2011_10_30

€ 0.50

www.media.link.com.mt

Alfred Sant ukoll kien iffirma ftehim ma’ moviment ta’ Gaddafi …id-dettalji qatt ma t[abbru Il-kontenut ta’ ftehim ta’ kollaborazzjoni li Alfred Sant kien iffirma fi Tripli f’isem il-Partit Laburista f’Ottubru 2003 ma’ organizzazzjoni tar-re;im ta’ Gaddafi baqa’ qatt ma sar pubbliku.

Dan il-ftehim kien sar mal-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji (MKR) li hu ba]at fuq il-‘famu]’ Ktieb l-A[dar tad-dittatur Muamamr Gaddafi u li kien jitmexxa minn Tripli.

Tag[rif li g[andu il-mument jg[id li dan il-ftehim kien ikopri ‘pro;etti’ bejn il-Partit Laburista Malti u l-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji li wkoll baqg[u qatt ma saru pubbli/i.

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

2083

Reazzjoni qarsa fil-Labour g[all-emails MUSCAT-AGIUS

“Imbarazzana” …iwa[[lu fl-immaturità politika tieg[u Imkejjen qrib i/-?entru Nazzjonali Laburista qalu lil din il-gazzetta li lejn l-a[[ar tal-;img[a ta’ qabel, u anke din il-;img[a, fil-qalba talPartit Laburista kienet g[addejja kritika mhux dejjem sottili g[all-Mexxej Laburista Joseph Muscat b’rabta mal-ka] ]velat ta’ emails bejnu u Sabrina Agius, eks ;urnalista tal-RTK. Filwaqt li kien hemm numru ]g[ir li sa[ansitra bdew jivvintaw /ajt bejniethom dwar dan il-ka], fil-bi//a l-kbira ta’ uffi/jali aktar responsabbli dawn kienu kriti/i [afna fuq dak li ;ara u kollha qablu fuq fatt ewlieni: Joseph

Muscat imbarazzana.

Nies f’karigi kif ukoll attivisti li huma mid[la ta/-?NL instemg[u jg[idu li ma jistg[ux jifhmu kif il-leader tag[hom seta’ qatt jinvolvi ru[u f’ka] b[al dan li xellef [afna lkredibbiltà tal-partit.

Kumment ie[or ;enerali kien li dak kollu li ;ara [are; fid-dieher l-immaturità politika ta’ Muscat li bil-mod kif ;raw l-affarijiet ma baqg[etx wa[da so;;ettiva i]da nkixfet bera[ ming[ajr l-ebda [ajt ta’ kenn.

■ Ara wkoll pa;ni 2, 3, 6, 7, 11 u 48

Attivist ie[or instema’ jg[id li minkejja lkritika kollha li kienet issir lil Alfred Sant, anke internament, ]gur li dan qatt ma kien se jsib ru[u mda[[al f’ka] b[al dan.

Fi/-?NL instemg[u kummenti wkoll dwar ilkredibbiltà ta’ Muscat kemm mal-pubbliku in;enerali i]da, aktar minn hekk, mal-media indipendenti. Kumment f’dan is-sens kien li “tlifna dak kollu li konna bnejna mal-media indipendenti” u li r-rimarki li g[adda l-Mexxej g[al pa;na 2

Frontex aktar effettiva Ittra tad-Deputat Laburista Noel Farrugia lill-MKR biex titlob laqg[a g[al-Leader il-;did tal-PL ma’ Muammar Gaddafi fl-2008

Il-laqg[a ta’ Muscat ma’ Gaddafi t[ejjiet sa minn qabel kien elett

Sadattant, id-Deputat Laburista Noel Farrugia, b[ala lKoordinatur f’Malta tal-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji, kien qed i[ejji laqg[a g[al Joseph Muscat ma’ Muammar Gaddafi sa[ansitra qabel ma Muscat in[atar Leader tal-Labour.

Fid-9 ta’ Mejju 2008, Farrugia kiteb lil diri;ent tal-MKR

fi Tripli biex jg[idlu li Joseph Muscat wieg[du li jekk ikun elett kien se ja[tru Kelliem tal-MLP g[all-Afrika kollha u kien b’din il-weg[da li kien qed jitlob laqg[a tal-mexxej il;did laburista mal-‘Leader Glorju] tal-:ema[erija’ b[ala prijorità, u kemm jista’ jkun kmieni wara l-5 ta’ :unju.

Ara d-dettalji f’pa;ni 8 u 9

■ FTAKAR LI TRID TMEXXI L-ARLO:: LURA

L-ewroparlamentari Simon Busuttil jidher mal-Presidenti tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-Ministri waqt l-iffirmar tal-li;i l-;dida dwar ilFrontex, din il-;img[a fi Strasburgu

Ir-regolamenti l-;odda li g[andhom jag[mlu lill-Frontex a;enzija aktar effettiva fit-t[aris tal-fruntieri esterni tal-Unjoni Ewropea, kienu ffirmati din il-;img[a fi Strasburgu.

L-iffirmar tal-li;i l-;dida sar din il-;img[a fi Strasburgu minn Jerzy Buzek, il-President tal-Parlament Ewropew u minn Mikolaj Dowgielewicz, il-Ministru Pollakk g[allAffarijiet Ewropej, f’isem il-Kunsill talMinistri.

L-ewroparlamentari Malti Simon Busuttil, li kien ir-rapporteur responsabbli filParlament Ewropew g[al din il-li;i, kien pre]enti wkoll g[a/-/erimonja tal-iffirmar.

Il-li;i l-;dida dwar il-Frontex, li kienet approvata mill-Parlament Ewropew f’Settembru li g[adda — 431 favur, 49 kontra u 48 astensjoni — tkattar ilkoperazzjoni bejn il-pajji]i membri fil[arsien tal-fruntieri esterni. g[al pa;na 5

2

Minority Leader laburista jikser il-kodi/i ta’ etika Ikomplu l-ka]i ta’ kunsillieri laburisti li jew ja;ixxu b’mod illegali jew inkella bi ksur tal-kodi/i ta’ etika.

Wara li s-Sindku ta’ Bormla nstab [ati mill-Qorti ta’ nepoti]mu u kien kundannat li ma jistax jibqa’ fil-kariga ta’ kunsillier g[all-[ames snin li ;ejjin, issa kien imiss il-minority leader laburista tal-Kunsill Lokali tan-Naxxar, Clifford Galea.

B’de/i]joni tal-Bord tal-Governanza Lokali, il-kunsillier laburist Clifford Galea nstab [ati li kiser il-kodi/i ta’ etika talkunsilli lokali. Il-kwistjoni kienet dwar l-u]u tal-istemma talkunsill lokali tan-Naxxar ming[ajr permess.

Jirri]ulta li l-kunsillier laburista li hu wkoll kandidat g[allelezzjoni ;enerali g[amel billboard li fih, ming[ajr ma talab lapprovazzjoni, u]a l-istemma tal-kunsill lokali. Minnufih [addiema tal-kunsill lokali ;ibdu l-attenzjoni tal-kunsillier li dan imur kontra l-kodi/i ta’ etika u Galea kien ne[[a dan il-billboard.

F’dik l-okka]joni Galea kien imwissi li jekk jixtieq jag[mel u]u tal-istemma tal-kunsill, ried l-ewwel jitlob l-approvazzjoni tal-istess kunsill lokali. Madankollu din it-twissija ma kinitx bi]]ejjed g[ax l-istess kunsillier laburista bag[at ittra fid-djar tan-nies u g[amel filmat li fih re;a’ u]a l-istemma tal-kunsill lokali ming[ajr l-approvazzjoni tal-kunsill.

Wara li se[[ dan l-in/ident, il-kunsillier laburista kien imsejja[ g[al laqg[a dwar dan il-ka] mas-Sindku tal-lokalità tan-Naxxar u s-Segretarju E]ekuttiv tal-istess lokalità.

Madankollu, il-minority leader laburista g[a]el li ma jmurx u dan g[ax, skont hu, ma kien qed jag[mel xejn [a]in. Propju min[abba f’dan il-kunsill ma kellu l-ebda triq o[ra [lief li jirreferi l-ka] g[and id-Dipartiment tal-Kunsilli Lokali li minna[a tieg[u g[adda l-ka] lill-Bord tal-Governanza Lokali.

Fid-de/i]joni tieg[u fl-24 ta’ Ottubru, l-istess bord ta’ governanza qal li f’ittra li ntbag[tet lill-kunsillieri dwar dan ilka], il-kunsillier re;a’ insista li ma kien qed jag[mel xejn [a]in.

Fid-de/i]joni tieg[u l-Bord qal li Clifford Galea naqas meta dde/ieda li ma jmurx g[al-laqg[a mas-Sindku u s-Segretarju E]ekuttiv dwar dan il-ka]. Fl-istess de/i]joni l-Bord iddikjara li l-minority leader laburista kiser il-kodi/i ta’ etika talkunsillieri.

Ka] ta’ hacking^ ■ Kontenut ta’ email bejn il-mument u uffi/jal tal-Kurja spi//a mxandar fuq l-istazzjon laburista :img[a qabel ir-Referendum dwar iddivorzju f’Mejju li g[adda, l-Isqfijiet Maltin [ar;u Pastorali biex tinqara fil-knejjes Maltin.

Hi [a;a mill-aktar regolari li l-media tir/ievi kopja tal-Pastorali tal-Isqfijiet xi ftit bil-quddiem biex ikollha /ans tippreparaha g[aliex normalment tkun ta’ /ertu tul.

Billi l-Pastorali dwar id-divorzju, g[al ra;unijiet ovvji, kienet ta’ interess xi ftit aktar mis-soltu, din il-gazzetta, permezz tadDeputy Editor tag[ha, bag[tet email lil Kevin Papagiorcopolo, mill-Uffi/ju Stampa tal-Kurja, titolbu jekk kienx possibbli li lPastorali tkun g[andha qabel “biex inkunu nistg[u na[dmu fuqha u nippreparawha”.

Id-Deputy Editor, fl-email tieg[u g[amilha /ara li “ovvjament tkun f’idejna biss, jien u l-Editur, biex to[ro; fil-gazzetta tal-{add”.

Dan kien l-uniku mod kif sar il-kuntatt bejn din il-gazzetta u l-uffi/jal tal-Kurja u d-data kienet il-{amis 19 ta’ Mejju.

I]da s-Sibt 21 ta’ Mejju, l-istazzjon televi]iv laburista Super 1 xandar rapport fis-sens li din il-gazzetta g[amlet pressjoni fuq il-Kurja biex il-Pastorali ting[atalha bilquddiem.

Ma kien hemm l-ebda mod ie[or kif isSuper 1 seta’ sar jaf b’din l-email li

Il-media indipendenti laqqmet il-ka] b[ala SABRINAGATE minn pa;na 1

Laburista nnifsu dwar l-operat ta’ min imexxi din il-media g[ad jibqg[u ji;ru warajh.

Fil-fatt, fil-gazzetti indipendenti — u anke f’dawk inqas indipendenti — saru kummenti skjetti li jiddeskrivu dak li g[amel Muscat b[ala naïve, pathetic, unsophisticated, bizarre,

careless, manipulative.

Gazzetta minnhom qalet li it was remarkably naïve of the Opposition Leader not to realise that email messages have a nasty habit of coming back to haunt you.

Kumment ie[or f’gazzetta indipendenti kien: Sure, the content of the exchange exposes a weak and oppor-

FOCUS 101 Il-lum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

— Anali]i tal-gazzetti tal-{add Imexxi> Mistednin>

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Noel Muscat Paula Mifsud Bonnici Noel Galea

tunistic Labour leader. Waqt li diversi korrispondenti bdew jirreferu g[al dan il-ka] b[ala Sabrinagate.

Forsi l-aktar kumment li jqaxxar is-sitwazzjoni kollha kien hemm dan: If what has been published is what was exchanged between them — u issa nafu li l-emails pubblikati kienu ;enwini u mhux foloz — Dr Muscat was extremely naive to reply in that manner.

U g[all-;udizzju finali tal[bieb u l-avversarji, ilkumment li jre;i l-aktar kien dan: What has been

damaged the most in this episode is the public perception of Dr Muscat.

Dan hu propju dak li kien qed jing[ad ukoll fi/-?entru Nazzjonali Laburista: li f’g[ajnejn il-poplu dan lepisodju naqqas [afna lkredibbiltà ta’ Joseph Muscat.

ntbag[tet li Kevin Papagiorcopolo [lief li kellu f’idejh kopja tag[ha minn x’imkien… u allura nistaqsu: Kif saru jafu b’din l- email li g[addiet bejn il-mument u uffi/jal tal-Kurja?

Min g[addielhom l-informazzjoni kontenuta f’din l-email?

Kien hemm emails o[rajn li g[addew f’dawk i]-]minijiet bejn individwi u uffi/jali tal-Kurja jew tal-Moviment ‘Le’ li spi//aw g[and il-media laburista?

Li nafu bi/-/ert hu li din il-;img[a stess eks diri;enti ta’ dan il-Moviment /a[du dak li qal Joseph Muscat li xi [add minnhom kien ]vela dak li g[adda bejniethom permezz ta’ emails u li kien pubblikat fil-media laburista (ara wkoll pa;na 7).

Ma nag[mlux mod li dak i]-]mien kien sar xi hacking li g[adna ma smajna xejn dwaru?

Ta’ min ifakkar li Kevin Papagiorcopolo (kp) issemma fl-emails ta’ Agius lil Muscat u l-Mexxej Laburista kien staqsa lill;urnalista tal-RTK jekk tistax ti;i fi problemi jekk dak li qaltlu dwaru jsir pubbliku mill-media laburista.

Effettivament, isem Kevin Papagiorcopolo ssemma fuq is-Super 1 b’rabta ma’ kariga li kellu fil-Moviment ‘Le’ propju dakinhar stess li Agius g[addiet l-informazzjoni lil Joseph Muscat.

Is-semmieg[a u l-qarrejja laburisti g[adhom sajmin dwar iI-kontenut Minkejja li issa g[addew kwa]i tnax-il jum mindu kienu ]velati emails li g[addew bejn il-Mexxej Laburista Joseph Muscat u l-;urnalista Sabrina Agius tal-RTK, dawk li jie[du la[barijiet tag[hom millmedia laburista biss g[adhom sajmin dwar ilkontenut tag[hom.

Jidher /ar li l-Partit Laburista qed jipprova jag[mel dak li jissejja[ damage-limiting exercise billi ta direttiva lill-media tieg[u li fl-ebda [in ma tiffoka fuq il-kontenut i]da, minflok, tag[fas fuq il-mod kif setg[u [ar;u dawn lemails.

Prova evidenti ta’ dan kien il-programm li ttella’ b’ur;enza fuq Super 1 Television nhar it-Tnejn li g[adda meta sar sforz kbir

biex il-kelliema laburisti pre]enti g[amlu kwa]i sieg[a u nofs jitkellmu jew dwar kif setg[u [ar;u jew isemmu ka]i o[rajn li blebda mod ma kellhom x’jaqsmu mal-ka]. (ara wkoll pa;na 7) {lief g[all-opinjonista Perit Michael Falzon, [add minn dawk fil-panel ma tkellem dwar x’g[adda bejn Joseph Muscat u Sabrina Agius fl-emails tag[hom.

Is-semmieg[a tas-Super One 1 (radju u televi]joni) u l-qarrejja tal-gazzetti l-orizzont, it-Tor/a u Kull{add, g[adhom ma jafux il-kontenut — jew g[allinqas partijiet minnu — meta, fil-verità, issustanza tal-ka] hu f’dak li nkiteb u mhux fuq il-mod kif sar mag[ruf.

LOKALI :rajjiet memorabbli ta’ Joseph Muscat fl-a[[ar tliet snin…

Tu]]ana qassatat

5.

■ Il-ka] tal-emails li g[addew bejn il-Mexxej Laburista Joseph Muscat u l-;urnalista Sabrina Agius tal-RTK kien deskritt mill-media kollha lokali — [lief dik tal-Labour — b[ala ]elqa kolossali li turi immaturità politika grassa.

Fil-ftit aktar minn tliet snin li ilu jmexxi lill-Partit Laburista, Joseph Muscat kellu diversi minn dawn i]-]elqiet li kollha g[enu biex il-poplu jsir jaf a[jar kif ja;ixxi politikament.

U billi l-a[jar mod li tkejjel politiku dejjem jibqg[u l-azzjonijiet tieg[u u mhux biss kliemu, il-mument illum qed ifakkar u[ud biss minn dawn il-;rajjiet tal-a[[ar tliet snin biex wie[ed jiffriska l-memorja.

Appena sar mexxej tal-Labour fl-2008, Joseph Muscat sejja[ [dejh lil Alex Sceberras Trigona u flimkien marru j]uru lil Gaddafi filLibja. Mal-wasla tag[hom lura, Muscat fta[ar li lLibjani urewh dokument privat i]da l-PN dlonk kixef li dak id-dokument kien pubbliku tant li kien fuq linternet.

Fl-istess konferenza politika f’G[awdex, Muscat jg[id li l-eks Deputat Nazzjonalista Louis Refalo kien ing[aqad mal-Labour b’l-orizzont jg[id li kien ittessera wkoll. Louis Refalo u l-familja tieg[u ji/[du u jikkundannaw il-mod kif il-Labour sfrutta bla [niena l-kundizzjoni medika talistess Refalo.

F’intervista fis-Sunday Times, Joseph Muscat jistqarr li hu b[al Tony Blair, li skont hu, lewwel kien kontra u mbag[ad sar favur li pajji]u jissie[eb u jibqa’ fl-UE. Artiklu f’din ilgazzetta wera li Blair, f’diskors fil-pre]enza ta’ Muscat, kien stqarr li hu minn dejjem kien favur l-UE anke meta l-Labour kien kontra.

Fl-eqqel tal-kri]i tal-immigrazzjoni, Joseph Muscat jg[id li Malta missha tibda tu]a l-veto fi kwistjonijiet mal-UE u f’Marzu 2009 isostni li l-Gvern Malti missu g[amel b[all-Gvern Taljan li iffa//jat minn talba biex jg[in 171 immigrant li kienu f’diffikultajiet, g[a]el li ma jda[[alhomx f’port tieg[u.

1.

2.

3.

Meta kienet riesqa l-elezzjoni g[allParlament Ewropew fl-2009, qamet kontroversja dwar kif kienu se jivvutaw latleti Maltin li kellhom ikunu f’?ipru g[al-Log[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar f’dawk il-jiem. Joseph Muscat jissu;;erixxi li tintbag[at kaxxa tal-voti f’?ipru biex jivvutaw hemmhekk. Proposta ridikola li qatt ma setg[et isse[[!

4.

3

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Qabel l-istess elezzjoni Ewropea, waqt li kien qed jitkellem f’konferenza politika f’G[awdex, il-Mexxej Laburista Josepsh Muscat sfa//atament jaqla’ kwotazzjoni ta’ Alex Perici Calascione (kandidat tal-PN) barra minn postha u kontra kull etika jag[tiha tifsira pre/i] bilmaqlub waqt li ju]a clip li kienet /ensurata.

6.

7.

Meta beda joqrob i]-]mien biex isir irReferendum dwar id-divorzju aktar kmieni din is-sena, Joseph Muscat ippropona fil-Parlament mozzjoni — li eventwalment kienet approvata — li kienet tfisser li setg[u jivvutaw biss dawk li isimhom kien jidher fir-re;istru elettorali e]istenti. Dan tellef il-vot lil 2,800 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a.

8.

Il-Partit Nazzjonalista, hekk kif sar jaf b’allegazzjonijiet ta’ irregolaritajiet minn Nikki Dimech, is-Sindku ta’ Tas-Sliema, ke//ieh minn mieg[u u [atar lil [addie[or floku.

Joseph Muscat, b’opportuni]mu spjetat, tah kenn fuq il-media tieg[u waqt li l-partit tieg[u fa[[ru u firixlu t-tapit l-a[mar.

9.

10.

Ftit jiem qabel l-elezzjoni g[al-leadership tal-Partit Laburista, Joseph Muscat kien mistoqsi jekk jaqbilx li Malta tkun membru tal-Partnership for Peace u hu wie;eb kategorikament: LE. Ftit tal-;img[at ilu, baxx baxx ]er]aqha f’nota lil gazzetta lokali li kien g[amel u-turn u llum mhuwiex kontra.

Jekk hawn [a;a li /ertament mg[andhiex tifred lill-partiti politi/i hi l-kura tassa[[a. I]da milli jidher Muscat ja[sibha mod ie[or. F’konferenza ftit tal-{dud ilu qal li fi//entru tal-onkolo;ija l-;did g[ad lanqas hemm kantun wie[ed. Ritratt me[ud dakinhar stess juri blokka kbira di;à mibnija!

Fi tmien xhur ta’ konflitt fil-Libja bejn il-forzi ribelli u l-qawwiet tar-re;im Libjan, Joseph Muscat ma kellux il-[ila jg[id kelma wa[da kontra r-re;im tad-dittatur Gaddafi. L-unika darba li tkellem kien f’Jum il{elsien, quddiem il-monument fil-Birgu, fejn donnu issu;;erixxa li Malta tag[milha ta’ medjatur!

11.

12.

Il-media Maltija tikxef emails li Joseph Muscat kien jiskambja ma’ Sabrina Agius, ;urnalista tal-RTK g[al perijodu ta’ mhux anqas minn 10 xhur. Fihom jg[idilha biex tibqa’ l-RTK, i[e;;i;ha biex tmur mat-Times u jag[tiha l-OK biex tapplika mal-PBS. X’aktarx lakbar qassata li wettaq s’issa.

Ara wkoll pa;ni 6, 7, 11 u 48

4

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Jitfakkar :or; Borg Olivier

tag˙rif Ta[ditiet dwar il-Palazz talGran Mastri. Minn g[ada t-Tnejn,

31 ta’ Ottubru, se tibda serje ta’ ta[ditiet dwar il-Palazz tal-Gran Mastri tal-Belt Valletta. Din se tkun offruta b’xejn mill-President ta’ Malta lill-pubbliku in;enerali biex jag[raf a[jar il-wirt kbir li [allewlna l-Kavallieri f’dan il-Palazz maestu].

Il-laqg[at se jsiru fil-Palazz innifsu jew fil-lokalità li l-aktar tkun taqbel mat-ta[dita. Il-laqg[at se jsiru blIngli], dejjem fis-6 p.m., u jdumu madwar sieg[a u wara [in g[allmistoqsijiet. L-ewwel laqg[a ta’ g[ada se ssir fis-sala tal-pranzu talPalazz mill-Marki] Nicholas de Piro, li se jitkellem dwar ‘L-Arran;amenti Domesti/i fil-Palazz tal-Gran Mastru’.

Kulle;; De La Salle. Il-Former Students Association tal-Kulle;; De La Salle, mag[rufa b[ala F.S.A., se tlaqqa’ l-laqg[a tag[ha llum il-{add 30 ta’ Ottubru fil-Kulle;;. L-G[aqda tistieden lill-eks istudenti biex jattendu din il-laqg[a fejn ikollhom lopportunità jiltaqg[u ma’ [bieb antiki u se tkun organizzata wkoll dawra mal-Kulle;; g[al dawk kollha pre]enti. Waqt il-laqg[a se jkunu ffurmati Action Groups li se jiffukaw fuq attivitajiet so/jali u reunions, drama, kultura, sport u avventura. Illaqg[a tibda fl-10 a.m. Qabel ikun hemm Quddiesa li tibda fid-9 a.m.

L-Imqabba. B[ala parti millfesti li jfakkru l-175 sena mill-mi;ja tal-istatwa titulari ta’ Santa Marija flImqabba, illum il-{add 30 ta’ Ottubru se jsir Pontifikal Solenni mmexxi mill-Ar/isqof Pawlu Cremona OP fis-6 p.m. fil-knisja, bis-

AÓBARIJIET LOKALI

sehem tal-kor u l-orkestra Sine Macula. Nhar it-Tlieta, l-1 ta’ Novembru fis-6 p.m. se jsir Pellegrina;; aux flambeaux blistatwa titulari ta’ Santa Marija flImqabba. Il-pellegrina;; se jg[addi minn diversi toroq u jintemm filPjazza tal-Knisja.

Il-Mosta. L-G[aqda Filantropika Talent Mosti tistieden lill-pubbliku g[al ta[dita divertenti fuq ‘I/?inema’, fejn tliet esperti fuq dan issu;;ett, Mario Azzopardi, Tony Muscat u Carmelo Bonnici se jaqsmu l-[sibijiet tag[hom mal-udjenza dwar il-faxxinu u l-industrija tal-films. Itta[dita se ssir nhar il-:img[a 4 ta’ Novembru fis-7 p.m. fir-Razzett talMarki], Triq Wied il-G[asel, ilMosta. L-attività hi miftu[a g[al kul[add.

Tas-Sliema. Se jsir bazaar nhar il-:img[a 4, is-Sibt 5 u l-{add 6 ta’ Novembru mit-8 a.m. sat-8 p.m. fisSala Padova, ma;enb il-knisja parrokkjali Madonna tas-Sacro Cuor.

Ikun hemm affarijiet g[ad-dar, kotba, ;ugarelli, pjanti, affarijiet ;odda, antikitajiet, g[amara u [afna affarijiet o[ra. Dan il-bazaar qed isir b’risq ilfesta tal-Madonna tas-Sacro Cuor, li tkun /elebrata f’Lulju tas-sena ddie[la.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn i/-?entru Pastorali, fi Pjazza Ninu Cremona, l-Iklin, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub i;;ib mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-temp ftit imsa[[ab b’waqtiet sbie[, li jsir ftit jew wisq imsa[[ab kultant. Vi]ibbiltà tajba. Ir-ri[ moderat mil-Lvant, li jsir moderat g[al ftit qawwi u jdur mix-Xlokk il-Lvant. Ba[ar ;eneralment moderat. Imbatt baxx mix-Xlokk, li jsir ftit li xejn.

L-og[la temperatura 22˚C. Xita f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 3.2mm. Xita mill-1 ta’ Settembru 76.4mm.

Ix-xemx titla’ fis-06.21 u tin]el fis-17.11.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 18 — 8 — 69 — 78 — 80

spiΩeriji li jift˙u llum VALLETTA: Collis Williams Pharmacy, 15 Triq ir-Repubblika; {AMRUN: St. Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan Mifsud; {AL QORMI: Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz; BIRKIRKARA: Holy Cross Pharmacy, 37, Triq il-Kbira; G}IRA: O’Hea Pharmacy, 128 Triq Manoel De Vilhena; ST. ANDREWS: Pembroke Pharmacy, 87 Triq Giuseppe Malfeggia; TAS-SLIEMA: Stella Maris Pharmacy, 34 Triq Milner; {AL BALZAN: Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar; LIM:ARR: St. Mary Pharmacy – Mgarr Dispensing Chemists, 13A, Triq Sir Harry Luke; MELLIE{A: Karizia Drugstore 87, Triq :or; Borg Olivie; PAOLA: Fleming Pharmacy, 65 Triq {a]-}abbar; BIRGU: Vittoriosa Pharmacy, 9 Triq il-Mina l-Kbira; {A}-}ABBAR: Felice Dispensary, 95 Triq is-Santwarju; {AL G{AXAQ: St. Philip Pharmacy, Triq i/-?eppun; I}}URRIEQ: Zurrieq Dispensary, 68 Triq il-Kbira; {A}-}EBBU:: Santa Marija Pharmacy, 40 Triq l-G[asfura; DINGLI: Santa Marija Pharmacy, Misra[ Fren/ Abela; VICTORIA: Castle Pharmcay, 2 Misra[ lIndipendenza; G{AJNSIELEM: Lauretana Pharmacy, 36 Triq l-Im;arr.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

:or; Borg Olivier, eks Kap tal-Partit Nazzjonalista u missier Malta Indipendenti lbiera[ g[alaq 31 sena mejjet. Hu miet fiddar tieg[u f’Tas-Sliema fid-29 ta’ Ottubru 1980 mdawwar minn membri tal-familja tieg[u.

F’Di/embru tal-1950, :or; Borg Olivier kien in[atar fittmexxija tal-PN wara l-mewt ta’ Nerik Mizzi li miet fil-kariga ta’ Prim Ministru.

Borg Olivier mexxa lill-PN g[al 27 sena li matulhom kien ukoll diversi drabi Prim Ministru ta’ Malta.

Din is - sena ja[bat ukoll il -1 00 sena mit - twelid ta ’ Borg Olivier (5 ta’ Lulju, 1911). F’din l-okka]joni, il-Fondazzjoni :or; Borg Olivier qed torganizza Diskors ta’ Tifkira mill-Prof.

Joseph M. Pirotta.

Dan id-diskors se jsir il-{add li ;ej, 6 ta’ Novembru 2011 filBer;a ta’ Kastilja fil-Belt Valletta u jibda fis-6.30pm.

:OR: BORG OLIVIER

Il-Labour jitlef il-ma;;oranza fil-Kunsill Lokali ta’ Pembroke Rapport li deher f’din ilgazzetta l-{add li g[adda kien konfermat bi ]viluppi li se[[ew matul din il-;img[a.

L-istazzjon laburista Super One irrapporta nhar l-Erbg[a li g[adda li l-Vi/i Sindku ta’ Pembroke, Alfred Mazzitelli m’g[adux jirrappre]enta lillPartit Laburista f’dak ilkunsill.

B’hekk issa, il-qag[da talkunsillieri hi ta’ tnejn g[allPartit Nazzjonalista, tnejn g[all-Partit Laburista u Alfred Mazzitelli li mg[andu l-ebda partit.

Fil-fatt il-{add li g[adda din il-gazzetta kienet irrappurtat dak li kien stqarr listess Mazzitelli fl-a[[ar laqg[a tal-Kunsill, li millaqg[a tal-kunsill li kien imiss

ALFRED MAZZITELLI

il-Partit Laburista ma kienx se jibqa’ bil-ma;;oranza talkunsillieri.

F’dik il-laqg[a wkoll, Mazzitelli kien akku]a lill-kunsill li ma kienx qed ja[dem g[all;id tar-residenti u kif lilu ma kien se jmexxih “l-ebda papa mill-headquarters”.

Dan l-i]vilupp se[[ wara xhur twal li matulhom ilkunsillieri laburisti ta’ Pembroke g[amlu [erba millkunsill bi ;lied, piki u litigar bejniethom li wasslu g[al kwa]i parali]i totali ta’ dan ilkunsill li fi snin mhux tant ’il bog[od kien wie[ed millaktar kunsilli li kellu rekord tajjeb.

Dak li kien qed ji;ri f’Pembroke kien il-[in kollu jitwassal g[all-attenzjoni ta’ Joseph Muscat u uffi/jali o[ra laburisti fi/-?entru Nazzjonali Laburista i]da b[alma g[amel f’diversi ka]i simili — l-ewwel u fuq kollha dak talMosta — il-Labour g[a]el li ja[sel idejh u ma jie[u l-ebda passi b’detriment kbir g[annies ta’ Pembroke.

Jitqawwa l-attakk kontra Joe Mifsud fil-gazzetti tal-media laburista

Kollox qed juri li l-media laburista ftit ftit qed i]]id lattakk fuq Joe Mifsud, l-eks Segretarju Internazzjonali tal-Partit Laburista, li minn ftit ;img[at ilu beda jippre]enta l-breakfast show ta’ Television Malta flimkien ma’ Pierre Portelli, l-eks President tal-Kunsill Amministrattiv tal-Partit Nazzjonalista.

L-ewwel attakk deher nhar il-{add li g[adda filgazzetta Kull{add tal-Partit Laburista li qalet li Mifsud g[andu xi sarima ma’ [alqu u li joqg[od attent g[al kull kelma li jg[id li ma jmurx jirfes xi kallu ta’ dawk li lgazzetta ssejja[ the powers that be.

Il-Kull{add allegat ukoll li Mifsud joqg[od jin/ensa u jfa[[ar lil Natalino Fenech, il-kap tal-a[barijiet tal-PBS. Dan l-attakk tkompla filgazzetta tal-GWU l-orizzont nhar il-:img[a li g[adda meta f’ittra iffirmata Tletin bi//a tal-fidda (daqskemm t[allas :uda biex ittradixxa lil Kristu) Joe Mifsud jissejja[ b[ala l-‘akkoltu’ ta’ Pierre Portelli fi

programm “li jdardrek g[all-mod kif kuljum jippre]enta l-a;enda ta’ Gonzi PN”.

Fl-ittra jing[ad ukoll li lAwtorità tax-Xandir ma tistax tin[eba ta[t l-isku]a li Portelli hu nazzjonalist u Mifsud hu laburist.

Attakk simili sar fleditorjal ta’ l-orizzont talbiera[ li qal li Malta ]g[ira...

JOE MIFSUD

AÓBARIJIET LOKALI {idma biex dawk bid-Down Syndrome jag[tu kontribut akbar fis-so/jetà Dawk il-persuni bid-Down Syndrome g[andhom ikunu mmonitorjati biex wie[ed ikun jaf bil-kwalitajiet tag[hom [alli jkunu jistg[u jag[tu kontribut fis-so/jetà.

Dan sosnieh Peter Micallef, l-Assistent Parlamentari fil-Ministeru tas-Sa[[a, l-Anzjani u lKura fil-Komunità meta lbiera[ indirizza lkonferenza talAsso/jazzjoni tad-Down Syndrome, fit-30 sena mittwaqqif tag[ha.

Hu qal li dawk il-persuni bid-Down Syndrome g[andhom id-dritt jg[ixu [ajja normali u jkunu ugwali b[al [addie[or.

Peter Micallef fisser kif fil-Parlament qed ikunu diskussi d-drittijiet ta’ dawk il-persuni bi b]onnijiet spe/jali. Sostna li l-gvern qed joffri servizzi lill-persuni b’dizabbiltà u se jkun qed jag[ti kas lesi;enzi tal-Asso/jazzjoni biex, fl-a[[ar mill-a[[ar, jittie[du d-de/i]jonijiet me[tie;a b’risq il-persuni bid-Down Syndrome.

Marthese Mugliette, ilPresident tal-Asso/jazzjoni Down Syndrome, appellat lill-gvern u lill-awtoritajiet tas-Sa[[a biex sa[[et ilpersuni bid-Down Syndrome, wara li jag[lqu l14-il sena, tkun immonitorjata b’mod regolari.

Il-konferenza kkon/entrat l-aktar fuq is-sa[[a talpersuni bid-Down Syndrome, b’diskorsi millProfessur Simon Attard Montalto, il-Kap tal-Fakultà tal-Medi/ina u l-Kirur;ija flIskola Medika, dwar ilkundizzjoni tad-Down Syndrome illum u fil;ejjieni, kif ukoll minn Elisabeth Marder, konsulenta fil-Pedjatrija, dwar il-[arsien tat-tfal u ladulti bid-Down Syndrome.

L-Asso/jazzjoni tadDown Syndrome hi volontarja li tappo;;a lill;enituri tal-persuni b’din ilkundizzjoni.

L-Asso/jazzjoni ta[dem fuq su;;etti li jolqtu direttament lill-membri, ji;ifieri s-sa[[a, ledukazzjoni, ix-xog[ol, il[ajja indipendenti u [afna aktar, u twassal issu;;erimenti lill-awtoritajiet g[all-benefi//ju tat-tfal bidDown Syndrome.

L-Asso/jazzjoni ta[dem ukoll biex tqajjem kuxjenza akbar dwar din ilkundizzjoni u tg[in biex ittejjeb il-[ajja tal-persuni milquta.

5

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Ir-riformi fit-traspot pubbliku huma fattur po]ittiv f’G[awdex Ir-riformi fit-trasport pubbliku f’G[awdex kienu deskritti mill-Asso/jazzjoni G[awdxija tat-Turi]mu b[ala importanti g[as-settur turistiku fil-g]ira u qed ikollhom effetti po]ittivi fuq l-ekonomija.

Fi stqarrija, l-Asso/jazzjoni qalet li lmembri tag[ha qed ikunu po]ittivi [afna dwar is-servizz il-;did tal-Arriva, li qed ikun deskritt b[ala pass ’il quddiem fissettur tat-trasport pubbliku fil-g]ira.

Dwar ir-rotot, l-Asso/jazzjoni qalet li sservizz hu mifrux tul il-g]ira kollha, u b’hekk kul[add hu mil[uq minn dan isservizz.

Element ie[or importanti fit-trasport f’G[awdex kien li s-sistemi l-;odda tattrasport jibdew minn kmieni [afna filg[odu u jibqg[u joperaw sa tard bil-lejl – xi [a;a li kienet nieqsa fit-trasport pubbliku l-antik.

L-Asso/jazzjoni sostniet li dan is-servizz il-;did qed jil[aq il-[ti;iet tat-turisti li j]uru G[awdex billi qed iwassal sa postijiet ta’ interess, fosthom il-bajjiet u postijiet turisti/i o[rajn.

G[awdex hu moqdi tajjeb [afna minn din is-sistema l-;dida tal-Arriva, sostniet lAsso/jazzjoni G[awdxija tat-Turi]mu, li fa[[ret ukoll l-introduzzjoni tar-rotta diretta bejn i/-?irkewwa u l-Ajruport, li iddeskrivietha b[ala rotta importanti li ikkontribwiet lejn it-tis[i[ tal-fa/ilitajiet u l-

a//ess tat-turisti lejn G[awdex.

■ Sadattant, fit-terminus tal-Belt, ilGrupp Reboot, ilbiera[ f’konferenza tala[barijiet ikkritika t-trasport pubbliku l-;did f’Malta, li hu qal qed jo[loq diffikultajiet kbar g[all-pubbliku. Qal li dan qed iwassal biex aktar nies ju]aw it-trasport privat, b’konsegwenzi fuq l-ambjent u b’]ieda filkarozzi fit-toroq.

Il-grupp qal li s-servizz tal-Arriva qed jo[loq konfu]joni, qed jikka;una iktar dewmien, stress u ansjetà. Il-Grupp Reboot [abbar li se jorganizza protesta nazzjonali fil-Belt, fl-4 ta’ Novembru.

■ Intant, fi stqarrija, il-Ministeru g[allInfrastruttura, it-Trasport u lKomunikazzjoni qal li d-Deputat Laburista Joe Sammut, fi stqarrija wera li m’g[andu ebda idea tan-normi Ewropej dwar ittrasport.

Il-Ministeru qal illi kieku n-normi Ewropej jesi;u li jistg[u jintu]aw biss karozzi Euro V, kull min g[andu karozza li nxtrat qabel l-2009, ikollu jarmiha. Sammut g[andu ji//ekkja x’inhu l-emission standard tal-karozza li jsuq hu u mbag[ad jg[id jekk hix anqas minn Euro V jew Euro III u hux se jarmiha g[ax, fi kliemu, “t[amme; aktar”.

L-u]u f’Malta ta’ vetturi Euro III u Euro IV hu mi]ura ur;enti biex ming[ajr dewmien ma jibqax ikun hemm sitwazzjo-

nijiet fejn min[abba l-kon;estjoni jew min[abba domanda og[la milli mistenni, ilpassi;;ieri tat-trasport pubbliku ma jsibux fejn jirkbu.

L-uniku mod kif il-Gvern seta’ jibqa’ jinsisti li l-flotta ti]died biss b’karozzi tallinja Euro V hu li j;ieg[el lill-operatur jordnahom ;odda jew jg[addihom minn pro/ess ta’ titjib qabel ju]ahom. I]-]ew; pro/essi jie[du ]-]mien u sakemm dan isir ma tkunx indirizzata l-problema pre]enti ta’ provista insuffi/jenti ta’ spazju fil-karozzi tal-linja biex tla[[aq ma’ domanda li konsistentement qed tirri]ulta madwar 20 fil-mija og[la min-numru ta’ passi;;ieri ta’ sena ilu.

Il-Ministeru ]ied li l-vetturi Euro III u Euro IV fit-toroq fl-Ewropa huma karatteristika perfettament normali. Ebda pajji] fid-dinja ma jesi;i li l-karozzi jintremew jekk ikun ilhom sentejn jintu]aw.

Il-Ministeru stqarr li l-karozzi li qed jin;iebu f’Malta b’ur;enza qed jinselfu minn operazzjonijiet tat-trasport pubbliku Ewropej u jirrispettaw g[al kollox in-normi ambjentali Ewropej.

Intant, bil-mi]ura temporanja b’kollox, ilflotta tat-trasport pubbliku ta’ Malta tibqa’ fost l-aktar – jekk m’hux l-aktar – ]ag[]ug[a u ambjentalment sofistikata flEwropa.

Malta mal-pajji]i bl-inqas qg[ad fost i]-]g[a]ag[ fl-UE Is-su//ess ta’ Malta fost is-27 stat-membru tal-UE fil-qasam tax-xog[ol hu rifless ukoll f’dak li g[andu x’jaqsam ma]]g[a]ag[. B’differenza ta’ pajji]i o[rajn, ir-rata tal-qg[ad fost i]-]ag[]ag[ f’Malta hi l[ames l-inqas fl-UE. Dan qalu Clyde Puli, isSegretarju Parlamentari g[a]}g[a]ag[ u l-Isport, li kkwota /-/ifri g[al Awwissu ma[ru;a mill-a;enzija ewropea talistatistika, Eurostat.

Hu sostna li dan ma nkisibx b’kumbinazzjoni i]da hu frott ta’ politika g[aqlija tal-Gvern li

Frontex aktar effettiva minn pa;na 1

Permezz ta’ din il-li;i ;dida…

Il-Frontex qed issir a;enzija aktar b’sa[[itha u aktar effettiva.

Kull pajji] membru li jikkommetti ru[u li jibg[at uffi/jali jew tag[mir issa hu obbligat li jwettaq dak li jwieg[ed.

Il-Frontex se jkollha numru ta’ uffi/jali sekondati direttament mill-pajji]i membri u se tkun tista’ tixtri jew tikri apparat tag[ha biex ikollha lmezzi tag[ha.

L-a;enzija qed ting[ata setg[at ;odda fil-;lieda kontra lkriminalità.

Twaqqaf mekkani]mu ta’ monitora;; biex ikun ]gurat li f’kull attività dejjem ikunu m[arsa d-drittijiet fundamentali ta’ kull persuna.

tiffoka fuq il-[olqien taxxog[ol.

Fil-fatt, ir-rata tal-qg[ad f’Malta fost dawk ta[t il-25 sena hi ta’ 14.9%, ferm inqas mill-medja Ewropea ta’ 20.9%, u inqas minn ta’ [afna pajji]i ikbar minna b[all-Italja, Franza, il-Polonja u l-Portugall, fejn wie[ed minn kull erba’ ]g[a]ag[ huma bla xog[ol.

Fl-Irlanda hemm kwazi wie[ed minn kull tlieta ma ja[dmux (31.9%), u fi Spanja kwa]i nofs i]-]g[a]ag[ ta[t il25 sena (46.2%) huma bla xog[ol.

L-Olanda (7.5%), l-Awstrija (7.9%), il-:ermanja(8.9%) u dDanimarka (14.1%) biss g[andhom rati a[jar minn ta’ Malta.

Clyde Puli qal dan meta lbiera[ ]ar l-esibizzjoni Youth Days organizzata mill-ETC matul din il-;img[a f’Dar ilMediterran g[all-Konferenzi, ilBelt.

F’din il-fiera ipparte/ipaw 33 esebitur, fosthom entitajiet talGvern, g[aqdiet mhuxgovernattivi, mill-volontarjat, u anki kumpaniji privati.

6

ATTWALITÀ

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

L-istorja tirrepeti ru[ha wara 25 sena…

Dak i]-]mien dwar l-g[oti ta’ TVs tal-kulur … illum dwar planting ta’ ;urnalista f’diversi media

MARZU 1986> Wa[da mill-ittri ]velati dwar il-mod kif kienu jitqassmu t-televisions tal-kulur fi ]mien il-Labour

OTTUBRU 2011> Siltiet mill-messa;;i li g[addew bejn Joseph Muscat, il-Mexxej tal-PL, u Sabrina Agius, ;urnalista tal-RTK

Kienu saru l-istess akku]i mil-Laburisti Meta f’Marzu tal-1986 — 25 sena ilu — il-Partit Nazzjonalista kien kixef l-istrate;ija tal-Labour dwar ittqassim tat-TV tal-kulur, kienu saru, bejn wie[ed u ie[or listess akku]i tal-lum.

Il-Labour kien qal li l-PN ‘seraq’ dokumenti tal-Gvern… i]da l-fatti kienu assolutament bil-maqlub. Il-PN ma kien seraq xejn i]da kien waslu g[andu bl-aktar mod nadif. Xi [add kien rema d-dokumenti… u xi [add ie[or kien sabhom.

Fuq kollox, f’ka]i b[al dawn, l-aktar importanti hu jekk ilkontenut hux veru jew le… u fi]-]ew; ka]i irri]ulta li lkontenut kien pre/i].

Il-ka] tal-emails li Joseph Muscat, il-Mexxej tal-Partit Laburista kien jiskambja ma’ Sabrina Agius, ;urnalista malRTK [oloq kjass s[i[ u n-nies g[adhom jitkellmu dwaru sallum.

Dan il-ka] ifakkar f’ka] ie[or ta’ kxif ta’ informazzjoni sensittiva li l-gazzetti tal-Partit Nazzjonalista kienu kixfu 25 sena ilu u li wkoll kien [oloq pandemonju s[i[ fil-kamp laburista.

Fil-verità l-ewwel li [are; b’dan il-ka] kien Eddie Fenech Adami nhar il-{add 9 ta’ Marzu 1986, dak i]-]mien Kap tal-Partit Nazzjonalista u Kap tal-Oppo]izzjoni li waqt diskors f’Mass Meeting kien qara ittra li wie[ed millMinistri Laburisti kien bag[at lil Ministru ie[or biex jipprovdi television tal-kulur lil wie[ed mill-kostitwenti tieg[u.

Dik il-[abta t-televisions tal-kulur kienu jkunu importati mill-gvern permezz ta’ Xandir Malta u kien hawn domanda kbira g[alihom.

Wara dik l-ewwel a[bar ‘sensazzjonali’, il-gazzetti nazzjonalisti bdew kuljum jippubblikaw numru kbir ta’ ittri fejn Ministri, deputati, kandidati u uffi/jali tal-Partit Laburista kienu jirrakkomandaw kostitwenti u partitarji tag[hom biex jing[ataw televi]joni.

Meta g[adda /ertu ]mien irri]ulta li dik kienet sistema organizzata u istituzzjonalizzata kif ikun ]gurat li biex ikollok television tal-kulur ridt tkun laburist… u /ertifikat li int hekk.

Il-ka] ]velat fl-a[[ar jiem mg[adux aktar dwar televisions tal-kulur — dawk il-metodi ta’ korruzzjoni istituzzjonalista qeridhom Gvern Nazzjonalista. Dak li ;ie ]velat issa hu, i]da, daqstant ie[or sinifikanti g[aliex juri kemm u x’qed jag[mel il-PL biex jiddomina l-media indipendenti.

Mill-messa;;i bejn Joseph Muscat u Sabrina Agius Dawn li ;ejjin huma u[ud mill-messa;;i skambjati bejn ilMexxej Laburista Joseph Muscat u l-;urnalista Sabrina Agius tal-RTK, fil-perijodu Novembru 2010 – Settembru 2011.

SABRINA: Forsi xi darba nkun fil-Kabinett mieg[ek JOSEPH: Tajjeb kieku. *

*

*

SABRINA: Qabel kollox I have to gain your trust and I must show loyalty. Sku]ani qed inkun skjetta u diretta… però mhux il-paroli biss. I must prove myself as an individual. Hemm xi affarijiet li kieku xorta nista’ nibda na[dem fuqhom minn issa. Grazzi tal-fidu/ja.

JOSEPH: Ta[seb ma staqsejtx fuqek jew! Kul[add kliem tajjeb kellu dwarek.

SABRINA: Dan ifisser li se nibdew ‘na[dmu’ bil-mod biex xi darba no[ro; g[all-elezzjoni?

JOSEPH: Mela — mhux xi darba i]da 12 jew 13 SABRINA: {eqq, imma jien head of news ta’ stazzjon kif nista’? Jien kont qed na[seb g[all-elezzjoni ta’ wara… u mela u nitla’ mal-ewwel elezzjoni… ajma Joseph ja[asra.

JOSEPH: Taqtax qalbek i]da g[andek ra;un SABRINA: Fuq liema punt g[andi ra;un?

JOSEPH: Li g[andna b]onnok head of news (tal-RTK) b[alissa.

SABRINA: Mela naqblu li mhux g[all-elezzjoni li jmiss.

Di;à kont qed nimma;inani l-i]g[ar Ministru, ja[asra JOSEPH: Minn fuq li kkonvin/ejtni!

SABRINA: Jekk g[andek b]onni hawn (fl-RTK) utilizzani bl-a[jar mod. Dan jista’ jsir permezz ta’ tip-offs g[al investigazzjonijiet g[al stejjer. Imma jien ukoll g[andi b]onn l-g[ajnuna tieg[ek biex in-nies jibdew isiru jafuni.

JOSEPH: Nibdew nistednuk fuq ONE — i]da l-ewwel sib saqajk hemm biex ma jke//ukx. *

*

*

SABRINA: Forsi smajt li Kevin papawhatever issa jinsab PR tal-Moviment LE… forsi tista’ tg[addi l-informazzjoni li ovvjament dan hu moviment finanzjat mill-Knisja u li Kevin huwa wie[ed mid-Diretturi tal-Kamra tal-A[barijiet.

Kelli argument papali llum fuq hekk ma/-Chairman g[ax g[alija hemm conflict of interest kbir. Jien di;à naf li mhux se jag[]luni u wara llum aktar u aktar. Qed ji;ru [afna changes li a[na mhux inkunu nafu bihom… tipo li s-CEO qala’ demotion.

Kieku fl-a[barijiet tal-ONE, minflok nattakka individwi, niffoka aktar fuq l-argument. Parir personali.

JOSEPH: Nistg[u nsemmu lil kp jew in;ibuk bi problemi?

SABRINA: Mhux se ;;ibuni fil-problemi. U li kieku… tinkwetax. Attitudni militanti hemm hemm ;ew. I/-Chairman qalli A{NA NIDDE?IEDU… YOU FOLLOW. Faqqa subajk!

JOSEPH: Tal-affari tieg[u hux! *

*

*

JOSEPH: Kemm nixtieqek tmur mat-Times.

SABRINA: … bg[atta lbiera[ u bag[tuli email li

g[andhom jibag[tu g[alija. Fingers crossed.

JOSEPH: Nittamaw g[all-a[jar.

SABRINA: Jien ukoll… jekk tistg[u xi [add jisma’ la[barijiet tag[na ta’ nofsinhar re item divorzju u knisja.

Pls do. *

*

*

SABRINA: Rajt vacancy re PBS Journalist#Editor.

X’ta[seb? Inkun rasi kbira jekk napplika?

JOSEPH: Ok. Applika.

SABRINA: Joseph, jekk waqt l-interview tal-PBS jistaqsuni applikajtx il-ONE… [eqq ng[idilhom le? … imma na[seb dawn xorta jsiru jafu b’xi mod… g[ax lil kollega staqsewha.

JOSEPH: G[idilhom applikajt ma’ bosta.

AÓBARIJIET LOKALI

7

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

?a[da dwar allegazzjoni ta’ Deputata Laburista Mhux veru li Peppi Azzopardi kien moderatur It-tieni ‘gidba’ f’;img[a fi programm tal-istazzjon laburista Super One Toni Abela u Evarist Bartolo ma jaqblux dwar Julian Assange tal-Wikileaks Norman Vella, wie[ed mill-producers talprogramm televi]iv Xarabank fil-blog tieg[u din il-;img[a /a[ad allegazzjonijiet li g[amlet id-Deputat Laburista Helena Dalli fi programm imxandar nhar it-Tnejn li g[adda mill-istazzjon tal-PL, Super One. Vella qal li Helena Dalli tka]at li qabel l-Elezzjoni tal-2008, Peppi Azzopardi ltaqa’ ma’ Jeffrey Pullicino Orlando u wara mar jag[milha ta’ moderatur f’dibattitu bejn il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Kap tal-Oppo]izzjoni ta’ dak i]]mien, Alfred Sant.

“Din hi gidba mill-bidu sal-a[[ar”, qal Vella.

Il-fatti huma dawn: 1. Qabel l-Elezzjoni tal-2008, Peppi Azzopardi ma ppre]enta l-ebda dibattitu bejn Dr Gonzi u Dr Sant.

2. Fil-programm Xarabank li ppre]enta Peppi Azzopardi waqt il-kampanja elettorali 2008, Lawrence Gonzi u Alfred Sant kienu mistiedna f’]ew; programmi separati. Dr Sant kien f’Xarabank tat-22 ta’ Frar u wie;eb mistoqsijiet minn ]ew; ;urnalisti ta’ NET Television (Amanda Ciappara u Keith Micallef). Dr Gonzi kien f’Xarabank tad-29 ta’ Frar u wie;eb mistoqsijiet ta’ ]ew; ;urnalisti ta’ Super One (Charlon Gouder u Miriam Dalli).

3. Il-laqg[a ta’ inqas minn sieg[a bejn Peppi Azzopardi u Jeffrey Pullicino Orlando — mitluba mill-istess Pullicino Orlando — ;rat qabel il-konferenza stampa ta’ Dr Alfred Sant li saret nhar it-Tnejn 3 ta’ Marzu, 2008 — tlett ijiem wara li Peppi Azzopardi ppre]enta l-a[[ar Xarabank tieg[u qabel l-Elezzjoni :enerali tas-Sibt 8 ta’ Marzu, 2008.

Bejn it-3 ta’ Marzu u l-Elezzjoni :enerali li g[addiet, Peppi Azzopardi ma ppre]enta l-ebda programm politiku tieg[u.

Norman Vella, filwaqt li qal li kul[add jista’ ji//ekkja dawn il-fatti b’sempli/i

search fuq l-internet temm li “min jigdeb sfa//atament fuq dak li hu mag[ruf, ]gur qatt ma tista’ tafdah fuq dak li mhux mag[ruf”.

HELENA DALLI

TONI ABELA

EVARIST BARTOLO

JULIAN ASSANGE

It-tieni ‘gidba’ f’;img[a ■ Din kienet it-tieni gidba fil-programm politiku tal-eks Ministru So/jalista Joe Grima fuq l-istazzjon laburista. :img[a qabel, kien Charles Flores, ex head of news ta’ Xandir Malta ta’ ]mien ilLabour li qal li l-policy li ma jissemmiex isem Eddie Fenech Adami fl-a[barijiet tal-

istazzjon nazzjonali kienet damet biss ftit jiem u ntemmet wara intervent tas-Sur Carbone mill-Awtorità tax-Xandir.

Din il-gazzetta b[al-lum ;img[a uriet bil-fatti li dak li qal Flores ma kienx ilverità g[aliex dik il-policy kienet damet g[al madwar tmien xhur u kellha tkun irtirata wara de/i]joni tal-Qrati Maltin.

Julian Assange ■ Sadattant fl-istess programm televi]iv li jmexxi Joe Grima, id-Deputy Leader Toni Abela xejn ma [a pja/ir meta l-Perit

Michael Falzon semma lil Julian Assange tal-Wikileaks, li [are; eluf kbar ta’ emails privati fil-pubbliku.

L-Avukat Abela kien kritiku [afna g[al Assange g[alkemm hu mag[ruf li l-istess Partit Laburista nqeda b’informazzjoni ma[ru;a minn Wikileaks.

I]da l-atte;;jament ta’ Toni Abela f’dak il-programm jidher li hu g[al kollox bilmaqlub ta’ kif ja[sibha d-Deputat Laburista Evarist Bartolo li jmexxi wkoll il-kamra tal-a[barijiet tas-Super One. Meta f’intervista li saritlu mill-gazzetta Illum tal-5 ta’ Di/embru 2010, Evarist Bartolo kien mistoqsi: Kieku kellek

tistieden personalità g[all-ikel min tkun^, Evarist Bartolo wie;eb: JULIAN ASSANGE TAL-WIKILEAKS.

Joe Fava re;a’ tfa//a Wara li l-;img[a l-o[ra, l-artiklu ta’ Joe Fava ma kienx deher fil[ar;a ta’ l-orizzont tas-Sibt, dan re;a’ tfa//a fil-[ar;a tal-biera[.

Ironikament, l-artiklu prin/ipali tieg[u kien dwar Richard Cachia Caruana, l-Ambaxxatur ta’ Malta g[all-Unjoni Ewropea — artiklu li l;img[a l-o[ra kien t[abbar mill-istess gazzetta li kien jinsab f’pa;ni 10 u 11 i]da li fil-fatt ma kienx pubblikat.

Mhux mag[ruf jekk l-artiklu li deher ilbiera[ kienx dak ori;inali jew ver]joni ‘/ensurata’ tieg[u i]da l-artiklu pubblikat f’l-orizzont talbiera[ xorta wa[da kien mimli attakki u akku]i fuq Cachia Caruana.

Hu mag[ruf li Fava g[andu [bieb b’sa[[ithom fil-GWU u x’aktarx li hu reba[ il-‘;lieda’ biex jibqa’ g[addej bl-attakki fero/i tieg[u fuq ilPN, il-gvern u ;urnalisti indipendenti.

Baqa’ /ass quddiem l-isfida li saritlu Sa tlett ijiem wara li saritlu sfida pubblika minn eks organizzaturi tal-kampanja ‘Le g[ad-divorzju’, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat g[adu ma g[amel l-ebda pass biex ja//ettaha.

Dawn il-[ames persuni li kienu jmexxu l-Moviment }wie; bla Divorzju (Andrè Camilleri, Fr Joe Borg, Ray Baldacchino, Lawrence Zammit u Arthur Galea Salamone) sfidaw lil Joseph

Muscat biex jg[addi lillPulizija informazzjoni li qal li g[andu dwar kif emails ‘misruqa’ ;ew f’idejn il-mezzi tax-xandir u l-istampa laburista.

Dan wara li fil-programm Bondiplus ta’ nhar it-Tlieta li

g[adda, Muscat qal li emails li kienu g[addew bejn dawn ilpersuni u li kienu pubblikati f’it-Tor/a, il-maltatoday u fuq is-Super One ma kinux misruqa i]da kienu leaked minn xi [add minnhom.

Filwaqt li /a[du din lallegazzjoni ta’ Muscat, dawn il-[ames persuni stqarrew li dawn l-emails, propjetà privata tag[hom, insterqu b’mod ille/itu u kienu pubblikati filmezzi tal-media laburista.

8

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

9

AKTAR DWAR IR-RELAZZJONIJIET BEJN IL-PARTIT LABURISTA U R-RE:IM TA’ GADDAFI FL-A{{AR SNIN

Ni]velaw ftehim li l-Par tit Laburista baqa’ ja[bi ■ Iffirma ftehim ta’ kollaborazzjoni bejn il-PL u l-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji

Il-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji

S

kont it-twemmin dikjarat tal-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji (MKR) — li mieg[u l-Partit Laburista kien iffirma ftehim ta’ kollaborazzjoni f’Ottubru tal-2003 — dan hu strument tar-rivoluzzjoni popolari.

Il-Moviment jg[id li hu mag[mul minn ir;iel u nisa li wara li studjaw l-Ktieb lA[dar tal-Kurunell Muammar Gaddafi skoprew il-falsità taddemokrazija liberali moderna u r-realtajiet brutali tas-so/jetà esplojtattiva moderna.

Il-membri tal-MKR huma dawk ir-rivoluzzjonarji li flimkien ma’ o[rajn jorganizzaw Kumitat Rivoluzzjonarju biex iwaqqfu din il-mew;a.

Il-headquarters tal-MKR fi Tripli jissejja[ Mathabas li sa ftit jiem ilu kien g[adu jiffunzjona permezz ta’ websajt li fuqha jinstabu artikli ta’ tif[ir u ta’ difi]a g[all-Kurunell Gaddafi.

L-MKR jistqarr li hi l-istruttura politika li ti;bor fiha lforzi rivoluzzjonarji u li permezz tag[ha jkunu mobilizzati lmases u li hi strument biex i;;ib ’il quddiem “i//ivilizzazzjoni l-;dida”.

L-g[an ewlieni tal-MKR hu li jeduka, jiggwida u jorganizza l-mases biex jie[du lura f’idejhom il-poter u lawtorità li tkun qed ti;i abbu]ata u meta dan l-g[an jintla[aq jg[in biex jikkonsolida l-awtorità tal-poplu.

Dan kollu jo[ro; mill-Ktieb l-A[dar li g[andu l-objettiv li l-poplu ma jirritornax g[as-sistema tradizzjonali talgovernanza ba]ata, fost l-o[rajn, fuq il-partiti politi/i.

L-MKR jiddikjara li l-uniku kriterju me[tie; g[as-s[ubija hu li wie[ed ikun jemmen fit-teoriji espressi fil-Ktieb l-A[dar u jkollu l-kura;; u d-determinazzjoni li jwettaqhom.

L-iskop a[[ari tal-MKR hu li jikxef u jxejjen ideolo;iji o[rajn li jmorru kontra ttwemmin tieg[u.

Il-Kurunell Gaddafi jaqra l-Ktieb l-A[dar — li tieg[u suppost kien l-awtur — u li fuqu hu mibni l-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji (MKR)

“I]-]jara li g[amilt fil-Libja (Ottubru 2003) kienet l-a[jar wa[da li qatt g[amilt f’dak il-pajji] — organizzazzjoni pinna, b’laqg[at li segwew wa[da wara l-o[ra…”

ALFRED SANT, f’it-Tor/a tad-19 ta’ Ottubru, 2003

ALFRED SANT implikat ukoll Jista’ jkun li l-kri]i Libjana g[addiet, g[allinqas g[al dak li g[andu x’jaqsam ma’ ;lied fero/i u mdemmi, i]da l-implikazzjonijiet tar-relazzjonijiet li [afna organizzazzjonijiet madwar iddinja kellhom mar-re;im infami tad-dittatur Muammar Gaddafi g[adhom qeg[din jo[or;u.

Fost dawk li tul l-a[[ar 40 sena kellhom relazzjonijiet mill-aktar qrib ma’ Muammar Gaddafi u strutturi li [oloq tul il-[akma tieg[u bla dubju hemm il-Partit Laburista Malti.

Din ir-relazzjoni bdiha u xettilha l-Perit Duminku Mintoff u kompla jsa[[a[ha bla limitu l-Mexxej Laburista ta’ warajh Karmenu Mifsud Bonnici.

Ftit kienu ja[sbu li Alfred Sant seta’ jibqa’ g[addej bl-istess relazzjonijiet mal-Libja b[a]-]ew; mexxejja ta’ qablu… u f’g[ajnejn [afna nies, meta Sant sar Prim Ministru kien waqqaf sew irrankatura li dawn ir-relazzjonijiet ing[ataw minn dawk ta’ qablu.

I]da dettalji li kiseb il-mument fl-a[[ar jiem juru li Alfred Sant kien implikat ukoll mill-qrib f’relazzjonijiet mhux dejjem /ari u

trasparenti ma’ strutturi ma[luqin mill-Kurunell Gaddafi.

Dan l-a[[ar [afna jistaqsu g[aliex il-Partit Laburista qatt ma /a[ad il-qlajja’ tal-eks Mexxej tieg[u, Alfred Sant, li l-kampanja favur is-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea kienet finanzjata milLibja. Hawn min jg[id li dan ;ara g[aliex Alfred Sant qed jer;a’ jie[u r-riedni tal-Partit Laburista f’idejh. Dan hu minnu kif jixhed dak li ;ara fil-Parlament waqt iddiskussjoni dwar il-bailout fund biex jg[in lill-Gre/ja.

Biss hemm i]jed minn hekk.

Illum irridu nkomplu nikxfu ss[ubija profonda bejn il-Partit Laburista Malti u r-re;im talKurunell Gaddafi propju matul ilperjodu storiku tas-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.

Fit-8 ta’ Marzu 2003 il-poplu Malti kien idde/ieda f’referendum li jissie[eb fl-Unjoni Ewropea.

Minkejja li l-Partit Laburista m’a//ettax dak ir-ri]ultat, pajji]na ssie[eb fl-Unjoni Ewropea fl-1 ta’ Mejju 2004.

Matul dak il-perjodu l-Partit Laburista kien g[addej b’[idma intensiva mar-re;im Libjan

immexxi mid-dittatur Muammar Gaddafi.

Sa[ansitra l-Partit Laburista iffirma ftehim ta’ kollaborazzjoni.

Kien infatti nhar it-Tlieta 14 ta’ Ottubru 2003, meta fi Tripli, ilPartit Laburista, fil-pre]enza talMexxej Laburista Alfred Sant, ikkonkluda u ffirma ftehim ta’ kollaborazzjoni bejn il-Partit Laburista Malti u l-Moviment talKumitati Rivoluzzjonarji.

Dan il-moviment kien [a;a wa[da mal-Kurunell Gaddafi. Filfatt dan il-Moviment jistqarr li hu “strument tar-rivoluzzjoni popolari” u hu mag[mul “minn ir;iel u nisa liberati li jkunu skoprew il-qerq u lfalsità tad-demokrazija liberali moderna wara li jkun qraw u studjaw il-Ktieb l-A[dar”.

Dan il-ftehim li qed nirreferu g[alih kien iffirmat fi Tripli matul ]jara ta’ tlett ijiem li l-Mexxej Laburista g[amel fil-Libja bejn il{add 12 u t-Tlieta 14 ta’ Ottubru 2003. L-organizzatur ta’ dik i]]jara kien Dr Salem Sagri.

Dr Alfred Sant u d-delegazzjoni tal-Partit Laburista kellhom g[add kbir ta’ laqg[at fil-Libja. Huma ltaqg[u mal-Kurunell Muammar

Gaddafi, mal-Prim Ministru Libjan Shukri Ghanem, mal-Ministru talAffarijiet Barranin Abdel Rahman Shalgam, ma’ Mohammed Majdoub li kien is-Segretarju :enerali tal-Moviment Kumitat Rivoluzzjonarju, ma’ Suleiman Elsh Houni inkarigat millkooperazzjoni fil-Mediterran, ma’ Ali Abou Jazia u ma’ o[rajn.

Fl-artiklu tieg[u f’it-Tor/a tal{add ta’ wara (19 ta’ Ottubru 2003) Alfred Sant iddeskriva dik i]-]jara b[ala “l-a[jar wa[da li

qatt g[amilt fil-Libja — organizzata pinna, b’laqg[at li segwew wa[da wara l-o[ra…”.

G[alkemm jg[id li ltaqa’ ma’ Mohammed Majdoub li kien isSegretarju :enerali tal-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji, hu ]amm skiet perfett dwar il-ftehim li l-Partit Laburista iffirma ma’ dan il-Kumitat li kien marbut marre;im ta’ Ghaddafi.

G[aliex Alfred Sant ma semmiex il-ftehim li kien iffirmat [amest ijiem qabel?

G[aliex il-Partit Laburista ma tax dettalji dwaru?

Skont tag[rif li g[andu il-mument, dan il-ftehim kien ikopri ‘pro;etti’

bejn il-Partit Laburista Malti u lMoviment Kumitat Rivoluzzjonarju.

Xi pro;etti huma dawn?

Jista’ l-Partit Laburista mmexxi minn Joseph Muscat jg[id x’kienu dawn il-‘pro;etti’?

Dan ma kienx bi]]ejjed. Din irrelazzjoni kompliet ti]viluppa u tissa[[a[. F’anqas minn xahar wara li l-Partit Laburista g[amel dan il-ftehim, delegazzjoni Libjana, immexxija minn Ali Abou Jazia, ;iet Malta biex tattendi lKonferenza :enerali tal-Partit Laburista.

Dan Abou Jazia ma kien [add [lief l-uffi/jal tal-Moviment talKumitati Rivoluzzjonarji responsabbli mid-divi]joni talEwropa u l-Amerika.

Skont l-orizzont tal-10 ta’ Novembru 2003 “kien hemm qbil

li g[andu jkun hemm koperazzjoni s[i[a bejn il-Parti Laburista u l-Moviment talKumitati Rivoluzzjonarji talLibja”.

Imma, g[al darb’o[ra, id-dettalji tal-ftehim iffirmat fl-14 ta’ Ottubru 2003 kienu re;g[u n]ammu mistura.

Jista’ l-Partit Laburista mmexxi minn Joseph Muscat jg[id g[aliex?

Lanqas dan ma kien bi]]ejjed g[ax ir-relazzjoni tal-Partit Laburista u r-re;im ta’ Gaddafi kompliet tikber. Anqas minn ;imag[tejn wara li Maltat ssie[bet fl-Unjoni Ewropea, fit-12 ta’ Mejju 2004, delegazzjoni bl-og[la uffi/jali tal-Partit Laburista Malti marret il-Libja. l-orizzont ta’ dakinhar kienet irrappurtat li matul din i]-]jara “inna[a Laburista u n-na[a Libjana se jiddiskutu materji ta’ interess g[a]]ew; na[at bil-g[an li tikber ilkoperazzjoni bejn il-Partit Laburista u l-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji tal-Libja”.

G[al darb’o[ra, i]da, il-ftehim ta’ kollaborazzjoni bejn il-Partit Laburista Malti u l-Moviment Kumitat Rivoluzzjonarju, iffirmat fit-13 ta’ Ottubru 2003, in]amm sigriet.

Jista’ l-Partit Laburista mmexxi minn Joseph Muscat jg[id g[aliex?

Ta’ min jg[id li l-‘ferg[a Maltija’ tal-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji kellha wkoll ilwebsajt tag[ha li g[al xi ra;uni jew o[ra ng[alqet meta kien /ar li Gaddafi se jitlef postu.

Siltiet mill-komunikat li d-Deputat Laburista Noel Farrugia bag[at lil Dr Salem Sagri tal-Moviment tal-Kumitati Rivoluzzjonarji

Jirran;a laqg[a mal-‘Mexxej Glorju]’ tal-:ema[erija g[all-Mexxej il-;did Il-Koordinatur tal-Moviment talKumitati Rivoluzzjonarji f’Malta kien id-Deputat Laburista Noel Farrugia li kien i]omm kuntatt kontinwu malmexxejja tal-moviment fi Tripli.

F’komunikat li Farrugia bag[at lil Dr. Salem Sagri fid-9 ta’ Mejju 2008, hu infurmah li dakinhar kienet se ssir Laqg[a :enerali straordinarja dwar lelezzjoni tal-Leader il-;did tal-Partit Noel Farrugia Laburista.

Noel Farrugia, informa wkoll lil Dr Sagri li l-kontestanti kollha g[alleadership qablu li hu jkun responsabbli biex jirran;a l-ewwel laqg[a introduttorja tal-leader il-;did mal-‘Mexxej Glorju] tal-:ema[erija Kbira Libjana’ fl-aktar data qrib il-5 ta’ :unju biex titkattar ir-relazzjoni spe/jali ta’ bejniethom’.

Joseph Muscat Jg[idlu wkoll li wie[ed millkontestanti, Joseph Muscat, qabel li jekk hu jsir il-leader, jag[]el lil Noel Farrugia b[ala l-kelliem dwar l-Afrika u dan jag[tih l-opportunità li jwettaq relazzjonijiet spe/jali [afna mal-Libja bl-ewwel priorità tkun il-laqg[a mal-Mexxej Kbir tar-Rivoluzzjoni Libjana, il-Kurunell Gaddafi.

Fil-fatt, meta Muscat sar leader, l-ewwel ]jara tieg[u barra kienet biex jiltaqa’ mal-President Gaddafi i]da flok lil Noel Farrugia [a mieg[u lil Alex Sceberras Trigona!

10

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Ittellg[et il-Lotterija Indipendenza Il-karozza Peugeot 3008 b’valur ta’ €24,000 li kienet lewwel premju fil-Lotterija Indipendenza ta’ din is-sena, intreb[et minn Victor Galea mill-Furjana bin-numru 025865.

It-tlug[ tal-lotterija sar ilbiera[ waqt il-programm SasSitta fuq Net Television.

Qabel it-tlug[, Paul Borg Olivier, is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista qal li din il-lotterija, minbarra li tg[in lill-PN fl-ispejje] tal-festi talIndipendenza, tg[in ukoll lillPN biex ikompli jwasssal ilmessa;; tieg[u.

Hu irringrazzja lill-eluf ta’ parte/ipanti fil-lotterija, lil dawk li [adu [sieb it-tmexxija tag[ha, u lill-kumpaniji li g[enu lill-PN f’din il-lotterija.

It-tlug[ sar fil-pre]enza tanNutar Ian Castaldi Paris, li vverifika l-pro/ess kollu.

Il-premjijiet l-o[ra ntreb[u hekk: It-tieni premju, motor scooter, intreba[ bin-numru: 007936;

A{BARIJIET LOKALI

I/-?entru tad-Drama jfakkar lil Dun Karm Numru rekord ta’ studenti japplikaw g[al korsijiet ;odda u ji]diedu l-ispe/jalisti barranin

Waqt it-tlug[ tal-Lotterija Indipendenza fil-pre]enza, fost l-o[rajn, tas-Segretarju :enerali, Paul Borg Olivier, u tan-Nutar Ian Castaldi Paris

It-tielet premju, gym hammer, intreba[ bin-numru 115923; Ir-raba’ premju, solar waterheater, intreba[ bin-numru 212376; Il-[ames premju, relaxer, intreba[ bin-numru 181926; Is-sitt premju, Del Vostro allin-one, intreba[ bin-numru 254230; Is-seba’ premju, energy-saver

refrigerator, intreba[ bin-numru 174974; It-tmien premju, television set Full HD LED, intreba[ binnumru 118292; Id-disa’ premju kien jikkonsisti f’vouchers ta’ €500 tal-Eurotours – dawn intreb[u b’dawn in-numri: 202309, 247392, 118623, 090117.

L-Air Malta ta[tar Uffi/jal Kap g[ar-revi]joni strate;ika tal-flotta L-Air Malta [abbret il-[atra twettaq iktar minn 160 pro;ett, tal-flotta g[all-Air Malta, li tal-Kaptan Laurence Gatt filfosthom ir-revi]joni tal-flotta. trid tkun iktar strate;ika u kariga l-;dida ta’ Uffi/jal Kap Il-kuntratti tal-kiri tal-ajruplani tie[u vanta;; minn ajruplani u responsabbli g[ar-revi]joni tal-Air Malta jaslu g[at-ti;did magni moderni li ju]aw inqas strate;ika tal-flotta tal-Air fis-snin li ;ejjin. fuel u j[arsu l-ambjent.

Malta, hekk kif il-linja tal-ajru Il-Kaptan Gatt se jmexxi Hu stmat li bir-rati kurrenti, nazzjonali t[ares lejn il-futur. din ir-revi]joni u jirrikmanda l-Air Malta tista’ tiffranka B[ala parti mill-pro/ess tarlill-Mani;ment E]ekuttiv u lmadwar €10-€12-il miljun ristrutturar, l-Air Malta trid Bord id-direzzjoni strate;ika fis-sena fi fuel.

McCain jer;a’ jissu;;erixxi li l-Istati Uniti tibg[at bastiment Malta g[all-g[ajnuna umanitarja

Is-Senatur Amerikan John McCain fa[[ar lillamministrazzjoni Amerikana g[ad-de/i]joni li ttie[det biex ikunu provduti servizzi medi/i lilLibjani feruti fil-Gwerra ?ivili u re;a’ [e;;e; biex jintbag[at bastiment Malta biex fuqu titwettaq aktar [idma umanitarja.

Is-Senatur Amerikan sostna li l-Istati Uniti onorat id-diversi sagrifi/ji li l-poplu Libjan g[amel biex il-Libja n[elset mid-dittatorjat ta’ Muammar Gaddafi. “L-impenn biex ting[ata lg[ajnuna li/-/ittadini Libjani jirrifletti l-appo;; qawwi Amerikan lejn is-su//ess tarrivoluzzjoni demokratika fil-Libja,” sa[aq John McCain.

“L-a[bar tal-lum hi pass tajjeb u nittama li jittie[du aktar passi g[ax il-b]onn tal-Libja g[al i]jed g[ajnuna medika hi enormi. B’mod partikulari, il-[afna Libjani li issa je[tie;u ri;lejn artifi/jali u r-riabilitazzjoni relatata [alli [ajjithom ter;a’ tmur lura g[an-normal u jikkontribwixxu lejn il-futur tal-pajji],” kompla s-Senatur Amerikan.

John McCain [e;;e; lill-amministrazzjoni Amerikana biex twassal aktar Libjani lejn fa/ilitajiet medi/i Amerikani fl-Ewropa u biex tibg[at bastiment Amerikan lejn il-Libja jew lejn Malta biex titwettaq missjoni umanitarja b’risq il-poplu Libjan.

Il-Malta Drama Centre qieg[ed ifakkar il-[amsin anniversarju mill-mewt talpoeta nazzjonali Dun Karm bi studio production li tinvolvi collage drammatiku tal-a[jar poe]iji tieg[u u referenzi bijografi/i.

Il-qofol se jkun ver]joni drammatizzata tax-xog[ol klassiku tieg[u, Il-Jien u lil Hinn Minnu, li bosta kriti/i jaqblu li hu l-a[jar xog[ol li qatt ipprodu/a l-poeta, b[ala reazzjoni g[al Sepolcri ta’ Ugo Foscolo. Din il-poe]ija ta’ Dun Karm g[andha importanza kbira kemm b[ala tema kif ukoll b[ala teknika.

Fil-ver]joni ta/-?entru tad-Drama, ta[t iddirezzjoni tar-re;ista Alan Fenech, dan ix-xog[ol se jkun interpretat kemm minn solisti kif ukoll minn elementi korali.

Il-Malta Drama Centre flistess waqt qed ifakkar ukoll l-anniversarju ta’ poeta ie[or, Osip Mandel’Shtam, awtur /elebri Russu li din issena ja[bat il-120 sena minn twelidu. Mandel’Shtam kien sparixxa b’mod misterju] fi ]mien ir-re;im tiranniku ta’ Josef Stalin, meta kienet qed tkun organizzata persekuzzjoni s[i[a kontra l-intellettwali. I/-?entru [oloq doku-drama li qed tkun diretta minn Albert Marshall.

B[alissa /-?entru qed ja[dem anki fuq pro;ett komunitarju, flimkien malA;enzija }g[a]ag[, biex

Dun Karm Psaila

f’Jannar ikun /elebrat il-ftu[ tas-Sena Ewropea tasSolidarjetà Inter;enerazzjonali. Dan ixxog[ol qed ikun koordinat minn Mario Azzopardi, Dorothy Singh u Miriam Theuma.

Sadattant, rekord ta’ 550 student#a nkitbu biex jattendu l-korsijiet tadDrama Centre g[as-sena 2011-12, fosthom applikanti mill-Italja, Franza, irRepubblika ?eka, il-Polonja u l-Etjopja.

Hemm numru ta’ korsijiet ;odda offruti, ta[t l-awspi/i tad-Dipartiment talEdukazzjoni, Tag[lim G[al Matul il-{ajja, li jinkludu Drama g[all-Personalità, Teknika Vokali, Irtokk g[all-Palk u t-Televi]joni, Storja tat-Teatru, }fin Klassiku G[arbi, Teatru Mu]ikali u anki klassijiet ta]-Zumba Grupp ie[or ta’ studenti adulti qed jit[ejjew g[allAssociate Diploma fl-Arti Drammatika ta’ Trinity College & Guildhall.

Anton Grasso f’Poe]ijaplus G[ada t-Tnejn, 31 ta’ Ottubru, Anton Grasso se jkun intervistat minn :or; Peresso waqt Poe]ijaplus.

Poe]ijaplus tibda fis-7.30 p.m. u se ssir fil-Bit[a tatTeatru Manoel. L-attività hi ming[ajr [las.

Sadattant, il-{amis li g[adda, fil-Librerija Pubblika ?entrali, il-Furjana, fethet wirja dwar il-kotba tal-kittieb popolari. Il-wirja tibqa’ miftu[a sa tmiem Novembru 2011.

Grasso ilu attiv fix-xena letterarja g[al g[add ta’ snin u mill-pinna tieg[u [ar;u 51 ktieb.

L-a[[ar ktieb tieg[u hu Preludji g[al Mewti li fih Grasso jag[mel qrara dwar diversi aspetti li jolqtuh direttament.

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Fil-pa;ni l-o[ra:

12 Fejn qeg[din jag[milna dak li a[na

13 Aktar G[awdxin qed ja[dmu bi qlig[

15 Vi]joni g[all-komunità

21 Stejjer

Ittri lill-Editur:

fl-Università

EDITORJAL il•mument

11

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PTA 1450 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

Altru li mhix soap opera!

F’wie[ed mill-kummenti tieg[u fl-emails lill-;urnalista Sabrina Agius tal-RTK, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat jg[idilha li dak li kienet qed ti]velalu kien jixba[ lil soap opera. I]da min kellu /-/ans jaqra dak kollu li g[adda bejn dawn i]-]ew; persuni ]gur li ma jasalx g[all-istess konklu]joni.

Il-Partit Laburista, g[al ra;unijiet tieg[u, ipprova jisposta largument minn fuq il-kontenut. Ma riedx li n-nies jiflu birreqqa dak li nkiteb i]da pjuttost fuq kif [ar;et din ilkorrispondenza. A[na nsostnu li fil-pajji] hawn l-organi kompetenti biex jag[mlu dan u n[allu f’idejhom.

L-importanti, i]da, hu kemm il-kontenut innifsu kif ukoll x’messa;; iwassal u x’jg[id fuq il-Kap tal-Oppo]izzjoni li kien involut fil-kitba ta’ dawn l-emails li jifirxu fuq perijodu ta’ aktar minn g[axar xhur… u [add ma jaf pre/i] jekk ilperijodu kienx itwal ukoll.

Ji;ifieri dan ma kienx ka] ta’ email wa[da u twe;iba g[aliha. Dan kien ka] li kien ilu g[addej u li matulu kienu diskussi materji ta’ interess pubbliku — kif g[andu kull dritt jag[mel kull /ittadin — u allura la huma dwar su;;etti li jolqtu lil [afna nies, /ertament li kien ukoll fl-interess pubbliku li jsiru mag[rufa.

Minn dawn l-emails, pere]empju, sirna nafu…

■ Kif il-Kap tal-Oppo]izzjoni jag[]el il-kandidati tieg[u g[all-elezzjoni ;enerali; ■ Kif il-Mexxej Laburista kien infurmat b’affarijiet interni u konfidenzjali ta’ stazzjon tar-radju privat; ■ Kif kien qed jing[ata tag[rif dwar persuni li kienu qed jie[du sehem fil-kampanja tar-Referendum dwar id-divorzju; u ■ Kif il-Mexxej Laburista kien qed jipprova j[e;;e; ;urnalista biex ting[aqad ma’ xi wa[da mis-sezzjonijiet talmedia indipendenti.

Dawn huma kollha, b’xi mod jew ie[or, ta’ interess pubbliku g[aliex permezz tag[hom wie[ed jista’ jg[addi

;udizzju infurmat dwar persuna li f’inqas minn sentejn o[ra tista’ tkun qed tmexxi dan il-pajji].

Meta wie[ed jifli sew dawn l-aspetti mhuwiex diffi/li jasal g[all-konklu]joni g[aliex il-Partit Laburista jorganizza diskussjoni fuq l-istazzjon tieg[u ta’ kwa]i sag[tejn ming[ajr fl-ebda [in ma jid[ol fil-mertu tal-kontenut.

Meta l-Labour qed jilg[ab din il-log[ba, malajr jinqabad flipokrisijia politika tieg[u g[aliex hu u alleati tieg[u, g[al g[exieren ta’ drabi g[amlu u]u minn emails li g[alkemm ma kinux inti]i g[all-pubblikazzjoni xorta wa[da spi//aw g[andhom u xandruhom. G[amlu kampanji s[a[ u martellanti ba]ati propju fuq informazzjoni miksuba b’dan ilmod u qatt ma urew il-[e;;a li qed juru b[alissa biex i[arsu dak li llum qed isej[u l-privatezza tal-individwu.

Fil-verità, min jaqra l-emails li g[addew malajr jinduna li ssu;;etti li jitkellmu dwarhom huma dawk li jitkellem fuqhom il-poplu u /ertament xejn ta’ natura personali. Fuq kollox, ilPartit Laburista g[amel u]u sa[ansitra minn emails li xandar mal-erbat irjie[ tad-dinja Julian Assange tal-Wikileaks, li bla konsiderazzjoni ta’ [add u ta’ xejn, ippubbli/izza mijiet ta’ eluf ta’ emails li w[ud minnhom kienu jsemmu anke lill-Prim Ministru Malti Lawrence Gonzi.

F’dak il-ka], il-Partit Laburista ma qag[adx ifittex ilprovenjenza u qabad u ippubblika.

Intennu li issa li kul[add kellu /-/ans jara u jifli kemm i//irkustanzi kif ukoll il-kontenut tal-emails bejn Joseph Muscat u Sabrina Agius, te]isti opportunità forsi unika, biex wie[ed jislet profil a[jar tal-Kap tal-Oppo]izzjoni.

Lanqas irridu ng[addu ;udizzju a[na i]da min segwa attentament x’qalu u x’kitbu ;urnalisti u opinjonisti li /ertament ma jistg[ux jissej[u ‘nazzjonalisti’ malajr jasal g[all-konklu]joni li permezz ta’ din il-;rajja l-poplu tg[allem ftit aktar dwar il-Mexxej Laburista u xi w[ud mill-kwalitajiet politi/i tieg[u!

12

OPINJONI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba…

Int u jien

it-12 ta’ Novembru 1940, f’ra[al imwarrab f’Tennessee, l-Amerika, twieldet, qabel i]]mien, tifla marradija. Kienu 22 a[wa. Kien dubju] jekk tg[ix. Meta kellha erba’ snin, dabbret pnewmonja doppja u [o]ba, f’daqqa, li [allewha paralizzata. Kellha tibda timxi bil-[adid ma’ ri;lejha minn barra. Imma kellha omm li tinkora;;iha.

Kienet tg[idilha> “Qis li jkollok fidi, perseveranza, kura;; u spirtu li ma j/edix”. Ta’ 9 snin ne[[iet il-[adid u bdiet timxi ming[ajru — kontra dak li bassru t-tobba bdiet timxi. Bdiet ti;ri. Bdiet ittellaq. Ta’ 13-il sena, f’tellieqa, ;iet l-a[[ar.

Baqg[et ittellaq… sakemm reb[et l-ewwel tellieqa. Imbag[ad bdiet tirba[ kull tellieqa.

Marret l-Università ta’ Tennessee, fejn iltaqg[et mal-coach Ed Temple, li nduna bit-talenti naturali u d-determinazzjoni personali tag[ha… tant li wassalha sal-Log[ob Olimpiku f’Ruma fl-Istadio Olimpico, 1960, quddiem 80,000 spettatur.

Tellqet kontra l-iktar mara li kienet ti;ri f’dak i]]mien, u li [add ma kien jirb[ilha> il-:ermani]a Jutta Heine. Reb[itilha fil-100 metru u fil-200 metru. Fl-400 metru se[bitha ta’ qabilha waqqg[et l-injama mal-art. :abritha, ;riet u g[elbet lil Heine wkoll. Tliet medalji tad-deheb u rekord tad-dinja. Kienet Wilma Rudolph, li mietet fit-12 ta’ Novembru 1994.

Meta ng[idu l-kelma ‘kredu’, a[na aktarx nifhmu biss il-fidi tag[na f’Alla: Credo in unum Deum.

Imma l-kelma Credo tfisser sempli/iment “Jiena nemmen”. Jiddependi f’min temmen.

Tista’ anke temmen fixxitan u tg[id Credo. G[annisrani veru, ]gur li l-ikbar twemmin tieg[u, bil-kliem u bil-fatti, g[andu jkun f’Alla.

Qablu [add u xejn. {dejh mg[andu joqg[od [add. It-

F

tag[lim Tieg[u g[andu jkun il-Kredu per e//ellenza tag[na.

Imma mbag[ad irid ikollna ]ew; kredijiet o[ra. Jiena

nemmen fija nnifsi, u jiena nemmen fl-o[rajn. Nemmen fija mhux bi pre]unzjoni, imma g[ax anke Alla jemmen fija.

San Pawl qal: “Kollox nista’ f’dak li jsa[[a[ni”. Alla tani [afna talenti u jridni n[addimhom. Tkun umiltà falza li ng[id li ma jien tajjeb g[al xejn. Meta nemmen prudentement fija nnifsi nkun nemmen f’dak li tani Alla.

Imma rrid nemmen anke flo[rajn. {add mhu g[ar-rimi. {add mhu inutli. {add mhu bla ebda kapa/ità. Kieku ng[inu iktar lil xulxin biex ni]viluppaw it-tajjeb li g[andna lkoll, kieku s-so/jetà

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pawlcam@gmail.com

hi ferm a[jar. Immaqdru wisq lil xulxin. Naqtg[u wisq qalb xulxin. Naraw wisq l-ikrah u ninjoraw wisq il-[afna tajjeb li g[andna lkoll.

Ejjem nemmnu ferm i]jed f’Alla, fina nfusna u f’xulxin. Kredu bi tlieta.

Nerfg[u qlubna ’fuq Mulej, jien nemmen fik, fuq kul[add u fuq kollox.

Int i/-/entru ta’ [ajti.

Imma nemmen li int ]rajt fija u f’kul[add [afna ]errieg[a tat-tajjeb, tas-sabi[, tal-veru.

G[inni nemmen i]jed fil-bnedmin, f’kull bniedem fija nnifsi.

G[ax min jemmen fil-potenzjal tal-bniedem ikun jammetti l-kapa/itajiet tieg[ek, Mulej.

Fejn qeg[din jag[milna dak li a[na Pajjizna hu ;abra ta’ g]ejjer /kejknin fi/-/entru talMediterran. Ovvjament fejn jinstab pajji]na mhix de/i]joni tag[na. Imma li hu ]gur hu li l-po]izzjoni tag[na f’nofs ta’ triq bejn rotot merkantili navali sawret dak li a[na hekk kif g[al mijiet ta’ snin ilqajna fi g]iritna qawwiet u forzi barranin ta’ kull ;ens u kredu.

Min[abba l-po]izzjoni ;eografika ta’ pajji]na Malta g[al sekli s[a[ kienet fi//entru ta’ re;jun [afna drabi mifni minn interessi ekonomi/i, reli;ju]i u politi/i.

Mu]ajk ta’ konfoffi, intrigu u de/i]jonijiet straordinarji li bih ]ewwaq l-istorja tag[na u tal-;irien tag[na.

I]da hu /ar li fil-kuntest storiku wiesg[a Malta u lMaltin ftit kellhom le[en f’dak li kien qieg[ed ji;ri madwarhom sew jekk kien g[at-tajjeb jew g[all-[a]in.

F’dan is-sens il-Maltin, g[al bosta sekli, kellhom jiddobbaw b’dak li ;ie g[al wi//hom fil-;id kif ukoll fiddeni.

Dan kollu silet il-karattru Malti li dejjem wera li a[na poplu [awtiel, re]iljenti, kura;;u] u kapa/i nadattaw u ninbidlu ma/-/irkostanzi ta]]minijiet.

Barra minn hekk ilpo]izzjoni tag[na serviet ta’ pont invi]ibbli mhux biss g[al bosta [akmiet imma wkoll b[ala spalla bejn ]ew; kontinenti tant differenti b’u]anzi, kulturi, reli;jonijiet u lingwi differenti.

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

Dan kollu ma bediex ilbiera[ u tassew mhux se jieqaf [esrem dalwaqt.

Malta akkwistat il-vu/i tag[ha relattivament ftit ta’ ]mien ilu. Kienet lIndipendenza tal-1964, u ftit wara r-Repubblika, li xprunaw lil pajji]na biex jibda jfittex identità nazzjonali kondizzjonata mi/-/okon u llimitazzjonjiet tag[na. Dan ma kienx pro/ess fa/li u forsi la[aq il-qofol tieg[u meta Malta ssie[bet fl-Unjoni Ewropea.

Bla dubju, fejn pajji] jinsab fuq wi// din id-dinja g[andu l-vanta;;i u l-i]vanta;;i tieg[u. Malta tgawdi minn klima kajmana, lingwa m]ewqa u opportunitajiet ta’ kummer/ konsiderevoli.

Sekli s[a[ ta’ kummer/ u negozju ssa[[a[na mhux biss ekonomikament imma kulturalment u sawwarna lu]anzi, d-drawwiet u l-valuri tag[na.

Hu tassew minnu wkoll illi, hekk kif a[na maqtug[in f’nofs ta’ ba[ar, dan g[andu liebes tieg[u wkoll g[ax il;eografija tag[na ;abet g[al Maltin sens ta’ insularità. Hu evidenti li g[alkemm pajji]na dejjem kien vi/in ta’ dak li kien qieg[ed ji;ri madwaru bqajna xi ftit jew wisq insofru minn sens qawwi ta’ parokkjali]mu, fejn iktar a[na interessati fit-tentufiet tag[na ta’ kuljum milli mill-istampa globali li ti//irkondana.

F’dan is-sens baqag[lna biex fil-verità n[ossuna

tassew Ewropej mhux biss fi]ikament imma wkoll flispirtu.

Hemm problemi o[rajn marbutin ma’ fejn qeg[din u l-immigrazzjoni illegali hi wa[da minnhom. Irridu jew ma rridux Malta tibqa’ f’nofs ta’ rotta li t[allina mhedda mit-tranja ta’ immigranti illegali minn nofsinhar tag[na u li ta’ kull sena jag[mlu vja;;i perikolu]i biex jil[qu x-xtut tal-Ewropa.

G[alkemm sar [afna u g[ad hemm xi jsir, dan jien na[seb jibqa’ fenomenu mag[na fi]]mien li ;ej. I]da xejn ma irrifletta l-po]izzjoni ;eografika tag[na iktar millavvenimenti li se[[ew f’dawn ix-xhur fuq il-kosta ta’ fuq talAfrika.

F’temp ta’ ftit xhur Malta kienet rikonoxxuta madwar iddinja kollha g[ax-xog[ol imprezzabbli li wettqet spe/jalment fil-kwistjoni talLibja. Hawnhekk il-Prim Ministru wera kura;; u determinazzjoni li jkun fuq inna[a t-tajba tal-istorja.

I]-]jarat ta’ Hague u Hillary Clinton dan l-a[[ar huma xhieda /ara tad-de/i]jonijiet g[aqlin li [a dan il-Gvern f’konfront ta’ sitwazzjoni delikata u kumplessa immens.

I]da l-istorja ma tiqafx hawn. G[alkemm jidher li lkwistjoni Libja issa qed ting[alaq, g[ad hemm [afna x’jista’ ji;ri hekk kif l-istampa jonqosha biex ti//ara.

Malta trid tibqa’ vi;ilanti u fuq quddiem biex tibqa’ rilevanti u tisfrutta lpo]izzjoni ;eografika tag[ha f’dinja li qed tinbidel mil-lejl g[an-nhar f’[akka t’g[ajn.

OPINJONI

13

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Aktar G[awdxin qed ja[dmu bi qlig[ Is-snin li g[addew kienu karatterizzati minn ri/essjoni internazzjonali u minn diffikultajiet ekonomi/i f’[afna pajji]i.

Qalb l-g[aw; kollu li jinkludi qg[ad, djun u problemi ekonomi/i li laqtu lil [afna pajji]i, l-ekonomija Maltija wriet li hi b’sa[[itha bi]]ejjed biex mhux biss tilqa’ g[addaqqiet i]da sa[ansitra tibqa’ tikber u jibqa’ jin[oloq ixxog[ol. Dan ma jg[oddx biss g[al Malta b’mod ;enerali i]da anki g[al G[awdex.

Il-g]ira G[awdxija g[andha diffikultajiet partikulari g[aliex hi g]ira fi g]ira. B[al kull g]ira o[ra li tbati minn insularità doppja, G[awdex jista’ jbati l-konsegwenzi b’nuqqas ta’ investiment u g[aldaqstant bin-nuqqas fil[olqien tax-xog[ol. B’xorti tajba, f’dawn l-a[[ar snin, f’pajji]na kellna u g[ad g[andna gvern li verament jifhem x’inhuma l-problemi ta’ G[awdex u qed ja[dem biex jindirizzahom.

Ir-ri]ultati jitkellmu wa[edhom. Bejn Marzu 2007 u Marzu 2011, il-[addiema G[awdxin ja[dmu bi qlig[ ]diedu b’564 biex la[[qu t8,977. Fis-sitt snin bejn Marzu 2005 u Marzu 2011, il[addiema G[awdxin fis-settur privat ]diedu b’1,035 biex illum jaqb]u l-erbat elef. Tul listess perijodu, il-[addiema

G[awdxin fis-settur pubbliku naqsu bi 340. Is-selfemployed illum jaqb]u l1,500.

Dawn il-bidliet huma ftit jew wisq riflessjoni tarristrutturar li g[addejja minnu l-ekonomija Maltija b’mod ;enerali bil-[olqien talimpjiegi mal-privat u bittnaqqis tal-[addiema fis-settur pubbliku.

Il-;img[a li g[addiet ilMexxej Laburista Joseph Muscat g[a]el li jirrepeti dak li qed jg[id il-Gvern – ji;ifieri li jin[tie;u postijiet taxxog[ol ;odda g[all-G[awxin f’G[awdex stess.

Il-verità hi li dak li qed jg[id il-mexxej tal-Partit Laburista fuq G[awdex di;a qed isir. Qal li jrid jo[loq ixxog[ol f’G[awdex. Il-Gvern Nazzjonalista di;a [oloq ixxog[ol f’G[awdex.

Di;à qed isir hekk

Joseph Muscat qal li jrid lG[awdxin li jridu ja[dmu G[awdex, g[andhom jing[ataw i/-/ans li jag[mlu dan. Il-Gvern Nazzjonalista di;à [a diversi inizjattivi biex l-G[awdxin li jridu ja[dmu G[awdex ma jsibu xejn xi jxekkilhom milli jag[mlu dan.

Li hu inkwetanti i]da hu li Joseph Muscat qal li fuq G[awdex se jie[u de/i]jonijiet kontroversjali. Hekk jonqos.

De/i]jonijiet kontroversjali li

bihom in[assru dak li nkiseb u nitilfu l-karattru tal-g]ira G[awdxija!

Ovvjament, b[al f’kull qasam ie[or, Joseph Muscat jibqa’ jag[]el li ma jg[idx x’se jag[mel. Tant g[andu g[al qalbu lil G[awdex u lillG[awdxin li jibqa’ jittamahom u ma jg[idilhomx x’inhuma lproposti konkreti li g[andu g[al g]irithom. Issa qed jilg[ab bil-futur tal-G[awdxin ukoll.

De/i]jonijiet kontroversjali

Kul[add jaf kemm il-Partit Laburista, meta ng[ata lopportunità jmexxi lil dan ilpajji], [adem kontra linteressi tal-G[awdxin. Fl1971 il-Gvern Laburista ta’ Dom Mintoff ne[[a l-Kunsill ?iviku g[al G[awdex li kien twaqqaf 10 snin qabel u li kien [a de/i]jonijiet importanti biex l-infrastruttura tal-g]ira tjiebet sostanzjalment.

Il-Kunsill ?iviku kien [adem biex infet[u toroq, tkabbar il-port tal-Im;arr u nbena l-breakwater, inbena lisptar u l-housing estate.

Barra minn hekk [afna djar f’G[awdex g[all-ewwel darba tqabbdu mas-servizzi tal-ilma u tad-drena;; tal-Gvern. I]da l-Partit Laburista tal-Perit Mintoff kien idde/ieda li lG[awdxin mhux kapa/i jie[du d-de/i]jonijiet fuq l-aktar

affarijiet li jolqtuhom millqrib u kien elimina l-Kunsill ?iviku. Dik kienet de/i]joni kontroversjali.

Fl-1996, il-Gvern Laburista ta’ Alfred Sant ne[[a lMinisteru g[al G[awdex u irrelega l-g]ira f’divi]joni inferjuri. G[all-ewwel darba wara disa’ snin, G[awdex spi//a ming[ajr vu/i filKabinett. Dik kienet de/i]joni kontroversjali o[ra tal-Partit Laburista fuq G[awdex.

Issa x’de/i]joni kontroversjali jmiss? Minn kliem Joseph Muscat innifsu jidher /ar li dak li g[andu f’mo[[u g[al G[awdex hu kontroversjali. Li jfisser li Joseph Muscat di;a jaf li dawn id-de/i]jonijiet se j[allu tog[ma morra.

Forsi g[alhekk mhux lest jg[idilna x’inhuma g[alissa.

Il-passat Laburista

}gur li G[awdex mhux qed jistenna lill-Partit Laburista biex javvanza. L-G[awdxin mhux qed jistennew lill-Partit Laburista biex jin[oloq ixxog[ol g[alihom f’G[awdex stess.

Kieku kien g[all-Partit Laburista, G[awdex g[adu ming[ajr vu/i fil-Kabinett.

Kieku kien g[al-Labour ta’ Alfred Sant u Joseph Muscat, G[awdex m’g[andux ilgaranzija li 10 fil-mija talfondi li Malta akkwistat mill-

minn Chris Said chris.said@gov.mt

Ewropa jintefqu f’G[awdex.

Kieku kien g[al Joseph Muscat, l-impjant g[at-tisfija tad-drena;; f’Ras il-{ob] u lkilometri s[a[ ta’ toroq arterjali ;odda li jg[aqqdu lg]ira minn tarf sa ie[or ma kienux isiru. Dan g[aliex Malta u G[awdex, bil-partnership, kinux jitilfu aktar minn biljun ewro f’fondi. L-assigurazzjoni li mill-anqas mitt miljun ewro mill-fondi Ewropej jintefqu f’G[awdex qed jag[tiha biss ilGvern pre]enti.

G[al G[awdex, il-Partit Laburista qed joffri biss [ob] mimg[ud. Il-passat tag[hom hu garanzija ta’ futur ag[ar jekk jer;g[u jkunu fil-Gvern.

Nie[du [sieb ta’ dak li ksibna . Fi ftit jiem o[ra, il-Gvern permezz tal-Ministru talFinanzi se jkun qed jippre]enta l-Bagit g[as-sena 2012. Bi preparazzjoni g[al dan fl-a[[ar jiem mexxejt laqg[a ta’ konsultazzjoni pubblika, bliskop li nisimg[u ming[and ilpubbliku l-opinjonijiet, ilkummenti u s-su;;erimenti li g[andhom g[al dan il-pro/ess tant importanti.

1

. Biex nifhmu tassew x’a[na g[addejjin minnu b[ala pajji] li jifforma parti millkumplament tad-dinja, tajjeb li n[arsu lura, u naraw minn fejn ;ejjin. L-a[[ar tnax-il xahar ;abu mag[hom l-isfidi tag[hom bla dubju, i]da lGvern irnexxielu jdawwarhom f’opportunitajiet u jikseb anke stejjer ta’ su//ess.

2

. Pajji]na qed jilqa’ g[allisfidi ekonomi/i u b’politika li tpo;;i l-prioritajiet f’posthom u l-kura;; li jittie[du dde/i]jonijiet it-tajbin, qed jo[loq il-;id, u ji;;enera limpjiegi. Komplejna no[olqu x-xog[ol minkejja //irkustanzi diffi/li. }died ixxog[ol fil-fabbriki, ix-xog[ol mar-ristoranti u fil-lukandi, f’oqsma ;odda b[all-IT u sservizzi finanzjarji.

3

. Pajji]na g[andu l-[ames l-anqas rata ta’ qg[ad fost is27 pajjiz tal-Unjoni Ewropea, u dan filwaqt li fl-a[[ar 12-il xahar in[olqu 6,000 post taxxog[ol ;did. Dan hu frott listabbiltà u li l-Gvern irnexxielu jeg[leb l-in/ertezzi.

Pajji]na qed jibg[at sinjali lil investituri li l-investiment f’Malta hu wie[ed san, hu wie[ed b’sa[[tu u li jfisser tkabbir ekonomiku. Konferma ta’ dan hu li matul l-2011 kienu approvati tlieta u g[oxrin pro;ett ta’ investiment ;did li se jo[olqu 543 post taxxog[ol ie[or.

mezzi g[al persuna wa[edha g[al €4.57 fil-;img[a u g[al €8.13 fil-;img[a g[allmi]]ew;in.

4

. Pajji]na baqa’ jipprovdi laqwa edukazzjoni lil uliedna, bis-sena li g[addiet timmarka rekord ta’ 73% ta’ ]g[a]ag[ ta’ 17-il sena jkomplu jistudjaw wara li jtemmu liskola sekondarja. Dan filwaqt li fil-Bagit g[al din is-sena, minflok g[olew il-mi]ati 5

universitarji kif g[amel [addie[or, il-Gvern g[a]el li jinvesti aktar fl-Università, flMCAST u fl-ITS. Korsijiet ;odda, teknolo;ija ;dida, tis[i[ u modernizzar talinfrastruttura. Il-Gvern ta aktar minn 1,100 scholarship f’sena, b’investiment ta’ aktar minn erba’ miljun ewro u ]died l-

. Fl-a[[ar sena s-sidien tannegozji setg[u jippjanaw, jinvestu u jkomplu bit-tkabbar tan-negozju tag[hom. Dan g[aliex idda[[lu skemi u in/entivi b[all-MicroINVEST u l-MicroCREDIT ma[suba biex jin/entivaw l-investiment u jo[olqu x-xog[ol. Dawn liskemi jiffurmaw parti mill-qafas ta’ g[ajnuna li l-Gvern fassal g[all-qasam tal-SMEs biex jg[inhom jinvestu u jo[olqu xxog[ol. Bi]]ejjed ng[idu li millMicroINVEST gawdew madwar 700 negozju, li tnaqqsitilhom lincome tax. B’din l-iskema biss kienu ;enerati madwar 300 impjieg ;did. Mill-iskema MicroCREDIT minn Marzu li g[adda di;à gawdew 110 negozju li qed jinvestu flekonomija madwar €15-il miljun.

7

minn Jason Azzopardi ................................... jason.azzopardi@gov.mt

ammont massimu ta’ tnaqqis mit-taxxa li ting[ata lil individwu li j[allas mi]ati taliskola g[al uliedu li jattendu kindergartens privati jew skejjel privati. . Il-Gvern ]amm fi/-/entru tal-politika tieg[u l-kuxjenza so/jali, u kompla joffri g[ajnuna lil dawk il-membri tas-so/jetà li g[andhom b]onn.

Pajji]i o[ra fil-Ba;its g[al din is-sena u s-sena d-die[la naqqsu n-nefqa so/jali tag[hom. Il-Gvern Malti sostna dan l-investiment. Fost l-o[rajn billi ]ied it-test tal6

. L-g[ajnuna tal-Gvern hi vasta g[al dan il-qasam. Fla[[ar tliet snin l-a;enzija talGvern Malta Enterprise tat g[ajnuna finanzjarja lil medja ta’ 2,000 negozju fis-sena, li kollha flimkien ibbenefikaw minn kwa]i €200 miljun 8

f’g[ajnuna g[all-investiment. . Dan il-qasam hu /entrali g[as-su//ess ekonomiku, mhux ta’ pajjizna biss. Tant hu minnu dan, li fis-summit straordinarju tal-kapijiet tal-pajji]i tal-Unjoni Ewropea, li se[[ il-{add li g[adda, il-qasam tal-SMEs kien meqjus bhala /-/avetta li g[andha tintu]a biex ting[eleb il-kri]i li g[addejja minnha b[alissa l-Ewropa.

9

. G[all-anzjani, il-Gvern [a inizjattivi biex aktar nies li jil[qu l-età tal-irtirar jibqg[u attivi, inklu] fid-dinja taxxog[ol fejn jistg[u jibqg[u ja[dmu u jie[du paga s[i[a u ma jitilfu xejn mill-pensjoni.

Aktar minn 8,000 persuna li la[qu l-età tal-irtirar g[adhom ja[dmu u b’hekk jie[du paga u pensjoni s[i[a, filwaqt li ng[atat i]-]ieda s[i[a g[allg[oli tal-[ajja. Dan filwaqt li lGvern qieg[ed ukoll isa[[a[ is-servizzi li jing[ataw fid-djar g[all-anzjani li jkollhom b]onn g[ajnuna.

10

. Je[tie; nibqg[u nie[du [sieb dak li ksibna. Dak li ksibna kien frott ta’ numru ta’ de/i]jonijiet ibsin. L-iskop tag[na hu li nsa[[u dak li ksibna 11

14

OPINJONI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Ir-ri]ultat fit-Tune]ija • Ir-reb[a tal-partit I]lamista sinjal [a]in^ Il-vot a[[ari fl-elezzjoni g[all-Assemblea Kostitwenti fit-Tune]ija g[adu mhux konfermat min[abba xi allegazzjonijiet ta’ frodi.

I]da mhux fid-dubju min reba[ l-elezzjoni u kaxkar lill-partiti l-o[ra kollha: ilpartit imsejja[ Ennahda (irRinaxximent), li hu partit I]lamista. Reba[ madwar 40% tal-voti.

I]-]ew; partiti ta’ warajh – li t-tnejn be]]g[u lillvotanti b’dak li jista’ ji;ri lil-libertajiet tag[hom jekk jirb[u l-I]lamisti – ;abu [afna anqas voti kull wie[ed.

Allura, kif g[andna ninterpretaw ir-ri]ultat?

Hemm bosta Ewropej li qed isaqsu jekk ir-ri]ultat tal-elezzjoni hux se jfisser li se jkun hemm pajji] ag[ar minn dak li kien hemm qabel.

Hemm min qed isaqsi jekk l-Ewropa g[andhiex tg[in lil gvern li jista’ jkun se jnaqqar, pere]empju, iddrittijet tan-nisa. Jista’ jkun, jistaqsu o[rajn, li xi pajji]i Ewropej flAfganistan g[andhom ittruppi biex ji;;ieldu u jmutu kontra t-Taliban, biex imbag[ad l-istess

pajji]i jimxu b’mod ie[or ma’ pajji] b[at-Tune]ija ta[t il-gvern il-;did li se jkollha.

Ir-risposta fil-qosor hi li Ennahda hu differenti [afna mit-Taliban.

Naturalment, wie[ed g[andu jg[asses dak li se ji;ri. I]da s’issa, l-g[assa turi li hemm differenzi kbar.

L-ewwel, hu minnu li lpartiti li kienu kontra Ennahda wissew kontrieh, spe/jalment fejn jid[lu ddrittijiet tan-nisa. I]da wara li r-ri]ultat [are; /ar, xi w[ud mill-istess kandidati tal-avversarji ta’ Ennahda tkellmu mod ie[or.

A//ettaw ir-ri]ultat u irrikonoxxew li l-programm elettorali ta’ Ennahda iddikjara espli/itament li nnisa se jkunu jistg[u jkomplu jilbsu dak li jridu, ja[dmu, e//. (It-Taliban, mill-banda l-o[ra, huma espli/iti li n-nisa g[andhom ikunu kollha mg[ottija, joqog[du d-dar, e//.)

Fil-fatt, il-programm elettorali ta’ Ennahda ftit kien differenti millprogrammi tal-o[rajn.

L-enfasi kienet fuq ittkabbir ekonomiku u ssolidarjetà so/jali. Id-

differenza prin/ipali kienet g[al x’tip ta’ kostituzzjoni jridu. Ennahda jridu sistema parlamentari – fejn il-President ikollu poteri simboli/i u l-poter politiku jkun mifrux. Il-partiti politi/i l-o[ra riedu sistema Presidenzjali, b’poter aktar ikkon/entrat.

It-tieni punt, g[alkemm hu minnu li Ennahda reba[ bil-kbir, madankollu m’g[andux ma;;oranza assoluta. Ji;ifieri, irid u ma jridx, se jkollu jag[mel lalleanzi. U, allura, ilkompromessi.

Mhux talli hu obbligat li jag[mel hekk. Fi//irkustanzi, probabbilment jaqbillu. L-ekonomija Tune]ina marret lura [afna f’dawn ix-xhur ta’ kri]i.

Il-qg[ad uffi/jali la[aq id-19%. Il-programm ambizzju] ta’ Ennahda hu li jkabbar l-ekonomija b’7% fis-sena kull sena sa l-2016, u jnaqqas il-qg[ad bi kwa]i 600,000 (f’pajji] ta’ 10 miljuni b’kollox), ji;ifieri sa 8.5%.

Biex jag[mel dan kollu, g[andu b]onn jie[u xi de/i]jonijiet diffi/ili.

Mhumiex sfidi fa/li.

Jaqbillu li ma je[ilx hu biss jekk il-weg[di ambizzju]i

ma jitwettqux.

G[alhekk ukoll, ilprospett ta’ koalizzjoni – forsi wkoll anki wa[da wiesg[a jekk mhux ta’ unità nazzjonali – jidher laktar wie[ed probabbli b[alissa.

Naturalment, xorta g[andna nsegwu l-affarijiet mill-qrib biex nifhmu li]viluppi li qed ise[[u tant vi/in tag[na. Hemm, per e]empju, xi mistoqsijiet li g[andna nag[mlu. Ng[idu a[na, minkejja l-kri]i ekonomika, Ennahda ma kinetx nieqsa mill-flus waqt il-kampanja elettorali.

G[andha /entru ;did f’Tune] u kellha firxa ta’ /entri organizzattivi madwar il-pajji]. Il-flus minn fejn ;ew? Minn xi pajji] barrani? X’se jippretendi g[all-flus?

Il-protesti vjolenti li kien hemm sa jumejn ilu proprju fir-ra[al ta’ dak il-bejjieg[ li beda kollox – Mohammed Bouazizi – juri wkoll li l-elezzjoni ma [elsitx il-pajji] mit-tensjoni so/jali. Madankollu, s’issa jidher li t-Tune]ija qed taqbad it-triq fejn ittensjonijiet jistg[u jkunu ri]olti b’mod pa/ifiku u demokratiku.

riedha tonda u min riedha b]enguli. I]da ma kienx sikwit li kien hemm min riedha tonda u min kwadra.

Setg[u jiftiehmu, ja[dmu flimkien, jew talinqas ma j[ottux wie[ed li jibni l-ie[or.

Kien jit[asseb meta ma tg[addix tal-qabda tieg[u i]da ta/-/orma l-o[ra.

F’g[ajnejh, dawk li missirijietu dejjem qablu mag[hom, fanndu aktar b’g[eruqhom f’dal-wied millo[rajn, xarrbu iktar millbenna tal-wied li lewnithom f’xeb[ tieg[u. :ieli l-qieg[a sa[net u nstel[u xi [itan talisinda. Intilfet il-[amrija ta’ xi [abel raba’ jew tnejn. I]da malajr, is-sel[a tas-sejjig[ issewwiet u l-[amrija re;g[et ittellg[et f’lokha.

Kien i[ossu mid[la ta’ kull xiber fil-wied, g[addu kollu tieg[u; ming[ajr b’dan ma naqqas xejn milli kull [addie[or jag[mlu daqstant ukoll tieg[u. Indokrah kemm seta’, sebb[u kemm fela[.

Tpaxxa bi/-/empil tal-

gezzijiet iferrg[u mill-blat flg[adajjar ta[thom.

Issa[[ar bit-tpespis ferrie[i tal-g[asafar. G[asses g[axxenxil u r-rimi tal-frieg[i tattin u t-tut imxettla, rahom jikbru f’si;ar bil-g[alla tikber minn sena g[al sena. Thenna bi]-]fin ferrie[i tal-friefet imlewna.

Bil-mog[dija ta]-]mien, ilwied inbidel. Xi ]balji saru.

Xi [bula ]dingaw, tilfu l[amrija, re;g[u saru xag[ari m;ebbel. I]da, kollox ma’ kollox, il-[ajja mhux biss baqg[et tajba, talli tjiebet u [fiefet b’[afna modi. Kien terraq g[al xi ]mien f’widien o[rajn biex jitg[allem. Kellu [e;;a li jer;a’ lura f’;ufu biex jg[addi li tg[allem lil niesu. Il-firda kienet iebsa g[alih. Xortih g[enitu. Filwidien l-o[ra u l-witat li ]ar, [awtel u sab xortih.

Xi drabi, mill-bog[od, kien jara g[amiem ji;ma’ u jiswied fuq il-wied. Kien jisma’ rag[ad u tfaqqig[ u jara l-le[[ tas-sajjetti. Kien bil;ri lura

minn

Ranier Fsadni ranierfsadni@europe./om

Jidher li t-Tune]ija qed taqbad it-triq fejn it-tensjonijiet jistg[u jkunu ri]olti b’mod pa/ifiku u demokratiku

Tislima

minn Mario Tabone Vassallo blakantunieri@gmail.com

… g[oddu g[adab meta ra tilwim bla [tie;a

Bon;u sabi[. Kien bilqieg[da fuq blata fil-g[oli tal-wil;a, [osbien, i[ares ’l isfel filwied. Minkejja kollox, qalbu hemm kienet. Kewnu hemm ixxenxel. Kien twieled ftit wara dik it-tempesta qalila, b’dag[bien u kollox; riedet tag[mel [erba minn dal-;uf g[ammiel. Riedet teqirdu, i]da ma rnexxilhiex.

Fi tfulitu, seta’ jara l-;rie[i li [alliet warajha. I]da bosta kienu ;a fiequ sa ma feta[ g[ajnejh hu, ma g[arafhomx. :rie[i o[rajn karkru sa kburitu. Ta[tu seta’ jilma[ la[[ar [merija ta’ min kien qed jer;a’ jislo[ ;er[a li, b’xi mod, kienet bdiet tfieq.

Wara dik it-tempesta kiefra, ;ens il-wied b[al re;a’ ;ie f’tieg[u, [assu fel[an, emmen fih innifsu, midd g[onqu g[ax-xog[ol. Bil-g[aqal, barra lil min da[allu f’artu minn imkejjen o[ra. }era’ bi twemmin li l-g[elejjel ikunu a[jar. Beda ja[sad. L-u/uh bdew ikunu bil-bosta a[jar minn qabel. Kien hemm min

jara x’inqala’, jara jin[tie;x xog[olu. Ukoll fil-bnazzi, qatt ma dam wisq imbieg[ed. Lg[eruq tieg[u hemm kienu.

Tnikket meta fe;;ew ;rie[i bla [tie;a fis-sined. G[oddu g[adab meta ra tilwim bla [tie;a. Ma nxtarax la bittlellix ta’ wie[ed u lanqas b’tal-ie[or.

Issa kien ilu li ;ie lura, jipprova jaqdi. Xi drabi sab ru[u mdejjaq iktar issa li kien qrib, fil-qabda, milli [assu meta mbieg[ed. I/-/orma li missirijietu dejjem [admu mag[ha, kienet qiesha nbidlet.

Qalg[et bl-g[eruq u x-xniexel is-si;ar li tant taw frott.

Minflokhom ]erg[et o[rajn li, b’g[eruqhom, faqg[u l-[itan tas-sined, ming[ajr ma taw ilfrott imwieg[ed u me[tie;.

Hemm fuq il-blata, fil-g[oli tal-wil;a, spallejh tqalu, dahru t[attab, g[ajnejh tnikktu. Qatt ma basar li seta’ jasal hawn.

I]da l-wied jin[tie; jit[ares.

Il-kewn ta’ ;ens il-wied, jin[tie; jitfejjaq. G[araf x’jin[tie; i]da we;;a’

16

NEGOZJI }G{AR

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

In-negozji tag[na TAG{RIF U KUMMENTI DWAR IS-SETTUR TAN-NEGOZJI }G{AR U DAQS MEDJU

Politika serja u n-negozji ]g[ar F’dawn i]-]minijiet, [afna aktar minn qatt qabel, issettur tan-negozji ]g[ar f’pajji]na ]gur g[andu b]onn mexxejja li jwettqu politika serja, u li b’responsabbiltà jag[rfu jie[du d-de/i]jonijiet it-tajbin f’kull /irkostanza.

Ma hemmx lok ta’ titubar dwar dan.

Qed ng[ixu f’perjodu ta’ instabbiltà kbira f’kull rokna tad-dinja minn kull aspett, spe/jalment b’dak li qed ji;ri f’pajji]i ;irien tag[na u g[alhekk b[alissa hemm b]onn biss li jibqa’ jkollna gvern li ja;ixxi bil-g[aqal u j]omm mo[[u hemm dwar dak kollu li qed ji;ri madwarna.

Is-settur tan-negozji ]g[ar f’pajji]na, b[al f’kull pajji] ie[or Ewropew, hu s-sinsla u l-mutur tal-ekonomija u g[alhekk [add ma jaffordja li jpo;;i lil dan is-settur fil;enb, anke fl-aktar mumenti prekarji. Anzi g[allkuntrarju, avolja f’/irkustanzi diffi/li, kull Gvern g[andu obbligu jibqa’ jassigura li dan is-settur ikun b’sa[[tu u jkompli ji;;enera l-impjiegi. {afna mill-pajji]i ta’ madwarna jinsabu fl-inkwiet.

L-ekonomija tag[hom ikkrollat. Mhux talli mhux jirnexxielhom ji;;eneraw ixxog[ol i]da, sfortunatament, qed jintilfu l-impjiegi.

Il-gvernijiet qed ikunu kostretti jaqtg[u sostanzjalment mill-ispi]a tag[hom, u b’hekk qed ikollhom inaqqsu l-pagi tal[addiema u jissospendu diversi benefi//ji so/jali.

Kien hemm min, sa[ansitra, kellu j]id il-pi] tat-taxxi fuq

il-poplu tieg[u, liema taxxi, s’intendi qed ikomplu jdag[jfu l-livell tal-g[ixien fuq kull min qed ji;u imposti.

F’Malta, tul dawn l-a[[ar snin, is-settur tan-negozju jista’ jkun li ngiref xi ftit i]da ma g[otorx quddiem l-isfidi l-kbar li kellu jiffa//ja. Bilg[ajnuna kontinwa li kien offrut, u bi skemi apposta introdotti fl-a[[ar ba;its, ilGvern irnexxielu jsostni sew lil dan is-settur u dan illum nistg[u narawh u mmissuh b’idejna.

G[al sena wara l-o[ra baqg[u jkunu re;istrati applikazzjonijiet g[al li/enzji tan-negozju ;odda. Is-sena lo[ra biss, minn statistika ma[ru;a mill-NSO, insibu li kienu re;istrati madwar 4,000 negozju ;did. Ix-xog[ol malprivat kompla ji]died. U linvestimenti, kemm lokali kif ukoll minn imprendituri barranin, komplew jikbru.

Ambjent attraenti

Dan, ovvjament, ma ;arax b’kumbinazzjoni. L-ambjent fejn jinbet u jitrawwem negozju baqa’ jkun wie[ed attraenti.

Il-gvern g[araf jipprote;i li]-]g[ir u [oloq diversi opportunitajiet ta’ xog[ol, billi investa fi pro;etti kapitali u infrastrutturali ambizzju]i li qed ji;;eneraw mijiet ta’ impjiegi ;odda.

B[alissa ddur fejn iddur tara b’g[ajnejk pro;etti g[addejjin i]da fuq kollox tara g[exieren ta’ kuntratturi ]g[ar fuq xog[olhom, b’mijiet ta’ [addiema li permezz tal-involviment tag[hom f’dawn il-pro;etti

minn Anton Vella

qed jirnexxilhom jaqilg[u lg[ixien tag[hom.

Pro;etti ta’ restawr ma’ kullimkien; il-bini ta’ parlament ;did fi pro;ett ambizzju] biex nirri;eneraw iz-zona ta’ Bieb il-Belt; listallazzjoni mill-;did tal-lift; il-pro;ett ta’ SmartCity; il-kostruzzjoni mill-;did ta’ toroq arterjali f’Malta kif ukoll f’G[awdex; il-pro;ett ta’ Dock N.1 f’Bormla; laquarium project tal-Qawra; l-isptar tal-kan/er biswit Mater Dei; il-life sciences park f’San :wann; il-bini ta’ diversi ;onna pubbli/i ;odda; l-i]vilupp tal-Aviation Park f’{al Luqa; l-estensjoni talPower Station ta’ Delimara; il-bini mill-;did talbreakwater tal-Port il-Kbir… u nista’ nibqa’ g[addej.

Politika serja li qed t[alli l-frott. Politika li jista’ jkun li sa[ansitra qed iddejjaq lil min sfortunatament, jista’ jkun li g[andu intenzjoni li jag[mel [sara lil pajji]na.

Politika responsabbli li t[ares ’il bog[od biex mhux biss ikun garantit dak li

g[andna, i]da twitti t-triq g[al aktar investimenti kbar fil-futur.

Politika li ma hix tindirizza l-e]i;enzi elettorali i]da qed tkun xprunata mill-Vi]joni 2015 u aktar.

Gvern li qed ikun kapa/i jimxi bi prijoritajiet. Gvern li l-membri tieg[u qed jistinkaw mhux ftit biex jiggarantixxu stabbiltà politika. Gvern li jimpurtah x’qed ji;ri madwarna, u g[ax jimpurtah qed jitfa’ [afna mill-attenzjoni tieg[u fuq kif pajji]na jista’ jeg[leb iddiffikultajiet ekonomi/i pre]enti u kif kull sfida jista’ jdawwarha f’opportunità.

Gvern li mhux jin[ela jikteb emails lil min jista’ jimbuttah u jrebb[u xi elezzjoni, i]da qed jimpenja ru[u bis-s[i[ biex ja[dem id f’id mat-tmexxija l-;dida ta’ pajji]i ;irien tag[na, u b’hekk ikabbar l-opportunitajiet ta’ aktar xog[ol g[alina l-Maltin.

Politika serja

Politika serja biss tista’ tiggarantixxi li s-settur tannegozju jibqa’ jkollu skop g[all-e]istenza tieg[u.

Ming[ajr stabbiltà politika nnegozjant ma jkunx jista’ jippjana investimenti ;odda.

Bi]]ejjed jekk in[arsu madwarna u naraw x’inhuma ji;rilhom negozji barra minn xtutna.

Intrapri]i kbar jikkrollaw u jfallu, u mag[hom qed jeg[rqu mijiet ta’ negozji ]g[ar. Qed jintilfu eluf ta’ impjiegi, u b’konsegwenza ta’ hekk qed naraw rivoluzzjonijiet u protesti minn [afna.

G[all-grazzja t’Alla, u blimpenn tal-gvern pre]enti, dan mhux ji;ri f’pajji]na.

F’Malta, il-qg[ad g[adu kontrollat; ma tnaqqsux isservizzi so/jali, m’g[olietx ir-rata tal-VAT, ma tnaqqsux il-pagi tal-[addiema, u baqg[u jkunu sostnuti listipendji tal-istudenti tag[na.

G[ad g[andna x-xorti u lkapa/ità li bit-taxxi tag[na niggarantixxu sptar b’xejn, edukazzjoni b’xejn, u mijiet ta’ benefi//ji o[rajn.

Flimkien kollox possibbli.

Il-gvern, flimkien ma’ kull min verament jinteressah li jin[oloq il-;id komuni, qed isib is-soluzzjoni biex pajji]na jibqa’ miexi ’l quddiem. Ftit tal-jiem ilu, waqt Intrapriza Malta, wie[ed seta’ j]ur l-attività f’Ta’ Qali u jara numru ta’ imprendituri li fl-a[[ar snin g[amlu su//ess, investew u [olqu x-xog[ol.

Rappre]entanti tal-gvern, kif ukoll mill-Oppo]izzjoni, dan l-a[[ar ta’ sikwit qed i]uru intrapri]i lokali li tul dawn l-a[[ar snin kabbru nnegozju tag[hom, investew il-miljuni tal-ewro u [olqu limpjiegi.

Dan hu kollu xhieda li nnegozju f’pajji]na g[adu b’sa[[tu, u g[alhekk b’ottimi]mu g[andna nibqg[u n[arsu ’l quddiem u nappo;;jaw lil dawk kollha li mhux jitkellmu fis-s[ab, u jwieg[du l-ilma ji]fen, g[aliex f’dan il-mument g[andna b]onn lil min ikun kapa/i jipprattika politika serja, li biha jkabbar ilfidu/ja u j;ib ix-xog[ol.

OPINJONI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

15

Il-PN g[andu vi]joni g[all-komunitajiet tag[na … il-Partit Laburista m’g[andux Partit politiku g[andu dmir li jfassal vi]joni dwar kemm-il darba jkollu l-poter x’se jag[mel bih; kif se jsarrfu f’realtà. Jidher li l-[sieb ta’ Joseph Muscat hu li l-partit tal-Labour jibqa’ sieket dwar x’inhuma l-pjani tieg[u kemm-il darba jirba[ lelezzjoni ;enerali i]da issa wkoll se jibqa’ sieket x’jag[mel kemm-il darba kandidati tal-Labour jirb[u lma;;oranza fil-kunsilli lokali.

Hu dritt tal-poplu li b[ala votanti jkunu jafu fiex se jissarraf il-vot i]da malLabour dan id-dritt donnu li jrid jintesa. G[al tal-Labour id-dritt li l-poplu jkun jaf x’se jsir kemm-il darba l-Labour kemm fl-elezzjoni tal-kunsilli lokali kif ukoll ;enerali jirba[, ma jfisser xejn.

Dan ifisser li l-Labour ta’ Dr Muscat ma jimpurtahx min x’g[andu jkun jaf il-poplu.

Tal-Labour illum jimpurtahom biss li jirb[u l-poter u mbag[ad isir dak li g[andu jsir skont il-[tie;a tal-mument.

Dan hu atte;;jament ta’ irresponsabbiltà.

Biex inkunu e]atti mal-fatti, Muscat qed iwieg[ed li jg[id x’se jag[mel ftit ;ranet qabel l-elezzjoni ;enerali. Jekk isir hekk ifisser li m’hux fidu/ju] f’dak li se jwieg[ed. Jidher li hu jib]a’ li jkun kritikat u

Joseph Muscat jib]a’ millkritika. Jib]a’ li jkollu xi ]ball.

Muscat jippreferi ja[bi lpjani tieg[u g[aliex mhux /ert dwar x’jixtieq jag[mel.

G[all-kuntrarju tal-Labour, il-PN g[andu vi]joni dwar x’jixtieq jara jsir mill-kunsilli lokali kull fejn se jirba[ ilma;;oranza u kull fejn se jkollu minoranza.

Il-PN fil-pre]ent se jkun qieg[ed jiddiskuti l-manifest elettorali g[all-kunsilli lokali u wara li dan il-manifest ikun approvat jibda l-e]er/izzju ta’ tfassil g[al programm elettorali g[al kull komunità.

Din hi serjetà u responsabbiltà min-na[a tal-PN. Din is-serjetà hi nieqsa filPL ta’ Dr Muscat. Dan g[aliex Dr Muscat irid jidher sabi[ biss quddiem in-nies u ma jrid jie[u l-ebda riskju li jag[]el u jintrabat b’dak li se jwieg[ed li jag[mel.

Manifest elettorali mfassal biex i;ib fis-se[[ il-valuri tal-PN fil-komunità

Kull meta xi [add jitkellem dwar valuri jkun qed jitkellem dwar ener;ija u direzzjoni flg[a]liet tal-bniedem li ma jistg[ux jidhru; il-valuri mhumiex xi [a;a fi]ika i]da

minn Edwin Vassallo edwinvassallo@gov.mt

jien nemmen li n-nuqqas tag[hom jin[ass fi]ikament g[alkemm huma mhumiex fi]i/i.

Fil-[ajja nemmen li huma lvaluri li joffru l-possibbiltà tal-kejl lejn dak li hu sewwa fil-[ajja u ming[ajrhom fil[ajja tin[ass il-konfu]joni.

Hu tant veru li l-valuri joffru direzzjoni fil-[ajja li kull meta l-bniedem ma jimxix fuq il-valuri jibda jin[ass in-nuqqas ta’ direzzjoni.

Il-valuri li fuqhom hu mibni l-Partit Nazzjonalista huma: Il-valur ta’ rispett s[i[ lejn il-[ajja u d-dinjità talpersuna;

L-g[o]]a tal-familja li fiha nrabbu lit-tfal tag[na; Il-valur tax-xog[ol; Il-[arsien tal-ambjent; Il-valur tas-solidarjetà ma’ xulxin i]da spe/jalment ma’ min hu dg[ajjef; Il-valur tal-ugwaljanza u l-inklu]joni so/jali; Il-valur tas-servizz lejn il-komunità; Il-valur tal-[arsien tal;id komuni; Il-valur tal-lealtà.

Dawn huma valuri umani li huma fuq kollox ukoll valuri insara. Fuq kollox il-valuri nsara huma valuri umani anzi l-valuri nsara joffru aktar valur lill-valuri umani.

Nibdew inwettqu ‘Vi]joni 2015+ Identità`, Inovazzjoni, Inklu]joni’

Il-manifest elettorali g[allkunsilli lokali hu ma[sub li jsarraf dawn il-valuri f’realtà.

G[alhekk dan il-manifest se jkollu b[al skop is-solidarjetà fil-komunità.

Din is-solidarjetà se tfisser [idma ta’ tis[i[ fil-komunità fejn l-ebda persuna ma t[ossha mwarrba i]da tag[mel parti integrati millistess komunità.

Dan il-manifest, filwaqt li

qed ja[seb li joffri direzzjoni biex il-kunsillieri li jkunu eletti bil-[idma tag[hom jixhdu g[all-valuri tal-PN, flistess waqt ja[seb biex i;ib fis-se[[ dawn il-valuri.

Ja[seb ukoll biex tissa[[a[ l-inklu]joni tal-persuna filkomunità u dan kollu jrid jinvolvi l-innovazzjoni politika wkoll g[aliex, illum biex il-persuna tirnexxi te[tie; ukoll li f’dak li ta[seb tkun innovattiva.

Dan hu s-sabi[ tal-politika nazzjonalista li hi mibnija fuq il-fidu/ja tal-istess politi/i nazzjonalisti fil-poplu. Ilpolitika nazzjonalista tibqa’ rilevanti g[all-[ti;iet talpoplu tag[na daqs kemm tibqa’ rilevanti wkoll lejn ilvaluri li tag[milha politika differenti mill-politika ta’ [addie[or.

Hekk, il-politiku nazzjonalista fil-komunità jrid ikun persuna li jispira fidu/ja.

B[ala Direttur g[allKunsilli Lokali tal-PN jien inwieg[ed dan l-impenn u dan nawgurah mhux biex jirba[ il-PN i]da biex kif qal il-Prim Ministru Gonzi flattività tal-Indipendenza, jirba[ il-poplu.

Tirba[ int u l-familja tieg[ek, uliedek u dawk lg[e]ie] tieg[ek fil-komunità.

Kapitalizmu b’wi// differenti F’dan i]-]mien ta’ a[barijiet negattivi dwar il-qag[da finanzjarja [a]ina spe/jalment fid-dinja tal-Punent, wie[ed jista’ jispi//a ja[seb li b[al kieku mhu qieg[ed jinbidel xejn, u li l-gvernijiet madwar id-dinja qeg[din biss jippruvaw isalvaw sistema kapitalista e]istenti u li wasslitna g[al din issitwazzjoni mwieg[ra.

Dan mhuwiex il-ka]. Ilkuntratt so/jali bejn is-settur finanzjarju, il-gvernijiet, i//ittadini, in-negozju u s-settur non-governattiv inbidel darba g[al dejjem. Il-kri]i finanzjarja u l-effetti tag[ha qajmu [afna mistoqsijiet dwar it-twemmin ekonomiku u ideolo;iku tas-so/jetajiet.

Filwaqt li qabel il-kri]i konna nitkellmu biss fuq leffett po]ittiv ta’ ekonomija liberali li tippromwovi ssettur privat ming[ajr linvolviment tal-gvernijiet, illum dan kollu qieg[ed ikun diskuss sa fost l-akkademi/i fl-aktar universitajiet importanti tad-dinja.

Qabel, id-diskors ekonomiku kien jenfasizza fuq l-atti individwali li jwasslu g[al aktar effi/jenza ming[ajr ma konna nag[tu kas l-aspett makro-

ekonomiku, ji;ifieri dak li jaffetwa lis-so/jetà in;enerali u mhux dak li jaffettwana b’mod personali biss.

Illum id-diskors akkademiku u politiku qieg[ed jitkellem aktar fuq listabbiltà finanzjarja u mhux biss fuq l-istabbiltà talprezzijiet.

Sa qabel il-kri]i l-Bank ?entrali Ewropew kellu rresponsabbiltà prin/ipali li jirregola s-suq monetarju biex l-inflazzjoni tin]amm mattnejn fil-mija jew inqas, biex il-munita ewro ]]omm ilvalur tag[ha u b’hekk tkun promossa l-istabbiltà.

Illum, barra l-prezzijiet, lUE qieg[da f’dibattitu kbir dwar jekk il-Bank ?entrali Ewropew g[andux jing[ata aktar responsabbiltajiet formali biex ikun responsabbli mill-istabbiltà finanzjarja g[as-setturi kollha finanzjarji, ji;ifieri l-banek, is-securities u lassigurazzjoni.

Filwaqt li qabel id-diskors internazzjonali kien idur negattivament fir-rwol talistat fl-ekonomija, illum qeg[din nitkellmu fuq ilb]onn ta’ stat effettiv fil-mod ta’ kif jirregola u jag[mel supervi]joni tal-operat privat.

Qeg[din nenfasizzaw aktar fuq il-kwalità tar-regolamenti u kif l-istat g[andu jsa[[a[ lilu nnifsu biex jifhem loperat tas-settur finanzjarju biex jipprevjeni kri]ijiet b[alma ;ara f’dawn l-a[[ar tliet snin.

Filwaqt li l-kun/ett ta’ risk society ilu g[al diversi snin madwarna, il-kri]i qajmet ilb]onn li dan is-su;;ett ma jit[alliex f’idejn il-privat biss.

Qabel il-kri]i, il-kalkulazzjoni tar-riskju fis-settur finanzjarju, spe/jalment f’termini ta’ riskju operattiv, tas-suq, tal-kreditu, kif ukoll ta’ prodotti finanzjarji mog[tija lill-konsumaturi, kien jit[alla [afna f’idejn lorganizzazzjonijiet finanzjarji stess.

Illum dan qieg[ed jinbidel min[abba li r-rwol tarregulaturi qieg[ed jissa[[a[ [afna aktar kemm fuq livell nazzjonali kif ukoll re;jonali u internazzjonali.

Illum il-lingwa;; politiku globali qieg[ed jenfasizza [afna aktar fuq l-importanza ta’ setturi industrijali li jo[olqu x-xog[ol b’mod reali u f’ambitu ta’ aktar ri/erka u innovazzjoni. Dan jikkuntrasta [afna maddiskorsi ta’ qabel il-kri]i, fejn

l-enfasi kien fuq is-settur finanzjarju u l-innovazzjoni ta’ prodotti finanzjarji li wasslu g[al splu]joni ta’ dejn privat u pubbliku madwar iddinja, spe/jalment fid-dinja tal-punent.

Il-prevenzjoni u mekkani]mi ta’ ri]oluzzjoni ta’ istituzzjonijiet finanzjarji kbar qieg[da ssir aktar enfasizzata wkoll. Qabel ilkri]i, ir-regulaturi internazzjonali, re;jonali kif ukoll dawk nazzjonali kellhom sfidi kbar biex jifhmu banek universali kbar li kienu spi//aw [afna akbar minn ekonomiji nazzjonali.

Kien hemm diffikultajiet biex jinftiehem l-operat tag[hom u kif ir-riskji kienu qeg[din ikunu kalkulati. Dan kollu qieg[ed jitnaqqas aktar u l-lingwa;; modern qed ikun aktar kawt u li ja[seb biex jirregola aktar dawn il-;ganti fid-dinja finanzjarja, u finalment fid-dinja reali ta’ kull wie[ed u wa[da minna.

Il-kapitali]mu ma spi//ax imma qieg[ed jinbidel b’mod sinifikanti, g[alkemm b’mod differenti f’pajji]i diversi. Lisfida g[all-politika moderna hi li tag[raf dawn it-tibdiliet kollha li qeg[din ise[[u u ssarrafhom f’policies li

minn Stefan Gauci Scicluna stefan.gauci.scicluna@gmail./om

jirriflettu pratti/i ;odda ta//ittadini moderni li qeg[din ikollhom aktar poter permezz tal-mezzi ta’ komunikazzjoni li jippermettu aktar reazzjonijiet mg[a;;lin, u li gvernijiet e]istenti ma jistg[ux ila[[qu mag[hom, sakemm ma jinbidlux huma stess.

L-aspirazzjonijiet ta//ittadini qed ji]diedu u jinbidlu. Issa sta g[allawtoritajiet li fil-;udizzju tag[hom jag[rfu li jinbidlu huma wkoll ma]-]minijiet.

NEGOZJI }G{AR

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

EDUKAZZJONI.....

Komponent kru/jali fil-pro/ess ta’ su//essjoni tal-intrapri]a tal-familja Ivan Lansberg jg[id: “Qabel ma timbarka fuq il-pro/ess tal-ippjanar tas-su//essjoni talbusiness tal-familja, sib il-[in biex teduka ru[ek ma’ xiex se t[abbat wi//ek matul ilpro/ess”.

Kemm-il darba nisimg[u b’sidien ta’ intrapri]a tal-familja li jg[idu li appena t-tfal ing[aqdu fl-intrapri]a tal-familja dawn kienu allokati ishma u ma[tura diretturi talkumpanija, u fl-istess nifs jistqarru li dan hu lbidu tal-pro/ess tas-su//esjoni.

Dan hu l-istess b[al meta tmur g[al vja;; mal-familja lejn pajji] li ma tkun taf xejn dwaru u g[aldaqstant ma tkunx tista’ tiddependi fuq l-g[erf u l-esperjenza tieg[ek li tkun akkwistajt minn qabel. X’tag[mel f’dan il-ka]? Mhux tirri/erka fuq l-internet!

Ovvjament, jg[idu x’u[ud. I]da, sfortunatament, mhux l-istess jista’ jing[ad filka] tal-azjendi tal-familja fejn insibu li lma;;oranza m’g[andhom xejn, jew ftit li xejn, edukazzjoni u preparazzjoni fuq is-su//esjoni u ppjanar g[all-kontinwità tal-azjenda talfamilja.

Il-verità hi li ftit hemm possibbiltajiet fuq jekk tibdiex tippjana jew le biex tibda l-process tas-su//essjoni min[abba l-fatt li a[na lkoll mortali.

F’mument jew ie[or ma jibqag[lna l-ebda triq o[ra [lief li jkollna nitilqu r-riedni minn idejna. L-g[a]liet li g[andna huma jekk inkunux ippreparajna lilna nfusna u lil uliedna biex il-pro/ess tas-su//essjoni jkun jista’ jsir bl-i]jed mod professjonali u fejn il-;enerazzjoni l-;dida tkun ;iet edukata kif din takkwista labbiltajiet u l-g[odod ne/essarji biex tkun kapa/i ta[dem u tmexxi l-azjenda ’l quddiem.

Sfortunatament, numru sostanzjali ta’ familji jibdew il-pro/ess ming[ajr ma biss ikunu fehmu x’jinvolvi l-pro/ess. Il-pro/ess tassu//essjoni ma jirrikjedix biss li tippjana g[attqassim tal-;id u l-assi tieg[ek jew li tag[mel testment g[al wara mewtek, jew li tag[mel poloz tal-assikurazzjoni. Dawn kollha importanti i]da hemm i]jed minn hekk.

Irridu naraw li l-;enerazzjoni futura hi abbli u kapa/i b[ala diri;enti u sidien tal-azjenda li se jkunu se jirtu u dan jista’ jintla[aq biss permezz tal-edukazzjoni. M’huwiex bi]]ejjed li nedukaw il-;enerazzjoni li jmiss b’/ertifikati mill-aqwa universitajiet.

Hu daqstant importanti li nedukaw lillfamilja fuq kif l-istess familja tista’ ta[dem flimkien bl-inqas konflitti possibbli u fuq kif tista’ tkompli tkabbar mal-;id li tkun wirtet.

Hu hawnhekk fejn l-FBS2M Family Business Solutions tista’ tkun ta’ g[ajnuna.

Din il-kumpanija toffri servizzi lil intrapri]i tal-familja, mill-i]g[ar sa u[ud mill-akbar azjendi familjari li g[andna f’Malta. Toffri wkoll korsijiet spe/jalizzati, ]viluppati flimkien mal-partners tag[ha mill-Iskozja, fuq il-governanza tal-familja u tal-azjenda nnifisha. Fil-fatt b[alissa l-korsijiet huma miftu[a g[al min irid japplika.

Dan hu l-[ames kors tax-xorta tieg[u f’Malta.

Kull pro/ess tas-su//essjoni jpo;;i lillfamilja ta[t pressjoni qawwija, kemm mil-latt so/jolo;iku u anki mil-lat psikolo;iku u m’hemm l-ebda mod a[jar g[all-familja milli tag[raf tla[[aq ma’ dawn il-pi]ijiet ;odda permezz ta’ edukazzjoni spe/jalizzata.

Dan biex ikunu jistg[u jkampaw malkumplikazzjonijiet li jiltaqg[u mag[hom matul il-pro/ess tas-su//essjoni.

It-tag[rif mi;bur matul dawn il-korsijiet jipprovdi g[arfien lill-familja biex tkun tista’ tikkomunika fuq is-su;;ett tas-su//essjoni blistess lingwa, intenzjonijiet u o;;ettivi.

B[ala konklu]joni, l-edukazzjoni tipprovdi lg[odod ne/essarji g[al membri tal-familja [alli jkunu preparati a[jar g[at-tmexxija u lkontroll tat-taqlib emozzjonali li kull pro/ess tas-su//essjoni j;ib mieg[u. Fl-istess waqt jg[inhom ukoll jo[or;u i]jed b’sa[[ithom milli kienu qabel.

G[al i]jed informazzjoni dwar dan issu;;ett, wie[ed jista’ jag[mel kuntatt ma’ Mario Duca, Direttur Mani;erjali u Konsulent ma’ FBS2M Family Business Solutions fuq: mariod@2mmanagementconsultancy.com

DAWN IL-PA:NI Infakkru li dawn i]-]ew; pa;ni dwar in-negozji ]-]g[ar u s-self employed huma mi;burin u koordinati minn Anton Vella.

Dawk il-qarrejja li g[andhom xi su;;erimenti,

informazzjoni jew xi artikli relatati ma’ dawn issu;;etti u li jixtiequ jippubblikawhom f’dawn il-pa;ni jistg[u jibag[tuhom lil din ilgazzetta jew direttament lil Anton Vella fuq

anton.vella@gov.mt jew /emplu fuq 25998276 Napprezzaw il-kummenti tal-qarrejja tag[na dwar il-kontenut ta’ dawn ilpa;ni u dwar kull aspett li g[andu x’jaqsam malSME’s u s-self employed.

17

Premjijiet Nazzjonali g[all-Appo;; lill-Intrapri]a G[at-tielet sena konsekuttiva, is-Segretarjat g[an-Negozji ]}g[ar u Artijiet flimkien mas-Segretarjat g[all-Konsumatur, Kompetizzjoni :usta, Kunsilli Lokali u Konsultazzjoni Pubblika se jniedu l-Premjijiet Nazzjonali g[all-Appo;; lillIntrapri]a.

Ftit ;img[at ilu, is-Segretarji Parlamentari rispettivi, Jason Azzopardi u Chris Said sej[u laqg[a g[all-Kunsilli Lokali biex i[e;;uhom jibdew ja[sbu g[al sottomissjonjiet g[all-premjijiet ta’ din is-sena.

B[as-sena l-o[ra se jkun hemm ]ew; kategoriji: kategorija g[all-Kunsilli Lokali u kategorija g[all-entitajiet governattivi u g[aqdiet tan-negozju. Ir-rebbie[ ta’ kull kategorija jkollu /-/ans li jipparte/ipa fil-Premjijiet Ewropej g[all-Intrapri]a li jkunu organizzati mill-Kummisjoni Ewropea.

Is-sottomissjonijiet iridu jorbtu ma’ temi ewlenin favur lintraprenditorija fejn il-pro;ett irid: • Juri rikonoxximent tal-e//ellenza fl-imprenditorija • Ikun ta’ sapport lill-imprenditorija • Ikun mezz ta’ ispirazzjoni g[al o[rajn • Juri sehem l-intraprenditur fis-so/jetà • Ikun sors ta’ ispirazzjoni g[all-intraprendituri ;odda L-applikazzjonijiet iridu jaqg[u ta[t wa[da minn dawn ilkategoriji: Promozzjoni tal-intraprenditorija Investiment fil-[iliet Titjib tal-ambjent kummer/jali Appo;; g[all-internalizzazzjoni tan-negozji Premju g[all-Intraprenditorija responsabbli L-applikazzjoni tkun maqsuma f’]ew; partijiet. Fl-ewwel parti, l-entità trid tispjega xi pro;ett g[amlet f’dawn l-a[[ar sentejn biex til[aq l-g[anijiet ta’ dawn il-premjijiet filwaqt li fittieni parti, l-entità trid tispjega u tag[ti informazzjoni dwar pro;ett partikulari li qed tippjana jew tixtieq twettaq fix-xhur li ;ejjin.

G[alhekk il-punte;; g[al kull sottomissjoni se jkun imqassam skont il-pro;ett li di;à twettaq kif ukoll fuq il-pro;ett ippjanat.

Il-premjijiet ukoll se jkunu qed jirriflettu dan. L-ewwel premju g[a]-]ew; kategoriji se jkun ta’ 30,000 ewro. Sittin filmija ta’ dan l-ammont se jing[ata immedjatament filwaqt li lkumplament se jing[ata skont it-twettiq tal-pro;ett ippjanat.

It-tieni premju se jkun ta’ 20,000 ewro bl-istess 60% ta’ dan lammont li jing[ata minnufih filwaqt li l-40% l-o[ra jing[ataw wara li tintwera evidenza li l-pro;ett li hemm ippjanat skont lapplikazzjoni beda jitwettaq.

Il-kategorija tal-Kunsilli Lokali se jkollha sitt premjijiet ta’ konsolazzjoni ta’ 5,000 ewro-il wie[ed.

Permezz ta’ din il-format ;did tal-applikazzjoni l-entitajiet se jkunu m[e;;a biex jibdew ja[sbu fi pro;etti spe/ifi/i li jil[qu lg[anijiet tal-Premjijiet Nazzjonali g[all-Intrapri]a.

Il-pro;etti jridu jorbtu mat-temi msemmija iktar ’il fuq filwaqt li jistg[u jorbtu wkoll ma’ temi o[ra spe/ifi/i b[allintraprenditorija ma’ u fl-iskejjel, l-involviment tal-komunità kollha, in-nisa u intraprenditorija, l-intraprenditorija u l-ambjent jew it-turi]mu, l-intraprenditorija so/jali ma’ gruppi ta’ nies so/jalment esklu]i, pro;etti li g[andhom l-g[an li jippromwovu skemi tal-Gvern favur l-intraprenditorija.

L-applikazzjonijiet tnedew uffi/jalment fl-ewwel ;img[a ta’ Settembru u g[alqu f’nofs Ottubru.

G[al aktar informazzjoni dwar il-Premjijiet tistg[u tikkunttatjaw lid-Dipartiment tal-Kummer/ fuq 25690350#25690310 (commerce@gov.mt) jew lid-Direttorat g[all-Politika dwar l-Intrapri]a fuq 25998427 (enterprisepolicy.mfei@gov.mt).

18

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

APPREZZAMENT

I]-]ag[]ug[ Charlon Borg Nhar il-{amis 6 ta’ Ottubru n]ilt il-knisja ta’ San :or; f’xi s-sitta u kwart ta’ filg[axija. Kif kont hemm smajt li missier u ibnu ]ag[]ug[ waqg[u fi spira. Sa dak il-[in ma kontx naf min huma. Kif kont fuq iz-zuntier qed nistenna u nara lKavallieri ta’ San :wann de[lin il-knisja ta’ San :or; g[all-Quddiesa sirt naf li ]]ag[]ug[ kien Charlon.

In[sadt u ma ridtx nemmen dak li qaluli. Ftit minuti wara waslet telefonata bl-a[bar li Charlon miet. G[oqla telg[et fi gri]mejja u mmutajt. {arsti waqg[et /assa fuq ilkavallieri li kienu de[lin filknisja. Kif ;ejt f’tieg[i d[alt il-knisja u tlabt.

Charlon, il-kollega tag[na fir-radju tal-parro//a, [alliena [abta u sabta. Mitt mistoqsija,

ta’ g[ala u kif ;ara dan. Wara li spi//at il-Quddiesa [ri;t barra u mal-arblu tal-festi esterni rajt il-bandiera mezz’asta.

G[ajnejja mtlew bid-dmug[ u wara li qg[adt ftit hemm er[ejtilha lejn id-dar. Fit-triq bdejt na[seb kif se jo[duha s[abu ]-]g[a]ag[ u kull min jafu. Kbar u ]g[ar kul[add t[assru lil dan i]-]ag[]ug[ ta’ tmintax-il sena u l-messa;;i ta’ simpatija kienu bosta.

Charlon ]ag[]ug[ attiv u bie]el; kienet il-b]ulija tieg[u li ti;bidlek l-attenzjoni fuqu.

Kien ]ag[]ug[ :or;jan ta’ veru u kont tarah jirsisti filfieri b’risq il-festa ta’ San :or; u f’kull attività li lkumitat tal-festa kien jorganizza. Kul[add, u ibda minni, kien iqis lil Charlon li ’l quddiem il-kumitat kien se

Charlon Borg

jkollu bniedem pilastru sod u li verament kien i[obb il-festa u l-parro//a.

Charlon kien wie[ed mittekni/i ta’ Radju Le[en il-Belt :or;jana u din is-sena, [mistax qabel il-festa, b’edukazzjoni kbira talabni biex l-a[[ar ]ew; programmi

Wirja b’mitt esibit Sur Editur, Fil-bliet u r[ula Maltin u G[awdxin hawn [afna ni/e/.

Billi jien mill-Belt, naf binni//a ta’ San Duminku (filkantuniera biswit il-knisja parrokkjali) u o[ra rappre]entattiva tad-Duluri, mal-;enb tal-knisja ta’ :ie]u.

Hawn o[ra li nikkunsidraha ni//a g[alkemm m’hix e]attament konnessa marreli;jon. Din qieg[da n-na[a t’isfel tat-triq prin/ipali talBelt u g[alkemm xi ftit imwarrba u m’g[andhiex xi stil ta’ fa//ata elaborata, naraha b[ala xi ni//a. Ni//a li g[amlet u g[adha tag[mel [afna ;id: tospita s-So/jetà talArti, Manifattura u Kummer/.

Bdiet il-[idma tag[ha seklu u nofs ilu u ]ammet [ajjin [afna professjonijiet u snajja’ fost il-poplu permezz tattag[lim, e] skultura fil-;ebla u t-tafal; skultura fl-injam; [jata ta’ lbies g[all-ir;iel u g[annisa; prodotti tal-filugranu; skola tal-pjanu, vjolin, kitarra u kant; u d-disinn (su;;ett ferm popolari).

Minnha [ar;u personalitajiet grandju]i b[al Giuseppe Calì, Lazzaro Pisano u Antonio

Bkewh tal-familja, bkejnieh a[na l-kbar, bkewh s[abu ]]g[a]ag[, bkietu l-parro//a.

Issa lil Charlon, biex inpattu g[al dak li g[amel, xieraq li spiss nitolbu g[alih biex il-Mulej ja[firlu u jda[[lu Mieg[u fl-hena eterna fejn je]isti biss dak li lbniedem la jista’ jimma;ina u lanqas jisma’ dak li Alla lesta g[al min i[obbU. Charlon m’g[adux mag[na fi]ikament imma fl-ispirtu tieg[u hu mag[na aktar minn qatt qabel.

Il-Mulej jag[tih il-mistrie[ ta’ dejjem; farra; lill-familja tieg[u u lilna li kien tant qrib tag[na.

Strie[ fil-pa/i tal-Mulej u grazzi, Charlon.

EMANUEL PORTELLI

{al Qormi

Sewqan skandalu] u perikolu]

Il-Belt Valletta> Pittura fil-wirja tal-Iskola tal-Arti

Sciortino li, kif jaf kul[add, sebb[u lil artna bil-kontributi artisti/i tag[hom u po;;ewha fuq il-mappa tal-kultura Ewropea-Kristjana.

Din l-istituzzjoni tniedi kompetizzjoni annwali g[allistudenti li jattenduha. Mort u [adt pja/ir immensament, g[ax fiha tilma[ aspett po]ittiv tal-mentalità Maltija.

Hemm sitt swali b’xog[lijiet varji, murija b’seng[a.

Komplessivament hemm muri mija u [dax-il bi//a xog[ol.

G[al xi ra;uni, waqaft u domt [afna nammira xog[ol

li tag[hom kien responsabbli na[dimhomlu jien u r-ra;uni kienet biex hu jmur jg[in lil s[abu jarmaw it-toroq. Jien a//ettajt u Charlon mar jarma.

Kien bniedem ta’ [sieb.

Kont nin]el ir-radju kwa]i kuljum f’xi t-tlieta u nofs ta’ wara nofsinhar u f’dan il-[in spiss kien jg[addi Charlon minn quddiem l-istudio, jid[ol ;ewwa u jg[idli jekk hux kollox sew u jien din lazzjoni tant kont napprezzaha.

Darba, waqt li kont qed in[arre; fuq l-apparat, wie[ed mill-pre]entaturi tag[na, Charlon da[al l-istudio u tant [a gost li hu stess kompla mag[na u qalli kemm qed jie[u pja/ir li l-familja tarradju tag[na qed tikber.

Irrid ng[id ukoll li dan i]]ag[]ug[ kien dejjem pront jg[in.

astratt li g[alija jirrappre]enta (almenu parzjalment) qoxra ta’ bebbuxu. Xi sbu[ija u xi sbu[ija, x’perfezzjoni ta’ kurvi li minn /entru nitfa, jift[u u jirradjaw g[amla ta’ weraq kulur tlug[ ix-xemx.

Tg[id dax-xog[ol sar ‘mixxejn’, b[alma j[obbu jg[idu lanjosti/i? Biex itaffuha ;ieli jg[idu: “Dak g[amlu bniedem [olqien tan-natura. Hija u [add i]jed, m’hu l-awtur!”

Sku]i. Min hu l-awtur tannatura?

K.E.K.

Il-Belt Valletta’

Sur Editur, {afna nies baqg[u mistifikati, jekk mhux ukoll imwerwra, meta l-{add, 16 ta’ Ottubru qraw f’/erti gazzetti, b’[abta tra;ika bejn karozza u mutur fi triq f’{’Attard, fejn is-sewwieq tal-mutur tar u spi//a minxur mejjet f’si;ra.

Dan in/ident li qatt ma naf li kien hawn b[alu f’pajji]na!

Li hawn sewwieqa ta’ karozzi negli;enti u egoisti, hu fatt. L-a[[ar moda hi li ma jixg[elux l-indicator talkarrozza meta ji;u biex jilwu minn passa;; g[allie[or. Ja[sduk u jag[mlu riklam [a]in lil Malta.

Barra milli jistg[u jkunu lka;un ta’ in/identi serji [afna.

Hawn min donnu jaqbad jog[nos fuq li steering waqt is-sewqan. Jo[ro; lejn nofs it-triq (two-way) u jimpedik li taqb]u, b[al kieku t-triq

hi propjetà privata tieg[u.

Imbag[ad, jekk ikun hemm min jipprova jie[u xi rimedju g[al dan, [oll xag[rek u ;ib i]-]ejt!

O[ra — u din tassew inkwetanti — g[andha x’taqsam mas-sewqansajjetta ta’ /erti sewwieqa ta’ muturi. Bilkemm tinduna li qab]uk, u wa[dek tibda thewden u tg[id: “Dak il-miskin kemm baqag[lu biex jitfarrak?”

Nixtieq naf jekk il-li;i dwar il-velo/ità ta’ sewqan tal-karrozzi fit-toroq tapplikax ukoll g[allmoto/iklisti.

Jista’ d-Dipartiment talInformazzjoni, ma[luq biex jinforma lill-poplu fuq su;;etti utli, idawwal lili, u forsi anke lil dawk ilpru]untu]i li ja[sbu li huma immuni minn xi di]grazzja, dwar dan?

L. GALEA

{al Lija

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Id-Deputy Leader Toni Abela u t-tif[ir lil Malta Sur Editur, Darba Toni Abela, Deputat Mexxej kon;unt tal-PL kien wera li donnu ma tantx jie[u pja/ir b’min ifa[[ar lil Malta.

Fil-fatt ]mien ilu kien ipprova jirridikola lil wa[da korrispondenta Amerikana dwar itturi]mu internazzjonali li kienet fa[[ret lil pajji]na b[ala destinazzjoni turistika. Dakinhar l-Avukat Abela kien sa[ansitra b[al iddubita jekk kienx hemm xi [add li wi]inha biex tikteb dak li kitbet!

Donnu li ma kienx [a pja/ir b’xi [a;a li finalment fil-fatt kienet tfisser xog[ol g[all[addiem Malti. Minn dak i]-]mien ’l hawn regolarment dehru rapporti po]ittivi [afna dwar

Malta f’numru ta’ rivisti spe/jalizzati u f’;urnali barranin li fa[[ru lil pajji]na dwar dak li rnexxielu jag[mel fl-ekonomija, fil-finanzi, fl-investiment li qed ji;bed lejh, flesportazzjoni, fl-edukazzjoni, fit-turi]mu, filbanek, fis-sa[[a, fis-servizzi finanzjarji, flimpjiegi e//. e//.

G[all-informazzjoni ta’ Toni Abela wie[ed mill-a[[ar rapporti jfa[[ru lil pajji]na deher fil;urnal Ingli] The Guardian tat-23 ta’ Settembru 2011.

Forsi s-sur avukat jit[ajjar jer;a’ jikkummenta!

JOHN MALLIA

Marsaskala

Is-su;;etti fl-iskola tad-diplomazija ta’ Alex Sceberras Trigona Sur Editur, Im[atra li fost l-ewwel su;;etti li se ji;u mg[allma fl-iskola tad-diplomazija ta’ AST se jkun hemm: (1) Kif isiru trattati militari sigrieti mal-Korea ta’ Fuq. (2) Kif isiru trattati militari mar-re;im So/jalista Libjan u dan meta l-pajji] hu suppost newtrali.

(3) Dwar kif mo[bija ta[t kappa uffi/jali jin;iebu fondi g[all-Partit Laburista u dan minkejja l-li;i tal-ind[il barrani; u (4) Dwar liema angolu jew xe[ta g[andha ting[ata lillberitta tan-Navy Ingli]a (HMS Brazen) biex tkun attraenti fuq ir-ras.

MARIO BORG Il-{amrun

}balji stori/i Sur Editur, Il-[bieb il-kbar, anzi l-akbar [bieb, tal-Partit Laburista g[andhom [abta kif jispi//aw disprezzati minn nieshom stess u jibqg[u jidhru biss b[ala ‘mostri’ fil-kotba tal-istorja.

Qed nirreferi g[al Nicolae Ceausescu tar-Rumanija, g[al Kim il Sung tal-Korea, g[al Zhivkov tal-Bulgarija u, la[[ar, i]da /ertament mhux linqas, Muammar Gaddafi.

Il-gwaj il-kbir tal-Labour hu li lanqas jitg[allmu mill-i]balji tag[hom stess. Problema kbira g[al Malta.

T. AGIUS

{al Luqa

Tellieqa bejn Sant, Muscat u l-orizzont Sur Editur, Dan l-a[[ar qed nassistu g[al tellieqa bejn il-kapurjuni laburisti g[al min minnhom jg[id l-aktar wa[da [oxna.

Alfred Sant mar jg[id li “jidher li fondi Libjani kienu investiti f’kampanja enormi biex Malta ssir membru talUnjoni Ewropea” u dan meta kul[add (inklu] il-laburisti) ja[seb li probabbilment ilverità kienet bil-maqlub.

Imbag[ad ftit wara kellna lil l-orizzont li nhar il-{amis, 29 ta’ Settembru 2011 fl-

ewwel pa;na [are; jigdeb li f’laqg[a tal-Kabinett talGvern Nazzjonalista li suppost saret nhar it-Tnejn 26 tal-istess xahar tg[idx kemm inqala’ nkwiet g[ax il-Prim Ministru ried jag[mel elezzjoni bikrija u [afna ministri kienu kontra dan, u li l-gvern kien ing[ata twissija bil-miktub u ultimatum millECOFIN u mill-Bank ?entrali Ewropew u li l-gvern kien ordnat li b’mod immedjat ida[[al taxxi u tariffi ;odda.

Taf x’kien jonqoshom

jg[idu ta’ l-orizzont? Li kien wasal l-a[[ar tad-dinja!

Imbag[ad tkellem il-kap innifsu Joseph Muscat li nhar il-{add 2 ta’ Ottubru fil{amrun mar jiddikjara b’serjetà kbira li fl-isptar il;did tal-onkolo;ija kien g[adu ma tpo;;a “lanqas kantun wie[ed”. Ji;ifieri lvista ma ppermettitlux jara binja s[i[a.

Tassew li g[al-laburisti the end justifies the means.

F. CARUANA

Il-Marsa

19

Bilan/ ra;onevoli Sur Editur, Jiena personalment in[oss li hawn numru konsiderevoli ta’ nies li b[ali huma kontra lomofobija lejn l-omoesswali u kontra li dawn jispi//aw ibatu minn persekuzzjoni min[abba li fl-ambjenti li jkunu fihom isibu min, mhux talli ma ja//ettahomx imma talli jipprova jag[mlilhom [ajjithom diffi/li.

Madankollu, /ertament li fost dawn l-istess nies hemm numru sostanzjali ie[or, li b[ali wkoll, assolutament ma jaqblux li huma jing[ataw id-dritt li ji]]ew;u u d-dritt li jadottaw u jrabbu t-tfal.

Nibdew biex, l-hekk imsejja[ ‘]wie;’ bejn l-omosesswali, firrealtà m’huwa ]wie; xejn u g[alkemm hawn pajji]i li fihom hu rikonoxxut, ma jfissirx li dan hu tajjeb. Anzi!

G[all-kuntrarju, Alla lImbierek [oloq i]-]wie; b[ala g[aqda dejjiema bejn ra;el wie[ed u mara wa[da, bl-iskop li jikkumplimentaw lil xulxin u li sa fejn hu possibbli, flimkien inisslu bnedmin ;odda.

Il-Bibbja titkellem /ar dwar dan: “ra;el u mara [alaqhom” (:en 1,27).

“G[alhekk i[alli r-ra;el ilmissieru u l-ommu u jing[aqad ma’ martu u jsiru ;isem wie[ed” (:en 2,24). “Nisslu u oktru u mlew l-art” (:en 1,28).

G[aldaqstant, l-hekk imsejja[ ‘]wie;’ bejn l-omosesswali jmur kontra l-li;i divina ta’ Alla. Dan minbarra li jhe]]e] is-sisien u l-istabbiltà tasso/jetà kollha.

L-istess jing[ad g[all-adozzjoni u t-trobbija tat-tfal minn koppji omosesswali. In[oss li din hi xi [a;a assolutament mhix f’lokha.

It-tfal mhumiex ma[luqa biex jitrabbew minn ]ew;t ir;iel jew minn ]ew; nisa f’relazzjoni intima bejniethom.

Huma g[andhom kull dritt li jitrabbew f’ambjent san u li mhuwiex ta’ detriment g[alihom u s-so/jetà hi fiddmir u fl-obbligu li t[arsilhom dan id-dritt.

G[aliex g[andna nippermettu li tfal inno/enti li g[adhom qeg[din jiffurmaw u ji]viluppaw minn kull aspett tal-persuna s[i[a tag[hom, jitrabbew f’ambjent b’ideat

totalment ]baljati ta’ ]wie; u familja?

G[aliex g[andna nippermettu li dawn it-tfal ji;u esponuti g[al effetti, problemi u di]gwid li ta[wid b[al dan fa/ilment jo[olqilhom f’[ajjithom?

Hu fatt li sikwit jitqajmu mistoqsijiet b[al, allura koppji omosesswali m’g[andhomx dritt li ji]]ew;u u jkollhom familja b[al [addie[or?

G[aliex g[andna n/a[[duhom minn dan?

Mistoqsijiet b[al dawn, b’mod spe/jali meta nisimg[uhom ripetutament, fa/ilment jilag[bu bis-sentimenti tag[na u jittantaw ji;ru bina u jirb[ulna b[alma ;ara ri/entement fil-ka] tal-kwistjoni tad-divorzju.

Madankollu, in-nisrani quddiem dan kollu g[andu j;ib dejjem quddiem g[ajnejh kliem Sidna :esù Kristu: “{a jkun iddiskors tag[kom, ‘Iva, iva, le, le kull ma hu i]jed minn hekk ikun ;ej mill-[a]in (Mt 5,37).

Xi gwida jista’ jkollu a[jar minn Kristu n-nisrani? I]da tajjeb wie[ed i]omm f’mo[[u, li lil hinn mir-reli;jon u lmoralità, i]-]wie; bejn koppji tal-istess sess u l-adozzjoni u ttrobbija tat-tfal minnhom xorta wa[da huma etikament u so/jalment []iena.

Fil-kuntest ta’ dan kollu bla dubju li jien u [afna o[rajn b[ali jittamaw li fir-rigward talomosesswali jintla[aq bilan/ ra;onevoli. ?ertament li nistennew li tonqos l-istigma lejhom, g[ax ma nippretendux li, pere]empju, persuna omosesswali ti;i mg[ajra u nsulentata. Dawn huma attitudnijiet ta’ min jikkundannahom u fl-a[[ar mill-a[[ar jag[mlu [afna [sar a u ;id xejn.

Fl-istess waqt ma nippretendux li s-so/jetà tag[na tippermetti u tirrikonoxxi ]wi;ijiet bejn koppji omosesswali u adozzjoni u trobbija tat-tfal minn dawn il-koppj.

Dan ma jfissirx diskriminazzjoni, imma jfisser li nkunu realisti/i u nikkumbattu u na[arbu affarijiet li mhux talli ma jistg[ux jiffunzjonaw kif suppost imma talli jo[olqu di]gwid u instabbiltà madwarna.

ALISON TONNA

Il-Mosta

20

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

L-g[a]liet fl-RTK Sur Editur, Wara li qrajt dak li kien g[addej bejn Joseph Muscat u ;urnalista tal-istazzjon tal-Knisja RTK, u ming[ajr ma nid[ol f’mertu politiku, in[oss li g[andi nag[mel mistoqsija wa[da lil dawk li jmexxu dan l-istazzjon.

Kif qatt setg[u jag[]lu biex jimpjegaw

persuna b[al dik li kienet qed timmina listazzjon minn ta[t?

In[oss li l-poplu nisrani, li bil-kontribuzzjonijiet tieg[u j]omm l-RTK, g[andu dritt g[al twe;iba ta’ din il-mistoqsija.

F. AGIUS

{al Qormi

Alfonso Maria Galea

Prosit lill-Maltapost

Sur Editur, Nag[mel referenza g[all-ittra miktuba mis-Sur Emanuel Micallef dwar Alfonso Maria Galea li dehret f’il-mument tas-16 ta’ Ottubru, 2011.

Jien naqbel mas-Sur Micallef li tkun [a;a sabi[a li Alfonso Maria Galea jsirlu monument xieraq. Is-Salesjani g[andhom monument ]g[ir quddiem St. Patrick’s School f’Tas-Sliema imma na[seb li dak mhux bi]]ejjed.

Rigward xi dettalji li nkitbu fl-ittra fuq ilmara tas-Sur Fons, nixtieq ng[idlek li hi ma kinitx Indjana — kienet Maltija b[alna u ma kellhiex negozju tad-drappijiet u [a;ar prezzju].

Hi twieldet il-Furjana u flimkien ma’ ]ew;ha u ma’ o[tha g[amlet [afna karità u opri tajbin li ftit nies jafu bihom. Kienet bieg[et par brazzuletti tal-;awhar biex inxtrat l-art u sar ilbini tal-Istitut tas-Salesjani.

Missierha u hi g[enu mhux ftit biex jinbena l-oratorju ta’ [dejn l-istitut fejn hemm il-bust tieg[u mag[mul mill-famu] Sciortino.

Sur Editur, Ftit tal-;ranet ilu d[alt nixtri xi bolol millferg[a tal-Maltapost li g[andna fil-lokalità tag[na u b’sodisfazzjon innutajt /ertu progress mill-a[[ar darba li kelli b]onn is-servizz ta’ din il-ferg[a.

Din id-darba kien hemm tnejn min-nies ja[dmu wara l-counter u mhux wie[ed b[alma kien hemm qabel biex jaqdu lill-klijenti.

Permezz ta’ hekk domt ftit li xejn nistenna u waqt il-ftit li domt innotajt li l-Kur/ifiss li kien imdendel mal-[ajt prin/ipali ta’ wara l-counter u li kien twarrab biex twa[[let il-logo talMaltapost, re;a’ ddendel.

Veru li mhux mal-[ajt prin/ipali fejn kien qabel imma mal-[ajt in-na[a tax-xellug ta’ wara l-istess counter.

Na[seb, Sur Editur, li l-ittra li g[o;bok i;;ib f’il-mument tal-{add 9 ta’ Ottubru li g[adda [alliet il-frott mixtieq.

Personalment in[oss u nemmen li l-Kur/ifiss hawn Malta mg[andu qatt jitwarrab minn postijiet pubbli/i.

Tas-Sliema

In-Naxxar

ALEX CACHIA ZAMMIT M.D.

PRIOR CREDIDI

L-importanza tal-poe]ija Sur Editur, Nhar il-{amis, 13 ta’ Ottubru kelli x-xorti nkun pre]enti g[al lejla ta’ tifkira ad unur ilpoeta nazzjonali tag[na Dun Karm Psaila li saret ta[t ilpatro/inju tal-President George Abela fis-Sala talArazzi, fil-Palazz, il-Belt Valletta.

Inqraw diversi poe]iji ta’ Dun Karm u saru diskorsi fost l-o[rajn mill-Professur Oliver Friggieri u mill-Professur Emanuel Mifsud. {a sehem il-Kor Laudate Pueri talParro//a ta’ San :or; ta’

G[awdex li esegwixxa xi innijiet ta’ Dun Karm Psaila b’arran;ament ta’ Mro. Joseph Vella.

Laqtitni ferm espressjoni partikulari li g[amel ilProfessur Friggieri dwar limportanza tat-tag[lim talpoe]ija u l-letteratura fliskejjel tag[na.

Hu sejja[ lill-iskejjel Maltin il-“headquarters tat-tag[lim f’Malta”.

Permezz ta’ din il-fra]i li tista’ tidher mal-ewwel daqqa ta’ g[ajn b[ala wa[da insinifikanti, il-Prof Friggieri

Kul[add g[all-;enna Sur Editur, Nirreferi g[all-programm ‘Bejni u Bejnek’ tat-Tnejn 10 ta’ Ottubru, 2011 fuq listazzjon NET Television pre]entat minn Josef Bonello.

F’dan il-programm kien mistieden Karl Gouder, ]ag[]ug[ bravu u ta’ formazzoni tajba. {adt pja/ir nisimg[u. Konvint li hu ]ag[]ug[ li g[ad jirnexxi u g[andu futur quddiemu.

Fl-intervista, da]-]ag[]ug[ wasal biex qal li hu jemmen li kul[add g[all-;enna, g[ax jemmen li Alla hu tajjeb u [anin. M’g[andux dubju u kompla jistqarr li kul[add sejjer isalva.

Jien nemmen li Alla hu

m[abba i]da b[ala nisrani nemmen, li Alla hu ;ust ukoll. Veru li a[na ma[luqin biex immorru ngawduh fissaltna tieg[u.

Is-saltna tas-sema, ji;ifieri t-tgawdija ta’ Alla, hi premju kbir, u premju kbir trid ta[dem g[alih.

M’iniex se nid[ol fil-fond fuq dan il-[sieb biss jekk wie[ed ja[seb li se jg[ix kif ifettillu, u mbag[ad isalva g[ax Alla hu m[abba u [anin, sejjer ]ball. }gur li trid tag[mel il-parti tieg[ek.

Iva, nemmen li Alla hu g[ani fil-[niena u l-im[abba i]da tant hu ;ust li jag[ti lil kul[add dak li tassew [aqqu.

JOSEPH PAUL TONN

Birkirkara

kien qed jattribwixxi valur kbir lil dan il-qasam.

In[oss li fra]i b[al din, [ier;a minn mo[[ ta’ intellettwali fost l-ewlenin ta’ pajji]na, mhux biss g[andha pi] kbir imma tiswa ta’ riflessjoni g[all-eluf ta’ g[alliema mxerrdin malg]ejjer tag[na, fi ]mien meta l-poe]ija tista’ sservi b[ala vu/i profetika b[alma kienet, u g[adha, dik tal-poeta nazzjonali tag[na Dun Karm Psaila.

DUN GEOFFREY G. ATTARD

Victoria, G[awdex

Idea brillanti Sur Editur, Issa li nistg[u ng[idu li beda l-perijodu ‘taxxitwa’ spiss naraw, l-aktar il-{add wara nofsinhar, laktar meta tkun ;urnata sabi[a, familji s[a[ jiddevertu fi spazji miftu[in.

Il-{add li g[adda kont mal-familja fi :nien George Bonello du Puis f’Tas-Sliema, u kien hemm xena mill-isba[ b’mijiet ta’ familji Maltin, u anke barranin, jiddevertu f’atmosfera mill-isba[.

Tassew kienet idea brillanti li qed t[alli l-frott li g[alih saret.

T. FARRUGIA Il-G]ira

ITTRI LILL-EDITUR

21

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

waiting list tal-katarretti Stejjer fl-Università SurIl-Editur g[al din l operazzjoni dalwaqt se ter;a tibda

Sur Editur, Nhar l-Erbg[a 5 ta’ Ottubru l-Ministru Austin Gatt qala’ [asla minn studenta ]ag[]ug[a fl-Università dwar nuqqas ta’ servizz tajjeb mill-Arriva.

Ma nafx kienx hemm xi student li rringrazzja lillMinistru Gatt g[all-[afna ;id li g[amel b’risq l-Università fejn tid[ol l-informatika!

Intant dik l-istudenta [assitha fil-libertà li tag[mel il-protesta tag[ha bi kliem qawwi (tant li hi stess, wara g[amlet apolo;ija g[alih) u dan f’wi// Ministru talGvern. Mhux hekk biss.

Kienet av]at minn qabel x’se tag[mel biex ikun hemm min jirrapporta fuq il-bi//a.

Jien ng[id li kellha dritt tag[mel hekk g[alkemm setg[et kienet aktar ‘edukata’ fil-mod li u]at.

L-istess Austin Gatt qabel mad-dritt tag[ha li tipprotesta. I]da rrid ng[id li l-affarijiet mhux dejjem kienu hekk.

Ftit ilu ktibtlek dwar meta nhar il-{amis 27 ta’ Settembru 1984 salt manigoldi laburisti kienu marru l-Università u sawtu bi ktajjen u [adid lill-istudenti li kienu qed jipprotestaw dwar, fost affarijiet o[rajn, larrest mill-pulizija ta’ u[ud minn s[abhom. Kien hemm min minnhom kellu jidda[[al l-isptar g[all-kura bix-xebg[a li qala’.

Dakinhar ukoll il-pulizija kienet arrestat ;urnalist Taljan jismu Luciano Galli ta’ Il Giornale g[ax qalu li kien kellem wie[ed millistudenti li kienu qalg[u linkwiet.

I]da llum se nikteb dwar

]ew; studenti, it-tnejn kunjomhom Frendo, a[wa, li g[ax ipprotestaw u tkellmu t-tnejn spi//aw [a]in.

Nibda bl-ewwel wie[ed jismu Henry Frendo (illum professur). Fl-1977 Henry kien wie[ed mill-mexxejja tal-istudenti. Kien ;ie arrestat u msawwat waqt li kien fil-canteen tal-università u mnalla qab]u g[alih Fr. Peter Serracino Inglott u lAvukat Pawlu Xuereb g[ax kien di;à beda jintilef minn sensieh!

Issa ni;i g[al Michael Frendo (illum Speaker talParlament).

Kien jum il-gradwazzjoni.

Fis-sala tal-Università fejn saret i/-/erimonja kien hemm mi;bura l-istudenti gradwati u l-familji tag[hom, professuri, ilMinistru Laburista talEdukazzjoni Philip Muscat, il-President ta’ Malta u salt partitarji laburisti.

Id-diskors li g[amel Michael Frendo f’isem listudenti xejn ma kien g[o;ob lill-Ministru u lanqas lill-partitarji laburisti. Dawn tal-a[[ar itterrorizzaw lillmi;emg[a billi sfidawhom u offendewhom u spi//aw aggredew lill-kelliem talistudenti Michael Frendo.

Frendo spi//a ttella’ lQorti. Wa[da mill-akku]i kienet g[ax [ares bi/-/iera lejn il-Ministru. Kien ;ie liberat. Mur ;ibha lil dik listudenta li garret ma’ Austin Gatt li kieku g[amlet hekk dak i]-]mien. Konvint li kif kien jg[id Mintoff kienet to[ro; “bil-banda u biljazz”.

JOE FARRUGIA Tas-Sliema

,

Imnalla li l-Ministru Joe Cassar [a [sieb biex tonqos il-waiting list g[all-operazzjonijiet tal-katarretti billi qed jibg[at u[ud millpazjenti fi sptarijiet privati u j[allas g[alihom il-gvern.

Qed ng[id dan g[aliex na[seb li l-waiting list

-

’

tikber g[ax issa g[andna min tant m’g[andux “vi]joni politika” li mhux qed jara mqar “kantun wie[ed” minn binja s[i[a!

E[[ x’tag[millek il-kilba g[all-poter!

G. CASSAR

{al Luqa

Stejjer ma jitwemmnux Sur Editur, Ippermettili ng[id ‘prosit’ lil dak li g[amel ilkarikatura fl-a[[ar pa;na ta’ il-mument tad-9 ta’ Ottubru, fejn wera lill-Mexxej Laburista jfittex, bla ma jara, l-isptar li qed jinbena g[all-onkolo;ija.

Daqstant ng[id ‘prosit’ lil

min, fil-pa;ni ta’ ;ewwa, wera ritratti, ferm impressjonanti, tal-bini, li hu fi stadju avanzat ta’ kostruzzjoni. {merijiet u tge;wi; minna[a tal-partit li jg[ix filqamar smajna i]da din tala[[ar taqlibhielhom kollha f’daqqa.

Il-poplu Malti — liberu minn dawn il-fares — jista’ jg[in lilu nnifsu u lill-Gvern billi j[ares sa[[tu i]jed.

Minkejja l-isforzi kbar li saru biex jinqata’ t-tipjip, il-vizzju hemm g[adu, iserrep fost isso/jetà.

OSSIE

Il-Mellie[a

It-Trade Union Council Sur Editur, Nag[mel referenza g[all-ittra bit-titlu Fl-interess ta’ kul[add minn George Saliba (lorizzont, 10 ta’ Ottubru 2011), fejn il-kittieb qal dan il-kliem: “Fil-fehma tieg[i, kul[add g[andu jwarrab a;endi sekondarji u j[ares biss lejn il-;id tal-[addiema.

Ma ninsewx li fejn hemm lg[aqda hemm is-sa[[a u g[alhekk nispera li l-

FORUM, il-GWU kif ukoll isCMTU jkomplu d-djagolu li hemm bejniethom”.

Nistaqsi lil dan ilkorrispondent jekk jiftakarx x’kien ;ara fil-25 ta’ Settembru 1984 meta s-sede tal-MUT kienet imkissra u mfarrka minn partitarji so/jalisti fi ]mien Karmenu Mifsud Bonnici, jew f’meta, e]attament ;img[a wara, il-GWU [ar;et

stqarrija biex tg[id li listrajk tal-MUT kien ]baljat g[ar-ra;uni li din l-union mhux suppost topponi tag[lim b’xejn (‘jew b’xejn jew xejn’).

Tg[id il-GWU hi favur itTrade Union Council biex ikollha opportunità tipprova timponi fuq l-g[aqdiet lo[rajn kollha?

EDWARD TORPIANO

Il-Furjana

22

ARTI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

‘Eredità fil-:ebla’ Wirja fl-Imdina organizzata mill-Awtorità tad-Djar minn E. V. Borg .............................

‘Silent City Structure’ (Kevin Ellul)

‘Kappella }abbar, }onqor’ (Yuri Vassallo)

L-‘Eredità Fil-:ebla’ hu t-titlu ta’ wirja tal-arti organizzata mill-Awtorità tad-Djar u inawgurata mill-Ministru Dolores Cristina fil-Kunvent tal-Karmelitani, l-Imdina.

Il-wirja tibqa’ miftu[a g[all-publiku sal-lum il-{add.

Per/entwal mill-bejg[ jing[ata lil NGOs mill-Foundation Inspire. Katalgu bil-kulur (48pp) jiddokumenta x-xog[ol fil-wirja u jitqassam mis-sede tal-esebizzjoni.

Is-su;;ett trattat: L-Eredità fil-:ebla, b’mod espli/itu jippro;etta l-importanza vitali tal-arkitettura vernakulari (naturalment derivata millkontinent Ewropew) u lavveniment inti] li jo[loq kuxjenza biex nippre]ervaw u nirrestawraw l-eredita tassew rikka tal-bini storiku: knejjes, palazzi, bere;, tempji u swar.

L-Iskola tal-Arti ta’ Malta, dik ta’ G[awdex u l-MCAST ikkollaboraw flimkien u ppre]entaw 57 xog[ol talistudenti tag[hom u li minnhom intg[a]lu 38 minn bord ta’ ;urija. Ir-ri]ultat jitkellem wa[du g[ax din ilkollezzjoni serja turi livell e//ellenti tekniku u artistiku bl-g[ajnuna kostanti talg[alliema.

Il-bniedem wara dan l-isforz hu Carmelo Vella, li stinka kemm fela[ biex jag[ti impronta de/i]iva u professjonali meg[jun misCEO tal-Awtorità tad-Djar Dr Albert Buttigieg. Il-wirja

nfet[et f’G[awdex tul ixxahar ta’ Settembru.

L-aqwa xog[ol fil-wirja b[ala ener;ija dinamika hu dak ta’ Noel Azzopardi: IlBidu, li g[alkemm jirrappre]enta b’mod realistiku tempju megalitiku, jag[ti lil dan is-sit ta’ valur storiku sens monumentali (g[alkemm bor; ;ebel), tranxendentali f’metafora ta’ ma;ija, misteru u enigma.

Forsi l-i]jed li joqorbu g[al dan il-livell huma: Il-Fa//ata l-Qadima tal-Belt ta’ Fabrizio Fenech u l-Kappella }abbar, }onqor ta’ Yuri Vassallo. }ew; xog[lijiet rikki li ]gur jolqtu l-g[ajn.

Tal-ewwel dwar il-Belt Valletta tigglorifika larkitettura barokka f’atmosfera ta’ qedem b’u]u tas-sepia, bl-g[ajnuna talfotografija u l-Photoshop. Filvi/in tidher saljatura partikulari mill-isba[ li wie[ed jog[xa bl-arti;janat li fiha. Tant hi spjegata li studju] jag[raf l-arkitett li [a]]ha.

Il-Kappella }abbar hi ;awhra tal-arkitettura, monumentali u grandju]a g[alkemm rurali, ritratt me[ud kontra sema atmosferiku b’theddida ta’ maltempata talbi]a’ li ]gur twerwer ilkonsevazzjonisti u tistimulahom b’tensjoni u pressjoni biex jikkonservawha g[all-posterità.

Xog[ol ie[or e//ellenti hu Silent City Structure ta’ Kevin Ellul, interpretazzjoni strutturali, volumetrika bilforza minn ;ewwa tal-Bieb ta’ Vilhena, l-Imdina. Tant hi espressiva li l-artist jissu;;erixxi mod ;did kif

t[ares lejn dan il-kumpless. Issema iswed f’maltempata jikkuntrasta mad-dawl talfanali li j]ieg[el il-knatan talfranka u li jirrifletti fl-ilma tax-xita fl-g[adajjar quddiem il-mina.

Xi xog[lijiet li juzaw la[mar b[ala lewn dominanti huma kollezzjoni fihom infushom. Dawn jinkludu Valletta minn Tignè ta’ Raymond Axiaq (xog[ol ta’ qawwa tremenda); Triq flImdina ta’ Fabrizio Fenech li to[loq atmosfera rari u tindika b’mod spe/jali x-xog[ol arti;janali tal-iskarpellini filkripta tal-Karmelitani fi Triq San Pietru, u Shaping our Past, Reflecting our Present ta’ Ancel Cefai, bjut impittra fuq marine plywood b’sempli/ità u ekonomija assoluta waqt li l-artist jisfrutta l-kulur u l-vina talinjam.

Xog[ol ta’ fantasija u imma;inazzjoni hu dak ta’ Carol Busuttil: Passat, Pre]ent u Futur, bini urban stilizzat li jiggranfa lejn issema f’sens tranxendentali bi kwalitajiet ta’ katidral Gotiku. Bjut ta’ Justin Falzon jimpressjona bil-pre/i]joni geometrika u matematika, bilperspettiva formali b’affinta mal-pittura ta’ Piero della Francesca u b’eki qawwija tal-istil ta’ George Fenech tal-Mellie[a.

Bjut, G[awdex ta’ Adrienne Cassar fl-istil Espressjonista ta’ Karmenu Mangion hu frisk, liberu u espressiv. Waqt li Spirali ta’ Doris Mangion hu xog[ol nadif, sempli/i, ;eometriku, modern, qawwi u b’sa[[tu ispirat mit-teknika tal-fotografija u stampar.

‘Spirals’ (Doris Mangion)

TEATRU

23

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

SATIRA Fit-teatru tal-MITP fit-12 u t-13 ta’ Novembru “L-erbg[in sena li g[addew

minn meta ktibt Satira ma naqqsux mill-validità u rrilevanza ta dak li ktibt dakinhar.”

Dawn huma l-kliem li jo[or;u minn fomm l-awtur stess, Oreste Calleja.

Kif jiddeskrivi Albert Marshall, li se jidderie;i dan id-dramm, il-fatt li Calleja m’g[adux jikteb hi wa[da mill-akbar tra;edji li messew it-teatru Malti.

F’Satira rnexxielu ju]a lumori]mu, li hu l-aktar mezz ideali kif wie[ed jista’ jg[id dak li ta[t forma iktar serja u diretta ma ji;ix a//ettat daqshekk fa/ilment. Iddramm ma jirriflettix biss il[ajja u s-so/jetà Maltija, i]da t-temi li jittratta huma universali.

Il-;rajja ta’ wie[ed milkarattri prin/ipali li jitlef ilvokazzjoni (jew itellfuhielu), u jispi//a jag[mel o[ra, hi ;rajja rikorrenti li kull wie[ed u wa[da minna jista’ jidentifika ru[u mag[ha.

L-ideali]mu tal-bidu ta’ [ajjitna jasal il-waqt li jkollu j/edi g[ar-realtajiet li ma nistg[ux na[arbu minnhom.

Huma dawn l-affarjiet mag[rufa minn kul[add, u a//ettati minn bosta, li jwasslu g[al status quo ta’ kompromess. Ix-xenografija kif [olomha l-awtur – spe/i ta’ uffi//ju ta’ Dipartiment tal-Gvern – f’din ilproduzzjoni se tkun dominata minn maskri grotteski kbar imferrxa malpalk kollu u ma’ fejn se tpo;;i l-udjenza.

Ix-xeni ta’ barra se jse[[u quddiem g[ajnejn l-udjenza.

Xejn mhu mo[bi. Anqas x’inhu ji;ri fil-kamra tassodda tal-iskrivan fejn martu qed titba[rad fis-sodda malma[bub tag[ha waqt li

Ix-xenarju tal-opra ‘Tosca’ fl-Aurora Tosca, l-opra tant mag[rufa ta’ Giacomo Puccini, li saret b’su//ess kbir fit-Teatru Aurora nhar il-15 ta’ Ottubru, fet[et is-siparju tal-ista;un tal-opri f’G[awdex.

Ix-xenarju tal-palk tat-Teatru Aurora kien fdat g[at-tielet sena konsekuttiva lill-artist ]ag[]ug[ G[awdxi Paul Falzon.

Kien sett mill-iktar impenjattiv peress li kien je[tie; tliet postijiet ewlenin ta’ Ruma; l-ewwel att, l-intern tal-knisja ta’ Sant’Andrea della Valle; it-tieni, sala barokka tal-Palazzo Farnese; u l-a[[ar att, parti minn Kastell Sant’An;lu.

Il-sett in[adem u nbena minn Teddy Mizzi u Anthony Buhagiar. Il-pitturi tax-xeni kienu jinkludu l-koppla u lpendenti tal-knisja ta’ Sant’Andrea li jinkludu ]ew; evan;elisti; arazz ta’ San Bastjan fil-Palazz Farnese; bassoriljief tal-Madonna; pittura tal-istatwa ;ganteska ta’ San Mikiel fuq Kastell Sant’An;lu, u l-koppla tal-Ba]ilika ta’ San Pietru fl-isfond.

L-udjenza wriet l-g[o;ba tag[ha g[all-esekuzzjoni pittoreska ta’ Falzon mal-ftu[ tas-siparju tat-tielet att b’xena impressjonanti ta’ Kastell Sant’An;lu. Intlaqa’ b’/ap/ipa spontanja ta’ apprezzament. Nawguraw lil Paul Falzon iktar su//essi fl-arti tax-xenografija teatrali. .

Rev George Mercieca

L-atturi fil-produzzjoni ta’ ‘Freespirit Acting’ bl-isem ‘Satira’

]ew;ha qed jimma;inaha tg[allilu l-g[a;in g[all-ikla ta’ nofsinhar.

Insomma, din ilproduzzjoni se tkun spettaklu s[i[ ba]at fuq stili teatrali diversi mfassla biex ja[sdu, jinku, jistrumblaw u, fuq kollox, ‘jirrikreaw’ lilludjenza. Il-kumpanija Freespirit Acting qed ittella’ dan id-dramm fit-12 u 13 ta’ Novembru fit-teatru tal-

MITP, il-Belt, fit-8 p.m.

Fost l-atturi prin/ipali nsibu lil Carlos Farrugia, Duncan Azzopardi, James Sultana u Clive Piscopo.

Il-biljetti jistg[u jinkisbu mill-Kavallier ta’ San :akbu jew mis-sit elettroniku www.sjcav.org kif ukoll minn mal-bieb.

G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 79702799 jew 79441454.

24 L-G{ARG{AR FIT-TAJLANDJA

Bangkok g[ad jista’ jevita “l-ag[ar sitwazzjoni” Il-Prim Ministru Yingluck Shinawatra qalet li naqset xi ftit mit-theddida talg[arg[ar g[all-in[awi /entrali ta’ Bangkok, i]da limbatt tal-ba[ar lejn il-Golf tat-Tajlandja xorta jrid “je]amina” d-difi]i li ttellg[u fl-aktar zoni kru/jali tal-kapitali fl-ag[ar sitwazzjoni ta’ dan it-tip g[al g[exieren ta’ snin.

G[all-ewwel darba f’[afna ;ranet, il-livelli talg[arg[ar dehru li naqsu xi ftit u Shinawatra sostniet li jekk l-affarijiet ikomplu sejrin hekk, x’aktarx li “jkun g[adda l-ag[ar” g[allkapitali sal-ewwel ;img[a ta’ Novembru.

Madankollu, ix-Xmara Chao Phraya, ilbiera[

faqg[et l-art f’xi bnadi ta’ Bangkok b’ka;un tal-imbatt fil-Golf tat-Tajlandja lejn inNofsinhar, u b’din issitwazzjoni g[andha tkompli sa, almenu, g[ada.

Sal-biera[, iz-zona popolari ta’ Chinatown (f’Bangkok) kienet mg[arrqa kompletament, l-istess b[al fil-ka] tat-toroq fl-in[awi talPalazz il-Kbir u t-Tempju tal-Budda ewlieni, li s-soltu jkunu mimlija bit-turisti.

Dan meta aktar Tajlandi]i qed i]idu mal-e]odu millkapitali u bl-g[arg[ar sallum i[alli madwar erba’ mija mejtin (minn Lulju ’l hawn) minbarra li qered, fost o[rajn, numru kbir ta’ zoni u kumplessi industrijali.

LINJI TAL-AJRU MILQUTIN MINN AZZJONIJIET INDUSTRIJALI

Il-Gvern Awstraljan se jintervjeni f’tilwima tal-Qantas Il-linja tal-ajru Awstraljana Qantas waqqfet il-flotta s[i[a tal-ajruplani milli jaqdu l[te;iet tal-iskedi b’ri]ultat ta’ tilwima industrijali u f’sitwazzjoni li qed timbarazza bil-kbir lill-Gvern Laburista ta’ Julia Gillard.

L-azzjoni m’g[andhiex pre/edent u l-Gvern Awstraljan qed jinkwieta dwar il-futur ta’ din il-linja tal-ajru meta anki be[siebu jintervjeni fit-tilwima li ilha g[addejja ]mien twil u li tista’ t[alli impatt negattiv ferm g[allekonomija.

It-Tmexxija ta’ Qantas intant qalet li minn g[ada billejl se ‘ssakkar barra’ lillimpjegati kollha, b’din issitwazzjoni taffettwa massebg[in elf passi;;ier u sitt mitt titjira f’perijodu ta’ attività partikulari.

Filwaqt li l-ajruplani kollha tal-Qantas t[allew l-art, hu mifhum li d-direttiva ma affettwatx il-Jetstar, li hi l-

budget airline tal-istess kumpanija.

I]da l-azzjoni qabdet lil eluf tal-passi;;ieri u l-Gvern Awstraljan fuq sieq wa[da, bis-sitwazzjoni tkun ter;a’ aktar imbarazzanti g[al Julia Gillard, li kienet qed tlaqqa’ ssummit tal-Mexxejja talCommonwealth f’Perth. Dan meta w[ud mill-mexxejja li suppost jitilqu llum millAwstralja g[andhom ilbookings mal-Qantas.

L-istrajk hu anki l-ag[ar li qed tiffa//ja l-Qantas mill2008, meta d-diversi unions – inklu]i tal-piloti u l-caterers – ilhom minn Settembru jie[du l-azzjonijiet min[abba kwistjonijiet ta’ salarji u fost oppo]izzjoni kbira g[all-pjani ta’ din il-kumpanija tal-ajru biex tnaqqas mill-ispejje].

Il-[addiema involuti flazzjoni kontra l-management sadattant qed jakku]awh li jrid ‘jiddistabbilizza’ lil-linja talajru.

L-Air France ukoll t[assar it-titjiriet Il-linja Fran/i]a Air France ikkan/ellat wa[da minn kull [ames titjiriet u wissiet dwar “kaos jer;a’ akbar” wara li l-flight attendants bdew strajk ta’ [amest ijiem min[abba t-termini talimpjieg tag[hom.

L-azzjoni saret fi ]mien delikat u fi tmiem il-;img[a impenjattiv, fejn numru kbir ta’ nies qed jie[du l-btajjel.

Sadattant, il-kelliema g[allinja qalu li qed jistinkaw biex ja//ertaw li ja[dmu mat-tmenin fil-mija tat-

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

titjiriet mi]-]ew; ajruporti ewlenin (Orly u Charles de Gaulle) ta’ Pari;i.

Madankollu, kellhom jit[assru t-titjiriet fit-tul (minn Pari;i) lejn destinazzjonijiet b[al New York, Montreal u Abu Dhabi, bil-linja lanqas mhi qed teskludi “aktar dewmien u /irkustanzi fejn ikollhom jikkan/ellaw aktar titjriet”.

Diversi unions, intant, qed i[e;;u lill-cabin staff biex ikomplu bl-azzjoni sa, almenu, nhar l-Erbg[a.

IL-LIBJA

Iben Gaddafi qed jinsisti fuq l-inno/enza tieg[u Saif al-Islam, iben l-eks dittatur Libjan Muammar Gaddafi u wi// prominenti tarre;im antik fi Tripli, qed jinsisti li mhux [ati ta’ delitti kontra l-umanità.

Dan qalu Luis MorenoOcampo, il-Prosekutur talQorti Kriminali Internazzjonali f’The Hague, wara li da[al g[al xi ta[ditiet ma’ Saif permezz tal-intermedjarji.

Sadattant, il-kelliema g[allqorti qed jinsistu li Saif g[andu jiffa//ja ;uri xieraq jekk kemm-il darba jidde/idi biex i/edi – u meta fost o[rajn hu akku]at dwar delitti spe/ifi/i waqt il-kunflitt ri/enti talLibja.

Saif ilu x-xhur ji]gi//a ttentattivi biex jinqabad, u fost rapporti, kultant konfli;;enti, li irnexxielu ja[rab lejn inNi;er, man-na[a l-o[ra talfruntiera tal-Libja, fejn jinsabu wkoll diversi eks alleati ta’ Muammar.

Ir-rapporti sadattant ma kinux ikkonfermati minn sorsi uffi/jali u l-Qorti Internazzjonali stqarret li “ma tafx” dwar il-movimenti ta’ Saif, li sa ftit ilu kien meqjus b[ala “l-g[a]la awtomatika” biex jie[u r-riedni tal-poter filLibja wara missieru.

Skont in-nies li qed i]ommu l-kuntatti bejn Saif u MorenoOcampo, iben Gaddafi qed jis[aq li “g[andu l-provi talinno/enza tieg[u”. Intant, ilqorti ma teskludix li Saif jista’ anki jidde/idi biex ma j/edix u

Saif al-Islam Gaddafi... {add m’g[andu d-dettalji dwar l-a[[ar movimenti tieg[u

li ju]a l-mer/enarji biex jg[inuh isib il-kenn f’xi pajji] Afrikan li g[andu s-simpatiji mieg[u.

Il-qorti ta’ The Hague /a[det li qed tirran;a xi forma ta’ ftehim ma’ Saif al-Islam, u meta l-iskop wara t-ta[ditiet (mieg[u) hu li l-mandat talarrest ikun rispettat minn kull aspett.

Dokument partikulari jis[aq li Saif al-Islam – li qed ikun akku]at dwar omi/idju u persekuzzjoni – kellu sehem essenzjali fl-attakki sistemati/i li l-qawwiet tas-sigurtà tal-eks re;im wettqu f’dawn ix-xhur, kontra /-/ivili fid-diversi bliet Libjani.

Intant, il-Qorti Kriminali Internazzjonali saret taf “minn imkejjen infurmali” dwar xi

mer/enarji li qed joffru li jittrasferixxu lil Saif lejn pajji] li mhux firmatorju tal-istatut tal-qorti.

I]-}imbabwe qed tissemma b[ala “destinazzjoni potenzjali” peress li l-President Robert Mugabe kien ilu ]]mien alleat ta’ Muammar Gaddafi, li nqatel ftit tal-jiem ilu fl-in[awi ta’ Sirte.

Il-qorti internazzjonali m’g[andha l-ebda qawwa talpulizija, i]da l-pajji]i li ffirmaw l-istatut huma legalment obbligati li jinfurzaw il-mandati li to[ro;.

Intant, il-mandat kontra Saif [are; flimkien ma’ ie[or g[allarrest ta’ Abdullah al-Senussi, l-eks kap tas-servizzi sigrieti ta’ Gaddafi, li wkoll qed ji]gi//a lill-;ustizzja.

IS-SUMMIT TA?-CHOGM FL-AWSTRALJA

Impenn akbar g[all-qerda tal-poljo Il-Prim Ministru Britanniku, David Cameron [e;;e; biex il-pajji]i tal-Commonwealth ja//ertaw il-progress flinizjattivi favur il-[arsien tad-drittijiet umani u meta listess mexxejja ta/-CHOGM qablu li j]idu l-isforzi g[alleliminazzjoni tal-poljo flerba’ pajji]i fejn il-marda saret endemika.

Il-mexxejja ta/-CHOGM (mag[mul mill-eks kolonji tar-Renju Unit) proprju llum itemmu dan is-summit li qed isir fil-belt ta’ Perth, u meta Cameron insista g[ar-rispett tal-valuri ba]i/i biex dan il-

grupp ta’ pajji]i jibqa’ rilevanti.

Il-Mexxejja anki qed jikkon/entraw fuq l-isfidi tal-futur u meta jridu jindirizzaw ir-rekord taddrittijiet umani fis-Sri Lanka, li sentejn o[ra torganizza s-summit ta/CHOGM. L-Armata tas-Sri Lanka hi akku]ata dwar delitti talbniedem li se[[ew filgwerra /ivili mitmuma u lPrim Ministru tal-Kanada, Stephen Harper, qal li g[andu jibbojkottja ssummit tal-2013 dment li l-

Gvern Srilankan ma jwettaqx riformi kbar f’pajji]u.

Cameron jistenna li jsir ilprogress rigward l-i]vilupp ta’ charter tad-drittijiet u llibertajiet, i]da rikmandazzjoni aktar diffi/li hi g[al kummissarju indipendenti g[all-amministrazzjoni talli;i.

Fi ]viluppi o[ra, ir-Renju Unit, il-Kanada, l-Awstralja u n-Ni;erja impenjaw lekwivalenti ta’ g[exieren ta’ miljuni ta’ liri Sterlina lejn leliminazzjoni tal-poljo flIndja, il-Pakistan, lAfganistan u n-Ni;erja.

IS-SERBJA

Ka//a g[all-estremisti wara l-attakk fil-Bosnja Il-Pulizija Serba arrestat talanqas [mistax-il persuna f’sensiela ta’ raids fuq in[awi suspettati b[ala lmo[biet ta’ xi radikali I]lami/i. L-azzjoni segwiet l-in/ident ta’ nhar il-:img[a fejn ra;el armat b’azzarin awtomatiku feta[ in-nar fuq l-Ambaxxata Amerikana firrepubblika ;ara tal-Bosnja.

L-aggressur inkwistjoni kien identifikat b[ala Mevludin Jasarevic, residenti fil-belt ta’ Novi Pazar, fejn il-ma;;oranza tan-nies huma Musulmani, u

li kienet fost id-diversi bliet Serbi tal-Lbi/ li spi//aw su;;etti g[ar-raids.

L-attakk ta’ nhar il:img[a kontra l-ambaxxata f’Sarajevo pparalizza lillkapitali Bosnijaka, blaggressur jippassi;;a u jispara kontinwament fiddirezzjoni tal-bini sakemm spi//a midrub u arrestat mill-pulizija.

Tal-anqas membru talPulizija safa ferut sakemm is-sitwazzjoni rritornat g[allkontroll u bil-qawwiet talli;i Serbi jidde/idu li jie[du

azzjoni kontra moviment ta’ estremisti I]lami/i talWahhabi (ferg[a konservattiva g[all-a[[ar tal-I]lam) fl-imsemmija belt u qalb iz-zoni ta’ Sjenica u Tutin.

Fl-2007, il-Pulizija Serba wkoll kienet da[let firre;jun ta’ Novi Pazar fejn ]velat kunsinni ta’ splussivi u armi minbarra “kamp g[atta[ri; tat-terroristi”.

Sadattant, il-Pulizija Serba, ilbiera[ ]iedet issigurtà madwar l-ambaxxata Amerikana f’Belgrad.

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

F’pa;ni o[ra:

26 Francis Ebejer g[all-istudenti

‘Da[let Qorrot’

In-Natura fil-[olm ta’ Anthony Lucian Cauchi

28-29 Dar Pirotta ‘Lover’s Balcony’

Nature in Dreams hu l-isem ta’ wirja artistika, frott il-mixjiet talartist Anthony Lucian Cauchi madwar Malta u G[awdex.

L-artist jispira ru[u mid-diversi kuluri li jiltaqa’ mag[hom filmixjiet fil-kampanja u j]id mag[hom il-kreattività tieg[u, partikolarment fejn jid[lu kuluri viva/i.

Ix-xog[lijiet jirriflettu sentejn ta’ xog[ol biex il-fantasiji talartist tpo;;ew fuq it-tila.

Il-wirja se tibqa’ miftu[a g[all-pubbliku fil-German-Maltese Circle, Palazzo Messina, Triq San Kristofru, il-Belt, sal-11 ta’ Novembru 2011.

33 Is-sena l-;dida Universitarja

‘Waves’ ‘Paradise Cliffs’

35 It-Tisliba tax-Xahar bi tliet premjijiet

‘Water Lillies’

‘Ba[rija Passion’

26

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

C O L L A G E LETTERATURE

Mod aktar [afif biex tistudja lil Francis Ebejer L-uniku rumanz bil-Malti ta’ Francis Ebejer issa f’edizzjoni bin-noti g[as-Sillabu tal-E]ami ta/-?ES Klabb Kotba Maltin [aseb biex l-istudenti tal-Malti fillivell ta/-?ertifikat talEdukazzjoni Sekondarja (?ES) ikollhom f’idejhom la[jar g[odda biex i[ejju ru[hom g[al dan l-e]ami.

Il-ktieb jinkludi t-test s[i[ ta’ Il-{arsa ta’ Ru]ann – irrumanz ta’ Francis Ebejer li listudenti kollha li se jag[mlu l-e]ami tal-Malti jridu jwie;bu dwaru. Il-ktieb hu mqassam b’mod li l-istudenti jsibuha aktar fa/li biex jistudjaw dan it-test.

Ma;enb kull pa;na tarrumanz, hemm pa;na b’noti dettaljati m[ejjija minn Dr Marco Galea, senior lecturer fl-Università ta’ Malta. Dawn in-noti jispjegaw in-nis;a, itteknika li ju]a l-kittieb u lkuntest storiku u so/jali tarrumanz.

Ming[ajr l-u]u ta’ lingwa;; tekniku li jista’ jbieg[ed lill-istudent, dawn in-noti jda[[lu lill-qarrej fiddinja ta’ Francis Ebejer u jmexxuh biex jifhem a[jar dan ir-rumanz qasir.

Klabb Kotba Maltin [aseb biex dan il-ktieb ikun a//essibbli g[al kul[add biex l-istudenti jit[ejjew sew

g[all-e]ami ta/-?ES. G[alhekk, dan il-ktieb se jkun qed jinbieg[ bi prezz spe/jali ta’ €5 biss u tista’ tixtrih mill-[anut tal-Klabb Kotba Maltin, 3A, Triq id-Dejqa, ilBelt Valletta jew mill-uffi//ju ta’ Klabb Kotba Maltin f’68, Triq il-Karmelitani, Santa Venera.

Francis Ebejer hu wie[ed mill-kittieba Maltin ewlenin tas-seklu g[oxrin. F’karriera twila ta’ aktar minn erbg[in sena, kiteb numru ;mielu ta’ rumanzi kif ukoll drammi g[all-palk, g[ar-radju u g[attelevixin.

Il-bi//a l-kbira tad-drammi kitibhom bil-Malti, u xi drabi qalibhom hu stess g[allIngli], waqt li r-rumanzi kien jiktibhom bl-Ingli] u l-bi//a lkbira kienu pubblikati firRenju Uniti jew fl-Istati Uniti.

Il-{arsa ta’ Ru]ann kien la[[ar rumanz li ppubblika f’[ajtu, u l-uniku wie[ed li kiteb bil-Malti. Kien pubblikat g[all-ewwel darba fl-1985.

L-istorja tibda bil-laqg[a tal-Baruni Mark-Antonin mill-Imdina u t-tfajla Ru]ann, bint il-bdiewa u hi nnifisha [addiema tar-raba’. It-tfajla

to[ro; tqila u minkejja li lBaruni jixtieq ji]]ewwi;ha, tirrifjuta g[ax taf li fis-so/jetà li jg[ixu fiha (Malta ta’ nofs is-seklu dsatax) ]wie; bejn ra;el nobbli u mara tar-raba’ ma seta’ ji;i a//ettat qatt u kien jispi//a jkisser lillBaruni so/jalment.

G[alhekk, minkejja lim[abba tag[ha g[all-Baruni, jew min[abba fiha, tidde/iedi li trabbi t-tarbija wa[idha u ma tg[idilha qatt min hu missierha.

Ir-rumanz isegwi dak li ji;ri mid-dixxendenti ta’ Ru]ann mill-bidu umli ta’ Karmenu, imrobbi bla missier, sal-eman/ipazzjoni permezz tal-edukazzjoni li bil-mod il-mod tibda tid[ol fil-familja minkejja ddiffikultajiet.

Dan kollu jse[[ ta[t lg[ajnejn protettivi ta’ Ru]ann, li tibqa’ t[ares fuq id-dixxendenti tag[ha [afna wara mewtha. Ir-rumanz ise[[ ukoll fl-isfond tali]vilupp so/jali u politiku li se[[ f’Malta mill-1844 meta jibda r-rumanz sa tmiemu, li ji;ri xi mkien bejn l-1974 u ]]mien li nkiteb, ji;ifieri filbidu tas-snin tmenin.

C O L L A G E KOTBA

27

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Il-Ballata ta’ Twanny Aquilina Kitba ta’ Duminku Azzopardi, riveduta u editjata minn Alfred Palma – Wise Owl Publications Re/ensjoni ta’ Alfred Massa ..............................................

Il-qoxra tal-Ballata ta’ Twanny Aquilina, kif editjata minn Alfred Palma u stampata mill-©did

Kulmin g[andu ’l fuq minn 60 sena ]gur jiftakar l-g[ag[a li kien hawn f’pajji]na hekk kif xterdet l-a[bar tal-qtil infami ta/-/kejken Twanny Aquilina li kien g[ad kellu biss madwar tmien snin.

Kien qtil li bih kienet ;iet mixlija :i;a, omm l-istess Twanny. Fil-fatt, fi tmiem il-;uri l-mara nstabet [atja u kienet kundannata g[all-mewt; sentenza li ma kinitx esegwita u nbidlet f’wa[da ta’ g[omorha l-[abs.

Kien fit-23 ta’ Awwissu 1960 meta //kejken Twanny nstab mejjet fid-dar tal;enituri tieg[u fi Triq San Duminku, ilBelt. Il-katavru tieg[u kien f’g[adira demm b’rasu mdendla u g[onqu maqtug[.

Aktar tard wara st[arri; intensiv millpulizija, omm Twanny kienet arrestata u mixlija flimkien ma’ ]ew;ha bid-delitt ta’ binha.

Il-;uri kien qanqal interess kbir filg]ejjer tag[na u n-nies segwietu b’[erqa kbira kemm fil-;urnali kif ukoll minn fuq ir-Rediffusion. Fl-a[[ar waslet issentenza: :i;a [atja u Leli kwa]i [ati daqsha. :i;a ;iet sentenzjata g[all-mewt u ]ew;ha we[el 20 sena [abs b’xog[ol iebes.

B’danakollu, meta wie[ed jifli sew ilka] donnu jit[awwad meta jasal g[allverità. Jidher li hemm /erti mistoqsijiet li m’hemmx twe;iba /ara g[alihom u llum li :i;a tinsab id-dinja l-o[ra dawn se jibqg[u misturin g[al dejjem.

Kif wie[ed jistenna meta sse[[ tra;edja b[al din jinkiteb [afna .

Hekk sar dan l - a[[ar dwar it - tra;edja tas - Simshar li dwarha Joe Baldacchino nise; ballata li sabet popolarità kbira . G[alhekk , ma setax jonqos li anki dwar dan il - qtil

makabru ta/ - /kejken Twanny jinkiteb [afna wkoll .

Fost il-kittieba kien hemm /ertu Duminku Azzopardi (li miet fl-1968) li kien nise; ballata li rat id-dawl propju ftit ilu wara li ibnu Ritchie g[addieha lil Alfred Palma biex jirrevediha u jeditjaha.

Wie[ed jinnota kemm dan Duminku segwa b’reqqa kbira dan il-ka]. Iddettalji li jag[ti huma xhieda bi]]ejjed.

Mhux biss isemmi x-xhieda kollha u jg[id x’qalu fil-Qorti, imma j]id ukoll ilkummenti personali tieg[u.

Palma jistqarr li meta Ritchie tah ilkitba ta’ missieru sab li kienet miktuba b’Malti qadim jew skorrett, /erti ritmi ma kinux idoqqu tajjeb u xi rimi essenzjali kienu stunati, sfurzati jew []iena. I]da mbag[ad b’[ila kbira hu taha bixra kif g[andha tkun, adattata g[a]-]minijiet tal-lum.

Il-ballata tikkonsisti fi kwartini talvers endekasillabu bir-rima mqabb]a u bejn kull kwartina hemm ]ew; versi mbewsin. Issa r-ritmu hu mexxej, /ar u sabi[.

Min[abba t-tul tag[ha, wie[ed japprezza kemm Palma kellu bi//a xog[ol iebsa biex filwaqt li jkun fidil kemm jista’ jkun mal-ori;inal, fl-istess [in jimxi mar-regoli tal-prosodija kif titlob bi//a xog[ol b[al din. ?ertament, ktieb simili jiffriska lmemorja ta’ dawk li jiftakru dan iddelitt; min-na[a l-o[ra, ifiehem lil dawk li ma jiftakruhx, kemm fid-dinja te]isti kefrija li [tija tag[ha jbatu tant inno/enti.

Fl-istess [in, tkun [a;a flokha wkoll li l-qarrej ilissen talba /kejkna g[al ru[ ilvittma.

:abra ta’ kitbiet ta’ Manwel Dimech Manwel Dimech – Ivan u Praskovja u Kitbiet O[ra (Pubblikazzjoni SKS pp. 410) tnieda e]att f`g[eluq il-100 anniversarju mit-twaqqif taxXirka tal-Imdawlin minn Dimech u s[abu.

L-ispe/jalità tal-pubblikazzjoni l-;dida hi li dan mhuwiex ktieb dwar Dimech, b[alma [ar;u s’issa. Hu ktieb ta’ Dimech innifsu, g[ax i;ib [afna kitbiet ori;inali tieg[u stess. Il-[sieb ewlieni talpubblikazzjoni hu li l-poplu jkollu l-a//ess u l-opportunità li jaqra lil Dimech direttament.

Il-ktieb fih [afna kitbiet ori;inali ta’ Dimech, fosthom ir-rumanz Ivan u Praskovja, in-novella Majsi Cutajar, listatut tax-Xirka tal-Imdawlin, u mijiet ta’ siltiet millgazzetta ta’ Dimech, Il-Bandiera tal-Maltin, u minn g[ejjun o[rajn.

Il-ktieb kien editjat minn Mark Montebello.

It-tnedija saret fil-Lukanda Osborne, il-Belt, u g[aliha attendew g[exieren ta’ nies li semg[u erba’ diskorsi dwar aspetti diversi tat-tag[lim u lvi]joni ta’ Manwel Dimech.

Desmond Zammit Marmarà tkellem dwar temi diversi li Dimech kien jg[allem dwarhom. Marco Galea sostna li Dimech ma kienx parti middinja tat-teatru u, g[aldaqstant, u]a t-teatru sempli/iment b’mod superfi/jali u ma ppruvax jirrinnovah b[alma g[amel f’oqsma o[rajn.

Yosanne Vella fa[[ret lil Dimech g[ad-difi]a li g[amel favur l-eman/ipazzjoni talmara u ppruvat turi li kien hemm xi konnessjoni ta’ ideat bejn Manwel Dimech u s-

suffragati fl-Ingilterra.

Fl-a[[ar, Giuseppe Schembri Bonaci sostna li, minkejja li Dimech qorob [afna lejn diversi aspetti ta’ Marx u Gramsci, il-kliem sempli/i li u]a biex ifisser tag[limu j[alli lok g[al interpretazzjoni wiesg[a.

Ver]joni s[i[a tad-diskorsi li saru fl-okka]joni tal-[ru; uffi/jali tal-ktieb, flimkien ma’ diversi kitbiet o[rajn dwar Manwel Dimech , se jkunu mi;bura mill-SKS fi ktieb li se jo[ro; is-sena ddiehla.

Il-kitbiet ta’ Manwel Dimech, fi ktieb editjat minn Mark Montebello

28

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Bieb miftu[ minn Doris Azzopardi ................................................ doris.azzopardit@media.link.com.m

F Il-bieb ta’ Dar Pirotta dejjem jin]amm miftu[

Fr Charles laqag[ni minnufih. Ir-ri[a ta’ ti;ie; qed jinxtewa fuq il-BBQ fil-bit[a bdiet tinxtamm ;mielha.

U[ud mir-residenti n;abru madwari u riedu jafu min jien u g[aliex kont hemm. Wara li tkellimt ftit mag[hom intasabt [dejn Fr Charles biex niskopri aktar dwar Dar Pirotta, millbidu tag[ha sal-lum, b’[arsa wkoll lejn il-futur tal-kun/ett ta’ djar b[alha.

Bil[aqq irrid nintrodu/ikom ukoll ma’ Sandy. Sandy stiednet ru[ha b’idejha f’Dar Pirotta. Jum minnhom, meta Fr Charles kien qed jippassi;;a Delimara, din ilkelba segwietu t-triq kollha u hekk kif da[al fil-karozza da[let warajh. Ma kellux qalb ini]]ilha u [adha mieg[u f’Dar Pirotta fejn illum sabet postha b[ala mascot tarresidenti. Hi wkoll ;iet tilqag[ni.

Intant, Dar Pirotta hi dar kbira [afna li t[alliet millKanonku Joseph Pirotta bliskop li tintu]a g[all-

benefi//ju ta’ persuni b’di]abbiltà.

Fr Pirotta kien konxju talb]onnijiet ta’ persuni b’di]abbiltà b’mod partikolari fl-a[[ar snin ta’ [ajtu meta hu kien jg[ix f’parti limitata taddar tieg[u min[abba nuqqas serju fil-vista.

Tassew kuntent

“Kieku Fr Pirotta jara x’qed ji;ri fid-dar li b’tant ;enero]ità [alla wara mewtu, ninsab /ert li jkun tassew kuntent.” Hekk beda jg[idli Fr Charles.

“Bdejna f’Mejju ta’ tliet snin ilu. Bdejna b’seba’ residenti li da[lu b’ur;enza.

Kienu ka]i li w[ud ma setg[ux jibqg[u jg[ixu fejn kienu u kien hemm b]onn post alternattiv.

“Fr Charles semmieli lil Pauline li kienet tg[ix f’Dar Jean Antide, Santa Venera.

Din ma setg[etx tibqa’ hemm g[ax kienet g[alqet 18-il sena.

Semmieli wkoll lil Jennith li g[andha [afna a[wa u l-

tit ta]-]mien ilu r/evejt telefonata ming[and Fr Charles Abela, ir-rappre]entant tal-Ar/isqof fil-Kummissjoni Pastorali Persuni b’Di]abbiltà. Lil Fr Charles kont iltqajt mieg[u ]mien twil ilu Dar il-Wens meta darba l-{add mort niekol marresidenti li huma persuni b’di]abbiltà intellettwali u waranofsinhar hu kien ;ie bil-vann biex jo[ro;hom g[al te f’lukanda prominenti f’pajji]na. Ma skantajtx meta qalli li llum hu responsabbli minn Dar Pirotta. Din hi dar residenzjali fil-qalba ta’ Birkirkara li tospita persuni b’di]abbiltà intellettwali u sservi wkoll b[ala respite. Lanqas la[aq temm is-sentenza li biha stedinni nasal wasla sa Dar Pirotta biex niltaqa’ ftit mar-residenti u nissie[eb mag[hom g[al BBQ li ma a//ettajtx. Nistqarr li kienet esperjenza mill-isba[ li fiha skoprejt kemm tista’ ssir [idma fejjieda meta l-Knisja u l-Gvern ja[dmu flimkien.

Apprezzajt il-kun/ett ta’ dar miftu[a fejn kul[add jaqsam l-istess spazji minkejja li j]omm l-awtonomija tieg[u u fejn jirrenjaw fuq kollox irrispett lejn id-dinjità u l-im[abba lejn il-[idma li wie[ed iwettaq biex dawn issarrfu f’ambjent ideali fejn qed jg[ixu tmien residenti li dalwaqt isiru g[axra. Intant mill-pjazza tal-knisja ta’ Sant’Elena f’Birkirkara ma domtx ma sibt fejn qieg[da Dar Pirotta u ma kienx hemm b]onn in[abbat g[ax il-bieb jin]amm miftu[ u d[alt...

;enituri tag[ha mejtin, u lka]i jibqg[u sejrin, kul[add bl-istorja tieg[u.

Id-dar hi tal-Knisja u titmexxa minnha i]da l-Gvern jg[in billi jag[ti l-finanzi skont il-livell tad-di]abbiltà tar-residenti. Hemm tliet kategoriji u kul[add jing[ata s-sapport finanzjarju skont ilkategorija li jaqa’ fiha. Ilgvern jibg[at ukoll, skont il[tie;a, persuni biex jag[mlu xog[ol ta’ manutenzjoni.

“Sibna g[ajnuna kbira millMinistru Dolores Cristina. Hi dejjem tg[id li tixtieq tara dejjem anqas nies jg[ixu f’istituzzjonijiet u jg[ixu i]jed fil-komunità. E]empju dan la[[ar kellna b]onn generator u hi mill-ewwel rat li dan ikun provdut lilna ming[ajr e]itazzjoni.

“It-talbiet biex persuna tid[ol residenti hawn kollha jid[lu lill-A;enzija Support li te]amina u tevalwa l-ka] u mbag[ad tikkomunika mieg[i biex naraw nistg[ux na//ettaw lil dik il-persuna.

Jitqassam l-ikel im[ejji fuq il-BBQ filwaqt li voluntiera o[ra titkellem mar-residenti

A[na, u meta ng[id ‘a[na’ qed ng[id il-Knisja, dejjem iva ng[idu. Jekk is-Support tg[id li jistg[u ji;u f’Dar Pirotta, a[na ma nirrifjutawx.”

Tliet kategoriji

Ir-residenti, li kif di;à g[edt, kul[add g[andu listorja tieg[u u g[alhekk ilb]onnijiet tieg[u u l-[tie; ta’ attenzjoni partikolari, huma persuni b’di]abbiltà intellettwali jew#u di]abbiltà fi]ika.

“Huma maqsumin fi tliet kategoriji. Kull kategorija tiddependi mis-severità tad-

di]abbiltà. Id-dar hi attrezzata biex tilqa’ kull tip ta’ ka]. Il[;ie; ma jinkisirx g[ax hu laminat. It-twieqi huma blukkati b’sempli/i vit li jippermetti l-esklu]joni ta’ gradi tal-[adid i]da fl-istess waqt [add ma jista’ jifta[hom u jipperikola [ajtu.

G[amilna lift biex min ju]a si;;u tar-roti jkun jista’ jkollu a//essibbiltà g[ad-dar kollha. Ilbanjijiet huma mag[mulin bil[sieb li barra li jkunu a//essibbli jkunu fa/li g[all-care workers li jassistu lir-residenti fl-i;jene personali tag[hom.”

g[al pa;na 29

Tnejn mir-residenti jilag[bu ma’ Sandy, il-pet tad-dar

C O L L A G E FEATURE

29

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

u dirg[ajn wesg[in li jilqg[uk Fr Charles jitkellem mar-residenti filwaqt li David Azzopardi jallegrahom bil-kant minn pa;na 28

Id-dar tkun mag[luqa mid-9 a.m. sat-3 p.m. meta rresidenti jkunu l-iskola jew fi/-/entri. Lura fid-dar isibu ambjent akkoljenti, ikla tajba u flimkien jg[ixu b[ala familja kbira. Ftit ftit jibdew ;ejjin persuni o[rajn b’di]abbiltà li jqattg[u xi ftit sig[at jew anke l-lejl hemm g[aliex id-dar isservi wkoll ta’ respite.

“Fi tmiem il-;img[a jien niddejjaq narahom ma jag[mlu xejn u g[alhekk dejjem nara x’nista’ norganizzalhom. :ieli grupp minnhom flimkien ma’ carer u studenta mill-MCAST qabdu karozza tal-linja tal-Arriva u marru sal-Imsida. Minn hemm imxewha sa Ta’ Xbiex, kielu l-packed lunch u l-ilma li [adu mag[hom u ;ew lura.

“Kull nhar ta’ {add no[or;u. Immorru nag[mlu picnic. Regolarment norganizzaw weekend breaks li huma ta’ ;id sew g[arresidenti kif ukoll g[ad-dar innifisha. A[na nag[]lu li jmorru fi ;ranet ta’ festa meta l-pagi tal-care workers ikunu doppji. Minflok jid[lu g[axxog[ol imorru weekend break f’lukanda u mag[na ji;u xi voluntiera. Huma la jit[allsu u lanqas i[allsu. Tal-lukandi jittrattawna tajjeb [afna u jin]lu [afna fil-prezzijiet.”

“Regolarment fis-sajf immorru l-G[adira. Illum blArriva bl-ispecial ID ma n[allsu xejn. Meta jmorru G[awdex l-istess, in[allsu biss g[al coach ’l hawn u ’l hemm g[ax il-vapur hu b’xejn. :eneralment inkunu madwar 12-il persuna b’di]abbiltà u tliet anzjani, inklu] jien. Fissajf morna spiss Splash & Fun

b’xejn u t[allejna nid[lu b’;est sabi[ u ferm apprezzat tal-proprjetarju. Mhux hekk biss, ;ieli ;abilna wkoll il;elati.

“G[andna vann li konna ;ibna mill-Ingilterra g[oxrin sena ilu. Dak i]-]mien kien swielna Lm5,000. Immorru kullimkien bih inklu] Sqallija.

Immorru [amest ijiem overland. Kul[add jiskanta kif jirnexxielna i]da jirnexxielna.”

U kif qed nitkellmu fuq ilvoluntiera, tajjeb li wie[ed jg[id li f’Dar Pirotta hemm vi u vaj ta’ persuni li jmorru biex jag[tu daqqa t’id. Min isajjar b[al John mi]-}ejtun li kien qed jixwi t-ti;ie; fuq il-BBQ u jipprepara t-trifle g[al wara l-ikel, jew grupp ta’ erba’ nisa li ji;u darba fil-;img[a jag[mlu xog[ol ta’ [jata u affarijiet o[ra, jew koppja li ti;i b’mod regolari.

Dawn huma biss ftit minn [afna li b’;enero]ità kbira jqattg[u [afna [in f’Dar Pirotta mar-residenti u jie[du [sieb ukoll xog[ol ta’ manutenzjoni li jkun hemm b]onn minn jum g[al jum.

Il-voluntiera

Fr Charles stqarr li d-dar ming[ajr is-sehem talvoluntiera ma kinitx tkun dik li hi u li fl-istess waqt, hemm lok g[al aktar. Hu fil-fatt g[amel appell lil min g[andu ftit [in u jixtieq ju]ah biex jag[mel ;id lil [addie[or biex imur isibu f’Dar Pirotta.

“Dan l-a[[ar ;ew xi erbg[in ru[ mill-ETC. Bajdu, ]ebg[u, sajru u qag[du mar-residenti.

G[amlu BBQ kbir u tassew [adu pja/ir. Wara xi xahrejn ;ie wkoll grupp mill-MEPA. G[amlu [afna xog[ol u xi

Wa[da mill-kmamar tar-residenti

[add minhom innota li lcooker li kellna ma kellux fann u allura jdum ma jsajjar.

Meta raw hekk, raw kemm jiswa cooker bil-fann u ;abru l-flus biex nixtru wie[ed. I]da wara, wa[da mill-impjegati tal-MEPA ;ibdet lillamministratur fil-;enb u qaltlu biex dawk il-flus jintu]aw g[al b]onnijiet o[ra tad-dar u li l-forn xtratu hi.

Dawn il-;esti ta’ ;enero]ità ma jieqfu qatt. A[na grati [afna u nag[mlu u]u tajjeb minn dak li naqilg[u. Fil-fatt il-cooker li kellna li kien g[adu tajjeb se jintu]a f’post ie[or. F’post li hu ma[sub li jkun b[al Dar Pirotta i]da ovvjament f’lokalità o[ra.

“Il-[sieb hu li b[al dan ilpro;ett ikun hawn aktar. Dan hu mod kif il-persuni b’di]abbiltà jistg[u jibqg[u jg[ixu fil-komunità. Huma kapa/i jintegraw sewwa malkomunità. A[na n]ommu dejjem il-bieb miftu[.

“Fil-bidu, tliet snin ilu kien ;ie xi [add jara d-dar u qalli, ‘issa Father trid ta[seb biex bejn il-bieb u l-antiporta tag[mel grada tal-[adid’. Jien ma tkellimt xejn i]da di;à kelli f’rasi li dawk li jkunu residenti hawn iridu jidraw lambjent kif inhu u jg[ixu komdi u liberi. Dar Pirotta mhix [abs i]da d-dar tag[hom fejn huma jistg[u jg[ixu trankwilli, assistiti filb]onnijiet tag[hom, u fuq kollox, kuntenti.

“Qabel ma ;ejna fid-dar ilfama kienet li hawn se ji;u residenti b’di]abbiltà biex jinqaflu ;ewwa. Dan hu ’l

bog[od [afna mir-realtà. Innies tal-akkwati sikwit ji;u j]uruna. Hawn nixtieq insemmi lill-mibkija Sinjura Mary Fenech Adami. Fl-G[id e]empju l-familja Fenech Adami ;;ibilna bajda tal-G[id enormi. Kienet tie[u pja/ir twaqqaf lir-residenti tag[na u tkellimhom meta tarahom fittriq u huma g[adhom isemmuha sal-lum.”

Intant, kull opportunità li tista’ ting[ata lir-residenti tittie[ed. Fr Charles ma j[allihom neqsin minn xejn u ma j]ommhomx lura minn kull pro;ett li jistg[u jid[lu g[alih. Wa[da mir-residenti fil-fatt dalwaqt sejra Bristol biex tipparte/ipa fi pro;ett imniedi mill-Unjoni Ewropea.

Pro;ett tal-UE

Maryanne sejra Bristol g[all-pro;ett tal-Unjoni Ewropea Me 2. Minn madwar 1,000 persuna b’di]abbiltà fi//entru g[a]lu 300 biex jit[arr;u g[ad-dinja taxxog[ol. Maryanne ntg[a]let u bdiet ta[dem b[ala purtinara fi skola tal-Knisja. Minn dawk it-300 mbag[ad intg[a]lu g[axra biex jitilg[u Bristol u Maryanne kienet wa[da minnhom. Ovvjament ma’ dawk l-g[axra mag[]ula se jitilg[u wkoll xi careworkers.

“B[alissa l-voluntiera u lcareworkers qed jaraw x’g[andha b]onn tie[u mag[ha u hi e//itata [afna g[al din l-esperjenza.”

Intant, [in l-ikel beda jsir ;mielu u kont g[andi ma dortx id-dar kollha. Wara li g[amilli tazza kafè Fr Chalres

dawwarni u wrieni wkoll ittkabbir li qed isir fid-dar biex din tkun tista’ tospita aktar residenti. Ir-residenti kienu fil-kamra tal-ikel mi;bura jistennew l-ikel. Il-mejda armata g[all-festa u ]ew;i (eks Fr David kif kul[add g[adu jafu) inxte[et mag[hom biex ikantaw ftit kanzunetti minn tieg[u flimkien.

Kelli l-opportunità li Pauline tintrodu/ini ma’ Nathan li kien rieqed trankwill fil-pushchair.

Nathan hu l-baby tad-dar. Hu pupu tad-daqs ta’ tarbija li kul[add idur bih daqslikieku kien tarbija ta’ veru. Ji;ri minn id g[al o[ra u jekk b[ali ma tkunx konxja tieg[u, ta[sbu tarbija ta’ veru.

L-ambjent f’Dar Pirotta hu wie[ed ferrie[i u seren.

Problemi jkun hemm b[alma jkun hemm f’kull dar o[ra. Irresidenti g[andhom iddiffikultajiet tag[hom i]da b’[afna m[abba, kura u attenzjoni minn staff im[arre; apposta u l-voluntiera, flimkien ma’ Fr Charles, kull intopp jing[eleb. Tlaqt minn Dar Pirotta bil-[sieb li ner;a’ mmur filwaqt li David wieg[ed li darb’o[ra jie[u mieg[u l-kitarra. Darb’o[ra nsib ]ew; residenti ;odda u nittama li sa dak i]-]mien ikunu nfet[u aktar djar simili.

Djar li joffru lill-persuni b’di]abbiltà /ans li jg[ixu f’ambjent adattat g[alihom i]da fil-komunità. Joffru wkoll il-possibbiltà li l-bqija talkomunità tintegra ma’ persuni b’di]abbiltà bl-aktar mod naturali.

Il-kok tas-serata jqassam il-koxox tat-ti;ie;

30

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

C O L L A G E TAGÓRIF

It-telespettaturi ta’ GO tv jit[ejjew g[al esperjenza ;dida tat-tv interattiv

Il-Kap E]ekuttiv ta’ Midi Ben Muscat (lemin) u James Vassallo, Sales & Marketing Manager

Tignè Point onorata f’kompetizzjoni ewlenija tal-proprjetà f’Londra

L-aqwa ]viluppaturi, periti, interior designers u a;enti tal-proprjetà Ewropej dan la[[ar iltaqg[u fil-Park Lane Hotel f’Mayfair, Londra, fejn t[abbru r-rebbie[a talEuropean Property Awards – premjijiet li g[alihom ikun hemm kompetizzjoni [arxa.

Tignè Point ta’ Midi p.l.c. g[elbet il-kompetizzjoni qawwija minn ]viluppi u kumplessi kbar filMediterran u fil-kontinent biex reb[et il-premju ta’ Bext Mixed-Use Development in Europe.

B’ri]ultat ta’ dan, Tignè Point kisbet il-privile;; li tirrappre]enta l-Ewropa filkategorija mixed-use waqt lInternational Property Awards, World’s Best 2011 f’Londra f’Di/embru.

Aktar kmieni din is-sena r-ri]ultati tal-Asia Pacific Property Awards t[abbru f’Shanghai, fejn professjonisti ewlenin fissettur tal-proprjetà mi/?ina, il-:appun, itTajlandja, il-Malasja, lAwstralja, New Zealand u bosta pajji]i o[ra fir-re;jun ikkompetew g[all-aqwa premjijiet f’kategoriji differenti.

Dawn i]-]ew; avvenimenti huma elementi importanti fl-International

Property Awards li jittellg[u bil-kollaborazzjoni ta’ Bloomberg Television u Google.

Imwaqqfa 17-il sena ilu, din hi l-kompetizzjoni talproprjetà l-aktar presti;ju]a li tinvolvi ;urija ta’ aktar minn tmenin espert li jkopru kull aspett tas-settur talproprjetà.

Il-;urija mhux biss tfittex dawk il-pro;etti l-aktar impressjonanti u innovattivi imma te]amina wkoll birreqqa kemm l-i]vilupp ikun sostenibbli.

Interessanti li wie[ed jara kif se tmur l-Ewropa meta tikkompeti f’kuntest dinji fit-tieni fa]i, fejn ir-rebbie[a ta’ kull kategorija talEuropean Property Awards jikkompetu ma’ dawk millAsja u l-Pa/ifiku, l-Afrika, l-Amerika ta’ Fuq u ta’ Isfel u l-Arabja Sawdita.

L-a[jar ]vilupp tad-dinja f’kull kategorija jit[abbar fis-Savoy Hotel ta’ Londra fit-12 ta’ Di/embru.

Ben Muscat, il-Kap E]ekuttiv ta’ Midi p.l.c., li ng[ata l-premju g[an-nom tal-Midi, qal li l-premju kien unur g[all-Midi u g[al Malta u li huma kburin li se jirrappre]entaw lil Malta fost l-aqwa fid-dinja fixxhur li ;ejjin.

GO tv interattiv – wie[ed misservizzi ;odda ta’ GO – da[al fis-suq dan l-a[[ar u di;à sar popolari ferm fost telespettaturi fil-g]ejjer Maltin.

GO tv interattiv i[ejji littelespettaturi g[al esperjenza tat-tv verament innovattiva bi skeda ta’ aktar minn mitt stazzjon li w[ud minnhom huma esklusivi g[al GO waqt li numru tajjeb ta’ stazzjonijiet huma mwassla bl-HD li tag[ti [ajja lill-programmi permezz ta’ kwalità ta’ stampa superjuri u Dolby surround sound /ar kristall.

G[al dawk li qed jippjanaw biex jabbonaw immedjatament b[alissa hemm offerta spe/jali b’[afna benefi//ji fuq GO tv interattiv, spe/jalment g[allklijenti ta’ Home Pack.

Ta[t l-offerta spe/jali li tibqa’ sejra sat-30 ta’ Novembru 2011, il-klijenti ta’ Home Pack ikollhom i/-/ans igawdu GO tv interattiv minn €5 fix-xahar biss. Home Pack interattiv Silver hu disponibbli g[al €39 fix-xahar biss waqt li l-Home Pack interattiv Gold jiswa €47 fix-xahar.

Barra l-benefi//ji normali tal-Home Pack, i]-]ew; pakketti – il-Home Pack Gold interattiv u l-Home Pack

mill-isponsors ewlenin talavveniment li g[andu l-g[an li ji;bor fondi g[ax-xog[ol li tag[mel l-Inspire filwaqt li jservi b[ala team-building.

“Dan in-nofstanhar differenti mal-kollegi tieg[i laqat ]ew; g[asafar b’;ebla wa[da,” qal Jason Pavia, Legal and Regulatory Manager ta’ Vodafone Malta.

L-iskeda tal-Gold interattiv bla dubju ta’ xejn se tissodisfa l-gosti ta’ kul[add.

GO tv interattiv jitwassal lill-klijenti fuq bandwidth addizzjonali u download usage. Il-klijenti jistg[u jtejbu l-esperjenza tag[hom b[ala telespettaturi billi jag[mlu l-a[jar u]u minn karatteristi/i uni/i b[al Restart (li tie[dok lura g[allbidu ta’ programm live), Catch Up (Librerija On Demand b’xejn), Pause u Rewind, Recording u affarijiet o[ra li jag[mlu t-tv tag[hom /entru ta’ divertiment u informazzjoni.

Portal g[al tenders Maltin u Ewropej Il-websajt www.tenders. com.mt tipprovdi kull tip ta’ tender – kollha f’post wie[ed, b’[afna kategoriji maqsumin f’aktar kategoriji dettaljati, b’tali mod li tipprovdi ri/erka aktar fa/li g[al kull min jista’ jkollu a//ess g[aliha.

Din is-sistema ]]omm lillmembri tag[ha infurmati b’dak kollu li jkun g[addej permezz ta’ tenders ;odda li jo[or;u minn ]mien g[al ]mien, kemm fis-settur privat u anki pubbliku, u fuq kollox tiffrankalek [afna [in u flus bis-sistema tannotifikazzjoni tag[ha.

Tenders.com.mt mhux biss tipprovdi d-data tal-g[eluq ta’ kull tender, i]da wkoll tikkalkula kemm ikun g[ad fadal ;ranet sa ma tkun se tag[laq. Din tag[milha aktar

It-tim tal-Vodafone jikkompeti f‘It’s a Knockout tal-Inspire Il-maltemp u x-xita ma waqqfux erba’ timijiet ta’ Vodafone Malta milli jikkompetu fl-avveniment annwali g[all-karità It’s a Knockout, organizzat millInspire. 35 impjegat [adu sehem f’log[ob differenti u ppruvaw jispi//aw il-log[ob f’[in tajjeb.

Il-Vodafone Malta Foundation kienet wa[da

Silver interattiv – joffru diversi vanta;;i addizzjonali li jinkludu stallazzjoni b’xejn, l-HD Box interattiva b’xejn, modem tal-internet ukoll b’xejn u sitt xhur ta’ attivazzjoni ta’ HD ming[ajr [las – /ertament opportunità li m’g[andhiex tintilef!

GO tv interattiv jittrasforma l-mod kif telespettaturi jaraw it-tv, u jag[tihom il-kontroll li jaraw dak li jridu, meta jkunu jridu... Ladarba l-klijenti jkollhom is-servizz tag[hom ta’ GO tv interattiv stallat, huma jistg[u jibdew igawdu lfirxa wiesg[a ta’ stazzjonijiet HD b’;eneri varji.

“L-g[ada bqajna nitkellmu fuq il-gost li [adna u nirrepetu /-/ajt li g[idna waqt il-log[ob. Li jag[mel dan l-avveniment aktar validu hu l-fatt li lfondi li ;barna se jmorru b’risq tfal li tant g[andhom b]onnhom. Nispera li aktar kumpaniji u individwi jipparte/ipaw u jg[inu f’din l-inizjattiva.”

fa/li g[all-membri biex ikunu jistg[u jikkalkulaw kemm fadlilhom ;ranet biex jitfg[u l-bid tag[hom.

Kul[add g[andu a//ess biex jara t-tenders ming[ajr [las, i]da biex ikollu a//ess g[allaktar tenders ;odda u ri/enti, wie[ed irid jissie[eb b[ala membru. B’hekk dawn ilmembri jibdew jir/ievu notifikazzjonijiet u rapporti skont l-interessi personali tag[hom ma’ kull tender ;dida mitfug[a.

Tenders.com.mt tista’ tkun a//essa b[ala applikazzjoni tat-telefon /ellulari, fejn wie[ed jista jag[mel download tag[ha u tkun nstallata fuq is-sistema ta’ telefons /ellolari Android, Blackberry jew iPhone.

Din is-sistema tag[milha aktar a//essibbli minn kullimkien fl-iqsar ]mien.

Mhux hekk biss, i]da tenders.com.mt toffri features spe/jali b[alma huma Tender Manager li tintu]a minn dawk li jkunu osservaw xi tender li jkun jinteressahom partikolarment u jkunu jixtiequ j[alluh f’sezzjoni apposta biex ja//essawh aktar ’il quddiem. Toffri wkoll sezzjonijiet o[ra b[al RFQ, rapporti personalizzati, SMS u email alerts, u anki sezzjoni g[al tenders tal-UE. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb jew minn www.tenders.com.mt jew numru tat-telefon (+356) 34564727 jew email info@tenders.com.mt.

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

31

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

esperti qeg[din ju]aw scanner

L-Awtorità tax-Xandir> 50 sena

Din is-sena l-Awtorità taxXandir qed tfakkar il-[amsin sena minn mindu kienet kostitwita. Forsi ftit huma dawk li g[adhom jiftakru li din kienet l-ewwel Awtorità regolatorja fil-pajji].

L-Awtorità tax-Xandir ta’ spiss tisfa fil-mira ta’ attakki politi/i, skont a;enda partikolari. Tirrappre]enta wkoll, sfortunatament, ballun politiku milg[ub skont i//irkostanzi ta’ na[a jew o[ra.

Kien hemm ]mien meta kienet, addirittura [aj;akkjata jew newtralizzata, kif jiftakru dawk li g[exu ]-]minijiet suwed tar-re;im mintoffjan, meta sa[anistra, isem il-Kap tal-Oppo]izzjoni ma setax jissemma b’ismu u meta mqar stqarrija g[all-istampa g[allOppo]izzjoni kienet titqassam klandestinament sal-kamra tal-a[barijiet. :ieli kien iwassal l-istqarrija l-Kap talOppo]izzjoni stess, Dr Fenech Adami u kien jo[ro; xi [add biex ji;bor l-istqarrija, li [afna drabi kienet tispi//a mqattg[a jew mormija mill‘;urnalisti’ fl-impjieg tarre;im.

Dak i]-]mien spi//a, i]da lkontroversji baqg[u. U wasal i]-]mien biex ikun hemm rethink serja dwar il-funzjoni tal-Awtorità u dwar il-mod kif inhi ffurmata. U anki dwar lil min qed tirrappre]enta: dan la[[ar, il-President Abela ;ibed l-attenzjoni jekk ix-xandir lokali huwiex jirrappre]enta tassew l-il[na kollha tal-faxex so/jali u politi/i.

Fil-bidu, l-Awtorità kienet sa[ansitra ti;;estixxi lprogrammi kulturali tag[ha u anki torganizza wirjiet filfoyer ta’ Xandir Malta bixxog[lijiet kreattivi tat-tfal, li wkoll kellhom il-programmi tag[hom organizzati millAwtorità. U forsi ftit huma dawk li g[adhom jiftakru li lAwtorità tax-Xandir kienet responsabbli g[all-ewwel dehra ta’ Malta fil-Eurovision.

Illum l-affarijiet inbidlu u lAwtorità spi//at ‘torganizza’ biss dibattiti politi/i meta toqrob elezzjoni jew o[ra, kif ukoll ti//irkola avvizi ta’ interess pubbliku bil-fondi tag[ha.

L-imparzjalità hi garantita fil-Kostituzzjoni ta’ Malta f’artikli 118 u 119, filwaqt li lKostituzzjoni ma teskludix li lAwtorità tassumi jew ting[ata funzjonijiet o[ra. Ng[idu a[na, ix-xahar id-die[el l-Awtorità se jkollha l-presidenza talAwtoritajiet Regolatorji taxXandir tal-Mediterran, avveniment ta’ presti;ju li se

(MRI) biex jist[arr;u liema partijiet tal-mo[[ jirrea;ixxu g[al partijiet varji ta’ reklam jew ie[or, u qed jinstab li minn xi daqqiet, l-emozzjoni tie[u lpre/edent fuq ir-ra;unar lo;iku.

Instab, ng[idu a[na, li flg[a]la ta’ xorb kummer/jali mhux-alko[oliku (pere]empju bejn il-Pepsi u l-Coca Cola), ilpre]entazzjoni tar-reklam

jlaqqa’ f’Malta ’l fuq minn [amsin rappre]entanza.

Ri/erka dwar it-teledrama Maltija

Hemm xi studenti fluniversità ta’ Malta li qeg[din jag[mlu ri/erka fuq is-sensiliet televi]ivi li jintwerew lokalment. Parti minn din irri/erka sa[anistra tmur lura sa]-]mien meta l-istazzjon nazzjonali kien l-uniku wie[ed fil-pajji] u kien jittra]metti biss teledrammi jew telesensiliet bl-abjad u l-iswed.

Illum it-teknika, l-aktar dik di;itali, qed t[alli effetti [afna a[jar, [afna drabi spettakolari.

Fil-fatt, hemm drabi meta sensiliet Maltin jin[assu e//essivi, b[allikieku kien skopert xi mekkani]mu uniku (meta fil-fatt, l-effetti di;itali filmi/i ilhom jintu]aw de/ennji s[a[).

Imma llum qed nikteb mhux biex nanalizza l-effetti, imma biex nirrimaraka kemm hu essensjali li l-pajji] ikollu listorja tal-teledramm Malti. Listudenti li jag[mlu r-ri/erka f’dan il-qasam (b[alma ji;ri fil-ka] ta’ [afna ri/erka o[ra) jispi//aw jissottomettu lmaterjal tag[hom, jiggradwaw, u x-xog[ol kollu li jkunu g[amlu jispi//a fuq l-ixkaffi, ji;bor l-g[abra u ma jintu]a g[al xejn. Din mhux biss hi [asra, i]da [ela enormi ta’ ener;ija mentali.

Dwar in-Neuro-Marketing

Servizz tal-Euronews iffoka fuq il-fenomenu l-;did tanneuro-marketing. Ir-ri/erkaturi qeg[din jistudjaw x’inhuma rreazzjonijiet tal-konsumaturi g[ar-reklamar u kif dawn irreazzjonijiet jimmarkaw ru[hom fil-mo[[.

In-neuro-marketing dan la[[ar [are; b[ala dixxiplina xjentifika fiha nfisha, u sa[ansitra qed ikun img[allem b[ala su;;ett ‘formali’ f’u[ud mill-akbar skejjel talekonomija u l-business. L-

g[andha sehem aktar importanti fl-g[a]la mittog[ma attwali tal-prodott.

Skont it-tifsir li tag[ti lWikipaedia, l-istudju xjentifiku tan-neuro-marketing g[andu x’jaqsam mar-rispons sensomotorili, konjittiv u affettiv tal-konsumaturi dwar il-prodotti. Ir-ri/erka hi interessata fl-anali]i taddiversi spectra tal-mo[[, kif ukoll fil-movimenti fi]jolo;i/i relatati mat-ta[bit tal-qalb, irrata tan-nifs u r-reazzjoni tal;ilda.

L-eroj bla saqajn

Wie[ed mill-aktar servizzi partikolari li xxandar dan la[[ar mill-BBC World kien jikkon/erna lil Hushjar Ali, espert tal-isplussivi li ddedika [ajtu biex jinnewtralizza l-land mines fil-Kurstan Iraqi, wie[ed mir-re;juni l-aktar perikolu]i u l-aktar densi fejn jid[lu splussivi mo[bija fil-[amrija.

Ali hu meqjus b[ala eroj u rre;jun issemma g[alih.

Matul il-karriera tieg[u Hushjar Ali nnewtralizza eluf ta’ bombi. Fid-dar tieg[u g[andu kamra apposta mimlija b’kull tip ta’ mina li rnexxielu jiddifju]a. Ix-xog[ol tieg[u swielu li tilef saqajh it-tnejn: fl-1989 tilef siequ tal-lemin meta splodiet mina ta’ manifattura Amerikana. U fl1994 tilef siequ l-o[ra meta splodiet bomba ta’ manifattura Taljana.

Il-:appuni]i g[enuh b’operazzjoni li tatu ]ew; saqajn artifi/jali. I]da g[enuh ukoll biex jixtri dar, karozza spe/jali u sa[anistra sabulu mara biex ti]]ew;u.

Minkejja d-di]grazzji li [allewh ming[ajr saqajn, Ali g[adu determinat li jkompli j]arma l-isplussivi: Fejn kien hemm densità qawwija ta’ bombi midfuna, illum hemm it-tfal jilag[bu u l-bhejjem jirg[u, qal f’intervista lillBBC. U anki wera lill;urnalist u lill-kameraman kif saqajh artifi/jali “g[andhom il[ila” li jduru kif iridhom hu, u daqqa ju]ahom b[ala skrivanija u drabi o[ra b[ala mejda ]g[ira fuqiex jie[u t-te.

Hushjar Ali la tilef il-kura;; u lanqas is-sens ta’ umori]mu.

Kummenti dwar websajts li Ωort

EGOV4U

Ftit ;ranet ilu sibt folju ]g[ir fil-kaxxa tal-posta li jista’ jitfaddal f’esperjenzi ;odda g[all-eluf li g[adhom ma ingranawx mad-dinja relattivament ;dida tal-internet. Te]isti problema fil-pajji]i talUnjoni Ewropea li ter] ta//ittadini g[al xi ra;uni jew o[ra huma esklu]i millu]u tal-internet u allura m’g[andhomx a//ess g[al [afna servizzi li huma offruti mill-gvernijiet minn Salvu Felice Pace b’mezzi elettroni/i. ....................................

Il-problema ssir aktar sfelicep@go.net.mt akuta meta l-fatti juru li dan it-terz tal-popolazzjoni tal-UE hu fil-bi//a l-kbira l-istess terz li jag[mel u]u mir-ri]orsi ta’ pajji]hom f’g[amla ta’ servizzi so/jali. Il-pa;na ta’ mer[ba tal-websajt www.egov4u.org.mt tispjega din il-problema. Il-fuljett li r/evejt jag[ti tag[rif dwar ‘il-korsijiet li se jsiru dwar isservizzi provduti mill-Gvern ta’ Malta minn fuq l-internet’.

Il-korsijiet se jikkonsistu f’g[axar sig[at ta’ tag[lim, x’u[ud matul il-;urnata u o[rajn wara l-[in tax-xog[ol. Lapplikazzjonijiet jistg[u jsiru kemm online mill-websajt li semmejt hawn jew tista’ //empel 23402189 jew 21446428. Il-korsijiet se jsiru fl-istess komunità li inti tg[ix fiha.

L-applikazzjonijiet jag[lqu nhar il-:img[a 4 ta’ Novembru u int ti;i mitlub#a tag[ti l-preferenzi tieg[ek, b[al jekk hux filg[odu, waranofsinhar jew filg[axija, il-jum preferut u perjodu preferut, bejn Novembru 2011 u Jannar 2012, jew bejn Frar u Mejju 2012.

Servizzi vasti online

Fis-sit issib tliet kategoriji ta’ servizzi. L-ewwel is-servizzi e-Gov. Dawn huma servizzi mog[tija mill-Gvern, b[alma huma [las ta’ dwana, l-edukazzjoni, ix-xog[ol, l-ambjent, ilbenefi//ji so/jali, trasport pubbliku u l-pulizija. It-tieni, isservizzi e-Services. Dawn huma servizzi b[al dawk li jag[tu l-banek lokali, il-kumpaniji li joffru l-mowbajl u t-televixin u l-kumpaniji tal-ajru. It-tielet, is-servizzi m-Services. Dawn huma servizzi li g[alihom jista’ jintu]a s-servizz mowbajl b[al [ru; ta’ passaporti, ir-re;istru pubbliku, l-e]amijiet pubbli/i, l-iskolarxips, applikazzjoni online g[al kull xorta ta’ xog[ol, servizzi tal-Università u s-servizzi g[al persuni bi b]onnijiet spe/jali.

Il-korsijiet li semmejt huma parti minn pro;ett tal-UE. F’Malta s-sie[ba f’dan il-pro;ett huma ]ew; organizzazzjonijiet – l-Asso/jazzjoni tal-Kunsilli Lokali u lFondazzjoni Temi Zammit. {afna huma familjari ma’ talewwel. Dwar l-FTZ tista’ ssib tag[rif f’www.temi.ftz.org.mt.

Il-pro;ett g[andu b[ala msie[ba lir-Renju Unit, l-I]landa, lIrlanda u l-Kroazja.

Interessanti wkoll hu l-EGOV4UTV. Progammi televi]ivi fuq l-istazzjonijiet favoriti tieg[ek li jg[inuk tag[mel u]u siewi mis-servizzi elettroni/i li joffri l-gvern u entitajiet o[rajn. G[amilna progress enormi f’dan il-qasam, dnub li [afna mis-servizzi mhux qed jintu]aw mill-kumdità ta’ djarna.

Jinkixfu l-karti mo[bija

Tiftakruha l-espressjoni ‘[bieb tal-[bieb’. L-emails ta’ Joseph Muscat [ar;u fil-bera[ kif il-Partit Laburista jrid jiddomina l-media indipendenti billi jara kif nies tieg[u jkunu f’po]izzjonijiet influwenti. “Kemm nixtieqek tmur mat-Times”. “G[andi b]onnok head of news (RTK) b[alissa”.

Hekk ja[dmu l-[bieb tal-[bieb. Issa nafu wkoll kif Gvern Laburista se ja;ixxi mal-g[edewwa politi/i. Bla kompromessi. Nillikwidawhom, neliminawhom, neqirduhom.

32

C O L L A G E RELIÌJON

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Halloween ...festa anti-kristjana Fil-gazzetta Osservatore Romano, li hi l-gazzetta uffi/jali tas-Santa Sede, deher artiklu bl-isem ta’ ‘Ilmessa;;i perikolu]i ta’ Halloween’. Min kiteb lartiklu kkwota lill-espert talLitur;ija Juan Maria Canals li qal: “Il-festa tal-Halloween g[andha kurrenti ta’ okkulti]mu u hi assolutament anti-Kristjana.”

Father Canals li hu membru fil-Kummissjoni tal-Litur;ija Spanjola, [e;;e; lill-;enituri biex: “ikunu konxji minn dan il-fatt u biex jag[mlu l-almu kollu tag[hom biex jindirizzaw din il-festa mhux lejn il-bi]a’ u l-mewt, imma lejn is-s[ubija”.

Il-gazzetta Osservatore Romano fa[[ret id-de/i]joni li [adet wa[da millkomunitajiet spanjoli li fil-lejl ta’ bejn l-a[[ar ta’ Ottubru u l-ewwel ta’ Novembru g[amlet velja ta’ talb u organizzat log[ob g[at-tfal li fihom setg[u jirb[u diversi o;;etti reli;ju]i u edukattivi.

B’hekk din il-lejla, minflok semmewha Halloween, tawha l-isem ta’ HOLY WINS. Dawn l-inizjattivi “jag[tu /ans lill-komunitajiet insara biex ikollhom alternattivi g[al din i/-/elebrazzjoni; alternattivi li jesprimu t-tama tan-nisrani quddiem il-mewt”.

Perikli

Il-Konferenza Episkopali Taljana wkoll [ar;et stqarrija fil-gazzetta Avvenire li fiha wissiet lill-;enituri dwar ilperikli li jinsabu marbuta ma/-/elebrazzjoni u malprattika tal-festa talHalloween. Huma ddeskrivew il-festa b[ala “/elebrazzjoni perikolu]a tal-bi]a’ u talmakabrità”.

Di]grazzjatament hawn Malta, il-festa tal-Halloween qed ti;i //elebrata bil-kbir. U b’dispja/ir ng[idu li ti;i //elebrata f’[afna ambjenti ta]-]g[a]ag[: skejjel (anki tal-Knisja!), /entri ta]]g[a]ag[ (anki f’dawk firresponsabbiltà tal-parro//i), postijiet ta’ divertiment u postijiet tax-xog[ol. Din ilfesta hi meqjusa b[ala l-bidu tas-sena tal-ma;ija (capodanno magico). U ;iet ma[luqa biex tie[u post ilfesta tal-Qaddisin kollha.

Il-Knisja f’Malta, permezz tal-Kummissjoni Djo/esana dwar l-Okkult u s-Satani]mu, fil-5 ta’ Ottubru 2005, wara li ntalbet tag[ti l-parir tag[ha minn diversi ;enituri u youth centres dwar jekk i//elebrazzjoni tal-festa talHalloween hix kompatibbli jew le ma’ min jixtieq jie[u bis-serjetà l-impenn tas-sej[a

nisranija tieg[u, ma qag[ditx lura milli ssemma’ le[inha.

Hi [ar;et stqarrija li tg[id: “G[alkemm hemm xi w[ud li ji//elebraw din il-festa biss biex ikissru r-rutina ta’ kuljum, imma din il-festa hi ta’ ori;ini pagana u ssib lg[eruq tag[ha fi twemmin li mhux imdawwal mill-misteru ta’ :esù Kristu l-Iben t’Alla.

Ma’ din il-festa ntrabtu diversi tradizzjonijiet superstizzju]i u o[rajn li g[andhom x’jaqsmu maddinja tal-ispiriti]mu u l-okkult fis-sens l-aktar wiesa’ tieg[u.

G[alhekk ma jixraqx li gruppi Kattoli/i ji//elebraw din ilfesta anki jekk ming[ajr ebda intenzjoni [a]ina.

Din i/-/elebrazzjoni ssir sinjal ta’ ftu[ lejn kultura neopagana u tlaqqim fil-kultura tal-okkult li hu komuni [afna fi ]minijietna. Ikun sabi[ jekk fil-festi tal-Qaddisin kollha (1 ta’ Novembru) u tal-mejtin kollha (2 ta’ Novembru), wie[ed ji//elebra l-fidi tieg[u u fuq l-e]empju tal-Qaddisin, jifhem li g[an-nisrani, il-fer[ veru jinsab f’relazzjoni ta’ [biberija vera u [ajja ma’ Kristu :esù.”

Fil-bidu, i/-/elebrazzjoni ta’ Halloween kellha l-isem ta’ ‘Il-V;ili ta’ Samhain’.

Samhain kien meqjus b[ala alla tal-mewt! Din il-festa tmur fi]-]mien pre-Kristjan u kienet ti;i //elebrata fl-1 ta’ Novembru min[abba li dak hu ]-]mien meta s-si;ar ikunu qed iwaqqg[u l-weraq tag[hom, il-;urnata tkun qed tiqsar u l-klima tiksa[. Huma kienu jemmnu li dawn kienu sinjali li Muck Olla, l-alla taxxemx, f’dak i]-]mien ikun qed jitlef is-sa[[a tieg[u u ssa[[a ta’ Samhain, l-alla talmewt, tkun qed tirba[. Il-festa ta’ Samhain kienet timmarka l-bidu tax-xitwa u g[alhekk ir-reb[a tad-dlam fuq id-dlam, ir-reb[a tal-mewt fuq il-[ajja!

Il-poplu kien jemmen li f’dak il-lejl is-s[a[ar, spirti u erwie[ tal-mejtin kienu ji;u lura fuq l-art. Dan kien ji;i mill-fatt li fil-31 ta’ Ottubru, Samhain kien ilaqqa’ l-erwie[ ta’ dawk kollha li jkunu mietu matul dik is-sena u li b[ala kastig, min[abba l-g[emejjel []iena tag[hom, ikunu ;ew ikkundannati biex jg[ixu fil;isem tal-annimali. {sara lill-bnedmin

Dakinhar huma kienu jing[ataw il-permess biex jirritornaw fid-dinja tal-[ajjin biex jattakkaw u jag[mlu l[sara lill-bnedmin! Min[abba dan, b[ala protezzjoni, il‘qassisin’, flimkien malpoplu, kienu jag[mlu /erimonji li fihom jaduraw u

jag[tu ;ie[ lill-ispirti djaboli/i.

Imm kif din i//elebrazzjoni [adet l-isem ta’ Halloween? Dan l-isem ing[ata min[abba li kien sar tentattiv biex din i//elebrazzjoni pagana ti;i ‘mg[ammda’ ji;ifieri ting[ata valur spirtiwali. F’Mejju tassena 610 W.K. l-imperatur Phocas ta l-bini tal-Pantheon lill-Papa Bonifa/ju IV biex jintu]a b[ala knisja. Peress li l-Pantheon kien tempju ddedikat lill-allat kollha Rumani, il-Papa ddedikah lillMadonna u l-qaddisin kollha Kristjani. Din il-festa ;iet /elebrata l-ewwel darba fit-13 ta’ Mejju tas-sena 610 W.K. Fis-sena 834 W.K. il-Papa Gregorju IV sposta l-festa talqaddisin kollha mit-13 ta’ Mejju g[all-1 ta’ Novembru.

Din il-;urnata ;dida ssej[et All Hallows day, u b’hekk din il-festa ma damitx ma bdiet tissejja[ Halloween.

Il-31Óadd matul is-sena

G[aliex^

G[aliex a[na b[ala nsara m’g[andniex ni//elebraw ilHalloween?

1. Il-Halloween hi festa pagana //entrata fuq ir-reb[a tal-mewt fuq il-[ajja, dlam fuq id-dawl.

2. Din il-festa hi okka]joni g[al dawk li jipprattikaw lokkult, ma;ija, spiriti]mu jew satani]mu biex jag[mlu r-riti tag[hom. Peress li din hi lfesta tal-mewt, [afna jippruvaw jikkomunikaw malmejtin permezz tal-ispiriti]mu tant li din il-festa ;iet mag[]ula b[ala l-ewwel festa fis-sena tal-ma;ija.

3. Il-Kristjani ma jistg[ux jissie[bu f’attivitajiet ta’ okkult u riti o[ra. Ara Ktieb tad-Dewteronomju Kap 18.

4. Dawk li jipprattikaw lokkult jg[allmu li f’dak il-lejl, spirti u i[irsa, jo[or;u milloqbra u jmorru fid-djar ta’ nieshom. In-nies, g[aliex jib]g[u li jidhrulhom xi erwie[, jilbsu ta’ skeletri, s[a[ar u erwie[ biex ibe]]g[uhom [alli ma ji;ux i]uruhom. I[allu wkoll xi ikel fuq l-g[atba tal-bibien tag[hom biex l-erwie[ ma jis[tuhomx.

5. Id-drawwa li jonqxu wi// fil-qarg[a [amra hi wkoll mod kif ‘igerrxu’ l-erwie[ li jkunu se j]uruhom.

6. Mhix [a;a stramba li filwaqt li l-Ewropa qed tipprova tne[[i kull tifsira reli;ju]a mill-Milied (Winterfest) u mill-G[id (Spring break), imma xorta qed tippromwovi //elebrazzjoni tal-Halloween meta din g[andha g[eruq okkulti u pagani?

Bejn kliem u fatti Malakija 1,14b-2< 2b>8-10< Salm 130< Tess 2,7b-9,13< Mattew 23>1-12

Il-{sieb

Bejn kliem u fatti. Kemm nisimg[u diskorsi li wara ftit ma jirrendux ru[hom reali g[aliex ikunu diskorsi fil-vojt. :esù jrid kliem u fatti g[aliex l-istess t[abbira tas-Saltna ta’ Alla kienet hekk. G[aliex l-istess storja tas-salvazzjoni hi mibnija fuq il-:RAJJIET u l-KLIEM. Il-[ajja tan-nisrani g[andha tkun mag[;una bejn kliem u fatti.

Xhieda tal-kelma ta’ Alla fid-dinja tal-lum permezz tag[na. U g[alhekk it-twissijiet ta’ :esù llum meta jg[idilna li kul[add g[andu jisma’ u jwettaq dak li jisma’.

G[alhekk it-twissija ta’ :esù lil dawk li jg[allmu li jridu juru fil-bera[ li dak li jemmnu fih iridu jwettquh huma lewwel. G[alhekk :esù g[andu jitkellem li a[na rridu nkunu servi, ta’ servizz g[all-proxxmu tag[na g[aliex hu ;ie biex jag[mel missjoni ta’ servizz lill-umanità.

Il-Kelma

L-Ewwel Qari hu miktub mill-profeta Malakija. Hu j/anfar bl-a[rax il-qassisin tal-Lhud g[ax ma kinux ifa[[ru ’l Alla mill-qalb. Is-Salm Responsorjali, me[ud minn Salm 120 hu Salm li fih naraw g[ajta ta’ talba lill-Mulej biex i[arsina dejjem fis-sliem tieg[u.

Fit-Tieni Qari, mill-Ewwel Ittra ta’ San Pawl litTessalonkin, g[andna l-mod li bih mexa mag[hom Pawlu fix-xandir tal-Van;elu. Mag[hom [adem b’g[o]]a kbira.

Fil-Van;elu tal-lum, me[ud mill-Van;elu ta’ San Mattew, g[andna kliem iebes ta’ :esù kontra l-Fari]ej u l-Kittieba li b[ala l-Img[allmin uffi/jali tal-Li;i ta’ Alla ma kinux jg[ixu dak li jg[allmu.

Il-{ajja

1. :esù jitkellem /ar li wie[ed li jg[allem irid ikun jg[ix dak li jg[allem.

2. :esù wera bil-[ajja tieg[u stess li wettaq dak li pprietka.

3. Hemm b]onn nag[mlu domanda serja fuq il-[ajja tag[na jekk il-Kelma ta’ :esù li nisimg[u hix tassew ilKelma li qeg[din ng[ixu kull [in?

4. Kemm qed inkunu qaddejja ta’ [utna fis-so/jetà?

Id-Djalogu

{SIEB

In-numru ta’ nies ta’ rieda tajba hu kullimkien akbar milli nissoponu

– Dom Helder Camara

Mulej, g[allimni ng[ix il-Kelma tieg[ek, Mulej g[allimni nkun umli u ta’ qadi g[all-proxxmu tieg[i kull [in.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E GÓAWDEX

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

33

Il-MEPA tapprova l-Master Plan u /-?entru tal-Vi]itaturi ta/-?ittadella Il-MEPA approvat b’mod unanimu l-applikazzjoni g[al Master Plan g[a/-?ittadella li jistabbilixxi l-prin/ipji kif ukoll jidentifika numru ta’ azzjonijiet prin/ipali li g[andhom jittie[du biex din i]-]ona ta’ importanza storika, kulturali, so/jali u ekonomika f’G[awdex tkun restawrata, rijabilitata u mani;;jata.

Fl-istess laqg[a, il-Bord approva wkoll it-twaqqif ta’ ?entru g[all-Vi]itaturi f’;ibjun mhux u]at, mibni fi ]mien l-Ingli]I, u li jinsab fitTelg[a tal-Belt.

It-tfassil tal-Master Plan sar wara studju li kkummissjona l-Ministeru g[al G[awdex fl2008 wara li akkwista fondi mill-I]landa, minn Liechtenstein u min-Norve;ja ta[t il-Mekkani]mu Finanzjarju ta]-}ona

Ekonomika Ewropea. Ilproposti tal-pjan tlestew fl2010.

Il-Pjan jipproponi diversi inizjattivi li g[andhom jittie[du fosthom dawk marbutin mal-a//essibbiltà lejn is-sit, kif ukoll fih

Waqt il-laqg[a tal-MEPA

esperjenza a[jar g[allvi]itatur, interventi ta’ restawr ta’ bini pubbliku, kif ukoll diversi servizzi ;odda.

B[alissa fi/-?ittadella qed isir pro;ett ta’ restawr ta’ kilometru ta’ swar, b’fondi tal-Unjoni Ewropea u tal-

Gvern Malti, b’investiment ta’ 7 miljun ewro. Il-Ministeru g[al G[awdex di;à applika g[al iktar fondi tal-UE biex ikun jista’ jwettaq numru mill-proposti identifikati millMaster Plan, li jinvolvu investiment ta’ miljuni ta’ ewro. Il-pro;ett tar-restawr u rijabilitazzjoni ta/-?ittadella hu wie[ed mill-azzjonijiet inklu]i fil-Pjan ta’ Azzjoni ta’ Eko-G[awdex g[as-snin 2010-2012.

L-approvazzjoni millMEPA ta’ dawn lapplikazzjonijiet intlaqg[et b’mod tajjeb [afna minn diversi g[aqdiet ambjentali u stori/i, organizzazzjonijiet u NGO’s o[rajn li fost l-o[rajn ja[dmu fl-industrija tatturi]mu fosthom Wirt G[awdex, Flimkien g[al Ambjent A[jar, il-GTA u lGozo Business Chamber.

G[ajnuna lill-kunsilli lokali Il-Ministru g[al G[awdex qed jiffinanzja aktar minn 42,000 ewro lill-Kunsill Lokali ta’ Ker/em biex jintu]aw g[allbini mill-;did u r-restawr ta’ diversi [itan tas-sejjie[ kif ukoll g[al bdil ta’ dawl tat-triq madwar il-lokalità.

Dawn il-pro;etti qed isiru b[ala parti mill-iskema mnedija mill-Ministeru g[al G[awdex b’risq il-kunsilli lokali u l-kumitati amministrattivi G[awdxin.

Waqt ]jara lix-xog[lijiet, il-

Ministru Giovanna Debono qalet li permezz tal-bini tal[itan tas-sejjie[, din il-lokalità se tkun qed ting[aqad maxXag[ra, in-Nadur, Marsalforn u Santa Lu/ija flimkien se jg[inu biex jag[tu dehra isba[ lill-ambjent rurali madwar G[awdex.

Dan il-pro;ett hu wie[ed minn tlettax li qed jitwettqu minn tmien kunsilli lokali u tliet kumitati amministrattivi G[awdxin li qed igawdu minn din l-iskema.

Pjan g[all-i]vilupp sostenibbli Il-Kunsill Lokali tal-G[arb qed ifassal abbozz ta’ pjan g[all-i]vilupp sostenibbli tallokalità. Din l-istrate;ija qed issir bi s[ab mas-Segretarjat Parlamentari g[all-Kunsilli Lokali u qed isservi b[ala ba]i li fuqha jittie[du de/i]jonijiet dwar l-i]vilupp tal-G[arb fissnin li ;ejjin.

Waqt ]jara li g[amel f’din il-lokalità, is-Segretarju Parlamentari Chris Said qal li

l-Gvern qed i[e;;e; lillKunsill Lokali biex ifasslu pjani [olisti/i [alli jindirizzaw l-isfidi ekonomi/i, so/jali, demografi/i u ambjentali.

L-G[arb hu l-a[[ar lokalità fil-punent tal-G]ejjer Maltin u jattira lejh numru kbir ta’ vi]itaturi kemm min[abba lwirt naturali kif ukoll min[abba l-wirt storiku u reli;ju] li jinkludi s-Santwarju tal-Madonna ta’ Pinu.

Sena akkademika ;dida g[all-U3E ta’ G[awdex G{AJNSIELEM. Il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono tippresiedi Quddiesa fl-okka]joni tal-bidu ta’ sena akkademika ;dida fl-U3E f’G[awdex. Madwar 40 anzjan u anzjana jattendu l-korsijiet u l-attivitajiet tal-Università tatTielet Età li f’G[awdex ikunu koordinati mit-Taqsima talKura tal-Anzjani fi [dan il-Ministeru.

‘Patri Piju’ — il-musical Fl-Oratorju Don Bosco ttella’ b’su//ess il-musical ‘Patri Piju’ li jirrakkonta l-;rajja ta’ San Piju ta’ Pietralcina.

Il-musical hu ba]at fuq ilkitbiet tal-qaddis kif ukoll fuq ix-xhieda li kienet ing[atat waqt il-pro/ess tal-kanonizzazzjoni tieg[u, u hu xog[ol ori;inali tattaljan Carlo Tedeschi li kien qed jittella’ f’pajji]na g[all-ewwel

darba wara li nqaleb g[all-Malti minn Fr. Effie Masini.

Id-direzzjoni vokali u mu]ikali t[alliet f’idejn Mario Caruana u Christine Camilleri, waqt li d-direzzjoni artistika kienet f’idejn Saviour Cremona. Il-musical ittella’ tliet darbiet bl-ewwel serata ssir ta[t il-patro/inju tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi.

Il-GUG fil-Freshers’ Week fuq il-Kampus TAL-QROQQ. Il-Ministru Giovanna Debono i]]ur li stand talGozo University Group (GUG) fuq il-kampus tal-Università waqt il-Freshers’ Week fil-ftu[ ta-sena ;dida Universitarja.

Il-Ministru Debono fa[[ret lill-grupp tal-inizjattivi li jorganizza u s-servizzi li joffri lill-istudenti G[awdxin li jattendu l-korsijiet fl-Università Malta u [e;;et lill-membri tal-GUG biex ikomplu bil-[idma tag[hom waqt li weg[det l-impenn tal-Ministeru li jkompli jg[in lill-istudenti G[awdxin li jistudjaw f’Malta.

B[ala parti mill-Freshers’ Week ta’ din is-sena kien hemm ukoll stand li jippromwovi lil Eko-G[awdex.

minn Nathaniel Attard nathaniel.attard@media.link.com.mt

Il-President g[all-ewwel darba f’San Lawrenz Dan l-a[[ar il-President ta’ Malta u s-Sinjura Abela g[amlu l-ewwel ]jara uffi/jali tag[hom fir-ra[al ta’ San Lawrenz.

Il-President g[a]el din illokalità b[ala l-ewwel wa[da fi]-]jarat tieg[u g[ax hu stess ammetta li f’dan ir-ra[al sieket u kwiet fil-punent tal-g]ira G[awdxija jilma[ poplu twajjeb u mag[qud li g[andu jservi ta’ e]empju lil tant ir[ula o[ra f’Malta u G[awdex.

Kif wasal fir-ra[al hu attenda g[all-Quddiesa filknisja parrokkjali li tmexxiet mill-Kappillan Dun Injazju Borg u wara [are; fuq iz-zuntier talKnisja g[al kikkra kafè u kelmtejn mal-parru//ani li laqg[uh bi [;arhom waqt li seta’ jgawdi spettaklu ta’ ]fin u kant fil-pjazza ta’ quddiem il-parro//a minn Ta Ciangura Folk Group.

Attenda wkoll sessjoni ta’ ta[ri; min-Nursery talfutbol ta’ San Lawrenz.

Iktar tard is-Sindku Noel Formosa, flimkien mal-kunsillieri, [adu lillPresident jara l-wirja Talents from San Lawrenz li ttellg[et g[allokka]joni mill-parru//ani fi/-?entru Parrokkjali.

Is-Sindku radd il-[ajr lill-koppja Abela g[al din i]-]jara li g[andha tkompli tg[aqqad u ssa[[a[ l-identità u lkomunità tar-ra[al waqt li [e;;e; lill-parru//ani biex jie[du sehem flattivitajiet li qed isiru firra[al b’risq il-Malta Community Chest Fund.

Lejn tmiem i]-]jara tieg[u l-President g[amel ]jara wkoll lil Dar Dun :u]epp Cauchi u ng[ata kopja ta’ kitbiet li [ar;u mill-pinna ta’ dan issa/erdot twajjeb u qaddis li tant bata matul [ajtu.

34

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

Drew Manning - qabel u wara Il-pittura tal-Mona Lisa mpin;ija f’linja wa[da

Pin;a l-Mona Lisa f’linja wa[da Pittur minn Singapore pin;a l-Mona Lisa ta’ Leonardo da Vinci b’pinna, f’linja wa[da. U din ma kinitx l-unika bi//a xog[ol klassika tal-arti li g[amel.

Chan Hwee Chong, minbarra l-Mona Lisa, pin;a wkoll ilpittura ta’ Van Gogh meta pin;a lilu nnifsu u l-pittura ‘It-Tifla bil-Misluta tal-Perli’ ta’ Johannes Vermeer.

Jing[ad li Chong tant ikollu jkun pre/i] waqt xog[lu li jekk jie[u ]ball wie[ed ikollu jer;a’ jibda mill-bidu. Ir-ra;el, ta’ 33 sena, jg[ix f’Hamburg u kien kummissjonat biex jag[mel dawn it-tpin;ijiet mill-kumpanija tal-pinen Faber und Castell biex jag[mlu pubbli/ità lill-pinen tag[hom.

L-artist ammetta li g[all-bidu ma kellhiex tkun xi bi//a xog[ol diffi/li imma mar imqarraq. Kellu jag[mel diversi provi qabel sab mod kif jikkontrolla l-linja biex biha jag[mel stampa s[i[a.

“Dan il-pro;ett ma jirrikjedix biss il-[ila imma trid [afna u [afna pa/enzja,” qal Chong. “St[ajjiltni qisni brimba ninse; lg[anqbuta.”

{xien apposta biex jara kif i[ossuhom il-[oxnin Trainer personali fl-Istati Uniti g[amel sitt xhur jiekol affarijiet tal-ikel li j[axxnu u ikel junk biex jifhem a[jar xi j[ossu l-klijenti [oxnin tieg[u. Drew Manning qal li ddejjaq jisma’ ming[andhom li hu ma jafx xi j[ossu huma meta jkunu [oxnin u g[alhekk idde/ieda li jsir b[alhom.

Ir-ra;el ta’ 30 sena dde/ieda fuq pjan li f’sitt xhur je[xien u fis-sitt xhur ta’ wara jer;a’ lura g[all-pi] ideali li kellu. S’issa jidher li g[amel il-parti mhux diffi/li — dik li je[xien. Fi ]mien qasir ]died [ames stones billi kiel bladdo// patata chips, pizza u minerali mimlija

zokkor. Barra minn hekk, lanqas g[amel le]er/izzi li s-soltu jag[mel, b[all-;iri, e//.

Hu qal li ried ikollu dieta tipika Amerikana.

U hekk g[amel. G[all-ewwel qal li [a gost jiekol kulma ried imma issa jag[raf li ;ismu xejn ma [a gost bl-ikel u x-xorb li [a.

Issa se jipprova jasal g[all-pi] li kellu qabel billi l-ewwel ibiddel l-ikel li qed jiekol u mbag[ad jaqa’ g[all-e]er/izzi fi]i/i.

Issa qed jib]a’ li se jdum aktar milli [aseb biex ji;i b[al qabel imma determinat li blg[ajnuna ta’ [biebu u l-[e;;a li g[andu jirnexxi fil-[sieb li g[andu.

Harold Camping> it-tmiem fil-qrib

Re;a’ ma qatax meta kellha tispi//a d-dinja

Amerikan nisrani li jipprietka fuq ir-radju re;a’ ma qatax meta kellha tispi//a d-dinja. L-a[[ar data li ta kienet il-:img[a 21 ta’ Ottubru imma din ;iet u marret u a[na g[adna hawn.

Harold Camping, ta’ 90 sena, aktar kmieni din is-sena kien qal li t-tmiem tag[na lkoll kellu jkun fil-21 ta’ Mejju meta :esù kellu ji;i lura fid-dinja u ttajbin jittellg[u s-sema. Camping kien dispja/ut g[all-mewt li falla f’dik id-data imma ma qatax qalbu u ffissa data o[ra: il-21 ta’ Ottubru, li fallietlu wkoll.

Camping ixandar fuq l-istazzjon Family Radio u qal li ma kien ;ara xejn fil-21 ta’ Mejju g[ax f’dik id-data sar il-;udizzju spiritwali imma l-qirda fi]ika kellha tkun fil-21 ta’ Ottubru.

Dan in-Nostradamus ta’ ]minijietna jiffissa d-data skont kif jarahom hu millBibbja. U barra mid-dati g[al din is-sena kien [abbar darbtejn o[ra fis-seklu li g[adda g[al tmiem id-dinja: il-21 ta’ Mejju 1988 u s-6 ta’ Settembru 1994.

Is-segwa/i ta’ Camping dan ix-xahar wa[[lu aktar minn 2,000 kartellun mill-kbar madwar l-Istati Uniti biex i[abbru tmiem id-dinja. B[alissa qed jer;g[u jaqilg[uhom.

Ir-robot-pjanista Teotronico

Robot li jdoqq il-pjanu Fl-Italja ntwera robot b’19-il saba’ li kapa/i jdoqq il-pjanu aktar bil-g[a;;la minn bniedem. Ir-robot Teotronico ntqal li hu l-uniku wie[ed fid-dinja li waqt li jdoqq kapa/i jkanta u jkun jaf ukoll jekk l-udjenza tkunx qed tie[u pja/ir b’dak li jkun idoqq.

Ir-robot sewa mal-2,000 ewro biex sar u g[andu 19-il saba’ g[ax dak hu n-numru ideali biex ikopri kull melodija jew diska. Waqt li jdoqq g[andu kamera f’g[ajnejh li biha jekk jara li dak li jkun idoqq ma jkunx jintg[o;ob jaqbad u jdoqq xi [a;a o[ra.

Meta jkun imqabbad ma’ kompjuter ir-robot jista’ jdoqq kull tip ta’ mu]ika b[al dik klassika, jazz blue u rock.

C O L L A G E PASSATEMP

35

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Tisliba tax-xahar bi tliet premjijiet L-ewwel premju: Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark; it-tieni premju: Kaxxa nbid ‘Vignè d’Or’; it-tielet premju: Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons Ltd. Indirizzaw is-soluzzjoni tat-tisliba sa tliet ;img[at o[ra f’dan l-indirizz: Tisliba tax-Xahar, il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450.

Mimdudin> 8. Magazin tal-moda (7) 9. G[odod li jtaqqbu l-injam u xi drabi l-[adid ukoll (9) 13. F’Burmarrad Mudest u sie[bu [bew ta[t munzell!

(5) 14. U]ajt l-ixkupa (5) 15. Irvell (7) 16. Erbg[a u g[oxrin xahar (7) 17. Annimali bil-[otob (5) 18. {ames rumani qabel turi

20.

22.

23.

25.

27.

30.

31.

32.

35.

36.

37.

39.

41.

42.

43.

44.

mod ie[or g[al dispo]izzjoni ta’ tjieba?

(5) Min jag[milha flok [addie[or (5) Wera li kien kuntrarju (6) G[ar jew [ofra fil-blat (6) Im[assra b’]eg[il ]ejjed (7) Ventilaturi tal-kantini (7) Ippakkjat kemm fel[et u bil-VAT? (6) Jag[mlu kuntratti skont illi;i (6) Storbju, g[a;eb b’karta tal-log[ob? (5) Kull xorta ta’ materjal ma[dum li jintu]a g[allilbies u [wejje; o[ra (5) u 37. Ikkonvin/ejt (12) Ara 36 Numru (7) :ebel li wie[ed irid jitla’ qabel jid[ol id-dar (5) Mawra f’art o[ra (5) Wie[ed li jid[ak u jinganna lil [addie[or f’xi negozju (9) Qasma rqiqa u twila fil;ilda (7)

Weqfin> 1. G[asfur tal-g[ana (6) 2. Xog[ol ta’ skultura fuq barra mag[mul b’tifkira ta’ xi [add jew ta’ xi ;rajja importanti (8) 3. Tit[awwad, titfixkel u tinfixel (11) 4. Tqanqil tal-qalb, tajjeb jew [a]in (9) 5. Konvint (7) 6. Ma baqax pagan jew ta’

7.

10.

11.

12.

19.

21.

twemmin ie[or u sar nisrani (10) Dan ma jorqodx, ng[idu (4) Tnax-il tu]]ana (6) Ismu ssibu mo[bi filpupi? (7) Sensiela ta’ ]ibe; li biha jing[ad ir-Ru]arju (6) Kejl imkebbeb u]at millbennejja u l-periti (7) Wirt jew patrimonju ta’ re bid-dieta? (7)

1

2

3

4

8

5

6

7

9

10

11

13

12

14

15

16

17

1

20

2

18

22

19

23

24

25

26

27

28

29

1

30

3

32

33

34

35

36

39

1

40

4

43

24. Imxiet bil-pass il-pass ma’ xatt il-ba[ar (11) 26. {arba baxx baxx u ta’ malajr (10) 28. Pulpetta kbira li biha sservi erba’ persuni jew i]jed (9) 29. Parti interna tal-;isem li tkun ta[t il-fwied? (7) 30. Tlaqqig[a ta’ kumitat (6) 32. Regola ta’ xi ordni reli;ju] fejn patrijiet jew sorijiet ma jkunux jistg[u jo[or;u mill-kunvent (8) 33. Twaddib jew garar (6) 34. Konfu]a (7) 38. Konsegwenza, ri]ultat (6) 40. Isimha jidher f’kull dilemma! (4)

37

38

42

44

Soluzzjoni tat-Tisliba tax-Xahar ta’ Settembru

Ir-rebbie˙a tat-Tisliba ta’ Settembru

Mimdudin> 8. Antenna; 9. Issikkati; 13. Trakk; 14. Raspi; 15. I]ommok; 16. Twarrad; 18. Papru; 20. Sikru; 22. Estint; 23. Pirata; 25. Irsista; 27. Apparti; 30. Estrem; 31. Minuta; 32. Ninsa; 35. Ferut; 36. {a]na; 37. Taparsi; 39. Tniffed; 41.

Radam; 42. Lwiet; 43. Tiskantaw; 44. Indunat.

Weqfin> 1. Invara; 2. Merkurju; 3. Ingredjenti; 4.

Assistent; 5. Militar; 6. Ikkomplika; 7. Stim; 10. Qtates; 11.

Issotta; 12. Akku]a; 19. Plattin; 21. Kuritur; 24.

Appartament; 26. Identifika; 28. Ti]]er]aq; 29. Lukanda; 30.

Effett; 32. Napuljun; 33. Amittu; 34. T[addnu; 38. Rtirat; 40.

1. Hamper bi prodotti ta’

I[it.

Foster Clark: Pauline Gouder, ‘Sardinella’, Block 1, Flat 6, Triq F. Abela, Fgura.

2. Kaxxa nbid Vignè d’Or: Antonia Bondin, 37, Preziosi Street, Lija.

3. Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons: C. Riolo, 10, Triq Patri :u]è Delia, Balzan.

E. CALLEJA & SONS LTD. 31, BISHOP LABINI STREET, B’KARA BKR 05, MALTA TEL. 21447448#9 FAX> 21496507 E-MAIL> ecsadmin@ecs.com.mt

38

AVVI}I PN

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN AVVI}I POLITI?I {AL BALZAN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-Pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’il quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m., u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed

ikun hemm membri tal-Kumitat flistess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri talKumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri talKumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

AVVI}I SO?JALI TONIO BORG. Il-{bieb ta’

Tonio Borg se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 3 ta’

L-MNPN fix-xhur li ;ejjin se jorganizza sensiela ta’ laqg[at ta’ informazzjoni fuq temi differenti.

L-ewwel laqg[a se ssir l-Erbg[a 2 ta’ Novembru fis-6.30 p.m. fid-Dar ?entrali.

It-tema li se ti;i diskussa hi ‘Is-Sa[[a tal-Mara’.

Kul[add hu mistieden.

Jindirizza din il-laqg[a l-Ministru tas-Sa[[a u l-Kura fil-Komunità Joe Cassar.

L-MNPN se jorganizza Coffee Morning nhar l-Erbg[a 9 ta’ Novembru, Villa Arrigo, in-Naxxar.

G[all-biljetti /emplu 99473932. Jistg[u jinxtraw ming[and il-helpers tas-soltu.

Trasport provdut u jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m.

Prezz: €5.50 Jattendi l-Prim Ministru Lawrence Gonzi

Novembru, f’Popeye Village, ilMellie[a. Prezz €5 u l-biljetti jistg[u jinxtraw ming[and ilhelpers jew billi //emplu 79807644.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 3 ta’ Novembru f’Villa Arrigo. Prezz €5 u g[all-biljetti tistg[u //emplu fuq 21232166, 99462078 jew 79421071.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’ Francis

Zammit Dimech se jorganizzaw Ikla f’g[eluq sninu, il-:img[a, 4 ta’ Novembru fit 8.30 p.m. filLukanda Le Meridien, il-Balluta.

Prezz €22.50 u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99449189.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 8 ta’ Novembru. Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti tistg[u //emplu 99476633 jew 99445269.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a Kulturali fil-Palazz talInkwi]itur u /-?entru ta’ Restawr ta’ Bighi, il-{amis, 10 ta’ Novembru. Ikun hemm waqfa g[all-kafé fil-Palazz talInkwi]itur. Prezz €7 u l-biljetti jistg[u jinxtraw mill-uffi//ji jew billi //emplu 23285000.

CHARLÒ BONNICI. Il{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il{amis, 10 ta’ Novembru fid-9.30 a.m. fil-Lukanda Bu;ibba, Bu;ibba. Prezz €5 u biex tibbukjaw tistg[u //emplu 79796667.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’ Philip Mifsud se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 29 ta’ Novembru fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. G[al aktar informazzjoni, tistg[u //emplu 99269314 jew 21462304.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw Ikla g[all-Milied, is-Sibt, 10 ta’ Di/embru fit-8 p.m. fil-lukanda Hilton Malta, San :iljan. Prezz €25 g[all-kbar u €12 g[at-tfal.

G[all-bookings tistg[u //emplu 27327302 jew 79927302.

AVVI}I O{RA IN-NAXXAR. Il-Kumitat

Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Dawk interessati g[andhom jibag[tu l-offerti tag[hom, indirizzati lisSegretarju Kumitat PN Naxxar, sal-31 ta’ Ottubru. Il-Kumitat Sezzjonali jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.

APAN Asso/jazzjoni Pensjonanti u Anzjani Nazzjonalisti

Tombola Buffet Solana Hotel, il-Mellie[a L-Erbg[a 16 ta’ Novembru Bejn l-10 a.m. u s-2 p.m.

Prezz: €9 kull persuna G[all-booking /emplu lil Antoinette Vella 21420513 jew 79040544 jew lil Aida Scerri 21521684 jew 99463677

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.

SAN :WANN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa ta[t management ;did. Ji;i servut ikel g[all-individwi kif ukoll gruppi. G[al aktar infomazzjoni tistg[u //emplu 79707826.

IL-MOSTA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità re;a’ jinsab miftu[ kuljum ta[t

{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flIL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642.

BIRKIRKARA. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. fl-Uffi//ju PN. BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895466.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7.30 p.m. u tUffi//ju PN.

8.30 p.m. fl-Uffi//ju u ‘Dar il-{addiem’. G[al aktar informazzjoni tistg[u tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225810.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

39

SPORT

It-tim ta’ Artie, rebbie[ overall tar-Rolex Middle Sea Race (Ritratt> Joseph Galea)

MIDDLE SEA RACE

Ippremjati r-rebbie[a tat-32 edizzjoni Fis-sala ewlenija ta’ Dar ilMediterran g[all-Konferenzi saret i//erimonja tal-pre]entazzjoni tal-unuri, li ;abet fit-tmiemha t-32 edizzjoni tarRolex Middle Sea Race.

Pre]enti g[all-pre]entazzjoni tal-unuri, apparti r-rebbie[a u l-parte/ipanti kif ukoll il-commodore tar-RMYC George Bonello du Puis, fost l-o[rajn, kien hemm is-Segretarju Parlamentari Mario Demarco, responsabbli mit-turi]mu, Charlò Bonnici, l-Assistent Parlamentari fil-Ministeru tal-Infrastruttura, itTrasport u l-Komunikazzjoni, u /Chairman tal-Kunsill Malti g[all-Isport,

Premier

3-2 4-1

Qrendi v Mdina M;arr Utd v Xg[ajra T. Marsa v Swieqi Utd. Kalkara v Sta Lucia Marsaskala v Fgura Utd G[axaq v Pembroke

1-3 3-1 0-0 0-2 1-2

}ejtun RS v Cospicua D.

5-1

MAFA

ti;rija kien fl-2002 u dakinhar issu//ess kien g[all-jott ta’ 35 pied, Market Wizard.

Satariano kien irnexxielu jtemm ittieni fl-edizzjoni tal-2006 u l-2010, u qal li sa fl-a[[ar din kienet [olma li saret realtà. Warajhom kienu kklassifikati l-jotts AOC Rockall, Otra Vez, Jaru Team EC u Oiltanking Juno.

Din is-sena, fost il-parte/ipanti kien hemm il-maxi jott ta’ 100 pied misSlovenja, Esimit Europa 2, kif ukoll iljotts Britanni/i Ran, l-Alegre, li kif mistenni min[abba l-kobor tag[hom kienu minn tal-ewwel li temmew it-

Ri]ultati Lokali

Tarxien R. v Mqabba Qormi v Mosta

III Div.

Bernard Vassallo.

66 jott minn 70 li [adu sehem f’din it-ti;rija temmew it-tellieqa ta’ 606 mili nawti/i, waqt li erbg[a o[ra irtiraw.

Il-parte/ipanti Maltin, minkejja li din is-sena kienu i]g[ar fin-numru mis-snin li g[addew, kellhom wirjiet e//ellenti, tant li erbg[a mill-ewwel [amsa overall kienu jotts Maltin, fosthom il-jott Artie, immexxi minn Lee Satariano u Christian Ripard, li temm l-ewwel overall f’4 ijiem, 4 sig[at, 22 minuta u 54 sekonda. La[[ar darba li jott Malti reba[ din it-

1-1

Vittoriosa L. v Pietà L.

GFA Cup K#F

Sannat L. v SK Victoria W. (Sannat 3-1 bil-penalties) Nadur Y. v Xewkija T.

ISA

Trelleborg v Actavis Methode v Playmobil

HANDBALL U#17

Luxol HC v De La Salle

5-1 1-1 1-4 1-5 4-5

Kavallieri v Aloysians S.

19-17

La Salle T. v Phoenix SC

14-15

Nisa

BASKETBALL MBA Shield Nisa

Starlites SE v Hibernians 20-59

MBA Shield Ir;iel

Tata Motors v Athleta

42-77

SN Suns v Athleta Si;;iewi v Starlites

94-37 64-37

MBA Shield S#F II Div

14-18

ti;rija. Madankollu wie[ed irid jg[id li l-kundizzjonijiet tat-temp din is-sena, g[al darba ffavorew id-dg[ajjes i]]g[ar. Fil-fatt, fost l-ewwel 10 overall, il-jotts huma kollha ta[t il-45 pied, ble//ezzjoni ta’ Ran, li hu jott ta’ 72 pied.

Intant, [afna mill-jotts parte/ipanti di;à jinsabu lura jba[[ru lejn il-port tag[hom.

Ta’ min jirrimarka li r-rekord talkorsa mwaqqaf mill-jott Amerikan ta’ 90 pied, Rambler, fl-2007, dak ta’ 47 sieg[a, 55 minuta u 3 sekondi, g[adu jg[odd.

Schembri jiskorja l-ewwel goal ma’ Panionos L-attakkant internazzjonali Malti, Andrè Schembri, ilbiera[ skorja l-ewwel goal tieg[u bil-flokk ta’ Panionos, filkampjonat Grieg, anki jekk sfortunatament it-tim tieg[u spi//a tellief, 2-1 barra minn daru.

Schembri, li ng[aqad ma’ Panionos wara li telaq lil Volos min[abba problemi kbar li kellu t-tim u min[abba passi dixxiplinari, kien feta[ l-iskor fis-57 minuta.

Imma fi spazju ta’ erba’ minuti, bejn is-60 u l-64 minuta, Atromitos skorjaw darbtejn permezz ta’ Anastasakos u dawru telfa f’reb[a.

40

SPORT

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

In-Nazzjonal, il-Premier Anali]i tal-5 Edizzjoni u l-Ewwel Divi]joni tal-Mediterranean Friendship Games f’Replay illejla It-tema ewlenija fir-raba’ ILLUM FIL-5 P.M. FUQ NETTV

programm Sport Extra se tkun il-5 Edizzjoni talMediterranean Friendship Games. Anali]i tar-ri]ultati miksuba mit-33 atleta f’disa’ dixxiplini se ssir malmistiedna fil-programm, fosthom Anthony Debono, Direttur tal-Kumitat Olimpiku Malti, li kien wkoll chef-demission tal-kontin;ent f’Siraku]a.

Pre]enti wkoll filprogramm Juan Formosa – ilPresident tal-Malta Fencing Association, Tony Sapiano – il-President tal-Malta TableFootball Sports Association, u Jesmond Caruana – il-President talMalta Weightlifting Federation.

Mag[hom hu ttamat li jkunu pre]enti xi uffi/jali kif ukoll atleti li [adu sehem f’dan il-log[ob.

B[as-soltu, fil-programm, apparti t-taqsima Minn {add sa {add, li ti;bor fiha permezz tal-filmati ;urnata b’;urnata x’ikun se[[ fixxena tal-isport lokali, ma jonqsux is-servizzi, fosthom dawk marbuta mat-32 Edizzjoni tar-Rolex

Nicole Gatt, li kisret 12-il rekord fil-weightlifting waqt dan il-log[ob

MiddleSea Race, aktar partiti mi/-Challenge Trophy talHockey.

SPORT EXTRA se jwassal ukoll lid-dilettanti tal-isport g[all-Olimpjadi ta’ Londra, u f’kull edizzjoni jintwera filmat li ji;bor fih l-isba[ mumenti ta’ kull edizzjoni.

Fil-programm ta’ llum issir enfasi dwar l-Olimpjadi tas-

sena 1904 li saru f’Londra, u dwar l-Olimpjadi mhuxufficjali li saru fl-1906 f’Ateni.

Il-programm g[andu produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli, b’direzzjoni ta’ ?ensu Arrigo, grafika ta’ Simon Borda u munta;; tas-servizzi minn Julie Zammit.

Illejla, live fuq Net Television, fid-21.35pm jirritorna l-aktar programm sportiv segwit, Replay. Bi pre]entazzjoni ta’ Christian Micallef u Sarah Agius, se jkunu d-diversi temi diskussi mhux biss mal-mistiedna David Camilleri ta’ {amrun Spartans u Mario Muscat ta’ Hibernians, imma wkoll malmistiedna residenti talprogramm, Hugh Caruana, Konrad Sultana u llejla wkoll Matthew Paris. ?ertament, waqt li ma tonqosx [arsa ddettaljata lejn il-partiti mill-Kampjonat Premier, fil-programm illum ukoll se naraw x’se[[ fidderby tant mistenni millKampjonat tal-Ewwel Divi]joni bejn Vittoriosa S u St. Georges.

Waqt li b[as-soltu jispikkaw ukoll l-istejjer firrubrika Rajna u Smajna, kif ukoll xi filmati umoristi/i, ma

tonqosx anali]i dwar l-a[bar prin/ipali ta’ din il-;img[a, ji;ifieri it-twaqqif tal-kuntratt lil John Buttigieg u Carmel Busuttil mit-tmexxija tat-tim nazzjonali.

Kul[add jista’ jipparte/ipa fil-programm permezz talSMS fuq 50617092 jew permezz tal-email fuq replay@nettv.com.mt. Replay g[andu direzzjoni ta’ Jeremy Dalli, assistit minn Roderick Vella, Kris Scicluna u Simon Borda, b’koproduzzjoni ta’ Christian Micallef u Matthew Paris, bi produzzjoni e]ekuttiva ta’ George Micallef.

Sport lokali g[al-lum MFA Vic. Tedesco St – 2 p.m.

Prem. Balzan Y. v Marsaxlokk, 4.15 p.m. Prem. {amrun S. v Hibernians Centenary St. – 2 p.m. II Div. }urrieq v }ebbu; R., 4 p.m. II Div. Si;;iewi v San :wann Ch. Abela St. – 2 p.m. II Div. G[arg[ur v Attard, 4 p.m. II Div. Kirkop Utd. V Senglea A. Luxol St. – 2 p.m. II Div. Mellie[a v Luqa SA, 4 p.m. II Div. St. Venera L. v Msida SJ

GFA Sannat Grd – GFA Cup K#F:

2 p.m. Ker/em A. v G[ajnsielem, 4 p.m. Victoria H. v Xag[ra Utd

IASC Tarxien Grd – 8.30 a.m. I

Div. Floriana v {amrun L., 9.45 a.m. I Div. Msida RS v Cospicua ST, 11 a.m. I Div. Senglea Y. v B’Bugia T

HOCKEY Kordin – Challenge Cup: 9

a.m. Floriana YS v Rabat, 11

a.m. White Hart v Qormi

BASKETBALL Ta’ Qali – 1 p.m. MBA

Shield (N) Qormi v McD. Depiro, 2.45 p.m. MBA Shield (N) Luxol v Alyssa A., 4.30 p.m. MBA Shield (I) Floriana FF v Bupa Luxol

SPARAR Bindija – 12 p.m. Tibda l-

isparatura Trap g[all-Marfel Trophy

TI:RIJIET TA]-}WIEMEL Marsa – 2 p.m. Isiru aktar

finali mill-kompetizzjonijiet Cassar Fuels.

BO??I {amrun Pitch – 9.30 a.m. Il-

finali tal-kompetizzjoni Knock-Out 1x1.

HANDBALL Università – 9 a.m. U#15

Aloysians v Phoenix SC, 10.15 a.m. U#15 De La Salle v P2S Luxol, 11.30 a.m. U#17 (N) St. Benedict v Phoenix, 12.45 p.m. U#17 (N) Aloysians ST v La Salle CD

SPORT

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

41

WARA T-TNE{{IJA TAL-KOW?IS NAZZJONALI

X’kellhom [a]in Buttigieg u Busuttil! minn Chris Muscat

F’nofs din il-;img[a, lMFA [ar;et ]ew; a[barijiet li [asdu lil [afna dilettanti u segwa/i tal-football lokali.

Dawn kienu t-terminazzjoni tal-kuntratt tal-kow/ nazzjonali John Buttugieg u lassistent tieg[u, u l-a[bar li lMFA kellha isem ta’ wie[ed mill-plejers Maltin implikati fil-ka] ta’ korruzzjoni li qed jinstema’ quddiem Qorti :ermani]a.

Ng[id g[alija, l-aktar li ssoprendietni kienet l-a[bar tat-tne[[ija ta’ Buttigieg u Busuttil g[aliex xi ftit jew wisq, l-a[bar l-o[ra konna ilna nafu biha u kulma konna qed nistennew kienu aktar dettalji.

M’iniex se noqg[od nid[ol fil-mertu dwar jekk l-MFA g[amlitx tajjeb li tterminat ilkuntratt ta’ Buttigieg u Busuttil – dak mhux kompitu tieg[i. Però n[oss li ddilettanti u l-partitarji Maltin kien [aqqhom almenu aktar spjegazzjoni dwar x’wassal g[al din it-tke//ija.

M’iniex wie[ed li n[obb indur mal-lew]a u nag[milha /ara mal-ewwel li dan lartiklu hu biss opinjoni personali, imma nixtieq li xi [add iwe;ibni g[al /erti mistoqsijiet.

Nibda biex ng[id li bqajt b’[alqi miftu[ bl-istqarrija talMFA li qalet li “il-Kumitat E]ekuttiv tal-MFA qabel b’vot unanimu li ji;i tterminat il-kuntratt tal-kow/ nazzjonali John Buttigieg u l-assistent tieg[u, Carmel Busuttil”.

Possibbli ma kienx hemm persuna wa[da fl-E]ekuttiv li kienet kontra li dawn jitne[[ew? Kemm kienu fuq ]aqq l-E]ekuttiv Buttigieg u Busuttil? Dawn ]gur ma sarux

[]iena f’daqqa. Possibbli fillaqg[at li l-MFA kien ikollha (jekk qatt kellha) ma’ Buttigieg u Busuttil qatt ma n;ibdet l-attenzjoni tal-kow/is li forsi xi affarijiet ma kinux sejrin kif mistenni?

Il-President tal-MFA, Norman Darmanin Demajo qal li r-ra;uni ma kinux biss ir-ri]ultati []iena fil-Euro 2012, imma kien hemm o[rajn. Din konna nafuha; imma forsi jag[mel tajjeb ilPresident tal-MFA li jag[ti spjegazzjoni /ara. Wisq nib]a’ li r-relazzjoni bejn Buttigieg u l-MFA g[alija kienet wa[da superfi/jali.

Kollox sew dment li [add ma jid[ol fit-territorju tal-ie[or.

Imma allura g[alfejn l-MFA ma sej[itx konferenza u stqarret ir-ra;uni vera.

G[andhom id-dritt il-partitarji tat-tim nazzjonali jkunu jafu r-ra;uni? Iva jew le?

Jista’ jkun li forsi ]-]ew; kow/is tant qatt ma riedu min jinda[lilhom li ma kinux jitkellmu mal-uff/jali talMFA? Veru li d-Direttur Tekniku tal-MFA, Robert Gatt, lanqas biss kien jit[alla jid[ol g[al-lecture ta’ qabel kull partita, a[seb u ara kemm jissu;;erixi xi [a;a jew jag[ti l-opinjoni tieg[u?

Sa fejn naf jien, kull asso/jazzoni fid-dinja tiltaqa’ u tiddiskuti mal-kow/ nazzjonali, almenu wara kull partita internazzjonali. Ikun hemm bdil ta’ ideat anki jekk mhux dejjem ikun hemm qbil; madankollu ssir diskussjoni analitika fejn ;eneralment ilkow/ jispjega dak kollu li kellu f’mo[[u. L-uffi/jali, imbag[ad, jg[idu l-veduti tag[hom u ssir diskussjoni.

Dawn sa fejn naf jien isiru

John Buttigieg u d-Direttur Tekniku tal-MFA, Robert Gatt. Hu minnu li t-tnejn ma kellhomx relazzjoni e//ellenti ma’ xulxin^

f’kull pajji] fejn il-football qed jimxi ’l quddiem. Dan kien qed isir f’pajji]na?

M’iniex qed ng[id ind[il tafux, imma skambju ta’ ideat bejn nies /ivilizzati.

Fl-opinjoni tieg[i, i]-]ew; partijiet g[andhom pi] xi j;orru. Irridu nifhmu li a[na pajji] limitat u ma jistax ikollok plejers li qed juru ttalent tag[hom ma’ klabbs barranin u tinjorahom.

Ma jistax ikun li problema personali nag[mluha nazzjonali. Il-kow/ u l-plejers meta jkunu fl-azzjoni jkunu qed jirrappre]entaw lil Malta u mhux lilhom infushom individwalment.

Personalment, b[ala partitarju ma jinteressanix ilfatt li l-kow/ kellu problema personali mal-plejer jew vi/i versa. Ma nistax nifhem per e]empju kif Luke Dimech u

Etienne Barbara baqg[u jing[ataw il-;enb. Dimech qed jilg[ab fl-Europa League u Barbara vvutat fit-tim talista;un fil-kampjonat Amerikan. Xi [a;a tajba ]gur g[andhom. G[alfejn warrabniehom. M’g[andniex il-lussu li n[allu talenti barra.

Ma tistax taqta’ mnie[rek biex tinki lil wi//ek.

Meta Michael Mifsud g[amel xhur s[a[ bla klabb, xorta baqa’ jissejja[ mannazzjonal u sewwa g[amel ilkow/ g[aliex it-talenti ta’ Mifsud m’g[andniex b[alhom. Allura Dimech u Barbara le?

Il-manager ta’ Manchester City, Roberto Mancini, kellu bosta polemi/i u problemi b’Mario Balotelli, imma g[aliex jaf kemm hu importanti g[at-tim qatt ma warrbu. X’kienu jag[mlu Buttigieg u Busuttil li kellhom 18-il plejer b[al Balotelli?

Personalment nemmen li Buttigieg u Busuttil kellhom u g[ad g[andhom talent kbir biex imexxu t-tim nazzjonali.

Kienu plejers kbar, lag[bu ma’ kull tip ta’ plejer u jafu fejn i[abbat il-polz tal-plejers lokali. Forsi nazzarda ng[id li ma kellhomx attitudni, almenu dik jidher li hi l-opinjoni pubblika. Opinjoni wkoll espressa lili personalment minn u[ud mill-plejers membri fl-iskwadra nazzjonali stess. G[alhekk qed nitkellem.

L-aktar kumment komuni li smajt fl-a[[ar xhur kien, “Mhux fa/li titkellem mieg[u.”

Spi]a ]ejda

Jafu l-membri tal-E]ekuttiv kemm se ji;i jiswa t-tim nazzjonali tal-MFA fit-tliet snin li ;ejjin? Ikun min ikun il-kow/ nazzjonali, barrani jew mhux, ma jridux jinsew li Buttigieg u Busuttil g[andhom kuntratt u jridu jibqg[u ;ustament jit[allsu tieg[u.

B’hekk, l-MFA se tkun qed tibqa’ to[ro; il-flus li [ar;et fl-a[[ar sentejn u ]]id ukoll lispi]a ta’ kow/ ;did.

Minn fejn se ji;u dawn ilflus? M’g[andix dubju li bilflus li se tkun qed t[allas kow/ nazzjonali ;did, l-MFA setg[et tg[in aktar klabbs (kif fil-fatt qed tag[mel) itejbu linfrastrutturi tag[hom. Flus li setg[u intefqu a[jar.

Ma rridx inkun pessimist, imma tajjeb li wie[ed i]omm f’mo[[u min huma lavversarji tag[na fil-grupp talkwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014. Ta[sbu li kow/ nazzjonali ;did, jekk ma jkunx jaf l-identità tal-Maltin, se jrebba[na xi punti fissentejn li ;ejjin? :eneralment, kow/ jie[u sentejn biex jibda jimponi s-sistema tieg[u, u wara sentejn inkunu spi//ajna l-kwalifiki tag[na fit-Tazza tad-Dinja.

Kumment tal-a[[ar

Mhemmx wisq xi ng[id dwar il-ka] tal-Qorti u lkorruzzjoni li fih hemm implikati xi plejers Maltin.

Nistennew il-Pulizija u linvestigazzjoni tal-MFA jie[du l-pro/ess tag[hom. Ilplejers involuti jafu li dalwaqt Malta kollha tkun qed titkellem fuqhom. {add wara [add tasal ta’ kul[add. Forsi jkun aktar g[aqli g[al dawn il-plejers li jekk vera g[amlu dan li qed ji;i allegat li g[amlu, jibdew iwarrbu bilkwiet u minn jeddhom mixxena tal-football. Jekk veru g[amlu hekk, ittradew lil pajji]hom g[all-flus g[ax meta g[amlu hekk kienu lebsin il-flokk nazzjonali u mhux ta’ klabb partikulari.

Dan ifisser li t-tradiment tag[hom kien wie[ed nazzjonali. G[andi nifhem u forsi nistenna li jekk dan kollu ji;i kkonfermat, l-awtoritajiet u l-MFA se jkunu qed jag[tu tag[lima u twissija.

SPORT

42

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Nashville Victory u Lutan Villetot jirb[u l-finali Marco Tanti jirba[ f’ti;rija internazzjonali minn Kenneth Vella

Nashville Victory u Lutan Villetot reb[u l-ewwel finali minn sensiela ta’ kampjonati tat-trott, organizzati blg[ajnuna ta’ Cassar Fuels u li kienu ri]ervati g[al ]wiemel tal-klassi Copper u tal-klassi Silver. Dawn ilfinali, fuq distanza qasira ta’ 2140m kienu jag[mlu parti mis-47 laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet tat-trott.

Il-finali g[al ]wiemel talklassi Copper kienet ikkaratterizzata minn tmiem mill-isba[ bejn Nashville Victory (Shawn Portelli) u Conrads Circle (Shawn Formosa), li kellhom sprint qawwi flimkien 300m mittmiem. Ir-reb[a [adha Nashville Victory wara konsultazzjoni malphotofinish, b’Monte Cinto Mag (Benny Briffa) u Tapper Kana (Darren Mizzi) itemmu fit-tielet u r-raba’ post rispettivament.

Il-favorit Mealington (Darren Mizzi) kien g[al [afna [in fl-ewwel post fil-

Nashville Victory (Shawn Portelli) bin-numru 3, jidher jirba[ il-finali mill-kampjonat Cassar Fuels g[al ]wiemel tal-klassi Copper quddiem Conrads Circle (Shawn Formosa) bin-numru 7, wara l-konsultazzjoni ma’ dan ir-ritratt.

finali Silver. I]da 450m mittmiem, dan beda jnaqqas mill-pass u nqabe] minn erba’ ]wiemel o[ra, fosthom mir-rebbie[, Lutan Villetot (Charles Camilleri), li ttrijonfa bi ftit minn Navada Silver (Ronald Cassar), Must du Buisson (Michael Ellul), u Odelvio (Rodney Gatt).

G[ar-rebbie[ din kienet it-

tieni reb[a konsekuttiva.

Master Perrine (Nathaniel Barbara) fit-ti;rija Premier ]ied il-pass 500m mil-linja finali biex [a t-tieni reb[a tal-ista;un minn True Q (Shawn Portelli). Kakisis (Johan Axisa) u Arnie Sensation (Carmelo Farrugia) temmew warajhom f’dik l-ordni.

Il-programm inkluda wkoll ti;rija tal-klassi Premier fuq distanza twila ta’ 2640m u o[ra internazzjonali fuq 2140m, li fiha xi sewwieqa Maltin sfidaw bi]-]wiemel tag[hom lil sewwieqa o[rajn }vedi]i mill-korsa ta’ Solvalla.

Intant, kien is-sewwieq ]ag[]ug[ Malti Marco Tanti

li temm rebbie[. Hu po;;a quddiem lil Darco As f’nofs id-dritta finali, u dan i]]iemel [a l-ewwel reb[a f’Malta quddiem tliet parte/ipanti }vedi]i, li kienu Jan Skoglund b’King Boy Du Dane, Lasse Punkari b’Izor Rick, u Mats Holmstedt fuq Brokkur TYC.

Ir-ri]ultati kollha I Ti;rija. Klassi Copper.

Dist – 2640m. 1. King de Bourdenay (C. Camilleri) {in – 3.30” (1.19.5”) 2. Marathon d’Isques (M. Fenech) 3. Past Dream (C. Magro) 4. Noel de Corneville (G. Pace)

II Ti;rija. Klassi Copper.

Dist – 2640m. 1. Kaolin de Bannes (E. Fenech) {in – 3.30.4” (1.19.7”) 2. Matin du Loir (N. Baldacchino) 3.

Xenia Mic (D. Ellul) 4. Lotus (C. Camilleri)

III Ti;rija. Finali Cassar Fuels. Klassi Copper. Dist –

2140m. 1. Nashville Victory (S. Portelli) {in – 2.44.6” (1.16.9”) 2. Conrads Circle (S. Formosa) 3. Monte Cinto Mag (B. Briffa) 4. Tapper Kana (D. Mizzi)

IV Ti;rija. Klassi Bronze.

Dist – 2640m. 1. Hickory Crown (S. Cutajar) {in – 3.29.4” (1.19.3”) 2. Splanky (D. Fenech) 3. Leader Changerie (S. Portelli) 4. The Womanizer (A. Polidano)

V Ti;rija. Ti;rija

Internazzjonali MaltaSolvalla. Klassi Open. Dist –

2140m. 1. Darco As (M. Tanti) {in – 2.46” (1.17.6”) 2.

King Boy du Dane (J. Skoglund) 3. Izor Rick (L. Punkari) 4. Brokkur TYC (M. Holmstedt)

VI Ti;rija. Klassi Premier.

Dist – 2640m. 1. Master Perrine (N. Barbara) {in – 3.22.8” (1.16.8”) 2. True Q (S. Portelli) 3. Kakisis (J. Axisa) 4. Arnie Sensation (C. Farrugia)

VII Ti;rija. Finali.

Kampjonat Cassar Fuels.

Klassi Silver. Dist – 2140m.

1. Lutan Villetot (C. Camilleri) {in – 2.42.9” (1.16.1”) 2. Nevada Silver (R. Cassar) 3. Must du Buisson (M. Ellul) 4. Odelvio (R. Gatt) VIII Ti;rija. Klassi Gold.

Dist – 2640m. 1. Hulot (J. Vassallo) {in – 3.29.9” (1.19.5”) 2. Winner Farming (E. Mallia) 3. Neptune Williams (H. Mc Kay) 4.

Lime Casted (C. Camilleri)

SPORT

43

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Ir-regolamenti dwar l-u]u tal-frostin jer;g[u jinbidlu minn Kenneth Vella

L-artiklu li ktibt f’din irrubrika Trott u Galopp il;imgha li g[addiet dwar regolamenti ;odda flIngilterra fuq l-u]u tal-frostin jidher li ni]el tajjeb malqarrejja tag[na li jsegwuu dan l-isport u kienu [afna dawk li waqqfuni matul il-;img[a u talbuni nkompli ng[addi aktar informazzjoni dwar dan issu;;ett. Fl-a[[ar jiem ilBritish Horseracing Authority [abbret emendi ;odda dwar dawn ir-regolamenti. Dan wara aktar protesti fl-a[[ar jiem minn jockeys u trainers ewlenin.

L-Awtorita` qalet li rregolamenti ;ew emendati b’mod li issa l-jockeys jistg[u ju]aw il-frostin seba’ darbiet fit-ti;rijiet tal-galopp u tmien darbiet fit-ti;rijiet bl-ostakli matul id-distanza kollha u

mhux biss fl-a[[ar metri.

Barra dan, id-de/i]joni li kienet ittie[det qabel, li fla[[ar metri jistg[u jing[ataw [ames daqqiet biss, issa tne[[iet. Jekk jockey ma jobdix dawn ir-regolamenti u jag[ti daqqa ]ejda xorta se ji;i sospi] minnufih i]da se jitlef biss il-premju dovut lilu u mhux il-[las tar-rikba wkoll.

I/-Chief Executive talProfessional Jockeys Association Kevin Darley qal li g[alkemm kien hemm titjib f’dan ir-regolament xorta g[ad hemm lok g[al aktar titjib. Il-jockey Paul Hanaghan qal li g[alkemm dawn l-emendi huma fit-triq it-tajba, xorta jista' jsir aktar.

Jockey ie[or, Richard Hughes, li l-;img[a li g[addiet qal li kien lest jirrinunzja g[al-li/enzja

tieg[u tas-sewqan min[abba dawn ir-regolamenti, ikkummenta li dan it-tibdil huwa g[all-a[jar i]da l-multi g[adhom wisq g[oljin.

G[alkemm kien hemm dan it-tibdil, l-g[ada li t[abbru rregolamenti xorta kien hemm jockeys li baqg[u ji;u sospi]i u mmultati g[ax m’obdewx ir-regoli l-;odda. Wie[ed minn dawn hu l-Irlandi] Ruby Walsh li s-Sibt li g[adda, waqt ti;rija blostakli fil-korsa ta’ Aintree, u]a l-frostin fuq i]-]iemel tieg[u Edgardo Sol aktar minn tmien darbiet. Hu ;ie sospi] [amest ijiem mill;urija u fi tmiem it-ti;rija, Walsh ikkummenta li min[abba dawn irregolamenti se jnaqqas ilparte/ipazzjoni tieg[u f’ti;rijiet fl-Ingilterra.

Il-jockey Irlandi] Ruby Walsh li qed jhedded li jnaqqas il-parte/ipazzjoni tieg[u fl-Ingilterra min[abba t-tibdil fir-regolamenti dwar l-u]u tal-frostin

LOKALI

Isiru aktar finali mill-Cassar Fuels

Americain, misjuq minn Gerald Mosse, ir-rebbie[ tal-edizzjoni 2010 tal-Melbourne Cup

Il-Melbourne Cup g[at-Tlieta Nhar it-Tlieta fil-korsa ta’ Flemington fl-Awstralja se ssir ledizzjoni ta’ din is-sena tat-ti;rija Melbourne Cup fuq distanza ta’ 3200m u bi premju totali ta’ 6.175 miljun dollaru Awstraljan.

Din it-ti;rija hi kkunsidrata dik ewlenija fl-Awstralja u hija wa[da li litteralment twaqqaf nazzjon. Fil-fatt eluf ta’ dilettanti Awstraljani jiffrekwentaw ilkorsa ta’ Flemington biex isegwu din it-ti;rija mill-vi/in.

G[al sena o[ra l-Melbourne Cup se tkun organizzata blg[ajnuna ta’ Emirates Airlines.

Din is-sena din it-ti;rija se ter;a' tkun wa[da bilan/jata u fiha ]wiemel Awstraljani u minn New Zealand se jkollhom sfida denja minn parte/ipanti Ewropej u

Amerikani.

Is-sena li g[addiet din itti;rija kienet intreb[et mi]]iemel Fran/i] Americain misjuq minn Gerald Mosse quddiem Maluckyday u So You Think. Fost i]-]wiemel kwotati din is-sena nsibu lil At First Sight u Green Moon.

Mewta tra;ika ta’ handler Dan l-a[[ar fil-korsa ta’ Agnano f’Napli l-Italja tilef

[ajtu tra;ikament handler li miet waqt li kienet g[addejja ti;rija u li mhux biss kienet qed issir quddiem mijiet ta’ dilettanti pre]enti fil-korsa i]da kienet anki qed tixxandar diretta fuq it-televi]joni. Salvatore Ciotola, handler u li ja[dem fid-

dipartiment tal-manutenzjoni talkorsa miet wara li qala’ daqqa mill-vann li jdur bil-membri tal;urija madwar il-korsa.

Dan il-vann li kien misjuq filkorsa interna, kien mimli b’uffi/jali tal-;urija u ma deherx li kien g[addej b’aktar minn 40Km fis-siegha. Ciotola deher jaqla’ d-daqqa u miet min[abba ksur f’rasu. G[alxejn ittie[ed flisptar ta’ San Paolo Fuirigrotta g[aliex irri]ulta li miet fuq ilpost. Din ma kenitx l-ewwel mewta tra;ika fil-korsa ta’ Agnano. Fl-2005 kien miet ukoll Ciro Ciotola (inzerta bl-istess kunjom ta’ Salvatore) li fuqu kien waqa’ arblu tal-[adid. Minn dakinhar bdew jittie[du aktar prekawzjonijiet biex tit[ares issa[[a tal-[addiema tal-korsa.

Meta fil-korsa tal-Marsa llum wara nofsinhar se ssir it-48 laqg[a tal-ista;un fuq disa’ ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott se jispikkaw l-aktar finali mill-kompetizzjoni Cassar Fuels li l-ewwel ]ew; finali minn din ilkompetizzjoni saru nhar il:img[a filg[axija. Il-finali tal-lum se jsiru fuq distanza qasira ta’ 2140m u l-aktar wa[da mistennija se tkun il[ames wa[da, riservata g[al ]wiemel tal-klassi Premier u li tibda fit-3.05pm.

Hawnhekk g[axar ]wiemel se jibdew din it-ti;rija li jkunu Key Value, Lou Petiot, Lipouz Lesmelchen, Norman d’Avril, Mentor de l’Iton, Carnegie Hall, Nabab des Corvees, Flash Coger, Livi Cantona u Oscarina. Din g[andha tkun finali bilan/jata u kumbattuta fejn fiha nistennew dwell interessanti bejn Lou Petiot (Michael Axisa) u Livi Cantona (Charles Camilleri) ]ew; ]wiemel li ;ejjin minn su//ess fil-fa]i tas-semi finali ta’ dan il-kampjonat. Carnegie Hall (Darren Mizzi) u Flash Coger (Julian Farrugia) jistg[u wkoll j[allu impressjoni tajba f’din ilfinali.

Il-finali g[al ]wiemel millklassi Gold se tkun is-seba’ wa[da tal-programm u fiha attenzjoni spe/jali se ting[ata lil Beckham Bob (Charles Camilleri), Orlando Tejy (Noel Baldacchino) u Ludo de Bellande (Emmanuel Fenech).

F’finali o[ra li se ti;i

organizzati illum, dik talklassi Bronze, se jibdew kwotati Ocean Gede (Anthony Fenech), Naja du Tija (Nathaniel Barbara), Above Roland (George Attard), Syllabub (Rodney Gatt) u Omega des Arpents (Brian Hili).

L-ewwel ti;rija tal-klassi Copper tibda fis-1.30pm.

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Copper.

Win – Vasterbo Breezy. Place – Inedit du Tachen, Verdi Broline.

II Ti;rija. Klassi Bronze.

Win – Narbomax. Place – Internet, Marco des Jacquots.

III Ti;rija. Finali Cassar Fuels. Klassi Bronze. Win – Syllabub. Place – Naja du Tija, Ocean Gede.

IV Ti;rija. Klassi Bronze.

Win – Kejser Engely. Place – Vera LH, Larissa du Breil.

V Ti;rija. Finali Cassar Fuels. Klassi Premier. Win – Lou Petiot. Place – Livi Cantona, Carnegie Hall.

VI Ti;rija. Klassi Silver.

Win – Okapi d’Avril. Place – Owens Kin, Negro de Bourgogne.

VII Ti;rija. Finali Cassar Fuels. Klassi Gold. Win – Beckham Bob. Place – Orlando Tejy, Ludo de Bellande.

VIII Ti;rija. Klassi Gold.

Win – Peasant Gallant. Place – Race Ball, Zerbin.

IX Ti;rija. Klassi Silver.

Win – Crane Beach. Place – Widget, Narcus du Roc.

SPORT

44

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

FOOTBALL TALJAN

Juventus jirb[u d-derby tal-Italja

Alessandro Nesta (xellug) li skorja g[al Milan fl-azzjoni ma’ Bojan Krkic ta’ Roma.

Juventus reb[u d-derby talItalja kontra Inter 1-2 f’Milan u baqg[u l-uniku tim bla telfa waqt li ]ammew l-ewwel post.

Kienu Juventus li fet[u liskor fit-12 il-minuta meta xutt ta’ Matri kien imblukkat mill-goalkeeper u mir-rebound Mirko Vucinic skorja.

Madankollu Inter wettqu reazzjoni u fit-28 minuta kien Maicon li g[eleb lil Buffon b’xutt imxellef. Minuti wara Inter laqtu l-lasta minn daqqa ta’ ras ta’ Pazzini imma flattak ta’ wara Claudio Marchisio re;a’ po;;a lil Juventus fil-vanta;;.

I/-Champions AC Milan g[elbu lil Roma fl-Olimpico 3-2 b’]ew; goals ta’ Zlatan Ibrahimovic. L-I]vedi] skorja bir-ras minn cross ta’ Aquilani fis-17 u t-78 minuta hekk if irRossoneri kisbu r-raba’ reb[a

konsekuttiva.

F’l-ewwel taqsima li kienet mimlija azzjonijiet, Nicolas Burdisso kien ;ab id-draw g[al Roma fit-28 minuta qabel Alessandro Nesta kien re;a’ po;;a lil Milan fil-vanta;; b’daqqa ta’ ras identika minn corner ]ew; minuti wara.

Imbag[ad kien Bojan Kirkic li fis-87 minuta naqqas l-iskor g[al Roma biex l-a[[ar minuti tal-partita kienu mill-aktar e//itanti.

F’partita o[ra Napoli b’g[axar plejers kienu meg[luba 2-1 g[and Catania b’goals minn Giovanni Marchese u Gonzalo Bergessio li dawru r-ri]ultat favur Catania. Napoli kienu fet[u l-iskor fl-ewwel minuta minn Edison Cavani.

B’din ir-reb[a Catania la[qu lil Napoli.

Ri]ultati

Serie A

Catania v Napoli Roma v Milan Inter v Juventus Illum Siena v Chievo Bologna v Atalanta Fiorentina v Genoa Lecce v Novara Parma v Cesena Udinese v Palermo Cagliari v Lazio

Serie B

Ascoli v Modena Bari v Pescara Brescia v Reggina Cittadella v Verona Crotone v Padova Livorno v Gubbio Nocerina v Sampdoria Sassuolo v Grosseto Torino v Empoli Varese v Juve Stabia Vicenza v Albinoleffe

2-1 2-3 1-2

0-1 0-2 0-3 1-2 2-1 1-1 4-2 1-0 2-1 2-1 2-1

FOOTBALL

BUNDESLIGA

In-Ni;erja jke//u lil Siasia

Bayern i;ibu fix-xejn lil Nuremberg

Il-kow/ tan-Ni;erja, Samson Siasia sar it-tielet kow/ li tilef postu fl-Afrika hekk kif il-partiti talkwalifikazzjoni mit-Tazza Afrikana qed ikomplu jwasslu g[al aktar tibdil.

Siasia tke//a wara laqg[a li kellu mal-FA tan-Ni;erja, il-:img[a, qabel it-tne[[ija tieg[u kienet ikkonfermata ;urnata wara.

It-tne[[ija tieg[u ssegwi dik ta’ Javier Clemente minn

kow/ tal-Cameroon u ta’ Tom Saintfiet minn malEtijopja, fl-a[[ar sebat ijiem.

Siasia, li g[andu 44 sena u lag[ab man-Ni;erja fit-Tazza tad-Dinja tal-1994, qabel kien sar kow/ nazzjonali U#23, fejn reba[ fidda flOlimpjadi ta’ Beijing, tke//a wara l-eliminazzjoni xokkanti tan-Ni;erja millfinali tat-Tazza Afrikana.

In-Ni;erja spi//aw it-tieni

fil-grupp wara li naqsu milli jirb[u lil Guinea f’darhom fil-partita de/i]iva.

Clemente, eks kow/ nazzjonali ta’ Spanja tke//a minn mal-Cameroon nhar itTnejn wara li hu wkoll falla milli jikseb post fil-finali, waqt li l-Bel;jan Saintfiet, il:img[a qal li kien qed jirri]enja wara [ames xhur kow/ tal-Etijopja min[abba li l-FA ma ]ammitx ilweg[di tag[ha.

Bayern Munich ;abu fixxejn lil Nuremberg u reb[ulhom, 4-0 b’]ew; goals mill-aqwa skorer talBundesliga, Mario Gomez, biex fet[u erba’ punti vanta;; f’ras il-klassifika.

Il-leaders kellhom bidu e//ezzjonali, b’Gomez jiskorja bir-ras wara biss ]ew; minuti u mbag[ad ja[dem ballun g[al Bastian Schweinsteiger, li xe[et fixxibka b’xutt minn 18-il metru.

Franck Ribery u Gomez ]iedu ]ew; goals o[ra biex po;;ew lil Bayern b’25 punt minn 11-il partita.

L-attakkant Olandi], KlaasJan Huntelaar skorja darbtejn, u l-Ispanjol Raul skorja goal ie[or hekk kif Schalke 04 g[elbu lil Hoffenheim, 3-1 u telg[u fit-tieni post b’21 punt.

L-attakkant Vedad Ibisevic kien kiseb id-draw g[al Hoffenheim lejn nofs it-tieni taqsima.

I/-Champions, Borussia Dortmund ni]lu fit-tielet post b’20 punt wara draw, 1-1 g[and Stuttgart, waqt li Borussia Moenchengladbach telg[u fir-raba’ post b’20 punt, ukoll wara li Marco Reus skorja darbtejn biex tahom reb[a, 2-1 fuq Hanover.

Michael Ballack skorja lgoal li ta reb[a lil Bayer Leverkusen g[and Freiburg, il-:img[a.

Ri]ultati

B. Munich v Nuremberg 4-0 B. M’gladbach v Hanover 2-1 Schalke v Hoffenheim 3-1 Stuttgart v B. Dortmund 1-1 Wolfsburg v H. Berlin 2-3 Freiburg v B. Leverkusen 0-1 Mainz v W. Bremen 1-3 Illum Cologne v Augsburg Hamburg v Kaiserslautern Ta’ Fuq: B. Munich 25, Schalke 21, B.Dortmund, B. M’gladbach 20

Anatoliy Tymoshchuk ta’ Bayern fl-azzjoni ma’ Wilson Kamavuaka ta’ Nuremberg

SPORT

45

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Arsenal jirb[u d-derby b’Man Utd jie[du l-punti f’Goodison Robin van Persie skorja hat-trick brillanti g[al Arsenal, li kontra kull mistenni [ar;u rebbie[a millground ta’ Chelsea f’log[ba li pprodu/iet tmien goals u valanga ta’ okka]jonijiet quddiem i]-]ew; lasti.

Sadattant, Manchester City jibqg[u kmandi talPremiership wara reb[a tajba fuq Wolves (li anki eliminawhom mil-League Cup) u b’Manchester United jirritornaw g[ar-reb[ biex ipattu xi ftit g[allumiljazzjoni ta’ ;img[a ilu kontra s-Citizens.

Is-su//ess ta’ Arsenal kien l-ewwel wie[ed barra minn darhom mill-bidu ta’ dan ilkampjonat mi]g[ud bil-goals u fejn kull konfront jibqa’ in/ert, bl-ebda team, g[alissa, ma jista’ jissejja[ favorit assolut g[all-unuri.

Id-derby fi Stamford Bridge [alla lil kul[add fuq ix-xwiek u kienu Chelsea li marru fil-vanta;; minn Frank Lampard wara erbatax-il minuta; b’Van Persie jag[mel l-iskor 1-1 u bil-captain talBlues, John Terry jer;a’ jpo;;i lit-team tieg[u filvanta;; qabel tmiem l-ewwel taqsima.

Arsenal [ar;u ddeterminati g[at-tieni 45 minuta u André Santos mill-;did ;ab id-draw, bil-Gunners ikomplu jinsistu, sakemm Theo Walcott skorja ;miel ta’ goal wara azzjoni individwali.

Il-log[ba baqg[et immovimentata, bl-attakkanti ta]-]ew; teams dejjem attenti g[all-i/ken ]ball, u Juan Mata mill-;did sab ix-xibka g[al Chelsea b’xutt li ma ta lebda /ans lill-goalkeeper ta’ Arsenal, Wojciech Szczesny.

Il-goal wasal fit-tmenin minuta, i]da l-kbir kien g[adu ;ej, b’John Terry ji]loq u jitlef il-ballun wara li ir/ieva pass ming[and Florent Malouda, b’Van Persie japprofitta u jaqbe] lill-goalkeeper Petr Cech biex jitfa’ f’xibka vojta.

Chelsea ma kellhomx twe;iba u re;a’ kien Van Persie li skorja l-[ames u la[[ar goal g[al Arsenal, b’xutt tremend fil-[in mi]jud

g[al ri]ultat ta’ 5-3. Din kienet anki l-ewwel darba li l-Blues qalg[u [ames goals f’darhom waqt log[ba talleague minn Di/embru tal1989, meta kienu tilfu, 2-5 ma’ Liverpool.

F’Goodison Park, Manchester United [ar;u jfittxu goal kmieni u irnexxielhom wara dsatax-il minuta log[ob, grazzi g[allattakkant opportunista, Javier ‘Chicarito’ Hernandez.

Il-goal kellu jag[ti l-ewwel reb[a lil United g[and Everton minn Settembru tal2007, b’Hernandez jid[ol e]att g[all-cross pre/i] ta’ Patrice Evra wara xog[ol tajjeb minn Tom Cleverley u Danny Welbeck.

Everton wettqu reazzjoni qalbiena u resqu vi/in minn free-kick ta’ Leighton Baines, li stampa malmimduda f’nofs l-ewwel taqsima. Madankollu, iddifi]a ta’ United g[alqet tajjeb g[all-kumplament tallog[ba, bl-attakkanti tatToffees ikunu kostretti li jixxuttjaw mill-bog[od u wkoll g[a;;lu wisq filkonklu]jonijiet tag[hom lejn il-lasta.

Fil-log[biet l-o[ra: ETIHAD STADIUM: Manchester City [adu l-punti mil-log[ba ta’ Wolves, i]da kellhom ukoll il-mumenti ansju]i meta spi//aw jilag[bu l-a[[ar minuti b’ra;el anqas wara t-tke//ija ta’ Vincent Kompany talli kkommetta penalty. Edin DZEKO feta[ liskor g[as-Citizens, b’Aleksander KOLAROV jirdoppja wara azzjoni ta’ David Silva. Stephen HUNT ta ftit tat-tama lil Wolves meta skorja mill-[dax-il metru (mog[ti g[all-foul ta’ Kompany). I]da Adam JOHNSON re;a’ sab ix-xibka ta’ Wayne Hennessey g[al ri]ultat ta’ 3-1.

CARROW ROAD: Norwich City u Blackburn Rovers qasmu sitt goals f’log[ba o[ra missielta li spi//at 3-3. Junior HOILETT g[amilhom 1-0 g[al Rovers, bil-Canaries iwie;bu minn Steve MORISON, i]da

Blackburn imbag[ad fet[u vanta;; doppju minn YAKUBU u Chris SAMBA, u sa dak il-[in dehru resqin g[al reb[a komda. I]da Norwich wettqu rimonta impressjonanti, bi Bradley JOHNSON inaqqas id-distakk qabel Grant HOLT skorja penalty kontroversjali li ng[ata fil-[in mi]jud.

STADIUM OF LIGHT: Ilkonfront bejn Sunderland u Aston Villa intemm fi draw ie[or li pprodu/a l-goals u diversi azzjonijiet insidju]i, bil-Black Cats ikunu darbtejn minn ta[t f’din il-log[ba, li spi//at 2-2. L-ewwel kelma kienet ta’ Stiliyan PETROV, li po;;a lil Villa minn fuq b’xutt mill-bog[od, b’Connor WICKHAM jikseb id-draw u bl-a[[ar battuti de/i]ivi jsiru fl-a[[ar [inijiet, fejn Stephane SESSEGNON wie;eb g[allgoal skurjat minn Richard DUNNE fil-85 minuta.

LIBERTY STADIUM:

Swansea City g[elbu lil Bolton bl-iskor ta’ 3-1 biex komplew bil-bidu impressjonanti g[all-ista;un, u b’dan ir-ri]ultat ikompli j]id l-inkwiet tat-Trotters. Intant, il-goals tas-Swans waslu minn Joe ALLEN (49), penalty ta’ Scott SINCLAIR (57) u minn Danny GRAHAM (93), waqt li Bolton kisbu konsolazzjoni b’autogoal tal-istess Graham.

DW STADIUM: Wigan Athletic ]elqu mill-;did quddiem il-pubbliku tag[hom, i]da kienu anki sfortunati peress li laqtu l-lasta darbtejn minn Victor Moses u Maynor Figueroa. Il-goals li taw reb[a importanti lil Fulham waslu minn Clint DEMPSEY, li skorja mill-vi/in, u minn Moussa DEMBELE, li sab ixxibka b’xutt qawwi minn tarf il-kaxxa l-kbira.

THE HAWTHORNS:

Liverpool g[elbu lil West Bromwich Albion bl-iskor ta’ 2-0 u meta irnexxielhom jift[u l-vanta;; doppju qabel intemmet l-ewwel taqsima. Lewwel goal wasal minn penalty ta’ Charlie ADAM g[al foul fil-kaxxa fuq Luis Suarez u b’Andy CARROLL imbag[ad jag[milhom tnejn, e]att mal-mistrie[.

KWARTI-FINALI TAL-LEAGUE CUP

Konfronti bejn il-kbar tal-Premiership Il-poloz g[all-kwarti-finali ta’ din il-kompetizzjoni [ar;u b’]ew; sfidi interessanti g[all-a[[ar fejn Chelsea jilag[bu kontra Liverpool fi Stamford Bridge, u b’Arsenal (li tilfu l-finali tal-ista;un li g[adda kontra Birmingham) jilqg[u lil Manchester City flEmirates Stadium.

Fil-fatt, Chelsea u Liverpool iridu jiltaqg[u

darbtejn fi ftit aktar minn ;img[a, bil-konfront talkampjonat ukoll irid jintlag[ab f’Londra (fl-20 ta’ Novembru) u bl-impenn ta’ din il-kompetizzjoni jsir tmint ijiem wara.

Sadattant, Manchester United g[andhom log[ba relattivament fa/li kontra Crystal Palace, li qed ikollhom sta;un tajjeb f’The Championship u li jridu

jikkonfrontaw li/-champions tal-Ingilterra f’Old Trafford.

Il-log[ba li fadal hi bejn Cardiff City (ukoll ta’ The Championship) u Blackburn Rovers, li jinsabu ankrati fla[[ar postijiet talPremiership.

Il-log[ob kollu Chelsea v Liverpool Arsenal v Man City Man Utd v Crystal Palace Cardiff v Blackburn

Chelsea v Arsenal 3-5> Robin Van Persie jaqbe] lil Petr Cech g[ar-raba’ goal tal-Gunners (Reuters)

Ri]ultati u klassifiki Il-programm Premier League

The Championship

Everton v Man Utd Chelsea v Arsenal Man City v Wolves Norwich v Blackburn Sunderland v Aston Villa Swansea v Bolton Wigan v Fulham West Brom v Liverpool Illum Tottenham v QPR G[ada Stoke v Newcastle Kif jinsabu

0-1 3-5 3-1 3-3 2-2 3-1 0-2 0-2

L R D T S K Pt

Manchester C 10 Manchester U 10 Chelsea 10 Newcastle Utd 9 Liverpool 10 Tottenham Hr 8 Arsenal 10 Norwich City 10 Aston Villa 10 Swansea City 10 Stoke City 9 QPR 9 WBA 10 Sunderland 10 Fulham 10 Everton 9 Wolves 10 Blackburn R 10 Bolton W 10 Wigan Athletic 10

9 7 6 5 5 5 5 3 2 3 3 3 3 2 2 3 2

1

2

1

4 3 1 1

4 6 3 3 3 2 4 4 1

2 3 2 0 1 2 1

0 36 1 27 3 23 0 12 2 14 2 15 4 20 3 14 2 13 4 12 3 7 3 7 5 9 4 14 4 13 5 10 6 9 6 13 8 13 7 6

8 28

12 23 15 19 6 19 10 18 13 16 21 16 15 13 13 12 15 12 11 12 14 12 13 11 12 10 12 10 13 10 17 8

23 6 27 6 17 5

Barnsley v Bristol City Birmingham v Brighton Crystal Palace v Reading Derby v Portsmouth Doncaster v Coventry Millwall v Ipswich Nott’m Forest v Hull Southampton v M’boro Watford v Peterborough West Ham v Leicester Burnley v Blackpool Illum Leeds Utd v Cardiff Kif jinsabu L R DT S

Southampton 14 West Ham Utd 14 Crystal Palace 14 Middlesbrough 14 Derby County 14 Hull City 13 Leeds Utd 13 Birmingham 12 Cardiff City 13 Brighton 14 Ipswich 14 Peterborough 14 Blackpool 14 Leicester City 14 Burnley 13 Reading 14 Millwall 14 Portsmouth 14 Barnsley 14 Notts Forest 14 Watford 14 Coventry City 14 Doncaster R 14 Bristol City 14

9 7 7 6 7 7 6 6 5 5 6 6 5 5 5 4 3 4 3 4 3 2 2 2

3 6 3 6 3 3 3 3 5 5 2 1

4 4 3 6 6 3 6 2 4 6 3 3

2 34 1 19 4 18 2 16 4 20 3 13 4 24 3 18 3 23 4 17 6 19 7 28 5 20 5 17 5 18 4 15 5 16 7 16 5 15 8 14 7 14 6 11 9 9 9 11

League One Premier League Sko//i] Aberdeen v Rangers Celtic v Hibernian Dunfermline v Dundee U Hearts v Kilmarnock Inverness v Motherwell St Johnstone v St Mirren

I Div.

Dundee v Partick T Falkirk v Raith Rovers Hamilton v Ayr Morton v Ross Co Queen of S. v Livingston

II Div.

Airdrie Utd v East Fife Arbroath v Stenhousemuir Brechin v Cowdenbeath Forfar v Albion Stirling v Dumbarton

III Div.

Stranraer v Queen’s Park

1-2 0-0 1-4 0-1 2-3 0-1

0-1 2-0 2-3 0-2 0-2 1-3 1-0 1-0 0-2 1-0

2-3

Brentford v Chesterfield Bury v Stevenage Carlisle v Oldham Colchester v Notts Co Hartlepool v Charlton Preston v Bournemouth Rochdale v Leyton O Scunthorpe v Tranmere Sheff Utd v Exeter Walsall v MK Dons Wycombe v Sheff Wed Yeovil v Huddersfield

League Two

Aldershot v Crewe Barnet v Burton Albion Bristol R. v Dag & Red Cheltenham v Plymouth Crawley T.v Accrington Macclesfield v Southend Morecambe v Gillingham Northampton v Rotherham Oxford Utd v Port Vale Shrewsbury v Wimbledon Swindon v Bradford Torquay v Hereford

1-2 0-0 0-0 3-1

1-1 4-1 0-1 3-0 3-2 3-2 3-1

K Pt

14 30 10 27 12 24 11 24 17 24 11 24 19 21 13 21 19 20 16 20

24 20 25 19 19 19 17 19 17 18 14 18 17 15 18 15 18 15 24 14 25 13 17 12 23 9 26 9

2-1 1-2 3-3 4-2 0-4 1-3 0-2 4-2 4-4 0-2 1-2 0-1 3-1 3-6 2-0 2-1 1-1

0-2 2-1 1-1

2-1 0-0 0-0 2-0

46

SPORT

il-Óadd, 30 ta‘ Ottubru, 2011

FORMULA 1

Red Bull iwaqqfu rekord tal-pole-position Red Bull waqqfu rekord fil-Formula 1 ta’ 16-il poleposition fi sta;un meta ddarbtejn champion tad-Dinja, Sebastien Vettel g[amel laktar dawra velo/i filkwalifiki g[all-ewwel Grand Prix li se jsir fl-Indja, il{add.

Il-:ermani] ta’ 24 sena kiseb it-13-il pole tieg[u fi 17 minn 19-il ti;rija dan lista;un, u baqa’ bi/-/ans li jikser ir-rekord talBritanniku Nigel Mansell, li fl-1992 kien beda 14-il darba fil-pole f’sena wa[da.

Vettel se jkollu [dejh flewwel filliera lil sie[bu, lAwstraljan Mark Webber peress li Lewis Hamilton talMclaren, li kien it-tieni laktar velo/i fis-sessjoni ta’ wara nofsinhar, ing[ata penalità ta’ tliet postijiet talli injora l-bnadar tat-twissija waqt il-provi tal-:img[a. “?irkwit ;did, post ;did u delikat [afna g[alina lkoll... rajna tul tmiem il-;img[a kollha t-trab kbir li hemm fuq i/-/irkwit,” qal Vettel, li ssi;illa t-tieni titlu mondjali tieg[u fil-GP tal-:appun dan ix-xahar meta kien fadal erba’ ti;rijiet o[ra.

“Spi//ajna b’linja wa[da nadifa u jekk to[ro; ftit ’il barra titlef [afna [in, u g[alhekk hu daqsxejn /irkwit imprekattiv.

Idealment nixtiequ nispi//aw l-ewwel u t-tieni biex tkun ti;rija interessanti,” ]ied il:ermani] wara t-28 pole filkarriera tieg[u, li po;;ietu fl-istess livell malle;;endarju Ar;entin, Juan Manuel Fangio, fil-lista ta’ kull ]mien.

Webber g[ad irid jirba[ ti;rija dan l-ista;un u Red Bull qalu li l-mira ewlenija tag[hom, issa li ddefendew b’su//ess i]-]ew; titli, se tkun li jaraw lill-Awstraljan jispi//a fit-tieni post overall.

Dan wassal g[ax-xnig[at li Vettel jista’ jirregala lil sie[bu r-reb[a; imma Webber ma jridx jaf b’dan.

“Kien hemm [afna paroli mit-tim, imma mhux minni.

Ma rridx rigali ming[and Sebastian. Xejn m’hu se jinbidel. Na[seb li r-reb[ hu importanti g[alina,” qal Webber meta mistoqsi jekk kienx importanti g[alih li jispi//a t-tieni overall.

Fernando Alonso talFerrari u Jenson Button talMcLaren se jkunu fit-tieni filliera.

Hamilton se jkun qed jibda mill-[ames post, g[al darb’o[ra [dejn il-Bra]iljan Felipe Massa, li mieg[u kellu argumenti kontinwi dan l-ista;un.

Is-sewwieq tal-Ferrari laqat il-kerb b’sa[[a kbira u kisser is-suspension ta’ quddiem hekk kif baqa’ die[el fil-[ajt, fi tmiem issessjoni.

Hamilton kien kuntent li fired lir-Red Bull fissessjoni, anki jekk mhux se jkun il-per]ut bejn il-[ob] meta ti;i ffurmata l-grid.

“Kienet ;urnata po]ittiva g[alija,” qal i/-Champion tal-2008. “Ninsab sorpri] li konna kapa/i nifirdu lir-Red Bull u hu sabi[ li ninsab flewwel filliera fejn jid[lu [inijiet. “{allast il-prezz u g[ada xorta g[andna /-/ans li jkollna ti;rija tajba, u hi ti;rija twila, g[alhekk li taqbe] karozza g[andu jkun aktar fa/li. Xorta g[adni ottimist.”

Il-Britanniku ma kienx luniku sewwieq li da[al g[all-kwalifiki b’penalità, bir-Russu tar-Renault, Vitaly Petrov jing[ata penalità ta’ [ames postijiet talli kkaw]a [abta fl-a[[ar ti;rija filKorea ta’ Isfel.

Il-Messikan tas-Sauber, Sergio Perez ing[ata penalità ta’ tliet postijiet g[all-istess offi]a ta’ Hamilton, waqt li l-Awstraljan Daniel Ricciardo tal-HRT qed jiffa//ja penalità ta’ [ames postijiet ming[ajr effett talli bidel il-gearbox.

I]-]ew; sewwieqa tar-Red Bull, Sebastien Vettel (xellug) u Mark Webber, li se jibdew mill-ewwel filliera fl-Indja

RUGBY

Reb[a mill-aqwa g[at-tim Malti fil-Latvja It-tim nazzjonali Malti tar-Rugby kiseb reb[a stupenda, 28-0 kontra l-Latvja, f’Riga, f’log[ba g[all-kwalifikazzjoni mid-Divi]joni 2A tal-kwalifikazzjoni tal-FIFA-AER. Kien ri]ultat xieraq u ta’ tpattija sportiva g[at-tim Malti li f’Novembru tas-sena l-o[ra kien tilef kontra l-istess Latvja, tim iffurmat minn plejers semi-professjonali, 33-26, f’partita li kienet intlag[bet fil-ground talHibs wara li sal-mistrie[ it-tim Malti kien filvanta;;.

Din id-darba, it-tim Malti kien superjuri g[all-avversarji u kiseb reb[a mist[oqqa bi tries minn Collins, Holloway, Kirk u O’Brien, waqt li l-istess O’Brien skorja wkoll ]ew; penalties u conversion.

Peress li f’din il-log[ba t-tim Malti skorja erba’ tries, hu ing[ata wkoll punt bonus u tliet punti o[ra tar-reb[a.

Nhar is-Sibt, it-tim Malti jer;a’ jkun flazzjoni kontra l-Litwanja, din id-darba filground tal-Hibs, f’Kordin.

SPORT

47

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

Wirja dominanti u konvin/enti minn Qormi minn Simon Farrugia

4

BOV PREMIER

QORMI (2)

1

MOSTA (0)

M. Farrugia, J. Chetcuti, R. J. Debono, A. Borg, L. Sammut, M. Bartolo, J. Martinelli, F. Tisbi, B. Farrugia, K. Scicluna, F. Agius, N. Bogdanovic, S. Mirarchi, J. Bondin, J. Grech, A. Mello Da Silva, Pereira Da Silva, A. Bello F. Aboulezz, I. Zammit, M. Osagie, D. Nwoke Mvondo Sost: S. Wellman flok R. Sost: Y. Ossok flok F. Sammut 53 min., S. Sultana Aboulezz 45 min., K. flok M. Farrugia 66 min., C. Farrugia flok B. Agius 46 Farrugia flok J. Farrugia 72 min., A. Cini flok A.Mello min.

Da Silva 62 min.

Imwissija: Sammut, Chetcuti (Q) Grech, Agius (M) Tke//a: Tisbi (M) Skurjaw: Nwoke 4 min., Farrugia 40 min., Bello Osagie 50 min., 60 min. (Q), M. Mvondo 73 min. (M) Referee: Andrè Arciola il-mument Player tal-Log[ba: Joseph Farrugia (Qormi) Qormi kisbu reb[a konvin/enti kontra t-tim talqieg[, Mosta u telg[u fit-tielet post tal-klassifika daqs Floriana, i]da b’log[ba aktar.

Kienet log[ba li Qormi ddominaw, fejn wara li Mosta spi//aw b’g[axar players fl40 minuta [adu r-riedni tallog[ba f’idejhom.

Din kienet ir-raba’ reb[a g[al Qormi mill-a[[ar sitt log[biet, fejn fl-a[[ar log[ba g[elbu lil M’Xlokk, 3-1, filwaqt li Mosta baqg[u ankrati f’qieg[ il-klassifika u ma irnexxilhomx jibnu fuq irreb[a li kisbu l-;img[a li g[addiet kontra Sliema.

Fortunatament g[all-kow/is

rispettivi, Stephen Azzopardi u Oliver Spiteri, ma’ kellhom ebda problemi ta’ formazzjoni.

Qormi kisbu vanta;; kmieni hekk kif wara biss erba’ minuti kien DANIEL NWOKE li kkonkluda g[al ;ewwa mill-vi/in il-cross ta’ Da Silva Pereira. Ir-reazzjoni ta’ Mosta qatt ma waslet, u fid-19-il minuta kienu Qormi li minn free-kick ta’ Farrugia impenjaw lil Debono, li dawwar fuq il-lasta u f’corner.

Fit-28 minuta waslet lewwel azzjoni ta’ Mosta meta kien Mvondo li da[al tajjeb fil-kaxxa, bil-cross-shot tieg[u jg[addi minn tul il-

Plejers ta’ Qormi ji//elebraw ir-reb[a u l-wirja konvin/enti kontra Mosta (ritratti> Brian Grech)

lasta, b’Ian Zammit jonqos li jolqot mill-vi/in. Fuq in-na[a l-o[ra, fit-33 minuta, free-kick ta’ Farrugia sab lil Pereira Da Silva, li però ikkonkluda g[oli minn ta[t il-lasta.

Fis-36 minuta, Mosta kienu sfortunati meta free-kick ta’ Aboulezz laqat il-barriera, bilballun jistampa mal-mimduda u jispi//a f’corner. Fl-40 minuta, kien hemm [arba ta’ Pereira Da Silva, bil-player Mosti, Tisbi ji;bed lillattakkant Qormi mill-flokk u r-referee jidde/idi li jke//i lil Tisbi fost il-protesti talplayers ta’ Mosta. Mill-freekick minn tarf il-kaxxa JOSEPH FARRUGIA sab ir-

rokna ta’ fuq tax-xibka.

Minuta minn tmiem l-ewwel taqsima kien hemm [arba ta’ Nwoke, bix-xutt finali tieg[u jkun imblukkat minn Borg f’corner.

Mal-bidu tat-tieni taqsima Qormi skurjaw it-tielet goal hekk kif fil-50 minuta Bartolo sab lil ABUBAKER BELLO OSAGIE, li b’xutt angolat g[eleb lil Debono. Qormi komplew jinsistu, u massieg[a huma g[amlu l-iskor 40 fejn kien corner mog[ti minn Pereira Da Silva, da[al tajjeb bir-ras ABUBAKER BELLO OSAGIE li g[eleb g[al darb’o[ra lil Debono.

Sbatax-il minuta mit-tmiem,

Tarxien jirb[u wara tliet telfiet konsekuttivi Tarxien irritornaw g[ar-reb[ wara tliet telfiet konsekuttivi meta g[elbu lil Mqabba f’log[ba missielta li rat lirRainbows jibnu vanta;; ta’ tliet goals fl-ewwel 20 minuta, b’Imqabba jirkupraw u jid[lu fil-log[ba. Ir-ri]ultat baqa’ in/ert sat-tmiem.

Galvao u Bueno kienu fost la[jar g[al Tarxien, bilBra]iljan Mazzittelli jispikka g[al Mqabba flimkien malgoalkeeper Calleja.

Il-kow/ ta’ Mqabba, Clive Mizzi, kien iffa//jat minn problema kbira min[abba numru kbir ta’ players sospi]i – [amsa – Psaila, Timotic, Potezica, Mamic u Micallef.

Mill-banda l-o[ra, g[al Tarxien kien hemm Ricardo Costa nieqes, b’Daniel Mariano Bueno jirritorna. Din kienet ukoll l-ewwel log[ba g[al Patrick Curmi fit-tmexxija tarRainbows.

Il-log[ba kellha bidu viva/i, fejn wara biss sitt minuti Tarxien fet[u l-iskor. Kien Galvao li qassam g[an-nofs fid-direzzjoni ta’ DANIEL MARIANO BUENO, li b’xutt fil-baxx g[eleb lil Calleja. IrRainbows komplew jinsistu fuq l-attakk, u fl-14 il-minuta fuq cross ta’ Suguino kien Anonam li kompla bir-ras lejn DANIEL MARIANO BUENO, u dan bir-ras ukoll ma’ kellux diffikultà jpo;;i l-

ballun fix-xibka.

F’dan il-mument kien hemm tim wie[ed biss fil-ground u fis-16-il minuta, xutt ta’ Galvao kien salvat minn saqajn Calleja. Biex il-goalkeeper ta’ Mqabba re;a’ kien ilprotagonista minuta wara, meta salva xutt bid-dawra ta’ Caruana wara azzjoni ta’ freekick mog[ti minn Suguino. Fl20 minuta, Tarxien ]iedu goal ie[or fl-20 minuta meta minn corner mog[ti minn Pulo da[al tajjeb bir-ras OROSCO ANONAM, li g[eleb g[attielet darba lil Calleja.

Minuta wara, u Mqabba naqqsu d-distakk appena minuta minn free-kick dirett ta’ THIAGO MAZZITTELLI, li b’xutt minn barra l-kaxxa sab ir-rokna tax-xibka. Man-nofs sieg[a log[ob, /ans ie[or g[arRainbows meta Bueno ;ie wi// imb wi// ma’ Calleja, bilgoalkeeper Imqabbi jdawwar b’abbiltà f’corner.

Mal-bidu tat-tieni taqsima, Mqabba skurjaw it-tieni goal tag[hom u da[lu fil-log[ba minkejja li dan wasal f’/irkustanzi kontroversjali.

Giglio ;ie ;;udikat li waqqa’ lil Briffa fil-kaxxa u millpenalty THIAGO MAZZITTELLI ma’ ]baljax.

Fl-64 minuta, Galvao qassam g[an-nofs lejn Pulo u bilgoalkeeper barra minn postu, il-konklu]joni tal-attakkant tar-

Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Hibs 8 7 1 0 21 7 22 Valletta 9 7 1 1 20 9 22 Qormi 9 5 1 3 19 12 16 Floriana 8 5 1 2 13 45 16 B’Kara 8 4 1 3 15 10 13 Sliema 9 3 4 2 15 14 13 Mqabba 9 3 1 5 12 18 10 Marsaxlokk 8 2 1 5 14 19 7 Tarxien R. 9 2 1 6 12 21 7 Balzan Y.* 8 2 2 4 9 14 7 {amrun S.* 8 2 1 5 8 15 7 Mosta 9 1 1 7 8 22 4 Balzan reb[u 2-0 vs {amrun wara protest

Mosta skurjaw il-goal talkonsolazzjoni meta wara li Cini kellu t-tentattiv tieg[u mblukkat, il-ballun wasal fiddirezzjoni ta’ MAKI MVONDO, li tefa’ fix-xibka.

3

BOV PREMIER

TARXIEN R. (3)

D. Cassar, S. Sadowski, M. Caruana, E.A. Pereira, S. Giglio, R. Galvao, K. Pulo, D.M. Bueno, O. Anonam, G. Suguino, J. Grioli Sost: C. Sammut flok S. Sadowski 55 min., A. Carabott flok K. Pulo 72 min., J. Vella flok M. Caruana 83 min.

2

MQABBA (1)

K. Calleja, P. Grima, M. Briffa, D. Azzopardi, T. Mazzittelli, C. Calleja, J.P. Muscat, M. Bonnici, R. Sammut, R. Duca, S. Magro Imwissija: Suguino, Giglio, Pulo, Anonam (T), Grima, Bonnici, Briffa(M) Skurjaw: Bueno 6 min., 14 min., Anonam 20 min. (T), Mazzittelli 21 min., 48 min. pen.(M) Referee: Paul Caruana Galvao ta’ Tarxien idur mal-goalkeeper Calleja ta’ Mqabba

Rainbows ;iet maqlug[a minn fuq il-linja minn Ryan Sammut.

17-il minuta mit-tmiem, Mqabba resqu vi/in li jiksbu ddraw meta free-kick tal-a[jar player tag[hom, il-Bra]iljan Mazzittelli kien imdawwar

f’corner b’save stupend ta’ Cassar.

I]da l-a[jar azzjoni li minnha Mqabba setg[u kisbu d-draw waslet fis-77 minuta, meta John Paul Muscat fuq pass ta’ Mazzittelli wa[du quddiem Cassar naqas li jolqot sew. Sat-

il-mument Player talLog[ba: Daniel Mariano Bueno (Tarxien R.)

tmiem, minkejja t-tentattivi ta’ Mqabba li jsalvaw il-log[ba, Tarxien ]ammew sod u kisbu tliet punti importanti li bihom nqalg[u minn qieg[ ilklassifika.

48

LOKALI

il-Óadd, 30 ta’ Ottubru, 2011

PASS WARA PASS BIL-{EFFA LEJN IL-PASSAT

Il-vittmi tar-reat . G[adni nemmen li lpro/ess legali li jsir fil-qorti ta’ ;urisdizzjoni kriminali g[andu jkompli jissoda lpo]izzjoni tal-persuna li tkun sofriet minn delitt. Tul dawn is-snin saru numru ta’ emendi li permezz tag[hom il-vittma tar-reat ing[atat iktar sehem importanti – sehem determinanti, kif denjament jixirqilha. Forsi fi ]minijiet o[rajn, il-[sieb kien li lvittma kienet tkun biss xhud li mhux ne/essarjament ikun hemm b]onnha, spe/jalment meta l-akku]at jammetti filbidu. Illum, il-vittma g[andha d-dritt li tkun pre]enti, flimkien mal-avukat talfidu/ja tag[ha, issegwi, tistaqsi u tressaq il-ka] tag[ha direttament. Dan biddel ilkun/ett tal-pro/ess minn kif kien mitt sena ilu.

1

. llum, il-po]izzjoni komplejna mmexxuha ’l quddiem u l-persuna li tkun sofriet il-[sara f’reat g[andha issa d-dritt li titlob li l-qorti, fis-sentenza tag[ha, tidde/idi kemm g[andha tkun im[allsa mill-persuna li tkun instabet [atja. Da[[alna fil-Kodi/i Kriminali li f’;udizzju wie[ed 2

ikun hemm de/i] il-[tija u l[las tad-danni lill-vittma tarreat. Dan sar biex titnaqqas ittbatija u titne[[a kemm jista’ jkun id-diffikultà li wara li jkun hemm ir-reat, il-vittma trid tifta[ hi g[al rasha kaw]a /ivili o[ra. Naf b’diversi persuni li sp//aw abbandunaw kollox g[ax ma ridux jer;g[u jitilg[u l-qorti ma’ min sawwathom u g[amlilhom il[sara. . Hemm ]ew; effetti iebsa li jmissu lill-vittmi tar-reat: lewwel u ovvjament, iddwejjaq, atrit u xi drabi wkoll id-dipressjoni, li jo[or;u mirreat innifsu; it-tieni (mhux dejjem ovvju g[al min jipprattika fil-qrati) iddiffikultajiet, it-taqtig[ il-qalb u t-tensjoni li ji;u mal-fatt li l-vittmi jridu jer;g[u jg[idu x’;ara, jer;g[u jg[ixu lmument u jsibu lilhom infushom mistoqsija, hekk li xi drabi jsiru qisu kienu huma l-persuni li wettqu r-reat. Ilvittimizzazzjoni sekondarja hi fejn nistg[u na[dmu aktar biex innaqqsu minn dik issofferenza li l-vittmi jg[addu minnha, spe/jalment meta ma jkunx hemm attenzjoni u 3

sensittività g[alihom. F’din il-linja, tul dawn l-a[[ar tliet snin, a[na [dimna fuq ]ew; livelli biex nimxu aktar ma]]minijiet u nag[tu ferm iktar strumenti u mekkani]mi legali biex nissudaw lill-vittmi. . Din il-[idma saret fuq livell nazzjonali u fuq dak talUnjoni Ewropea. F’pajji]na g[amilna passi kbar ’il quddiem fl-abbozz ta’ li;i dwar il-:ustizzja Riparatri/i. Dan il-pass legali sar bil-kawtela u blattenzjoni biex nassiguraw kemm jista’ jkun li aktar persuni jag[tu sehemhom u jkunu preparati g[all-impatt tag[ha. Bidliet fil-kultura, fil-mekkani]mi legali u flaspetti amministrattivi huma mistennija li jid[lu u g[alhekk dan irid ikollu xog[ol preparatorju li di;à d[alna g[alih u se nkompluh. L-iktar parti importanti g[alina hi dik marbuta mal-attenzjoni li g[andna nag[tu lill-vittmi tarreat issa, mhux fil-kwistjoni biss tul il-pro/ess kriminali, imma wara, meta l-imputat ikun instab [ati u kkundannat g[all-[abs.

4

media•link COMMUNICATIONS

. Jekk kollox jibqa’ sejjer kif g[andu, lejn l-a[[ar tassena nkunu nistg[u nippubblikaw ukoll il-lista tasservizzi u d-drittijiet li l-vittma tar-reat g[andha tistenna millIstat Malti. Hawn qed inda[[lu kun/etti ;odda b[al drittijiet ta’ informazzjoni, ta’ medjazzjoni u ta’ assistenza, li qabel ma kienx hemm. Dan hu pass importanti li nittama li nistg[u nkomplu nibnu fuqu.

Biss, dan mhuwiex bi]]ejjed g[alina, spe/jalment meta wie[ed i[ares lejn dak li ntla[aq minn pajji]i o[rajn.

5

. Kien g[alhekk li diversi drabi ressaqt ’il quddiem ilb]onn, spe/jalment filKunsilli Informali ta’ kull Presidenza Ewropea, li jkollna dokument tal-Unjoni Ewropea li jopera u ja[dem mas-sebg[a u g[oxrin Stat-Membru.

Fortunatament, din is-sena, fit18 ta’ Mejju 2011, tressqet g[all-ewwel darba proposta g[al Direttiva tal-Parlament u tal-Kunsill biex ikunu 6

stabbiliti minimum standards on the rights, support and protection of victims of crime.

Din il-proposta [adet passi kbar o[ra li g[andhom

minn Carmelo Mifsud carmelomifsudbonnici@gov.mt

ikomplu j]idu fil-kontenut.

Di;à mxejna ’l quddiem, i]da g[ad fadal x’ikun diskuss, u lpro/ess legali Ewropew jie[u ]-]mien tieg[u. A[na naraw dan il-pass b[ala wie[ed determinanti g[aliex permezz tieg[u g[andna nkomplu nwie;bu g[ar-realtà tal-lum, li t[ares li tag[ti dinjità u assistenza ikbar lil min jg[addi minn din l-esperjenza negattiva. A[na determinati li s-sena li ;ejja, il-Parlament ikollu quddiemu abbozz ta’ li;i fuq dan.