www.media.link.com.mt
Numru 12,918
€0.45
L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Lejn fruntieri Ewropej aktar protetti ■ {ajja ;dida lill-a;enzija Frontex minn Daniela BARTOLO
L-investiment mis-settur privat mis-sidien tar-Ramla Bay Resort fil-Marfa tfisser mill-Prim Ministru b[ala sinjal ie[or ta’ fidu/ja f’pajji]na. Din is-sena, ir-Ramla Bay Resort tkabbret fi pro;ett li ra ]ieda ta’ aktar min mitt kamra b’investiment ta’ €3.5 miljun. Aktar f’pa;na 7 (Ritratt> Michael Ellul)
62,356 persuna tibda tir/ievi g[otja finanzjarja Minn din il-;img[a 34,195 familja se tkun qed tir/ievi kumpens finanzjarju li lGvern [abbar li se jag[ti lill-familjji Maltin biex ji;i assigurat li l-aktar familji fil-b]onn jing[ataw g[ajnuna biex jilqg[u g[all-isfidi ta]-]idiet fil-prezzijiet internazzjonali tal-ener;ija u tal-ikel. Dan kien [abbru l-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u Investiment Tonio Fenech wara diskussjonijiet li saru fuq livell talKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD). Il-Gvern se jkun qed jag[ti kumpens spe/jali ta’ €70 g[all-ewwel individwu f’kull familja, u ta’ €35 g[al kull persuna addizzjonali f’familji li jibbenefikaw minn g[ajnuniet so/jali. Il-[rug ta’ dan ilpagament se jibda jintbag[at fid-djar kon/ernati minn din il-;img[a. B’allokazzjoni ta’ €4 miljun, b’kollox hu stmat li se jibbenefikaw madwar 34,195 familja u 62,356 persuna dipendenti, ji;ifieri membri tal-familja
eli;ibbli li ma ja[dmux. Biex ji;i determinat minn jista’ ji;i kkunsidrat g[al din l-g[otja, l-ewwel li ;ew kunsidrati kienu dawk il-persuni li di;à jikkwalifikaw g[all-benefi//ju talener;ija. Minnu nnifsu dan il-benefi//ju hu li jtaffi l-effett fi]-]ieda tal-ispejje] fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma g[al familji bi d[ul baxx. Il-persuni li jikkwalifikaw g[al dan ilbenefi//ju u li allura hu wkoll eli;ibbli g[al din l-g[otja b’mod awtomatiku, huma persuni fuq g[ajnuna so/jali, inklu] g[ajnuna so/jali tal-wens, ;enituri wa[idhom kif ukoll dawk li jir/ievu g[ajnuna g[al qg[ad, persuni li qed jir/ievu l-benefi//ju spe/jali g[al di]impjieg jew persuni li qed jir/ievu l-pensjoni tal-età. G[al din l-g[otja finanzjarja jistg[u jikkwalifikaw ukoll persuni li llum jie[du /-children’s allowance, allowance supplimentari kif ukoll xi pensjoni g[al di]abbilità. F’dawn il-ka]i familja tkun
eli;ibbli jekk id-d[ul totali fis-sena talfamilja jkun inqas minn €8,158. B[alissa, nies vulnerabbli qed jie[du massimu ta’ €199 fuq dawl u fuq ilmeters tad-dawl u l-ilma. F’ka] li fid-dar jg[ixu ]ew; persuni, il-familji jistg[u jie[du massimu ta’ €274 Barra minnhekk, qed ting[ata ecoreduction, bi skont fil-kont tad-dawl g[al min ju]a l-ener;ija b’g[aqal. Familji ta’ ]ew; persuni jew aktar li ja[lu anqas minn 1,750 units kull persuna f’sena, qed jiffrankaw 25% fuq l-ewwel 1,000 unit u 15% o[ra g[al kul 750 unit ie[or, kull persuna. Minbarra dan, aktar minn 12,000 familja di;a’ gawdew minn skemi g[al xiri ta’ apparat fotovoltajiku jew solar heaters. F’ka] ta’ diffikultà, persuna tista’ jew tmur personalment f’wie[ed mill-Uffi//ji Distrettwali tad-Dipartiment jew i//empel fuq in-numru 159 jew 25903000 biex ting[ata aktar informazzjoni personalizzata.
Il-Libja
Football
L-ewwel diskors pubbliku ta’ Jalil fi Tripli... Jispikka messa;; partikulari kontra azzjonijiet vendikattivi bejn il-Libjani
Draw ta’ 2-2 bejn Barcelona u AC Milan fl-ewwel jum tal-UEFA Champions League
Ara pa;na 11
Ara pa;na 30
Il-Parlament Ewropew ilbiera[ approva kwa]i unanimament li;i li se tag[ti [ajja ;dida lillA;enzija Frontex. B’431 vot favur, 49 vot kontra u 48 astensjoni l-Parlament Ewropew approva li;i li tag[ti mandat akbar u aktar ri]orsi finanzjarji lil din lA;enzija. Din id-de/i]joni ttie[det wara [idma ta’ aktar minn sena tal-Ewro Parlamentari Nazzjonalista Simon Busuttil biex jinstab il-qbil ne/essarju bejn il-Parlament Ewropew u l-Kunsill talMinistri tal-Unjoni Ewropea biex issir din illi;i, li se tkun qed tg[in lil dawk il-pajji]i li, b[al Malta, jinsabu fit-tarf talkontinent u allura huma aktar esposti g[allimmigrazzjoni irregolari. L-A;enzija Frontex hi la;enzija tal-Unjoni Ewropea li tikkoordina l[idma bejn stati membri f’dak kollu li g[andu x’jaqsam mal-kontroll talfruntieri esterni tal-Unjoni Ewropea. Hi tassigura li /ittadini mhux membri talUnjoni Ewropea ma jit[allewx jid[lu filkontinent b’mod irregolari. Fost id-dmirijiet li lA;enzija Frontex issa se jkollha hi li din tg[in lillpajji]i membri meta waqt operazzjonijiet ta’ salvata;; g[al pa;na 5
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Lokali 5
Sistema ta’ gwardji Ewropej minn pa;na 1
fuq il-ba[ar jiltaqg[u ma’ emer;enzi umanitarji u lmezzi tag[hom ma jkunux bi]]ejjed biex in-nies jissalvaw. Minbarra dan, il-pajji]i membri se jkunu qed jibag[tu uffi/jali mill-pajji]i tag[hom biex ikunu parti minn tim Ewropew li j[arsu l-fruntieri. B’hekk il-pajji]i, ladarba jikkommettu ru[hom biex ikunu parti mill-missjonijiet tal-A;enzija Frontex, se jkunu legalment obbligati li j]ommu uffi/jali f’dan it-tim ta’ gwardji Ewropej. Biex jissa[[a[ dan it-tim ta’ gwardji, uffi/jali ta’ pajji] membru se jkunu jistg[u jit[arr;u f’pajji] ie[or Ewropew. Biex ikun jista’ jsir dan u biex il-Frontex tkun tista’ twettaq xog[lha a[jar, din lA;enzija issa ng[atat il-poter li tixtri jew anki tikri lmakkinarju u l-b]onnijiet tag[ha, b[al vetturi, patrol boats, helicopters kif ukoll ajruplani ]g[ar ta’ sorveljanza. B’hekk issa mhux se tibqa’ tiddependi minn dak li l-pajji]i membri jag[]lu li jag[tu g[all-ba;it
tal-A;enzija. Permezz ta’ din il-li;i la;enzija ng[atat is-sa[[a li tag[mel u]u minn informazzjoni dwar limmigranti biex b’hekk ilpajji]i tal-Unjoni Ewropea tkun tista’ ti;i mi;;ielda a[jar il-kriminalità organizzata li qabel ma setg[etx issir. Madankollu, biex ji;u m[arsa d-drittijiet talbniedem, intla[aq qbil li f’ka] ta’ ksur tad-drittijiet talbniedem, l-operazzjoni talFrontex titwaqqaf. G[al dan il-g[an ukoll kien appuntat Uffi/jal tad-Drittijiet talBniedem. F’reazzjoni g[allapprovazzjoni tal-Parlament, l-Ewro Parlamentari Simon Busuttil laqa’ b’sodisfazzjon dan il-vot. Hu ]ied li issa lA;enzija trid tag[mel il-parti tag[ha biex i]-]ieda fil-poter u u r-ri]orsi li g[andha tag[mel l-a[jar u]u minnhom. Simon Busuttil laqa’ b’mod partikulari t-twaqqif ta’ sistema ta’ gwardji Ewropej li ddeskriviha b[ala sinjal talUnjoni Ewropej li limmigrazzjoni mhux problema ta’ pajji] wie[ed, i]da tal-Unjoni Ewropea kollha kemm hi.
Sentenza sospi]a u multa g[al ]ew; Ingli]i Ammettew li naqsu li jiddikjaraw tabakk li fuqu kellu jit[allas id-dazju }ew; Ingli]i kienu kkundannati xahar [abs kull wie[ed sospi]i g[al sena u mmultati eluf ewro wara li ammettew li naqsu milli jiddikjaraw tabakk li fuqu kellu jit[allas id-dazju u li limportazzjoni tieg[u hi ristretta. Matthew Pamar Stewart ta’ 34 sena, wasal Malta nhar il-{add li g[adda fuq titjira EK 107 minn Dubaj. Hu ammetta li naqas meta kien jaf li kellu jiddikjara lid-Dwana meta g[adda minn na[a l-[adra (nothing to declare) b’44 pakkett tabakk Al Fakher, li jintu]a g[at-tipjip tax-“shisha” u ]ew; kartuniet b’mitejn sigarett kull kartuna sigaretti Marlboro Lights. Hu g[alhekk ammetta li naqas li j[allas dazju u VAT. Is-sigaretti u t-tabakk kellhom valur totali ta’ €1,155.60, dazju tas-sisa €1,103.04, kif ukoll dazju
fuq l-importazzjoni li jammonta g[al €863.54 and €561.99 rispettivament. L-Ingli] l-ie[or Gary Jones ta’ 29 sena, wasal Malta mal-istess titjira ta’ sie[bu u kellu 24 pakkett tabakk Al Fakher li l-valur tieg[u kien ta’ €624. Iddazju tas-sisa tieg[u kien jammonta g[al €575.04, u €467.38 f’dazju talimportazzjoni u €299.35 f’taxxa tal-VAT. Matthew Pamar Stewart kien ordnat mill-Ma;istrat Anthony Micallef Trigona j[allas multa ta’ €4,604, li €1,535 iridu jit[allsu lidDipartiment tad-Dwana. Gary Jones kien ordnat i[allas €2,426, li €809 iridu jg[addu lid-Dwana. Barra minnhekk, it-tabakk maqbud kien ikkonfiskat. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Ian Joseph Abdilla filwaqt li l-Avukat Henry Antoncic deher g[all-Ingli]i.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
2 Lokali
Il-Laqg[a Re;jonali Ewropea tal-WHO se titlaqqa’ f’Malta hemm fuq l-a;enda s-sitwazzjoni pre]enti fl-Ewropa, u kien de/i] li jit[ejja rapport bl-isem ta’ Health 2020 biex jitressaq g[allaqg[a li jmiss li se ssir f’Malta. Id-Dokument se jittratta ssitwazzjoni so/jali, il-housing u x-xog[ol fost su;;etti o[rajn. G[al din il-konferenza li se titlaqqa’ f’pajji]na mistennija jkun hawn mat-800 delegat minn diversi pajji]i u mistennija ssir f’lukanda ewlenija f’pajji]na. Il-preparamenti min-
Il-Laqg[a Re;jonali Ewropea li jmiss tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO), mistennija ssir f’pajji]na, f’Settembru tas-sena d-die[la, dan hekk kif waslet fi tmiemha l-61 sessjoni li saret flAzerbaijan u li g[aliha f’isem pajji]na attenda l-Ministru tasSa[[a, l-Anzjani u l-Kura filKomunità, Joe Cassar. G[al din il-laqg[a li g[aliha jattendu t-53 pajji] li jiffurmaw il-kontinent Ewropew, kien
na[a tal-Gvern Malti wkoll jinsabu fl-aqwa tag[hom, tant li fi kliem il-Ministru Joe Cassar, il-preparamenti jinsabu f’livell avvanzat. Fis-sessjoni li saret flAzerbaijan, attendiet ukoll idDirettur :enerali tas-Sa[[a talOrganizzazzjoni Dinjija tasSa[[a, Margaret Chen, li flintervent tag[ha fa[[ret lil pajji]na g[as-sehem li qed jag[ti mil-lat umanitaju lillpoplu Libjan.
IT-TEMP
UV INDEX
8
IT-TEMP ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ [afif l-aktar mill-Punent IL-BA{AR [afif IMBATT ftit li xejn TEMPERATURA l-og[la 29˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 0.1 mm IX-XEMX titla’ fis-06.43 u tin]el fit-19.12
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
L-ERBG{A L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C
IL-{AMIS L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C
IL-:IMG{A L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C
IS-SIBT L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C
IL-{ADD L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C
UV
UV
UV
UV
UV
8
8
8
8
8
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn il-bliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Al;eri 31˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 16˚C imsa[[ab, Ateni 35˚C xemxi, Li]bona 29˚C xemxi, Berlin 22˚C imsa[[ab, Brussell 18˚C imsa[[ab, Stokkolma 16˚C xitai, Dublin 14˚C xita, Kopen[agen 18˚C imsa[[ab, Frankfurt 18˚C xita, Milan 28˚C xemxi, Istanbul 29˚C xemxi, Londra 18˚C xita, Malta 28˚C ftit imsa[[ab, Madrid 29˚C xemxi, Moska 16˚C imsa[[ab, San Pietruburgu 16˚C xita, Bar/ellona 29˚C xemxi, Ruma 28˚C xemxi, Tel Aviv 30˚C xemxi, Tripli ma wasalx, Tune] 30˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 28˚C xemxi, Zurich 24˚C ftit imsa[[ab, Munich 21˚C imsa[[ab, il-Kajr 34˚C xemxi, Pari;i 20˚C imsa[[ab.
Konferenza Ewropea fin-Nadur
I/-Charter tal-Komunitajiet Rurali Ewropej se jorganizza l-laqg[a li jmiss fin-Nadur, G[awdex, bejn it-23 u l-25 ta’ Settembru. Frans Ronnes u Helma Van Drunen, il-President u Vi/i President ta/-Charter rispettivament se jattendu flimkien ma’ delegazzjonijiet mill-Italja, mill-Gre/ja, minn ?ipru, mis-Slovenja, millAwstrija, mir-Repubblika ?eka u min-Nadur. Il-konferenza se tiddiskuti li]vilupp demografiku fiz-zoni rurali, l-anzjanità u t-tnaqqis tal-popolazzjoni u l-effetti flg[ajxien fil-villa;;i. Il-kelliema prin/ipali g[al din il-laqg[a se jkunu l-eks Speaker tal-Kamra tarRappre]entanti Anton Tabone; Joe Muscat, Kap E]ekuttiv talAwtorità tat-Turi]mu f’G[awdex; Joseph Grech, Chairman tal-Gozo Channel u Direttur tal-kumpanija Cottage Products (Gozo) Limited; u Daniel Meilak. Il-programm ta’ tlett ijiem se jkun koordinat mill-Kunsill Lokali tan-Nadur, flimkien ma’ voluntieri lokali li wkoll se jilqg[u lill-parte/ipanti.
B[al-lum 25 sena
I
d-diskors li g[amel il-Kap tal-PN Eddie Fenech Adami f’konferenza tala[barijiet li xxandret fuq il-mezzi taxxandir wera kemm dan kellu l-kapa/itajiet kollha li jkun mexxej tal-Maltin, b’reali]mu fl-anali]i tal-problemi u b’g[aqal fissu;;erimenti tas-soluzzjonijiet. Sadattant irreazzjoni u t-tip ta’ mistoqsijiet li saru mi]]ew; ;urnali So/jalisti, ikkonfermaw kemm Eddie Fenech Adami kien po;;a lPartit Laburista fuq id-difi]a. A[bar o[ra kienet dwar il-festi li l-Partit Nazzjonalista kien se jorganizza biex ifakkar it-22 aniversarju mill-kisba talIndipendenza. L-attivitajiet kienu se jift[u b’dimostazzjoni fil-Belt Valletta bissehem tal-Mexxeja, l-uffi/jali u lkandidati tal-Partit. Din kienet se tibda minn Pjazza San :or; u tintemm f’Bieb il-Belt. L-attivitajiet kienu se jkomplu bejn is-17 u l-21 ta’ Settembru f’Ta’ Qali, u kienu jil[qu l-qofol tag[hom b’mass meeting indirizzat minn Eddie Fenech Adami.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Lokali 3
Turija tal-gravità tal-qag[da internazzjonali ta’ Malta fis-snin 80 — L-Ewroparlamentari David Casa
minn Kenneth XUEREB
Il-fatt li r-rabta intima bejn il-Partit Laburista fil-Gvern u r-re;im tadditattur Gaddafi waslet sa[anistra g[all-attenzjoni tal-President Amerikan ta’ dak i]-]mien Ronald Reagan, tfisser mill-Ewroparlamentari David Casa b[ala turija tal-gravità talqag[da internazzjonali li kienet fiha Malta dak i]-]mien. L-Ewroparlamentari Nazzjonalista David Casa ikkummenta ma’ INNAZZJON dwar dan id-dokument li kien ]velat il-{add li g[adda millgazzetta il-mument u ppubblikat s[i[ f’dan il-;urnal fil-[ar;a tal-biera[.
Nuqqas ta’ etika mill-;urnal tal-GWU
Il-Gvern /a[ad rapport dwar il-kura ta’ pazjenti Libjani ppubblikat ilbiera[ fil-gazzetta tal-General Workers’ Union (GWU) u tenna li mhux minnu li persuni midruba filLibja qed jin]ammu millUffi//ju tal-Prim Ministru milli jid[lu f’Malta. G[all-kuntrarju, il-Gvern sa[aq li kienet stabbilita pro/edura biex tindirizza dawn il-ka]i kumplikati fliqsar ]mien possibbli. Sfortunatament, il-;urnal lorizzont g[a]el li jippubblika dan l-artiklu ming[ajr ma vverifika l-fatti mal-awtoritajiet kon/ernati. Il-Gvern sostna li dan hu nuqqas ta’ etika, responsabbiltà ;urnalistika u rispett lejn il-qarrejja.
Il-permess [are; f’Di/embru
Fi twe;iba g[all-protest talKunsill Lokali ta’ Marsaxlokk fejn qed jallega li g[andu dubju fondat li l-bini tal-a[[ar ]ew; /mieni tal-Power Station ta’ Delimara sar ming[ajr ilpermess tal-MEPA, fi stqarrija l-Enemalta qalet li l-MEPA [ar;et il-permess g[alli]vilupp s[i[ g[all-kostruzzjoni tal-impjant. Il-Korporazzjoni qalet li lPower Station ta’ Delimara qed tkun ]viluppata wara lpermess ma[ru; lilha f’Di/embru li g[adda. Il-pro/ess tal-IPPC (il-prevenzjoni u l-kontroll kontra l[mie; fl-arja), hu dak li j[alli l-impjant jopera u mhux jiddetermina l-pre]enza jew le ta’ xi /umnija. Il-Kunsill ta’ Marsaxlokk, qal li l-a;ir tal-Enemalta hu abbu]iv, talab lill-MEPA biex to[ro; ordni g[at-twaqqig[ ta’ dan il-bini u tordna penali g[at-tali ksur sakemm kollox imur lura g[all-istat li kien qabel.
David Casa qal ukoll li issa [are; fi/-/ar kemm kienu diffi/li l-ewwel snin mill-bidla fil-Gvern fl-1987 biex Malta ter;a’ tikseb il-fidu/ja ta’ pajji]i o[rajn, b’mod partikulari dawk talPunent u l-Istati Uniti. Fakkar ukoll li w[ud minn dawn innies li kienu responsabbli mill-politika barranija ta’ Malta dak i]-]mien, g[adhom f’po]izzjonijiet prominenti fil-Partit Laburista ta[t Joseph Muscat. “Hi inkwetanti li l-Presidenza ta’ Ronald Reagan kienet t[ares lejn Malta b’dak il-mod, li jekk kien hemm dubju li Malta sservi ta’ ba]i jew ta’
g[ajnuna g[at-terrori]mu internazzjonali li g[amel dannu kbir g[al Malta”. Fid-dokument l-Amerikani ju]aw kliem meqjus b[ala iebes [afna filkonfront ta’ Malta – dokument li juri f’liema stat kienu ;abu lil pajji]na, tant li Malta spi//at sorveljata b’mod kontinwu mill-intelligence Amerikana. Il-Gvern Amerikan ried li l-Gvern Laburista tat-tmeninijiet ma jservix lilLibja g[al skopijiet militari. Barra minn hekk, il-[idma tal-Istati Uniti kienet iffukata biex Malta ma tag[tix g[ajnuna indiretta lit-terrori]mu internazzjonali. It-tielet mira ta’ dan id-dokument
kienet biex Malta ]]omm ir-ru[ demokratika tag[ha u t[e;;e; lillGvern Laburista biex isiru elezzjonijiet [ielsa fl-1987. Ir-raba’ mira tal-politika Amerikana dwar Malta kellha tara li ddg[ajjef irrabtiet politi/i, ekonomi/i u militari bejn Malta u l-Libja u tnaqqas lappo;; li kien jag[ti l-Gvern Laburista lil-Libja fil-fora internazzjonali. Fi]-]mien li ;ara dan kollu, il-politika barranija ta’ Malta kienet f’idejn ilMinistru Alex Sceberras Trigona – li llum hu Segretarju Internazzjonali filPartit Laburista ta’ Joseph Muscat.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
4 Lokali
Laqg[at bejn negozjanti Maltin u :ermani]i Waqt ]jara li qed issir minn delegazzjoni kummer/jali Maltija fil-:ermanja, saru diversi laqg[at bejn imprendituri mi]-]ew; pajji]i li ddiskutew bejniethom possibbiltà ta’ kooperazzjoni re/iproka u kuntatti kummer/jali. I]-]jara hi organizzata mill-Malta Enterprise bl-appo;; tal-Ambaxxata Maltija fil-:ermanja, u minn ZENIT GmbH. Din hi kumpanija pubblika privata bis-sehem tal-Gvern tan-North Rhine Westphalia li toffri appo;; lill-intrapri]i
]g[ar u medji fl-attivitajiet innovattivi tag[hom. I]-]jara qed toffri okka]joni mhux biss b[ala pubbli/ità g[al Malta i]da wkoll opportunitajiet ta’ ri/erka g[all-imprendituri Maltin fis-suq :ermani]. Madwar 40 kumpanija :ermani]a [adu sehem f’laqg[at f’oqsma li jvarjaw mill-ICT, turi]mu, banek, servizzi finanzjarji u ener;ija rinnovabbli. F’diskors ta’ mer[ba, l-Ambaxxatur Karl Xuereb enfasizza l-importanza ta’
avvenimenti b[al dawn u l-kuntatti personali bejn l-imprendituri mi]-]ew; na[at. Alan Camilleri, Chairman E]ekuttiv tal-Malta Enterprise, spjega l-vanta;;i legali u tat-taxxa kif ukoll in/entivi o[ra offruti lill-investituri barranin f’Malta. Saru wkoll pre]entazzjonijiet minn rappre]entant ta’ Lufthansa Technik u Frosch Turistik. L-attività g[andha wkoll l-appo;; talKamra tal-Kummer/ ta’ Dusseldorf.
MUESEC
44 inizjattiva g[al pro;etti b’fondi tal-UE qed ji;u evalwati Wara li f’sentejn u nofs ilMEUSAC g[en b’su//ess 87 inizjattiva differenti proposti minn numru ta’ entitajiet li riedu jwettqu pro;etti billi jakkwistaw fondi mill-Unjoni Ewropea. Dawn l-inizjattivi jammontaw g[all-valur li jaqbe] €12-il miljun, g[ad fadal 44 inizjattiva o[ra li qed ikunu evalwati mill-awtoritajiet rispettivi li huma responsabbli g[all-immani;;ar tal-fondi kemm f’Malta kif ukoll fi Brussell. Dan sostnieh is-Segretarju Parlamentari Chris Said waqt seminar tal-MEUSAC dwar Pjan ta’ Azzjoni rigward il{sejjes, li jag[mel parti midDirettiva tal-Iskart. L-iskop ta’ dan is-seminar
hu li j]id l-g[arfien fost ilpoplu Malti u G[awdxi dwar i]-]ew; direttivi ambjentali tal-Unjoni Ewropea li huma dDirettiva dwar il-{sejjes Ambjentali u dik dwar l-Iskart ta’ Tag[mir Elettriku u Elettroniku. L-iskop tal-MEUSAC wara s-s[ubija hu biex iservi b[ala forum ta’ konsultazzjoni dwar il-proposti legislattivi talUnjoni Ewropea, biex jag[milha possibbli li kemm jista’ jkun firxa wiesg[a ta’ nies jag[tu l-kontribut tag[hom waqt it-tfassil talpo]izzjoni tal-Gvern Malti qabel din tg[addi g[allapprovazzjoni tal-Kunsill talMinistri. Minbarra disa’ kumitati set-
torjali, il-pro/ess ta’ konsultazzjoni tal-MEUSAC hu fa/ilitat ukoll permezz tal-Core Group li jlaqqa’ flimkien lillimsie[ba so/jali, rappre]entanti tal-partiti politi/i, korpi kostitwiti u tas-so/jetà /ivili, kif ukoll uffi/jali tal-Gvern, f’diskussjonijiet dwar proposti le;islattivi tal-Unjoni Ewropea ta’ importanza nazzjonali, kif ukoll sessjonijiet ta’ konsultazzjoni miftu[a g[al dawk li g[andhom interess fuq materji li huma meqjusa li g[andhom appell iktar wiesa’ u li j[allu effett fuq diversi setturi tassocjetà. Dawn i]-]ew; direttivi di;à kienu diskussi waqt diversi laqg[at ta’ konsultazzjoni li lMEUSAC u l-MEPA jorganiz-
zaw fuq ba]i regolari u li fihom il-parte/ipanti jkollhom i/-/ans li jesprimu ru[hom u lfehmiet personali tag[hom b’mod [ieles u miftu[. Minbarra dan, l-organizzazzjonijiet imsie[ba fil-kumitati settorjali li jattendu regolarment g[al-laqg[at jistg[u jgawdu mill-Fond tas-So/jetà ?ivili li matul dawn is-sentejn qassam madwar aktar minn nofs miljun ewro biex ikunu meg[juna f’attivitajiet u affiljazzjonijiet ma’ organizzazzjonijiet Ewropej. It-tielet g[an importanti talMEUSAC hu li joffri assistenza lill-g[aqdiet mhux governattivi, u kunsilli lokali fl-applikazzjonijiet g[all-fondi talUnjoni Ewropea.
Korsijiet fl-Università g[all-pubbliku Mhux l-istudenti fulltime biss, jew i]-]g[a]ag[, jew dawk ikkwalifikati b’mod formali jistg[u jattendu lezzjonijiet flUniversità. G[at-tielet sena konsekuttiva, lUniversità ta’ Malta qed toffri serje s[i[a ta’ korsijiet ta’ lectures g[all-pubbliku ;enerali. Fost il-korsijiet pre]entati din is-sena wie[ed isib Roman Baroque Sculpture, Women in the Bible, jew Anthropology of the Contemporary World. Il-korsijiet huma varjati u interessanti. Ma jing[ata l-ebda /ertifikat u l-attendenza hi bla [las. Il-membri tal-pubbliku ;enerali, li g[andhom kemm il-[in kif ukoll ix-xewqa li jwessg[u l-g[arfien tag[hom f’oqsma intellettwali spe/ifi/i, huma mistiedna japplikaw. Il-lista tal-korsijiet u tag[rif ie[or jinsabu fl-indirizz elettroniku http:\\www.um.edu.mt\publiclectures. Ir-re;istrazzjoni g[all-korsijiet tal-Ewwel Semestru (Ottubru 2011 – Frar 2012), hi miftu[a sal:img[a 23 ta’ Settembru 2011. Il-postijiet huma limitati g[al dawn il-korsijiet u min japplika l-ewwel jing[ata preferenza. Il-korsijiet offruti lillpubbliku ;enerali fit-Tieni Semestru (Marzu – Mejju 2012) jit[abbru aktar tard. Din l-offerta ta’ korsijiet lill-pubbliku ;enerali qed issir b[ala parti millimpenn tal-Università biex ittejjeb l-i]vilupp so/jali u edukattiv fil-pajji].
Kollezzjonista tippre]enta fil-Qorti sett ta’ si;;ijiet tal-pupi bi stil Vittorjan minn Ray ABDILLA
Fil-Qorti tal-Ma;istrati nstemg[u l-provi fil-konfront ta’ Vicky Vassallo fuq talba tal-kumpanija :ermani]a Brandstatter Malta wara li filbidu tal-2009 l-kumpanija talbet lill-Pulizija tinvestiga dwar bejg[ ta’ pupi tad-ditta tag[ha Playmobil li spi//aw fuq l-e-bay u jinbieg[u b’mod illegali. Dwar dan il-ka] il-Pulizija bdiet tippro/edi kontra millanqas sitt persuni mixlijin b’diversi akku]i dwar ksur tad-drittijiet tal-awtur. Quddiem il-Ma;istrat Tonio Micallef Trigona, Vicky Vassallo ta’ 35 sena misSwieqi ppre]entat mudell komplet ta’ pupu talPlaymobil. Vassallo kienet
tressqet il-Qorti fis-sajf ta’ sentejn ilu akku]ata wkoll bi frodi kummer/jali wara li waqqfet kont ma’ e-bay u bdiet tlibbes il-pupi kif tixtieq hi u tbig[hom. Fix-xhieda tag[ha Vassallo qalet li ilha ;;emma l-pupi tal-Playmobil g[al dawn la[[ar 30 sena u hi ffissata fuqhom, sa[ansitra hi tattendi g[al diversi fieri li jsiru flEwropa u hemm tiltaqa’ ma’ kolletturi b[ala ta’ dawn ilpupi. Meta tkun hemm hi tpartat minn dawn il-pupi u tikkompeti g[all-a[jar kreazzjoni ta’ dawn il-pupi. Hi qalet li dawn il-fieri ji;u organizzati mill-istess kumpanija tal-Playmobil, u lpremjijiet jing[ataw mill-
istess kumpanija. Kien f’dan il-mument li Vassallo ppre]entat mudell ta’ wie[ed mill-pupi li hi kkreat. F’atmosfera differenti milli s-soltu tirrenja fil-Qorti, waqt li wriet mudell b’sett ta’ si;;ijiet bi stil mill-era Vittorjana, Vassallo qalet lillMarixxall li kien qed jiddispja/iha li ma setg[etx tag[mel wie[ed b[alu. Hi qalet li l-bdil fl-istil ta’ pupi u dak kollu li jsir minn [afna dilettanti g[andu l-barka tal-kumpanija Playmobil li sa[ansitra [ar;u wkoll ktieb dwar hekk. Fil-Qorti Vassallo esibiet stqarrija g[all-istampa ma[ru;a barra minn Malta mill-kumpanija Playmobil fejn din spjegat il-linja ta’ gwida
fuq x’g[andhom jag[mlu ddilettanti meta j[alltu lprodotti tal-Playmobil fosthom xeni ta’ vjolenza. Hi qalet li hi dejjem irrispettat dawn il-linji ta’ gwida. Fost il-persuni li kienu tressqu l-Qorti kien hemm tnejn li kellhom fil-pussess tag[hom pupi li kienu qeg[din jinbieg[u fuq e-bay b’dehra makabra. Dawn il-pupi kienu ng[ataw dehra ta’ kavallieri j]ommu f’idejhom irjus maqtug[in mimlijin dmija u anke bi stalletti mnifdin fihom. Kien rri]ulta wkoll millinvestigazzjonijiet tal-Pulizija, li l-istess pupi spi//aw jinbieg[u minn [anut f’Bu;ibba. Is-Supretendent Carmel Magri staqsa lil Vassallo jekk
kinitx awtorizzata li tikkrea dawn is-settijiet u tbig[hom. Hi qalet li ma hemm l-ebda [tie;a ta’ awtorizzazzjoni biex dawn il-pupi tarmahom u tbig[hom. Dawn kien u qeg[din jinbieg[u b[ala prodotti second hand, qalet Vassallo. L-Avukat Joe Giglio, staqsa lis-Supretendent Magri x’karozza g[andu u x’g[andu issa. Dan qal li llum g[andu Peugeot, li ilha g[andu disa’ snin u qabel kellu Skoda. LAvukat Giglio staqsa lillProsekutur jekk kellux awtorizzazzjoni ming[and ilkumpanija Skoda li jbig[ ilkarozza jew li jibdlilha r-roti. Is-Supretendent qal li ma kellux.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
6 Lokali IL-QTIL FUQ NEGOZJU F’{AL QORMI FL-2008
FIL-:IMG{A TAL-VITORJA
}ieda ta’ aktar Ta[wid kbir fil-kontijiet minn 3,000 ru[ tal-kumpanija Dione Mercieca kbar u differenti Id delitt kien se[[ ftit li qasmu l-fliegu ta Il49ka]senata minn Birkirkara li L akku]at qed jikkontendi qabel nofsinhar fl uffi//ju -
Matul il-;img[a talVitorja kienet re;istrata ]ieda ta’ aktar minn 3,000 persuna li qasmu bejn Malta u G[awdex meta mqabbel mal-istess ;img[a tas-sena l-o[ra u dan kien rekord fla[[ar [ames snin. Fil-fatt, bejn it-Tnejn 5 ta’ Settembru u l-{add 11 ta’ Settembru b’kollox qasmu 108,662 persuna filwaqt li fl-istess ;img[a s-sena lo[ra kien qasmu 105,501. Dan jo[ro; minn /ifri talGozo Channel g[all-;img[a tal-Vitorja. L-istatistika turi wkoll li l{amis 8 ta’ Settembru, Jum il-Vitorja, kienet l-aktar ;urnata li fiha l-Gozo Channel ;arret nies bejn i]]ew; g]ejjer b’total ta’
17,519 filwaqt li fil-festa tal-Vitorja tas-sena l-o[ra li kienet l-Erbg[a, kienu qasmu 16,418, li wkoll kien l-akbar numru ta’ passi;;ieri li qasmu bejn ilg]ejjer fil-;img[a talVitorja. Rigward in-numru ta’ karozzi, fil-;img[a talVitorja ta’ din is-sena qasmu 28,870 filwaqt li flistess ;img[a s-sena l-o[ra qasmu 27,314, ji;ifieri ]ieda ta’ 1,556. L-akbar numru fil-;img[a tal-Vitorja din is-sena kien re;istrat il-{add 11 ta’ Settembru b’total ta’ 4,925 filwaqt li s-sena l-o[ra lakbar numru ta’ karozzi wkoll kien re;istrat il-{add, 12 ta’ Settembru b’4,295.
’
’
jinsab mixli li fis-16 ta’ Settembru tal-2008 qatel lil Martin Scicluna, sie[bu finnegozju, g[adu g[addej quddiem il-Ma;istratn Miriam Hayman li g[adha qed tisma’ l-provi dwar il-ka]. Milla[[ar xhieda li nstemg[et [are; li kien hemm ta[wid kbir fl-accounts tal-kumpanija. Espert tal-Qorti li tqabbad biex jara jekk hux minnu dak li ng[ad li seta’ kien hemm problemi fil-kumpanija, problemi finanzjarji u li n[olqu b’kapri//, qal li sa issa g[adu ma jistax jaqbad art u dan g[aliex il-problemi huma
.
-
li l-problemi finanzjarji ;abhom il-vittma, f’kumpanija li suppost kienet sejra tajjeb. Mercieca di;à tpo;;a ta[t att ta’ akku]a fejn [afna mill-provi f’dan il-ka] fosthom kompjuters, CDs, DVDs u cameras kienu elevati mill-post flimkien ma’ dokumenti u xi o;;etti o[ra. L-akku]at u l-vittma kienu jmexxu l-kumpanija All Sports International Limited, li fost affarijiet o[ra kienet tinstalla t-turf g[all-grounds tal-football u /entri o[ra sportivi. Il-vittma kien imexxi wkoll il-kumpanija Scicluna Installations Ltd.
President ;did tal-Azzjoni Kattolika f’G[awdex L-Azzjoni Kattolika f’G[awdex g[adha kemm [atret lil Antoine Vassallo b[ala l-president il-;did. Dan wara li l-president pre/edenti Manwel Saliba [alla din iddinja [abta u sabta nhar is-26 ta’ Awwissu. Dan t[abbar mill-Isqof ta’ G[awdex Mario Grech nhar l10 ta’ Settembru fid-Dar
?entrali tal-Azzjoni Kattolika li tinsab f’Victoria, G[awdex. Antoine Vassallo g[adda [ajtu jg[allem fl-Iskola Postsekondarja Sir Mikelan; Refalo. G[aldaqstant, Antoine Vassallo huwa mid[la sew tal-mekkani]mu kollu ta’ din l-G[aqda billi ilu ]mien twil jifforma parti midDirettorat tag[ha.
-
-
tal-kumpanija Scicluna Installations f’{al Qormi. Dione Mercieca kien ta ru[u b’idejh lill-Pulizija wara li allegatament qatel lil Martin Scicluna mis-Si;;iewi fluffi//ju tieg[u li jinsab fi Triq :u]è Galea. Mercieca kien mar minn jeddu l-Qorti fejn wara li pparkja fl-in[awi ta’ fejn illum hemm Pjazza San :or;, ra lill-Ispettur Chris Pullicino [iere; mill-Qorti u qallu x’kien g[amel. Ironikament l-Ispettur Pullicino kien se j[alli lQorti biex imur jinvestiga listess ka].
Attività bir-roti minn Inspire Il-Fondazzjoni Inspire qed t[e;;e; lill-pubbliku biex ju]a r-rota aktar ta’ spiss flok il-karozza u jg[in biex jin;abru fondi g[al kaw]a nobbli. G[al dan l-g[an, Inspire qed torganizza attività bir-roti b[ala parti mill-attivitajiet li se ji;u organizzati filCar Free Day nhar il-{add li ;ej. L-attività Cycling for a Cleaner Future, tikkonsisti f’]ew; rotot separati birroti, li se jitilqu fid-9 a.m. mi/-?entru ta’ Inspire f’Ta’ Qali u dak ta’ Marsaskala u jiltaqg[u f’Tignè Point, Tas-Sliema. Id-donazzjoni marbuta mal-parte/ipazzjoni f’din l-attività hija ta’ €10. L-applikazzjoni tista’ tin;abar mill-[wienet kollha f’The Point, mi//entri ta’ Inspire, kif ukoll mis-sit elettroniku www.inspire.org.mt.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Lokali 7
Investiment li juri fidu/ja
Il-lukanda Ramla Bay Resort ta’ erba’ stilel, li tinsab fil-Marfa, fl-a[[ar xhur investiet €3.5 miljun biex immodernizzat ilfa/ilitajiet tag[ha u ]iedet innumru ta’ kmamar. Illukanda bniet sular ;did ta’ kmamar kif ukoll sezzjoni ;dida f’parti o[ra talkumpless tag[ha biex issa ]iedet in-numru ta’ kmamar b’102 fi pro;ett li sar bejn Ottubru u April ta’ din issena. Il-Prim Ministru u Kap talPN Lawrence Gonzi, akkumpanjat minn Marthese Portelli, President tal-Kumitat E]ekuttiv tal-PN, ]ar dan ilkumpless li fih iddawwar mill-management tal-lukanda fejn iltaqa’ wkoll mal[addiema, b[ala parti millattivitajiet organizzati millPN b’rabta mal-festi talIndipendenza. Taziana Grech, General Manager tar-Ramla Bay Resort, spjegat lil INNAZZJON li peress li lkumpless hu mifrux fuq medda art sostanzjali bi spejje] mhux ]g[ar biex din tin]amm fi kwalità tajba, ilmanagement tal-lukanda [ass li kellu jkabbar il-fa/ilitajiet
biex il-lukanda ssir iktar vijabbli. Hi sostniet li minn April s’issa, minn meta llukanda re;g[et fet[et ilbibien tag[ha wara t-tlestija tal-pro;ett, di;à qed tesperjenza rispons tajjeb [afna min-na[a tat-turisti. Il-Prim Ministru min-na[a tieg[u fisser kif investiment privat ta’ dan it-tip juri lfidu/ja fil-potenzjal li joffru kumplessi b[ar-Ramla Bay Resort u pajji]na b’mod ;enerali, bir-ri]ultati ta’ investiment mis-settur privat f’dan il-qasam jitkellmu we[idhom. Hu fakkar li fissnin li g[addew kien hawn mument ta’ kri]i anke fitturi]mu g[alkemm Malta baqg[et miexja ’l quddiem biex illum lukandi b[arRamla Bay Resort qed jag[tu ri]ultati po]ittivi. Il-kumpless Ramla Bay Resort illum i[addem iktar minn mitt [addiem bi kwa]i 70 minnhom fuq ba]i fulltime matul is-sena kollha. Min[abba n-natura tag[ha ta’ lukanda resort, Ramla Bay Resort ta[dem l-iktar fis-suq ta’ btajjel g[all-familji. G[alkemm hi popolari wkoll mas-suq lokali g[al weekend breaks, ta[dem l-iktar g[as-
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi lbiera[ ]ar il-kumpless tar-Ramla Bay Resort fil-Marfa u ltaqa’ mal-[addiema u l-operaturi tal-lukanda b[ala parti mill-attivitajiet li jfakkru l-anniversarju tal-Indipendenza ta’ Malta (Ritratti> Michael Ellul)
swieq :ermani]i, Ingli]i u Fran/i]i, b’parti sostanzjali tal-klijenti jibbukkjaw permezz ta’ tour operator g[alkemm qed ji]diedu wkoll il-bookings online. It-tul
medju ta’ btala li jqattg[u turisti f’dan il-kumpless hu dak ta’ sebat iljieli jew iktar. Minbarra t-turist konvenzjonali tas-sajf, illukanda tara wkoll potenzjal
sostanzjali f’dak li hu turi]mu kulturali u dak ta’ konferenzi, tant li iktar tard dan ix-xahar mistennija tospita ]ew; konferenzi meqjusa kbar.
Grupp re;jonali jiltaqa’ f’Malta Il - grupp re;jonali tal - Ewropa , Lvant Nofsani u l - Afrika li jifforma parti mill - gruppi re;jonali ta ’ CPA Associates International ( CPAAI), organizzaw il - laqg[a ;enerali annwali tag[hom fil - g]ejjer Maltin . Din il - laqg[a kienet organizzata
mill - FACT Group , li d - direttur mani;erjali tag[ha Jesmond Pace hu direttur u te]orier fil - board tas CPAAI . Din il - laqg[a saret bejn it - 8 u l 1 0 ta ’ Settembru fil - Lukanda Hilton u kienet karatterizzata minn programmi tekni/i u so/jali intensivi .
Indirizza din il - laqg[a wkoll il Ministru tal - Finanzi Tonio Fenech , kif ukoll il - Ministru tal Affarijiet Barranin Tonio Borg . Din il - konferenza ing[alqet b ’ ikla gala fis - Sacra Infermeria . Attendew g[al din il - laqg[a / Chairperson tal - Bord Internazzjonali tac - CPAAI Frank
Betts , i/ - Chairperson tar - Re;jun Amerikan Bernard Raden u / Chairperson tac - CPA EMEA Hans van den Bessellaar . Indirizz spe/jali f ’ din il - laqg[a sar ukoll mill - awtorità mondjali dwar il - [sieb kreattiv Edward de Bono , f ’ diskors li ntlaqa ’ tajjeb mill - 50 delegat pre]enti .
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
8 Opinjoni
Il-lighter tal-mibeg[da Fil-[amsinijiet u sittinijiet ta’ sikwit fil-Port il-Kbir kienu jid[lu vapuri tal-gwerra Ingli]i u Amerikani tas-Sitt Flotta. Xi vapur kien jifta[ g[all-poplu Malti. Mix-xatt dg[ajjes kienu jg[abbu n-nies u jwassluhom sal-bastiment. In-nies kienet iddur fejn ma jkunx mag[luq. Missieri kien jie[u lili u lil [uti biex in]uru dawn il-vapuri. Meta kont membru tal-Kunsill Rappre]entattiv tal-Istudenti (1965-1966) konna ;ejna mistiedna biex immorru naraw vapur – USS Connyngham. Iltqajna ma’ [afna uffi/jali li kienu tamparna, imdejqa g[ax kienu ilhom ix-xhur ’il bog[od mid-dar. Domna nitkellmu mag[hom. L-ewwel li kienu staqsewna kien jekk Norry Bonavia, ikbar minna mhux biss fit-tul (illum jie[u [sieb id-dar talkleru) liebes ta’ qassis kienx ;ie b[ala student jew biex jie[u [siebna. G[ednielhom li kien wie[ed minna. X’g[edna aktar ma niftakarx. Qabel tlaqna tawna labra g[all-ingravata, mudell tal-vapur kull wie[ed u kwantità ta’ sigaretti. Stajna dawn is-sigaretti nni]]luhom bla ma n[allsu dazju? Kul[add ipejjep jew ma jpejjipx ra kif tefa’ fil-but b’mod li ma jag[tix filg[ajn. In]ilna mid-dg[ajsa talvapur, lil tad-dwana sellimnielhom, tad-dwana sellmulna u d-dinja baqg[et iddur. Morna f’kamra talklabb tal-istudenti fi Triq San Pawl, fa//ata tal-bieb talUniversità l-Qadima u a[na li konna npejpu qsamna pakketti ta’ sigaretti fini skont il-[aqq u s-sewwa. Sigrieti militari
Meta naqra dwar spiji dejjem niftakar f’dawk i]-]jajjar g[al fuq vapuri. Seta’ xi [add jitkixxef u jinteba[ b’xi sigriet militari. Kif g[edt, kellimna xi uffi/jali. Stajna ksibna tag[rif sigriet u wara g[addejnieh lil xi [add li kien ja[dem g[all-Unjoni Sovjetika f’dak i]-]mien talGwerra Bierda. Nittama li [add ma jibda jo[lom u ja[seb li jien, Norry Bonavia u tnax o[ra konna spiji. Fil-pakketti tas-sigaretti [add ma sab [lief sigaretti. I]da pakkett tas-sigaretti jista’ jintu]a biex ;ewwa fih tin[eba xi [a;a. U hekk g[amel il-:eneral Vladimir, eroj tat-Tieni Gwerra Dinjija, mexxej fl-Armata Sovjetika. Il-:eneral kien mill-Estonja u ma kienx i;erra[ lil Stalin u telqilha lejn il-Punent. I]]mien kien g[adda u s-servizz sigriet Ingli] ma kienx jag[tih importanza u g[alhekk qabbad lil George Smiley, bniedem li jokkupa karigi importanti fis-servizz sigriet, biex ja[dem [alli jwaqqaf l-irjie[ li setg[u jqumu meta sar
mill-Ma;istrat Joe CASSAR
mag[ruf li l-:eneral kien qatel b’arma qawwija. I]da Smiley kien tas-seng[a. Qrib il-post tal-qtil sab pakkett tassigaretti Gauloises li kien fih negattiva ta’ ritratt. Wara rnexxielu jsib ittra li /erta Maria Andrejevna Ostrakova, li kienet [arbet lejn Pari;i mill-Unjoni Sovjetika kitbet lill-:eneral. Dan kien fehem sewwa li l-mexxej ta’ spiji
g[e]i] qarrejja qed nikteb dwar il-ktieb ta’ John Le Carre’ Smiley’s People la[[ar wie[ed minn trilo;ija li ti;bor ukoll Tinker, Tailor, Soldier Spy u The Honorable Schoolboy u hekk bdejt milla[[ar ktieb i]da ta’ dan ja[fruli l-qarrejja. U dan Smiley min hu? Ra;el qasir, imba//a/, ta’ nofs età li jnaddaf in-nu//ali bl-ingravata. Uffi/jal g[oli fis-servizz sigriet Ingli] (Circus). Ma ju]ax vjolenza, jistaqsi biss. Ikellem lin-nies, joqg[od attent g[al kull mossa li jag[mlu, joqg[od i[a]]e] fuq karti bla [add ma jaf x’qed jikteb, i[addem il-memorja, jistudja d-dokumenti wa[du jew ma xi [add ta’ ;ewwa. Min[abba x-xog[ol, idur l-Ewropa, i]ur l-Indja u lIndo/ina. Ma tantx g[andu mistrie[: “Ixxabbat g[al ;ossodda, qatt /ert, b[as-soltu, fuq liema na[a se jorqod. G[alaq g[ajnejh u f’dak il-[in
It-tabib g[amlilha ri/etti g[all-kalmanti, i]da minflok kalmanti tixrob flixkun whisky, wie[ed wara l-ie[or. Mag[rufha ma’ s[abha b[ala “Omm ir-Russja”, taf is-servizz sigriet Russu sewwa
Sovjeti/i mlaqqam Karla kien qed ju]a nies mhux ta’ kalibru kbir biex iwettaq pjan, aktarx wie[ed personali. Smiley ma tantx sab g[ajnuna mill-eks s[abu, g[ax kien ;ie mwarrab u b[al kull imwarrab sab ru[u quddiem destin kiefer, g[ax it-telfa hi orfni li ma tismax /ap/ip u daqq ta’ trombi i]da tg[ix f’[emda kiebja. L-intelli;enza tibqa’ u mg[aqqda ma’ [a]na ta’ tifkiriet wasslet ’il bog[od. ‘Omm ir-Russja’
I]da xi [add fidil jibqa’. Hemm Connie Sachs li g[andha kelb jismu Trot, issa xi[a, zoppa, bl-artrite. It-tabib g[amlilha ri/etti g[allkalmanti, i]da minflok kalmanti tixrob flixkun whisky, wie[ed wara l-ie[or. Mag[rufha ma’ s[abha b[ala “Omm ir-Russja”, taf isservizz sigriet Russu sewwa, g[andha memorja fotografika u taf fejn qieg[ed kull fajl tasservizz sigriet Ingli] li g[andu aktar minn post wie[ed fejn ja[dem. Aktarx postijiet ta’ kafkaf biex ma jag[tux filg[ajn. G[aliha kull fajl hu [aj. Ta[dem g[al sig[at twal u hi ta’ dixxiplina: “Il-qtar tax-xita /ek/ku b[al gerbub fuq issaqaf tal-folji tal-lavanja, i//attjaw il-weraq mejjet li kien in;abar hemm. Fil-kamra ta’ quddiem, l-ommijiet b[al ;ebel komplew ix-xog[ol tag[hom, imdorrija bil-pellegrina;;i ta’ Connie u ma [assewx ru[hom a[jar”. It-tikira ta’ Norry Bonavia u [bieb o[ra fixkluni fit-triq talkitba ta’ dan l-artiklu. Mela,
stess il-mistoqsijiet ibbumbardjawh, kif hu jaf li se jag[mlu l-kanunati tal-;enn li ma j]ommu l-ebda ordni”. :rajjiet ta’ ]mien il-Gwerra Bierda
Ir-rumanzi li semmejt jirrakkuntaw ;rajjiet fi ]mien ilGwerra Bierda, meta kienu jid[lu f’Malta l-vapuri li semmejt. L-g[adu ta’ Smiley hu Karla tal-KGB. Ra;el mag[ruf bl-isem ta’ mara li aktarx ing[atalu fil-Gwerra ?ivili Spanjola (1936-1939). Bniedem le;;endarju li sservizz sigriet Ingli] i]omm ritratt kbir tieg[u. Smiley u Karla ltaqg[u darba f’[abs fi New Delhi, l-Indja. Karla nqabad u Smiley pproponielu li jaqleb, g[ax kellu tag[rif fuqu personali li seta’ jkissru mal-KGB. I]da Karla jmur mill-;did fl-Unjoni Sovjetika, ma ji;rilu xejn, jissokta fixxog[ol ta’ qabel u jara kif se jkisser lil Smiley. Dan, fil[abs kien tah is-sigaretti u biex jixg[el silfu l-lighter li fuqha kien hemm miktub “To George from Ann with all my love.” Il-lighter tibqa’ g[and Karla. Smiley kien ing[ata llilghter minn martu Ann, mara sabi[a li daqqa tmur ma’ ra;el u daqqa ma’ ie[or i]da l-aktar ma’ Bill Haydon li hu Kim Philby (1912-1988) li flimkien ma’ Maclean, Burgess, Blunt, Cairncross, kienu mag[rufa b[ala l-Canbridge Five. A;enti sigrieti li ttradew lil pajji]hom meta bdew jag[tu tag[rif ta’ siwi kbir lill-Unjoni Sovjetika. Fl-ewwel ktieb ta’ din it-trilo;ija Thinker, Tailor,
Soldier Spy (titlu me[ud minn g[anja tat-tfal) Smiley jirnexxilu jsib li Haydon kien qed ja[dem g[all-Unjoni Sovjetika u jikxfu. Dan firrumanz, g[ax kien Philby li kien qarraq b’kul[add, [arab mil-Libanu jew is-Sirja fit-23 ta’ Jannar 1963. Smiley beda ja[seb li Haydon beda jmurlu ma’ Ann g[ax talbu li jag[mel hekk Karla, biex ifixklu fil-[ajja u ma j[allihx ja[dem sewwa. L-ewwel rumanz hu dwar Kim Philby, fl-o[rajn dejjem jidher id-dell tieg[u: inkjesti li ma komplewx, nies b[al Connie Sachs imwarrba. Fir-rumanz The Honorable Scoolboy (laqam mog[ti min-nisa seksieka Taljani), Smiley jag[mel kulma jista’ biex Karla ja[seb li s-servizz sigriet Ingli] jinsab f’[erba. Ittra bit-tag[rif
I]da Smiley dejjem mexa pulit waqt li Karla jimxi mod ie[or. Smiley ji;bor tag[rif dwar tifla naturali ta’ Karla li g[amlet kura flI]vizzera u wara marret toqg[od mas-sorijiet. Min[abba bintu, Karla u]a nies u flus tal-KGB. Smiley jinteba[ li jekk jg[addi ttag[rif lill-KGB, Karla kien jitwarrab jew ji;i kkundannat g[all-mewt min-niesu. Bil-permess ta’ dawk ta’ fuqu, Smiley jid[ol g[al din il-bi//a xog[ol. Permezz ta’
spija Sovjetiku jibg[at ittra lil Karla bit-tag[rif. Karla jidde/iedi li jaqleb. Smiley jifhem li f’dan il-ka] ipprofitta ru[u mill-familja ta’ Karla, kif Karla kien ipprofitta ru[u minn Ann. Lil din Smiley jitlaqha. Ma jistax f’dawn ir-rumanzi ma jissemmiex il-{ajt ta’ Berlin. Karla liebes ta’ [addiem, jrnexxilu bil-kalma kollha jaqsam. Xena b[al dik ta’ The Spy who Came in from the Cold. Karla jitfa’ llighter ta’ Smiley fl-art. Smiley jista’ ji;borha i]da ma ji;borhiex. Kien bniedem li nbidel? “{ares madwar ixxmara, fid-dalma mill-;did, u mejt bla qdusija [akmu, b[all-[a]en li kien i;;ieled kontrih u resaq lejh u [adu f’idejh u qallu li kien sar tieg[u, minkejja li kien g[amel l-a[jar li seta’, u sejja[lu wkoll traditur, waqqg[u g[a/-/ajt u fl-istess [in jifra[lu g[at-tradiment. Fuq Karla waqg[et is-sa[ta tal-[niena ta’ Smiley; fuq Smiley is-sa[ta tat-telfa g[amja ta’ Karla”. Issa li qed jinstabu [afna files fil-Libja, tg[id inkunu nafu min kien Fatci Shqaqi li nqatel Malta fis-26 ta’ Ottubru 1995? Dan ]gur kien a;ent sigriet. Mhux ta’ min jinsa f’kitba b[al din, lill-ajruplani Fran/i]i li ;ejjin u sejrin il-[in kollu. {ajr lil Agenda Book Shop
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Fiex kienu u fiex g[adhom L-istejjer li qed ti]vela l-gazzetta o[tna il-mument dwar ir-rabtiet mill-qrib bejn il-Partit Laburista Malti u r-re;im ta’ Gaddafi, qed ikomplu jikxfu l-wi// li minn dejjem [eba l-Partit Laburista mill-poplu Malti. Illum nistg[u nirrealizzaw bil-fatti kollha quddiemna, kif id-dinja kellha [arsitha fuq pajji]na g[al ra;unijiet []iena u mill-aktar inkwetanti. G[al ra;unijiet li j[ammrulna wi//na. Direttiva li kien ta l-President Amerikan Ronald Reagan tikxef il-gravità tas-sitwazzjoni li l-Partit Laburista kien da[[al fiha lil Malta min[abba t-tip ta’ relazzjoni li kellu mar-re;im ta’ Gaddafi. F’dokument iffirmat minn Ronald Reagan fit-12 ta’ Frar tal-1986, meta l-politika barranija tal-Gvern So/jalista Malti kienet fdata f’idejn Alex Sceberras Trigona, il-President Amerikan kien wera t-t[assib serju tieg[u dwar dak li kien g[addej fis-skiet u filmo[bi bejn il-Gvern So/jalista Malti u r-re;im dittatorjali ta’ Gaddafi. Alex Sceberras Trigona g[adu kolonna fil-Partit Laburista
Il-President Amerikan kien ordna li Malta tkun infurmata li jekk tag[ti a//ess militari lil-Libjan, ilKorea jew l-Unjoni Sovjetika, dan jitqies millAmerika b[ala att ta’ nuqqas ta’ [biberija u twie;eb g[alih skont il-ka]. Malta kienet ukoll ta[t il-lenti tas-sorveljanza kontinwa tal-intellegence Amerikana. Illum, dawk ir-rabtiet li kellu l-Gvern So/jalista mar-re;im ta’ Gaddafi, u li tant il-Gvern So/jalista Malti kien jifta[ar bihom u bil-[biberija li jgawdi mar-re;im ta’ Gaddafi, g[adhom pre]enti fil-Partit
Laburista ta’ Joseph Muscat. Il-mexxej Laburista Joseph li jrid jag[ti impressjoni differenti li hu jmexxi xi partit mibdul u maqtug[ mill-politika tal-mist[ija tal-img[oddi talPartit Laburista, g[a]el li l-pont tal-Partit Laburista g[ar-relazzjonijiet mal-kumplament tad-dinja ma jkun [add [lief Alex Sceberras Trigona. Il-persuna li kienet kolonna fir-re;im Laburista Malti g[ar-relazzjonijiet mill-qrib li kellu mal-Libja u li kienu ta’ theddida g[ad-demokrazija f’pajji]na. Il-weg[di ta’ Muscat ma jitwemmnu b’xejn
Joseph Muscat hu fid-dmir li jag[ti twe;ibiet lillpoplu tag[na. Alex Sceberras Trigona llum g[andu po]izzjoni importanti fit-tmexxija Laburista ta’ Joseph Muscat. Alex Sceberras Trigona llum hu lwi// tal-Partit Laburista g[ar-relazzjonijiet internazzjonali. Alex Sceberras Trigona li llum re;a’ sab post f’kariga g[olja fil-Partit Laburista ta’ Joseph Muscat u hu s-Segretarju Internazzjonali ta’ Joseph Muscat. Joseph Muscat u t-tim li mbuttah fit-tellieqa g[attmexxija Laburista, g[ajtu lura fil-Partit, eks Ministru Laburista li kien parti mill-istil awtoritarju tal-Gvern tal-Labour tas-snin tmenin. Biex g[amlu dan, warrbu uffi/jali ]g[a]ag[ li kienu jippromettu fir-relazzjonijiet internazzjonali u li setg[u taw dehra ;dida lillPartit Laburista lil hinn minn xtutna. Huma inutli l-u-turns ta’ Joseph Muscat biex jipprova jing[o;ob u jkun populist. Ma jfissru xejn ilweg[di li g[amel li mhux se jo[ro; lill-pajji]na millUE, mill-ewro u mill-Partnership for Peace. Dan hu
biss tidwir. Il-politika tat-tidwir u l-g[a]liet li g[amel Joseph Muscat fl-uffi/jali l-aktar qrib tieg[u hekk kif ta l-;enb lil [afna li kienu qed jittamaw f’tim ;did tal-Partit Laburista [ieles mill-politika Laburista talimg[oddi, huma mera ta’ kif imexxi jekk ikun filGvern. Joseph Muscat mhu qed jaspira xejn ;did. G[all-kuntrarju, Joseph Muscat je[odna lura g[a]]minijiet l-img[oddija. G[a]-]minijiet tal-gvernijiet Laburisti li fihom kien hemm l-id ta’ Alex Sceberras Trigona. Kien Alex Sceberras Trigona li akkumpanja lil Joseph Muscat fl-ewwel laqg[a li kellu barra l-pajji] wara li [a t-tmexxija tal-Partit Laburista f’idejh. Dakinhar, Alex Sceberras Trigona, li esperjenza tajjeb il-[biberija mill-qrib tal-Partit Laburista mar-re;im ta’ Gaddafi, kien pre]enti wkoll ma’ Joseph Muscat fillaqg[a ma’ Gaddafi hekk kif sar mexxej tal-partit. Fiex kienu ;abuna u fiex g[adu llum il-partit ta’ Joseph Muscat
Issa l-borom kollha qed jinkixfu. Issa nafu fiex kienu ;abuna l-gvernijiet Laburisti li fihom kien hemm ukoll Alex Sceberras Trigona. I]da nafu wkoll fiex g[adu l-Partit Laburista llum immexxi minn Joseph Muscat. G[adu l-partit li l-wi// tieg[u fix-xena internazzjonali hu rappre]entat minn Alex Sceberras Trigona – li l-politika barranija ta’ pajji]na li tag[ha kien responsabbli kienet ;abitna ta[t sorveljanza kontinwa, mhux min[abba politika li tag[mlilna unur i]da g[all-kuntrarju, g[al de/i]jonijiet politi/i li kienu j[ammrulna wi//na u j[amm;u isem Malta.
Ix-xog[ol fuq l-a;enda ta’ Assemblea tal-PPE f’Malta Il-Partit Nazzjonalista g[andu x-xorti jg[id li mhux biss i[addan l-a[jar politika g[al dan il-pajji] i]da jifforma parti mill-akbar grupp politiku Ewropew, il-PPE. Dan il-grupp ji;bor fih i/?entru-Lemin tal-gruppi politi/i tal-Parlament Ewropew u g[alhekk sa mill-ewwel jiem tieg[i fir-rwol ta’ Membru Parlamentari Ewropew, jien u l-kollega Simon Busuttil [dimna b’impenn f’dan lakbar grupp politiku flEwropa. L-istorja tal-PPE tmur lura g[al Settembru tal1952 meta kienet indirizzata l-ewwel laqg[a ta’ dan ilgrupp demokratiku. Dan kien il-bidu ta’ grupp politiku li ma]-]mien sar aktar b’sa[[tu, tant li llum igawdi popolarità mill-akbar fost id-deputati talParlament Ewropew. Illum hu fatt mag[ruf li f’dawn l-a[[ar snin, il-PPE kellu u g[ad g[andu sehem importanti u indispensabbli flistruttura kollha politika ta’ dan il-kontinent. Jekk wie[ed i[ares lejn il-Gvernijiet, li filpre]ent qed imexxu l-pajji]i membri tal-UE, malajr ninteb[u li l-ma;;oran]a assoluta huma mmexxija minn Gvernijiet li l-partit tag[hom
minn David CASA david.casa@europarl .europa.eu
hu membru attiv tal-PPE. Fost dawn il-pajji]i nsibu lil Malta. Il-PN dejjem g[araf ikollu la[jar relazzjonijiet politi/i ma’ dan il-grupp, mhux biss g[ax jifforma parti millfamilja tag[na, i]da g[ax dejjem kien ta’ g[ajnuna kbira fit-tkabbir politiku tal-partit Demokristjan f’Malta. Din listess relazzjoni hi re/iproka u dan hu rifless fl-involviment li g[andhom diversi individwi Maltin fi [dan ilPPE u li sintendi jiffurmaw parti mill-[idma amministrattiva tal-PN. Wie[ed jista’ jikkonferma dan kollu billi
sempli/ement jara l-involviment tieg[i u tal-kollega Simon Busuttil fi [dan l-PPE. Sa mill-2004, kemm ilna li ;ejna eletti deputati Maltin fil-PE, g[arafna nisfruttaw ilkuntatti kollha li joffri dan ilgrupp politiku. Bis-sa[[a ta’ dan kollu konna kapa/i na[dmu ma’ deputati o[ra talistess grupp i]da minn pajji]i o[ra, sabiex mill-PE niksbu dak li kien jaqbel l-aktar g[al pajji]na. F’dan ir-rigward irrid xorta wa[da nuri lapprezzament tieg[i lejn il[idma ta’ s[abi l-o[ra li jiffurmaw parti mill-grupp so/jalista fil-PE. Madankollu wie[ed irid jifhem li dan ilgrupp, minkejja li g[andu influwenza kbira f’din l-istituzzjoni Ewropea, xorta wa[da m’g[andux l-istess sa[[a daqs il-PPE. Pre]entament il-PPE g[andu rappre]entanza ta’ 265 deputat parlamentari – 81 deputat aktar mis-So/jalisti. Dan le]empju di;à jikkonferma ssa[[a u l-importanza li g[andu l-grupp politiku li jifforma parti minnu l-PN b’kuntrast mal-PSE, il-grupp politiku Ewropew li b[ala membri tieg[u g[andu lillPartit Laburista Malti.
Laszlo Andor, il-Kummissarju Ewropew responsabbli mill-impjiegi, l-inklu]joni u l-qasam so/jali
Fl-isfond ta’ dan kollu fi tmiem il-;img[a pajji]na se jkun qieg[ed jorganizza assemblea importanti tal-PPE li se tkun qed tidiskuti limpatt tal-kri]i ekonomika fuq il-qasam so/jali Ewropew. Dan hu su;;ett importanti li je[tie; li jkollu l-akbar importanza peress li hu ma[sub li seta’ [oloq kri]i. Din se tkun Assemblea :enerali tal-grupp tal-[addiema fi [dan il-PPE u se tkun qed tag[ti [arsa lejn linizjattivi li kienu implimentati fuq livell Ewropew wara r-re/essjoni dinjija. Ma jistax jonqos li wie[ed ma janalizzax is-sitwazzjoni ekonomika fil-Gre/ja u l-Portugall, kif ukoll l-impatt tal-mi]uri ta’ awsterità fuq il-popli ta’ dawn il-pajji]i. Dawn it-temi se jkunu
importanti sabiex fil-jiem li ;ejjin il-PPE jfassal ilpo]izzjoni tal-PPE fir-rigward tax-xog[ol u l-affarijiet so/jali. G[aldaqstant l-isem ta’ din l-Assemblea se jkun: Governanza Ekonomika u Koe]joni So/jali, huma kompatibbli? Dan kollu se jsir f’Malta u fil-pre]enza talKummissarju Ewropew responsabbli mill-impjiegi, linklu]joni u l-qasam so/jali, Laszlo Andor, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, ilMinistru Pollakk g[axXog[ol Michael Boni, l-eks Ministru Grieg g[ax-Xog[ol u l-Protezzjoni So/jali, Panagoitis Panagiotopoulus u diversi MEPs li jiffurmaw parti mill-kumitat parlamentari tax-xog[ol u l-affarijiet so/jali.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
10 Ittri
Jum il-Birgu //elebrat fil-Jum Nazzjonali
It-trasport pubbliku f’San Pawl il-Ba[ar
Irrid nuri l-apprezzament tieg[i lill-Kunsill li g[o;bu mill-;did ikompli jfakkar Jum il-Birgu proprju nhar il-Festa Nazzjonali ewlenija ta’ Jum il-Vitorja. Il-Birgu dejjem fakkar Jum ir-Reb[a Maltija fl-Assedju lKbir. Kienu nies tal-Birgu li bdew il-festa ta’ din ir-reb[a. Il-Kleru kollu tal-Parro//a kien jiffeste;;ja t-twelid talMadonna bl-ikona antika li minkejja li nqerdet, saret replika. Saret il-quddiesa g[al dawk li taw [ajjithom, sar ittberik ta’ fejn kienu midfuna l-eroj Maltin, u tqieg[du kuruni f’ri;lejn il-monument ori;inali ta’ dik il-;rajja. Sar diskors adattat minn Mons. :wann Azzopardi u ng[atat
Midalja ta’ :ie[ lis-Sur Xicluna (I/-?ossi), benefattur tal-Birgu. {adu sehem l-g[aqdiet kollha tal-Birgu. Hekk in]ammet it-tradizzjoni tarrabta tal-Birgu mar-reb[iet Maltin fil-jiem ta’ niket. Ilquddiesa tas-soltu li kienet issir fil-Kastell Sant’An;lu fil-Kappella tan-Natività ma setg[etx issir g[ax hemm [sarat fil-bieb ewlieni talKastell, li nittamaw li kif qed isir restawr tas-swar tal-Birgu ma jdumx ma jmisshom isswar ta’ Sant’An;lu Issa f’Ottubru l-Kunsill jorganizza kif t[abbar, Birgu by Candlelights.
Huma bosta dawk li lmentaw mieg[i min[abba lfatt li tne[[ew ]ew; bus stops minn [dejn il-knisja talKarmnu f’San Pawl il-Ba[ar. {afna iktar ilmentaw mieg[i dwar il-fatt li l-karozza li tmur l-isptar ma tiqafx f’San Pawl il-Ba[ar. In-nies li jkollhom imorru l-isptar qed ikollhom ibatu [afna, g[alxejn, u bla b]onn. Biex tkompli tg[axxaqha jidher ukoll li rrotta l-;dida X6 ukoll se tieqaf kullimkien minbarra f’San Pawl il-Ba[ar. Jista’ xi [add jidde/iedi li ma j[allix lin-nies igergru bla b]onn u jirran;a dawn innuqqasijiet?
Il-Marsa
San Pawl il-Ba[ar
Lorenzo Zahra
?ensu Galea MP
Is-servizz tal-Arriva g[al Mater Dei#Università Naqbel perfettament mal-ittra li kiteb Joe Calleja minn {al Qormi fil-;urnal In-Nazzjon tad-9 ta’ Settembru li fiha qal li fis-servizz tatTrasport Pubbliku sar titjib sostanzjali. I]da min-na[a l-o[ra l-kumpanija Arriva flimkien ma’ Transport Malta g[andha tibda tfittex t[addem is-servizz dirett lejn l-Isptar Mater Dei u l-Università minn u g[al kull belt u ra[al b[alma kien isir fis-sistema tat-Trasport Pubbliku ta’ qabel. Dan is-servizz g[andu jibda qabel jibdew l-iskejjel.
Mhux sew li persuna titlef jew tasal tard g[al appuntament tal-isptar li tkun ilha li g[amlet xhur qabel jew inkella tibda tasal tard g[ax-xog[ol min[abba li l-karozzi tallinja jibdew jer;g[u jg[addu mimlijin u ma jrikkbukx, min[abba l-ammont kbir ta’ studenti li jer;g[u jibdew ju]aw it-trasport pubbliku. Grazzi.
Marion Micallef {al Qormi
Inkunu aktar sensittivi {adt pja/ir tassew naqra l-artiklu interessanti ta’ Jason Azzopardi li semmieh “Min hu insensittiv u bla qalb?” (In-Nazzjon 06.09.11). Ming[ajr ma nirrepeti dak li g[o;bu jikteb, ng[id li naqbel mieg[u perfettament. ?erti ]balji, qlajjiet u [sarat li jsiru jew jing[adu fil-[ajja ta’ kuljum fil-konfront ta’ dak u l-ie[or, mhux fa/li jissewwew i]da jalla li g[allinqas, artikli po]ittivi b[al ta’ Jason Azzopardi, iservu biex itaffu xi ftit mill-we;g[at li j;ieg[lu lil [addie[or i[oss. Biex wie[ed iwaddab it-
tajn, ma jridx wisq sforz i]da biex it-tajn jin;abar lura mhix [a;a [afifa u xi tebg[a ’l hawn u ’l hinn tibqa’ dejjem. Min irid jog[la filpo]izzjoni jew jirnexxi, m’hemmx b]onn i[amme; lil [addie[or. Mill-;did nawgura lillMinistru Carm Mifsud Bonnici fejqan s[i[ u ta’ malajr biex jer;a’ lura fi [dan il-familja u fil-post tax-xog[ol li qed jistennieh, g[ax il-pajji] u l-partit g[andu b]onn il-[idma tieg[u.
Emily Barbaro-Sant Il-Mosta
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, il-{amrun PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma ji;ux ippubblikati. L-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
{ajku - 328 minn Oliver Friggieri Trid issaqqiha Kemm kemm kuljum l-im[abba, U tista’ tinxef.
IN-NAZZJON L-Erbgha, 14 ta’ Settembru, 2011
A[barijiet ta’ Barra 11 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt IL-LIBJA
Jitkellem kontra tpattija lis-sostenituri ta’ Gaddafi
Il-Mexxej provi]orju tal-Libja Mustafa Abdel Jalil g[amel lewwel diskors pubbliku fi Tripli fejn wissa kontra ‘atti ta’ vendikazzjoni’ wara l-a[[ar a;ir aggressiv min-na[a tal-qawwiet li g[adhom leali g[al Muammar Gaddafi. Is-sostenituri ta’ Gaddafi nhar it-Tnejn kienu qatlu numru ta’ gwardjani fl-in[awi ta’ raffinerija ta]-]ejt i]da minkejja dan Jalil idde/ieda li jindirizza eluf ta’ nies fil-kapitali fejn insista mag[hom biex ‘ma jitilfux ilkontroll’. Jalil spjega li l-awtorità ;dida fil-Libja trid tibni Stat ibba]at fuq il-[arsien tal-li;i u l-prosperità u fejn ix-sharia (l-li;i I]lamika) se tipprovdi l-akbar sors g[al-le;islazzjoni. Hu insista li biex jaslu g[al dan iridu jikkonsolidaw [afna kundizzjonijiet u wissa li l-Gvern Libjan li jmexxi m’g[andu jittollera l-ebda ‘ideolo;ija estremista’. Il-messa;; kien kuntrast assolut g[all-a[[ar diskors ta’ Gaddafi li ;ie moqri fuq stazzjon tat-televi]joni Sirjan u li fih [e;;e; biex il-Libja ma ter;ax tispi//a kolonja u biex il-fanati/i tieg[u jkomplu bil-;lieda attwali. Illum il-Kunsill Transitorju Nazzjonali mmexxi minn Jalil qed jistinka biex jelimina rre]istenza fanatika mis-sostenituri ta’ Gaddafi f’numru ta’ bliet.
Dan meta l-grupp Amnesty International wissa li nuqqas tassigurtà f’/erti zoni g[ad jista’ jwassal g[al /iklu ta’ ‘attakki u azzjonijiet ta’ tpattija’ fil-Libja. G[aldaqstant, Jalil irid i[e;;e; lill-qawwiet tieg[u biex ma jaqg[ux ‘g[an-nasba tat-tpattija’ u lbiera[ insista li jirrispettaw is-sistema ;udizzjarja ‘meta ‘l quddiem se jitressqu l-qorti dawk li g[amlu l-[sara lill-poplu Libjan.’ Ir-reb[a totali tar-ribelli f’din il-gwerra /ivili tiddependi minn kemm jirnexxu l-isforzi biex jinqabad Muammar Gaddafi u lmembri ta’ familtu. U wara rapporti li l-Gvern tan-Ni;er idde/ieda li jarresta lil Saadi al-Gaddafi – iben id-dittatur Libjan li kien qasam g[al hemmhekk nhar il-{add – kelliema fi Niamey issa wie;bu li qed i]ommu lil Saadi ‘ta[t osservazzjoni’ u li dan (skont huma) m’hux su;;ett g[al ‘tfittxija internazzjonali.’ Fil-pre]ent, tlett ulied ta’ Gaddafi jinsabu fl-Al;erija, bi tlieta o[ra g[adhom qed ji]gi//aw lill-qawwiet talKunsill Transitorju u b’ie[or – Khamis – mifhum li tilef [ajtu fil-gwerra /ivili. Fuq il-front tal-gwerra, issostenituri ta’ Gaddafi fl-in[awi ta’ Bani Walid g[adhom qed jirre]istu lill-qawwiet tal-Kunsill
ta’ Jalil li jridu jtemmu t-theddida minn din il-fortizza tar-re;im antik. Sadattant mhux esklu] li ‘xi tradituri’ fi [dan il-Warfalla – l-akbar tribù fil-Libja – jistg[u qed jg[addu l-informazzjoni lillqawwiet ta’ Gaddafi f’Bani Walid. In-Nazzjonijiet Uniti anki qed tinkwieta dwar i/-/ivili li ma jistg[ux jo[or;u mill-bliet ‘li j]ommu ma’ Gaddafi’ u li spi//aw fi stat ta’ assedju; fost rapporti li l-belt ta’ Sirte tinsab ming[ajr ilma u elettriku. Il-Bank tad-Dinja rrikonoxxa uffi/jalment lillKunsill Nazzjonali Transitorju b[ala l-Gvern tal-Libja u kkonferma li kien mitlub jg[in imexxi l-isforzi g[ar-restawr ta’ servizzi kru/jali – inklu]i l-infrastruttura u t-tkattir ta’ programmi tax-xog[ol – f’dan il-pajji] li qed jipprova jirkupra mill-konflitt. L-awtoritajiet tal-Bank qalu li lesti biex jappo;;jaw lill-poplu Libjan, bl-esperti tag[hom qed jikkordinaw mar-rappre]entanti tal-Kunsill meta se ting[ata priorità lir-restawr tas-servizzi talilma, l-ener;ija u t-trasport. Il-Bank tad-Dinja anki g[andu jikkopera mal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) bil-[sieb li jg[in jipprepara l-ba;it tal-Libja filwaqt li jer;a’ jwaqqaf is-settur bankarju (ta’ dan il-pajji]) fuq saqajh.
Theddida tal-estremisti I]lami/i Filwaqt li kompliet it-theddida mill-gruppi armati li qed jappo;;jaw lil Gaddafi, nNATO [ar;et bit-twissija li lLibja, ‘l quddiem, tista’ taqa’ fl-idejn ta’ estremisti f’ka] li tonqos minn Gvern stabbli g[at-tul ta]-]mien. F’intervista li g[amel malgazzetta Ingli]a The Telegraph, is-Segretarju :enerali tan-NATO Anders Fogh Rasmussen qal li l-
Kunsill Transitorju ta’ Jalil irid ja[seb biex iwaqqaf sede ta’ amministrazzjoni soda mill-aktar fis. U skont Rasmussen, inNATO ma teskludix li lestremisti I]lami/i ‘g[andhom jippruvaw jisfruttaw kwalunkwe inde/i]joni u punti ta’ dg[jufija’ waqt li lLibja tipprova tistejqer minn erbg[in sena ta’ [ajja ta[t irre;im.
Id-diskors ta’ Rasmussen g[andu jnissel sens ta’ kawtela fost l-ewforija li qed tiddomina b[alissa fi Tripli waqt l-eqqel tar-rivoluzzjoni. Intant, din hi sitwazzjoni reali meta je]istu s-sinjali ta’ firda fost it-tmexxija tar-ribelli min[abba varjetà ta’ issues – li jinkludu r-rwol futur talmilizjani I]lami/i li kellhom sehem kbir fl-a[[ar su//essi fuq il-front tal-gwerra.
Mustafa Jalil waqt id-diskors tal-biera[ fi Tripli (Reuters)
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
12 A[barijiet ta’ Barra IL-KRI}I TAD-DEJN
Merkel twissi dwar il-Gre/ja ...Obama jesprimi t-t[assib tieg[u Il-Kan/illier :ermani] Angela Merkel ilbiera[ ippruvat tra]]an g[ajdut li kien imminenti li l-Gre/ja tfalli hekk kif l-Istati Uniti g[al darb’o[ra lissnet it-t[assib tag[ha li l-kri]i tad-dejn fizzona ewro g[adha ma kinitx kontrollata. F’intervista ma’ stazzjon tarradju, Merkel qalet li l-Unjoni Ewropea kienet qed tag[mel dak kollu li tista’ biex tevita li l-Gre/ja tfalli u [e;;et lillpoliti/i fi [dan il-koalizzjoni tal-Gvern tag[ha stess biex joqg[odu attenti x’ig[idu biex jevita li jo[olqu paniku fisswieq finanzjarji. Mistoqsija fl-intervista jekk il-falliment tal-Gre/ja kienx se jfisser it-tmiem tal-ewro, Merkel wie;bet li kienu qed jintu]aw l-g[odda kollha biex dan ikun evitat u jrid ikun evitat kull taqlib kaotiku f’dak li g[andu x’jaqsam mal-ewro. Merkel qalet li dik li g[andha quddiemha b[alissa lEwropa kienet “sfida storika” u li jrid isir minn kollox biex iz-zona ewro tibqa’ intatta g[aliex jekk le fi ftit ]mien leffetti jinfirxu b’rata mg[a;;la. Dwar l-istess tema lbiera[ ilPresident Amerikan Barack Obama esprima t-t[assib
tieg[u f’intervista ma’ ;urnalisti Spanjoli. Dan hekk kif t[abbar li Timothy Geithner, is-Segretarju tatTe]or Amerikan, nhar il:img[a g[all-ewwel darba kien se jattendi laqg[a talMinistri tal-Finanzi tal-Unjoni Ewropea fil-Polonja. Dan se jkun it-tieni vja;; ta’ Geithner fl-Ewropa f’;img[a wara li ltaqa’ mal-kollegi Ewropej tieg[u waqt laqg[a tal-G7 f’Marsilja fi Franza – [jiel li l-Istati Uniti hi m[assba dwar din il-kri]i. Obama kien kwotat li qal li l-mexxejja taz-zona ewro jridu juru lis-swieq finanzjarji li qed jie[du r-responsabbiltà g[allkri]i tad-dejn u jistabilixxu kif se jorbtu l-g[aqda monetarja mat-tfassil tal-ba;it rispettivi tag[hom. B[alissa hemm t[assib kbir dwar is-sitwazzjoni Griega i]da aktar u aktar x’se ji;ri jekk is-swieq jer;g[u jibdew jinkwetaw dwar Spanja u lItalja qal Obama. Il-President Amerikan qal li kien diffi/li li wie[ed jikkoordina u jaqbel fuq triq komuni meta hemm daqstant pajji]i b’politika u ekonomiji differenti skont il-;urnal Spanjol El Mundo.
Is-swieq b[alissa qed jassumu bi kwa]i /ertezza li lGre/ja se tfalli. Barra minn hekk, bdiet ti]died il-pressjoni fuq l-Italja li b[alissa tinsab g[addejja mill-pro/ess li tintrodu/i aktar mi]uri ta’ awsterità. Issa hemm tama li /-?ina tista’ tintervjeni biex tg[in lillItalja finanzjarment. IlMinistru tal-Finanzi Taljan Giulio Tremonti l-;img[a li g[addiet iltaqa’ ma’ uffi/jali ?ini]i. Dan kien konfermat ilbiera[ wara li l-Financial Times irrappurtat li l-Italja kienet talbet li/-?ina biex tixtri ammonti sinifikanti tad-dejn Taljan. B’reazzjoni g[al din l-a[bar, kelliem g[all-Ministeru talaffarijiet Barranin ?ini] qal li /-?ina kellha fidu/ja filkapa/ità Ewropea li tie[u [sieb id-dejn tag[ha. I]da ntqal ukoll li /-?ina riedet assigurazzjoni li l-Ewropa kienet se tassigura li tipprote;i l-investimenti li g[andha /-?ina fir-re;jun. Wu Xiaoling, eks deputat Gvernatur tal-Bank ?entrali ?ini], qal li l-paniku li hawn dwar id-dejn fl-Ewropa kien ]ejjed u /-?ina kienet lesta ta[dem ma’ pajji]i o[ra biex issa[[a[ il-fidu/ja tas-swieq.
Il-Kan/illier Angela Merkel
L-AFGANISTAN
Attakki madwar Kabul Membri tat-Taliban matul il-;urnata tal-biera[ wettqu attakki suwi/ida madwar Kabul kif ukoll sparaw rockets lejn l-Ambaxxata Amerikana u Ambaxxati o[ra fil-kapitali Afgana kif ukoll il-kwartieri ;enerali tanNATO. Din kienet l-ewwel darba li sar attakk ta’ dan il-kobor fuq il-kapitali. Dan l-attakk kien it-tieni assalt mit-Taliban fuq ilkapitali Afgana f’anqas minn xahar wara li kien sar attakk suwi/ida kontra l-kwartieri
;enerali tal-British Council f’nofs Awwissu u li fih inqatlu disa’ persuni. Kelliem g[at-Taliban qal li fil-mira tal-attakk tal-biera[ kien hemm bini tal-Gvern Afgan, l-Ambaxxata Amerikana u l-kwartieri ;enerali tan-NATO. G[alkemm xi rockets ni]lu qrib l-Ambaxxata Amerikana ma kienx hemm [add fil-bini li ndarab. B[alissa l-vjolenza flAfganistan tinsab fl-ag[ar tag[ha minn mindu fl-2001 it-Taliban tne[[ew mill-poter.
IN-NAZZJON L-Erbgha, 14 ta’ Settembru, 2011
A[barijiet ta’ Barra 13 Il-PAKISTAN
IS-SIRJA
Ir-Russja tkompli tirre]isti L-al-Qaeda to[ro; messa;; g[all-11 ta’ Settembru g[as-sanzjonijiet Il grupp terroristiku tal al
Ir-Russja kompliet twarrab sej[iet mill-Punent g[al sanzjonijiet aktar iebsa kontra r-re;im Sirjan ta’ Bashar alAssad min[abba r-repressjoni vjolenti kontra dawk li qed jipprotestaw kontra d-ditattura tieg[u. Protesti li fihom s’issa nqatlu aktar minn 2,600 persuna. :urnata wara li Franza ddeskriviet in-nuqqas ta’ po]izzjoni iebsa finNazzjonijiet Uniti kontra sSirja, b[ala “skandlu”, ilPresident Dmitry Medvedev din il-;img[a qal li ssanzjonijiet re/enti Amerikani u Ewropej kontra s-Sirja kienu jfissru li issa ma kienx hemm b]onn aktar pressjoni fuq is-Sirja. Ir-Russja, li g[andha ba]i navali fis-Sirja kif ukoll g[andha kon/essjonijiet kbar g[a]-]ejt u l-gass fis-Sirja, kif ukoll i/-?ina – it-tnejn membri permanenti tal-Kunsill tasSigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti bil-poter ta’ veto, qed
jirre]istu sforzi mill-Istati Uniti u l-alleati Ewropej biex ikun hemm reazzjoni aktar iebsa internazzjonali g[arrepressjoni Sirjana tal-protesti favur il-libertà li ilhom sejrin g[al dawn l-a[[ar sitt xhur. Assad rrea;ixxa g[all-irvellijiet, ispirati mill-irvellijiet li wasslu biex tliet mexxejja G[arab jitne[[ew mill-poter din is-sena, b’offensivi militari kontra l-bliet fejn qed isiru l-protesti u arresti talmassa. B[alissa l-aktar li jinsabu fil-mira huma l-bliet ta’ Hama u Homs. F’Hama qed isir lakbar offensiva militari minn mindu bdew il-protesti. Tal-anqas 2,000 suldat appo;;ati minn g[add ta’ vetturi armati sparaw bl-addo// u da[lu f’diversi ir[ula fil-madwar u kienu rrappurtati diversi vittmi. F’Hama minkejja rrepressjoni brutali, qed ikun hemm xi w[ud mill-akbar protesti kontra Assad. L-E;ittu ]ied le[nu mal-kri-
-
Dmitry Medvedev, il-President Russu
tika g[al dak li qed ji;ri fisSirja u [e;;e; g[an-negozjati u d-djalogu. Sadattant mill-E;ittu, ilPrim Ministru Tork Tayyip Erdogan qal li kien im[asseb li fis-Sirja tista’ tfaqqa’ gwerra /ivli bejn il-minoranza Alawita ta’ Assad u lma;;oranza Sunnita. Hu qal ukoll li t-Turkija kienet f’kuntatt mal-Iran, lalleat ewlieni tas-Sirja u wissiet dwar il-konsegwenzi serji jekk is-Sirja tkompli tu]a l-forza kontra l-popolazzjoni.
- -
Qaeda [are; video biex ifakkar l-attakk ta’ g[axar snin ilu fil-11 ta’ Settembru fl-Istati Uniti. Fih fost l-o[rajn kien hemm messa;; minn Ayman al-Zawahri, il-mexxej ;did tal-grupp terroristiku wara lqtil f’Mejju ta’ Osama bin Laden kif ukoll filmat li qatt ma kien [are; s’issa ta’ bin Laden stess. Il-video fih sieg[a u ng[ata t-titlu “Is-Seb[ tarReb[a Imminenti” u tpo;;a fuq websajts fuq l-Internet li jintu]aw minn militanti Islami/i. Fih Zawahri jidher biss f’ritratt u m’hemm ebda filmat tieg[u. Sadattant, fl-Istati Uniti uffi/jali qalu li kienu g[adhom ma warrbux g[al kollox l-informazjoni li r/evew il-;img[a li g[addiet dwar possibbiltà ta’ attakk fl-Istati Uniti. Dan peress li l-informazzjoni kienet li l-attakk seta’ jsir jew fil-11 ta’ Settembru, g[axar snin mill-attakki infami fl-Istati Uniti, inkella fil-;ranet qrib. G[al din irra;uni l-investigazzjoni millforzi tas-sigurtà Amerikani qed tkompli bla waqfien. It-theddida fil-;ranet qabel l-anniversarju tal-attakki tal11 ta’ Settembru kienet deskritta b[ala “kredibbli” u “spe/ifika” i]da s’issa ma kienx hemm xejn konfermat u ebda arresti. Sorsi qalu li s’issa l-forzi
Ayman al-Zawahiri, il-kap ;did tal-al-Qaeda.
tas-sigurtà Amerikani ma rnexxielhomx jiddeterminaw jekk it-tliet persuni li kienu qed jissemmew fil-bidu li kienu da[lu fl-Istati Uniti biex iwettqu l-attakki, verament kienux je]istu. Uffi/jali Amerikani qalu li kieku l-informazzjoni ma nkisbitx lejliet l-anniversarju, aktarx il-ka] ma kienx jing[ata l-pubbli/ità li ng[ata. Uffi/jali Amerikani qalu li l-informzzjoni dwar it-theddida ma kien fiha ebda informazzjoni b[al ismijiet li jindentifikaw lil dawk li huma warajha g[alkemm kien hemm indikazzjoni li tnejn minn dawk li hu suspettat li tqabbdu jistg[u jkunu /ittadini Amerikani.
L-ITALJA
Tisplodi fabbrika tal-log[ob tan-nar Is-sidien ta’ fabbrika tallog[ob tan-nar huma fost issitt vittmi li mietu meta splodiet fabbrika tal-log[ob tan-nar. Il-ka] se[[ f’Arpino, qrib Frosinone, madwar 120 kilo-
metru fin-Nofsinhar ta’ Ruma. L-isplu]joni reg[det lin[awi ta’ madwar u mill-fabbrika ma kien kwa]i g[ad fadal xejn. Issa nfet[et investigazzjoni biex tkun mag[rufa l-kaw]a ta’ din it-tra;edja.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
14 A[barijiet ta’ Barra IL-KOREA TA’ FUQ
Nofs l-Armata qed tbati l-;u[
IL-BRA}IL> Il-Messikana Ximena |Navarrete tlibbes il-kuruna ta’ Miss Universe lil Angela Leila Lopes, li rrappre]entat lill-Angola f’dan il-konkors li kien organizzat f’Sao Paulo u li reb[et it-titlu g[al din is-sena (Reuters)
Tal-anqas nofs il-membri tal-Armata tal-Korea ta’ Fuq qed ibatu min-nuqqas tal-ikel li qed isir dejjem aktar akut u wara li din il-problema, qabel, kienet taffettwa biss lill-poplu /ivili tal-Istat komunista. Fil-fatt, illum qed ibatu l-;u[ anki lmembri tal-istituzzjonijiet inkarigati biex jipprote;u lir-re;im tad-dittatur Kim Jong-il; bis-sitwazzjoni mistennija taqleb g[all-ag[ar fil-;img[at u x-xhur li ;ejjin. Illum numru ta’ ddisprati li qed ja[dmu minn ta[t b[ala ‘;urnalisti’ filKorea ta’ Fuq u fejn qed jg[addu tag[rif lill-a;enzija tal-a[barijiet Asiapress ibba]ata fil-:appun.
Dawn in-nies intant irnexxielhom jo[or;u filmati ta’ intervisti massuldati f’diversi zoni tal-Korea ta’ Fuq u fejn [afna mill-intervistati jilmentaw dwar ‘il-malnutri]mu’ – b’suldat partikulari jtenni li l-problema kienet qed taffettwa ‘mal-[amsin fil-mija talmilitar’ sar-rebbieg[a. L-istess suldat indika wkoll li l-futur g[andu j;ib aktar problemi meta nnuqqas tal-ikel qed jaffettwa lis-setturi kollha tal-Armata. Il-World Food Programme tanNazzjonijiet Uniti f’April beda jie[u [sieb azzjoni ta’ emer;enza biex l-ikel jasal lill-persuni kkunsidrati b[ala ‘laktar mhedda ‘ fil-Korea ta’ Fuq. L-INGILTERRA
X’aktarx li mietet b’attakk tal-qalb Missier il-kantant Amy Winehouse jemmen li bintu tilfet [ajjitha b’ka;un ta’ attakk tal-qalb dovut g[al snin ta’ dipendenza ‘sfrenata’ fuq lalko[ol. Fl-ewwel intervista littelevi]joni wara l-mewt talkantanta (fl-età ta’ 27 sena) f’Lulju li g[adda, Mitch Winehouse qal lill-;urnalista Anderson Cooper li d-droga ma kellhiex x’taqsam mattmiem tra;iku ta’ bintu. Fil-fatt, missier Amy insista li din kienet ilha ma tie[u ddroga g[al xi tliet snin i]da ammetta wkoll li l-vera problema g[aliha kien lalko[ol. Skont hu, Amy kienet qed tie[u l-medi/ina Librium fuq il-preskrizzjoni tat-tobba u li ting[ata lil min ikun g[addej minn pro/ess ta’ detossifikazzjoni. Il-medi/ina anki tnaqqas il-potenzjal g[al attakki tal-qalb u mag[ruf li Amy Winehouse kienet qed tie[u pillola tal-Librium kuljum. Madankollu, Mitch Winehouse irrakkonta li bintu, qabel, kienet sofriet sensiela ta’ attakki min[abba dispo]izzjoni g[al binge drinking. U g[alkemm hi, imbag[ad, warrbet g[allalko[ol Mitch jemmen li bintu xorta kellha tispi//a vittma ta’ attakk tal-qalb fatali b’konsegwenza tas-snin talabbu] u meta ma kien hemm [add biex isalvaha. Amy Winehouse kienet instabet mejta fis-sodda firresidenza tag[ha f’Londra fost splu]joni ta’ niket fid-dinja tal-mu]ika u bi/-chart hits tag[ha jer;g[u jgawdu minn splu]joni rari ta’ popolarità.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Feature 17
16 Feature
L-I}VILUPP FIL-PARK INDUSTRIJALI F’TA’ MA::I
Turija ta’ fidu/ja f’[ilet il-[addiem Malti minn Joe MIKALLEF joe.mikallef@media.link.com.mt ritratti minn Michael ELLUL
Il-Partit Nazzjonalista filGvern dejjem kien katalist biex ikattar l-opportunitajiet tal-impjiegi g[all-[addiema Maltin u G[awdxin. Imma mhux biss. Il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern dejjem [adem u stinka biex i]-]g[a]ag[ Maltin u G[awdxin ikollhom lopportunitajiet kollha li jkunu je[tie;u biex ji]viluppaw ittalenti u l-[iliet tag[hom. Kul[add jaqbel li l-unika ri]orsa li g[andu pajji]na hi l[addiem Malti. Il-[addiem Malti li hu [awtiel, bie]el u li jitg[allem f’qasir ]mien. Dawn huma kwalitajiet millisba[ li jiddistingwu lill[addiem Malti. U wie[ed jie[u gost jara lill-[addiem Malti jistinka u jirsisti u ji]viluppa g[al rasu negozji ]g[ar li fihom infushom huma s-sinsla talekonomija ta’ pajji]na. Hu fid-dawl ta’ dawn ilfatti li l-Gvern immexxi millPartit Nazzjonalista imbarka fuq pro;ett ambizzju] li
ji]viluppa park industrijali mmexxi mill-privat f’Ta’ Ma;;i fix-Xg[ajra, b’investiment qawwi ta’ €4.5 miljun. Fil-jiem li g[addew il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi, akkumpanjat fost lo[rajn, minn Paul Borg Olivier, is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista, min[abba li din i]-]jara kienet qed issir
Ma;;i hu mifrux fuq diversi livelli u hu mg[ammar b’fa/ilitajiet li jvarjaw minn sprayers tal-karozzi, kumpaniji tar-ri/ikla;; talmaterjali, kumpaniji li ja[dmu fl-aluminju u o[rajn li ja[dmu f’setturi o[rajn. Waqt i]-]jara tieg[u l-Prim Ministru tkellem mal[addiema fil-post tax-xog[ol tag[hom u esprima l-fidu/ja tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista fl-ekonomija
ammonta b’kollox g[al €4.5 miljun u sar kollu mis-settur privat. Meta titlesta g[alkollox, izzona se tkun mg[ammra b’fa/ilitajiet g[al tmenin operatur. Il-pjan tal-kumpless hu li l-operaturi tal-istess xog[ol ikunu qed joperaw mill-istess sular. Il-kumpless jinkludi wkoll uffi//ji amministrattivi kif ukoll fa/ilitajiet amministrattivi g[all-kumpaniji li joperaw
Kul[add jaqbel li l-unika ri]orsa li g[andu pajji]na hi l-[addiem Malti. Il-[addiem Malti li hu [awtiel, bie]el u li jitg[allem f’qasir ]mien. Dawn huma kwalitajiet mill-isba[ li jiddistingwu lill-[addiem Malti b[ala parti mill-attivitajiet li l-Partit Nazzjonalista qed jorganizza biex ji//elebra l47 anniversarju mill-kisba talIndipendenza, ]ar il-park industrijali f’Ta’ Ma;;i fejn di;à hemm ja[dmu 230 negozju ]g[ir. Il-park industrijali Ta’
Maltija. Mad-diversi [addiema tkellem ukoll dwar is-suq tax-xog[ol u fisser kif minn dan il-park kummer/jali di;à qed ja[dmu mal-g[oxrin negozjant ]g[ir u medju li j[addmu g[add ta’ [addiema f’setturi differenti. Linvestiment f’dan il-pro;ett
minn hemm. Waqt din i]-]jara l-Prim Ministru enfasizza li l-Gvern hu impenjat li jkompli jg[in lill-industriji ]g[ar u medji u joffrilhom l-in/entivi me[tie;a biex dawn ikomplu ji]viluppaw. Hu spjega li minkejja l-
isfidi internazzjonali, ilGvern irnexxielu jkompli jkabbar l-ekonomija biex din tkompli ]]id l-impjiegi. Hu spjega kif m’hemmx dubju li l-ekonomija Maltija tkun ukoll effettwata minn din il-kri]i internazzjonali anki min[abba l-fatt li lpajji]i li jag[mlu lkummer/ ma’ Malta huma wkoll milquta minn din ilkri]i. Il-Prim Ministru qal li lGvern se jibqa’ jesprimi fidu/ja fis-settur tal-SMEs g[ax jemmen li dan hu lpedament u l-mutur talekonomija Maltija. Lawrence Gonzi tkellem ukoll dwar il-mod kif quddiem il-kri]i internazzjonali, il-Gvern Malti ta l-g[ajnuna me[tie;a lill-industriji li joperaw minn Malta biex dawn ]ammew limpjiegi u llum qed ikattruhom. Kienet din ilpolitika li wasslet biex ilpajji] salva 5,000 impjieg u [oloq 7,000 o[ra.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
18 Kummer/
Titnieda l-Bank of Valletta Boat Show Il-Bank of Valletta flimkien ma’ Network Publications, u b’kollaborazzjoni malMinisteru g[all-Infrastruttura, Trasport u Komunikazzjoni, nedew il-Bank of Valletta Boat Show 2011. L-edizzjoni ta’ din is-sena se ssir fil-Grand Hotel Excelsior fil-Floriana bejn il15 u t-18 ta’ Settembru 2011. Il-marina u l-madwar se jilqg[u g[add kbir ta’ dg[ajjes u affarijiet marbutin ma’ dan is-settur. Dan l-avveniment annwali huwa meqjus b[ala l-akbar laqg[a g[all-entu]jasti taddg[ajjes u tal-ba[ar, u dawk kollha li g[andhom passjoni g[all-b/ejje/ tal-ba[ar. Din ilwirja ewlenija g[ad-dg[ajjes tkompli ssa[[a[ il-kuxjenza dwar id-dg[ajjes fil-g]ejjer Maltin u tipprovdi forum mill-aqwa g[all-industriji Maltin biex jing[aqdu f’dan lisport. John Formosa, id-Direttur Mani;erjali ta’ Network
Publications, flimkien masCEO tal-Bank of Valleta, Tonio Depasquale, indirizza konferenza tal-a[barijiet li matulha tnediet il-Bank of Valletta Boat Show 2011. Fid-diskors tieg[u waqt din il-konferenza Tonio Depasquale qal li, “minbarra l-interess industrijali qawwi fil-yachting, hemm ukoll interess dejjem akbar f’dan ilqasam b[ala sport u attività ta’ divertiment. Il-Bank of Valletta huwa kburi li jing[aqad ma’ dan l-avveniment li jo[loq tant interess fil-yachting.” “L-industrija tal-ibburdjar f’Malta qed tesperjenza tkabbir konsiderevoli u qed turi [afna potenzjal,” kompla Tonio Depasquale. “Ilpakkett dedikat ‘BOV Boat and Yacht Finance Package’ ikompli juri l-impenn talBank lejn dan is-settur. Bi pja/ir in[abbar li fi ftit ]mien, il-Bank se j[abbar serje ta’ benefi//ji addizzjon-
Il-Maltin g[andhom g[al qalbhom [afna l-opri tal-ba[ar
ali ma’ dan il-pakkett li se jkomplu jg[inu l-iffinanzjar ta’ in;enji tal-ba[ar.” “Tul dan l-avveniment mifrux fuq erbat ijiem, se jkun hemm stands jippromwovu varjetà ta’ dg[ajjes
Vodafone tifta[ ferg[a ;dida f’{a]-}ebbu; Vodafone qed til[aq lill-klijenti tag[ha f’partijiet differenti ta’ Malta u G[awdex biex tag[milhielhom aktar fa/li li jgawdu s-servizzi tag[ha. La[[ar [anut ta’ Vodafone nfeta[ fi Triq l-Imdina, {a]}ebbu; – triq arterjali ewlenija b’[afna spazju g[all-parke;;. “L-istrate;ija tag[na hi /ara,” qalet Claire Cassar, ilConsumer Sales Manager ta’ Vodafone Malta. “Nemmnu li
g[andna mmorru g[and il-klijenti tag[na u nkunu eqreb tag[hom biex noffrulhom la[jar servizz possibbli fil[anut preferut tag[hom kif ukoll f’postijiet li jintla[qu fa/ilment.” Vodafone qed toffri lprodotti u s-servizzi tag[ha f’ambjent pja/evoli li jintla[aq minn kul[add. Il-ferg[a l;dida ta’ {a]-}ebbu; hi touch-point o[ra g[all-kon-
Dettall mill-ferg[a l-;dida ta’ Vodafone f’{a]-}ebbu;
sumatur – moderna, b’ambjent li jilqg[ek u b’tim im[arre;. Il[anut g[andu l-a[[ar gadgets b’teknolo;ija avvanzata kif ukoll l-aktar a//essorji moderni. Bl-g[ajnuna tat-tim espert ta’ Vodafone, il-klijenti jistg[u wkoll jippruvaw l-a[[ar smartphones u tablets fil-kumdità kollha. Id-disinn partikulari li issa hu parti mit-trademark ta’ Vodafone ji;bor l-elementi kollha me[tie;a biex il-[anut ta’ Vodafone joffri l-a[jar esperjenza lill-klijent. Vodafone tistieden lill-klijenti tag[ha biex i]uru l-[anut il-;did ta’ {a]-}ebbu; waqt il[inijiet tal-ftu[ bejn it-Tnejn u l-:img[a mit-08.30 a.m. sas-7 p.m. u s-Sibt mit-8.30 a.m. sas6 p.m. G[al aktar tag[rif u g[al-lista s[i[a ta’ [wienet ta’ Vodafone ]ur www.vodafone.com.mt#vodafonestores.
kbar u ]g[ar, kif ukoll apparat g[al sports akwati/i u prodotti ta’ lussu,” qal John Formosa. “L-avveniment ta’ din issena se jilqa’ wkoll il-Ferrari FSS il-;dida u ]ew; mudelli
;odda tal-Maserati, li se jkunu g[all-wiri tul tmiem il;img[a kollu, filwaqt li se jkun hemm ukoll wirjiet talmoda kull lejl, shows live u [afna attivitajiet ta’ divertiment.”
Offerti li ma jitwemmnux ming[and Gasan Enterprises Il-Gasan Super Deal Week twieg[ed li se tkun ;img[a s[i[a ta’ offerti fuq l-istokk kollu. Jekk qieg[ed ta[seb biex tixtri karozza ;dida jew u]ata, mutur jew xi mutur tal-ba[ar, titlifx din l-opportunità u din il-;img[a ]ur il-binja ta’ Gasan Enterpises fl-Imrie[el. Gasan Enterprises, ir-rappre]entant g[ad-ditti rinomati Ford, Mazda, Volvo, Jaguar u Yamaha, se jkollhom offerti spe/jali fuq id-ditti kollha. Dawn l-offerti bdew nhar itTnejn 12 ta’ Settembru. David Gasan, id-Direttur Mani;erjali ta’ Gasan Enterprises, qal li ”waqt il-Gasan Super Deal Week dawk kollha li jixtiequ jiksbu xi prodotti li nirrappre]entaw, huma garantiti li se jing[ataw prezzijiet spe/jali u mill-aqwa. Ilklijenti jistg[u jiffrankaw sa €7,500 fuq stokk selezzjonat u li jinxtara matul din il-;img[a.” Gasan Enterprises g[andhom ukoll offerti fuq assigurazzjoni tal-karozza meta tinxtara polza ming[and GasanMamo Insurance, il-kumpanija li tag[mel parti minn Gasan. Dawk li jixtiequ jie[du vanta;; mis-Super Deal Week g[andhom i]uru l-Gasan Automotive Centre fl-Imrie[el bejn it-12 u s-17 ta’ Settembru mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8.30 a.m. u s- 7 p.m. u s-Sibt bejn id-9 a.m. u l-4 p.m.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
20 Madwarna
}jara lill-antenati fil-Forti Manoel Meta Monsieur Pierre de Bonneville u l-familja tieg[u ]aru l-Forti Manoel waqt lewwel btala tag[hom f’Malta, l-interess tieg[u ma kienx biss fl-istorja ta’ Malta. Monsieur de Bonneville hu dixxendenti dirett ta’ Charles François de De Mondion, lin;inier militari famu] li, ta[t il-patro/inju tal-Gran Mastru Portugi] Manoel de Vilhena, bena l-Forti Manoel – xog[ol arkitettoniku sabi[ immens li kien restawrat m’ilux. Il-bu]nanna ta’ Monsieur de Bonneville, li mietet fl1961, kienet Suzanne De Mondion. “Konna nafu ming[andha li l-familja tag[ha setg[et tkun rintra//ata sas-sena 900 u li lfamilja de Mondion kellha ttitlu ta’ comte u anki tat prova g[al bosta drabi g[annobbiltà tag[ha matul l-istorja fi Franza. G[alhekk ]gur li kellhom xi Kavallieri ta’ San :wann. Kien wara ri/erka estensiva li skoprejt li kont dixxendenti dirett ta’ Charles Francois de Mondion u li kellu rwol importanti fil-wirt kulturali u fl-istorja sinjura ta’ Malta.” Il-Forti Manoel inbena mill-
Kavallieri ta’ Malta biex jipprote;u t-Tramuntana tal-Belt mill-artillerija sparata millIslotta fil-Port ta’ Marsamxett. L-ewwel ;ebla tpo;;iet fl-1723 ta[t is-supervi]joni ta’ de Mondion meqjus b[ala wie[ed millaktar periti importanti li qatt [admu fil-g]ejjer Maltin. Minkejja li l-karatteristi/i distintivi tal-Forti baqg[u je]istu, tul is-snin sar tibdil partikolari li kien me[tie; mill-istrate;ija militari. IlForti ;arrab ukoll l-attakki tat-Tieni Gwerra Dinjija. Imma l-akbar theddida ;iet minn ]mien twil ta’ vandali]mu wara li l-Forzi Ingli]i [allew Malta. Ir-restawr talForti Manoel kien parti millpro;ett estensiv ta’ miljuni ta’ ewro g[all-Manoel Island u Tignè Point minn MIDI p.l.c. Dan il-programm massiv ta’ restawr jinkludi lill-Forti Tignà, lil-Lazzaretto u siti o[ra f’Manoel Island li kollha g[andhom ikunu restawrati skont l-obbligazzjonijiet filftehim bejn il-MIDI u lGvern. Il-Perit Edward Said, li kien involut fil-pro;ett tar-restawr, waqt li [adem ma’ aoM
Monsieur de Bonneville mal-mara tieg[u Catherine u t-tifel Guillaume kburi li qed jippo]a g[ar-ritratt quddiem il-forti impressjonanti
Partnership, il-konsulenti ewlenin fuq il-pro;ett, akkumpanja lil Monsieur de Bonneville u l-familja tieg[u madwar il-Forti biex uriehom l-istrutturi differenti restawrati u l-karatteristi/i dettaljati u sinjuri. Kif kien mist[oqq, it-tour spi//a bi ]jara fil-kripta ta[t il-kappella ta’ Sant’Antnin ta’ Padua fejn Charles-François de Mondion kien xi darba midfun. G[al Monsieur Bonneville dan kien mument straordinarju. Hu qal, “Kien mument surreali li nkun fl-istess post fejn xi darba kien wie[ed
mill-antenati tieg[i u li stajt nammira l-qofol tax-xog[ol tieg[u li tlesta aktar minn 250 sena ilu.” “Kien ukoll mument emozzjonanti u [assejtni kburi [afna.” Il-Forti Manoel kien deskritt mill-in;inier rispettat Francois Charles Comte de Bourlamaque b[ala “mudell ta’ fortifikazzjoni mibni bilkura u komplet f’kollox.” Lesperti fuq de Mondion, ilProfessur Dennis de Lucca u Dr Stephen C. Spiteri, sa[qu li l-Forti Manoel hu e]empju perfett ta’ ]wie; delikat bejn
l-in;inerija militari Barokka u l-arkitettura f’Malta. De Mondion [alla wirt ta’ bini u fortifikazzjonijiet Barokki, fil-ma;;oranza tag[hom ta[t l-awspi/i talGran Mastru Antonio Manoel De Vilhena li [afna drabi ffinanzja l-pro;etti minn butu. De Mondion miet [esrem b’attakk ta’ qalb filMilied tal-1733 fl-età ta’ 52 sena. Hu xtaq li jkun midfun fil-kripta tal-kappella talForti Manoel li hu stess iddeskriva b[ala “knisja ]g[ira u sabi[a li tiddomina l-Forti.”
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Madwarna 21
450 jibbenefikaw minn Skolasajf ‘11 immexxija minn Sedqa 450 tifel u tifla li din issena attendew Skolasajf ipparte/ipaw flimkien waqt ilfinali tal-Weetabix Fun Games Festivals 2011, organizzata mill-Projects & Initiatives Section, fi [dan idDirettorati tal-Edukazzjoni, b’kollaborazzjoni mal-A;enzija Sedqa. Sina Bugeja, il-Kap E]ekuttiv tal-Fondazzjoni g[al Servizzi ta’ {arsien So/jali ppre]entat lit-tfal pre]enti b’tshirt b[ala turija ta’ apprezzament g[all-parte/ipazzjoni tag[hom fil-programmi talA;enzija Sedqa matul Skolasajf. Sina Bugeja inkora;;iethom sabiex jag[mlu u]u mill-informazzjoni li kisbu matul dawn is-sessjonijiet, kif ukoll jibqg[u jipparte/ipaw waqt l-attivitajiet li torganizza l-A;enzija Sedqa. Sedqa ilha twassal dawn ilprogrammi matul Skolasajf g[al dawn l-a[[ar 11-il sena. It-tema mag[]ula g[al din issena kienet ‘Il-Volontarjat: Nag[tu Sehemna’. It-tmien /entri ta’ Skolasajf li pparte/ipaw kienu dawk ta’ Birkirkara, Marsaskala, San Pawl il-Ba[ar, San :wann, i]- }urrieq, {a]-}ebbu;, Paola u Bir]ebbu;a. Is-sessjonijiet kienu mifruxa fuq tliet ;img[at u twasslu lil studenti li jins-
abu fir-4, 5 u 6 sena. Issu;;etti ta’ din is-sena kienu l-volontarjat, il-familja, il-[bieb u vizzji. Lewwel parti ta’ kull sessjoni kienet tinkludi diskussjoni fuq is-su;;ett tal-;urnata, filwaqt li matul it-tieni parti, it-tfal kellhom lopportunità jipparte/ipaw waqt diversi attivitajiet edukattivi b[al krafts u log[ob, fost o[rajn. Il-finali tal-Weetabix Fun Games Festivals 2011 bdiet b’parata, mi/-/entri, l-Innu Malti u wara segwew diversi attivitajiet sportivi. I/-/entri li waslu sal-finali kienu dawk ta’ {al G[axaq, {a]-}ebbug, l-Imtarfa#l-Im;arr, il-Mosta u ]-}ejtun. Kif intemmu llog[ob, il-gruppi rebbie[a ;ew pre]entati b’midalji u trofej. A;enzija Sedqa tixtieq tirringrazzja lil Weetabix li kienu l-isponsors ewlenin ta’ din l-attività. Pre]enti kien hemm ukoll George Borg, Direttur Student Services Department; Victor Zarb, Sales Manager, Paolo Bonnici Ltd; Anna Maria Gilson, Service Manager, Projects & Initiatives; Salvu Saliba National Coordinator Skolasajf; Jesmond Schembri, Direttur tal-Operat tal-A;enzija Sedqa u diversi membri tal-istaff mit-Taqsima ta’ Prevenzjoni ta’ Sedqa.
Subien u bniet waqt sessjoni ta’ wie[ed mill-programmi ta’ Skolasajf 2011 immexxija minn Sedqa
Tliet kwarti ta’ spazju g[alija Dsatax-il resident minn Birkirkara bbenefikaw millpro;ett ‘Tliet Kwarti ta’ Spazju G[alija’, pro;ett koordinat mnn Birkirkara Community Service fi [dan lA;enzija Appo;;, is-Servizzi ta’ Prevenzjoni tal-A;enzija Sedqa, u l-Parro//a Santa Marija ta’ Birkirkara. L-g[an ewlieni ta’ ‘Tliet Kwarti ta’ Spazju G[alija’ kien li jipprovdi edukazzjoni b’mod informali lil dawk il;enituri u persuni o[ra li jkunu qed irabbu t-tfal.
B’hekk huma kellhom i/-/ans jiddiskutu l-isfidi li jiltaqg[u mag[hom kemm fuq ba]i personali kif ukoll meta jkunu qed jie[du [sieb lit-tfal. Dawn is-sessjonijiet kienu jing[ataw sakemm it-tfal ilestu mil-lezzjonijiet talkateki]mu. It-temi ;ew mag[]ula mill-parte/ipanti stess, u wara ;ew diskussi flimkien ma’ professjonisti m[arr;a f’dawk l-oqsma partikolari. Fost dawn it-temi insibu ‘self awareness’, komunikazzjoni bejn il-;eni-
turi u l-ulied, kif tqatta’ [in ta’ kwalità mat-tfal, kif jigu evitati kunflitti, fatti u punti li g[andhom ikunu jafu l;enituri u kif g[andek i;;ib ru[ek f’sitwazzjoni ta’ stress. A;enzija Appo;; tixtieq tirringrazzja lil Merlin Library li ;entilment ipprintjaw xi materjal u]at waqt il-pro;ett kif ukoll lil Nanna Rebecca Story House li animaw diversi sessjonijiet dwar kif ilparte/ipanti g[andhom iqattg[u [in ta’ kwalità ma’ wliedhom. ‘Tliet Kwarti ta’ Spazju G[alija’ huwa biss wie[ed mill-[afna pro;etti li l-A;enzija Appo;; twettaq fil-komunità. L-A;enzija toffri Servizzi fil-Komunità fillokalitajiet ta’ Birkirkara, ilBelt Valletta, fil-Kottonera u San Pawl il-Ba[ar. L-g[an ta’ dawn is-servizzi huwa li jing[ata s-sapport me[tie; lil dawk l-individwi u familji li jinsabu g[addejin minn xi problemi so/jali, kif ukoll li jitwettqu pro;etti b[alma hu ‘Tliet Kwarti ta’ Spazju G[alija’ li jg[inu fli]vilupp tal-komunità.
{ajja ;dida wara d-droga Fil-jiem li g[addew, [ames ]g[a]ag[ iggradwaw mill-programm ta’ riabilitazzjoni residenzjali tal-A;enzija Sedqa, Komunità Santa Marija. A;enzija Sedqa tifra[ lill-grupp ta’ residenti f’Komunità Santa Marija li temmew b’su//ess il-programm ta’ riabilitazzjoni mis-sustanzi. L-A;enzija temmen li dan is-su//ess kien possibbli biss grazzi g[all-motivazzjoni tar-residenti stess, tas-sapport li huma r/evew mill-familjari u persuni vi/in tag[hom, kif ukoll grazzi g[all-[addiema dedikati talA;enzija Sedqa. Il-pass li jmiss g[al dawn i]-]g[a]ag[ huwa rintegrazzjoni s[i[a fis-so/jetà, u l-A;enzija tawgura li jkomplu fit-triq li qabdu, [ielsa minn kull abbu]. Barra minn hekk, l-A;enzija tinkora;;ixxi residenti li g[adhom g[addejin bil-programm sabiex jie[du e]empju minn dawn il-[ames ]g[a]ag[ u ma jaqtg[ux qalbhom. Komunità Santa Marija toffri gwida u struttura lil persuni bi problema ta’ abbu] minn sustanzi, permezz ta’ programm residenzjali. Ir-residenti jg[ixu flimkien b[ala komunità, fejn ikollhom i/-/ans jiskorpu lilhom infushom, ibiddlu l-attitudnijiet tag[hom, jitg[allmu kif g[andhom jg[ixu [ajja ming[ajr abbu] minn sustanzi, u jintegraw ru[hom lura fis-so/jetà. Ir-residenti ji;u motivati biex jeg[lbu l-problema tag[hom, itejbu l-aspetti fi]i/i, so/jali, psikolo;i/i u spiritwali fil-[ajja tag[hom permezz tal-assistenza ta’ diversi professjonisti fi [dan l-A;enzija Sedqa. Il-programm mhux biss joffri sapport lir-residenti, i]da wkoll jg[in lill-familjari u persuni o[ra fil-[ajja tag[hom. Dan isir permezz ta’ terapija tal-familja u sapport psiko-so/jali. Ting[ata wkoll prijorità lill-integrazzjoni tar-residenti lura fid-dinja tax-xog[ol, spe/jalment fl-a[[ar xhur tal-programm.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 14 ta‘ Settembru, 2011
22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt NET Television Launch 2011
X’hemm im[ejji^ NET Television 22>30
La Famiglia
Bla dubju ta’ xejn bosta huma dawk li jkunu qed jistennew Ottubru biex jaraw l-istazzjon favorit tag[hom x’se joffri f’dak li hu meqjus b[ala l-aktar ]mien importanti tat-televi]joni. NET Television il-;img[a l-o[ra [abbar liskeda tieg[u u t-telespettaturi issa se jkunu jistg[u jaraw x’hemm im[ejji. L-iskeda hi wa[da varjata u hemm minn kollox u g[al kul[add. F’dik li hi drama, li hi fost l-aktar qasam popolari mat-telespettatur Malti, NET Television se jkollu tlieta, ilkoll ta’ livell. Kull nhar ta’ Tnejn se jkun hemm La Famiglia, nhar ta’ Erbg[a Simpati/i u l-{add Dejà Vu. G[at-tfal se jer;a’ jkun hemm Chit Chat, se jibda l-programm XD u Kwi]].
FIL-QOSOR • 4GIVEN (NET Television 20>30) - It-Tabib
Joe Zammit jaqsam mat-telespettaturi l[sibijiet tieg[u dwar il-[ajja u lmewt. Naraw esperjenza qawwija [afna minn ra;el li g[adda tul ta’ ]mien fil-vizzju talalko[ol u jg[id kif se[[lu jo[ro; minnu. Marthese Busuttil tag[ti lesperjenza tag[ha meta marret fl-Art Imqaddsa. Kirsten flimkien ma’ xi tfal g[andha sorpri]a mhejjija. Mons Ar/isqof jag[ti l-kummenti tieg[u dwar il-Van;elu tal-{add li ;ej. • MISSJONI (NET Television 15>05) L-istorja hi ambjentata f’istitut tat-tfal immexxi mis-sorijiet
fejn fost o[rajn tkun tg[ix Marija. Din tkun tfajla [elwa, kwieta u e]emplari li ilha tg[ix mas-sorijiet sa mittwelid u lanqas biss tkun taf min huma l;enituri tag[ha. Minkejja li tkun tifla tajba, sfortunatament tkun ilha tbati minn nuqqas ta’ rispett mis-so/jetà min[abba li tg[ix mas-sorijiet u hi bla ;enituri. L-Assistent Direttur u s-Segretarja llum ukoll hejjew missjoni xejn fa/li g[al Rodney u Sylvana. Mhux biss i]da se niskopru sgiriet. Tg[id xi jkun dan is-sigriet?
Deja Vu
• KAXXA JAN (NET Television 18>10) B[alissa, qabel ma tag[mel l-ewwel xita, kul[add ikun qed jara x’manutenzjoni je[tie; is-saqaf ta’ daru. Il-Perit Toni Bezzina (firritratt fuq ix-xellug) se jitkellem dwar dan. Naraw ukoll filmati minn tie;, ir-rokna talmoda, tisjir ma’ Matthew Tabone, il-pre]entatri/i Carmen Mifsud u l-kantanta Adie. • UN GIORNO DI ORDINARIA FOLLIA (Rete 4 24>00) - Film
Simpati/i
drammatiku li n[adem fl1993 b’re;ija ta‘ Joel Schumacher li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Michael Douglas (firritratt fuq il-lemin), Robert Duvall u Barbara Hershey. L-isem ori;inali tal-film hu Falling Down.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
TV#Radju 23
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
Radio 101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) Radio 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) Radio 101Breakfast Club (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00 u fid-09>00)
09>30
Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti T[abbilxmo[[ok.ron A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>15 18>45 21>00 23>00 24>00
Radju Malta • 93.7 FM 06:00 – L-G[odwa t-Tajba (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill-:urnali Lokali, 07:35 MillMedia Internazzjonali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 – Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - All Time Favourites 13:30 - Qari tar-Rumanz 14:00 A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 – Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bulettin talA[barijiet 18:15 – Ma’ Nathalie 19:00 - Nwar 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari tar-Rumanz (r) 20:30 Nis;a 21:00 - Mu]ika Romantika 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Xi Qrajt, Xi Smajt 22:08 - Ru]arju 22:30 - Soul, Rhthym & Blues 23:30 - Ripetizzjoni. ONE Radio • 92.7 FM 06:00 – ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 ONE News) 10:00 – Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik) 11:45 - ONE News 12:00 – Angelus 12:05 - Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem 12:30 – A[na 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 – Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 Jack… bini 17:00 - Rush Hour 17:45 - ONE News 19:00 - Sport Action 19:15 – Banana Republic 19:45 - ONE News 20:45 – Eurovision Radio 21:45 - ONE News 22:00 – Dirett }g[a]ag[ 24:00 – Mezza Notte. RTK • 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12.12 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 13:00 - RTK Qosor 13:05 – Afternoon Favourites (jinkludi 14:00 BBC News) 15:00 - RTK Qosor 15:05 – LG[a]la Tieg[i u Tieg[ek 16:00 BBC News 16:05 - Hello Maks! 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 – Il-Kantant Mistieden (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mare Mare Mu]ika al Fresco Fuzzbox - Christian Azzopardi Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 21:00 - Nixtarr 22:05 Ru]arju 22:25 - Ripetizzjonijiet – Rakkont, Edukazzjoni, IsSu//ess Tag[na, Affarijiet talKonsumatur, Mu]ika. Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Bricolage 10:00 – BBC News Update 10:05 - Mhux Kelma Bejn Tnejn 11:00 Classic FM 13:00 - Anali]i tal;urnali (r) 13:30 - Meta l-Mo[[ Isir Palk 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 – Briju, Mar/i u Statwi 20:00 –
Arabesque # Gregorian Chant 21:00 – BBC World Service.
Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 – {ajjitna 11:00 -
Tag[lim u Twemmin Nisrani 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju ta’ San :u]epp 13:00 Shalom 14:30 – Qari tar-Rumanz 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 – IlKura;; Nofs il-Fejqan 17:00 – {ajjitna (r) 17:30 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - Lifesong 20:30 – Qari tarRumanz (r) 21:00 – G[ajn ta’ :id 22:00 – Kristu Fostna (r) 23:00 – Il-{ajja Vera (r) 23:30 – Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio • 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Ian Lang 15:30 – Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 – Bay Beats with Simon B 20:00 – Ben Glover 22:00 - Toby’s Wall of Sound 24:00 – Paul van Dyk. Bastjani]i FM • 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi Angelus fit-08:00 u f’12:00) 13:00 – BFM Playlist 13:30 - Anedotti 14:30 - G[allGosti Tieg[ek 16:30 – MilLetteratura Maltija 19:00 – Music Lovers 20:00 - L.S. Live 22:15 - Ru]arju. XFM • 100.2 FM 06:30 - The Big Breakfast 10:00 Midday Show 14:00 - 90’s Ninety 15:30 - Big Drive Home 18:30 - The XFM Overdrive.
TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - L-G[odwa t-Tajba (blA[barijiet f’kull sieg[a u 10) 11:00 - Teleshopping 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:05 - PM 13:00 - KC (ep. 32) (r) 14:00 - Teleshopping 15:00 A[barijiet fil-qosor 15:05 - I]}ona 16:40 - Sa[[tek l-Ewwel 16:45 - Teleshopping 17:45 Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet G[al Dawk Neqsin mis-Smig[ 18:05 - Mill-Bieb ’il :ewwa 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Follow-Up 21:15 - In the Land of Fire. Film ’93 23:00 - LA[barijiet 23:15 - F’Salib itToroq (ep. 32). ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:30 - ONE News
07:40 Videos Mu]ikali lokali 08:00 Lilliput 08:30 - ONE News 08:50 - Nuni 09:50 - Hi + 10:45 - Teleshopping 11:30 - {ajjiet 11:45 - Telepoplu 12:05 - Ieqaf 20 minuta 12:30 - Teleshopping 13:00 - Lilliput 13:30 - ONE News 13:40 - Teleshopping 14:10 - La farfalla (ep. 11) 15:00 - Teleshopping 15:30 - Ftit Minn Kollox 17:30 - ONE News 17:40 - Telepoplu 18:00 Teleshopping 18:45 - Passi malmoda 18:55 - Telepoplu 19:30 ONE News 20:15 - La Morna Morna (ep. 26) 20:35 - Bar-BQ 22:15 - Stejjer Qosra 22:45 - I Wine 23:15 - ONE News 23:45 - Konfini mill-Pjazza (r) 00:45 {ajjiet (r) 01:00 - Ftit Minn Kollox (r). Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Mill-Mara g[all-Mara 20:30 - Forum 22:00 - News. Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, 08:00 u 09:00) 09:35 Linea verde meteo verde 11:00 Tg 1 11:05 - Occhio alla spesa (attwalità) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale
15:15 - La vita in diretta 16:50 Tg Parlamento 17:00 - Tg 1 17:10 - Che tempo fa 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Champions League: Man. C. v Napoli 22:45 - 90˚ minuto Champions 23:30 - Una giornata particolare a spasso con le Miss 23:50 - Musulmani Europei 00:45 - Tg 1 notte 01:25 Sottovoce 01:55 - Rai Educational.
- Tg 5 - ore 10 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Un lsoldato, un amore. Film 2009 16:30 Pomeriggio cinque 18:50 Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Paperissima Sprint 21:20 - Anna e i cinque - la nuova serie 23:30 - Matrix 01:30 - Tg 5 notte 02:00 - Paperissima Sprint.
Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 10:30 - Tg 2 punto.it 10:50 - Tg 2 medicina 33 10:55 - Tg 2 Nonsolosoldi 11:00 - Tg 2 Si, Viaggiare 11:05 - Tg 2 Eat Parade 11:10 - Tg 2 e... state con costume 11:25 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 e... state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Italia sul due 16:15 - Ghost Whisperer presenze (TF) 17:00 - Life Unexpected (TF) 17:45 - Tg 2 Flash 17:50 - Tg sport 18:15 Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 - Senza traccia (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 23:40 - Tg 2 notizie 23:55 - La storia siamo noi 00:45 - Tg Parlamento 01:05 - Reparto corse 01:35 - L’Italia sul due.
Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 07:00 - Starsky & Hutch (TF) 08:05 - Hunter (TF) 09:55 R.I.S. - delitti imperfetti (TF) 10:50 - Fornelli d’Italia 11:30 Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri (soap) 16:55 - Herbie il maggiolino sempre più matto. Film ’74 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - La maschera di ferro. Film ’98 24:00 - Un giorno di ordinaria follia. Film ’93 01:25 - Tg 4 night news.
Raitre • melita 152 • GO Plus 203 08:00 - La storia siamo noi (attwalità) 09:00 - Romolo e Remo. Film ’61 10:45 Cominciamo bene 12:00 - Tg 3 sport 12:25 - Tg 3 fuori tg 13:00 - Condominio terra 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr piazza affari 14:55 - Tgr speciale ambiente Italia ‘Puliamo il mondo’ 15:10 - Tg 3 L.I.S. 15:15 - The Lost World (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 Blob 20:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Chi l’ha visto? 23:10 - Tg regione 23:15 - Tg 3 linea notte estate 23:55 Doc 3 00:50 - Rai Educational Gate C 01:20 - Fuori orario 02:00 - Rai news 24. Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 - mattina 08:40 Mattino cinque (attwalità) 10:00
Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 06:50 - Cartoons 08:55 - Nini (TN) 09:55 - Urban Legends 10:25 - Cooler Facts 10:55 Paradise Lost 11:55 - Spose Extralarge 12:25 - Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 Cartoons 15:00 - Big Bang Theory (sitcom) 15:35 - Chuck (TF) 16:30 - Glee (TF) 17:25 Cartoons 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: Miami (TF) 21:10 - The Cube La sfida 24:00 - Pluto Nash. Film 2002 01:50 - Poker1mania. La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:45 - Coffee Break (attwalità) 10:30 - Le vite degli altri 11:25 Chiamata d’emergenza 12:30 Cuochi e fiamme 13:30 - Tg La 7 13:55 – Cinque per la gloria. Film ’64 16:05 - La 7 doc 17:30 - L’Ispettore Barnaby (TF) 19.30 - ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 – Otto e mezzo 21:10 - I Kennedy 23:00 - Speciale Srebrenica, 8372 (attwalità) 00:25 - Tg La 7 00:35 - Crossing Jordan 01:30 - NYPD.
FALLING IN LOVE
Relazzjoni ta’ m[abba
TCM 19:55 Mara u ra;el, it-tnejn li huma di;à mi]]ew;in, jiltaqg[u u, minkejja li xi sens ta’ [tija ma jonqosx, jaqbdu relazzjoni bejniethom. Filpartijiet ewlenin naraw lil Robert De Niro u Meryl Streep (fir-ritratt fuq ix-xellug). Film drammatiku tal-1984 b’re;ija ta’ Ulu Grosbard.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
24 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 10:00 - Faxxikli 10:30 - Ktieb Miftu[ 11:00 – Naturalment Tag[na 11:30 - Uliedna 12:00 Sieg[a tal-Kittieb 13:00 Vignettes 13:30 - Lenti fuq Ilsienna (r) 14:00 - 378 15:00 Restawr 15:30 - Linji Lokali 16:00 - Faxxikli 16:30 - EXF 17:00 - Bejn Storja u Le;;enda 17:30 - Ktieb Miftu[ 18:00 Ta[t l-Art 18:30 - Bijografiji 19:30 - Hawn Ta[t Jinsab 20:00 - 60+ 21:00 - Kenn il-Ba[[ara 21:30 - Mal-Karba tas-Sirena 22:05 - Il-Misteri tal-Bombli talFu[[ar 23:00 - Vaganza f’{al Bla Ras 23:30 - EU Kids. Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Boost (r) 09:30 - Drama 10:15 - Kollox ma’ Kollox 12:00 - Favourite Link 12:05 - Kont Taf? 12:15 - Favourite News 12:30 - Drama (r) 13:00 - Malja 15:00 - Teleshopping (r) 16:00 Vespri (r) 18:00 - Favourite Link 18:05 - Kont Taf? 18:15 – Favourite News 18:30 - MillCupboard 20:15 - Favourite News 21:00 - Festa Fotografija 22:00 - 60 Minuta 23:00 - Link 23:05 - Kont taf? 23:15 Favourite News. Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[all-Maltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Kontra r-Ri[. La 5 • melita 162 11:35 - Beautiful (soap) 11:55 Centovetrine 12:20 - Extreme Makeover Home Edition 13:15 Dharma & Greg 14:05 Privileged (TF) 14:55 Dawson’s Creek (TF) 15:40 Settimo Cielo (TF) 17:15 - La tata (sitcom) 18:10 - Dawson’s Creek (TF) 18:55 - Privileged (TF) 19:45 - Gray’s Anatomy (TF) 20:30 - Extreme Makeover Home Edition 21:10 - Nokia amici in tour 22:40 - Backstage del tour 23:10 -Charm School (dok.). BBC Entertainment • melita 300 • GO Plus 301 07:10 - Poetry Pie 07:20 Balamory 07:40 - The Roly Mo Show 07:55 - Me Too! 08:15 Jackanory Junior 08:30 - Poetry Pie 08:40 - Last of the Summer Wine 09:40 - The Weakest Link
10:25 - Full Circle with Michael Palin 11:15 - Doctors 11:45 EastEnders 12:15 - Holby City 13:10 - Last of the Summer Wine 14:40 - Full Circle with Michael Palin 15:30 - The Weakest Link 16:15 - Doctors 16:45 EastEnders 17:15 - Holby City 18:10 - Full Circle with Michael Palin 19:00 - The Weakest Link 19:45 - Doctors 20:15 EastEnders 20:45 - Casualty 21:40 - Lark Rise to Candleford 22:30 - Last of the Summer Wine 23:30 - The Weakest Link. TCM • melita 310 • GO Plus 701 06:30 - Guns for San Sebastian. Film ’68 (U) 08:40 - Maverick 11:00 - Message in a Bottle. Film ’99 (12) 13:30 - Maverick 16:00 - Pursuit to Algiers. Film ’45 (U) 17:20 - Morituri. Film ’65 19:55 - Falling in Love. Film ’84 (12) 22:00 - Tango & Cash. Film ’89 (15). MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 07:50 - Comes a Horseman. Film ’78 (15) 09:50 - The Group. Film ’66 12:20 - Hornet’s Nest. Film ’70 (A) 14:10 - Nashville Beat. Film ’89 15:40 - Strictly Business. Film ’91 (15) 17:05 MGM’s Big Screen 17:25 Article 99. Film ’92 (15) 19:05 The Perez Family. Film ’95 (15) 21:00 - The Dirty Dozen: The Deadly Mission. Film ’87 (15) 22:35 - The Secret Invasion. Film ’64 (A). Diva Universal • melita 313 06:55 - Love Among Thieves 08:41 Audiotour 08:50 - Rex: A Cop’s Friend 09:50 - Wolff’s Turf 10:50 - Cento Vetrine 11:50 - Rex: A Cop’s Friend 12:50 - Dallas 13:48 The Visiting Hours 13:55 - Wind at My Back 15:44 Fede Cieca 15:55 - Dallas 16:55 - Wolff’s Turf 17:55 - JAG 18:55 - Rex: A Cop’s Friend 19:53 Great Women 20:00 - Dallas 21:00 Rosemary and Thyme 22:00 -
The Casebook of Sherlock Holmes 23:05 - JAG.
Discovery Channel • melita 400 • GO Plus 501 07:15 - Deadliest Catch: Crossing the Line 08:10 Mythbusters: Boomerang Bullet 09:05 - Extreme Engineering: Hong Kong Bridge 10:00 - How Do They Do It?: Crash Helmets,
Rubber and Wave Piercing 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Namibia 11:50 - Chop Shop: Huntin’ Shootin’ Fishin’ 12:45 Wreckreation Nation: Rock
Crawling 13:40 - American Chopper: Jon and Kate Plus 8 Bike 14:35 - Dirty Jobs: Hair Fairy 15:30 - Deadliest Catch: Ice and Open Water 16:25 Mythbusters: Soda Cup Killer 17:20 - Extreme Engineering: Hong Kong Bridge 18:15 Ultimate Survival: Zambia 19:10 - How It’s Made 19:40 - How Do They Do It? 20:05 - Swords: Life on the Line: Blood on the Deck 21:00 - Flying Wild Alaska: Life or Death 21:55 Gold Rush: Alaska: Gold, Guns, and Bears 22:50 - Border Security 23:45 - Mythbusters: Soda Cup Killer. Melita Movies • melita 801 10:00 - Bewitched. Film 2005 11:40 - Adam Sandler's Eight Crazy Nights. Film 2002 13:00 - Celine Through The Eyes of The World. Film 2010 15:00 Anger Management. Film 2003 16:45 - Surrogates. Film 2009 18:20 - The Insider. Film ’99 21:00 - Just Wright. Film 2010 22:45 - Hot Tub Time Machine. Film 2010 00:25 - 30 Days of Night: Dark Days. Film 2010. Melita More • melita 802 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 Hollywood Buzz 11:05 - S#*! My Dad Says 11:30 - The Mentalist 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Brothers and Sisters 16:45 - The Mentalist 17:30 - Supernatural 18:15 Days of Our Lives 19:10 - Glee 20:00 - My Name Is Earl 20:30 How I Met Your Mother 21:00 Bored To Death 21:30 - 30 Rock 22:00 - Amazing Race 22:50 Chuck 23:40 - Game of Thrones 00:45 - Gossip Girl 01:30 - True Blood. Biography Channel • melita 411 08:00 - Conmen Case Files 09:00 - Robert Mitchum 10:00 Gary Cooper 11:00 - Lorraine Kelly’s Big Fat Challenge 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Nikki Reynolds 13:00 - Parking Wars 13:30 - Hardcore Pawn: Cash Kings 15:00 - Gary Cooper 16:00 - Snapped: Women Who Kill: Nikki Reynolds 17:00 Conmen Case Files 18:00 Lorraine Kelly’s Big Fat Challenge 20:00 - Parking Wars 20:30 - Hardcore Pawn: Cash Kings 21:00 - The Locator: Bittersweet Reunion 21:30 - The Locator: A Daughter’s Disappearance 22:00 - The Real Housewives of Miami: Miami Housewives Reunion 23:30 Party Mamas: Mary.
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 08:10 - Jungle Junction 08:20 - The Hive 08:30 Handy Manny 08:40 - Imagination Movers 09:05 - The Suite Life of Zack and Cody 09:35 Phineas and Ferb 09:50 - Good Luck Charlie 10:15 - Phineas and Ferb 10:35 - The Suite Life on Deck 11:00 - Wizards of Waverly Place 11:25 - Sonny With a Chance 11:45 - Good Luck Charlie 12:10 - Hannah Montana 12:30 - The Suite Life on Deck 12:55 - Wizards of Waverly Place 13:20 - The Suite Life on Deck 13:55 Good Luck Charlie 14:20 - Phineas and Ferb 14:45 - Fish Hooks 15:10 - Shake it up 15:35 Jake and Blake 16:00 - Wizards of Waverly Place 16:25 - Good Luck Charlie 16:50 - Fish Hooks 17:15 - Shake it up 18:35 - Good Luck Charlie 19:00 - Wizards of Waverly Place 19:25 - Jake and Blake 19:50 - Hannah Montana 20:15 Sonny With a Chance 20:35 - Good Luck Charlie 21:00 - Shake it up 21:25 - The Suite Life on Deck 21:50 - Sonny With a Chance.
Cartoon Network • melita 453 • GO Plus 404 08:00 - Ben 10 08:30 - Regular Show 09:00 - Adventure Time 09:30 - Johnny Test 10:00 - Chop Socky Chooks 11:00 - Hero: 108 12:00 Fantastic Four: World’s Greatest Heroes 13:00 - Chop Socky Chooks 14:00 - Hero: 108 15:00 - Ben 10: Ultimate Alien 15:30 - Generator Rex 16:00 - Battle Force 5 16:30 - Chowder 17:00 - Ben 10 17:30 - Johnny Test 18:00 - Regular Show 18:30 - Adventure Time 19:00 - Transformers Prime 19:30 - Battle Force 5 20:00 - Bakugan: Gundalian Invaders 20:30 - Generator Rex 21:00 - Regular Show 21:30 - Adventure Time 22:00 - Fantastic Four: World’s Greatest Heroes.
06>30 09>30 10>30 12.10 12>45 13>10 14>00 14>05 15>00 15>05 16>15 17>00 18>00 18>10 19>45 20>30 21>30 21>32 22>30 23>00
NET News Chit Chat Teleshopping Kontra l-{in Kompendju Simpati/i NET News Teleshopping NET News Missjoni Teleshopping Chit Chat (r) NET News Kaxxa Jan NET News 4Given NET News NAR NET Television Launch 2011 NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 08:00 - Motor Racing 08:45 US Open Tennis 10:15 - Mats Point 10:45 - WATTS 11:00 Eurogoals 11:10 - International Masters Snooker 12:30 - Tour of Spain Cycling 13:30 - Cycling 14:45 - US Open Tennis 16:00 WATTS 16:45 - Eurogoals 16:55 - International Masters Snooker 18:30 - Wednesday Selection 18:35 - Wednesday Selection Guest 18:50 - Nations Cup Series Equestrian 19:50 Riders Club 19:55 - US PGA Tour Golf 21:55 - PGA Tour European Golf 22:25 - LPGA Golf 22:35 - LPGA Golf 22:45 - Golf Club 22:50 - Medcup Yachting 23:20 - Tropheé Clairefontaine Yachting 23:50 Yacht Club. Go Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - Barclays PL: Week 5 Arsenal v Swansea City 09:00 Serie A 2011-12: Rd 2 - Genoa v Atalanta 11:00 - Aviva Premiership 2011-12 - Rd 2 -
London Wasps v Leicester Tigers 13:00 - Dextro Energy Triathlon - Beijing WCS Women's Race 15:30 - Scottish PL: Rd 7 - Highlights 16:00 TransWorld Sport 17:00 Barclays PL: Week 5 Sunderland v Chelsea 19:00 Dextro Energy Triathlon Beijing WCS - Highlights 20:00 - Champions League - BV Borussia Dortmund v Arsenal 22:00 - Serie A 2011-12: Rd 2 Fiorentina v Bologna 00:00 Scottish PL: Rd 7 - Highlights 00:30 - Serie A 2011-12: Rd 2 Genoa v Atalanta. Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - The KLM Open - Day 3 12:00 - Arsenal World 12:30 Barclays PL: Week 5 - Norwich v WBA 14:30 - Serie A 201112: Rd 2 - Roma v Cagliari 16:30 - Breaking Weapons 17:00 - Dextro Energy Triathlon - Beijing WCS - Women's Race 19:00 - Scottish PL: Rd 7 Highlights 19:30 - PL World Week 5 20:00 - Trans World Sport 21:00 - Roma Channel. Melita Sports 1 • melita 701 19:00 - Bundesliga - Highlights (r) 20:00 - Focus Champions: Match Day 1: Preview (live) 20:45 - UEFA Champions League: MD1: Benfica v Man. Utd (live) 22:50 - Focus Champions: Match Day 1: Highlights & Analysis (live).
Campeonato Brasileiro: 00:00 Highlights (r) 00:25 Fluminense v Corinthians (r). Melita Sports 2 • melita 702 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: Man. C. v Napoli (live). Melita Sports 3 • melita 703 20:45 - UEFA Champions League: MD1: Inter v Trabzonspor (live). Melita Sports 4 • melita 704 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: Dinamo Zagreb v Real Madrid (live). Melita Sports 5 • melita 705 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: Villarreal v Bayern Munich (live). Melita Sports 6 • melita 706 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: Ajax v Lyon (live). Melita Sports 7 • melita 707 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: Lille v CSKA Moskva (live). Melita Sports 8 • melita 708 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: FC Basel v FC Otelul Galati (live). Melita Sports 10 • melita 710 20:45 - UEFA Champ. League: MD1: Benfica v Man. Utd (live). Malta Stars • melita 614 08:00 - Melita GFA 1st Div. League: Victoria Hotspurs v San Lawrenz (r) 09:45 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri v Overseas (r) 11:10 Waterpolo: Poland v Malta Feature (r) 11:35 - BOV PL: Birkirkara v Valletta (r) 14:05 Malta Handball Assoc.: Women's K#O Final: Aloysians v La Salle (r) 15:25 - ASA Water Polo Champ.: 1st Div. Playoffs: Sliema v Neptunes (r) 16:50 UEFA Futsal Cup: Excess RP Bidnija v CF. Eindhoven (r) 18:05 - Melita GFA 1st Div.:
Victoria Hotspurs v San Lawrenz (r) 20:00 - Focus Champions: Match Day 1: Preview (live) 20:40 - MRC - Local Horseracing 2011: Meeting 23 (r) 21:25 - ASA Water Polo Champ.: 1st Div. Playoffs: Sliema v Neptunes (r) 22:50 Focus Champions: Match Day 1: Highlights & Analysis (live) 00:05 - UEFA Futsal Cup: Excess RP Bidnija v CF.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Klassifikati 25 PROPRJETÀ
Bu;ibba
APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.
{al Luqa
APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina/living/sitting, utility. Prezz jibda minn €104,821 (Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.
Il-{amrun
DAR isfel u fuq fil-qalba tal{amrun. ?emplu 99259063.
I]-}urrieq, Bubaqra
TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar tal-istudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
Proprjetà
U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.
Tignè Seafront
APPARTAMENT kbir fuq medda ta’ 125sqm, b’veduta impekkabbli, bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, u spazju ta’ karozza wa[da. ?emplu 99422082.
VETTURI
Ford Fiesta
MUDELL ‘97. ?emplu 79203041.
Kubota
L1 185DT Agricultural Tractor, f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79890289.
Range Rover
CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5000 negozjabbli. ?emplu 79456174.
Renault Scenic
PETROL 1.6 16v 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.
AVVI}I
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’
invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 79803496.
G[al xog[ol ta’ printing
DIGITAL printing, offset u letter press, na//ettaw ukoll ordnijiet ta’ kalendarji g[assena 2012 b’daqs ta’ 30cms x 43cms. Morru g[and Paul Bonnici, Bonnici’s Printing Press, 3 Triq Melita, il-Belt Valletta, pbonnici@bonniciprintingpress.com.
Nixtri
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.
Ni]barazza
NI}BARAZZA djar u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa 5 sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Nutara
INFITTEX xog[ol ta’ nutara ma’ nutar jew ditta legali. ?emplu 79737974.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble-dryers, dishwashers, dehumidifiers u microwaves. Nag[tu, stimi b’xejn minn qabel bla [las u sitt xhur garanzija fuq kollox. Servizz il-;urnata kollha, blir[as prezzijiet. ?emplu 21447763, 21499183, 99478634 jew 99447763.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
FRIDGES, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559,
21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
Tiswijiet
Mudell
G{ALL-BEJG{
Tombla sheets
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata /emplu 99422268 jew 21416705.
Combination machine
SINGLE PHASE radial armsaw, chiselmorters. ?emplu 21388856 jew 99195464.
G[amara antika
TLIET settijiet ta’ sitt si;;ijiet kull wie[ed ta’ g[amara antika ma[duma Franza. Kollha ;ew irkantati fil-Bel;ju. ?emplu 99471549.
HOUSE SALE L-g[amara u l-mobilja kollha g[all-bejg[. K/ina ta’ Fino u l-appliances tal-k/ina u bieb tal-oak solid. G[amara ta’ Joinwell Regency Style u po]ambrella. Mejda tonda kbira. Unit kbir. Rails u purtieri tal-og[la kwalità. Ballavostri solid talmahagony. U fa//ata b’sitt bibien ta’ walkin wardrobe. Kollox f’kundizzjoni tajba. ?emplu 99471425.
Mejda tonda
TAL-a[mar mastizz. Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn. Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.
Mejda tal-pranzu
Kompluta b’sitt si;;ijiet, gi]er tal-ilma tal-elettriku, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet talinjam b’cushions bojod tal;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat,
TAT-TEATRU Rjal tal-;ebel mag[mul bl-idejn. Daqs ]ew; metri b’metru. ?emplu 79312397. B’numri kbar u kuluri differenti, prezzijiet spe/jali li jibdew minn 55c (ta’ ewro) skont kemm tordna. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and BONNICI’S PRINTING PRESS (Pawlu Bonnici) – 3 Triq Melita, ilBelt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie; e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com.
Yorkshire Terrier Puppies
RAZZA ]g[ira, ra;el u mara. ?emplu 79246867, 21246867 jew 27246867.
KOMPJUTERS
Tlift
ID-DATA tal-kompjuter tieg[ek? Qed tinkwieta g[ax ma tafx kif se ;;ib lura d-data li hi ferm importanti g[alik? Mela /empel malajr 99422082.
JIN{TIE:U
Delivery Person
FULL time, Complete Supplies Ltd l-Imrie[el. Minn 21 sena ’l fuq. Ibag[tu CV fuq stores@completesupplies.com.mt.
Sales Executives
BIL-paga u commission biex ibig[u prodotti ta’ ener;ija nadifa. Bit-trasport personali. Ibag[tu CV lil ElectroFix, {al Qormi victor@electrofixenergy.com.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
26 Passatemp RI?ETTA
Tisliba
Chickpea Curry G[al 4 persuni trid> Basla mqattg[a, ]ew;
Sudoku Mimdudin>5. Marka, sinjal (5) 6. G[olla (5) 7. Stamperija tal-flus (5) 10. Ferg[a bid-dawl f’linfa (5) 11. {ofra f’[ajt fejn toqg[od l-istatwa (5) 12. L-Img[allem divin (5) 14. Tubu ]g[ir (5) 16. Aktar nieqes (5) 17. Insetti be]lin li jimxu f’serbut (5) 18. Akku]a (5)
Weqfin>1. Stran (6) 2. u 13. Maestu], milla[jar nett (12) 3. G[amel i]g[ar (6) 4. Frotta tawwalija tajba meta tkun safra (6) 8. Ma[anqa tas-suf li tge]wer mal-g[onq (5) 9. {ut bnin (5) 12. Spazju fejn wie[ed jista’ jiftiehem (6) 13. Ara 2 14. Spi//a fix-xejn (6) 15. Pasta], salva;; fi m;ibtu (6)
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
patatiet maqtug[in slajsis, karrotta mqattg[a f’dadi ]g[ar, ilfjuretti ta’ nofs pastarda, minn 2 sa 3 ku//arini curry paste, ]ew; img[aref coconut cream, mg[arfa mango chutney, nofs dada stokk tal-[axix, nofs pakkett baby spinach, landa ta’ 400g /i/ri u bi]]ejjed ilma li jg[atti nofs il-[axix. Metodu>
Fi ftit ]ejt sa[[an ;o ta;en il-basla mqattg[a, il-patata, ilkarrotti, il-fjuretti tal-pastarda u [awwad g[al [ames minuti. Ix[et il-curry paste, il-coconut cream u ilma li tg[atti nofs il[axix. {allih jifta[ jag[li, ]id nofs pakkett baby spinach u landa ta’ 400g /i/ri wara li tkun saffejtu. Sa[[an sakemm il-[axix isir u kollox ikun s[un.
Soluzzjoni tal-biera[
Mimdudin>- 5. Buqar; 6. Eqdem; 7. Lieva; 10. Nibla; 11. }loga; 12. Qabe]; 14. Xa[am, 16. {bewh; 17. Binja; 18. Estru. Weqfin>- 1. Kburin; 2. Irrita; 3. Nervu]; 4. Immira; 8. }biba; 9. u 15. Mo[[u miftu[; 12. Qariba; 13. }ebla[; 14. Xewwex.
Soluzzjonijiet
G{AT-TFAL
Divi]joni Din hi divi]joni sempli/i. Ibdel l-ittri f’numri u kompli ddivi]joni. Kull ittra g[andha n-numru partikulari tag[ha. B[ala g[ajnuna ng[idilkom li n-numri li tridu tu]aw huma: 2, 3, 4, 5 u 7.
Seba’ partijiet Divi]joni
Mnejn g[andu jg[addi Beansprout biex ikun jista’ jixtri lollipop qabel ma jispi//aw?
Wie[ed bidwi kellu g[alqa u ried jaqsamha f’seba’ partijiet ugwali sew fil-forma kif ukoll fid-dimensjoni, b’mod li f’kull parti jkun hemm ]ew; si;riet u n-numri li jidhru f’kull parti jag[tu dejjem l-istess total.
A = 3; B = 5; ? = 4; D = 2; E = 7.
Il-lollipop
Il-lollipop
Seba’ partijiet ugwali
L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
27 WATERPOLO
Sirens ASC Champions tal-U19 It-tim tal-waterpolo ta’ ta[t id-19-il sena ta’ Sirens ASC reba[ il-kampjonat tal-waterpolo g[at-tieni sena konsekuttiva. Sirens ;ew inkuruati champions b’wirja impressjonanti kontra Sliema hekk kif dawn tal-a[[ar ma kellhomx risposta g[all-qawwa tal-plejers ta’ Sirens. Sirens immexxija millkow/ Dorian Pisani u meg[jun minn Richard Micallef kellhom bidu tajjeb
u sal-ewwel taqsima kienu bnew vanta;; ta’ sitt gowls. Il-fatt li reb[a b[al din waslet kontra tim qawwi b[alma hu ta’ Sliema jkompli j]id mal-presti;ju ta’ dan is-su//ess. Din is-sena, Sirens kellhom sta;un memorabbli li fih tilfu biss darba minn tmien partiti. Din it-telfa waslet kontra Exiles filwaqt li reb[u sitta u ;ew draw fil-partita l-o[ra. L-iskwadra ta’ Sirens kienet
iffurmat minn: Nicholas Kane Gixti, Jacob Danjan, G. Novara, Luke Caruana,Vince Bartolo, Marc Grech, Sven Xerri, Gianluca Busuttil, John Napier, Alex Attard, Isaac Spiteri, Dino Zammit, Julian Sant, Andrew Sammut, Sergio Uggero u Garreth Bajada. B[ala premju g[al dan issu//ess il-plejers se jmorru g[al kamp ta’ ta[ri; f’Liguria.
Il-captain ta’ Sirens, Alex Attard Littschwager (xellug) ji;i ppre]entat bit-trofew tar-rebbie[a
BASKETBALL
Jibda l-ista;un ta’ Hibs Nursery Il-Hibernians Basketball Nursery se tibda sta;un ie[or ta’ ta[ri; nhar is-Sibt 17 ta’ Settembru. L-g[an tan-Nursery hu li tressaq iktar tfal lejn il-log[ba tal-basketball u tin[oloq kultura sportiva. Is-sena l-o[ra kienet wa[da sodisfa/enti g[al Hibernians Basketball Nursery fejn kemm is-subien ta[t l-14-il sena kif ukoll il-bniet fl-istess età temmew fit-tieni post filkampjonat. Anki t-tfajliet ta’ ta[t l-20 sena kisbu t-tieni post. It-tliet klassijiet ta’ ta[ri; li
se jibdew is-Sibt se jkunu g[al tfal bniet u subien ta’ ta[t it-8 snin, ta[t l-10 snin u ta’ ta[t it12-il sena. Dawn is-sessjonijiet ta’ ta[ri; isiru kollha fil-Kumpless Sportiv ta’ Kordin. Is-sessjonijiet g[al tfal ta[t it-8 u 10 snin isiru bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. filwaqt li dawk g[al tfal ta[t it-12-il sena jsiru bejn il10.45 a.m. u l-12.15 p.m. Iktar tag[rif jista’ jinkiseb fuq email sd@onvol.net jew ming[and Silvio Cassar billi //emplu 99466723.
LOKALI
Hibs ifakkru d-90 sena Tfal jilag[bu l-beach basketball f’Bir]ebbu;a
Parte/ipazzjoni qawwija fl-ewwel edizzjoni tal-beach basketball G[all-ewwel darba f’Malta kien organizzat il-Beach Basketball mill-Juniors Commission tal-MBA. Din lattività saret fil-pitch talbeach soccer fil-Bajja sSabi[a ta’ Bir]ebbu;a fejn hemm ramel spe/jali li jippermetti dan it-tip ta’ attivitajiet. Il-beach basketball huwa interessanti primarjament g[aliex ma jistax isir dribble bil-ballun. Dan ifisser li l-ballun irid jitqassam [afna iktar frekwenti u b’hekk kull parte/ipant i[ossu involut iktar. B’hekk ji;i evitat individwali]mu ]ejjed li kultant ikun hemm fil-log[ba normali. Fl-attività spikka l-element ta’ gost hekk kif tfal minn klabbs differenti lag[bu flimkien biex b’hekk kienet evitata pika sportiva. Ilparte/ipazzjoni kienet inkora;;anti tant li fil-kategorija
ta’ ta[t it-12-il sena [adu sehem 18-il parte/ipant filwaqt li 16 [adu sehem f’dik ta’ ta[t is-16-il sena. Biex lattività tkun iktar ferri[ija tne[[a l-element ta’ kompetizzjoni tant li ma n]amm lebda skor. It-tfal kellhom ukoll i/-/ans jitg[allmu xi affarijiet ;odda ta[t il-gwida tal-kow/is pre]enti Ruben Baldacchino, Kristin Baldacchino, Matthew Cauchi, Shawn Pace, Tony Cassar u Silvio Cassar. Il-grupp ta’ ta[t is-16-il sena [a sehem ukoll f’ta[ri; relatat ma’ velo/ità u abilità u movimenti fil-court f’sessjoni ta’ 3 vs 3. Minkejja li l-attività spi//at g[all-[abta tal-11 a.m. il-plejers komplew jilag[bu g[al [in twil, prova ta’ kemm din l-ewwel esperjenza ta’ beach basketball intlaqg[et tajjeb. Il-Juniors Commission tal-MBA di;à
qieg[da t[ares ’il quddiem g[all-edizzjoni tas-sena ddie[la hekk kif din l-attività mistennija tid[ol fil-kalendarju annwali tal-MBA. Pre]entazzjoni lit-tim tat-tfajliet
Wara s-su//ess f’Andorra meta t-tim nazzjonali tan-nisa ta’ ta[t is-16-il sena reba[ ilmidalja tal-bron] fil-kampjonati Ewropej tal-FIBA Ewropa, l-MBA organizzat ikla ta’ /elebrazzjoni g[allplejers u l-kow/is. IlPresident tal-MBA Paul Sultana kien pre]enti g[al din l-okka]joni u rringrazzja lillkow/ Sandro Farrugia u qal li dan l-avveniment kien organizzat b’turija ta’ apprezzament mill-MBA lejn dan ittim wara r-reb[ tal-midalja tal-bron]. Huwa ppre]enta wkoll plakka kommemorattiva lill-plejers.
Is-Supporters Club ta’ Hibernians kompla bl-attivitajiet tieg[u biex ifakkar g[eluq id-90 sena mit-twaqqif talklabb Pawlist. Il-Kumitat organizza serata mill-isba[ filPadiljun Sportiv ta’ Kordin fejn tnediet is-CD l-;dida li tfakkar dan l-anniversarju. F’din l-attività l-Kumitat sellem lil ]ew; persuni li ja[dmu bis-s[i[ g[all-Klabb. John Aguis, benefattur kbir talKumitat tas-Supporters Club, fl-istess attività ppre]enta lposter ferm sabi[ li jfakkar il50 anniversarju tas-sehem ta’ Hibs f’kompetizzjonijiet Ewropej. Aguis ippre]enta dan ilposter lill-President tal-klabb. Il-poster kien iffinanzjat minnu u l-qlig[ kollu li se jsir se jmur direttament g[all-Kumitat tasSupporters Club. Min-na[a tag[hom, isSupporters Club irre/iproka b’tifkira ta’ rikonoxximent lil Aguis u din ing[atatlu millPresident f’isem il-klabb. Rikonoxximent ie[or ing[ata lil Henry Vella li g[al dawn la[[ar 15-il sena konsekuttiva [adem bis-s[i[ b[ala delegat tat-tim tal-Minors u kien pre]enti tista’ tg[id f’kull attiv-
John Aguis, benefattur kbir tal-Kumitat tas-Supporters Club, jippre]enta poster li jfakkar il-50 anniversarju tassehem ta’ Hibs fl-Ewropa
ità ta’ dan it-tim. Il-President ippre]enta wkoll tifkira ta’ radd il-[ajr lil Vella g[all[idma tieg[u. Sadanittant is-Sindku, f’isem il-Kunsill Lokali Paola u l-poplu Pawlist, ippre]enta lill-President Bezzina tifkira tad-90 anniversarju mittwaqqif tal-klabb, kif ukoll lil Ray Axisa li kkoordina xxog[ol u kanta fis-CD l-;dida. Bezzina rringrazzja lill-organizzaturi u lil kull min kien involut f’din l-attività u appella biex aktar partitarji jkomplu jg[inu lill-klabb.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
28 Sport
Anali]i u kummenti
Tmiem il-;img[a ta’ football Malti
dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
Il-goalkeeper ta’ Floriana, William Amamoo, jitlob qabel il-partita Floriana - Sliema
Innutajna... • LI er;ajna koppi fejn tid[ol puntwalità fil-log[ob. Mela nhar is-Sibt bdejna ]ew; minuti tard, il-{add tlieta u t-Tnejn erba’ minuti. Imnalla ma kienx hemm log[ob it-Tlieta u l-Erbg[a g[ax kif konna sejrin malajr konna nibdew [ames u sitt minuti tard. Fil-fatt ta’ min jinnota wkoll li fil-log[ba tatTnejn bejn Marsaxlokk u Mqabba dawn tal-a[[ar damu xi tliet minuti biex [ar;u g[at-tieni taqsima bir-referee jistenna u bil-konsegwenza li t-tieni taqsima bdiet fid-9.07 p.m. • LI rrid infa[[ar lill-MFA g[all-Press Boxes state of the
art li bdejna na[dmu fihom fi tmiem il-;img[a. Kmamar sbie[ u bl-arja kkondizzjonata minkejja li fil-kamra li konna fiha l-;urnalisti tal-istampa kien hemm wie[ed minn tlieta li beda jqattar l-ilma u ninsab infurmat li kien ilu hekk millog[ba kontra l-Georgia. I]da ftit wara li l-bidu tal-log[ob tela’ l-Kap E]ekuttiv Bjorn Vassallo li minbarra li [a nota ta’ dan dar mal-;urnalisti pre]enti biex jie[u lkummenti tag[na u l-kritika kostruttiva. Prosit. • LI smajna li fil-Hibs Stadium f’Kordin daqt ikollna scoreboard ;dida. Fil-fatt liscoreboard li kien hemm fl-
Mqabba kisbu l-ewwel reb[a meta ssorprendew lil Marsaxlokk u reb[ulhom b’g[axar plejers (ritratt> Trevor Sollars)
Istadium Nazzjonali issa tinsab f’dan il-ground fejn huwa ma[sub li din tkun installata fil-;img[at li ;ejjin bil-[sieb ikun li tibda tintu]a meta jer;a’ jibda jintlag[ab illog[ob fil-Hibs Stadium wara din il-fa]i pre/i]ament fid-29 ta’ Ottubru. • LI g[al darb’o[ra l-line ups tat-timijiet ma’ kinux kif suppost. Filwaqt li nirrimarkaw li dak li a//ennajna g[alih kemm dwar {amrun u anki Tarxien issa donnu li tran;a peress li lgoalkeeper qed jitni]]el b[ala l-ewwel wie[ed fil-line up. Madankollu ma nistg[ux ma nsemmux ]ew; nuqqasijiet o[ra. L-ewwel li b[ala captain ta’ Mosta kien hemm imni]]el in-numru 7 meta [add ma kien hemm b’dan innumru, i]da kien Nicola Bogdanovic b[ala captain bin-numru 8. U t-tieni li b[ala goalkeeper ta’ Mqabba kien hemm imni]]el Franklin Mifsud meta dan suppost huwa Franklin Azzopardi. • LI nhar it-Tnejn fil-kamra tal-;urnalisti tela’ biex isegwi xi mumenti tal-log[ba lPresident ta’ Marsaxlokk Robert Micallef. Nafu li s-Sur Micallef safa sospi] sitt xhur u hawn nistaqsu kif persuna sospi]a mill-MFA tit[alla titla’ fil-Press Area. Ta’ min jinnota li ftit tal-[in wara huwa ;ie msejja[ biex jitlaq mill-Press Box fejn kompla jsegwi lit-tim tieg[u miz-zona tal-VIP.
Valletta l-uniku tim b’punti massimi minn Simon FARRUGIA
Wara l-log[biet ta’ tmiem il-;img[a huma biss i/-champions Valletta l-uniku tim li g[andu r-rekord ta’ mija fil-mija, ji;ifieri tliet reb[iet minn tliet log[biet. Dan g[aliex kemm Floriana kif ukoll Birkirkara spi//aw fuq in-na[a telliefa. Din il-;img[a wkoll kellna diversi timijiet li kisbu l-ewwel punti tag[hom, {amrun, Tarxien, Mosta kif ukoll Mqabba. Valletta komplew g[addejjin bir-reb[ hekk kif huma g[elbu ming[ajr wisq problemi lil Qormi sabiex din kienet is-36 log[ba konsekuttiva bla meg[luba fil-kampjonat. Il-Beltin kellhom in-nuqqas ta’ Ryan Fenech li we;;a’ matul it-tieni taqsima tal-log[ba ta’ Malta kontra l-Georgia ta’ b[all-biera[ ;img[a. Mill-banda l-o[ra Qormi kellhom lil Grieg Karamanolis nieqes flimkien ma’ Joseph Chetcuti u Kenneth Scicluna filwaqt li g[adhom jistennew l-international clearance ta’ Daniel Nwoke li ffirma kuntratt ta’ sena mal-Qriema. Kienet log[ba li fihaValletta attakkaw g[al perjodi twal u li kieku /-/ansijiet li kkreaw sarrfuhom f’gowls ir-reb[a kienet tkun wa[da tennistika. Jamie Pace u Deni Dos Santos skurjaw ]ew; goals stupendi b’dan tal-a[[ar ji;i vvutat b[ala l-plejer tal-log[ba. Wara reb[iet kontra Qormi u Mosta, Birkirkara sofrew lewwel telfa fil-kampjonat hekk kif huma sfaw dominati minn Hibernians. Kienet log[ba li fiha t-tim immexxi minn Mark Miller g[amel dak li ried mill-bidu sat-tmiem filwaqt li ;abu fix-xejn lill-avversarji. Il-Pawlisti kienu ;ejjin minn draw kontra Sliema u reb[a kontra Marsaxlokk. Kienet wirja po]ittiva o[ra minnhom u ]gur urew li g[andhom tim kompetittiv li kapa/i jissielet ma’ kull avversarju, ferm differenti minn dak tas-sena li g[addiet. Diaz iddebutta g[alihom filwaqt li rritorna mill-bidu Herrera. Birkirkara, wara li fet[u bil-kbir b’]ew; reb[iet, iddeludew mhux biss birri]ultat imma l-aktar bil-wirja patetika tag[hom. Kellhom lil Decesare sospi] filwaqt li nieqes g[alihom kien hemm Rowen Muscat i]da ]gur mhux din kienet il-problema. Test ta’ karattru Waslet ukoll l-ewwel telfa g[al Floriana minkejja li g[al
[inijiet twal lag[bu bi plejer aktar wara li tke//a Ryan Grech ta’ Sliema lejn tmiem l-ewwel taqsima. I]da l-Wanderers minkejja li b’inferjorità, xorta baqg[u fil-log[ba u wara li tke//a l-goalkeeper ta’ Floriana Amamoo, huma ddominaw lill-avversarji. Floriana bdew jippruvaw ikomplu s-serje ta’ reb[ biex jibqg[u fil-kmand tal-klassifika flimkien ma’ Valletta. Huma kienu di;à g[elbu lil Mqabba u Tarxien i]da din id-darba l-g[adma kienet ferm aktar iebsa. G[al Sliema wara t-tluq tal-President Steve Abela dan kien test ta’ karattru g[at-tim. Wara draw kontra Hibernians fil-log[ba tal-ftu[, Sliema g[elbu lil Mqabba fl-a[[ar log[ba tag[hom. Minkejja li kisbu l-punti massimi kontra t-tim promoss, il-wirja tag[hom ma kinetx dik mixtieqa. G[all-Wanderers irritorna wara assenza twila Alex Muscat filwaqt li Rumen Galabov g[amel id-debutt tieg[u u kellu log[ba tajba [afna. In[ass mhux ftit innuqqas ta’ Christian Caruana g[al Floriana. Wasal ukoll l-ewwel punt g[al Tarxien u {amrun f’log[ba li wara li fl-ewwel taqsima rat lir-Rainbows ikunu a[jar millavversarji, fit-tieni perjodu kien it-tim immexxi minn Noel Coleiro li [a vanta;; bikri. I]da {amrun minn hemm ’il quddiem iddominaw u setg[u kisbu t-tliet punti peress li fallew diversi /ansijiet ta’ skor. F’dan il-konfront kien importanti g[a]-]ew; na[at li ma jitilfux peress li kienu qeg[din ifittxu lewwel punt tag[hom. {amrun minkejja li g[elbu lil Balzan flewwel log[ba tilfu l-punti wara protest filwaqt li fit-tieni log[ba sfaw meg[luba minn Valletta. Mill-banda l-o[ra Tarxien tilfu kontra Valletta u Floriana fl-ewwel dehriet tag[hom. Irritorna mill-bidu g[all-Ispartans Rupert Mangion li kellu log[ba e//ellenti. Balzan kisbu punt b’gowl fl-a[[ar mumenti tal-log[ba biex issa jinsabu fuq erba’ punti. G[al Mosta dan kien l-ewwel punt tag[hom fil-kampjonat wara ]ew; telfiet konsekuttivi u wirjiet xejn pja/evoli. I]da f’din il-log[ba Mosta wrew titjib konsiderevoli biex resqu qrib kemm-il darba li jirduppjaw imma ma rnexxilhomx jisfruttaw id-diversi okka]jonijiet li ;ewhom. U ta’ dan pattew qares peress li Balzan skurjaw ilgowl tad-draw fl-a[[ar mumenti tal-log[ba. Spikka g[al Mosta Ian Zammit bil-plejer Belti jkun fi/-/entru ta’ diversi azzjonijiet offensivi. Mqabba kisbu l-ewwel punti u l-ewwel reb[a tag[hom firritorn lura fil-kampjonat Premier. Dan wara li kontra kull mistenni g[elbu lil Marsaxlokk u dan minkejja li Mqabba lag[bu g[al aktar minn taqsima b’ra;el anqas. Il-kow/ ta’ Mosta wera l-fidu/ja tieg[u fl-istess formazzjoni li minkejja li tilfet, lag[bet tant tajjeb kontra Sliema. Ix-Xlukkajri, li wie[ed stenna [afna aktar minnhom f’dan il-bidu tal-kampjonat spe/jalment min[abba l-iskwadra li g[andhom. Din kienet ittieni telfa konsekuttiva u l-ag[ar prestazzjoni tag[hom dan lista;un.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Sport 29
It-Tim tal-:img[a David Cassar (Tarxien R.)
Kien /ert u kon/entrat f’dak kollu li g[amel fil-log[ba kontra {amrun Spartans fejn g[ar-Rainbows ma kenitx log[ba fa/li. Salva lit-tim tieg[u f’diversi okka]jonijiet fit-tieni taqsima meta {amrun assedjaw il-lasta avversarja.
Ruben Galabov (Sliema W.)
Plejer utli [afna li minn ma’ Marsaxlokk issie[eb ma’ Sliema. G[amel id-debutt tieg[u nhar il-{add fejn wera l-potenzjal tieg[u b’wirja tajba u soda. Akkwist importanti mit-tim immexxi minn Danilo Doncic.
Roderick Sammut (Qormi)
biex kiseb il-promozzjoni. Ilcaptain Mosti kellu log[ba tajba. {asra li l-isforzi tieg[u u ta’ s[abu sfumaw ftit hekk kif huma ;arbu l-gowl taddraw f’log[ba li kienu l-a[jar u kien jimmeritahom ir-reb[a u t-tlett punti.
Claudio Calleja (Mqabba)
Il-midfielder Mqabbi ta’ 24 sena jixraqlu post mal-ewwel [dax peress li kellu log[ba e//ellenti. Calleja hu prodott ta’ Pietà Hotspurs però kemm ilu li ng[aqad mal-Hajduks mill-2007 dejjem kien plejer utli [afna b[alma kien firreb[a li Mqabba kisbu nhar itTnejn kontra M’Xlokk.
William Barbosa ( Valletta)
Minkejja t-telfa kontra Valletta Roderick Sammut kien attent f’dak kollu li g[amel fejn mhix fa/li meta quddiemu kellu fost l-a[jar plejers li hawn fil-football lokali. Sammut jippossiedi talent li l-kow/ Stephen Azzopardi kapa/i jisfruttah b’mod tajjeb.
Dan il-plejer jidher li ser ikun fost l-a[jar akkwisti ta’ plejers barranin g[al Valletta f’dawn l-a[[ar snin. Barbosa hu surmast f’nofs ground fejn [afna mill-azzjonijiet talBeltin jibdew minn saqajh. Kontra Qormi kien tajjeb f’dak kollu li g[amel.
Rupert Mangion ({amrun S.)
Edison Luis Dos Santos (Hibernians)
Dan il-plejer veteran ta’ {amrun intg[a]el b[ala la[jar plejer tal-log[ba. Ilkow/ Zammit wera l-fidu/ja f’dan il-plejer u dan irrisponda b’wirja tipika tieg[u li fakkritna fl-a[jar ]minijiet ta’ Rupert.
G[al darb’o[ra waslet
;img[a o[ra u dan il-plejer jinsab fost l-aqwa [dax ta’ dan il-;urnal. Plejer li di;à reba[ l-unur tal-plejer taxXahar beda dan l-ista;un bil-kbir b’wirjiet wa[da aqwa mill-o[ra. Kontra B’Kara [arbat g[al kollox lid-difi]a opposta.
JP Mifsud Triganza (Sliema W.)
L-ex plejer ta’ Floriana, Msida u B’Kara hu wie[ed mill-a[jar attakkanti li hawn fil-football lokali. Kontra Floriana huwa dde/ieda l-log[ba b’gowl uniku i]da barra dan kellu diversi okka]jonijiet fejn bl-opportuni]mu tieg[u kien sfortunat li ;ie m/a[[ad g[al diversi drabi mill-goalkeeper kif ukoll mill-lasta.
Deni Dos Santos (Valletta) L-attakkant Belti minbarra li skorja ;miel ta’ gowl b’azzjoni personali kellu log[ba e//ellenti fejn kompla fuq il-bidu ta’ sta;un po]ittiv min-na[a tieg[u. Plejer li l-kapa/itajiet tieg[u huma indiskutibbli.
INTERVISTA WARA L-LOG{BA {AMRUN S. v TARXIEN
Kien [aqqna nirb[u - Rupert Mangion ( {amrun S.)
Bojan Mamic (Mqabba)
Il-plejer Serb ta’ 29 sena kellu l-a[jar log[ba s’issa ma’ Mqabba, tim li minkejja li jaf il-limitazzjonijiet tieg[u s’issa kellu wirjiet a//ettabbli. B’wirjiet b[al ta’ nhar itTnejn ta’ Mamic u s[abu Mqabba se jkunu g[adma iebsa g[al kul[add.
Nicola Bogdanovic (Mosta)
Plejer li jinsab g[al sena o[ra ma Mosta fejn kien parti mis-su//ess ta’ dan it-tim
Galvao ta’ Tarxien R. jipprova jsegwi lil Nikica Gacesa ta’ {amrun S. (ritratt> Michael Ellul)
Jamie Pace li skorja l-ewwel goal g[al Valletta segwit minn Bello-Osagie ta’ Qormi
“Kienet log[ba li kien [aqqna nirb[u u ;ejna m/a[[din minn diversi saves tal-goalkeeper ta’ Tarxien.” Hekk ikkummenta ma’ dan il-;urnal il-veteran ta’ {amrun Spartans Rupert Mangion wara d-draw 1-1 kontra Tarxien Rainbows. “Fit-tieni taqsima konna [afna a[jar mill-ewwel taqsima fejn anki g[amilna xi tibdil tattiku u po]izzjonali u jidher li dan [alla l-effett mixtieq,” kompla Mangion. Dwar kif {amrun kienu psikolo;ikament ippreparati wara li qabel din il-partita kienu tilfu t-tliet punti li
kellhom kontra Balzan Youths wara li dawn tala[[ar g[amlu protest, Mangion qal, “It-telf talpunti kontra Balzan effettwana [afna g[ax li tirba[ fil-ground u titlef ilpunti fuq il-mejda g[alina lplejers twe;;ana [afna. I]da matul il-;img[a [dimna [afna fuq il-psikolo;ija u nsejna dak kollu li ;ara u t-tim lag[ab tajjeb [afna. Nixtieq nirringrazzja lissupporters tal-appo;; li dejjem jag[tuni u li dejjem kelli rapport e//ellenti mag[hom,” temm Mangion.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
Sport 31 BASKETBALL
EUROPA LEAGUE
Tkompli l-mixja po]ittiva Russa
Sion jitilfu l-appell quddiem il-UEFA
Ir-Russja kompliet bilmixja po]ittiva tag[ha waqt il-Kampjonati Ewropej talbasketball b’reb[a 63-61 fuq il-Ma/edonja biex irre;istraw it-tmien reb[a minn daqstant log[biet. Ir-Russja hu l-uniku tim bla telfa f’dan it-tournament u issa se jaffrontaw lir-runnersup tal-2009, is-Serbja fit-tieni kwarti tal-finali wara li Franza taffronta lill-Gre/ja. Minkejja r-rekord impressjonanti tar-Russja dawn kellhom iwettqu rimonta kontra l-Ma/edonja wara li dawn tal-a[[ar [ar;u tajjeb u [asdu lill-avversarji b’vanta;; ta’ 8-0. Madankollu r-Russi re;g[u da[lu fil-partita u sar-raba’ sessjoni kienu f’vanta;; ta’ 58-51. Wara dan il-perijodu rRussi naqqsu r-ritmu u t-tim ta’ Lester Bo McCalebb, approfitta biex mar f’vanta;; ta’ 61-60. Dan ma kienx bi]]ejjed g[ax Monya kiseb il-punti fl-a[[ar biex ta ttmien reb[a lir-Russi. Kienu se jitilfu vanta;;
Partita simili g[al dik bejn ir-Russja u l-Ma/edonja kienet dik bejn is-Slovenja u l-Finlandja. Is-Slovenja tilfu tliet log[biet konsekuttivi wara li bdew b’erba’ reb[iet u l-partita kontra l-Finlandja dehret wa[da fa/li meta liskor kien 60-49. Il-Finlandi]i ma qatg[ux qalbhom u naqqsu d-distakk g[al 64-60 fl-a[[ar mumenti imma kien fadal ftit [in biex ikomplu r-rimonta. Is-Sloven Goran Dragic kiseb l-a[[ar punt u ssi;illa r-reb[a Slovena li g[al mument dehret mhedda.
Il-klabb }vizzeru ta’ Sion li tke//a mill-Europa League talli lag[ab plejers ineli;ibbli, tilef l-appell li g[amel kontra d-de/i]joni tal-UEFA. “Il-kumitat tal-appell tal-UEFA ma laqax l-appell ta’ FC Sion kontra t-tke//ija tag[hom mill-fa]i tal-gruppi tal-Europa League. Appell kontra din id-de/ijoni jista’ jsir quddiem il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS) fi ]mien g[axart ijiem,” qalet stqarrija ma[ru;a mill-UEFA. Celtic, il-klabb li [adilhom posthom fi Grupp I qalu, “Celtic issa se jilag[bu kontra Atletico Madrid, Udinese u Stade Rennes.” Aktar kmieni matul il-jum Sion li
g[elbu lil Celtic 3-1 aggregate fil-playoff ix-xahar l-ie[or, qalu li reb[u d-dritt quddiem Qorti }vizzera li ordnat li dawn jer;g[u jidda[[lu fit-tournament. Madankollu l-istatut tal-UEFA u lFIFA jipprojbixxi l-klabbs u lFederazzjonijiet Nazzjonali milli jie[du ka]i ta’ futbol quddiem il-qorti /ivili. “Il-Qorti ordnat lill-UEFA biex idda[[al lil Sion b[ala tim parte/ipant flEuropa League u biex tie[u l-passi kollha ne/essarji [alli ta//erta li dawn jilag[bu fi Grupp I li g[alih Sion kienu kkwalifikaw,” qal il-klabb fi stqarrija. Sion ]iedu li l-Qorti ordnat li sitt plejers li kienu ffirmaw matul is-sajf irid
WATERPOLO
Camilleri u Sammut plejers tax-xahar Stevie Camilleri u Andrea Sammut huma r-rebbie[a talA[jar Player tax-Xahar ta’ Awwissu fl-Ewwel u t-Tieni divi]joni rispettiva tag[hom. Stevie Camilleri ta’ Neptunes kellu wirjiet strumentali biex Neptunes reb[u l-Kampjonat tal-Ewwel Divi]joni. Minkejja li dan ilplejer kapa/i jilg[ab f’kull po]izzjoni, hu l-aktar mag[ruf g[ax-xutt mill-aqwa li g[andu mill-po]izzjoni ta’ [ames metri. Minbarra dan, Camilleri kapa/i jindirizza lil s[abu
waqt il-partita grazzi g[allvi]joni tal-log[ba li j[addan. Intant, il-goalkeeper ta’ Valletta Andrea Sammut ;ie vvutat b[ala l-Player taxXahar ta’ Awwissu tat-Tieni Divi]joni. Sensiela ta’ saves mill-aqwa, spe/jalment flewwel play-off mit-tlieta kontra Marsascala, g[enu lil Valletta jaslu sad-decider finali. Il-pre]entazzjoni tat-trofej saret minn Peter Perotti, Chief Officer fi [dan il-BOV u Joe Caruana Curran, President talASA.
SPARAR
Farrugia fit-43 post
It-tiratur ]ag[]ug[ Malti Clive Farrugia temm fit-43 post fost 51 tiratur fil-kompetizzjoni skeet f’li skeet, waqt il-kampjonati tad-Dinja tal-isparar f’Belgrade. Wara li t-Tnejn Farrugia spara rounds ta’ 19, 22 u 23, ilbiera[ it-tiratur Malti spara ]ew; rounds o[ra ta’ 23 u 24 biex kiseb total ta’ 111 plattina minn massimu ta’ 125.
TENNIS – US OPEN
Djokovic jeg[leb lil Nadal fil-finali It-tennista numru wie[ed fid-dinja, Novak Djokovic kompla jikkonferma l-qawwa tieg[u meta reba[ l-ewwel US Open fil-karriera tieg[u u t-tielet Grand Slam matul din is-sena, hekk kif fil-finali g[eleb lir-rivali Rafael Nadal. It-tennista numru wie[ed kellu wirja brillanti u reba[ bi skor ta’ 6-2, 6-4, 6-7, 6-1 f’partita li damet madwar erba’ sig[at. “Dan hu mument inkredibbli f’[ajti, kollox qisu [olma. Kelli sena li m’hu se ninsa qatt. Kull meta nilg[ab kontra Nadal dejjem tkun sfida kbira g[alija u rrid nawguralu tal-wirjiet li kellu matul it-tournament. Nittama li fil-futur ner;g[u niltaqg[u,” qal Djokovic wara din ir-reb[a. Intant, mhux l-istess jista’ jing[ad dwar l-ista;un ta’ Nadal li tilef is-sitt finali tieg[u kif ukoll l-ewwel post
ikunu kkunsidrati mill-UEFA b[ala eli;ibbli minkejja li l-FIFA qalet li dak i]-]mien il-klabb kien su;;ett g[al sospensjoni fuq trasferimenti. “It-tirbunal re;jonali fil-canton ta’ Vaud ordna wkoll lill-UEFA biex tikkunsidra lil Stefan Glarner, Billy Ketkeophomphone, Mario Mutsch, Pascal Feindouno, Jose Goncalves u Gabri biex ikunu rikonoxxuti b[ala plejers ta’ Sion u ja//ettahom fl-Europa League b’effett immedjat,” qalu Sion. Is-sospensjoni da[let fis-se[[ wara li Sion instabu [atja li avvi/inaw plejer E;izzjan biex jing[aqad mag[hom meta kien g[adu ta[t kuntratt ma’ klabb ie[or.
Stevie Camilleri (t-tieni mix-xellug) u Andrea Sammut waqt il-pre]entazzjoni tal-unur flimkien ma’ Peter Perotti tal-BOV (lemin) u l-President tal-ASA Joe Caruana Curran
EUROPA LEAGUE
Van der Vaart t[alla barra Il-midfielder offensiv ta’ Tottenham, Rafael van der Vaart qal li jinsab ferm di]appuntant bil-fatt li kien esklu] mill-iskwadra li se tie[u sehem fil-fa]i talgruppi tal-Europa League. Van der Vaart we;;a’ ;imag[tejn ilu kontra Man City fit-telfa ta’ 5-1 u g[all-bidu kien hemm xnig[at li kien jista’ jdum barra sitt ;img[at i]da spe/jalista a//erta li dan
mhux il-ka]. Spurs jibdew l-avventura tag[hom fl-Europa League g[ada kontra t-tim Grieg ta’ PAOK u jekk jikkwalifikaw jistg[u jer;g[u jissottomettu tliet plejers o[ra fil-lista ta’ Jannar. Minflok Van der Vaart, il-kow/ Harry Redknapp g[a]el li jirre;istra lillplejers ]g[a]ag[ b[alma huma Harry Kane, Tom Carroll u Jake Livermore.
FORMULA 1
Michael isie[eb lil McLaren Novak Djokovic ji//elebra bit-trofew tal-US Open
fir-rankings mondjali. “Ovvjament ninsab
di]appuntant imma wie[ed irid jg[id li Djokovic qed iwettaq affarijiet tal-g[a;eb,” qal l-Ispanjol. Nadal kien qed jipprova jirba[ il-11-il Grand Slam tieg[u u sena ilu kien g[eleb lill-istess Djokovic filfinali tal-istess tournament. Minkejja li pprova minn
kollox, il-qawwa ta’ Djokovic kienet wa[da li l-ebda avversarju ma seta’ jwaqqaf. Dan l-ista;un, minbarra lUS Open, Djokovic reba[ ittitli ta’ Wimbledon u l-Open Awstraljan. B’dawn it-tliet titli, Djokovic sar is-sitt tennista ra;el li g[adu flazzjoni, li reba[ tliet Grand Slams minn erbg[a f’sena.
Id-direttur Tekniku talWilliams Sam Michael se jkun qed isie[eb lil McLaren b[ala Direttur Sportiv millista;un li ;ej. McLaren qalu li Michael se jkun qed jing[aqad malmanagement ta’ tmexxija kif ukoll se jkun spe/ifikament responsabbli g[all-i]vilupp u t-tmexxja tat-tim fit-track. “Se jkun qed i;ib mieg[u esperjenza utli [afna filpitwall. Ninsab /ert li se ja[dem tajjeb [afna mal-
uffi/jali l-o[ra u li issa nemmen li se jkun l-aqwa tim fil-Formula 1,” qal ilprin/ipal tat-tim Martin Whitmarsh. Il-Williams f’Mejju kienu di;à [abbru li l-Awstraljan li ilu f’dan l-isport g[al 18-il sena u kien direttur talWilliams, kien se jitlaq fi tmiem is-sena. Madankollu fi stqarrija separata qalu li l-GP ta’ Singapore fi ]mien [mistax o[ra se jkun l-a[[ar ti;rija tieg[u mat-tim.
L-Erbg[a, 14 ta’ Settembru, 2011
32 Lokali
Il-Kummissjoni Ewropea telimina bozoz tas-60 Watts mis-suq Ewropew minn Matthew BONETT Sa [ames snin ilu, il-bozza tradizzjonali, ji;ifieri dik bi [;ie; /ar u bil-filament finnofs, kienet xi [a;a komuni fid-djar Maltin. I]da llum, ilprassi nbidlet tant li fid-djar, fl-iskejjel, fil-bini tan-negozji, fid-Dipartimenti tal-Gvern u f’[afna postijiet o[ra, ]died lammont ta’ bozoz energy saving. Dawn il-bozoz ju]aw
madwar 80% anqas ener;ija minn dawk tradizzjonali u jdumu ja[dmu g[axar darbiet aktar. Fl-a[[ar jiem, l-Unjoni Ewropea bdiet it-tielet fa]i biex il-bozoz tradizzjonali, ji;ifieri dawk trasparenti, jispi//aw g[al kollox u posthom jie[duh il-bozoz energy saving. Mill-bidu ta’ dan ix-xahar ta’ Settembru, m’g[adhomx jitqassmu bozoz
tas-60 Watts, wara li dawk tas-75 Watts u tal-100 Watts tne[[ew mis-suq Ewropew fla[[ar sentejn. Is-sena ddie[la, mistennija jitne[[ew il-bozoz tal-40 Watts. IN-NAZZJON tkellem ma’ ]ew; sidien ta’ negozji ]g[ar, wie[ed fl-Imsida u l-ie[or f’San :wann, dwar din ilbidla u l-fatt li l-ammont talbozoz energy saving li jinxtraw qieg[ed dejjem ji]died. Tony Fenech, li g[andu [anut fl-Imsida, spjega li lbozoz energy saving jag[tu ferm aktar ener;ija minn dik li jassorbu mill-elettriku. I]]mien ta’ kemm idumu ja[dmu jiddependi wkoll fuq minn ju]ahom. Dan peress li l-bozoz energy saving mhumiex ideali biex jinxteg[lu u jintfew, i]da biex jinxteg[lu
darba u jibqg[u mixg[ulin. Kuntrarju g[all-bozoz tradizzjonali li ju]aw ener;ija l-[in kollu li jkunu mixg[ulin, il-bozoz energy saving ju]aw l-ener;ija meta jixeg[lu, i]da la darba jkunu xeg[lu l-massimu, ma jibqg[u ju]aw ener;ija, u g[alhekk, huma ideali g[allpostijiet fejn il-bozoz jibqg[u mixg[ulin, fost l-o[rajn, f’uffi//ji u ristoranti. Paul Sammut, li hu sid ta’ [anut fil-Mensija, f’San :wann, spjega li fl-a[[ar erba’ xhur, f’pajji]na bdiet tinbieg[ bozza ;dida, li minkejja li m’g[andhiex ilforma ta’ energy saving b[allbozoz l-o[rajn, xorta wa[da tiffranka l-ener;ija u g[andha l-forma b[all-bozza tradizzjonali.
}ew; Kummissarji Ewropej f’pajji]na din il-;img[a
Matul din il-;img[a, ilKummissarju Ewropew responsabbli mill-Ambjent Janez Potocnik se ji;i Malta fuq ]jara uffi/jali, ftit jiem biss wara li l-Gvern nieda l-Politika Nazzjonali dwar l-Ambjent, li hi konformi u f’xi ka]i tmur lil hinn mit-talbiet tal-UE f’dak li g[andu x’jaqsam mal-vi]joni tal-Ewropa 2020. Potocnik jasal f’pajji]na g[ada u jitlaq lura l-:img[a. Dan hu t-tieni terminu ta’ Potocnik fil-Kummissjoni ta’ Barroso. Fil-fatt, hu di;à serva b[ala Kummissarju responsabbli mix-xjenza u rri/erka bejn l-2004 u 2009. Qabel la[aq Kummissarju Ewropew, Potocnik, li llum g[andu 53 sena, kien Ministru tal-Affarijiet Barranin Sloven. B’hekk, din il-;img[a, Malta se tkun ospitat ]ew; Kummissarji Ewropew, peress li fi tmiem il-;img[a, f’pajji]na se jkun hawn ukoll ilKummissarju Ewropew responsabbli mill-impjiegi, linklu]joni u l-qasam so/jali, lUngeri] Laszlo Andor. Hu se jkun f’Malta g[all-Assemblea :enerali tal-Grupp tal{addiema fi [dan il-Partit Popolari Ewropew. Ftit tal;img[at ilu, f’pajji]na kien hawn Kummissarju Ewropew ie[or, Gunther Oettinger, li hu responsabbli mill-ener;ija.
media•link COMMUNICATIONS
Paul Sammut spjega li dawn il-bozoz jintu]aw [afna f’linef. Fisser ukoll li fil-verità hemm differenza fil-prezz tal-bozoz bejn dawk energy saving u dawk tradizzjonali, i]da spjega li fit-tul, il-bozoz energy saving i[allu ri]ultati po]ittivi. Ikkummenta li wara li lGvern kien nieda skema biex kull familja Maltija u G[awdxija ting[ata bozoz energy saving b’xejn, il-bejg[ ta’ dawn il-bozoz naqas peress li issa, [afna djar Maltin g[andhom installati bozoz energy saving li jdumu biex jispi//aw. Minkejja li l-bozoz energy saving jiswew ftit aktar minn dawk normali, hu stmat li jekk familja medja tbiddel ilbozoz kollha biex tu]a dawk
energy saving, tiffranka €50 kull sena minn fuq il-kont tad-dawl. Sentejn ilu l-Gvern Malti kien nieda skema biex aktar Maltin u G[awdxin jibdew ju]aw bozoz energy saving, fejn il-Gvern kien ta vouchers biex il-familji Maltin u G[awdxin jiksbu numru ta’ bozoz energy saving ming[ajr [las mill-[wienet li jbieg[u ]]ebg[a. Din kienet weg[da o[ra tal-Partit Nazzjonalista li ;iet imwettqa. Il-mira tal-Unjoni Ewropea hi li sas-sena d-die[la l-bozoz mhux effi/jenti jispa//aw g[al kollox. Dan hu biss parti minn pro;ett ferm akbar biex sas-sena 2020, l-Ewropa kollha tkun qed tu]a 20% anqas ener;ija minn dik li nikkunsmaw illum.