2011_11_06

€ 0.50

www.media.link.com.mt

IL-VJOLENZA TAT-TMENINIJIET

Rabta bejn bombi u frame-ups Anali]i minn esperti li saret waqt il-programm Evidenza li xxandar nhar il-{amis li g[adda fuq NET Television ikkonferma r-rabta li te]isti bejn numru ta’ bombi li kienu saru ma’ G[ases tal-Pulizija fis-snin tmenin u frame-ups li kienu se[[ew mill-Pulizija flistess ]minijiet fosthom dak li sar lil Pietru Pawl Busuttil li akku]awh falsament bil-qtil ta’ Raymond Caruana.

St[arri; li kienu g[amlu Dr Anthony Abela Medici, espert forensiku, u l-Kurunell Albert Camilleri, espert tal-isplussivi, wassal biex tkun identifikata strate;ija wa[da simili fil-ka]i ta’ bombi ma’ tliet G[ases talPulizija (Qrendi, Imqabba u Tas-Sliema), bomba ta[t ilkarozza tal-Avukat George Cutajar u mal-Ka]in Laburista ta’ {al Safi u frame-ups fuq Joe Axiaq, Martin Gaffarena u Pietru Pawl Busuttil.

Rapport s[i[ f’pa;na 6

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

IL-MOZZJONI DWAR IT-TRASPORT PUBBLIKU

Id-Deputati Laburisti G[awdxin ma tkellmux Is-Segretarju Parlamentari Chris Said, waqt li nhar il-:img[a kien qed jitkellem fil-programm televi]iv Xarabank, irrimarka li kien sinjifikanti [afna l-fatt li f’dibattitu ta’ ;urnata s[i[a fil-Parlament l-ebda wie[ed mi]]ew; Deputati Laburisti G[awdxin ma tkellem dwar ir-riforma tat-trasport pubbliku.

Id-Deputati Laburisti G[awdxin – Anton Refalo u Justyne Caruana – filfatt ma kinux fost is-sebg[a u g[oxrin Deputat Laburista li tkellmu dwar ilmozzjoni pre]entata mill-Oppo]izzjoni

u li kienet issejja[ g[ar-ri]enja talMinistru Austin Gatt.

Min-na[a l-o[ra, id-Deputati Nazzjonalisti G[awdxin, Giovanna Debono, Chris Said u Frederick Azzopardi kollha tkellmu dwar ilmozzjoni.

Chris Said interpreta dan il-fatt b[ala vot ta’ fidu/ja g[all-mod kif ir-riforma twettqet f’G[awdex – xi [a;a li lMinistru Austin Gatt stess nhar il:img[a rrikonoxxa, tant li qal li t-tir tieg[u hu li r-riforma f’Malta til[aq illivelli li la[qet f’G[awdex.

MUSCAT, MALTA U ?IPRU…

}ew; passi bog[od minn junk L-ewwel, Joseph Muscat ried lil Malta tikkopja lil Spanja.

Kien jg[id li jrid jikkopja lillPrim Ministru So/jalista Spanjol Zapatero. Spanja llum qieg[da f’xifer il-falliment b’qg[ad enormi.

Imbag[ad, Joseph Muscat ried lil Malta b[al ?ipru. FilBa;it tas-sena l-o[ra, bena argument s[i[ li Malta messha tkun b[al ?ipru,

Karmenu Vella

b[alna fl-UE u fl-ewro.

X’kien ji;ri lil Malta kieku kienet b[al ?ipru? Kieku, b[alissa kien ikollna l-qg[ad og[la ta’ ?ipru, prezzijiet 13 fil-mija og[la spe/jalment fuq l-ikel, u sfidu/ja kbira milla;enziji internazzjonali tarratings li b[alissa qed jg[idu li ?ipru hu ]ew; passi biss bog[od minn junk.

Id-dettalji kollha f’pa;na 7

A. Sceberras Trigona

jfassallu l-programm elettorali g[all-elezzjoni li ;ejja.

Dawn it-tliet eks Ministri tal-era mintoffjana huma biss parti mill-Old Guard laburista

Kienet l-Asso/jazzjoni G[awdxija tatTuri]mu (GTA) li ;img[a ilu esprimiet is-sodisfazzjon tag[ha g[al-livell li la[qet ir-riforma f’G[awdex, li mhux biss la[qet l-aspettattivi tal-G[awdxin i]da qed tkun ta’ benefi//ju kbir g[allqasam turistiku.

Fost l-aspetti li ssemmew kien hemm li t-trasport qed jibda kmieni u jibqa’ g[addej sa tard bil-lejl; qed iwassal lillpassi;;ieri f’postijiet ta’ interess u bajjiet li qabel ma kinux servuti tajjeb, u hu mifrux tul il-g]ira kollha u b’hekk jista’ jintla[aq minn kul[add.

KUMMENT EDITORJALI

Il-Labour lura f’idejn l-Old Guard

Il-peak-time ta’ ]ew; stazzjonijiet televi]ivi lokali, b[all-biera[ ;img[a, kien okkupat minn ]ew; eks Ministri tal-era mintoffjana: Karmenu Vella fuq TVM u Joe Grima fuq is-Super One. Din ma kinitx sempli/i koin/idenza. Joseph Muscat [a lill-partit tieg[u f’dik iddirezzjoni. Malli n[atar Mexxej, hu sejja[ lura lil Alex Sceberras Trigona u lil Joe Grima, waqt li ftit tax-xhur ilu inkariga lil Karmenu Vella

2084

Insa[[u pajji]na minkejja l-g[aw; Fil-programm televi]iv Xarabank ta’ nhar il-:img[a li g[adda, id-Deputat Laburista Marlene Pullicino sostniet kemm-il darba li l-pajji] mhux il-kwistjoni tat-trasport pubbliku kien missu qieg[ed jiddiskuti b[alissa i]da l-qag[da gravi ekonomika u finanzjarja li hawn madwarna.

Naturalment hi kienet qed tix[et il-[tija ta’ dan fuq il-Gvern Nazzjonalista i]da kull min g[andu mqar l-i/ken [jiel ta’ kif ]viluppaw l-affarijiet, malajr jista’ jasal g[all-konklu]joni li dan it-telf ta’ [in prezzju] hu biss ka;unat minn Oppo]izzjoni Laburista mmexxija minn Joseph Muscat, wie[ed mill-akbar opportunisti politi/i li qatt tfa//aw fil-politika lokali.

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, nhar il-:img[a g[amel /ar f’aktar minn intervent wie[ed, li l-priorità assoluta tal-Gvern tieg[u hi li f’dawn i/-/irkustanzi straordinarji li hawn madwarna jara kif jag[mel biex jibqa’ jassigura x-xog[ol lill-poplu tag[na minkejja sitwazzjoni li qed te[]ien bis-sig[at.

Ilna le;islatura s[i[a naraw lill-Oppo]izzjoni tqanqal ka] wara ka] biex b’opportuni]mu spjetat tipprova tiskorja punti politi/i favur tag[ha anke jekk dan ikun ifisser li l-poplu u l-pajji] se jbatu. g[al pa;na 2

Joe Grima

li f’temp ta’ tliet snin re;g[et [adet is-sa[[a u llum g[andha f’idejha l-oqsma l-aktar importanti tal-Partit Laburista.

Id-dettalji f’pa;ni 8 u 9

FIL-QORTI...

Tlieta akku]ati b’serq mill-ajruport Ara pa;na 5

2

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Donnu li g[al Joseph Muscat ma te]istix kri]i fl-Ewropa — The Times

Joseph Muscat g[adu ma jridx jg[id xi pjani g[andu g[all-futur u jg[id biss li lpartit tieg[u hu impenjat li j]id it-tkabbir ekonomiku.

F’editorjal f’The Times tal-biera[ intqal li hu ovvju li partit politiku jag[mel stqarrija b[al din i]da filwaqt li Muscat jin[ela f’retorika g[adu jippersisti li ma jg[idx kif u j[alli l-imma;inazzjoni g[all-partitarji tieg[u.

Filwaqt li Muscat jakku]a lill-PM dwar it-tmexxija talekonomija, The Times targumenta li l-Mexxej Laburista jippretendi li kul[add g[andu jafdah f’dak li jg[id bil-fomm.

Waqt li Muscat g[adu jirrifjuta li j;ib il-fatti biex isa[[a[ dak li qed jg[id, ma jistax jippretendi li mbag[ad se jitwemmen minn eluf ta’ nies li ma jimxux b’dak li jg[id partit jew ie[or.

L-editorjal jg[id li l-Gvern Nazzjonalista jista’ jkun kritikat fuq numru ta’ fatturi i]da g[all-mod kif qed imexxi l-ekonomija — b’mod spe/jali fi/-/irkustanzi diffi/li pre]enti — ]gur g[andu jing[ata kredtu.

Donnu li g[all-Mexxej Laburista ma te]isti l-ebda kri]i fl-Ewropa u partikolarment fiz-zona ewro.

The Times ittemm li Joseph Muscat imissu jirrikonoxxi li waqt li tant pajji]i Ewropej g[addejjin minn diffikultajiet kbar, Malta mhix sejra [a]in u li m’hemm l-ebda soluzzjoni fa/li g[as-sitwazzjoni pre]enti.

SmartCity Malta f’attivita’ ta’ networking Tal-minibuses ma’ istituzzjonijiet edukattivi… f’Malta u Dubaj SmartCity Malta – pro;ett kon;unt bejn SmartCity u l-Gvern Malti – qed torganizza attività ta’ networking flimkien ma’ istituti edukattivi f’Dubaj.

Dan l-avveniment se j;ib flimkien kumpaniji edukattivi b’interess ta’ kummer/ komuni f’Malta u Dubaj.

Fl-istadju inizjali, SmartCity Malta se tkun qed tospita sessjoni ta’ tag[rif fl-10 ta’ Novembru 2011 fi/-/entru talkonferenzi ta’ SmartCity Malta.

Din il-laqg[a ta’ informazzjoni se ;;ib flimkien rappre]entanti tal-edukazzjoni u ta[ri; industrijali f’Malta li huma interessati jiskopru opportunitajiet ;odda u biex tiffa/ilita l-kollaborazzjoni ma’ organizzazzjonijiet edukattivi fi swieq barranin.

L-g[arfien li dan l-avveniment jing[ata fuq skala internazzjonali se jkun qieg[ed iservi ta’ pjattaforma biex l-istituti edukattivi Maltin jisfruttaw kemm jista’ jkun il-potenzjal fi swieq ;odda u jiskopru orizzonti ;odda g[al tkabbir permezz tannetwork globali ta’ SmartCity.

Il-parte/ipanti se jgawdu wkoll millesperjenza u r-ri]orsi tal-kumplessi tannegozju f’Dubaj u fost dawn hemm idDubai Knowledge Village u Dubai

irrabjati g[al l-orizzont

Fis-26 ta’ Ottubru li g[adda, l-orizzont ippruvat iddawwar stqarrija li [ar;et ilKoperattiva tal-Minibuses f’attakk kontra l-Arriva.

It-titlu tar-rapport ta’ l-orizzont kien: Tliet xhur wara li tnieda s-servizz talkarozzi tal-linja tal-Arriva: Anki lKoperattiva tal-Minibuses tirrikonoxxi li ]died it-traffiku fit-toroq.

F’ittra li Chris Cilia, l-avukat talkoperattiva, ippubblika f’l-orizzont talbiera[, qal li l-klijenti tieg[u kienu ferm sorpri]i u “fuq kollox urtati” li stqarrija li [ar;et kienet manipulata b’dak il-mod mill-gazzetta tal-GWU. L-Avukat Cilia qal li l-istqarrija li bag[at hu stess fl-ebda [in ma tg[id li ttraffiku li hawn hu kaw]at min[abba nuqqasijiet jew ineffi/jenzi tal-Arriva.

Tal-Minibuses qalu li hu verament in;ust li r-rappurta;; ta’ din l-istqarrija jag[ti l-impressjoni li l-Koperattiva b’xi mod attakkat jew ikkritikat l-operat talArriva jew attribwiet is-sitwazzjoni tattraffiku g[al nuqqasijiet mill-Arriva.

Il-Koperattiva qalet li b’dan irrappurta;; sofriet u tista’ ssofri danni kummer/jali, filwaqt li rri]ervat iddrittijiet kollha tag[ha.

Fidu/ja fil-Gvern g[all-istabbiltà tal-pajji] minn pa;na 1

Di;à b’din it-tattika tellfu lill-pajji] ]mien prezzju] biex issir l-estensjoni tant me[tie;a tal-power-station li hi l-qofol ta’ kull attività ekonomika li tista’ ssir f’pajji]na.

G[amel tajjeb [afna l-Prim Ministru li nhar il-:img[a fakkar x’qed ise[[ u x’qed ikun diskuss f’tant pajji]i b[alissa mhux biss fl-Unjoni Ewropea i]da madwar id-dinja kollha.

Qed naraw pajji]i li, iffa//jati b’tant realtajiet serji,

FOCUS 101 Illum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

— Anali]i tal-gazzetti tal-{add Imexxi> Mistednin>

International Academic City.

Avveniment simili kien organizzat iktar kmieni din is-sena fi/?ina minn SmartCity, bejn kumpaniji mi/?ina u o[rajn minn Dubaj.

Ibba]at fuq is-su//ess u l-interess li nkiseb minn dan lavveniment ta’ networking, SmartCity Malta qed torganizza sessjoni ta’ informazzjoni f’Malta li se tkun segwita minn avveniment ta’ networking f’Dubaj g[all-istituzzjonijiet edukattivi.

■ Sadattant, f’avvi] li qed jidher fil[ar;a tal-lum (pa;na 3 ta’ fil-mument) SmartCity Malta qed t[abbar din ilkonferenza f’Dubaj ma[suba biex tlaqqa’ istituzzjonijiet fil-qasam edukattiv ta’ Malta u Dubaj filwaqt li tippromwovi u tiffa/ilita opportunitajiet ;odda bejniethom.

SmartCity Malta qed tistieden rappre]entanti ta’ istituzzjonijiet edukattivi li jixtiequ jattendu g[al din issessjoni ta’ tag[rif f’Dubaj.

G[al iktar tag[rif dwar dan lavveniment ta’ networking, wie[ed jista’ jikkuntattja lil Sandra Chetcuti, Office Manager ta’ SmartCity Malta, tel.

23608204.

Ryan Callus David Agius Karl Gouder

qed jie[du passi drasti/i biex addirittura ma jfallux.

Qed jitfg[u eluf ta’ [addiema tal-gvern ’il barra; Qed jaqtg[u mis-servizzi so/jali u l-pensjonijiet; Qed jg[ollu r-rata talVAT; Qed jaqtg[u mill-ispi]a g[all-edukazzjoni; Qed jg[ollu l-prezzijiet tas-servizzi li joffri l-istat; Qed jag[mlu fri]a fuq i]]idiet kollha f’pagi u benefi//ji… u tant mi]uri o[rajn ta’ awsterità.

It-trasport pubbliku hu vitali g[al pajji]na daqskemm hu vitali f’kull pajji] ie[or. Anzi kien propju g[alhekk li dan ilGvern iffa//ja din issitwazzjoni bl-akbar ener;ija u determinazzjoni.

Il-fatt li wara erba’ xhur mill-bidu tar-riforma g[ad hemm problemi x’ikunu solvuti missu wassal biex lOppo]izzjoni testendi l-id talkoperazzjoni u toffri li ta[dem mal-Gvern fuq dan il-qasam

tant importanti g[all-poplu… u mhux tipprova tisfrutta din is-sitwazzjoni.

I]da l-Oppo]izzjoni ma jinteressahiex mill-;id talpoplu. Jinteressaha biss li tipprova tirkeb fuq l-u;ig[ tan-nies g[all-gwadann.

Fi tliet snin s[a[, lOppo]izzjoni Laburista ta’ Joseph Muscat m’g[amlitx proposta wa[da denja, la qabel ma ;iet fis-se[[ irriforma tat-trasport f’Lulju li g[adda u lanqas wara.

Mhux ta’ b’xejn li fl-editorjal ta’ The Times tal-biera[ intqal li Joseph Muscat qed jippretendi li l-poplu jie[u lkelma tieg[u ming[ajr ma jag[ti informazzjoni dwar dak li qed jipproponi hu.

L-editorjal tat-Times jg[id ukoll li ma te]isti l-ebda soluzzjoni fa/li g[all-qag[da pre]enti dwar l-ambjent ekonomiku li hawn madwarna u jg[id li Muscat imissu jaf kemm hu diffi/li li jkompli ji]died it-tkabbir ekonomiku

fi/-/irkustanzi li qed ji]viluppaw.

“If Dr Muscat”, ]iedet itTimes, “thinks that Malta could be unaffected by this, he is very well mistaken. Even so, despite all the difficulties that are hitting so many countries in Europe and elsewhere, Malta has not been doing badly and Dr Muscat at least ought to recognise this.”

Altru li g[amel sew il-Prim Ministru nhar il-:img[a, li appena ttie[ed il-vot ta’ fidu/ja f’Austin Gatt, ressaq mozzjoni biex tkun diskussa nhar it-Tlieta li ;ej [alli jivverifika l-fidu/ja talParlament fil-Gvern tieg[u.

A[na nqisu li b’hekk, wara li l-Gvern ikun /ert mit-ti;did talfidu/ja fih, ikun jista’ jkompli jmexxi lill-pajji] ’il quddiem f’dawn i/-/irkustanzi straordinarji li, fihom, Lawrence Gonzi wera li hu l-uniku mexxej f’pajji]na li g[andu “par idejn sodi” g[all-;id tal-poplu u g[all-istabbiltà tal-pajji].

LOKALI

Demokrazija b’sa[[itha

Il-mozzjoni tal-Oppo]izzjoni Laburista diskussa filParlament nhar il-:img[a — filg[odu u wara nofsinhar — kienet o[ra minn mozzjonijiet simili f’din il-le;islatura li tressqu min-na[a talOppo]izzjoni u diskussi u de/i]i ftit ]mien wara li tressqu.

G[al min jista’ jie[u dan ilfatt b[ala xi [a;a normali — kif fil-verità g[andu jkun f’demokrazija serja — ta’ min ifakkar li mhux dejjem kien hekk f’pajji]na.

Fis-snin sebg[in u tmenin kien hemm diversi mozzjonijiet li kienu tressqu mill-Oppo]izzjoni Nazzjonalista u li baqg[u qatt ma kienu diskussi.

L-aktar mozzjoni serja mressqa mill-PN flOppo]izzjoni u li Gvern Laburista kien [alliha fuq lixkaffa kien hemm dik tal1980 dwar il-qtil ta’ Nardu Debono fid-Depot.

Dakinhar mhux biss ilmozzjoni ma kinitx diskussa talli lanqas kienet a//ettata talba ta’ Eddie Fenech Adami biex il-Parlament jiltaqa’ b’ur;enza biex jiddiskuti dak il-ka] gravi.

I]da g[al min jista’ ja[seb li dawn l-affarijiet kienu ji;ru biss fis-snin sebg[in u tmenin, ta’ min ifakkar li fl-a[[ar amministrazzjoni laburista mmexxija minn Alfred Sant kien hemm mill-inqas ka] wie[ed fejn mozzjoni talOppo]izzjoni ma kinitx twasslet sa tmiemha permezz ta’ vot.

Mozzjoni mressqa millOppo]izzjoni Nazzjonalista dwar il-politika barranija ta’ Malta kienet spi//at sine die wara li fl-ewwel seduta li fiha kienet diskussa, kien [arer; /ar li l-Perit Mintoff kellu konflitt serju mal-mod kif kien qed imexxi Alfred Sant.

Dakinhar, il-Parlament Malti ma t[alliex jag[ti l-verdett finali tieg[u fuq mozzjoni mressqa mill-Oppo]izzjoni.

X’differenza!

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

3

4

tag˙rif Laqg[a ta’ Djalogu Ekumeniku. It-Tifkira Nisranija hu

t-titlu ta’ laqg[a ta’ djalogu li se ssir nhar il-{amis 10 ta’ Novembru.

Christians Together in Malta (Malta Ecumenical Council) jistiednu lil kul[add jattendi. Il-laqg[a se ssir bejn is-6 u s-7 p.m. f’St Andrews House, Triq l-Ifran, il-Belt Valletta.

Kul[add mistieden jaqsam il-veduti tieg[u, fosthom persuni minn denominazzjonijiet insara differenti li jista’ jkollhom fehmiet l-istess jew differenti fuq is-su;;ett.

Reunion. Il-Grupp tal-Iscouts ta’ Santa Venera (qabel mag[ruf b[ala Mt Carmel College Scout Group) se jorganizza reunion nhar il-:img[a 18 ta’ Novembru. L-attività tibda fis-7.30 p.m. b’Quddiesa ta’ radd il[ajr fil-parro//a l-qadima ta’ Santa Venera (vi/in St Elias College) segwita b’ri/eviment ]g[ir filkwartieri tal-Grupp. Kull min xi darba kien jifforma parti mill-Grupp, membri tal-Kunsill, Kumitati tanNisa u segwa/i o[ra tal-Grupp huma m[e;;a biex jiltaqg[u mal-[bieb antiki. Min se jattendi hu mitlub jikkontribwixxi €15 g[all-ispejje] ta’ din l-okka]joni. Iktar tag[rif ming[and Chris Zarb fuq 79604352 jew jibg[at email lil oldboys.svsg@gmail.com.

Il-Furjana. Matul ix-xahar ta’ Novembru, kull nhar ta’ Tnejn, se ssir Quddiesa fil-Kannierja talPatrijiet Kapu//ini tal-Furjana. Fis-6 p.m. jibda r-Ru]arju u fis-6.30 p.m.

Quddiesa. Din il-Kannierja storika t[affret fl-1735 biex fiha jibdew jindifnu l-patrijiet li kienu ji;u

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

mumifikati u jitqieg[du weqfin f’ni/e/ im[affra apposta fil-[itan, u[ud minnhom b’fama ta’ qdusija.

Hawnhekk indifnu wkoll bosta Maltin u barranin o[ra.

Il-Mosta. L-G[aqda Filantropika Talent Mosti se tfakkar u tiftakar filmembri u l-benefatturi mejtin tag[ha permezz ta’ Quddiesa mill-Ar/ipriet Dun Mario Tong g[all-b]onnijiet ta’ ru[hom fir-Rotunda tal-Mosta, nhar is-Sibt 12 ta’ Novembru fis-6.30 p.m. Il-membri u l-[bieb tal-G[aqda huma m[e;;a jattendu u jiftakru fihom fit-talb tag[hom.

Valletta. Il-quddiesa g[al ru[ il-

membri u l-bandisti mejtin se ssir nhar it-Tlieta 8 ta’ Novembru filknisja parrokkjali ta’ San Duminku.

Fis-5.45 p.m. jing[ad ir-Ru]arju u wara tkun /elebrata Quddiesa li matulha jkun re/itat l-G[asar.

Il-Furjana. Bazaar b’risq ilmissjoni tal-Kapu//ini fil-Kenja u Kuba, fi/-?entru Kultura Fran;iskana, ma;enb il-knisja talKapu//ini. Jibda llum il-{add u jibqa’ sejjer sal-{add 13 ta’ Novembru.

Birkirkara. Se jkun organizzat bazaar fi/-/entru parrokkjali Sant’Elena, d[ul minn Triq isSantwarju, mit-Tlieta 8 ta’ Novembru sal-Erbg[a 16 ta’ Novembru. Kuljum mid-9 a.m. sa nofsinhar u mill-4.30 sas-7 p.m.

Il-{add filg[odu biss. Fost laffarijiet g[all-bejg[ se jkun hemm o;;etti antiki, qsari, g[amara u bric a brac.

it-temp illum It-temp xemxi, b’xi ftit s[ab kultant. Vi]ibbiltà ;eneralment moderata.

Ir-ri[ moderat g[al ftit qawwi mill-Punent il-Lbi/, lokalment ftit qawwi f’xi waqtiet. Ba[ar ;eneralment qawwi. Imbatt moderat mix-Xlokk, li jsir baxx g[al moderat. L-og[la temperatura 23˚C. Xita f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 0.0mm. Xita mill-1 ta’ Settembru 114.4mm. Ix-xemx titla’ fis-06.28 u tin]el fil-17.04.

In-numri tal-lottu li telg˙u l-biera˙ 40 – 42 – 85 – 58 – 7

spiΩeriji li jift˙u llum VALLETTA: Royal Pharmacy, 271 Triq ir-Repubblika; {AMRUN: The Cross, 859 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Pinto Pharmacy, 43 Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: St. Anne Pharmacy, 24 Misra[ Sant’Elena; PIETA`: St. Anthony Pharmacy, 56 Triq San :u]epp; SAN :WANN: Marc Pharmacy, 92 Triq ilMensija; TAS-SLIEMA: The Economical Dispensary, 86#87 Triq Sir Adrian Dingli; {AL LIJA: St. Michael Pharmacy, Misra[ itTransfigurazzjoni; NAXXAR: Pillbox Pharmacy, 2 Triq il-Bjad; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy, 504 Triq il-Kbira; {AL TARXIEN: Theresa Jo Pharmacy, 3A Triq Xintill; KALKARA: Kalkara Pharmacy, 8 Misra[ l-Ar/isqof Gonzi; {A}}ABBAR: Polymer Pharmacy, Triq ix-Xg[ajra; }EJTUN: St. Catherine Pharmacy, Triq l-Isqof Emanuel Galea; {AL LUQA: Central Pharmacy, 6 Triq San :u]epp; {A}-}EBBU:: Spi]erija {al Mula, Triq Dun Salv Ciappara; RABAT: Ideal Pharmacy, 63 Triq il-Kbira; VICTORIA: Abela’s Pharmacy, 42 Triq G.P.F. Agius De Soldanis; SANNAT: Pisani Pharmacy, Bini :did, Triq Sannat.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Is-Sindku ta’ Sannat mhux isib koperazzjoni …lanqas minn dawk tal-istess fehma tieg[u — Ittra fil-gazzetta laburista Kull{add Is-serje ta’ kunsilli lokali bi tmexxija laburista li g[addejjin minn parali]i kwa]i totali, dejjem qed ti]died. F’[afna ka]i dan kollu qed ji;ri min[abba ddi]gwid li je]isti fost l-istess kunsillieri tal-Partit Laburista.

Wie[ed minn dawn ilkunsilli, bla dubju ta’ xejn hu dak ta’ Sannat li hu mifni bi problemi, ta[wid u di]gwid bejn il-kunsillieri laburisti.

Prova akbar minn dik li ng[atat il-{add li g[adda, diffi/li li tinstab.

Fil-Kull{add, il-gazzetta tal-Partit Laburista, dehret ittra iffirmata bin-nome-de-

plume ‘{afna tfixkil’ li fiha saru stqarrijiet /ari [afna.

Fost l-o[rajn kien hemm miktub li “qed ikun innutat li s-Sindku mhux qed isib kooperazzjoni u g[ajnuna f’dak li jkun qed jag[mel,

lanqas minn dawk tal-istess fehma tieg[u fil-kunsill”.

Intqal ukoll li “r-rieda talpoplu g[andha ti;i rispettatat minn s[abu l-o[rajn tal-PL”.

“L-atte;;jament ta’ dawn il-kunsillieri ma jawgurax tajjeb g[all-Partit (Laburista) anzi qieg[da ssir [sara kbira lill-istess Partit Laburista”, ]iedet l-ittra li kompliet b’mistoqsija rilevanti [afna: “Imma kif

ma jistax ikun hemm kunsill lokali wie[ed f’dan il-lokal li ma jkunx hemm l-inkwiet fi [danu?”

L-ittra ttemm tissu;;erixxi lill-PL li meta tkun ;ejja lelezzjoni tal-kunsill, il-partit g[andu jara min ikunu dawk li jkunu se jikkontestaw forsi jinqata’ darba g[al dejjem dan il-;lied minn Sannat.

Joseph Muscat, quddiem dan kollu, jibqa’ ma jag[mel xejn u l-poplu ta’ Sannat qed ikollu jitqanna b’kunsill ie[or li ma jistax jiffunzjona g[aliex tal-Labour lanqas bejniethom ma jistg[u je]istu f’atmosfera ta’ normalità.

Planting ta’ artikli f’gazzetti indipendenti Wara l-ka] ta’ attentat ta’ planting min-na[a tal-Partit Laburista ta’ ;urnalisti laburisti filmedia lokali, issa g[andna ka] ta’ planting ta’ artikli f’gazzetti indipendenti.

■ Nhar il-:img[a 28 ta’ Ottubru, ilkunsillier laburista Mario Fava, fil-pa;na dwar il-kunsilli lokali f’l-orizzont, kiteb artiklu bit-titlu Lil hinn mix-Xenxilli f’San

Pawl il-Ba[ar... artiklu kontra l-kunsill lokali.

■ Jumejn wara, l-istess artiklu bl-istess titlu deher fil-gazzetta Illum bil-firma ta’ Neville Gafà, is-Segretarju tal-Partit Laburista f’San Pawl il-Ba[ar.

Min kien il-veru awtur tal-artiklu? U kif jidher ta[t ismijiet differenti f’gazzetti li ttnejn mhumiex ‘uffi/jalment’ tal-PL?

Il-Labour imur kontra l-interessi tal-poplu Bormli] L-arran;ament li nstab filPartit Laburista biex Joe Scerri, is-Sindku ta’ Bormla jirri]enja mill-partit i]da jibqa’ xorta wa[da fittmexxija tal-Kunsill ta’ Bormla jixhed li l-Labour ma jinteressah xejn mill-interessi tal-poplu Bormli].

Dan hu li qed jing[ad f’Bormla wara li Scerri iddikjara li se jibqa’ Sindku indipendenti minkejja li lQorti sabitu [ati ta’ nepoti]mu u li ma kellux jibqa’ jservi b[ala kunsillier g[al perijodu ta’ [ames snin.

Il-Partit Laburista, flok g[amel dak li kul[add kien qed jistenna minnu, li jke//i lil Scerri, tah i/-/ans biex sakemm jinqata’ l-appell missentenza, xorta wa[da jibqa’ fit-tmexxija.

Kieku jrid, il-Partit Laburista g[andu bi]]ejjed kunsillieri f’Bormla biex jg[addi vot ta’ sfidu/ja f’dan is-Sindku.

■ Sadattant in[awi qrib ilKunsill ta’ Bormla qalu lil din il-gazzetta li din ma kinitx lewwel sentenza tal-Qorti kontra Scerri.

Ftit tas-snin ilu dan isSindku kien tilef kaw]a ta’ libell ma’ eks kunsillier. Hu

kien irrikorra g[and il-Kunsill biex i[allaslu l-ispejje] ta’ dik il-kaw]a.

Fil-fatt id-Dipartiment talKunsilli Lokali kien qattag[ha li dak li sar kien kontra rregolamenti u li s-Sindku kellu j[allas lura l-flus li [are; ilkunsill, ftit ftit, mill-onorarja tieg[u ta’ Sindku.

Joe Scerri, is-Sindku ta’ Bormla

AÓBARIJIET LOKALI

G[ada jiltaqa’ l-Grupp Parlamentari tal-PN Il-Grupp Parlamentari Nazzjonalista mistenni jiltaqa’ g[ada t-Tnejn biex jiddiskuti l-a[[ar ]viluppi politi/i.

Sadattant sar mag[ruf li d-diskussjoni dwar

il-vot ta’ fidu/ja fil-Gvern se ssir filParlament nhar it-Tlieta li ;ej bejn is-6 u d-9.30pm.

Fi tmiem id-diskussjoni jittie[ed il-vot.

Seminar fl-A}AD dwar il-governanza ekonomika u l-inklu]joni so/jali L-Akkademja g[all-I]vilupp ta’ Ambjent Demokratiku (A}AD) u /-?entru ta’ Studji Ewropej organizzaw it-tieni seminar g[all-kandidati u luffi/jali tal-Partit Nazzjonalista, u l-membri fis-so/jetà li jag[tu kontribut fil-qasam so/jali u ekonomiku.

It-tema tas-seminar – maqsum fuq jumejn – kienet il-governanza ekonomika u linklu]joni so/jali.

Waqt is-seminar [adu sehem Lawrence Gonzi, ilPrim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, il-Kummissarju Ewropew John Dalli, l-Ewroparlamentari Nazzjonalista Simon Busuttil, li hu wkoll i/Chairman tal-A}AD, kif ukoll ]ew; Ewroparlamentari talPartit Popolari Ewropew, lUngeri] Adam Kosa, u Frank Engel, mil-Lussemburgu.

5

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Fis-seminar kienu diskussi policies li l-Gvern ikun jista’ jadotta fil-qasam ekonomiku.

Il-Prim Ministru spjega limportanza li fi ]minijiet ta’ kri]i internazzjonali, il-partiti politi/i jkollhom politika ekonomika li tkun reali.

Il-Kummissarju Ewropew John Dalli kellu kliem po]ittiv g[all-mod kif l-ekonomija Maltija nbidlet minn 20 sena ilu ’l hawn, u qal li l-politika ekonomika li adotta l-Gvern

Malti fl-a[[ar 20 sena [alliet ri]ultati po]ittivi.

Waqt is-seminar issemma wkoll kif l-ekonomija Griega u dik Maltija kienu simili, i]da lpolitika li adottaw il-Gvernijiet rispettivi kienet ferm differenti minn ta’ xulxin.

Dan wassal biex illum, ilGre/ja tinsab fi kri]i finanzjarja waqt li l-ekonomija Maltija g[adha to[loq postijiet tax-xog[ol ;odda u tattira linvestiment barrani.

Mixlija b’serq mill-ajruport internazzjonali ta’ Malta Il-Qorti tal-Ma;istrati, ilbiera[ wara nofsinhar fet[et b’ur;enza dwar ka] ta’ serq ta’ o;;etti mill-ajruport internazzjonali ta’ Malta.

Tliet impjegati talkumpanija AirMalta tressqu quddiem il-Ma;istrat Audrey Demicoli akku]ati li fit-28 ta’ Ottubru wettqu serqa millma[zen tal-istess kumpanija, li l-ammont tag[ha jaqbe] ilvalur ta’ €2,329 g[addetriment ta’ turist Ingli] u persuna ta’ nazzjonalità Maltija.

Skont l-informazzjoni li g[andu il-mument, l-o;;etti allegatament misruqin kienu disa’ iphones mill-;odda u ttie[du minn pakkett talkumpanija Fedex, mill-courier warehouse fl-arjuport stess.

L-akku]ati Joseph Aquilina ta’ 54 sena u Giuseppe Grech ta’ 57 sena, ma ammettewx l-

akku]i mi;juba kontrihom.

Huma ng[ataw il-[elsien millarrest b’garanzija ta’ €3,500 u b’numru ta’ kundizzjonijiet imposti mill-Qorti, fosthom li ma jistg[ux isiefru u li jridu jiffirmaw fl-G[assa talPulizija darba fil-;img[a.

L-akku]at l-ie[or, Adrian Caruana ta’ 32 sena, ammetta l-akku]i kontrieh.

Fis-sentenza tag[ha, il-Qorti qalet li min[abba li g[andu kondotta nadifa u min[abba lammissjoni bikrija tieg[u u g[aliex g[en lill-Pulizija flinvestigazzjoni, u wkoll min[abba li rritorna l-o;;etti misruqa, hu ng[ata sentenza ta’ sentejn [abs sospi]a g[al tlieta.

Il-prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Keith Arnaud, filwaqt li g[all-akku]ati dehru l-avukati Michael Sciriha, Owen Bonnici u Noel Cutajar.

}ag[]ug[ misruq €40

■ Il-Pulizija qed i]]omm ]ew; persuni b’konnessjoni ma’ serqa li se[[et ilbier[ filg[odu fil-G]ira. }ag[]ug[ residenti l-G]ira qal lill-Pulizija li ]ew; persuni, wie[ed minnhom armat, serqulu €40.

L-investigazzjonijiet g[adhom sejrin.

It-tbissima l-aqwa medi/ina

Il-Clown Doctors fl-Isptar Mater Dei

Fl-Isptar Mater Dei tnediet l-inizjattiva Dr Klown, li tikkonsisti fi grupp ta’ 11-il buffu lebsin ta’ tobba – mag[rufin a[jar b[ala Clown Doctors – li se jkunu qeg[din iferr[u lillpazjenti fil-wards tal-Isptar.

L-iskop ewlieni ta’ din l-inizjattiva hu li permezz ta’ xi /ajta jew kummiedja li jo[or;u biha dawn il-Clown Doctors, il-pazjenti g[al ftit tal-[in jinsew l-u;ig[, kif ukoll id-dwejjaq li j;ib mieg[u l-mard.

Festa tipikament Maltija fil-Montecristo Wine Vaults Il-Festa Vetrina Tag[na l-Maltin se tkun attività organizzata mill-g[aqda li tirrappre]enta lillbaned kollha Maltin, l-g[aqdiet tal-piroteknika u dawk tal-armar. G[all-ewwel darba, dawn lg[aqdiet se jing[aqdu flimkien biex joffru lillpoplu Malti festa tipika Maltija.

Waqt konferenza tal-a[barjiet, it-tliet presidenti ta’ dawn l-g[aqdiet – Lawrence Farrugia, Godfrey Farrugia u Carmel Spiteri – spjegaw iddettalji ta’ din il-festa, li se tkun mifruxa fuq tlett ijiem: bejn il-25 u s-27 ta’ Novembru, filMonteCristo Wine Vaults, f’{al Farru;.

Huma spjegaw kif min se jattendi din l-attività

g[andu jistenna li jara u jgawdi dak kollu li hu tipikament Malti, inklu]i l-ikel tradizzjonali, larmar, id-daqq tal-baned u anki l-log[ob tan-nar.

Se jkun hemm ukoll bosta attivitajiet o[rajn, fosthom it-tberik tal-annimali, diversi wirjiet, b[al dik dwar il-[wejje; marbutin mal-festa, Quddiesa u anki pur/issjoni.

G[al dan il-festival kienet mistiedna wkoll ilFederazzjoni Internazzjonali tal-Fratellanzi, li se tkun rappre]entata mill-President tag[ha, flimkien ma’ delegazzjoni li se ji;u propju g[al din il-festa.

Se jkun hemm ukoll is-sehem tal-G[aqda {bieb tal-Kappelli Maltin.

Is-servizzi tal-Clown Doctor se jkunu offruti mill-organizzazzjoni mhux-governattiva Dr Klown.

L-inizjattiva Dr Klown ma te]istix biss f’Malta imma wkoll f’bosta pajji]i madwar iddinja. Dan is-servizz tnieda g[all-ewwel darba fl-1986 minn Michael Christensen.

Joe Cassar, il-Ministru tas-Sa[[a, ilbiera[ ]ar l-Isptar Mater Dei biex iniedi din l-inizjattiva u fera[ u awgura lill-voluntieri involuti.

ATTWALITÀ

7

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Peppi Azzopardi u d-dibattitu bejn Gonzi u Sant

?IPRU

minn Helena Dalli M.P.

Hu fatt pubbliku li s-Sur Joe (Peppi) Azzopardi, minn ]mien g[al ]mien, jimmodera dibattiti bejn il-Prim Ministru u l-Kap tal-Oppo]izzjoni.

Itella’ wkoll programmi mal-Prim Ministru wa[du u mal-Kap tal-Oppo]izzjoni wa[du. Dawn ilprogrammi jsiru permezz ta’ xandiriet fuq listazzjon pubbliku.

Hu fatt ukoll li s-Sur Azzopardi [arre; lil deputat tal-Prim Ministru fuq kif jirribatti u jattakka ’ l - Kap tal - Oppo]izzjoni fuq il-kwistjoni tal-art talMistra qabel l-Elezzjoni tal-2008.

Din l-informazzjoni [ar;et fil-pubbliku tliet snin wara li ;ara l-fatt, meta d-Deputat in kwistjoni, Jeffrey Pullicino Orlando, kien qed jixhed b’;urament fil-qorti.

L-osservazzjoni hi li mhux ;ust u mhux tajjeb g[ad-demokrazija li persuna li timmodera diskussjonijiet importanti fuq l-istazzjon nazzjonali bejn il-Prim Ministru u l-

MALTA

HELENA DALLI

Kap tal-Oppo]izzjoni, u li tag[mel programmi malPrim Ministru u mal-Kap tal-Oppo]izzjoni, hi listess persuna li b’mod mo[bi t[arre; deputat talPrim Ministru kif jirribatti u jattakka lill-Kap talOppo]izzjoni.

Mhux xieraq li min jag[mel hekk imbag[ad jippretendi li meta jinkixef, in-na[a vittma ta’ din is-sitwazzjoni ma tg[id xejn.

Dan hu ka] wie[ed li nzerta sirna nafu bih g[ax [are; b’kumbinazzjoni fil-Qorti u mhux g[ax ]velah is-Sur Azzopardi.

NOTA EDITORJALI: Is-Sinjura Dalli taf li din it-twe;iba tag[ha g[al dak li deher b[al-lum ;img[a f’din il-gazzetta, bit-titlu

‘?a[da dwar allegazzjoni ta’ Deputat Laburista…” bl-ebda ma twie;eb g[al dak li kien pubblikat.

L-allegazzjoni li saret mis-Sinjura Dalli kienet spe/ifika: li mhux sew li qabel l-Elezzjoni tal-2008, Peppi Azzopardi ltaqa’ ma’ Jeffrey Pullicino Orlando u wara mar jag[milha ta’ moderatur f’dibattitu bejn il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Kap tal-Oppo]izzjoni Alfred Sant.

Daqstant ie[or kienet /ara u spe/ifika t-twe;iba li saritilha minn Norman Vella, producer tal-programm Xarabank li wera bil-fatti li Peppi Azzopardi qatt ma kien moderatur fi programm simili qabel l-Elezzjoni :enerali.

G[ar-rigward tal-akku]a ;enerika tag[ha li mhux sew li

pre]entatur fi stazzjon pubbliku jag[mel xi azzjoni ‘politika’ u mbag[ad jie[u sehem fi programm li fih ikun hemm i]-]ew; na[at politi/i, nirreferu lis-Sinjura Dalli g[al dak li ji;ri fil-qasam tax-xandir pubbliku fl-Italja fejn, pere]empju, il-pre]entatur Giovanni Floris, sa[ansitra jikteb ktieb kontra l-Prim Ministru attwali, imbag[ad g[andu programm fil-;img[a — BALLARO` — li fih ikun hemm diskussjoni qawwija bejn membri talGvern u membri tal-Oppo]izzjoni.

F’demokrazija moderna dawn huma fatti tal-[ajja. Fi ]mien il-Labour mhux talli ma kienx ji;ri hekk talli lPartit Nazzjonalista fl-Oppo]izzjoni jew ma kienx ikun mistieden jew lanqas biss jissemma ismu jew isem ilmexxej tieg[u.

Fil-qasam tax-xandir ]gur li l-Labour mhux f’po]izzjoni li jg[allem lil [addie[or.

Muscat riedna b[al ?ipru …]ew; passi bog[od minn junk!

Waqt li kien qed jitkellem f’konferenza politika nhar il-{add li g[adda f’Ra[al :did, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi fakkar li fid-diskors tal-Ba;it sena ilu, Joseph Muscat kien ipprova jqabbel l-ekonomija ta’ Malta ma’ dik ta’ ?ipru u ikkonkluda li Gonzi ma kienx kapa/i daqs ilmexxejja ta’ dak il-pajji] ‘ kompetitur ’ tag[na .

Il-Prim Ministru Gonzi qal li llum — sena wara — wie[ed jista’ jara l-fatti li jag[tu ra;un lilu u mhux lil min semma’ l-Kap talOppo]izzjoni.

F’dak id-diskors talBa;it, Joseph Muscat kien qal li t-tqabbil g[andu jsir bejn Malta u ?ipru li t-tnejn da[lu fl-istess ]mien fl-UE u fl-ewro.

Muscat kien semma xi /ifri biex isa[[a[ il-fehma tieg[u li g[alkemm ?ipru, b[alna ntlaqtet mill-kri]i, tinsab f’qag[da a[jar minna.

Biex wie[ed jara jekk Muscat kellux ra;un, kull ma jrid jag[mel hu li jaqbad l-a[[ar /ifri pubblikati u jag[mel l-e]er/izzju li Muscat stess talab lill-poplu jag[mel… iqabbel like with like.

Jekk nag[mlu dan insibu li…

G[ar - rigward tal qg[ad, f’Malta hu ta’ 6.6% u f’?ipru hu 7.8% Dawk li ilhom

jirre;istraw g[al xog[ol g[al aktar minn sena,

f’Malta naqsu b’0.5 fil-mija filwaqt li f’?ipru ]diedu b’1.8 fil-mija

TQABBIL

SKONT L-A{{AR ?IFRI Qg[ad Qg[ad aktar minn sena }bilan/ (2010) Inflazzjoni Vacancies

MALTA

6.6% - 0.5% - 3.6% 2.8% 3.5%

?IPRU 7.8% + 1.8% - 5.3% 3.1% 1.5%

X’JG{IDU L-A:ENZIJI TAL-CREDIT RATINGS

A:ENZIJA Moody’s Fitch Standard & Poor’s L - i]bilan/ fid - defi/it g[all-2010, f’Malta kien ta’ 3.6 fil-mija filwaqt li f’?ipru kien ta’ 5.3 fil-mija.

G[al dik li hi inflazzjoni f’Malta hi ta’ 2.8 fil-mija u f’?ipru hi ta’ 3.1 fil-mija G[ar - rigward ta ’ vacancies fil-qasam taxxog[ol f’Malta ]diedu b’3.5 fil-mija filwaqt li ]-]ieda f’?ipru kienet ta’ 1.5 filmija F ’ dak li hu aktar indikattiv — ji;ifieri fir ratings mog[tija mill a;enziji tal - credit ratings ewlenin , Malta hi , f ’ kull ka] , bejn tnejn u erba ’ livelli og[la minn ?ipru .

Fil-ka] tar-rating ta’ Standard & Poor’s, ?ipru tinsab fil-livell ta’ BBB — ]ew; passi bog[od milli l-

?IPRU

Baa (negattiv) BBB (negattiv) BBB (negattiv)

MALTA

A2 (stabbli) A+ (stabbli) A (stabbli)

bonds tal-gvern ikunu dikjarati fil-livell ta’ junk.

Dan ried li ji;ri lil Malta lKap tal-Oppo]izzjoni meta qal li ?ipru kien f’qag[da a[jar minna?

Dan it-tqabbil ta’ Muscat ikompli jikkonferma kemm hu biss politikant li ma jarax aktar ’il bog[od minn imnie[ru g[aliex kull min g[andu nitfa [jiel ta’ kif setg[et ti]viluppa ssitwazzjoni seta’ jinduna — anke sena ilu — li ?ipru kien sejjer lura b’rittmu mg[a;;el biex illum jinsab fejn jinsab.

Proprju ftit jiem ilu, ?ipru kien downgraded minn Standard & Poor’s li flimkien ma]-]ew; a;enziji tal-credit ratings l-o[rajn, qed i[arsu b’mod negattiv lejn il-futur tal-ekonomija ?iprijotta.

6

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

AÓBARIJIET LOKALI

L-IN?IDENTI TA’ VJOLENZA FI }MIEN GVERN LABURISTA minn Dione Borg

Rabta bejn il-bombi ma’ G[ases tal-Pulizija u l-frame-ups Stabbilita rabta wkoll ma’ bomba ma’ ka]in Laburista u ta[t karozza ta’ avukat Anali]i forensika li saret waqt il-programm Evidenza li xxandar fuq NET Television nhar il-{amis li g[adda kkonfermat u stabbiliet rabta bejn numru ta’ bombi li kienu saru ma’ G[ases tal-Pulizija fit-tmeninijiet, ma’ bomba mal-Ka]in Laburista ta’ {al Safi, mal-bomba li saret ta[t il-karozza tal-Avukat George Cutajar u ma’ tliet frame-ups li kienu saru f’dak il-perjodu, inklu] dak fuq Pietru Pawl Busuttil.

F’dan il-programm, it-tim ta’ Evidenza st[arre; ilbomba mal-G[assa tal-Qrendi fit-12 ta’ Di/embru 1985, mal-G[assa tal-Pulizija talImqabba fis-17 ta’ Di/embru 1985 u mal-G[assa talPulizija ta’ Tas-Sliema fit-18

ta’ Di/embru 1985.

Evidenza st[arre; ukoll ilbomba mal-Ka]in Laburista ta’ {al Safi fl-10 ta’ Novemru 1986, il-frame-ups li saru f’dak il-perjodu u lframe-up fuq Pietru Pawl Busuttil li kien sar fil-lejl bejn il-11 u t-12 ta’ Di/embru 1986.

Flimkien ma’ dawn, Evidenza investiga wkoll ilbomba ta[t il-karozza talAvukat George Cutajar fit-28 ta’ Ottubru 1988.

Mill-anali]i forensika talesperti Dr.Anthony Abela Medici u tal-Kurunell Albert Camilleri, espert tal-isplussivi jirri]ulta li hemm rabta u listess elementi li jg[aqqdu dawn il-ka]i kirminali flimkien.

Dr. Anthony Abela Medici qal li l-aktar fattur importanti

■ Il-kontenitur li fih kien hemm il-bomba li kienet tpo;;iet mal-G[assa tal-Qrendi u li ma kinitx splodiet. Permezz ta’ e]amijiet forensi/i li saru fuq din il-bomba kienet stabbilita rabta bejn dan l-attentat u ka]i o[ra ta’ bombi f’G[ases tal-Pulizija o[rajn kif ukoll rabta ma’ frame-ups li kienu saru f’dawk i]-]minijiet

f’dawn il-ka]i hu li l-isplussiv hu wie[ed komuni u partikulari. Minbarra dan hemm ukoll l-element talkontenitur u]at fil-bombi malG[ases tal-Qrendi, {al Kirkop u Tas-Sliema li hu wkoll komuni u hu l-istess.

Dan seta’ jkun stabbilit min[abba li l-bomba malG[assa tal-Qrendi ma splodietx u g[alhekk fuqha saru l-e]amijiet forensi/i biex kienu stabbiliti diversi aspetti ta’ importanza.

Fil-ka]i l-o[ra, jispjega Abela Medici, l-e]amijiet forensi/i saru fuq il-fdalijiet u l-bi//iet li kien fadal millkontenitur. Dawn l-e]amijiet ikkonfermaw li l-bombi tpo;;ew f’kontenituri simili.

Importanti wkoll ikun stabbilit il-fatt li anki lisplussiv li nstab fil-karozza ta’ Joe Axiaq, li fuqu kien sar frame-up fid-Depot talPulizija kien jaqbel ukoll ma’ dan l-isplussiv kif ukoll malisplussiv li tpo;;a fir-razzett ta’ Pietru Pawl Busuttil fil-

frame up li sar fuqu.

Jirri]ulta wkoll li dan lisplussiv kien jaqbel ukoll ma’ dak u]at fil-bomba li saret ta[t il-karozza talAvukat George Cutajar fl1988.

L-espert tal-isplussivi Albert Camilleri kkonferma li l-isplussiv u]at fil-bombi talG[ases kien tat-tip Amatol, splussiv li ma kienx jid[ol Malta. Dan kien splussiv li kien jintu]a fit-Tieni Gwerra Dinjija u li hu qawwi [afna.

Mistoqsi minn fejn jinkiseb dan it-tip ta’ splussiv, l-espert Albert Camilleri qal li lindikazzjonijiet huma li dan kien jinskieb mi]-]oni ta’ G[ar {asan jew G[ar Lapsi u kien jittella’ mis-sajjieda.

Hu spjega li l-bombi mist[arr;a ma kinux mag[mula b’mod professjonali u setg[u saru blaktar mod fa/li.

L-esperti Abela Medici u Albert Camilleri stabbilew li l-isplussiv f’dawn il-ka]i kien l-istess i]da minnhom kienet

elevata biss marka ta’ subg[a wie[ed. Dan fil-fatt kien issubg[a ta’ Martin Gaffarena li fuqu l-Pulizija kienu wettqu frame-up billi [adulu l-marki minn fuq tazza li hu kien xorob minnha fid-Depot talPulizija waqt li kien arrestat.

Dan il-frame-up, flimkien ma’ dak fuq Joe Axiaq, kienu konfermati u ppruvati filQorti.

L-esperti Abela Medici u Albert Camilleri stabbilew ukoll li l-e]amijiet juru li dawn il-bombi kienu saru mill-istes persuna g[aliex fihom kien hemm l-istess stil ta’ operat.

Tul il-programm, l-esperti Abela Medici u Albert Camilleri tkellmu dwar lesperjenza tag[hom f’dawn ilka]i kollha fosthom fil-frameup fuq Joe Axiaq, li kien partitarju nazzjonalist mi]}urrieq.

Lil Joe Axiaq, il-Pulizija kienu arrestawh b’rabta malbomba li kienet saret malKa]in Laburista ta’ {al Safi.

Il-Pulizija kienu [adu wkoll il-karrozza ta’ Axiaq u ]ammewha lejl s[i[ id-Depot.

Abela Medici u Camilleri jispjegaw kif huma kienu msej[a minn Uffi/jal talPulizija ta’ dak i]-]mien biex imorru [dejn il-karozza u fiha, meta ma kinx hemm Joe Axiaq, instab splusssiv.

Wara li semg[et ix-xhieda kollha f’dan il-ka], il-Qorti kienet stabbiliet li fil-konfront ta’ Joe Axiaq kien sar frameup.

Anthony Abela Medici u Albert Camilleri kkonfermaw ukoll li l-isplussiv li nstab filkarozza ta’ Joe Axiaq kien jaqbel ma’ dak li ntu]a filbomba mal-Ka]in Laburista ta’ {al Safi u allura malisplussiv fil-ka]i l-o[rajn talG[ases.

Meta tkellmu dwar ilframe-up fuq Pietru Pawl Busuttil, l-esperti Albert Camilleri u Anthony Abela Medici qalu li kuntrarjament g[al dak li kien isir qabel, meta nstab l-isplussiv u anki l-arma u o;;etti o[rajn firrazzett ta’ Pietru Pawl Busuttil, huma ma kinux issej[u fir-razzett.

I]-]ew; esperti, f’dan ilprogramm Evidenza sej[u din id-de/i]joni li huma ma jissej[ux mill-pulizija immedjatment hekk kif saret is-sejba tal-o;;etti fir-razzett ta’ Pietru Pawl Busuttil b[ala wa[da stramba.

L-a[[ar ka] trattat filprogramm Evidenza kien ilbomba li kienet saret fl-1988 ta[t il-karozza tal-Avukat George Cutajar meta hu u lmara tieg[u kienu fi Triq Birkirkara f’San :iljan. Din il-bomba ma kinitx wa[da mag[mula b’mod dilettantesk i]da kienet tixba[ lill-bombi li kienu jsir fl-Iranda ta’ Fuq. Kienet biss xi [a;a a//identali u barra millkontroll ta’ min g[amel din ilbomba li din ma kka;unatx ilmewt tal-Avukat Cutajar u tal-mara tieg[u.

Li ;ara kien li minflok saq ’il quddiem, George Cutajar saq ftit lura u allura lisplu]joni ma [aditx e]att ta[t il-parti fejn kien hemm hu.

Kien dan l-element a//identali li salva l-[ajja tal-Avukat Cutajar u l-mara tieg[u.

Fil-programm, l-espert forensiku Anthony Abela Medici spjega kif hu u lAvukat George Cutajar kienu sabu pakkett b’marki tasswaba’ propju fil-kuntest talframe-ups li kienu qed isiru dak i]-]mien. Dan il-pakkett suspettu] kellu marki tasswaba’ b’diversi inizjali fuqhom fosthom CD u GH. Minn e]amijiet forensi/i li saru jirri]ulta li dawn il-marki kien jaqblu mal-marki tasswaba’ ta’ Charles Demicoli u Gejtu Cuschieri, ]ew; attivisti tal-PN. Jidher /ar li dawn ilmarki tas-swaba’ kienu qed jin]ammu bl-iskop li jitpo;;ew ma’ splussiv jew ma’ o;;etti ta’ natura kriminali o[ra.

Fil-perjodu li kienu saru, ilbombi mal-G[ases kienu pro;ettati u intrepretati flopinjoni pubblika b[ala attakk fuq il-Korp tal-Pulizija waqt li l-bomba mal-Ka]in Laburista ta’ {al Safi kienet interpretata b[ala attakk politiku minn partitarji tal-PN fuq il-MLP. L-anali]i fil-progrmam Evidenza tibdel totalment din l-interpretazzjoni mhux biss g[all-fatt li dwar din il-bomba kien sar frame-up fuq partitarju tal-PN i]da wkoll g[aliex issa hu stabbilit li lisplussiv kien jaqbel ukoll ma’ dak li nstab fir-razzett ta’ Pietru Pawl Busuttil.

Dan kien frame-up li fih [are; /ar l-involviment ta’ pulizija ta’ dak i]-]mien.

Il-fatt li dawn il-frame-ups issa intrabtu mal-bombi malG[ases tal-Pulizija fittmeninijiet jikxef strate;ija dwar min kien hemm wara dan il-pjan u x’seta’ kien liskop tieg[u.

8

ATTW ALITÁ

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

9

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

L-Old Guard tal-Labour bir-riedni f’idejha…

Karmenu Vella

Alex Sceberras Trigona Dan hu l-persuna;; l-aktar antik fost l-antiki. Kienu Ministru ta[t Mintoff, Karmenu

L-aqwa setturi f’idejn l-antiki Fl-a[[ar tliet snin, il-Partit Laburista ipprova jag[ti l-

impressjoni li kien se jwettaq bidla kbira interna biex dak li ma rnexxielux jag[mel ta[t ]ew; mexxejja li ;ew wara Mintoff — Karmenu Mifsud Bonnici u Alfred Sant — ise[[ ta[t Joseph Muscat.

Illum, wara li rajna kif [adem il-mexxej il-;did laburista, nistg[u bl-akbar /ertezza nistqarru li [lief g[al bidliet kosmeti/i li saru mhux talli l-Partit Laburista ma mmodernizzax ru[u talli mar lura lejn l-g[eruq tieg[u tas-snin sebg[in u tmenin.

Minkejja li ne[[a uffi/jalment it-titlu ta’ Malta Labour Party u bidlu f’wie[ed aktar konvenzjonali — Partit Laburista — u minkejja l-bidla li pprova jag[ti lill-image tieg[u permezz ta’ emblema ;dida, dak li hu fundamentali ]gur li ma weriex li se[[et xi rivoluzzjoni jew terremot — kif kien bassar l-istess Joseph Muscat — anzi llum qed naraw l-aktar aspetti importanti talpolitika laburista f’idejn in-nies tal-biera[.

Fost il-[afna setturi vitali tal-politika laburista li qed jitmexxew min-nies li u[ud minnhom imorru lura g[al ]mien Mintoff hemm: Il-qasam tal-politika barranija Il-politika ekonomika u Ewropea Il-[idma fil-Parlament Il-kumitati lokali u l-kunsilli lokali Ix-xandir — intern u dak indipendenti It-tfassil tal-programm elettorali Dawn l-oqsma mhux biss huma mmexxija minn nies tal-passat dubju] laburista, i]da l-mod kif qed ikunu amministrati minn dawn in-nies qed jer;a’ j;ib f’mo[[ il-Maltin dak kollu li kien twettaq fi]-]minijiet ta’ qtig[ il-qalb ta’ Mintoff, KMB u Sant. l-Partit Laburista l-[in kollu qed jibg[at messa;;i kontrastanti. Filwaqt li l-Mexxej tieg[u bil-fomm jifta[ar kemm il-partit issa hu mibdul, meta ji;i g[allg[a]la ta’ min se jmexxilu l-oqsma l-aktar kru/jali g[all-pajji] — u anke g[all-partit — l-g[a]la, inevitabbilment qed taqa’ fuq in-nies li kienu jiffurmaw parti mill-Partit Laburista li, g[ajr g[al 22 xahar, ilu jkun mi/[ud mill-poplu fil-ma;;oranza tieg[u, mill1981 ’l hawn.

Il-poplu jaf li dan ifisser li jekk Muscat g[ad ikun filgvern, dawn ikunu n-nies li fuqhom jistrie[ biex imexxi l-politika tieg[u. Dawn huma n-nies li b[alissa g[andhom ir-riedni tal-partit f’idejhom… i]da fi ftit taxxhur o[ra jistg[u jkunu fit-tmexxija tal-pajji].

Tista’ tafda lil Malta f’idejn dawn in-nies?

Lil dan sejja[lu lura fil-partit

L-istorja politika ta’ dan idDeputy Leader tal-Labour hi wa[da kulurita [afna u mqanqla tant li, f’xi ]mien, kien sa[ansitra tke//a mill-partit u kien wie[ed minn tal-bidu fl-Alternattiva Demokratika.

Mag[ruf ukoll b[ala hardliner illum g[andu f’idejh l-immani;;jar tal-PL u tal-kunsilli lokali mmexxijin minnu. F’din il-kariga, ma dehru l-ebda riformi jew modernizzar anzi fil-ka] ta’ [afna kunsilli dehru biss [afna manuvri.

F’ka] partikulari b’rabta malg[a]la ta’ skrivan mill-Kunsill Lokali tal-Mosta, is-Segretarju E]ekuttiv kien stqarr li saritlu undue pressure minn Toni Abela.

G[alkemm ma jidhirx li se jikkontesta l-elezzjoni ;enerali hu attiv [afna bis-sehem tieg[u b’artikli bi kritika [arxa g[all-PN li g[alih, donnu ma jag[mel xejn tajjeb!

Minkejja li ilu jimmilita fil-

Partit Laburista sa minn ]mien Mintoff, dan kellu esperjenza qasira [afna ta’ Ministru — 21 xahar — i]da bi]]ejjed biex jie[u tliet de/i]jonijiet ta’ dannu g[al Malta: [are; lil Malta millPartnership for Peace; iffri]a lapplikazzjoni g[all-UE u g[alaq l-Ambaxxata Maltija fi Spanja.

Wara perijodu ta’ Deputy Leader ta[t Alfred Sant, hu baqa’ j]omm il-kariga ta’ Shadow Minister g[all-Affarijiet Barranin.

Fil-kri]i tal-Libja ikkritika lillPrim Ministru Gonzi g[aliex sa mill-bidu nett kien stqarr li lpo]izzjoni ta’ Gaddafi kienet wa[da insostenibbli u, g[aldaqstant, kellu jitlaq millpoter.

Mag[ruf b[ala wie[ed li jitlef il-pa/enzja malajr.

Jason Micallef Dan mg[andu b]onn l-ebda introduzzjoni billi mexxa lilLabour g[al 16-il sena s[a[ bejn l-1992 u l-2008.

Jekk hemm aspett wie[ed li baqa’ jiddistingwih dan hu loppo]izzjoni tieg[u mill-qieg[ g[all-Unjoni Ewropea u g[ass[ubija ta’ pajji]na fl-ewro.

Minkejja li kien mi/[ud millpoplu g[al elezzjoni wara l-o[ra, ]amm postu fil-Parlament u llum jista’ jing[ad li qed imexxi lpolitika laburista dwar l-ekonomija u dwar l-Ewropa.

Joseph Muscat qed i[alli lmazz dejjem aktar f’idejn dan ilprede/essur tieg[u u jekk ilLabour g[ad ikun fil-gvern, /ertament li Alfred Sant ikollu rwol importanti biex ida[[al fisse[[ dak li ma rnexxilux jag[mel fi ]mienu b[ala PM.

Gvern Laburista [atru biex ikun il-factotum ta’ xandir li permezz tieg[u ried itella’ ;enerazzjoni so/jalista.

Aktar tard, b[ala Ministru, Joe Grima kien wie[ed millhardliners laburisti u kien fdat [afna minn Mintoff li ta[tu [adem u [a l-‘appprentistat’ politiku tieg[u. Ta[t Karmenu Mifsud Bonnici, Joe Grima kien x’aktarx l-aktar ministru kontra li jsir tibdil fil-Kostituzzjoni biex lelezzjoni tintreba[ mill-partit li jikseb il-ma;;oranza tal-voti.

B[alissa qed jintu]a mill-PL biex fil-programm tieg[u fuq Super One ikunu diskussi dawk l-argumenti li jkunu ‘ja[arqu’ g[al-Labour, jew b[ala difi]a jew biex jattakka bla [niena.

An;lu Farrugia

Toni Abela

Alfred Sant

Dan ilu fix-xena politika sa mill-bidu tas-snin sebg[in meta

Joseph Muscat innifsu ftit jiem wara li [a f’idejh it-tmexxija talPL fl-2008. Fi ftit ;img[at sab ru[u b[ala Segretarju Internazzjonali tal-partit — kariga li kien jokkupa 30 sena qabel.

Dan ukoll kien Ministru ta[t Mintoff u KMB u jibqa’ jissemma’ b[ala l-bniedem li iffirma t-trattat sigriet infami mal-Korea ta’ Fuq u dik il-parti tant ie[or infami mal-Libja laktar fejn tid[ol il-koperazzjoni militari bejn i]-]ew; pajji]i.

Kemm Joseph Muscat jafda lil Sceberras Trigona [are; /ar meta fl-ewwel ]jara li g[amel barra lpajji] wara li sar mexxej, hu [a mieg[u lil Trigona biex jag[millu introduzzjoni ‘tajba’ mal-Kurunell Gaddafi.

Qed jing[ad li AST qed jit[ajjar jikkontesta g[allElezzjoni :enerali.

Mifsud Bonnici u Alfred Sant u f’kull gvern laburista li kien jifforma parti minnu kien protagonista ewlieni fil-politika so/jalista tieg[u.

Minkejja li fl-Oppo]izzjoni, fla[[ar 25 sena, kien i]omm low profile, b[al sajjetta fil-bnazzi Joseph Muscat [atru b[ala Kelliem tal-Finanzi u responsabbli mit-tfassil talprogramm elettorali g[allElezzjoni :enerali li jmiss.

Karmenu Vella hu mag[;un fis-so/jali]mu tat-tip Mintoffjan u kien qrib [afna tal-Perit Mintoff li spiss kien jie[du mieg[u fi ]jarat uffi/jali barra lpajji].

Fl-1983 kien involut fil-ka] tad-d[ul ta’ yacht fl-G[adira bla permess li kien ]velat millgazzetta In-Nazzjon Tag[na.

George Vella

Joe Grima

Dan id-Deputy Leader Laburista g[all-Affarijiet talParlament beda l-karriera politika tieg[u dritt wara li kien irtira minn Spettur tal-Pulizija — kariga li fiha kien g[amel [oss mhux [a]in fi ]mien il-gvern talLabour.

Id-diskorsi ta’ An;lu Farrugia, kemm fil-Parlament kif ukoll barra, huma karatterizzati minn attakki goffi u kontinwi — [afna drabi sproporzjonati fuq il-[idma tal-Gvern Nazzjonalista.

Fl-elezzjoni li jmiss g[allewwel darba se jikkontesta wkoll fir-Raba’ Distrett — dak ta’ Ra[al :did — distrett li g[al [afna snin kien jele;;i lill-eks Ministru Lorry Sant u li An;lu Farrugia kemm-il darba semma li kien jammirah.

Internament jing[ad li hu f’kunflitt kontinwu mad-Deputy Leader l-ie[or Toni Abela

Reno Calleja Il-ka] ta’ Jason Micallef jista’ jing[ad li hu uniku fl-istorja politika ta’ pajji]na g[aliex kien luniku Segretarju :enerali ta’ partit li tilef postu mhux b’elezzjoni i]da

g[aliex kien sar abolishment of post meta t-terminu tieg[u filkariga kien g[adu ma g[addiex.

Minn hemm, Joseph Muscat po;;ih fil-kariga daqstant ie[or delikata ta’ kap tal-istazzjon televi]iv tieg[u b’kontroll hands on. Issa li Micallef idde/ieda li jikkontesta l-elezzjoni li jmiss qed jissemma aktar spiss u l-artikli tieg[u qed ikunu dejjem aktar [arxa.

Jason Micallef kien ikkonfronta lil George Abela meta wara la[[ar Elezzjoni :enerali dan kien ikkontesta g[al-leadership — kien reba[ Jason g[aliex irnexxielu jtella’ lil Joseph Muscat biex imexxi l-Labour kif xtaqu lhardliners tal-partit.

G[alkemm dan l-eks Deputat

Laburista kien g[amel numru ta’ snin ‘misto[bi’ re;a’ tfa//a attivament fil-kamp laburista wara l-[atra ta’ Joseph Muscat b[ala leader.

L-artikli spissi tieg[u, fundamentalisti g[all-a[[ar, re;g[u bdew jidhru f’l-orizzont u ng[ata wkoll spazju fir-radju laburista.

Reno Calleja kien Deputat u Ministru ta[t Mintoff u deputat ta[t Karmenu Mifsud Bonnici u Alfred Sant li, meta sar Prim Ministru kien [atru Chairman talAwtorità tat-Trasport.

Dan il-persuna;;, li re;a’ da[al attiv fil-Labour mad-d[ul ta’ Muscat, hu l-akbar prova li lLabour, flok ’il quddiem… qed i[ares lura bis-s[i[.

10

OPINJONI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

In[arsu lejn il-;ejjieni b’ottimi]mu Fl-isfond ta’ dak li kien qed ji;ri f’pajji]na matul din il;img[a, mhux kul[add ta ka] tal-a[barijiet po]ittivi li suppost kellhom jiddomminaw l-a[barijiet lokali. I]da kif ji;ri f’[afna mill-ka]i, l-a[barijiet po]ittivi jiddominaw anqas dawk negattivi. Propju hekk ;ara din il-;img[a.

Filwaqt li f’pajji]i o[rajn Ewropej komplew il-protesti g[all-mi]uri ta’ awsterità li qed jie[du diversi gvernijiet ta’ pajji]i membri fl-Unjoni Ewropea, f’Malta din il;img[a komplejna nisimg[u b’aktar ri]ultati po]ittivi filkamp ekonomiku.

L-a[[ar /ifri pubblikati mill-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika (NSO) juru bi/-/ar li l-ekonomija tag[na qed tkompli tikber waqt li l-qg[ad f’Settembru kompla jonqos.

Dan ifisser li t-total ta’ dawk li llum qed jirre;istraw g[axxog[ol jammonta g[al 6,554. {a nag[milha /ara minn qabel biex [add ma jipprova jinterpretani [a]in — dawn m’humiex xi /ifri ta’ barra minn hawn i]da fissitwazzjoni li tinsab fiha ddinja u [afna mill-pajji]i Ewropej, dawn i/-/ifri jirriflettu l-impenn tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista li mhux biss jikkontrolla l-qg[ad i]da qed jirnexxilu jnaqqas l-ammont ta’ nies li qed ifittxu xxog[ol.

Jekk in[arsu lejn x’qed ji;ri fil-bqija tal-pajji]i l-o[ra, nosservaw li din issitwazzjoni qed tiggrava u lpersuni li qed ifittxu x-xog[ol qed ji]diedu bis-sig[at.

U[ud mill-gvernijiet qed i[abtu wi//hom ma’ kri]ijiet finanzjarji sforz tan-nuqqas ta’ [sieb u g[aqal fit-tmexxija ta’ pajji]hom.

FIL-:RE?JA...

minn David Casa david.casa@europarl.europa.eu

F’pajji]na l-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien kapa/i jie[u l-a[jar de/i]jonijiet flinteress nazzjonali. {afna mid-drabi, jekk mhux dejjem, il-PM kien kritikat g[al dawn id-de/i]jonijiet i]da wara /ertu ]mien [afna kienu dawk li nteb[u li dawn l-g[a]liet isarrfu fil-po]ittiv u llum qed ingawdu missagrifi//ji tag[na stess.

F’MALTA...

Aktar postijiet tax-xog[ol g[all-Maltin

Minkejja li a[na ]g[ar fiddaqs, qed inkunu pro-attivi bi]]ejjed li ni;;eneraw attività ekonomika li meta proporzjonatament titkejjel ma’ dik ta’ pajji]i akbar minn Malta, pajji]na jo[ro; rebbie[ u b’sa[[tu.

E]empju wie[ed: fl-a[[ar sena f’pajji]na ntilfu madwar 1,200 post tax-xog[ol i]da lKorporazzjoni g[ax-Xog[ol u t-Ta[rig kellha xejn inqas minn 10,756 post tax-xog[ol x’toffri.

Dan kollu jikkonferma li pajji]na miexi ’l quddiem b’ritmu tajjeb u mhux biss qed jilqa’ g[all-isfidi iebsa fis-swieq finanzjarji i]da qed idawwar dawn l-isfidi f’ri]ultati ta’ su//ess.

Waqt li fil-Gre/ja l-poplu jinsab fit-toroq ji;;ieled biex jipprova j]omm il-postijiet tax-xog[ol, f’Malta, il-Lufthansa Technik kienet qed tiffirma kuntratt tax-xog[ol kbir mal-Brussels Airlines

Din il - ;img[a smajna kif kompla jikber l - inkwiet politiku fil - Gre/ja . F ’ dan il - pajji] Ewropew hemm problemi serji g[aliex il Gvern qed jitlob l g[ajnuna mill - UE biex jo[ro; mill - kri]i kbira finanzjarja li jinsab fiha .

L-inkwiet fil-Gre/ja F ’ dan il - pajji] u f ’ pajji]i

o[rajn Ewropej hemm min qed iqum filg[odu u qed jitlef ix - xog[ol g[aliex is sitwazzjoni finanzjarja f ’ pajji]hom hi tant [a]ina li kuljum qed jikber il - qg[ad .

Dan m’huwiex il-ka] f’pajji]na tant li din il;img[a smajna wkoll li loqsma ;odda li investa fihom il-Gvern — waqt li [addie[or kien ixxamplat jikkritika kull ma jag[mel il-Gvern — qed i[allu l-frott mixtieq.

Insemmi l-qasam talavjazzjoni u nag[mel referenza g[all-kumpaniji talajru Lufthansa Technik u lSR Technik li f’pajji]na qed ji;;eneraw ix-xog[ol sforz tal-politika li qed imexxi lPN fil-Gvern u tal-g[aqal u l[idma bie]la tal-[addiema Maltin u G[awdxin.

Su//ess fil-qasam tal-avjazzjoni

Waqt li [afna kienu mitlufa f’a[barijiet o[ra, f’pajji]na kien iffirmat ftehim bejn Brussels Airlines u Lufthansa Technik li se jfisser investiment ta’ aktar minn 15-il miljun ewro u aktar xog[ol f’pajji]na. Dan se jkun qed ifisser il-[olqien ta’ aktar xog[ol u aktar flus fil-bwiet tal-poplu tag[na.

L-istess ;ara fil-ka] talkampunija privata Cassar Ship Repair li toffri servizzi ta’ tarzna privata.

Din il-;img[a din ilkumpanija [abbret li reb[et ilkuntratt ta’ xog[ol fuq il-cruise liner presti;ju] Fran/i] Le Ponant. Dan il-kuntratt intreba[ fost kompetizzjoni kbira minn pajji]i o[ra Ewropej u jirifletti s-serjetà ta’ din il-kumpanija i]da fuq kollox jikkonferma kemm issitwazzjoni ekonomika ta’ pajji]na tinsab b’sa[[itha u kemm il-barranin g[andhom fidu/ja fil-[addiema Maltin.

B[al dawn l-a[barijiet po]ittivi kellna u se jibqa’ jkollna aktar. Je[tie; li nkunu po]ittivi fil-mod ta’ kif in[arsu lejn pajji]na u napprezzaw ilfatt li minkejja li a[na ]g[ar qed jirnexxielna niksbu su//ess ekonomiku daqs u akbar minn dawk ta’ pajji]i o[rajn li ilhom snin fl-Unjoni Ewropea.

Fl-isfond ta’ dan kollu ninsab /ert li l-Ba;it li jmiss, li se jkun pre]entat mill-Ministru Tonio Fenech b[al g[ada ;img[a, se jkun qed jippremja lill-[addiema tag[na li f’dawn l-a[[ar snin [admu bis-s[i[ biex ingawdu dak li b’g[aqal u kura;; [dimna g[alih.

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Fil-pa;ni l-o[ra:

12 L-ideolo;ija politika

EDITORJAL il•mument It-triq tal-opportuni]mu li tkun ;ejja waqt li l-istatista j[ares lejn il-:ENERAZZJONI li tkun ;ejja.

U issa s-Sirja

14 Gonzi u il-mument we[lu ma’ rasu

15

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PO Box 37 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

Alcide de Gasperi, wie[ed mill-fundaturi tal-Unjoni Ewropea u mexxej storiku tal-Partit Demokristjan Taljan kien i[obb jg[id li: il-politiku j[ares lejn l-ELEZZJONI

13

Ittri lill-Editur:

Joseph Muscat ‘no regrets’ ukoll

11

Fi ftit kliem, min jara sal-ponta ta’ mnie[ru jfittex biss ilvoti komdi, u min ikollu vi]joni, jara, l-ewwel u qabel kollox, x’ikun jaqbel g[all-pajji] u g[all-poplu anke jekk, g[al xi ]mien, jistg[u jnaqqsulu mill-popolarità tieg[u.

Dan kollu nistg[u nixhdu g[alih a[na l-Maltin g[aliex issa ilna li ittendejna li l-partit tal-Oppo]izzjoni kif immexxi llum minn Joseph Muscat hu wie[ed mibni fuq opportuni]mu bla limitu fejn il-prin/ipji u l-valuri ftit g[andhom post u, jekk g[andhom, jiffiguraw [afna’l isfel fil-klassifika tal-prioritajiet li kull partit ikollu.

Minn partit li tilef elezzjoni ;enerali wara l-o[ra, wie[ed kien jistenna li waqt li jag[mel anali]i s[i[a tal-politika tieg[u, ikollu g[add ta’ prin/ipji li ma jinbidlux skont kif ikun jaqbel fi ]mien partikulari. Minn partit politiku hu mistenni li jkun il-katalist biex permezz tieg[u dawk li jidentifikaw mal-prin/ipji u t-toroq li jipproponi jissie[bu flimkien jew biex imexxu pajji] jew biex jipprovdu alternattiva kredibbli g[al min ikun qed imexxi l-gvern.

Minn dan kollu ma rajna xejn mil-Labour fl-a[[ar tliet snin. Rajna biss mew;a fuq o[ra ta’ opportuni]mu, ta’ gambetti lill-gvern u g[al dak kollu li g[amel fit-tmexxija tal-pajji].

Ma rajna jew smajna l-ebda proposta ;enwina u po]ittiva kien x’kien is-su;;ett li l-pajji] kien qed jiddiskuti. E]empji g[andna kemm trid: it-Tarzna, l-edukazzjoni, is-sa[[a, ilqag[da fil-Libja, l-ambjent, il-kunsilli lokali, G[awdex, ittrasport pubbliku… u nistg[u nibqg[u sejrin hekk.

Kien x’kien is-su;;ett, il-Labour ta’ Joseph Muscat,

minflok ma tg[allem mill-esperjenza tieg[u stess ta’ tant snin fl-Oppo]izzjoni, g[a]el li jikkopja lilu stess biex i;edded l-istess politika negattiva u ta’ ostruzzjoni li lLabour tant sar mag[ruf g[aliha.

U issa, aktar minn hekk, qed jg[id li dak li g[andu f’mo[[u li jag[mel jekk ikun fil-gvern, jg[idu biss meta tkun qed toqrob l-Elezzjoni :enerali. Meta, allura, tant ikun hawn distrazzjonijiet, li mhux fa/li li wie[ed jifhem u janalizza kif inhu xieraq il-proposti li jressaq lill-poplu.

G[all-kuntrarju ta’ dan ir-ra;unament min-na[a tal-Partit Laburista, il-Partit Nazzjonalista jimxi ’l quddiem fuq ilproposti li kienu approvati mill-poplu fl-a[[ar Elezzjoni :enerali u ma jiddejjaqx li fejn ikun hemm b]onn jirfinahom g[all-a[jar wara li jkun sema’ attentament dak li jkun qed jg[id il-poplu.

Partit politiku — u anke mexxej politiku — qieg[ed hemm biex imexxi. Biex jag[ti s-soluzzjonijiet. Biex, wara konsultazzjoni, jimxi ’l quddiem. Mhux jibqa’ mag[luq fih innifsu g[aliex jib]a’ jmexxi li ma jmurx ixellef imqar difer wie[ed ma’ xi parti tal-elettorat. Min jag[mel hekk ikun jixraqlu biss it-titlu ta’ opportunist u xejn aktar.

Jekk il-Partit Nazzjonalista ilu tant snin fil-gvern dan juri li minn ]mien g[al ]mien irnexxielu jinterpreta mill-a[jar li seta’ l-aspirazzjonijiet tal-poplu. Ma jfissirx b’daqshekk li m’g[amilx ]balji jew ikkommetta nuqqasijiet… dan hu millaktar possibbli la qed nitkellmu fuq azzjoni tal-bniedem. Limportanti, i]da hu, li wara li tkun saret il-konsultazzjoni me[tie;a, u wara li mbag[ad tittie[ed azzjoni, jibqa’ miftu[ biex ikompli jsir it-titjib u l-irfinar tal-azzjoni meta linteressi tal-pajji] u tal-poplu hekk ikunu jitolbu.

Min jimxi mod ie[or jista’ jirba[ xi ftit popolarità filmedda l-qasira i]da l-fatti juru li fit-tul ta’ ]mien jitlef mhux biss dak li jkun ‘reba[’ temporanjament i]da aktar ukoll.

12

OPINJONI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Int u jien

Mela darba…

S

parky kien je[el kwa]i fis-su;;etti kollha, spe/jalment fil-fi]ika (;ieli ;ab zero), Latin, Al;ebra u Ingli]. Fl-isports kien brodu. Kien stramb. {add ma kien jag[ti kasu. Kien tellief.

S[abu hekk kienu jqisuh. Imma kien jaf ipin;i.

Kien kburi bit-tpin;ijiet tieg[u, g[alkemm [add ma kien japprezzahomlu. Fl-a[[ar sena tassekondarja ippre]enta xi cartoons lill-edituri talmagazin annwali tal-istudenti. Imma ma a//ettawlu lanqas wa[da.

Wara l-e]amijiet ta’ dik is-sena, kiteb ittra lil Walt Disney Studios. Qalulu jibg[at xi e]empji taxxog[lijiet tieg[u. Ovvjament, g[amel attenzjoni kbira [afna biex iressaq quddiemhom l-a[jar xog[lijiet li seta’ jipprodu/i. Ir-risposta ;iet. Ma kienx a//ettat. Daqqa o[ra.

Imma ma qatax qalbu. Idde/ieda li ja[dem g[al rasu. U fl-a[[ar, il-karattru li [oloq bil-cartoons tieg[u kiseb fama mondjali. Sparky, it-tifel li f’]og[]itu we[el f’kull su;;ett, u kien rifjutat diversi drabi, kien Charles Schulz (26.11.28 12.02.00). {oloq il-karattru Peanuts, b’sensiela ta’ cartoons, dwar Charlie Brown, it-tifel li t-tajra tieg[u qatt ma taret u qatt ma rnexxielu jixxuttja ballun.

Fil-[ajja hawn min ti;ih tajba mill-ewwel, isib min jimbuttah ’il quddiem, ixxorti tg[inu, /erti /irkustanzi jiffavoruh u jimxi. {afna jmexxu b’ritmu iktar normali u jie[du l-pro/ess ta’ tlug[ u n]ul, maltemp u bnazzi, su//ess u insu//essi.

Imma b’xi mod jaqdfu ’l quddiem.

Issib o[rajn li jibdew fuq is-sieq il-[a]ina, isibu min jag[tihom fuq rashom u j]ommhom lura: jaqtag[lhom qalbhom u jirridikolahom.

F’kuntest b[al dan, [afna jaqtg[u lura, jitilfu l-fidu/ja fihom infushom u jbatu [afna.

Niftakar surmast li ma kellux xi intelli;enza kbira.

Kienu tawh jg[allem tfal li ma ridux jitg[allmu skola. {add ma kien irid jispezzjona din il-klassi. {add ma kien ifa[[arhom. Wara [afna, ;ab permess biex jibda jg[allimhom l-arkett.

Bdew ja[dmu bi//a isba[ mill-o[ra. Bdew jie[du gost jispezzjonawlhom il-klassi.

Bdew jistaqsu min g[amel ittali u t-tali bi//a xog[ol ta’ arkett. Bdew jemmnu i]jed fihom infushom. L-o[rajn bdew japprezzawhom u jemmnu fihom ukoll. U //irku, minn vizzju] sar virtu].

Spi//aw biex g[amlu progress notevoli anke fissu;;etti skolasti/i.

Tajjeb g[andu kul[add.

Anke martek. Anke ]ew;ek.

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pawlcam@gmail.com

Anke uliedek. Anke l;enituri tieg[ek. Anke lg[arus#a tieg[ek. X’int tag[mel biex tg[inhom jiskopruh, japprezzawh u ji]viluppawh? Bil-kritika negattiva jew dispre;;jattiva tieg[ek taf tkun qed ittellef ;enju lid-dinja. Xi tridha dir-responsabbiltà?

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, ag[tini sensittività li ninduna bissabi[, bit-tajjeb li hemm fija, fi qrabati, fi [biebi.

G[inna ng[inu lil xulxin [a ni]viluppaw ittalenti tag[na g[all-;id tal-Knisja u g[atti;did tas-so/jetà.

G[ad hemm post g[all-ideolo;ija politika^ Naqblu li mhux kul[add jinteressa ru[u fil-politika, i]da g[alkemm wie[ed jista’ jiskarta l-intrigu u t-t[ambiq tal-politika ma hemmx dubju li l-politika b’xi mod jew ie[or taffettwa lil kul[add.

Il-policies, il-vi]joni u ddibatitti li jsawru politika ta’ pajji] jissarrfu f’de/i]jonjiet li [in jew ie[or jolqtu lil kull wie[ed u wa[da minna bla distinzjoni.

G[al ]mien twil iddirezzjoni tal-politika ta’ partit jew pajji] kienet primarjament mibnija fuq lelementi ideolo;i/i li kienet tit[addan. Sija jekk din kinitx politika leminija, ta/-/entru jew xellugija, kemm jekk kienet konservattiva jew progressiva, l-ideolo;ija kienet il-ba]i li fuqha tinbena l-filosofija ta’ moviment politiku.

L-ideolo;ija kienet lener;ija li tixpruna l-politika ta’ partit ’il quddiem. Lideolo;ija partikulari ta’ partit jew moviment kienet tg[in lill-elettur jidentifika ru[u ma’ twemmin jew ie[or. Kienet tag[ti /-/ans lill-individwu jobsor x’kienet tkun iddirezzjoni politika ta’ partit jekk ikun fil-fatt fil-poter.

Fi kliem ie[or l-ideologija fil-politika ti;bor fiha dawk il-[sibijiet u twemmin li jsawru l-identità ta’ grupp jew moviment politiku.

L-ideolo;ija tag[ti direzzjoni u gwida kif g[andu ji]viluppa l-[sieb u, g[aldaqstant, tifformula lpjani u d-de/i]jonijiet g[all-

Il-waqg[a tal-{ajt ta’ Berlin ... ;abet bidla kbira fid-dinja

futur tag[na lkoll kemm a[na.

F’/ertu sens tista’ tikkunsidra l-ideolo;ija b[ala lista ta’ regoli jew teoriji mibnija fuq it-twemmin politiku ta’ dak li jkun.

Intant il-waqg[a tal-[ajt ta’ Berlin u t-tmiem tal-era Sovjetika tat daqqa ta’ [arta lil dawk id-divi]jonijiet ideolo;i/i li kienu jifirdu lilLvant mill-Punent g[al bosta snin.

L-era tal-globalizzazzjoni wkoll kellha sehem strumentali biex ixxejjen issisien ideolo;i/i li sawru tant il-[sieb ta’ partiti politi/i madwar id-dinja. Tista’ tg[id li fl-a[[ar g[oxrin sena lespressjoni ideolo;ika ftit baqg[et moda. Minflok l-

ideolo;iji politi/i tradizzjonali, il-politika n[akmet mill-b]onn img[a;;el ta’ soluzzjonjiet pragmati/i g[al sfidi ekonomi/i u so/jali li qatt ma jonqsu. It-tibdil rapidu u ftu[ bera[ tas-swieq u talkomunikazzjonjiet komplew g[amlu l-parti tag[hom f’dan il-pro/ess.

I]da g[alkemm [afna jikkunsidraw l-ideolo;ija politika fissa b[ala kun/ett skadut ftit nistg[u ng[idu li n[olqu sistemi ;odda biex jie[du post dawn l-ideat li ggwidaw id-direzzjoni politika g[al tant ]mien. F’dan is-sens ftit naqbel illi llum bosta partiti politi/i ftit jistrie[u fuq l-ideolo;iji li kienu jiggwidawhom fil-passat.

Dan bl-ebda mod ma jfisser li t-twemmin ta’ partit politiku g[andu jibqa’ fiss ming[ajr tibdil. Anzi biex partit politiku jibqa’ rilevanti jrid ikun kapa/i ja;;orna u jinbidel ma]-]minijiet.

Biex jag[mel dan irid jibqa’ qrib tan-nies, jisma’ u jixtarr.

Jekk ma jag[milx hekk l-ideat u l-vi]joni jsiru skaduti u l[sibijiet jimmuffaw. Li tbiddel jew tirran;a ma fiha xejn [a]in. Anzi pjuttost bilkontra! I]da li jinkwetani hu meta dak it-twemmin u valuri li jkunu sawru moviment politiku jkunu abbandunati [afna drabi g[all-konvenjenza u mhux anqas g[al skopijiet purament elettorali.

B’xorti [a]ina n[oss li dan kollu qieg[ed ji;ri b[alissa fil-Partit Laburista. Ma hemmx dubju li meta partit jag[mel tant ]mien flOppo]izzjoni jitlef xi ftit il-fil ta’ kif jitmexxa pajji].

Fatt mag[ruf ukoll li meta tkun a;;ornajt il-politika tieg[ek tant drabi i]da l-poplu ma jtikx mandat, jibda jsir dejjem iktar diffi/li biex tippre]enta ru[ek b’mod ;did.

I]da dan ma jfissirx li dan g[andu jwasslek g[al dak li qieg[ed fih il-Partit Laburista llum.

Aktar ma jg[addi ]-]mien aktar qed to[rog /ar ilproblema politika tal-Partit Laburista. Partit li fl-a[[ar g[oxrin sena u fuqhom g[amel u-turns kbar fl-oqsma ekonomi/i, fil-politika so/jali u industrijali u mhux anqas fil-politika barranija.

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

S’hemmhekk ma jidhirx li hemm problema. Anzi li partit jammetti li ]balja u jbiddel ir-rotta ;eneralment ikun sinjal ta’ maturità politika.

Li j[assibni hu li kull meta jinqala’ xi intopp jew tinqala’ xi kri]i, il-Partit Laburista jikxef l-inkonsistenza tieg[u b[allikieku jixtieq jesprimi lideolo;ija veru li fuqha hu mibni. Il-politika ta’ konvenjenza li fuqha mexa f’dawn l-a[[ar tliet snin u nofs qed twasslu biex ikun dejjem aktar inkonsistenti.

Intant in-nies qed tkompli tistaqsi — imma l-Labour g[andu politika li tiddistingwieh jew bi [siebu jibqa’ jilg[ab g[all-gallarija sal-punt tal-elezzjoni? S’issa l-Labour jinsisti li din irrisposta ma jag[tihilniex.

OPINJONI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

13

U issa s-Sirja F’Ottubru, il-Kunsill talMinistri tal-Unjoni Ewropea idde/ieda li jkompli j[arrax is-sanzjonijiet tal-Unjoni Ewropea kontra s-Sirja min[abba li r-ripressjoni f’dak il-pajji] kompliet g[addejja bla ra]an u bi krudeltà liema b[ala minkejja l-protesti internazzjonali.

G[alina l-Maltin, is-Sirja hi pajji] kemmxejn imbieg[ed u ftit li xejn g[andna kuntatt dirett mieg[u. Anki jekk filfatt jidher li hawn komunità ]g[ira ta’ Sirjani f’Malta li dan l-a[[ar rajnihom jipprotestaw fit-toroq talBelt.

Waqt li kienu qed ji]volgu l-avvenimenti li segwejna dan l-a[[ar fil-Libja, pajji] ;ar tag[na, dak li kien qed ji;ri fis-Sirja ma tantx ;ibed l-attenzjoni tag[na. I]da rripressjoni tal-poplu Sirjan mir-re;im ta’ Assad baqg[et g[addejja xorta wa[da.

Catherine Ashton, irRappre]entant G[oli talUnjoni Ewropea g[allAffarijiet Barranin, g[amlitha /ara li s-sanzjonijiet ma kinux immirati lejn il-poplu Sirjan i]da lejn ir-re;im billi jiffukaw fuq il-finanzi tieg[u u l-mezzi li g[andu b]onn biex ikompli bir-ripressjoni.

Ashton qalet li l-Unjoni Ewropea kienet se tibqa’ ssegwi l-i]viluppi f’dak ilpajji], u naturalment tie[u azzjoni sakemm il-poplu Sirjan ikun f’po]izzjoni li jidde/iedi hu l-futur ta’ pajji]u mibni fuq il-pa/i u ddemokrazija. G[amlet sew.

I]da s’issa, il-pressjoni g[adha ma [alliet l-ebda effett fuq Assad.

Il-po]izzjoni talParlament Ewropew

Fil-Parlament Ewropew di;à tkellimna /ar [afna kontra dak li hu g[addej fis-Sirja.

G[addejna ri]oluzzjonijiet kemm f’Lulju kif ukoll f’Settembru ta’ din is-sena.

F’dik l-aktar ri/enti s[aqna kontra l-eskalazzjoni talvjolenza waqt li widdibna lirre;im Sirjan li bl-azzjonijiet tieg[u kien qed ikompli jnawwar il-legittimità tieg[u.

G[ax ng[iduha kif inhi, xi gvern le;ittimu hu dak li jispara fuq i/-/ittadini tieg[u stess?

La darba n-nies qamu u lesti jqieg[du [ajjithom fil-periklu tal-mewt billi jipprotestaw kontrih, sinjal li tilfu kull tama fih.

Is-Sirja u l-Unjoni Ewropea

Ir-relazzjonijiet bejn l-Unjoni Ewropea u s-Sirja jmorru lura g[all-1977 meta ]-]ew; na[at iffirmaw trattat ta’ koperazzjoni. Is-Sirja hi wie[ed mill-pajji]i membri talUnjoni g[all-Mediterran u talPolitika Ewropea dwar ilVi/inat, jew dik li nsej[ulha nNeighbourhood Policy.

I]da s-Sirja g[adha ma ffirmatx il-ftehim ta’ Asso/jazzjoni mal-Unjoni li dam is-snin biex ikun negozjat.

Il-ftehim ilu sentejn quddiem l-awtoritajiet Sirjani jistenna lfirma tag[hom biex jid[ol fisse[[. I]da l-firma baqg[et qatt ma waslet g[ax min g[andu x’ja[bi ma tantx ikun lest ja[dem ma’ [addie[or.

Issa i]da, b[ala konsegwenza diretta ta’ dak li qed iwettaq ir-

minn Simon Busuttil MEP sbusuttil@europarl.eu.int

re;im Sirjan kontra l-poplu tieg[u stess, l-Unjoni Ewropea ssospendiet kollox, inklu] lg[ajnuna ekonomika li biha kienu qed ji;u finanzjati programmi u pro;etti miftiehma bejn i]-]ew; na[at.

L-Unjoni ordnat ukoll liffri]ar tal-assi u kontijiet ta’ diversi kumpaniji u /ittadini Sirjani li g[andhom rabtiet mar-re;im ta’ Assad.

Ordnat ukoll sanzjonijiet fuq l-ivvja;;ar lejn l-Ewropa biex ma t[allix lil dawn l-individwi j]uru l-Ewropa.

G[all-ewwel il-Gvern Sirjan deher li qed jirrispondi b’mod po]ittiv g[all-pressjoni, i]da meta ;ie g[all-fatti ]ied irripressjoni. Ma na[sibx li gvern jista’ jkun /iniku aktar minn hekk.

Veru li l-effett ta’ dawn issanzjonijiet ma jin[assx millewwel u hemm ukoll possibbiltà li r-re;im Sirjan isib mezz kif idur mag[hom. G[alhekk hu importanti li pajji]i o[rajn, spe/jalment ir-Russja u /-?ina,

jimponuhom ukoll. S’issa i]da, dawn ma tantx urew [erqa li jag[mlu dan.

Biex is-sitwazzjoni tkompli ti;i ag[ar, l-akbar ‘[abib’ tasSirja hu proprju l-Iran fejn irre;im ta’ Mahmoud Ahmadinejad hu mag[ruf sew g[ar-ripressjoni tieg[u. L-Iran u s-Sirja ilhom snin twal alleati.

L-Iran g[addej minn problemi serji mal-Unjoni Ewropea u mal-kumplament tad-dinja, spe/jalment malIstati Uniti, mhux biss min[abba r-ripressjoni interna u s-serq tal-elezzjoni li ma j[allix lill-poplu tieg[u jesprimi ru[u sew, i]da anki min[abba l-fatt li g[andu ambizzjonijiet li jsir potenza nukleari.

Dan il-pajji] di;à g[andu tteknolo;ija li jibg[at vetturi flispazju. Jonqsu [a;a wa[da biex isir potenza li thedded serjament is-sigurtà tal-Punent: il-kapa/ità li jarma r-rockets li g[andu bil-bombi nukleari.

Bihom ikun jista’ jil[aq fejn irid.

Negozjati

Ftit tal-jiem ilu l-mexxejja Ewropej re;g[u sa[qu dwar ilb]onn li jse[[u negozjati kostruttivi biex din il-kwisjoni tan-nukleari tkun solvuta. Jekk ma jsirx hekk, l-Unjoni Ewropea qalet li se ssa[[a[ is-sanzjonijiet tag[ha kontra l-Iran.

Naturalment b’aktar sanzjonijiet fuq l-Iran ti]died ukoll minn direzzjoni o[ra lpressjoni fuq is-Sirja.

L-Istati Uniti u l-Unjoni Ewropea fil-passat di;à kisbu lkunsens fin-Nazzjonijieet Uniti g[al sanzjonijiet aktar [orox.

Ir-Russja u /-?ina

I]da /-?ina u r-Russja, ]ew; potenzi membri tal-Kunsill tasSigurtà, g[andhom is-sa[[a tal-veto – ji;ifieri li jwaqqfu de/i]joni b[al din jekk ma jaqblux mag[ha. U fil-bidu ta’ Ottubru, ir-Russja u /-?ina u]aw il-veto u waqqfu ri]oluzzjoni fil-Kunsill tasSigurtà li kienet tikkundanna lis-Sirja. Dan meta r-ripressjoni sa dakinhar kienet di;à swiet il-[ajja ta’ mill-anqas 3,000 ru[.

Din ir-ri]oluzzjoni kienet pre]entata mill-UE u kisbet lappo;; tal-Istati Uniti. Ir-Russja u /-?ina qed jopponu l-aspirazzjonijiet le;ittimi tal-popli G[arab u din hi tassew [asra.

G[allanqas issa /-?ina qed tg[id li s-sitwazzjoni ma tistax tibqa’ g[addejja kif inhi.

Il-pajji]i G[arab

Il-Lega G[arbija ilha tinsisti mar-re;im Sirjan biex iwaqqaf il-vjolenza minnufih. Ftit taljiem ilu, delegazzjoni mil-Lega G[arbija ]aret il-pajji] waqt li l-Oppo]izzjoni Sirjana ordnat strajk ;enerali. Waqt li kienu qed isiru l-preparamenti g[al din i]-]jara, it-truppi Sirjani kienu qed jisparaw il-kanuni tag[hom fuq postijiet residenzjali tal-pajji], spe/jalment fil-belt ta’ Homs.

Djar u [wienet inqerdu. {afna nies inno/enti qed jitilfu [ajjithom kull mument. {afna tfal sfaw vittmi ta’ din il-vjolenza bla ra]an.

Qed ikunu rappurtati diversi in/identi ta’ vjolenza kontra nnisa.

Je[tieg li d-dinja kollha tqum mir-raqda u ssalva lill-poplu Sirjan.

14

OPINJONI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Twieldet fil-faqar jew fil-lussu^ Nhar it-Tnejn li g[adda, 31 ta’ Ottubru 2011, id-dinja laqg[et is-seba’ biljun persuna tag[ha.

Kienu [afna l-ispekulazzjonijiet dwar liema tarbija messitha din ix-xorti. Kien hemm min qal li din twieldet fl-Indja, il-Filippini kienu lewwel pajji] li kkomunikaw dan it-twelid f’pajji]hom, u listess ;ara fil-Bangladesh u fil-Kambodja. Forsi wara kollox, setg[et twieldet Malta!

Fil-verità qatt m’a[na se nkunu nafu bi pre/i] liema kienet dik it-tarbija li qalbet din i/-/ifra. I]da fl-a[[ar milla[[ar, hu importanti li nkunu nafu dan^ Essenzjali li g[al skopijiet ta’ statistika nkunu nafu pre/i]ament min hi din il-[lejqa^ Na[seb hemm affarijiet o[ra li g[alija u g[al [afna huma ferm aktar importanti minn dan id-dettall.

Mhuwiex, pere]empju ferm aktar importanti li nkunu nafu jekk din it-tarbija twelditx filfaqar jew fil-lussu^ Jekk twelditx ta[t il-protezzjoni tal;enituri tag[ha li nissluha^ Jekk twelditx g[as-s[ana f’xi sptar jew g[al kes[a f’xi triq,

jew f’xi g[alqa jew f’xi g[ar^ Le minix qed nesa;era! Jekk twieldet f’xi g[ar tkun tixba[ lill-istorja ta’ kif twieled :esù elfejn sena ilu. Mhix talmisthija li fid-dinja avvanzata li ng[ixu fiha llum g[ad hawn min m’g[andux saqaf fuq rasu meta jmur jimtedd fi tmiem iljum^ Li m’g[andux kenn mill-elementi naturali^ Min ma kellux l-opportunità li jitlaq minn Malta probabbli qed jid[ak b’dan li qed ng[id, g[aliex f’pajji]na g[andna grazzja li nkunu komunità ]g[ira fejn kull persuna mhuwiex numru individwali g[alih i]da karattru. I]da fla[[ar mill-a[[ar mhemmx g[alfejn issiefer biex tmiss mar-realtà. L-imma;ni li naraw fuq it-televi]joni tag[na, ta’ trabi jmutu bil-g[atx, o[rajn bil-gu[, o[rajn g[aliex ma kellhomx a//ess jew flus g[all-medi/ini essenzjali.

Tant u tant kwistjonijiet li sfortunatament din id-dinja avvanzata ma tafx tkun avvanzata bi]]ejjed biex ti]gura li kull tarbija titwieled fid-dinjità li jixirqilha!

Ma na[sibx li qed inkun negattiv g[aliex din hi rrealtà. Tkun negattiv jekk tpin;i stampa negattiva meta r-realtà hi po]ittiva. Mhix sitwazzjoni negattiva meta sSegretarju tan-Nazzjonijiet Uniti jg[id li minn seba’ biljun ru[, biljun minnhom qed ibatu l-;u[^ Din mhix kwistjoni dwar jekk wasaltx ix-xog[ol tard jew domt tistenna tal-linja g[al sieg[a. Qed nitkellem dwar dak li hu l-aktar ba]iku fil-[ajja ta’ bniedem – ilb]onnijiet ne/essarji biex tg[ix.

Mhix tal-g[a;eb li [ajtek tiddependi skont fejn twelidt^ Stajt twelid fl-aktar distrett lussu] f’Hollywood jew flaktar ra[al umli f’Malta, i]da fit-tnejn tista’ tag[mel su//ess f’[ajtek. I]da hi storja totalment differenti jekk minflok dawn i]-]ew; postijiet, twelidt f’nofs lAfrika, fejn ommok u missierek ma kellhomx ilma u [xejjex biex ]ammewk [aj.

Ma seta’ jkollok qatt /ans li ting[ata l-possibbiltà, anke li kieku ridt, tibni futur g[alik,

li tistudja, li ;;emma biex tixtri karozza jew dar, jew inkella li tibni familja.

Wie[ed ma jridx jinsa numru ta’ organizzazzjonijiet non-governattivi u volontarji, li flimkien ma’ kumpaniji privati jinvestu f’zoni partikulari, fosthom pere]empju billi jistallaw sistemi g[at-tisfija tal-ilma u lproduzzjoni tal-[xejjex.

Ma rridx i]da ninsa wkoll insemmi l-g[ajnuniet li jing[ataw biex jitnaqqas ilfaqar madwar id-dinja.

Qed titkattar bil-mod ilmod kultura ta’ responsabbiltà kollettiva fejn kull wie[ed minna fid-dmir li jg[in persuni li jinsabu f’xifer il-mewt, anke jekk dawn ma jinsabux f’pajji]na. Id-dinja

kollha hi, wara kollox, pajji]na wkoll.

Dwar dan, l-Unjoni Ewropea hi minn ta’ quddiem li tg[in finanzjarjament biex din it-tbatija tonqos fil-pajji]i l-aktar fil-b]onn. {afna drabi, i]da, din ittbatija hi ri]ultat ta’ tmexxija [a]ina, spe/jalment f’dawk ilpajji]i fejn id-dittatorjat

minn Ryan Callus ryancallus@gmail.com

g[adu ja[kem, li jipprote;i biss i/-/irku ta’ madwar iddittatur li jg[ix fil-lussu filkuntrast mal-bqija talpopolazzjoni. Dan rajnieh ji;ri partikularment fil-Libja u fit-Tune]ija.

Ir-rebbieg[a G[arbija li messet it-Tramuntana talAfrika g[andha tg[in biex il;id jinqasam b’mod aktar ;ust bejn il-popli u jonqos ilfaqar f’dawn il-pajji]i.

Qed naraw il-;ustizzja qed titwettaq... nittamaw li dan ise[[ ukoll f’pajji]i o[rajn fejn hu me[tieg li kull tarbija li titwieled, issib dinja li tilqag[ha bid-dinjità kollha li jixirqilha.

Gonzi u il-mument we[lu ma’ rasu

Mhux Gonzi u il-mument biss i]da anki l-Isqfijiet we[lu ma’ mo[[ kittieb li, fil-;urnal l-orizzont kiteb bi//a jakku]ani li jien ikkundannajt lilu u o[rajn g[all-infern.

Fil-fehma tieg[i, f’din lokka]joni, g[al aktar minn ra;uni wa[da, stajt nimxi bid-drittijiet li tag[ti l-Li;i tal-Istampa i]da sal-lum, dan ma g[amiltux.

Nemmen anki f’toroq o[ra, fost l-o[rajn xi kap apposta f’librett li jista’ jidher. G[ax din it-triq tal-a[[ar tibqa’ b[ala monument fl-istorja, monument ta’ tag[lim.

Tag[lim dwar ]balji kontra ttwemmin u tag[lim dwar im;iba tal-istess media.

Na[seb li qieg[ed niftiehem, anki jekk intenzjonatament miniex inkun /ar [afna.

G[aliex g[edt li we[el Gonzi^ G[ax il-kittieb qal li, g[alija, Gonzi “qisu sar xi qaddis g[ax… ivvota kontra l-li;i tad-divorzju.” Jien qatt ma g[edt li dan jew dak ilbniedem “qisu sar qaddis” u lanqas na[seb li tabil[aqq tajt x’wie[ed jifhem li kelli din lidea f’mo[[i. I]da ma tistax ma tfa[[arx lil dak — Gonzi jew [addie[or — li, fi kwistjoni b[al dik li kellna dwar id-divorzju, jivvota favur il-Li;i ta’ Alla. Fa[[art lil Gonzi u fa[[art lil dawk kollha li vvotaw favur il-Li;i Divina.

B[alma la fa[[art u lanqas qatt sejjer infa[[ar lil dawk li marru kontra l-istess Li;i ta’ Alla, huma min huma. Mhux talli ma fa[[arthomx talli

anki ’l quddiem f’librett ie[or li qed in[ejji, g[ad ner;a’ nitkellem mill-“[afna nsara tal-isem biss”. U, f’din ilfra]i, ninkludi mhux biss lil dawk kollha li vvotaw favur id-divorzju i]da anki lillmedia li uriethom appo;;.

Hekk g[andu jkun.

Kien Sidna :esù Kristu stess li g[amlilna kura;; biex, akkost ta’ sofferenzi u persekuzzjonijiet mid-dinja, nistqarru Lilu u l-Li;i tieg[u.

U ner;a’ nqassam il-libretti b’xejn, b[alma g[amilt filka] tal-elf kopja li stampajt bl-isem {afna nsara tal-isem biss. Jien nemmen [afna flistruzzjoni reli;ju]a li l-poplu g[andu jing[ata.

Ereti/i u infern

Forsi, u forsi g[al darbtejn, kieku l-poplu kellu l-istruzzjoni reli;ju]a me[tie;a, [afna ma kinux jittimbraw ru[hom b’dik il-kwalifika ta’ ‘ereti/i’ li ma ni]let xejn filger]uma tal-kittieb kon/ernat.

Dan mar ]ball bil-kbir jekk sostna li Mons. Gauci kien li g[amilhom ‘ereti/i’ u li Mons. Gauci “ikkundannana g[all-infern”. Ereti/i [add ma jag[milna, lanqas il-Papa, i]da a[na stess nag[mlu ru[na ‘ereti/i’. U g[all-infern [add ma jikkundannana, lanqas ilPapa, i]da nikkundannaw ru[na a[na stess b’[ajja u mewt bog[od minn Alla!

Issir eretiku jekk tmur kontra domma tal-Fidi, b[alma hi dik tal-Indissolubbiltà ta]-}wie;, domma definita fil-Kon/ilju :enerali ta’ Trentu sub iure divino.

minn Mons. Anton Gauci

Anki l-fatt li ssemma’ linfern u n-‘nar’ tieg[u ma ni]ilx fil-gri]mejn.

Jien qatt ma g[edt li n-‘nar’ tal-infern hu b[an-nar ta’ din id-dinja. I]da li je]isti l-infern u li fl-infern hemm ‘in-nar’ kien Sidna :esù Kristu stess li g[allimhulna (Mk. 9, 44 u 4748; Mt. 5,22 u 18.8 u 25.41) u ebda Papa ma jista’ jmur kontra dak it-tag[lim.

L-imsemmi kittieb ma qag[adx jikkonfondi li j]effen fin-nofs mhux biss lil Gonzi i]da anki lil din il-gazzetta.

Qal li jidher li “issa Mons Gauci sab ir-rifu;ju tieg[u fil;urnali nazzjonalisti b[al il-mument”. Ma nafx b’liema argumenti dan il-kittieb jista’ jsostni li jien kelli b]onn jew fittixt xi ‘rifu;ju’. Tfittex rifu;ju meta jkunu ji;ru warajk u allura tib]a’!

Mhux rifu;ju trid tfittex i]da ambjent li jkun favur Alla u l-Knisja. Rigward Mons. Gauci ma hemm ebda

/ans, lanqas ta’ wie[ed filmija, li jag[ti appo;; jew koperazzjoni lil min jo[odha kontra l-Li;i ta’ Alla jew kontra l-Knisja. Imma li mbag[ad infittex u nag[ti appo;; lil min jiddefendi lLi;i Divina, dan lest li nag[mlu fil-bera[ u akkost ta’ possibbiltà u probabbiltà ta’ attakki mid-dinja li hi kontra l-Li;i ta’ Alla u kontra lKnisja. Dan hu r-‘rifu;ju’ li jfittex Mons. Gauci!

Hekk g[andi nkun mhux biss b[ala sa/erdot i]da anki b[ala nisrani. Anzi anki b[ala sempli/i bniedem. G[ax kull bniedem hu kreatura ta’ Alla u, b[ala tali, g[andu d-dmir li josserva l-Li;i Divina.

Ji;ifieri l-kuntrarju lanqas hu kwistjoni biss ta’ “insara talisem biss”!

Anki Gvernijiet u Membri Parlamentari jaqg[u ta[t ilLi;i ta’ Alla, u l-ubbidjenza tag[hom lejn il-Li;i Divina ti;i qabel kull dmir ie[or li jista’ jkollhom.

L-Isqfijiet ukoll

U xi ng[idu g[al dik il‘farsa’ dwar l-Isqfijiet li listess kittieb kellu l-pja/ir

jo[ro; biha^ Stag[;eb g[ax lIsqfijiet lil Mons. Gauci “qeg[din i[alluh jikteb b’dan il-mod ta’ ]mien il-medju evu”!

Stag[;eb li l-Isqfijiet ma //ensurawhx! U wasal biex qal li s-silenzju tal-Isqfijiet qieg[ed jag[ti l-impressjoni li “l-Isqfijiet stess ma jafux liema hi l-a[jar triq li g[andhom jaqbdu”. Ji;ifieri dan il-kittieb [ass li hu struwit

bi]]ejjed f’affarijiet ta’ reli;jon u Knisja li hu kapa/i jikkritika b’dan il-mod lillistess Isqfijiet!

Hawnhekk nag[mel biss din l-osservazzjoni: “Ma na[sibx li jrid jara lill-Isqfijiet ‘ereti/i’!” G[ax jekk Isqfijiet ji//ensuraw qassis talli jkun qed jiddefendi domma tal-fidi, allura x’taqbad tg[id g[alihom^ Fuq kollox, sa fejn naf jien, Dommi tal-Fidi m’g[andhomx la ‘medju evu’ u lanqas evu modern. U lanqas jista’ jkollhom dan meta jkunu g[addew eluf u eluf ta’ snin o[ra!

Nispi//aw b’/ajta, i]da wa[da b’messa;;. Qabel irreferendum dwar id-divorzju rajt programm fuq stazzjon tat-televi]joni, fejn wie[ed ta parir lis-semmieg[a biex jivvutaw favur id-divorzju.

Dan, biex jipperswadi, qal li, jekk ma jkunx hemm li;i li tippermetti d-divorzju, g[al wie[ed li jg[ix ma’ mara f’relazzjoni sesswali barra mi]-]wie;, ikunu jistg[u jg[idu li jkun ‘ipo;;i’.

Ji;ifieri dan il-kelliem qal li wie[ed, li jkun jg[ix ma’ mara li mhux mi]]ewwe; mag[ha, ikun jista’ jissejja[ ‘po;;ut’! Mhux biss tbissimt, i]da anki d[akt.

Kemm qal tajjeb Pawlu tag[na fl-Ittra lill-Galatin meta nnota li Deus non irridetur (bil-Malti: Alla ma jid[ak bih [add).

Anzi l-istess Pawlu tag[na, qabel din l-osservazzjoni, po;;a l-kelma ‘Titqarrqux’!

(Gal. 6,7).

ITTRI LILL-EDITUR

Id-dell Sur Editur, L-Onor. Helena Dalli filParlament nhar l-Erbg[a 5 ta’ Ottubru 2011 qalet li l-Oppo]izzjoni Laburista g[andha dellha tqil u kull kritika li tag[mel ma titte[idx filkuntest li tkun qed issir.

Forsi hu g[alhekk li Joseph Muscat ma jrid jag[ti ebda proposta dwar ebda materja jekk mhux lejlet l-elezzjoni ;enerali li jmiss.

Lill-Onor. Dalli ng[idilha li, fl-opinjoni tieg[i, kull kritika li tag[mel l-Oppo]izzjoni g[andha tittie[ed filkuntest ta’ the end justifies the means, skont kif iddikjara li ja;ixxi lKap tag[ha Joseph Muscat u hu g[alhekk li l-PL qed ‘igawdi’ minn nuqqas ta’ kredibbiltà.

MARIO CASSAR

{al Qormi

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Joseph Muscat no regrets ukoll Sur Editur, Nhar il-{add 9 ta’ Ottubru fil-Qawra, il-Kap talOppo]izzjoni Joseph Muscat stqarr li l-labour dejjem kien fuq in-na[a t-tajba tal-istorja.

Din l-istqarrija li tkompli tikxef is-superfi/jalità fi kliem il-Kap tal-Oppo]izzjoni tikkonferma wkoll li l-labour lest jer;a’ jwettaq dak kollu li kien wettaq meta kien fil-[akma fil-perjodu 1981-1987 fejn Malta kienet imbuttata b’pass mg[a;;el lejn xifer l-irdum u kienet tkissret moralment, ekonomikament, finanzjarjament u so/jalment.

Dan kollu kien irri]ulta f’sitwazzjoni ta’ qg[ad kbir, korpi tax-xog[ol militarizzati, korruzzjoni istituzzjonalizzata, infrastruttura arretrata u edukazzjoni rvinata u allura kienu imposti fuq il-poplu Malti erba’ snin ta’ fri]a fuq

il-pagi u l-pensjonijiet, ma t[allewx isiru ftehim kollettivi ;odda flimkien ma’ restrizzjonijiet kbar fuq dak li stajna nimpurtaw.

U l-GWU fil-Kabinett So/jalista kienet tbierek dan kollu u ti;;ieled kontra lUnions {ielsa li g[amlu lalmu tag[hom biex jiddefendu lill-[addiema.

Jekk imbag[ad ni;u g[al ]mien il-Gvern Laburista ta’ bejn l-1996 u l-1998 ma g[andniex xi ng[idu, Joseph Muscat kien l-akbar apolo;ista tal-[merijiet kollha li g[amel Fredu Sant.

Grazzi Joseph Muscat talli kkonfermajtilna li inti b[al ta’ qablek, kollok no regrets.

Nixtieq inkun naf x’irid aktar il-poplu Malti biex jifta[ g[ajnejh g[all-periklu li l-Labour jitla’ fil-gvern!

J. BORG

Santa Venera

Issa g[andna l-prova Sur Editur, Kull min g[andu rasu fuq g[onqu ilu li nduna li Joseph Muscat hu superfi/jali g[all-a[[ar filvi]joni politika tieg[u.

Ji;ifieri Joseph jg[id xi [a;a biex ikun qal xi [a;a. Issa g[andna prova lampanti dwar dan.

Qed nirreferi g[al dak li qal fil-{amrun nhar il-{add 2 ta’ Ottubru 2011, meta qal li fl-isptar il-;did tal-onkolo;ija kien g[adu ma tpo;;iex ‘kantun wie[ed’ u dan meta kien di;à tela’

blokk bini ;mielu barra li kien sar tqattig[ estensiv ta’ blat u xog[ol ta’ konkos.

Tant kienet ovvja u miskina din il-gidba ta’ Muscat li l-mezzi tax-xandir tal-PL fosthom ilwebsajt uffi/jali, il-gazzetta online tal-partit u l-orizzont ma rrepetewx din il-[rafa.

Tassew Joseph Muscat tat-terremoti dan!

CH. FARRUGIA Il-Mosta

Il-GWU, korpi, suldati u pulizija Sur Editur, Meta l-ipprivile;;jata GWU kienet po;;uta fil-Kabinett Laburista kienet tat lapprovazzjoni tag[ha biex il[addiema bla xog[ol jidda[[lu f’korpi tax-xog[ol.

Ji;ifieri lill-[addiema kienu g[amluhom suldati u /a[[duhom mid-dritt li jkunu f’union bil-barka talunion!

15

Issa, fl-2011, il-GWU hi favur li s-suldati u l-pulizija jing[ataw id-dritt li jissie[bu f’union.

Kif jinbidlu ]-]minijiet!

Tassew li gvernijiet nazzjonalisti taw il-[elsien lil kul[add; l-ewwel u l-aktar lill-GWU!

JOE FARRUGIA

Birkirkara

Biex id-diskors ikun sew Sur Editur, Kultant nibda na[seb li jew /erti nies jaraw minn g[ajn wa[da jew, aktar probabbli, dawn l-istess nies jift[u g[ajnejhom meta xi [a;a ma tmurx tajjeb u jag[lquhom g[al kollox meta affarijiet o[rajn ikunu sejrin tajbin.

Issa, ng[iduha mill-ewwel… diffi/li li f’din id-dinja tintla[aq il-perfezzjoni jew li kollox ji;i perfett u mill-ewwel.

Veru li fil-ka] tal-karozzi tal-linja l-;odda s-sistema bdiet fuq nota negattiva l-aktar g[aliex grupp kbir ta’ [addiema immina ssistema sa mill-ewwel jum i]da /ertament hemm aspetti o[rajn li kienu ta’ titjib fuq is-sistema l-antika.

Xufiera edukati; nuqqas ta’ d[a[en li jag[mlu [sara lis-sa[[a; karozzi komdi; tixtri biljett darba f’;img[a u aspetti o[rajn li kollha kienu ta’ titjib fuq is-sistema l-antika.

Li dawn il-fatturi kollha jitwarrbu u ma jissemmew qatt f’kull diskussjoni li ssir qed iwassal biex ma jkunx hawn diskussjoni serja u ta’ ;id g[al kul[add.

F. MICALLEF {al Luqa

Gonzi-Clinton, Mintoff-Kissinger

Sur Editur, I]-]jara tas-Segretarju talIstat Amerikan Hillary Clinton f’Malta kienet ta’ sodisfazzjon g[all-Maltin kollha ta’ rieda tajba.

Aktar u aktar, kien ta’ sodisfazzjon dak li qalet, li esprima r-rispett, l-apprezzament u t-tif[ir talamministrazzjoni Amerikana lejn il-Gvern Malti.

Is-Sinjura Clinton kellha kliem ta’ tif[ir g[all-[iliet li wera l-Prim Ministru Gonzi fil-kri]i Libjana u kompliet tg[id li Malta g[andha rwol importanti fir-rigward tar‘Rebbieg[a G[arbija’ u li lIstati Uniti tal-Amerika qed ta[dem mill-qrib ma’ Malta biex jintla[qu l-aspirazzjonijiet tal-poplu Libjan.

Clinton qalet ukoll li Malta g[andha kontribut importanti x’tag[ti g[allfutur demokratiku fl-E;ittu u fit-Tune]ija. Dan kollu

jfisser fidu/ja fil-Gvern Malti.

Dan kollu fakkarni wkoll fil-[ar;a ta’ il-mument tat-2 ta’ Jannar ta’ din is-sena fejn konna qrajna kemm Mintoff kien tqan]a[, g[alxejn, biex ikollu laqg[a mas-Segretarju tal-Istat Amerikan ta’ dak i]-]mien, Henry Kissinger.

U dan mhux g[ax dak i]]mien Malta u l-Amerika kienu jaqsmu [sibijiet u ideali i]da g[ax Mintoff kellu b]onn boost billi kienet ;ejja l-elezzjoni!

Dik hi d-differenza bejn gvern u gvern u bejn mexxej u mexxej.

Clinton kwa]i kwa]i kellha obbligu li tirringrazzja lill-Prim Ministru Gonzi filwaqt li Kissinger ma ried ‘ipaxxi’ lil Mintoff bl-ebda mod.

M. CARUANA

Il-Marsa

Tis[i[ tal-istituzzjonijiet demokrati/i Sur Editur, Ftit ta]-]mien ilu l-President ta’ Malta talab li jitkompla x-xog[ol tal-kumitat parlamentari biex, jekk ikun il-ka], isir tibdil fil-Kostituzzjoni ta’ Malta.

F’dan il-kuntest il-U{M fid-dokument tag[ha Vi]joni So/jali G[alik di;à talbet, fost l-o[rajn, biex ikun hemm tibdil f’/erti istituzzjonijiet [alli b’hekk tissa[[a[ iddemokrazija.

Il-U{M talbet li jkun hemm tibdil dwar kif isiru l-[atriet ta’ Chairpersons tal-awtoritajiet regolatorji; li ji]died il-poter tal-Awditur

:enerali u li d-de/i]jonijiet u r-rakkomandazzjonijiet tal-Ombudsman jintlaqg[u mill-Gvern.

Il-U{M talbet ukoll tibdil fir-rwol talAwtorità tax-Xandir.

B[ala forza so/jali fil-pajji] il-U{M se tkompli ta[dem biex f’pajji]na tkompli titkattar il-;ustizzja so/jali.

JOHN M. BRIFFA U{M Il-Furjana

ITTRI LILL-EDITUR

17

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Il-PL u s-self lill-Gre/ja Sur Editur, Id-dibattitu fil-Parlament dwar isself lill-Gre/ja kien fih [afna x’tog[mod spe/jalment fejn jid[lu /erti attitudnijiet ‘mhux komdi’ filPL. Waqt dak id-dibattitu, il-mazz kien f’idejn il-backbencher Alfred Sant u li kien g[alih id-dibattitu kien jitwal aktar mi]-]ew; seduti li filfatt [a. Dan wara li n-na[a tal-Gvern

kienet tkellmet minn qabel malOppo]izzjoni rigward din il-materja u kien hemm qbil li l-pro/eduri kellhom jg[addu fis-seduta ta’ nhar l-Erbg[a 5 ta’ Ottubru.

Fis-seduta ta’ nhar it-Tnejn 10 ta’ Ottubru, l-Onor. Sant issu;;erixxa li d-diskussjoni tkompli f’seduta o[ra.

Id-Deputat Laburista Charles Mangion iddikjara li l-Oppo]izzjoni kienet qed taqbel li jkun hemm l-

approvazzjoni fis-seduta ta’ dakinhar stess kif fil-fatt ;ara.

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat ma deherx fil-Parlament nhar it-Tnejn 10 ta’ Ottubru meta kienet g[addejja t-tieni parti taddibattitu dwar is-self lill-Gre/ja.

Barra minn dan kollu Alfred Sant re;a’ tkellem kontra d-d[ul ta’ Malta fl-UE u b’hekk re;a’ feta[ bera[ kapitlu li l-PL kien ilu

jipprova jag[ti l-impressjoni li kien mag[luq. {a;a o[ra. Kont nistenna li f’dibattitu ta’ dan ix-xorta l-Onor Luciano Busuttil b[ala kelliem talOppo]izzjoni dwar l-UE kellu jsemma’ le[nu almenu daqs kemm semmg[u l-Onor. Sant!

FRANS FARRUGIA Tas-Sliema

Inkompli fejn [allejt…

Il-lingwa tag[na Sur Editur, Nixtieq nesprimi t-t[assib tieg[i g[all-mod kif il-lingwa Maltija qed tkun manipulata, spe/jalment mill-mezzi talkomunikazzjoni, spe/jalment it-televi]joni u r-radjijiet.

Jidhirli li qed ida[[lu [afna kliem bl-Ingli] bla b]onn. Xi ng[idu mbag[ad g[al dawk il;enituri li t-tfal tag[hom ikellmuhom bl-Ingli] flok billingwa sabi[a tal-Malti, illingwa li tiddistingwina minn pajji]i o[rajn!

Anke die[la d-drawa li filQuddies in-numri tal-innijiet jing[adu bl-Ingli] flok bilMalti. Insalvaw il-lingwa Maltija qabel ma jkun tard wisq.

F. VELLA Mosta

L-emails ta’ Joseph Muscat Sur Editur, Rigward l-emails ta’ Joseph Muscat lil Sabrina Agius talRTK nixtieq nag[mel xi mistoqsijiet: Nistg[u nkunu nafu g[ala /erta midja ma xandritx lemails ta’ Joseph Muscat? l-orizzont qal li sar spjuna;; fuq Muscat. Filverità, forsi dawk l-emails ma jurux li l-ispjuna;; kien fuq lRTK? Dawn l-emails ma jikxfux il-mentalità ta’ Joseph Muscat, ji;ifieri li the end justifies the means?

Jekk wara tal-Libja u wara dawn l-emails il-Maltin u lG[awdxin itellg[u lil Joseph Muscat b[ala Prim Ministru, allura m’hemmx tama g[al dan il-poplu!

G. CAMILLERI

Il-Furjana

Sur Editur, Id-darba l-o[ra rajna kemm se jkollu problemi ma’ wi//u lPN fl-elezzjoni li ;ejja min[abba l-passat glojru] tieg[u. Stramba hux? Imma hekk hu.

Meta jkollna Gvern Nazzjonalista drajna, jew darrewna li dejjem irridu. Ma a[na kuntenti qatt. Jekk jag[tina wie[ed irridu tnejn u jekk jag[tina tnejn irridu erbg[a. Inkella nsabbtu saqajna mal-art u nheddu bilvot!

Meta jkollna Gvern Laburista (hawn eluf li ma jiftakrux) drajna nifir[u mhux g[ax jag[tina wie[ed, imma g[ax JE{DILNA biss nofs wie[ed flok wie[ed s[i[.

Jien, b[al eluf ta’ /ittadini o[ra, kont drajt nibla’ transfers ta[t ir-re;im laburista. U tajjeb infakkar spe/jalment li]]g[a]ag[, li wara l-istrajk, KMB, miskin u l-Bambin iseddqu, kien wa[[al transfer lil xi 2,000 g[alliem! Transfer en bloc… miskin!

U jien malli qlajt it-transfer tg[idx kemm fra[t. Hekk hu.

G[aliex? G[ax flok bag[tni G[awdex kif kienu jhedduni, flok bag[tni l-Gudja kif kien ippjanat, bag[tni {al Lija. U tg[idx kemm fra[t. Qaluli li kien qabe] g[alija ex-student tieg[i li kien fil-kumitat laburista tal-Mosta.

Is-Sur Joe Attard Kingswell stess, Alla ja[firlu, kien kitibha din. Ma niftakarx ilkliem pre/i], imma kien kiteb xi [a;a fis-sens li ta[t gvernijiet laburisti, il-[addiem ikollu jikkuntenta bil-frak li lgvern [anin jidde/iedi li jqassam.

Imma mbag[ad il-PN se jkollu j[abbat wi//u ma’ problemi o[rajn li jista’ b’xi mod isolvihom. Biss luffi/jali kollha tal-partit, kollha kemm huma jridu jda[[luha f’rashom darba g[al dejjem li mhux bilfors li huma dejjem ikollhom ra;un u //ittadin dejjem ikollu tort. {afna drabi a[na /-/ittadini komuni nkunu nafu [afna

i]jed affarijiet li huma ma jkunux jafu. Ma jkunux jafuhom l-ewwel nett g[aliex huma ma jkunux ji;ru filpjazez u jit[alltu man-nies b[alna u ma jkunux jafuhom g[aliex [afna nies jippreferu joqog[du jgorru fil-[wienet bejniethom milli jg[iduhom lill-politi/i.

Pere]empju [afna /ittadini jgorru u jiddispja/ihom meta jaraw kif l-atte;;jament ta’ [afna mill-politi/i jinbidel meta tg[addi l-elezzjoni. Meta toqrob l-elezzjoni tibda tir/ievi partita karti fejn fihom ilkandidat partikulari jtik iddettalji kollha tieg[u. Jag[tik in-numri tat-telefon tieg[u, tal-mowbajl, tad-dar, taxxog[ol, tal-mara… u jitolbok bil-[niena biex tikkuntattjah jekk ikollok b]onn xi [aga.

Dan qabel l-elezzjoni, imma. Tg[addi l-elezzjoni u… ma rridx inpo;;i lil kul[add f’keffa wa[da g[ax ]gur li mhux il-ka]. Jien nitkellem mill-esperjenza personali tieg[i u nie[u pja/ir ng[id li sibt ministri, deputati u sa[ansitra lill-Prim Ministru li laqg[uni b’idejhom miftu[in u g[amlu dak kollu li setg[u biex jg[inu. Nirringrazzjhom sin/erament.

Imma mbag[ad hemm o[rajn li jtuk x’tifhem li qeg[din jg[adduk bi]-]mien.

U ja[sbu li int tant imbe/illi li ma tindunax. Jiddispja/ik bilfors. Jien nifhem li mhux kul[add jista’ jie[u dak li jippretendi li g[andu jie[u, imma f’dak il-ka] a[jar inkunu /ari milli nippruvaw nitmejlu b’dak li jkun.

Niftakar ]mien meta l-partit kien [afna i]jed qrib il-poplu.

Minkejja t-terrur li kien jirrenja fil-pajji] grazzi g[arre;im dittatorjali laburista, ilPN kien jorganizza diversi manifestazzjonijiet tal-massa b[all-fiera tal-[ut u o[ra tal[axix. Kollha spi//aw.

Kien jasal il-{add filg[odu spe/jalment. Konna niltaqg[u l-ka]ini u daqqa naraw ministru die[el, daqqa deputat, daqqa kandidat jew xi uffi/jal

g[oli tal-partit. U a[na lkoll induru mieg[u u nifir[u bih.

Kien ikun hemm intimità kbira u kul[add kien jaf lil kul[add b’ismu. Konna n[ossu [afna sodisfazzjon li nkunu hekk qrib xulxin u kul[add jag[mel kura;; lil kul[add. L-entu]ja]mu malajr jittie[ed.

Jien nitkellem l-i]jed fuq ilMosta, l-ikbar parro//a f’Malta u fil-passat dejjem b’ma;;oranza nazzjonalista.

Illum jag[tik il-biki g[ax tista’ tg[id li hi minsija g[al kollox mill-partit. Mhux mill-gvern, imma mill-partit.

Snin s[a[ ili nikteb jien.

Nikteb privatament lilluffi/jali g[olja tal-partit, inkellimhom wi// imb wi// u ;ieli anki lmentajt filpubbliku. G[amilna ]mien bilka]in mag[luq. Ka]in li sewa eluf ta’ liri u [afna g[araq u sagrifi//ju. Staqsu lill-Perit Gatt. {afna drabi anqas kumitat jiffunzjona ma kien ikun hemm u jiddispja/ini ng[id li minkejja l-appelli tieg[i u ta’ partitarji o[rajn antiki, il-partit qatt ma tant deher i[abbel rasu. Illum, g[allinqas, il-ka]in hu miftu[ u nispera li jag[mel il-funzjoni tieg[u ta’ uffi//ju nazzjonalista u mhux sempli/i [anut.

Meta tlifna l-elezzjoni tas96 jien kont tkellimt filKunsill :enerali li kien iltaqa’ wara t-telfa. U kont semmejt ]ew; ra;unijiet g[ala filfehma tieg[i konna tlifna [afna voti. U mir-reazzjoni ta’ dawk pre]enti kien jidher /ar li [afna kienu qablu mieg[i.

Kont semmejt il-MEPA jew ma nafx x’kienet tissejja[ dak i]-]mien. Tisma’ stejjer li verament inikktuk.

Applikazzjonijiet g[al xog[lijiet verament ]g[ar mhux biss idumu jtawlu snin s[a[, imma wkoll ji;u jiswew il-belli liri. {abib tieg[i g[andu [anut tal-[axix u applika biex g[andu ]ew; garaxxijiet iniffidhom billi jifta[ bieb.

Ilu snin s[a[ u skont hu

s’issa nefaq i]jed milli jiswew il-garaxxijiet.

Wie[ed ie[or ;ibidni lejh u wrieni blokki ta’ bini tliet sulari g[oljin. Jien, qalli, immiss mag[hom. Dawk kollha [aduh il-permess, imma jien le. Issa jien f’dawn l-affarijiet ma nifhimx u ma nafx min g[andu ra;un jew le, imma naf ]gur li nisma’ [afna u [afna garr u li fl-a[[ar mill-a[[ar je[el ilministru u l-gvern u mhux luffi/jali tal-MEPA. U kont semmejt punt ie[or li min[abba fih jidhru koroh ilministri u l-gvern.

Malli deputat jin[atar Ministru, l-ewwel [a;a li jag[mel — u jag[mel sewwa — li ji;bor madwaru numru ta’ nies biex jg[inuh fil-ministeru. Dawn ikunu partitarji fidili u jkun jixirqilhom xi forma ta’ rikonoxximent. {afna drabi ji;ri, imma, li xi w[ud minn dawn, mill-istalel isibu ru[hom fl-istilel, u minn partitarji jsiru impjegati u tikbrilhom rashom u bl-a;ir tag[hom, flok ;id jag[mlu [afna [sara lill-istess Ministru tag[hom u finalment lillgvern.

Nitkellem mill-esperjenza tieg[i: tmur tkellem wie[ed, jilqg[ek, ipo;;ik bil-qieg[da u jitolbok iddettalji kollha.

Partita notamenti, partita karti, telefonati, kompjuters…

U tispi//a bil-weg[da li se j/empillek.

Il-verità tkun li hu ma jkollu awtorità ta’ xejn u malli to[ro; int dawk il-qabda karti jispi//aw fil-landa ta]-]ibel u t-telefonata ma tasal qatt. U jekk ter;a’ //empillu int ikun jidher /ar, anki jekk hu jipprova juri l-kuntrarju, li dan ma jkollu ebda idea fuqhiex int tkun kellimtu u jer;a’ jitolbok id-dettalji.

U jibqa’ jg[addik bi]-]mien sakemm int tibqa’ tittama li se jg[inek. U int taqta’ qalbek u je[el il-ministru u l-gvern.

U ta[lef li tqatta’ l-vot.

GIOV. DeMARTINO Il-Mosta

18

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Nib]g[u g[at-turi]mu Sur Editur, Jien spiss immur il-Belt Valletta u ]jara fil-Barrakka ta’ Fuq ]gur li ma tonqosx.

Dan min[abba l-fatt li l-veduta tal-port tag[na hi imprezzabbli, affaxxinanti u ta’ ser[an il-mo[[.

Biss jiddispja/ini ng[id li l-parti tadd[ul xejn ma hi pja/evoli.

Dan min[abba l-fatt li waqt li tkun die[el il-barrakka, nifsek jibda jinqatag[lek g[al kollox bir-ri[a qarsa li wie[ed jibda jxomm. G[all-ewwel bdejt na[seb li din ir-ri[a ;ejja minn xi [a;a mejta, imma irri]ultali li l-urina ta]]wiemel qed tippenetra fit-triq u t[alli ri[a di]gustanti, li wie[ed ma jkunx jifla[ jissaportiha.

Mhux l-ewwel darba li turisti li jmorru u j]uru l-Barrakka, jibdew isoddu mne[irhom qabel jid[lu l-Barrakka.

Wie[ed jista’ jg[id li dan il-;est xejn pja/evoli jsir minn kull tip ta’ turist li j]ur Malta. Hi [asra li post prominenti b[al dan, u li hu frekwentat kuljum minn tant Maltin u turisti jix[et tant dell ikrah fuq pajji]na.

G[alkemm l-idea biex il-karozzini jkollhom a//ess g[al parke;; f’post /entrali b[ad-d[ul fil-Barrakka ta’ Fuq ta’ min jaqbel mieg[u, min-na[a l-o[ra wie[ed jara li dan il-parke;; xejn ma hu

kompatibbli mal-post. Dan min[abba l-fatt li [add ma g[andu kontroll fuq in-natura a[seb u ara meta jkun annimal!

F’dan il-kontest wie[ed jissu;;erixxi biex lil tal-karozzini, li bir-rispett lejhom iridu jaqilg[u l-[ob]na ta’ kuljum, jinstabilhom xi post ie[or prominenti, b[al: (i) Li jitne[[a parti mill-parke;; [dejn i/-/int ta’ qudddiem il-Bor]a biex jag[mel spazju g[al karozzini. (ii) Jinfeta[ a//ess g[al sprall li jkollu konnessjoni g[ad-drain mal-Bor]a, jew ma’ xi konnessjoni o[ra. (iii) Jew il-karozzini ssirilhom tinda quddiem il-Bank ?entrali jew inkella jkollhom parke;; ftit ’il fuq minn St. James Cavallier fejn illum jipparkjaw l-Arriva. (iv) Jew jinstabilhom parke;; ie[or qrib, fejn ir-ri[a ma jkollhiex effett fuq lakbar industrija lokali, u spe/jalment f’post prominenti b[ad-d[ul tal-Barrakka ta’ Fuq. G[aldaqstant wie[ed jappella lillAwtorità kon/ernata biex tikkonsidra dan l-appell u tirrimedja spazju ta’ parke;; ie[or li jkun konvenjenti g[al kul[add.

FRAN:ISK Il-Birgu

L-attivitajiet ta’ ]mien il-Milied Sur Editur, Issa li dalwaqt jasal ]mien ilfesti tal-Milied nibdew nisimg[u u naqraw b’tant attivitajiet li jorganizzaw g[aqdiet u istituzzjonijiet imxerrdin ma’ Malta u G[awdex.

Nixtieq nissu;;erixxi li xi entità tal-gvern jew privata tie[u l-inkarigu biex g[al dak i]-]mien tippubblika lista komprensiva ta’ dawn lattivitajiet skont il-lokalità fejn se jsiru.

Na[seb li jkun utli wkoll li

s-Segretarjat Parlamentari responsabbli mill-kunsilli lokali, jikkordina dawn lattivitajiet biex ikun hemm firxa a[jar u mhux, [afna drabi, ikunu qed isiru attivitajiet kbar fl-istess jum u [afna drabi fl-istess [inijiet.

Bi ftit aktar koordinazzjoni, il-Maltin u l-G[awdxin ikunu jistg[u jippjanaw a[jar fejn u kif iqattg[u dak i]-]mien sabi[, bl-a[jar mod.

J. FARRUGIA

Birkirkara

Action Stations Sur Editur ,

Action Stations — hekk kien jg[ajjat il-ma;;ur fil-gwerra malli jkun mg[arraf li de[lin l-ajruplani tal-g[adu.

Mal-g[ajta, il-miraturi jitilqu kulma jkunu qeg[din jag[mlu u jlebbtu lejn il-kanuni. Id-difi]a ti;i g[al-lest.

In[oss li l-istess g[ajta hi b]onnju]a hawn Malta hekk kif [afna mill-mezzi prin/ipali tal-komunikazzjoni so/jali fid-dinja qeg[din i]idu l-aggressività kontra l-fidi nisranija.

Parti tirrifjuta li tittrasmetti opinjonijiet ta’ bixra nisranija.

O[ra tippompja favur l-abort u o[ra tag[ti palata lillomosesswalità.

Il-materjali]mu [iere; minn mo[[ il-materjalisti daqs l-g[araq fis-s[ana qawwija tas-sajf.

G[al dawk li s’issa ]ammew s[a[ fil-fidi: Action Stations.

Nibdew billi nkunu a[na li nkunu pro-attivi u nag[tu sehimna kollu favur ir-reli;jon g[a]i]a tag[na.

T. TABONE

{a]-}abbar

“Temmnu inti dan^”

Sur Editur, Ninsabu fix-xahar ta’ Novembru — xahar li fih innifsu jqanqalna biex niftakru xi ftit i]jed f’dawk li [allew din id-dinja qabilna biex marru jing[aqdu mal-{allieq Divin fis-sema.

Personalment, meta jasal Novembru, in[oss li wara ftit mumenti ta’ riflessjoni, g[andi norqom xi erba’ kelmiet li joqog[du tajjeb g[al dan i]]mien tas-sena.

Din d-darba xtaqt nesprimi kemm hi tassew [a;a sabi[a li a[na li g[adna f’din id-dinja n[ossu mag[na kontinwament il-pre]enza ta’ dawk li [abbejna u li [abbewna u li issa jinsabu ma;enb il-Mulej fis-saltna tieg[U jitolbu g[alina.

Din il-pre]enza nistg[u n[ossuha fid-dawl tattwemmin, tal-fidi u tat-tama tag[na fis-Salvazzjoni li kisbilna Sidna :esù Kristu permezz tal-mewt u l-qawmien glorju] tieg[U. Dan il-misteru divin ta’ Iben il-{allieq, li Hu nnifsu Hu Alla, hu x-xhud u lprova perfetta li l-[ajja ma tintemmx bil-mewt tal-;isem imma biss tibdel il-forma tag[ha g[al wa[da ferm u ferm isba[ u a[jar minn dik li qatt nistg[u nimma;inaw a[na bilmo[[ /kejken u limitat tag[na.

Fl-Evan;elju ta’ San :wann insibu lil :esù jg[id lil Marta, o[t La]]ru, dan il-kliem li g[alina llum ukoll hu konferma tal-[ajja ta’ dejjem: “Jien Hu l-Qawmien u l-{ajja.

Kull min jemmen fija, ukoll

jekk imut, jg[ix, u kull min jg[ix u jemmen fija, dan ma jmut qatt”. (:w 11,25-26) Lil Marta, :esù staqsiha: “Temmnu inti dan?” (:w11,26). Jiena llum ng[idlu: Iva Mulej tieg[i, Alla tieg[i, Salvatur tieg[i. Jiena nemmnu dan. Peswa]a li [afna qarrejja huma konvinti wkoll. Kemm hi xi [a;a sabi[a li temmen!

U kemm hi wkoll [a;a sabi[a li g[ax temmen, meta t[ares lejn ir-ritratt fuq il-qabar jew fuq is-santa ta’ tifkira ta’ xi [add, tist[ajlu jtennilek kliem l-Appostlu Missierna San Pawl: “Tqabadt it-taqbida ttajba, temmejt il-;irja, [arist ilfidi. Mill-bqija hemm merfug[a g[alija l-kuruna tal;ustizzja, li biha f’dak il-Jum i[allasni l-Mulej, l-Im[allef ;ust, u mhux lili biss, imma wkoll lil dawk kollha li jkunu g[exu fl-im[abba tad-dehra tieg[U.” (2 Tim 4, 7-8).

Kemm hu sabi[ li temmen u, g[ax temmen, meta waqt Quddiesa, waqt il-[in tat-talb u sa[ansitra waqt li tkun qed tag[mel l-affarijiet tieg[ek ta’ kuljum, tiftakar f’xi persuna li ng[aqdet mal-Mulej, tist[ajjilha ttennilek: Ftakar dejjem li jien qed na[seb fik u nitlob g[alik minn hawn fuq, mis-smewwiet, minn fejn qed ingawdi l-weg[da l-kbira: “Dak li g[ajn qatt ma rat u widna qatt ma semg[et, u dak li qatt ma tnissel f’qalb ilbniedem, dak li Alla lesta g[al dawk li j[obbuh (1 Kor 2,9).

ALISON TONNA

Il-Mosta

ITTRI LIL-EDITUR

It-toroq tag[na huma showroom^ Sur Editur, Jekk ikollok [anut tal-ikel (ristorant jew take-away), ma tistax tarma mwejjed barra jekk ma jkollokx permess. Jekk ikollok permess ta’ showroom (spe/jalment tal-karozzi), tista’ tokkupa triq s[i[a u tu]aha g[all-kumdità tieg[ek.

Safejn naf jien, biex tesponi karozza fit-triq, irid ikollha li/enzja m[allsa u number plate regolari. Ming[ajr li/enzja u ming[ajr number plate din tista’ biss tin]amm fix-showroom (mill-bieb ’il ;ewwa). {afna sidien tax-showrooms jokkupaw it-toroq u l-bankini biex jesponu dak li jkollhom g[all-bejg[ billi ju]aw art pubblika ming[ajr permess.

Jekk jien ikolli karozza u tiskadili l-li/enzja, kif jarani xi warden jew xi pulizija, iwa[[alli /itazzjoni, dejjem skont illi;i. Allura kif dawn jag[mlu li jridu^ Nispera li dan l-abbu] jieqaf jew inkella jkun regolarizzat — billi dawn jibdew i[allsu permess.

Biex in;ib skip quddiem il-bieb tieg[i jkolli n[allas permess… allura dawn biex jokkupaw triq s[i[a ma j[allsu xejn^ Hawn Malta l-ispazju (g[all-parking) hu limitat… allura hemm b]onn li /erti abbu]i jitwaqqfu jew ikunu regolarizzati.

ALDO BUSUTTIL

I]-}urrieq

L-arroganza ta’ /erti nies Sur Editur, Jien resident li noqg[od fi Triq l-Imdina f’{a]}ebbu;, fil-limiti tasSantwarju tal-Qalb ta’ :esù.

A[na r-residenti ninsabu mdejqin bl-arroganza ta’ /erti sidien ta’ showrooms tal-karozzi li din it-triq hi mimlija bihom. Wara li ni;u mix-xog[ol [add ma jsib parking g[ax jimlew kullimkien bil-karozzi For Sale u alla[ares tkellimhom.

A[na ni;u bix-xirjiet u bit-tfal ]g[ar u ma nsibu nipparkjaw imkien. Suppost qalulna li s-side street hi g[alina r-residenti imma ;ejna ag[ar g[aliex din isside street dejqa u meta ma ssibx parking ji;u l-karozzi minn warajk u jkollok tmur fejn ir-roundabout ta’ fejn id-Dorotej biex ter;a’ ti;i lejn id-dar.

Kellimna lill-kunsill biex forsi jag[mlulna parking imma qalulna li rridu nkellmu lill-ADT. Il-kunsill bag[at ittra u bqajna fejn konna. Meta kellimt pulizija qalli li l-li;i tg[idlek li karozza For Sale ma tistax tag[milha imma karozza bilmobile number tista’.

19

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

{afna minn dawn ilkarozzi huma bla re;istrazzjoni u xorta jo[or;uhom fit-triq u, allajbierek, [add ma jkellimhom g[ax f’dalpajji] donnu hawn min jag[mel li jrid.

A[na vvutajna g[allEwropa biex suppost inkunu a[jar imma f’din il[a;a jiddispja/ini ng[id li ma morniex g[all-a[jar g[aliex imtlejna bil-karozzi tal-Ingilterra u mlejna kull spazju li je]isti fit-toroq tag[na. Mhux ta’ b’xejn li t-turisti jitka]aw bina g[ax dawn l-affarijiet f’Malta biss ji;ru. Sa fejn naf jien il-permess tax-showroom mill-bieb ’il ;ewwa qieg[ed u mhux barra ttriq.

Mhux bi]]ejjed nibilg[u l-pollution ta’ dawk l-eluf ta’ karozzi li jg[addu ta’ kuljum minn dik it-triq!

Il-gvern g[andu jg[addi li;i li karozzi g[all-bejg[ bin-numru mal-[;ie;a [add ma jkun jista’ jag[milhom barra t-triq.

IMXEBBA’ {a]-}ebbu;

Altru milli ri]enja!

Sur Editur, Dan l-a[[ar qrajt li xi [add talab g[ar-ri]enja tal-Ministru tas-Sa[[a.

Tassew li f’dan il-pajji] donnu li mhawnx min japprezza bi]]ejjed lil min offra li jkun ta’ servizz g[al min hu f’xi b]onn.

Jien, li propju ftit tal;img[at ilu ;ejt b]onn isservizz tal-Isptar Mater Dei, mhux tallli ma naqbilx ma’ min [are; b’din l-idea, talli f’ismi u f’isem [afna o[rajn li kienu fl-istess sitwazzjoni

tieg[i nirringrazzja mill-qalb lil dawk li qed imexxu lqasam tas-sa[[a f’pajji]na.

Li jg[odd mhux dak li jinkiteb fi stqarrijiet i]da dak li tara b’g[ajnejk u tmiss b’idejk meta ti;i b]onn isservizz tas-sa[[a.

Jinkwetani l-fatt li /erti nies ja[sbu li kollox isir wa[du u li ma hemm [add responsabbli biex il-poplu jing[ata din ilkwalità g[olja ta’ kura.

Nifhem li jista’ jkun hemm min g[al xi ra;uni jew o[ra forsi jkollu ra;un jag[mel

ilment i]da ma jistax ikun li meta f’pajji]na g[andna lgrazzja minn Alla li qed ning[ataw daqshekk kura ta’ livell g[oli ftit li xejn juru lapprezzament dovut.

Dr. Cassar, b[all-Prim Ministru ng[idlek: Keep up the good work g[ax jien /ert li anke min qallek biex tirri]enja kien qed jg[id dan minn fommu ’l barra u mhux g[aliex tassew jemmen f’dan.

P. MALLIA

Il-Qrendi

Theddida mill-bieb ’il ;ewwa Sur Editur, Kont wie[ed minn dawk, avolja wara avvi] ta’ malajr, li [affift u mort nisma’ l-konferenza li ta l-;urnalista Colin Quinn f’lukanda fil-Furjana, nhar il-:img[a filg[axija, 21 ta’ Ottubru.

Il-kelliem ;ie apposta mill-Irlanda biex jag[ti dettalji tas-sitwazzjoni f’pajji]u minn mindu kien introdott id-divorzju fl-1995. I/-/ifri jwa[[xu: minn 94,433 (1995), in-numru ta’ koppji separati jew divorzjati tela’ g[al 198,5592 (2006).

Tifhem, bla ma trid, li l-prospetti g[al Malta (li dejjem [arset lejn l-Irlanda b[ala so/ju fittwemmin reli;ju]) huma mudlama.

Il-kelliem feta[ pjaga o[ra meta qal li t-tfal li qed jitrabbew barra mi]-]wie; huma ta’ 26%.

Instab li d-divorzju fl-Irlanda qed jixpruna lkoabitazzjoni li mill-1986 kibret b’400% f’g[axar snin.

Biex imewtu l-kri]i, il-pro-divorzisti jg[idu li huma m’humiex kontra ]-]wie; dejjiemi i]da jiffavorixxu forma ta’ ‘familja diversa’.

Colin Quinn qabad taqsima o[ra tat-ta[dita u

intitolaha: How to undermine marriage, fejn semma, wie[ed wara l-ie[or, il-punti prin/ipali u]ati biex jixxejjen i]-]wie;: (a) Qa//at i]-]wie; mill-karattru legali tieg[u; (b) Qatt tiddefendi ]-]wie;; (/) Fa[[ar il-‘familja diversa’; (d) G[id li l-benefi//ji ta’ ‘familja diversa’ huma daqs dawk ta’ familja normali.

I]da mbag[ad jg[id kif, min jemmen fi ]wie; dejjiemi, g[andu jiddefendi ru[u: Id-difi]a ta]-]wie; hi xog[ol il-Knisja, ilgvern u s-so/jetà /ivili; L-idea ta’ bini ta’ familja skont kif ja[sibha biss l-individwu, g[andha tkun kontestata; I]-]wie; hu impenn versu l-ulied li jistg[u jkollhom; Il-fer[ tat-tfal ji;i qabel il-fer[ tal-;enituri.

Diskors illuminanti minn wie[ed ta’ rieda tajba.

C. FORDOW San :wann

LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Nhar l-Erbg[a tifta[ is-27 edizzjoni tal-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb minn Sergio Grech .................................

Din hija dinja ta’ kotba.

Ng[idu x’ng[idu u mmeru kemm immeru dan il-punt.

Xhieda ta’ dan hu linternet. Jekk tid[ol Google u tikteb books f’inqas minn g[oxrin sekonda l-mutur ta’ ri/erka jsiblek iktar minn 335 miljun pa;na.

Jekk tag[tih libri jtella’ 188 miljun pa;na.

G[al libros sab 366 miljun. Meta ktibt livres tani 327 miljun possibbiltà x’nikkunsidra.

G[all-kelma e-books tani xejn inqas minn 500 miljun pa;na!

U (nie[u gost ninnota) g[all-kelma kotba sab iktar minn sitt miljun pa;na u meta tajtu lkelma ktieb tella’ iktar minn 6.5 miljuni ta’ possibbiltajiet fejn nista’ nid[ol.

Minkejja l-pessimi]mu li jsaltan bla heda u [afna stqarrijiet addo// u bl-amment li jsiru l-[in kollu, il-kotba g[adhom g[odda popolari mfittxija g[al [a;a jew g[al o[ra.

M’iniex ng[id li kollox ward u ]ahar jew li l-poplu Malti jaqra daqs il-popli flEwropa ta’ fuq, imma ma nistg[ux ng[idu li l-ktieb f’Malta hu ine]istenti u mejjet. Jew li m’hawnx min qed jitfa’ [afna ener;ija biex il-ktieb jitla’ ’l fuq u jkun parti mill-kultura tag[na. Qabblu lkotba tal-lum ma’ ta’ dari u ttwe;iba to[ro; wa[edha.

Il-Fiera Nazzjonali talKtieb, li tifta[ nhar l-Erbg[a f’Dar il-Mediterran, hi esperjenza ta’ kemm il-pajji] ]g[ir tag[na g[andu industrija li b’xi mod jew ie[or g[addejja u li qed tag[ti frott.

Ma jfissirx li ma fadalx paradossi u problemi, imma Malta din is-sena wkoll, g[attielet darba, marret fil-Fiera tal-Kotba ta’ Frankfurt u [alliet impatt. Din hi s-sebg[a u g[oxrin fiera tal-ktieb f’epoka fejn jiddomina x-xiri online.

Malta hi art ]g[ira imma ftit tal-jiem ilu kellha l-Premju Nazzjonali tal-Ktieb li ta ;ie[ lill-awturi tag[na u wkoll lil min qed ja[dem g[al ktieb isba[ u a[jar. U Malta ilha tapprezza l-kittieba minn dan il-lat erbg[in sena. ?kejkna kemm hi /kejkna Malta tista’ titkellem fuq storja tal-istampar, storja talktieb u storja tal-;urnali]mu.

U llum g[andna wkoll kors flUniversità li qed jag[tina qarrejja tal-provi a[jar u iktar pre/i]i.

L-industrija mhix tonqos li tag[mel l-investiment minkejja l-maltemp u rri/essjoni internazzjonali u lprezz tal-karta li dejjem jog[la. {arsu lejn ir-rivisti mal-gazzetti u taraw li hemm minnhom min qed jag[]el mhux l-e[fef triq li j;on;i kollox ma’ xulxin imma li anki ju]a l-intellett u jag[ti prodott validu u provokattiv mhux biss fil-kontenut imma anki fid-disinn.

Il-Fiera fl-a[[ar mill-a[[ar hi opportunità biex in;eddu u napprezzaw il-;enju Malti.

Din mhix attitudni li npo;;u lilna nfusna f’bozza, imma realtà li anki /-/okon ma g[allaqniex. Malta sarrfet i//okon f’su//ess. Anki f’pajji] b[al tag[na hu possibbli li jkollok nies li j[allu impatt fuq l-umanità. Edward Debono hu e]empju wie[ed ta’ dan. Il-letteratura tag[na bil-mod il-mod [ier;a wkoll lil hinn minn xtutna u hawn [afna interess fiha.

Fuq l-ixkafef tal-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb se ssib minn kollox, imma se ssib ]gur il-qalb Maltija li ta[dem bi m[abba. Fuq l-ixkafef se jistenniek l-arti;;janat: talkittieb, tal-istampatur, talpubblikatur u tad-distributur.

Kif tid[ol fil-Fiera, se jilqg[uk diversi rwejja[ sbie[ ta’ kotba li lkoll jixtiequ jg[idulek storja u se j[ajruk biex tixtrihom.

Fil-messa;; tag[ha g[allkatalgu tal-Fiera, il-Ministru tal-Edukazzjoni, Xog[ol u l-

Familja esprimiet dan ilpunt kardinali u ewlieni billi ddeskriviet il-Fiera b[ala “ra;; ta’ dawl li jdawlilna triqatna u jiggwidana. Illum ninsabu assedjati minn [afna vu/ijiet li lkoll iridu jg[idu tag[hom: id-dinja tal-ispettaklu, tar-reklamar, taddivertiment, talkonsumi]mu… ilkoll f’im[atra min minnhom jg[ajjat l-aktar; ilkoll jippruvaw ifasslu strate;iji ;odda biex ji;bdu l-attenzjoni tag[na.”

Wie[ed jie[u gost jinnota li l-Fiera din issena hi mimlija minn tarf sa tarf bl-esibituri.

Se jkun hemm ukoll numru ta’ wirjiet interessanti li jintrabtu u ji//elebraw il-kotba.

Il-wirja ewlenija se ssellem lill-poeta nazzjonali Dun Karm. B[as-soltu, lorganizzaturi se jsellmu wkoll lill-awturi li mietu matul dawn l-a[[ar sentejn. Wirja o[ra hi dwar materjal efimeru. Wirja o[ra se tpo;;i r-riflettur fuq libreriji u arkivji f’Malta.

21

{inijiet tad-D[ul L-Erbg[a 9 ta’ Novembru 9.00 a.m. – 1.30 p.m.; 5.00 p.m. – 9.00 p.m.

Il-{amis 10 ta’ Novembru 9.00 a.m. – 1.30 p.m.; 5.00 p.m. – 9.00 p.m.

Il-:img[a 11 ta’ Novembru 9.00 a.m. – 1.30 p.m.; 5.00 p.m. – 10.00 p.m.

Is-Sibt 12 ta’ Novembru 9.00 a.m. – 12.30 p.m.; 4.00 p.m. – 10.00 p.m.

Il-{add 13 ta’ Novembru 10.00 a.m. – 8.00 p.m.

Attivitajiet waqt il-Fiera L-Erbg[a 9 ta’ Novembru 19.30: Tnedija tal-ktieb ta’ Edward Clemmer.

Il-{amis 10 ta’ Novembru 19.30: Tnedija tal-ktieb ta’ Gordon John Manche, Upon the Rock, Nations for Christ.

Il-:img[a 11 ta’ Novembru 19.30: Trevor }ahra jippre]enta Storja Vittorja.

Is-Sibt 12 ta’ Novembru 10.00: Tnedija tal-ktieb ta’ Alfred Sant, B[al f’Dizzjunarju, SKS. 20.00: Pre]entazzjoni ta’ tsek-tsik sneak peak minn Merlin Publishers.

Il-{add 13 ta’ Novembru 15.00: Il-pubbliku jiltaqa’ ma’ Marcus Sedgewick, Merlin Library Ltd.

L-attivitajiet kollha li se jsiru fis-Sala Temi Zammit f’Dar ilMediterran, huma ming[ajr [las u jista’ jattendi g[alihom kul[add. Xi esibituri se jkollhom ukoll attivitajiet g[addejjin fuq l-istands tag[hom.

22

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

L-I}RAEL

Ikomplu l-indikazzjonijiet ta’ attakk fuq l-Iran

Vja;; politiku, reli;ju], kulturali u so/jali mal-espert tal-Lvant Nofsani Dr Joe Mifsud

Il-President I]raeljan, Shimon Peres semma le[nu fiddibattitu li hemm g[addej b[alissa fl-I]rael dwar ilpossibbiltà li jsir attakk militari fuq l-Iran. Hu qal li lg[a]la militari biex l-Iran jitwaqqaf milli jkollu l-armi nukleari kienet eqreb.

F’dawn l-a[[ar ;ranet, ilmedia I]raeljana kienet iddominata minn rapporti li lPrim Ministru Benjamin Netanyahu kien qrib [afna li jordna attakk militari fuq lIran.

G[alkemm ma saret l-ebda theddida diretta uffi/jali ta’ azzjoni militari kontra l-Iran

minn Netanyahu, kemm lI]rael kif ukoll l-Istati Uniti u r-Renju Unit f’dawn l-a[[ar ;ranet taw [jiel tal-possibbiltà tal-u]u tal-forza kontra l-Iran.

Nhar il-:img[a, uffi/jal militari Amerikan qal li l-Iran issa sar l-akbar theddida g[allIstati Uniti.

Fil-;ranet li ;ejjin g[andu ji;i pubblikat rapport tanNazzjonijiet Uniti dwar f’liema fa]i jinsab il-pro;ett nukleari Iranjan – li l-Iran jinsisti li hu g[al skop pa/ifiku, i]da l-Punent hu konvint li dan qed iservi wkoll biex il-pajji] ikollu l-armi nukleari.

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

23

FIL-QOSOR...

IL-GRE?JA

Jinqatel il-mexxxej tal-FARC

Sfida ;dida g[al Papandreou

IL-KOLOMBJA: Il-Gvern Kolombjan [abbar li kien inqatel

Alfonso Cano, il-mexxej tal-grupp tar-ribelli xellugin, il-FARC, li ilu attiv fil-Kolombja g[al dawn l-a[[ar 40 sena. Hu nqatel waqt raid li sar mit-truppi spe/jali Kolombjani f’mo[ba fil;ungla, fir-re;jun ta’ Cauca. F’xi toroq tal-kapitali, Bogota, innies [ar;u ji//elebraw malli semg[u b’din l-a[bar.

{abta fatali fuq l-M5

IR-RENJU UNIT: Ma kienx g[adu a//ertat in-numru tan-nies li nqatlu f’[abta kbira li se[[et tul l-M5, qrib Tauton. Din il-[abta kkaw]at l-isplu]joni ta’ diversi karozzi. B’kollox, 27 vettura kienu involuti fil-[abta bejn karozzi u trakkijiet. Kien hemm 43 persuna li ndarbu, xi w[ud minnhom b’mod serju. Il-[abta se[[et fi/-/par u x-xita qalila, nhar il-:img[a filg[axija. It-triq hi dik ewlenija li tg[aqqad il-Lbi/ tal-Ingilterra mal-kumplament talpajji]. Sa tard ilbiera[ kienet g[adha sejra l-[idma biex jitne[[ew il-vetturi mit-triq u jkunu identifikati l-vittmi.

Asterojde riesqa qrid id-dinja L-ISTATI UNITI : Nhar it-Tlieta, asterojde b’dijametru ta’

madwar 400 metru g[andha tg[addi 323,469 kilometru mid-dinja – eqreb mill-Qamar. Din ing[atat l-isem Asteroid 2005 YU 555.

Din hi l-ewwel darba mill-1976 li blata spazjali ta’ dan il-kobor se tg[addi daqshekk qrib id-dinja. Don Yeomans, kelliem g[anNASA, qal li ma kien hemm l-ebda periklu li din l-asterojde tolqot lid-dinja.

Taxxa biex tid[ol Milan

L-ITALJA: Mis-sena d-die[la, kulmin ikun irid jid[ol fi/-/entru

ta’ Milan bil-vettura tieg[u, ikun irid i[allas [ames ewro. Ilvetturi kummer/jali g[all-ewwel sitt xhur tas-sena se j[allsu biss tliet ewro. Dan se jsir biex jitnaqqsu t-tni;;is u t-traffiku fil-qalba tal-belt.

L-ITALJA> Xena fil-qalba ta’ Genova wara l-g[arg[ar ikkaw]ati mix-xita qalila li qed tag[mel b[alissa u li [allew seba’ persuni mejtin, fosthom ]ew;t itfal. Matul il-;urnata tas-Sibt saret [idma bla ra]an biex jitne[[a t-tajn mittoroq, fejn fost l-o[rajn ]viluppaw [ofor kbar wara li sfrundat l-art.

Sa issa, min[abba l-maltemp qalil fit-tramuntana tal-Italja, di;à tilfu [ajjithom g[axar persuni u firre;juni ta’ Liguria u Toscana kien iddikjarat stat ta’ emer;enza.

(Ritratt> Reuters)

Wara li nhar il-:img[a filg[axija reba[ vot ta’ fidu/ja kru/jali fil-Parlament Grieg, issa, il-Prim Ministru Grieg, George Papandreou, g[andu sfida ;dida quddiemu: irid jifforma koalizzjoni tal-Gvern.

Ilbiera[ filg[odu hu kellu xi ta[ditiet mal-President Grieg, Carolos Papoulias, dwar il[olqien ta’ Gvern ta’ g[aqda nazzjonali biex jirratifika lftehim biex il-pajji] jing[ata pakkett ;did ta’ g[ajnuna finanzjarja.

I]da l-Partit ta’ Demokrazija :dida – il-partit ewlieni fl-Oppo]izzjoni – qal li ma kienx se jissie[eb fi gvern simili jekk fit-tmun tieg[u jkun Papandreou, u talab li jkun hemm elezzjoni ;enerali bikrija.

Papandreou qal li dan ilpass kien ne/essarju biex ting[ata garanzija, kemm g[all-Gre/ja kif ukoll g[al dawk li qed ig[inu lill-pajji] biex il-Gre/ja twettaq l-irbit li da[let g[alih.

Hu qal li kien im[asseb li nnuqqas ta’ g[aqda politika filGre/ja jista’ jkun lok ta’ t[assib dwar ir-rieda li lGre/ja tibqa’ parti /entrali talUnjoni Ewropea u fl-ewro.

Wara l-laqg[a mal-

Evangelos Venizelos, il-Ministru tal-Finanzi Grieg, li aktarx se jkun il-Prim Ministru l-;did

President, Papandreou qal li l[idma biex ikun hemm gvern ta’ g[aqda nazzjonali kienet se tibda dalwaqt; i]da ftit ing[ataw dettalji dwar dan.

Il-mexxej So/jalista, matul din il-;img[a kien qed jissielet g[all-[ajja politika tieg[u qalb i]-]ieda fis-sej[a g[ar-ri]enja tieg[u anki minn ;ewwa l-partit tieg[u stess.

Aktar kmieni din il-;img[a, hu [asad lil kul[add meta ming[ajr mistenni qal li kien se jsejja[ referendum dwar ilftehim li kiseb ix-xahar li g[adda waqt ]ew; summits tal-UE g[al g[ajnuna finanzjarja ;dida g[al :re/ja.

Papandreou qal li l-Gre/ja

trid tevita elezzjoni ;enerali bikrija g[aliex dan kien iwassal biss g[al aktar in/ertezza u instabbiltà.

In-negozjati g[all-gvern ;did qed jitmexxew minn Evangelos Venizelos, ilMinistru tal-Finanzi Grieg, li aktarx se jkun hu li jmexxi lkoalizzjoni l-;dida.

Is-sorsi qalu li Papandreou kien se jwarrab biex jag[mel post g[al Venizelos – ilbniedem li kien [are; tellief fl-elezzjoni g[at-tmexxija talPartit So/jalista Grieg, ilPASOK, fl-2004; din fil-fatt kienet intreb[et minn Papandreou, li sew missieru kif ukoll nannuh kienu Prim Ministri Griegi.

Qabel il-vot ta’ nhar il:img[a, Papandreou qal li fi/-/irkustanzi pre]enti hu ma kienx jimpurtah dwar jibqax fil-kariga ta’ Prim Ministru g[aliex kien wasal i]-]mien g[al sforz ;did. Venizelos qal li jekk ikun hemm gvern ta’ g[aqda nazzjonali, dan g[andu jmexxi sa Frar, imbag[ad tissejja[ elezzjoni ;enerali bikrija. Il-mira ewlenija tal-gvern ta’ g[aqda nazzjonali se tkun li japprova l-pakkett tal-g[ajnuna finanzjarja.

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

Dominic Galea fit-Teatru Manoel Nhar it-Tlieta li ;ej, fit-8 p.m., id-dilettanti tal-mu]ika jazz g[andhom jag[mlu appuntament mat-Teatru Manoel g[al kun/ert mill-pjanista u kompo]itur Dominic Galea.

Dominic se jkun akkumpanjat mill-kuntrabassista Mario ‘Cocker’ Aquilina u l-perkussjonista Noel Grech. Jie[du sehem ukoll numru ta’ mistiedna spe/jali: omm Dominic Doreen Galea, Sammy Murgo, Carlo Muscat u Charles ‘City’ Gatt.

Biljetti mis-sit bookings@teatrumanoel.com.mt jew tel.

21246389. Ara wkoll www.teatrumanoel.com.mt.

Biennale Ewropew fi Stia • Ara pa;na 31

C O L L A G E TAGÓRIF

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Poe]iji umoristi/i dwar l-istorja ta’ Malta Nhar il-:img[a li ;ej, 11 ta’ Novembru, fis7.30 p.m. matul il-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb, Trevor }ahra se jippre]enta serata ta’ drammatizzazzjoni ta’ poe]iji umoristi/i#satiri/i mill-ktieb tieg[u Mota f’:ie[ Kemm Hemm.

Din se ssir fis-Sala Sir Temi Zammit ta’ Dar il-Mediterran, il-Belt Valletta.

L-istorja ta’ Malta drajna nittrattawha blakbar serjetà ... daqslikieku kienet o;;ett sagru.

Imma Trevor }ahra ja[sibha mod ie[or!

Fis-serata STORJA VITTORJA, l-atturi

Joseph Galea u Graziella Galea se jiddrammatizzaw Mota f’:ie[ Kemm Hemm b’interpretazzjoni mill-aktar kulurita.

• Kontu tafu li Toni Bajada kien a;ent sigriet?

• Tafu g[aliex De Redin bena dawk l-erbataxil torri?

• Qatt smajtu g[aliex Lascaris kien dejjem wi// laskri?

• Tafu x’kien isir fix-xeltrijiet matul l-a[[ar gwerra?

L-awtur Trevor }ahra qed iwieg[ed serata tassew divertenti. Kul[add mistieden jattendi.

Il-President ta’ Malta George Abela u l-Kap E]ekuttiv ta’ GO David Kay waqt il-pre]entazzjoni ta/-/ekk valur ta’ ¤36,984.80 b’risq l-Istrina 2011

GO tag[ti l-appo;; lill-Istrina 2011

GO g[al darb’o[ra qed twieg[ed l-appo;; s[i[ tag[ha lill-Istrina – il-kampanja ;bir ta’ fondi l-aktar popolari f’Malta li din is-sena se ter;a’ ssir fis-26 ta’ Di/embru.

GO hi wa[da mill-ewwel so/ji tal-Istrina u ilha tag[ti lappo;; u s-sehem tag[ha minn meta tnediet din il-kampanja madwar tnax-il sena ilu.

GO g[adha kemm ippre]entat donazzjoni sabi[a ta’ €36,984.80 (]ieda ta’ €7,1938 fuq i/-/ifra tas-sena ta’ qabel) lammont dovut lilha b[ala [las g[at-telefonati minn linji fissi u tal-mowbajl li saru waqt l-Istrina tas-sena li g[addiet.

Barra minn hekk GO estendiet l-appo;; tag[ha g[al avvenimenti o[ra organizzati mill-Malta Community Chest Fund inklu] Rockestra u l-Fun Run tal-President fl-4 ta’ Di/embru li ;ej.

Din is-sena GO organizzat irkant ta’ affarijiet konnessi mal-futbol u ffirmati minn Gary Neville fil-Man. United Supporters Club, Sta Venera.

Kull sena GO tirrinunzja g[al tariffi u spejje] o[ra prin/ipalment li huma asso/jati mad-donazzjonijiet tal-phoneins matul l-Istrina. Is-sena li g[addiet in;abru €696,672 mid-donazzjonijiet fuq linji fissi (ta’ GO u operaturi o[ra lokali) u €115,460.82 millSMS (min-network ta’ GO biss). GO irrinunzjat ukoll g[al €22,280 dovuti lilha g[al spejje] ta’ xog[ol u installazzjoni ta’ fibra.

GO se ter;a’ tirrinunzja l[lasijiet dovuti lilha barra li tipprovdi sig[at ta’ xog[ol u infrastruttura tal-komunikazzjoni b’xejn matul lIstrina u se tag[ti wkoll iddonazzjoni tag[ha.

27

26

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

C O L L A G E LETTERATURA

It-tieni ;abra ta’ poe]iji ta’ Joe Saliba SPIRAL – ;abra ta’ poe]iji – Joe Saliba (KKM, 2011, ISBN> 978-99932-7-349-3) Re/ensjoni ta’ Patrick Sammut

Ftit xhur ilu rat id-dawl ;abra ta’ poe]iji ;dida, it-tieni wa[da ta’ Joe Saliba wara Vja;; (1995), bl-isem ta’ SPIRAL. Dan hu ktieb ta’ 170 pa;na li ji;bor fih mal133 poe]ija u mitejn [ajku li l-poeta kiteb mill-1995 ’l hawn.

Il-;abra g[andha wkoll ]ew; da[liet kriti/i, wa[da tal-Prof. Joe Friggieri u lo[ra tar-Rev. Prof. Peter Serracino Inglott. Joe Saliba g[a]el li jaqsam din il-;abra f’erba’ partijiet ewlenin: 1. ‘Passejn lejn il-Pietà u lura’; 2. ‘Passejn fil-;nien tal-Mulej’; 3. ‘Spiral’; u 4. ‘{ajku u mitejn o[ra’.

L-ebda ktieb tal-poe]iji mhu qieg[ed hemm biex jinqara f’nifs wie[ed. Aktar kemm poe]ija tkun ma[duma b’seng[a, aktar tirrikjedi [in biex titgawda, tin]el f’ru[ ilqarrej (b[alma twieldet f’ru[ il-poeta) biex bil-mod joqrob lejn dak li hu universali u sublimi.

Din ta’ Joe Saliba hi ;abra poetika ta’ dan it-tip.

Jispikkaw is-sa[[a, issbu[ija, il-mu]ikalità talkelma u anki x-xbihat im[addma.

Stil Il-qarrej ta’ SPIRAL millewwel jinnota li fil-versi tieg[u Saliba jorbot l-aspetti tradizzjonali (ir-rima regolari u l-prosodija tradizzjonali b[as-settenarju u l-ottonarju – li jintu]a anki b[ala talba –, u l-endekasillabu) ma’ o[rajn moderni (il-vers projettiv u dak [ieles, ir-rimi interni u /erti ritmi mexxejja).

L-esperimentazzjoni per e//ellenza tinsab fil-poe]ija Dan il-Prin/ipju, fejn hemm

elementi tradizzjonali u moderni m[alltin fl-istess kitba. Drabi o[ra l-poeta jag[tina ver]jonijiet differenti tal-istess mottiv – daqqiet bil-vers [ieles u o[rajn bil-prosodija tradizzjonali – b[al kif jag[mel f’Xi Drabi (Ver]joni I) u Xi Drabi (Ver]joni II).

Ir-ritmi u r-rimi ;ewwiena jag[mlu mill-poe]ija ta’ Saliba wa[da sabi[a, mexxejja u li ddoqq tajjeb g[all-widna. Dan jintla[aq ukoll permezz ta’ numru ta’ alliterazzjonijiet, anki filbidu ta’ kull vers (b[alma jag[mel f’Meta Ji;i l-Lejl Jeg[mi]ni), imma anki blinsistenza fuq l-u]u tal-verbi (li jwasslu idea ta’ moviment – ara Vja;;atur ta’ Dejjem, fejn aspett morfolo;iku (linsistenza fuq il-verbi) jirrifletti aspett tematiku (dik tal-vja;;).

Drabi o[ra jinsisti fuq in-

nomi (ara Elf, fejn in-numru elf jindika illimitatezza, kontra l-‘jien g[arwien’, simbolu ta’ limitatezza).

Il-poe]iji tieg[u huma ta’ tulijiet u forom varji, skont il-lehma tal-waqt. Tonalment m’hemmx rabja fil-versi tieg[u. Naraw lill-poeta osservatur tad-dinja umana u anki tal-ko]mos li jdawwarha, u dan f’ambjent fejn spiss ja[kem is-skiet.

Is-sa[[a ta’ Saliba b[ala poeta tispikka meta j[addem il-kon/i]joni: fi ftit spazju ssib [sieb profond u xbieha mill-isba[ (ara {a Ninnamraw mal-Eternità).

Hemm waqtiet meta jesperimenta bil-monosillabi, donnhom noti mu]ikali (ara Sur re (D) alì (atomusodomizzat) ).

Lessikalment wie[ed jinnota flessibbiltà u dinami]mu: Saliba ma jiddejjaq xejn ju]a Malti anki modern, mela dak li jixrob mit-Taljan u mill-Ingli] u li jintrabat ma’ re;istri differenti b[alma huma xxjenza (‘DNA’, ‘galassji’, ‘mc squared’, ‘antimaterja’), it-teknolo;ija informatika (‘lej]er’, ‘di;itali’, ‘kompjuter’, ‘/ibernetiku’), il-mitolo;ija (‘Sisifu’), iddinja marina, u l-bqija.

Hemm imbag[ad itt[addim tal-Malti strettament Semitiku b[alma naraw fittielet parti, ‘Spiral’.

B[ala xbihat u lessiku Saliba jislet ukoll u b’sa[[a mid-dinja naturali, kemm dik tal-kobor (il-makroko]mu) kif ukoll dik ta/-/okon (ilmikroko]mu). G[alhekk insibu fuq na[a kliem b[al ‘xefaq’, ‘[olqien’, ‘univers’, ‘de]ert’, ‘abbissi’ u ‘ko]mos’, u fuq in-na[a lo[ra kliem b[al ‘weraq’, ‘grillu’, ‘ramel’, ‘[aw[‘, ‘/awsli’, ‘[arruba’, ‘dullieg[‘, ‘wer]ieq’ u ‘/ag[qa’.

Hemm drabi meta l-poe]iji ta’ Saliba fis-sempli/ità tag[hom ifakkru f’dawk ta’ Mary Meilaq (ara Ir-Ri[ Mar Jilg[ab Noli II). Drabi o[ra Saliba jaf jippakkjalek numru mdaqqas ta’ xbihat fi ftit versi b[alma jag[mel f’Itektek l-Univers, fejn insibu 11-il xbieha f’poe]ija ta’ 20 vers. Iva, il-poe]ija ta’ Saliba ti]g[ed b’metafori mill-isba[ li jintrabtu kemm mal-kwotidjan u malimmedjat, kif ukoll ma’ dak li jmur lil hinn minn dan kollu.

Element importanti f’rabta max-xbieha huma l-ilwien.

Dawn jg[inu biex jag[tu iktar [ajja lill-poe]ija.

G[ajn ie[or li jislet minnu hu dak bibliku. Hekk filpoe]ija Ma’ {jut l-Abbissi nsibu kliem u fra]ijiet b[al ‘sebg[a u sebg[in’, ‘seba’ kreazzjonijiet’, u ‘tliet sig[at u;ig[ u agunija fuq golgota’.

Is-sabi[ hu li Saliba jabbina dan kollu ma’ kliem ta’ natura differenti b[al ‘grad selsjus’, ‘subatomiku’, ‘ko]mos kubatur’ u ‘subkonxju’. Din it-ta[lita jag[milha wkoll meta jittratta t-tema tal-im[abba.

Il-qarrej tal-versi ta’ Joe Saliba jinnota wkoll li spiss jag[mel referenzi g[ad-dinja tal-[rejjef, tal-ballati l-antiki u tal-orakli. Hekk jissemmew Rapunzell, Odisew, Don Quihote, Pinocchio, Sinbad, Alice, i]-‘]arbuna tal-kristall tal-prin/ipessa lewn is-sil;’, il-‘papra tbid il-bajd taddeheb’, l-‘g[anjiet tas-seba’ nani’ (dawn kollha jintrabtu mat-tema tfulija).

Apparti dawn imbag[ad Saliba jsemmi fil-versi tieg[u persona;;i minn kull qasam, b[al Matisse, Van Gogh, Dalì, Buonarroti (arti), Sokrati, Kierkegaard (filosofija), Einstein (xjenza), u o[rajn.

Tematika

Tema ewlenija fil-poe]iji ta’ Joe Saliba hi l-im[abba: versi b[al Illejla Titlaqx u Int ma Sserra[ Qatt huma liri/i [afna. Versi tal-im[abba o[ra huma Din l-G[anja G[alik Biss, L-Allat G[ajjura, Jibqa’ Biss, Jekk Int Toffri ?ag[qa u bosta o[rajn.

Hu f’dawn il-versi fejn ta[kem ir-relazzjoni bejn il‘jien’ u l-‘int’. Il-poe]ija

tinftiehem ukoll b[ala offerta li spiss issir quddiem ilmidba[ tal-alla M[abba (ara Nistenniek Kull Filg[odu).

L-im[abba hi wkoll dik ta’ Saliba missier lejn uliedu (Lil Vanessa u lil Andromeda li Tant In[obb).

Id-dinja tax-xog[ol tbieg[ed lill-poeta millfamilja u tisraqlu l-[in li jixtieq iqatta’ ma’ wliedu.

Ladarba jsib il-[in ne/essarju, jifhem li din id-darba wliedu telqu. Paradossi kiefra tal[ajja!

Tema importanti o[ra hi dik tat-twemmin li tispikka fit-tieni taqsima li ;;ib lisem ta’ ‘Passejn fil-:nien tal-Mulej’. Marbuta ma’ din hemm Skiet fejn il-poeta jaf li d-dinja moderna hi wisq storbju]a u g[alhekk ilbniedem tbieg[ed mill-Mulej.

F’Telaq Kul[add Saliba jikteb li l-lingwa tal-Mulej hi dik “tas-skiet”. Il-Mulej jinbex lill-poeta f’kull post u waqt (Mulej), filwaqt li lpoeta jilm[u kemm fil-kobor kif ukoll fi/-/okon (Mulej, Kull Darba). Quddiem ilmistoqsijiet li spiss jifnuh, ilpoeta j[ares lejn il-Mulej (Dawn il-Kwiekeb).

Hemm imbag[ad it-tielet taqsima tal-ktieb li ;;ib lisem ta’ ‘Spiral’, u hawn niftakru fid-disinji li nsibu mpin;ija fit-tempji preistori/i tag[na.

Din ix-xbieha tal-ispiral b[al tispi//a biex kwa]i tistordi lill-qarrej attent, titilfu minn sensih biex tie[du fuq vja;; lil hinn middinja tal-konxju u t[allih jimra[ wa[du f’labirinti li jkexkxuh xi drabi, imma drabi o[ra jg[inuh jag[raf aktar lilu nnifsu, min hu, lg[eruq tieg[u.

G[eluq

Dwar il-;abra ta’ Joe Saliba SPIRAL jista’ jinkiteb [afna u [afna iktar. U lpoe]iji tieg[u jistg[u jinqraw g[al iktar minn darba ming[ajr ma jdejqu lil dak li jkun. L-ispiral li jikteb dwaru Saliba hu anki dak li jitfa’ lill-qarrej fih ladarba jibda jaqra u jifli l-versi tieg[u, versi li g[andhom kemm mill-utli, kif ukoll mill-pja/evoli.

Quddiem dan l-ispiral m’g[andniex nin[akmu millbi]a’, kif bosta jag[mlu malli jilm[u ;abra ta’ poe]iji.

F’dan l-ispiral mag[mul minn pa;ni u kliem wie[ed g[andu jog[dos bil-garanzija li kif jifta[ g[ajnejh g[andu jsib ba[ar ta’ g[arfien li g[andu jag[mlu iktar g[ani b[ala bniedem bit-tajjeb u l[a]in tieg[u.

28

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

C O L L A G E FEATURE

Minn djarju g[al premju minn Doris Azzopardi – doris.azzopardi@media.link.com.mt

Min qatt kellu jg[idlu lil :u]eppi Mifsud, li d-darju li beda j[a]]e] fih meta da[al suldat, kellu jservi ta’ qafas g[al ktieb li tant kiseb su//ess g[al ibnu Immanuel li llum hu kittieb stabbilit f’pajji]na. Il-ktieb ‘Fl-Isem tal-Missier (u tal-Iben)’ kien wie[ed mill-kotba rebbie[a tal-Premju Letterarju Ewropew 2011. Hu fil-fatt l-ewwel ktieb Malti li rnexxielu jikseb dan l-unur presti;ju], unur li jmur g[all-kittieb Malti Immanuel Mifsud. {adt l-opportunità niltaqa’ ma’ Immanuel biex niskopri aktar fuq l-awtur, il-ktieb, il-premju u l-elementi kollha wara din il-kisba g[all-kultura letterarja Maltija. ?ertament wie[ed g[andu j[ares lejn dan l-unur b[ala opportunità biex jinfet[u orizzonti ;odda g[all-kitba u l-ktieb Malti u biex ninteb[u li pajji]na m’g[andux ikun intimidat bi//okon tieg[u i]da g[andu jemmen aktar fih innifsu u fil-prodott li kapa/i jipprodu/i biex il-qasam kulturali tag[na jing[ata aktar g[arfien u rikonoxximent.

Il-kittieb

Il-kttieb Immanuel Mifsud

Immanuel g[andu 44 sena. Meta staqsejtu kif u meta bdiet in-namra tieg[u g[allkitba hu kien pront merieni g[ax jis[aq li tieg[u llum mhix namra g[ax kieku ma kienx jag[mel kwart tal-affarijiet li jag[mel.

“Illum hi [ajti,” ikkummenta Immanuel li hu mag[ruf g[all-pro]a u g[all-poe]ija miktuba b’;eneru kontemporanju.

“Bdejt ta’ xi sittax-il sena. Qabel dak i]-]mien ftit li xejn kont immiss ktieb b’idi biex naqra. Niftakar lil missieri jixtrili l-kotba minn fuq il-monti u jien nitlaqhom hemm ming[ajr lanqas biss nifta[hom.”

Hu jirrakkonta li kien imur il-librerija ta’ Belt is-Seb[ kull nhar ta’ Sibt sempli/ement biex ikollu sku]a tajba biex jo[ro; mid-dar. Sa dak i]-]mien mo[[u kien biss biex jo[ro; jilg[ab fit-triq, [a;a li kont g[adek tista’ tag[milha, u minkejja li kien tajjeb fl-iskola, [ajra g[all-qari ma kellux. L-istess b[alma qatt ma kellu xi ambizzjonijiet kbar.

“Ma kontx xi student e]emplari i]da meta d[alt is-Sixth Form ma nafx x’;ara.

Qisu xeg[el xi swi//. Bdejt ninteressa ru[i fil-qari. Bdejt naqra [afna u bdejt nikteb.

Ta’ dik l-età bosta ji;rilhom xi [a;a u jibdew jiktbu i]da l-ma;;or parti wara ftit tassnin jieqfu. Biss, jien komplejt. Kien hemm xi persuni li wrew mill-ewwel fidu/ja fija u li stajt nipprometti, u komplejt.”

G[amel ]mien twil ja[dem fit-teatru, [a;a li jiddispja/ih li ma kompliex i]da lesi;enzi talbu minnu li jag[mel g[a]la u kellu jabbandunah. Ovvjament Immanuel ma jg[ixx bil-kitba biss, [a;a impossibbli fi g]iritna. Hu jg[allem il-letteratura flUniversità. Illum hu mi]]ewwe; u g[andu tifel.

Il-ktieb u l-influwenza ta’ missieru Fl-Isem tal-Missier (u talIben) kien ippubblikat is-sena l-o[ra mill-Klabb Kotba Maltin, imsejjes fuq id-djarju ta’ missieru li l-awtur sab b’kumbinazzjoni, mibdi meta dan kellu 19-il sena proprju lejlet it-Tieni Gwerra Dinjija.

Fl-Isem tal-Missier (u talIben) huwa bijografija qasira ta’ missier l-awtur – :u]eppi Mifsud li [alla impatt indellibbli fuq l-awtur.

“Jien kont mi;bud [afna lejn ommi u kelli relazzjoni pjuttost delikata mal-pa.

Missier kien tip macho [afna.

Kien fl-armata u kien iben [addiema sempli/i. Ommu romlot darbtejn u ta’ 14-il sena jew anqas kellu jo[ro; ja[dem g[ax dak i]-]mien ma kienx hemm servizzi so/jali.

Litteralment kien jo[ro; b’]arbuna wa[da biex ma jirrovinax il-par s[i[.”

Immanuel ikompli jg[id li missieru minn età ]g[ira [afna kellu jag[milha tarra;el. Naturalment kien ja[dem tipi differenti ta’ xog[lijiet u dejjem imdawwar ma’ nies adulti. Tista’ tg[id li qatt ma kien tfal u kiber b’kultura macho [afna.

“Ta’ 19 da[al fl-armata, b’g[a]la, u mhux maqbud mil-lieva, g[ax kien hemm [las a[jar minn xog[lijiet o[ra. Kif da[al beda j]omm djarju. Kien kapa/i jispelli u kien jikteb f’kaligrafija pulita [afna. Id-djaru jibda

f’Di/embru tal-1939. Jikteb b’/ertu entu]ja]mu dwar lg[oti tal-uniformi u l-fatt li billi kien jaf ftit Ingli] elementari [afna po;;ewh responsabbli fuq rekluti o[rajn.”

Id-djarju sabu kumbinazzjoni Immanuel meta kien qed i;orr biex imur joqg[od g[al rasu. :ie f’idu u ma qal xejn bih lil missieru i]da da[[alha f’rasu li xi darba jrid jag[mel xi [a;a bih.

“Missieri kien dekorat filgwerra. Kellu in/ident li [allieh b’di]abbiltà g[allkumplament ta’ [ajtu. Jien filfatt dejjem hekk nafu. Jien dejjem naffaxxina ru[i b’dokumenti miktuba bl-idejn.

“Illum fl-era teknolo;ika li ninsabu fiha rari g[adek tara xi [a;a miktuba bl-idejn. :ieli e]empju tmur il-librerija tissellef xi ktieb u fih issib xi nota miktuba bl-idejn li xi [add ikun nesa. Taffaxxinani g[ax dik kitibha xi [add.

G[adni daqsxejn romantiku u napprezza l-umanità f’dik ilkitba.”

Lura g[al :u]eppi Mifsud.

Immanuel jispjega fid-dettall ir-relazzjoni tieg[u ma’ missieru u kif inbidlet ilvi]joni tieg[u dwaru malmedda ta]-]mien.

“Jien dejjem kont ng[id li jien fotokopja ta’ ommi u missieri kien jg[id hekk ukoll.

Minkejja li stennieha, ma

[ri;tx nixbhu. Qatt ma kont tip macho, kont nibki mixxejn. Jekk jag[milli xi [a;a xi [add, flok nirritalja jew inpattiha kont iwarrab nibki.

“Biex tg[axxaqha, dejjem kelli korporatura li tag[ti limpressjoni li jien xi wie[ed li g[andek tib]a’ minnu i]da kont l-oppost ta’ dak li nidher.

Dejjem irra;unajt li jien loppost ta’ missieri.

“I]da mbag[ad li ;ara filka] tieg[i, u naf ir;iel o[ra li b[ali ma ]]ew;ux ]g[ar jew li ma g[addewx mid-dar ta’ ommhom g[all-[ajja mi]]ew;a, g[addejt minn affarijiet li kabbruni. “{adt [sieb lil ommi, li mietet qabel missieri, u [adt [sieb missieri wkoll. Kont ng[ix g[al rasi u dan kollu mmaturani. Meta mbag[ad i]]ewwi;t u ftit qabel ma miet missieri kelli lit-tifel, bdejt in[ares lejh b’mod differenti meta forsi kien tard.

“Dejjem kelli impressjoni tal-papà b[ala suldat, bluniformi ma’ s[abu. Dejjem rajtu hekk fir-ritratti, maskili g[all-a[[ar. Kien il-kap talfamilja, id-dixxiplina in persona.Missieri, minkejja li kellu di]abbiltà fi]ika, kien izappap bl-ikrah, kien ji;i jaqa’ u jqum. Kien jilg[ab ilfutbol ma’ [uti, jag[mel xog[ol ta’ manutenzjoni fiddar u xejn ma kien i]ommu.

“Meta eventwalment kiber, xja[, fi]ikament ikkrolla u

:u]eppi Mifsud jir/ievi midalja g[as-servizz li ta meta kien suldat

stajt tara d-dg[ufija fih. Beda jaqta’ qalbu minn kollox u niftakar meta [adnieh jara lil ommi li kienet l-isptar u raha bid-dripp infaqa’ jibki u kien se j[ossu [a]in.

“Beda jistaqsi hix l-istess persuna. Dawn il-kuntrasti jibdew i;eg[luk ta[seb fuqu b’vi]joni differenti. Tara leroj jikkrolla.”

Meta :u]eppi, missier Immanuel, miet fl-2007, ra li hu l-waqt li jag[mel xi [a;a bid-djarju. Wara l-funeral awtomatikament mar jaqbad id-djaru u ;ieh il-[sieb x’jista’ jag[mel bih.

“Il-ktieb mhux twil u ktibtu fi ]mien qasir [afna. Kien hemm [afna affarijiet li kont ili n[oss u xtaqt niktibhom.

Kien hemm [afna affarijiet f’daqqa, il-mewt ta’ missieri, is-sejba tad-djarju, it-twelid tat-tifel tieg[i. Mill-aspett

purament artistiku wkoll kont qed in[oss li wasal i]-]mien li nag[mel bidla. Bdejt inkun asso/jat wisq ma’ /ertu tip ta’ kitba u nifforma l-grupp ta’ qarrejja tieg[i. Meta ji;ri hekk bdejt nib]a’ li n[ossni safe, li nkun sterjotipat, in[ossni komdu ming[ajr ma ninduna u g[alhekk [assejt li nag[ti dak l-iskoss. Il-format hu kompletament differenti minn dak li ktibt qabel.

“Kien hemm element ta’ riskju ovvjament kif ukoll etika. L-ewwel u qabel kollox, dan ma kienx missieri biss, kien missier sebg[a o[ra.

Kont ukoll in/ert mill-format tal-ktieb u jekk kienx se jintlaqa’ jew le g[ax lillqarrejja kont se noffrilhom xi [a;a kompletament differenti.

I]da kif ;raw l-affarijiet, ilktieb kien su//ess.” g[al pa;na 29

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

29

letterarju presti;ju] minn pa;na 28

Il-premju “Il-ktieb, minn qabel [are;, ing[ata pubbli/ità tajba [afna.

Kummenti favorevoli li bdew iserr[uli rasi. {are; u r/evejt [afna kummenti dwaru. Serra[t mo[[i li l-qarrejja li kelli qabel ]ammejthom u l-familja tieg[i kienet kuntenta bih ukoll g[ax g[alija kien importanti.”

G[al Immanuel l-istorja spi//at hemm. I]da mbag[ad is-sajf li g[adda sar jaf li l-ktieb Fl-Isem tal-Missier (u tal-Iben) qed jipparte/ipa g[all-Premju tal-Letteratura tal-Unjoni Ewropea 2011.

Il-premju t[abbar fil-ftu[ talFiera tal-Ktieb li ssir kull sena fi Frankfurt, l-Erbg[a 12 ta’ Ottubru.

“Ikkuntattjawni biex jg[iduli li l-ktieb tieg[i reba[ dan lunur. Kont sorpri] [afna g[ax il-premju jing[ata lil tnax-il kittieb kull tliet snin. Kulma ilu je]isti hu tliet snin. Il-premju twaqqaf biex jag[ti promozzjoni akbar lill-iskambji

kulturali u li/-/elebrazzjoni taddiversità. Din kienet l-ewwel sena li Malta kienet qed tipparte/ipa u g[alhekk lewwel ktieb Malti li reba[ dan l-unur. Kull sena jkunu jistg[u jipparte/ipaw numru ta’ pajji]i u Malta issa jer;a’ jmissha tliet snin o[ra.”

L-g[an ta’ dan il-premju, li hu ffinanzjat mill-Programm Kulturali tal-UE, huwa biex jippromwovi l-firxa tal-kitba fiction kontemporanja flEwropa kollha u li jippromwovi l-mobbiltà transkonfinali tal-isforzi kulturali kollha u g[alhekk trawwem djalogu interkulturali.

Je]isti consortium li jinkludi fih xi pubblikaturi u g[andu rappre]entanti f’kull pajji] talEwropa mhux membri talUnjoni Ewropea biss minkejja li l-premju jissejja[ il-Premju tal-Unjoni Ewropea. Dawn irrappre]entanti la[[qu ;urija li g[andha sett regoli ri;idi [afna

Il-qoxra tal-ktieb li reba[ l-ewwel unur tax-xorta tieg[u

kif jintg[a]lu l-kotba li pparte/ipaw. Wara jitressqu lkotba mag[]ula u l-Unjoni tag[mel ir-ri/erka tag[ha.

“Fil-karriera tieg[i rba[t ilPremju Nazzjonali darba u ma nafx kemm-il darba ;ejt it-tieni.

I]da meta tirba[ premju, almenu lili, jag[tini /ertu sens ta’ responsabbiltà. Il-livell irid jin]amm.”

Intant l-g[oti uffi/jali talpremjijiet se jsir fi Brussell fit28 ta’ Novembru. Immanuel qalli li kif il-kittieba jkunu Brussell se jkollhom laqg[a ta’ nofstanhar li matulha jiltaqg[u ma’ pubblikaturi u a;enti letterarji barranin biex wie[ed jara l-possibbiltà li l-kotba ssir traduzzjoni tag[hom biex ikunu jistg[u ji;i stampati f’pajji]i differenti.

“Il-Malti g[andu daqsxejn ta’ deterrent f’dan il-qasam g[ax ir-regola hi li t-traduttur irid ikun mill-pajji] ori;inali fejn tkun mitkellma dik il-lingwa.

Diffi/ilment jew impossibbli li ssib persuna li taf il-Malti tajjeb u kapa/i tittradu/i l-ktieb g[al pajji]i lil hinn minn Malta.

“L-Unjoni Ewropea g[andha fondi apposta g[al dan l-iskop u tag[mel e//ezzjoni fil-ka] tag[na g[ax inkella a[na maqtug[in g[alkollox. L-idea tal-prempju hi proprju dik li lkotba jkunu pubblikati f’lingwi ta’ pajji]i differenti minn dak tal-ori;ini tag[hom wara li jkunu nxtraw id-drittijiet.”

Immanuel jg[id li meta ssiefer f’dawn l-okka]jonijiet tinnota li Malta hi pajji] invi]ibbli. A[na sfortunatament u tort tag[na g[ad ma g[andniex l-apparat biex din linvi]ibbiltà neg[lbuha.

G[andna l-impressjoni li ma fhimniex e]att, almenu millaspett kulturali x’ji;ifieri tkun membru tal-Unjoni Ewropea.

Pajji]i ]g[ar b[as-Serbja huma attrezzati sewwa fil-mod kif ilkultura tag[hom tkun esportata, kif ixerrdu l-informazzjoni.

A[na [add ma jaf xejn fuqna g[ax nag[mlu l-i]ball li

Immanuel ilu j]omm djarju sa mill-età ta’ 16-il sena. Mhux fuq ba]i regolari u bdieh meta lanqas biss kien jaf bl-e]istenza tad-djarju ta’ missieru.

“G[alija hu importanti g[ax int u tikteb id-djarju, barra li tiftakar x’g[amilt u tni]]lu, tirrealizza [afna affarijiet. Tinduna li g[andek /erta opinjoni waqt li qed tg[idha u forsi qabel lanqas biss tkun g[addiet minn mo[[ok. L-istess fid-djarju tibda tiskopri /erti affarijiet li jinsabu ;ewwa fik. Jien ng[ix [ajja kif jg[idu l-Ingli]i on the fast lane u d-djarju jag[tini opportunità li nitkellem mieg[i nnifsi.”

Hawn ma nistax ma nag[milx riflessjoni. Min jaf jekk g[ada pitg[ada jkollniex fil-libreriji tag[na lktieb Fl-Isem tal-Missier (u tal-Iben 2)^ Ktieb ie[or interessanti i]da din id-darba miktub mit-tifel ta’ Immanuel u msejjes fuq id-djaru ta’ missieru – u listorja tkompli.

nippretendu li [addie[or jiskopri, ifittex, hu dwarna. I]da l-g[ajta nofs l-bejg[ u trid tkun int li tesponi l-prodott kulturali tieg[ek. Hemm ukoll min g[andu nuqqas ta’ fidu/ja filprodott tieg[u.

L-a[bar li reba[ dan l-unur [ar;et fit-12 ta’ Ottubru.

Ovvjament mieg[u reb[u [daxil ktieb ie[or minn pajji]i differenti. Immedjatament il[wienet tal-kotba f’pajji]i o[ra esponew il-ktieb u l-a[bar filvetrini. Hawn Malta qisu ma ;ara xejn u sa fejn naf jien, lebda librerija ma sfruttat din la[bar fil-vetrini!

30

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

C O L L A G E TAG{RIF

100 sena mid-Dedikazzjoni tal-knisja ta’ Ker/em Mons. Karm Borg, Cap. S.S., jag[tina xi tag[rif dwar it-tkabbir

tal-knisja parrokkjali ta’ Ker/em (1907-1910), u d-Dedikazzjoni tag[ha fl-1911 Nibda biex ng[id li l-knisja parrokkjali ta’ Ker/em inbniet f’]ew; fa]ijiet.

Ori;inarjament din kienet tikkonsisti fil-korsija li kienet twassal lejn l-abside bl-artal ma;;ur fi/-/entru, u sagristija ]g[ira li llum ma g[adhiex te]isti.

Kellha kampnar wie[ed.

Dan kien fuq il-lemin, fuq inna[a ta’ wara tal-knisja.

Kampnar majestu] li kien jag[ti dehra tassew imponenti lil din il-knisja relattivament /kejkna. Kienet knisja b’[ames artali: l-artal ma;;ur li kien fl-abside ta[t il-kwadru titulari, u erba’ artali laterali.

Din kienet il-knisja kif inbniet mill-benefatturi Fran;isk u Ro]a Camilleri bejn is-snin 1846 u 1851.

Hekk baqg[et sas-sena 1907 meta bit-t[abrik tal-kappillan Dun Fran;isk Portelli nbeda lpro;ett ambizzju] tat-tkabbir li sar bejn l-1907 u l-1910.

Il-perit u l-bennej G[all-pro;ett tat-tkabbir talknisja parrokkjali ta’ Ker/em kien ;ie mqabbad il-bennej Vitor Vella (tal-Qanfuda) mi]-}ebbu;. Beda billi bena ]-]ew; kampnari fuq ilfa//ata tal-knisja.

Sadattant wara li tne[[ew il-qniepen mill-kampnar lantik li kien hemm fuq inna[a ta’ wara tal-knisja, dan seta’ jibda jin[att u allura seta’ jibda x-xog[ol fuq lestensjoni tal-knisja skont ilpjanta m[a]]a minn :u]eppi Portelli (taz-Zopp), mirRabat. U hekk beda x-xog[ol fuq il-kappelluni tal-Qalb ta’ :esù, u tal-Madonna talKarmnu, il-kor u l-koppla.

Kul[add ta sehmu Bejn l-1907 u l-1910, ixxog[ol ma waqaf qatt. Ilpoplu ta’ Ker/em, ir;iel u

nisa, ilkoll taw l-g[ajnuna tag[hom, kul[add kif seta’, biex il-pro;ett li [olom bih ilKappillan Portelli jse[[ fliqsar ]mien possibbli.

Kien hemm min g[en finanzjarjament. Kien hemm min [alla minn ;idu g[attkabbir tal-knisja parrokkjali u kien hemm min offra o;;etti ta’ valur. Il-[afna, li ma kinux xi sinjuri, g[enu bl-offerti tag[hom kull meta l-kappillan kien jag[mel xi ;bir mar-ra[al kollu g[all-qoton, ma[lut, kemmun, u prodotti o[ra tarraba’ li l-bdiewa kienu jkabbru fl-g[elieqi tag[hom.

O[rajn offrew annimali u tjur li kienu jrabbu fl-irziezet tag[hom. G[add ta’ ]g[a]ag[ u r;iel fel[ana offrew [inhom u s-sa[[a ta’ dirg[ajhom f’xog[ol volontarju.

Filg[odu qabel ma j]ernaq, qabel jibdew il-;urnata taxxog[ol tag[hom fir-raba’, kienu jmorru flimkien malkappillan Portelli biex itellg[u l-ewwel karru ;ebel millbarriera biex meta jasal ilbennej ikollu biex jibda.

Sa[ansitra n-nisa u t-tfal kienu jag[tu daqqa t’id.

Arahom lil dawn jg[arblu xxa[x biex wara jlestu t-tajn g[all-bini. Dan kollu hu xhieda /ara tal-[rara ta’ dan il-poplu ta’ fidi sempli/i msie[ba minn sens reli;ju] qawwi, li [adem u stinka biss[i[ biex ikabbar it-tempju ta’ San Girgor u biex i]ejnu, kif jixraq lid-Dar t’Alla.

Ix-xog[ol fuq it-tieni fa]i, ji;ifieri l-estensjoni tal-knisja parrokkjali ta’ Ker/em, tlesta fis-sena 1910, u nhar il-11 ta’ Marzu, it-tempju ta’ San Girgor imkabbar u m]ejjen b’opri ;odda ;ie inawgurat.

Dakinhar kien tbierek ukoll artal ;did tal-ir[am li n[adem mid-ditta Sarè. Dan [a post dak tal-;ebel li kien hemm

L-istatwi tal-Madonna tas-Sokkors u ta’ San Girgor il-Kbir, patruni tal-parro//a ta’ Ker/em

qabel. L-artal il-;did sewa £100 li t[allsu kollha millfamilja Saliba (ta’ :ej]u).

Id-Dedikazzjoni tat-Tempju u tal-Artal Ma;;ur Issa li kien ra l-[olma tieg[u ssir realtà, il-kappillan

Portelli kien di;à qed ja[seb dwar pro;ett ie[or: idDedikazzjoni tat-Tempju.

Pro;ett ie[or li kien jitlob aktar [idma u aktar spejje].

Imma xejn minn dan ma qatag[lu qalbu. Dlonk beda j[ejji biex it-tempju ta’ San Girgor ikun konsagrat.

Ordna s-slaleb talkonsagrazzjoni mag[mula minn ir[am intarsjat tassew sabi[, li twa[[lu mal-pilastri prin/ipali tal-knisja, u meta kollox kien t[ejja, ilKappillan stieden lill-Isqof Djo/esan, dakinhar Mons.

Giovanni Marija Camilleri O.S.A., li nhar il-{add 22 ta’ Ottubru 1911 intlaqa’ b’fer[ kbir mill-Ker/min li f’dik ilg[odwa kienu m[ejjija biex jie[du sehem u jsegwu funzjoni ta’ madwar [ames sig[at li aktarx [add minnhom ma kien ra b[alha qabel.

Ir-rit tad-Dedikazzjoni, f’dak i]-]mien, kien jobbliga lill-Isqof u l-Kappillan isumu fil-;urnata ta’ qabel.

Imbag[ad propju f’lejlet iljum tad-dedikazzjoni tattempju, ji;ifieri s-Sibt 21 ta’ Ottubru, l-Isqof ;ie f’Ta’ Ker/em biex jissi;illa rrelikwi li kellhom jitqieg[du fl-artal li wkoll kellu jkun konsagrat. Wara li esponiehom g[all-qima talpoplu saret velja ta’ talb kif kien jitlob il-Pontifikal Ruman f’dawk i]-]minijiet.

L-g[ada, kmieni filg[odu, bdiet i/-/erimonja proprja tadDedikazzjoni tal-Knisja li, biex nag[ti tag[rif fil-qosor, kienet issegwi b’dan il-mod: il-funzjoni kienet tibda barra l-knisja li kienet tkun bilbibien mag[luqa kif kien jitlob ir-Rit Pontifikali f’dawk i]-]minijiet.

Peress li l-knisja kienet tkun meqjusa b[ala post li mhux konsagrat lil Alla kienet tin]amm mag[luqa. L-Isqof konsagranti flimkien malKleru u l-poplu kienu jin;abru barra l-knisja fejn kienet tibda l-funzjoni. I/-/erimonja kollha kienet issir bil-Latin.

Il-poplu kien jara u jsegwi /erti riti simboli/i, imma ma kien jifhem kwa]i xejn.

L-Isqof kien ibierek l-ilma u wara jdur mal-knisja minn barra u jberikha b’aspersorju

Il-knisja parrokkjali ta’ Ker/em

kbir mag[mul minn frieg[i tal-issopo. Wara jdur jin/ensaha. Wara li kien ilesti mit-tberik u l-in/ensar kien jersaq lejn il-bieb ma;;ur wara s-salib tal-kleru u lakkolti, u mbag[ad bis-salib i[abbat tliet darbiet fuq il-bieb tal-knisja. Il-bieb jinfeta[ u lIsqof jid[ol pro/essjonalment fil-knisja akkumpanjat millkant tal-kor. Imbag[ad kien jitkompla t-talb. Sadattant ilpoplu kien jibqa’ jitlob barra l-knisja.

Fil-knisja, fl-art minn rokna g[all-o[ra, kien isir forma ta’ dak li a[na ng[idulu salib ta’ Sant’Andrija (X), bl-irmied, u l-Isqof kien jg[addi mieg[u u bil-baklu jikteb fuq l-irmied xi ittri tal-alfabett bil-Grieg u bil-Latin.

Wara li jitbierek l-artal, dan ikun konsagrat bi]-]ejt imqaddes. Meta l-artal jindilek bi]-]ejt tal-gri]ma dan isir simbolu ta’ Kristu li hu fuq kul[add u jissejja[ tassew ‘il-Midluk’, g[ax ilMissier dilku bl-Ispirtu sSantu u g[amlu l-Qassis ilKbir, biex joffri s-sagrifi//ju ta’ [ajtu fuq l-artal ta’ ;ismu g[as-salvazzjoni tal-umanità.

Waqt ir-rit tad-dedikazzjoni tal-artal isir il-[ruq tal-in/ens li jfisser li s-sagrifi//ju ta’ Kristu, li fuq l-artal isir f’misteru, jitla’ quddiem Alla b’ri[a tfu[. Dan hu wkoll simbolu li jfisser li t-talb talfidili hu milqug[ quddiem Alla u jtaffi l-korla tieg[u.

L-Isqof imbag[ad jidlek ukoll is-slaleb talkonsagrazzjoni bi]-]ejt imqaddes u balzmu u wara jdur jin/ensahom. Sadattant kien jitne[[a s-salib tal-irmied

u l-Isqof jo[ro; pro/essjonalment mill-knisja flimkien mal-kleru biex ida[[al ir-relikwi tal-qaddisin u jpo;;ihom fil-mensa talartal. Il-poplu mbag[ad kien jing[aqad f’din il-pur/issjoni u jid[ol fil-knisja fejn imbag[ad issegwi l-quddiesa fuq l-artal konsagrat.

Din kienet, fi ftit kliem, ilfunzjoni li saret dakinhar tat22 ta’ Ottubru, 1911. Illum fir-rit tad-Dedikazzjoni tatTempju u tal-artal sar xi tibdil, u tqassar ukoll.

22 ta’ Ottubru 1911> Jum Memorabbli

G[alkemm ippruvajt inkun kon/i] kemm stajt, imma xorta wa[da na[seb li wie[ed jista’ jifhem kemm kienet tie[u fit-tul funzjoni ta’ dixxorta. Imma madankollu lpoplu ma kienx jiddejjaq.

Dakinhar tat-22 ta’ Ottubru 1911, meta mitt sena ilu ;ie konsagrat it-tempju ewlieni ta’ ra[alna, waranofsinhar re;g[et saret funzjoni o[ra.

Mons. Alfons Hili spjega lillpoplu /-/erimonji mimlijin simboli]mi tad-Dedikazzjoni tal-knisja u tal-artal, biex hekk seta’ japprezza aktar dak li sar filg[odu.

Jien /ert li dawk missirijietna li tant [abirku biex jaraw it-tempju ta’ San Girgor imkabbar u m]ejjen, dak il-jum solenni tat-22 ta’ Ottubru 1911 ma nsewh qatt sakemm damu [ajjin.

U a[na wliedhom, sal-lum, il-jum tad-Dedikazzjoni tatTempju g[adna nfakkruh kull sena b’/elebrazzjonijiet solenni li jixirqu dan lanniversarju storiku.

C O L L A G E ARTI

31

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Il-wied pittoresk tax-xmara Staggia li tg[addi mi/-/entru storiku ta’ Stia

‘Meritrice in cinta’ (1964) pittura fuq l-injam biex xog[ol ta’ Luciano Schifano mimlija mg[odrija

Biennale Ewropew fi Stia Wirja vasta ta’ Ferro Battuto minn E. V. Borg ............................

Stia tisraqlek qalbek u ssa[[rek, mo[bija fid-dellijiet ta’ boskijiet qodma tal-ar]nu, fagu, fraxxnu, lumin/ell u si;ar o[ra rari parti mill‘park’ estensiv tal-Casentino.

Fil-[arifa l-boskijiet jisplodu b’ilwien varji li jleffnu l-g[oljiet u l-muntanja Falterona li jiddominaw din il-belt medjevali – jew mistura fi/-/par jew solenni f’silwett kontra s-sema b[allkastell jhedded ir-rivali.

Attwalment hi belt ta’ pa/i mitlufa f’nag[sa [elwa ta’ [olm.

Stia hi komunità relattivament ]g[ira (pop.

3,000) b’vi]joni internazzjonali. Grupp ta’ voluntiera b’kura;; bestjali u riskju kbir jorganizzaw Biennale Ewropew b’wirja vasta ta’ arti fil-ferro battuto.

Din it-tradizzjoni bdiet fl1976 u la[qet id-19-il edizzjoni u tinvolvi 12-il pajji]. Billi kont mistieden mill-Comune ta’ Stia biex nie[u sehem u nifforma parti minn bord ta’ ;urija internazzjonali,* interessajt ru[i mill-qrib f’dan ilbiennale li din is-sena [a erbat ijiem mill-31 ta’ Awwissu sal4 ta’ Settembru.

L-avveniment ji;bed folol kbar ta’ vi]itaturi li hu stmat li jla[[aq 50,000 turist u g[alhekk il-belt tipprepara attrazzjonijiet varji: wirja talarti tal-artist rinomat Luciano Schifano, wirja ta’ muniti u korazza tal-azzar mislufa mill-Mu]ew Stibbert ta’ Firenze (50 kilometru ’l bog[od) u mixja edukattiva fil-Lanificio storiku, fabbrika kbira li kienet tipprodu/i s-suf li g[alih Stia mag[rufa matToskana kollha b[ala s-sede

tal-panno Casentino.

Fil-qedem, kien jin[adem fi drapp a[dar u a[mar biex jintlibes ta[t il-libsa tal-azzar tas-suldati biex jing[arfu waqt il-battalja mir-rivali tag[hom.

Il-kompetizzjoni f’dan ilBiennale hi [arxa g[ax individwi u gruppi ta’ [addieda f’numri kbar jissieltu g[all-premjijiet u lunuri. Il-premju l-i]jed presti;ju] hu dak hekk imsemmi il-‘V Kampjonat talFor;atura’ li jse[[ fi Piazza Mazzini fejn individwi u gruppi ja[dmu fuq l-inkwina g[al tliet sig[at s[a[ biex jo[olqu xog[ol artistiku blispettaturi, bilqieg[da fuq palk imtarra; isegwu xxog[ol. Din il-kompetizzjoni ti;bed il-folol.

Din il-kategorija talfor;atura hi maqsuma fi tlieta: individwi parte/ipanti r;iel, individwi nisa u gruppi.

L-ewwel premju ntreba[ mill-grupp Ingli] bi Stone Age to Iron Age (nru.80) li interpreta s-su;;ett – evoluzzjoni – b’mod e//ellenti u b’espressjoni veru sempli/i. Massimiliano Benvenuti reba[ l-ewwel premju individwali (maskili) b’Mother – the Beginning of the road (nru.99) bi//a xog[ol f’espressjoni moderna waqt li Michelle Parker millIngilterra reb[et l-ewwel post individwali (femminili) Eve (nru.4), dinosawr qieg[ed jaqra ktieb, xog[ol umoru] jew battuta /inika.

Il-kompetizzjoni kien fiha 143 xog[ol b’kollox.

Fi Pjazza Tanucci l-premju jintreba[ minn ]ew; artisti li jkunu wrew xog[ol lest fi stand mikrija nominalment, wie[ed g[all-[ila tradizzjonali

Xog[ol tal-for;atura influwenzat mid-‘Danza’, pittura famu]a ta’ Matisse

Luciano Schifano qieg[ed jiffirma t-Tshirts li ddisinja g[all-Biennale

u l-ie[or g[all-innovazzjoni.

Din is-sena dawn il-premjijiet intreb[u minn Mario Converio minn Scio, Vincenza u Claudio Bottero minn Piombino Dese, Padova.

Premju ie[or jing[ata g[alla[jar disinn f’kategorija g[alih, imsejja[ ‘Pier Luigi della Bordella’ li ng[ata lil

Enrico Civico minn Aosta.

Il-wirja (Awwissu 6 – Settembru 25) tal-artist Luciano Schifano (b.1943) li kien wera l-kollezzjoni tieg[u fil-Mu]ew Nazzjonali f’Malta fl-1998, ;ibdet dawk li j[obbu l-arti u l-istamp. Is-sede talwirja tifforma parti milLanificio, mina vasta ta’

konkrit tas-sena 1901 mibnija b’[ila kbira u mdawla minn xquq geometri/i fis-saqaf.

Id-dawl pro;ettat tant partikulari jo[loq atmosfera spettakulari u spazju vast. Ittitlu tal-wirja: Il-Pniezel talMa;iku Divin – L-Ekwilibirju: il-Bniedem u l-Ikona tieg[u stess tesponi mod filosofiku g[al arti ta’ ma;ija, misteru u enigma, [olma ta’ sinifikat spiritwali. Forsi laqwa xog[ol, dak l-i]jed uman: Meritrice in cinta – Prostituta fit-Tqala (1964) pittura fuq l-injam, turi lemozzjoni sensittiva u sentita tal-artist.

Stia tifta[ drieg[ha darba kull sentejn biex tg[annaq kull minn taqbdu l-kur]ità j]urha g[all-Biennale. Hi qieg[da nofs triq bejn Arezzo u Firenze u mag[rufa b[ala ssors tax-xmara Arno. Dan issors ta’ ilma jibda jgelgel mal-Muntanja Falterona. I]da fi Stia jing[aqdu x-xmajjar Arno u Staggia, g[alhekk milLatin Stia.

L-Istaggia tg[addi minn wied pittoresk fil-qalba ta//entru storiku qalb ve;etazzjoni rikka u fjuri selvati/i sakemm tasal ta[t pont u tg[ib ta[t l-art.

Gallerija fuq dan il-pont hi punt vanta;;ju] fejn wie[ed jista’ jixrob kafè fil-kwiet g[all-[oss [elu tal-ilma j;elben waqt li jimmedita ssbu[ija stravol;enti tan-natura u xog[ol il-bniedem. : Il-bord ta’ ;urija internazzjonali kien iffurmat minn [ames membri: president – Pierre Cardin (Franza), l-istilista famu]; Martin Ziegler (:ermanja); Peat Oberon (Ingilterra); Karel Bures (Repubblika Slovakka); E.V. Borg (Malta).

Nota

32

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

C O L L A G E TAG{RIF

}ew; smartphones b’xejn mal-pjan Vodafone Smartphone 30!

Fl-impenn tag[ha biex dejjem tag[ti lill-klijenti l-akbar valur, Vodafone Malta nediet offerta ta’ qabel il-Milied fejn il-klijenti se jgawdu mhux minn smartphone wie[ed b’xejn imma Vodafone Smart Androids b’xejn malpjan Smartphone 30!

Il-pjan jinkludi 60 minuta b’xejn lejn in-networks kollha lokali u tal-Unjoni Ewropea u 180 SMS b’xejn lejn in-numri kollha lokali.

Jinkludi wkoll 2GB ta’ internet fuq il-mowbajl. Ittieni smartphone ji;i b’konnessjoni pre-paid, b’xejn. Wie[ed jista’ jag[]el bejn l-Android Angel (abjad) jew l-Android Demon (iswed) u l-offerta hi valida sal-25 ta’ Novembru u sakemm jispi//a l-istokk.

“Rigal anqas fuq xiex ta[seb!” qal Alexandre Froment-Curtil, Kap talMarketing ta’ Vodafone.

“Irrealizzajna li n-nies di;à qed ja[sbu fil-Milied u g[alhekk nedejna din l-offerta kmieni. Mill-esperjenza tag[na nafu li l-ismartphone se jkun rigal popolari dan ilMilied. A[na qed nag[tu rigal ]ew;

L-HSBC Premier i]id privile;;i ;odda L-HSBC Bank Malta p.l.c. g[adu kif ]ied [ames offerti esklusivi ;odda, b[ala parti mill-programm HSBC Premier Privileges.

Permezz tal-programm Premier Privileges, klijenti li g[andhom l-HSBC Premier MasterCard jibbenefikaw minn skontijiet u offerti spe/jali fis-setturi tal-ospitalità, livvja;;ar, ix-xiri u ddivertiment, kemm f’Malta kif ukoll barra.

Il-[ames membri li ssie[bu fil-programm talPremier Privileges huma: The Arches Restaurant & Wine Cellar, Farsonsdirect, Cleland & Souchet, Diamonds International u Sunseeker Malta.

Dawn l-imsie[ba komplew tejbu l-lista ta’ offerti lokali, li jinkludu: The Palace, Hotel Phoenicia, Hilton Malta, Corinthia Hotels, Island Hotels Group, Xara Palace Relais Chateaux, Calypso Diving Centre, St Edward’s

Clinic u Al Molo Restaurant.

Id-dettalji kollha dwar dawn l-offerti u o[rajn barra minn Malta offruti lillklijenti kollha tal-HSBC Premier qeg[din fuq ilwebsajt www.privileges.hsbcpremie r.com.

Il-klijenti tal-HSBC Premier MasterCard jibbenefikaw ukoll millg[add kbir ta’ offerti fliskema HSBC home&away, li jibbenefikaw minnha lklijenti tal-HSBC Classic Card u l-HSBC Advance Card. Dawn l-offerti qeg[din online fuq www.homeandaway.hsbc. com.

G[al iktar tag[rif dwar lHSBC Premier tista’ ]]ur ilwebsajt www.hsbc.com.mt#premier, i//empel l-HSBC Premier fuq 21489100, jew i]]ur i//entri tal-HSBC Premier fis-Swieqi u l-Belt Valletta jew kull ferg[a tal-HSBC f’Malta u G[awdex.

fantastiku b’xejn, meta wie[ed jixtri l-ismartphone tieg[u. L-offerta ma tistax tkun a[jar!”

L-istrate;ija ta’ Vodafone hi li tipprovdi opportunitajiet biex id-data fuq il-mowbajl tkun a//essibbli u bi prezz li jintla[aq minn kul[add. U bin-network l-aktar velo/i ta’ Vodafone u l-aktar wie[ed li tista’ toqg[od fuqu, il-klijenti jgawdu minn esperjenza superjuri.

Il-Vodafone Smart Android g[andu [afna karatteristi/i u ja[dem fuq Android 2.2 Froyo b’konnettività ma’ WiFi, A-

GPS u teknolo;ija Bluetooth.

Ja//essa wkoll diversi networks, inklu]i t-3G HSPA, Edge, Quad Band, GSM u UMTS. Bi screen ta’ 2.8 pulzier u bis-software di;à installat, wie[ed jista’ jid[ol fis-siti popolari kollha tal-internet u l-pjattaformi tas-social networking bil-kumdità kollha.

Is-software inklu] filVodafone Smart Android jinkludi l-Android Browser, Email Client, FaceBook, Google Maps, Google Video u YouTube.

Il-Jum Dinji tat-Tfal /elebrat f’Villa Francia Fil-21 ta’ Novembru l-pajji]i kollha tad-dinja ji//elebraw il-Jum Dinji tat-Tfal biex jirrikonoxxu l-importanza tattfal fis-so/jetà.

B[al snin o[ra, l-Uffi//ju tal-Kummissarju g[at-Tfal se jorganizza attività biex tkun /elebrata din il-;urnata tant spe/jali.

Festa Tfal se ssir fit-13 ta’

PREMJAZZJONI MINN EMIRATES SKYCARGO. Emirates, il-linja tal-ajru internazzjonali ba]ata f’Dubaj, tat g[arfien lill-a[jar a;enti u klijenti Maltin ta’ SkyCargo waqt /erimonja li saret f’Palazzo Parisio, in-Naxxar. Ram Menen, il-Vi/i President Divi]jonali tal-Merkanzija g[allEmirates, ippre]enta l-unuri presti;ju]i lil tliet a;enti ta’ SkyCargo, MAL, BAS Ltd u Thomas Smith Ltd, b[ala rikonoxximent g[al prestazzjoni sinifikanti li kellhom fil-bejg[. ST Microelectronics u De La Rue wkoll ing[ataw ir-rikonoxximent dovut mill-Emirates SkyCargo b[ala l-a[jar klijenti. Paul Fleri Soler, Mani;er tal-Emirates g[al Malta, kien ukoll pre]enti g[allokka]joni. Fir-ritratt jidhru l-a;enti tal-merkanzija flimkien mal-klijenti rebbie[a tal-Emirates SkyCargo ma’ Ram Menen (fin-nofs) flimkien ma’ Anthie Anthoniou u Paul Fleri Soler.

Novembru f’Villa Francia, {al Lija, bejn l-10 ta’ filg[odu u l-4pm.

Matul din l-attività se jkun hemm [afna log[ob, sport, crafts, arti, face painting, kif ukoll xog[ol bit-tafal.

Il-familji li se jattendu din jistg[u anki j]uru l-Villa, li kienet restawrata u nfet[et fl2009.

Qabel jitilqu t-tfal se jing[ataw jew flixkun ilma provdut minn San Michel, jew yoghurt provdut mill-Benna jew inkella frott provdut millMinisteru tar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali kif ukoll materjal ie[or dwar iddrittijiet tag[hom.

Id-d[ul g[al din l-attività se jkun bla [las.

TIRBA{ INT… JIRBA{ L-AMBJENT. Il-lotterija GreenPak b’dan l-isem kull ;img[a qed toffri premju fi flus ta’ €200. Fost l-o;;etti li jistg[u jintefg[u g[ar-ri/ikla;; hemm fliexken u va]etti tal-[;ie; vojta, pakketti tal-kartun, kontenituri tal-plastik nodfa u laned. Dawn jistg[u jkunu depo]itati fil-bring-in-sites (BIS) jew inkella fil-bor]a tarri/ikla;; li tin;abar minn wara l-bieb kull ;img[a millGreenPak. Biex wie[ed jie[u sehem f’din il-lotterija kulma jrid jag[mel hu li jikteb in-numru tat-telefon jew mowbajl tieg[u fuq l-o;;ett li jkun se jitfa’ bring-in-sites. Theresa Seisun mill-Birgu hi l-ewwel rebbie[a tal-lotterija GreenPak li qed issir kull ;img[a. Fir-ritratt jidhru Green Gary, ilmaskot ta’ GreenPak; Kurt Scerri, l-Uffi/jal Edukattiv ta’ GreenPak; flimkien mal-pre]entatur televi]iv John Bundy, jippre]entaw €200 fi flus lil Theresa Seisun

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

33

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi -

marpardi@maltanet.net

Tibqa’ tiddomina l-a[bar post-Gaddafi G[adu f’mo[[ kul[add il-qtil brutali ta’ Muammar Gaddafi mill-;ellieda ribelli ta’ Misurata, f’Sirte.

Ix-xbihat tal-eks mexxej Libjan, b’wi//u ti/pisa wa[da demm u l-marka /ara ta’ tir f’nag[su tax-xellug, daru ddinja. Il-filmati ([afna

minnhom amatorjali) taw spazju mhux biss g[all-bosta kontradizzjonijiet dwar kif inqatel, i]da g[al spekulazzjonijiet li ja//entwaw l-indinjità notorja li hu sofra filmumenti immedjati qabel inqatel.

Min-na[a l-wa[da, ftit seta’ jkun stabbilit bi pre/i]joni x’kienu l-a[[ar fra]ijiet iddisprati ta’ Gaddafi. Ir-ribelli taw ver]jonijiet differenti: min jg[id li talab g[all-[niena, min jg[id li talab biex ma jisparawlux, min li staqsa dwar x’qatt g[amel lill-aggressuri mi/idjali tieg[u, min jg[id li /anfarhom u li kien messhom jist[u, min jg[id li indirizzahom b[ala “uliedu”, u min jg[id li weg[idhom li jimliehom bilflus u d-deheb. Probabbilment, il-verità tinsab marsusa xi mkien bejn dan kollu: i]da hu /ert li Gaddafi nqatel f’or;ja ta’ rabja, twer]iq u demm.

Fost ‘l-ispekulazzjonijiet’ kien hemm ir-rapport (ma’ video) li n[are; fuq is-sit globalpost.com, li insista li sa[ansitra Gaddafi kien sodomizzat bix-xafra ta’ tip ta’ bajjunetta. Ir-rapport inqabad mid-Daily Mail, it-tabloid konservattiva Ingli]a.

I]da l-[tif u l-qtil ta’ Gaddafi baqa’ fl-a[barijiet, flimkien ma’ volumi s[a[ ta’ kummenti analiti/i li dehru fil-media globali. Kien hemm kummenti u riflessjonijiet (u anki indizji) li spikkaw aktar minn o[rajn, fosthom li meta l-Kunsill Transitorju Nazzjonali talab linNATO biex g[alissa tibqa’ filpajji] min[abba xi problemi ta’ sigurtà, kien qed jammetti listatus ta’ ‘klijent’ tal-qawwiet tal-Punent.

Il-Kunsill, fil-fatt, [u m[asseb dwar il-kwantità kbira ta’ armi li jinsabu f’idejn fazzjonijiet differenti, u anki li dawk l-armi jistg[u jkunu esportati u jaslu f’destinazzjonijiet perikolu]i.

Hemm it-t[assib ukoll dwar l-armi kimi/i u x’jista’ jsir minnhom. Fuq quddiem hemm anki t-t[assib li l-Kunsill Transitorju ddikjara li se jkun qed jimxi fuq il-Li;i tax-Xarija, li fil-per/ezzjoni tal-Punent g[andha konnotazzjonijiet fundamentalisti/i.

U fuq kollox baqg[u ji//irkulaw in-notizji u lkummentarji dwar il-kunflitti tribali, re;jonali u politi/i li jiddominaw ix-xenarju reali

L-a[[ar ‘dehra pubblika’ tad-dittatur

post-Gaddafi. Il-Kurunell kien g[adu komuni li b’xi mod kien qed i]omm mag[qudin ilfazzjonijiet kollha; i]da wara lqtil tieg[u skuppjaw veritajiet li j[assbu. Wara kollox, kien ilPM Taljan, Silvio Berlusconi, li ftit ilu qal li ma kienx il-poplu li ried je[les minn Muammar Gaddafi, i]da xi gruppi u /elluli li riedu l-poter.

L-inkini u l-illu]joni Il-media baqg[et ukoll to[ro; tag[rif dwar il-konnessjonijiet li kellu Gaddafi ma’ xi rappre]entanti ewlenin talPunent qabel ma l-folja nqalbet f’salt u deher li l-prospetti tal;id enormi Libjan fejn jid[lu rri]orsi ta]-]ejt u l-gass kienu g[amlu tag[hom u lisparkjatura f’Benga]i kienet bi]]ejjed biex in-Nazzjonijiet Uniti u n-NATO jie[du lopportunità li jisfruttaw bis-s[i[ dak li kien skoppja fil-Libja.

Bi]]ejjed wie[ed jiftakar li Bush, Obama, Blair, Sarkozy u Berlusconi, ilkoll g[amlu rreverenzi tag[hom lill-Kurunell dittatur u [olqulu illu]jonijiet li komplew jitimg[u le//entri/itajiet u l-maniji tieg[u. Ikun tassew interessanti li wie[ed jistudja lkomportament ta’ Muammar Gaddafi, bil-lingwa korporja u l-ilbies kulurit tieg[u, meta kien jiltaqa’ ma’ dawn il-mexejja o//identali.

Berlusconi sa[ansitra kien tbaxxa quddiemu u bieslu jdejh.

U Frattini, il-Ministru Taljan g[all-Affarijiet Esteri, kien iddeskriva lil Gaddafi b[ala mexxej ‘mudell’ g[all-Medju Orjent.

F’rapport interessanti, ;img[a wara l-assassinju taleks mexxej Libjan, il-Global News Blog tal-;urnal Kristjan Amerikan The Christian Science Monitor (CSM) irrapporta li Gaddafi kellu ra;un dwar il-[tif tal-Libja millI]lamisti li kieku kellu jikkollassa r-re;im tieg[u.

F’eku ta’ The New York Times, il-CSM indikat li l-aktar politiku ewlieni fil-Libja, Ali Sallabi, hu I]lamista, il-mexxej potenti militari (u kontroversjali) Abdel Hakim

Belhadj hu I]lamista, u lKunsill Muni/ipali ta’ Tripli hu ddominat mill-membri talFratellanza Musulmana.

F’intervista man-New York Times, Sallabi, li hu deskritt ukoll b[ala “skular I]lamiku”, sa[aq li g[alih, “id-demokrazija” tfisser li l-poplu kollu Libjan ikun Musulman, u g[alhekk bilfors ikun I]lamist, imma mhux ne/essarjament jikkonfronta t-tendenzi sekulari.

Fid-dawl tad-dikjarazzjoni li lli;ijiet Libjani se jkunu ba]ati fuq ix-Xarija, l-implikazzjonijiet reli;jo-politi/i g[ad iridu jibdew jidhru.

Bliet skeletrali Id-dehriet skeletrali tal-bliet Libjani, im;arrfin totalment

b[allikieku laqtithom bomba nukleari, juru xi swiet lill-poplu ta’ dak il-pajji] il-kampanja biex jitne[[a Gaddafi. Seba’ xhur ta’ attakki mill-ajru li farrku g[al kollox l-infrastruttura tal-pajji], kif ukoll il-qilla ta’ gwerra /ivili li [alliet tant mejtin u eluf bla g[add ta’ feruti, inessu l-verità dwar x’livell ta’ g[ajxien kellha l-Libja.

Kien hemm strutturi sofistikati ta’ servizzi so/jali, servizzi tas-sa[[a u kull xorta ta’ opportunitajiet edukattivi.

Imma kien hemm [afna aktar minn hekk, kif re;a’ fakkar Carl Barron fil-kummenti g[al xi rapporti li dehru filmainstream media Ingli]a.

Barron stieden lill-qarrejja Ingli]i jqabblu xortihom ma’ dik li offra Muammar Gaddafi li/-/ittadini Libjani: (i) fil-Libja [add ma kien jir/ievi kont talelettriku g[ax id-dawl kien b’xejn g[al kul[add; (ii) kull koppja li ti]]ewwe; kienet ting[ata rigal mill-Gvern ta’ 50,000 dollaru biex tixtri lewwel dar; (iii) kwalunkwe self li jsir mill-banek statali ma kienx ikollu fuqu interessi; (iv) jekk /ittadin Libjan jixtri karozza, il-Gvern kien jissussidjah b’50%; (v) il-prezz tal-petrol kien 14-il /ente]mu kull litru; u (vi) bi 15-il /ente]mu kont tixtri 40 [ob]a.

Naturalment, ir-Rais u lfamilja tieg[u kienu jg[umu fil;id u investew il-biljuni l-kbar f’isimhom barra l-pajji], inklu] f’Malta. Hi ironika li meta nqabad f’Sirte, Muammar Gaddafi kellu fuqu pistola taddeheb. Li ma swietlu xejn quddiem ir-rabja tal-g[edewwa tieg[u, li a//ertaw li jmut im]ebla[ u miksi b’demmu stess.

Intant, il-Kunsill Transitorju, ta[t pressjoni mill-komunità internazzjonali, qal li se jippro/essa lil min qatel lil Gaddafi. Kontradizzjoni spettakulari o[ra, g[ax ilKunsill kien wieg[ed miljun dollar lil min jaqbad jew joqtol lil Gaddafi.

Kummenti dwar websajts li Ωort Dibattiti dwar il-kri]i ekonomika

Hawn min hu interessat filkri]i ekonomika globali min[abba l-possibbiltà li ssoluzzjonijiet li qablu fuqhom il-mexxejja talpajji]i fiz-Zona-Ewro se jolqtuh. G[ax meta l-banek ja[fru parti sostanzjali middjun kbar li g[andha lGre/ja, din tista’ taffettwa b’xi mod l-investimenti varji li hemm f’dawn ilbanek. Min-na[a l-o[ra, aktar ma tin[oloq stabbiltà minn Salvu Felice Pace dwar il-munita ewro, aktar ikun a[jar g[al kul[add, anki sfelicep@go.net.mt g[al dawk li fil-medda l-qasira jista’ jkun li se jitilfu xi [a;a.

Meta naqra l-forums u d-diversi blogs nifhem kemm g[ad hawn nuqqas ta’ tag[rif serju dwar din il-kri]i li wasslet biex id-dinja kollha tibda t[ares lejn l-ekonomiji nazzjonali b’nu//ali g[al kollox differenti minn qabel. Kultant issib ta[litiet fl-argumentar li juru li min qed jikteb mhux /ar bi]]ejjed dwar punti kardinali tad-dibattitu. G[alhekk sibt websajt li tista’ tg[in kemm lil dawk li huma studju]i talekonomija kif ukoll lil min hu interessat jifhem aktar din ilkri]i u r-ramifikazzjonijiet kollha tag[ha, mhux biss illum, i]da fil-futur qrib u fil-medda t-twila ta]-]mien.

Il-websajt www.voxeu.org hi sit li jispe/jalizza f’dibattiti dwar l-aspetti kollha tal-kri]i ekonomika dinjija. Is-sit hu tassew professjonali fl-andament tieg[u, u ju]a persuni b’esperjenzi vasti biex imexxi d-diversi dibattiti li wie[ed isib fih.

Temi ta’ diskussjoni It-temi tad-dibattiti huma dawn. Il-b]onn ta’ settur finanzjarju. A[na fortunati li dan is-settur jinsab b’sa[[tu f’Malta, grazzi g[al-le;i]lazzjoni li g[andna – il-futur talpolitika g[an-negozju fl-Unjoni Ewropea. Dan hu su;;ett ta’ importanza kbira g[an-negozjanti Maltin, kbar u ]g[ar. Ilkri]i globali. G[al din it-taqsima, il-voxeu issie[bet malGvern Ingli] biex ji;u provduti l-opinjonijiet ta’ ekonomisti ta’ stoffa.

Imbag[ad l-ekonomija macro, ji;ifieri l-ekonomija b’mod ;enerali. Wara ssib dibattitu dwar ir-riformi istituzzjonali me[tie;a issa. Su;;ett ie[or hu dwar il-pjani ta’ salvata;; g[all-ekonomiji dg[ajfa u r-regolazzjoni tal-banek. G[al darb’o[ra a[na g[andna re;im serju fit-tmexxija tal-banek tag[na, u g[alhekk m’humiex esposti g[at-tip ta’ fallimenti li rajna f’dawn l-a[[ar snin.

Id-dibattitu dwar il-pajji]i fi kri]i jiffoka fuq l-Irlanda u fuq il-vulnerabbiltà tal-I]vizzera. L-i]vilupp u l-kri]i pre]enti, fejn issib referenzi dwar l-ekonomiji fl-Asja u s-su;;eriment ta’ awtorità globali b’likwidità li l-g[an tag[ha jkun li tg[in

meta xi pajji] jid[ol fi kri]i ekonomika li taffettwa pajji]i o[rajn. L-a[[ar dibattitu hu dwar is-swieq miftu[a.

Mis-sit tista’ tinkiteb biex tir/ievi email kull ;img[a b’summarju ta’ anali]i finanzjarja. Tista’ tie[u sehem f’dawn id-dibattiti u tista’ wkoll tibg[at il-feedback tieg[ek dwar ilkontenut tas-sit.

Meta s-serq mhux serq

Joseph Muscat argumenta li min g[amel u]u mill-emails li hu kellu ma’ Sabrina Agius qed jikkopera mas-serq li seta’ sar. Kollox kif jaqbillu. Ma skruplax ju]a l-emails misruqa ming[and il-grupp Le g[ad-Divorzju, kif g[adu ma jiskruplax i[alli lill-partit tieg[u ju]a propjetajiet pubbli/i u privati b[ala ka]ini politi/i u xi w[ud minnhom b[ala entitajiet kummer/jali wkoll.

Tajjeb li Joseph Muscat jg[idilna meta s-serq mhux serq!

Tg[id se jkollna nistennew sal-elezzjoni?

34

C O L L A G E RELIÌJON

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Il-Qaddisin kollha Il-Knisja hi qaddisa: waqqafha Kristu u ried li kull membru j[abrek biex jitqaddes. Dan il-g[an, wie[ed jista’ jil[qu, u dan grazzi g[all-merti talpassjoni u l-qawmien ta’ Sidna :esù Kristu.

Bil-festa tal-1 ta’ Novembru – il-Qaddisin Kollha – il-Knisja tipproponilna li kull nisrani

j[ares lejn l-e]empju tan-nies li marru qabilna g[and ilMulej u fuqu jimxu.

Ta’ min i]omm fi [siebu li qaddisin ma nitwildux, i]da nsiru bit-t[abrik tag[na. Il[arsien tal-li;i ta’ Alla tmexxina lejn il-qdusija u le]empju tal-qaddisin ikaxkarna. Is-sema hi mimlija qaddisin, kemm dawk li nafu u nonoraw kif ukoll dawk li

ma nafux bihom, i]da li qed igawdu lil Alla g[all-eternità.

Nota ta’ interess dwar din il-festa hu l-fatt li fil-bidu kienet /elebrata fit-13 ta’ Mejju u l-bidu tag[ha kien fis-sena 609, i]da l-Papa Sistu IV, fuq l-influwenza tal-anglossani u l-Fran/i]i, qalibha g[all-1 ta’ Novembru. Dan se[[ fis-sena 1475.

It-32 {add Matul is-Sena

Me[tie; [afna g[aqal G[erf 6>12-18< Salm 62< Tessalonkin 4>1318< Mattew 25>1-13 Il-{sieb

It-tifkira tal-Mejtin kollha

Sakemm il-Mulej :esù ji;i fil-glorja tieg[u, tinqred il-mewt u kollox ji;i ta[t is-setg[a tieg[u, xi w[ud mid-dixxipli tieg[u huma pellegrini fuq din l-art, o[rajn li g[addew minn din il-[ajja g[al o[ra qed jissaffew minn xi [tijiet li kienu mtabba’ mag[hom meta g[addew g[all-[ajja l-o[ra u o[rajn qed igawdu fil-glorja dejjiema lil Alla Sid ta’ kollox.

L-g[an ta’ kull settur hu wie[ed: l-im[abba lejn Alla. L-g[aqda ta’ dawk il-pellegrini hawn fid-dinja ma’ dawk [uthom mejta ma tinkisirx i]da tissa[[a[ permezz ta’ opri spiritwali. IlKnisja sa mill-ewwel ]minijiet kienet tg[o]] b’im[abba kbira t-tifkira tal-mejtin g[e]ie] tag[na u kienet toffri suffra;ju g[alihom.

Huma li kienu saru membri ta’ Kristu Msallab u Rxoxt permezz tal-Mag[mudija, tg[aqqadhom fi/-/elebrazzjoni tal-misteru talG[id biex jg[addu mill-aktar fis mieg[u g[all[ajja bla tmiem.

Hi domma ta’ fidi li l-erwie[ ta’ dawk li telqu qabilna jkunu suffragati bit-talb tal-fidili hawn fid-dinja

Li titlob g[all-mejtin hu att ta’ karità, /ertament obbligatorju g[an-nisrani li jg[id u li jemmen li g[andu f’qalbu l-im[abba lejn ilproxxmu.

Meta nitolbu g[all-mejtin tag[na ]gur li nkunu qed nag[mlu [bieb g[alina fis-sema g[aliex dawn jitolbu g[alina.

Niftakru li jum wie[ed a[na lkoll nid[lu fittribunal tal-Im[allef :ust biex inkunu ;udikati g[all-g[emejjel tag[na. Imberkin a[na jekk isibna bid-dawl f’idejna g[ax nimmeritaw ilpremju etern mhux g[all-[ila tag[na i]da g[allmerti tal-Feddej tag[na :esù Kristu jiksbilna lfidwa tag[na.

I]da min[abba d-difetti tag[na jkun je[ti;ilna li ng[addu mill-piena tal-purgatorju. Kemm inkunu nixtiequ li xi [add jissufragana biex infittxu mmorru ngawdu lil Dak li ming[ajru ma nistg[ux ng[addu.

G[alhekk tkun spiss fuq fommna din it-talba: Ag[tihom O Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem, iddawl ta’ dejjem jiddi lilhom, jistrie[u fil-pa/i, hekk ikun.

ÓSIEB

Il-[ajja f’din id-dinja hi mimlija tbatija. I]da t-tbatija li hi oppost tal-pja/ir mhux bilfors l-oppost tal-hena jew il-fer[.

– Thomas Merton

Minkejja li ng[ixu fid-dinja hekk imsej[a ta’ ]vilupp, minkejja tant progress, minkejja li qed ng[ixu f’[ajja totalment kompjuterizzata, jidher li l-g[erf u l-g[aqal qed jiskarsa mill-[ajja ta’ kuljum. Meta nisimg[u diskorsi dwar kri]i ta’ valuri, dwar nies li jag[mlu g[a]liet kontra dak li verament jixtiequ ;ewwa fihom, huma kollha sintomi li lbniedem qed jabbanduna l-g[erf u g[alhekk qed jitbieg[ed ukoll mill-g[aqal.

Il-Van;elu tal-lum, permezz tal-parabbola tax-xebbiet blimsieba[ tag[hom jistennew l-g[arus, irid jurina li a[na lkoll, fl-istennija tag[na biex niltaqg[u ma’ :esù, ma rridux norqdu, ma rridux nintelqu, ma rridux nieqfu mill-[idma tag[na. G[all-kuntrarju, l-Insara jridu jkunu nies dejjem attenti fil-[idma u fl-impenn tag[hom fis-so/jetà /ivili biex i[allu timbru ta’ nsara li huma.

Il-Kelma L-Ewwel Qari tal-lum hu me[ud mill-Ktieb tal-G[erf.

Jurina li l-bniedem g[aref hu dak li jib]a’ u jirrispetta lil Alla u j]omm ru[u ’l bog[od mill-[a]en. L-g[erf hu rigal li Alla jag[ti lil dawk li jfittxuh. U dan hu indikat ukoll fis-Salm Responsorjali, Salm 62, fejn g[andna s-Salmista juri l-g[atx li l-bniedem g[andu kontinwament g[al Alla.

Fit-Tieni Qari tal-lum, mill-Ewwel Ittra ta’ San Pawl litTessalonkin, g[andna lill-Appostlu jitkellem man-nies tatTessalonika u jag[mlilhom kurar;; b’dawk s[abhom li mietu u li l-Mulej se ji;borhom mieg[u. Il-Van;elu tal-lum, permezz tal-parabbola tax-xebbiet g[aqlin, irid jift[ilna g[ajnejna biex nishru g[ax la nafu l-jum u lanqas is-sieg[a.

Il-{ajja 1. Il-Mulej iridna nift[u g[ajnejna bera[ mhux biss biex nag[rfu l-grazzja li jag[tina i]da wkoll biex fil-[ajja li qed ng[ixu issa jkollna garanzija g[al [ajja fis-sema.

2. Ta’ min wie[ed jistaqsi lilu nnifsu kuljum: kemm tassew qed ng[ix [ajti bil-g[aqal?

3. X’g[a]liet qed tag[mel fil-[ajja ta’ kuljum? Huma mmarkati mill-g[a]liet li jg[allimna Kristu?

4. Il-g[erf jiddi bla qatt ma jnemnem? Ma jridux wisq biex jag[rfuh dawk li j[obbuh? Kemm tassew ilkoll kemm a[na qed infittxu dan il-g[erf biex idawwal id-direzzjoni ta’ [ajjitna?

Id-Djalogu Mulej, g[inni nsib il-g[erf veru fil-[ajja tieg[i, biex nikxef il-maskra tal-falsità li ndur biha kull [in.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E {SIBIJIET

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

35

Tlifnieh hawn u rba[nieh hemm!

Nhar l-Ewwel ta’ Novembru ta’ kull sena, il-Knisja ti//elebra s-solennità talqaddisin kollha. Fa/li [afna li f’festa b[al din, il-[arsa tag[na titla’l fuq u tibqa’ mwa[[la fis-sema. Donnu naljenaw ru[na millmissjoni li l-Mulej tana nwettqu fuq din l-art.

F’dak il-mument tkun tassew grazzja jekk, permezz ta’ xi persuna jew /irkustanza, il-Mulej jg[idilna l-istess kliem li ntqal lill-appostli hekk kif “kien me[ud ’il fuq u s[aba [adithulhom minn quddiem g[ajnejhom” (Atti 1, 9).

“X’intom t[arsu lejn issema? Dan :esù, li kien me[ud minn mag[kom lejn is-sema, g[ad jer;a’ ji;i kif rajtuh sejjer” (Atti 1, 11).

X’g[andu x’jaqsam dan iddiskors mal-qdusija? :esù, il-missjoni tieg[u qdieha fuq li qdieha. U, tant kemm qdieha li [allas g[aliha bl-g[ejja u t-tbi//ir ta’ ;ismu sal-punt li kellu jsofri passjoni u mewt millaktar kiefra. In-naqra “demm u ilma” (:w 19, 34) li kien fadallu f’;ismu xerrdu g[alina lkoll wara li miet.

La l-missjoni tieg[u kienet intemmet f’din iddinja issa jmiss lilna biex minflok niskantaw u ni//assaw inxammru jdejna [a nissoktaw ix-xog[ol salvifiku tieg[u permezz talKnisja, li a[na parti minnha. :esù, il-Qaddis tal-qaddisin, feda ru[u f’idejna biex, kif inkantaw f’innu tant sabi[, “bina jg[ix u fina j[obb”.

Is-solennità tal-qaddisin kollha tfakkarna li dak li hemm fis-sema jista’ ji;i hawn fl-art. Mhux dak li nitolbu fit-talba talMissierna, “ikun li trid int fis-sema hekk ukoll fl-art”?

Dan tassew ise[[ fostna jekk nintelqu b[al tfal /kejknin f’idejn il-Missier tag[na tas-sema u n[allu rrieda tieg[u sse[[ fina. Filfatt, skont Santa Tere]a talBambin :esù, “il-qdusija hi dispo]izzjoni tal-qalb li

Il-mejtin li nitilfu f’din id-dinja jsiru l-qaddisin tag[na fis-sema tag[milna umli u /kejkna f’idejn Alla, konxji taddg[ufijiet tag[na, u kunfidenti – bl-aktar mod kura;;u] – fit-tjubija tieg[u ta’ Missier”.

Il-qaddisin, barra li huma fis-sema, je]istu wkoll hawn fuq l-art. Kemm niltaqa’ ma’ persuni li d-dawl ta’ Kristu tassew jiddi fihom. Nies li, bil[ajja sempli/i tag[hom, huma tassew van;elu frisk u [aj!

Nixtieq naqsam mag[kom storja li ltqajt mag[ha xi snin ilu biex nurikom kemm, g[all-grazzja ta’ Alla, g[ad hawn persuni li jintelqu f’idejn Alla b[al tfal /kejknin.

Marise u Paul (ismijiet fittizji) kienu fuq ix-xwiek li jkollhom tifel. Wara t-tifla tag[hom Kendra (isem fittizju), il-Mulej g[o;bu jibg[atilhom lil Neil (isem fittizju). Tistg[u ta[sbu kif kienu fis-seba’ sema b’dan ittifel. Tridu taraw li/-/kejkna Kendra kemm fer[et b’Neil!

G[alkemm naqra ta’ qrempu/a tant [assitha fer[ana u mkabbra li issa fil-

familja tag[ha kellha [uha.

Anzi, kienet t[ossha b[ala ttieni omm tieg[u!

Niftakar li ftit wara li twieled Neil u mort inbierku l-isptar, bqajt tassew impressjonat bi/-/kejkna Kendra. Tant kemm riedet tbennu hi li bdiet tid[ol f’kunflitt ma’ ommha!

G[amlet kemm fel[et biex, jekk jista’ ikun, tie[u [siebu wa[edha.

Imma wara d-da[k ji;i lbiki. U xmajjar tad-dmug[ kien hemm im[ejjija g[allfamilja ta’ Marise, Paul u Kendra. Jum minnhom, hekk kif qaddist il-Quddiesa tassebg[a ta’ filg[odu, tid[ol omm Marise tibki u tolfoq fis-sagristija. In[sadt x’[in rajtha hemm g[odu g[odu.

Daqs ;img[a qabel ;iet tkellimni b’wi//ha ma[sul bid-dmug[ ta’ fer[ g[aliex Neil kien twieled. “Father, jekk jog[;bok, mur aqbe] qab]a sal-ward tat-tfal g[aliex iben binti rkada virus li ma jistg[ux isibulu rkabtu!”

L-g[araq xaqq g[alija.

“Dan kif o[ti? G[adu

minn Patri Mario Attard OFM Cap

daqshekk ]g[ir?” we;ibtha xxukkjat g[all-a[[ar. Biex ma ntawwalhiex qtajtha li dak il-jum filg[axija mmur nittawlilhom.

Meta d[alt l-isptar u [ejjejt xi affarijiet mort biex in]urhom. Imma, hekk kif [adt il-pager f’idi, tid[olli call ur;enti biex, malajr kemm jista’ ikun, nasal wasla fil-ward tat-tfal. Biex tg[axxaqha, f’dak il-mument e]att, Paul /empilli fuq ilmowbajl tieg[i, u mifqug[ bil-biki staqsieni iniex qieg[ed l-isptar. X’[in g[idtlu li iva, qalli: “Ejja malajr g[ax it-tifel na[seb li [alliena!”

Dak il-[in intlift minn sensija. It-tara; bdejt nitilg[u sitta sitta. X[in wasalt u d[alt fil-ward [aduni minnufih f’kamra fejn kienu qeg[din jippruvaw iqajmu g[all-[ajja lil Neil. Minkejja l-isforzi tattobba, l-infermiera u l-istaff mediku, Neil stirat kien u stirat baqa’.

X[in tlabt u [ri;t minn [dejh mort mill-ewwel [dejn il-;enituri tieg[u.

Hemmhekk, kien hemm xena tassew ta’ swied il-qalb.

Marise riedet tmut bin-niket li [akimha “Fejn int Mulej?

G[inna ja[asra! T[allihx imut!” G[al talb u krib b[al dak anki l-;ebel jo[ro;lu ddmug[ a[seb u ara qalb ta’ bniedem kif g[andi jien!

L-isforzi li saru biex Neil jitqajjem g[all-[ajja swew suf. Neil [alliena. In-niket fuq il-;enituri tieg[u kont taqtg[u b’sikkina.

Madankollu, daqs [mistax wara dik it-tra;edja, Marise, Paul u Kendra ;ew il-kunvent biex jit[addtu i]jed fil-fond fuq l-esperjenza li g[addew minnha.

F’[in minnhom, Marise qaltli: “Father, lil Neil tlifnieh hawn u rba[nieh hemm. Nafu li mis-sema qieg[ed jitlob g[alina u jie[u [siebna.” Ilkummenti tag[ha da[luli f’qalbi! Kos hux, x’fidi kellha din l-omm! Dan l-a[[ar i]da ntba[t kemm fidi b[al din i//aqlaq il-muntanji. Ftit tal;img[at ilu r/evejt messa;; li Marise kellha iben ie[or, Matthew (isem fittizju).

F’dak il-[in fhimt li t-talb tal-an;lu ]-]g[ir fis-sema, Neil, g[en bis-s[i[ lil Paul u Marise biex jemmnu li Alla, b[ala Missierhom, kien se jibqa’ jurihom im[abbtu.

Anki wara tra;edja b[al dik.

Fil-fatt, im[abbtu ssarrfet f’Matthew, ir-ri]ultat tat-talb tal-qaddis Neil!

36

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ }ammet il-katavru ta’ ]ew;ha d-dar bit-tama li jqum mill-mewt Mara mill-Kolumbja flAmerika ta’ Isfel ]ammet ilkatavru ta’ ]ew;ha d-dar bittama li dan jer;a’ jie[u l[ajja. Alba Yacue qalet li ]ew;ha Lucio darba kien qalilha li jer;a’ jie[u l-[ajja meta jmut.

G[alhekk meta r-ra;el ta’ 61 sena miet b’kaw]i mhux mag[rufa, il-mara [biet ilkatavru tieg[u bit-tama li ter;a’ tarah [aj. I]da xi ;irien

tag[ha bdew jissuspettaw [a]in meta r-ra;el ma deherx barra g[al xi jiem u nfurmaw lill-Pulizija.

Meta l-Pulizija marru g[and il-mara sabu l-katavru ta’ ]ew;ha fis-sodda tag[hom.

Gazzetta lokali rrappurtat li dak li kien fadal mill-;isem mejjet tge]wer f’li]ar g[ax ilkatavru kien fi stat kbir ta’ dekompo]izzjoni u beda jinten. Il-mara ssaportiet ir-

ri[a g[ax kienet g[adha temmen li r-ra;el g[ad jer;a’ jqum mill-mewt.

Issa l-mara talbet lil min jie[u [sieb il-funerali biex jibbalzma dak li kien g[ad fadal minn ]ew;ha biex tidfnu fil-;nien tad-dar tag[ha.

Evangelista Ome, li jmexxi l-kumpanija tal-funerali, qal li ilu fix-xog[ol aktar minn 40 sena u qatt ma ltaqa’ ma’ xi ka] ie[or b[al dan.

Rob Sloan, rikeb tal-linja waqt maratona!

:errej spi//a t-tellieqa g[ax qabad tal-linja :errej tal-maratoni f’Sunderland fl-Ingilterra [adulu lmidalja g[at-tielet post wara li nstab li f’nofs it-ti;rija Rob Sloan spi//a l-maratona ta’ 26.2 mil fi kwa]i tliet sig[at.

Imma bdew jinqalg[u d-dubji dwaru meta xi ;errejja qalu li qatt ma kienu rawh ji;ri mag[hom.

Kien hemm min rah jista[ba ftit ’il bog[od minn fejn kellha tispi//a l-maratona. Huma qalu li l-ewwel [alla jid[lu dawk fl-ewwel ]ew; postijiet imbag[ad ;era l-a[[ar bi//a taparsi kien ;era t-triq kollha.

Ir-ra;el ta’ 31 sena issa tke//a mill-klabb tieg[u u mhux se jit[alla jie[u aktar sehem f’maratoni.

Kamra mag[mula kollha mis-suf, anki l-ikel

Kamra f’lukanda mag[mula kollha mis-suf Lukanda fl-Ingilterra issa g[andha kamra ;dida li ;o fiha kollox hu mag[mul missuf, anki l-breakfast Ingli].

Kate Jenkins, ta’ 40 sena, damet aktar minn xahar u u]at 5 kilos ta’ suf biex lestiet ilkamra fil-lukanda Pelirocco fi Brighton.

Bl-g[ajnuna ta’ ]ew; assistenti hi [olqot va]un talfjuri, purtieri u bedspread li fiha 100 kulur differenti.

It-telefon, it-teapot u l-kikkra huma miksija bil-crochet waqt li lkwadri mag[mula minn tpin;ijiet bis-suf u l-wallpaper hu mag[mul minn ritratti li juru xog[ol tanknitting.

Il-kamra tal-banju biss ma ntmessitx min[abba l-ilma imma xorta Jenkins irnexxielha ta[dem sto// tattoothpaste mag[mul mis-suf.

Il-mara qalet li hawn min ja[seb li n-knitting hu g[an-

nanniet imma hi ma taqbilx ma’ din il-fehma. Skont hi xxog[ol tas-suf hu dejjem moda.

Il-kamra en suite g[at-tliet snin li ;ejjin qed tinkera madwar 30 ewro kull lejl u 40 ewro fi tmiem il-;img[a.

Id-disinjatur tal-kamra g[andu negozju msejja[ Cardigan u ja[dem xog[ol tas-suf g[al djar tal-moda b[al Marc Jacobs.

Il-[arba ta’ 25 miljun na[la Highway traffiku]a fl-Istati Uniti kellha ting[alaq wara li nqaleb trakk li kien i;orr 25 miljun na[la. In-na[al, li kien qed jittie[ed lejn Kalifornja, [arab.

Il-Highway Interstate 15 fl-Istat ta’ Utah, baqg[et mag[luqa g[al bosta sig[at sakemm dawk li jrabbu n-na[al fil-lokalitajiet fil-qrib ippruvaw jaqbdu kemm jistg[u na[al ma[rub.

Is-sewwieq Louis Holst u martu Tammie

n;ibdu ’l barra mit-trakk imma kienu attakkati min-na[al. It-tnejn qalu li tnigg]u aktar minn 12-il darba u kellhom bosta grif ka;un talin/ident. Ir-rapport tal-Pulizija jg[id li lin/ident se[[ meta s-sewwieq tilef il-kontroll tal-vettura.

Richard Adee, is-sid tan-na[al tal-kumpanija Adee Honey Farms, qal li l-kunsinna tal-insetti kienet tiswa aktar minn £72,000.

Wa[da mix-xog[lijiet fil-frott ta’ Dimitri Tsykalov

Jag[mel ras ta’ mwiet mill-[axix u l-frott Ir-Russu Dimitri Tsykalov ju]a mannara, serrieq u drill talelettriku biex jag[mel ras ta’ mewt ta’ bnedmin minn [axix u frott frisk.

Ir-ra;el ta’ 48 sena imbag[ad ju]a sikkina ]g[ira [afna, tnalja u tajjar biex i]id dettalji pre/i]i u jag[mel l-irjus aktar realisti/i.

Tsykalov s’issa u]a t-tuffie[, il-bettie[, il-kabo//i u lbrun;iel. Meta jlestihom i[allihom f’posthom sakemm jibdew je[]ienu imbag[ad jie[u ritratti tag[hom. Hu jg[id li aktar i[obb ju]a dawn l-o;;etti tal-ikel mill-;ebel jew lir[am biex jag[mel ix-xog[lijiet tieg[u.

Ir-Russu temm jg[id li l-iskultura tieg[u hi delikata u te[tie; pre/i]joni daqs dik li ssir waqt operazzjoni fi sptar.

C O L L A G E PASSATEMP Mimdudin 1. Mhumiex borom fil-k/ina (6) 3. Min jibki g[al kull [a;a ta’ xejn (6) 7. Tqa//it fl-ilbies! (7) 8. Wasla (5) 9. Wa[da minn ras tewm issibha mda[[la fil-[anek? (5) 10. Stqarrejt (9) 11. {axix niexef li [afna annimali jorqdu fuqu (5) 13. Baqa’ fejn kien b’sabru sa ma ;ie [addie[or (6) 15. Post f’Malta li fih issib it-tarf? (6) 17. Taqsimiet f’termometru jew barometru li jitilg[u meta tkun is-s[ana u jin]lu meta tkun il-kes[a (5) 21. G[ar twil ta[t l-art fejn kienu jg[ammru fl-antik l-Insara, b[al dak ta’ San Pawl fir-Rabat, Malta (9) 23. }iemel tar-refg[a g[ax ikun tqil u mhux tajjeb g[all-;iri (5) 24. {add ma jkun irid li jirfsuhulu! (5) 25. Li huma aktarx fis-sakra (7) 26. {allelin tal-ba[ar (6) 27. Baqa’ mistag[;eb b’dak li ra (6) Weqfin> 1. Kamra fi skola (6) 2. G[allem kif g[andu j;ib ru[u xi [add (5) 3. Dawwar bejn subg[ajh (5) 4. L-g[aqda li tmexxi g[aqda (7) 5. Dawk li jaduraw il-pagani kollha foloz (5) 6. Renju ta’ santal? (6) 7. Stampi reli;ju]i ta’ qaddisin (5) 12. Ifur meta tag[mel [afna xita (3) 14. L-ewwel mara (3) 15. Li jil[aqlu minn mo[[u (6) 16. Fil-[rafa mxiet bil-mod u xorta reb[et it-ti;rija! (7) 18. Titla’ fl-ajru meta jsir xi [ruq kbir x’imkien (5) 19. {axixa li skont il-qawl, f’Jannar ittiha l-[mar (5) 20. Triq ix-xatt fejn wie[ed jippassi;;a (6) 22. Hekk tajjeb il-la[am u l-[ut g[al min hu bid-dieta (5) 23. {add ma jie[u pja/ir jag[mel xi wie[ed f’xog[lu jew f’xi e]ami (5) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add 23 ta’ Ottubru Mimdudin> 1. Tfalli; 3. Saqajn; 7. Missili; 8. Rabat; 9. Banju; 10. Pastizzar; 11. {afna; 13. Maduma; 15. Skarsi; 17. Farsa; 21.

Kannestru; 23. Brija; 24. Abjad; 25. Prin/ep; 26. Partat; 27. ?raret.

Weqfin> 1. Tromba; 2. Lussu; 3. Spiss; 4. Qarnita; 5. Xilpa; 6.

Storja; 7. Manna; 12. Far; 14. Dar; 15. Sakkar; 16. Stendut; 18.

Sriep; 19. Ku;in; 22. Tapit; 23. Ba/ir.

37

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

15

16

pin PUBLICATIONS

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €20 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[ tat-Tisliba tas-16 ta’ Ottubru hu: J. Carbonaro, 51#2, ‘Isabelle’, Borg Street, Birkirkara.

Pittura astratta

Dan ir-ra;el xtara wa[da millpitturi minn irkant. Meta mar id-dar ma kienx jaf liema xtara u lanqas minn fejn kienet imdendla. Ara tg[inux int?

Soluzzjonijiet F1 u B4; A2 u D6; E2 u B7; F5 u B9.

Il-kwadretti ‘tewmin’

A – 5; B – 6; ? – 2; D – 7; E – 3; F – 8; : - 4; H – 1.

Din ix-xena hi komposta minn erbg[a u [amsin kwadrett.

Osservahom tajjeb biex issib liema huma l-erba’ kwadretti ‘tewmin’. Indikahom permezz tal-ittri u n-numri li hawn fil-;nub.

Pittura astratta

Il-kwadretti ‘tewmin’

Xtara n-Nru. 2

I]-]ew; persuni li jidhru f’kull wa[da minn dawn it-tmien xeni, evidentement, kollha mibdula bejniethom. X’inhuma e]attament l-akkoppjamenti?

Wa[da mal-o[ra

Wa[da mal-o[ra

38

AVVI}I PN

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-

AVVI}I POLITI?I

AVVI}I SO?JALI

{AL BALZAN. Il-Kumitat

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 8 ta’ Novembru. Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti tistg[u //emplu 99476633 jew 99445269.

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li tTesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, filPjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’il quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri talKumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’

Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a Kulturali fil-Palazz tal-Inkwi]itur u /-?entru ta’ Restawr ta’ Bighi, il{amis, 10 ta’ Novembru. Ikun hemm waqfa g[all-kafè fil-Palazz tal-Inkwi]itur. Prezz €7 u l-biljetti jistg[u jinxtraw mill-uffi//ji jew billi //emplu 23285000.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb

ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 10 ta’ Novembru fid-9.30 a.m. filLukanda Bugibba, Bu;ibba. Prezz €5 u biex tibbukkjaw tistg[u //emplu 79796667.

GEORGE PULLICINO. Il-

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb

ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 16 ta’ Novembru fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21433869.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw 70’s & 80’s Night ma’ DJ Alex Grech, il-:img[a, 18 ta’ Novembru fid-9.30 p.m. firRazzett l-Abjad, Tal-Balal, San :wann. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Pasta Lunch u Afternoon Tea, il-{add, 20 ta’ Novembru fin-12.30 p.m. firRazzett l-Abjad, Tal-Balal, San :wann. Prezz €14 g[all-kbar u €7 g[at-tfal, u g[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara Informattiva fil-Park tal-Familja, Marsaskala u Coffee Morning fir-Razzett tal{biberija, il-:img[a, 11 ta’ Novembru. Prezz €5.50 u g[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’

GEORGE PULLICINO. Il-

Robert Arrigo se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il:img[a, 2 ta’ Di/embru filLukanda Dolmen, il-Qawra.

Mistiedna spe/jali The Beatles Tribute Band UK. Prezz €22 jew €10 g[al min jixtieq jattendi g[all-kun/ert biss.

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara Informattiva filBirgu u Te fis-Sala Parrokkjali talBirgu, is-Sibt, 12 ta’ Novembru.

Prezz €6 u t-trasport hu inklu].

G[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.

Philip Mifsud se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 29 ta’ Novembru fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. G[al aktar informazzjoni, tistg[u //emplu 99269314 jew 21462304.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’

Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 6 ta’ Di/embru fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

L-MNPN se jorganizza Coffee Morning nhar l-Erbg[a 9 ta’ Novembru, Villa Arrigo, in-Naxxar.

G[all-biljetti /emplu 99473932. Jistg[u jinxtraw ming[and il-helpers tas-soltu.

Trasport provdut u jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m.

Prezz: €5.50 Jattendi l-Prim Ministru Lawrence Gonzi

Asso/jazzjoni Pensjonanti u Anzjani Nazzjonalisti

Tombola Buffet Solana Hotel, il-Mellie[a L-Erbg[a 16 ta’ Novembru Bejn l-10 a.m. u s-2 p.m.

Prezz: €9 kull persuna G[all-booking /emplu lil Antoinette Vella 21420513 jew 79040544 jew lil Aida Scerri 21521684 jew 99463677

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb

ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Ikla tal-Milied, il{amis, 8 ta’ Di/embru fis-1 p.m. fil-lukanda Maritime Antonin Hotel and Spa. Prezz €20 g[allkbar u €10 g[at-tfal u biljetti jistg[u jinkisbu ming[and ilhelpers jew billi //emplu 22985100 jew 99841333.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw Ikla g[all-Milied, is-Sibt, 10 ta’ Di/embru fit-8 p.m. fil-lukanda Hilton Malta, San :iljan. Prezz €25 g[all-kbar u €12 g[at-tfal.

G[all-bookings tistg[u //emplu 27327302 jew 79927302.

MARIO GALEA. Il-{bieb ta’ Mario Galea se jorganizzaw Ri/eviment, it-Tnejn, 12 ta’ Di/embru fil-Garden of Eden, i]}urrieq. It-trasport jitlaq fis-7 p.m.

Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21634462, 21694654, 79369800, 99487102 jew ming[and ilhelpers tas-soltu.

AVVI}I O{RA

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali

PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642.

BIRKIRKARA. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. fl-

Uffi//ju PN.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895466.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7.30 p.m. u t-8.30 p.m. fl-Uffi//ju u ‘Dar il-{addiem’. G[al aktar informazzjoni tistg[u tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225810.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

39

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

SPORT

KAMPJONAT BOV PREMIER

Valletta lura fil-qu//ata

It-tim Malti fl-azzjoni kontra l-Litwanja (Ritratt> Alex Degabriele)

RUGBY

Reb[a o[ra g[al Malta Wara li ;img[a ilu f’Riga, Malta g[elbet lil Latvija, 28-0, g[al darb’o[ra quddiem pubbliku numeru], it-tim Malti ma ddi]appuntax meta g[eleb lil Litwanja 1410, biex sa[[a[ it-tamiet tieg[u li j]omm postu f’Divi]joni II A. It-tim Malti feta[ fuq l-offensiva u wara tliet minuti kien sfortunat hekk kif penalty minn 20 metru mog[ti minn James O’Brien [abat mal-lasti.

Fit-23 minuta minn penalty, kienu l-

Litwanja li fet[u vanta;; ta’ 3-0; dan ilvanta;; kompla jikber g[al 10-0 wara try ftit [in qabel tmiem l-ewwel taqsima u conversion e]att wara.

It-tim Malti beda t-tieni taqsima fuq loffensiva, u fil-45 minuta naqqas l-iskor permezz ta’ James O’Brien, li minn penalty g[amel l-iskor 3-10.

G[axar minuti wara, James O’Brian, minn penalty g[amel l-iskor 6-10, u re;a’ kien hu li g[amel l-iskor 9-10.

Malta baqg[et tattakka u g[amlet try mas-sieg[a log[ob u l-iskor sar 14-10 g[al Malta.

James O’Brian bejn id-59 u t-62 minuta falla ]ew; penalties sforz ukoll ir-ri[ li kien qed jonfo[ f’Kordin favur it-tim Malti.

Minn hawn ’il quddiem, id-difi]a Maltija irnexxielha tiddefendi l-vanta;; g[al skor finali ta’ 14-10.

Il-kontroll tal-partita kien fdat f’idejn Pedro Montoya tal-Federazzjoni Spanjola.

Ara pa;na 47

I/-champions, Valletta irritornaw fl-ewwel post wara li Hibernians kienu mi]mumin draw minn Floriana. Valletta telg[u temporanjament flewwel post wara li nhar il:img[a kienu g[elbu lil Balzan Youths; i]da Hibernians, li kienu ]ew; punti ta[thom, kellhom log[ba inqas.

Ilbiera[, Hibernians tilfu //ans li jer;g[u jitilg[u filqu//ata b’reb[a kontra Floriana, i]da wara li kienu 1-0 minn fuq kellu jkun goal fla[[ar minuti tal-Greens li /a[[ad lit-tim ta’ Mark Miller mill-ewwel post.

It-tieni partita tal-;urnata bejn Marsaxlokk u {amrun offriet tmien goals. Wara li xXlukkajri skurjaw erbg[a, {amrun wettqu reazzjoni u skurjaw tliet goals.

Madankollu, l-Ispartans ma irnexxilhomx ikomplu rrimonta u l-iskor finali kien 5-3.

Ara pa;na 47 Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Valletta 10 8 1 1 22 9 25 Hibs 10 7 3 0 23 9 24 Floriana 10 5 2 3 14 49 17 Qormi 9 5 1 3 19 12 16 B’Kara 9 5 1 3 18 10 16 Sliema 9 3 4 2 15 14 13 Balzan Y.* 10 3 2 5 12 17 11 Mqabba 10 3 2 5 13 19 11 Marsaxlokk 10 3 1 6 20 25 10 {amrun S.* 10 2 2 6 12 21 8 Tarxien R. 9 2 1 6 12 21 7 Mosta 10 1 2 7 9 23 5 Balzan reb[u 2-0 vs {amrun wara protest

Ri]ultati lokali

MFA BOV Premier

Hibernians v Floriana M’Xlokk v {amrun S.

1-1 5-3

San :wann v St. Venera L. Msida SJ. V Kirkop Utd.

1-0 0-1

Oratory Y. v Munxar F Ker/em A. v G[arb R.

1-0 5-1

Toly Products v De La Rue Vassallo G. v Project Technik

4-4 9-1

Dingli AMG. V Senglea GT Versity KAFC. V Ta’ Giorni W.

1-5 1-5

Paola P. v Fleur de Lys G[arg[ur AB. V Ba[rija AFC

0-0 2-0.

II Div GFA II Div ISA

SWAN I Div II Div

RUGBY Kampjonati Ewropej Div II A Malta v Litwanja

14-10

Loyola v Athleta

59-43

Si;;iewi v Luxol

70-67

Malta v Azerbaijan Moldova v Skozja

23-29 42-20

BASKETBALL MBA Shield (N) MBA Shield I Div (I)

1-1

5 -3

HANDBALL EHF Challenge Trophy L-ewwel ;urnata

40

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

REPLAY ILLEJLA FID-21.30PM

SPORT EXTRA LLUM FIL-5PM FUQ NET TV

Diskussjoni dwar il-Kampjonat Premier

Intervista ma’ Alan Pascoe

Issa li wasalna fl-g[axar ;urnata talKampjonat Premier, qed tidher aktar fil-bera[ id-differenza bejn it-12 il tim li jiffurmaw log[la divi]joni Maltija.

Biex jiddiskutu dan kollu, Replay din il;img[a g[andu mistiedna tliet rappre]entanti ta’ klabbs differenti mag[rufin sew fix-xena tal-football lokali. F’isem Qormi, l-President

Redino Apap, it-team manager ta’ Valletta Gerald Ellul kif ukoll id-direttur tekniku ta’ Mosta Jeffrey Farrugia.

Flimkien mal-mistiedna residenti Hugh Caruana u Konrad Sultana, se jkun analizzat mhux biss l-andament tal-kampjonat s’issa imma wkoll il-prestazzjoni s’issa ta’ dawn ittimijiet.

Fil-5 programm mis-sensiela Sport Extra, Charles Camenzuli jkompli bis-serje ta’ intervisti esklussivi bosta marbuta ma’ rebbie[a f’Olimpijadi. L-intervista fil-programm ta’ llum hija mal-eks atleta tarRenju Unit Alan Pascoe li fl-1972 reba[ medalja tal-fidda fir-relay kif wkoll rebbie[ f’bosta edizzjonijiet tal-Log[ob tal-Commonwealth.

Mistiedna fil-programm il-koppja Lee Satariano u Chris Ripard, friski mis-su//ess fit-32 Edizzjoni tar-Rolex MiddleSea Race kif wkoll Georges Bonello Dupuis, Commodore tar-Royal Malta Yacht Club.

Fit-taqsima ‘Atleti }g[a]ag[’ mistiedna Nicole Gatt li kisbet su//ess fil-Loghob tal-Pajji]i ]-}aghar f’Liechtenstein u fil-5 Mediterranean Friendship Games. Mistieden wkoll il-kow/ tag[ha Mark Farrugia.

It-taqsima ‘Minn {add sa {add’ ti;bor fiha permezz ta’ filmati ;urnata b’;urnata x’ikun se[[ fix-xena tal-isport lokali. {arsa ukoll lejn it-tim Nazzjonali tar-Rugby wara l-partita minn Pool2A tal-Kampjonat tal-Ewropa kontra l-Litwanja.

SportExtra se jwassal wkoll informazzjoni dwar l-Olimpjadi ta’ Londra tal-2012.

Sport lokali g[al-lum MFA Victor Tedesco St. – 2 pm.

Prem. Sliema v Qormi, 4.15 pm. Prem. B’Kara v Tarxien R. Centenary Std – 2 pm. III Div. Xg[ajra T. v Qrendi, 4 pm. III Div. G[axaq v M’Scala Luxol Std – 2 pm. III Div. Swieqi Utd. V Kalkara, 4 pm.

III Div. Fgura Utd.v Mtarfa Sirens Std – 2 pm. III Div. St Lucia v Pembroke A., 4 pm. III Div. Sirens v Mdina K.

GFA

Sannat Grd – 1 pm. I Div. Xag[ra Utd. V G[ajnsielem, 3 pm. I Div. Victoria H. v Nadur Y.

MAFA Sta. Margerita Grd. – 9.15

am. Cospicua R. v Marsa WS., 11am. Valletta St. v B’Kara P.

ISA Msida Grd – 8.30 am. II

Div. M;arr F. v Luqa J., 9.45 am, II Div. }ejtun L. v Mqabba A., 11 am. II Div. Marsa T. v }abbar CB.

SPARAR

Qormi – 10 am. Sparatura Trap. Tazza :or; Bugeja.

Bidnija – 10 am. SkeetDouble Trap. Tazza Belsun Sparatura

BASKETBALL Paviljun Ta’ Qali – 1pm.

MBA Shield (N). Hibs v Luxol, 2.45 pm. MBA Shield (I). Depiro v Athleta 4 pm.

MBA Shield II Div (I).

Si;;iew v S&Sons

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 3.45 pm. Galopp

Final. 7 Ti;rija.

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

41

FOOTBALL

Nippreferi titlu minn unur individwali – Cristiano Ronaldo Il-winger offensiv ta’ Real Madrid, Cristiano Ronaldo, waqt serata fejn Ronaldo ;ie pre]entat bi]-}arbun tad-Deheb ]vela li jippreferi jirba[ unur mat-tim tieg[u milli jirba[ unur individwali. “Lest li nag[ti lBallun tad-Deheb jew i]}arbun tad-Deheb biex nirba[ il-kampjonat Spanjol jew i/Champions League. Li tirba[ unur individwali hi xi [a;a sabi[a imma wisq aktar hija sabi[a meta tirba[ b[ala tim,” qal Ronaldo.

Fis-serata li fiha Ronaldo ;ie pre]entat bi]-}arbun tad-Deheb kien hemm pre]enti players le;;endarji ta’ Real Madrid fosthom Di Stefano u Zidane.

G[al Ronaldo din kienet ittieni darba li reba[ dan l-unur, unur li jing[ata lill-Aqwa Skorer tal-Ewropa. Dwar dan leks player ta’ Man Utd qal, “Niddedika dan l-unur lillpoplu Portugi], lill-familja, lillg[arusa u lil kull min jilg[ab mieg[i. Mhux se nibda na[seb biex nirba[ it-tielet }arbun tatDeheb, g[alissa se ngawdi dan li g[andi. Lest li n/edi dan lunur biex nirba[ il-kampjonat Spanjol jew i/-Champions League ma’ Real Madrid.”

Ronaldo, waqt id-diskors tieg[u ma setg[ax ma jsemmix persuna li influwenzatu [afna.

“Alex Ferguson kien bniedem importanti fil-karriera tieg[i.

Hu mhux biss g[eni biex insir player ta’ klassi i]da mieg[u mmaturajt b[ala bniedem.

Minn hawn nawguralu tal-25 sena tmexxija fi [dan Man Utd.” Ix-xewqa ta’ Ronaldo hi li jirba[ ma’ Real Madrid. Wara li sena ilu reba[ it-Tazza Domestika issa jrid jg[in lit-tim tieg[u jirba[ xi unur kbir.

“Meta wie[ed i[ares lejn listorja ta’ dan il-klabb jifhem li hu kwa]i impossibbli li t-tim jag[mel perijodu ta’ snin ming[ajr ma jirba[.

Waqt is-serata l-player Portugi] ;ie mistoqsi wkoll dwar l-isfida mal-istilla tarrivali Barcelona, Lionel Messi.

Dwar dan hu wie;eb li ma jiddejjaqx bil-fatt li Messi kontinwament jissielet g[allunuri individwali. “Ma nag[tix ka] l-isfida bejni u bejn Messi g[ax kif di;à g[idt, nippreferi nirba[ xi [a;a mat-tim. Jekk sena wara sena jkun Messi li jisfidani g[al dawn it-titli tant la[jar g[ax jekk nirba[ dan ikun ifisser li g[elibt sfida ma’ player tal-og[la kalibru.”

S’issa, Ronaldo, bil-gear ta’ Real Madrid skurja 101 gowl f’105 partiti. Numri li bla dubju juru l-konsistenza e//ellenti ta’

ATLETIKA – KAMPJONATI MONDJALI TAL-2017

Londra b’/ans kbir li torganizza l-edizzjoni Ed Warner, il-kap tal-Asso/jazzjoni tal-Atletika tar-Renju Unit sostna l-belt ta’ Londra g[andha /ans kbir li torganizza lkampjonati mondjali tal-atletika tal-2017.

Warner jinsab f’kuntatt kontinwu mas-27 membru tal-IAAF, membri li ;img[a o[ra se jivvutaw g[all-belt li se torganizza din ledizzjoni. Il-belt l-o[ra li qed tikkontesta biex torganizza dawn ilkampjonati hi l-belt kapitali tal-Qatar, Doha.

Matul dawn l-a[[ar ;img[at kien hemm kontroversja dwar listadium Olimpiku ta’ Londra i]da la darba tjiebu l-affarijiet Londra issa g[andha /ans tajjeb li torganizza dawn il-kampjonati.

“B’kollox hemm 27 memrbu li se jidde/iedu liema belt se torganizza l-kampjonati. Be[siebna nkellmu kull membru u nispjegawlhom il-pjanijiet kollha tag[na. G[all-bidu dawn ilmembri kienu [in kollu jistaqsuna dwar is-sitwazzjoni tal-grawnd Olimpiku issa la darba din hi solvuta qed juru interess kbir dwar dak li g[andha toffri Londra, u dan hu sinjal po]ittiv,” spjega Warner.

Warner qal ukoll li hu realistiku u li jaf li l-isfida tal-Qatar, pajji] li hu rinomat g[all-flus kbar li ji;;enera, hi sfida kbira. Warner fakkar ukoll li l-Qatar di;a’ reba[ id-dritt li jorganizza t-Tazza tadDinja tal-football tal-2022 u dan juri kemm dan il-pajji] qed ikun kapa/i jorganizza avvenimenti kbar.

“Nemmen li l-fatt li Londra hi fl-Ewropa se jg[in [afna meta ji;u biex jag[]lu l-membri,” spjega Warner.

Dan l-a[[ar kien hemm spekulazzjoni li l-IAAF, fil-votazzjoni li se ssir fil-11 ta’ Novembru t[abbar ]ew;t ibliet li se jorganzzaw ilkampjonati mondjali fl-2017 u fl-2019. L-istess rapporti qalu li jekk Doha tirba[ id-dritt li torganizza l-edizzjoni tal-2017 Londra ting[ata d-dritt li torganizza dik tal-2019.

Dwar dan Warner qal li hu u l-membri tal-Asso/jazzjoni talAtletika tar-Renju Unit huma biss interessati li jorganizzaw ledizzjoni tal-2017.

“Irridu nibnu fuq dak li se jsir fl-Olimpjadi tal-2012. B’hekk ilpoplu ikun g[adu interessat fl-isport wara li jkun attenda g[allOlimpjadi. Barra minn hekk is-sistemi ta’ biljetti u trasport ikunu g[adhom effi/jenti,” temm jg[id Warner.

Ronaldo. L-eks player ta’ Sporting Lisbon tkellem ukoll dwar il-kow/ ta’ Real, Josè Mourinho fejn qal li jemmen li Mourinho hu l-bnidem perfett biex imexxi lil Real. “Nittama li Mourinho jibqa’ ma’ Real g[al tul ta’ snin,” kompla Ronaldo.

Intant, fl-a[[ar tas-serata Ronaldo ;ie mistoqsi dwar liema unur jippreferi, jekk hux i]-}arbun tad-Deheb jew ilBallun tad-Deheb, Ronaldo ta x’jifhem bi/-/ar liema hu laktar g[al qalbu meta qal, “Unur minnhom jiddependi fuq il-voti ta’ numru ta’ nies (Ballun tad-Deheb) filwaqt li lie[or jiddependi mill-fatti u listatisti/i (}arbun tad-Deheb).”

Il-winger offensiv ta’ Real Madrid, Cristiano Ronaldo

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

42

ATLETIKA – KAMPJONATI MONDJALI TAL-2017

Londra b’/ans kbir li torganizza l-edizzjoni Ed Warner, il-kap talAsso/jazzjoni tal-Atletika tar-Renju Unit, sostna li l-belt ta’ Londra g[andha /ans kbir li torganizza l-kampjonati mondjali tal-atletika tal-2017.

Warner jinsab f’kuntatt kontinwu mas-27 membru tal-IAAF, li ;img[a o[ra se jivvutaw g[all-belt li g[andha torganizza din ledizzjoni. Il-belt l-o[ra li qed tikkontesta biex torganizza dawn il-kampjonati hi l-belt kapitali tal-Qatar, Doha.

Matul dawn l-a[[ar ;img[at kien hemm kontroversja dwar l-istadium Olimpiku ta’ Londra, i]da la darba tran;aw l-affarijiet, Londra issa g[andha /ans tajjeb li torganizza dawn ilkampjonati.

“B’kollox hemm 27 memrbu li biex jidde/idu liema belt se torganizza lkampjonati. Bi[siebna nkellmu lil kull membru u nispjegawlhom il-pjani kollha tag[na. G[all-bidu, dawn ilmembri kienu l-[in kollu jistaqsuna dwar issitwazzjoni tal-ground

Olimpiku; issa, darba din hi solvuta, dawn qed juru interess kbir dwar dak li g[andha x’toffri Londra, u dan hu sinjal po]ittiv,” spjega Warner.

Warner qal ukoll li hu realistiku u li jaf kemm lisfida tal-Qatar – pajji] li hu rinomat g[all-flus kbar li ji;;enera – hi kbira. Warner fakkar ukoll li l-Qatar di;à reba[ id-dritt li jorganizza tTazza tad-Dinja tal-football fl-2022, u dan juri kemm dan il-pajji] qed ikun kapa/i jorganizza avvenimenti kbar.

“Nemmen li l-fatt li Londra hi fl-Ewropa se jg[in [afna meta ji;u biex jag[]lu lmembri,” spjega Warner.

Dan l-a[[ar kien hemm spekulazzjoni li l-IAAF, filvotazzjoni li se ssir fil-11 ta’ Novembru t[abbar ]ew; bliet li jistg[u jorganzzaw ilkampjonati mondjali fl-2017 u fl-2019. L-istess rapporti qalu li jekk Doha tirba[ iddritt li torganizza l-edizzjoni tal-2017, Londra ting[ata ddritt li torganizza dik tal2019.

Dwar dan, Warner qal li hu u l-membri tal-Asso/jazzjoni tal-Atletika tar-Renju Unit huma biss interessati li jorganizzaw l-edizzjoni tal2017.

“Irridu nibnu fuq dak li se jsir fl-Olimpjadi tal-2012.

B’hekk il-poplu jkun g[adu interessat fl-isport wara li jkun attenda g[all-Olimpjadi.

Barra minn hekk, is-sistemi tal-biljetti u t-trasport ikunu g[adhom effi/jenti,” temm jg[id Warner.

DOPING – Intant, ]ew; atleti, Sara Moreira talPortugall u Lim Hee-nam talKorea ta’ Isfel, ;ew sospi]i mill-IAAF wara li nqadbu jag[mlu u]u minn sustanzi pprojbiti waqt il-Kampjonati Mondjali tal-Atletika li saru matul dan is-sajf.

Dawn l-atleti g[amlu u]u mis-sustanza talmethylhexaneamine u b’hekk ;ew sospi]i temporanjament sakemm jinstema’ l-ka].

Dawn l-atleti kienu tnejn mill-468 li ;ew ittestjati waqt il-kampjonati f’Daegu.

BUNDESLIGA

Reb[a kbira g[a/-champions Dortmund I/-champions, Borussia Dortmund, komplew i]ommu l-pass mal-leaders, Bayern Munich, b’reb[a kbira ta’ 5-1 fuq Wolfsburg.

Mario GOETZE skurja darbtejn filwaqt li Shinji KAGAWA, Sven BENDER u Robert LEWANDOWSKI komplew i]idu malumiljazzjoni ta’ Wolfsburg. Leks player ta’ Arsenal, HLEB, skurja l-goal tal-konsolazzjoni g[al Wolfsburg.

B’din ir-reb[a, Dortmund issa qeg[din ]ew; punti ta[t Bayern, li jilag[bu llum kontra Augsburg.

Werder Bremen wettqu rimonta kbira kontra Cologne.

Wara li kienu marru t-tnejn minn ta[t, Claudio PIZARRO skurja hat-trick biex ta t-tliet punti littim tieg[u.

Cologne kienu skurjaw tnejn permezz ta’ CLEMENS u PODOLSKI, u meta tke//ielhom Sereno l-andament tal-partita nbidel totalment. Fit-tieni partita, Monchengladbach reb[u barra minn darhom kontra Herta BSC. L-eroj ta’ Monchengladbach kien REUS, li skurja doppjetta fir-reb[a 2-1. Freiburg kisbu reb[a barra minn darhom kontra Nurnberg, reb[a li waslet hekk kif dawn wettqu rimonta wara li marru goal minn ta[t.

Hoffenheim u Kaiserslautern ;ew draw, 1-1. Bayer Leverkusen iddi]appuntaw wara li ;ew mi]muma fi draw 2-2 f’darhom kontra Hamburg.

Novak Djokovic ji//elebra r-reb[a fuq Marcos Baghdatis

TENNIS

Djokovic u Federer fis-semi-finali It-tennista Roger Federer ibbukkja postu fis-semi-finali tal-kampjonati Indoor li qed isiru b[alissa fl-I]vizzera.

Federer, li qed jilg[ab quddiem il-pubbliku tieg[u, g[eleb lil Andy Roddick, 6-3, 6-2. Din kienet il-21 telfa minn 23 partita g[al Roddick kontra Federer.

It-tennista numru wie[ed, Novak Djokovic, sabha xi ftit diffi/li biex jeg[leb lil Marcos Baghdatis. It-tennista mis-Serbja [are; rebbie[ bi skor ta’ 2-6, 6-2, 6-3. Fil-fa]i li jmiss, Federer se jaffronta lill-I]vizzeru Stanislas Wawrinka, filwaqt li Djokovic se jilg[ab kontra l:appuni] Kei Nishikori.

Fil-kummenti li ta wara li reba[ il-log[ba, Federer qal li

l-avversarju tieg[u ma kienx fl-aqwa forma tieg[u u hu approfitta minn dan il-fatt.

Federer tilef darba biss kontra Wawrinka u l-istatisti/i juru li Wawrinka g[andu bi//a xog[ol iebsa jekk bi[siebu jelimina lil Federer.

Fl-ewwel partita tal-;urnata, Djokovic kien ma[sud minn Baghdatis, i]da hu wettaq rimonta biex kompla ]ied innumru tar-reb[iet li rre;istra fil-karriera tieg[u.

“Bdejt [a]in. :ismi g[adu qed jidra wara sitt ;img[at wieqaf min[abba l-injury li kelli f’dahri. Irrid inkun pa/enzju] u na//etta l-fatt li fadalli biex inkun fl-aqwa forma,” qal Djokovic hekk kif g[eleb lill-avversarju tieg[u.

TAZZA TAN-NAZZJONIJIET AFRIKANI

Boateng mhux se jilg[ab mal-Ghana Il-midfielder ta’ Milan, Kevin Prince Boateng, mhux se jie[u sehem fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani li se tibda f’Jannar li ;ej. Boateng bag[at ittra lill-FA tal-Ghana fejn spjega li mhuwiex kapa/i jla[[aq mal-impenji ta’ Milan u tal-Ghana f’daqqa.

Ftit tal-;img[at ilu, l-istess Boateng kellu laqg[a mal-istaff mediku tat-tim nazzjonali biex spjega lill-istaff li jixtieq jevita [afna log[biet f’xulxin g[ax dawn jistg[u jwasslu g[al xi injury serja.

Shinji Kagawa (xellug) ta’ Borussia Dortmund jiskurja kontra Wolfsburg

Bundesliga

Ri]ultati

B. Dortmund v Wolfsburg 5-1 Hertha BSC v Monc’bach 1-2 Hoffenheim v Kaiserslautern 1-1 Nurnberg v Freiburg 1-2 W. Bremen v Cologne 3-2 B Leverkusen v Hamburger 2-2

Spanja

Mallorca v Sevilla Real Betis v Malaga

Olanda

NAC Breda v V. Arnhem Waalwijk v FC Groningen Roda v Heerenveen

0-0 0-0 1-0 1-1 1-2

KAKÁ – Il-midfielder offensiv ta’ Real Madrid, Kaká, se jkollu jitlef i]-]ew; partiti ta’ [biberija li se jilg[ab il-Bra]il filjiem li ;ejjin min[abba li g[adu qed isofri minn injury.

Kaká kien imsejja[ mat-tim g[all-ewwel darba minn wara tTazza tad-Dinja, u din l-a[bar hi negattiva g[alih min[abba li kien ilu jistenna biex jer;a’ jilbes il-gear tas-Selecao.

Il-Bra]il, fil-jiem li ;ejjin se jilg[ab kontra l-Gabon u l-E;ittu.

Dawn huma partiti li l-Bra]il qed jilg[ab biex i[ejji g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014, li se ssir appuntu fil-Bra]il.

SPORT

43

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

San Pail jeg[leb l-isfida Ewropeja Minn Kenneth Vella

Nhar is-Sibt li g[adda filkorsa ta’ Woodbine f’Toronto fil-Kanada saret il-finali talBreeders’ Crown Trot fuq distanza ta’ mil u bi premju kbir ta’ 600,000 dollaru Amerikan.

Seba’ ]wiemel [adu sehem f’din il-finali fosthom il-Fran/i] Rapide Lebel u l-I]vedi] Commander Crowe li sfidaw u[ud mill-aqwa ]wiemel filkontinent Amerikan. {are; rebbie[ il-Kanadi] ta’ seba’ snin San Pail, misjuq minn Randy Waples. Dan i]]iemel, im[arre; minn Ray Hughes, irnexxilu fid-dritta finali jikkontrolla l-attakki talFran/i] Rapide Lebel, ta[t ilgwida ta’ Eric Raffin u reba[ f’medja ta’ 1.09.5” filkilometru. Rapide Lebel hu m[arre; mill-Fran/i] Sebastien Guarato. Sal-lum fil-karriera tieg[u, San Pail reba[ ’il fuq minn 2.900,000 dollaru Amerikan fi premijiet. Hu ;era f’31 ti;rija, reba[ 27 minnhom u temm it-tieni darbtejn. Fittielet post da[al Commander Crowe li kien misjuq millBel;jan Christophe Martens.

Dan i]-]iemel im[arreg millFran/i], Fabrice Solouy kellu wkoll medja tajba, dik ta’ 1.09.6” fil-kilometru.

F’ti;rijiet o[ra li ;ew organizzati fl-istess programm, Check Me Out ta’ sentejn reba[ il-Breeders’ Crown Filly meta misjuqa minn Ron Pierce, Uncle Peter (D. Palone) reba[ il-finali g[al ]wiemel ta’ sentejn; filwaqt li ]-]ew; finali tal-Breeders’ Crown g[al ]wiemel u dwieb ta’ tliet snin intreb[u minn Chapter Seven (Ron Pierce) u Cedar Drove ukoll misjuqa minn Pierce.

Imut Malabar Man Fl-a[[ar jiem t[abbret il-mewt tal-istaljun Amerikan Malabar Man, iben Super Gill u Lady Mc Bur, li miet fl-età ta’ 17-il sena meta kien stazzjonat fi/-/entru tat-tag[mir Winbak Farm flIstati Uniti. Fost i]-]wiemel

popolari li huma wlied Malabar Man insibu lill-I]vedi] Malabar Circle As li fl-Italja reba[ ilGran Premio Lotteria d’Agnano fil-korsa ta’ Agnano f’Napli u lGran Gala’ del Trotto fil-korsa ta’ Tordivalle f’Ruma.

Malabar Man jibqa’ mfakkar ukoll g[as-su//ess fil-

San Pail, i]-]iemel Kanadi] li g[eleb l-isfida ta’ Rapide Lebel u Commander Crowe f’pajji]u stess

Hambletonian u l-Breeders’ Crown. Fl-1997, dan l-istaljun kien anki ;ie vvutat b[ala ]]iemel tas-sena fl-Istati Uniti.

Varjazzjoni fir-regolamenti Fl-a[[ar ;img[at smajna [afna dwar ir-regolamenti dwar l-u]u tal-frostin f’ti;rijiet talgalopp fl-Ingilterra. I]da ta’ min wie[ed jinnota li dawn ir-

regolamenti jvarjaw minn pajji] g[al ie[or u dan il-fatt ikompli jo[loq aktar diffikultajiet g[alljockeys li matul is-sena jie[du sehem f’ti;rijiet ewlenin f’pajji]i diversi. Per e]empju fin-Norve;ja ftit tax-xhur ilu ittie[det id-de/i]joni li l-frostin ma jintu]a fl-ebda stadju ta’ ti;rija.

Fi Franza, mill-ewwel ta’ Lulju ;ie projbit l-u]u ta’ tip tal-frostin tradizzjonali li jkun qasir u iebes u issa da[al frostin itwal u mag[mul minn materjal anqas iebes. B’hekk ti;i m[arsa aktar is-sa[[a ta]-]iemel. I]da kien hemm jockeys u trainers li qalu li d-de/i]joni dwar it-tip ta’ frostin li g[andu ji;i w]at g[andha tiddependi millistruttura u l-pi] ta]-]iemel.

Dan g[ax mhux i]-]wiemel kollha g[andhom l-istess statura u daqs.

Ri/erka fl-Awstralja Ri/erka li saret dan l-a[[ar fl-Awstralja investigat irrelazzjoni bejn ilprestazzjoni ta]-]iemel u lu]u tal-frostin. Ir-ri/erkaturi osservaw il-prestazzjoni kull 200 metru u instab li lma;;oranza ta]-]wiemel i]idu l-pass madwar 600m mit-tmiem irrispettivament kemm il-jockeys jag[mlu u]u mill-frostin. Kien hemm

]wiemel li g[alkemm ;ew im[e;;a biex ji;ru aktar fla[[ar metri anki bl-u]u talfrostin, xorta m’g[amlux dan min[abba li kienu g[ajjenin.

B’hekk instab li kollox jiddependi fuq kif i]-]iemel ikun preparat fil-jiem ta’ qabel it-ti;rija. Ir-ri/erkaturi fakkru wkoll fil-ka] ta’ Scobie Breasley, li kien jockey Awstraljan li fis-snin 50 kien mar ja[dem flIngilterra u kien reba[ diversi ti;rijiet anki ming[ajr ma kien ju]a lfrostin. Fl-1957, Breasley kien reba[ it-titlu tal-aqwa jockey fl-Ingilterra fl-età ta’ 47 sena. Hu kien jikkummenta li biex jockey ikollu su//ess kellu jag[mel l-a[jar u]u minn idejh u saqajh u mhux mill-frostin.

L-istaljun Malabar Man li l-mewt tieg[u t[abbret dan l-a[[ar.

LOKALI

Issir il-finali Exotique g[al ]wiemel tal-galopp L-aktar ti;rija mistennija li se jkollna llum wara nofsinhar waqt id-49 laqg[a tal-ista;un se tkun il-finali tat-Tazza Exotique g[al ]wiemel talgalopp fuq distanza twila ta’ 2250m. Dan il-progamm se jikkonsisti minn g[axar ti;rijiet, se jinkludi ti;rija o[ra tal-galopp u lkumplament tat-ti;rijiet tattrott se jsiru fuq distanza maratona ta’ 3140m.

Seba’ ]wiemel se jie[du sehem fil-finali tal-galopp li se tkun is-seba’ ti;rija u tibda fl-3.45pm. Dawn ikunu Cheeky Jack, Kimberley Downs, Friarscourt, Lite North Wind, Ollie Fliptrik, Wildnis u Genievre. Din ilfinali mistennija tkun fost laktar bilan/jati u fiha nistennew taqtieg[a bejn Kimberley Downs (Michael Sultana) u Cheeky Jack (Ramon Grima), ]ew; ]wiemel li biex waslu s’hawn iddominaw is-semi finali rispettiva tag[hom.

L-aktar ti;rija importanti minn dawk tat-trott se tkun dik riservata g[al ]wiemel talklassi Premier u tibda fl4.35pm. Hawn se ji;ru Night Inlet, Dialect Af Prinfo, Norman d’Avril, Le Bolide Du Suret, Land Havaroche, Lascar Beujolais, debuttant }vedi] ta’ g[axar snin Nec Carmolo, Energy As, ]iemel ie[or ;did Fillandi] Manuel Jet, Energy Launcher, Lover Boy Index, Ringside u l-a[[ar debuttant fit-ti;rija, il-Fran/i] Nous Dix De L’Erve. Misjuq minn Mario Baldacchino,

Night Inlet jibda favorit li jie[u t-tieni reb[a infila f’Malta minn Dialect Af Prinfo (Charles Camilleri) u Lascar Beaujolais (Clint Vassallo).

L-ewwel ti;rija tal-klassi Copper tibda fis-1.30pm.

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Copper.

Win – Inedit du Tachen. Place – Glowing Star, Gamin Launcher.

II Ti;rija. Klassi Copper.

Win – Jet Starline. Place – Matin du Loir, Xenia Mic. III Ti;rija. Klassi Galopp.

Win – Nuage de la Tour.

Place – Tarruji, Pride Of India.

IV Ti;rija. Klassi Gold.

Win – Beckham Bob. Place – Magnifique Sablais, Matador Knick.

V Ti;rija. Klassi Copper.

Win – Kaolin de Bannes.

Place – Marathon d’Isques, Tapper Kana.

VI Ti;rija. Klassi Gold.

Win – Peasant Gallant. Place – Lucky des Brisants, Count Of Life.

VII Ti;rija. Finali. Tazza Exotique. Klassi Galopp. Win – Cheeky Jack. Place – Kimberley Downs, Wildnis.

VIII Ti;rija. Klassi Bronze.

Win – King de Bourdenay.

Place – Insa, Past Dream.

IX Ti;rija. Klassi Premier.

Win – Night Inlet. Place – Dialect Af Prinfo, Lascar Beujolais.

X Ti;rija. Klassi Silver.

Win – Darco As. Place – Norton de Gaia, Mealington.

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

44

FOOTBALL TALJAN

Reb[iet tajba g[al Palermo u Roma Roma u Palermo kisbu reb[iet importanti lbiera[ kontra Novara u Bologna rispettivament. Roma kellhom jit[abtu barra minn darhom kontra Novara u kien biss fl-a[[ar kwarta meta dawn skurjaw darbtejn permezz ta’ KRKIC u OSVALDO. Intant, Palermo g[elbu lil Bologna bl-iskor ta’ 3-1. Ittim ta’ Mangia kompla jikkonferma l-qawwa tieg[u meta jilg[ab fi Sqallija. Dan g[aliex minn [ames partiti fil-Barbera Palermo reb[u [ames partiti. ZAHAVI feta[ l-iskor u t-timijiet marru jistrie[u bi skor ta’ 10.

Fit-tieni taqsima, Palermo komplew jattakkaw u SILVESTRE irdoppja liskor. Kwarta mit-tmiem issi;illa kollox ILICIC. Ilgoal tal-konsolazzjoni g[al Bologna skurjah RAMIREZ. B’din ir-reb[a Palermo avvanzaw ]ew; postijiet filklassifika biex issa qeg[din fil-[ames post.

Madankollu, illum iridu jilag[bu Napoli u Catania u dawn jistg[u jaqb]u lil Palermo b ’ reb[a kontra Juventus u Milan rispettivament .

Genoa v Inter posposta Il-partita ta’ llum bejn

Genoa u Inter ;iet posposta min[abba maltemp kbir filbelt ta’ Genova, li [alla anki diversi persuni mejta.

Dan iffiser li dawn i]-]ew; timijiet se jilag[bu ;img[a o[ra. Inter jaffrontaw lil Cagliari u Genoa jilag[bu kontra Novara.

MOTO GP

Casey Stoner fil-pole position I/-champion, Casey Stoner fuq Honda, irre;istra t-12-il pole-position tieg[u dan lista;un biex b’hekk, illum, jibda fl-ewwel post fil-Grand Prix ta’ Valencia.

B’dan il-wie[ed, Stoner la[aq ir-rekord tal-polepostions fi sta;un wie[ed; irrekord kien f’idejn Mick Doohan.

Is-sewwieq Awstraljan fuq Honda irre;istra l-[in ta’ 1.31.861’ biex spi//a quddiem sie[bu Dani Pedrosa.

Fit-tieni filliera se jibda lAmerikan Ben Spies fuq Yamaha wara li dan irre;istra t-tielet l-a[jar [in tal-;urnata.

Intant, illum, qabel il-Grand Prix se jkun hemm mument partikulari meta jkun imfakkar Marco Simoncelli, li miet fl-a[[ar Grand Prix ta’ Sepang.

Ri]ultati

Palermo v Bologna Novara v Roma

Serie B

Ascoli v Cittadella Crotone v Reggina Empoli v Albinoleffe Livorno v Pescara Nocerina v Grosseto Padova v Juve Stabia Sassuolo v Torino Varese v Modena Vicenza v Gubbio

3-1 0-2 0-1 1-1 0-0 3-1 1-2 2-2 0-0 0-0 3-1

Illum

Bari v Verona Brescia v Sampdoria

Zahavi ta’ Palermo (xellug) ji//elebra l-goal tieg[u ma’ Hernandes kontra Bologna

SPORT

45

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Jirb[u t-teams ta’ Manchester f’jum memorabbli g[al Alex Ferguson Sir Alex Ferguson i//elebra l-25 anniversarju b[ala lmanager ta’ Manchester United b’reb[a ta’ 1-0 fuq Sunderland f’Old Trafford, g[alkemm ir-Red Devils batew mhux ftit biex ja//ertaw mill-punti kontra team li jinkludi numru mhux [a]in ta’ eks players ta’ United.

Qabel il-log[ba sar mag[ruf li United re;g[u semmew inNorth Stand ta’ Old Trafford g[all-istess Alex Ferguson, li [a r-riedni g[all-ewwel darba fl-1986 u meta l-klabb anki bi[siebu jinawgura statwa talistess manager le;;endarju qabel l-ista;un tal-football li jmiss.

Madankollu, il-konfront ma’ Sunderland kien nieqes millkwalità u kellu jkun awtogol ta’ Wes Brown – wie[ed milleks players ta’ United, li spi//a jxellef daqqa ta’ ras minn Danny Welbeck g[al ;ox-xibka tieg[u – li sewa ddifferenza bejn i]-]ew; na[at.

Il-goal wasal fil-[in mi]jud tal-ewwel taqsima u r-ri]ultat ma nbidilx minkejja l-a[jar sforzi ta]-]ew; teams u b’Sunderland anki jappellaw g[al penalty wara li s-sostitut Ji-Dong Won deher jitwaqqa’ wara li reba[ sfida fil-kaxxa bejn ]ew; difensuri ta’ United.

Fil-log[ba li ntlag[bet tard, Manchester City g[elbu lil Queens Park Rangers barra minn darhom biex ]ammew posthom f’ras il-klassifika u meta fil-pre]ent qed igawdu

vanta;; ta’ [ames punti fuq it-team ta’ Ferguson.

Ir-ri]ultat ifisser li City g[adhom ming[ajr telfa millbidu tal-kampjonat, i]da QPR kien [aqqhom xi [a;a a[jar spe/jalment wara li kienu kmandi assoluti tal-log[ba flewwel taqsima.

Jay Bothroyd tefa’ lillHoops fil-vanta;; b’daqqa ta’ ras, i]da City ;abu d-draw minn Edin Dzeko kontra xxejra tal-log[ob, u fit-tieni taqsima anki qalbu r-ri]ultat minn David Silva – b’Heidar Helguson mill-;did iwie;eb g[at-team ta’ Londra.

Intant, City re;g[u marru fuq l-attakk u skurjaw dak li kellu jkun il-goal de/i]iv minn Yaya Toure, bi QPR jer;g[u jkunu perikolu]i minn Helguson li d-daqqa ta’ ras tieg[u stampat mal-mimduda g[axar minuti mit-tmiem.

Fil-log[biet l-o[ra: EMIRATES STADIUM: Robin VAN PERSIE skorja goal u kellu sehem fi tnejn o[ra fir-reb[a ta’ Arsenal fuq West Bromwich Albion; b’dan ir-ri]ultat ta’ 3-0 ifisser li l-Gunners issa kisbu punti massimi mill-a[[ar erba’ konfronti tal-league. Arsenal da[lu jistrie[u b’vanta;; ta’ ]ew; goals grazzi g[al Van Persie u Thomas VERMAELEN, u fit-tieni taqsima baqg[u jiddominaw kontra skwadra inferjuri li impenjat darba biss lil

Wojciech Szczesny fil-lasta tal-Gunners. It-tielet goal g[al Arsenal skurjah Mikel ARTETA, li spara fir-rokna tax-xibka wara xog[ol tajjeb minn Van Persie u Gervinho.

VILLA PARK: Aston Villa irritornaw g[ar-reb[ kontra Norwich City, b’Darren BENT jiskorja darbtejn biex jissi;;illa lpunti. Kienu l-Canaries li fet[u l-iskor minn free-kick pre/i] ta’ Anthony PILKINGTON; i]da Villa wie;bu mal-ewwel minn Bent u Gabriel AGBONLAHOR, b’Darren Bent jag[milhom tlieta fuq su;;eriment tal-istess Agbonlahor. Norwich wettqu reazzjoni u naqqsu d-distakk minn Steve MORRISON, li skorja bir-ras mill-vi/in, i]da minn dak il-[in ’il hinn, ilVillans [adu l-kontroll tallog[ba biex temmew sensiela ta’ tliet impenji konsekuttivi ming[ajr reb[a.

EWOOD PARK: Frank LAMPARD skorja s-sitt goal tieg[u fil-league, li a//erta reb[a diffi/li g[al Chelsea g[and Blackburn. Ir-ri]ultat ta’ 1-0 ifisser li d-difi]a talBlues ]ammet sod tul iddisg[in minuta g[all-ewwel darba f’dan l-ista;un, blinkwiet ji]died g[al Rovers li l-manager tag[hom, Steve Kean jinsab vi/in li jitlef postu. Blackburn setg[u salvaw xi [a;a mil-log[ba, i]da Yakubu u Grant Hanley fallew /ansijiet fa/li, b’Gael Givet anki jolqot il-lasta fla[[ar minuti.

ANFIELD ROAD:

Swansea irnexxielhom i]ommu lil Liverpool fi draw ta’ ming[ajr goals, g[alkemm fl-a[[ar [inijiet il-goalkeeper tas-Swans, Michel Vorm kellu jwettaq saves stupendi fuq tentattivi ta’ Luis Suraez u Glen Johnson. Aktar qabel, Andy Carroll kien laqat illasta g[ar-Reds, i]da Swansea wkoll setg[u ]blukkaw irri]ultat fit-tieni taqsima meta Danny Graham u Mark Gower, it-tnejn fallew ilbersall minn qag[da ideali.

ST JAMES PARK:

Newcastle komplew fit-triq tar-reb[, din id-darba g[allispejje] ta’ Everton, u birri]ultat ta’ 2-1 ja//ertalhom it-tielet post fil-Premiership.

Wara bidu xi ftit nervu], ilGeordies marru minn fuq grazzi g[al awtogol ta’ Johnny Heitinga, b’Ryan Taylor, imbag[ad ivenven ;miel ta’ xutt, li re;a’ g[eleb g[al kollox lil Tim Howard fil-lasta ta’ Everton. ItToffees baqg[u jittamaw u Jack RODWELL skorja birras fuq azzjoni ta’ corner, b’Everton anki jkollhom g[ajta tajba g[al penalty wara li s-sostitut ta’ Newcastle, Dan Gosling deher i]omm il-ballun b’idu fil-kaxxa.

Man Utd v Sunderland 1-0> Wes Brown (lemin bil-flokk numru 5) jikkommetti l-awtogol li ta t-tliet punti lir-Red Devils (Reuters)

Ri]ultati u klassifiki Il-programm Premier League

The Championship

Newcastle v Everton Arsenal v West Brom Aston Villa v Norwich Blackburn v Chelsea Liverpool v Swansea Man Utd v Sunderland QPR v Man City G[ada Wolves v Wigan Bolton v Stoke Fulham v Tottenham

2-1 3-0 3-2 0-1 0-0 1-0 2-3

10 1

0 2 1 4 0 1 3 1 2 4 2 1 4 6 2 4 4 4 4 3 4 3 5 2 6 4 5 4 4 1 6 2 6 1 3 7 2 0 8 1 2 7

8 7 7 6 5 6 3 3 3 3 3 3 2 2 3 2

39 28 17 24 18 14 23 16 16 12 8 10 9 14 13

11

9

13 13

6

10 12

28 26 25 22 19 19 19 15 13 13 12 12

8

15 14 10 21 15 18 15 14

20 16 13 12 15 17 24 27 17

11 10 10 10

8 6 6 5

Premier League Sko//i]

Hibernian v Dunfermline Kilmarnock v Inverness Rangers v Dundee Utd St Mirren v Hearts

I Div.

0-1 3-6 3-1 0-0

Ayr v Morton Dundee v Raith Rovers Falkirk v Livingston Hamilton v Queen of South Partick v Ross Co

0-1 1-0 4-3 3-1 0-1

Albion v Airdrie Utd Arbroath v Dumbarton East Fife v Cowdenbeath Forfar v Brechin Stenhousemuir v Stirling

7-2 4-3 1-3 0-0 4-0

Alloa v Stranraer Berwick v Elgin Montrose v East Stirling Peterhead v Clyde Queen’s Park v Annan A

1-0 1-1 2-1 0-0 0-0

II Div.

III Div.

1-0 3-1 2-0 2-4 0-2 2-3 3-2 3-0 1-0

Kif Jinsabu L R D T F K Pt

Kif Jinsabu L R D T F K Pt

Man. City 11 Man. United 11 Newcastle 11 Chelsea 11 Tottenham 9 Liverpool 11 Arsenal 11 Aston Villa 11 Norwich 11 Swansea 11 Stoke 10 QPR 11 West Brom 11 Sunderland 11 Fulham 10 Everton 10 Wolves 10 Blackburn 11 Bolton 10 Wigan 10

Blackpool v Millwall Bristol City v Burnley Cardiff v Crystal Palace Coventry v Southampton Hull v West Ham Ipswich v Doncaster Peterborough v Derby Portsmouth v Notts For M’boro v Watford S’hampton 16 West Ham 16 M’boro 16 Cardiff 16 Blackpool 16 C. Palace 16 Derby C. 16 Hull City 15 P’borough 16 Leicester 15 Leeds 15 Birmingham 12 Brighton 15 Ipswich 15 Portsmouth 16 Millwall 16 Reading 15 Barnsley 15 Burnley 15 Nottingham 16 Watford 16 Bristol City 16 Coventry C. 16 Doncaster 16

11 3

9 8 7 7 7 7 7 7 6 6 6 5 6 5 4 4 4 5 5 4 3 2 3

4 6 6 4 4 3 3 1

4 4 3 5 2 4 6 6 6 3 2 4 4 6 3

2 3 2 3 5 5 6 5 8 5 5 3 5 7 7 6 5 5 7 9 8 9 8

37 28 20 29 26 18 22 14 32 20 25 18 17 21 19 19 15 17 20 15 15 14 13 10 13

League One

Bournemouth v Scunthorpe Charlton v Preston Chesterfield v Yeovil Exeter v Carlisle Huddersfield v Walsall Leyton O v Hartlepool MK Dons v Rochdale Notts Co v Wycombe Oldham v Bury Sheffield W v Brentford Stevenage v Sheffield U Tranmere v Colchester

League Two

Accrington v Bristol Rov AFC Wimbledon v Barnet Bradford v Cheltenham Burton v Macclesfield Crewe v Torquay Dag & Red v Shrewsbury Gillingham v Northampton Hereford v Crawley Plymouth v Morecambe Port Vale v Swindon Rotherham v Aldershot Southend v Oxford Utd

17 13 12

20 19 14 23 15 29 18 25 13 17 27 18 18 15 19 23 27 26 27 24 28

36 31 30 27 25 25 24 24 22 22 22 21 20 20 19 18 18 18 18 17 16 13 12 12

2-0 5-2 2-2 0-0 1-1 1-1 3-1 1-1 0-2 0-0 2-1 0-0

2-1

1-1 1-0 1-0 0-3 0-2 4-3 1-1 1-1 0-2 2-0 2-1

SPORT

47

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

KAMPJONAT BOV PREMIER

Grabowski jikseb draw drammatiku g[al Floriana minn Simon Farrugia

1

BOV PREMIER

HIBERNIANS (1)

M. Muscat, R. Camilleri, A. Xuereb, R. Soares, E. Herrera, D. Balbinot, C. Failla, B. Kristensen, A. Cohen, M. Dias, L.E. Dos Santos Sost: T. Caruana flok B. Kristensen 62 min., P. Anizoba flok E. Herrera 65 min., S. Pisani flok A. Cohen 90 min.

1

FLORIANA (0)

J. Borg, D. Pisani, M. Micallef, P. Doffo, O. Bugeja, I. Woods, A. Grabowski, L. Pessanha, C. Cassar, T. Paris, C. Borg Sost: J. Borg flok I. Woods 24 min., J. Mintoff flok C. Cassar 46 min., R. Darmanin flok T. Paris 69 min.

Imwissija – Dias, Dos Santos, Caruana (H), Pessanha, Pisani, Bugeja, Grabowski, Jos. Borg (F) Skurjaw – Edison Luis Dos Santos 45 min. (H), A. Grabowski 93 min. (F) Referee – Chris Lautier il-mument Player tal-Log[ba – Edison Luis Dos Santos (Hibernians)

Floriana [adu punt bl-a[[ar daqqa tal-ballun hekk kif kisbu d-draw fit-93 minuta f’log[ba li naqset li til[aq il-livell mixtieq.

Din kienet it-tieni log[ba bla reb[a g[al Hibernians wara ddraw tal-;img[a li g[addiet kontra {amrun Spartans, filwaqt li Hibernians, wara telfiet kontra Valletta u Floriana, ma ridux li jo[or;u b’idejhom vojta minn dan il-konfront.

Floriana kellhom lil Tyrone Farrugia u l-goalkeepers Bartolo u Amamoo sospi]i biex bejn illasti beda ]-]ag[]ug[ Jurgen Borg. Mill-banda l-o[ra, g[al Hibernians irritorna Balbinot, li beda mal-ewwel flok Caruana,

filwaqt li kellhom lil Pulis nieqes.

Wara tliet minuti, ]ball ta’ Ryan Camilleri, meta approfitta u [a l-ballun Grabowski, li però tawwal xi ftit il-ballun, bilgoalkeeper Muscat jo[ro; minn postu u jimblokka. U fis-17 ilminuta, Woods sab lil Pessanha, i]da dan tal-a[[ar ikkonkluda fuq il-;enb tal-lasta.

L-ewwel attakk ta’ Hibernians wasal fis-17 il-minuta meta minn free-kick ta’ Failla, ilballun stampa mal-mimduda minkejja li kien hemm senjalazzjoni ta’ offside fl-istess azzjoni. Fit-33 minuta, Cohen sab lil Dos Santos, bix-xutt mill-

Dwell bejn ]ew; avversarji fil-partita Floriana kontra Hibernians li spi//at 1-1 (Ritratt> Joseph Galea)

ewwel tieg[u ja[bat malmimduda, bil-goalkeeeper Borg meg[lub.

Tliet minuti minn tmiem lewwel taqsima, Cohen qassam lejn Dos Santos, bil-Bra]iljan jitwaqqa’ fil-kaxxa minn Doffo, u r-referee ordna penalty, biex mill-[dax-il metru, Dos Santos kellu t-tentattiv tieg[u salvat minn Borg. Imma Hibernians ]ammew kalmi biex e]att qabel tmiem l-ewwel taqsima huma fet[u l-iskor meta kien Ryan Camilleri li qassam fid-

direzzjoni ta’ EDISON LUIS DOS SANTOS, li b’xutt malewwel sab ix-xibka.

It-tieni taqsima kienet nieqsa [afna mill-azzjonijiet denji u kien biss tmintax-il minuta minn tmiem il-log[ba li Floriana resqu vi/in meta xutt ta’ Clyde Borg minn tarf ilkaxxa g[adda ftit g[oli. Fis-77 minuta tke//a l-coach ta’ Floriana, Michael Woods, wara battibekk li dan kellu malattakkant ta’ Hibernians, Marcelo Dias. Biex fl-84

Obiefule determinanti f’reb[a kbira Xlukkajra M’Xlokk kisbu reb[a kbira kontra {amrun Spartans meta hat-trick ta’ Obinna Obiefule fi spazju ta’ [mistax-il minuta witta t-triq g[al reb[a konvin/enti. Kienet log[ba li fiha kien mistenni [afna aktar minn {amrun, l-aktar wara ddraw tal-;img[a li g[addiet kontra Hibernians.

M’Xlokk kienu tilfu erbg[a mill-a[[ar [ames log[biet – huma g[al darb’o[ra kienu ming[ajr kow/, b’Malcolm Licari imexxi minn fuq il-bank.

Florent Raimy kien sospi] g[al dan il-konfront, b’M’Xlokk ikollhom lil Omar Borg fuq ilbank u Roderick Fenech imwe;;a’. {amrun bdew fuq l-offensiva u wara erbg[a minuti kellhom freekick ta’ Grima, bil-goalkeeper Gauci jilqa’. Minuta wara, Lattes kellu konklu]joni li spi//at fuq il;enb tal-lasta. Marsaxlokk komplew jinsistu fuq l-attakk u fil-11-il minuta, xutt ta’ Obiefule fuq pass ta’ Deanov kien salvat mill-goalkeeper Cassar. Fuq inna[a l-o[ra, xutt ta’ Shields kien imblukkat f’corner mid-difi]a Xlukkajra. U fit-18-il minuta, M’Xlokk fet[u l-iskor hekk kif OBINNA OBIEFULE venven xutt minn tarf il-kaxxa, li g[eleb lil Cassar.

Inkora;;iti minn dan il-goal,

M’Xlokk komplew jiddominaw, u fil-25 minuta xutt ta’ Obiefule kien salvat mal-art minn Cassar.

Biex man-nofs sieg[a log[ob, Cassar dawwar f’corner xutt ta’ Obiefule. M’Xlokk irduppjaw man-nofs sieg[a log[ob meta wara corner mog[ti minn Deanov, da[al bir-ras OBINNA OBIEFULE, li g[eleb g[at-tieni darba lil Cassar.

Tliet minuti wara, M’Xlokk g[amluhom tlieta meta wara li Grima waqqa’ lil OBINNA OBIEFULE fil-kaxxa mill-[daxil metru, l-istess player ma’ falliex. Id-dominanza Xlukkajra kompliet hekk kif minuta minn tmiem l-ewwel taqsima, CARLOS CAMPAGNOLI temm azzjoni personali bir-raba’ goal g[al M’Xlokk. Kien g[ad fadal [in g[al aktar goals flewwel taqsima hekk kif fil-45 minuta, free-kick dirett minn MASSIMO GRIMA sab irrokna tax-xibka.

It-tieni taqsima bdiet b’xutt ta’ Massimo Grima, li Gauci dawwar f’corner. U fil-55 minuta kellu j[alli l-log[ba r-referee Clayton Pisani g[aliex deher imwe;;a’, u postu [adu Mario Apap. Fil-65 minuta, xutt fuq iddawra ta’ Dene Shields kien salvat minn Gauci. U ]ew; minuti wara, cross-shot ta’ Deanov g[adda tul il-lasta

minuta Cohen sab lil Dos Santos fil-kaxxa; imma x-xutt finali tal-attakkant Pawlist falla l-mira.

Il-goal tad-draw drammatiku wasal fit-93 minuta meta kien ballun fit-tul mid-difi]a ta’ Floriana b’Ryan Darmanin jog[la bir-ras u jsib lil ANDRÈ GRABOWSKI, b’dan tal-a[[ar jg[addi fuq il-;irja lil Ryan Camilleri u b’xutt fil-baxx jeg[leb lil Muscat. Evidenti kien il-fer[ tal-players, diri;enti u partitarji ta’ Floriana.

5

BOV PREMIER

M’XLOKK (4)

R. Gauci, J. Xerri, C. Mamo, C. Brincat, G. Caruana, S. Eboh, C. Campagnoli, E. Lattes, M. Deyanov, M. Valeriani, O. Obiefule Sost: J.P. Farrugia flok S. Eboh 75 min., M. Licari flok E. Lattes 89 min.

3

Obinna Obiefule ta' Marsaxlokk issikat minn diversi players ta' {amrun (Ritratt> Joseph Galea)

ming[ajr ebda player ta’ M’Xlokk ma’ jkun hemm g[allappuntament.

EMILIANO LATTES g[amel l-iskor 5-1 fit-72 minuta meta [a l-ballun lil Matthew Gauci, avvanza, u b’xutt angolat sab ixxibka. Grima, malli re;a’ beda llog[ob, laqat il-mimduda b’xutt mi/-/irku ta’ nofs il-ground. Biex fl-74 minuta, Gauci salva fuq Spiteri. Fuq in-na[a l-o[ra Cassar

dawwar f’corner xutt ta’ Lattes. {amrun g[amlu l-iskor aktar rispettabbli u f’temp ta’ ]ew; minuti skurjaw ]ew; goals. Lewwel b’xutt ta’ DENE SHIELDS, li spi//a wara lgoalkeeper Gauci. U fis-86 minuta, MASSIMO GRIMA b’xutt minn madwar 35 metru bog[od skorja t-tieni goal personali u t-tielet g[at-tim tieg[u.

HAMRUN S. (1)

A. Cassar, N. Gacesa, D. Zerafa, M. Grima, A. Ribeiro, K. Sammut, M. Gauci, C. Polli, D. Camilleri, G.L. Calabretta, D. Shields Sost: G. Spiteri flok D. Zerafa 46 min., C. Toneto Porcari flok A. Ribeiro 75 min., L.J. Agius flok M. Gauci 75 min.

Imwissija – Brincat, Lattes,

Campagnoli, Farrugia (M), Gacesa, Shields({) Skurjaw – Obiefule 18 min., 31 min., 33 min. Pen., Campagnoli 44 min., Lattes 72 min. (M) Grima 45 min., 86 min. Shields 84 min.({) Referee – C.Pisani il-mument Player tal-Log[ba – Obinna Obiefule (M’Xlokk)

48

LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

HEKK JISTMAWH LILL-POPLU

Politika /ara... politika umana . Tul dawn l-a[[ar snin affrontajna sitwazzjonijiet varji fis-settur talimmigrazzjoni irregolari.

Kellna xenarji diffi/li u kumplikati li mhux dejjem rajt persuni jag[mlu u]u mirra;uni fi kliemhom jew [sibijiethom. Anzi, kien evidenti li [afna taw ilkontribut tag[hom fil-kamp politiku u pubbliku ming[ajr ma kellhom l-ideat /ari fuq x’kienu l-punti determinanti u importanti. Sfortunatament, [afna qab]u fin-nofs u flok qalu dak li kellhom jg[idu b[ala persuni li g[andhom issens komun, il-valuri u mhux l-opportuni]mu, qalu diskors li qajmu r-razzi]mu u xxenofobija. Mill-2008 ’l hawn rajna, verament, diskors ming[ajr sustanza u ebda proposta vera, proprja u konkreta.

1

. {adna diversi passi konkreti fuq livelli varji biex naffrontaw verament ittra;edja li konna qed narawha sse[[ quddiemna. B’eluf ta’ bnedmin jaqsmu mix-xtut Libjani fuq bi//iet tal-ba[ar ming[ajr sa[[a, se jaqg[u la[[ar, kont nibqa’ skantat kif kont nisma’ u naqra min kien jag[tini l-parir li m’g[andniex 2

in[alluhom ji;u hawn.

Fortunatament f’dan qatt ma [adna de/i]joni wa[da li permezz tag[ha bnedmin b[alna setg[u tilfu [ajjithom.

G[al dawn is-snin twal f’din il-mew;a, b[ala Gvern kellna nikkumbattu fil-pajji] u barra minnu biex in]ommu g[olja lbandiera tas-sewwa u l-valuri nsara li nemmnu fihom. Sibtni f’sitwazzjonijiet li meta d[alt fil-politika ma kont, qatt u qatt nimma;ina li se nsibni fihom. . L-immigrazzjoni irregolari ilha fuq l-a;enda talpajji] u l-poplu kien wera, diversi drabi, l-inkwiet tieg[u dwarha. I]da, tul dan i]-]mien fehem li l-Gvern kellu mo[[u /ar u [a passi diretti biex jinstabu s-soluzzjonijiet tul dawn is-snin. Anqas f’din issena, li kienet hi wkoll wa[da iebsa. Nammetti li fix-xhur li g[addew, prin/ipalment wara s-17 ta’ Frar, g[addejt minn ;img[at twal ta’ inkwiet proprju fuq dan. Min-na[a kellna l-pi] talorganizzazzjoni interna biex wie[ed iwie;eb g[ax-xenarji varji marbuta mal-aspetti umanitarji u fuq in-na[a l-o[ra rajt quddiemna t-theddida ta’ mew;a ferm u ferm ikbar ta’ 3

norqod tlieta jew erba’ sig[at mal-lejl, spe/jalment meta fi ftit jiem rajt madwar elf ru[ jaslu hawn. Biss kelli dejjem spalla b’sa[[itha madwari. IlPrim Ministru kien gwida /ara, diretta u ta’ sostenn fillinja li [adt. . Ippreparajna rwie[na sew g[al diversi eventwalitajiet, i]da altru ta[seb x’jista’ ji;ri u altru x’attwalment tara jse[[ quddiemek. Waslu persuni hawn u rrid nirringrazzja liddiversi uffi/jali, diretturi u impjegati tal-Istat li raw li lparti tag[na saret sew. Xejn ma kien fa/li. Nirringrazzja mill-qalb il-kura;;, iddeterminazzjoni u lperseveranza tal-uffi/jali li fi [dan il-Gvern taw sehem.

Iktar u iktar meta f’dawn la[[ar ;img[at [are; /ar kristall li r-re;im tal-Kurunell Muammar Gaddafi kellu id sew f’dan kollu. Jidher li lmoviment ta’ persuni u]ah b[ala strument politiku kontra tag[na, imma prin/ipalment kontra l-Italja. Il-bilan/ politiku li ]ammejna, mertu tad-direzzjoni tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, serviena biex ma nipperikolawx u ma naggravawx.

5

minn Carmelo Mifsud carmelomifsudbonnici@gov.mt

immigrazzjoni irregolari milli qatt konna qeg[din na[sbu. Ittbassir kien wie[ed mill-iktar ikrah li taqqalli mo[[i bleffetti u l-konsegwenzi li setg[u ji;ru f’pajji]i. . {adt diversi keded fuq dan u kkumbattejna, spe/jalment meta, kif g[edt, il-previ]jonijiet kienu ta’ eluf kbar ta’ bnedmin li jitilg[u bil-ba[ar ja[arbu mill-;lied.

Nassigura li ma kienx fa/li u f’xi mument forsi nikteb f’iktar dettall fuq dak li g[addejna minnu. Anke jekk sibtni g[al ;img[at twal 4

media•link COMMUNICATIONS

. G[alkemm ;ejna kritikati fuq elf [a;a u kellna diversi persuni li jikkunsidraw ru[hom b[ala esperti jippontifikawlna, dan il-Gvern g[amel il-parti tieg[u tajjeb. Mertu ta’ [idmietna, ]ammejna saqajna mal-art. Persuni li [aqqhom status ta’ protezzjoni ng[atatilhom u min fosthom, spe/jalment familji, kienu integrati f’pajji]i o[rajn. Kien hemm min ipprova jarmi jew i/ekken din il-[idma imma din irnexxiet g[ax kompliet tag[ti futur lil min verament kien jimmeritah. Bit-tmiem tar-re;im fil-Libja nfeta[ kapitlu ;did. Nittamaw li dan jibdel ukoll l-immigrazzjoni irregolari biex jieqaf darba g[al dejjem dan lisfruttament u abbu] fuq ilmi]erja umana. Il-futur [add ma jafu u g[alhekk se nibqg[u g[ax-xhur li ;ejjin impenjati u vi;ilanti biex inwie;bu g[ar-realtà talisfidi li dan il-moviment i;ib. Il-politika tag[na /ara kienet u hekk se tibqa’ – wa[da li t[ares lejn il-valuri, id-dinjità tal-bniedem u ma tmurx lejn id-denigrazzjoni tieg[u.

6

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

1

Koordinazzjoni: Doris Azzopardi — doris.azzopardi@media.link.com.mt

-

’ ;ewwa:

Fil pa;ni ta

10-11 Dak Kattoliku tal-isem^

12-13 Pubblikazzjonijiet ;odda mill-PIN fil-Fiera tal-Ktieb

}wie; bin-numru 9 protagonist Xiao Wang, l-g[arus inkwistjoni, nefaq sena paga biex xtara 99,999 fjura [amra g[all-g[arusa tieg[u - Xiao Liu, g[at-tie; li //elebraw f’Chongqing, fi/-?ina /entrali fejn in-numru 999 hu kunsidrat b[ala numru g[al risq tajjeb.

Dawn it-tnejn li g[andhom 24 sena, kellhom b]onn 30 karozza biex jie[du l-fjuri g[a/-/erimonja tat-tie;. Huma g[amlu sej[a fuq l-internet g[al sidien ta’ karozzi u helpers li huma lesti li jwa[[lu l-fjuri fuq il-karozzi tag[hom.

Il-fjuri waslu min-na[a l-o[ra tal-pajji].

L-g[arus kien kwotat jg[id li l-g[arusa tieg[u t[obb [afna l-fjuri u din il-battikata kienet worth it anke g[as-sempli/i sodisfazzjon li jara lespressjoni fuq wi//ha meta rat dawk il-fjuri kollha.

Liu u Wang iltaqg[u meta kienu flimkien l-università u lg[arusa qalet li dejjem kienet tg[id li riedet tie; romantiku i]da qatt ma stenniet sorpri]a b[al din. Ta’ min jg[id li lg[arus ta 20% tal-prezz ta’ kemm swewh il-fjuri lill-karità biex ikompli ji;bed lejh aktar risq tajjeb.

Aktar dwar i]-]wie; u t-ti;ijiet f’pa;ni I sa VIII

18-19 Fjuri ro]a bil-ganutell

2

?INEMA

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Contagion (KRS – PG)

Kontra dak li kien isir f’disaster films fis-snin 70 meta gruppi ta’ artisti ftit mag[rufa jinqabdu f’di]grazzji fuq ajruplani, vapuri tal-passi;;ieri jew skycrapers [u;;ie;a, dawk ta’ ]mienna jittrattaw katastrofi globali b[al meteoriti ja[btu mad-dinja, g[arg[ar bibliku jew profeziji ta’ tmiem ilpjaneta tag[na, ilkoll b’artisti kbar.

Hekk hu dan it-thriller dwar virus misterju] qerriedi li fih ja[dmu ismijiet mag[rufa b[al Gwnyneth Paltrow, Kate Winsket, Laurence Fishburne u Elliott Gould ta[t direzzjoni g[aqlija ta’ Steven Soderbergh.

Il-film jibda b’g[add ta’ individwi, l-ewwel wa[da Paltrow f’diversi partijiet tal-globu, li ma jidhrux li g[andhom x’jaqsmu ma’ xulxin, i]da li lkoll jibdew isofru mill-istess sintomi li g[all-ewwel ja[sbu li tkun sempli/i influwenza, i]da mbag[ad jin[akmu minn konvul]jonijiet u ftit minuti jmutu. Dak x’ji;ri fit-tieni jum. Xi jkun ;ara fl-ewwel jum insiru nafuh biss fi tmiem-il film.

Imma dan lanqas it-tobba u r-ri/erkaturi ma jkunu jafuh, u allura narawhom jirsistu f’tellieqa mal-[in biex isibu l-kaw]i u l-kura g[al dan li fil-fat ikun virus li jfaqqa’ f’epidemija maddinja kollha bil-vittmi dejjem ji]diedu.

Il-film huwa a[jar minn o[rajn b[alu, u ]gur li min jarah isir i]jed konxju talindafa u l-importanza li jekk ma jifla[x ma jo[ro;x barra jmarrad lil [addie[or!

Drive Minkejja mumenti ta vjolenza grafika u mdemmija (KRS – 18)

’

deplorabbli li mhux kul[add jifla[ jaraha, dan it-thriller tassew i]ommok, grazzi l-ewwel nett g[al direzzjoni brillanti ta’ Nicholas Winding Refn.

L-ebda film ma je[tie; xeni ta’ skieken imda[[la fi gri]mejn jew spatratura ta’ senter li ttajjar nofs wi// tfajla, bid-demm itir ma’ kullimkien, tant li dan il-film tajjeb ta[sbu xi thriller Gotiku a la Tarantino jew Dario Argento.

Fi Drive hemm wisq talent u storja tajba biex t[ammi;hom bi brutalità grafika kundannabbli.

Ryan Gosling ja[dem il-parti ta’ stuntman li kapa/issimu jsuq karozzi f’sekwenzi ferm perikolu]i fil-films, i]da wkoll waqt serqiet li ;ieli j[allsuh biex isuq.

Fl-istess sular f’appartament qrib tieg[u ti;i tog[qod Irene (Carey Mulligan) li ]ew;ha u missier binha wasal biex jo[ro; mill-[abs. Meta dan tal-a[[ar jo[ro; u ji;i msawwat minn ]ew; kriminali mibg[uta g[ax kellu jag[ti somma kbira lillboss tag[hom, jikkonvin/i lis-sewwieq jing[aqad mieg[u f’serqa kbira [alli hu jkun jista’ j[allas id-dejn.

Flimkien mad-direzzjoni g[aqlija ta’ Refn u linterpretazzjoni riservata ta’ Gosling, hija l-mu]ika ta’ Cliff Martinez li tkompli ssa[[a[ it-tensjoni.

Monte Carlo Din il kummiedja nistg[u nsej[ulha spe/i ta Sex & the City (KRS – U)

-

Of Gods and Men Dan il-film Fran/i] g[andu direzzjoni u screenplay tajbin ferm, u huwa ambjentat fi ]mien il-Gwerra ?ivili flAl;erija, i]da tajjeb tkunu tafu li huwa nieqes kwa]i g[alkollox mill-azzjoni u g[alhekk, probabbli, ma ‘jdoqqx’ g[all-massa.

Huwa film b’pass kalm u kwiet g[all-a[[ar, u dan tistennieh f’film dwar komunità ta’ patrijiet ambjentat filbi//a l-kbira tieg[u f’monasteru. I]da min ifittex film differenti mis-soltu, li xorta wa[da j]ommok u j;ieg[lek tirrifletti, allura hawn g[andu biex jo[ro; sodisfatt.

Dirett minn Xavier Beauvois il-film hu mnebba[ minn ;rajja vera ta’ seba’ patrijiet Trappisti f’monasteru f’Tibirin

’

g[at-tfajliet teenagers, g[alkemm tistennewx il-klassi ta’ dik is-sensiela famu]a. Jekk, i]da, m’intix ta’ dik l-età jew qajla jog[;buk dawk it-tip ta’ sensiliet jew films, allura dan ma na[sbux li jg[odd g[alik.

Kollox jibda meta l-istudenta gradwata minn Texas, Grace (Selena Gomez) taqta’ x-xewqa kbira li kellha li tmur Pari;i.

Mag[ha jmorru o[tha tar-rispett Meg (Leighton Meester), li ma tanx kienet tingwalaha mag[ha, u l-ikbar [abiba tag[ha Emma (Katie Cassidy) li aktar milli fl-iskola kien mo[[ha li ssir mudella famu]a.

Wara li kemm il-gwida turistika tag[hom u l-lukanda jsibu li jkunu di]astru]i, ikunu se jitilqu lura lejn l-Amerika. I]da malli jid[lu jistkennu mix-xita f’lukanda tas-sitt stielel, min[abba li Grace tkun tixbah perfettament lil tfajla werrieta kies[a u mne[irha mxammar Cordelia (Gomez ukoll) jispi//aw f’vaganza tal-og[la klassi g[al ;img[a f’Monte Carlo.

Hemmhekk Cordelia kellha, kontra qalbha, tbig[ kullana b’irkant g[all-benefi/enza, filwaqt li matul il-vaganza kull wa[da mit-tliet tfajliet tg[addi minn esperjenza romantika, b[alma nistennew. Kummiedja mexxejja, minkejja li l-film seta’ kien iqsar.

(KRS – 12)

qalb il-muntanji, li kienu jgawdu minn relazzjoni tajba ferm mal-komunità lokali, minkejja d-differenzi reli;ju]i.

I]da mal-qawmien tal-fundamentali]mu vjolenti I]lamiku u l-qtil ta’ xi [addiema Kroati f’distrett qrib, min[abba biss li kienu barranin, il-patrijiet ji;u mwissija mill-awtoritajiet Al;erini biex ifittxu jitilqu minn hemm, inkella jiffa//jaw wa[edhom il-konsegwenzi.

G[alkemm il-kap tag[hom Patri Christian irid jibqa’ hemm, i[alli lil s[abu jidde/iedu huma x’jag[mlu, u dawn jaqblu mieg[u, [alli jkomplu jg[inu lir-ra[[ala, l-aktar permezz ta’ klinika ]g[ira li kellhom immexxija mill-aktar patri anzjan Luc.

KULTURA

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Awdizzjonijiet g[al mu]i/isti ]g[a]ag[ Imwaqqfa mill-Parlament Ewropew fl-1976, l-Orkestra }ag[]ug[a tal-Unjoni Ewropea tg[aqqad l-aktar mu]i/isti ]g[a]ag[ Ewropej li g[andhom talent mu]ikali, mis-27 pajji] membru tal-UE ta[t xi w[ud minn kondutturi l-aktar famu]i fid-dinja. Din lorkestra tat esibizzjonijiet filbliet ewlenin tal-Ewropa fejn ;iet kunsidrata b[ala wa[da mill-orkestri l-aktar presti;ju]i u dinami/i fiddinja. L-g[an ta’ din lOrkestra hu li jing[aqdu laktar mu]i/isti ]g[a]ag[ Ewropej b’talent ta[t kondutturi mag[rufa internazzjonalment, fejn ting[ata l-opportunità biex jing[elbu l-fruntieri kulturali, so/jali, ekonomi/i, reli;ju]i u politi/i. Dan isir permezz talmu]ika. Kull sena, sabiex ilmembri tal-orkestra j]ommu posthom ikollhom jer;g[u jag[mlu l-awdizzjoni flimkien ma’ applikanti ;odda.

Il-Kunsill Malti tal-Kultura u l-Arti se jer;a’ jorganizza sessjoni u wara se jkun hemm awdizzjonijiet g[al mu]i/isti ]g[a]ag[ biex jipparte/ipaw fl-Orkestra }ag[]ug[a talUnjoni Ewropea g[as-sena 2012#2013. Is-sessjoni li se tkun immexxija millProfessur David Strange, ilkap tal-Kordi tal-Orkestra }ag[]ug[a tal-Unjoni Ewropea, se ssir nhar is-16 ta’ Di/embru 2010 fil-Music Room fi/-?entru tal-Kavallier ta’ San :akbu g[allKreattività, fil-Belt Valletta.

Il-Professur Strange se jag[mel awdizzjonijiet lil parte/ipanti li jmorru tajjeb matul is-sessjoni tas-17 ta’ Di/embru 2011 li se ssir ukoll fl-istess post.

Il-parte/ipazzjoni f’dawn issessjonijiet hi bla [las. Ilparte/ipazzjoni kemm g[assessjonijiet u l-awdizzjonijiet hija m[e;;a peress li din se tkun opportunità g[al mu]i/isti ]g[a]ag[ Maltin biex ji;u evalwati professjonalment. Barra minn hekk, apparti /-/ans li ]g[a]ag[ ji;u mag[]ula b[ala membri jew b[ala riserva g[all-Orkestra, ikun hemm ukoll i/-cans li jintg[a]lu studenti g[all-iskola fix-xhur tas-sajf.

L-applikazzjonijiet g[assessjoni tal-2012#2013 jistg[u jitni]]lu mill-websajt www.maltaculture.com jew jinkisbu mill-Kunsill Malti tal-Kultura u l-Arti, 230, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta, waqt il-[inijiet taluffi//ju. Il-formoli talapplikazzjonijiet kollha g[andhom ji;u ffirmati millapplikanti, flimkien ma’ ]ew; ittri ta’ referenza miktuba minn individwi ta’ [ila mu]ikali, u g[andhom ji;u sottomessi personalment lillKunsill Malti tal-Kultura u lArti sat-2 ta’ Di/embru 2011.

G[al aktar informazzjoni kkuntattja lil Sean Buhagiar fuq 21245168 jew ibg[at email fuq sean.buhagiar@maltaculture.c om.

Aktar informazzjoni dwar lOrkestra }ag[]ug[a talUnjoni Ewropea tista’ tinkiseb minn www.euyo.org.uk.

3

4

TELEVIÛJONI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 KMK • 09.05 Kont taf? • 09.10 Link • 09.15 Favourite News • 09.30 ECO • 10:30 Int u Darek • 12.00 Link • 12.05 Kont taf? • 12.15 Favourite News • 12.30 Musbie[ g[al Ri;lejja • 13.00 Mitqlu Deheb • 15.00 Sibtkuntatt • 18.05 Link • 18.10 Kont taf? • 18.15 Favourite News • 18.30 Sejja[tli • 20.00 Link • 20.05 Muftie[ • 20.10 Kont taf? • 20.15 Favourite News • 21.00 Live Sports • 22.00 Kaw]a Bonarja • 23.00 Link • 23.05 Kont Taf? • 23.15 Favourite News.

Calypso Music TV

GO Plus 107

07.00 Total Request • 09.00 80s Classics • 10.00 90s Classics • 11.00 2000s-2009s Classics • 11.30 Teleshopping • 13.30 2010 Onwards • 14.30 Drama Bronks • 15.00 Wasal il-{in g[all-Maltin • 15.30 Bell’Italia • 16.00 Romantica (Love Songs) • 17.00 Teleshopping • 18.00 Total Request • 20.00 Bingo 75 • 20.30 Kontra r-Ri[ (r).

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

07.00 FIA World Touring Championships: China: 22st Rd (live) • 08.15 ISU GP, Figure Skating • 09.00 ISU GP, Figure Skating • 10.00 FIA World Touring Championships • 11.00 Intercontinental Rally Challenge: Cyprus: Golden Stage (live) • 12.00 ISU GP, Figure Skating: Gala Exhibitions (live) • 14.00 Intercontinental Rally Challenge: Cyprus: Golden Stage (live) • 15.00 New York, Marathon (live) • 18.00 World Championship Weightlifting: Women’s 53kg (live) • 19.00 World Team Cup, Table Tennis • 20.00 World Championship Weightlifting: Men’s 62kg (live) • 22.00 Motorsports Weekend • 22.15 Intercontinental Rally Challenge • 22.45 World Team Cup, Table Tennis.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.10 Bobinogs • 07.20 Boogie Beebies • 07.35 Spot’s Musical Adventures • 07.40 Buzz and Tell • 07.45 Me Too! • 08.05 Charlie and Lola • 08.20 Fimbles • 08.40 As Time Goes By • 09.10 One Foot in the Grave • 09.45 Doctor Who • 10.35 The Weakest Link • 11.20 Casualty • 12.10 Incredible Journeys with Steve Leonard • 13.00 The Weakest Link • 14.35 Doctors • 17.05 Doctor Who • 17.50 As Time Goes By • 18.20 One Foot in the Grave • 18.50 Coast • 19.50 Incredible Journeys with Steve Leonard • 20.40 Emma • 21.35 The Fixer • 22.20 Five Daughters • 23.15 As Time Goes By • 23.45 The Weakest Link.

TCM

melita 310, GO Plus 701

08.15 Blue Hawaii. Film ’62 (PG) • 10.15 Who’s That Girl? Film ’87 (PG) • 12.05 Jailhouse Rock. Film ’57 (U) • 13.55 Bombers B-52. Film ’57 (U) • 16.00 Tall Man Riding. Film ’55 (U) • 17.35 The Buccaneer. Film ’58 (U) • 20.00 Gremlins 2: The New Batch. Film ’90 (12) • 22.00 Rome.

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

08.20 Sibling Rivalry. Film ’90 • 09.45 Danielle Steel’s Heartbeat • 11.15 A Green Journey. Film ’90 • 12.50 Irma la Douce. Film ’63 • 15.10 MGM’s Big Screen • 15.25 The Pride and the Passion. Film ’57 • 17.35 Stanley & Iris. Film ’90 • 19.20 From Noon Till Three. Film ’76 • 21.00 The Great Escape. Film ’63 • 23.45 Rollerball. Film.

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 Brainiac • 08.10 Mythbusters: Green Hornet Special • 09.05 Destroyed in Seconds • 10.00 Extreme Engineering: Boston’s Big Dig • 10.55 Oil Strike • 11.50 Dirty Jobs: Mule Logger • 12.45 Deadliest Catch: Long Sleepless Nights • 13.40 Mythbusters: Green Hornet Special • 14.35 American Chopper: Senior vs Junior: Chicago Black Hawks Bike Part 1, Bling Star Bike Part 2 • 15.30 Rides: Road to Riddler • 16.25 Mighty Ships: HDMS Absalon • 17.20 Shocking Survival Videos: Snowbank Burial • 17.50 Shocking Survival Videos: Trains vs Semi • 18.15 River Monsters: Rift Valley Killers • 19.10 Extreme Fishing with Robson Green • 20.05 Danger Coast • 20.35 Border Security • 21.00 Nothing Personal: Deadly Divorce • 21.55 Dual Survival: Shipwrecked • 22.50 Moments of Terror: Dangling Base-Jumper • 23.45 Kidnap and Rescue: Anatomy of a Kidnapping.

Melita Movies

melita 801

10.00 Doctor Dolittle 2. Film 2001 (U) • 11.30 Inspector Gadget II. Film 2003 (U) • 13.00 Living With The Enemy . Film 2005(12) • 14.27 Hollywood Buzz • 14.50 Grown Ups. Film 2010 • 16.30 Moulin Rouge.

Film 2001 (PG) • 18.35 Julie & Julia. Film 2009 (PG) • 20.35 Hollywood Buzz • 21.00 Date Night. Film 2010 (12) • 22.30 Zombieland. Film 2009 • 0.00 Carriers. Film 2009 (16).

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Full House • 09.00 The West Wing • 09.50 ER • 10.40 Top Gear • 11.45 Brothers and Sisters • 12.30 Amazing Race • 13.20 Chuck • 19.30 How I Met Your Mother • 20.00 Mike & Molly • 20.30 Desperate Housewives • 21.15 Brothers and Sisters • 22.00 Boardwalk Empire • 23.05 True Blood • 00.10 The Mentalist • 01.00 Mildred Pierce.

Biography Channel

melita 411

07.00 America’s Court with Judge Ross • 09.00 Simply Red: Live from the Albert Hall • 11.00 Ub40 Home Grown in Holland • 12.00 Pawn Stars: Strike, Spare, Boom • 12.30 Pawn Stars: Rough Riders • 13.00 America’s Court with Judge Ross • 15.00 Simply Red: Live from the Albert Hall • 17.00 Ub40 Home Grown in Holland • 18.00 Pawn Stars: Strike, Spare, Boom • 18.30 Pawn Stars: Rough Riders • 19.00 Thintervention with Jackie Warner: Sink Or Swim • 20.00 Leonardo Dicaprio • 21.00 Brad Pitt • 22.00 Hardcore Pawn: The Big Bet • 22.30 Hardcore Pawn: Storm’s A-Brewin • 23.00 The Kennedys: Failed Invasion, Failed Fidelity.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 08.45 10.30 12.00 13.00 13.05 14.05 14.20 15.00 15.05 16.00 17.00 18.00 18.10 18.40 18.55 19.45 20.30 21.30 21.32 23.15 23.45

NET News Teleshopping U/u[ Teleshopping NET News Simpati/i (r) Teleshopping Wheelspin (r) NET News Animal Diaries (r) Newsroom (r) Sport Extra NET News Flusek (r) G[alik fl-Ewropa Wheelspin NET News, NET Sports, NET Meteo Déjà vu NET News Replay NET News Football lokali.

TVM melita 101, GO Plus 101

07.00 08.00 08.30 09.00 09.50 11.30 12.00 12.05 14.00 14.05 15.00 15.30 16.00 16.10 16.40 17.15 17.45 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.40 21.45 21.50 23.15 23.30

L-G[odwa t-Tajba Faxxikli Yep Il-Quddiesa tal-{add Malta u Lil Hinn Minnha {add G[alik A[barijiet fil-Qosor (ikompli) {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Gadgets (r) Teleshopping A[barijiet Teleshopping Mixage (r) Venere (r) Wirt, Arti u Kultura A[barijiet Modern Lifestyles Style Watch Keeping Up Appearances A[barijiet Min Imissu A[barijiet Kontrattakk A[barijiet Malta u lil Hinn Minnha (r).

ONE melita 103, GO Plus 103

06.45 07.00 07.30 08.00 09.35 11.00 12.45 13.30 13.40 16.00 17.30 17.40 19.30 20.05 20.30 23.15 23.45

Uni/i Pink Panther On D Road (r) Folji Aroma Kitchen (r) Redtouchfone Family Day La Morna Morna ONE News X’{add Mag[na Showbiz ONE News L-Argument ONE News Klassi G[alina Arani issa ONE News Bla A;enda (r).

DREW BARRYMORE, CAMERON DIAZ u LUCY LIU f’xena mill-film tal-2000 CHARLIE’S ANGELS (Italia 1 19.30).

Raidue

Rete 4

melita 151, GO Plus 202

melita 14#153, GO Plus 206

07.00 08.40 09.35 10.10 10.35 11.00 11.30 13.00 13.30 13.45 15.30 17.05 17.10 18.00 19.35

20.30 Tg 2 notizie 21.00 NCIS - unità anticrimine (TF) 21.45 Hawaii Five O (TF) 22.35 - La domenica sportiva 01.00 Tg 2 notizie 01.20 Sorgente di vita.

07.15 Mediashopping 08.00 Parco Nazionale d’Abruzzo 08.25 Wild China 09.30 Magnifica Italia 10.00 Santa Messa 11.00 Pianeta mare 11.30 Tg 4 12.00 Melaverde (attwalità) 13.20 Pianeta mare 14.00 Life - lo spettacolo della vita 14.15 Hercule & Sherlock. Film ’96 16.35 Vie d’Italia 16.45 Dalle Ardenne all’Inferno.

Film ’67 18.50 Tg4 Telegiornale 19.35 Colombo (TF) 21.30 Rocky 3. Film ’82 23.45 Heist. Film 2001 01.30 Tg 4 Night News 01.55 Zero assoluto special.

Raitre

Italia 1

melita 11#152, GO Plus 203

melita 20#155, GO Plus 204

07.55 La grande vallata (TF) 08.50 Amor non ho... però... però... Film ’51 10.05 Doc Martin 12.00 Tg 3 sport 12.25 Telecamere salute 12.55 Prima della prima 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.15 Tg 3 14.30 In 1#2 h 15.00 Tg 3 L.I.S. 15.05 Alle falde del Kilimangiaro 19.00 Tg 3 19.30 Tg regione 20.00 Blob 20.10 Che tempo che fa 21.30 Report. Il Federalismo tra il dire e il fare 23.25 Tg 3 23.35 Tg regione 23.40 Lilit - In un mondo migliore 00.40 Tg 3 00.50 Telecamere salute.

07.40 Cartoons 10.45 Moto/ikli]mu GP Valenzja 12.00 Studio aperto 12.15 Moto/ikli]mu GP Valenzja 13.05 Guida al campionato 14.00 Moto/ikli]mu GP Valenzja 15.00 Grand Prix 16.00 One Piece: Tutto l’oro del mondo. Film cartoon 17.00 Subzero. Film ’98 17.30 Mila & Shiro 18.30 Studio aperto 19.00 Bau Boys (attwalità) 19.30 Charlie’s Angels. Film 2000 21.30 A & F - Ale e Franz Show (sitcom) 22.30 Zelig off 23.25 Così Fan Tutte (sitcom) 00.20 Controcampo - Linea notte 01.40 Company Man. Film ’99.

Cartoons Culto evangelico Lola e Virginia Ragazzi c’è Voyager A come avventura Numero uno Mezzogiorno in famiglia Tg 2 giorno Tg 2 motori Quelli che aspettano Quelli che il calcio è...

Tg 2 L.I.S. Stadio Sprint 90˚ minuto Squadra Speciale Cobra 11

Canale 5

La 7

melita 150, GO Plus 201

melita 16#154, GO Plus 205

melita 23#156, GO Plus 207

06.30 09.35 10.00 10.30 12.00 12.25 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.30 23.35 00.40

08.00 Tg 5 mattina 08.50 Le frontiere dello spirito (attwalità) 10.00 Finalmente soli 10.30 Fun with dick & Jane.

Film 2005 12.45 Grande Fratello 13.40 Domenica cinque 18.50 Avanti un altro!

20.00 Tg 5 20.40 Paperissima Sprint 21.30 Distretto di Polizia 11 24.00 Terra!

00.40 Tg 5 notte 01.10 Papersissima Sprint 02.00 The Man Who Wasn’t There. Film 2001.

07.00 07.30 10.00 10.40 11.40 13.30 14.05

Raiuno Unomattina in famiglia.

Easy Rider Linea Verde orizzonti A Sua Immagine Angelus Linea verde TG 1 Domenica in Tg 1 Domenica in L’eredità Tg 1 Rai Tg Sport Soliti ignoti Tutti pazzi per amore III Speciale Tg 1 Tg 1 notte

15.50 17.55 20.00 20.30 21.30 23.30 23.40

01.40

Omnibus Tg La 7 M.O.D.A. L’Ispettore Tibbs (TF) Mike Hammer (TF) Tg La 7 Diane - uno sbirro in famiglia (TF) Cuore d’Africa (TF) Hard Ball. Film 2001 Tg La 7 In onda (attwalità) L’Ispettore Barnaby Tg La 7 L’amante italiana.

Film ’66 Bookstore.

TV#RADJU

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011 DÉJÀ VU

It-tfal ji]fnu fin-nofs

5

radju

NET Television 20.30

U?U{

Missjoni fil-Bra]il NET Television 10.30

Fost is-su;;etti li se jkunu ttrattati waqt il-programm tallum, b[as-soltu mmexxi minn Marthese Brincat, se jkun hemm dak ta’ [idma missjunarja minn reli;ju]i Agostinjani u minn laj/i fil-Bra]il.

Jitkellem dwar dan Fr Mario Abela OSA. Kull sena hu jakkumpanja grupp ta’ ]g[a]ag[ li jag[mlu numru ta’ ;img[at jag[tu servizz f’dan il-pajji] Sud Amerikan.

Naraw ukoll dwar ix-xog[ol tal-Kummissarjat tal-Art Imqaddsa.

Direzzjoni ta’ Fr Louis Mallia MSSP.

Vicky ikun imissha tiekol fid-dar ta’ missierha mattfal, imma lanqas ikla bilkwiet flimkien mhuma kapa/i jag[mlu, g[ax...!

Filwaqt li Vicky g[andha ra;un g[ax hi ommhom, missierha jipprote;i linneputijiet tieg[u min[abba l-fatt li Vicky g[andha problema ta’ alko[ol. U t-tfal ji]fnu fin-nofs.

Josie taqbe] g[al o[tha, avolja kient hi li...

Kitba u produzzjoni ta’ Eileen Montesin

Radio 101

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.15 Mar/i u Bandolari - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Djalogu • 11.55 Avvi]i talMejtin • 12.15 Mid-Dinja tal-Mar/i - Nenu Aquilina • 12.45 Skor • 17.55 Avvi]i tal-Mejtun • 18.15 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante - Joe Fenech • 22.30 Djalogu (r) • 23.30 80s Corner - George Galea.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Tag[rif mid-dinja tal-karozzi

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

06.05 ONE Breakfast • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club • 08.50 Mill-:urnali • 10.30 Pajji] li jixraq lil Uliedna • 14.00 Il-{add fuq ONE • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.45 Memorji u Nostal;ija • 22.00 Stetoskopju • 00.00 Music Box. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.05 G[aqqad il-Kelma • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.15 L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek • 19.00 Fi {dan il-Mulej • 19.05 Ru]arju • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek!

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

NET Television 18.55

Fil-programm tal-lum, fost o[rajn, naraw aktar servizzi mill-Fiera Internazzjonali tal-Karozzi ta’ Berlin.

Naraw test drives tal-BMW u tatToyota Yaris (din tal-a[[ar fir-ritratt fuq il-lemin), it-tnejn mudelli li g[adhom kif [ar;u fis-swieq.

Filmat ie[or iwasslilna lintroduzzjoni f’Malta tar-Range Rover Evoque.

Pierre Vella jlaqqag[na ma’ w[ud minn dawk li kellhom karozzi antiki tag[ha fl-iMdina Grand Prix.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

HEIST

NOEL (La 5 21.10) Film tal-2004 b’re;ija ta’ Chazz Palminteri li g[andu storja ambjentata lejlet ilMilied u li g[andu b[ala atturi ewlenin lil Penelope Cruz (fir-ritratt fil-lemin), Susan Sarandon, Paul Walker u Alan Arkin. {amsa min-nies li ma kinux jafu lil xulxin qabel, b’xi mod f’dan il-jum [ajjithom taffettwa lil ta’ xulxin.

Radju Malta

07.05 Infittxu dak li Jg[aqqadna • 07.30 Frott Artna • 08.00 Quddiesa • 08.45 L-Istampa Kollha • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Relax • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 20#990 • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Minn Nashville • 22.05 Ward u }ahar • Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.03 Ru]arju • 23.30 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

WHEELSPIN

ANIMAL DIARIES (NET Television 15.05) - Bosta films taw impressjoni, [afna drabi ]baljata, dwar il-klieb ilba[ar. I]da aktar milli g[andna nib]g[u minnhom, i]jed nib]g[u g[alihom g[ax jinsabu fil-periklu ta’ estinzjoni.

Naraw aktar dwar dan is-su;;ett waqt il-programm.

101 FM

Ja[rab... i]da g[al kemm^ Rete 4 23.45

Film tal-2001 b’re;ija ta’ David Mamet li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Gene Hackman, Danny De Vito, Delroy Lindo, Rebecca Pidgeon u Ricky Jay. Grupp ta’ [allelin professjonali jwettqu serqa fid-dawl tax-xemx fi New York City.

Joe, li jkun imexxihom, jinqabad fuq kamera tas-sigurtà, i]da xorta jirnexxilu ja[rab flimkien ma’ martu.

I]da l-[arba tieg[u tista’ tibqa’ ;;ebbed g[al tul ta’ ]mien?

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Calypso Radio

101.8 FM

09.00 BBC World Service • 10.00 Arabesque#Gregorian Chant • 11.00 Classic FM • 13.00 Innovaturi tas-Seklu G[oxrin • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

06.00 Calypso Breakfast • 10.00 Dak Kien }mien • 13.00 Golden Mix 16.00 Mal-Melodija Maltija • 19.00 Let’s Go • 22.00 Night Shift.

Radju Marija

•

102.3 FM

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus u Ru]arju • 12.30 Ru]arju ta’ l-Erwie[ • 13.00 Lil hinn minn darna (r) • 14.00 Il-{add Kumpanija • 15.00 Kurunella {niena Divina • 15.30 ikompli Il-{add Kumpanija • 17.00 Kuntatt • 17.30 A[barijiet Reli;ju]i • 17.50 G[asar • 18.00 Angelus u Ru]arju • 18.30 ikompli Kuntatt • 20.00 Tag[lim u Twemmin Nisrani (r) • 21.00 Magazine (r) • 23.00 Il-Muftie[ tal-G[erf • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Bastjani]i FM

95.0 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.50 {sieb tal-:urnata • 08.15 Quddiesa tal-{add • 09.15 All Time Favourites • 12.00 Minn Wara l-Istandard • 14.00All Time Favourites • 15.00 Realtajiet Siekta (r) • 17.00 All Time Favourites.

6

RADJU

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

L-Ambjent Tag[na Lkoll (5)

Il-valuri Nsara u l-ambjent minn Karl Agius agiuskarl@gmail.com

L-intervista tal-lum tlaqqag[na mal-Professur Paul Pace, Vi/i Chairperson tal-Kummissjoni Ambjent (Ar/idjo/esi ta’ Malta), Koordinatur Nazzjonali tal-programm Ekoskola, Vi/i Dekan tal-Fakultà tal-Edukazzjoni fl-Università ta’ Malta kif ukoll Direttur ta/-?entru g[all-Edukazzjoni Ambjentali u Ri/erka u lecturer fid-Dipartiment tal-Matematika, Xjenza u Edukazzjoni Teknika.

Prof. Pace, int involut fittag[lim u r-ri/erka relatata kemm mal-edukazzjoni kif ukoll mal-ambjent.

X’wasslek biex tibda turi interess u tkompli ta[dem f’dan il-qasam sal-lum^ L-iktar li kellha impatt fuqi kienet li konna mmorru

camping Kemmuna fis-snin 60 u 70. Tant irbatt qalbi mag[ha din il-g]ira li g[adni mmur ta’ spiss.

Awtomatikament meta int tesperjenza l-ambjent b’mod dirett dan i[alli l-marka tieg[u fuqek u dan ippruvajt nag[mlu anke bir-ri/erka. Filfatt min xi darba jew o[ra kellu xi esperjenza hekk imsej[a ‘naturali’ [afna drabi jkun sensittiv u responsabbli lejn l-ambjent. Imbag[ad lUniversità kont student taledukazzjoni i]da spe/jalizzajt fil-bijolo;ija. Kont anke ng[allem il-bijolo;ija u kont nie[u lill-istudenti g[al field trips. Imbag[ad g[amilt ilMasters u d-Dottorat fittag[lim ambjentali.

hemm bejniethom^ Hemm xi valuri relatati^

Int Vi/i President talKummissjoni Ambjent flAr/idjo/esi ta’ Malta. IlKnisja, il-Kristjane]mu u lambjent. X’konnessjoni

X’jinvolvi x-xog[ol ta’ din il-kummissjoni u x’inhuma l-sifidi li tiltaqg[u mag[hom^

Jekk int Nisrani int temmen li int ma[luq xbieha ta’ Alla.

Ir-responsabbiltà ambjentali hi d-dmir ta’ kull /ittadin li jien, b’dak li nag[mel, ma jkolli bl-ebda mod impatt fuq il-[ajja ta’ [addie[or. B[ala Nisrani jien imsejja[ g[al xi [a;a i]jed minn hekk mhux sempli/ement nosserva l-li;i i]da qed nirrispetta lil [addie[or b[ala xbieha ta’ Alla. A[na, b[ala Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent, hi appuntu din li a[na nenfasizzaw fuq ilvaluri evan;eli/i li ba]ikament jg[inuna ng[ixu aktar b[ala xbieha ta’ Alla, fejn jid[ol l-ambjent.

Hemm ]ew; toroq

prin/ipali. L-ewwel li ninfurmaw lin-nies g[ax kultant /erti affarijiet jinkitbu b’mod tekniku [afna u dak li jkun mhux dejjem possibbli li jifhimhom, biex b’hekk ikun jista’ anke jipparte/ipa f’diskussjonijiet pubbli/i. Ittieni hi fuq livell ta’ edukazzjoni biex wie[ed jinternalizza i]jed /erti attitudnijiet u /erti valuri.

Il-problema hi l-mentalità ta’ /erti nies fosthom ilpre;udizzji. It-tieni li a[na komdi bil-[ajja li qed ng[ixu fiha li ;ieli ma nag[tux kas ta’ /erti problemi.

Sa minn meta twaqqfet fl2003, il-Kummissjoni g[amlet bosta reazzjonijiet fosthom dwar skart, turi]mu sostenibbli, ]vilupp fil-widien, ri/ikla;;, tibdil fil-klima u iktar.

Ri/entement ilKummissjoni g[amlet

Paul Pace

studju fuq l-impatt tal-festi fuq l-ambjent. X’kienu ssejbiet ta’ dan l-istudju u x’;ie propost millKummissjoni^

Il-Kummissjoni kienet g[amlet konferenza nazzjonali li fiha staqsejna lill-pubbliku x’qed jistenna minnha. U minnha [ri;na l-linja gwida li fuqhom kellna nimxu. Lewwel ma ridna nindirizzaw kienu dawk l-affarijiet li kellhom x’jaqsmu mal-Knisja.

A[na indirizzajna l-festi g[ax dawn ukoll [afna drabi huma asso/jati mal-Knisja. Isir [afna tgergir fuq storbju u anke tni;;is. Il-KA mhix kontra l-festi, i//elebrazzjonijiet jew trid li din it-tradizzjoni tispi//a. A[na kontra l-e//essi biss. Apparti hekk, a[na kon/ernati fuq ilmortalitajiet li ji;ru meta tisplodi xi kamra tan-nar.

M’iniex ng[id il-kmamar tannar g[andhom jitne[[ew i]da ma jag[milx sens li jo[or;u permessi tal-bini vi/in tag[hom. A[na rridu li jkun indirizzat l-operat biex dan ikun i]jed sikur. Il-KA sponsorjat studenti millUniversità biex jag[mlu studju innovattiv li qatt ma kien sar qabel lokalment li mbag[ad waslu wkoll g[al numru ta’ stqarrijiet.

Il-Kummissjoni anke torganizza ta[ditiet f’bosta parro//i min ]mien g[al ]mien. X’temi jkunu indirizzati^ X’inhu rrispons li tir/ievu^

G[andna ]ew; tipi ta’ su;;etti: dawk li jistaqsuna g[alihom in-nies jew inkella g[andna sett ta’ ta[ditiet. Irrispons ivarja, ;ieli kellna talba kbira u ;ieli kellna gruppi mdaqqsa. Dawn itta[ditiet ikunu [afna drabi interattivi u jkollna anke feedback tajjeb millpubbliku.

Filwaqt li nirringrazzja lill-Prof. Paul Pace talli qasam mag[na dawn il[sibijiet nag[mel appuntament massemmieg[a ta’ Radio 101 it-Tlieta li ;ej fil-kwarta g[al programm ie[or ‘LAmbjent Tag[na Lkoll’.

TAGÓRIF

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

7

Jing[aqdu fil-;lieda kontra l-vjolenza domestika Il-Kummissjoni kontra lvjolenza domestika organizzat seminar bit-tema ‘L-Impatt tal-Vjolenza Domestika fuq in-Negozju Tieg[ek’ g[al sidien, diretturi u managers, biex tqajjem kuxjenza fuq kif il-vjolenza domestika taffettwa n-negozju u limpjegati fuq il-post taxxog[ol. Is-seminar kien organizzat b[ala parti millpro;ett Dignity for Domestic Violence Survivors, kofinanzjat mill-Fond So/jali Ewropew.

“Il-[tie;a li nkomplu nedukaw lis-sidien, liddiretturi u lill-managers fuq ilvjolenza domestika f’Malta hi

kbira,” qalet Renee Laviera, esperta fuq is-su;;ett.

Irreferiet g[al studji fuq limpatt tal-vjolenza domestika f’Malta u spjegat kif ilvjolenza domestika taffettwa x-xog[ol u tat pariri pratti/i fuq fejn g[andhom imorru g[all-g[ajnuna. Maronia Avellino elaborat fuq isservizzi ta’ appo;; u programmi offruti mill-ETC meta jkunu impjegati vittmi tal-vjolenza domestika.

Is-seminar ta l-opportunità lil kull min attenda biex jikkommetti ru[u g[al etika ta’ m;iba fuq il-vjolenza domestika fuq il-post taxxog[ol, biex jipprovdu post

Ftu[ ta’ /iklu ta’ kun/erti mill-Orkestra Filarmonika Nazzjonali Wara s-su//ess illi kellu fl-ista;un li g[adda /-/iklu ta’ kun/erti prodotti u e]egwiti mill-Orkestra Filarmonika ta’ Malta fitTeatru Manoel, matul l-ista;un 2011#2012 l-Orkestra sejra mill;did tippre]enta serje ta’ erba’ serati orkestrali fit-Teatru. Lewwel appuntament f’din is-sensiela se jkun nhar il-:img[a, 11 ta’ Novembru meta l-orkestra se tesegwixxi ]ew; kapolavuri ferm ma[buba – il-Kun/ert g[all-Pjanu Numru 3 in Do Minore, Opus 37 ta’ Ludwig van Beethoven u s-Sinfonija Numru 4 in Mi Minore, Opus 98 ta’ Johannes Brahms. L-orkestra se titmexxa mid-Direttur Prin/ipali tag[ha Michael Laus, li se jkun ukoll ilpjanista fil-Kun/ert ta’ Beethoven.

It-tielet Kun/ert g[all-Pjanu ta’ Beethoven indaqq g[all-ewwel darba mill-kompo]itur stess fl-1803, u hu mqassam fi tliet partijiet kif kien tipiku f’dik l-epoka. Jibda b’moviment drammatiku u mimli kuntrasti. Il-moviment tan-nofs hu Adagio mill-aktar liriku li, wara kadenza li turi l-bravura tas-solista, jo[odna g[al final viva/i.

It-tieni parti tas-serata se tkun iddedikata g[ar-raba’ Sinfonija ta’ Brahms. Din is-Sinfonija tista’ titqis b[ala testment mu]ikali ta’ Brahms. Tinkludi riferenzi g[al ]ew; kompo]ituri li Brahms kien tant i[obb – Beethoven u Bach. Il-final, b’mod partikulari, hu msejjes fuq ripetizzjoni ta’ tema me[uda minn wa[da millkantati ta’ Bach. Dan ix-xog[ol hu fost l-aktar ambizzju]i u emozzjonali ta’ Brahms. Kiseb su//ess sa mill-ewwel darba li ndaqq fl-1885 u minn dak i]-]mien ]amm postu fir-repertorju.

G[all-ewwel darba fl-istorja tal-orkestra, qabel kull kun/ert f’din is-serje se ti;i organizzata ta[dita ta’ tletin minuta illi se tg[in lill-udjenza tapprezza /erti aspetti interessanti talkompo]izzjonijiet li jkunu se jindaqqu. It-ta[dita, li se tinzamm fis-Sala Isouard tat-Teatru, tibda fis-18.45 u g[aliha jista’ jattendi kull min ikollu biljett tad-d[ul.

Il-biljetti g[all-kun/ert, li jibda fis-19.30 ta’ filg[axija, jiswew €30, €20 u €10. Studenti u detenturi tal-Kartanzjan jistg[u jgawdu skont ta’ 50% fuq il-biljetti tal-€20 u €10. L-orkestra qieg[da wkoll toffri skontijiet spe/jali lil min jixtri biljetti g[al ]ew; kun/erti jew i]jed mis-serje ta’ erba’ kun/erti prodotti minnha dan l-ista;un (termini u kundizzjonijiet japplikaw).

Studenti jistg[u ju]aw l-iSmart Card jew il-Culture Card biex jixtru l-biljetti g[all-kun/erti. Il-biljetti jistg[u jinxtraw mitTeatru Manoel, jew ji;u riservati permezz tat-telefon fuq 21 246 389 jew bl-e-mail bookings@teatrumanoel.com.mt

Renee Laviera, esperta fuq il-Vjolenza Domestika waqt is-seminar ‘L-Impatt tal-Vjolenza Domestika fuq in-Negozju Tieg[ek’

tax-xog[ol bla vjolenza u theddid ta’ vjolenza kontra individwi. Permezz ta’ din letika ta’ m;iba, l-impjegati se jkunu m[e;;a biex i;ibu ru[hom b’mod mhux vjolenti u b’manjieri tajba. Se jkunu m[e;;a wkoll biex ikunu attenti u jav]aw lill-

management fuq /erta m;iba li ja[sbu li tmur kontra din letika.

Joanna Xuereb, i/Chairperson tal-Kummissjoni tal-Vjolenza Domestika, g[alqet is-seminar. Enfasizzat dwar l-importanza li jkun offrut impjieg lil min ikun

g[addej mill-vjolenza domestika. Xuereb irringrazzjat lil kull min ja[dem biex jg[in lil dawn ilvittmi u [e;;et lillprofessjonisti biex ja[dmu flimkien biex is-servizzi offruti jkomplu dejjem jitjiebu.

TEATRU

9

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

‘TARZAN – MAL-ERBAT IRJIE{’

Il-11-il pantomima konsekuttiva ta’ Hector Bruno fl-Istitut Kattoliku Id-direttur famu] Fran/i] George Méliès

}ew; lejliet fit-Teatru Manoel li jfakkru lil George Méliès L-Ambaxxata Fran/i]a u lAlliance Francaise Malte Mediterranée, flimkien matTeatru Manoel, se jiddedikaw ]ew; lejliet fit-8 u d-9 ta’ Novembru, biex ifakkru l-150 sena mit-twelid tad-direttur mag[ruf Fran/i] George Méliès li twieled fit-8 ta’ Di/embru 1861.

Fit-8 ta’ Novembru fis-6.30 p.m., se tkun organizzata ta[dita bl-Ingli] minn Tony Cassar Darien, kummentatur tal-arti, dwar is-sehem ta’ dan id-direttur mag[ruf fl-istorja ta/-/inema.

Se jkun hemm ukoll MarieHelen Lehérissey, li ti;i nneputija tad-direttur Méliès, biex tit[addet fuq bu]nannuha u tirrakkonta, bil-Fran/i], dwaru u dwar ilmemoriji tieg[u li g[andhom il-familja tag[ha. Méliès jibqa’ l-i]jed mag[ruf b[ala artist kreattiv tal-arti tattertuqa fl-ewwel ]minijiet

tas-silent. Fi tmiem il-lejla se jkun hemm vin d’honneur.

L-g[ada, 9 ta’ Novembru, se tittella’ lejla ta’ films silent li [adem l-istess direttur Méliès. Dawn se jidhru flori;ini tag[hom u jkunu akkumpanjati minn pjanist, Lawrence Lehérissey, li wkoll ji;i neputi tal-istess direttur Fran/i].

Waqt il-wiri tal-films Marie-Helen Lehérissey se tg[addi kummenti diretti b[alma kien isir fis-snin tal1900. Teresa Friggieri se tikkummenta wkoll fi traduzzjoni g[all-Ingli]. Din il-lejla ta’ wiri saret possibbli g[aliex kienu restawrati u konservati l-films ori;inali bis-sa[[a tal-g[aqda Fran/i]a Les Amis de Georges Méliès.

Biljetti: bookings@teatrumanoel.com .mt, tel. 2124 6389.

Ara wkoll: www.teatrumanoel.com.mt.

Dramm mill-kumpanija Freespirit Acting fl-MITP SATIRA hu l-isem ta’ dramm li l-kumpanija teatrali Freespirit Acting qed ittella’ fit-12 u t-13 ta’ Novembru fitteatru tal-MITP, il-Belt, fit-8 p.m.

L-awtur tad-dramm hu Oreste Calleja u d-direzzjoni se tkun f’idejn Albert Marshall.

Fost l-atturi prin/ipali nsibu lil Carlos Farrugia, Duncan Azzopardi, Anthony Ellul u Clive Piscopo.

Il-biljetti jistg[u jinkisbu mill-Kavallier ta’ San :akbu jew mis-sit elettroniku www.sjcav.org kif ukoll minn mal-bieb.

G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 79702799 jew 79441454.

Il-kumpanija Teatru Rjal [asbet biex din is-sena ttella’ produzzjoni o[ra ambizzju]a li tirrifletti 10 xhur xog[ol u preparamenti minn dawk kollha involuti bi t[ejjija g[al dik li llum saret wa[da millattrazzjonijiet prin/ipali li jsiru fit-teatri lokali f’Di/embru u Jannar.

Hector Bruno bla dubju hu marbut ma’ din il-pantomima u din is-sena se jkun qed ji//elebra l-11-il pantomima konsekuttiva tieg[u fi [dan il-kumpanija Teatru Rjal.

“Dan hu ta’ sodisfazzjon kbir g[alija, li flimkien mal-atturi, kantanti, ]effiena u dawk kollha involuti, dejjem irnexxielna ntellg[u produzzjoni ta’ livell g[oli g[as-sodisfazzjon ta’ dawk kollha li ji;u jarawna.”

Fil-fatt il-pantomima ta’ din is sena se jkun jisimha Tarzan... mal-erbat irjie[. Bla dubju serata o[ra divertenti mimlija kulur, da[q, ]fin, kostumi, xenarju mill-aqwa u kull ingredjent ie[or li jittrasforma din ilproduzzjoni f’serata annwali divertenti g[all-membri kollha tal-familja.

Hector Bruno jmexxi kast ta’ atturi u kantanti stabbiliti li jinkludi s-Snits, Laura Bruno, Ina Robinich, Dominic Cini, Mark Tonna, Clifford Galea, Brian Farrugia, Fabian Scerri De Carlo, Ronald Briffa, Toni Busuttil, Eileen Micallef, Mario Camilleri, Franky Borg, Alan Falzon u [afna o[rajn.

Il-koreografija g[al darb’o[ra tkun fdata f’idejn il-Yada Dance Company b’xog[ol mill-isba[ ta’ Felix Busuttil.

Il-band b[as-soltu tkun live ta[t id-direzzjoni ta’ Neville Gatt. Il-kitba ori;inali hi ta’ Joe Julian Farrugia b’direzzjoni ta’ Augusto Cardinali u l-produzzjoni b[al dejjem f’idejn Pawlu Testa Se jsiru dawn irrapre]entazzjonijiet f’Di/embru: Il-{add 18 fl-10 a.m. (prezzijiet spe/jali) u 4 p.m., It-Tnejn 26 fis-2.30 u 7 p.m., It-Tlieta 27, l-Erbg[a 28 u Il-{amis 29 fis-7 p.m. u l-:img[a 30 fis-7.30 p.m.

F’Jannar isiru dawn irrappre]entazzjonijiet: Il{add 1 tas-sena fis-7 p.m.,

Hector Bruno, g[all-11-il darba fil-parti tad-dama

Il-:img[a 6 fis-7.30 p.m., IsSibt 7 fis-7 p.m., Il-{add 8 fis-2 p.m. u 6.30 p.m., Is-Sibt 14 fis-7 p.m., il-{add 15 fis2 p.m. u 6.30 p.m. u s-Sibt 21 fis-7.30 p.m. Il-prezzijiet in]ammu l-istess b[al tassena l-o[ra.

Il-booking hu miftu[ online fuq www.istitutkattoliku.com jew www.kumpanijateatrurjal. com kif ukoll mill-bar u booking office tal-Istitut Kattoliku jew Pawlu Testa Travel ta’ Gwardaman;a (21223340).

10

FEATURE

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

P> VOX PO

INT Kattoliku prattikant^ minn Fr. Thomas Moore ofm.conv. ...........................................................

Reklam kbir immens kien laqatni u impressjonani [afna. Il-mod kif ;ie ppre]entat fi triq kbira billejl bilfors iqajjimlek kur]ità biex tieqaf u taqra l-messa;;. Bi dwal bi//iet minnhom ileqqu biex ikabbru l-valur tarreklam , ikollok tieqaf, t[ares u taqra> Don’t be good... Jintefa kollox. F’daqqa wa[da jixg[el bord kbir b’i]jed qawwa u jidhru l-kelmiet sbie[> Be Better... X’reklam, x’messa;;. Min jaf g[andniex b]onn b[alu llum^

Dan qed ifakkarni f’dik ilfra]i li xi drabi nisimg[u, jekk mhux a[na stess ukoll intennuha: “Dak Kattoliku talisem”. Mela biex tkun Kattoliku veru fil-[ajja ta’ kuljum, ji;ifieri tipprattika dak li temmen u tg[allem dak li temmen, kif trid tkun u x’g[andek tag[mel? Na[seb li l-kelmiet ta’ dak ir-reklam famu] jag[tuna [jiel tajjeb u jsuquna biex inkunu tassew Kattoli/i prattikanti.

Ji;u waqtiet meta nixtiequ u rridu nkunu xi ftit a[jar milli

a[na. Xi drabi n[ossu drawwa jew nuru m;iba li a[na stess nistmerru. Imbag[ad naraw manjieri f’o[rajn li jxennquna nag[mlu b[alhom. Tiltaqa’ wkoll ma’ Kattoliku b’temperament kattiv, perikolu].

Minn dawn kollha lil min nista’ nsejja[ Kattoliku prattikant? Min hu sewwa lKattoliku prattikant?

Qabelxejn tajjeb li wie[ed ikun jaf xi tfisser il-kelma prattikant. Din ;ejja millkelma prattika. Tfisser ta[ri;, trawwim, e]er/izzju. Mela jissejja[ prattikant dak li ja[dem bil-fatti t-teorija; i[arre; ru[u fix-xog[ol li jkun tg[allem; imidd idejh g[all[idma tal-istudju jew tassistema li g[adda fil-kotba.

Hawn ta’ min ji//ara xi tfisser “Kattoliku prattikant”.

Forsi hemm min g[adu bl-idea li llum (g[ax illum!), bi]]ejjed tmur il-quddiesa tal-{add u ]]id xi [a;a. Hekk pere]empju ja[seb Toni li l-{add imur ilquddiesa u jirnexxilu j]omm il-grad ta’ Nisrani. L-o[rajn g[alih, min ma jmurx, b[allikieku t-telliefa tat-ti;rija, jew dawk li ta’ min jitlob g[alihom g[ax imsieken. Millbqija tal-;img[a ftit jimpurtah x’se jag[mel.

G[all-grazzja ta’ Alla, dawk li jmorru l-quddiesa tal-{add (g[andna ta’ kull età), ma jirra;unawx b’dan il-mod – jekk ma jmorrux jag[mlu dnub; imorru g[ax il-quddiesa tg[aqqadna ma’ Alla

Missierna: biex jadurawh, ifa[[ruh, jitolbuh u jpattulu.

Dawn jemmnu li l-quddiesa tg[innhom matul il-;img[a kollha, u tul [ajjithom tag[tihom sa[[a u qawwa.

Il-kelma prattikant ti;bor fiha i]jed milli wie[ed jifhem g[al dawk li jmorru l-Knisja.

Hija tifrex is-sens tag[ha fuq l-img[ammdin kollha, g[ax dawn huma msej[in biex jimxu wara l-Img[allem Kristu billi jqabblu [ajjithom mat-tag[lim tieg[u. B’hekk i[addmu ta’ kuljum dak li jemmnu u jafu. Dan ifisser li jekk dak li jmur il-Knisja (dawn li ng[idulhom in-nies tal-Knisja), ftit jew xejn jimpurtah mill-[ajja talfamilja, mid-dmir fuq ixxog[ol, mill-qlig[ onest finnegozju, mid-divertiment xieraq u mill-politka, g[ax iserra[ rasu biss li huwa j[obb il-Knisja, dan it-tali ]gur li qed jitlef il-mira tieg[u li jissejja[ Kattoliku prattikant Mhux darba jew tnejn tiltaqa’ ma’ bniedem li, min[abba f’g[emilu, we[idha to[ro;lok ir-reazzjoni “Prosit x’Nisrani fih”. Dan kollu g[ax taf li t-tali jqarraq bil-[bieb,

kattiv ma’ wliedu, imda[[al f’negozju illegali, ma juri qatt [niena, lanqas ma j[obb jg[in. Kif jista’ wie[ed b[al dan li jmur il-Knisja (ukoll jekk jisma’ l-quddiesa tal{add), ming[ajr ma jg[ix u jqabbel [ajtu mat-tag[lim talImg[allem, jippretendi li jissejja[ Nisrani?

Nhar l-Erbg[a, 3 ta’ Awwissu, il-Papa Benedittu XVI tkellem dwar il-[tie;a mhux biss tat-talb, imma wkoll tal-qari tal-Bibbja. Fil-[ajja Nisranija l-qari ta’ xi ktieb mill-Kotba Mqaddsa g[andu jie[u postu sewwa. Il-Kelma ta’ Alla g[andha ti;i mg[allma u mxerrda sabiex in-nies ikunu jistg[u jag[]lu x’inhu tassew tajjeb u jag[rfu jwettquh.

“Meta jkollna xi waqfa mixxog[ol tag[na, u i]jed filvaganzi, naqbdu ktieb li nixtiequ naqraw. Dan ifisser li a[na m’a[niex biss g[axxog[ol, imma wkoll biex nieqfu na[sbu, nirriflettu, nid[lu b’mo[[na u qalbna f’dak li naqraw. Ta’ min jissu;;erixxi – ikompli jg[id il-Papa – li wie[ed jaqbad ukoll ktieb tal-Bibbja”.

Fil-waqt li jag[ti

importanza g[all-Kotba Mqaddsa, jurina l-valur siewi li fihom b[ala tag[lim biex napplikawh g[al [ajjitna llum f’kull /irkustanza u mument li ng[addu minnhom. Il-Papa jsemmi l-Ktieb ta’ Tobit, storja ]g[ira b’sens nobbli dwar il-familja u l-ideal qawwi ta]-]wie;. Il-Ktieb ta’ Ester, ir-re;ina li b’fidi soda, talb [erqan u penitenza sin/iera rnexxielha ssalva lpoplu Lhudi. Il-Ktieb ta’ :obb (li forsi ftit nafu bih).

Dan il-qari jitlob [sieb, attenzjoni u kon/entrazzjoni g[aliex imiss problemi ta’ tbatija ta’ kull xorta li a[na ng[addu minnhom kuljum, u xi drabi n;arrbuhom g[ax immissuhom b’idejna. Storja li tqanqal il-fidi u lprovvidenza ta’ Alla fina.

Dawn u o[rajn tar-Rabta lQadima, flimkien mal-Kotba tar-Rabta l-:dida, spe/jalment il-Van;elu, huma g[ajn ta’ ilma ;ieri li mhux biss jaqtg[alna l-g[atx g[al ftit, imma huwa ilma li jg[ajjixna, iqawwina, isaffina u jg[inna nfejqu l-mard minn ;ewwa u minn barra. g[al pa;na 11

FEATURE

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

– IVA-LE minn pa;na 10

Il-qari tal-Bibbja, flimkien ma’ [wejje; o[ra, huwa g[odda siewja biex infasslu [ajjitna: dak li na[sbu, ng[idu u nag[mlu g[all-glorja ta’ Alla, g[all-;id ta’ [utna u g[all-qadi ta’ dmirijietna.

F’kelma wa[da, jiena nkun Nisrani jekk u meta n[addem dak li nitg[allem fl-iskola talMulej. Hawn na[seb li jdoqqu sbie[ il-kelmiet: “Kunu intom dawk li jag[mlu l-kelma u mhux tisimg[uha biss u b’hekk tqarqu bikom infuskom” (:ak 1, 22). Mela x-xhieda [ajja tan-Nisrani turi ru[ha fl-g[emil ta’ dak li taf, tg[id u temmen. Bejnietna ng[idu li bil-kliem tibni torri fuq ir-ramel; imma bl-g[emil trid tmidd idejk g[al kulma ji;i iebes jew le. Dan li jfisser Kattoliku prattikant: tipprova te]er/ita matul il-jum dak li tg[allimt u emmint, kulllimkien, dejjem u ma’ kul[add. “Il-fidi, jekk tkun we[idha u ma jkollhiex l-

g[emil, tkun mejta fiha nnifisha” (:ak 2, 4).

Hawn, bejnietna, na[seb li diffi/li ssib kampjun perfett ta’ wie[ed Kattoliku prattikant; i]jed u i]jed donnu fid-dinja tal-lum.

B’danakollu, bir-ra;un li wie[ed ji;i mgerrex minn g[emejjel tal-o[rajn mo[bijin u mkeffnin fil-kappa talipokrisija reli;ju]a. A[na ng[ixu flimkien; g[alhekk irridu niltaqg[u ma’ nies li tassew juru u je]er/itaw dak li jemmnu. Dan hu dmir ie[or tag[na: li nsa[[u lil xulxin filfidi u fl-g[emil.

James Caroll (Kattoliku e]emplari fil-komunità tieg[u), kiteb hekk: “Meta ng[idu li a[na Kattoli/i prattikanti jfisser li a[na g[ad m’a[niex perfetti, g[adna ma l[aqniex il-qu//ata tal-fidi, ittama u l-im[abba, lanqas talvirtujiet, b[al dawk tal-faqar, l-ubbidjenza u s-safa; xejn inqas ukoll tal-pa/i u l;ustizzja. Hawn qed

Mela x-xhieda [ajja tan-Nisrani turi ru[ha fl-g[emil ta’ dak li taf, tg[id u temmen. Bejnietna ng[idu li bil-kliem tibni torri fuq ir-ramel< imma bl-g[emil trid tmidd idejk g[al kulma ji;i, iebes jew le.

nippruvaw biex nil[quhom bil-[idma tag[na ta’ kuljum.

Dan hu l-Kattoliku.”

Biex ni;u g[al ftit prattika, ming[ajr ma naqtg[u qalbna, anzi biex nit[e;;u aktar, tajjeb li niftakru filMag[mudija. Ming[ajr ma nippretendu d-dritt g[ax mg[ammdin, irridu na[sbu fid-dmir biex inwettqu lweg[diet li g[amilna: nag[mlu dejjem it-tajjeb u ni/[du l-[a]in. Fi kliem ie[or g[andi nkun b’g[ajnejja miftu[in dwar tliet [wejje;: 1) ng[ix il-Li;i tal-Mulej – mhux kif jaqbilli; 2) nimxi mat-tag[lim tal-Knisja tieg[u – mhux g[ax hekk na[seb jew jg[idu; 3) in[obb lil g[ajri b[alma [abbni Hu. Din hija l-vera edukazzjoni tal-qalb li to[ro; mit-tag[lim, mid-dixxiplina u millkorre]]joni. B’rieda tajba filmixja tag[na b’dan l-ispirtu, u bl-g[ajnuna tieg[u, jirnexxili (nipprova) li nkun Kattoliku prattikant.

11

12

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

KOTBA

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

13

Pubblikazzjonijiet ;odda mill-PIN N

har l-Erbg[a 9 ta’ Novembru tifta[ edizzjoni o[ra tal-Fiera tal-ktieb li se tittela’ f’Dar il-Mediterran g[al Konferenzi l-Belt.

Fil-fiera li se tibqa’ miftu[a sal-{add 13 ta’ Novembru se jkun hemm 33 stand u g[aldaqstant g[a]la vasta ta’ kotba g[al ;osti ta’ kul[add. Se jkun hemm ukoll erba’ wirjiet, wa[da efimera, o[ra dwar Dun Karm, wirja o[ra dwar anniversarji u o[ra tallibreriji u Arkivji f’Malta.

Din il-wirja tal-aktar [abib tal-bniedem – il-ktieb – ti;bed lejha [afna nies li jinteressaw ru[hom fiddinja tal-ktieb. Dinja li tifta[ [afna orizzonti. Il-ktieb hu te]or imprezzabbli, rigal apprezzat u font ta’ tag[rif u informazzjoni.

Mhux ta’ b’xejn li l-Erbg[a, il-{amis u l-:img[a filg[odu, il-fiera tkun miftu[a g[at-tfal tal-iskola. {ar;a edukattiva g[al tfal li g[andhom ikunu inkura;;iti biex japprezzaw u j[obbu dejjem aktar ilkotba u g[alhekk il-qari.

Fost l-istands fil-Fiera hemm dik numru 33, listand tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza) li se tkun qed tesponi l-pubblikazzjonijiet ;odda tag[ha.

Din hi [arsa [afifa lejn dawn il-pubblikazzjonijiet...

Il-[inijiet tal-ftu[ tal-wirja huma kif ;ejjin> L-Erbg[a 9 ta’ Novembru – 9 a.m.-1.30 p.m. u 5 p.m. –9 p.m.

Il-{amis 10 ta’ Novembru – 9 a.m.-1.30 p.m. u 5 p.m. –9 p.m.

Il-:img[a 11 ta’ Novembru – 9 a.m.-1.30 p.m. u 5 p.m. –10 p.m.

Is-Sibt 12 ta’ Novembru – 9 a.m.-1.30 p.m. u 4 p.m. –10 p.m.

Il-{add 13 ta’ Novembru – 10 a.m.-8 p.m.

Goal, the Official Encyclopaedia of Maltese Football (2) It-tieni volum tal-en/iklopedija tal-futbol Malti: Goal, the Official Encyclopaedia of Maltese Football, issa kien ippubblikat minn Pubblikazzjonijiet Indipendenza, miktub minn Karmenu Baldacchino.

Kif jg[id l-awtur fl-introduzzjoni g[al dan il-volum, meta wie[ed jg[addi mill-G]ira llum ma jistax ma jinnotax dak li baqa’ mill-Empire Stadium – il-famu] ground li g[al sittin sena s[a[ intlag[bu partiti importanti tal-futbol.

It-tieni volum ta’ din l-en/iklopedija tal-futbol Malti ji;bor fih is-snin glorju]i ta’ qabel it-Tieni Gwerra Dinjija, li kien inawgurat fil-15 ta’ Novembru 1922. Dan baqa’ attiv sal-1933 meta s-Sur Memè Scicluna waqqa’ din il-binja u re;a’ bnieha mill-;did.

Fl-a[[ar snin tas-snin 1920 u tul it-tletinijiet tas-seklu g[oxrin saru fih il-krema tal-futbol, u kien xxurtjati dawk li g[exu dak li kien imsejja[ is-snin tad-deheb tal-istorja talfutbol Malti. Kien ]mien meta l-log[ba tal-futbol f’Malta kienet fl-aqwa tag[ha. L-influss ta’ players barranin u n-numru kbir ta’ players Maltin, flimkien mal-entusja]mu tal-folla Maltija g[amel minn dawn is-snin perijodu ta’ min jg[o]] u jibqa’ mfakkar.

Bl-istil tieg[u, Baldacchino jiddeskrivi dawn l-attivitajiet kollha li se[[ew f’dan i]-]mien, u jirrakkonta stejjer li baqg[u le;;enda tal-futbol Malti. L-awtur jag[ti l-[ajja mill-;did ta’ g[add sabi[ ta’ players li g[ollew il-futbol lokali ta’ dawk i]]minijiet. Hu jsemmi fost l-o[rajn lill-personalitjiet kbar b[al ‘Kaneni’ Cauchi u lil [uh Leli, l-a[wa Friggieri: Pawlu u ?ensu, lil Tony Nicholl u lil [u[ Joe, lil Salvu Sammut, Robbie DeCesare, Leo Drucker, George Bond, Alex Svoboda u lil Hans Kaburek.

G[al darb’o[ra, Baldacchino jag[tina din l-istorja f’ordni kronolo;ika. F’kapitlu erba’ jinkludi b’mod en/iklopediku dak li ;ara flimkien mal-ismijiet ta’ dak li se[[ bejn l-1922 u l1936. Jinkludi lill-players kollha li lag[bu fl-ewwel divi]jonijiet tal-league, lir-referees, il-coaches, l-uffi/jali u l;urnalisti ta’ dak il-perijodu.

Hu ktieb li min i[obb il-futboll lokali, il-;urnalsiti u anki listorja ta’ pajji]na ma jistax jitlef dan il-ktieb li qed jinbieg[ g[all-prezz ta’ €20.

Dawn il-kotba jinbieg[u sew mil-Fiera tal-ktieb kif ukoll mil-uffi//ju tal-Media.Link, Triq Herbert Ganado, Pietà u mill-[wienet ewlenin.

Minn G[awdex dan jista’ jkun akkwistat mill-Uffi//ju tal-Eurotours, Triq it-Tigrija, Victoria.

Te]ori fil-knejjes Maltin Dan hu l-erbatax-il volum tas-sensiela Te]ori fil-Knejjes Maltin li ji;bor fih [amest ir[ula: ilMarsa, ir-Ra[al :did, {al Qormi, Marsaskala u {a]}abbar.

B[al bqija talvolumi ta’ qabel, il-kitba ta’ dan ilvolum hi ta’ Tony Terribile, li hu lawtur tas-sensiela s[i[a. Din ilpubblikazzjoni hi bil-Malti u bl-Ingli].

Dawn l-ir[ula ji;bru fihom xejn inqas minn tmien parro//i li huma: il-Parro//a tat-Trinità Mqaddsa u lParro//a ta’ Marija Re;ina fil-Marsa, il-Parro//a ta’ Kristu Re u l-Parro//a tal-Madonna ta’ Lourdes f’Ra[al :did, ilParro//a ta’ San :or; u l-Parro//a ta’ San Sebastjan f’{al Qormi, il-Parro//a ta’ Sant’Anna f’Marsaskala u l-Parro//a tal-Madonna tal-Grazzja f’{a]-}abbar.

Barra minn hekk dan il-volum ji;bor fih xejn inqas minn 28 knejjes o[ra biex b’kollox dan il-volum jinkludi 36 knisja.

Dan il-volum ta’ aktar minn 300 pa;na b’ritratti kollha bil-kulur juri r-rikezzi li je]istu f’dawn il-knejjes tal-ir[ula msemmija. F’dawn il-knejjes hemm esposti l-aqwa xog[lijiet artisti/i ta’ w[ud mill-aqwa esponenti tal-barokk kemm f’dawk li huma pitturi, skulturi u esponenti o[ra talarti.

Fost dawn ta’ min isemmi l-parro//a ta’ San :or; f’{al Qormi, u l-parro//a tal-Madonna tal-Grazzja f’{a]-}abbar.

Xejn inqas fil-bqija tal-knejjes parrokkjali jew knejjes o[ra ]g[ar imxerrdin f’dawn l-ir[ula. Ta’ min isemmi li l-aktar binja ta’ knisja inklu]a f’dan il-volum hi l-kappella ]g[ira [afna u li ftit hi mag[rufa - dik ta’ Santa Marija ta’ ?eppuna fil-Marsa, li skont l-istoriku Gian Fran;isk Abela kienet inbniet fl-1647.

Il-Presepju fil-Milied Malti Is-su//ess tas-sensiela Kullana Kulturali qieg[ed dejjem jikber.

Prova ta’ dan hu s-su//ess fil-bejg[ ta’ din is-sensiela. Il-ktieb talKullana nru. 63 Il-Presepju fil-Milied Malti re;a’ kien stampat mill;did.

Il-presepju jfakkarna f’dan ir-rigal divin li j;orr mieg[u komunikazzjoni ta’ solidarjetà mal-imnikket li jista’ jkun il-midneb, l-imwarrab, il-batut, il-fqir, l-imke//i, il-vittma ta’ xi in;ustizzja, jew il-mu;ug[. Il-grotta hi [nejja sagra li tbennen u twennes kull avveniment ta’ twelid, u tkattar ir-rispett g[all-[ajja umana: rispett li fil-[emda tal-g[ana siekta tal-kwiekeb inno/enti jitbekka ttbi//ir fl-abort. Hu u jroxx it-tjubija popolari, il-presepju jqanqal ilvaluri marbuta mal-misterju tal-Milied. It-tjubija tal-presepju tikkoopera biex tippriserva t-tifkira tal-manifestazzjoni tal-Mulej, u ssir opportunità g[at-talb fil-familja. B’hekk il-presepju jsir [aj fiddar u jassigura kontinwazzjoni ta’ tradizzjoni reli;ju]a qawwija biex il-Milied ma jkunx issekularizzat bil-konsumeri]mu jew bilpenetrazzjoni ta’ diversi g[amliet ta’ neopagani]mu.

Fl-introduzzjoni tieg[u, l-awtur Joseph Muscat, espert fl-istorja tal-presepju Malti jg[id li g[alkemm f’dan il-ktieb se nitkellmu dwar il-presepju tradizzjonali Malti jkollna bilfors ng[idu li dan tlifnih g[al ra;unijiet differenti i]da b’danakollu ma tlifniex it-tradizzjoni li nag[mlu l-presepju kull sena fi ]mien il-Milied. {arsa lejn ilpresepji Maltin tal-lum g[andek tinduna bl-individwalità ta’ dawn li jag[mluhom. Il-presepju laqat l-imma;inazzjoni ta’ bosta Maltin li minn sena g[al o[ra jarawh b[ala parti indispensabbli mill-festi talMilied. Illum nistg[u ng[idu li l-presepju Malti hu wisq i]jed popolari fost in-nies komuni milli fost is-sinjuri.

Il-ktieb ta’ 250 pa;na, jinkludi wkoll g[add kbir ta’ ritratti bilkulur ta’ pasturi u presepji f’dar il-Maltin. Il-prezz tal-ktieb hu ta’ €22.

Il-Varjetajiet tal-Malti ta’ Charles Briffa Is-sensiela tal-Kullana Kulturali qed titkompla. Il-PIN qed tkompli s-sensiela li trid titla’ g[al 100 ktieb b[ala lpro;ett g[at-tieni di/enju tas-seklu 21. Dan il-pro;ett g[andu l-g[an li jag[ti [a;a wtieqa lis-so/jetà Maltija g[ax b’din il-Kullana l-pubbliku Malti qieg[ed ji;i offrut parti essenzjali o[ra mill-wirt kulturali u patrimonjali tieg[u. U g[al dan il-g[an ;ew mistiedna aktar awturi-ri/erkaturi biex jikkontribwixxu ktieb blistampi u bit-tag[rif fuq il-qasam spe/jalizzat tag[hom.

Hu pro;ett li g[andu jkompli jkabbar l-en/iklopedija talkultura Maltija.

It-tielet ktieb li [are; f’din it-tkomplija tas-sensiela hu Il-Varjetajiet tal-Malti ta’ Charles Briffa. Il-[arsa li jag[ti dan il-ktieb te[odna, fost o[rajn, biex naraw xi djaletti tal-ir[ula tag[na u naraw kemm ;era l-Malti biex wasal f’postijiet b[all-Awstralja, it-Tune]ija, u Brussell.

Il-[arsa wkoll te[odna biex naraw kif niesna qed jinqdew bil-Malti g[ax-xog[ol jew professjoni tag[hom, u naraw ukoll kif il-kompjuter u l-mezzi tax-xandir qed jaffettwaw ilsienna fis-seklu 21.

Il-ktieb jittratta medda ta’ sitwazzjonijiet li fihom il-

Malti jista’ jintu]a b’mod distintiv u b’xejriet li tistenniehom. U jinvolvi wkoll il-possibilitajiet li g[andna biex nipprodu/u jew nirrea;ixxu g[al kull u]u kreattiv tal-lingwa. Dawn is-sitwazzjonijiet huma bilwisq varjati so/jolingwistikament u stilistikament, u mhux dejjem ikun fa/li tiddefinihom.

Dan huwa ktieb li g[andu siwi g[al dawk kollha li huma interessanti fil-Malti tal-lum.

Fl-iskema tat-tkomplija tal-Kullana mhux kotba u su;;etti ;odda biss se jo[or;u, i]da l-iskema tinkludi wkoll ristampar ta’ xi titli li di;à [ar;u mal-ewwel 72 volum. U dan biex dawk li jixtiequ jabbonaw fissensiela s[i[a, ikunu jistg[u jiksbu l-volumi limg[oddija wkoll. G[alhekk mal-ktieb ;did ta’ Charles Briffa, il-PIN se to[ro; ukoll i]-]ew; kotba tal-Kullana. nru 28 Il-:ardina;; Malti u nru. 29 L-Istorja tal-Poe]ija Maltija. U dan biex min m’g[andux ikun jista’ jiksibhom.

Il-Kullana Kulturali g[andha g[eruq sodi u fondi, u g[at-tkomplija tag[ha di;à hemm ‘il fuq minn 600 abbonat.

MU}IKA

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

15

minn Noel D’Anastas ■ Festatahwid, festival ta’ mu]ika, se jsir fuq jumejn nhar it18 u d-19 ta’ Novembru fil-V-Gen, Pacevile. Gruppi konfermati sa issa huma Cut My Skin mill-:ermanja, VIXAW, Xtruppaw, Dripht, Rage Against Society, Batteries Not Included, The I Skandal, Wan Choo Cover band, Pupi tal-Log[ob, Beer Bellies, Errormantics, Bark Bark Disco u Kontroll. Il-biljetti jinsabu g[all-bejg[ mill-V-Gen g[all-prezz ta’ €10 g[al jumejn, filwaqt li mill-bieb jiswew €12.

■ F’dawn l-a[[ar ftit snin, il-festival L-G[anja tal-Poplu kien qed isir f’Di/embru. L-edizzjoni 2011 tidher li mhix se ssir i]da minn kif inhu rrappurtat fuq is-sit tal-festival http:##www.ghanjafest.com, il-festival mistenni jsir fil-21 ta’ April 2012 fuq skala ikbar. Il-kumitat organizzattiv qed ja[dem biex din is-sena jag[ti aktar prominenza lil dan il-festival ewlieni fil-qasam tal-kanzunetta bil-lingwa Maltija. B[al fi snin re/enti, il-kanzunetti se jkunu akkumpanjati u interpretati live.

■ Fl-24 ta’ Novembru 2011, The Characters se jdoqqu filHard Rock Cafè f’San :iljan biex ifakkru l-11-il sena mittwaqqif tal-istabbiliment.

It-tmien edizzjoni tal-Bay Music Awards

G[at-tmien sena konsekuttiva, il-Bay Music Awards se jirritornaw fil-Bay Arena nhar it-Tnejn 12 ta’ Di/embru, lejlet festa pubblika. F’dan l-avveniment spettakulari, artisti u bands Maltin se jkunu premjati g[all-kontribut tag[hom fix-xena mu]ikali Maltija, l-aktar dawk l-esponenti li huma mid[la sew tal-istazzjon 89.7 Bay. Din is-sena, il-kategoriji pre]entati se jkunu Best Dance Tune#Remix, Best Solo Artist, Best Newcommer, Best Band, Best Song, Bay Presenter’s Award u Viewers Choice Award.

Kull kategorija se jkollha numru abbinat biex il-pubbliku jkun jista’ jivvota billi jibg[at SMS. Il-voti huma miftu[a u jing[alqu nhar il-{add 4 ta’ Di/embru. Dawk kollha li jivvutaw se jid[lu bi/-/ans li jirb[u Entertaiment Night Pack li jinkludi ]ew; iljieli fil-Lukanda InterContinental, ikla filParanga Restaurant u biljetti li jissarrfu f’film fi/-/inema u bowling.

Il-biljetti jistg[u jinxtraw mit-ticket box office tal-Eden Cinemas kif ukoll online. L-avveniment tal-Bay Music Awards se jixxandar fuq it-televi]joni nhar id-19 u l-25 ta’ Di/embru fuq l-istazzjon ONE television bejn it-3.30 p.m. u s-6 p.m. G[al aktar tag[rif ]ur is-sit elettroniku www.bay.com.mt.

Il-kategoriji huma dawn: Best Newcomer: 3 Stops to China, Bridget Bone, Davinia,

The Crowns, u Funk Initiative (SMS 50 615 301) Best Dance Tune#Remix: Carlo Gerada ft Scott Walker Chess, JJoy – King of Night, Carina ft Tiby – Someone New, Alvin Gee – Hold on Me, u Kristina Casolani ft DJ Ruby & Mark Ubahn –I need you (SMS 50 615 302) Best Band: Airport Impressions, Saving Alexis, No Snow No Alps, Red Electrick, u Dolls for Idols. (SMS 50 615 303) Best Solo Artist: Lindsay, Christable, Muxu, Ivan Filletti, u Aaron Benjamin. (SMS 50 615 304) Best Song: Airport Impressions – Elusive, Andre – Can’t be friends, Ellie & The Oscars – Dancing in the Rain, Lindsay – Love Sick, u Ivan Filletti – Stick & Stones. (SMS 50 615 305)

Single o[ra minn Freddie Portelli :ej il-Maltemp hi s-single l;dida ta’ Freddie Portelli li hi t-tielet wa[da ma[ru;a din issena. F’dawn l-a[[ar tnax ilxahar, Freddie re;a’ [are; lalbums ‘Xammar’ u ‘Viva tTewmin’ li telg[u fl-ewwel u fit-tieni post rispettivament fil-klassifika ta’ Ant. D’Amato. :ej il-Maltemp, li titkellem dwar kif inhuma sejrin issitwazzjonijiet madwar iddinja, tinkludi diska o[ra blIngli] I’m a Dreamer.

B’dawn ikun [are; 266 kanzunetti fuq diski u CDs fil-karriera twila bl-ewwel wa[da kienet Viva Malta li g[adha tindaqq sew. Dwar ilpopolarità ta’ Viva Malta, Freddie Portelli qal li matul dan is-sajf li g[adda ;ew [afna barranin minn diversi pajji]i biex jarawh ikanta.

Meta tkellimt ma’ Freddie, il-kliem ;era fuq il-kwistjoni tal-Performing Right Society (PRS) f’Malta. Hu minnu li /erti stazzjonijiet lokali ma jdoqqux diski bil-Malti, g[ax g[alihom l-ilsien vernakulari g[adu meqjus b[ala ta’ livel baxx. Personalment inqis li dawn qed jinsultaw u

jmmorru kontra l-istess semmieg[a u /ittadini ta’ dan in-nazzjon.

Portelli qal li billi ma jindaqqux diski bil-Malti kif ukoll o[rajn li ma jkunux konformi mal-kriterji talPRS, Malta qed titlef 90 filmija tal-flus li jin;abru u dawn qed imorru g[and kompo]ituri, awturi u producers barranin. Hu qal li

hemm b]onn li ssir xi [a;a dwar din is-sitwazzjoni li mhix qed tg[in lill-mu]ika Maltija. Freddie ftakar meta d-diski Maltin kienu jindaqqu [afna fuq ir-radju ming[ajr distinzjoni u dan kien qed jg[in fil-promozzjoni ta’ kanzunetti bil-Malti li sal-lum g[adhom popolari u jintalbu aktar minn o[rajn li n[ar;u bl-Ingli].

18

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

GANUTELL

Ganutell ma’ Maria Kerr

Il-fjura Il-fjuri li g[a]ilt huma dawn li qed taraw fir-ritratt. Wa[da ma[duma bit-teknika talmolla u l-o[ra ma[duma b’]ew; tekniki; molla u [ajt mibrum (prepared thread). Il[ajt tat-tnejn huwa l-istess ro]a u g[at-tnejn u]ajt ilmolla tal-fidda.

Ix-xahar ta’ Ottubru kien ix-xahar dedikat lillMadonna, l-Omm [anina tag[na lkoll, li minn qalbi nitlobha u ng[idilha, “Omm tag[na Marija, itlob lil Ibnek :esù g[alina biex je[lisna minn kull ti;rib u g[in lil dawk il-morda kollha fit-tbatijiet tag[hom.”

Xahar li kien dedikat internazzjonalment g[allg[arfien dwar il-kan/er tas-sider, sew fin-nisa kif ukoll fl-ir;iel u biex min hu b’sa[[tu jsir konxju ta’ din ilmarda. {assejt li g[andi niddedika dan l-artiklu biex flimkien niftakru f’min qed ibati minn din il-marda u biex niftakru li a[na lkoll qeg[din ta[t sema wie[ed.

M’hemmx dik u l-o[ra, kul[add jista’ jg[addi minn din l-esperjenza qarsa u ja[asra b’daqsxejn attenzjoni nistg[u nindunaw a[na stess u bl-g[ajnuna talprofessjonisti nistg[u naqbdu din il-marda fil-[in.

F’Malta, il-kan/er tas-sider hu l-iktar wie[ed komuni u l-iktar ka;un komuni ta’ mwiet fin-nisa ta’ ’l fuq minn 30 sena. Hemm [afna fatturi li jikka;unaw din ilmarda u hemm [afna sintomi li permezz tag[hom wie[ed jista’ jinduna minn kmieni biex b’hekk jie[u lazzjoni me[tie;a. Ma nistennewx il-bajtra taqa’ f’[alqna, i]da g[andna nie[du l-ewwel pass a[na.

Twissijiet g[andna kemm trid, dejjem jg[idulna x’g[andna nag[mlu u sta g[alina li nag[mluh.

Kul[add jg[in mill-a[jar li jista’. Kumpaniji kbar, sptarijiet u moviment dejjem jg[inu biex din il-marda tkun ikkontrollata kemm jista’ jkun u kollha ji;bru l-

Materjal g[all-ewwel fjura • {ajt ro]a numru S776 •Molla tal-fidda •Wire 0.5 tal-fidda •Wire 0.2 tal-fidda • Wire a[dar 0.2 mm • Boullion 1.5 mm tal-fidda • Lewlu tal-[;ie; ro]a • Anima tal-1 mm u floral tape G[al din il-fjura g[andek b]onn tnax-il petala. Dawn il-petali huma Oval Petals tal-molla u huma mimlijin g[at-tond (spirographically).

flus g[al iktar ri/erki. Jitqassmu fuljetti, isiru ta[ditiet u laqg[at u jitqassmu ]igarelli ro]a biex ifakkruna filvittmi kollha ta’ din il-marda.

Wie[ed mill-gruppi ewlenin ta’ Malta ilu mwaqqaf mis-sena 1989. Dan il-gruppp ta’ voluntieri ja[dem bis-s[i[ is-sena kollha, bl-iskop ewlieni li kul[add isir konxju ta’ din il-marda. Barra minn hekk, jg[in lil dawk li di;à huma vittmi u jag[ti g[ajnuna lill-familji tag[hom biex ikunu jistg[u jaffa//jaw din it-trawma.

F’Ottubru tas-sena 1983, f’Dallas Texas, fl-Istati Uniti, saret l-ewwel ti;rija b’risq dan il-g[an. Dik iddarba 800 ru[ [adu sehem u llum qed jie[du sehem iktar minn miljun. Fil-fatt din hi r-ra;uni li ntg[a]el ixxahar ta’ Ottubru biex ikun ix-xahar dedikat g[allkan/er tas-sider. B[alma jsir f’pajji]na, f’dan il-pajji] u madwar id-dinja jsiru [afna attivitajiet b[al konferenzi, attivitajiet sportivi, jing[ata [afna tag[rif u jin;abru flus g[ar-ri/erki.

Minn kollox isir madwar id-dinja kollha, i]da l-ikbar xewqa ta’ dawn l-organizzazzjonijiet hija li jil[qu lil kul[add biex ikun edukat dwar din il-marda u jie[u [sieb tieg[u nnifsu qabel ma jkollu b]onn li [addie[or jie[u [siebu.

Hekk [assejt li g[andi nag[mel illum, nag[ti ssehem tieg[i, u [sibt li flimkien na[dmu fjura jew tnejn ro]a tal-ganutell biex bihom a[na wkoll niftakru fix-xahar li g[adu kemm intemm, dedikat g[as-silent killer, il-kan/er tas-sider.

Metodu> Il-petali

• Ifta[ il-molla dejjem skont il-[ajta li tkun se tu]a • Aqta’ 12-il bi//a molla ta’ 4.5 cm • Da[[al f’kull bi//a molla bi//a wire 0.5 mm twila 10 cm • Ag[mel il-frame tal-petala u obrom il-wires sewwa • Ag[laq dan il-frame kif jidher fir-ritratt tkompli f’pa;na 11

GANUTELL

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

19

Fjuri ta’ lewn ro]a minn pa;na 10

Stamens Peress li din il-fjura hi kemxejn fonda, stamens tawwalin huma ideali. G[alihom g[andek b]onn

• Po;;i l-ponot tal-bentnose pliers fin-nofs tal-frame u ifta[ ilbentnose pliers daqs /entimetru. Il-qies tal-petala huwa 2 cm.

il-boullion tal-fidda, wire tal-fidda 0.2 mm u sitt lewliet ro]a. {sibt li nfakkarkom kif tag[mlu dawn l-istamens.

• Aqta’ bi//a boullion twila 1.5 cm • Aqta’ bi//a wire tal-fidda twila 10 cm • Da[[al lewla u bbidjaha f’nofs il-wire •:ib il-wires flimkien u da[[al il-bi//a boullion • Wassalha sa [dejn il-lewla • Da[[al lewla o[ra f’wie[ed mill-wires u bbidjaha bil-wire l-ie[or • Obrom i]-]ew; wires flimkien B[al din l-istamen g[andek b]onn tlieta. Kull wa[da minn dawn g[adu jkollha lewla f’kull tarf u bi//a boullion f’nofshom.

Issa iksi /entimetru mill-anima bil-floral tape u bil-wire a[dar 0.2 mm orbot it-tliet stamens mal-anima.

Il-lewlu ta’ ta[t g[andu jkun l-istess livell.

Orbot l-ewwel [ames oval petals wa[da wa[da madwar l-istamens biex tifforma l-ewwel layer tal-fjura. Dawn huma marbutin b[all-blanzun.

Hawnhekk jekk trid tista’ tiksi bi ftit floral tape. Dejjem aqta’ l-floral tape min-nofs.

Orbot is-seba’ petali tat-tieni layer e]att ta[t il-blanzun u jkollok il-fjura lesta. Orbot izzkuk kollha sewwa mal-anima u iksi bil-floral tape.

• Imla l-petala bil-[ajt ro]a g[at-tond. Minn din il-petala g[andek b]onn tnax. {amsa g[all-ewwel layer u sebg[a g[attieni wie[ed. Kollha l-istess daqs.

G[at-tieni fjura g[andek b]onn il-[ajt mibrum, ]ew; [ajtiet mal-wire 0.2 mm. Din ilfura g[andha ]ew; layers, l-ewwel wie[ed [ames basic petals u t-tieni wie[ed seba’ petali tondi tal-molla.

Il-basic petals huma mibdijin bi tliet lewliet tal-fidda, id-daqs tag[hom huwa 1.6 cm u berfilthom b’]ew; dawriet wire tal-fidda 0.2 mm.

Is-seba’ petali tal-molla huma tondi u d-daqs ta’ kull bi//a molla huwa 4.5 cm. Dawn huma mimlijin bil-[ajt ro]a g[at-tond. F’nofs il-fjura bbidjajt [ames lewliet b[al dawk tal-petali.

Nispera li dawn i]-]ew; fjuriet g[o;bukom u nispera wkoll li l-g[an tieg[i l[aqtu.

Dejjem tistg[u //emplu 21 524 557 jew 9924 1393. Tistg[u tiktbuli fuq www.mariakerr.com , pookerbon@vol.net.mt

22

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

FJURI

Connie u Christine waqt in-Notte Bianca

Is-So/jetà tal-Ortikultura kienet mistiedna mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, waqt il-fiera annwali talOrtikultura li ssir f’Mejju fil:onna tal-Palazz ta’ San Anton, {‘Attard, biex torganizza wirja ta’ fjuri f’Kastilja fin-Notte Biance fl-1 ta’ Ottubru.

It-tema tal-esibizzjoni kienet ‘Pajsa;; Malti’, u g[aliha ntu]aw fjuri friski flimkien ma’ o;;etti ri/iklati, biex isebb[u t-tara; maestu] ta’ Kastilja.

20 PROPRJETÀ Birkirkara (Triq l-Imrie[el) –

Appartament bi tliet kmamar tas-sodda komplut bi k/ina u salott open plan, kamra talbanju, kamra tas-sodda bilgallarija fuq wara u o[ra quddiem. Lift. Garaxx jekk trid. ?emplu lil sid 99898196. Prezz €125,000.

Birkirkara (Triq Francesco Buhagiar) – Penthouse b’]ew;

kmamar tas-sodda b’veduti bellezza tal-Imdina u tar-Rabat.

Lest minn kollox, jikkonsisti fi k/ina, salott, kamra tal-ikel u kamra tal-banju. Inklu]a l-arja.

Lift. Freehold. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €88,500.

Bu;ibba

Appartament fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar tal-banju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara.

Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift.

Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.

Bu;ibba (Triq il-{alel) –

Appartament f’kantuniera komplut b’]ew; kmamar tassodda. K/ina u salott open plan.

Imdawwal u vi/in i/-/entru ta’ Bu;ibba. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €93,000.

Bu;ibba (Triq J. Quintinus) –

Garaxx kbir, livell mat-triq. 135 ft twil, qrib Triq it-Turisti.

Terrazzin fuq wara. ?emplu lissid 99898196. Prezz €128,500.

Bu;ibba (Triq is-Sajjieda) –

Garaxx livell mat-triq. 65ft.

KLASSIFIKATI

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011 ?emplu lis-sid 99898196. Prezz

€140,000.

Burmarrad (Triq ir-Rumani) – Penthouse b’]ew; kmamar tassodda bil-veduti tal-kampanja u tal-ba[ar. Komplut b’kamra talbanju, k/ina u salott open plan.

B’terrazzin quddiem u gallarija wara. Blokk ta’ erba’ appartamenti, b’lift. F’post kwiet. ?emplu lis-sid 99898196.

Prezz €138,000

Burmarrad (Triq Mag[sar) –

Appartament f’kantuniera bi tliet kmamar tas-sodda. Jikkonsisti fi k/ina bl-apparat domestiku.

B’veduta tal-kampanja. Lift, garaxx jekk trid. Blokk ta’ [amsa. ?emplu lis-sid 99898196.

Prezz €125,500.

Burmarrad (Triq ir-Rumani) –

Appartament bi tliet kmamar tassodda f’post kwiet. Jikkonsisti fi k/ina kompluta, kmamar tassodda, salott u kamra tal-banju. gallarija quddiem u o[ra wara. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €140,000.

{al Balzan

GARAXX ta’ tliet karozzi wara l-knisja semi-basement, 13-il metru x 3 metri. Prezz €45,000. ?emplu 99444884.

{al Luqa

utility. Prezz jibda minn €104,821 (Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

Il-Fgura (Triq St. Francis) –

Garaxx semi-basement g[al karozza wa[da. g[all-kiri jew bejg[. ?emplu lis-sid 99898196.

Prezz €11,700.

Il-G]ira - Kumpless Savoy Gardens

GARAXX kbir ta’ karozza wa[da. ?emplu lis-sid dirett u ffrankaw 5% fuq il-prezz fuq 99494713.

Il-Mosta (Triq Fort) –

Appartament imdawwal f’kantuniera komplut bi tliet kmamar tas-sodda. Jikkonsisti fi k/ina u salott open plan, gallarija fuq quddiem. Komplut bl-aqwa kmamar tal-banju, bibien u madum. Freehold. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €130,000.

Il-Mosta (Triq Wied il-G[asel)

– }ew; penthouses b’]ew; kmamar tas-sodda. Kompluti bi kmamar tal-banju, bibien u

jikkonsistu fi k/ina u salott open plan, ensuite. Lift, terrazzin kbir.

Veduti tal-knisja u tal-wied. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €130,000 il-wie[ed.

Il-Qala (Triq Papa Piju IX) –

APPARTAMENT#penthouse spazju]i bi tliet kmamar tassodda, K#L#D, tal-banju, ensuite, utility, terazzin kbir wara, bil-lift u komun lest. Prezz €115,000. ?emplu 79661864.

}ew; appartamenti ;ebel u saqaf b’]ew; kmamar tas-sodda, k/ina u salott combined. Kamra tassodda b’]ew; gallariji (quddiem u wara). Il-komun lest minn kollox. ?emplu lis-sid 99898196.

Prezz €60,500 il-wie[ed.

{al Luqa

Il-Qawra (Triq il-Mulett) –

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina/living/sitting,

Appartament b’]ew; kmamar tas-sodda, k/ina u salott open plan, ensuite. Lift u gallarija.

?emplu lis-sid 99898196. Prezz

€118,000.

Il-Qawra (Triq il-Mulett) –

Appartament kantuniera mdawwal bi tliet kmamar tassodda, jikkonsisti fi k/ina u salott open plan, kamra tal-banju u ensuite. }ew; gallariji. Lift. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €128,000.

Ix-Xemxija (Triq Piscopo Macedonia) – Penthouse spazju]

b’]ew; kmamar tas-sodda, flog[la parti ta’ Xemxija Heights.

Jikkonsisti f’terrazzin quddiem u wara, veduti sbie[, k/ina kompluta b’kollox, salott, fire place, kamra tas-sodda b’ensuite u kamra tal-banju kbira. Lest biex tid[ol fih. Lift. Garaxx jekk trid. ?emplu lis-sid 99898196.

Prezz ¤257,000 jew g[all-kiri: ¤500.00 fix-xahar.

I]-}ejtun (:ebel San Martin)

FLATS#MAISONETTES quddiem green area bi tliet kmamar tas-sodda u fa//ata kbira. Prezz €86,000 (Lm36,900). ?emplu lis-sid 79592925.

I]-}urrieq, Bubaqra

TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bilbir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.

I]-}urrieq (Triq San Mikiel) –

Opportunità unika. Palazzo, f’post kwiet fi]-}urrieq.

Jikkonsisti fi tliet kmamar tassodda bi ;nien kbir, k/ina, salott u kamra tal-pranzu.

Unconverted. :nien sabi[ b’features ori;inali. ?emplu lissid 99898196. Prezz €420,000.

L-Imsida (Triq L-Isqof Caruana) – Appartament bi tliet

kmamar tas-sodda, k/ina kbira u salott, kamra tal-banju u gallarija fuq quddiem. Komplut bilmadum u bibien solidi. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €135,000.

Marsaskala

L-ISBA{ penthouse ;dida f’Marsaskala b’veduti li jsa[[ru, tliet kmamar tas-sodda, open plan 40 pied, ]ew; kmamar talbanju u terrazzin 27 pied b’14-il pied . B’insulation kompluta u lesta b’xog[lijiet tal-aqwa kwalità. Kmamar tal-banju u bibien lesti wkoll. Prezz €260,000 (Lm111,618). ?emplu 79659777.

Marsaskala

MAISONETTE kbir bil-bejt kollu u bl-arja tieg[u, tliet kmamar tas-sodda kbar, salott, k/ina, kamra tal-banju u washroom. Opportunità mhux ta’ min jitlifha. Prezz li ma jitwemminx, €137,000 (Lm58,814). ?emplu 79659777.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem il-ba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tassodda. ?emplu 79843698.

Paola (Triq il-Bjar) –

Appartament komplut bi tliet kmamar tas-sodda vi/in l-A3 Towers. K/ina u salott combined, komplut bil-kmamar tal-banju, madum u bibien. gallarija quddiem u o[ra wara. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €105,000.

KLASSIFIKATI Proprjetà

IS-SWIEQI, Bir]ebbu;a c#w Pretty Bay, {a]-}abbar, Triq San :u]epp, il-Bajja ta’ San Pawl c#w Triq Stella Maris b’a//ess g[al Ve//ja Bay mill-blokk, tliet kmamar tas-sodda, maisonettes 2#3 kmamar tas-sodda, apt 2#3 kmamar tas-sodda, penthouses u garaxx. Il-proprjetà tinbieg[ lesta minn kollox. ?emplu 99474960 jew foursite@maltanet.net.

Proprjetà

b’kollox, A#C, kameras, cheesecounter etc. Komplut b’kollox, permessi kollha Class A bi klijentela tajba. ?emplu 99459954 jew 99450440.

NIKRI {al Safi, {al Luqa jew I]-}urrieq

NIXTIEQ nikri minn tomna sa 2 art (kull area kkunsidrata). ?emplu 99887650.

U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.

VETTURI

San :wann (Triq Ewkaliptus)

SALOON, 4 doors, 1290cc, powerbreaks, steering lock, radio, 26,000 mili, sabi[a daqs ;dida, VRT tested. Prezz €2096 (Lm900). ?emplu 99842948 jew 21461487.

– Appartament imdawwal f’kantuniera bi tliet kmamar tassodda fi blokk ;did ta’ tlieta.

Jikkonsisti f’salott#kamra talpranzu, kamra tas-sodda b’ensuite, k/ina u kamra talbanju. U]u tal-bejt. Freehold. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €130,000.

Santa Venera (Triq i]-}onqor) – G[a]la ta’ ]ew; appartamenti spazju]i bi tliet kmamar tassodda kompluti bil-bibien, madum u kmamar tal-banju.

K/ina u salott open plan kbira [afna b’]ew; gallariji. Kamra talbanju u kamra tas-sodda b’ensuite. ?emplu lis-sid 99898196. Prezz €128,000 ilwie[ed.

Tignè Seafront

APPARTAMENT kbir fuq medda ta’ 125sqm, b’veduta impekkabbli, bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, u spazju ta’ karozza wa[da. ?emplu 99422082.

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Skips-on-Wheels

FUQ erba’ roti u bins ta’ 120 litru u 240 litru fuq ]ew; roti, kollha ;odda, prezzijiet moderati. ?emplu lil Green For Ever 79221700.

Daihatsu Charmant

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Renault Kangoo

{ANUT#UFFI??JU fi Triq ?ensu Xerri, [dejn Tignè Point. ?emplu 99466482.

G{AT-TWELLIJA Ra[al :did

MINI MARKET kbir attrezzat

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//.

Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 79803496.

Nixtri

AFFARIJIET antiki, fajjenza antika, g[amara antika u affarijiet ta’ xi kollezzjoni. ?emplu 21675703, 21822703 jew 79451871.

Ni]barazza

Nixtri

PETROL 1.6 16v 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.

NI}BARAZZA djar u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa 5 sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Kia Mentor

Nutara

Petrol 1996 kundizzjoni tajba.

Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

VW Golf GTI

AVVI}I

Tas-Sliema

G[al kull xog[ol

Renault Scenic

Il-{amrun

POST kummer/jali fil-livell tattriq, 140 metru kwadru u bit[a kbira f’zona kummer/jali, parking mhux problema, bla rigal, kera ¤16 kuljum. ?emplu 79235286, 79394841 jew 99009630.

TA’ coving, gypsum, suffetti, partition, kisi bil-;ibs, tibjid, ;ebel dekorattiv u restawr fuq lantik. Stimi fuq il-post b’xejn. ?emplu 21423648 jew 99899102.

GARAXX in-na[a tal-iskola talGvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.

G{ALL-KIRI

Il-{amrun

G[al kull xog[ol

PETROL 2006 g[all-u]u ta’ wheelchair f’kundizzjoni perfetta, full extras, prezz negozjabbli. ?emplu 99497206 jew 79298837.

2006, 25,000 mili, 2ltr turbo, petrol, 5 door, iswed, ABS, ESP, seats tal-;ilda, climate control, bi Xenon auto headlights u [afna i]jed. €18,900 o.n.o. ?emplu 99476534.

GARAXX ta’ ]ew; karozzi. ?emplu 79235286.

21

il-Óadd, 6 ta’ Novembru, 2011

Accounts

VAT, taxxa, pagi. Xog[ol effi/jenti g[all-b]onnijiet tieg[ek. Rati moderati [afna. ?emplu jew ibag[tu sms fuq 79283252.

Flus

JEKK g[andek flus l-Ingilterra ;ejjin minn wirt u tixtieq i;;ibhom Malta ming[ajr spejje] ]ejda, /empel 27802705 jew 79297146.

G[al kull tip ta’ xog[ol

TA’ madum tal-art u tal-[ajt, plumbing, kisi tal-;ibs kif ukoll gypsum boards. ?emplu 79091057.

INFITTEX xog[ol ta’ nutara ma’ nutar jew ditta legali. ?emplu 79737974.

Ra;el

TA’ 46 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ mara ta’ bejn 36 u 47 sena biex jibdew relazzjoni. Min hu interessat jibg[at sms fuq 99607196.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble-dryers, dishwashers, dehumidifiers u microwaves. Nag[tu, stimi b’xejn minn qabel bla [las u sitt xhur garanzija fuq kollox. Servizz il;urnata kollha, bl-ir[as prezzijiet. ?emplu 21447763, 21499183, 99478634 jew 99447763.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

FRIDGES, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal[jata /emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ Combination machine

SINGLE PHASE radial armsaw, chiselmorters. ?emplu 21388856 jew 99195464.

Generator

40 KVA-VM 100 feet cable#changeover stabiliser u cash counter left handed. ?emplu 99990808.

:riewi

YORKSHIRE TERRIER ir;iel bil-pedigree. ?emplu 27373221 jew 79709610.

Mejda tonda

TAL-a[mar mastizz. Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn. Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

Kompluta b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina,one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Pasturi

TA’ tafal Malti, sett ta’ 20 pastur, €10 u presepji kull daqs fuq lantik. ?emplu 21495253.

Salotti ;odda

TA’ kull stil. Prezzijiet moderati.

Tpartit a//ettat anke g[all-bejg[, salotti second hand. ?emplu 21374823 jew 99824139.

Toilet seats

NAG{MEL xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom mag[mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u kif tixtiquhom intom g[all-kamra tal-banju kompluti bil-fittings.

G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti, u kalendarji. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and BONNICI’S PRINTING PRESS (Pawlu Bonnici) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie; etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.c om

KOMPJUTERS Tlift

ID-DATA tal-kompjuter tieg[ek?

Qed tinkwieta g[ax ma tafx kif se ;;ib lura d-data li hi ferm importanti g[alik? Mela /empel malajr 99422082.

JIN{TIE:U Careworkers u nurses

BIEX ja[dmu sig[at flessibbli.

Ta[ri; g[al careworkers ji;i pprovdut. Ibag[tu c.v. lil info@healthservicesmalta.com jew Health Services Group Limited, 9 Old Railway Road, Santa Venera.

Gozo Nurses

BIEX ja[dmu sig[at flessibbli f’G[awdex. Ibag[tu c.v. lil info@healthservicesmalta.com jew Health Services Group Limited, 9 Old Railway Road, Santa Venera.

23

AVVENIMENTI

Festival g[at-tfal L-Uffi//ju tal-Prim Ministru b’kollaborazzjoni diretta ma/?entru tal-Kreattività talKavallier ta’ San :akbu [abbru t-twelid ta’ festival ;did ta’ attivitajiet mifruxa fuq programm ta’ ;img[a s[i[a g[al tfal sa sittax-il sena.

Dawn l-attivitajiet mistennija jittellg[u f’diversi postijiet kulturali u stori/i madwar il-Belt Valletta.

Ma[sub u ispirat biex jippromwovi l-;miel flinterazzjoni mal-arti performattiva fost it-tfal, ilfestival ing[ata l-isem ta’ }igu}ajg. Jibda nhar it-Tnejn 14 ta’ Novembru u jil[aq ilqofol tieg[u l-{add 20 ta’ Novembru, il-Jum Dinji tatTfal.

Bis-sehem ta’ 26 kumpanija teatrali u artistika kemm Maltin u internazzjonali, }igu}ajg jikkonsisti fi programm mimli b’attivitajiet minn artisti professjonali li jispe/jalizzaw fi produzzjonijiet g[at-tfal.

“Permezz ta’ dan il-festival qed nippre]entaw serje ta’ produzzjonijiet u atti teatrali li se jkunu a//essibbli [afna g[at-tfal li se jkunu jistg[u jirrelataw fa/ilment malperformers u malproduzzjonijiet infushom,” spjegat Sarah Spiteri, Direttur Artistiku ta’ }igu}ajg. “Jekk ikollna niddeskrivu dan ilfestival f’sentenza wa[da, nistg[u ng[idu fa/ilment li permezz ta’ dan il-programm, dawk it-tfal kollha li se jattendu se jiskopru l-;miel li wie[ed i[oss meta jwettaq

interazzjoni mal-arti performattiva.”

“Permezz ta’ }igu}ajg nixtiequ n;ibu wkoll bidla filmod kif a[na nwasslu l-arti performattiva lill-pubbliku Malti b’enfasi spe/ifika fuq ittfal,” ]iedet tg[id Sarah. “Lewwel u qabel kollox, id-d[ul g[all-attivitajiet kollha se jkun ming[ajr [las. It-tieni, matul il-;img[a kollha ta’ attivitajiet, se nkunu qed nilqg[u tfal minn g[add ta’ skejjel minn Malta u G[awdex g[allproduzzjonijiet ta’ filg[odu filwaqt li waranofsinhar, ilproduzzjonijiet se jkunu miftu[a g[all-familja kollha.”

“A[na qed in[arsu lejn dan il-festival b[ala opportunità li biha neg[lbu /erti barrieri kulturali li je]istu min[abba /irkostanzi differenti.

G[aldaqstant, il-festival se jkun a//essibbli f’kull kuntest – mhux biss il-postijiet kollha joffru a//essibbiltà g[al kul[add i]da wkoll jistg[u jintla[qu minn kull lokalità.

Fil-fatt bi pja/ir nistg[u

n[abbru li g[al dawn lattivitajiet se jattendu wkoll [afna tfal tal-iskola minn G[awdex li se jin]lu Malta kuljum, apposta g[al dawn lattivitajiet,” ]iedet tg[id Sarah.

L-attivitajiet ta’ filg[odu g[all-iskejjel bejn it-Tnejn 14 u l-:img[a 18 ta’ Novembru se jittellg[u bejn id-9 a.m. u s1 p.m. filwaqt li waranofsinhar, il-familji kollha u l-pubbliku huma mistiedna jattendu g[allattivitajiet bejn l-4 p.m. u s-7 p.m. Nhar is-Sibt 19 u l-{add 20 ta’ Novembru l-attivitajiet se jkunu bla waqfien mid-9 a.m. sas-7 p.m.

Il-festival qed ikun meg[jun mill-belt ta’ Utrecht, millAmbaxxati tal-:ermanja u ta’ Franza f’Malta u mil-Lukanda Phoencia.

G[alkemm id-d[ul g[allattivitajiet kollha se jkun ming[ajr [las, l-iskejjel, ilfamilji u l-pubbliku li jixtiequ jattendu huma mitluba jibbukkjaw permezz tas-sit tal-internet tal-festival www.ziguzajg.org.