www.media.link.com.mt
Numru 12,913
€0.45
Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
L-ekonomija Maltija tikber b’rata aktar mg[a;;la minn dik Ewropea
Konservazzjoni tal-ilma Il-pro;ett eko-G[awdex se jgawdi minn g[otja ta’ €560,000 mill-Fondazzjoni Coca-Cola b’risq pro;ett biex jin;abru ’l fuq minn 4 miljun litru ta’ ilma tax-xita u ilma trattat li jintu]a g[at-tisqija fis-sena.
L-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika kkonferma li l-ekonomija Maltija kienet fost wa[da mill-aktar li kibret fl-Unjoni Ewropea. L-ekonomija Maltija kibret b’2.8% fuq l-istess perjodu s-sena li g[addiet, filwaqt li skont statistika ppubblikata mill-Eurostat ilbiera[ ilmedja fiz-zona ewro kienet ta’ 1.6%. Il-politika tal-Gvern hi li jin/entiva lil setturi differenti tal-ekonomija biex kollha jag[tu kontribut g[as-su//ess ekonomiku g[al pa;na 4
Il-Moody’s tni]]el il-credit rating ta’ Malta b’livell wie[ed ... i]da ]]omm fl-og[la livell il-credit rating tal-bonds u l-banek
L-A;enzija internazzjonali tal-credit ratings Moody’s naqqset il-credit rating ta’ Malta b’livell wie[ed, minn A1 g[al A2, i]da xorta ]ammet lil pajji]na fl-og[la livell, ji;ifieri f’kategorija A. Fl-istess [in li [adet listess pass fil-konfront talPort {ieles Malti min[abba li hu entità garantita millGvern, Moody’s ma g[al pa;na 4
Ara pa;na 2
Privatizzazzjoni
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi jitkellem ma’ wie[ed mill-[addiema fil-Park Industrijali Ta’ Ma;;i b’fa/ilità g[al 80 operatur, u li qed jinbena fix-Xg[ajra, fejn di;à qed ja[dmu 20 negozju ]g[ir u ta’ daqs medju (Ritratt> Michael Ellul)
Fidu/ja fl-ekonomija Maltija ... investiment ta’ €4.5 miljun mill-privat f’park industrijali Il-fidu/ja tal-Gvern Malti fis-settur privat kienet enfasizzata u espressa fi ]jara li l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi g[amel fil-Park Industrijali ;did ‘Ta’ Ma;;i’, fix-Xg[ajra. Tul i]-]jara tieg[u lbiera[, li saret b[ala parti mill-attivitajiet tal-Partit Nazzjonalista li jfakkru l-kisba tal-Indipendenza, il-Prim Ministru u Kap tal-PN iltaqa’ mal-operaturi u [addiema u tkellem mag[hom dwar landament tan-negozju.
Minn dan il-park kummer/jali di;à qed joperaw madwar 20 negozjant ]g[ir u medju li j[addmu numru ta’ [addiema f’setturi differenti. L-investiment f’dan il-pro;ett ammonta b’kollox g[al €4.5 miljun u sar kollu mis-settur privat. Meta titlesta g[al kollox, iz-zona se tkun mg[ammra b’fa/ilitajiet g[al 80 operatur u se jkun mifrux fuq diversi livelli f’fa/ilitajiet li g[al pa;na 3
Fix-xhur li ;ejjin se to[ro; is-sej[a g[all-offerti g[all-privatizzazzjoni tal-marina tal-jottijiet f’Ta’ Xbiex, li hi l-unika marina tal-jottijiet li hi mmexxija mill-Awtorità Marittima. Ara pa;na 5
Il-Libja Indikazzjonijiet dwar fejn jinsab Muammar Gaddafi li jintlema[ fin-Nofsinhar tal-Libja. In-NATO tis[aq li mhix se tattakka konvojs ta’ min ikun qed ja[rab Ara Pa;na 15
Sport Tim tal-hockey jitlef [ajtu fi tra;edja Ara pa;na 31
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Lokali 3
230 SME’s di;à ja[dmu fil-Park Industrijali minn pa;na 1
jvarjaw minn sprayers tal-karozzi, kumpaniji tar-ri/ikla;; tal-materjali, operaturi fis-settur tal-aluminium kif ukoll operaturi o[ra ]g[ar u medji. Il-pjan tal-kumpless hu li l-operaturi tal-istess xog[ol ikunu qed joperaw mill-istess sular. Il-kumpless jinkludi wkoll uffi//ji amministrattivi kif ukoll fa/ilitajiet amministrattivi g[allkumpaniji li joperaw minn hemm. Tul i]-]jara tieg[u, akkumpanjat misSegretarju :enerali tal-Partit Paul Borg Olivier, mill-President tal-Kumitat E]ekuttiv tal-Partit Marthese Portelli u mis-Segretarju Parlamentari responsabbli min-negozji ]g[ar u medji, Jason Azzopardi, il-Prim Ministru ltaqa’ mal-investituri ]g[ar u medji li hemm ja[dmu fil-Park Industrijali Ta’ Ma;;i, fejn hemm [addiema li fil-passat kienu ja[dmu f’entitajiet parastatali, fosthom itTarzna, u li gawdew minn skemi talGvern biex fet[u negozju g[al rashom. Ma’ dawn il-[addiema l-Prim Ministru tkellem dwar l-iskemi li qed jintrodu/i l-Gvern biex permezz tag[hom il-[addiema u n-negozji ]]g[ar isiru aktar produtttivi f’setturi sostenibbli. Il-Prim Ministru qal li l-Gvern hu impenjat li jkompli jg[in lill-industriji ]g[ar u medji u joffrilhom l-in/entivi me[tie;a biex dawn ikomplu ji]viluppaw. Lawrence Gonzi qal li minkejja lisfidi internazzjonali, il-Gvern
irnexxielu jkompli jkabbar l-ekonomija biex din tkompli ]]id l-impjiegi. Hu spjega kif m’hemmx dubju li lekonomija Maltija tkun ukoll effettwata minn din il-kri]i internazzjonali anki min[abba l-fatt li l-pajji]i li jag[mlu l-kummer/ ma’ Malta huma wkoll milquta minn din ilkri]i. Il-Prim Ministru qal li l-Gvern se jibqa’ jesprimi fidu/ja fis-settur talSME’s g[ax jemmen li dan hu lpedament u l-mutur tal-ekonomija Maltija. Lawrence Gonzi tkellem ukoll dwar il-mod kif quddiem il-kri]i internazzjonali, il-Gvern Malti ta lg[ajnuna me[tie;a lill-industriji li joperaw minn Malta biex dawn ]ammew l-impjiegi u llum qed ikattruhom. Kienet din il-politika li wasslet biex il-pajji] salva 5,000 impjieg u [oloq 7,000 o[ra. Il-Gvern kompla wkoll blinvestiment fis-settur tal-edukazzjoni billi sa[[a[ l-investiment fl-MCAST u fl-Università li huma ]ew; pilastri ewlenin fil-pro/ess ta’ ]vilupp u tis[i[ tar-ri]orsi umani li g[andu l-pajji]. Kenneth Abela, id-Direttur ta’ Ta’ Ma;;i, spjega lill-Prim Ministru l-mod kif se jkun qed jopera dan il-kumpless u l-vi]joni tal-kumpanija lejn dan ilkun/ett ;did li bih dan qed jopera. Kenneth Abela qal li g[allkumpanija li tmexxi dan il-kumpless, l-investiment ta’ €4.5 miljun hu att ta’ fidu/ja fl-ekonomija Maltija.
Il-Park Industrijali Ta’ Ma;;i mmexxi mill-privat se jkun mifrux fuq diversi livelli mg[ammar b’fa/ilitajiet li jvarjaw minn sprayers tal-karozzi, kumpaniji tar-ri/ikla;; tal-materjali, operaturi fis-settur tal-aluminium kif ukoll operaturi o[ra ]g[ar u medji (Ritratti Michael Ellul)
IN-NAZZJON Il-{amis 8 ta’ Settembru, 2011
4 Lokali
Ekonomija li tibqa’ miftu[a g[al dak li ji;ri barra
G[ajnejna miftu[in g[al dak li ji;ri barra – Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi
minn pa;na 1
messitx il-credit rating tag[ha fejn g[andu x’jaqsam mal-bonds u lbanek, liema credit rating in]amm ukoll fl-og[la livell possibbli – dak ta’ AAA. F’rapport tag[ha dwar Malta, lekonomija u l-finanzi tag[ha li [are; minn New York, Moody’s qalet li qed tnaqqas il-credit rating ta’ Malta min[abba l-effett li jista’ jkun hemm fuqna, tal-problemi tal-ekonomiji tal-pajji]i ta’ madwarna, liema problemi qed i]idu r-riskju li l-instabbiltà fizzona ewro u li l-kri]i tad-djun tkompli tinfirex. Moody’s tfakkar li Malta hi pajji] ]g[ir, b’ekonomija miftu[a, li tiddependi fuq it-turi]mu minn pajji]i o[rajn u fuq id-domanda minn barra, u allura l-fatt li hi mdawra b’pajji]i li jinsabu fi kri]i, f’xi mument jew ie[or tista’ tintlaqat. Filwaqt li ntqal li hemm b]onn isir aktar biex id-dejn nazzjonali jibqa’ jitni]]el f’livelli a//ettabbli, anke hawnhekk ir-rapport ta’ Moody’s isostni li dak li qed ji;ri madwarna qed i[alli inqas laxk lill-Gvern fejn jista’ jimmanuvra, spe/jalment fejn g[andu x’jaqsam mal-kontroll tal-i]bilan/. Kollox ma’ kollox, tis[aq Moody’s, l-effetti tar-ri/essjoni u l-kri]i finanzjarja dinjija tal-2008 jistg[u jnaqqsu r-ritmu tat-tkabbir tal-ekonomija Maltija. Dan flistess [in li l-A;enzija rrikonoxxiet il-passi li [a l-Gvern biex jg[in lill-kumpaniji milquta. Fi stqarrija b’reazzjoni g[al dan ir-rapport, il-Gvern esprima ddi]appunt tieg[u li minkejja lisforzi tieg[u biex jindirizza l-kri]i ekonomika dinjija u biex ipo;;i lfinanzi tal-pajji] fuq livell sostenibbli, il-mew; ekonomiku ta’ madwarna xorta wassal biex Moody’s t[oss li hu ne/essarju li tie[u dan il-pass. Il-Gvern qal li l-ekonomija tag[na dejjem tibqa’ miftu[a [afna g[al dak li ji;ri barra, u fakkar li minkejja l-problemi tal-a[[ar tliet snin, Malta rnexxielha ]]omm ilqg[ad f’livell ferm aktar baxx mill-medja Ewropea, u kif jixhdu /ifri li g[adu kif [are; l-NSO pajji]na [oloq 3,000 impjieg ;did full-time tul l-a[[ar sena. Dan fl-istess [in li l-ekonomija Maltija xorta kibret b’rata tajba – bi 2.8% fit-tieni tliet xhur ta’ din is-sena, li hu ferm aktar millmedja tal-UE, li skont l-a[[ar statistika Ewropea li [ar;et proprju fit-tieni kwart ta’ din issena kibret biss b’1.7%. Il-Gvern qal ukoll li anke lfinanzi pubbli/i qed ikunu konsolidati tant li statistika o[ra tal-UE tikkonferma li d-dejn nazzjonali f’Malta, li hu ta’ 68%, ukoll hu ferm inqas mill-medja Ewropea li hi aktar minn 85%.
minn Kenneth XUEREB
Ir-rapport dwar Malta tal-A;enzija Moody’s tfisser mill-Prim Ministru b[ala wie[ed li g[andu jkompli jifta[ g[ajnejn Malta g[all-maltemp ekonomiku li hawn madwarna li jista’ jaffettwa lill-pajji] minkejja li lindikaturi tal-ekonomija Maltija nnifisha huma tajbin. Fl-ewwel reazzjoni tieg[u g[all-a[bar li Moody’s naqqset il-credit rating ta’ Malta, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li l-maltemp li qed ji;ri madwar iddinja, anki fiz-zona ewro, hu maltemp li jista’ jolqot lil pajji]na anki jekk pajji]na qed ikollu ri]ultati tajbin fil-qasam talimpjiegi, l-investiment u finanzi. I]da fl-istess waqt, dan ir-rapport, kompla l-Prim Ministru, g[andu jag[tina kura;; g[aliex irrikonoxxa li l-interventi tal-Gvern fl-eqqel tal-kri]i internazzjonali fl-2008 u fl-2009 taw ir-ri]ultati. “Ir-rapport irrikonoxxa l-mod kif a;ixxa l-Gvern Malti u rri]olva l-kri]i fl2008 u fl-2009 b’impatt po]ittiv fuq lekonomija, u dan juri li l-pajji] hu b’sa[[tu biex jiffa//ja l-inkwiet li ji;i minn barra.” Il-Prim Ministru appella kemm lillOppo]izzjoni kif ukoll lill-imsie[ba so/jali biex it-tnaqqis tal-i]bilan/ jibqa’ prijorità g[aliex fuqu tiddependi lkredibbiltà tal-pajji]. Min-na[a tieg[u, il-Ministru talFinanzi, l-Ekonomija u l-Investiment Tonio Fenech qal li r-rapport ta’ Moody’s jindika wkoll li min[abba li lekonomija Maltija hi ]g[ira u miftu[a, ilqag[da ekonomika [a]ina ta’ pajji]i li jag[mlu kummer/ ma’ Malta taf taffettwa negattivament il-qag[da ta’ Malta. “Pajji]na rnexxielu j]omm rating g[oli, fir-rapport innifsu jo[ro; bi/-/ar li lGvern qed jindirizza l-b]onnijiet talekonomija i]da qed i[e;;e; biex nag[mlu iktar”, tenna Tonio Fenech, u ntejbu r-rating tag[na billi nibqg[u prudenti, nibqg[u nindirizzaw id-defi/it u nkomplu nnaqqsu d-dejn. Hu qal li t-triq ’il quddiem hi li l-Gvern ikompli jimxi b’g[aqal u l-prudenza billi ming[ajr ma jsiru weg[diet fierg[a b[alma qed tag[mel l-Oppo]izzjoni li
tibg[at messa;; ta’ nuqqas ta’ serjetà. IN-NAZZJON tkellem ukoll malekonomista Gordon Cordina li qal li dan hu messa;; li g[andna nag[tu kasu. Gordon Cordina qal li meta wie[ed imur lil hinn mit-titlu u jaqra r-rapport innifsu, dan jirrikonoxxi t-tkabbir ekonomiku f’Malta li hu a[jar minn diversi pajji]i, i]da min-na[a l-o[ra qed juri t[assib dwar ir-riskji li l-ekonomija Maltija hi esposta g[alihom min[abba l-qag[da ta’ pajji]i o[rajn. “Din hi sitwazzjoni fejn g[andna nirrikonoxxu dan it-tip ta’ g[aw; li qed ise[[ u g[andna nindirizzawh b’mod ta’ s[ubija so/jali [alli lkoll flimkien b[ala pajji] ti;i de/i]a politika matura u politika ta’ stabbiltà u tkabbir ekonomiku. Kuntrarju g[al dak li ntqal mill-istess a;enzija Moody’s u ekonomisti, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat qal li dak li ;ara hu tort tal-Gvern u l-Prim Ministru falla ekonomikament u kisser ittkabbir ekonomiku. Il-Mexxej Laburista f’konfererenza stampa sa[ansitra qal li f’pajji]i o[ra, ilgvernijiet intervjenew biex salvaw lintrapri]i tag[hom i]da f’Malta kienu lintrapri]i li salvaw l-ekonomija. “Ma kellniex problema iktar sinifikanti ta’ qg[ad f’pajji]na, mhux grazzi g[allGvern g[ax f’pajji]i o[ra, kien il-Gvern li kellu jid[ol hu li kellu jsalva l-intrapri]i i]da f’pajji]na kienu l-intrapri]i li salvaw l-ekonomija”, qal Muscat. Qal ukoll li g[all-Partit Laburista, issoluzzjoni hi t-tnaqqis tal-kontijiet taddawl u tal-ilma i]da mistoqsi kif jista’ jag[mel dan b’mod realistiku, Joseph Muscat wie;eb li l-Partit Laburista se jag[ti spjegazzjoni meta jasal il-waqt g[ax din hi weg[da elettorali. Il-Partit Nazzjonalista, fi twe;iba g[allpo]izzjoni tal-Oppo]izzjoni, sostna li kull darba li Joseph Muscat jitkellem dwar ixxog[ol, jin[ela f’retorika li biha l[addiem ma jikolx u f’diskorsi ming[ajr sustanza li bihom pajji]na ma j;ibx nitfa investiment. Il-PN stqarr li f’inqas minn 24 sieg[a, Joseph Muscat kellu ]ew; opportunitajiet biex jg[id x’inhi l-politika tal-Partit
Laburista dwar il-[olqien tax-xog[ol u ttis[i[ tal-finanzi pubbli/i. I]da, sfortunatament, imma ming[ajr sorpri]a ta’ xejn, il-Mexxej Laburista [lihom ittnejn. Meta mistoqsi minn ;urnalist ta’ The Times biex jispjega l-politika laburista f’dan ir-rigward, Joseph Muscat ma qal xejn konkret u lanqas biss kien kapa/i jispjega x’jifhem b’defi/it sostenibbli. Imbag[d, kompla l-PN, ilbiera[ waranofsinhar sejja[ konferenza tala[barijiet biex jitkellem dwar ir-rapport tal-Moody’s. Naturalment, ma sejja[x konferenza biex jitkellem dwar i/-/ifri po]ittivi tal-NSO dwar il-GDP – /ifri li juru ]ieda sostanzjali fit-tkabbir ekonomiku ta’ pajji]na. Ming[ajr sorpri]a ta’ xejn, sa[aq ilPN, il-;urnalisti [argu mill-konferenza b’idejhom vojta g[ax, g[al darb’o[ra, Joseph Muscat naqas milli jg[id x’inhi lpolitika ekonomika tieg[u. Il-Labour jimpurtah biss li jirba[ il-Gvern kif stqarr Joseph Muscat stess li the end justifies the means waqt li jinfexx f’attakki parti;jani li minflok jg[inu jag[mlu [sara lill-pajji]. L-Asso/jazzjoni ta’ Min I[addem qalet li dan it-tnaqqis u r-rapport ta’ Moody’s g[andu jservi ta’ xprun g[all-Gvern biex jiffoka fuq it-tnaqqis tad-defi/it u ]ieda fil-kompetittività tal-ekonomija. Reazzjoni o[ra [ar;et millAsso/jazzjoni ta’ Min I[addem li qalet li l-messa;; ta’ Moody’s lill-Gvern hu biex ikun iktar strate;iku fil-mod li jkunu mmani;;jati l-finanzi filwaqt li qalet ukoll li l-qag[da ekonomika mwieg[ra ta’ diversi pajji]i fiz-zona ewro influwenzat din id-de/i]joni. L-Asso/jazzjoni qalet li wa[da millisfidi g[all-ekonomija Maltija hi li din g[andha tibqa’ ]]omm sod quddiem lg[aw; ekonomiku b[alma g[amlet fi ]mien ir-ri/essjoni. Filwaqt li d-dejn pubbliku hu ferm inqas mill-medja tazzona ewro, g[ad hemm il-periklu li ddjun ta’ pajji]i o[ra jista’ jaffettwa lekonomija Maltija. Sa[qet li l-a[jar soluzzjoni hi li ti]gura tkabbir ekonomiku ;;enerat minn settur pubbliku produttiv u effi/jenti.
Frott ta’ de/i]jonijiet li qed iwasslu g[al stabbiltà ekonomika minn pa;na 1
tal-pajji] u g[alhekk hu mill-aktar po]ittiv li dan it-tkabbir hu ri]ultat ta’ tkabbir f’firxa ta’ setturi ekonomi/i fosthom il-manifattura, il-bejg[ blimnut u bl-ingrossa, is-settur talakkomodazzjoni u l-ikel, u s-settur talproprjetà fost o[rajn. Il-fatt li dawn is-setturi kkontribwew g[at-tkabbir ekonomiku jikkonfermaw l-g[aqal tal-Gvern li fleqqel tal-kri]i ffoka l-g[ajnuna tieg[u fuq il-qasam tal-manifattura, fejn intervjena direttament mal-fabbriki u appo;;jahom biex jinvestu aktar fuq
il-qasam tat-turi]mu, fejn investa aktar fir-rotot lejn pajji]na; kif ukoll fuq is-settur ta’ min ja[dem g[al rasu, fejn introdu/a numru ta’ skemi ta’ g[ajnuna g[all-imprendituri ]]g[ar b[al MicroInvest, ilMicroCredit kif ukoll l-g[ajnuniet fissettur tal-ener;ija u l-esportazzjoni allokati mill-Malta Enterprise millFond g[all-I]vilupp Re;jonali Ewropew. Dan wassal biex din is-sena lesportazzjoni ]diedet b’50%, itturi]mu kompla jissa[[a[ fuq is-sena li g[addiet filwaqt li aktar minn 700
negozju ]g[ir espandew in-negozju tag[hom u [addmu aktar nies. Din il-politika qed t[alli l-frott mixtieq, g[ax qed tikber l-ekonomija u jin[olqu l-impjiegi. Statistika ppubblikata din il-;img[a turi li lqg[ad naqas b’aktar minn elf, u n[olqu aktar minn 6,000 post ;did fuq perjodu ta’ sena. F’reazzjoni g[al din l-istatistika, ilMinistru tal-Finanzi, l-Ekonomija u Investiment Tonio Fenech spjega li “limpenn u l-[idma tal-Gvern irid jibqa’ ffukat fuq l-istabbiltà ekonomika, linvestiment u l-postijiet tax-xog[ol”.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
2 Lokali
Salvati ]ewg persuni fil-bajja tar-Ramla L-Emergency Response and Rescue Corps f’G[awdex kienu involuti fis-salvata;; ta’ ]ewg persuni li sabu ru[hom f’diffikultà waqt li kienu qed jg[umu fil-bajja tarRamla, f’G[awdex. Jirri]ulta li dawn i]-]ew; persuni nqabdu f’kurrent qawwi u bdew jesperjenzaw diffikultajiet biex jitilg[u lura millg[awm. Madankollu, l-
ebda wie[ed minn dawn ilpersuni ma’ kellu b]onn aktar g[ajnuna. Is-servizz tal-lifeguard fil-bajja tar-Ramla se jibqa’ g[addej sal-a[[ar ta’ Settembru. Dan is-servizz kien possibbli bilkollaborazzjoni talAwtorità tat-Turi]mu, ilMinisteru g[al G[awdex, Transport Malta, idDipartiment tal-Protezzjoni ?ivili u l-Fondazzjoni Gaia.
Ri]ultat tas-Super 5
In-numri tas-Super 5 li telg[u lbiera[ huma: 7, 16, 18, 22, 42. {add ma qata’ l-[ames.46 qatg[u erba’ numri u reb[u €965.88 kull wie[ed filwaqt li 1,811 qatg[u tliet numri u reb[u €28.62 kull wie[ed. Il-premju g[at-tlug[ li jmiss se jkun mhux inqas minn €180,000.
Spi]eriji li jift[u llum
FURJANA: Chemimart Ltd. 14 Triq Sant’Anna; {AMRUN: Chemimart Internationa Pharmacy, 650 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Tal-{las Pharmacy, Triq il-{elsien; SANTA VENERA: St. Bartholomew Pharmacy, 230 Triq Fleur-De-Lys; LIMSIDA: Regal Pharmacy, 39B Triq Antonio Bosoi; SWIEQI: Penny Lane Pharmacy, Triq is-Sejjie[; TAS-SLIEMA: The Economical Dispensary 86#87 Triq Sir Adrian Dingli; ATTARD: Misra[ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali; NAXXAR: Pillbox Pharmacy, 2 Triq il-Bjad; BU:IBBA: St. Simon Pharmacy, 8 Dawret il-G]ejjer; {AL TARXIEN: Theresa Jo Pharmacy, 3A Triq Xintill; FGURA: Alpha Pharmacy Maria Immaculata, Triq Cospicua k#m Vjal il-Kottoner; {A}-}ABBAR: Felice Dispensary, 95 Triq is-Santwarju; }EJTUN: Green Cross Pharmacy, 31 Misra[ Gregorio Bonnici; L-IMQABBA: Mqabba Central Pharmacy, 5 Triq Santa Katerina; {A}-}EBBU:: Spi]erija {al Mula, Triq Dun Salv Ciappara; RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira; VICTORIA: Batu Pharmacy, 38 Triq Palma; MARSALFORN: Tony’s Pharmacy, Triq il-Qbajjar. IT-TEMP
UV INDEX
8
IT-TEMP ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Majjistral li jsir moderat kultant BA{AR [afif g[al moderat li jsir moderat IMBATT baxx mill-Punent Majjistru TEMPERATURA l-og[la 29˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 0.1 mm IX-XEMX titla’ fis-06.38 u tin]el fis-1923
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IL-{AMIS L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C
IL-:IMG{A L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
IS-SIBT L-og[la 29˚C L-inqas 20˚C
IL-{ADD L-og[la 29˚C L-inqas 20˚C
IT-TNEJN L-og[la 30˚C L-inqas 20˚C
UV
UV
UV
UV
UV
8
8
8
8
8
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 28˚xemxi, Al;eri 30˚C xemxi, Amsterdam 17˚C imsa[[ab, Ateni 32˚C ftit imsa[[ab, Lisbona 31˚C xemxi, Berlin 18˚C imsa[[ab, Brussell 16˚C xita, il-Kajr 34˚C xemxi, Dublin 15˚C imsa[[ab, Kopen[agen 17˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 18˚C imsa[[ab, Milan 25˚C imsa[[ab, Istanbul 27˚C xemxi, Londra 17˚C ftit imsa[[ab, Madrid 31˚C xemxi, Moska 18˚C xemxi, Pari;i 19˚C imsa[[ab, Bar/ellona 28˚C xemxi, Ruma 26˚C imsa[[ab, Tel Aviv 31˚C xemxi, Tripli N#A, Tune] 30˚C imsa[[ab, Vjenna 26˚C imsa[[ab, Zurich 19˚C imsa[[ab, Munich 19˚C imsa[[ab, Stockholm 14˚C imsa[[ab, St. Petersburg 15˚C xita.
Pro;ett g[all-konservazzjoni tal-ilma f’G[awdex Il-Kumpanija Coca-Cola, li f’Malta hi rappre]entata millkumpanija General Soft Drinks Co Ltd, se tag[ti lil ekoG[awdex €560,000 permezz tal-Fondazzjoni Coca-Cola b’risq pro;ett biex jin;abru ’l fuq minn 4 miljun litru ta’ ilma tax-xita u ilma trattat li jintu]a g[at-tisqija fis-sena. Dan t[abbar f’konferenza tala[barijiet mill-Ministru g[al G[awdex, Giovanna Debono, flimkien mal-Ministru g[arRi]orsi u Ambjent Rurali, George Pullicino, li taw iddettalji ta’ din l-g[otja li se tissarraf f’investiment favur lambjent f’G[awdex. G[al din ilkonferenza attendew ukoll Frederick Azzopardi, Assistent Parlamentari fi [dan ilMinisteru g[al G[awdex kif ukoll uffi/jali ta’ General Soft Drinks. “Dan il-pro;ett hu [olqa o[ra fil-katina ta’ pro;etti favur lambjent kemm f’Malta kif ukoll f’G[awdex,” qalet il-Ministru Debono, “waqt li jorbot malimpenn tal-Gvern favur futur sostenibbli kif t[abbar mill-Prim Ministru aktar kmieni din il;img[a bit-tnedija tal-politika ambjentali tal-Gvern”.
Filwaqt li ]velat li millpro;etti kollha li ;ew sottomessi g[all-fondi tal-Fondazzjoni Coca-Cola, il-pro;ett ta’ ekoG[awdex irnexxielu jattira lakbar ammont ta’ fondi. Il-pro;ett se jkun amministrat mill-NGO Internazzjonali Global Water Partnership (GWP) li f’Malta hi rappre]entata minn Nature Trust Malta (NTM). Aktar dettalji dwar il-pro;ett se jing[ataw fil;img[at li ;ejjin meta mistenni jkun hawn ukoll rappre]entanti tal-Coca Cola Foundation. G[awdex mistenni j]id ilkapa/ità li jin;abar l-ilma taxxita b’mod sostanzjali grazzi g[al diversi pro;etti li qed jitwettqu permezz tal-pjan ta’ azzjoni 2010-2012 marbut ma’ eko-G[awdex. Waqt il-konferenza tala[barijiet il-Ministru Debono tat e]empji ta’ w[ud minn dawn ilpro;etti b[at-tindif tal-widien u l-bini mill-;did tal-[itan tassejjie[ fil-kampanja G[awdxija. Minbarra dan il-pro;ett li kiseb il-fondi tal-Fondazzjoni Coca Cola, b[alissa g[addejjin pro;etti o[ra g[all-bini ta’ tmien ;ibjuni minn NGOs u Kunsilli Lokali G[awdxin permezz ta’
]ew; skemi o[ra ma[ru;a millMinisteru g[al G[awdex aktar kmieni din is-sena. G[addejjin ukoll diversi kampanji edukattivi biex i]idu lg[arfien dwar l-u]u a[jar talilma waqt li numru ta’ inizjattivi o[ra mistennija jit[abbru dalwaqt. Il-Ministru g[ar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali, George Pullicino sa[aq li hu ta’ sodisfazzjon li wie[ed jara jse[[u f’pajji]na pro;etti ta’ konservazzjoni tal-ilma. “L-ilma g[alina hu ri]orsa imprezzabbli li rridu nag[mlu kull sforz possibbli biex in[arsuh. Dan hu parti minn pjan ambjentali [olistiku li ;ie varat mill-Gvern din il-;img[a”. Spjega li b[alissa g[addejjin b’diskussjonijiet dwar x’investiment hemm b]onn biex l-ilma li ;ej mit-tisfija taddrena;; ukoll ikun jista’ ji;i utilizzat aktar. Qed ti;i studjata l-possibbiltà biex jintu]aw fondi Ewropej biex issir estensjoni ma’ kull wie[ed mit-tliet impjanti tat-tisfija tad-drena;; biex titne[[a l-imlu[a mill-ilma u b’hekk ji;i prodott 24,000 metru kubu kull ;urnata ta’ ilma g[al u]u agrikolu u industrijali.
It-turisti bil-cruise liners ji]diedu bi 30% f’Awwissu Matul Awwissu ta’ din issena, il-moviment ta’ passi;;ieri fil-Valletta Cruise Port la[[aq 68,716. Dan jirrappre]enta ]ieda ta’ 30% meta mqabbel ma’ Awwissu tas-sena li
g[addiet. Il-movimenti ta’ passi;;ieri fuq cruise bejn Jannar u Awwissu ta’ din issena la[[aq 348,719 jew 13% aktar mill-moviment ta’ passi;;ieri fl-istess perjodu
tal-ewwel tmien xhur tassena li g[addiet. F’Awwissu kien hemm maiden call wa[da. Dan kien Ryndam ta’ Holland America Line li wasal Malta fl-a[[ar ;urnata ta’ Awwissu.
B[al-lum 25 sena
I
l-Mexxej tal-Partit Nazzjonalista Eddie Fenech Adami qal li l-PN hu konvint li kellu iktar minn 51% tal-poplu warajh. Kien g[alhekk li l-PN [are; bir-reazzjoni tieg[u g[ar-rapport tal-Kummissjoni Elettorali mill-ewwel u mhux qag[ad jifli lappo;; li kellu triq triq qabel ma jie[u po]izzjoni. Hu qal dan f’diskors li g[amel fl-okka]joni tal-ftu[ tal-ka]in tal-PN f’{al G[axaq. Hu kompla li biex fil-pajji] ikun hawn il-pa/i kien je[tie; li ssir elezzjoni fejn ir-ri]ultat ikun jirrispetta r-rieda talma;;oranza tal-poplu. Fost l-o[rajn Eddie Fenech Adami qal li kif kienu ddistretti elettorali kien se jer;a’ jkun hemm l-istess ri]ultat pervers tal-1981, billi fost l-o[rajn fl-ewwel distrett kien hemm il-Belt, qab]u l-Floriana u dda[[al Ra[al :did. Bl-istess mod fisseba’ distrett il-{amrun kien tpo;;a ma’ {al Luqa, {al Kirkop u lFloriana.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Lokali 5
Se to[ro; sej[a g[all-offerti biex tkun privatizzata l-marina tal-jottijiet f’Ta’ Xbiex
Il-President tas-Slovakkja Ivan Gasparovic, akkumpanjat mill-President ta’ Malta George Abela u mill-Ministru Joe Cassar fi triqithom lejn il-Kamra tal-Kummer/, l-Intrapri]a u l-Industrija, fil-Belt ilbiera[ fejn attendew g[al business forum (Ritratt> Clodagh Farrugia O’Neill, DOI)
Opportunità ta’ aktar kummer/ bejn Malta u s-Slovakkja minn Hermann MICALLEF
Il-President ta’ Malta George Abela sa[aq li ss[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea u l-adozzjoni talewro kienu ta’ benefi//ju ekonomiku kbir u l-ewro issimplifikat l-iskambji kummer/jali u l-investiment bejn Malta u s-Slovakkja. Dan sostnieh il-President ta’ Malta meta indirizza business forum fil-pre]enza, fost o[rajn, tal-President tasSlovakkja Ivan Gasparovic, fil-Kamra tal-Kummer/, lIntrapri]a u l-Industrija, filBelt ilbiera[. Il-President Abela stqarr li g[ad hemm i]jed lok biex ji]died il-livell kummer/jali bejn i]-]ew; pajji]i u rrefera, b[ala e]empju, l-industrija tal-karozzi, fejn kumpaniji lokali li ja[dmu fil-qasam talcomponents jistg[u jipprovdu servizz lill-kumpanijI li jimmanifatturaw il-vetturi fisSlovakkja. Il-kummer/ bejn Malta u sSlovakkja kiber f’dawn la[[ar snin. Matul is-sena li g[addiet, Malta esportat f’kemm jiswew €1.7 miljun f’affarijiet lejn is-Slovakkja – l-aktar prodotti farma/ewti/i. Malta importat f’kemm jiswew €2.8 miljun fi prodotti mis-Slovakkja, laktar karozzi, makkinarju,
tag[mir mekkaniku kif ukoll makkinarju u apparat li ja[dem bl-elettriku. Delegazzjoni kummer/jali, mag[mula minn aktar minn g[axar intrapri]i Slovakki, ]aru Malta biex jesploraw opportunitajiet ta’ kummer/ u investiment li huma offruti f’Malta. Diversi imprendituri li akkumpanjaw lill-President Slovakk, kisbu tag[rif dwar in-negozju f’Malta u kellhom numru ta’ laqg[at ma’ rappre]entanti minn kumpaniji Maltin bl-iskop li jintla[qu ftehim. Joperaw f’firxa ta’ setturi, b[alma huma t-turi]mu u lospitalità, l-ICT, sistemi ta’ sigurtà bankarji, l-ener;ija, ilproduzzjoni u l-ippro/essar tal-metall, il-;eolo;ija u lkostruzzjoni kif ukoll lin;inerija, in-negozji Slovakki kellhom i/-/ans i]uru kumpaniji Maltin u kisbu esperjenza ta’ kif intrapri]i o[rajn ja[dmu b’su//ess f’pajji]na. Il-President u s-Sinjura Gasparovic iltaqg[u malPrim Ministru u s-Sinjura Gonzi fil-Ber;a ta’ Kastilja fejn il-President Slovakk iffirma l-Ktieb tal-Vi]itaturi, segwit bl-iskambju ta’ rigali. Waqt pranzu ad unur ilPresident Gasparovic li sar
fil-Ber;a ta’ Kastilja lbiera[ waranofsinhar, il-Prim Ministru sostna li hemm potenzjal tajjeb g[al investiment re/iproku u s[ubiji kummer/jali bejn i]]ew; pajji]i. Ir-rabtiet kummer/jali, ilmezzi ta’ trasport tag[na ma’ pajji]i qrib tag[na, il[addiema m[arr;in u lambjent ekonomiku fis-sod, jippermettu lin-negozju jisfruttaw is-swieq fir-re;jun tal-Mediterran. Il-Prim Ministru awgura li l-komunitajiet kummer/jali Maltin jie[du l-opportunità biex ji]viluppaw u japprofondixxu r-relazzjoni kummer/jali bilaterali. F’diskors waqt /ena statali ad unur il-President tasSlovakkja u s-Sinjura Gasparovicova, li saret filPalazz, il-Belt nhar it-Tlieta, il-President ta’ Malta George Abela stqarr li r-relazzjonijiet bilaterali mibnija fuq ilfidu/ja, valuri u interessi komuni, ilhom e//ellenti mindu twaqqfet irRepubblika tas-Slovakkja fl-1 ta’ Jannar 1993. Il-President ta’ Malta sostna li ]-]ew; pajji]i huma membri fiz-zona ewro u jaqsmu l-istess interess biex jipprote;u l-ewro u li
jistabbilizzaw l-g[aqda monetarja. Il-problema taddejn pubbliku trid tkompli ti;i affrontata u l-kontroll talba;it u d-dixxiplina fiskali huma prin/ipji kardinali li jridu jkunu applikati. Dwar l-opportunitajiet ta’ investiment, Malta affermat ru[ha b[ala post ideali g[asservizzi finanzjarji, l-i]vilupp ta’ software u pro/essi industrijali o[rajn b’valur mi]jud g[oli. Hu [e;;e; lil kumpaniji Slovakki biex jesploraw opportunitajiet ta’ kooperazzjoni f’dawn issetturi. Matul id-diskors tieg[u, ilPresident Abela irrefera g[all-kri]i fil-Libja u stqarr li Malta ]vol;iet u g[adha ti]vol;i rwol /entrali umanitarju. Il-President tkellem ukoll dwar ilproblema tal-immigrazzjoni irregolari u rringrazzja lisSlovakkja g[all-;est tag[ha li timpenja ru[ha biex tie[u minn Malta numru ta’ persuni li g[andhom protezzjoni internazzjonali. I]-]jara tal-President tasSlovakkja u s-Sinjura Gasparovicova ntemmet bi ]jara fil-Barrakka ta’ Fuq qabel ma saret i/-/erimonja tat-tluq fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta.
Fix-xhur li ;ejjin se to[ro; is-sej[a g[all-offerti g[all-privatizzazzjoni talmarina tal-jottijiet f’Ta’ Xbiex, li hi l-unika marina tal-jottijiet li hi mmexxija mill-Awtorità Marittima. Dan t[abbar millMinistru tal-Infrastruttura u Trasport, Austin Gatt, meta lbiera[ tkellem flinawgurazzjoni tal-Boat Show, li fiha qed jipparte/i;aw 50 dg[ajsa fil-marina tal-Lukanda Excelsior, fil-Floriana. Il-Ministru Gatt tkellem dwar il-mod kif minkejja lkri]i internazzjonali, Malta rnexxielha tirre;istra ]ieda sostanzjali firre;istrazzjonijiet ta’ jottijiet ta[t il-Bandiera Maltija. Jirri]ulta li sa tmiem l2008 kienu re;istrati total ta’ 378 jott waqt li kien hemm ukoll ]ieda o[ra filli/enzji ta’ dg[ajjes i]g[ar. Is-sena li g[addiet rat ukoll ]ieda ta’ 176 post ta’ rmi;; waqt li 320 post ie[or se jkunu lesti sa tmiem din is-sena. Dawn i]-]idiet kienu re;istrati flammont ta’ 68 fl-RYMC, 60 fl-Im;arr, 38 f’TasSliema u 10 fil-Kalkara. I]-]idiet se jsiru filKalkara fl-ammont ta’ 115il post, 55 post f’Ba/ir Numrru 1 u 35 post f’Ta’ Xbiex. Ma’ dawn se ji]diedu wkoll 15-il post ie[or f’Ta’ Xbiex u 100 o[ra fl-Im;arr. Il-Ministru Gatt qal li meta jitlesta r-rapport dwar l-impatt ambjentali, se jkun hemm ukoll il-potenzjal ta’ 310 post ie[or ta’ rmi;;. Austin Gatt sostna li ssettur privat g[andu jkun is-settur li jopera l-marini tal-jottijiet f’Malta billi joffri l-aqwa servizzi.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Lokali 7
Il-Go u l-Melita ordnati jibdlu termini u kundizzjonijiet lill-klijenti
L-Awtorità Maltija g[allKompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur (MCCAA) ordnat lill-GO plc u l-Melita plc g[andhom jibdlu t-termini tal-kundizzjonijiet lillklijenti dwar l-istazzjonijiet Living u Comedy Central. Id-de/i]joni ttie[det wara n-numru ta’ laqg[at ma]]ew; kumpaniji u fiha lkumpaniji kienu ordnati li jipprovdu riferenza /ara g[all-bidliet fil-lista ta’ kanali f’kull pakkett ta’ aktar minn 15% f’sena kalendarja, li l-bidliet iwasslu biex il-konsumatur ikun notifikat millkumpaniji bil-bidliet permezz ta’ avvi] ta’ 30 ;urnata, u li l-bidliet g[allkuntratt u s-sena kalendarja jibdew immedjatament. Hu mistenni li ]-]ew; kumpaniji jinfurmaw lillklijenti tag[hom b’dawn ilbidliet. Dawk il-
konsumaturi li jkunu jridu jo[or;u minn dan il-ftehim jistg[u jistaqsu g[al rifondazzjoni jekk jikkwalifikaw g[aliha. Fi stqarrija l-kumpanija GO laqg[et b’sodisfazzjon id-de/i]joni tal-Awtorità u qalet li dan hu l-mod kostruttiv biex ikun assigurat li d-drittijiet talkonsumatur ikunu rispettati. Il-kumpanija a//ettat volontarjament li tirrivedi lkundizzjonijiet biex fil-futur tibdil aktar minn 15% millista ta’ programmi fuq perjodu ta’ sena waqt li lkonsumaturi jing[ataw 30 ;urnata avvi] li fih huma jidde/iedu jekk iridux i]ommu s-servizz jew le. Ilkumpanija qalet li tapprezza l-[tie;a li l-konsumaturi jkunu jafu d-drittijiet tag[hom u se tassigura li linformazzjoni tkun /ara u a//essibbli b’mod fa/li.
Aktar laqg[at dwar kumpens g[all-vittmi ta’ abbu] sesswali Wara d-de/i]joni tal-Qorti fil-konfront ta’ ]ew; sa/erdoti li nstabu [atja ta’ abbu] mit-tfal f’Dar San :u]epp, f’Santa Venera, ilKnisja u rappre]entanti talpersuni abbu]ati, komplew bil-laqg[at tag[hom biex jiddiskutu t-talba g[al kumpens li dawn l-ir;iel qed jag[mlu ming[and il-Knisja. It-ta[ditiet komplew filKurja lbiera[ bejn lAr/isqof ta’ Malta Pawl Cremona u l-Avukat
Patrick Valentino li qed jirrappre]enta lill-ir;iel li kienu abbu]ati f’Dar San :uzepp, f’Santa Venera. F’kummenti fi tmiem illaqg[a, l-Ar/isqof Pawlu Cremona qal li ]-]ew; partijiet se jer;g[u jiltaqg[u g[all-a[[ar laqg[a wara li jkunu kkunsidraw ilpo]izzjonijiet ta’ xulxin. Hu mistenni li l-laqg[a finali bejn i]-]ew; partijiet issir il-;img[a d-die[la.
I/-/erimonja li saret ilbiera[ quddiem il-monument tal-Assedju l-Kbir fil-Belt b’tifkira ta]-]ew; assedji tal-1565 u tal-1943, hekk kif i/-/elebrazzjonijiet uffi/jali jkomplu llum fil-festa pubblika ta’ Jum il-Vittorja
Tifkira ta]-]ew; assedji Quddiem il-monument talAssedju fil-Belt ilbiera[ saret /erimonja ta’ tifkira ta]-]ew; assedji li [allew impatt storiku fuq pajji]na. L-Assedju tal-1565 u dak tal-1943 tfakkru b’/erimonja li tat [arsa lejn l-istorja u lejn il-kisbiet li g[amel pajji]na b’ri]ultat ta’ dawk i]-]ew; avvenimenti li baqg[u jissemmew anke lil hinn minn xtutna. Wara diskors tal-okka]joni
mir-Rettur tal-Università Juanito Camilleri, i//erimonja ntemmet bi tqeg[id ta’ kuruni f’ri;lejn ilmonument mill-Prim Ministru, mill-Kap talOppo]izzjoni u minn personalitajiet o[ra. Matul iil-;urnata tal-biera[, i/-/elebrazzjonijiet marbuta ma’ Jum il-Vittorja kienu jinkludu tqeg[id ta’ kuruni mill-Kumitat Festi Nazzjonali mal-monument ta’ Malta
Rebbie[a fl-Isla; malmnument tal-Vittorja fil-Birgu u fi/-?imiterju tal-Addolorata b’tifkira tal-vittmi tat-Tieni Gwerra Dinjija. I/-/elebrazzjonijiet ikomplu dalg[odu b’Pontifikal filKonkatidral ta’ San :wann, bi tqeg[id ta’ kuruni malmonument tal-Assedju millPresident ta’ Malta wara lfunzjoni litur;ika, kif ukoll bir-regatta tradizzjoni fil-Port il-Kbir waranofsinhar.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
8 Opinjoni LIL HINN MINN XTUTNA – IL-GWATEMALA
Iddivorzjat biex tkun tista’ tikkontesta l-elezzjoni Wara kampanja elettorali li matulha ma naqsux episodji vjolenti, nhar il-{add li ;ej, 11 ta’ Settembru, filGwatemala se jsiru l-elezzjonijiet g[all-[atra ta’ President tar-Repubblika, ilKungress u kunsilli lokali g[all-erba’ snin li ;ejjin. Skont il-Kostituzzjoni ta’ din ir-repubblika fl-Amerika ?entrali, mhux biss President (li hemmhekk hu kemm ilKap tal-Istat kif ukoll talGvern) ma jistax jer;a' jikkontesta g[all-kariga, i]da lanqas xi [add ji;i minnu ma jista' jag[mel dan. I]da l-mara tal-President So/jalista Àlvaro Colom ma kienx jimpurtaha minn dan, u sa minn kmieni bdiet il-kampanja elettorali tag[ha, li komplietha wkoll wara li t-Tribunal Elettorali u l-Qorti Suprema ddikjaraw li hi ma setg[etx tikkontesta. X’ta[sbu li g[amlet il-koppja biex ilmara, Sandra Torres tkun tista' tikkontesta bit-tama li tie[u post ]ew;ha fl-og[la kariga tal-pajji]? Sempli/iment ftiehmu li jiddivorzjaw biex b’hekk, [asbu huma, jeg[lbu l-ostaklu tal-artiklu fil-Kostituzzjoni li ma kienx jippermetti lil Torres tikkontesta fl-elezzjoni. Li kieku din il-[a;a ma kinitx daqstant serja kienet tkun tad-da[k. Hi [a;a serja wkoll g[ax huma [asbu li setg[u jg[adduha lixxa min[abba li l-Gwatemala hu pajji] mag[ruf g[all-istituzzjonijiet dg[ajfa tieg[u u n-nuqqas tassaltna tal-li;i. L-Amerika Latina hi re;jun li kellha presidenti li regolarment jibdlu, jg[aw;u jew jiksru l-kostituzzjoni ta’ pajji]hom biex itawlu l-mandat tag[hom. G[alhekk meta wie[ed i]omm f’mo[[u r-rekord negattiv mhux biss talGwatemala, i]da tal-Amerika t’Isfel b’mod ;enerali, sa ftit xhur ilu rari kont issib xi [add lest jilg[ab im[atri li listituzzjonijiet tal-pajji] kienu se jwaqqfu kandidatura
minn Joe CALLEJA jocal@me.com http>##enricomizzi.blogspot.com
illegali. I]da b’sorpri]a, pja/evoli, din id-darba l-istituzzjonijiet elettorali u legali ]ammew sod, u l-Qorti Kostituzzjonali kkonfermat is-sentenzi talqrati l-o[ra li Torres ma setg[etx tikkontesta g[al President. Anzi, awtoritajiet o[ra kkummentaw li ddivorzju tal-koppja kien jammonta g[al frodi! Quddiem din is-sentenza definittiva Sandra Torres ma setg[etx tkompli tinsisti, ukoll g[ax diversi sonda;;i, tbassir tal-opinjoni pubblika ilhom juru li l-elettorat ma jridx jaf aktar la b’]ew;ha u lanqas biha. G[alhekk hi bdiet tg[id lillpartitarji tag[ha biex jekk imorru jivvutaw jix[tu l-karta
Il-kandidat minn ta’ quddiem, l-eks ;eneral Otto Pérez Molina
g[adda mill-Papa – 60% talGwatemaljani huma Kattoli/i, il-kumplament Protestanti) ikkritika l-po]izzjoni ta’ Torres: “li ma tivvutax jew tg[id lil [addie[or biex ma jivvutax mhuwiex sewwa, anzi g[all-kuntrarju hu antipatrijottiku, g[ax a[na g[andna niddefendu d-dritt sagrosant tal-vot.” Fl-a[[ar elezzjoni tal-2007 ivvutaw 60%, filwaqt li l-voti
Problema bit-traffikanti tad-droga Messikani tal-vot ming[ajr ma jivvutaw g[al ebda kandidat. Dan wassal g[all-kundanna minn diversi istituzzjonijiet li nnutaw dan l-a;ir antidemokratiku wara li lGwatemala g[addiet minn 34 sena ta’ gwerra /ivili millaktar imdemmija qabel irritornat g[ad-demokrazija biss fl1996. L-istess Ar/isqof talGwatemala Julio Vian (li ;ie appuntat f’Di/embru li
invalidi rari jaqb]u l-10%. Intant minn dan kollu ]gur li se jiggwadanja l-kandidat ewlieni l-ie[or, l-eks ;eneral tal-armata Otto Pérez Molina tal-Partit Patrijottiku (PP), li erba’ snin ilu kien ir-rival ewlieni ta’ Colom tal-Partit Unità Nazzjonali ta’ Tama (UNE), b’dan tal-a[[ar spi//a g[elbu fit-tieni round biex kien sar l-ewwel president Xellugi tal-Gwatemala wara 53 sena.
L-ist[arri; tal-opinjoni pubblika ilu minn Jannar juri lil Molina fuq quddiem fit-tellieqa presidenzjali, ;ieli wkoll b’aktar minn 50% tal-preferenzi (28 ta’ Lulju) – [a;a li kieku sse[[ nhar il-{add, ikun ifisser li ma jkunx me[tie; it-tieni round. I]da lprobabbiltà hi li dan ikollu jsir, fis-6 ta’ Novembru. Molina u l-PP qed iwieg[du l-id tal-[adid kontra l-kriminalità, u fil-fatt in-nuqqas ta’ sigurtà fil-pajji] jidher li hu laktar [a;a li qed tinkwieta lill-Gwatemaljani. Il-pajji] g[andu wa[da mill-og[la rati ta’ delitti fiddinja. Mal-fenomenu talmaras (gangs) u ;lied bejniethom fit-toroq ta’ erba’ snin ilu, issa ]died ukoll it-traffiku tad-droga minn barra, l-aktar mill-Messiku, jing[ad bilkompli/ità ta’ uffi/jali pubbli/i. Sa[ansitra ssemmew qraba tal-istess mart ilPresident, Torres, tant li jing[ad li dawn it-traffikanti tad-droga Messikani effettivament qed jokkupaw ilMajjistral tal-Gwatemala.
Qabel l-a[[ar elezzjoni, fuq su;;eriment tan-Nazzjonijiet Uniti, twaqqfet ilKummissjoni Internazzjonali Kontra l-Impunità filGwatemala (CICIG) mag[mula minn prosekuturi internazzjonali li kellhom ja[dmu id f’id ma’ dawk Gwatemaljani, bil-mandat li tattakka, u possibbilment i]]arma l-istat-dell (shadow state) – ji;ifieri n-networks kriminali li kienu qed jimminaw l-awtorità tal-gvern. L-ewwel ma g[amlet kien li tirrevedi s-sistema ;udizzjarja antikwata tal-pajji]. Ne[[iet prokuratur pubbliku ineffi/jenti u korrott u mal2000 pulizjott suspettu]i, u introdu/iet fa/ilitajiet g[al xhieda li riedu jikkollaboraw. Bdiet tikseb /erti su//essi, i]da f’Lulju l-kap tal-CICIG Carlos Castresana rri]enja g[ax qal li “ma nistax nag[mel aktar milli g[amilt g[all-Gwatemala,” filwaqt li attakka lill-gvern ta’ Colom, li ma kienx qed jag[ti l-appo;; me[tie; lill-istituzzjonijiet ;udizzjarji u ta’ sigurtà.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Xog[ol b’risq il-komunità G[alkemm [afna drabi [arsitna tmur, u birra;un, fuq kemm il-pajji] qieg[ed jo[loq opportunitajiet ta’ xog[ol u xog[ol ta’ valur mi]jud li qieg[ed i]omm il-livell tal-qg[ad fost l-anqas rati fl-Unjoni Ewropea, ftit nag[tu kas tax-xog[ol siewi li qed twettaq il-Korporazzjoni g[ax-Xog[ol u Ta[ri; (ETC). Hu dan il-programm qawwi ta’ xog[ol u investiment f’min qieg[ed ifittex xog[ol li qieg[ed i]omm lil pajji]na fost l-anqas rati ta’ qg[ad flEwropa. Dan hu grazzi wkoll g[all-politika talGvern li qed twassal g[al tkabbir ekonomiku – tkabbir li g[alkemm ]g[ir u sinfikattiv meta f’[afna pajji]i Ewropej mhux qed ikun hemm tkabbir, jirrifletti dejjem fl-opportunitajiet ;odda ta’ xog[ol li jin[olqu, u g[alhekk f’rata anqas ta’ qg[ad. Inizjattiva li tipprepara b’[iliet ;odda lil min hu bla xog[ol Fost is-sensiela ta’ inizjattivi li qed tfassal l-ETC biex to[loq l-opportunitajiet ta’ xog[ol g[al min qieg[ed ifittex impjieg, hemm dawk l-inizjattivi li qed jippreparaw b’[iliet ;odda ta’ xog[ol lil min hu bla xog[ol. B’dan il-mod l-ETC qed tg[in lillindividwu jwessa’ l-opportunitajiet u /-/ansijiet li jsib impjieg. Skema su//ess b’inizjattiva li [abbar il-Gvern u introdu/a fis-sajf ta’ sentejn ilu, kienet l-iskema
‘Xog[ol fil-Komunità’. Skema mfassla g[al dawk li qed jirre;istraw g[ax-xog[ol biex jing[ataw ilpossibbiltà li ja[dmu fil-komunità 30 sieg[a fil;img[a. G[al dan ix-xog[ol huma jing[ataw [las ekwivalenti g[al 75% tal-paga minima nazzjonali, li jinkludi l-benefi//ju tal-qg[ad. L-iskema tag[ti lbenefi//ju li filwaqt li jipparte/ipaw f’xog[ol fil-
komunità, xorta jibqg[u jirre;istraw u jfittxu xog[ol permanenti. Jieqfu mill-iskema kemm ildarba jsibu impjieg li jie[u prijorità fuq l-iskema ta’ xog[ol fil-komunità. Din l-inzjattiva tal-ETC fet[et bieb kbir ta’ opportunitajiet g[al xog[ol importanti g[allkunsilli lokali u g[aqdiet mhux governattivi li kienu qed jibbenefikaw minn din l-iskema ta’ xog[ol fil-komunità. I]da mhux biss, qed tag[ti lopportunità lil min ikun qieg[ed ifittex xog[ol, jikseb [iliet ;odda li wkoll jistg[u jiswew mitqlu deheb biex isib xog[ol aktar malajr min[abba li jkun im[arre; f’aktar [iliet.
{idma produttiva minn min qed ifittex xog[ol Huma 211 il-persuni li jirre;istraw g[ax-xog[ol li qed igawdu minn din l-iskema tal-ETC u huma involuti f’xog[ol siewi b’risq il-komunità. Din hi wkoll skema li qed tgawdi [afna minnha lkomunità. 47 kunsill lokali u 21 organizzazzjoni
mhux governattiva qed igawdu minn xog[ol bissa[[a ta’ din l-iskema u minn [idma produttiva li qed joffru grupp qawwi ta’ persuni li qed jirre;istraw u qed ja[dmu b’risq il-komunità. Dan hu ;est mill-isba[ anke min-na[a ta’ dawk li qed ifittxu xog[ol. Hi skema li qed tissarraf ukoll f’/ertifikat g[al min ikun qed ifittex impjieg meta ji;i biex jersaq quddiem min se jkun qed joffrilu impjieg permanenti. Hi wkoll skema li taqta’ middrawwiet []iena tal-img[oddi li min jirre;istra jibqa’ jistenna lill-ETC biex tfittixlu xog[ol hi ming[ajr inizjattivi tal-istess individwu li jkun irid ix-xog[ol. Inizjattiva li b[ala so/jetà tbeg[edna mill-u]anza li wie[ed jipprova ja[dem fl-ekonomija s-sewda u minn ta[t bit-tama li ma jinqabadx. Inizjattiva li qed i;;ib ukoll bilan/ bejn min ja[dem u j[allas it-taxxa, u min jirre;istra u jie[u lbenefi//ji so/jali. Inizjattiva li tg[in u tinkora;;ixxi lil min hu bla xog[ol fuq livell personali wkoll billi jiskopri [iliet o[ra li jirri]ulta li hu kapa/i fihom. Bidla fil-mentalità wkoll Hu ta’ sodisfazzjon, anke b[ala so/jetà, li naraw inizjattiva b[al din tikber u tinftiehem. Fuq kollox, qed tbiddel il-metalità ta’ min qieg[ed jie[u, bi dritt, il-benefi//ji so/jali u qed tg[in lill-individwu jie[u inizjattivi u jg[in lilu nnifsu biex isib xog[ol.
Il-qawmien mill-;did tal-Libja Il-;img[a li g[addiet diversi mexxejja ta’ pajji]i [bieb talLibja, fosthom il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, iltaqg[u f’Pari;i fejn ikkommettew ru[hom li jg[inu ’l-Libja ter;a' tqum fuq saqajha. Kieku Gaddafi kien g[adu ja[kem, dakinhar li ltaqg[u kien ja[bat sewwasew it-42 anniversarju minn meta [ataf il-poter permezz ta’ kolp ta’ stat. G[al dawk b[ali li jixtiequ jaraw id-demokrazija fil-Libja, din il-laqg[a kienet b]onju]a [afna. X’g[andu jsir issa^ L-ewwel u l-akbar prijorità fil-Libja llum hi li jintemm il;lied biex il-pajji] ikun jista' jibda [ajja normali. F’dan il-kuntest, il-kwistjoni ta’ Sirte, il-belt fejn twieled
Gaddafi u fejn jinsabu assedjati l-a[[ar forzi tieg[u, g[andha sinifikat spe/jali. Jekk issegwa/i ta’ Gaddafi ja//ettaw soluzzjoni negozjata, allura lpro/ess ta’ rikon/iljazzjoni filLibja jkun jista’ jibda jimxi. Min-na[a tag[hom, irrebbie[a wkoll je[tie; li jirre]istu kull xenqa ta’ tpattija. S’issa r-ribelli wrew sens kbir ta’ ;ustizzja u ma nfexxewx f’atti ta’ tpattija. Jekk iridu li pajji]hom jo[ro; malajr kemm jista’ jkun mis-sitwazzjoni ta’ gwerra, allura je[tie; li jkomplu juru sens ta’ bilan/.
I]da jkun xi jkun l-e]itu f’Sirte, l-akkwisti politi/i talpoplu Libjan mhumiex se jintilfu. B]onn ie[or immedjat g[allpoplu Libjan hu li malajr kemm jista’ jkun jissuktaw isservizzi ba]i/i tad-dawl u lilma fi n[awi fejn waqfu min[abba l-;lied. Je[tie; ukoll li s-servizzi medi/i jing[ataw lg[ajnuna me[tie;a biex ikunu jistg[u jwasslu l-kura lill-vittmi tal-vjolenza. Waqt dan, je[tie; li l-pro/ess politiku jibda minnufih. Ilmexxejja tal-Kunsill Nazzjonali di;à kkommettew ru[hom li jlaqqg[u assemblea kostitwenti biex jiktbu kostituzzjoni ;dida u li sar-rebbieg[a be[siebhom isej[u elezzjoni ;enerali. Kif jistg[u l-Unjoni Ewropea u Malta jg[inu f’dan kollu^ G[alkemm fl-immedjat, ilLibja g[andha b]onn il-flus biex tissokta l-[ajja ekonomika, il-pajji] hu sinjur u mhux mistenni li jkollu b]onn lg[ajnuna finanzjarja tal-
Ewropa biex ikompli ji]viluppa. Izda dan ma jfissirx li lUnjoni Ewropea m’g[andha xejn x’toffri. Anzi. Il-bini ta’ istituzzjonijiet demokrati/i f’pajji] fejn dawn qatt ma e]istew mhux [a;a fa/li u hawn l-Unjoni Ewropea
minn Simon BUSUTTIL MEP simon.busuttil@europarl.europa.eu
g[andha [afna x’toffri. L-Unjoni tista' tg[in lil-Libja tibni ;udikatura indipendenti, torganizza elezzjonijiet [ielsa, trawwem plurali]mu fil-qasam tax-xandir u ssa[[a[ is-so/jetà /ivili u l-partiti politi/i. Fuq il-front ekonomiku, lUnjoni Ewropea g[andha tifta[ il-bibien tag[ha g[all-kummer/ mal-Libja u toffrilha l-istatus avvanzat kif offriet litTune]ija. U Malta^
Bla dubju l-akbar kontribut li tista' toffri Malta lil-Libja hu li tkun il-[abib ;enwin tag[ha flistituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea. Fi Frar li g[adda, ftit wara lbidu tal-irvellijiet kontra Gaddafi, il-Parlament Ewropew
kien fost l-ewwel istituzzjonijiet li ]aru l-mexxej tar-ribelli u tal-Kunsill Nazzjonali Libjan, Jibril. Jien kont pre]enti g[al-laqg[a li kellu mal-President talParlament Ewropew Jerzy Buzek u minn dakinhar ’l hawn, il-Parlament kien fuq quddiem nett fl-appo;; tieg[u lill-Kunsill Nazzjonali. Waqt li [afna mill-pajjizi lkbar se jag[mlu [afna [oss dwar kif g[andha ting[ata g[ajnuna lil-Libja, l-attenzjoni tag[hom mhix se ddum ma ddur f’direzzjonijiet o[ra. Malli jasal dak il-mument, il-Libja se tiskopri li l-;ar /kejken tag[ha se jkun [abib tassew, lest jg[inha meta jkollha b]onnu. I]da kif jg[idu bl-Ingli], it takes two to tango. G[al [afna snin, il-[biberija li Malta wriet mal-Libja (u hawn qed nitkellem dwar relazzjonijiet bejn stat u stat) ma kinitx apprezzata bi]]ejjed fi Tripli. Issa je[tie; li lawtoritajiet Libjani l-;odda juru li din il-[biberija mhix triq one-way, i]da wa[da re/iproka. L-ewwel pass fid-direzzjoni t-tajba hu li Malta tkun tista' t[affer g[a]-]ejt f’zoni marittimi li a[na nqisu li g[andha dritt in[affru fihom. Din mhix talba ta’ barra minn hawn. I]da lil hinn minn din ilkwistjoni, Malta tista' tg[in f’diversi oqsma o[ra.
Pere]empju l-g[arfien tag[na fit-tag[lim tal-Ingli] jista' jin;ieb g[as-servizz tal-Libja. Oqsma o[ra jinkludu lkooperazzjoni fil-qasam tassa[[a u t-turi]mu. L-immigrazzjoni Jibqa' kwistjoni wa[da: x’se ji;ri bl-immigrazzjoni^ Dak li ilna s-snin
nissuspettaw li kien qed ji;ri, issa ;ie konfermat. Gaddafi kien tassew qed jibg[at lill-immigranti biex jirrikatta lill-Ewropa u naturalment lilna mag[ha. G[alkemm din ir-realtà kienet quddiem wi//na l-[in kollu, [afna ppreferew jattakkaw lillGvern Malti u lill-Unjoni Ewropea – jew sa[ansitra nfexxew f’diskors ksenofobiku u populist. Dan kollu issa jista’ jinbidel mil-lejl g[an-nhar g[ax il-Libja l-;dida mhux talli m’g[andhiex g[alfejn tibg[at lill-immigranti lejn l-Ewropa, talli g[andha tattira hi stess l-immigranti minn diversi pajji]i tad-dinja li jmorru hemm ifittxu x-xog[ol u opportunitajiet ;odda. Jekk ji;ri dan, il-waqg[a ta’ Gaddafi kapa/i ;;ib mag[ha lg[eluq ta’ kapitlu partikulari flistorja re/enti f’pajji]na, fejn ilkwistjoni tal-immigrazzjoni qanqlet dibattiti s[an. Kwistjoni li issa kapa/i tmut mewta naturali. Kellu b]onn.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
10 Opinjoni#Ittri
EKU TAL-ISTRA:I FIN-NORVE:JA L-istorja tan-Norve;i] ultra-Lemini li wettaq massakru s[i[ f’Oslo, kif nafu, implikat ukoll lil Malta. Pajji]na sab ru[u fil-midja internazzjonali (u l-aktar f’dik Britannika), wara li nstab li f’Malta qed jg[ix bniedem (li jibbloggja b[ala Lionheart) li seta’ influwenza lill-assassin Anders Behring Breivik. Lionheart jissemma fil-Manifest ta’ 1,512–il pa;na li Breivik ni]]el minn fuq l-internet qabel wettaq id-delitti f’Oslo u fil-g]ira idillika ta’ Utoya. Interessanti li l-ka] [oloq il-b]onn li gruppi neo-Faxxisti jew neo-Na]isti jew razzisti f’Malta jo[or;u jiddefendu lilhom infushom minn kwalunkwe akku]a li setg[et issirilhom, ukoll dwar il-passat tag[hom. Ir-ramifikazzjonijiet tal-ka] altru li se jdumu ma jipplakaw. Hemm l-inkjesta g[addejja dwar kemm kellhom tort il-pulizija Norve;i]i li waslu daqstant tard wara l-allert li ng[ataw, fissens li qed isir massakru. Bla [elikopter u b’dg[ajsa tag[mel lilma, il-Pulizija [ar;et f’dawl grottesk u patetiku. Hemm kritika qawwija dwar kif aktarx li se jkun ittrattat Breivik fil[abs: is-sistema penali Norve;i]a hi mag[rufa g[allkon/essjonijiet inkredibbli li tag[mel mal-pri;unieri. G[andhom il-kamra tag[hom, b’ensuite; g[andhom televi]joni fil-kamra; ;inna]ju state-of-the-art u sa[anistra trainer personali biex i]ommu f’sa[[ithom. {afna ma jistg[ux ja//ettaw li l-assassin ta’ Oslo u Utaya se jkun qed jg[ix f’lukanda, mhux f’penitenzjarju. ANALI}I PSIKJATRIKA Intant, programm analitiku fuq il-kanal France 2 ;ab psikjatra biex jitkellem dwar definizzjoni ta’ mo[[ il-qattiel. Breivik kien deskritt li jbati minn paranojja, minn megalomanija, minn nar/izzjoni u l-illu]joni li hu “eroj solitarju.” Bejn wie[ed u ie[or, dawn kienu l-istess deskrizzjonijiet li u]a l-psikjatra lokali Dr. Grech meta kien mistieden, diversi drabi, fuq l-istazzjon lokali Net-TV, waqt ilbullettini prin/ipali tal-a[barijiet. Kienet mossa kwalitattiva din ta’ Net, u l-istazzjonijiet lokali g[andhom b]onn inizjattivi b[al dawn biex jog[la l-livell tal-“a[barijiet” (li [afna drabi huma biss e]er/izzji cut-and-paste tal-materjal li jir/ievu b[ala press releases jew rappurta;; xott minn konferenzi g[allmidja). Bosta kanali komplew bl-anali]i, fosthom intervisti malkomunità I]lamika fil-kapitali Norve;i]a. :eneralment, qalu li ma kinux qed jaraw il-problema minn qabel, i]da wara ttra;edja, inteb[u kemm hemm elementi li jobog[duhom. Kanali o[ra tkellmu fit-tul dwar “ir-realtà ;dida fin-Norve;ja”, dwar “it-telfa tal-inno/enza” f’dak il-pajji] tan-Nobel u dwar kif il-Lemin estrem “se jibda jkun mitqies tali li hu.” U naturalment, hemm il-propagazzjoni tad-dettalji fil-manifest tal-killer: fost il-vjolenza kkuntemplata hemm attakki bilbombi fl-iskejjel u t-tixrid ta’ armi tossi/i b[all-anthrax. U b[ala kondiment, fil-manifest ta’ Breivik hemm ikkwotata wkoll poe]ija ta’ Ted Hughes u estratti kontra l-femministi. B’OMA:: LIL TEKLIAB ASHIH G[addew sitt ;img[at. I]da ma rridux ninsew. Kien xieraq li l-midja tag[ti l-oma;;i tag[ha, ukoll permezz ta’ editorjali sensittivi, lil Tekliab Ashih, l-Eritrew li radd [ajtu biex isalva turist Fran/i], Ewropew. Hemm diversi ironiji f’dik l-istorja li l-midja forsi ma illustratx, jew ma illustratx bi]]ejjed. Qabelxejn hemm l-ironija li Ashih sfida l-ba[ar biex jaqsam fuq dg[ajsa fra;li bit-tama li jsib futur a[jar g[alih u g[al dawk li j[obb. U kellu jispi//a mg[arraq fl-istess ba[ar Mediterran meta qabe] biex isalva lil [addie[or. Ironiku wkoll il-fatt li l-Eritrew salva /ittadin Fran/i], konnazzjonali tal-President Nicolas Sarkozy, illum fl-a[barijiet g[all-mi]uri li [a u qed jie[u kontra l-immigranti Afrikani. Sarkozy kellu kritika qawwija mill-midja f’pajji]u stess, mhux biss talli qed jiddiskrimina bejn l-immigranti li jit[allew jid[lu fi Franza, i]da wkoll talli spekula li bosta immigranti minNord tal-Afrika u s-Sub Sa[ara setg[u kienu kriminali u kienu [adu sehem f’irvellijiet f’pajji]hom. Ironija o[ra, meta tiftakar kif Franza bdiet l-attakki fuq il-Libja, ]ammet mar-ribelli u sa[anistra tefg[etilhom l-armi bil-paraxut. Meta qabe] f’ba[ar imqalleb biex isalva lil ra;el Fran/i], Tekliab Ashih ma [asibx fil-pre;udizzji ta’ Sarkozy jew kif da[al fi gwerra /ivili fin-Nord tal-Afrika j]omm ma’ na[a kontra l-o[ra, i]da ried biss isalva [ajja. U tilef tieg[u.
MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
Jum il-Birgu jfakkarna fir-reb[a tal-Assedju Dan il-jum jitfakkar filBirgu b’/erimonja fil-pjazza, organizzata mill-Kunsill Lokali. Issir sewwasew [dejn il-monument tal-Vitorja. Il-Birgu ilu jfakkar ir-reb[a ta’ Malta fl-Assedju minn qabel dan il-jum sar jum nazzjonali. Kien kaw]a tarreb[a li ssemma Vittoriosa, u w[ud iriduna ninsew. Kienu l-;urati Maltin taluniversità li bdew i//elebrazzjoni ta’ dan il-jum fil-Birgu u g[alhekk bnew minn flushom il-monument, minkejja li ma fih ebda emblema Maltija (u fih l-armi barranin). Hekk il-Maltin baqg[u jfakkru jum ir-reb[a talAssedju fil-post tad-difna ta' tant Maltin li offrew [ajjithom biex i[arsu lil pajji]hom mal-Kavallieri ta’ San :wann.
Xena tipika milli ji;u organizzati f'Jum il-Birgu
Fil-bidu kienet /elebrazzjoni reli;ju]a blikona tal-Madonna tal-Vitorja li kienet issir mill-Kleru ta' San Lawrenz, id-Dumnikani u l-Kapu//ini, ilkoll flimkien
mal-poplu. G[alhekk xieraq li llum ukoll il-Kunsill u l-poplu jfakkru dan il-jum.
Lorenzo Zahra
Il-Marsa
Tislima lil Mons. Edward Bondì Dalli Permezz tal-gazzetta tieg[ek nixtieq insellem lil Mons. Edward Bondì Dalli, li da[al qabilna fl-eternità flg[omor ta’ 97 sena! L-i]jed sa/erdot anzjan f’G[awdex, f’Lulju li g[adda kien g[adu kemm i//elebra t-73 sena mill-ordinazzjoni sa/erdotali tieg[u. Hu miet fit-23 ta’ Awwissu 2011, fid-dar ta’ :an;u u :olina Saliba, fi Triq Fortunato Mizzi, il-Belt Victoria, li ilhom jie[du
[siebu g[al dawn l-a[[ar sittin sena. Il-missjoni prin/ipali ta’ Dun Dward, kif konna nafuh ilkoll, kienet b[ala kappillan tal-isqof, l-ewwel g[al xi snin ma’ Mons. Mikiel Gonzi meta dan kien Isqof ta’ G[awdex, u mbag[ad ma’ Mons. Giuseppe Pace tul l-episkopat kollu tieg[u. Lil Mons. Bondì Dalli kont nist[ajlu San :u]epp ie[or li [a [sieb spe/jali ta’ :esù fid-dinja. Fejn kont tara lill-Isqof Pace, kont issib ukoll lil Dun Dward, dejjem bit-tbissima fuq fommu, umli u dejjem f’postu, ming[ajr ebda pretensjoni. Min jaf kemm kienu dawk ilqassisin u o[rajn li meta kellhom b]onn ikellmu lill-Isqof Pace, Dun Dward irran;alhom biex ikellmuh! Lil dan is-sa/erdot twajjeb niftakru ma’ Mons. Salv Tabone u Mons. Anton Grech Vella, ]ew; monsinjuri mill-parro//a ta’ San :or; tal-Belt Victoria, liebes l-abiti korali ta’ Kamrier Sigriet talQdusija Tieg[u fi/-
L-ittri f’din il-pa;na
L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
/elebrazzjoni pontifikali tatTran]lazzjoni tal-festa ta’ San :or;. Wara li spi//a minn kappillan tal-Isqof Pace, hu kien ;ie ma[tur ukoll Monsinjur Onorarju talKatidral ta’ G[awdex. Meta l-Isqof Pace rtira milluffi//ju episkopali tieg[u, Dun Dward beda jg[in aktar fil-parro//a tag[na ta’ San :or;, spe/jalment billi ta’ kuljum kien ji//elebra lquddiesa tas-12.40 p.m. b’servizz b’mod spe/jali lill[addiema tal-Gvern biex hekk dawn waqt il-brejk tag[hom setg[u jattendu g[allquddiesa ta’ matul il-;img[a. Dan hu kien jag[mlu b’sagrifi//ju kbir personali, g[ax kien di;à mda[[al fi]]mien u l-familja Saliba li hu kien jg[ix mag[ha toqg[od pjuttost ’il bog[od millba]ilika. Nitolbu biex il-qassisin tallum ikomplu jimxu fuq le]empju ta’ dedikazzjoni ta’ Mons. Bondì Dalli filministeru sa/erdotali tag[hom. U lil Dun Dward, is-Sinjur Alla jag[tih ilmistrie[ ta’ dejjem u l-kuruna tal-glorja g[al dak kollu li g[amel f’[ajtu.
Mons. Coronato Grima
Il-Belt Victoria
{ajku - 323 minn Oliver Friggieri I;;orrhom mieg[ek il-qalb u l-mo[[, u xorta ma tafx fejn huma.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Mu]ika 11
Ira Losco ting[aqad ma' Max Gazze g[al kun/erti fl-Italja Ira Losco g[adha kif ;iet lura minn mini tour mal-artist, mu]i/ist, kif ukoll kantawtur, Max Gazze. L-istedina ;iet minn Gazze stess li talab lil Ira Losco biex takkumpanjah f’kun/erti madwar l-Italja u li matulhom daqq quddiem eluf ta’ nies. ‘Mentre Dormi’ u ‘Una Musika Può Fare’ li kienet wa[da mid-diski li pparte/ipa bihom f’Sanremo, kienu siltiet inklu]i fir-repertorju vast tieg[u. Gazze huwa artist b’rispett kbir fit-territorju tieg[u, kif ukoll internazzjonalment. Filbidu ta’ Di/embru huwa mistieden idoqq mal-aqwa bassisti mid-dinja kollha, fosthom Flea mill-band Red Hot Chillie Peppers u Stanley Clark f’showcase kbira flAmerika. Il-fatt li jdoqq live sena wara sena bla waqfien, jg[inu ji;bor iktar fans. “Gazze huwa artist li jog[;ob [afna lin-nies min[abba ttalent kbir li g[andu, kif ukoll bil-personalità tieg[u li ti;bed [afna l-udjenza tieg[u,” qal l-a;ent tieg[u. Ira Losco akkumpanjat lil Max Gazze f’[ames kun/erti mit-13 sal-25 ta’ Awwissu. Ir-repertorju kien jinkludi w[ud mill-iktar siltiet popolari tieg[u kif ukoll siltiet ori;inali ta’ Ira Losco
Il-kantanta Maltija Ira Losco flimkien mal-artist Taljan Max Gazze
b[al ‘Accident Prone’ li ;ibdet l-attenzjoni ta’ promoters li di;à bbukkjawha g[al kun/erti o[ra madwar l-Italja. Fi dwett bejn Losco u Gazze, is-silta popolari tieg[u ‘Vento D’Estate’ ni]let tajjeb [afna maludjenza numeru]a, kif ukoll
ir-rendizzjoni formidabli ta’ ‘Ain’t No Sunshine’ ta’ Losco u li matulha le[inha spikka. Losco b[as-soltu ;ibdet [afna s-simpatija tannies. “B’album mistenni u [afna pro;etti ;odda filfutur, dan huwa ]mien e//itanti g[alina. Ira ;iet mistiedna tkanta f’kun/ert li
kien se jikser ir-rekord g[alliktar kun/ert li ndaqq flg[oli fid-dinja fuq l-Etna ma’ [afna artisti rinomati flItalja. Sfortunatament dalkun/ert ;ie pospost.” temm Howard Keith, manager ta’ Ira Losco. Losco u Gazze ]ammew kuntatt kontinwu u se
jikkollaboraw fuq pro;etti interessanti u ;odda fil-futur. Din hi l-[ames darba li Ira Losco kantat fl-Italja. Fi Frar li g[adda Losco kienet mistiedna spe/jali fis-serata prominenti ta’ premjazzjoni f’Sanremo ;urnata qabel ma beda dan il-festival tant segwit.
OPERA VS POP UNDER THE STARS
Su//ess kbir g[al dan l-avveniment annwali
Mument waqt l-edizzjoni ta' din is-sena ta' Opera vs Pop Under the Stars
G[ar-raba’ sena konsekuttiva, il-bit[a f’nofs il-bini tal-Ministeru g[al G[awdex offriet arja ta’ festa sajfija lil g[add imdaqqas ta’ G[awdxin, Maltin u turisti permezz tal-kun/ert The New Frontiers Opera vs Pop Under the Stars. G[al darb’o[ra din l-attività pre]enti ti]wiqa ta’ arji ;iet organizzata minn The klassi/i minn diversi opri. ItGozo Youth Orchestra ta[t id- tieni parti kienet dedikata g[al mu]ika minn soundracks u direzzjoni mu]ikali talsiltiet minn musicals. fundatur Mro Joseph Grech Fost il-mistednin li b’kollaborazzjoni malUffi//ju tal-Kultura fi [dan il- attendew g[al din is-serata kien hemm Giovanna Ministeru g[al G[awdex u lDebono, il-Ministru g[al Ambaxxata Amerikana. Mistiedna spe/jali matul din G[awdex kif ukoll Richard M. Mills, ix-Chargé is-serata kienu s-Sopran d’Affaires fl-Ambaxxata Pamela Agius residenti New Amerikana g[al Malta. York, il-baxx G[awdxi Noel Galea u l-kantant tal-mu]ika L-edizzjoni tal-Opera vs pop Ludwig Galea. Dawn Pop Under the Stars ta’ din ising[aqdu mal-50 mu]i/ist sena kkonfermat is-su//ess li ]ag[]ug[ G[awdxi fi [dan ilkiseb dan l-avveniment annwali li issa sar wie[ed Gozo Youth Wind Band and stabbilit fil-kalendarju Orchestra u flimkien kulturali annwali tal-g]ira ippre]entaw programm mu]ikali varjat li laqat il-gosti G[awdxija. Hu avveniment tal-udjenza numeru]a li mistenni minn bosta dilettanti attendiet g[alih. tal-mu]ika, kemm dawk Fl-ewwel parti talresidenti G[awdex kif ukoll programm il-Gozo Youth numru ta’ Maltin li jattendu Orchestra offriet lil dawk g[alih ta’ kull sena.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
12 Anniversarju
225 SENA ILU
Il-Parro//a tal-Isla saret kolle;;jata minn Fabian MANGION fabian_mangion@yahoo.co.uk
Hekk kif wie[ed jid[ol fil-Ba]ilika Sengleana u jersaq lejn il-kappellun li jinsab fuq il-lemin tal-artal ma;;ur, fis jilma[ quddiemu, fuq il-bieb ta’ dak li kien l-Oratorju tas-Sagrament, kwadru mpitter minn Emvin Cremona (1919-1987). innu ta’ ringrazzjament Te Din il-pittura turi lill-Papa tal-Patrijiet Dumnikani. Piju VI (1775-1799) qieg[ed Kienet parro//a ta’ [idma Deum Laudamus flimkien ibierek u jnewwel ilkbira imma wkoll ta’ mal-Isqof Labini, malmuzzetta [amranija u dpresti;ju xejn inqas kbir. Ar/ipriet Bonnici u ma’ dekorazzjoni tad-deheb {afna kienu dawk il-qasdawk l-ewwel kanon/i talimdendla mal-lazz ta’ [arir sisin li [assewh ta’ ;ie[ kbir bidu. }gur li kien ta’ iswed minsu; bil-[jut tadg[alihom li jkollhom f’idee]empju mill-isba[ g[aldeheb li huma l-ilbies taljhom it-tmexxija ta’ din illaj/i tal-Isla x[in mill-jum Kanon/i tal-Kolle;;jata Parro//a. Kien hemm min stess tal-g[ada, li kien ja[bat Sengleana. Meta din il-pit[alla minn parro//i imporit-8 ta’ Settembru 1786, tura tqieg[det hemm fltanti o[ra, b[alma hija dik huma bdew jaraw lill1960, is-Sengleani riedu juru ta’ San Pawl tal-Belt, jew Kanon/i tag[hom flimkien li t-twaqqif ta’ din il-knisja sa[ansitra minn monsinjur mal-Ar/ipriet u sa/erdoti b[ala Kolle;;jata fil-21 ta’ tal-Katidral biex jie[u f’ideo[ra tal-Parro//a jin;abru Mejju 1786 kien ;ie[ g[oli jh it-tmexxija spiritwali talsabiex iqimu u jfa[[ru lil u wa[da mill-;rajjiet Isla. I]-]mien ta’ kull kapAlla bil-qari, bil-kant u bi/ewlenin li flimkien jins;u lpillan jew ar/ipriet huwa /erimonji sagri fil-kor. istorja ta’ dan it-tempju b[al mimli bi storja kbira. Il-Kolle;;jata, kif kien l-ewwel bini u twaqqif {add minn fost dawk li [aseb u xtaq l-Ar/ipriet tieg[u b[ala Parro//a flmlew il-knisja tal-Isla f’dik Bonnici, ;abet g[aqda akbar 1581 u b[ala ;ie[ ta’ il-lejla memorabbli ta’ 225 u is[a[ fost is-sa/erdoti bejniethom u bejn isBa]ilika mog[ti lil din ilsena ilu, dakinhar tas-7 ta’ Kolle;;jata mal-inkurunazSettembru 1786, lejlet ilsa/erdoti u l-laj/i. Aktar zjoni solenni tal-istatwa ta’ festa tat-Twelid ta’ Marija minn hekk, il-laj/i bdew Marija Bambina fl-1921. Bambina, ma [allielna bilisibu ru[hom moqdijin aktar Dun Salv Bonnici ng[ata miktub x’[assew in-nies ta’ u a[jar fil-b]onnijiet l-pussess b[ala l-11-il kapdin il-Parro//a waqt i/-/eletag[hom spiritwali. Il-poplu pillan tal-belt Senglea fil-11 brazzjoni mhux tas-soltu li Senglean mhux biss kien ta’ Jannar 1778. Is-snin fiha l-Isqof Mons. Vincenzo fer[an u kburi bil-;ie[ talbdew g[addejjin u sLabini kien qieg[ed fuq ilKolle;;jata mog[ti lit-temSengleani ma damux ma presbiterju jag[ti l-pussess u pju tieg[u imma kien ukoll nteb[u kemm kien verament sa/erdot g[aqli l-Kappillan G[al i]jed minn 46 sena, ji;ifieri il-;did tag[hom, li g[al mit-tmiem tat-Tieni Kon/ilju aktar minn tliet snin ma Ekumeniku tal-Vatikan, il-Knisja waqafx i[abrek u jistinka biex fil-Parro//a li hu kien ma waqfet qatt tfisser il-valur u imexxi, jol[oq bis-setg[a l-kobor tal-litur;ija tal-Papa, kulle;; ta’ sa/erdoti, imsejja[ Kapitlu. jlibbes bil-muzzetta, fuq irsodisfatt [afna bis-servizz Dan huwa g[amlu bila[jar u bil-funzjonijiet aktar g[ajnuna tal-Isqof ta’ Malta, rukkett, u jdendel id-dekorazzjoni tad-deheb lill-11-il solenni li kienu jsiru millMons. Vincenzo Labini kanonku li minn dik il-lejla Kapitlu. (1780-1807), kif ukoll blbdew jiffurmaw l-ewwel Fost ix-xhieda ta’ dan assistenza tal-Gran Mastru Kapitlu Senglean. de Rohan u tal-Ambaxxatur g[andna l-fatt li l-;irien Lanqas ma qalulna tal-Ordni f’Ruma, tag[na fil-Kottonera, talx’fiehmu s-Sengleani meta Gioacchino Britto. Bonnici bliet tal-Birgu u ta’ Bormla, l-Isqof Labini kien qieg[ed impressjonati mill-qawmien xtaq [afna li, bil-g[ajnuna ipo;;i l-istola fuq spallejn spiritwali u reli;ju] li kienet ta’ dawn is-sa/erdoti, huwa il-Kappillan Dun Salv ;iebet mag[ha l-Kolle;;jata jkun jista’ jag[ti solennità Bonnici, u li minn dak il-[in fil-Parro//a tal-Isla, ma akbar u isba[ li/-/elebrazbeda jissejja[ l-Ewwel damux huma wkoll, l-ewwel zjonijiet tal-misteri qaddisa Ar/ipriet tal-Kolle;;jata tal- il-Birgu (1820) u aktar tard u dan g[all-akbar glorja ta’ Isla. Kieku l-;ebel kien Alla u g[all-;id kotran talBormla (1822), ma ressqu jitkellem, kieku l-erba’ komunità Nisranija talba g[and il-Papa permezz pilastri tax-xellug tal-knisja, Sengleana. tal-Kleru tag[hom, biex li kienu di;à weqfin u li b[all-Kolle;;jata ta’ Marija G[alkemm belt /kejkna huma biss g[adhom il-fdal Bambina fl-Isla, jitwaqqfu fid-daqs, ming[ajr possibta’ dak i]-]mien, setg[u biltà li tikber, l-Isla ta’ fi]-]ew; bliet l-o[ra taljlissnu xi kelma, ]gur li ]mien il-Kappillan Bonnici Kottonera, il-Kolle;;jata ta’ kienu jg[idulna li skienet parro//a kbira filSan Lawrenz u l-Kolle;;jata popolazzjoni. Illum bilkemm Sengleani kienu mi;burin bi ta’ Marija Immakulata. [;arhom fil-knisja. jitwemmen li l-Isla talDan kollu ma kienx ikun }gur li kienu jtarrfulna li img[oddi kienet l-akbar possibbli li jse[[ kieku ma s-Sengleani, b’qalbhom parro//a tal-Kleru Djo/esan kinitx il-qdusija tasimfawra bil-fer[ u bir-radd ta’ Malta; l-akbar wa[da sa/erdot! A[na li qed wara dik ta’ Porto Salvo talta’ [ajr lil Alla, tellg[u g[al ng[ixu llum, ma konniex Belt Valletta li nafu li hija fuq fommhom il-versi talinkunu qed infakkru dan l-
Il-knisja kolle;;jata armata g[all-festa
anniversarju li kieku din ilqdusija tas-sa/erdot ma ;ietx imwa[[da mal-qdusija ta’ missirijietna. A[na qed infakkru dan l-anniversarju mhux biss g[aliex l-o[rajn g[addewlna l-fidi taghhom, imma fuq kollox g[aliex huma emmnu fis-sa/erdozju. G[al i]jed minn 46 sena, ji;ifieri mit-tmiem tat-Tieni Kon/ilju Ekumeniku talVatikan, il-Knisja ma waqfet qatt tfisser il-valur u l-kobor tal-litur;ija. Dan g[amlitu laktar permezz talKostituzzjoni Sacrosanctum Concilium fejn uriet bi/-/ar li /-/elebrazzjoni denja u [ajja tal-misteri qaddisa u tal-funzjonijiet reli;ju]i, g[andha tkun fil-Knisja, ilpedament li fuqu tinbena l[ajja Nisranija tal-poplu ta’ Alla. Fuq kollox, hija sa[qet fuq il-kolle;;jalità, ji;ifieri li lInsara kollha, sa/erdoti u laj/i, jg[aqqdu flimkien ixxhieda u l-[idma tag[hom g[al :esù Kristu f’kull komunità Nisranija. IlKnisja g[amlitha /ara li llaj/i m’g[andhomx ikunu dawk li j[arsu u jisimg[u biss. Hija qalet li dawn g[andhom jag[tu sehemhom skont il-kapa/ità tag[hom, j;ifieri jmiddu jdejhom fil-bini tas-saltna spiritwali ta’ Kristu fid-dinja. Wara dan kollu a[na ma g[andniex insibuha bi tqila biex nifhmu x’tista’ tiswa kolle;;jata f’parro//a llum fis-sena 2011. Iffa//jati minn nuqqas ta’ sa/erdoti, il-b]onn l-aktar ur;enti hu li l-ewwel u qabel kollox, ilkomunità Nisranija titlob u t[abrek biex trawwem fi [danha aktar vokazzjonijiet. Dan g[andu jkun imsie[eb mas-sens s[i[ u qawwi filmembri kollha tal-Parro//a
tad-dmir li g[andhom f’li jfittxu l-ewwel u qabel kollox is-saltna ta’ Alla u l-glorja tieg[u g[all-;id tag[hom u ta’ [uthom l-o[ra filkomunità Nisranija, li tissejja[ il-Parro//a. Dan hu dak li fiehmu dawk li sa mit-twaqqif talKolle;;jata Sengleana fasslu b’dehen id-dekorazzjoni li j;ibu fuq sidirhom ilKanon/i tag[ha. I/-/entru tad-dekorazzjoni huwa ssalib li, g[alkemm im]ejjen b’[ames arzelliet u g[alhekk ifakkar fil-Gran Mastru Klawdju de la Sengle, fundatur ta’ din il-Belt Qatt Mirbu[a, huwa s-Salib ta’ Kristu Redentur tag[na. G[alhekk, qabel kull [a;a o[ra, il-Kolle;;jata te]isti biex twassal is-sliem u l[niena tieg[u fil-qlub talbnedmin. Dan is-salib, li flerba’ angoli tieg[u tinsab larma tal-Gran Mastru de Rohan li bl-impenn tieg[u u tal-Kavallier Gioacchino Britto, il-knisja saret Kolle;;jata, jiddendel malkurdun permezz ta’ [olqa m]ejna bl-isem ta’ Marija Omm Alla mdawwar bi tnax-il stilla li jing[aqdu minn fuq b’kuruna taddeheb. Dan g[andu jfisser li t-triq li twassal g[and Kristu hi biss Marija, Re;ina tasSema u Patruna tal-Parro//a tal-Isla kif riduha u sej[ulha missirijietna sa mit-twaqqif tag[ha fl-1581. Ix-xabla fuq id-dahar ta’ dik id-dekorazzjoni, g[alkemm hija rappre]entazzjoni tal-vittorja me[uda fuq it-Torok fl1565, mhix l-arma tal-;lied, i]da hija dik li j;ib f’idu lAppostlu Missierna San Pawl – “Ix-xabla tal-Ispirtu li hi l-Kelma ta’ Alla” (Ef. 6, 17).
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Letteratura 13
Diversi pubblikazzjonijiet ;odda Minkejja t-temperaturi g[oljin il-pubblikazzjoni ;odda ma naqsux f’Malta. Dawn l-a[[ar ;img[at kienu fil-fatt iddominati minn g[add ;mielu ta’ pubblikazzjonijiet ;odda minn diversi awturi u minn diversi kumpaniji li joperaw fis-servizz. Sadanittant ma naqsitx ukoll ktieb The Breeding Birds of il-kampanja tal-Kunsill Malta. L-awturi involuti f’dan Nazzjonali tal-Ktieb tappella il-pro;ett kienu Joe Sultana, lill-pubbliku biex jie[u ktieb John J. Borg, Charles Gauci, u [dejn il-ba[ar. Barra minn Victor Falzon; ilkoll isimijiet hekk, il-KNK flimkien malfamiljari ma’ dawk li jsegwu Awtorità Maltija g[at-Turi]mu l-ornitolo;ija. f’erba’ bajjiet qed joffru Hawnhekk g[andna tag[rif libreriji ]g[ar minn fejn dwar dawk l-g[asafar li wie[ed jista’ jissellef ktieb u jag[]lu lil Malta biex ibejtu jgawdih f’xatt il-ba[ar. fiha. G[alkemm din mhix lista Malta g[andha suq limitat twila bla dubju l-kontenut tal-kotba imma bla dubju hu huwa wie[ed ta’ faxxinu. Ilwie[ed dinamiku u [aj fejn ktieb joffri lat ie[or sabi[ taljidher /ar li l-varjetà hi g]ejjer tag[na. Ma tonqosx ilkaratterstika ewlenija tieg[u. fotografija sabi[a. Illum se nag[ti [arsa qasira G[al dawk li jsegwu s-settur lejn xi pubblikazzjonijiet li tal-Melitensia Patri :or; ;ew f’idejja u li twieldu dawn Aquilina ppubblika l-ktieb Ill-a[[ar ;img[at. Fran;iskani Maltin Ta’ :ie]u. L-awtur Malti mhux biss Aquilina fis-snin l-img[oddija Il-qoxra jikteb bil-Malti imma anki reba[ il-Premju Nazzjonali taltal-ktieb b’ilsna o[ra. Patrick J. Ktieb fil-qasam tar-ri/erka. 'Uneasy Sammut g[adu kemm tebag[ Il-ktieb mimli ri/erka Rituals> ktieb ta’ dan it-tip: Uneasy g[andu da[la tal-Professur Contemporary Rituals: Contemporary tales Stanley Fiorini li fost l-o[rajn tales from from Malta. Sammut jargumenta li “Patri :or;, Malta' ippubblika diversi kotba, fost na;;ar jobromhom fis-seng[a sena. g[addiet g[at-tieni l-o[rajn ;abriet ta’ poe]iji. tar-ri/erka arkivistika u talL-g[an a[[ari hu li dan ilpubblikazzjoni tag[ha g[al din Sammut joffri ;abra kitba storika qed jag[tina lvolum jinforma l-mod kif is-sena: Ir-Razza u r-Radika interessanti ta’ [mistax-il kantun min;ur u mirqum talna[sbuha dwarna nfusna u fil-Letteratura Maltija. Din ilstorja li fihom tolqot il-lehma istorja tal-Ordni tieg[u biex [ar;a spe/jali tar-rivista Ildwar “l-o[rajn”, ]ew; kontemporanja. L-istejjer ;ew flimkien ma’ knaten o[ra Malti ;iet editjata minn Dr kategoriji li g[andhom mnejn maqluba g[all-ilsien Ingli] jissokta jsawwar il-binja ta’ huma aktar fluwidi milli rridu minn Alfred Palma li bosta g[arfien a[jar ta’ kif ]viluppat Marco Galea; lettur tat-Teatru fl-Università ta’ Malta. nammettu. jorbtuh mat-traduzzjonijiet ir-reli;jon Nisranija L-Akkademja tal-Malti Fuq livell differenti, ;iet ewlenin li huma g[amel ta’ f’pajji]na…Ab ymo corde, Dante, Shakespeare u Wilde fost l-o[rajn. Palma ttradu/a fost l-o[rajn g[all-Ingli] lillMinn g[ada l-:img[a fil-Floriana, fi :nien is-Serenità, awtur Anton Sammut; awtur qrib il-Librerija Pubblika, Inzijamed itella’ edizzjoni o[ra tar-rumanz Alte Vestiga. Minbarra li stejjer li tal-Festival Mediterranju tal-Letteratura ta’ Malta j]ommuk imsammar il-ktieb fih pre]entazzjoni differenti bag[tet din l-informazzjoni ippubblikata edizzjoni o[ra nifra[ lil Patri :or; g[al dilminn dik li drajna. Dan ixdwar din il-pubblikazzjoni. tar-rivista Treasures of Malta bi//a xog[ol monumentali, xog[ol hu mertu ta’ Hilary li ng[atat libsa ;dida u li bosta Din il-;abra ta’ kitbiet taf ilkontribut mill-aqwa lill-Ordni Spiteri. ]ew; awturi jfaddulha. L-edizzjoni sajfija g[a]i] tieg[u, g[ax naf li g[ad bidu tag[ha lil seminar li jippre]entaw ]ew; bilan/i tal;iet editjata mill-Im[allef organizzat l-Akkademja taltibqa’ punt ta’ riferiment g[al ktieb: Charles Flores u Mario Emeritu Giovanni Bonello. IlMalti dwar ir-rabta bejn irbosta snin li ;ejjin flAzzopardi. perit Conrad Thake jikteb razza u l-kultura. Ilistorjografija ta’ dawn ilG[al dawk kollha li huma dwar i/-?imiterju Ta’ Braxia kontribuzzjonijiet f’dan ilg]ejjer.” interessati fil-qasam tanu joffri duskussjoni tal-lokal volum inkitbu minn L-Akkademja tal-Malti natura, Bdl ippubblikaw ilmil-lat arkitettoniku. Christian akkademi/i minn oqsma Attard jikteb dwar il-kult differenti ta’ studju, b[alf’Malta tal-qaddis San Carlo letteratura, l-arti, il-filosofija, Borromeo waqt li Giovanni l-istorja, is-so/jolo;ija u lBonello janalizza portrait etika. mhux mag[ruf ta’ Frà Carlos Ilkoll huma tentattiv biex Grunenbergh. Il-kwadru sar tinftiehem din l-identità minn Mattia Preti u jinsab f’relazzjoni mal-ie[or, ilf’Palazzo Falson fl-Imdina. barrani, kemm jekk ikun Joseph Schirò u Louiselle g[adu, immigrant jew inkella Bonnici jiktbu dwar The turist. L-e]empji huma me[uda l-aktar mil-letteratura, Conservation Treatment of three Hortus Romanus imma hawn ukoll e]empji Volumes from the collection minn oqsma o[ra tal-kultura. of the National Library of Id-diskors dwar xog[lijiet kanoni/i b[al Il-:ifen Tork ta’ Malta waqt li Martina Caruana :ananton Vassallo, Ta[t Tliet dwar Saltniet ta’ :u]è Aquilina u lThe Codex Evangeliorum ;urnali]mu ta’ Manwel Melitensis: A Description of Dimech bl-ebda mod its original twelfth-century m’g[andu jiftiehem b[ala Features. sforz biex dawn il-kittieba jitne[[ew minn fuq il?elebrazzjoni Letterarja Il-qoxra pedestall tag[hom i]da biex Minn g[ada l-:img[a filtal-ktieb jintwerew b[ala bennejja talFloriana, fi :nien is-Serenità, 'The mudelli tal-[sieb dwar lqrib il-Librerija Pubblika, Breeding identità tal Maltin li kienu Inzijamed itella’ edizzjoni Birds of fundamentali tul l-a[[ar mitt o[ra tal-Festival Mediterranju Malta'
minn Sergio GRECH sergiogrech@yahoo.com
tal-Letteratura ta’ Malta. Ilfestival jippre]enta diversi awturi Maltin u barranin u jibqa’ sejjer sa nhar il-{add li ;ej. It-tema ta’ din is-sena hija r-rebbieg[a li [akmet lid-dinja tal-Lvant. Adrian Grima, wie[ed mill-organizzaturi, tana dan il-kumment dwar ilFestival: Il-Festival Mediterranju talLetteratura ta’ Malta huwa opportunità biex awturi minn bnadi differenti tal-Mediterran u lil hinn jiltaqg[u fi spazju kreattiv kemm g[alihom b[ala artisti kif ukoll g[all-pubbliku li ji;i biex jaqsam l-esperjenza letterarja mag[hom. G[ax g[alina l-letteratura hija mument ta’ inkontru u skontru, ta’ konferma u sfida. F’dan il-Festival il-kittieba joffru esperjenza artistika li tqanqal u tisfida l-kon/ezzjoni u l-esperjenza tag[na tal-[ajja u tad-dinja. Permezz tal-kliem u s-silenzji, tad-deklamazzjoni u n-nofs diskors, il-kittieba jillivaw bibien mag[luqa, jixkfu wesg[at li ma nobsrux li jistg[u je]istu. G[a]ilna li niffukaw fuq ilMediterran, g[ax minkejja li ninsabu fil-qalba ;eografika u kulturali tieg[u, a[na lMaltin warrabnieh millaspirazzjonijiet tag[na. G[a]ilna l-Mediterran g[ax fih hemm ener;ija kreattiva straordinarja li waqt li tisfida l-isterjotipi li akkumulajna matul i]-]mien dwar irre;jun tag[na, g[andha l-[ila tispira l-kreattività fina. G[a]ilna l-Mediterran g[ax f’dak li qed joffri u jiffa//ja, minn kri]ijiet umani, kulturali u ambjentali, sa pro;etti bi s[ab bejn komunitajiet differenti li qed joffru soluzzjonijiet u alternattivi sostenibbli, hemm [jiel ta’ dan li qed ise[[ fuq livell globali. Permezz tal-Festival Mediterranju tal-Letteratura ta’ Malta nipproponu esperjenza artistika u umana mnebb[a mill-kelma. Imma nfittxu wkoll forom o[rajn talarti, b[all-mu]ika u l-film, biex iqanqlu u jisfidaw illetteratura. Barra minn hekk, nixtiequ li l-Festival ikun punt ta’ riferiment dwar il-letteratura kontemporanja Maltija, kemm g[all-pubbliku Malti kif ukoll g[al dawk, fil-Mediterran u lil hinn, li jridu jesperjenzaw illetteratura tag[na.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
A[barijiet ta’ Barra 15 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt IL-LIBJA
Gaddafi jintlema[ lejn in-Nofsinhar tal-Libja L-a[[ar indikazzjonijiet huma li Muammar Gaddafi l-a[[ar li ntlema[ kien dirett lejn il-fruntiera Libjana finNofsinhar tal-pajji]. Dan hekk kif in-NATO g[amlitha /ara li ma kinitx se tattakka konvojs, ikun min ikun fihom, ta’ nies li jkunu qed ja[arbu mil-Libja. Kelliem g[an-NATO sa[aq li l-missjoni kienet li tipprote;i l-popolazzjoni Libjana. Wara l-wasla fin-Ni;er ta’ g[add ta’ vetturi Libjani, xi w[ud minnhom li ntqal kienu mimlija deheb u flus, l-Istati Uniti qalet li fil-konvoj kien hemm uffi/jali g[olja li kienu qrib Muammar Gaddafi u [e;;ew lillawtoritajiet tan-Ni;er biex jarrestaw lil min hu suspettat ta’ reati tal-gwerra fil-Libja. In-Ni;er, pajji] fqir u eks kolonja Fran/i]a, /a[det li Gaddafi kien da[al fil-pajji]. Imma sors militari fran/i] qal lill-Reuters li Gaddafi u ibnu Saif al-Islam g[andhom mnejn ippjanaw biex jing[aqdu mal-konvoj x’imkien fid-De]ert tasSahara, possibbilment millAl;erija, qabel ma jmorru lejn il-Burkina Faso, li filpassat offriet li tag[ti kenn lil Gaddafi. Hisham Buhagiar, li qed jikkoordina l-isforzi talGvern provi]orju Libjan biex isibu lil Gaddafi, qal li kellu evidenza li Gaddafi qed i[uf fl-in[awi tar-ra[al ta’ Ghwat, madwar 300 kilometru fitTramuntana tal-fruntiera man-Ni;er. Intqal li l-a[[ar indikazzjoni li kien hemm tmur lura g[al tlett ijiem ilu. Hu qal li l-indikazzjonijiet huma li hu qed jipprova javvanza aktar lejn in-Nofsinhar lejn il-fruntieri ma/-Chad jew in-Ni;er. Min-na[a l-o[ra Blaise
:ellieda kontra d-dittatura ta’ Gaddafi jivvja;;aw barra l-ba]i Khamis li kienet f’mira ta’ attakk mill-ajru tan-NATO u li tinsab 35 kilometru minn Bani Walid (ritratt Reuters)
Compaore, il-President talBurkina Faso, /a[ad li kienu qed isiru diskussjonijiet dwar l-g[oti ta’ kenn lil Gaddafi. Compaore ilu jmexxi lil dan il-pajji] fqir Afrikan g[al dawn l-a[[ar 24 sena wara li b[al Gaddafi, tela’ fil-poter
Gaddafi sejjer hemm. Minna[a l-o[ra uffi/jali fil-pajji] ikkonfermaw li Mansour Dhao, il-kap tas-sigurtà ta’ Gaddafi, t[alla jid[ol filpajji] i]da ntqal li dan kien ;est umanitarju. Sadattant f’Bani Walid,
demm. Jidher li n-nies talbelt iridu li l-affarijiet jispi//aw b’wi// il-;id i]da nies li kienu qrib [afna ta’ Gaddafi qed jirrifjutaw li j/edu. Hemm ukoll suspetti li f’din il-belt jista’ jkun qed
In-NATO tis[aq li mhux se tattakka konvojs ta’ min ikun qed ja[rab b’kolp ta’ stat militar. U b[al [afna pajji]i Afrikani fqar, gawda minn g[ajnuna finanzjarja minn Gaddafi. In-Ni;er ukoll qed tipprova titbieg[ed minn g[ajdut li
meqjusa fortizza ta’ Gaddafi u li tinsab 150 kilometru minn Tripli, is-sitwazzjoni g[adha sta;nata, bin-negozjati jkomplu biex forsi l-belt i//edi ming[ajr tixrid ta’
jistkenn Saif al-Islam, it-tifel il-kbir ta’ Gaddafi. Ir-ribelli jemmnu wkoll li f’Bani Walid hemm Ibrahim Moussa, il-kelliem ta’ Gaddafi.
Nies li [ar;u minn Bani Walid qalu li n-nies ;ewwa l-belt kienu terrorizzati kemm min[abba n-nies ta’ Gaddafi kif ukoll dwar dak li se ji;rilhom peress li xi w[ud minnhom wettqu reati f’isem id-dittattura ta’ Gaddafi u issa qed jib]g[u li jispi//aw arrestati. Leon Panetta, is-Segretarju tad-Difi]a Amerikan, qal li ma kienx ]gur jekk Gaddafi kienx g[adu fil-Libja. Hu qal li jidher li Gaddafi kien [a [afna passi biex jassigura li jekk l-affarijiet jaqilbu g[allag[ar ja[rab mil-Libja i]da lejn fejn, meta u kif, ma kienx jaf.
IN-NAZZJON Il-Hamis 8 ta’ Settembru, 2011
A[barijiet ta’ Barra 17
16 A[barijiet ta’ Barra IL-KRI}I TAD-DEJN
FIL-QOSOR Tkabbar il-pre]enza navali barra I]rael IT-TURKIJA: Filwaqt li
[abbret li kienet se tiffri]a rrabtiet militari mal-I]rael, itTurkija [abbret ukoll li kienet se ]]id il-pre]enza militari navali fl-ib[ra barra mill-I]rael fil-Lvant talMediterran. Dan f’sinjal tattensjoni li qed tikber bejn dawn i]-]ew; pajji]i alleati ewlenin tal-Istati Uniti filLvant Nofsani. It-theddida tal-Prim Ministru Tork Tayyip Erdogan li jibg[at bastimenti tal-gwerra f’ib[ra fejn iba[[ru bastimenti talgwerra I]raeljani jqajjem ilperiklu ta’ konfrontazzjoni bejniethom. Ir-relazzjonijiet bejn i]-]ew; pajji]i marru lba[ar wara r-rejd li kien sar minn commandos I]raeljani fuq vapur Tork dirett lejn ilMedda ta’ Gaza u li fih inqatlu disa’ Torok. Ikomplu n-nirien f’Texas L-ISTATI UNITI: Nirien fil-kampanja ta’ Texas
fi New Delhi kkaw]at ilmewt ta’ g[axar persuni u lferiment ta’ 50 persuna o[ra. Dan kien l-ag[ar attakk terroristiku fl-Indja f’dawn la[[ar xahrejn. ..u o[ra fi Quetta IL-PAKISTAN: }ew;
terroristi wettqu attakk suwi/ida qrib uffi//ji governattivi fi Quetta u kkaw]aw il-mewt ta’ 20 persuna. Is-suspetti ewlenin hu li dan l-attakk twettaq minn membri tal-ferg[a tatTaliban fil-Pakistan. Mira talattakk kien id-deputat kap tas-sigurtà tul il-fruntieri talIstat Pakistan tal-Baluchistan. Is-Saab titlob protezzjoni mill-falliment L-I}VEZJA: Il-kumpanija tal-karozzi Saab talbet g[al protezzjoni mill-falliment. Il-
kumpanija qalet li g[amlet dan il-pass bieqx tassigura stabbiltà fil-;ejjieni qrib
filwaqt li tipprova tattira lfondi li g[andha b]onn. IsSaab waqfet il-produzzjoni tal-karozzi f’April g[ax ma setg[etx tkompli t[allas. Mubarak lura l-qorti L-E:ITTU: Hosni Mubarak, l-eks President E;izzjan, ilbiera[ re;a’ tressaq il-qorti fil-Kajr dwar il-qtil ta’ dimostranti li kienu qed jipprotestaw kontra ttmexxija tieg[u. Ilbiera[
instemg[et aktar xhieda hekk kif nhar it-Tlieta uffi/jali talPulizija qalu li Mubarak qatt ma ta ordnijiet biex jinfeta[ in-nar fuq id-dimostranti. Mubarak, li g[andu 83 sena, g[al darb’o[ra dda[[al ilqorti fuq stretcher peress li lkundizzjoni ta’ sa[[tu marret lura [afna. Din id-darba lqorti tat permess biex fiddifi]a tieg[u jkun hemm avukati li ntbag[tu millKuwajt b[ala ringrazzjament g[ar-rwol tieg[u ta’ appo;; fil-Gwerra tal-Golf tal-1991.
komplew jikkaw]aw qerda hekk kif issa dawn qerdu aktar minn 1,000 residenza u kkaw]aw il-mewt ta’ madwar [ames persuni. B’kollox fl-istat ta’ Texas hemm madwar 50 nar kbir li jaqbdu bla kontroll u issa xi w[ud minnhom qed jersqu lejn zoni barra Austin fejn jg[ixu [afna nies.
Stra;i fi New Delhi L-INDJA: Bomba qawwija li t[alliet fi briefcase barra lbini tal-Og[la Qorti Indjana
Hosni Mubarak hekk kif ilbiera[ idda[[al g[al sessjoni o[ra tal-pro/ess tieg[u f’qorti fil-Kajr (ritratt Reuters)
Passi mill-Italja u l-Gre/ja biex jippruvaw jikkalmaw il-kri]i I]-]ew; pajji]i fiz-zona ewro bl-akbar ammont ta’ dejn, il-Gre/ja u l-Italja, ilbiera[ bdew jie[du passi biex jikkonvin/u l-investituri u l-bqija tal-Ewropa li kienu determinati li jikkonfrontaw il-problemi ta’ dejn li g[andhom. Dan hekk kif t[assib dwar l-impenn tag[hom filkonfront ta’ din il-kri]i twaddab f’dubju u re;a’ [oloq paniku fis-swieq internazzjonali. Dan hekk kif l-akbar ekonomija fl-Unjoni Ewropea, il-:ermanja, qed tikber l-oppo]izzjoni biex ting[ata aktar g[ajnuna finanzjarja. Il-Gvern Taljan wieg[ed li kien se jg[olli r-rata tal-VAT b[ala parti mill-mi]uri biex ira]]an id-dejn li g[andu u injora protesti u strajks li saru nhar it-Tlieta kontra lmi]uri ta’ awsterità. Ilbiera[ filg[axija, fisSenat g[adda vot ta’ fidu/ja dwar il-pakkett ta’ mi]uri ta’ awsterità wara li saru diversi bidliet fih. Pakkett li issa apparti ]ieda fil-VAT jinkludi wkoll ]ieda fl-età pensjonabbli g[an-nisa fissettur privat u taxxa fuq dawk li g[andhom paga kbira. Il-Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi f’dawn la[[ar ;ranet kien ikkritikat g[all-mod kaotiku kif mexa rigward il-pjan g[al mi]uri ta’ awsterità g[all-valur ta’ 45.5 biljun ewro u n-nuqqas ta’ progress biex jitra]]an iddejn ta’ 1.9 triljun ewro. Dan se[[ hekk kif il-Qorti Kostituzzjonali :ermani]a warrbet kaw]a li tressqet bliskop li l-Gvern :ermani], li effettivament hu wara parti kbira mill-g[ajnuna finanzjarja li qed ting[ata, ma jkomplix jag[mel dan. I]da fl-istess [in po;;iet limiti fuq il-parte/ipazzjoni
Angela Merkel
tal-Gvern :ermani] flg[ajnuna finanzjarja li ting[ata. Sadattant il-Gre/ja wieg[det li kienet se t[affef il-privatizzazzjoni u riformi strutturali wara kritka ta’ dawn l-a[[ar ;ranet li kienet g[al darb’o[ra qed tkaxkar saqajha filwaqt li l-Irlanda [abbret li kienet se tag[mel aktar arran;amenti fiskali milli kien t[abbar s’issa biex issa[[a[ il-fidu/ja tas-swieq. Evangelos Venizelos, ilMinistru tal-Finanzi Grieg, qal li b[alissa l-Gre/ja kienet tinsab nofs triq u jekk titlef, kienet se titlef kollox. Hu
IL-FILIPPINI> Nies madwar kukkudrill tal-ilma miela[, li hu twil 6.4 metri u ji]en 600 kilogramma. Hu suspettat li attakka diversi persuni. Dan ir-rettilu nqabad f’Bunawan f’Agusan del Sur fin-nofsinhar tal-Filippini. Dan hu l-akbar kukkudrill li qatt inqabad fil-Filippini. (ritratt Reuters)
Silvio Berlusconi
Evangelos Venizelos
sa[aq li kien hemm b]onn kbir li jinbidel il-mod kif ja[dem l-Istat u l-ekonomija Griega. Il-Gre/ja nstab li ma kinitx qed twettaq ir-riformi fuq ilpass mitlub mill-Unjoni
mexxejja taz-zona ewro ltaqg[u biex jaqblu fuq mi]uri fil-konfront tal-kri]i li qed tolqot iz-zona ewro. Mi]uri li jinkludu t-tieni pakkett ta’ g[ajnuna finanzjarja g[all-Gre/ja u poteri ;odda biex ting[ata lg[ajnuna, l-affarijiet re;g[u bdew imorru [a]in. Dwar il-kri]i re;g[et tkellmet ilbiera[ Angela Merkel quddiem il-Parlament :ermani], il-Bundestag, fejn sa[qet li jekk tfalli l-ewro tfalli l-Ewropa kollha i]da ]iedet li dan ma kienx se jse[[. Imma hi qalet li l-kri]i tazzona ewro ma setg[etx tkun solvuta b’soluzzjonijiet ta’ malajr u t-triq kienet wa[da
Merkel tg[id li l-ewro se jeg[leb l-ostakli Ewropa u l-Fond Monetarju Internazzjonali, b[ala kundizzjoni biex ting[ata pakkett ;did ta’ g[ajnuna finanzjarja u dan sa[ansitra wassal g[al sej[iet ;odda, partikolarment minn Membri Parlamentari :ermani]i fi [dan il-partit tal-Kan/illier Angela Merkel biex issej[u li l-Gre/ja titne[[a miz-zona ewro. Din il-kri]i qed tpo;;i wkoll lil Merkel f’periklu peress li fid-29 ta’ Settembru se jkun hemm vot filParlament dwar l-g[ajnuna finanzjarja u hemm possibbiltà li diversi alleati tag[ha jivvutaw kontra. Sitt ;img[at biss wara li l-
twila biex jitnaqqas id-dejn li hemm. Hi [e;;et biex issir revi]joni tar-regoli biex ikun assigurat li pajji]i ]g[ar b[all-Gre/ja ma jpo;;ux izzona ewro kollha mag[mula minn 17-il pajji] f’periklu. Problema o[ra hi li l-Bank ?entrali Ewropew qed jistenna li l-gvernijiet Ewropej japprovaw bidliet fil-mekkani]mu tal-Fa/ilità g[all-Istabbiltà Finanzjarja Ewropea (EFSF). Xi [a;a li trid tkun approvata millParlamenti nazzjonali. Hemm tama li dan isir sala[[ar ta’ Settembru i]da [afna qed jiddubitaw li se jirnexxi.
IS-SIRJA
L-ISTATI UNITI
Tit[assar ]jara tal-Lega G[arbija fost aktar vjolenza
Rivoluzzjoni fl-Iran hi biss kwistjoni ta’ ]mien
}jara tal-Lega G[arbija li kellha ssir ilbiera[ fis-Sirja t[assret hekk kif il-vjolenza mir-re;im tal-Presdient Bashar al-Assad kontra dawk li qed jipprotestaw favur il-libertà kompliet. I]-]jara kienet se ssir biex ikun espress it-t[assib g[alla;ir tar-re;im fil-konfront ta’ dawk li qed jipprotestaw. Diplomati/i G[arab qalu li din kienet indikazzjoni li Assad qed jiddejjaq bittis[i[ tal-po]izzjoni G[arbija fil-konfront tieg[u. Il-protesti favur iddemokrazija qed ikomplu u anki jissa[[u partikolarment fis-subborgi tal-bliet u fizzoni rurali f’dan il-pajji] ta’ 20 miljun persuna minkejja rapporti ta’ kuljum ta’ qtil ta’ dimostranti u sigurtà kbira fi/-/entri tal-bliet.
Attivisti qalu li 20 persuna nqatlu nhar it-Tnejn u Tlieta u n-Nazzjonijiet Uniti tikkalkula li aktar minn 2,200 persuna nqatlu minn meta bdew il-protesti f’Marzu. Is-Sirja, li qed t[abbat wi//ha ma’ sanzjonijiet ;odda mill-Unjoni Ewropea u pressjoni akbar mill-bqija tal-komunità internazzjonali biex Assad iwarrab, kienet ikkritikat ’il-Lega G[arbija g[ad-de/i]joni li [adet ixxahar li g[adda fejn [e;;et it-tmiem tal-attakki kontra d-dimostranti u biex ikun hemm riformi politi/i u ekonomi/i. Sorsi fi [dan il-Lega G[arbija qalu li ]-]jara mmexxija mill-kap talg[aqda, Nabil Elaraby, kienet posposta i]da mhux
im[assra u kienet se ssir meta l-kundizzjonijiet jippermettu. Skont il-media E;izzjana, il-posponiment sar wara talba mis-Sirja. Sadattant is-So/jetà tasSalib l-A[mar [abbret li kienet qed tipprova tikseb a//ess g[al eluf ta’ dimostranti li hu mifhum qed jin]ammu f’postijiet varji li mhumiex il-[absijiet uffi/jali tal-pajji]. Dan ;urnata wara li [abbret li lawtoritajiet Sirjani kienu tawha permess i]]ur il[absijiet g[all-ewwel darba. Sadattant forzi Sirjani appo;;jati minn tankijiet talgwerra qatlu tal-anqas tliet persuni f’assalt kbir militari fuq Homs, belt fejn qed ikomplu jsiru protesti kbar minkejja r-ripressjoni brutali.
Leon Panetta, is-Segretarju tad-Difi]a Amerikan u li sa Lulju kien il-kap tas-CIA, qal li jidher li hi biss kwistjoni ta’ ]mien qabel fl-Iran ikun hemm rivoluzzjoni. Hu qal li l-moviment favur ir-riforma fil-pajji] kien qed jitg[allem mir-rewwixti li kien hemm fit-Tune]ija, lE;ittu, il-Libja u s-Sirja. Panetta qal dan waqt intervista fuq stazzjon tattelevi]joni Amerikan. Hu qal li fl-a[[ar elezzjoni li saret fl-Iran intlema[ li kien hemm indikazzjonijiet li flIran kien hemm moviment li kien qed iqajjem l-istess t[assib li qed naraw fi pajji]i G[arab fejn kien hemm lirvellijiet popolari. Hu qal li,
minn diversi punti, ja[seb li hi biss kwistjoni ta’ ]mien qabel dik il-bidla, riforma u rivoluzzjoni li qed naraw isse[[ ukoll fl-Iran. Il-forzi tas-sigurtà Iranjani kienu kissru l-protesti tal-massa li kien hemm wara l-elezzjoni kontroversjali fl-2009 fejn Mahmoud Ahmadinejad kien konfermat fil-poter. Panetta ammetta wkoll li kien hemm diffikultajiet biex wie[ed jappo;;ja dawn ilprotesti min[abba r-reazzjoni tal-awtoritajiet Iranjani li fla[[ar mill-a[[ar tista’ tag[mel aktar [sara milli ;id. L-awtortiajiet Iranjani ppruvaw japprofittaw minn dawn l-irvellijiet i]da bi ftit su//ess s’issa.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
18 Festi minn Joe CHETCUTI – joechetcuti@onvol.net
Illum hi l-festa ta’ Marija Bambina Illum il-{amis, hu l-jum g[a]i] g[ad-dinja Kattolika g[ax jitfakkar it-twelid tal-Ver;ni Marija. Hu wkoll jum spe/jali g[al pajji]na g[ax infakkru r-reb[a kbira tal-1565 meta l-Maltin flimkien mal-Kavallieri ta’ San :wann g[elbu lill-Misilmin. G[alhekk dan il-jum hu mag[ruf ukoll b[ala Jum Nazzjonali – Jum il-Vitorja.
FIL-MELLIE{A Fil-Mellie[a tkun i//elebrata l-festa ta’ Marija Bambina. Dalg[odu fit-8.15 a.m. quddiesa kantata solenni li titmexxa mill-Kappillan Dun Joe Caruana. Il-pane;ierku jsir minn Dun Karm Mercieca. Fis-6 p.m. g[asar solenni u fis-7 p.m. pur/issjoni bl-istatwa, li jmexxi Patri Colin
Sammut OFM Cap. G[all-[abta tal-10.50 p.m. titkanta l-Ave Maria minn fuq iz-zuntier tal-knisja u ting[ad talba lil Ommna Marija Santissma. Fid-d[ul talpur/issjoni ssir /elebrazzjoni ewkaristika. ’ : Illum fl-10 a.m. jibdew mar/i mill-baned Festi ta
barra
La Vittorja tal-Mellie[a u lBanda San Gejtanu tal{amrun. Illejla jkun hemm ]ew; baned mistiedna u dawn se jkunu l - Banda tas So/jetà Filarmonika Pinto San Sebastjan ta ’ {al Qormi u l - Banda tal - G[aqda Mu]ikali Sant ’ Elena ta ’ Birkirkara .
FIN-NAXXAR Fil-knisja ar/imatri/i u ar/ipretali tan-Naxxar qed tkun i//elebrata lfesta ta’ Marija Bambina. Fid-9.30 a.m. quddiesa solenni mill-Ar/ipriet Dun Evan Caruna. Il-pane;ierku jsir minn Dun Michael Bugeja. Wara jitkanta t-Te Deum, antifona u jsir ilbews tar-relikwa. Fis-5.45 p.m. g[asar u wara g[all[abta tas-7 p.m. pur/issjoni bl-istatwa, li jmexxi Dun Marc Andre Camilleri. Fid-d[ul titkanta l-antifona Gloriosae Mariae tas-Surmast :u]eppi Fenech u ssir /elebrazzjoni ewkaristika. Wara tindaqq l-antifona ta’ Mro. Paolo Nani.
Il-Bambina tal-Mellie[a
FIX-XAG{RA, G{AWDEX
Festi ta’ barra: Dalg[odu fl10.30 a.m. jibda mar/ briju] millBanda Vittorja tan-Naxxar.
Illejla jkun hemm ]ew; baned mistiedna: il-Banda 12th May ta’ {a]-}ebbu; u l-Banda tal-G[aqda Karmelitana Queen Victoria ta]}urrieq. Il-pur/issjoni se tkun akkumpanjata mill-Banda Peace tan-Naxxar.
Il-Bambina tan-Naxxar
FL-ISLA Fil - knisja ba]ilika tal - Isla qed tkun i//elebrata l - festa ta ’ Marija Bambina . Illum fid - 9 . 30 a . m . tibda kon/elebrazzjoni solenni mill - Ar/ipriet Dun Joe Grech bis - sehem tal - Kapitlu Senglean . Il - pane;ierku jsir minn Monsinjur Lawrenz Sciberras . Fl -1 0 . 30 a . m . quddiesa fil Ponta tal - Isla g[ad - dilettanti tar - Regatta . Din tkun animata mill - Grupp Kari]matiku tal Parro//a Lumen Christi . Fil - 5 p . m . jibda l - g[asar u fis - 6 p . m . quddiesa fuq l - artal tal - Bambina . Fis - 7 p . m . pur/issjoni bl - istatwa . Fid - d[ul tal - pur/issjoni titkanta l - anti fona u ssir /elebrazzjoni ewkaristika . ’ : Illejla jkun hemm tliet baned mistiedna . Il Banda Vilhena tal - Furjana , il Banda Dekana u ?ittadina L ’ Isle Adam tar - Rabat Malta u l - Banda tas - So/jetà Fil . Fra Antoine De Paule ta ’ Ra[al :did . Festi ta
Il-Bambina tal-Isla
Fil-knisja parrokkjali, ar/ipretali, kolle;;jata, insinji ba]ilika u santwarju taxXag[ra, G[awdex, qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Marija Bambina. Din is-sena qed jitfakkar it-38 anniversarju millinkurunazzjoni tal-istatwa ta’ Marija Bambina. F’din is-solennità litur;ika, kull min i]ur il-ba]ilika santwarju ta’ Marija Bambina jista’ jirba[ l-indul;enza plenarja skont il-kundizzjonijiet tas-soltu. Dan il-frott hu talaggregazzjoni spiritwali talBa]ilika tax-Xag[ra u malBa]ilika Liberjana ta’ Santa Maria Maggiore f’Ruma. Illum fid-9 a.m. jibda l-pontifikal solenni, li jitmexxa mill-Isqof Mario Grech, bissehem ta’ delegazzjoni talKapitlu tal-Katidral kif ukoll tal-Kapitlu Kolle;;jali ta’ Marija Bambina u l-kleru tal-
barra
Il-Bambina tax-Xag[ra
parro//a. Wara l-qari talVan;elu, l-Isqof jag[mel ilpane;ierku. Tkun esegwita lquddiesa A Maria Immacolata tas-Surmast Bugeja. Fi tmiem il-pontifikal solenni jitkanta lInnu Malti f’dan il-Jum Nazzjonali. Fis-6 p.m. jibda l-G[asar mill Kapitlu Kolle;;jali u se jkun presedut minn Monsinjur Ar/ipriet Carmelo Refalo Protonotarju Apostoliku. Fis-7 p.m. pur/issjoni blistatwa bis-sehem tal-Kapitlu u l-kleru tal-parro//a u jmexxi l-Ar/ipriet Monsinjur Carmelo Refalo, Protonotarju Apostoliku. Fid-d[ul titkanta lantifona Nativitas Tua u ssir /elebrazzjoni ewkaristika. ’ : Illum fit-8 a.m. jibda mar/ mill-Banda tasSo/jetà Filarmonika Victory tax-Xag[ra. Fil-11.30 a.m. jibdew mar/i briju]i millBaned Beland ta]-}ejtun u mill-Banda Prekursur taxXewkija G[awdex. Filg[axija jkun hemm ilBanda ?ittadina Leone tarRabat, G[awdex. Ilpur/issjoni tkun akkumpanjata mill-Banda tasSo/jetà Victory tax-Xag[ra, G[awdex. Fl-10.30 p.m. mar/ briju] tala[[ar minn Triq Jannar sal-ka]in tal-istess So/jetà Victory. Festi ta
barra
IN-NAZZJON
Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
20 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt MISSJONI
Tibg[at lil ommha anzjana ’l barra NET Television 15>05
Maddalena (Mary Rose Bonello), tkun tg[ix flimkien ma’ bintha (Marvic Cordina) fid-dar tag[ha. Wara xi ]mien dan iwassal biex bintha tibda tiddejjaq b’ommha mag[ha fid-dar u g[aldaqstant tidde/iedi li titfag[ha ’l barra. Bin it-tifla, mhux ]g[ir fletà. jo[odha wisq kontra l-;enituri tieg[u g[al dan l-a;ir. Maddalena g[andha tifel ie[or jg[ix fl-Awstralja. I]da dan minn daqstant bog[od x’jista’ jag[mel biex jg[in? Milli jidher l-Assistent Mary Rose Bonello u Hermann Bonaci f’xena mill-episodju Direttur (Ray Abdilla) u stal-lum Segretarja (Olivia Ann Cauchi). Kemm se Marmarà hejjew sitwazzjoni g[al Rodney (Hermann Bonaci) u Sylvana (Frida jirnexxilhom? o[ra mhux daqshekk fa/li
• MISTER FISHERMEN (NET Television 20>30) - Il-programm tal-lum se jkun minn Southampton fl-Ingilterra, fejn il-pre]entatur tal-programm Josef Camileri, flimkien mal-Ingli]i Bob u Hugh (li mag[hom jidher fir-ritratt fuq il-lemin) [ar;u bid-dg[ajsa biex jag[mlu sajda minn fuqha.
FIL-QOSOR • UNA NUOVA VITA PER MARION (Canale 5 8>50) -
Film Bel;jan tal-2005 li l-isem ori;inali tieg[u hu Granny Boom. Ilprotagonista hi mara ta’ xi 50 sena li minkejja li bosta affarijiet fil-[ajja jkunu qed ji;uha [a]in, naraw kif xorta jse[[ilha tkampa.
• LA MIA SUPER EX-RAGAZZA (Raidue 21>05) Film komiku Amerikan tal-2006 b’re;ija ta’ Ivan Reitman li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Luke Wilson u Uma Thurman (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) u lil Anna Faris. Matt Saunders, perit minn New York, ikun g[arus lil Jenny Johnson. I]da min[abba l-karattru possessiv tag[ha jispi//a biex jitlaqha. Wara jiskopri xi [a;a dwar l-eks g[arusa tieg[u li qatt ma kienet g[addietlu minn mo[[u...
• IL PARADISO ALL’IMPROVVISO (Canale 5 21>20) - Film komiku Taljan li n[adem fl-2003 b’re;ija ta’ Leonardo Pieraccioni, u li g[andu fost l-atturi ewlenin lirre;ista stess u lil Angie Cepeda (ittnejn fir-ritratt fuq ix-xellug) u lil Alessandro Haber. Lil Pieraccioni narawh b[ala wie[ed deter-minat li ma jridx ji]]ewwe;. Biss ibiddel fehemtu meta titfa//a f’[ajtu tfajla [elwa Kolombjana. Aktar tard isir jaf li fil-fatt din hi attri/i u li s[abu
stess [allsuha biex jaraw jirnexxilhiex twaqqg[u...
• PAZZI IN ALABAMA (Rete 4 23>55) - Film tal1999 ambjentat f’Alabama fissajf ta’ 1965 li fisser id-debutt ta’ Antonio Banderas b[ala re;ista, fejn qabel dejjem konna nafuh b[ala attur. Fil-
parti ewlenija naraw lil mart Banderas stess, Melanie Griffith (fir-ritratt fuq ixxellug). Melanie tinterpreta lparti ta’ Lucille, omm ta’ sebat itfal, li tispi//a biex toqtol lil ]ew;ha li jkun vjolenti mag[ha u tmur tfittex xortiha, bit-tfal mag[ha, f’Hollywood. Ma ddumx ma ting[ata parti ewlenija f’soap opera…
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
TV#Radju 21 TVM • melita 101 • GO Plus 101
06>00 08>00 09>30
Carlo’s Breakfast Club A[barijiet Mu]ika - Mark Garrett (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mu]ajk T[abbilxmo[[ok.ron A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 u fil-17>00)
17>55 18>00 18>15 18>45 21>00 23>00
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mare Mare Mu]ika al Fresco Fuzzbox - Chris Azzopardi Night Style - Joe Vella
07:00 - L-G[odwa t-Tajba (blA[barijiet f’kull sieg[a u 10) 11:00 - Teleshopping 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:05 - PM 13:00 - Mil-Lejl g[an-Nhar (ep. 4) 14:00 Teleshopping 15:00 - A[barijiet 15:05 - I]-}ona 16:40 - Sa[[tek l-Ewwel 16:45 - Teleshopping 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 A[barijiet g[al Dawk Neqsin mis-Smig[ 18:05 - Mill-Bieb ’il :ewwa 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Mixage 21:30 - De/eduti (ep. 16) 22:45 G[awdex Illum 23:00 - LA[barijiet# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 23:10 - A[barijiet bl-Ingli] 23:15 - Lenti. ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:30 - ONE News
Radju Malta • 93.7 FM 06:00 – L-G[odwa t-Tajba (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill-:urnali Lokali, 07:35 MillMedia Internazzjonali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 – Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - All Time Favourites 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 – Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 – Biex Hekk Jibqg[u Mag[na 19:00 - Nwar 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - G[al Min I[obb Jiftkar (jinkludi 21:00 BBC News) 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Xi qrajt, xi smajt 22:10 - Ru]arju 22:30 – Int u Jien 23:30 - Ripetizzjoni ta’ programmi. ONE Radio • 92.7 FM 06:00 – ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 ONE News) 10:00 – Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik) 11:45 ONE News 12:00 – Angelus 12:05 - Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem 12:10 – Linja Diretta 13:15 – InNovella 13:45 - ONE News 14:00 – Problemi tal-Qalb 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 17:00 - Rush Hour 17:45 - ONE News 19:00 - Sport Action 19:15 – Ilwien 19:45 - ONE News 20:15 – G[alina l-Anzjani 20:45 – Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 – Radju Argument 24:00 – Soul Power. RTK • 103 FM) 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 – L-G[a]la Tieg[ek u Tieg[i 13:00 - RTK Qosor 13:05 - Afternoon Favourites (jinkludi 14:00 BBC News) 15:00 - RTK Qosor 15:05 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 16:00 - BBC News 16:05 – Is-Su//essi Tag[na 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej
19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 21:00 – Ifta[ Qalbek (r) 22:00 – Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 - Ripetizzjonijiet – Rakkont, Fil-:nien, Mer]uq, Stilista, Well-Being. Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Il-Belt Valletta 10:00 - BBC News Update 10:05 – En Vacances 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 – Bricolage 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Newwilli Ktieb... minn fuq l-ixkaffa 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 11:00 - Il-Qdusija fi }minijietna (r) 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 13:00 Strument f’idejk 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 Marija fil-Litur;ija u l-Ordnijiet Reli;ju]i 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 – {ajjitna (r) 17:15 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:40 - G[asar 18:00 Angelus u Ru]arju 18:30 Quddiesa 19:00 - Fit-Toroq talKelma 20:00 - Lejn il-Qawmien 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Klassi/i u Sagri 23:00 Ulied is-Sultan (r) 23:30 – Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 – Kompjeta. Bay Radio • 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 – Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 – Eddie Halliwell. Bastjani]i FM • 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 – {annieqa :i]imin 17:30 - Tal-Qalba Ta’ Pinto Ta’ San Bastjan 19:00 – Fra[t meta qaluli sejrin f’dar il-Mulej 20:30 - Country Fever 22:15 Ru]arju. XFM • 100.2 FM 06:30 - The Big Breakfast 10:00 Midday Show 14:00 - 90’s Ninety 15:30 - Big Drive Home 18:30 - The XFM Overdrive.
07:45 Videos Mu]ikali lokali 08:00 Min-Ni//a ’l Barra (mix-Xag[ra, G[awdex) 13:30 - ONE News 13:40 - (ikompli) Min-Ni//a ’l Barra 14:10 - Midinbin (ep. 18) 15:00 - (ikompli) Min-Ni//a ’l Barra 17:30 - ONE News 17:40 - (ikompli) Min-Ni//a ’l Barra 19:30 - ONE News 20:15 - MadDaqqa t’G[ajn 21:15 - (ikompli) Min-Ni//a ’l Barra 23:15 - ONE News 23:45 - }ona Sport (r) 00:15 - Pandora (r) 00:45 {ajjiet (r) 01:00 - ONE News 01:30 - Ftit Minn Kollox. Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Il-Parlament tal-Poplu 20:30 - Robert Musumeci Talk 21:30 - CNI 22:00 - News. Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina estate (jinkludi Tg 1 fis-07:00 u t-08:00) 10:00 - Tg 1 10:50 - Un ciclone in convento (TF) 11:35 - Provaci ancora Prof 3 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 Verdetto finale 15:00 - Il medico in famiglia 6 16:50 - Tg Parlamento 17:00 - Tg 1 17:15 Heartland (TF) 18:00 - Il
Commissario Rex (TF) 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Colpo d’occhio - L’apparenza inganna 21:20 - Vengo anch’io! 23:50 - Premio Le Maschere del Teatro Italiano 01:00 - Tg 1 notte 01:40 - 68˚ mostra del cinema di Venezia 2011 - Speciale cinematografo. Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 10:30 - Tg 2 punto.it estate 10:50 - Tg 2 Medicina 33 10:55 - Tg 2 Achab 11:00 - Tg 2 Si, Viaggiare 11:05 - Tg 2 Eat Parade 11:10 - Tg 2, sì... viaggiare 11:25 - Il nostro amico Charlie (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 e... state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Ghost Whisperer - Prezenze (TF) 14:50 - Army Wives (TF) 15:35 Squadra Speciale Colonia (TF) 16:20 - The Good Wife (TF) 17:05 - Life Unexpected (TF) 17:45 - Flash L.I.S. 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:30 - Senza traccia (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - La mia super ex-ragazza. Film 2006 22:50 - Tg 2 notizie 23:05 - Rai 150 documenti 00:05 - Close to Home (TF) 00:55 - Tg Parlamento 01:15 - Anna Winter 02:00 - Vento di Ponente 2. Raitre • melita 152 • GO Plus 203 08:00 - La storia siamo noi (dok.) 09:00 - Questa notte o mai. Film ’57 10:25 - Cominciamo bene 12:00 - Tg 3 sport 12:15 -
Speciale Tg 3 Festival del Cinema a Venezia 13:00 Condominio terra 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Figu - Album di persone notevoli 15:00 - The Lost World (TF) 15:45 - Actors. Film 2002 17:10 - Geo Magazine 19:00 Tg 3 19:30 - Tg Regione 20:00 - Blob a Venezia 2011 20:15 Sabrina, vita da strega (TF) 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Sulle tracce del crimine (TF) 23:05 - Tg regione 23:10 Tg 3 linea notte estate 23:45 Alisya nel paese delle meraviglie (dok.) 00:25 - Magazzini Einstein 00:55 - La musica di Raitre 02:00 - Rai news 24. Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 mattina
08:50 Una nuova vita per Marion. Film
2005 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful 14:10 - Centovetrine 14:45 Rosamunde Pilcher 16:45 L’isola dell’amore. Film 2008 18:30 - Avanti un’altro! 20:00 Tg 5 20:40 - Paperissima Sprint 21:20 - Il paradiso all’improvviso. Film 2003 23:30 - Speciale Tg 5 00:30 - Tg 5 notte 01:00 Paperissima Sprint 01:35 Telefilm. Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 07:00 - Starsky & Hutch (TF) 08:05 - Hunter (TF) 09:30 R.I.S. - delitti imperfetti (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri (soap) 16:35 - Amare per sempre. Film ’96 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Men of Honor. Film 2000 23:55 - Pazzi in Alabama. Film ’99. Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 06:40 - Baywatch (TF) 08:20 Cartoons 10:25 - Nini (TN) 11:25 - Una mamma per amica (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Studio sport 13:40 Cartoons 15:00 - E alla fine arriva mamma! (sitcom) 15:30 - The OC (TF) 17:10 - Hannah Montana (sitcom) 18:05 - Love Bugs (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: Miami (TF) 21:10 CSI: Scena del crimine(TF) 22:00 - White Collar (TF) 00:35 - The Closer (TF) 01:30 Poker1mania. La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 07:50 - In onda - estate 10:25 - Le vite degli altri (attwalità) 11:25 - Chiamata d’emergenza (TF) 12:30 - Cuochi e fiamme (r) 13:30 - Tg La 7 (TF) 13:55 -
The New Swiss Family Robinson. Film ’98 16:05 - La 7 doc 17:00 - L’Ispettore Barnaby (TF) 19:00 - Relic Hunter (TF) 20:00 - Tg La 7 20:30 - In onda - estate 21:10 - Silvio Forever. Film 2011 00:05 - Tg La 7 00:20 - Umbria Folk Festival 2011 01:20 - La 7 Colors.
MEN OF HONOR
Film drammatiku Amerikan Rete 4 21:10
Cuba Gooding Jr u Charlize Theron (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug), flimkien ma’ Robert De Niro huma fost l-atturi ewlenin ta’ dan ilfilm drammatiku Amerikan tal-2000 bi storja li hi ambjentata fil[amsinijiet. Il-film jirrakkonta [ajjet Carl Brashear, iswed li fi ]mien li r-razzi]mu kien e]istenti sew, se[[lu jid[ol finnavy Amerikana.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
22 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 10:00 - Il-Misteri tal-Bombli talFu[[ar 11:00 – Vaganza f’{al Bla Ras 11:30 - EU Kids 12:00 - Profs Kabuna 12:30 - Ra[al Twelidi 13:00 - It-Te]ori tanNanna 13:30 - ECO Kids 14:00 - Ta[t l-Art 14:30 - Bijografiji (r) 15:30 - Hawn Ta[t Jinsab 16:00 - 60+ 17:00 – Kenn ilBa[[ara 17:30 - Mal-Karba tasSirena 18:00 - 378 19:00 – Football U#21 Malta v Slovenja 20:45 - Storja Wara l-Istampa 21:00 - Bejn Storja u Le;;enda 21:30 - Ktieb Miftu[ 22:00 News in Brief 22:05 - Nautico 22:30 - Bijografiji 23:15 - Storja Wara l-Istampa 23:30 - Wirtna. Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Mill-Cupboard (r) 09:30 Drama 10:00 - Telebejg[ 12:00 Favourite Link 12:05 - Kont Taf? 12:15 - Favourite News 12:30 Drama (r) 13:00 - Malja 15:00 Telesbejg[ 16:00 - Festa Fotografija (r) 17:00 - 60 Minuta 18:15 - Favourite News 18:30 Kemm taf? 20:00 - Favourite Link 20:05 - Kont Taf? 20:15 Favourite News 21:00 - DnD 23:00 - Favourite Link 23:05 Kont Taf? 23:15 - Favourite News. Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[allMaltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 • melita 162 08:55 - Centovetrine 10:00 Tempesta d’amore 10:50 - Alisa segui il tuo cuore (soap) 11:35 Beautiful (soap) 11:55 Centovetrine 12:20 - Extreme Makeover Home Edition 13:15 Will & Grace (sitcom) 14:05 Privileged (TF) 14:55 - Dawson’s Creek (TF) 15:40 - Settimo cielo 17:15 - La tata (sitcom) 18:10 Dawson’s Creek (TF) 18.55 Privileged 19:45 - Grey’s Anatomy (TF) 20:30 - Extreme Makeover Home Edition 21:10 – The Vampires Diaries 23:10 Moonlight (TF) 00:10 -Charm School. BBC Entertainment • melita 300 07:10 - Poetry Pie 07:20 Tweenies 07:40 - The Roly Mo Show 07:55 - Me Too! 08:15 Jackanory Junior 08:30 - Poetry Pie 08:40 - Last of the Summer
Wine 09:40 - The Weakest Link 10:25 - Lark Rise to Candleford 11:15 - Doctors 11:45 EastEnders 12:15 - Casualty 13:10 - Last of the Summer Wine 14:40 - Lark Rise to Candleford 15:30 - The Weakest Link 16:15 - Doctors 16:45 - EastEnders 17:15 - Casualty 18:10 - Lark Rise to Candleford 19:00 - The Weakest Link 19:45 - Doctors 20:15 - EastEnders 20:45 Casualty 21:35 - Coast 22:35 True Dare Kiss 23:25 - Last of the Summer Wine. TCM • melita 310 • GO Plus 701 06:20 - The FBI Story. Film ’59 08:55 - Maverick 11:20 - Dark Passage. Film ’47 (A) 13:30 Maverick 16:00 - Sherlock Holmes Faces Death. Film ’43 (U) 17:25 - Meet Me in St Louis. Film ’44 (U) 19:40 - All the Fine Young Cannibals. Film ’60 (PG) 22:00 - Any Given Sunday. Film ’99 (15). MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 06:55 - Impasse. Film ’69 (PG) 08:35 - Awake to Danger. Film ’95 10:05 - MGM’s Big Screen 10:20 - Chance of a Lifetime. Film ’91 12:00 - Nashville Beat. Film ’89 13:30 - Man of La Mancha. Film ’72 (PG) 15:40 Play Dirty. Film ’69 (PG) 17:40 - Beyond the Door III. Film ’90 (18) 19:15 - Gaily, Gaily. Film ’69 (PG) 21:00 - Beyond the Door III. Film ’90 (18) 22:35 Angel of Desire. Film ’94 (18). Diva Universal • melita 313 07:00 - Wind at My Back 08:50 - Rex: A Cop’s Friend 09:50 Wolff’s Turf 10:50 - Cento Vetrine 11:50 - Rex: A Cop’s Friend 12:50 - Dallas 13:47 Great Women 13:55 - Agatha Christie’s Poirot 15:45 - Great Women 15:55 - Dallas 16:55 Wolff’s Turf 17:55 - JAG 18:55 - Rex: A Cop’s Friend 19:53 Great Women 20:00 - Dallas 21:00 - Pretend You Don’t See Her (PG) 22:47 - Great Women 23:00 - JAG. Discovery Channel • melita 400 07:15 - Deadliest Catch: Bering Sea Salvation 08:10 Mythbusters: Dumpster Diving 09:05 - Extreme Engineering: Major League Stadium 10:00 How Do They Do It? 10:30 Destroyed in Seconds 10:55 Ultimate Survival: Andes Adventure 11:50 - Chop Shop: Angry Frog 12:45 - Twist the Throttle: Ducati 13:40 American Chopper: Teutul
Triumph Bike 14:35 - Dirty Jobs: Custom Meat Processor 15:30 - Deadliest Catch: The Last Lap 16:25 - Mythbusters: Antacid Jail Break 17:20 Extreme Engineering: Major League Stadium 18:15 Ultimate Survival: Siberia 19:10 - How It’s Made 19:40 - How Do They Do It? 20:05 Destroyed in Seconds 21:00 Trouble in Paradise 21:55 - Get Out Alive: Quecreek Mine Disaster 22:50 - A Haunting: The Haunting of Summerwind 23:45 - Mythbusters: Antacid Jail Break. Melita Movies • melita 801 09:20 - Flubber. Film ’97 10:55 Six Days, Seven Nights. Film ’98 12:35 - Julie & Julia. Film 2009 14:35 - Dan In Real Life. Film 2007 16:15 - Girl, Interrupted. Film ’99 18:20 - Avatar. Film 2009 21:00 - Cinema Verite. Film 2011 22:35 - Angel of Death. Film 2009 23:55 - Powder Blue. Film 2009. Melita More • melita 802 08:00 - Films & Stars 08:30 - Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - S#*! My Dad Says 11:30 Gossip Girl 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Brothers and Sisters 17:00 - Chuck 17:45 S#*! My Dad Says 18:15 - Days of Our Lives 19:10 - Brothers and Sisters 20:00 - Mike & Molly 20:30 - Desperate Housewives 21:15 - Supernatural 22:05 - True Blood 23:10 - Boardwalk Empire 00:15 - Bored To Death 00:45 Game of Thrones 01:50 Entourage. Biography Channel • melita 411 07:00 - Hoarders: Judi and Gail 08:00 - Conmen Case Files: Klenczar 09:00 - Cary Grant: A Class Act 11:00 - Love, Life and Prison 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Jocelyn Dooley 13:00 - Parking Wars 13:30 - Hardcore Pawn: Desperate Pawn 14:00 Cary Grant: A Class Act 16:00 Snapped: Women Who Kill: Jocelyn Dooley 17:00 - Conmen Case Files: Klenczar 18:00 Love, Life and Prison 19:00 Hoarders: Judi and Gail 20:00 Parking Wars 20:30 - Hardcore Pawn: Desperate Pawn 21:00 - I Survived 9# 11 22:00 - Ghosts of 9# 11 23:00 - Paranormal State: Death Room 23:30 - Paranormal State: Paranormal Detour.
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 08:10 - Jungle Junction 08:20 - The Hive 08:30 Handy Manny 09:05 - The Suite Life of Zack and Cody 09:35 - Phineas and Ferb 09:50 - Good Luck Charlie 10:15 - Phineas and Ferb 10:35 The Suite Life on Deck 11:00 - Wizards of Waverly Place 11:25 - Sonny With a Chance 11:45 - Good Luck Charlie 12:10 - Hannah Montana 12:30 - The Suite Life on Deck 12:55 Wizards of Waverly Place 13:20 - The Suite Life on Deck 13:55 - Good Luck Charlie 14:20 Shake it up 14:45 - Fish Hooks 15:10 - Wizards of Waverly Place 15:35 - Jake and Blake 16:00 Wizards of Waverly Place 16:25 - Good Luck Charlie 16:50 - Fish Hooks 17:15 - Shake it up 18:35 - Good Luck Charlie 19:00 - Wizards of Waverly Place 19:25 - Jake and Blake 19:50 Hannah Montana 20:15 - Sonny With a Chance 20:35 - Good Luck Charlie 21:00 - Shake it up 21:25 - The Suite Life on Deck 21:50 - Sonny With a Chance.
Cartoon Network • melita 453 • GO Plus 404 08:00 - Ben 10 08:30 - The Marvelous
Misadventures of Flapjack 09:00 Chowder 09:30 Johnny Test 10:00 Chop Socky Chooks 11:00 - Hero: 108 12:00 - Fantastic Four: World’s Greatest Heroes 13:00 - Chop Socky Chooks 14:00 - Hero: 108 15:00 - Ben 10: Ultimate Alien 15:30 - Generator Rex 16:00 Battle Force 5 16:30 - Chowder 17:00 - Ben 10 17:30 - Johnny Test 18:00 - The Marvelous Misadventures of Flapjack 18:30 - Chowder 19:00 - Transformers Prime 19:30 - Battle Force 5 20:00 - Bakugan: Gundalian Invaders 20:30 Generator Rex 21:00 - The Marvelous Misadventures of Flapjack 21:30 - Chowder 22:00 - Fantastic Four: World’s Greatest Heroes.
06>30 09>30 10>30 12.10 12>45 13>10 14>00 14>05 15>00 15>05 16>15 17>00 18>00 18>10 19>45 20>30 21>30 21>32 22>30 23>00
NET News Mini Bugz Teleshopping Kontra l-{in Kompendju Simpati/i NET News Teleshopping NET News Missjoni Teleshopping Mini Bugz (r) NET News Kaxxa Jan NET News Mister Fisherman NET News Quadro Ippakkja u Itlaq! NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 08:30 - International Masters Snooker 09:00 - International Masters Snooker: Shanghai: Day 4 (live) 11:30 - US Open Tennis 13:45 - International Masters Snooker: Shanghai: Day 4 (live) 16:00 - Tour of Spain Cycling: Stage 18 (live) 17:45 - US Open Tennis: Men: QF (live). Go Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - Champions League Qual. 2011-12: Arsenal v Udinese 09:00 - ATP Masters 1000: Western & Southern FG Masters: QF 2 11:00 - Trans World Sport 12:00 - Dextro Energy Triathlon: Edmonton#Tiszaujvaros WC: Magazine Show 13:00 - FIFA Futbol Mundial 13:30 - Fight Quest 14:30 - PGA: KLM Open: Day 1 (live) 18:30 Equestrian World 19:00 - Trans World Sport 20:00 - Samsung Diamond League: WeltKlasse Zurich (live) 22:00 - Brazil World Tour: Brazil v Ghana 00:00 - ATP Masters 1000:
Western & Southern FG Masters: QF 2 02:00 - PGA: KLM Open: Day 1.
Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - PGA: Omega European Masters: Day 4 12:00 Football's Greats 12:30 International Friendly U#21: England v Israel 14:30 Samsung Diamond League: Aviva London GP: Day 2 16:30 - Euro 2012 Qual.: Scotland v Czech Republic 18:30 Champions League Qual. 201112: Arsenal v Udinese 20:30 PL World: Week 4 21:00 Roma Channel. Melita Sports 1 • melita 701 19:00 - Bundesliga: Bayer
Leverkusen v Borussia Dortmund (r) 20:45 - Euro 2012 Qual.: Spain v Liechtenstein (r) 22:30 - Red Bull Cliff Diving: Yalta Ukraine (r) 23:45 - La Liga: Valencia v Racing (r). Malta Stars • melita 614 08:00 - BOV PL: Birkirkara v Floriana (r) 10:35 - ASA Water Polo Champ.: Div. 1 Playoff: Game 2 (r) 12:00 - UEFA Futsal Cup: Excess RP Bidnija v
CF. Eindhoven (r) 13:15 MRC - Local Horseracing 2011: Meeting 22 (r) 14:15 - ASA Water Polo Champ.: Game 3: Neptunes v Sliema (r) 15:40 Melita GFA 1st Div. League: SKVW v Ghajnsielem (r) 17:30 - Malta Handball Assoc.: Aloysians v Phoenix (r). ASA Water Polo Champ.: 18:50 Div. 1 Playoff: Game 2 (r) 20:15 - Game 3: Neptunes v Sliema (r). 21:40 - Malta Rugby Football Union: Overseas v Alligators (r) 23:20 - Melita GFA 1st Div. League: SKVW v Ghajnsielem (r) 01:10 - MRC - Local Horseracing 2011: Meeting 22 (r). Football Stars 1 • melita 615 08:00 - Bundesliga: 1.FC
Kaiserslautern v FC Bayern Munich (r) 09:45 - Campeonato Brasileiro: Santos v Sao Paulo (r) 11:45 - Euro 2012 Qual.: Spain v Liechtenstein (r) 13:35 - La Liga: Valencia v Racing (r) 15:20 - npower Champ.: Nottingham F. v West Ham Utd (r) 17:10 - Bundesliga: Bayer Leverkusen v Borussia Dortmund (r) 19:00 - Euro 2012 Qual.: Spain v Liechtenstein (r) 20:50 - La Liga: Zaragoza v Real Madrid (r) 22:40 - Bundesliga: 1.FC Kaiserslautern v FC Bayern Munich (r) 00:30 - Euro 2012 Qual.: Spain v Liechtenstein (r). Football Stars 2 • melita 616 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 Campeonato Brasileiro: Santos v Sao Paulo (r) 16:15 - La Liga: Valencia v Racing (r) 18:00 Bayern Munich TV 21:00 Barca TV 00:00 - Bayern Munich TV. All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - Red Bull Cliff Diving: Yalta - Ukraine (r) 15:10 NBA: Miami @ Portland (r) 17:20 - Red Bull Romaniacs
Highlights Hardest Enduro Stage (r) 17:50 - Airpower11: Steiermark (r) 18:45 - Red Bull Romaniacs. Highlights Hardest Enduro Stage (r) 19:15 - WWE: NXT 20:05 - Red Bull Cliff Diving: Yalta - Ukraine (r) 21:25 - Airpower11: Steiermark (r) 22:25 - WWE: NXT (r) 23:15 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
24 Klassifikati PROPRJETÀ Bu;ibba
€104,821 (Lm45,000).
?emplu 99803659 jew 79498824.
APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.
TERRACED house ;dida f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond. Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, salott. Trid tara. Min hu interessat i/empel 79066880 # 27015780.
{al Luqa
I]-}urrieq, Bubaqra
APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tassodda, k/ina/living/sitting, utility. Prezz jibda minn
{a]-}ebbu;
TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar tal-
istudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.
Proprjetà
Il-{amrun
Tignè Seafront
DAR isfel u fuq fil-qalba tal{amrun. ?emplu 99259063.
I]-}ejtun, {al Qormi u Santa Venera
APPARTAMENTI b’]ew; jew tliet kmamar tas-sodda, maisonettes, garaxxijiet u [wienet. ?emplu 99477271.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082. APPARTAMENT kbir fuq medda ta’ 125sqm, b’veduta impekkabbli, bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, u spazju ta’ karozza wa[da. ?emplu 99422082.
G{ALL-KIRI {al Qormi
LIMITI tal-eks Coca Cola, ma[]en#garaxx ta’ 12-il karozza bid-dawl, ilma, madum u toilet u s-Swatar uffi//ju lest minn kollox bi
store mieg[u. ?emplu 99477271.
L-Imsida
GARAXX 85 pied x 21 pied. Livell tat-triq. Ideali g[al store. €15 kuljum. ?emplu 79856188.
VETTURI Ford Escort
VAN Mk5 Good Runner, abjad, €1,900 jew l-eqreb. ?emplu 99471528.
Ford Fiesta
MUDELL '97. ?emplu 79203041.
Kubota
L1 185DT Agricultural Tractor, f'kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79890289.
Mutur MZ Sportstar
125, abjad, €750 jew l-eqreb. ?emplu 99471528.
Range Rover
CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5000 negozjabbli. ?emplu 79456174.
Renault Scenic
PETROL 1.6 16v 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.
AVVI}I Ftu[ tad-drena;;
BIL-powerjet service (bilbowser). Prezz minn € 25. ?emplu 99282014.
G[al kull xog[ol ta' kisi u tibjid
GRAFFIATO, silicato, kisi bil-;ibs, kisi bir-ramel u siment, kisi u tibjid fuq ilpond, fuq il-fil, tik[il fuq lantik, liquid membrane, twa[[il ta’ katusi u twa[[il ta’ madum u gypsum boards. Stima b’xejn, prezzijiet ra;onevoli. ?emplu issa lil Mario fuq 99468622.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 79803496.
G[al xog[ol ta' printing
DIGITAL printing, offset u letter press, na//ettaw ukoll ordnijiet ta' kalendarji g[as-sena 2012 b’daqs ta’ 30cms x 43cms, morru g[and Paul Bonnici, Bonnici's Printing Press, 3 Triq Melita, il-Belt Valletta,
pbonnici@bonniciprintingpres s.com.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Klassifikati 25 Nixtri
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.
Ni]barazza
NI}BARAZZA djar u garaxxijiet, in;orr kull tip ta' materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa 5 sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Nutara
INFITTEX xog[ol ta’ nutara ma’ nutar jew ditta legali. ?emplu 79737974.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumbledryers, dishwashers, dehumidifiers u microwaves. Nag[tu, stimi b’xejn minn qabel bla [las u sitt xhur garanzija fuq kollox. Servizz il-;urnata kollha, bl-ir[as prezzijiet. ?emplu 21447763, 21499183, 99478634 jew 99447763.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
FRIDGES, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata /emplu
99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ Combination machine
SINGLE PHASE radial armsaw, chiselmorters. ?emplu 21388856 jew 99195464.
G[amara antika
TLIET settijiet ta' sitt si;;ijiet kull wie[ed ta' g[amara antika ma[duma Franza. Kollha ;ew irkantati filBel;ju. ?emplu 99471549.
Mejda tonda
TAL-a[mar mastizz. Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn. Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.
Mejda tal-pranzu
Kompluta b’sitt si;;ijiet, gi]er tal-ilma tal-elettriku, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor talkompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[allkbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
Mudell
TAT-TEATRU Rjal tal-;ebel mag[mul bl-idejn. Daqs ]ew; metri b’metru. ?emplu 79312397.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri
differenti, prezzijiet spe/jali li jibdew minn 55c (ta’ ewro) skont kemm tordna. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and BONNICI’S PRINTING PRESS (Pawlu Bonnici) – 3 Triq Melita, ilBelt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie; e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew
79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com.
Yorkshire Terrier Puppies
RAZZA ]g[ira, ra;el u mara. ?emplu 79246867, 21246867 jew 27246867.
KOMPJUTERS Tlift
ID-DATA tal-kompjuter tieg[ek? Qed tinkwieta
g[ax ma tafx kif se ;;ib lura d-data li hi ferm importanti g[alik? Mela /empel malajr 99422082.
JIN{TIE:U Delivery Person
FULL time, Complete Supplies Ltd l-Imrie[el. Minn 21 sena ’l fuq. Ibag[tu CV fuq stores@completesupplies. com.mt.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
26 Passatemp
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Mimdudin>5. Mhux fuq (5) 6. Id[ol f’[anut u …… (5) 7. Da[la (5) 10. Apatija (5) 11. Ta[lita ta’ ram u ]ingu (5) 12. G[amel ]mienu (5) 14. {are; barra mit-truf (5) 16. Li jwerwer (5) 17. Parti mill-ixkupa (5) 18. G[assa ta’ billejl minn pulizija (5) Weqfin>1. Wissa bl-a[rax (6) 2. Fet[a f’[ajt qisha
18
arzella (6) 3. Titla’ fuq dahar i]-]iemel (6) 4. Tal-kuxjenza jkun rimors (6) 8. Fren]a tal-bizzilla (5) 9. Jekk atomika t[alli [erba s[i[a (5) 12. Buqar o[xon biex i]omm l-ilma frisk (6) 13. QATRAN (Anagramma) (6) 14. {adlu flusu kollha waqt il-log[ob (6) 15. Hekk g[amel mal-mixi ]arbun imxarrab (6)
Is-su//essjoni Ara ssibx x’inhi l-ordni kronolo;ika ta’ kif id-disinjatur pin;a dawn l-erba’ xeni.
Soluzzjonijiet
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. u 6. :enero]ità; 7. :abas; 10. Tqala, 11. Iddur; 12. Sabi[; 14. Dulur; 16. Qrusa; 17. Virtù; 18. Naxra. Weqfin> 1. O;;ett; 2. Armata; 3. Po]ati; 4. Mas;ar; 8. Qasba; 9. Idoli; 12. Skjavi; 13. {arrub; 14. Disinn; 15. Ruxxan.
Sudoku
G{AT-TFAL
Sudoku
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9. Waqag[lu t-tadam
Il-[abib l-ie[or kien iljunfant }ew;t i[bieb
Bil-lapes ibda mit-tikka ta’ [dejn in-Nru. 1 u mur fuq it-tikek tan-numri l-o[rajn wara xulxin sa ma tasal g[an-Nru. 60 u jitfa//a l-[abib l-ie[or.
Is-su//essjoni
Attent g[ax Ugo qatta’ t-tadam roti roti g[al ;ol-burger, i]da dawn waqg[ulu kollha. Fittixhom u ma sabhomx. Ara ssibhomlux int.
Iltaqg[u ]ew;t i[bieb
L-ordni kronolo;ika hi din: D – A - ? – B. Infatti x-xena ‘D’ hu fi//ert li hi l-ewwel wa[da g[ax l-itwal zokk fuq illemin tas-si;ra fuq ixxellug g[andu zokk ]g[ir [iere; lejn il-lemin u li fit-tlieta l-o[ra ma kienx hemm. L-a[[ar xena ]gur hi ‘B’ g[ax malfjura n-na[a t’isfel [ar;et petala, li fit-tlieta l-o[ra ma kinitx hemm. Bejn ‘A’ u ‘?’ jibqg[u f’din lordni g[ax f’‘A’ iz-zokk tas-si;ra fl-ewwel pjan kien g[adu intatt, b[alma hu f’‘D’, mentri f’‘?’ kien maqtug[ b’xi daqqa ta’ mazza, b[al ‘B’.
Waqag[lu tat-tadam
Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
27 BOWLING
okmalta.com jirb[u l-konfront dirett Wara tliet ;img[at ta' waqfa mill-kampjonat, il-leaders okmalta.com re;g[u bnew vanta;; tajjeb fuq is-segwa/i tag[hom Fina. B'din ir-reb[a fuq ir-rivali tag[hom, okmalta.com issa g[andhom vanta;; ta' erba' punti fuq Fina. Intant, Ramis telg[u fit-tielet post grazzi g[al reb[a konvin/enti ta' 8-0 fuq Gladiators filwaqt li HSBC g[elbu lil Salitos. L-istess g[amlu Royal Shock hekk kif kisbu reb[a fuq MIA u Turu's Knight's reb[u 8-0 kontra The Clan. Il-partita tal-;img[a bla dubju kienet il-konfront dirett bejn Fina u okmalta.com fejn dawn tal-a[[ar, li huma lholders tal-kampjonat, fet[u tajjeb u marru fil-vanta;;. Fina rrispondew b'reb[a u hekk kif il-partita kienet tinsab fi draw, Fina /edew g[all-qawwa ta' okmalta.com biex tilfu l-partita bi skor ta' 6-2. Dennis Mercieca ta' okmalta.com spi//a b[ala laqwa skorer b'645 punt. Ramis komplew jirkupraw mill-bidu di]astru] li kellhom fil-kampjonat b'reb[a o[ra, din id-darba kontra t-tim tal-qieg[, Gladiators. Il-partita millewwel dehret li se tkun wa[da fa/li g[al Ramis u dawn reb[u bi skor ta' 8-0. Paul Baldacchino ta' Ramis, li g[amel 652 punt ;ie nominat
b[ala l-bowler tal-;img[a. HSBC komplew isa[[u rraba' post tag[hom b'reb[a ta' 6-2 kontra Salitos. B'din ittelfa, Salitos qed ikomplu jissugraw li jag[mlu sta;un jissieltu kontra r-relegazzjoni. Wara li HSBC reb[u l-ewwel ]ew; sessjonijiet huma naqqsu r-ritmu u kien hawn fejn Salitos kisbu l-uni/i punti. Royal Shock tejbu l-[ames post tag[hom b'reb[a ta' 6-2 fuq MIA. Din kienet partita bilan/jata i]da wara t-tielet sessjoni Royal Shock iddominaw biex kisbu r-reb[a importanti. Turu's Knight's, sa qabel ilwaqfa tas-sajf kienu ;abru biss 16-il punt mill-ewwel [ames log[biet i]da rritornaw b'reb[a ta' 8-0 kontra The Clan. InKnights qatt ma kienu f'diffikultà u l-bowler Tiziana Carannante, li g[amlet 583 punt, ;iet nominata b[ala lbolwer tal-;img[a. Kif Jinsabu I Div
okmalta.com – 40, Fina – 36, Ramis – 32, HSBC – 28, Royal Shock – 24, Turu’s Knights – 24, the Clan – 22, Malta Int. Airport – 14, Salitos – 12, Gladiators – 8 II Div
Supreme – 38, J Grima & Co – 26, BOV – 26, Middlesea Insurance – 20, XS – 20, Atlas – 18, Blitzkrieg – 17, Spare Me Plz – 14, Vintage – 14, One 4 All – 7
It-tim ta’ Bir]ebbu;a, rebbie[ tal-kampjonat Premier
BO??I
Jintemm il-Kampjonat Premier Minkejja li ntemm ilKampjonat Premier tal-bo//i g[al din is-sena, g[ad baqa’ xi unuri li jridu jigu de/i]i permezz ta’ deciders. I/-champions Bir]ebbugia, fla[[ar ;urnata, tilfu kontra t-tim ta' Bu;ibba. Bir]ebbu;a spi//aw l-ewwel wara 15-ilsena biex saru champions talewwel divi]joni. Intant, Bu;ibba ]ammew posthom fl-ewwel divi]joni. Luqa ;ew relegati g[at-tieni
divi]joni, min[abba li mis-sena 2012 il-kampjonat tal-bo//i se jkun maqsum fi tliet divi]jonijiet kif kien ;ie approvat aktar kmieni din issena. Fit-tieni post spi//aw {amrun b'disa' punti daqs Msida u San Bastjan. Fit-tielet divi]joni St.Peter's }abbar reb[u din id-divi]joni u fit-tieni post spi//aw Santa Venera filwaqt li Floriana spi//aw ittielet.
Fit-tielet divi]joni g[ad irid isir decider bejn ir-rebbie[a tarraba' divi]joni, Qrendi, u t-tim li spi//a fis-seba' post tal-klassifika tat-tielet divi]joni, G]ira. -
Kif intrebhu l unuri
Kampjonat Premier I Div 1. Bir]ebbu;a, 2. {amrun, 3. Qormi San Bastjan III Div 1. St.Peter’s }abbar, 2. Santa Venera, 3. Floriana
FOOTBALL F'G{AWDEX - TAZZA SPORTIKA TAT-TIENI DIVI}JONI K#F
Bidu tajjeb g[al }ebbu; Rovers
. ...............0 . .....................3 }ebbu; Rovers fil-log[ba li uffi/jalment fet[et lista;un il-;did f'G[awdex, kisbu reb[a mist[oqqa kontra t-tim relegat ta’ St Lawrence Spurs u issa, fis-semifinali jaffrontaw lil Munxar Falcons. }ebbu; bdew a[jar hekk kif mal-[in [olqu lperikli b’xutt ta’ Charles Cini jispi//a ftit g[oli u fl14-il minuta fet[u l-iskor mid-debuttant SHAUN SULTANA li wa[du fil-kaxxa ma falliex. Man-nofs sieg[a }ebbu; ing[ataw penalty g[al foul ta’ Micallef fuq Sultana i]da l-goalkeeper ta’ Spurs patta g[all-izball li g[amel meta salva ttentattiv ta’ Joe Hili mill-11-il metru. G[at-tieni taqsima ]-}ebbu;in baqg[u jinsistu u wara erba’ minuti rduppjaw b’azzjoni personali ta’ FRANK ATTARD wara li kellu l-ewwel tentattiv tieg[u mblukkat parzjament minn Micallef. Fl-14-il minuta r-Rovers issi;illaw ilkwalifikazzjoni meta g[al darb’o[ra SHAUN SULTANA [arab tajjeb u b’xutt fil-baxx kiseb doppjetta personali. St Lawrence S }ebbu; R
It-tim rebbie[ ta' GasanMamo Insurance
LOKALI - INSURANCE KO TOURNAMENT
GasanMamo Insurance jirb[u n-knockout
It-tim tal-football GasanMamo Blues reba[ l-Insurance Knockout Summer Football Tournament ta’ din is-sena. GasanMamo reb[u kontra Middlesea Insurance u Elmo Insurance biex lag[abu l-finali kontra Citadel Insurance. Wara draw ta’ 5-5 it-tim reba[ il-log[ba bl-g[oti tal-penalties. F’dan l-ista;un GasanMamo Insurance [oloq ]ew; timijiet tal-football biex jie[du sehem fl-Insurance Football League u lInsurance Kockout Tournament. Wara dan is-su//ess u l-entu]ja]mu tal-plejers u l-impjegati, GasanMamo dde/ieda li jie[u sehem fil-Winter 5-a-side league li jsir f’Tal-Pietà.
: S. Micallef, L. Buttigieg, J. Micallef, F. Grima, S. Sultana, M. Cutajar, G. Conti, S. Caruana, P. Mercieca (F. Cini), J. Attard, C. Cauchi. : D. Bajada, S. Galea, J. Hili, J. Xerri, C. Cini (P. Cardona), A. Camilleri (F. Cassar), C. Gafa, J. Azzopardi, F. Attard, S. Sultana, J. Buhagiar. : George Portelli. St Lawrence S
}ebbu; R
Referee
Dan l-a[[ar il-President tal-ASA Joe Caruana Curran iltaqa' ma' Joanne John li kienet Malta fuq ]jara privata. John hi wie[ed mill-erba' uffi/jali tat-Talent Development tal-programmi ta' talent tal-UK ASA responsabbli mir-re;jun tan-Nofsinhar. Fil-laqg[a kienu diskussi l-progress tal-g[awm f'Malta u l-possibbiltà ta' aktar kooperazzjoni bejn i]-]ew; asso/jazzjonijiet. John iltaqg[et ukoll ma' Isabelle Zarb li hi l-uffi/jal amministrattiv e]ekuttiv u g[alliema kwalifikata tal-g[awm u b[alissa qed tag[mel ukoll kors tat-tielet livell fil-coaching.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
28 Sport FOOTBALL
Enzo Zidane mat-tim tal-kbar ta’ Real Madrid
Hu rari li sessjoni tat-ta[ri; ta’ klabb tiddomina la[barijiet i]da hekk se[[ meta t-tifel tal-player le;;endarju, Zinedine Zidane, Enzo, ni]el g[at-ta[ri; mat-tim tal-kbar ta’ Real Madrid. It-tim b[alissa qed i[ejji g[all-partita mill-kampjonat kontra Getafe u fuq su;;eriment tal-coach Josè Mourinho, i]-]ag[]ug[ li g[ad g[andu 16-il sena kien fil-ground flimkien ma’ players b[alma huma Ronaldo, Kakà u Ozil. Missieru Zidane u Mourinho osservaw dak kollu li kellu x’joffri dan il-player li hu mwieled Franza i]da ilu dawn l-a[[ar snin joqg[od Spanja. Enzo, li huwa midfielder li jilg[ab fuq in-na[a tax-xellug, jilg[ab mat-tielet tim ta’ Real Madrid u bla dubju din lesperjenza hi wa[da li mhu se jinsa qatt u li fil-futur se jkollu /ans jirrepetiha. Enzo hu msemmi g[allidolu ta’ missieru, l-eks player tal-Urugwaj, Enzo Francescoli. Sena ilu l-eks player ta’ Juventus u Real kien stqarr li g[ad irid jitkellem ma’ ibnu dwar liema pajji] se jirrappre]enta ladarba ji;i msejja[ mill-coach Spanjol jew dak Fran/i].
Investiment fil-ground Intant, il-President ta’ Real, Florentino Perez, [abbar li se
jsir investiment kbir biex ji;i modernizzat il-ground talBernabeu. Il-pjan tas-sid ta’ Real hu li dan jing[aqad malPaseo de La Castellana, bini kbir li se jkun ]viluppat f’lukanda lussu]a u kumpless ta’ diversi [wienet u restaurants. Hu mifhum li lpartitarji li jikru kamra f’din il-lukanda se jkunu jistg[u jaraw il-partiti fil-Bernabeu mill-kmamar tag[hom stess.
Dan il-pro;ett s[i[ g[ad irid ji;i approvat mill-kunsill talbelt ta’ Madrid matul dan ixxahar. Ta’ min jinnota li lBernabeu ji;;enera 25% mid-d[ul annwali li jirre;istraw Real u huwa g[alhekk li Perez irid ikompli jespandi ma’ dan ilground li hu sors kbir ta’ d[ul finanzjarju. Il-bqija tadd[ul li jag[mlu Real ;ej middrittijiet televi]ivi (35%), reklamar (30%), mill-UEFA (5%) u bejg[ ta’ flokkijiet (5%).
Enzo Zidane (bil-ballun), li matul din il-;img[a t[arre; g[all-ewwel darba mat-tim tal-kbar ta’ Real Madrid
ATLETIKA
Pistorious lest biex jer;a’ jimpressjona
L-atleta mill-Afrika ta’ Isfel, Oscar Pistorius
L-atleta b’ri;lejn foloz millAfrika ta’ Isfel, Oscar Pistorious, hu determinat li jer;a’ jimpresjona wara li kiseb su//ess fil-kampjonati mondjali tal-atletika fil-Korea ta’ Isfel, ilkampjonati li g[adhom kemm intemmu fi tmiem il-;img[a. Fil-belt ta’ Dargue, Pistorius reba[ il-midalja tal-fidda firrelay tal-4x400m minkejja li ma kienx fl-iskwadra li [adet sehem fl-event finali. Fis-semifinali, fil-heat li kien [a sehem fiha hu, it-tim irre;istra [in rekord u l-
esklu]joni mit-tim iddi]appuntat lil Pistorius mhux ftit. “Il-fatt li [adt sehem filkampjonati mondjali kien [olma li saret realtà. Issa rrid nie[u sehem fl-Olimpjadi u filParalympics,” qal l-atleta ta’ 24 sena. Pistorius ]vela li filParalympics se jie[u sehem fi tliet kategoriji filwaqt li biex jie[u sehem fl-Olimpjadi Pistorius g[ad irid jikkwalifika mit-trials li se jsiru bejn Jannar u :unju li ;ej.
ATLETIKA
Kenteris u Thanou me[lusa L-atleti Griegi, Costas Kenteris u Katerina Thanou, in[elsu mill-akku]a li ffalsifikaw in/ident biex ma jattendux g[al doping test ;urnata qabel bdew l-Olimpjadi ta’ Ateni fl-2004. Bord ta’ tliet im[allfin idde/ieda li ma kienx hemm evidenza bi]]ejjed biex dawn ittnejn jaffa/jaw piena ta’ [abs jew multa. Ma kien hemm ebda atleta pre]enti minn dawn it-tnejn g[as-smig[ tal-ka] i]da l-avukat Michalis Dimitrakopoulos qal li l-klijenti tieg[u jinsabu ferm sodisfatti b’din id-de/i]joni. Dawn i]-]ew; sprinters b[alissa huma rtirati mill-isport u kienu qalu li lesti jappellaw kontra s-sentenza sospi]a ta’ 31 xahar li kienu ng[ataw f’Mejju li g[adda. Jum qabel t[abbret idde/i]joni, prosekutur kien issu;;erixxa li l-atleti jin[elsu min[abba li ma kienx hemm evidenza. L-istess im[allfin [elsu wkoll seba’ tobba li kienu jie[du [sieb lill-atleti kif ukoll ]ew; persuni li kienu qalu li raw dan l-in/ident. Intant, ittie[det de/i]joni o[ra dwar coach Grieg, Christos Tzekos. Fid-dar ta’ dan tal-a[[ar kienu nstabu g[add kbir ta’ sustanzi projbiti. Il-Qorti kienet tat sentenza ta’ 33 xahar sospi]i
i]da issa din is-sentenza ;iet imnaqqsa g[al sena. Kenteris, li llum il-;urnata g[andu 37 sena, kien reba[ ilmedalja tad-deheb fil-200m waqt l-Olimpjadi ta’ Sydney fissena 2000 filwaqt li waqt l-istess Olimpjadi, Thanou, li g[andha 36 sena, kienet reb[et il-medalja tal-fidda fil-100m. Huma ma kinux t[allew jie[du sehem fl-Olimpjadi ta’ Ateni u minn dakinhar ’l hawn minn dejjem qalu li kienu inno/enti u kellhom jit[allew jie[du sehem. Dan il-verdett, issa se jitfa’ pressjoni kbira kemm fuq ilKumitat Olimpiku Internazzjonali (IOC) kif ukoll fuq l-Asso/jazzjoni Internazzjonali tal-Federazzjoni tal-Atletika (IAAF). Dan g[aliex dawn iridu jwie;bu g[aliex kienu [olqu pressjoni kbira biex dawn i]]ew; atleti ji;u sospi]i jum biss qabel bdew l-Olimpjadi. L-Olimpjadi ta’ Ateni jistg[u jitqiesu b[ala avveniment kontroversjali spe/jalment meta wie[ed iqis li qabel ma bdew, kien hemm xetti/i]mu kbir dwar jekk il-fa/ilitajiet hux se jkunu lesti. L-esklu]joni ta’ dawn i]-]ew; atleti kienet ‘i/-/irasa fuq ilkejk’. Dawn it-tnejn kienu anke qattg[u diversi jiem l-isptar jirkupraw mill-in/ident li qalu li kienu involuti fih.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Sport 29 FOOTBALL LOKALI
Valletta jiffirmaw ftehim ma’ Betsson.com I/-champions Valletta [abbru li ffirmaw ftehim ta’ sentejn mal-kumpanija Betsson.com. Betsson.com hi wa[da mill-aqwa ditti tal-igaming. Dan ;ie ]velat waqt konferenza tal-a[barijiet filLukanda Le Meridien li fiha l-President ta’ Valletta, Victor Sciriha, ]vela d-dettalji tal-ftehim kif ukoll tkellem dwar l-g[anjiet talklabb. Betsson hi kumpanija Ewropea u wa[da mill-akbar kumpaniji f’Malta fejn g[andu x’jaqsam log[ob ta’ m[atri fuq l-Internet. Il-gear il-;did ta’ Valletta se jkollu fuqu isem dan lisponsor waqt il-partiti talkampjonat. Sciriha enfasizza fuq il-punt li l-g[an prin/ipali ta/-champions mhuwiex li jirba[ il-kampjonat i]da li javvanza f’kompetizzjonijiet Ewropej. “Se na[dmu biex navanzaw fl-Ewropa. G[andna l-players biex nag[mlu dan u jekk ikun hemm b]onn insa[[u ttim anke f’Jannar li ;ej,” qal
Sciriha. L-istess Sciriha kompla billi qal li l-aqwa akkwist ta’ dan l-ista;un kien bla dubju dak tal-attakkant u captain tat-tim nazzjonali Malti, Michael Mifsud li ffirma g[al [ames snin mal-klabb. “A[na l-isponsor prin/ipali tat-tim nazzjonali g[ax f’dan it-tim hemm madwar seba’ jew tmien players minn tag[na u nistg[u nitqiesu b[ala l-isponsor prin/ipali tal-klabbs l-o[rajn ukoll. Dan g[aliex nattiraw numru kbir ta’ partitarji l-grawnd u b’hekk dawn igawdu millgate money,” kompla Sciriha. Fi tmiem id-diskors tieg[u Sciriha rringrazzja lil Giovanni Cappitta, sid ta’ Mare Blu, li g[al dawn la[[ar tliet snin kien l-isponsor prin/ipali ta’ Valletta. “Dan l-investiment ta’ sentejn ma’ Valletta FC hu sinjal importanti li a[na rridu nkomplu nespandu f’dan ilpajji], spe/ifikament fis-settur tal-football lokali,” qal il-
Mument waqt il-konferenza tal-a[barijiet li fiha Valletta [abbru l-ftehim ma’ Betsson.com. (Mix-xellug g[al-lemin, wara> Il-captain ta’ Valletta, Gilbert Agius, il-goalkeeper Andrew Hogg u l-attakkant Michael Mifsud. Quddiem> Paul Spiteri, Victor Sciriha, Erik Grohman u Alex Fenech
Kap E]ekuttiv ta’ Betsson, Henrik Persson. “Ninsabu onorati li se nkunu qed niffurmaw parti minn dan il-klabb li g[andu storja glorju]a li ilha li bdi et 68 sena. Nittamaw li Valletta jer;g[u jiddefendu t-titlu ta’ champions,” temm jg[id Persson.
Grawnd ;did Intant, Sciriha tkellem ukoll dwar il-grawnd li se jibnu Valletta f’{al Farru; u qal li l-klabb qed jistenna l-permess ming[and il-MEPA. L-applikazzjoni lill-MEPA ting[ata mill-Parlament hekk kif dan jer;a’ jifta[ wara l-waqfa tassajf.
Jekk kemm-il darba jing[ata dan il-permess, ixxog[ol g[andu jibda fi tmiem din is-sena. Sciriha qal li lgrawnd se jkollu [axix b[al dak ta’ Ta’ Qali g[ax tkun idea [a]ina li l-players jit[arr;u fuq turf sintetiku u jilag[bu fuq [axix fi tmiem il-;img[a.
TAZZA TD-DINJA RUGBY
Din l-edizzjoni se tkun /elebrazzjoni L-edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja tarrugby li se ssir fi New Zealand se tkun /elebrazzjoni wara d-diffikultajiet li rnexxielu jeg[leb il-pajji] matul din is-sena. Dan qalu l-Kap Organizzattiv ta’ din l-edizzjoni, Martin Snedden waqt konferenza tal-a[barijiet fejn fiha ing[ataw l-a[[ar dettalji tal-edizzjoni li tibda g[ada bil-partita bejn New Zealand u Tonga. F’Novembru tal-2010, madwar 30 [addiem kienu mietu fi splu]joni f’minjiera. Fi Frar li g[adda, terrimot fit-tieni l-akbar belt ta’ dan il-pajji], Christchurch, [alla madwar 180 ru[ mejta u numru kbir ta’ bini fi stat irreparabbli. Dan kollu kellu effett negattiv u minbarra li l-pajji] kellu jirkupra minn dawn l-in/identi, kellu wkoll jissielet biex jibqa’ fuq saqajh waqt il-kri]i finanzjarja li kienet pre]enti
madwar id-dinja kollha. Tant kemm spi//at [a]in il-belt ta’ Christchurch, li seba’ partiti li kellhom jintlag[bu f’din il-belt ;ew posposti g[al belt o[ra. “Dawn l-a[[ar 14-il xahar kienu diffi/li g[al dan il-pajji]. Madankollu, ninsabu kburin li se norganizzaw edizzjoni b[al din wara dak kollu li se[[ fi Christchurch, u f’Pike River. Il-pajji] issa hu lest biex ji//elebra” qal Snedden. Snedden kompla billi qal li New Zealand hi lesta biex tilqa’ l-eluf ta’ segwa/i tar-rugby u flimkien mag[hom, il-pajji] se jsegwi partiti e//itanti. Snedden ]vela li nbieg[u [afna inqas biljetti minn dak li kien ;ie ppjanat li jinbieg[u. Biex jintla[aq l-ammont li l-organizzaturi kienu qed jippjanaw iridu jinbieg[u biljetti li jammontaw g[al 18-il miljun dollaru.
I/-Chairman tal-Bord Internazzjonali tar-Rugby, Bernard Lapasset (xellug) u l-Kap Organizzattiv tat-Tazza tad-Dinja, Martin Snedden [dejn it-Tazza Webb Ellis Cup
Snedden qal li hu fidi/ju] li dan isir g[ax il-biljetti li nbieg[u proprju matul l-a[[ar jiem hu wie[ed kbir. L-istess Kap Organizzattiv, flimkien mal-captain tat-tim ta’ New Zealand, Richie McCaw, talab linnies biex jag[tu donazzjonijiet biex b’hekk ter;a’ tinbena l-belt ta’ Christchurch. “Dawk kollha li tilfu [ajjithom fiddi]astru ta’ Frar li g[adda jinsabu kollha f’qalbna u m’huma se jkunu minsija qatt. Nittamaw li l-familjari tag[hom isegwu din it-Tazza tadDinja li se tintlag[ab f’isem dawk li [allewna”, temm jg[id Snedden. It-tim nazzjonali Ingli] kien lewwel tim li ]ar din il-belt u l-kow/ Martin Johnson g[amel ukoll sessjonijiet ta’ ta[ri; li g[alihom setg[u jattendu dawk pre]enti. Flimkien ma’ Snedden, waqt ilkonferenza tal-a[barijiet kien hemm
Bernard Lapasset li hu /-Chairman tal-Bord Internazzjonali tar-Rugby. Dan qal, “Dan il-pajji] ilu sitt snin i[ejji g[al din l-okka]joni u sa fla[[ar ninsabu jumejn ’il bog[od.” (Il-konferenza saret nhar l-Erbg[a). Isellmu l-vittmi ta’ 9#11 It-tim nazzjonali Amerikan se jsellem lill-vittmi li mietu fl-attakki terroristi/i fuq il-World Trade Center li se[[ew 10 snin ilu. L-istaff u lplayers tat-tim Amerikan se jattendu g[al quddiesa sig[at qabel id-debutt tag[hom kontra l-Irlanda fil-belt ta’ Plymouth. Il-kow/ Amerikan, Eddie O’Sullivan stqarr li dan hu g[an nob-
bli u se jkollu bi//a xog[ol biex jikkontrolla l-emozzjonjiet ta’ dawn il-players, spe/jalment min[abba li xi players fl-iskwadra tilfu membri familjari f’dawn l-attakki.
It-tim ta’ New Zealand, mag[ruf b[ala l-’All Blacks’ se jiddebutta g[ada kontra Tonga
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
30 Sport KUMMENTI WARA L-PARTITI TA' KWALIFIKAZZJONI G{ALL-EURO 2012
Irxuxtajna wara t-Tazza tad-Dinja Il-goalkeeper Taljan Gianluigi Buffon qal li l-Italja 'rxuxtat' wara dak li se[[ fit-Tazza tad-Dinja tal-2010. Dan wara li t-tim Taljan kiseb il-kwalifikazzjoni g[all-fa]i finali tal-Euro 2012 b'reb[a minima i]da importanti kontra s-Slovenja fil-ground ta' Firenze, fejn il-coach nazzjonali Prandelli [adem g[al diversi snin mal-klabb ta' Fiorentina. “Irxuxtajna minn dak li se[[ fl-2010 u meta tqis li dan kien biss sentejn ilu, dan hu pass importanti,” qal Buffon. L-Italja, waqt it-Tazza tad-Dinja flAfrika ta' Isfel kienet eliminata millfa]i tal-gruppi u dan kien ;ab di]appunt kbir madwar il-pajji]. Il-coach Prandelli qal li l-fatt li t-tim issogra wassal g[at-tliet punti. “Mhux soltu nilag[bu bi tliet attakkanti imma la kien fadal ftit minuti kienet idea tajba li nag[mlu dan u Pazzini u Balotelli da[lu sew fil-partita. Il-kampjonat g[adu lanqas beda u diffi/li biex nilag[bu b'ritmu g[oli g[al [afna [in.” B'din ir-reb[a u b'din il-clean sheet, l-Italja waqqfet ]ew; rekords fl-istorja tag[ha. Qatt qabel ma kienet ikkwalifikat g[all-Euro meta kien fadal ]ew; log[biet mill-fa]i preliminari filwaqt li t-tim ma sofriex gowl g[al aktar minn 709 minuti. Konna fortunati li rba[na Capello, coach tal-Ingilterra Fabio Capello, coach tal-Ingilterra, iddeskriva r-reb[a li kellhom lIngilterra f'Wembley fuq Wales b[ala wa[da 'fortunata'. Il-gowl wasal permezz tal-winger ta' Man Utd, Ashley Young u issa jfisser li l-Ingli]i g[andhom b]onn biss punt mi]-]ew; partiti li fadlilhom biex jikkwalifikaw g[all-fa]i finali. “Konna fortunati. Ma lg[abniex tajjeb fl-a[[ar kwarta. Sofrejna g[al [afna [in, il-passing tag[na kien [a]in u rari ppressajna biex nirb[u l-ballun. Huwa fatt li f'Wembley dejjem inbatu. Players li ;eneralment ikunu strumentali f'dan
il-ground jinbidlu totalment,” qal Capello. Madankollu, Capello sostna li finalment hu r-ri]ultat li jg[odd u kuntent bil-fatt li waslu t-tliet punti. Wales setg[u fa/ilment ji;bru d-draw i]da kwarta mit-tmiem, Earnshaw falla /ans kbir minn quddiem il-lasta. Madankollu, l-coach ta' Wales, Gary Speed qal li hu sodisfatt bil-prestazzjoni tat-tim tieg[u. “Qed nuru progress i]da nitilfu /ansijiet li f'dan il-livell ma tistax titilifhom. Kburi bil-players tieg[i u bil-mod kif ikkontrollaw il-partita, spe/jalment fittieni taqsima fi ground barra minn darhom,” temm jg[id Speed.
din il-partita ntlag[bet fi ground ie[or.” Il-coach Fran/i], madankollu, xorta fa[[ar il-prestazzjoni tat-tim tieg[u u qal li l-unika [a;a li kien jonqos kienet biss il-gowl u kien g[alhekk li jinsab di]appuntat. Ta’ min jinnota li dan l-istess ground hu l-ground li fih se tintlag[ab il-finali tal-Europa League f'Mejju li ;ej u huwa g[alhekk li l-uffi/jali tal-UEFA se jevalwaw is-sitwazzjoni.
Imut partitarju Intant, il-puluzija kkonfermat li ra;el ta' madwar 40 sena miet wara li sofra ;rie[i serji f'rasu f'in/ident li se[[ qabel il-partita barra l-ground ta' Wembley. Sitt partitarji, li hu mifhum li kienu relatati ma' dan l-in/ident, ;ew arrestati. Il-partitarji kollha huma minn Wales
Liechtenstein mhux biss kienet importanti g[at-tim i]da anke g[alih. “Irba[na u kkwalifikajna g[all-Euro u forsi lanqas napprezzaw daqshekk dan il-fatt min[abba li matul dawn la[[ar snin drajna nirb[u. Madankollu, g[alija, din ir-reb[a hi importanti [afna.” Del Bosque [a post Aragones wara lEuro tal-2008 u nhar it-Tlieta kiseb il41 reb[a minn 47 partita li fihom mexxa lit-tim Spanjol. Minkejja dan irrekord impressjonanti, il-Federazzjoni tal-Football Spanjol g[adha ma offrietx kuntratt ;did lill-eks coach ta' Real Madrid. “Normalment, meta tikkwalifika g[al tournament il-federazzjoni toffrilek kuntratt ;did. G[alissa dde/idejna flimkien li nipposponu d-diskussjonijiet. M'hemmx g[a;la, g[ad fadal [afna ]mien i]da nixtieq inkompli na[dem ma' dawn il-players ta' klassi,” spjega Del Bosque. Spanja issa g[andha /-/ans li ssir lewwel tim Ewropew li jiddefendi t-titlu tal-Euro wara r-reb[ tat-Tazza tadDinja.
i]da g[adu mhux mag[ruf jekk dawn kellhomx argument ma' partitarji talIngli]i. Il-puluzija qalet li x'aktarx taf min ikkaw]a dawn il-;rie[i f'ras il-mejjet i]da g[adha trid tikkonferma l-a[[ar dettalji qabel ma tie[u passi.
Il-ground ma kienx f'kundizzjoni tajba – Blanc, coach ta’ Franza Il-coach ta' Franza Laurent Blanc ilmenta dwar il-kundizzjonijiet talground nazzjonali fil-belt ta' Bucharest, fir-Rumanija, u qal li dan ma [alliex lill-players jesprimu l-a[jar football kontra t-tim Rumen. Ta’ min jinnota li dan g[adu kemm inbena u fil-fatt din il-partita inawgurat dan il-ground. Franza spi//at fi draw ta' ming[ajr gowls kontra r-Rumanija u dwar dan, Blanc qal, “Il-kundizzjoni tal-ground ma kienet tajba g[al ebda tim. Imma g[at-tim li jkun irid jattakka dan ikun aktar ta' ]vanta;;. It-tim Rumen kien kuntent li jiddefendi biss. Xtaqt li kieku
- Buffon, goalkeeper tal-Italja
Reb[a importanti mhux biss g[at-tim – Del Bosque, coach ta’ Spanja Il-coach ta' Spanja Vicente Del Bosque qal li r-reb[a ta' 6-0 fuq
Nammetti li ]baljajt – Loew, coach tal-:ermanja Intant, il-:ermanja ma kinitx impenjata f'partiti ta' kwalifikazzjoni g[all-
Il-goalkeeper Taljan, Gianluigi Buffon
Euro 2012 u minflok lag[bet partita ta' [biberija barra minn darha kontra lPolonja, partita li spi//at fi draw ta' 2-2. Kellu jkun gowl fl-94 minuta ta' Cacau li salva draw g[all-:ermani]i, li kienu qed jilag[bu bi player aktar. “Kuntent li nistg[u nilag[bu partiti ta' [biberija fejn nistg[u nesperimentaw. Meta l-affarijiet imorru [a]in ikun tort tieg[i g[ax jien inkun esperimentajt. Imma dan ukoll irid isir.” Loew serra[ diversi players fosthom lil Schweinsteiger, Ozil u lill-goalkeeper Neuer u lag[ab b'formazzjoni rari ta' 4-1-4-1, esperiment li skont Loew, falla bil-kbir. Erbat ijiem qabel il-:ermanja kienet g[elbet bi skor ta' 6-2 lill-Awstrija biex ikkwalifikat g[all-Euro 2012.
FORMULA 1
Alonso jfittex it-tieni reb[a Is-sewwieq tal-Ferrari, Fernando Alonso, stqarr li se jag[mel minn kollox biex jikseb it-tieni reb[a dan l-ista;un, proprju fil-Grand Prix ta' Monza li se jsir fi tmiem il-;img[a.
Is-sewwieq tal-Ferrari, Fernando Alonso
Alonso kien reba[ il-Grand Prix ta' Silverstone flIngilterra meta kien spi//a quddiem i/-champion Sebastian Vettel u Mark Webber rispettivament. “I/-/irkwit ta' Monza hu wie[ed partikolari fejn kwa]i s-sewwieqa kollha jibdew blistess /ans. Ninsab /ert li jien u Massa se jkollna prestazzjoni denja fil-pajji] tat-tim tag[na,” qal Alonso. L-istess sewwieq kellu prestazzjoni mill-aqwa sena ilu f'Monza. Hu kien kiseb ilpole position, reba[ it-ti;rija u rre;istra l-a[jar [in missewwieqa kollha. Sie[bu Massa, dakinhar, kien da[al fit-tielet post.
“Li tirba[ f'Monza hu emozzjonanti u li tirba[ malFerrari hu aktar minn hekk. In-numru ta' partitarji talFerrari jkun wie[ed kbir u dan jag[mel ir-reb[a wa[da aktar spe/jali.” Mistoqsi dwar il-kampjonat innifsu Alonso ammetta li hu ferm diffi/li li Vettel jitlef ittitlu i]da sostna li mhu se jaqta' qalbu qatt. “Nafu li g[andna l-potenzjal biex nirb[u imma rridu nkunu realisti/i u nammettu li l-avversarji tag[na huma qawwijin ukoll. Forsi ma nirba[x il-kampjonat imma xorta wa[da nistg[u, permezz tal-prestazzjonijiet tieg[i u ta' Massa, intejbu l-post tag[na
fil-klassifika tal-kostrutturi,” temm jg[id is-sewwieq Spanjol. FORCE INDIA – Is-sid ta' Force India, Vijay Mallya, qed jittama li fi tmiem il;img[a s-sewwieqa tat-tim ikomplu bil-prestazzjonijiet tajbin li qed juru matul dawn l-a[[ar tlielaq. Adrian Sutil u Paul di Resta dejjem ;abu lpunti f'dawn l-a[[ar tliet Grand Prix imma dawn ittnejn flimkien, qatt ma rnexxielhom jid[lu malewwel 10 u Mallya qed jittama li jara l-koppja mal-ewwel 10 fil-Grand Prix ta' Monza. Force India jinsabu fis-seba' post fil-klassifika tal-kostrutturi.
IN-NAZZJON Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
Sport 31 HOCKEY
Tra;edja fir-Russja t[alli madwar 45 mejta Tal-anqas 45 ru[ tilfu [ajjithom il-biera[ waranofsinhar hekk kif ajruplan li kien qed i;orr ittim s[i[ tal-hockey, Lokomotiv Yaroslavl, ikkraxxja madwar 250km ’il bog[od mill-belt ta’ Moscow. Skont l-ewwel rapporti, kienu tnejn biss li ma mitux filwaqt li fost dawk li tilfu [ajjithom kien hemm tmien membri talekwipa;;. L-ajruplan kien sejjer fiddirezzjoni tal-belt kapitali talBelarus, fejn it-tim kien se jiddebutta fil-Kontinental Hockey League (KHL). Lajruplan li kkraxja kien ilu ja[dem sa mill-1980. Skont l-ewwel rapporti, lajruplajn laqat antenna hekk kif telaq mir-runway u dan kien li kkwa]a t-tra;edja. Fi stqarrija uffi/jali talPulizija ;ie ]velat li ntlem[u partijiet tal-i;sma tal-players fix-xmara Volga. Il-President Russu, Dmitry Medvedev ta
l-kondoljanzi tieg[u lillfamiljari tal-istaff tat-tim kif ukoll tal-players. IsSegretarju ta’ Medvedev qal li wara li jattendi g[al attività politika, se jibqa’ sejjer filpost fejn se[[et din ittra;edja. L-istess Medvedev, sadattant, la[aq bag[at lil membru Vladislav Surkov fuq il-post. Il-Prim Ministru Russu, Vladimir Putin ordna lillMinistru tat-Trasport, Igor Levitin biex imur immedjatament fil-post fejn se[[ dan kollu. Wie[ed minn dawk li baqa’ [aj hu l-player internazzjonali Alexander Galimov filwaqt li l-ie[or hu membru tal-ekwipa;;. Ilkundizzjonijiet ta’ dawn ittnejn s’issa g[adha mhix mag[rufa. It-tim ta’ Lokomotiv twaqqaf fl-1949 u hu wie[ed mill-akbar timijiet fir-Russja. Fl-2008 u fl-2009,huma
spi//aw runners-up fil-KHL, il-kampjonat li fih kienu se jiddebuttaw ftit tal-jiem o[ra. Fil-fatt, dan it-tim kien wie[ed mill-favoriti g[arreb[ tal-edizzjoni ta’ din issena. L-ewwel partita li kienet se tinawgura dan il-kampjonat, dik bejn Salavat Yulaev u Atlant, li kellha tintlag[ab filbelt ta’ Ufa, ;iet kan/ellata. Hekk kif [ar;et din l-a[bar, il-President tal-Kampjonat KHL wieg[ed li se jsir minn kollox biex l-isport tal-hockey fl-og[la livell, jibqa’ pre]enti fil-belt ta’ Yaroslavl minkejja din it-tra;edja li [alliet biss membru wie[ed mit-tim [aj. Tliet xhur ilu jet kien ikkraxxja fit-Tramuntana tarRussja u dakinhar kienu mietu 45 persuna. Ir-Russja hu rinomat g[annuqqas ta’ livell fejn tid[ol lavjazzjoni u din it-tra;edja se tkompli titfa’ dell ikrah fuq dan is-settur.
Membri tal-emer;enza ji;bu l-katavri mix-xmara Vola, i]-]ona fejn waqa’ l-ajruplan li kien qed i;orr it-tim s[i[ tal-hockey, Lokomotiv Yaroslavl
WATERPOLO – KAMPJONAT NAZZJONALI
TRASFERIMENTI LOKALI
Neptunes jonqoshom biss reb[a
Nwoke jiffirma ma’ Qormi
minn Stewart Said
Il-kampjonat ta’ dan lista;un jista’ jintemm illum hekk kif Neptunes Emirates jinsabu reb[a ’l bog[od mill-20 titlu fl-istorja tag[hom. It-Tlieta li g[adda Neptunes marru 2-1 filvanta;; fil-play-off li qieg[da tintlag[ab fuq laqwa minn [amsa. Neptunes reb[u l-ewwel partita l-;img[a li g[addiet, i]da Sliema wie;bu b’reb[a l-{add, biex it-Tlieta Neptunes marru fil-vanta;;.
Play-Off Final 3 - 6 ta’ Settembru 2011 Neptunes vs Sliema
15-9
Illum
6.30pm - Sliema vs Neptunes Din is-sena, dan il-format ;did fil-kampjonat, dak billay-offs wara l-partiti normali mid-divi]jonijiet rispettivi, ;ibed aktar interess fost il-pubbliku.
Konfronti ta’ dan lista;un bejn i]-]ew; timijiet Play-Off 1,2 post 21 ta’ :unju 2011
Tazza tal-President 5 ta’ Lulju 2011 Sliema vs Neptunes
I Div, 2 ta’ Awwissu 2011
Ir-referee Malti Massimo Angileri
1 Div, 20 ta’ Awwissu 2011
LEN biex jikkontrolla partiti mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni fi Grupp A ta/-Champions League talir;iel li qeg[din jintlag[bu f’Marseille fi Franza mis-6 sal-10 ta’ Settembru. Fost it-timijiet li se jie[du sehem wie[ed isib lil Galatasaray Istanbul tatTurkija, CN Marseille ta’ Franza u Crvena Zvezda Belgrade tas-Serbja.
Neptunes vs Sliema 14-11
Sliema vs Neptunes 9-18
Play-Off Final 1 - 2 ta’ Settembru 2011 Neptunes vs Sliema
13-11
Play-Off Final 2 - 4 ta’ Settembru 2011 Sliema vs Neptunes
15-14
seta’ jiffirma ma’ kwalunkwe klabb wara li ntemm is-suq ta’ trasferimenti min[abba li kien temm il-kuntratt tieg[u ma’ Floriana fi tmiem lista;un li g[adda. L-eks player ta’ Floriana mhuwiex mistenni li se jkun lest biex jilg[ab nhar is-Sibt kontra /-champions Valletta i]da jista’ jiddebutta kontra Tarxien Rainbows fit-18 ta’ Settembru. Nwoke, li kien ma’ Floriana b’self spi//a l-
LOKALI
KAMPJONAT BOV PREMIER
Illum issir ir-Regatta
Tibdil fil-[inijiet tal-partiti
Settembru intreb[et minn Senglea. G[al dawn tal-a[[ar, din kienet il-21 reb[a fl-istorja tag[hom kif ukoll it-tielet wa[da konsekuttiva. Kalkara kienu reb[u x-Shield ta’ Klassi B. Dan ifisser li s-sitt avversarji, fosthom Kalkara, Marsamxett u Vittoriosa se jippruvaw itemmu d-dominanza ta’ Senglea. L-edizzjoni ta’ din issena se tkun organizzata g[al darba o[ra mill-Kunsill Malti g[all-Isport (KMS). Il-korsa tat-ti;rija, li hi twila mil, inbidlet xi ftit biex b’hekk il-pubbliku ikun jista’ jsegwi a[jar dak li jkun qed ji;ri. Ilpubbliku hu av]at biex jid[ol minn Gate 4 u 5 ta’ Pinto Wharf.
L-MFA, fuq talba talPremier League Standing Committee, jinfurmaw li sar tibdil fil-[in tal-partiti talBOV Premier League tas-Sibt 10 ta’ Settembru u l-{add 11 ta’ Settembru 2011. Il-partita tas-Sibt bejn Birkirkara u Hibernians se tibda fis-6.00pm waqt li lpartita bejn Valletta u Qormi se tibda fit-8.00pm minflok fil-[in ori;inali tag[hom tal5.00pm u s-7.00pm rispettivament. Dawn il-partiti se jintlag[bu fl-Istadium Nazzjonali f’Ta’ Qali. Il-partita tal-{add bejn Tarxien Rainbows u {amrun Spartans se tibda fis-6.00pm waqt li l-partita bejn Floriana u Sliema Wanderers se tibda fit-8.00pm minflok fil-[in ori;inali tag[hom tal-5.00pm u s-7.00pm rispettivament. Dawn il-partiti jintlag[bu filHibernians Stadium f’Kordin.
Illum, fil-Port il-Kbir fis1pm, issir l-aktar edizzjoni mistennija tar-Regatta. Din ilkompetizzjoni tfakkar ir-reb[a tal-Maltin kemm fl-Assedju lKbir tal-1565 kif ukoll fit-Tieni Gwerra Dinjija fl-1943. Is-sena l-o[ra, ix-Shield ta’ Klassi A tar-Regatta tat-8 ta’
Neptunes vs Sliema 18-17
11-12
Skont sorsi vi/in dan il;urnal, l-attakkant Ni;erjan Daniel Nwoke ffirma ma’ Qormi. Nwoke, il-biera[ iffirma l-kuntratt u ddokumenti ntbag[tu lejn Malta minnufih. Nwoke, matul dawn l-a[[ar jiem kien fil-Finlandja jistenna lil martu twelled u kien g[alhekk li dan il-player ma rritornax Malta matul dan il-perijodu. Issa jonqos biss li dan ikun re;istrat mall-MFA. Nwoke
Referee Malti fi Franza Ir-referee Malti Massimo Angileri ;ie mag[]ul mill-
ista;un li g[adda b[ala laqwa skorer tal-kampjonat Premier b’xejn inqas minn 12-il gowl anke jekk ma kienx jifforma parti millGreens mill-bidu talkampjonat u tilef diversi log[biet min[abba injury. Dan l-attakkant Ni;erjan ]gur li se jimla l-vojt li [alla lattakkant, u captain tat-tim nazzjonali Malti, Michael Mifsud li kien ing[aqad minn ma’ Qormi g[al ma/-champions Valletta matul dan is-sajf.
Illum tibda l-U*Bet FA Trophy Intant, illum jing[ata bidu g[all-U*Bet FA Trophy fejn minn din is-sena, kull klabb
kemm Malti kif ukoll G[awdxi, se jkun eli;ibbli li jie[u sehem. L-ewwel rawnd se jibda b’erba’ partiti, bi tnejn minnhom jintlag[bu fisCentenary Stadium filwaqt li t-tnejn l-o[ra se jintlag[abu fil-Gozo Stadium. Il-programm tal-lum
Centenary Stadium 5 pm – M;arr Utd v Oratory Y. 7 pm – Mtarfa v Xg[ajra T.
Gozo Stadium 5 pm – Swieqi Utd v Xewkija T. 7 pm – Mdina K. v G[arb R.
Il-{amis, 8 ta’ Settembru, 2011
32 Lokali
Il-kumpanija :ermani]a Adpro-Instruments Limited ikkonfermat is-su//ess tag[ha f’Malta waqt ]jara li l-Prim Ministru Lawrence Gonzi g[amel fl-impjant tag[ha x-xahar li g[adda, f’Kordin. G[axar snin ilu fet[et b’10 [addiema u llum t[addem 23 u ta[dem g[al 50 pajji] fid-dinja fil-qasam tal-manifattura b’valur mi]jud (Ritratt> Michael Ellul)
Ix-xog[ol kollox Ix-xoghol jibqa’ l-kejl tassu//ess. Ix-xog[ol ma ji;ix b’kumbinazzjoni – jin[oloq g[ax il-klima ekonomika tkun wa[da li t[ajjar mhux tnaffar l-investiment. Pajji] b’ekonomija dg[ajfa ma jo[loqx xog[ol u l-ebda investitur ma jpo;;i flusu f’pajji] li jkollu ekonomija ]lugata. L-a[[ar /ifri, kemm tal-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika kif ukoll talA;enzija tal-Istatistika talUE, jag[tu /ertifikat millaqwa lill-ekonomija ta’ pajji]na. Fl-a[[ar sena limpjiegi ]diedu b’aktar minn 2,500 u Malta g[andha l[ames l-inqas rata ta’ qg[ad mill-pajji]i kollha tal-Unjoni Ewropea. }gur mhux b’kumbinazzjoni jew g[ax xortina tajba – dan kollu qed ise[[ fl-istess ]mien li
f’pajji]i o[ra Ewropej ilqg[ad sploda u diversi huma l-pajji]i li qed ikollhom jitolbu l-g[ajnuna tal-Unjoni Ewropea u tal-Fond Monetarju Internazzjonali biex ma jfallux. Dan, flimkien mat-taqlib politiku fil-Libja, ikompli jo[loq klima ta’ in/ertezza. I]da hu f’dan l-isfond li pajji]na qed jirnexxilu jo[loq ix-xog[ol u j;ib aktar investiment. Ir-ri/etta ta’ dan is-su//ess hi wa[da: Gvern serju, g[aqli u determinat li jsarraf l-isfidi f’opportunitajiet g[al kul[add. Li kieku l-Prim Ministru Lawrence Gonzi [a l-pariri ta’ Joseph Muscat, u allura baqa’ jonfoq flus il-poplu f’sussidji li jin[lew; jew li kieku bqajna ma da[[alniex lewro u adottajna lil ?ipru
b[ala l-mudell ekonomiku tag[na, illum a[na qeg[din flistess keffa tal-Gre/ja, talIrlanda, ta’ Cipru u ma’ Spanja. Partit relevanti Ir-ri]ultati ekonomi/i po]ittivi, frott ta’ de/i]jonijiet me[uda b’g[aqal, ikomplu jikkonfermaw kemm il-Partit
Nazzjonalista hu partit relevanti, serju u kapa/i jwettaq politika li to[loq ixxog[ol u ssarraf l-isfidi f’opportunitajiet biex [add ma jibqa’ lura. Dan hu li jag[mel lill-Partit Nazzjonalista differenti minn [addiehor, g[ax filwaqt li [addie[or ifittex biss li jkun popolari, ilPN jie[u de/i]jonijiet diffi/li i]da me[tie;a li ]-]mien dejjem wera li kienu l-aqwa u l-a[jar de/i]jonijiet. Dan it-trackrecord po]ittiv
ikompli jix[et aktar responsabbiltà fuq il-PN li jrid jassigura li fil-;img[at u xxhur li ;ejjin ikompli jkun la;ent tal-progress f’pajji]na – it-tmun li b’g[aqal imexxi lil pajji]na f’ib[ra internazzjonali mqallba. Biex dan ikompli jse[[ hu kru/jali li nkomplu niffukaw fuq l-oqsma l-aktar importanti g[all-familji Maltin u G[awdxin; ix-xog[ol li hu kollox; l-edukazzjoni li tibqa’ l-a[jar g[odda g[all-[olqien tax-xog[ol; is-sa[[a li hi laktar [a;a g[a]i]a li g[andu l-bniedem; u ambjent isba[ u aktar nadif g[al pajji] isba[ u poplu aktar b’sa[[tu. M’hemm xejn aktar importanti minn dan g[allfamilji tag[na. Indipendenza Dan, u aktar, se nkunu
minn Marthese PORTELLI President tal-Kumitat E]ekuttiv, PN
qeg[din niddiskutuh flimkien mal-Prim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista meta mis16 sal-20 ta’ Settembru nfakkru l-Indipendenza ta’ pajji]na. {amest ijiem ta’ diskussjoni, varjetà, attivitajiet g[all-familja kollha li jil[qu lqofol tag[hom bil-messa;; tal-Prim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista fil-mass meeting nhar l-20 ta’ Settembru.