ viĝos el la mortintoj. Kaj ili konservis la diron, demandante inter si, kion signifas la releviĝo el la mortintoj. Kaj ili demandis lin, dirante: Kial diras la skribistoj, ke Elija de‐ vas veni antaŭe? Kaj li diris al ili: Vere Elija venas antaŭe, kaj restarigas ĉion; kaj kiel estas skribite pri la Filo de homo, ke li devas multe suferi kaj esti malestimata? Sed mi diras al vi, ke Elija jam venis, kaj oni faris al li ĉion, kion ili volis, kiel estas skribite pri li. Kaj veninte al la disĉiploj, ili vidis grandan homamason ĉirkaŭ ili, kaj skribistojn diskutantajn kun ili. Kaj tuj la homamaso, vidante lin, forte miris, kaj alkuris, kaj salutis lin. Kaj li demandis ilin: Pri kio vi diskutas kun ili? Kaj unu el la amaso respondis al li: Majstro, mi venigis al vi mian filon, kiu havas mutan spiriton; kaj kie ajn ĝi kaptas lin, ĝi ŝiras lin, kaj li ŝaŭmas kaj grincigas la dentojn kaj kadukiĝas; kaj mi parolis al viaj disĉiploj, ke ili elpelu ĝin; kaj ili ne povis.

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

32 33 34

Kaj li respondis al ili, dirante: Ho senfida generacio, ĝis kiam mi estos kun vi? ĝis kiam mi toleros vin? venigu lin al mi. Kaj ili venigis lin al li; kaj vidinte lin, tuj la spirito konvulsiigis lin, kaj li falis teren kaj ruliĝis ŝaŭmanta. Kaj li demandis la patron: De kiom da tempo okazadas ĉi tio al li? Kaj li diris: De infaneco. Kaj ofte ĝi ĵetis lin en fajron kaj en akvon, por pereigi lin; sed se vi povas fari ion, kompatu al ni kaj helpu nin. Kaj Jesuo diris al li: Kiel, se vi povas! Ĉio estas ebla por kredanto. Tuj ekkriante, la patro de la infano diris: Mi kredas; helpu mian nekredemon. Kaj kiam Jesuo vidis, ke homamaso alkuras, li severe admonis la malpuran spiriton, dirante al ĝi: Vi muta kaj surda spirito, mi ordonas al vi: Eliru el li, kaj ne plu eniru en lin. Kaj ekkriinte, kaj multe konvulsiiginte lin, ĝi eliris; kaj li fariĝis kvazaŭ mortinto, tiel ke la plimulto diris: Li mortis. Sed Jesuo, preninte lin je la mano, levis lin; kaj li stariĝis. Kaj kiam li eniris en la domon, liaj disĉiploj aparte demandis lin: Kial ni ne povis elpeli ĝin? Kaj li diris al ili: Ĉi tiu speco neniel povas eliri, krom per preĝado. Kaj foririnte, ili trapasis tra Galileo; kaj li deziris, ke neniu tion eksciu. Ĉar li instruadis siajn disĉiplojn, kaj diris al ili: La Filo de homo estas transdonita en la manojn de homoj, kaj ili mortigos lin; kaj, mortigite, li leviĝos post tri tagoj. Sed ili ne komprenis la diron, kaj timis demandi lin. Kaj ili venis al Kapernaum, kaj kiam li estis en la domo, li de‐ mandis ilin: Pri kio vi diskutis sur la vojo? Mar 9:34 Sed ili silentis; ĉar ili diskutis inter si sur la vojo pri tio, kiu estas la plej granda.

35 36 37

38 39 40 41 42

44 45

46 47

48 49 50

Mar 9:35 Kaj sidiĝinte, li alvokis la dek du, kaj diris al ili: Se iu volas esti unua, li estos lasta el ĉiuj, kaj servanto de ĉiuj. Kaj preninte infanon, li starigis ĝin meze de ili; kaj ĉirkaŭbra‐ kinte ĝin, li diris al ili: Kiu akceptos unu el tiaj infanoj en mia nomo, tiu akceptas min; kaj kiu akceptas min, tiu akceptas ne min, sed Tiun, kiu sendis min. Johano diris al li: Majstro, ni vidis iun elpelantan demonojn en via nomo; kaj ni malpermesis lin, ĉar li ne sekvas nin. Sed Jesuo diris: Ne malpermesu lin; ĉar neniu, kiu faros mirak‐ lon en mia nomo, povos facile paroli malbone pri mi. Ĉar tiu, kiu ne estas kontraŭ ni, estas por ni. Ĉar kiu donos al vi trinki tason da akvo, pro tio, ke vi apartenas al Kristo, vere mi diras al vi, tiu neniel perdos sian rekompencon. Kaj kiu igos fali unu el ĉi tiuj malgranduloj, kiuj kredas al mi, estus pli bone por tiu, se granda muelŝtono estus pendigita ĉir‐ kaŭ lia kolo, kaj se li estus ĵetita en la maron. Kaj se via mano faligas vin, detranĉu ĝin: estas bone por vi eni‐ ri en vivon kripla prefere ol, havante du manojn, eniri en Ge‐ henan, en la neestingeblan fajron, [kie ilia vermo ne pereas kaj la fajro ne estingiĝas.] Kaj se via piedo faligas vin, detranĉu ĝin: estas bone por vi eni‐ ri en vivon lama prefere ol, havante du piedojn, esti ĵetita en Gehenan, [kie ilia vermo ne pereas kaj la fajro ne estingiĝas.] Kaj se via okulo faligas vin, elŝiru ĝin: estas bone por vi eniri en la regnon de Dio kun unu okulo prefere ol, havante du okulojn, esti ĵetita en Gehenan, kie ilia vermo ne pereas kaj la fajro ne estingiĝas. Ĉar ĉiu estos salita per fajro. Salo estas bona; sed se la salo fariĝis nesala, kiel vi rebonigos ĝin? Havu salon en vi, kaj paciĝu unu kun alia.

10-a ĉapitro 1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Kaj li foriris de tie, kaj venis en la limojn de Judujo kaj trans Jordanon; kaj homamasoj kunvenis denove al li, kaj laŭ sia ku‐ timo li instruis ilin denove. Kaj Fariseoj venis, kaj demandis lin, por provi lin: Ĉu estas per‐ mesate al viro forsendi sian edzinon? Kaj li responde diris al ili: Kion Moseo ordonis al vi? Kaj ili diris: Moseo permesis skribi eksedzigan leteron, kaj for‐ sendi ŝin. Sed Jesuo diris al ili: Pro la malmoleco de via koro li skribis por vi ĉi tiun ordonon. Sed de la komenco de la kreo: Li faris ilin vira kaj virina. Tial viro forlasos sian patron kaj sian patrinon, kaj aliĝos al sia edzino, kaj ili estos unu karno; sekve ili jam estas ne du, sed unu karno. Kion do Dio kunigis, tion homo ne disigu. Kaj en la domo la disĉiploj denove demandis lin pri la afero. Kaj li diris al ili: Kiu forsendos sian edzinon kaj edziĝos kun alia, tiu adultas kontraŭ ŝi; kaj se ŝi mem forsendos sian edzon kaj edziniĝos kun alia, ŝi adultas. Kaj oni venigis al li infanojn, por ke li tuŝu ilin; kaj la disĉiploj admonis ilin. Sed Jesuo, vidinte tion, indignis, kaj diris al ili: Lasu la infanojn veni al mi; ne malhelpu ilin, ĉar el tiaj estas la regno de Dio. Vere mi diras al vi: Kiu ne akceptos la regnon de Dio kiel infa‐ no, tiu neniel eniros en ĝin. Kaj li prenis ilin en siaj brakoj, kaj benis ilin, metinte la manojn sur ilin. Kaj dum li foriris sur la vojo, unu homo kuris al li kaj genuis antaŭ li, kaj demandis lin: Bona Majstro, kion mi faru, por ke mi heredu eternan vivon?

18 19

20 21

22 23 24

25 26 27 28 29

31 32

Kaj Jesuo diris al li: Kial vi nomas min bona? neniu estas bona krom Unu, nome Dio. Vi scias la ordonojn: Ne mortigu; Ne adultu; Ne ŝtelu; Ne paro‐ lu malveran ateston; Ne rabu; Respektu vian patron kaj vian patrinon. Kaj li responde diris al li: Majstro, ĉion tion mi observis de‐ tempe de mia juneco. Kaj Jesuo, rigardante lin, amis lin, kaj diris al li: Unu mankon vi havas; iru, kaj vendu ĉion, kion vi havas, kaj donu al mal‐ riĉuloj, kaj vi havos trezoron en la ĉielo; kaj venu, sekvu min. Sed li malgajiĝis ĉe tiu vorto, kaj foriris malĝoja; ĉar li havis multajn posedaĵojn. Kaj Jesuo ĉirkaŭrigardis, kaj diris al siaj disĉiploj: Kiel malfacile tiuj, kiuj havas riĉon, eniros en la regnon de Dio! Kaj la disĉiploj miris pro liaj vortoj. Sed Jesuo, respondante de‐ nove, diris al ili: Infanoj, kiel malfacile estas por tiuj, kiuj fidas al la riĉo, eniri en la regnon de Dio! Estas pli facile por kamelo iri tra trueton de kudrilo, ol por riĉulo eniri en la regnon de Dio. Kaj ili forte miregis, dirante al li: Kiu do povas esti savita? Rigardante ilin, Jesuo diris: Ĉe homoj tio estas neebla, sed ne ĉe Dio; ĉar ĉio estas ebla ĉe Dio. Petro ekparolis al li: Jen ni ĉion forlasis kaj vin sekvis. Jesuo diris: Vere mi diras al vi: Ekzistas neniu, kiu forlasis do‐ mon aŭ fratojn aŭ fratinojn aŭ patrinon aŭ patron aŭ infanojn aŭ kampojn pro mi kaj pro la evangelio, kaj kiu ne ricevos centoble en ĉi tiu tempo, domojn kaj fratojn kaj fratinojn kaj patrinojn kaj infanojn kaj kampojn, kun per‐ sekutado; kaj en la venonta mondo eternan vivon. Sed multaj unuaj estos lastaj, kaj lastaj estos unuaj. Kaj ili estis sur la vojo suprenirantaj al Jerusalem, kaj Jesuo iris antaŭ ili; kaj ili miregis, kaj la sekvantoj timis. Kaj li prenis al

34 35 36 37 38

40 41 42

43 44 45 46

si denove la dek du, kaj ekparolis pri tio, kio okazos al li, dirante: Jen mi supreniras al Jerusalem; kaj la Filo de homo estos trans‐ donita al la ĉefpastroj kaj la skribistoj; kaj ili kondamnos lin al morto kaj transdonos lin al la nacianoj; kaj ili lin mokos kaj sur lin kraĉos kaj lin skurĝos kaj lin morti‐ gos; kaj post tri tagoj li releviĝos. Kaj alproksimiĝis al li Jakobo kaj Johano, filoj de Zebedeo, dirante al li: Majstro, ni deziras, ke, kion ajn ni petos de vi, vi tion faru por ni. Kaj li diris al ili: Kion vi volas, ke mi faru por vi? Kaj ili diris al li: Permesu, ke ni povu sidi, unu dekstre de vi kaj la dua maldekstre, en via gloro. Sed Jesuo diris al ili: Vi ne scias, kion vi petas. Ĉu vi povas trin‐ ki la kalikon, kiun mi trinkas? aŭ esti baptitaj per la bapto, per kiu mi estas baptata? Kaj ili diris al li: Ni povas. Kaj Jesuo diris al ili: La kalikon, kiun mi trinkas, vi trinkos, kaj per la bapto, per kiu mi estas baptata, vi estos baptitaj; sed sidi dekstre de mi aŭ maldekstre, tion doni ne apartenas al mi; sed ĝi estas por tiuj, por kiuj ĝi estas pre- parita. Kaj aŭdinte, la dek ekindignis kontraŭ Jakobo kaj Johano. Kaj Jesuo, alvokinte ilin al si, diris al ili: Vi scias, ke tiuj, kiuj pretendas regi la nacianojn, kondutas kiel sinjoroj super ili, kaj iliaj granduloj ekzercas aŭtoritaton super ili. Sed ne tiel estos inter vi; sed kiu volas esti granda inter vi, tiu estu via servanto; kaj kiu volas esti la unua inter vi, tiu estu sklavo de ĉiuj. Ĉar la Filo de homo venis, ne por esti servata, sed por servi, kaj por doni sian vivon kiel elaĉeton por multaj. Kaj ili venis al Jeriĥo; kaj kiam li foriris el Jeriĥo kun siaj disĉi‐ ploj kaj granda homamaso, la filo de Timeo, Bartimeo, blinda almozulo, sidis apud la vojo.

47 48 49 50 51 52

Kaj aŭdinte, ke ĉeestas Jesuo, la Nazaretano, li ekkriis, kaj diris: Jesuo, filo de David, kompatu min. Kaj multaj admonis lin, ke li silentu; sed li des pli forte kriis: Ho Filo de David, kompatu min! Kaj Jesuo haltis, kaj diris: Alvoku lin. Kaj oni alvokis la blindu‐ lon, dirante al li: Kuraĝu; leviĝu, li vin alvokas. Kaj li forĵetis sian veston, kaj eksaltis kaj venis al Jesuo. Kaj Jesuo responde al li diris: Kion vi volas, ke mi faru al vi? Kaj la blindulo diris al li: Rabeno mia, ke mi ricevu vidpovon. Kaj Jesuo diris al li: Iru; via fido vin savis. Kaj tuj li ricevis vid‐ povon, kaj sekvis lin sur la vojo.

11-a ĉapitro 1 2

3 4 5 6 7 8 9

Kaj kiam ili alproksimiĝis al Jerusalem, al Betfage kaj Betania, apud la monto Olivarba, li sendis du el siaj disĉiploj, kaj diris al ili: Iru en la vilaĝon, kiu estas kontraŭ vi, kaj enirinte ĝin, vi tuj trovos azenidon alligitan, sur kiu ankoraŭ neniu iam sidis; malligu kaj alkonduku ĝin. Kaj se iu diros al vi: Kial vi faras tion? respondu: La Sinjoro be‐ zonas ĝin; kaj tuj li sendos ĝin ĉi tien. Kaj ili iris, kaj trovis azenidon alligitan apud pordo ekstere sur la strato; kaj ili malligis ĝin. Kaj iuj apudstarantoj diris al ili: Kion vi faras, malligante la azenidon? Sed ili respondis al ili, kiel Jesuo diris; kaj ili lasis ilin. Kaj ili alkondukis la azenidon al Jesuo, kaj metis sur ĝin siajn vestojn; kaj li sidis sur ĝi. Kaj multaj sternis siajn vestojn sur la vojo, kaj aliaj sternis folia‐ rojn, tranĉinte ilin el la kampoj. Kaj kriis la antaŭirantoj kaj la sekvantoj Hosana! Estu benata tiu, kiu venas en la nomo de la Eternulo;

10 11 12 13

14 15

16 17

19 20 21 22 23

Estu benata la venanta regno de nia patro David; Hosana en la supera alto! Kaj li eniris en Jerusalemon, en la templon; kaj kiam li ĉirkaŭrigar‐ dis ĉion, kaj la horo jam vesperiĝis, li foriris al Betania kun la dek du. Kaj la morgaŭan tagon, post ilia eliro el Betania, li malsatis. Kaj vidinte el malproksime figarbon havantan foliojn, li aliris, por trovi, se eble, ion sur ĝi; kaj veninte al ĝi, li trovis nenion krom folioj, ĉar la tempo de figoj ankoraŭ ne venis. Kaj responde li diris al ĝi: Neniu por ĉiam manĝu frukton el vi. Kaj aŭdis la disĉiploj. Kaj ili venis en Jerusalemon; kaj enirinte en la templon, li ko‐ mencis elpeli la vendantojn kaj la aĉetantojn en la templo, kaj renversis la tablojn de la monŝanĝistoj kaj la seĝojn de la ven‐ dantoj de kolomboj; kaj ne permesis, ke oni portu ian vazon tra la templo. Kaj li instruis, kaj diris al ili: Ĉu ne estas skribite: Mia domo estos nomata domo de preĝo por ĉiuj popoloj? Sed vi faris ĝin kaverno de rabistoj. Kaj la ĉefpastroj kaj la skribistoj aŭdis tion, kaj serĉis, kiama‐ niere pereigi lin; ĉar ili timis lin, ĉar la tuta homamaso miregis pro lia instruado. Kaj kiam vesperiĝis, li eliris el la urbo. Kaj matene, preterpasante, ili vidis la figarbon forvelkinta de la radikoj. Kaj rememorinte, Petro diris al li: Rabeno, jen forvelkis la fi‐ garbo, kiun vi malbenis. Kaj responde Jesuo diris al ili: Havu fidon al Dio. Vere mi diras al vi: Se iu diros al ĉi tiu monto: Estu formovita kaj ĵetita en la maron, kaj ne dubos en sia koro, sed kredos, ke okazos tio, kion li diras, tiu ĝin havos. Pro tio mi diras al vi: Kion ajn vi petos, preĝante, kredu, ke vi tion jam ricevis, kaj vi ĝin havos.

26 27 28 29 30 31 32 33

Kaj kiam vi staras preĝante, pardonu, se vi havas ion kontraŭ iu; por ke ankaŭ via Patro, kiu estas en la ĉielo, pardonu al vi viajn erarojn. [Sed se vi ne pardonos, ankaŭ via Patro, kiu estas en la ĉielo, ne pardonos viajn erarojn.] Kaj ili denove venis al Jerusalem; kaj dum li ĉirkaŭiris en la templo, la ĉefpastroj kaj la skribistoj kaj la pliaĝuloj venis al li, kaj diris al li: Laŭ kia aŭtoritato vi faras ĉi tion? aŭ kiu donis al vi tian aŭtoritaton, ke vi faru ĉi tion? Sed Jesuo diris al ili: Mi faros al vi unu demandon, kaj respon‐ du al mi, kaj mi diros al vi, laŭ kia aŭtoritato mi faras ĉi tion. La baptado de Johano, ĉu ĝi estis el la ĉielo, aŭ el homoj? re‐ spondu al mi. Kaj ili diskutis inter si, dirante: Se ni diros: El la ĉielo, li diros: Kial do vi ne kredis al li? Sed se ni diros: El homoj – ili timis la popolon, ĉar ĉiuj opiniis, ke Johano efektive estis profeto. Kaj responde ili diris al Jesuo: Ni ne scias. Kaj Jesuo diris al ili: Kaj mi ne diras al vi, laŭ kia aŭtoritato mi faras ĉi tion.

12-a ĉapitro 1

2 3 4

Kaj li komencis paroli al ili per paraboloj. Vinberĝardenon plantis unu viro, kaj ĉirkaŭmetis plektobarilon, kaj fosis vin‐ premejon, kaj konstruis turon, kaj luigis ĝin al kultivistoj, kaj forvojaĝis. Kaj li sendis sklavon en la ĝusta tempo al la kultivistoj, por ri‐ cevi de la kultivistoj el la fruktoj de la vinberejo. Kaj ili kaptis lin kaj skurĝis lin, kaj forsendis lin senhava. Kaj poste li sendis al ili duan sklavon; kaj ili lin kapvundis kaj malhonoris.

5 6 7 8 9 10 11 12

13 14

15 16 17 18 19

Kaj li sendis alian, kaj ili mortigis lin; kaj multajn aliajn; skurĝante unujn, kaj mortigante aliajn. Li havis ankoraŭ unu amatan filon: li sendis lin ankaŭ la lastan al ili, dirante: Ili respektos mian filon. Sed tiuj kultivistoj diris inter si: Ĉi tiu estas la heredonto; venu, ni mortigu lin, kaj la heredaĵo estos nia. Kaj ili kaptis kaj mortigis lin, kaj elĵetis lin ekster la vinberejon. Kion do faros la sinjoro de la vinberejo? li venos kaj pereigos la kultivistojn, kaj donos la vinberejon al aliaj. Mar 12:10 Ĉu vi ne legis tiun skribon Ŝtono, kiun malŝatis la konstruantoj, Fariĝis ŝtono bazangula; De la Eternulo ĉi tio fariĝis, Kaj ĝi estas miraklo en niaj okuloj? Kaj ili celis kapti lin, sed ili timis la homamason; ĉar ili eksciis, ke li parolis la parabolon kontraŭ ili; kaj forlasinte lin, ili foriris. Kaj ili sendis al li iujn el la Fariseoj kaj el la Herodanoj, por im‐ pliki lin per interparolado. Kaj veninte, ili diris al li: Majstro, ni scias, ke vi estas verama kaj ne zorgas pri iu ajn; ĉar vi ne favoras la personon de homoj, sed instruas laŭ vero la vojon de Dio. Ĉu konvenas doni tribu‐ ton al Cezaro, aŭ ne? Ĉu ni donu, aŭ ne donu? Sed li, sciante ilian hipokritecon, diris al ili: Kial vi provas min? alportu al mi denaron, ke mi ĝin vidu. Kaj ili ĝin alportis. Kaj li diris al ili: Kies estas ĉi tiu bildo kaj la surskribaĵo? Kaj ili diris al li: De Cezaro. Kaj Jesuo respondis al ili: Redonu al Cezaro la propraĵon de Cezaro, kaj al Dio la propraĵon de Dio. Kaj ili miregis pro li. Kaj venis al li Sadukeoj, kiuj diras, ke ne estas releviĝo; kaj ili demandis lin, dirante: Majstro, Moseo skribis por ni: Se ies frato mortos kaj postlasos edzinon kaj ne lasos infanon, la frato de la mortinto prenu lian edzinon kaj naskigu idaron al sia frato.

20 21 22 23 24 25 26

27 28

29 30 31 32 33

Estis sep fratoj; kaj la unua prenis edzinon, kaj mortinte, ne la‐ sis idaron; kaj la dua prenis ŝin, kaj mortis, ne lasinte idaron; kaj la tria same; kaj la sep ne lasis idaron. Laste post ĉiuj la virino ankaŭ mortis. En la releviĝo, por kiu el ili ŝi estos edzino? ĉar ĉiuj sep havis ŝin kiel edzinon. Kaj Jesuo diris al ili: Ĉu vi ne eraras pro tio, ke vi ne scias la Skribojn, nek la potencon de Dio? Ĉar kiam oni leviĝos el la mortintoj, oni nek edziĝas nek edzi‐ niĝas, sed estas kiel anĝeloj en la ĉielo. Sed pri la mortintoj, ke ili releviĝas, ĉu vi ne legis en la libro de Moseo ĉe la arbetaĵo, kiel Dio parolis al li, dirante: Mi estas la Dio de Abraham kaj la Dio de Isaak kaj la Dio de Jakob? Li estas Dio ne de la mortintoj, sed de la vivantoj: vi multe eraras. Kaj unu el la skribistoj alvenis kaj aŭskultis la diskutadon, kaj rimarkis, ke li lerte respondas al ili; kaj tiu demandis lin: Kiu ordono estas la unua el ĉiuj? Kaj Jesuo respondis: La unua estas: Aŭskultu, ho Izrael! la Eter‐ nulo, nia Dio, la Eternulo estas unu; kaj amu la Eternulon, vian Dion, per via tuta koro kaj per via tuta animo kaj per via tuta menso kaj per via tuta forto. Kaj jen estas la dua: Amu vian proksimulon kiel vin mem. Pli granda ol ĉi tiuj ne estas alia ordono. Kaj respondis al li la skribisto: Bone, Majstro, laŭ vero vi re‐ spondis, ke Li estas unu, kaj ne ekzistas alia krom Li; kaj ami Lin per la tuta koro kaj per la tuta intelekto kaj per la tuta forto, kaj ami sian proksimulon kiel sin mem – tio multe pli valoras, ol ĉiuj bruloferoj kaj pekoferoj. Kaj Jesuo, vidante, ke li respondis prudente, diris al li: Vi ne estas malproksime de la regno de Dio. Kaj neniu plu kuraĝis fari al li demandon.

35 36

37 38 39 40 41

42 43

Kaj responde Jesuo diris, instruante en la templo: Kial diras la skribistoj, ke la Kristo estas Filo de David? David mem diris per la Sankta Spirito La Eternulo diris al mia Sinjoro: Sidu dekstre de mi, Ĝis Mi faros viajn malamikojn benketo por viaj piedoj. David mem nomas lin Sinjoro; kaj kiel do li estas lia filo? Kaj la granda homamaso aŭskultis lin plezure. Kaj en sia instruado li diris: Gardu vin kontraŭ la skribistoj, kiuj amas promenadi en roboj kaj salutojn sur la placoj, kaj ĉefseĝojn en la sinagogoj, kaj ĉeflokojn ĉe festenoj; kaj kiuj formanĝas la domojn de vidvinoj, kaj por preteksto ili longe preĝas; ili ricevos pli severan kondamnon. Kaj sidante kontraŭ la monkesto, li rimarkis, kiel la homoj enĵetas monerojn en la monkeston; kaj multaj riĉuloj enĵetis multon. Kaj venis unu malriĉa vidvino, kaj enĵetis du leptojn, kiuj faras kodranton. Kaj alvokinte al si siajn disĉiplojn, li diris al ili: Vere mi diras al vi, ke tiu malriĉa vidvino enĵetis pli ol ĉiuj ĵetantoj en la mon‐ keston; ĉar ili ĉiuj enĵetis el sia abundo, sed ŝi el sia senhaveco ĵetis ĉion, kion ŝi havis, sian tutan vivrimedon.

13-a ĉapitro 1 2 3

Kaj dum li eliris el la templo, unu el liaj disĉiploj diris al li: Ma‐ jstro, jen kiaj ŝtonoj kaj kiaj konstruaĵoj! Kaj Jesuo diris al li: Ĉu vi vidas ĉi tiujn grandajn konstruaĵojn? ne estos lasita ĉi tie ŝtono sur ŝtono, kiu ne estos deĵetita. Kaj dum li sidis sur la monto Olivarba rekte kontraŭ la templo, Petro kaj Jakobo kaj Johano kaj Andreo demandis lin aparte:

4 5 6 7 8

10 11

12 13 14

15 16 17 18 19

Diru al ni, kiam tio estos? kaj kio estas la signo, kiam ĉio tio devos plenumiĝi? Kaj Jesuo ekparolis, kaj diris al ili: Gardu vin, ke neniu vin forlogu. Multaj venos en mia nomo, dirante: Mi estas; kaj ili forlogos multajn. Kaj kiam vi aŭdos pri militoj kaj famoj de militoj, ne maltrank‐ viliĝu; tio devas okazi; sed ankoraŭ ne estas la fino. Ĉar leviĝos nacio kontraŭ nacio, kaj regno kontraŭ regno; estos tertremoj en diversaj lokoj, kaj estos malsatoj; tio estas komen‐ co de suferoj. Sed gardu vin; ĉar oni transdonos vin al sinedrioj, kaj en sina‐ gogoj vi estos skurĝitaj; kaj vi staros antaŭ provincestroj kaj reĝoj pro mi, por atesto al ili. Kaj la evangelio devas antaŭe esti predikita al ĉiuj nacioj. Kaj kiam oni forkondukos kaj transdonos vin, ne antaŭzorgu, kion vi parolos; sed kio ajn estos donita al vi en tiu horo, tion parolu; ĉar la parolanto estas ne vi, sed la Sankta Spirito. Kaj frato transdonos fraton al morto, kaj patro filon; kaj leviĝos gefiloj kontraŭ gepatroj kaj mortigos ilin. Kaj vi estos mal-amataj de ĉiuj pro mia nomo; sed kiu persistos ĝis la fino, tiu estos savita. Sed kiam vi vidos la abomenindaĵon de dezerteco starantan tie, kie ne decas (la leganto komprenu), tiam kiuj estas en Judujo, tiuj forkuru al la montoj; kaj kiu estas sur la tegmento, tiu ne malsupreniru, nek eniru, por preni ion el sia domo; kaj kiu estas sur la kampo, tiu ne revenu, por preni sian mantelon. Sed ve al la gravedulinoj kaj al la suĉigantinoj en tiuj tagoj! Kaj preĝu, ke tio ne okazu en vintro. Ĉar tiuj tagoj estos tagoj de aflikto tia, kia ne estis de la komen‐ co de la kreo, kiun Dio kreis, ĝis nun, kaj neniam estos.

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

35 36 37

Kaj se la Eternulo ne malplilongigus la tagojn, neniu karno es‐ tus savita; sed pro la elektitoj, kiujn Li elektis, Li malplilongigis la tagojn. Kaj tiam se iu diros al vi: Jen ĉi tie la Kristo, aŭ, Jen tie; ne kredu; ĉar leviĝos falsaj kristoj kaj falsaj profetoj, kaj faros signojn kaj miraklojn, por erarigi, se eble, la elektitojn. Sed gardu vin; jen mi ĉion antaŭdiris al vi. Sed en tiuj tagoj, post tiu aflikto, la suno mallumiĝos kaj la luno ne donos sian lumon, kaj la steloj falados el la ĉielo, kaj la potencoj, kiuj estas en la ĉieloj, ŝanceliĝos. Kaj tiam oni vidos la Filon de homo, venantan en nuboj kun granda potenco kaj gloro. Kaj tiam li elsendos la anĝelojn kaj kolektos siajn elektitojn el la kvar ventoj, de la limo de la tero ĝis la limo de la ĉielo. De la figarbo lernu ĝian parabolon: kiam ĝia branĉo jam mo‐ liĝas kaj aperigas foliojn, vi scias, ke la somero estas proksima; tiel same vi, kiam vi vidos, ke tio okazas, tiam sciu, ke li estas proksima, ĉe la pordoj. Vere mi diras al vi: Ĉi tiu generacio ne forpasos, antaŭ ol ĉio tio fariĝos. La ĉielo kaj la tero forpasos, sed miaj vortoj ne forpasos. Sed pri tiu tago kaj la horo scias neniu, eĉ ne la anĝeloj en la ĉielo, nek la Filo, sed nur la Patro. Gardu vin, viglu kaj preĝu; ĉar vi ne scias, kiam estos la ĝusta tempo. Kiel homo forvojaĝinta, kiu lasis sian domon kaj donis aŭtori‐ taton al siaj sklavoj, al ĉiu lian propran laboron, kaj ordonis al la pordisto, ke li viglu: vi do viglu; ĉar vi ne scias, kiam venos la domomastro, ĉu ves‐ pere, ĉu noktomeze, ĉu ĉe la kokokrio, ĉu frumatene; por ke li ne venu subite kaj ne trovu vin dormantaj. Kaj kion mi diras al vi, tion mi diras al ĉiuj: Viglu.

14-a ĉapitro 1

2 3

4 5 6 7 8 9

10 11 12

Kaj post du tagoj estis la Pasko kaj la festo de macoj; kaj la ĉef‐ pastroj kaj skribistoj serĉis, kiamaniere ili povu per ruzo lin kapti kaj mortigi; ĉar ili diris: Ne dum la festo, por ke ne estu tumulto de la popolo. Kaj dum li estis en Betania, en la domo de Simon, la leprulo, kiam li sidis ĉe manĝo, venis virino, havanta alabastran vazon da pura narda ŝmiraĵo, tre multekosta; kaj rompinte la vazon, ŝi surverŝis lian kapon. Kaj iuj indignis inter si, dirante: Por kio fariĝis ĉi tiu malŝparo de la ŝmiraĵo? Ĉar ĉi tiun ŝmiraĵon oni povus vendi por pli ol tricent denaroj, kaj doni al malriĉuloj. Kaj ili murmuris kontraŭ ŝi. Kaj Jesuo diris: Lasu ŝin; kial vi ĝenas ŝin? ŝi faris bonan faron al mi. Ĉar la malriĉulojn vi ĉiam havas kun vi, kaj kiam ajn vi volas, vi povas bonfari al ili; sed min vi ne ĉiam havas. Kion ŝi povis, tion ŝi faris; ŝi antaŭfaris la ŝmiron de mia korpo por la entombigo. Vere mi diras al vi: Kie ajn estos predikata la evangelio en la tuta mondo, tio ankaŭ, kion ŝi faris, estos priparolata, por me‐ moraĵo de ŝi. Kaj Judas Iskariota, kiu estis unu el la dek du, foriris al la ĉef‐ pastroj, por transdoni lin al ili. Kaj aŭdinte, ili ĝojis, kaj promesis doni al li monon. Kaj li serĉis, kiamaniere oportune transdoni lin. Kaj en la unua tago de la macoj, kiam oni buĉis la Paskon, liaj disĉiploj diris al li: Kien vi volas, ke ni iru, kaj pretigu, por ke vi manĝu la Paskon? Kaj li sendis du el siaj disĉiploj, kaj diris al ili: Iru en la urbon, kaj vin renkontos viro, portanta kruĉon da akvo;

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28 29 30

lin sekvu, kaj kien li eniros, tie diru al la domomastro: La Ma‐ jstro diras: Kie estas mia gastoĉambro, en kiu mi manĝos la Paskon kun miaj disĉiploj? Kaj li mem montros al vi grandan supran ĉambron, prete aranĝitan; kaj tie vi pretigu por ni. Kaj foriris la disĉiploj kaj iris en la urbon, kaj trovis tiel, kiel li diris al ili; kaj ili pretigis la Paskon. Kaj kiam vesperiĝis, li venis kun la dek du. Kaj dum ili sidis kaj manĝis, Jesuo diris: Vere mi diras al vi, ke unu el vi perfidos min, unu, kiu manĝas kun mi. Kaj ili komencis malĝoji, kaj diri al li unu post la alia: Ĉu eble mi? Sed li diris al ili: Unu el la dek du, kiu trempas kun mi en la pladon. La Filo de homo iros, kiel estas skribite pri li; sed ve al tiu viro, de kiu la Filo de homo estos perfidita! Se tiu homo ne estus naskita, estus bone por li. Kaj dum ili manĝis, li prenis panon, kaj, beninte, dispecigis ĝin kaj donis al ili, kaj diris: Prenu; ĉi tio estas mia korpo. Kaj li prenis kalikon, kaj, doninte dankon, li donis al ili; kaj ĉiuj trinkis el ĝi. Kaj li diris al ili: Ĉi tio estas mia sango de la interligo, kiu estas elverŝata por multaj. Vere mi diras al vi: Mi ne plu trinkos el la frukto de la vinberar‐ bo, ĝis tiu tago, kiam mi trinkos ĝin novan en la regno de Dio. Kaj kantinte himnon, ili foriris al la monto Olivarba. Kaj Jesuo diris al ili: Vi ĉiuj ofendiĝos; ĉar estas skribite: Mi fra‐ pos la paŝtiston, kaj la ŝafoj diskuros. Tamen post mia releviĝo, mi iros antaŭ vi en Galileon. Sed Petro diris al li: Eĉ se ĉiuj ofendiĝos, tamen ne mi. Kaj Jesuo diris al li: Vere mi diras al vi, ke hodiaŭ en ĉi tiu nok‐ to, antaŭ ol dufoje krios koko, vi trifoje malkonfesos min.

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

42 43

44 45 46 47

Sed tre insiste li diris: Eĉ se mi devos morti kun vi, mi neniel vin malkonfesos. Kaj tiel same diris ili ĉiuj. Kaj ili venis al loko, kies nomo estas Getsemane; kaj li diris al siaj disĉiploj: Sidu ĉi tie, dum mi preĝos. Kaj li prenis kun si Petron kaj Jakobon kaj Johanon, kaj komen‐ cis tre konsterniĝi kaj maltrankviliĝi. Kaj li diris al ili: Tre malĝoja estas mia animo, eĉ ĝis morto; re‐ stu ĉi tie, kaj viglu. Kaj irinte iom antaŭen, li falis sur la teron, kaj preĝis, ke, se po‐ vas esti, la horo pasu for de li. Kaj li diris: Aba, Patro, ĉio estas ebla ĉe Vi: forportu de mi ĉi tiun kalikon; tamen estu ne tio, kion mi volas, sed kion Vi volas. Kaj li venis, kaj trovis ilin dormantaj, kaj diris al Petro: Simon, ĉu vi dormas? ĉu vi ne havis forton vigli eĉ unu horon? Viglu kaj preĝu, por ke vi ne eniru en tenton; la spirito ja estas fervora, sed la karno estas malforta. Kaj denove foririnte, li preĝis, dirante la samajn vortojn. Kaj denove reveninte, li trovis ilin dormantaj, ĉar iliaj okuloj peziĝis; kaj ili ne sciis, kion respondi al li. Kaj li venis la trian fojon, kaj diris al ili: Dormu nun kaj ripozu; sufiĉas; venis la horo; jen la Filo de homo estas perfidata en la manojn de pekuloj. Leviĝu, ni iru; jen mia perfidanto alproksimiĝas. Kaj tuj, dum li ankoraŭ parolis, venis Judas, unu el la dek du; kaj kun li homamaso kun glavoj kaj bastonoj venis de la ĉefpas‐ troj kaj la skribistoj kaj la pliaĝuloj. Kaj lia perfidanto jam antaŭe aranĝis kun ili signon, dirante: Kiun mi kisos, tiu estas li; kaptu kaj forkonduku lin garde. Kaj veninte, li tuj iris al li, kaj diris: Rabeno; kaj kisis lin. Kaj ili metis la manojn sur lin kaj arestis lin. Sed unu el tiuj, kiuj staris apude, eltiris la glavon kaj frapis la sklavon de la ĉefpastro, kaj detranĉis al li la orelon.

48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

Kaj Jesuo responde diris al ili: Ĉu vi elvenis, kvazaŭ kontraŭ rabiston, kun glavoj kaj bastonoj, por kapti min? Ĉiutage mi estis inter vi en la templo, instruante, kaj vi ne ares‐ tis min; tamen, ke plenumiĝu la Skriboj. Kaj ĉiuj forlasis lin kaj forkuris. Kaj sekvis lin unu junulo, vestita per tolaĵo ĉirkaŭ la nuda kor‐ po; kaj oni kaptis lin; sed lasinte la tolaĵon, li forkuris nuda. Kaj oni forkondukis Jesuon al la ĉefpastro; kaj kunvenis ĉe li ĉiuj ĉefpastroj kaj pliaĝuloj kaj skribistoj. Kaj Petro malproksime sekvis lin ĝis interne de la korto de la ĉefpastro; kaj sidis kun la subuloj kaj sin varmigis apud la fajro. Sed la ĉefpastroj kaj la tuta sinedrio serĉis ateston kontraŭ Je‐ suo, por lin mortigi, kaj ne trovis. Ĉar multaj malvere atestis kontraŭ li, kaj iliaj atestoj ne akordiĝis. Kaj elpaŝis iuj, kaj malvere atestis kontraŭ li, dirante: Ni aŭdis lin diri: Mi detruos ĉi tiun sanktejon manfaritan, kaj en la daŭro de tri tagoj mi konstruos alian ne manfaritan. Kaj eĉ tiel ilia atesto ne akordiĝis. Kaj la ĉefpastro stariĝis en la mezo, kaj demandis Jesuon, di‐ rante: Ĉu vi respondas nenion? kion atestas ĉi tiuj kontraŭ vi? Sed li silentadis kaj respondis nenion. Denove la ĉefpastro de‐ mandis lin, kaj diris al li: Ĉu vi estas la Kristo, la Filo de la Benato? Kaj Jesuo diris: Mi estas; kaj vi vidos la Filon de homo, sidantan dekstre de la Potenco kaj venantan kun la nuboj de la ĉielo. Kaj la ĉefpastro disŝiris siajn vestojn, kaj diris: Pro kio ni plu bezonas atestantojn? Vi aŭdis la blasfemon: kion vi opinias? Kaj ili ĉiuj juĝis lin kon‐ damninda al morto. Kaj iuj komencis kraĉi sur lin, kaj ĉirkaŭkovri lian vizaĝon, kaj vangofrapi lin, kaj diri al li: Profetu; kaj la subuloj frapis lin per la manplatoj.

66 67 68 69 70 71 72

Kaj dum Petro estis malsupre sur la korto, venis unu el la ser‐ vantinoj de la ĉefpastro; kaj vidante Petron sin varmigantan, ŝi rigardis lin, kaj diris: Vi ankaŭ estis kun la Nazaretano, kun tiu Jesuo. Sed li malkonfesis, dirante: Mi ne scias, nek komprenas, kion vi diras; kaj li iris en la vestiblon; kaj koko kriis. Kaj lin vidinte, la servantino denove komencis diri al la apud‐ starantoj: Tiu estas el ili. Kaj li denove malkonfesis. Kaj post iom da tempo la apudstarantoj denove diris al Petro: Vere vi estas el ili, ĉar vi estas ja Galileano. Kaj li komencis malbeni kaj ĵuri: Mi ne konas tiun homon, pri kiu vi parolas. Kaj tuj la duan fojon koko kriis. Kaj Petro ekrememoris la vor‐ ton, kiun Jesuo diris al li: Antaŭ ol dufoje krios koko, vi trifoje malkonfesos min. Kaj pripensinte, li ekploris.

15-a ĉapitro 1

2 3 4 5 6 7

Tuj matene la ĉefpastroj, farinte interkonsilon kun la pliaĝuloj kaj skribistoj kaj la tuta sinedrio, ligis Jesuon kaj forkondukis lin kaj transdonis lin al Pilato. Kaj Pilato demandis lin: Ĉu vi estas la Reĝo de la Judoj? Kaj responde li diris al li: Vi diras. Kaj la ĉefpastroj multe lin akuzis. Kaj Pilato denove lin demandis: Ĉu vi respondas nenion? vidu, pri kiom da aferoj oni vin akuzas. Sed Jesuo ankoraŭ nenion respondis, tiel ke Pilato miris. Ĉe tiu festo li kutimis liberigi al ili unu malliberulon, iun ajn, kiun ili pripetis. Kaj estis unu, nomata Barabas, katenita kun la ribelintoj, kiuj en la ribelo faris mortigon.

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

22 23 24

Kaj suprenveninte, la homamaso komencis peti lin pri tio, kion li kutimis fari por ili. Kaj Pilato respondis al ili, dirante: Ĉu vi volas, ke mi liberigu al vi la Reĝon de la Judoj? Ĉar li eksciis, ke pro envio la ĉefpastroj transdonis lin. Sed la ĉefpastroj instigis la homamason, ke prefere li liberigu al ili Barabason. Kaj Pilato, denove respondante, diris al ili: Kion do mi faru al tiu, kiun vi nomas Reĝo de la Judoj? Kaj ili denove ekkriis: Krucumu lin. Kaj Pilato diris al ili: Kial? kian malbonon li faris? Sed ili des pli ekkriis: Krucumu lin. Kaj Pilato, volante kontentigi la homamason, liberigis al ili Bara‐ bason, kaj, skurĝinte Jesuon, transdonis lin, por esti krucumita. Kaj la soldatoj forkondukis lin en la korton, kiu estas la Preto‐ rio, kaj kunvokis la tutan kohorton. Kaj ili vestis lin per purpuro, kaj plektinte dornan kronon, sur‐ metis ĝin al li; kaj ili komencis aklami lin: Saluton, Reĝo de la Judoj! Kaj ili frapis lian kapon per kano, kaj kraĉis sur lin, kaj ekge‐ nuinte, kliniĝis al li. Kaj mokinte lin, ili demetis de li la purpuran veston, kaj surme‐ tis liajn proprajn vestojn. Kaj ili elkondukis lin, por krucumi lin. Kaj ili devigis al servado unu preterpasanton, venantan de la kamparo, Simonon, Kirenanon, patron de Aleksandro kaj Rufo, ke li portu lian krucon. Kaj ili kondukis lin al la loko Golgota, tio estas, Loko de Kranio. Kaj ili donis al li vinon kun mirho enmiksita, sed li ne akceptis ĝin. Kaj ili krucumis lin kaj dividis inter si liajn vestojn, ĵetante lo‐ tojn sur ili, kion ĉiu el ili ricevu.

25 26 27 28 29

30 31 32 33 34 35 36

37 38 39

Kaj estis la tria horo, kaj ili krucumis lin. Kaj la surskribo de lia akuzo estis surskribita: LA REĜO DE LA JUDOJ. Kaj kun li ili krucumis du rabistojn, unu dekstre kaj unu mal‐ dekstre de li. [Kaj plenumiĝis la Skribo, kiu diras: Kaj li estis alkalkulita al krimuloj.] Kaj la preterpasantoj insultis lin, balancante la kapon, kaj di‐ rante: Ha, ha! vi, kiu detruas la sanktejon kaj konstruas ĝin en la daŭro de tri tagoj, savu vin, deirante de la kruco. Tiel same ankaŭ la ĉefpastroj, mokante inter si kun la skribis‐ toj, diris: Aliajn li savis; sin mem li ne povas savi. La Kristo, la Reĝo de Izrael, deiru ja nun de la kruco, por ke ni vidu kaj kredu. Kaj tiuj, kiuj estis krucumitaj kun li, insultis lin. Kaj kiam venis la sesa horo, fariĝis mallumo sur la tuta lando ĝis la naŭa horo. Kaj je la naŭa horo Jesuo kriis per laŭta voĉo: Eloi, Eloi, lama sabaĥtani; tio estas: Mia Dio, mia Dio, kial Vi forlasis min? Kaj iuj el la apudstarantoj, aŭdinte, diris: Jen li vokas Elijan. Kaj unu kuris, kaj plenigis spongon per vinagro, kaj metinte ĝin sur kanon, donis al li trinki, dirante: Lasu; ni vidu, ĉu venos Elija, por depreni lin. Sed Jesuo, eliginte laŭtan krion, ellasis for la spiriton. Kaj la kurteno de la sanktejo disŝiriĝis en du pecojn de supre ĝis malsupre. Kaj kiam la centestro, kiu apudstaris kontraŭ li, vidis, ke li tia‐ maniere ellasis for la spiriton, li diris: Vere ĉi tiu viro estis Filo de Dio. Estis ankaŭ virinoj, rigardantaj de malproksime, inter kiuj estis Maria Magdalena, kaj Maria, la patrino de Jakobo la malgran‐ da kaj de Joses, kaj Salome;

41 42 43

44 45 46

kiuj sekvis lin, kiam li estis en Galileo, kaj servadis al li; kaj multaj aliaj virinoj, kiuj suprenvenis kun li en Jerusalemon. Kaj kiam jam vesperiĝis, pro tio, ke estas la Preparado, tio es‐ tas, la tago antaŭ sabato, venis Jozef el Arimateo, honorinda konsilanto, kiu mem aten‐ dadis la regnon de Dio; kaj li kuraĝe eniris al Pilato, kaj petis la korpon de Jesuo. Kaj Pilato miris, ĉu li jam mortis; kaj alvokinte la centestron, li demandis lin, ĉu li de longe estas mortinta. Kaj sciiĝinte de la centestro, li donis al Jozef la korpon. Kaj li aĉetis tolaĵon, kaj deprenis lin kaj envolvis lin en la tolaĵo, kaj metis lin en tombon, kiu estis elhakita el ŝtonego; kaj li al‐ rulis ŝtonon al la enirejo de la tombo. Kaj Maria Magdalena, kaj Maria, la patrino de Joses, vidis, kien oni metis lin.

16-a ĉapitro 1

2 3 4 5 6

Kaj kiam la sabato jam pasis, Maria Magdalena, kaj Maria, la patrino de Jakobo, kaj Salome aĉetis aromaĵojn, por ke ili iru kaj ŝmiru lin. Kaj tre frue en la unua tago de la semajno ili venis al la tombo, kiam la suno ĵus leviĝis. Kaj ili diris inter si: Kiu derulos por ni la ŝtonon de la enirejo de la tombo? kaj suprenrigardante, ili vidis, ke la ŝtono estas derulita; ĉar ĝi estis tre granda. Kaj enirinte en la tombon, ili vidis junulon sidantan ĉe la deks‐ tra flanko, vestitan per blanka robo; kaj ili miregis. Sed li diris al ili: Ne miregu; vi serĉas Jesuon, la Nazaretanon, la krucumitan: li leviĝis; li ne estas ĉi tie; jen la loko, kien oni metis lin!

7 8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18

19 20

Sed iru, diru al liaj disĉiploj kaj al Petro: Li iras antaŭ vi en Ga‐ lileon; tie vi vidos lin, kiel li diris al vi. Kaj elirinte, ili forkuris de la tombo, ĉar tremado kaj konfuziĝo posedis ilin; kaj ili diris nenion al iu, ĉar ili timis. [Sed leviĝinte frue en la unua tago de la semajno, li aperis unue al Maria Magdalena, el kiu li elpelis sep demonojn. Ŝi iris, kaj sciigis ĝin al la homoj, kiuj estis kun li, dum ili malĝojis kaj ploris. Kaj aŭdinte, ke li vivas kaj estas vidita de ŝi, ili ne kredis. Kaj post tio li aperis sub alia formo al du el ili, dum ili piediris en la kamparon. Kaj foririnte, ili sciigis al la aliaj, kaj ankaŭ ili ne kredis. Poste li aperis al la dek unu, dum ili sidis ĉe manĝo, kaj riproĉis ilian nekredemon kaj korobstinon, ĉar ili ne kredis tiujn, kiuj vidis lin leviĝintan. Kaj li diris al ili: Iru en la tutan mondon, kaj prediku la evange‐ lion al ĉiu kreitaĵo. Kiu kredos kaj estos baptita, tiu estos savita; sed kiu ne kredos, tiu estos kondamnita. Kaj jenaj signoj sekvos la kredantojn: en mia nomo ili elpelos demonojn; ili parolos per lingvoj; ili prenos en manojn serpentojn, kaj se ili trinkos ion morti‐ gan, ĝi neniel difektos ilin; sur malsanulojn ili metos la mano‐ jn, kaj ili saniĝos. Tiam la Sinjoro Jesuo, post kiam li parolis al ili, estis ricevita supren en la ĉielon, kaj sidiĝis dekstre de Dio. Kaj elirinte, ili predikis ĉie, kaj la Sinjoro laboris kun ili kaj for‐ tikigis la vorton per la signoj, kiuj sekvis. Amen.

Links und Kontaktadressen / Ligiloj kaj kontaktadresoj Kontaktadresse für eventuelle Fragen: vinko.oslak@gmail.com • Aŭstria Esperanto-Federacio: aef@esperanto.at; https://www.esperanto.at/de/ • Germana Esperanto-Movado: deb@esperanto.de; www.esperanto.de • Esperanto-Jugend, Schulungen, Edukado@Interreto; https://ikso.net/eo/ • Svisa Esperanto-Societo: ses@esperanto.ch; www.svisa-esperanto-societo.ch • Kristana Esperantista Ligo Internacia: polnickypavel@seznam.cz; keli@chez.com • Esperantomuzeo, Palais Mollard, Herrengasse 9, 1010 Vieno, Aŭstrio; https://www.onb.ac.at/sammlungen/plansprachen/index.htm; plansprachen@onb.ac.at • Esperanto-Computerkurs “DUOLINGO” in Englisch: www.duolingo.com • Esperanto-Internetkurs “Lernu” (auch in Deutsch): https://lernu.net/ • Universala Esperanto-Asocio (Esperanto Weltbund), Rotterdam, Nederlando: www.uea.org • Mehrsprachige Webseite über Esperanto und wie/wo man es lernen kann: www.esperanto.net • Das größte Esperanto-Esperanto Wörterbuch „Plena Ilustrita Vortaro“, frei konsultierbar: www.vortaro.net • Wikipedia-Internationale Christliche Esperanto-Bund, https://de.wikipedia.org/wiki/Internationaler_Christlicher_EsperantoBund • Die ganze Bibel in Esperanto: http://www.steloj.de/esperanto/biblio/ • CFC Hindio (Bangaloro, Zac Poonen): https://esperanto.cfcindia.com/

• Christliche Webseite (Aŭstrio, Karintio): https://kristana-misio9.webnode.at • Dia Regno (Redaktoro Bengt Olof Aradsson, Svedio): dr_board@yahoo.se

100

Vorankündigung Wir werden voraussichtlich im 2. Halbjahr 2022 das Buch „Die höchsten Prioritäten – Vier wichtige Dinge für Christen“ von Zac Poonen in ESPERANTO veröffentlichen. In der Kurzbeschreibung dieses Buches heißt es: „Diese Welt hat uns allen einen falschen Sinn für Werte vermittelt. Die meisten Christen sind von diesen Werten so sehr beeinflusst, dass sie die Prioritäten des Lebens völlig falsch verstanden haben. Das ist die Hauptursache für ihre Depression, Frustration und ihr besiegtes Leben. Jesus möchte, dass seine Gemeinde das Salz der Erde und das Licht dieser Welt ist. Aber das Salz hat weitgehend sei‐ ne Würze und das Licht seine Strahlkraft verloren. Oberflächlichkeit und Unwirklichkeit sind heute in der Ge‐ meinde jedoch so weit verbreitet, dass sich die meisten Gläubigen nicht ein‐ mal ihres rückfälligen Zustandes bewusst sind. Der Geist Gottes ruft alle Kinder Gottes nun dazu auf, ihre Prioritäten neu zu bewerten. Und überall auf der Welt reagieren viele auf diesen Aufruf. In diesem Buch geht es um diese geistlichen Prioritäten…“ Der Preis für 1 Taschenbuch-Exemplar beträgt 3,50 EUR (zuzüglich Versand‐ kosten). Bei Mehrfachbestellungen gibt es einen Mengenrabatt.

„Die höchsten Prioritäten“ in Esperan‐ to wird auch bei Amazon (Taschen‐ buch und E-Book) und Booklooker an‐ geboten werden.

Das Buch wird auch auf der CFC-IndiaWebseite https://esperanto.cfcindia.com veröffentlicht werden (mit der Möglich‐ keit, die PDF-Datei kostenlos herunter‐ zuladen).

Sie können das Taschenbuch aber auch direkt bestellen bei Neuer Bund Verlag, Bonn kontakt@neuer-bund-verlag.de oder beim Übersetzer Vinko Ošlak vinko.oslak@gmail.com

101

Zac Poonen war früher Offizier bei der Indischen Marine und dient dem Herrn nun schon seit über 50 Jahren als Bibellehrer in Indien. Seit 1975 gründet er Gemeinden in Indien und anderen Ländern. Seine Predigten zu verschiedenen Themen kann man unter auf YouTube und unter www.cfcindia.com finden. Er und seine Frau Annie (eine Ärztin) leben in Bangalore, Indien. Sie haben vier erwachsene Söhne, die ebenfalls Jünger des Herrn sind.

Bücher von Zac Poonen (auf Deutsch) Die höchsten Prioritäten Gottes Willen finden Sex, Liebe und Ehe Gesucht – Männer Gottes Schönheit statt Asche Ein Leib in Christus Leben wie Jesus gelebt hat Geheimnisse des Sieges Gottes Anerkennung finden Gottzentriertes Gebet Ein gutes Fundament Der Herr und seine Gemeinde Neuer Wein in neuen Schläuchen Gottes Werk auf Gottes Weise getan

Erkenne deinen Feind Der finale Triumph Die echte Wahrheit Der Diener des neuen Bundes Gottes Wege erkennen Prinzipien, Gott zu dienen Ein geistlicher Leiter Praktische Jüngerschaft Wie Gott Versagen benutzt Aus bescheidenen Anfängen Ein himmlisches Zuhause Fünfzig Kennzeichen von Pharisäern Lies das Evangelium Hört, meine Söhne!

Die Kurzbeschreibungen und Preise dieser Bücher (E-Book und Taschenbuch) können Sie u.a. bei Amazon und Booklooker finden. Stand: Januar 2022

102

Die Bibel mit Esperanto - Esperanto mit der Bibel

Articles inside

La Evangelio laŭ Marko

III. Drei Lektionen genügen für den Beginn

Was haben die Bibel und Esperanto miteinander zu tun?

II. Die wichtigsten Sprachregeln des Esperanto

I. Allgemein über Esperanto

Noch einige praktische Hinweise