Nagroda im. Macieja Nowickiego by Szymon VVysokiński

fot.: Magda Broniatowska

W dniu 12 stycznia 2011 roku rozstrzygnięto piątą edycję konkursu o Nagrodę im. Macieja Nowickiego pt. „Architektura inżynierii”. Ogłoszenie wyników konkursu odbyło się podczas Dnia Architektury zorganizowanego w trakcie jubileuszowej, dwudziestej odsłony Międzynarodowych Targów Budownictwa BUDMA. Jury konkursowe w składzie: Rainer Mahlamäki, Romuald Loegler oraz Jerzy Gurawski główną nagrodą uhonorowało projekt kładki pieszo-rowerowej w Mariborze autorstwa Biura Projektów Lewicki Łatak.

fot.: Magda Broniatowska

fot.: P. Piosik © MTP

fot.: Magda Broniatowska

W stronę innowacji

Nagroda im. Macieja Nowickiego została ustanowiona przez Firmę Wydawniczo-Reklamową „RAM” — wydawcę A&B w 2007 roku w celu zainteresowania architektów

problemem innowacyjności w architekturze. Nagrodzie, która jest przyznawana rokrocznie za projekty stanowiące istotny wkład w rozwój współczesnej myśli architektonicznej w Polsce, patronuje Maciej Nowicki — architekt-humanista i pionier nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych [por. A&B 6/2010, 1/2011].

w tkance miejskiej. Wychodząc z założenia, że most jest czymś więcej niż tylko geometrią na płaszczyźnie, architekci podjęli poszukiwania w trzecim wymiarze. „W pierwszym kroku konceptualnej pracy płaskiemu paskowi (z wydzieloną częścią rowerową i pieszą) nadano pewną grubość i umieszczono nad wodą, opierając końcami na brzegach rzeki. Następnie obrócono wokół osi podłużnej tak, że część piesza znalazła się nad rowerową. Później rozsunięto je względem siebie w pionie, by zwiększyć wysokość przekroju, a co za tym idzie, jego nośność i sztywność. W kolejnym kroku przekręcono (w poziomie) górną, pieszą część wokół pionowej osi kładki, co rozwiązało problemy dynamiczne, eliminując lock-in effect” — piszą projektanci. Jako materiał konstrukcyjny dla swojego obiektu wybrali oni stal. Kładka jest dostępna z poziomu bulwarów Drawy i składa się z dwóch części — górnej dla pieszych oraz dolnej dla rowerzystów. Jury doceniło projekt za „innowacyjną formę

kładka w Mariborze W piątej edycji konkursu, współorganizowanej przez Międzynarodowe Targi Poznańskie i odbywającej się pod patronatem SARP-u, szczególny nacisk położono na projekty ukazujące innowację inżynieryjną, a jednocześnie takie, które kształtują przestrzeń o wysokich walorach estetycznych i użytkowych. Główną nagrodę otrzymała praca krakowskich architektów Piotra Lewickiego i Kazimierza Łataka, którzy zaprojektowali w słoweńskim mieście Maribor kładkę pieszo-rowerową przebiegającą nad rzeką Drawą, która jest przedłużeniem ulic i przejść

I M P R E Z Y

A & B

fot.: Magda Broniatowska

po prawej — prelegenci Dnia Architektury: — Radosław Barek (Wędrowni Architekci) — Marcin Mateusz Kołakowski (University of Lincoln) — Paweł Sroczyński (Grupa Cohabitat)

fot.: Magda Broniatowska

powyżej: — Romuald Loegler (architekt, prezes firmy „RAM”, członek sądu konkursowego — Kraków) — Rainer Mahlamäki (architekt, przewodniczący sądu konkursowego — Finlandia) — Jerzy Grochulski (prezes Zarządu Głównego SARP — Warszawa) — Andrzej Byrt (prezes Zarządu MTP — Poznań)

Architektura & Biznes 32011

V edycja konkursu o Nagrodę im. Macieja Nowickiego

będącą wynikiem inżynieryjnych założeń, która przekłada się na dominantę niekonkurującą z sylwetą miasta”.

most-obiekt Oprócz nagrody głównej jurorzy przyznali także trzy równorzędne wyróżnienia honorowe oraz nagrodę studencką. Ta ostatnia przypadła w udziale Malwinie Łazęckiej — ubiegłorocznej dyplomantce Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej za wykonany pod opieką Pawła Grodzickiego projekt mostu na Wiśle łączącego zachodnią i wschodnią część Warszawy. Most został tu potraktowany jako czynnik miastotwórczy i zarazem ważny fragment przestrzeni publicznej. Zadaniem, jakie narzuciła sobie autorka, było scalenie miasta na wysokości śródmieścia i centrum starej Pragi. Celem projektu było stworzenie „nad rzeką” nowych przestrzeni publicznych o bogatym programie funkcjonalno-użytkowym, skierowanym do okolicznych mieszkańców oraz — ze

względu na swą lokalizację — do studentów i turystów. „Most-obiekt jest współczesną parafrazą mostu-budynku, który był istotnym elementem średniowiecznych miast nadrzecznych. Dawne mosty, jak Ponte Vecchio, miały formę zwarto zabudowanej ulicy handlowej. Przestrzeń miejska niezauważalnie przechodziła z lądu nad rzekę i z powrotem na ląd. Ten pomysł został wykorzystany w projekcie. […] Forma mostu-obiektu odpowiada na nowe potrzeby i nowe sposoby korzystania z rzeki. Szerokie ciągi pieszo-rowerowe, place, przestrzenie na kulturę, rozrywkę, kontemplację, wypoczynek pozwalają użytkownikom na spędzanie wolnego czasu blisko natury, oderwanie się od miejskiego zgiełku, zmianę perspektywy” — pisze autorka, podkreślając, że formę mostu definiują trzy parametry: urbanistyka, funkcja i konstrukcja. Jury konkursowe nagrodziło Malwinę Łazęcką za „pracę, która jest przykładem podążania za współczesnymi trendami architektury światowej,

wykorzystującym logikę konstrukcyjnych układów mostowych do tworzenia wielofunkcyjnych zespołów”.

Prosta Tower Wśród wyróżnionych prac znalazły się: budynek mieszkalno-usługowo-biurowy Prosta Tower w Warszawie autorstwa pracowni Kuryłowicz & Associates, zaprojektowany przez NOW Biuro Architektoniczne kompleks dydaktyczno-sportowy Solpark w Kleszczowie oraz zespół domów jednorodzinnych Krzywa Iwiczna w miejscowości Nowa Iwiczna projektu Jacka Kozińskiego z zespołem. Pierwszy z wymienionych obiektów, zlokalizowany w prestiżowym i wyeksponowanym miejscu stolicy, jest oparty o system konstrukcji nośnej ażurowej ściany zewnętrznej wykonanej z powtarzalnych elementów wylewanych na miejscu. Jak piszą autorzy, „ażur konstrukcji budynku stał się elementem ograniczającym nadmierne nasłonecznienie

powierzchni biurowej i wyeliminował konieczność stosowania w południowo-zachodniej elewacji kłopotliwych w eksploatacji żaluzji, poprawiając jednocześnie parametry akustyczne poprzez ochronę od uciążliwości hałasu płynącego z miejskiej arterii komunikacyjnej”. Bryła budynku składa się z dwóch korpusów — wysokiego i niskiego. Jej charakterystycznym elementem jest zaprojektowana od strony ulicy Prostej podwójna fasada, której zewnętrzna część, odsunięta od właściwej elewacji o 60 cm, jest wykonana z betonu architektonicznego. Projekt otrzymał wyróżnienie za „system konstrukcyjny, który przekłada się na architektoniczną formę, nadając jej indywidualny, charyzmatyczny charakter”.

Solpark Kolejny z wyróżnionych obiektów — kompleks dydaktyczno-sportowy Solpark to zrealizowany w 2009 roku zespół, który łączy w sobie następujące funkcje:

u góry strony i po prawej — I NAGRODA: kładka pieszo-rowerowa w Mariborze, proj.: Biuro Projektów Lewicki Łatak

OPINIA JURY

Architektura & Biznes 32011

Nagrodę przyznano za innowacyjną formę będącą wynikiem inżynieryjnych założeń, która przekłada się na dominantę niekonkurującą z sylwetą miasta.

I M P R E Z Y

A & B

Krzywa Iwiczna Ostatni z w y różnionych projek tów dotyczył osady Krzywa Iwiczna leżącej między Warszawą a Piasecznem. W konstrukcji poddasz y powstał ych tu domów zastosowano więźby oparte wyłącznie na ścianach szczytowych. Nośnym elementem jest tam poszycie dachu składające się z pł yt OSB. Jak twierdzą architekci, kosztem niewielkiej modyfikacji udało im się uzyskać bardzo sztywną konstrukcję pełnej rozpiętości między ścianami szczytowymi, co pozwoliło na zupełne uwolnienie wnętrza od podpór konstrukcyjnych i swobodne jego rozplanowanie. „Pozwoliło to na stworzenie jednolitej konstrukcji całej rodziny domów o różnych głębokościach, szerokościach i dowolnym rozplanowaniu funkcji. W efekcie w osiedlu Krzywa Iwiczna małym kosztem zastosowaliśmy 40 typów domów, a ta różnorodność zbliżyła charakter przestrzeni osady do wzorca starych, historycznych

miasteczek” — przekonują autorzy projektu. Kompleks został wyróżniony za „system struktury drewnianej dachów, k tór y w interesując y sposób uwal nia przestrzeń poddasza dla potrzeb funkcjonalnych”.

Dzień Architektury Oprócz ceremonii ogłoszenia wyników konkursu o Nagrodę im. Macieja Nowickiego, połączonej z wystawą prac

konkursowych, Dzień Architektury (zorganizowany przez Międz ynarodowe Targi Poznańskie, SARP, Izbę Architeków RP, firmę „RAM” oraz Fundację Twórców Architektury) obfitował także w inne wydarzenia. Z całą pewnością najważniejszym z nich było wystąpienie fińskiego architekta Rainera Mahlamäkiego, autora m.in. koncepcji powstającego w Warszawie Muzeum Historii Żydów Polskich. Podczas wykładu pt. „Zrównoważony

gimnazjum, liceum, internatu, auli, sali konferencyjnej, kaplicy, restauracji, centrum monitoringu, sali sportowej, hali basenowej, lodowiska, letniej sali koncertowej oraz pełnowymiarowego stadionu. Jak zapewniają autorzy projektu, specyfika miejsca wymagała stworzenia obiektu o funkcji możliwie kompletnej, dającej jego zróżnicowanym użytkownikom poczucie niezależności i jak największego komfortu. Spośród zastosowanych w kompleksie, licznych, nowoczesnych rozwiązań technologicznych na szczególną uwagę zasługują instalacje zagospodarowania ciepła odpadowego. Ich system pozwala m.in. na odzyskiwanie ciepła z murawy boiska, a następnie wykorzystywanie go do podgrzewania wody w basenie. Obiekt został wyróżniony z uwagi na „konstrukcyjne motywy występujące w zróżnicowanych formach, które tworzą kompleks charakteryzujący się elegancją zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych przestrzeni”.

I M P R E Z Y

A & B

Architektura & Biznes 32011

V edycja konkursu o Nagrodę im. Macieja Nowickiego na stronie obok (u góry) — RÓWNORZĘDNE WYRÓŻNIENIE HONOROWE: budynek mieszkalno-usługowo-biurowy Prosta Tower w Warszawie, proj.: Kuryłowicz & Associates architecture studio

OPINIA JURY Wyróżnienie przyznano za system konstrukcyjny, który przekłada się na architektoniczną formę, nadając jej indywidualny, charyzmatyczny charakter.

po prawej — RÓWNORZĘDNE WYRÓŻNIENIE HONOROWE: kompleks dydaktyczno-sportowy Solpark w Kleszczowie (woj. łódzkie), proj.: NOW Biuro Architektoniczne

OPINIA JURY

rozwój? Tak, ale dlaczego nie?” zastanawiał się on nad tym, w jaki sposób budować bez zanieczyszczania środowiska i niszczenia fauny oraz flory. „W Finlandii staramy się budować, wykorzystując lokalne materiały. Ważna jest dla nas harmonia między naturą a budynkiem” — mówił Mahlamäki, przekonując, że architekci powinni projektować tak, aby móc wykorzystywać odzyskiwalne materiały, takie jak np. drewno.

Wyróżnienie przyznano za konstrukcyjne motywy występujące w zróżnicowanych formach, które tworzą kompleks charakteryzujący się elegancją zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych przestrzeni.

Z ciekawym wykładem wystąpił też nasz angielski korespondent Marcin Mateusz Kołakowski, który podczas wykładu pt. „Low & High Architecture” mówił o tym, jak pojemne jest hasło „ekologia”. Postulował też, aby budować szerzej, lepiej i wolniej, a nie wyżej, więcej i szybciej. O architekturze low-tech opowiadali podczas spotkania także Paweł Sroczyński z Grupy Cohabitat oraz Radosław Barek ze Stowarzyszenia „Wędrowni Architekci”.

*** Dzień Architektury nie był jedyną atrakcją jubileuszowej edycji BUDMY — największych targów budowlanych w Europie Środkowej, odbywających się w tym roku pod hasłem „Zrównoważone budownictwo — energooszczędność, innowacyjność, bezpieczeństwo”, które w dniach 11–14 stycznia odwiedziło ponad sześćdziesiąt tysięcy ludzi. W trakcie targów odbyło się kilkadziesiąt

specjalistycznych konferencji tematycznych i debat przygotowywanych z myślą o poszczególnych grupach zwiedzających. Kolejna edycja BUDMY odbędzie się w dniach 24–27 stycznia 2012 roku. Magda BRONIATOWSKA

Sponsorami tegorocznej edycji Nagrody im. Macieja Nowickiego były ﬁrmy: FORT Polska, Burmatex, Dorma, Rogala, Röben, WSC i Yawal.

na stronie obok (u dołu) — RÓWNORZĘDNE WYRÓŻNIENIE HONOROWE: kompleks domów jednorodzinnych Krzywa Iwiczna w miejscowości Nowa Iwiczna (woj. mazowieckie), proj.: Jacek Koziński z zespołem

OPINIA JURY Wyróżnienie przyznano za system struktury drewnianej dachów, który w interesujący sposób uwalnia przestrzeń poddasza dla potrzeb funkcjonalnych.

po prawej — NAGRODA STUDENCKA: most, proj.: Malwina Łazęcka, promotor: Paweł Grodzicki (WA PW)

OPINIA JURY

Architektura & Biznes 32011

Nagrodę przyznano za pracę, która jest przykładem podążania za współczesnymi trendami architektury światowej, wykorzystującym logikę konstrukcyjnych układów mostowych do tworzenia wielofunkcyjnych zespołów.

I M P R E Z Y

A & B