www.media.link.com.mt
Numru 12,968
€0.45
Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Appell mill-Kamra tal-Kummer/ Il-Kamra Maltija tal-Kummer/, l-Intrapri]a u l-Industrija appellat lill-politi/i biex jiffukaw fuq il-prijoritajiet li m’g[andhomx ji;u mfixkla bi kwistjonijiet li huma strettament lokali Ara pa;na 5
Defi/it ta[t it-3% It-tnaqqis tal-i]bilan/ g[al ta[t it-3% hu impenn /ar tal-Gvern g[al din is-sena u l-previ]jonijiet tal-Gvern huma li dan hu possibbli Ara pa;na 5
Numru rekord ta’ esebituri li jla[[aq it-30, qed jie[du sehem fil-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb li qed ti;i organizzata g[al sena o[ra b’su//ess fi/-?entru tal-Mediterran g[all-Konferenzi l-Belt. Tfal minn diversi skejjel ilbiera[ ]aru l-fiera matul il-jum ta’ filg[odu. Il-fiera tibqa’ miftu[a sal-{add li ;ej. (Ritratt> Michael Ellul) Ara wkoll pa;na 3
Wara g[axart ijiem [ieles jer;a’ jintbag[at il-[abs minn Ray ABDILLA
Maximillian Ciantar ta’ 21 sena mill-Marsa, u li g[axart ijiem ilu [are; mill-[abs wara li skonta sentenza mog[tija millQorti wara li kien instab [ati li bi traskura;ni kka;una feriti gravi fuq Rebecca Marie Falzon u o[tha t-tewmija SarahMarie Falzon ta’ 11-il sena aktar minn sena ilu, intbag[at lura l-[abs wara li tressaq il-Qorti mixli li
g[al pa;na 7
‘Business First’ b’54 servizz tal-Gvern ta[t saqaf wie[ed minn Kenneth XUEREB
Minn Jannar li ;ej, 54 servizz offrut millGvern se jkunu disponibbli ta[t saqaf wie[ed permezz tal-inizjattiva Business First. Dan t[abbar f’konferenza tal-a[barijiet mill-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u lInvestiment, Tonio Fenech li qal li permezz ta’ dan is-servizz, li jfisser it-twettiq ta’ weg[da elettorali o[ra, is-sidien ta’ negozji f’Malta u investituri barranin se jkunu
jistg[u jwettqu l-formalitajiet kollha li jirrigwardaw ir-relazzjoni tag[hom maddipartimenti tal-Gvern, minn post wie[ed. Tonio Fenech qal li filwaqt li s-servizz fiddipartimenti tal-Gvern tjieb [afna f’dawn la[[ar snin, xorta wa[da, sid ta’ negozju g[adu jitlef ammont ta’ [in prezzju] biex jaqdi dmirijietu f’postijiet differenti.
g[al pa;na 3
Prim Ministru ;did g[all-Gre/ja Lucas Papademos, l-eks-Vi/i-President tal-Bank ?entrali Ewropew, se jkun il-Prim Ministru ;did tal-Gre/ja li jrid imexxi gvern provi]orju sakemm isiru l-elezzjonijiet nazzjonali fi Frar. Ara pa;na 13
L-Italja eqreb g[al Gvern L-eks-Kummissarju Ewropew Mario Monti hu indikat b[ala s-su//essur g[all-Prim Ministru Silvio Berlusconi, meta l-Italja tista' tikkonferma Gvern ;did sa tmiem il-;img[a. Ara pa;na 13
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
2 Lokali
Ji]diedu l-Maltin li jsiefru
Is-safar tal-Maltin f’Settembru kompla ji]died. ?ifri tal-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) juru li tul dan ix-xahar siefru ftit aktar minn 37,200 ru[, li jfisser ]ieda ta’ kwazi 6% fuq l-istess xahar sena ilu. L-istatistika tikkonferma li l-akbar ammont ta’ Maltin siefru lejn destinazzjonijiet Ewropej, bis-safar lejn ilpajji]i tal-Ewropa ji]died bi 15% u bl-aktar destinazzjonijiet popolari g[all-btajjel tal-Maltin jibqg[u l-Italja u l-Ingilterra. Is-safar tal-Maltin flewwel disa’ xhur tas-sena
2011 ]died b’9% fuq il-perijodu bejn Jannar u Settembru 2010, g[al total ta’ 235,300. Anke f’dan il-ka], ilpajji]i tal-Unjoni Ewropea kienu l-aktar popolari, b’89% tal-vja;;i tal-Maltin isiru lejn xi pajji] Ewropew. Aktar minn nofs is-safar lejn pajji]i tal-Unjoni Ewropea din is-sena s’issa sar lejn lItalja u l-Ingilterra. It-total ta’ ljieli li l-Maltin qattg[u barra minn Malta jaqbe] il-1.7 miljun, waqt li t-tul medju ta’ kull btala kien jaqbe] bi ftit is-seba’ ljieli.
IT-TEMP
UV INDEX
3
IT-TEMP ;eneralment pjuttost imsa[[ab b’xi [albiet i]olati tax-xita f’xi n[awi kultant VI}IBBILTÀ ;eneralment tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mit-Tramuntana kultant ikun moderat BA{AR [afif IMBATT baxx mill-Punent li jsir ftit li xejn TEMPERATURA l-og[la 22˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 2.8 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 117.2 mm IX-XEMX titla’ fis-06.33 u tin]el fis-16.58
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
Pro;ett ta’ toroq fil-Marsa jibda dalwaqt 85% tal-finanzjament ta’ dan il-pro;ett minn fondi Ewropej Approvat pro;ett ta’ pavimentar ta’ diversi toroq fil-Birgu Il-Bord tal-Awtorità tal-MEPA approva pro;ett ta’ mina ta[t l-art g[at-traffiku li minn Triq Dicembru 13 se tag[ti lejn il-Menqa filMarsa. Dan il-progett kien wie[ed minn diversi li kienu diskussi f’laqg[a ta’ erba sig[at talMEPA lbiera[. Il-pro;ett tressaq minn Transport Malta u se jkun mifrux fuq perjodu ta’ 50 ;img[a bejn dan ix-xahar u Ottubru tassena d-die[la. 85% tal-finanzjament ta’ dan ilpro;ett se jsir mill-Unjoni Ewropea. Fil-kunsiderazzjonijiet dwar dan l-pro;ett, Transport Malta kkunsidrat li Triq Di/embru 13 ting[alaq fi]-]minijiet li din tkun l-inqas u]ata mit-traffiku. Jonathon Vella, id-Deputat Chairman ta’ Transport Malta, qal li dan hu pro;ett importanti g[at-traffiku f’din iz-zona arterjali. Hu spjega kif Transport Malta g[andha pjan dwar kif se tiddevja t-traffiku u li Transport Malta ma xtaqitx li tag[mel [afna pro;etti fl-istess waqt, i]da kienet marbuta mal-kunsiderazzjoni tal-fondi mill-UE. Li kieku dan il-pro;ett ma jsirx issa, Malta titlef il-fondi fuqu. Il-Bord iddiskuta wkoll il-fa//ata ta’ Carga House, il-kumpless il-;did tal-MITA f’Santa Venera, fejn i/-Chairman Austin Walker ikkundanna l-mod kif il-MITA applikat biex din il-fa//ata tkun approvata wara li din tlestiet. I/-Chairman tal-MEPA qal li din l-awtorità g[andha tkun ta’ mudell u sostna li l-mod kif operat din l-awtorità mhux a//ettabbli g[allMEPA g[ax ir-regoli g[andhom ikunu rispettati. L-Uffi/jal E]ekuttiv tal-MITA, Matthew Gatt, wie;eb li l-MITA kellha tag[mel ilfa//ata min[abba li fuq ;ewwa kien hemm o;;etti ta’ valur u g[alhekk kien hemm b]onn is-sigurtà. L-Ufficjal tal-Infurzar tal-MEPA involut f’dan il-ka] qal li huma kienu infurmati dwar dan il-ka] meta x-xog[ol fuq il-fa//ata kien lest. Il-Bord iddifferixxa de/i]joni dwar din ilfa//ata biex ikun stabbilit jekk fil-parti tat-triq, l-istruttura [ar;itx 20 /entimetru ’l barra minn dak approvat. Il-Bord tal-MEPA ddiskuta pro;ett ta’ pavimentar ta’ diversi toroq fil-Birgu. Dan il-
pro;ett hu mifrux fuq 20,000 metru kwadru u l-pjani huma li l-paviment ikollu stili differenti skont l-u]u tat-toroq. Il-pavimentar se jkun qed jinkludi fih innifsu rotta tal-postijiet stori/i talBirgu. Fil-Pjazza tar-Reb[a, il-paviment se jpo;;i lMonument tar-Reb[a b[ala /-/entru, waqt li se jelenka wkoll il-post fejn kien hemm it-Torri tal-Arlo;;. Id-de/i]joni dwar dan il-pro;ett ta’ pavimentar se tittie[ed meta jkun konfermat jekk it-Torri tal-Arlogg hux se jer;a’ jinbena. Pro;ett li nissel kontroversja fil-laqg[a talMEPA kien jirrigwarda l-bini ta’ 46 post millAwtorità tad-Djar fi Triq Wied il-Knejjes, f’{al Luqa. Ori;inarjament il-MEPA kienet talbet rapport lill-MIA u lid-Dipartiment talAvjazzjoni dwar ir-riskju li hemm g[al dan ilpro;ett min[abba li dan jinsab fiz-zona pubblika ta’ sigurtà tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta. Fil-laqg[a kien hemm nuqqas ta’ qbil dwar min g[andu jag[mel dan ir-rapport fejn irri]ulta li l-Pjan Lokali kien jindika din izzona b[ala wa[da li fiha jista’ jsir ]vilupp. IlBord tal-MEPA vvota darbtejn dwar dan ilkaz, bl-ewwel vot japprova l-permess su;;ett g[all-konkluzjonijiet tar-rapport dwar ir-riskji li kellu jsir mill-awtoritajiet responsabbli mirriskji. L-uffi/jali tal-MIA u tal-Avjazzjoni ?ivili qalu li huma m’humiex l-entitajiet responsabbli biex jag[mlu r-rapport dwar ir-riskji g[ax f’dan il-ka] mhux huma qed jo[olqu periklu i]da l-Awtorità tad-Djar li trid tibni propju fizzona ta’ sigurtà pubbliku madwar l-ajruport. L-uffi/jali tal-Awtorità tad-Djar argumentaw li l-Pjan Lokali jindika din iz-zona b[ala wa[da li fiha jista’ jsir il-bini u li jekk hemm dan il-periklu, l-abitanti kollha pre]enti g[andhom jin[ar;u miz-zona. Wara diskussjoni o[ra li fiha kien trattat ilfatt li l-MEPA hi responsabbli g[all-ippjanar u l-permessi u m’g[andhiex awtorità fuq irriskju, il-Bord tal-MEPA approva dan il-permess minghajr din il-kundizzjoni. Il-Bord argumenta wkoll li jkun a[jar li tittie[ed de/i]joni milli jkun hemm vot li jkun su;;ett g[al rapport li g[adu ma sarx.
B[al-lum 25 sena
IL-:IMG{A L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C
IS-SIBT L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C
IL-{ADD L-og[la 19˚C L-inqas 14˚C
IT-TNEJN L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
IT-TLIETA L-og[la 17˚C L-inqas 12˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
3
3
3
3
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 22˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 21˚C xemxi, Amsterdam 9˚C im/ajpar, Ateni 20˚C ftit imsa[[ab Lisbona 15˚C im/ajpar, Berlin 4˚C imsa[[ab, Brussell 14˚C xemxi, il-Kajr 24˚C xemxi, Dublin 14˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 9˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 7˚C imsa[[ab, Milan 16˚C xemxi, Istanbul 13˚C ftit imsa[[ab, Londra 14˚C xemxi, Madrid 15˚C imsa[[ab, Moska 1˚C borra, Pari;i 11˚C imsa[[ab, Bar/ellona 20˚C xemxi, Ruma 20˚C xemxi, Tel Aviv 23˚C imsa[[ab, Tripli 22˚ ftit imsa[[ab, Tune] 20˚C imsa[[ab, Vjenna 7˚C im/ajpar, Zurich 6˚C im/ajpar, Munich 5˚C im/ajpar, Stockholm 8˚C xemxi, St. Petersburg 4˚C xemxi.
I
d-Deputat Nazzjonalista Lawrence Gatt waqt meeting fil-Mosta qal li f’disa’ xhur il-Gvern So/jalista da[[al minn taxxi diretti u indiretti daqs kemm kien da[[al Gvern Nazzjonalista fid-disa’ snin li g[amel fil-Gvern bejn l-1962 u l-1971. Lawrence Gatt tkellem ukoll dwar il-qg[ad, u qal li filwaqt li fl-1971 kienu jit[allsu benefi//ji tal-qg[ad lil 419-il kap ta’ familja, fl-1985 t[allsu mhux inqas minn 3,535 kap ta’ familja. Meta rrefera g[all-mod kif kien qed ji;i intaxxat il-poplu Malti u G[awdxi, Lawrence Gatt qal li dan kien sar l-iktar poplu intaxxat fid-dinja. Sadattant il-Partit Laburista kellu disfatta fil-Birgu, fejn kien hemm attendenza fjakka g[al [mistax ta’ attivitajiet, minkejja li attenda wkoll il-Prim Ministru Karmenu Mifsud Bonnici. A[bar o[ra kienet dwar il-;uri fuq ka] ta’ qtil ta’ mara fi Triq Wied il-G[ajn fejn l-Im[allef Carmelo Scicluna beda lindirizz tieg[u lill-;urati. Il-ka] kien se[[ fit-22 ta’ Lulju tal-1981.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Lokali 3
Weg[da elettorali o[ra favur in-negozji Maltin u l-investituri barranin
Il-Prim Ministru Libjan jirringrazzja lil Gonzi
Il-Prim Ministru Libjan Dr. Abdel Rahim al-Kib esprima r-ringrazzjament u r-rikonoxximent talg[ajnuna li ta l-poplu Malti lill-poplu Libjan flisforzi ta’ dan biex jikseb il-libertà u d-demokrazija. Il-Prim Ministru Abdel Rahim al-Kib /empel lillPrim Mininistru Lawrence Gonzi biex jirringrazzjah personalment g[all-appo;; li wera l-Gvern u l-poplu Malti. Min-na[a tieg[u, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi tenna r-rieda tal-Gvern Malti li jkompli jappo;;ja lill-poplu Libjan fil-[idma tieg[u li jibni Libja ;dida. Il-Prim Ministru Libjan esprima x-xewqa li jilqa’ lill-Prim Ministru Gonzi fil-Libja.
minn pa;na 1
Il-One-Stop-Shop Business First, li se jkun im[addem mill-Malta Enterprise, hu turija /ara tal-impenn tal-Gvern favur l-intrapri]a. I/-Chairman tal-Malta Enterprise, Alan Camilleri, spjega li fost o[rajn, imprenditur se jkun jista’ jirre;istra kumpanija, japplika g[all-VAT, g[ad-dawl u l-ilma, jikseb lawtorizzazzjoni biex jimpjega [addiema u japplika g[al li/enzji tan-negozju minn dan ilpost. L-investiment barrani qed jing[ata wkoll importanza minn Business First, fejn fost is-servizz li dan se joffri se jkun hemm servizzi marbutin malapplikazzjoni g[al visa, li/enzji g[all-impjiegi, permessi ta’ residenza u twaqqif ta’ kumpaniji. Dawn tal-a[[ar huma ta’ importanza kru/jali, kompla jfisser Alan Camilleri, g[aliex wie[ed mill-kriterji li ju]aw investituri barranin biex jidde/iedu fejn jinvestu, hu propju kemm hu fa/li jew burokratiku biex isiru transazzjonijiet malGvern. Hu wkoll kejl importanti li bih titkejjel il-kompetittività ta’ pajji] minn a;enziji internazzjonali. Alan Camilleri qal li g[al dan il-g[an, ilMalta Enterprise iffirmat numru ta’ ftehim ma’ 1 9 - il entità u dipartiment tal-Gvern li bihom qed jintrabtu li jg[addu lformalitajiet me[tiega fi ]mien qasir biex b’hekk, Business First i]omm mal-mira stabbilita li lklijenti jinqdew minn dak li g[andhom b]onn fi ]mien g[axart ijiem ta’ xog[ol. Malta Enterprise se tkun g[addejja bi st[arri; kontinwu dwar l-esperjenza tal-klijenti ta’ Business First kif ukoll tippubblika score board dwar kif iddipartimenti u l-entitajiet tal-Gvern ikunu qed iwettqu l-obbligi tag[hom skont il-ftehim li jkunu ffirmaw ma’ Malta Enterprise.
{ru; ta’ stocks tal-Gvern
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi lbiera[ ]ar il-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb fi/-?entru tal-Mediterran g[all-Konferenzi, fil-Belt, fejn tkellem ma’ kulmin kien qed jie[u [sieb l-istands kif ukoll iltaqa’ mal-pubbliku, l-aktar tfal tal-iskola li ]aru din il-fiera mal-g[alliema tag[hom. Fost l-istands li ]ar il-Prim Ministru kien hemm dik ta’ Pubblikazzjonijiet Indipendenza (PIN), (ritratt fuq) li matul din il-fiera qed tesebixxi tmien pubblikazzjonijiet ;odda. Fir-ritratt l-ie[or il-Prim Ministru jidher fl-istand tal-Kunsill Lokali tal-Mellie[a, li g[at-tielet sena konsekuttiva qed jie[u sehem fil-Fiera. Il-Kunsill nieda l-pubblikazzjoni tat-tielet volum tas-sensiela ta’ kotba ‘{annieqa Kotba Melle[in’, b’kitba tal-awtur David Azzopardi. (Ritratti> Michael Ellul)
T[abbar il-[ru; ta’ stocks tal-Gvern b’rata ta’ img[ax fissa. L-offerti m[abbra huma ta’ 4.25% Stock tal-Gvern ta’ Malta 2017 (III) Fungibility Issue bi prezz ta’ €103.75 b’YTM ta’ 3.546%, li j;ib rendiment ta’ rata annwali ekwivalenti g[al 3.577%; u ta’ 5.2% Stock tal-Gvern ta’ Malta 2013 (I) bi prezz ta’ €100.75 b’YTM ta’ 5.13% li j;ib rendiment ta’ rata annwali ekwivalenti g[al 5.205%. L-applikazzjonijiet jift[u nhar it-Tnejn li ;ej.
IN-NAZZJON II-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
4 Lokali
Malta tie[u l-industrija bio-medika pass ie[or ‘il quddiem ■ Titwaqqaf BioMalta Foundation, li se titmexxa minn Sir Christopher Evans li g[andu esperjenza professjonali qawwija fis-settur mediku kif ukoll f’investiment fil-qasam tar-ri/erka’ Il-potenzjal li Malta tista’ toffri filqasam bio-mediku se jkun qed ji;i indirizzat bil-g[an li l-pajji] jattira iktar investiment barrani u lokali dirett f’dan il-qasam li jista’ joffri opportunitajiet mhux ]g[ar g[all-istudenti flUniversità ta’ Malta llum u g[al iktar xog[ol ta’ kwalità f’settur marbut malmanifattura b’valur mi]jud. Il-Gvern, permezz ta’ Malta Enterprise, [abbar it-twaqqif ta’ BioMalta Foundation, il-[atra ta’ Sir Christopher Evans b[ala chairperson tag[ha u, iktar tard, il-[atra tal-istess Evans mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi b[ala Mibg[ut Spe/jali g[al Malta f’dan is-settur barra mill-pajji]. It-twaqqif ta’ din il-fondazzjoni u din il-[atra jikkumplimentaw ilpro;ett tal-Gvern, li di;à jinsab g[addej, tal-bini ta’ dak li jissejja[ Life Sciences Park inkella BioMalta Campus f’San :wann, b’investiment ta’ €30 miljun li mistenni jifta[ fl2014, bil-g[an li jipprovdi l-infrastruttura me[tie;a biex kumpaniji li ja[dmu fis-settur wiesa’ tal-life sciences ikunu jistg[u jift[u f’Malta. Jinkludi wkoll /entru ta’ inkubazzjoni g[all-qasam tar-ri/erka u l-i]vilupp. Is-settur tal-life sciences jinkludi dak tal-farma/ewtika, tas-sa[[a b’mod ;enerali, imma wkoll tat-teknolo;ija, ir-ri/erka u l-i]vilupp u n-negozju. Sir Christopher Evans, minn Wales, g[andu esperjenza professjonali qawwija fis-settur mediku kif ukoll f’investiment fil-qasam tar-ri/erka. Hu kien wara t-twaqqif ta’ 45 kumpanija differenti fil-qasam tax-xjenza u lbioteknolo;ija, li jimpjegaw iktar minn 3,500 persuna, u hu meqjus b[ala wie[ed mill-aqwa imprendituri tar-Renju Unit u tal-Ewropa f’dan issettur. Kien ukoll il-mo[[ wara 20 kumpanija ;dida fis-swieq finanzjarji madwar id-dinja u g[al darbtejn ;ie meqjus b[ala l-Cambridge Businessman of the Year. Fl-1995 huwa ng[ata l-OBE g[all[idma tieg[u fil-qasam tal-bioxjenza u fl-2001 ing[ata investitura mill-Gvern ta’ Tony Blair. Fil-konferenza tal-a[barijiet, Tonio Fenech, il-Ministru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment spjega li lvi]joni tal-Gvern hi li jie[u s-su//ess
Sir Christopher Evans ippre]entat bl-ittra tal-[atra mill-Prim Ministru b[ala Mibg[ut Spe/jali g[al Malta fis-settur bio-mediku (Ritratt> Reuben Piscopo, DOI)
li se[[ f’pajji]na fl-a[[ar g[axar snin fil-qasam tal-farma/ewtika pass ie[or ’il quddiem, billi jo[loq l-infrastruttura permezz tal-kampus g[al kumpaniji f’dan is-settur imma wkoll iwassal lil Malta f’network ta’ investituri li jag[]lu li jinvestu f’pajji]na. Hu spjega kif Evans se jwassal biex Malta tu]a bl-a[jar mod l-esperjenza u l-kuntatti tieg[u biex jin[olqu iktar opportunitajiet ta’ negozju fil-pajji]. L-inkarigu prin/ipali hu dak li jibdel il-vi]joni tal-Gvern f’dan il-qasam, marbuta wkoll mal-Vi]joni 2015, fi strate;ija li tibda titwettaq mill-istess fondazzjoni bil-g[an li ji;u attirati investituri differenti f’dan is-settur filpajji]. Fl-a[[ar nett, dawn ifissru iktar opportunitajiet ta’ xog[ol g[all[addiema f’Malta. Tonio Fenech fisser kif l-industrija tal-farma/ewtika f’Malta di;à timpjega 1,000 [addiem u fl-2010 ipprodu/iet b’kemm jiswew €208 miljun fi prodotti g[all-esportazzjoni, ]ieda qawwija mis-€56 miljun fi prodotti manifatturati fl-2005. Alan Camilleri, Chairman ta’ Malta
Enterprise, fisser kif l-i]vilupp filqasam tal-life sciences se jwassal biex Malta tid[ol f’ni//a b’valur sa[ansitra og[la minn dak li di;à g[amlet su//ess minnha, b’riferenza g[allqasam tal-manifattura tal-prodotti medi/inali ;eneri/i. Sir Christopher Evans spjega li lfondazzjoni issa jmiss li twaqqaf Bord tal-Gvernaturi li jkunu jinkludu msie[ba partikulari, fosthom dawk mill-Università ta’ Malta u minn Malta Enterprise, biex jibda jsir ixxog[ol me[tie;. Hu sa[aq li hu onorat u a//etta b’entu]ja]mu l-inkarigu mog[ti lilu anke g[ax jemmen filpotenzjal qawwi ta’ Malta f’dan ilqasam. Hu spjega li Malta g[andha numru ta’ vanta;;i li jistg[u ji;u indirizzati biex il-pajji] jattira iktar investiment barrani f’dan is-settur, li g[adu wie[ed ]g[ir [afna fil-pajji], u semma fost lo[rajn il-klima politika u ekonomika stabbli, il-klima Mediterranja, imma fuq kollox il-pakkett attraenti b’rabta ma’ taxxa g[al min jinvesti f’Malta. Hu wera ru[u konvint li Malta
jirnexxilha tikseb su//ess anke f’dan il-qasam li finalment ifisser postijiet tax-xog[ol g[all-[addiema fil-pajji]. Sir Christopher Evans spjega wkoll li kumpanija tieg[u, Sultan Scientific, di;à qed ta[dem biex twaqqaf fond ta’ €200 miljun biex jinvesti f’kumpaniji b’element qawwi ta’ teknolo;ija u prodotti li ji;u ]viluppati bi kredibbiltà xjentifika u kummer/jali. Hu wera ru[u konvint, anke millewwel indikazzjonijiet li g[andha listess kumpanija, li l-fondi me[tie;a jin;abru permezz ta’ investiment privat barrani imma wkoll element lokali. Il-fond se jkollu element ta’ esperti Maltin u anke barranin. Iktar tard il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ppre]enta l-ittra tal-[atra b[ala Mibg[ut Spe/jali lil Sir Christopher Evans fil-Ber;a ta’ Kastilja. F’laqg[a ta’ ftit minuti, il-Prim Ministru qal li lGvern jemmen li Malta tista’ tkun /entru ta’ e//ellenza f’dan is-settur li jwassal g[al iktar opportunitajiet g[a]]g[a]ag[ u jo[loq iktar tkabbir ekonomiku g[all-pajji]. l-Prim Ministru fisser kif Malta g[addejja minn ]mien interessanti fejn jid[ol l-investiment barrani, b’iktar kumpaniji juru interess f’investiment fil-pajji], filwaqt li pajji]i madwarna g[addejjin minn diffikultajiet mhux ]g[ar. Il-mandat mill-Gvern Malti lil Sir Christopher Evans, skont l-ittra ta’ [atra, jistipola li hu mistenni li fost in-network tieg[u ta’ negozju jippromwovi lil Malta b[ala destinazzjoni g[all-investiment u li jindirizza laqg[at skont it-talbiet ta’ Malta Enterprise barra minn Malta. Xog[lu jinkludi wkoll li jg[arraf lill-Ministru responsabbli u lil Ambaxxaturi dwar il-potenzjal li toffri Malta f’dan is-settur filwaqt li flimkien ma’ Malta Enterprise jie[u sehem f’attivitajiet ta’ negozju bilg[an spe/ifiku li j[ajjar investiment u kummer/ ma’ Malta. L-inkarigu jinkludi wkoll l-u]u talesperjenza li g[andu Evans biex jag[ti pariri fit-tfassil tal-istrate;ija tal-promozzjoni dwar il-kummer/ u linvestiment ta’ Malta Enterprise filqasam ta’ life sciences u l-industrija Biomedika.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Lokali 5
Niffukaw fuq il-prijoritajiet ... li m’g[andhomx ji;u mfixkla bi kwistjonijiet li huma strettament lokali Il-Kamra Maltija talKummer/, l-Intrapri]a u lIndustrija iddikjarat li quddiem ir-realtà ta’ pajji]na li sejjer tajjeb [afna f’diversi setturi ekonomi/i min[abba bosta riformi essenzjali li saru matul l-a[[ar snin, kif ukoll grazzi g[all-[idma tas-settur privat u l-intrapri]i u wkoll tal-im;iba responsabbli talimsie[ba so/jali, il-mexxejja politi/i g[andhom jiffukaw fuq il-prijoritajiet u m’g[andhomx ji;u mfixkla bi kwistjonijiet li huma strettament lokali. Wara l-vot ta’ fidu/ja filParlament, il-Kamra Maltija tal-Kummer/, l-Intrapri]a u lIndustrija, sa[qet fi stqarrija li tistenna li l-mexxejja politi/i jer;g[u jiffukaw fuq ilprijoritajiet u ma ji;ux imfixkla bi kwistjonijiet li huma strettament lokali. Tancred Tabone, ilPresident tal-Kamra talKummer/, l-Intrapri]a u lIndustrija ta’ Malta, sa[aq li filwaqt li l-Kamra rrikonoxxiet li r-riforma fittrasport pubbliku hi importanti, xorta rridu nirrikonoxxu li s-sitwazzjoni ekonomika internazzjonali tirrikjedi l-attenzjoni kollha tag[na u iktar. Il-pajji] g[andu b]onn
jiffoka fuq dawn ilkwistjonijiet, partikolarment fid-dawl tal-vulnerabbiltà ekonomika, sat-taqlib li g[adu madwarna. Dak li qieg[ed ise[[ fil-Gre/ja u l;rajjiet kurrenti fl-Italja, huma mod qawwi biex in]ommu f’mo[[na li linstabbiltà internazzjonali saret in-norma u li x-xenarju ekonomiku qed jinbidel millum g[al g[ada. Tancred Tabone sostna lil hu ;eneralment rikonoxxut ilfatt li Malta sa issa, irre]istiet diversi maltempati b’mod tajjeb [afna, imma lParlament u l-mexxejja politi/i tag[na ma jistg[ux i[allu iktar distrazzjonijiet itellfuhom. Inkunu qed inqarqu bina nfusna jekk naqg[u f’xi forma ta’ gidba u nibdew nemmnu li a[na ma jaffettwaniex dak kollu li qed ji;ri madwarna. B’differenza minn [afna pajji]i ;irien tag[na, pajji]na sejjer tajjeb [afna f’diversi setturi ekonomi/i. Il-Kamra ta’ Malta fakkret lill-politi/i li waqt il-perjodu qasir ta’ ri/essjoni, numru sostanzjali ta’ [addiema g[addew minn [afna tbatijiet biex jissalvagwardjaw ilpostijiet tax-xog[ol u jipprote;u l-kapital uman.
M’hemm l-ebda garanzija li dawn l-istess negozjanti se jer;g[u jag[mlu l-istess. Is-sitwazzjoni hi delikata [afna u a[na rridu b’reqqa liema b[alha noqog[du attenti biex ma no[olqux kri]i, fejn din ma te]istix. Din hi fundamentali f’dinja mimlija swieq fejn huma mmexxija iktar bis-sentimenti milli birra;uni. Il-pajji] g[andu b]onn jikkon/entra l-isforzi tieg[u biex ji]gura tkabbir ekonomiku u stabbiltà. Il;img[a d-die[la l-Gvern se jippre]enta l-Ba;it g[as-sena 2012, fejn hu mistenni li jistabbilixxi l-pjani li se jirrenjaw fil-finanzi pubbli/i, filwaqt li jindirizza diversi kwistjonijiet b[ar-ristrutturar tal-Air Malta u l-prezzijiet og[la ta]-]ejt. Il-Kamra tippretendi wkoll li jda[[al mi]uri li jkomplu jattiraw investiment barrani filwaqt li jkompli jtejjeb kompetittività nazzjonali. Lintroduzzjoni ta’ taxxi ;odda, jew ]ieda fil-livell tat-taxxi g[as-sena 2012 mhix g[a]la g[aqlija.
It-tnaqqis tad-defi/it hu impenn /ar tal-Gvern Tonio Fenech, il-Ministeru tal-Finanzi, l-Ekonomija u Investiment, irrea;ixxa g[allkumment tal-Kummissarju Ewropew Olli Rehn dwar ilqag[da finanzjarja ta’ pajji]na u dwar l-importanza li d-defi/it ta’ pajji]na jkompli jitnaqqas b’mod sostenibbli ta[t il-livell ta’ 3%. Dan qed isir skont issetg[at akbar mog[tija millgvernijiet nazzjonali lillKummissjoni Ewropea fissorveljanza tal-qag[da finanzjarji tal-Istati Membri fid-dawl tal-kri]i ta’ djun li qed ta[kem numru ta’ Stati Membri fl-UE. Il-Kummissarju Ewropew semma lil Malta flimkien ma’ erba’ pajji]i o[ra fosthom il-Polonja, u li se jkun qed jikteb lil dawn ilpajji]i biex jitlob kjarifika ta’ x’miri be[siebhom jittie[du biex ikun a//ertat li jil[qu lmiri tal-i]bilan/ g[all-2012. Il-Ministru Fenech sa[aq fi stqarrija li t-tnaqqis tali]bilan/ g[al ta[t it-3% hu impenn /ar tal-Gvern g[al din is-sena u l-previ]jonijiet tal-Gvern huma li dan hu possibbli. Il-Gvern jenfasizza, sostna l-Ministru Fenech, li lkonsolidazzjoni tal-finanzi tal-pajji] hu o;;ettiv kru/jali g[all-istabbiltà ta’ pajji]na.
Dan g[ax biex pajji]na jibqa’ kompetittiv, attraenti g[allinvestiment u b’hekk jibqa’ jo[loq ix-xog[ol, irid jibqa’ jag[ti xhieda ta’ stabbiltà. Fi/-/irkustanzi internazzjonali pre]enti, u lqag[da mwieg[ra ta’ bosta pajji]i o[ra Ewropej, il[tie;a ta’ stabbiltà li tag[ti kunfidenza lis-swieq u linvestituri lokali u barranin hi aktar importanti. Fil-mument tal-kri]i, ilGvern investa aktar biex isalva l-postijiet tax-xog[ol, jg[in industriji spe/ifi/i b[atturi]mu u l-manifattura u g[aldaqstant kien ippospona l-miri finanzjarji tieg[u. Wara li pajji]na re;a’ qabad it-triq ta’ tkabbir ekonomiku, il-Gvern kompla l-programm ta’ tnaqqis sostenibbli taddefi/it, u din is-sena g[andu l-o;;ettiv ewlieni li jnaqqas id-defi/it g[al 2.8%. G[assena d-die[la, il-mira hi li jitnaqqas id-defi/it b’mod strutturali b’0.5% o[ra. Filwaqt li hu normali li jkun hemm previ]jonijiet differenti bejn ilKummissjoni Ewropea u lgvernijiet nazzjonali firrigward tal-qag[da finanzjarja, il-Gvern Malti hu fidu/ju] li l-miri tieg[u g[al din is-sena se jintla[qu.
IN-NAZZJON II-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
6 Lokali
41.3 miljun ja[dmu Ir-residenti fl-Iklin moqdijin wara part-time fl-UE r-riforma fit-trasport
Fis-27 stat membru talUnjoni Ewropea, kien hemm 41.3 miljun persuna ja[dmu part-time matul issena li g[addiet. Minn dan in-numru, tliet kwarti minnhom kienu nisa. Fost dawk impjegati part-time, 8.5 miljun persuna, jew 21 fil-mija, xtaqu li ja[dmu aktar sig[at, kienu disponibbli biex jag[mlu dan u allura jistg[u jkunu kunsidrati b[ala nies li ma kinux im[addma bi]]ejjed. Is-sehem ta’ [addiema part-time, li kienu under-
employed, kien og[la g[all-ir;iel (27 fil-mija) milli g[an-nisa (19 filmija). L-akbar proporzjon ta’ nies li jixtiequ ja[dmu aktar sig[at u kienu disponibbli li jag[mlu dan fost il-[addiema part-time instab fil-Latvja, fil-Gre/ja, fi Spanja, fil-Bulgarija u fis-Slovakkja. Min-na[a lo[ra, l-i]g[ar proporzjon instab fl-Olanda, fejn ixxog[ol part-time hu l-aktar komuni, segwit fil-Bel;ju, fir-Repubblika ?eka u filLussemburgu.
F ’ kummenti ma ’ IN NAZZJON , is - Sindku tal Iklin Anthony Dalli qal li r - residenti tal - Iklin m ’ g[andhomx xi jgorru mis - servizz tat - trasport pubbliku l - ;did . Dan per ess li qabel it - 3 ta ’ Lulju , r - residenti tal - Iklin kien ikollhom jo[or;u fil bypass ta ’ Birkirkara biex jirkbu tal - linja , u issa per mezz tar - rotot bin - numru 3 1 u 35 , ir - residenti tal Iklin jistg[u jirkbu l karozzi tal - linja minn diversi stages fi/ - /entru tal - Iklin . Ir - rotta 3 1 li titlaq minn Bu;ibba , tg[addi mill Iklin u tibqa ’ sejra lejn l -
Isptar Mater Dei u l - Belt Valletta bdiet fit - 3 ta ’ Lulju . Din ir - rotta issa qed ta[dem b ’ mod tajjeb [afna . Il - {add li g[adda , ir - res identi tal - Iklin bdew igaw du minn rotta o[ra , bin numru 35 , li titlaq min Naxxar u wkoll tg[addi mill - Iklin , mill - Isptar Mater Dei sakemm tasal il - Belt Valletta . Minn dawn i] - ]ew; rotot , qed igawdu wkoll l istudenti tal - Università . Fil - kummenti tieg[u , Anthony Dalli qal li r - resi denti tal - Iklin qatt ma kellhom trasport pubbliku tajjeb b[al tal - lum .
Kun/ert b’risq ir-restawr tal-Knisja Parrokkjali fi]-}ejtun Mro Joe Caruana g[ada se jag[ti kun/ert bl-orgni b’risq il-fondi g[ar-restawr tal-Knisja Parrokkjali ta]}ejtun. Din il-knisja dedikata lil Santa Katerina hi fost l-isba[ binjiet ta’ stil barokk li kien bena lPerit Lorenzo Gafà. Il-kun/ert li jibda fit7.45 p.m. jinkludi fost lo[rajn siltiet mis-sinfoniji ta’ Bach, Gigout u Mendellhson. G[alkemm id-d[ul g[all-kun/ert hu b’xejn kull donazzjoni tkun apprezzata. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq 2169 4563 jew permezz ta’ email fuq zejtunparishrestoration@gmail.c om.
Open Day fi/-?entru A//ess fil-Birgu I/-?entru ta’ Ri]orsi filKomunità A??ESS talKottonera u tal-Kalkara, se jorganizza open day flA??ESS stess, flokka]joni tal-Jum Internazzjonali g[at-Tfal. Din l-attività se ssir nhar il-{add 20 ta’ Novembru bejn id-9 a.m. u s-1 p.m. It-tema ewlenija se tkun ‘Kif ng[ixu [ajja aktar b’sa[[itha’. L-attivitajiet se jinkludu dawk g[at-tfal, inizjattivi mid-Dipartiment tal-Protezzjoni ?ivili, testijiet tad-demm, tazzokkor u tal-body mass index ming[ajr [las, diversi workshops mill-A;enzija Appo;;, A;enzija Sedqa, Cyber Crime Unit u d-Dipartiment tal-Kura Primarja, stands informattivi minn entitajiet volontarji li ja[dmu filKottonera u fil-Kalkara u entitajiet o[rajn u [afna aktar.
Il-medi/ina Perindopril g[ad-dispo]izzjoni tal-pubbliku
Il-Ministeru g[as-Sa[[a, Anzjani u Kura filKomunità av]a li lmedi/ina Perindopril issa tinsab g[ad-dispo]izzjoni tal-pubbliku. Il-medi/ina issa tista’ tin;abar mill114-il spi]erija li huma fliskema tal-Ispi]erija talG[a]la Tieg[ek kif ukoll mill-ispi]eriji tal-Isptar Mater Dei u /-/entri tassa[[a.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Lokali 7
Saq karozza meta kien skwalifikat mis-sewqan minn pa;na 1
saq karozza fil-perijodu li hu kien skwalifikat milli jkollu li/enzja. Hu kellu t-talba g[allibertà provi]orja mi/[uda mill-Ma;istrat Mars-Anne Farrugia, minkejja li wie;eb li ma kienx [ati li saq bla li/enzja. Ciantar wie;eb li mhux [ati li nhar l-Erbg[a li g[addew g[all-[abta tas7.30pm, fil-{amrun, saq karozza Toyota Vitz bla li/enzja. I]-]ag[]ug[ kien g[adu kif skonta sentenza ta’ sentejn [abs mog[tija millMa;istrat Doreen Clarke u kien skwalifikat mil-li/enzja g[al 10 snin, liema perijodu kien ni]el g[al sitt xhur mill-Qorti tal-Appell Kriminali fuq l-in/ident tattraffiku li fihom ittajru ttewmin, ka] li issa hu mag[luq. Ciantar serva 16-il xahar mill-piena mog[tija millQorti u issa jrid jibda g[addej pro/eduri ;odda filQorti fuq il-ka] ta’ sewqan bla li/enzja. Kien fit-28 ta’ April tassena l-o[ra g[all-[abta tas-
7.15pm, fi Triq {al Warda, f’{‘Attard, li Ciantar kien tajjar lit-tewmin bniet, li kienu qed jaqsmu minn fuq zebra crossing quddiem g[ajnejn missierhom. Dak il-[in il-bniet kienu [er;in mill-MUSEUM wara li kienet g[adha kemm intemmet il-lezzjoni tad-duttrina. G[al xi [in, wa[da minnhom, Rebecca-Marie Falzon kienet fil-periklu talmewt, i]da b’xorti tajba din irkuprat. Minkejja li g[adda ]-]mien u l-bniet huma f’qag[da ta’ sa[[a a[jar, dawn g[adhom isofru minn effetti psikolo;i/i. Meta kien tajjar littewmin, Ciantar, b[allakku]a ri/enti, hu ma kellux li/enzja tas-sewqan, u kien baqa’ sejjer b’vann Peugeot Partner, proprjetà ta’ missieru. Hu kien qed isuq b’velo/ità ta’ 102 kilometri fis-sieg[a. Allegatament i]]ag[]ug[, b[al fil-jum talin/ident, re;a’ saq ilkarozza ta’ missieru. Hu kien mixli wkoll li saq karozza ming[ajr il-kunsens ta’ sidha, li kienet ming[ajr polza tas-sigurtà.
L-Air Malta ta[tar Kap Uffi/jal g[all-I]vilupp Organizzattiv L - Air Malta [abbret il [atra ta ’ Joshua Zammit b[ala Kap Uffi/jal responsabbli mill - I]vilupp Organizzativ . Hu se ji;i fdat bil - bini tal - funzjoni tal - i]vilupp organizzattiv tal - linja tal - ajru u l i]vilupp u l implimentazzjoni ta ’ sistemi moderni ta ’ ri]orsi umani li jsostnu l - g[anijiet tan - negozju tal - kumpanija . Joshua Zammit se jkun responsabbli wkoll mir -
relazzjonijiet industrijali u l - i]vilupp tal - impjegati . Joshua Zammit g[andu aktar minn 1 4 - il sena esperjenza fl - i]vilupp organizzattiv u tar - ri]orsi umani kemm lokalment kif ukoll fl - Istati Uniti u fl Ewropa . Hu serva f ’ karigi varji kemm fis - settur pubbliku kif ukoll f ’ dak privat bl - aktar wie[ed ri/enti jkun fl - Actavis , kumpanija internazzjonali tal - farma/ewtika .
F ’ kumment dwar din il [atra , Peter Davies , il - Kap E]ekuttiv tal - Air Malta , qal li din hi wa[da mill - karigi ewlenin u ta ’ sfida fi [dan il - linja tal - ajru . Joshua Zammit esprima s - sodisfazzjon tieg[u u ]ied li l - Air Malta hi wa[da mill organizzazzjonijiet l - aktar importanti fil - g]ejjer Maltin u hu ta ’ unur kbir g[alih li se jkun jista ’ jg[in f ’ din it - trasformazzjoni .
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
8 Lokali
Il-FAM ifakkru s-suldati li mietu fis-servizz minn Hermann MICALLEF “Jum it-Tifkira jservina ta’ xprun biex ilkoll nirrispettaw lil xulxin u allura nkunu ta’ ;id g[al xulxin”. Hekk sa[aq il-Kappillan tal-Forzi Armati ta’ Malta (FAM) Dun Joe Meli meta tfakkru s-suldati li mietu fis-servizz jew li [allew din id-dinja wara li rtiraw mix-xog[ol. G[al din it-tifkira kienet i//elebrata quddiesa filKappella tal-FAM filBarracks ta’ {al Luqa u pre]enti fost ilkongregazzjoni kien hemm il-Brigadier Martin Xuereb, il-Kmandant tal-FAM, log[la fizzjali tal-Armata u suldati mid-diversi taqsimiet tal-FAM. Kien hemm ukoll qraba ta’ Gunner Jesmond Mercieca li miet fit-12 ta’ Lulju li g[adda fl-età ta’ 46 sena. Il-quddiesa kienet animata minn numru ta’ suldati li jag[mlu parti mill-Banda talFAM ta[t it-tmexxija tassurmast il-Kaptan Ivan Borg. {adet sehem ukoll is-sopran Rosabelle Bianchi. L-ewwel qari sar mil-Logutenent Kurunell Martin Sammut, isSalm Responsorjali nqara mil-Logutenent Bernardette Cachia u t-Tieni Qari sar mill-Ma;;ur Clinton O’Neill. Fl-omelija tieg[u, ilKappillan tal-Armata sostna li fil-[ajja lkoll nag[mluha ma’ xulxin u huma l-;esti tag[na, tajbin u []iena, li jaffettwaw l-atte;;jament ta’ bejnietna. Dun Joe Meli
stqarr li l-bniedem jg[o]] lil dawk in-nies li mlewlu [ajtu permezz ta’ xi ritratt jew xi o;;etti biex jibqa’ jiftakar fihom. G[al min jemmen f’Alla, kompla l-Kappillan talArmata, Jum it-Tifkira g[andu tifsira profonda: il[ajja tag[na hi g[otja minn Alla li tana lil xulxin biex, bl-g[ajnuna ta’ xulxin, ng[ixu l-kobor Tieg[u stess. Dun Joe Meli rrifera g[al dawk is-suldati li mietu b[ala nies importanti u sa[aq li qatt mhuma se jkunu minsija mill-Armata. “Qed infakkru l-kontribut li kull wie[ed u wa[da minnhom ta lill-Forzi Armati, lil Malta u lid-dinja meta servew barra l-pajji]; qed niftakru f’dawk is-suldati li mietu u li jibqg[u g[e]ie] g[alina u g[all-familji tag[hom; fl-istess [in nag[tu xhieda lil dawk il-membri li g[adhom g[e]ie] g[alina”, sostna l-Kappillan talArmata. Hu stqarr li s-suldati filFAM qed jg[ixu l-[alfa li taw meta bdew il-karriera militari tag[hom - li huma lesti li jservu anki sal-prezz li jag[tu [ajjithom g[al [addie[or. Fuq nota personali, Dun Joe Meli qal li f’dawn issentejn, kemm ilu jservi lillFAM, ra [afna suldati li qed ikunu solidali i]jed ma’ s[abhom u ma’ [addie[or – kwalità mill-isba[ li ssa[[a[
ir-rwol tal-Forzi Armati fisso/jetà Maltija u lil hinn mill-pajji]. Wara l-omelija sar it-Talb tal-Fidili li nqara mill-Kaptan Russell Caruana. Mument emozzjonanti se[[ wara t-tqarbin fejn tfakkar Gunner Jesmond Mercieca li miet fix-xhur li g[addew fletà ta’ 46 sena – ftit ;img[at biss qabel ma temm isservizz militari tieg[u. Il-Kurunell Mario Borg, ilKap Kmandant tal-Ewwel Regiment tal-FAM fisser lil Gnr. Mercieca b[ala bniedem /ajtier, dejjem lest biex jg[in u bie]el. “Il-familja u s[abu kienu dejjem ji;u l-ewwel f’[ajtu”, sostna l-Kurunell Borg. Dun Joe Meli mbag[ad bierek lapida li fuqha kien hemm imni]]el 85430 Gnr. Mercieca J. Wara l-quddiesa, l-og[la uffi/jali tal-FAM, immexxija mill-Brigadier Martin Xuereb, ]aru /-?imiterju talAddolorata fejn sar talb u tbierek il-qabar tal-Armata. Pre]enti kien hemm ilKurunell Rocco Vastola, ilKmandant tal-Missjoni Militari Taljana u Vin/enza Mercieca, l-armla ta’ Gunner Jesmond Mercieca. Fi tmiem i/-/erimonja ndaqq il-Last Post, segwita b’minuta silenzju u bid-daqq tar-Reveille. It-trumbettieri kienu Bombardier Antoine Camenzuli u Bombardier Adrian Brincat.
Tliet snin u nofs [abs fuq [ames grammi kannabis Ra;el ta’ 27 sena misSudan, residenti Tas-Sliema kien ikkundannat tliet snin u nofs [abs u mmultat €2,000 wara li ammetta li kellu filpussess tieg[u [ames grammi droga kannabis. Hu ammetta li fit-28 ta’ Awwissu li g[adda wara li nqabad biddroga [ebb g[all-Pulizija u g[al darba darbtejn kellhom ju]aw il-pepper spray fuqu. Dan ir-reat kien twettaq f’Paceville. Adil Hassan Mohammed ammetta li [ebb g[as-Sur;ent
Andrew St. John u lKuntistabbli Eman Cilia meta dawn kienu qeg[din jaqdu dmirhom. Hu ammetta wkoll quddiem il-Ma;istrat MarseAnn Farrugia li kkommetta limsemmija reati f’mitt metru mill-parametru ta’ skola jew post fejn jiltaqg[u ]]g[a]ag[. Meta tat il-piena l-Qorti qieset il-mod aggressiv li bih ir-ra;el a;ixxa mal-Pulizija u li naqas jikkoopera mag[hom. L-ammont ta’ [axixa li nstab fuqu kien ta’
5.06 grammi b’purità ta’ madwar 4.2 fil-mija u skont l-espert spi]jar Mario Mifsud, minn dan l-ammont wie[ed jista’ jag[mel bejn 15 u 20 joint. Il-Qorti qalet li mill-piena jrid jitnaqqas i]-]mien li Mohammed g[amel ta[t arrest preventiv. IlProsekuzzjoni tmexxiet millIspettur Jesmond J. Borg filwaqt li g[all-[ati deher lAvukat Josè Herrera, li mistenni jippre]enta appell mill-piena mog[tija.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Parlament 9
Kien Gvern Nazzjonalista li emmen u ta l-[ajja lill-Kunsilli Lokali
Id-Deputat Nazzjonalista Edwin Vassallo tkellem dwar issehem tal-partiti politi/i fil-kunsilli lokali u qal li dawn g[enu biex tin]amm id-dixxiplina. Il-PN ma qag[adx lura meta rri]ulta li kien hemm nuqqasijiet serji minn kunsillieri li kienu eletti f’ismu. Edwin Vassallo qal li /-/ittadin ikun im[ares aktar meta fil-kunsilli lokali jkun hemm serjetà. Sostna li l-Partit Laburista qed jonqos milli juri din is-serjetà. Hu kkundanna artiklu miktub millKap tal-Oppo]izzjoni li fih qal li mhux lest jappo;;ja kunsillieri li jkunu parti mill-burokrazija. Edwin Vassallo qal li dan jinterpretah fis-sens li l-Partit Laburista mhux lest jappo;;ja kunsillieri li llum qed ja[dmu b’mod tajjeb mal-Gvern pre]enti. Edwin Vassallo qal li l-kunsilli lokali ng[ataw il-[ajja mill-Gvern Nazzjonalista g[aliex emmen li g[at-tis[i[ tad-demokrazija g[andu jkun hemm id-de/enteralizzazzjoni tal-poter biex idde/i]jonijiet jittie[du minn dawk li l-aktar jolqtuhom. Edwin Vassallo qal li anke jekk l-abbozz jitkellem dwar tibdil ta’ pro/edura, dan se jo[loq aktar tibdil li se jkollu effett li jitgawda mill-pubbliku. Il-Gvern jemmen fit-tibdil kontinwu ta’ pro/eduri li jkunu di;à je]istu biex ikompli jtejjeb il-livell tal-g[ajxien talpoplu kollu.
L-abbozz jag[ti l-possibbiltà li li/enzja ta’ a;enzija tal-gwardjani lokali jew tal-istess gwardjani titne[[a jekk ikun hemm ksur tarregolamenti. L-abbozz qed jo[loq ukoll bord ta’ dixxiplina li se jkun inkarigat jag[mel regolamenti li jridu jkunu segwiti. Edwin Vassallo qal li jin[tie; li l-kunsilli lokali ma jibqg[ux jitqiesu biss b[ala gwardjani ta’ dak li hemm fil-lokalità. Il-kunsilli g[andhom ji]viluppaw ilkun/ett ta’ politika sostenibbli filkomunità. Fil-bidu tat-twaqqif tal-kunsilli lokali, il-gwardjani lokali kienu meqjusa b[ala mezz kif il-kunsilli jkabbru d-d[ul ta’ fondi. Aktar tard ittie[du passi biex il-kunsilli ja;ixxu b’mod organizzat u lgwardjani jintu]aw biex tidda[[al aktar dixxiplina fost ir-residenti. Edwin Vassallo qal li l-buon ordni ma g[andhiex tkun g[assorveljanza tal-pulizija biss. Illum jista’ jkun hemm u]u ta’ gwardjani privati g[al /erti attivitajiet. Dawn il-gwardjani wkoll g[andhom ikunu li/enzjati u g[alhekk jaqg[u ta[t regoli stabbiliti. IdDeputat Nazzjonalista qal li g[alhekk jag[mel sens li lli/enzja g[al dawn il-gwardjani to[ro; mill-Kummissarju talPulizija. Hu ssu;;erixxa wkoll li l-Kummissarju tal-Pulizija jkun rappre]entat fil-Bord ta’ Dixxiplina.
{arsien tar-regolamenti biex ikunu evitati perikli Waqt li din il-;img[a fil-Parlament kompliet id-diskussjoni dwar l-Abbozz ta’ Li;i li jemenda l-Att dwar il-Gwardjani Privati u Lokali, id-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea qal li b[all-pulizija, i//ittadin irid lill-gwardjan lokali wara bieb [addie[or i]da ma jridux wara l-bieb ta’ daru. Isiru [afna argumenti kontra lgwardjani lokali ladarba jkunu qabdu lilna fil-kontravenzjoni u nippretendu li g[andu je[el [addie[or ukoll. ?ensu Galea qal li meta jkunu infurzati r-regolamenti, fl-istess waqt tkun qed ti;i m[arsa s-so/jetà g[aliex [afna drabi lksur tar-regolamenti jkun qed isir g[ax ikun qed jipperikola l-[ajja ta’ [addie[or. Id-Deputat Nazzjonalista tkellem dwar il-limiti ta’ velo/ità u qal li jag[mel sens li jkun hemm regolamenti dwar velo/ità. Din tiddependi wkoll mit-tip ta’ vettura u mill-postijiet fejn isiru. Sejja[ lil Transport Malta biex tippubblika l-kriterji /ari dwar il-limiti ta’ velo/ità u tal-ispeed cameras. ?ensu Galea qal li f’pajji]na ma hawn imkien fejn jista’ jsir sewqan b’velo/ità. Qal ukoll li hekk kif is-sewwieqa g[andhom josservaw ir-regolamenti u s-sinjali tat-traffiku, anke dawk li jimxu fit-triq g[andhom l-istess obbligu. In-nuqqas ta’ osservazzjoni ta’ dawn ir-regolamenti ikun qed ipo;;i wkoll pressjoni fuq dawk inkarigati mill-[arsien tar-regolamenti. Id-Deputat Nazzjonalista qal li permezz tal-abbozz se jkun qed jidda[[al ilprin/ipju tal-g[oti ta’ twissija li jkun re;istrat. ?ensu Galea staqsa jekk hux se jkun hemm dritt ta’ appell meta wie[ed jing[ata twissija g[aliex dik it-twissija tista’ eventwalment twassal g[al multa
jekk ikun hemm ksur ie[or tar-regolamenti. Id-Deputat Nazzjonalista ssu;;erixxa li l-avvi] ta’ /itazzjoni jkun bil-lingwa Ingli]a flimkien mal-Malti g[aliex hawn numru sostanzjali ta’ persuni barranin li g[andhom dritt ikunu jafu x’akku]a qed titressaq kontrihom. ?ensu Galea rrefera wkoll g[all-problemi tal-ipparkjar u staqsa jekk wasalx i]]mien li jkunu //arati /erti regoli li jistg[u jippermettu aktar spazji ta’ pparkjar. Problemi ta’ pparkjar jistg[u jissolvew bil-bini ta’ car-parks. Dan mhux fa/li. {afna jippretendu li l-Gvern g[andu jid[ol g[al investiment b[al dan i]da minbarra n-nuqqas ta’ spazji disponibbli wie[ed irid iqis ukoll l-ispi]a tal-bini u tal-manutenzjoni. Anke jekk pro;ett b[al dan isir bi s[ubija mal-privat, l-investiment ikun irid jin;abar lura. ?ensu Galea staqsa xi jrid jg[id biha lPartit Laburista meta jiddikjara li hu malfamilji i]da kontra l-burokrazija. Tajjeb li l-Partit Laburista jispjega xi jrid ifisser bil-burokrazija. Il-burokrazija hi ri]ultat tal-osservanza tar-regoli. Dak li g[andu ji;i attakkat mhux il-burokrazija fiha nfisha i]da g[andhom ji;u attakkati dawk il-persuni li jinqdew bil-burokrazija biex itellfu lil xi [add minn dritt li g[andu. ?ensu Galea staqsa kif hu possibbli li artikli jidhru f’;urnali differenti, jattakkaw il-burokrazija minn suppost awturi differenti i]da li jkollhom l-istess kliem, kelma b’kelma. Hu qal li dan jidher li hu mod orkestrat kif ta[dem lOppo]izzjoni. I]da dan hu sempli/i ingann.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
10 Opinjoni Kemm l-a;enzija tar-ratings Fitch kif ukoll Standard & Poor’s affermaw ir-rata po]ittiva tag[hom dwar Malta. Nhar it-Tlieta 25 ta’ Ottubru l-a;enzija Fitch ikkonfermat ir-rata A+ g[al Malta. Min-na[a tag[ha l-a;enzija Standard & Poor’s nhar il-:img[a 28 ta’ Ottubru ]ammet ir-rata A#A-1 g[al Malta b’outlook stabbli. Dan g[andu jibg[at messa;; qawwi lil dawk kollha li jbaxxu l-kapa/itajiet tal-poplu Malti u tal-Gvern Malti li, kuntrarjament g[al dak li ;ara f’pajji]i o[ra tal-Ewropa, [ari;na mill-kri]i finanzjarja u ekonomika internazzjonali bi ftit li xejn brix.
Malta g[andha l-kredtu mal-barranin Ukoll jekk l-a;enziji talcredit ratings ftit li xejn jimpressjonawni – ukoll g[allfatt li llum ikollok a;enzija li tbaxxilek ir-ratings u tag[millek [afna [sara u lg[ada ti;i o[ra u tag[tik rating tajjeb – xorta jibqa’ l-fatt li dawn meta jitkellmu jag[tu messa;; li hu mfittex [afna minn min irid jinvesti. Allura jekk il-messa;; ikun tajjeb ilpossibbiltà hi li l-investiment jikber. U jekk il-messa;; ikun wie[ed [a]in, allura min ikollu flus x’jinvesti, jib]a’ u ma jinvestix. Li pajji]na g[andu ekonomija soda ma jista’ ji/[du [add. Il-Gvern ma naqqasx iktar il-[tie;a li jissellef g[ax fl-a[[ar snin kellu nfiq straordinarju li minn xi mkien ried ji;i. Biex solva lproblema tat-tarznari l-Gvern kellu jo[ro; miljuni kbar f’early retirement schemes. Flus li kellhom jin;abru. I]da kien me[tie; li dawn il-flus jinstabu g[ax hekk il-Gvern m’g[adx g[andu r-responsabbiltà tat-tarzna u qed jiffranka g[exieren ta’ miljuni o[ra ta’ ewro fis-sena li qabel kien ikollu jo[ro; f’sussidji. Fl-istess waqt qed ida[[al flus talkera li qabel ma kienx hemm. Il-Gvern kellu jo[ro; miljuni o[rajn f’sussidju lil-linja talajru Air Malta. [are; /ifra konsiderevoli biex ne[[a mis-
servizz il-karozzi tal-linja lqodma u beda servizz bi flotta kompletament ;dida. Parti miz-zona ewro
Fuq kollox, kellu jag[ti ssehem tieg[u fl-g[ajnuna li ng[atat lill-Gre/ja biex dan ilpajji] ma jfallix. Hawn min jistaqsi g[aliex a[na wkoll ng[inu. Il-verità hi li a[na nag[mlu parti miz-zona ewro. Zona li minkejja kollox, hi g[aqda ta’ pajji]i b’munita qawwija. Bi]]ejjed niftakru li meta l-ewro sar munita legali, kull ewro kien jiswa inqas minn dollaru Amerikan. Illum b’ewro tixtri dollaru u 35 /ente]mu. Dan ifisser li lewro ssa[[a[ u ssa[[a[ [afna. Fil-kri]i li g[addiet minnha d-dinja dan l-a[[ar alla[ares ma konniex ankrati mal-ewro g[aliex kieku min jaf x’sar minna. Il-fatt li nag[mlu parti mizzona ewro wassal lill-a;enzija tar-ratings Standard & Poor’s biex tikklassifika t-transfer and convertibility assessment ta’ pajji]na b[ala AAA, l-istess b[al dak g[all-bqija talmembri tal-Unjoni Ekonomika u Monetarja Ewropea. Mela meta ng[inu, ng[inu l-ewwel nett b[ala solidarjetà ma’ membru ie[or tal-istess klabb u anke g[aliex jekk a[na jkollna b]onn inkunu rridu li ni;u
minn Joe M. ZAHRA
meg[juna. U t-tieni nett g[ax jaqblilna, g[aliex jekk ifalli wie[ed mill-membri taz-zona ewro – anke jekk sehem ilGre/ja tal-Prodott Gross Domestiku taz-zona ewro hu biss 2 fil-mija – irriperkussjonijiet ikunu kbar, u fuq kul[add. Inklu]i a[na. Pajji] stabbli
Il-fidu/ja f’pajji]na ti;i mill-fatt li Malta g[andha profil politiku u ekonomiku qawwi u dan iwassal biex i[arsu lejna b[ala pajji] stabbli. Biex tibqa’ din il-fidu/ja rridu nkomplu nsostnu l-miri li g[amilna sew f’dak li g[andu x’jaqsam mal-i]bilan/ tal-Gvern, ir-rata tad-dejn u ttkabbir ekonomiku. Il-Prodott Gross Domestiku (PDG) ta’ pajji]na matul din
is-sena ]died ferm aktar millmedja taz-zona ewro u talUnjoni Ewropea, Dan ma jfissirx li ma jistax inaqqas firritmu ta]-]ieda. Fil-fatt Standard & Poor’s qed ibassru li l-PDG ta’ Malta s-sena ddie[la jikber b’wie[ed fil-mija meta qabel kienu qed ibassru ]ieda ta’ 2.5%. Ma rridux ninsew li pajji]na jiddependi [afna g[at-tkabbir ekonomiku tieg[u mi]-]ieda fl-esportazzjoni u ]ieda fit-turi]mu. Bilqag[da ekonomika fil-pajji]i ewlenin li mag[hom nag[mlu l-kummer/ tag[na u minn fejn ji;u t-turisti jista’ ji;ri li pajji]na jnaqqas sew flesportazzjoni kif ukoll fitturi]mu lejn dawn il-pajji]i. Dan iwassal biex jonqos ittkabbir fil-;id nazzjonali. Tnaqqis fl-i]bilan/
L-i]bilan/ tal-Gvern hu stmat li din is-sena jkun ta[t it-3 fil-mija u li s-sena ddie[la jin]el g[al 2.2 fil-mija. Il-gvern hu fidu/ju] li dan ise[[. Fl-ewwel disa’ xhur ta’ din is-sena l-i]bilan/ tni]]el g[al €188.4 miljun – jew kien €111.3 miljun inqas mill-istess perijodu s-sena l-o[ra. Dan hu inkora;;anti [afna u jpo;;ina fit-triq li ffissa lGvern. Id-dejn nazzjonali jikber skont il-[tie;a tal-gvern li jissellef biex jag[mel tajjeb
B[ala membri fiz-zona ewro, Malta wkoll trid toffri l-g[ajnuna tag[ha lill-Gre/ja. Fir-ritratt jidher il-Prim Ministru Malti mal-mexxejja Ewropej, fl-a[[ar summit tal-kapijiet Ewropej, f’Ottubru, fi Brussell
g[all-i]bilan/. Li jfisser li jekk l-i]bilan/ jonqos, il-Gvern jissellef inqas. Meta fi ftit ]mien il-Gvern jibda jibbilan/ja lkontijiet u ma jkollux b]onn jissellef iktar, allura naslu mbag[ad biex nibdew innaqqsu d-dejn nazzjonali kif naqqasna d-dejn barrani fla[[ar snin. Dan ikollu effett fuq il-persenta;; tad-dejn filkonfront tal-PDG li jibda jin]el, u li nisperaw li fi ftit snin ikun ta[t is-60 fil-mija, wie[ed mill-parametri tatTrattat ta’ Maastricht. Kollox juri li l-ekonomija tag[na, minkejja t-turbulenzi kollha li g[addejjin minnhom is-swieq finanzjarji u t-theddid ta’ re/essjoni o[ra, hi f’qag[da li ]]omm fuq saqajha u li tkompli tikber. M’hemmx dubju li biex dan ise[[ irridu n]ommu profil qawwi politiku u ekonomiku, li kien irrekwi]it ewlieni li wassal lil Standard & Poor’s biex i]ommu outlook stabbli g[al Malta. Il-kri]i tal-Gre/ja
Fi ]mien meta d-dinja g[addejja minn tant inkwiet finanzjarju u ekonomiku, meta l-Unjoni Ewropea u z-zona ewro g[andhom ma’ wi//hom il-kri]i tal-Gre/ja li tant qed tag[mel [sara lid-dehra talEwropa, f’pajji]na rridu nibqg[u b’saqajna fl-art. Nhar it-Tnejn il-Ministru tal-Finanzi jippre]enta l-Ba;it g[all-2012. F’nofs kri]i b[al din li l-Gvern jibbilan/ja ming[ajr il-[tie;a li jg[abbi lill-poplu b’pi]ijiet ;odda – kif qed jag[mlu tista’ tg[id il-gvernijiet kollha talUnjoni Ewropea – hu di;à su//ess kbir. Jekk minbarra li jibbilan/ja, il-Gvern isib anke l-mezzi biex ja;evola xi ftit lill-poplu, allura s-su//ess jinbidel f’su//essun. Kollox jiddependi fuq kemm ikollna stabbiltà politika. G[al dawn l-a[[ar snin ilGvern irnexxielu jg[addi millParlament il-mi]uri kollha me[tie;a biex l-ekonomija timxi ’l quddiem. Meta a[na naslu li nie[du mi]uri b’mod tempestiv iktar minn [addie[or inkunu qed nie[du vanta;; fuq pajji]i o[rajn. Dan kollu jista’ jse[[ g[ax f’pajji]na g[andna sistema ta’ ]ew; partiti b’ma;;oranza stabbli. Ukoll jekk tkun ta’ deputat wie[ed. Biex inkomplu nissuperaw il-mew; li qed i[abbat lid-dinja b[alissa, irridu l-istabbiltà politika li ti;i mir-responsabbiltà ta’ dawk kollha li jiffurmaw ilGvern.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Id-determinazzjoni titfi l-qtig[ il-qalb tal-Oppo]izzjoni L-a[bar ta’ twaqqif ta’ task force li bdiet il[idma tag[ha b’impenn f’anqas minn 24 sieg[a minn meta twaqqfet, kienet pass importanti biex ilGvern iwassal ir-riforma tat-trasport pubbliku tit[addem u mhux biss, i]da til[aq l-aspirazzjonijiet tal-pubbliku Malti. L-G[awdxin, huma sodisfatti bis-servizz riformat tat-trasport pubbliku. Il-poplu G[awdxi laqa’ l-aspett po]ittiv tal-ambjent f’din ir-riforma. Irrikonoxxa l-kumdità, u r-rotot kif inhuma m[addma. G[awdex ibbenefika sa mill-ewwel ;urnata tar-riforma, mit-3 ta’ Lulju li g[adda. 7,000 kuljum qed ju]aw it-trasport pubbliku filg]ira ta’ G[awdex. }ieda fenomenali, li i]da jrid ukoll jittie[ed fil-kuntest li s-servizz tat-trasport pubbliku f’G[awdex, bis-sistema kif kienet tit[addem qabel, kien kwa]i ine]istenti. It-trasport pubbliku f’G[awdex kellu biss isem, u mhux servizz. G[alhekk f’G[awdex il-qab]a kienet kbira. I/-/okon tal-g]ira wkoll g[en biex ittrasport pubbliku jag[mel il-qab]a fil-kwalità millewwel. Saru wkoll xi bidliet biex is-servizz ikompli jil[aq aktar il-b]onnijiet tal-passi;;ieri li qed ju]awh. Task force biex twassal it-trasport pubbliku fuq ir-rotta t-tajba Issa li g[addiet l-ewforija tad-dibattitu s[un u mqanqal li kellna fil-Parlament dwar it-trasport pubbliku, bl-Oppo]izzjoni Laburista tirrifjuta proposta tal-Prim Minsitru li jitwaqqaf Kumitat filParlament li jevalwa l-andament tar-riforma biex ikunu indirizzati d-diffikultajiet e]istenti, il-Gvern di;à beda jie[u d-de/i]jonijiet.
Din il-;img[a stess, il-Prim Ministru [atar task force biex tindirizza d-diffikultajiet e]istenti. Skop ie[or importanti hu li tie[u azzjoni fuq soluzzjonijiet li jwasslu biex ir-riforma fit-trasport pubbliku tibda tag[ti r-ri]ultati u til[aq l-aspirazzjonijiet kemm tal-pubbliku kif ukoll ikun rispettat il-ftehim li l-Gvern la[aq mal-Arriva fit-t[addim tas-servizz f’Malta. Il-ftehim li l-Gvern la[aq mal-kumpanija Arriva hu storiku. G[all-ewwel darba l-pajji] g[andu ftehim ta’ kif g[andu jit[addem b’miri wkoll li jridu jkunu osservati biex il-pubbliku jkollu servizz ta’ livell, effi/jenti, komdu, li jirrispetta l-ambjent, kif ukoll iwassal biex ji]died ukoll il-patruna;; tattraspot pubbliku f’pajji]na. Dan kien ftehim ma’ kumpanija li reb[et il-kuntratt tat-t[addim tas-servizz tat-trasport pubbliku li po;;a quddiemu miri g[olja. Il-kumpanija qablet mal-miri stabbiliti mill-Gvern. Il-kumpanija hi rinomata fl-industrija tat-trasport pubbliku u hi responsabbli g[at-trasport f’diversi pajji]i. F’Malta, diffikultajiet li ffa//jat il-kumpanija sa mill-ewwel ;urnata meta terz tax-xufiera ma da[lux g[axxog[ol u tke//ew, ma g[enitx biex ir-riforma tibda l-mixja tag[ha fuq pedamenti sodi. I]da llum, it-twaqqif tat-task force se tkun strument importanti biex ir-riforma titqabbad fuq irrotta t-tajba. Ri]ultati di;à qed naraw. {afna lokalitajiet di;à raw titjib konsiderevoli u f’[afna minnhom is-servizz qed jit[addem b’mod tajjeb. Id-de/i]joni li [adet it-task force fl-ewwel laqg[a tag[ha, li t-trasport pubbliku jing[ata prijorità firrush hours ta’ filg[odu, hu pass li g[andu j[alli effett po]ittiv fuq is-servizz tat-trasport pubbliku.
Ir-riforma kienet kura;;u]a. Ir-riforma kienet me[tie;a. Is-sistema l-antika ma kinitx tixraq lillpoplu tag[na. I]da wkoll trid tinbidel il-mentalità u l-kultura tag[na anke fl-g[a]liet tag[na fil-mod kif nivvja;;aw. Id-determinazzjoni tat-task force immexxija mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi qieg[da hemm. Il-qtig[ il-qalb tal-Oppo]izzjoni, b[alma g[amlet ukoll f’riformi kbar o[ra u f’de/i]jonijiet importanti li pajji]na [a, fejn dejjem opponiet u kkritikat, mhux se jnaffar l-ener;ija tal-Gvern. Nibqg[u nirriformaw biex nibqg[u b’sa[[itna Irridu nibqg[u ffukati anke fuq din ir-riforma biex tag[ti r-ri]ultati li konna qed naspiraw g[alihom u ma niqfux qabel ma naraw ir-riforma implimentata fit-totalità tag[ha, u li qed tag[ti rri]ultati. Din hi ta’ sfida o[ra li g[andu l-Gvern mal-[afna sfidi li di;à g[eleb u mal-o[rajn li se jiltaqa’ mag[hom fil-;img[at u x-xhur li ;ejin. Sfidi li mhu se jonqsu qatt g[aliex l-istampa lil hinn minn xtutna hi wa[da diffi/li [afna b’pajji]i li mhux riformi kura;;u]i biex itejbu t-trasport pubbliku, i]da g[andhom quddiemhom sitwaz-
zjonijiet serji [afna aktar minn riforma b[alma hi t-trasport pubbliku. Pajji]i li qed jiddibatttu kif ma jikkrollax finanzjarmant pajji]hom. Il-poplu Malti qieg[ed jg[ix f’ambjent [afna aktar kalm u [ieles minn sitwazzjonijiet ta’ mi]uri ta’ awsterità f’pajji]i o[ra. I]da rridu nibqg[u na[dmu b[ala poplu biex insa[[u dak li g[andna u nibqg[u nirriformaw biex nibqg[u b’sa[[itna quddiem il-maltemp internazzjonali.
Bla sustanza u bla sens Kien kumment pre/i] dak li qal il-Partit Nazzjonalista fi stqarrija aktar kmieni din il-;img[a: “Muscat nieqes mis-sustanza”. G[ax kultant taqra u ter;a’ taqra dak li jkun qal Muscat u [lief tidwir mal-lew]a, qlajjiet infundati, gideb u ine]attezzi ma ssibx. Jien in]id kumment ie[or, [afna drabi dak li jg[id Joseph lanqas ma jag[mel sens. Muscat kien mistoqsi nhar il-{add f’intervista f’The Sunday Times li “[afna jemmnu li f’dawn i]-]minijiet ta’ kri]i kull fejn t[ares, il-gvern g[amel su//ess bilmod kif mexxa l-ekonomija.” Muscat irrisponda li jekk l-affarijiet huma daqshekk mexjin sewwa, g[ala meta l-Prim Ministru ji;i mitlub g[ajnuna millfamilji u minn negozjanti, Gonzi jg[id li mhux f’po]izzjoni li ja;evola? Lewwel nett mhu minnu xejn li l-Prim Ministru jwie;eb b’dak il-mod. Lill-familji fil-b]onn, il-Gvern dejjem g[enhom u se jibqa’ jag[mel dan. Lin-negozjanti l-Gvern
minn Salvu FELICE PACE sfelicep@go.net.mt
g[enhom bil-kbir fil-bidu tal-kri]i fl-2008 u nafu kif dik l-g[ajnuna ssarrfet f’impjiegi u investimenti u baqa’ jg[in lin-negozji kbar jew ]g[ar, bi skemi differenti li jirrendu nuqqas ta’ taxxa m[allsa minnhom u f’espansjonijiet tal-azjendi tag[hom. Kien hemm mistoqsija o[ra: “Il-{add li g[adda int (Joseph Muscat) g[edt li Lawrence Gonzi mhux teknikament kapa/i li
jmexxi l-ekonomija. X’ridt tfisser b’dak il-kliem?” Muscat wie;eb li hu ja[seb li Gonzi ma jifhimx x’inhuma l-elementi ba]i/i talekonomija. Issa [alli ne]aminaw il-fatti. Is-sena lo[ra kellna tkabbir flekonomija ta’ 3.2%; flewwel kwart ta’ din is-sena kellna kobor ta’ 2.3% u fittieni kwart ta’ 2.8%. Il-qg[ad f’Malta ni]el g[al 6.3%, li hu l-[ames lanqas rata fiz-zona ewro fejn hemm qg[ad f’medja ta’ 9.9%. Kellna ]ieda ta’ 3000 persuna li qed ja[dmu bil-qlig[ u 1000 persuna anqas qed ifittxu x-xog[ol. Kellna su//ess kbir fitturi]mu, ]ieda ta’ 6.6% fuq l-istess perijodu tas-sena lo[ra u ]ieda fl-investimenti ;odda. G[al persuna li skont Muscat ma tifhimx fl-elementi ba]i/i tal-ekonomija, Gonzi mar tajjeb, spe/jalment meta ninsabu mdawrin bi kri]ijiet li jwerwru, u b’Oppo]izzjoni li tipprova tag[mel il-bsaten fir-roti. G[alhekk jien in]id, li dak li
jg[id Muscat hu wkoll bla sens. G[ax jekk l-ekonomija, fi/-/irkustanzi pre]enti, sejra mhux [a]in, dan ifisser li lGvern jista’ jkompli jag[mel dak li qed jag[mel fl-oqsma tas-sa[[a, tal-edukazzjoni u tal-ambjent. B’]ieda ta’ 4,400 operazzjoni fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena u b’investimenti kbar fi sptar ;did tal-kan/er, il-poplu qed jiggwadanja direttament missu//ess ekonomiku tag[na. G[al tal-Labour, g[ax hekk jaqblilhom, il-flus fil-but biss jg[oddu. B[allikieku operazzjoni siewja fl-Isptar Mater Dei mhi ta’ ebda valur. I]da teknikament, talLabour donnhom ma jifhmux li parti kbira minn flusna jintefqu fuq o;;etti impurtati, ji;ifieri li flusna jmorru biex jin[olqu u jin]ammu impjiegi barra xtutna. Fl-edukazzjoni qed naraw avvanzi kbar. Meta r-rata ta’ dawk li kienu jibqg[u jistudjaw sa ftit snin ilu kienet biss ta’ terz minn dawk listudenti li kienu jispi//aw
is-sekondarja, illum i/-/ifra telg[et g[al ]ew; terzi. U dan ifisser li l-ispi]a g[allistipendji u g[all-edukazzjoni kibret b’mod sostanzjali. Rajna programm ta’ bini ta’ skejjel ;odda f’Malta u f’G[awdex, attrezzati bla[[ar fa/ilitajiet li jg[inu li]vilupp tal-istudenti b’mod li dawn ikunu jistg[u jikkompetu f’dinja teknolo;ika. U l-istess flambjent. Rajna pro;etti ta’ infrastruttura li ssarrfu f’ib[ra nodfa madwarna, immani;;ar professjonali tal-ilma, tad-drena;; u taliskart, [olqien ta’ spazji ta’ rikreazzjoni f’diversi lokalitajiet, toroq ;odda, trasport pubbliku li ma j[ammigx u power station li se tassigura l-provvista tal-ener;ija. Jekk l-ekonomija tag[na tkompli tikber, jibqa’ jgawdi kul[add. Min, b[al Muscat, jargumenta kif jaqbillu ma jkun qed jg[id xejn ta’ sustanza u lanqas ma jag[mel sens, g[ax is-sa[[a, ledukazzjoni u l-ambjent jaffettwaw lil kul[add, b’xi mod jew ie[or.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
12 Ittri#Opinjoni
. .
Bhac-Cirasa Fejn hu d-difett^ Mhux il-ma;;oranza tag[na difettu]a. Imma hu Joe Muscat li qed jag[mel argumenti difettu]i. Apposta. Biex iqarraq. Biex jo[loq instabbiltà filpajji]. Dan fi ]mien meta l-pajji] g[andu b]onn stabbiltà assoluta. Madwarna qed tfaqqa’ kri]i wara o[ra. Kri]i kbira fil-Gre/ja. Anqas gvern m’g[andhom. Ilkri]i fiz-zona ewro. Sadattant, l-Italja tinsab fix-xifer. Il-gwerra filLibja mank g[adha spi//at. F’pajji]i o[ra G[arab, hemm qawmien. Kontra l-oppressjoni. Protesta wara o[ra g[addemokrazija. Sadattant, I]rael qed jhedded li jattakka lill-Iran. Kollox jindika li l-Iran g[andu armi nukleari. Il-prezz ta]]ejt jista’ jil[aq prezzijiet rekord. F’dan il-maltemp kollu, pajji]na baqa’ jofroq ilmew;. Bl-g[ajnuna t’Alla u b’politika serja, mhux sejrin [a]in. Minkejja dan id-dulluvju ta’ madwarna, qed niksbu r-ri]ultati. IlKap tal-Oppo]izzjoni jaf li l-Gvern reba[ il-vot ta’ fidu/ja fil-Parlament. Ji;ifieri g[andna lma;;oranza ne/essarja biex niggvernaw. Allura g[alfejn irid jibqa’ ji]ra’ d-dubju? G[alfejn qed jibqa’ jg[id li g[andna ma;;oranza difettu]a? G[alfejn irid ikompli jrewwa[ l-instabbiltà? Meta jaf li d-dubju u l-instabbiltà jag[mlu biss [sara kbira lill-pajji]? G[al Joseph Muscat x’ji;i l-ewwel? Il-Partit Laburista? Jew il-pajji]?
Fair Play Dil-;img[a mort sadDomus. I]-}ejtun. Sie[bi Jesmond Ferriggi g[amel xalata. L-ewwel g[ax domt ma wasalt. G[andu jkun [asibni b[alu. M’g[andix x’nag[mel. Imbag[ad qabadha fuq ittelfa tal-Manchester United mal-Manchester City. Jesmond malJuventus. Allura g[alfejn dal-fer[ kollu g[ax tilfu l-
Sabrinagate u l-midja Laburista Nag[mel referenza g[ar-rapport li j;ib l-isem ‘Is-semmieg[a u l-qarrejja laburisti g[adhom sajmin dwar il-kontenut’ (il-mument, 30 ta’ Ottubru 2011) fejn intqal dan: “Minkejja li issa g[addew kwa]i tnax-il jum minn mindu kienu ]velati emails li g[addew bejn il-mexxej Laburista Joseph Muscat u l-;urnalista Sabrina Agius tal-RTK, dawk li jie[du
l-a[barijiet tag[hom mill-media Laburista biss g[adhom sajmin dwar il-kontenut tag[hom…” billi nistaqsi lil-leader Laburista Joseph Muscat jekk mhux se jirtira l-permessi tal-istazzjonijiet kollha tar-radju u tat-televi]joni biex ikun jista’ jkompli jimmanipula l-mezzi tax-xandir jekk jil[aq Prim Ministru, e]attament kif twettqet manipulazzjoni minn Xandir Malta
meta, minn Settembru 1985 sa Mejju 1986, meta Charles Flores kien imexxi Xandir Malta, ta[t Dom Mintoff u Karmenu Mifsud Bonnici, kien ;ie de/i] li Eddie Fenech Adami jissejja[ biss ‘Kap talOppo]izzjoni’ jew ‘Kap talPartit Nazzjonalista’ bla ma qatt jissemma ismu! Edward Torpiano
Il-Furjana
Twie;eb il-gazzetta ‘Illum’ minn Mario GALEA
Manchester United? Tifra[ g[ax jirba[ it-tim tieg[ek. Mhux g[ax jitlef it-tim ta’ [addie[or. A[na tal-Mancheter United nirb[u meta nilag[bu tajjeb. U nitilfu meta nilag[bu [a]in. Hekk jitlob is-sewwa. A[na qatt ma sabuna [atja ta’ ta[wid. U ni]]luna millPremiere League. Kburi li n]omm ma’ tim li jirba[ biss meta jilg[ab tajjeb. U mhux jilg[ab [a]in, imma jirba[ xorta wa[da. G[ax i[awwad. Jesmond Ferriggi u s[abi tal-Juventus jifhmu sew x’jiena ng[id.
Biex tasal malajr… Marika Spagnol, li ta[dem mieg[i, we;;g[et. Waqg[et. Kisret subg[ajha ta’ sieqha. U bid-daqqa li [adet, lanqas bilqieg[da ma tista’ toqg[od. Qed ikollha toqg[od bilqieg[da fuq salvawomu. G[edtilha biex tibqa’ d-dar tistrie[. Imma xorta insistiet li tid[ol g[ax-xog[ol. Mela dil-;img[a kienet sejra d-dar. L-uffi//ju tieg[i qieg[ed fit-tielet sular. Ruth marret tg[in lil Marika biex tin]el isfel. {in minnhom Ruth daret lejha u bl-akbar serjetà qaltilha “Marika ja[asra hekk mhu se naslu qatt. Bil-krozzi se taqa’. :ib ilkrozzi ’l hawn [alli n]ommhomlok. G[ax se taqa’.” Marika lanqas bil-krozzi ma jirnexxilha timxi tajjeb. A[seb u ara ming[ajrhom. Bil-krozzi setg[et taqa’. Bla krozzi kienet titgerbeb. U vera kienet tasal malajr.
Nirreferi g[all-ittra bit-titlu ‘Irriinkarnazzjoni tal-kamla f’xi gazzetti ‘indipendenti’’, ippubblikata f’In-Nazzjon tad-9 ta’ Novembru 2011. Il-kontenut talittra kif ukoll it-titlu huma libellu]i. Bit-titlu tal-ittra qed t[alli jkun implikat li l-gazzetta Illum mhix indipendenti. Nitolbok tissustanzja l-argument, fin-nuqqas ta’ dan nirriservaw li jittie[du passi skont il-Li;i. Hi kompletament gidba li jing[ad li fil-gazzetta Illum ma jkunux reklamati programmi li se jixxandru fuq stazzjonijiet o[ra. B’mod qarrieqi ppubblikajt ittra li qed timplika li nxandru biss tag[rif dwar programmi fuq ONE. Dan mhux vera. Nissu;;erilek tara s-sezzjoni ‘Illejla fuq it-TV’ li fiha kull nhar
ta’ {add, infallibbilment nippubblikaw l-iskeda tal-programmi ta’ NET TV, TVM, ONE u stazzjonijiet barranin. Dan apparti lfatt li l-{add li g[adda stess ippubblikajna synopsis tal-programm ‘Simpati/i’ li jixxandar fuq NET TV. Dan wara li membru tal-istaff tag[na r/ieva ttag[rif minn sors partikulari. Din il-gazzetta dejjem tat spazju lil kull produzzjoni lokali li tixtieq timbotta ’l quddiem programmi tag[ha. Sfortunatament, g[al xi ra;uni li tafha l-amministrazzjoni ta’ NET TV, qatt ma tibag[tilna dettalji promozzjonali dwar programmi ta’ dan l-istazzjon. Din il-gazzetta sa[ansitra talbet bilmiktub lil Josef Fitzpatrick minn Media.Link.communications.mt
biex jag[mel sforz u jibag[tilna tag[rif dwar programmi fuq NET. L-istess talba saret lis-Sur Nicky Gauci mill-PBS. Sal-lum i]-]ew; stazzjonijiet naqsu li jag[mlu dan. L-istedina tibqa’ miftu[a g[al kull stazzjon u materjal ta’ din ix-xorta jista’ jintbag[at fuq: kultura@mediatoday.com.mt. Hu g[alkollox libellu] li ji;i implikat li ;urnalista f’din ilgazzetta hi f’po]izzjoni li tinfluwenza l-policy ta’ gazzetta b’fil dirett lejn karru politiku partikulari…u li dan hu bilbarka ta’ min i[addimha. Nitolbuk tiddikjara li din lakku]a tkun irtirata jew li tissustanzja l-argument. Julia Farrugia
Editur ta’ Illum
IN-NAZZJON Il-Gimg[a, 11 ta’ Novembru, 2011
A[barijiet ta’ Barra 13 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt L-ITALJA
L-Italja mhix se tbati parali]i fit-tul – il-President Napolitano tal-integrazzjoni Ewropea. Il-President Taljan Giorgio ‘Ne[tie;u ner;g[u niksbu, Napolitano qal li m’hemmx flimkien, il-kredibbiltà u lba]i g[all-preokkupazzjoni li l-Italja tista’ tiffa//ja perijodu fidu/ja b[ala pajji] biex lewwel u qabel kollox fit-tul ta’ ‘parali]i govermenno[or;u minn sitwazzjoni tali u parlamentari’ u meta fi perikolu]a [afna fejn id-dejn kwalunkwe sitwazzjoni pubbliku jinsab fil-morsa jistg[u jkunu adottati mi]uri ri;ida tal-bonds fis-swieq g[all-emer;enza g[al kull ]mien u skont ma jkun finanzjarja’, wissa ne/essarju. Napolitano. Dan [are; minn stqarrija li L-Italja f’dan il-ka] trid g[amel Napolitano meta indi- anki tikkonfronta l-kundizrizza s-sitwazzjoni politika zjonijiet tal-istituzzjonijiet li domestika ta’ pajji]u u meta tawha l-kreditu u fost l-effetti l-pressjoni tas-swieq finanzmistennija g[all-attività jari fuq il-bonds tat-Te]or ekonomika u l-impjieg ta’ ]diedu g[al livelli allarmanti. [addiema. Napolitano sa[aq li G[aldaqstant, dan, fi kliem m’hemm l-ebda [jiel ta’ Napolitano, jirrikjedi li lin/ertezza dwar id-de/i]joni Italja timpenja ru[ha malta’ Silvio Berlusconi biex ewwel g[all-amministrazjirri]enja minn Prim Ministru zjoni tal-finanzi pubbli/i u u li d-de/i]joni se tid[ol fisg[al impenn akbar u ;enerali se[[ ladarba l-li;i g[all-istab- skont il-vi]joni tal-i]vilupp biltà g[as-sena ekonomiku u 2012 tkun so/jali talapprovata millpajji]. Parlament. Il-President Il-li;i Taljan fisser li inkwistjoni se g[a]liet diftkun approvata ferenti fejn fi kwistjoni ta’ jid[ol l-u]u ;ranet skont iltar-ri]orsi, priqbil li se[[ oritajiet di;à bejn i/ibba]ati fuq Chairmen taspjan, u lSenat u limpenji biex Kamra tarjing[elbu dRappre]entanti dewmien u lmal-gruppi talkontradizma;;oranza u zjonijiet l-Oppo]izzjoni Giorgio Napolitano inevitabbli – fil-Parlament. filwaqt li lNapolitano kompla li lpajji] jikkonfronta elementi Presidenza g[andha mbag[ad ta’ dg[ufija – huma w[ud tid[ol immedjatament g[allmill-[ti;iet importanti li jafkonsultazzjonijiet (u skont ilfettwa lill-poplu kollu. mandat tal-Kostituzzjoni) blMa’ dawn wie[ed i]id iriskop li tirrisolvi s-sitwazriformi li jit[abbru kemm-il zjoni tal-Gvern mill-aktar fis darba i]da li rari jitwettqu u u ;aladarba jkun irri]enja meta dawn l-elementi kollha Silvio Berlusconi. jirrikjedu sens ta’ g[arfien G[aldaqstant, u f’qasir ;did u attitudni differenti, ]mien, l-Italja jew tispi//a fuq il-kollettiv u l-livell ta[tar gvern ;did fuq il-ba]i individwali. Wie[ed hawntal-vot ta’ fidu/ja filhekk irid i]id sens ta’ dixxiParlament – u li mbag[ad plina u impenn g[al kwalità; jie[u [sieb il-mi]uri minbarra sens ta’ sagrifi//ju ne/essarji kollha – inkella lu l-ispinta innovattiva. Parlament ji;i ddikjarat xolt Fil-fatt, Napolitano fakkar f’liema ka] l-Italja jkollha li ming[ajr is-sagrifi//ji tid[ol g[al elezzjonijiet kbar u dan is-sens ta’ spinta ;odda fl-anqas ]mien possibl-Italja ma kenitx se teg[leb bli. il-perijodu ferm diffi/li talIl-President Napolitano 1944-45, lejn l-a[[ar tattkellem ukoll fl-okka]joni tal- Tieni Gwerra Dinjija. Giornata dello Spettacolo fejn “Hemm il-[tie;a g[al attiqal li fl-Ewropa u lil hinn tudni ;dida anki flminnha ]viluppat kri]i ta’ Istituzzjonijiet u min-na[a fidu/ja serja fir-rigward taltal-partiti politi/i...Biex Italja. no[or;u l-pajji] minn din isHu qal li [add ma jiddubita sitwazzjoni kritika hu li l-Italja tifforma parti intene/essarju li t-Taljani jwargrali mill-Ewropa u li rbu g[al xi tabù antiki biex g[andha sehem fil-futur taltin[oloq klima fejn jistg[u kontinent i]da kull /ittadin jsiru l-paraguni [ielsa u Taljan irid jifhem li l-Unjoni o;;ettivi... Dan b’relazzjoni Ewropea, b[ala espressjoni diretta g[all-vera problemi li ta’ pro/ess twil ta’ integrazje]istu fis-so/jetà u l-Istat u zjoni, qed tg[ix mill-aktar s-soluzzjonijiet potenzjali,” mumenti kriti/i f’dinja li qed fisser Napolitano. tbati l-impatt tat-the]]i] u lIl-President tal-Italja i]bilan/i fl-oqsma finanzjarji kkonkluda li l-pajji] je[tie; u ekonomi/i. li jag[mel id-de/i]jonijiet Il-President sa[aq ukoll li l- mill-aktar fis u fis-snin li Italja trid tie[u l-inizjattiva ;ejjin u meta dan jag[ti litbiex tag[ti kontribut akbar lit- Taljani sens ;did ta’ ti;did ne/essarju minbarra li responsabbiltà u g[aqda twettaq l-avvanzi fis-sistema nazzjonali.
Qed jaraw gvern ;did fi kwistjoni ta’ jiem Dan il-pajji] qed javvi/ina l-konferma ta’ gvern ;did g[all-g[aqda nazzjonali u meta l-eks Kummissarju Ewropew Mario Monti issemma b[ala l-favorit li jie[u post Silvio Berlusconi fit-tmexxija ta’ amministrazzjoni ‘ta’ kri]i’ sa ftit ;ranet o[ra. Il-gvern ;did je[tie; ida[[al dejjem aktar mi]uri ta’ awsterità biex jevita s-sitwazzjoni negattiva g[alla[[ar li qed thedded liz-zona ewro kollha u meta ’l quddiem g[andu jimplimenta rriformi diffi/li fir-rigward talpensjonijiet, is-swieq taxxog[ol u r-regolazzjoni tannegozju. L-allarm jidher li ]died wara li l-img[ax fuq is-self tal-Italja spara g[al livelli insostenibbli u – jekk kemmil darba jintg[a]el Prim Ministru – Monti g[andu jiffa//ja l-isfidi iebsa biex jirrestawra l-kredibbiltà talpajji]. Intant, l-eks Prim Ministru Berlusconi, li sa ftit ilu kien qed jinsisti g[al elezzjonijiet bikrija, issa jaqbel li jkun a[jar li dawn ma jsirux g[alissa.
Mario Monti
Sorsi politi/i mbag[ad qalu li l-programm li qed jimponi l-President Taljan Giorgio Napolitano g[andu jwassal g[al ‘Gvern ;did immexxi minn Monti u b’rappre]entanza wiesg[a’ f’Ruma sal-lejl tal-{add jew it-Tnejn filg[odu. F’g[ajnejn l-amministraturi tas-swieq, Mario Monti hu personalità ideali biex imexxi l-Gvern Taljan g[all-g[aqda nazzjonali li jrid jg[addi b’ur;enza l-politika talawsterità.Dan meta ]-]ew; kmamar tal-Parlament Taljan
mistennija jg[addu li;i g[allistabbbiltà finanzjarja (li tinkorpora r-riformi ekonomi/i mwieg[da lill-Unjoni Ewropea) sa tmiem il;img[a. Hu anki probabbli li lGvern ;did jinkludi esperti rispettati minbarra politi/i li jgawdu appo;; fost ilma;;oranza tad-deputati talPopolo Della Libertà (PDL) ta’ Berlusconi; il-politi/i ta//entru u l-Partit Demokratiku tax-Xellug li hu l-akbar entità fl-Oppo]izzjoni. Madankollu, kul[add ja//etta li s-sitwazzjoni tista’ tinbidel minn sieg[a g[allo[ra u meta l-Partit Lega Nord, is-sie[eb ewlieni ta’ Berlusconi fil-koalizzjoni li waslet biex tispi//a, di;à eskluda appo;; g[al Monti. Il-President Napolitano f’nofs il-;img[a [atar lil Monti b[ala senatur g[al g[omru fost sinjali li g[andu jitolbu dalwaqt biex jifforma gvern. U tard ilbiera[ Monti rtira minn konferenza li kellha ssir f’The Hague, fi tmiem il-;img[a, wara li Napolitano talbu jibqa’ f’Ruma min[abba l-kri]i politika.
L-UNJONI EWROPEA
Hemm is-sogru ta’ ri/essjoni Il-Kummissarju tal-UE g[all-Affarijiet Ekonomi/i u Monetarji qal li l-i]vilupp talEwropa jinsab sta;nat u li hemm is-sogru ta’ ri/essjoni ;dida. Il-kummenti ta’ Olli Rehn ing[ataw meta l-Unjoni Ewropea, ilbiera[, naqset
drastikament it-tbassir dwar li]vilupp taz-zona ewro matul is-sena d-die[la u li mill-1.8 fil-mija ‘potenzjali’ issa ni]el g[al 0.5 fil-mija biss. Ir-rata baxxa tal-i]vilupp tag[milha dejjem aktar diffi/li g[all-Ewropa biex teg[leb il-kri]i tad-djun u
meta l-po]izzjoni tal-Italja titqies b[ala wa[da insostenibbli. Dan meta s-swieq talEwropa baqg[u jirriflettu lansjetà tal-a[[ar ;ranet fost inkwiet persistenti dwar limg[axijiet enormi fuq is-self tal-Italja.
IL-GRE?JA
L-g[a]la waqg[et fuq Papademos, bil-koalizzjoni tie[u l-;urament illum Wara jiem ta’ inde/i]joni sar mag[ruf li Lucas Papademos, l-eks-Vi/i President tal-Bank ?entrali Ewropew, se jmexxi l-Gvern ;did li jrid jaqdi rwol ta’ kri]i minbarra li jipprova jsalva ss[ubija tal-Gre/ja fl-ewro. Papademos sejja[ biex ilGriegi jing[aqdu warajh wara xhur ta’ di]gwid fost il-partiti politi/i rivali meta qed jipprova ja//erta mill-fondi li jmiss tal-bailout (l-g[ajnuna ta’ emer;enza) g[al pajji]u. Il-kundizzjonijiet marbuta mal-fondi se jimponu jer;a’ aktar awsterità g[all-Griegi li di;à qed ibatu minn qg[ad li f’Awwissu la[aq rekord ta’ 18.4 fil-mija (’il fuq mis-16.5 fil-mija ta’ Lulju skont l-istatistika ta’ ELSTAT). Fil-Gre/ja tal-lum, tal-anqas erbg[a f’kull g[axar ]g[a]ag[ spi//aw bla xog[ol fost tbassir li l-ekonomija nazzjonali fl-2011 se tonqos g[ar-
raba’ sena konsekuttiva. Lucas Papademos fil-fatt ammetta li l-ekonomija Griega qed tiffa//ja problemi kbar minkejja l-isforzi li saru meta ‘l-g[a]liet futuri se jkunu de/i]ivi g[all-poplu. Intant, il-koalizzjoni ;dida tal-Gre/ja tie[u l-;urament illum waranofsinhar u wara li Papademos la[aq ftehim dwar il-gvern g[all-g[aqda nazzjonali mas-So/jalista George Papandreou (li se jispi//a minn Prim Ministru), u l-Kap tal-Oppo]izzjoni Antonis Samaras. Issa din il-koalizzjoni se jkollha l-impenn spe/ifiku li timplimenta l-ftehim g[allbailout – ekwivalenti g[al 130 biljun ewro – li ntla[aq mazzona ewro u qabel isejja[ elezzjoni bikrija fil-Gre/ja. U g[alkemm il-Griegi laqg[u l-konferma ta’ Papademos – teknokratiku li jgawdi l-g[arfien internaz-
zjonali – l-analisti barra lGre/ja huma kawti fl-opinjonijiet dwar kemm dan se jirnexxilu jimponi l-awsterità addizzjonali fuq poplu li ilu jipprotesta bil-kbir kontra lqtug[ fis-salarji u t-taxxi og[la. Mistenni li l-oppo]izzjoni tal-poplu g[all-awsterità tkun ‘e[rex minn qabel’ u meta issa l-Gre/ja te[tie; akkost ta’ kollox li tixpruna l-mi]uri diffi/li. Filwaqt li Papademos qal li ma imponiex termini g[allmexxejja politi/i Griegi qabel a//etta l-kariga, sorsi qrib ilGvern sa[qu li dan insista biex il-Partit So/jalista PASOK, ta’ Papandreou, u lPartit g[al Demokrazija :dida ta’ Samaras jimpenjaw ru[hom bil-kitba biex jappo;;jaw il-pakkett talbailout, li l-kundizzjonjiet tieg[u mistennija jintlaqg[u [a]in [afna mill-elettorat.
IN-NAZZJON Il-:img[a 11 ta’ Novembru, 2011
14 A[barijiet ta’ Barra L-IRAN
Khamenei iwissi lil I]rael u ’l-Istati Uniti
{addiema tas-salvata;; i;orru ra;el li ttella’ minn ta[t it-terrapien lejn ambulanza fl-in[awi ta’ Van (Reuters)
IT-TURKIJA
Kalvarju ;did g[al Van Skwadri inkarigati minn [idma ta’ emer;enza salbiera[ kienu qed ifittxu g[al numru kbir ta’ nies li nqabdu ta[t terrapien wara terremot kbir ie[or li laqat il-Lvant tatTurkija matul il-lejl talErbg[a u li [alla tal-anqas g[axra mejtin. Il-belt ta’ Van, li proprju xxahar li g[adda kienet ;arrbet l-effetti ta’ the]]i]a ‘storika’ li [alliet ’il fuq minn sitt mitt vittma, re;g[et batiet ilkonsegwenzi b’tal-anqas [amsa u g[oxrin bini j/edu din id-darba – fosthom lukanda fejn kienu allo;;jati diversi ;urnalisti u [addiema ta’ fejda barranin. Intant, jidher li ttellg[u 25 ru[ [ajjin minn ta[t ir-radam ta’ bini i]da l-awtoritajiet jammettu li fadal g[exieren ta’ nies irrappurtati nieqsa u li x’aktarx spi//aw mirduma. Fost l-a[barijiet – kultant konfli;;enti – li qed jo[or;u miz-zona ta’ Van ing[ad li
tabib :appuni] li kien qieg[ed fl-in[awi biex jg[in lill-vittmi tat-terremot taxxahar li g[adda tilef [ajtu mill-;rie[i li ;arrab wara li qalg[uh minn ta[t it-tifrik talLukanda Bayram li kkrollat fl-ag[ar [inijiet tat-terremot ;did. Iz-zona anki qed titrieg[ed minn mijiet ta’ the]]i] sekondarju u meta eluf ta’ nies g[adhom jg[ixu fi ‘bliet ta’ tined’ ta[t kundizzjonijiet ta’ fri]a. Intant, kienet b’xorti tajba li kwa]i l-bini kollha li /eda fit-terremot tal-Erbg[a – [lief g[al tlieta – kien vojt u wara li r-residenti spi//aw evakwati fis-sig[at u l-jiem li segwew it-terremot ‘storiku’ tat-23 ta’ Ottubru. Fil-fatt, il-[idma ta’ salvata;; b[alissa qed tikkon/entra fuq l-in[awi fejn hemm il-fdalijiet ta’ ]ew; lukandi u bini ta’ appartamenti li litteralment
‘evapora fix-xejn’. L-epi/entru tal-a[[ar terremot inzerta fid-distrett ta’ Edremit, xi sittax-il kilometru lejn in-Nofsinar ta’ Van u lbiera[ spikkaw ilfilmati ta’ residenti u [addiema tas-salvata;; qed jippruvaw ine[[u r-radam biex je[ilsu n-nies minn ta[tu. Ix-xog[ol qed ikompli anki matul il-lejl u sal-biera[ kienu qed jintbag[tu jer;a’ aktar skwadri g[allemer;enzi lejn ir-re;jun mill-
belt kapitali Ankara u bnadi o[ra. L-a[[ar rapporti qalu wkoll li fit-terremot ikkrollaw skola u numru ta’ djar li kienu nbnew mill-;ebel u t-tajn u meta deputati parlamentari u awtoritajiet o[rajn wissew li s-sitwazzjoni g[ar-residenti ta’ Van u l-in[awi m;arrbin qed issir dejjem ag[ar fost [tie;a ur;enti g[al aktar tined.
L-Ayatollah Ali Khamenei, li hu l-Mexxej Suprem tal-Iran, wissa lil I]rael u ’l-Istati Uniti biex ma jirrikorrux g[al azzjoni militari kontra pajji]u waqt li tenna li f’ka] li ja]]ardaw ‘g[andhom jintlaqg[u bilponnijiet tal-[adid’. Khamenei sostna li ‘lg[edewwa tal-Iran’ iridu j]ommu f’mo[[hom li kull attakk militari kontra l-Istat I]lamiku jirri]ulta f’reazzjoni immedjata. ‘U f’dan il-ka] ikunu lGwardja Rivoluzzjonarja, lArmata u l-poplu tal-Iran li jag[tu din it-twe;iba soda,’ enfasizza l-Ayatollah. Kibret l-ispekulazzjoni dwar xi attakk imminenti kontra l-Iran meta I]rael, jiem ilu, wettaq il-provi ta’ missila li twassal fuq distanzi kbar qrib Tel Aviv. Fl-istess [in, uffi/jali I]raeljani qed jikkummentaw li lprogramm nukleari tal-Iran jimponi ‘theddida diretta u sostanzjali’ g[all-interessi tag[hom, bit-tensjoni ti]died wara l-a[[ar rapport tal-International Atomic Energy Agency (IAEA)
fis-sens li l-Iran deher li [adem di;à fuq id-disinn ta’ bomba atomika u li jista’ g[adu jmexxi rri/erka sigrieta. L-Iran ikkundanna rrapport tal-ispetturi tanNazzjonijiet Uniti b[ala wie[ed ‘]bilan/jat’ u bba]at fuq ‘l-iskopijiet politi/i’ – b’I]rael, imbag[ad, isejja[ biex id-dinja ‘ma t[allix’ lIranjani ji]viluppaw larmamenti nukleari. Il-potenzi tal-Punent illum qed isej[u g[al sanzjonijiet aktar [orox filkonfront tar-Repubblika I]lamika, bl-Istati Uniti u lalleati Ewropej iwissu li lIran qed jipprova jibni lbombi atomi/i ta[t ‘koperta’ ta’ programm nukleari li fi kliem Tehran hu inti] biss g[all-pro;etti /ivili. Sadattant, I]rael – li mhux rikonoxxut (b[ala pajji]) mill-Iran – iqis lillfundamentalisti f’Tehran b[ala theddida g[alle]istenza tieg[u u di;à qal li g[andu ‘l-g[a]liet kollha fuq il-mejda (li jinkludu loption militari)’ biex jikkonfronta lill-g[adu.
I}RAEL
Eks President irid jiskonta l-[abs Il-Qorti Suprema I]raeljana sostniet li l-eks President I]raeljan Moshe Katsav irid jiskonta seba’ snin [abs talli, fis-snin disg[in, stupra mara li kienet ta[dem g[alih meta kien g[adu Ministru talKabinett u anki min[abba g[emil ]ieni fil-konfront ta’ ]ew; nisa o[ra li wkoll kienu impjegati mieg[u. B’hekk ukoll ;iet ikkonfermata l-kundanna pre/edenti minn qorti o[ra fil-konfront ta’ Katsav,
bil-panel ta’ tliet ma;istrati (mal-Og[la Qorti) itennu li Katsav sfrutta l-po]izzjoni li kellu biex jabbu]a mid-dinjità tan-nisa li spi//aw iressqu l-akku]i kontra tieg[u. Id-de/i]joni biex ma jintlaqax l-appell ta’ Katsav kontra s-sentenza kienet wa[da unanima u issa l-eks President I]raeljan – li ]amm ilkariga mill-2000 sal-2007 – irid jibda jiskonta ssentenza ta’ pri;unerija mis-7 ta’ Di/embru.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
A[barijiet ta’ Barra 15 IT-TUNE}IJA
IL-:ERMANJA
Ti/[ad dwar l-idea ta’ zona ewro ‘i]g[ar’ Kelliem g[all-Kan/illier tal-:ermanja qal li l-Gvern immexxi minn Angela Merkel mhux qed jippersisti g[al zona ewro li tkun i]g[ar mill-grupp ta’ pajji]i attwali. Dan meta Berlin qed jikkon/entra fuq politika u inizjattivi li jistabbilizzaw liz-zona s[i[a. L-istqarrija, permezz ta’ email li bag[at il-kelliem Steffen Seibert, hi reazzjoni g[al artikolu tala;enzija Reuters fis-sens li
xi uffi/jali :ermani]i u Fran/i]i ddiskutew li jimxu ’l quddiem b’integrazzjoni ekonomika aktar ri;ida u possibbilment ‘b[ala grupp (ta’ pajji]i) i]g[ar’. Seibert enfasizza li lGvern :ermani] definittivament mhux qed ja[dem fuq xi pjan ta’ dan it-tip u meta g[all-kuntrarju qed jimmira g[all-istabbbiltà taz-zona ewro fil-forma pre]enti u biex jattakka lg[eruq tal-problemi e]istenti.
SPANJA
Irid amministratur ‘influwenti’ g[all-ekonomija Il-Mexxej tal-Partit Popolari (PP) li mistenni jirba[ l-elezzjoni parlamentari tal-20 ta’ Novembru qed ifittex personalità li tgawdi r-rispett fuq ba]i internazzjonali [alli tie[u responsabbiltà g[allekonomija ta’ Spanja. Mariano Rajoy, il-Kap tal-Oppo]izzjoni attwali, jemmen li dan hu kru/jali jekk Spanja g[andha tikkonvin/i lill-investituri fi ]mien ta’ kri]i profonda g[az-zona ewro u wara lpolicies ekonomi/i ]baljati tal-Gvern immexxi millPrim Ministru So/jalista José Luis Rodriguez Zapatero. Analisti qed jg[idu li Rajoy irid amministratur influwenti u ta’ esperjenza i]da mhux bilfors li lg[a]la tkun illimitata g[ad-deputati tal-PP.
Fil-fatt ja[sbu li l-PP jista’ jaqsam il-Ministeru tal-Ekonomija f’]ew; entitajiet – wa[da g[allpolitika ekonomika u lo[ra g[all-finanzi – u b[alma kien il-ka] ta[t la[[ar Gvern Spanjol ta//entru-lemin. Mariano Rajoy hu lfavorit assolut li jqa//at lis-So/jalisti mill-poter g[all-ewwel darba f’seba’ snin, bi Spanja ’l quddiem mistennija timplimenta qtug[ sostanzjali fl-infiq nazzjonali minbarra riformi g[allawsterità li jistg[u jo[or;uha mill-kri]i finanzjarja. Ir-riformi jistg[u jixprunaw il-produttività fuq il-medja ta]-]mien, g[alkemm il-pajji] xorta se jg[addi minn ri/essjoni matul is-sena d-die[la.
Mistenni gvern ta’ koalizzjoni fi kwistjoni ta’ ;ranet Il-koalizzjoni ta[t tmexxija I]lamika u li kienet iffurmata wara l-elezzjoni tax-xahar li g[adda g[andha t[abbar gvern fi kwistjoni ta’ ;ranet fost rapporti li se ]]omm iddekasteru tad-Difi]a. It-Tune]ija tibqa’ mag[rufa fl-istorja b[ala l-pajji] li xpruna r-rivoluzzjoni tar‘Rebbieg[a G[arbija’, bl-eks President Tune]in Zine alAbidine Ben Ali jispi//a kostrett li ja[rab lejn l-Arabja Sawdita. F’dawn l-a[[ar xhur itTune]ija g[addiet minn transizzjoni lejn demokrazija u li kienet relattivament [ielsa mill-problemi. Dan meta li]vilupp tal-entità I]lamika b[ala qawwa politika ma ssarrafx f’kunflitti fuq xi skala kbira u b[alma stennew numru ta’ osservaturi. It-Tune]ija, ix-xahar li g[adda, ele;;iet assemblea li trid tg[addi Kostituzzjoni ;dida minbarra li tiffissa ddata g[al elezzjonijiet ;odda. Il-kamra tar-rappre]entanti se tkun iddominata minn deputati tal-Partit moderat I]lamiku Ennahda li jkun qed ja[dem f’koalizzjoni ma’ ]ew; partiti sekulari. Sadattant, uffi/jali g[oljin ta’ Ennahda [abbru li l-Gvern ;did tat-Tune]ija g[andu jit[abbar ‘fi kwistjoni ta’ jiem u mhux ;img[at’ u meta hemm ftehim fi prin/ipju biex il-partit jibqa’ jmexxi lMinisteru responsabbli midDifi]a. Il-Ministru Abdelkrim Zbidi ilu b’dan id-dekasteru partikulari minn ftit wara rrewwixta tal-14 ta’ Jannar li wasslet g[at-tmiem tal-era ta’ Ben Ali.
Dimostranti Salafisti jidhru waqt protesti f’Tunis u fejn insistew g[ar-ripatrijazzjoni ta’ pri;unieri li ;ew ikkundannati g[all-mewt fl-Iraq min[abba sehem fil-gwerra tal-Golf (Reuters)
{afna fost it-Tune]ini jirrispettaw lil Zbidi g[ar-rwol tal-militar li f’dawn ix-xhur [ares il-kwiet u l-ordni pubblika filwaqt li baqa’ ’l bog[od mill-politika. Intant, kelliema g[allKungress g[ar-Repubblika, partit u sie[eb ]g[ir fil-koalizzjoni, ikkonfermaw id-dettalji dwar in-negozjati rigward il-Kabinett ;did u jistennew li kollox ikun konklu] sal-;img[a d-die[la. Il-Partit Ennahda fl-istess [in irid jibg[at messa;; ta’ kontinwità meta indika li l-
Ministru tal-Finanzi u lGvernatur tal-Bank ?entrali wkoll g[andhom i]ommu posthom. Dan meta qed ikomplu nnegozjati dwar id-dekasteri l-o[rajn u rigward l-g[a]la ta’ President. G[alkemm il-Presidenza tat-Tune]ija tinvolvi kariga fil-parti kbira /erimonjali, il-President li jintg[a]el jista’, ’il quddiem, ji;i mitlub biex iservi ta’ medjatur f’ka] ta’ xi kunflitt bejn il-partiti ewlenin flAssemblea l-;dida.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Feature 17
IT-TURI}MU> SENA REKORD G{AL PAJJI}NA
16 Feature
Politika g[aqlija b’ri]ultati mill-aqwa minn Joe MIKALLEF joe.mikallef@media.link.com.mt
It-turi]mu hu wie[ed mill-pilastri ewlenin talekonomija Maltija u grazzi g[at-tmexxija g[aqlija tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista, dan issettur qed ikompli jag[ti ri]ultati tajbin. Mhux ri]ultati li qed jinkisbu b’kumbinazzjoni, i]da l-frott qed jinqata’ b’ri]ultat tal-impenn kontinwu tal-Gvern li jag[ti prijorità kbira litturi]mu li minnu – direttament jew indirettament – jiekol kul[add. ?ifri uffi/jali jkomplu jkunu xhieda ta’ kif pajji]na qed jikseb ri]ultati po]ittivi f’dan is-settur importanti. U dan filwaqt li qed tissokta madwarna l-kri]i internazzjonali li xi ftit jew wisq qed ikollha effett negattiv. Il-Gvern, permezz tal-politika g[aqlija tieg[u u limsie[ba kollha fis-settur, qed ji;bdu [abel wie[ed biex pajji]na jattira aktar turisti mill-Ewropa u millpajji]i lil hinn mill-kontinent Ewropew. Mi]uri li ttie[du fis-snin li g[addew qed i[allu rri]ultati mixtieqa, fosthom l-introduzzjoni tal-low
cost airlines li fet[u orizzonti ;odda g[all-g]ejjer Maltin u l-introduzzjoni u t-tis[i[ matul is-snin talIstitut g[all-Istudji Turisti/i. Il-Gvern, bl-g[ajnuna wkoll tal-Kunsilli Lokali, qed ikompli b’politika impenjattiva ta’ tisbi[ tal-bliet u l-ir[ula fil-g]ejjer Maltin biex hekk il-prodott Malti jkun l-aqwa possibbli. ■ Fl-ewwel ;img[a ta’ Novembru kienet ippubblikata l-istatistika tal-NSO dwar it-turi]mu flewwel disa’ xhur ta’ din is-sena. L-istatistika turi ri]ultati po]ittivi fis-settur turistiku. ■ Fl-a[[ar erba’ snin kellna tliet snin rekord bissena 2007, 2008 u l-2010. Din is-sena wkoll qed ikollna ri]ultati po]ittivi tant li l-istatistika tal-NSO turi li fl-ewwel disa’ xhur tas-sena n-numru ta’ turisti kien ta’ 1,126,543 li jfisser ]ieda ta’ 69,667 turist (+6.6%) fuq l-istess perijodu fl-2010. ■ In-nefqa tat-turisti bejn Jannar u Settembru 2011 kienet aktar minn €997 miljun li tfisser ]ieda ta’ aktar minn €81 miljun fuq l-istess perijodu tas-
sena 2010. ■ In-numru ta’ ljieli li t-turisti qattg[u fl-ewwel disa’ xhur tas-sena ammonta g[al 9,351,857 li jfisser ]ieda ta’ 336,503 iljieli (+3.7%) fuq l-istess perijodu fl-2010. ■ L-istatistika li [ar;et fil-bidu ta’ din il-;img[a turi wkoll li f’Settembru 2011 in-numru ta’ turisti li ]aru pajji]na kien ta’ 154,529, ]ieda ta’ 3.110% fuq Settembru 2010. ■ In-nefqa tat-turisti f’Settembru kienet ta’ €147.9 miljun, ]ieda ta’ €10.3 miljun fuq Settembru tas-sena li g[addiet. ■ Matul dan ix-xahar, it-turisti qattg[u aktar minn 1.37 miljun lejl f’pajji]na li jfisser ]ieda ta’ 27,873 lejl fuq l-istess xahar tas-sena li g[addiet. ■ Dan ifisser li pajji]na re;a’ kellu ri]ultati po]ittivi fi tliet indikaturi ewlenin tal-qasam turistiku li huma n-numru ta’ turisti, in-nefqa tag[hom f’Malta u n-numru ta’ ljieli li jqattg[u f’pajji]na.
Minkejja l-kri]i ekonomika internazzjonali, it-turi]mu f’pajji]na jissokta b’ri]ultati po]ittivi
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
18 Teatru
‘L-Inkwiet ta’ Pawlu’ L-G[aqda Drammatika Rabat se tippre]enta l-kummiedja fi tliet atti ‘L-Inkwiet ta’ Pawlu’. Pawlu kien ;uvni li min[abba l-mist[ija qatt ma ]]ewwe;. Karmenu, li kien [abib tieg[u, kien i[e;;u biex jag[mel dan. ?ensu l-bajjad ;ie mqabbad biex jag[millu xi xog[ol. Karmenu u ?ensu jiftiehmu biex juru lil Pawlu kif g[andu jaqbad ma’ tfajla, li f’dan il-ka] kienet Joanne, bint is-Sur :ann, li kien ja[dem mag[hom. O[tu Ester, li kienet tg[ix l-Awstralja, dejjem xtaqet li ji]]ewwe;. Pawlu, biex je[les minnha, jg[arrafha li kien mi]]ewwe;. Imut ir-ra;el ta’ Ester u ti;i g[al g[arrieda mill-Awstralja. Pawlu jitlob lil ?ensu biex jilbes ta’ mara u ?ensu ja//etta li jag[mel dan g[al ftit ]mien. ?ensu kien jib]a’ mill-mara tieg[u :i;a g[ax dejjem kienet ti;ri warajh. Pawlu jibg[at g[al sie[bu Karmenu biex jg[inu jo[ro; minn din is-sitwazzjoni u kellu jag[milha ta’ tabib. Karmenu ried jivvinta xi [a;a biex Ester titlaq mid-dar. Jin[olqu [afna sitwazzjonijiet kollha da[k. F’din il-kummiedja se jie[du sehem Emanuel Galea, Antida Agius, Salvu Attard, George Agius, Rita Sammut, Michael Schembri u Francesca Agius. Din il-kummiedja se ti;i ppre]entata nhar il-{add 27 ta’ Novembru 2011 fis-Sala Parrokkjali ta’ San Pawl fir-Rabat fis-7 p.m. Biljetti mis-Sala Parrokkjali.
L-atturi fil-kummiedja ‘L-Inkwiet ta’ Pawlu’
‘‘{itan’ ... Ikompli’ ... f’{al G[arg[ur Francis Ebejer jitqies b[ala wie[ed mill-pilastri tal-letteratura teatrali f’pajji]na. Hawn min i[oss li mhux apprezzat bi]]ejjed. Hawn min i[oss li xog[lu g[adda ]mienu biex jin[adem fuq il-palk. Hawn min meta ssemmi ismu qajla jaf min hu. Grupp ta’ atturi jid[lu g[al sfida li jippre]entaw id-dramm tieg[u ‘{itan’. Jid[lu g[aliha b’amor proprju hekk li jorbtu lilhom infushom li j]idu mieg[u ttielet att. Il-pro;ett teatrali tag[hom ilaqqmuh ‘‘{itan’ ... Ikompli’. Il-bi//a tikkomplika ru[ha: Id-direttur jipprova ma j[allix l-atturi kajmani g[ax jistg[u jag[mlu l-provi biss fuq palk li fuqu qed jit[ejjew makkjetti u siltiet umoristi/i g[al Lejla Maltija. Kif se jirrifletti dan kollu fuq il-{itan – ;ieli ma jidhrux - li ntellg[u bejnietna? Minnu li meta nie[du lilna nfusna b’serjetà ]ejda nitbieg[du mill-o[rajn g[ax nibdew na[sbu li a[na xxemx u madwarna ddur iddinja? Kemm jikkundizzjonana dak li ;arrabna u batejna fl-img[oddi – hekk li jaqtag[na mir-realtà ta’ issa? Il-fatt li tie[u l-[ajja b’do]a ta’ umori]mu jtaffi mill-qrusa tal-g[araq? ‘‘{itan’ ... Ikompli’
L-atturi fid-dramm ta’ Francis Ebejer ‘{itan’
g[andha tkun produzzjoni qawwija o[ra mill-G[aqda Teatrali Dwal :odda. ‘‘{itan’ ... Ikompli’ huwa pro;ett teatrali li ilu jin[ema xhur s[a[ u jkun ippre]entat fitteatru ta’ {al G[arg[ur nhar is-Sibt 19 ta’ Novembru fis7.30 p.m. u l-{add 20 ta’ Novembru fis-6.30 p.m. L-G[aqda Dwal :odda tellg[et tliet drammi ta’ Francis Ebejer, ‘{itan’, fl1980; ‘{add fuq il-Bejt’, fl1985; u ‘:a[an ta’ Bin;emma’, fl-2002. L-ewwel att ta’ ‘‘{itan’ ... Ikompli’ ji;bor fih siltiet minn provi ta’ grupp ta’ atturi
huma u jg[oddsu fid-dramm f’]ew; atti kif kitbu Ebejer. Ikun hemm min joqg[od ‘jikkummiedja’ madwar [idmiethom. It-tieni att imbag[ad juri kif qed jin[ema t-tielet att. U l-kummiedja u ttra;edja jinterzjaw ru[hom flimkien. Hekk ji;ri fil-[ajja? Meta produzzjonijiet ta’ drammi ori;inali bil-Malti huma skarsi [afna, ‘‘{itan’ ... Ikompli’ mill-G[aqda Dwal :odda tlaqqa’ l-img[oddi ma’ ]mienna, tisfida u tag[ti gost g[ax l-element ta’ spettaklu ma jonqosx. Tissokta timla bit-tama g[at-teatru bil-Malti f’pajji]na.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
20 Mu]ika
Simply Webber! Kun/ert spettakulari teatrali mill-kompo]itur mag[ruf Andrew Lloyd Webber
Roger Tirazona, Cliff Zammit Stevens, Rachel Fabri u Dorothy Bezzina li se jie[du sehem fil-lejla mu]ikali ‘Simply Webber!’
Il-kumpanija teatrali Masquerade se tifta[ l-ista;un teatrali b’‘Simply Webber!’ Lejla li tibqa’ miftakra, mimlija mu]ika tal-kompo]itur mag[ruf Andrew Lloyd Webber. Il-kun/ert se jinkludi arran;amenti ;odda mill-isba[ li jintg[o;bu minn kull minn i[obb ix-xog[lijiet ta’ Webber
u minn min se jkun qed jismag[hom g[all-ewwel darba. Dan huwa rigal f’waqtu g[alludjenzi peress li l-produzzjoni mu]ikali The Phantom of the Opera g[adha kif i//elebrat il25 anniversarju. Bla dubju Andrew Lloyd Webber hu l-aktar kompo]itur popolari fil-qasam tat-teatru mu]ikali u l-aktar wie[ed li g[amel su//ess. Il-forza emozzjonali tax-xog[lijiet tieg[u ilha ssa[[ar lill-udjenzi g[al dawn la[[ar erbg[in sena, u iktar, u tellg[ethom f’livelli ;odda ta’ sensazzjoni u emozzjoni wara biss ftit strofi ta’ mu]ika. Ilkompo]izzjonijiet tieg[u marru ferm lil hinn mill-West End ta’ Londra u Broadway fi New York, u la[qu udjenzi teatrali f’kull rokna tad-dinja. Barra minn hekk, telg[u fil-qu//ata tal-klassifiki internazzjonali talmu]ika pop. ‘Simply Webber!’ se jinkludi w[ud mill-kompo]izzjonijiet li ma jintesew qatt, millkanzunetta mimlija passjoni Don’t Cry for Me Argentina minn Eva Peron, sax-xog[ol klassiku Gethsemene mir-rock opera favorita Jesus Christ Superstar, sal-kanzunetta li t[allik bla nifs, Music of the Night minn The Phantom of the Opera. ‘Simply Webber!’ se jag[tina erba’ kantanti ta’ fama: Dorothy Bezzina, li dan l-a[[ar [adet sehem fir-Rockestra u hi wkoll attiva fit-teatru mu]ikali permezz ta’ rwoli b[al ‘Lucy’ f’Jeckyll & Hyde; Rachel Fabri, li b[alissa tifforma parti millgrupp klassiku Ingli] All Angels li mieg[u tie[u sehem fl-Ingilterra; Cliff Zammit Stevens li b[alissa qed jistudja l-Ingilterra imma li [a sehem ukoll f’Malta s-sajf li g[adda fil-kun/ert tieg[u stess; u Roger Tirazona, pate/ipant regolari fil-Malta Eurovision Song Contest u li jie[u sehem b’su//ess f’diversi festivals talkanzunetti. Il-kantanti mistiedna huma Gian Luca Bezzina, Petra Micallef, Talitha Dimech u Francesa Aquilina u dawn se jag[tu wkoll sehemhom g[al dik li se tkun lejla ta’ mu]ika li ma tintesiex. Fil-kun/ert se jie[u sehem ukoll kor ta’ 40 persuna, immexxi minn Roger Tirazona. Id-direttur mu]ikali Kevin Abela se jmexxi orkestra ta’ disa’ elementi u l-kast mimli b’[afna talenti hekk kif dawn kollha flimkien jinterpretaw laqwa mumenti minn Evita, The Phantom of the Opera, Cats, Jesus Christ Superstar, Sunset Boulevard, sax-xog[ol kontemporanju Love Never Dies f’ta[lita impressjonanti ta’ minimusicals, siltiet solo u xog[lijiet g[al gruppi ta’ kantanti.
IN-NAZZJON
Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt ;None:
.
ROCKNA
Kitarrist li qed jikseb su//ess Radio 101 FM 19>15
Fost il-mistiedna ta’ Michael Bugeja g[all-programm tal-lum se jkun hemm Chris Mallia (fir-ritratt fuq il-lemin), mu]i/ist ta’ 37 sena li l-aktar li nasso/jawh hu mal-grupp Different Strings li fil;img[at li ;ejjin se jniedi album ;did. Ukoll waqt il-programm se jkun hemm l-organizzaturi ta’ Teatru Unplugged.
FIL-QOSOR • MIEG{EK (NET Television 21>00) - Lisa Spiteri, flimkien ma’ Fr Karm Debattista, tippre]enta edizzjoni o[ra ta’ dan il-programm li g[al-lum se jiddiskuti l-[sibijiet li jg[addu minn mo[[na. Kif jinbidel l-istat mentali? X’effett g[andu dan l-istat fuq l-istil ta’ [ajja li ng[ixu? Naraw xi jwassal biex persuna jkollha mard mentali u jekk hux veru li l-mo[[ xi kultant jilg[ab log[ob stramb. Produzzjoni Robert Cremona. • COSTRETTI AD UCCIDERE (Rete 4 24>00) - Mira Sorvino (fir-ritratt fuq il-lemin) hi fost l-atturi ewlenin f’dan il-film thriller
BEJNI U BEJNEK
Stephen Calleja NET Television 23>30
Josef Bonello llum se jlaqqag[na ma’ Stephen Calleja (ritratt fuq). Beda l-karriera tieg[u ma’ The Times 25 sena ilu, i]da issa ilu g[al 19-il sena ja[dem ma’ Standard Publications li jo[or;u, fost o[rajn, ilgazzetta The Malta Independent. Okkupa diversi karigi, fosthom ta’ editur tal-gazzetta ta’ kuljum u issa hu editur mani;erjali tal-kumpanija. Din is-sena qed imexxi lprogramm Iswed fuq l-Abjad fuq NET Television. • MALTA LLEJLA (NET Television 17>00) - Fost il-mistiedna ta’ Stephanie Spiteri g[al-lum se jkun hemm il-Kummissarju g[at-Tfal Helen D’Amato li
se tag[ti tag[rif dwar attività li se ssir fit-13 tax-xahar f’Villa Francia, f’{al Lija fl-okka]joni tal-Jum Dinji tat-Tfal.
Amerikan li n[adem fl-1998 b’re;ija ta’ Antoine Fuqua. Is-serial killer John Lee, wara li jirrifjuta bi//a xog[ol, isib numru ta’ nies kriminali jsusu warajh. Biex tg[inu jo[ro; minn din is-sitwazzjoni jsib g[ajnuna biss minn Meg. Fost l-atturi nsibu wkoll lil Chow Yun-Fat u Michael Rooker. L-isem ori;inali tal-film hu Replacment Killers. • VU?I MISSJUNARJA (Radju Marija 21>00) -
Il-protagonista fil-programm tal-lum se tkun Maria Salvina Grech (fir-ritratt ta[t), Soru tal-Karità. Hi waslet fil-belt ta’ Luamprban fin-Nofsinhar ta’ Laos fl-1965. In-nies tal-lokal [asbuha li kienet mart xi wie[ed mill-patrijiet Oblati di Maria, missjunarji Taljani, g[ax fil-kultura Laosjana mara jew ra;el li ma ji]]ew;ux mhumiex a//ettati fis-so/jetà. Hija tag[ti tag[rif dettaljat u interessanti dwar il-Buddi]mu u /-/erimonji li jsiru mill-Bonzi, il-qassisin Buddisti, fil-pagodi tag[hom u tispjega wkoll is-sinifikat tal-po]izzjonijiet differenti tal-istatwa tal-Buddha. Tirrakkonta wkoll kif hi akkumpanjat lill-Prasankara, il-kap tal-Buddisti fid-dinja, f’laqg[a storika li kellu malPapa Pawlu VI fil-Vatikan. Fl-1965 il-pajji] safa invadut mir-re;im Komunista talKhmer Rouge tal-Kambodja.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
TV#Radju 23 SE DEVO ESSERE SINCERA
{ajjet g[alliema tit[arbat Canale 5 23>30
Luciana Littizzetto (fir-ritratt ta[t) hi l-protagonista f’dan il-film komiku Taljan tal-2003 li n[adem b’re;ija ta’ Davide Ferrario. Adelaide, g[alliema minn Torino, tkun tg[ix
[ajja pjuttost monotona. I]da x’ji;ri meta tinqatel kollega tag[ha u anki ssir taf Kummissarju tal-Pulizija li jkun stramb mhux bi ftit. Il-film hu twil sag[tejn.
07>00 09>00 09>30 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>40 15>45 16>15 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>55 19>45 20>30 21>00 21>30 21>32 22>30 23>00 23>30
NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel^ NET News Teleshopping Afrodite Teleshopping Bla Kumment XD Cartoons Pack Leader (r) Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Animal Diaries NET News Flusek Mieg[ek NET News (ikompli) Mieg[ek Anali]i tal-A[bar (r) NET News Bejni u Bejnek
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club
07>55 09>00 09>05
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet fil-Qosor Magazine 101
11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria
17>00 17>55 18>00 18>15 19>15 21>00 23>00 24>00
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mu]ajk Rockna Fuzzbox - George Galea Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:10 - 10 minuti 09:20 - Kwizzun (r) 10:00 Purée (r) 11:00 - Prin/pijiet 11:30 - Libreriji u Arkivji 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 A[barijiet 16:10 - I]-}ona 17:40 - Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet 18:10 - Kwizzun 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Xarabank 21:45 - A[barijiet 21:50 - (ikompli) Xarabank 23:15 - L-A[barijiet 23:30 Modern Lifestyles (r). ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 16:20 - Lapes u Karta 16:30 - Tomatate 17:00 Kwalità Malta 17:30 - ONE News Update 17:40 - Te]ori 17:45 - Healthy Living 19:00 Londri 19:15 - Minuta Wa[da! 19:30 - ONE News 20:15 - Inbox 20:20 - Illostra 20:30 - Affari Tag[na 23:15 - ONE News 23:40 - Minuta Wa[da! 23:45 Kalamita (r). Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - 1046 Music 12:50 - Teleshopping 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:20 - MEP u Int 19:30 {abbejtek (r) 20:30 - Maltin flIspazju 22:00 - News 22:30 Robert Musumeci Talk Show (r). Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, fit-08:00, fid-09:00 u fl-10:00) 11:00 - Tg 1 11:05 Occhio alla spesa 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 Verdetto finale (attwalità) 15:15 - La vita in diretta 16:50 - Tg Parlamento 17:00 - Tg 1 18:50 -
L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Football. Polonja v Italja 23:05 TV 7 00:05 - L’appuntamento scrittori in tv 00:35 - Tg 1 notte 01:10 - Premio Luis Braille 2011 01:55 - Rai Educational.
Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 Viso d’angelo (it-II parti) 23:30 Se devo essere sincera. Film 2003 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Striscia la notizia.
Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 09:30 - Tgr montagne 10:00 - Tg 2 punto.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 Eat Parade 14:00 - Italia sul due 16:10 Ghost Whisperer (TF) 16:50 Hawaii Five-O (TF) 17:45 - Tg 2 flash 17:50 - TG sport 18:15 Tg 2 notizie 18:45 - Numb3rs (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - NCIS Los Angeles 21:50 - Blue Bloods (TF) 22:40 - Cold Case (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 L’ultima parola (attwalità) 01:10 - Tg Parlamento 01:30 - Italia sul due.
Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 06:55 - Zorro (TF) 07:25 Starsky & Hutch (TF) 08:20 Hunter (TF) 09:40 - R.I.S. 4 delitti imperfetti (TF) 10:50 Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:35 - Sentieri (soap) 16:20 - I quattro figli di Katie Elder. Film ’65 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Quarto grado 24:00 - Costretti ad uccidere. Film ’98.
Raitre • melita 152 • GO Plus 203 08:00 - Agorà 10:00 - La storia siamo noi 11:00 - Apprescindere 12:00 - Tg 3 - sport 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:05 - Il richiamo della foresta (TF) 15:50 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 Sabrina, vita da strega (TF) 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Lontano dal paradiso. Film 2002 23:00 - ‘Radici’ - l’altra faccia dell’immigrazione 24:00 - Tg 3 linea notte 00:10 Tg regione 01:10 - Rewind visioni private - Masolino D’Amico 01:40 - Aprirai 02:00 Blob cinico tv. Canale 5 • melita 154 • GO Plus 2005 08:00 - Tg 5 mattina
08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattina cinque 10:00 - Tg 5 - ore 10 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:15 - Amici 16:55 Pomeriggio cinque 18:50 -
Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 06:50 - Cartoons
08:50 - Una mamma per amica (TF) 10:35 Grey’s Anatomy (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Speciale Eicma salone moto 14:10 - Cartoons 15:00 - Big Bang Theory (sitcom) 15:35 - Chuck (TF) 16:25 - La vita secondo Jim (sitcom) 16:50 Glee (TF) 17:45 - Cartoons 18:30 - Studio aperto 19:00 Studio sport 19:25 - Dr House (TF) 20:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Chiambretti Muzik Show 00:15 - La iene 01:45 - Poker1mania. La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:40 - Coffee Break 10:35 L’aria che tira 11:05 (Ah)ipiroso 11:55 - ‘G’ Day 12:25 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Il sole scotta a Cipro. Film ’93 16:15 Atlantide 17:30 - JAG (TF) 19:30 - ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 Italialand - Nuove attrazioni 23:05 - Italialand - antiche attrazioni 23:30 - Sotto canestro 00:05 - Tg La 7 00:15 - ‘G’ Day 00:55 - Prossima fermata 01:15 -
Agente Porter al Servizio di Sua Maesta. Film ’87.
(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
(b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – Faxxikli 11:30 - Venere 12:10 - Paqpaq 12:50 - GFA Review 13:50 - Dokumentarju 14:00 - Nurseries 22 14:30 - Il-Karba tas-Sirena 15:00 - 21st Century 15:30 - Faxxikli 16:00 - Venere 16:40 - Paqpaq 17:20 - GFA Review 18:20 - Dokumentarju 18:30 - Nurseries 22 18:55 - A[barijiet g[al dawk Neqsin mis-Smig[ 19:00 – Faxxikli 19:30 - Mixage 20:10 - Madwarna 20:40 - Xarabank 23:10 - A[barijiet bl-Ingli] 23:15 - Asteriks (r). Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 - Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 Favourite Link 12:10 - Kont Taf? 12:15 - Favourite News 12:30 Niskata 15:00 - Mad-Daqqa Ni]fnu 15:30 - Teleshopping 16:30 L-Imqarbin 17:00 - Musbie[ g[al Ri;lejja 17:30 - Cachet 18:15 – Favourite News 18:30 - (ikompli) Cachet 19:45 - Reporter 20:05 Muftie[ 20:10 - Kont taf? 20:15 Favourite News 21:00 - Stejjer g[al Meta Jidlam 23:00 - Link 23:05 - Kont taf? 23:15 Favourite News. La 5 • melita 162 14:00 - ER - Medici in prima linea (TF) 14:45 - Dawson’s Creek (TF) 15:35 - Cashmere Mafia (TF) 16:25 - The Starter Wife 17:15 - La tata (sitcom) 17:40 - Ing Lindstrom - estate sull’isola. Film 2005 19:20 - Amici 19:50 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 - Grande Fratello 21:00 - Grande Fratello Live 21:10 – Lo scapolo d’oro. Film ’99 23:30 - Grande Fratello live.
BBC Entertainment • melita 300 • GO Plus 301 07:00 - 3rd & Bird 07:10 - Bobinogs 07:20 - Boogie Beebies 07:35 - Spot’s Musical Adventures 07:50 - Me Too! 08:10 - Charlie and Lola 08:20 - Fimbles 08:40 2point4 Children 09:35 - The Weakest Link 10:25 - Coast 11:25 - Doctors 11:55 - EastEnders 12:25 - Incredible Journeys with Steve Leonard 13:20 - 2poi-nt4 Children 14:20 - Coast 15:20 - The Weakest Link 16:10 - Doctors 16:40 - EastEnders 17:10 - Incre-
dible Journeys with Steve Leonard 18:00 - Coast 19:00 - The Weakest Link 19:45 - Doctors 20:20 - Doctor Who 21:05 - Afterlife 22:00 After You’ve Gone 22:30 - Him & Her 23:00 - Beautiful People.
TCM • melita 310 • GO Plus 701 07:50 - Bonanza 08:55 - Gunsmoke 10:00 - Arrow in the Dust. Film ’54 11:35 - Cat on a Hot Tin Roof. Film ’58 (12) 13:40 - Bonanza 14:45 - Gunsmoke 16:00 - Patton Film ’70 (PG) 19:10 - Goodbye, Mr Chips. Film ’69 (U) 22:00 Lethal Weapon 2. Film ’89 (15). MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 07:10 - They Call Me Mr Tibbs! Film ’70 08:55 - Mixed Blessings 10:25 - Muerte en Directo. Film ’97 12:10 - Countdown in Chaos. Film ’99 13:35 - The Resurected. Film ’92 15:20 - La vera storia di John Lennon. Film 2000 16:50 - Ghoulies. Film ’85 18:10 - Charlie Chan and the Curse of the Dragon Queen. Film ’81 19:45 - MGM’s Big Screen 20:00 - Thunderbolt & Lightfoot. Film ’74
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
24 Passatemp
Tisliba
Mimdudin>5. Wasla (5) 6. Akkwist ta’ [elsien (5) 7. {assar ismu man-nies (5) 10. Tg[id dnubietek lillkonfessur (5) 11. Karozza tat-trasport (5) 12. T[arbex, tiske//ja, tippjanta (5) 14. Ni]let ix-xemx (5) 16. Kompartiment li jkessa[ u jg[aqqad fil-fri;; (5) 17. Ma j[allix vojt (5) 18. Tirqim ta’ pittura blg[ajnuna ta’ tork fuq quddiem? (5)
Weqfin>1. Memorja (6) 2. :arr warajh (6) 3. Saret lewn il-lellux (6) 4. Irsista (6) 8. Reli;ju] (5) 9. Lajma (5) 12. Tnikker (6) 13. Rema l-frieg[i, ;ieg[el jag[mel l-arja (6) 14. Wesg[a art niexfa kollha ramel bla nies (6) 15. Kulma hu tal-medi/ina (6)
Super Sudoku… mill-1 sat-12 Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 4 kaxxi bi 3 nnumri kollha mill-1 sat-12.
Soluzzjoni tal-biera[
— Papaaa?
Mimdudin>- 5. ?ajta; 6. {are;; 7. Rvina; 10. Se[et; 11. Travi; 12. {alfa; 14. Istla; 16. Eleva; 17. Lo;o;; 18. Da[na. Weqfin>- 1. A//ess; 2. Salvat; 3. S[anat; 4. A;enti; 8. N[ela; 9. Sa[ta; 12. {abblu; 13. Arlo;;; 14. Invadal; 15. Abitat.
Soluzzjonijiet
DRAUGHTS
Ir-ri[ g[amillu xog[lu! Super Sudoku
Bil-lapes jew bil-linka imla kull spazju fejn tidher tikka sewda u tkun taf kif ir-ri[ g[amel ix-xog[ol tal-;ardinar.
G[amillu xog[lu
Abjad: 30 – 26, Iswed: 25 x 18; Abjad: 10 – 6, Iswed: 23 x 30; Abjad: 17 x 10, Iswed: 18 x 27; Abjad: 6 – 3, Iswed: 30 x 21; Abjad: 3 x 19, Iswed: 24 x 13; Abjad: 19 x 26 u jirba[.
Jirba[ l-abjad :ib il-bord tad-draughts u qieg[ed id-dammi e]att kif jidhru hawn fuq. Imissu jilg[ab l-abjad. Kif jista’ dan jirba[ il-log[ba f’sitt mossi?
Jirba[ l-abjad
4u8
Liema ]ew; iljunfanti fost dawn it-tnax huma identi/i, tant li qed insej[ulhom ‘tewmin’?
L-iljunfanti ‘tewmin’
L-iljunfanti ‘tewmin’
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Klassifikati 25 PROPRJETÀ
Bu;ibba
APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.
{al Luqa
APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina/living/sitting, utility. Prezz jibda minn €104,821 (Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.
Il-G]ira - Kumpless Savoy Gardens
GARAXX kbir ta’ karozza wa[da. ?emplu lis-sid direttament fuq 99494713 u ffrankaw 5% fuq il-prezz.
I]-}urrieq, Bubaqra
TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
Proprjetà
U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.
Tignè Seafront
APPARTAMENT kbir fuq medda ta’ 125sqm, b’veduta impekkabbli, bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, u spazju ta’ karozza wa[da. ?emplu 99422082.
G{ALL-KIRI
Tas-Sliema
{ANUT#UFFI??JU fi Triq ?ensu Xerri, [dejn Tignè Point. ?emplu 99466482.
G{AT-TWELLIJA
Ra[al :did
MINI MARKET kbir attrezzat b’kollox, A#C, kameras, cheesecounter etc. Komplut
b’kollox, permessi kollha Class A u bi klijentela tajba. ?emplu 99459954 jew 99450440.
ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 79803496.
lox. Servizz il-;urnata kollha, bl-ir[as prezzijiet. ?emplu 21447763, 21499183, 99478634 jew 99447763.
VETTURI
Nixtri
Tiswijiet fil-pront u fil-post
Daihatsu Charmant
SALOON, 4 doors, 1290cc, powerbreaks, steering lock, radio, 26,000 mili, sabi[a daqs ;dida, VRT tested. Prezz €2096 (Lm900). ?emplu 99842948 jew 21461487.
Range Rover
CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5000 negozjabbli. ?emplu 79456174.
Renault Kangoo
PETROL 2006 g[all-u]u ta’ wheelchair f’kundizzjoni perfetta, full extras, prezz negozjabbli. ?emplu 99497206 jew 79298837.
Renault Scenic
PETROL 1.6 16v 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.
Kia Mentor
PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.
VW Golf GTI
2006, 25,000 mili, 2ltr turbo, petrol, 5 door, iswed, ABS, ESP, seats tal-;ilda, climate control, bi Xenon auto headlights u [afna i]jed. €18,900 o.n.o. ?emplu 99476534.
AVVI}I
G[al kull tip ta’ xog[ol
TA’ madum tal-art u tal-[ajt, plumbing, kisi tal-;ibs kif ukoll gypsum boards. ?emplu 79091057.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl ilBa[ar. ?emplu 99887233.
Ni]barazza
NI}BARAZZA djar u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa 5 sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Nutara
FRIDGES, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
Mejda tal-pranzu
Kompluta b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina,one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor talkompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[allkbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
Pasturi
TA’ tafal Malti, sett ta’ 20 pastur, €10 u presepji kull daqs fuq l-antik. ?emplu 21495253.
INFITTEX xog[ol ta’ nutara ma’ nutar jew ditta legali. ?emplu 79737974.
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata /emplu 99422268 jew 21416705.
KOMPJUTERS
Ra;el
TA’ 46 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ mara ta’ bejn 36 u 47 sena biex jibdew relazzjoni. Min hu interessat jibg[at sms fuq 99607196.
G{ALL-BEJG{
Tlift
Tiswijiet fil-pront u fil-post
Mejda tonda
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble-dryers, dishwashers, dehumidifiers u microwaves. Nag[tu, stimi b’xejn minn qabel bla [las u sitt xhur garanzija fuq kol-
Combination machine
SINGLE PHASE radial armsaw, chiselmorters. ?emplu 21388856 jew 99195464. TAL-a[mar mastizz. Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn. Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.
ID-DATA tal-kompjuter tieg[ek? Qed tinkwieta g[ax ma tafx kif se ;;ib lura ddata li hi ferm importanti g[alik? Mela /empel malajr 99422082.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
26 Avvi]i PN
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-
AVVI}I POLITI?I {AL BALZAN. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li tTesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-Pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’il quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.
L-ISLA. Is-Segretarju tal-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor it-tessera li hu mitlub imur fl-Uffi//ju PN tallokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).
SAN :ILJAN. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.
I}-}URRIEQ. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.
AVVI}I SO?JALI GEORGE PULLICINO. Il-
{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara Informattiva filPark tal-Familja, Marsaskala u Coffee Morning fir-Razzett tal{biberija, illum il-:img[a, 11 ta’ Novembru. Prezz €5.50 u g[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.
GEORGE PULLICINO. Il-{bieb
ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara Informattiva fil-Birgu u Te fis-Sala Parrokkjali tal-Birgu, isSibt, 12 ta’ Novembru. Prezz €6 u t-trasport hu inklu]. G[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.
EDWIN VASSALLO. Il-{bieb
ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 16 ta’ Novembru fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21433869.
fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il:img[a, 2 ta’ Di/embru filLukanda Dolmen, il-Qawra. Mistiedna spe/jali The Beatles Tribute Band UK. Prezz €22 jew €10 g[al min jixtieq jattendi g[all-kun/ert biss.
GEORGE PULLICINO. Il-
CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde
{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw 70’s & 80’s Night ma’ DJ Alex Grech, il-:img[a, 18 ta’ Novembru fid-9.30 p.m. firRazzett l-Abjad, Tal-Balal, San :wann. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.
GEORGE PULLICINO. Il-
{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Pasta Lunch u Afternoon Tea, il-{add, 20 ta’ Novembru fin-12.30 p.m. firRazzett l-Abjad, Tal-Balal, San :wann. Prezz €14 g[all-kbar u €7 g[at-tfal, u g[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589.
EDWIN VASSALLO. Il-{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Ikla, il-{add, 20 ta’ Novembru fis-1 p.m. fil-Lukanda Cavalieri. Prezz €20 u g[at-trasport jew aktar dettalji /emplu 21433869. MARIO DE MARCO. Il-{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta 22 ta’ Novembru fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911.
TAS-SLIEMA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN se jorganizza Coffee Morning, il-{amis, 24 ta’ Novembru fid-9 a.m. f’Peppi’s, Tas-Sliema. Prezz €5 u biljetti ming[and ilhelpers jew /emplu 99824277, 21339547 jew 99024882.
PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’
Philip Mifsud se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 29 ta’ Novembru fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. G[al aktar informazzjoni, tistg[u //emplu 99269314 jew 21462304.
ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Ikla
Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 6 ta’ Di/embru fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.
JASON AZZOPARDI. Il-{bieb
ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Ikla tal-Milied, il-{amis, 8 ta’ Di/embru fis-1 p.m. fil-lukanda Maritime Antonin Hotel and Spa. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[attfal u biljetti jistg[u jinkisbu ming[and il-helpers jew billi //emplu 22985100 jew 99841333.
TONIO FENECH. Il-{bieb ta’
Tonio Fenech se jorganizzaw Ikla g[all-Milied, is-Sibt, 10 ta’ Di/embru fit-8 p.m. fil-lukanda Hilton Malta, San :iljan. Prezz €25 g[all-kbar u €12 g[at-tfal. G[all-bookings tistg[u //emplu 27327302 jew 79927302.
MARIO GALEA. Il-{bieb ta’
Mario Galea se jorganizzaw Ri/eviment, it-Tnejn, 12 ta’ Di/embru filGarden of Eden, i]-}urrieq. Ittrasport jitlaq fis-7 p.m. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21634462, 21694654, 79369800, 99487102 jew ming[and il-helpers tas-soltu.
AVVI}I O{RA L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali
PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.
SAN PAWL IL-BA{AR. Il-
Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar flUffi//ju PN tal-lokalità. Dawk interessati g[andhom jag[mlu kuntatt mal-President fuq 99456411 jew mas-Segretarju fuq 99404292. Il-Kumitat Sezzjonali PN jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
SAN :WANN. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa ta[t management ;did. Ji;i servut ikel g[all-individwi kif ukoll gruppi. G[al aktar infomazzjoni tistg[u //emplu 79707826.
IL-MOSTA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità re;a’ jinsab miftu[ kuljum ta[t management ;did. Asso/jazzjoni Pensjonanti u Anzjani Nazzjonalisti
Tombola Buffet
Solana Hotel, il-Mellie[a L-Erbg[a 16 ta’ Novembru Bejn l-10 a.m. u s-2 p.m. Prezz: €9 kull persuna G[all-booking /emplu lil Antoinette Vella 21420513 jew 79040544 jew lil Aida Scerri 21521684 jew 99463677
TAL-PIETÀ. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikunu servuti appetizers u jintwera l-football live. Qed ikunu organizzati ikliet, fosthom fenkati, la[am ta]]iemel u majjal mimli. G[allbookings tistg[u //emplu 99298312 jew 21244956. Il-bar qed ikun miftu[ kuljum mill-5 p.m. ’l quddiem u l-{add anke filg[odu.
Uffi//ju PN.
IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642.
BIRKIRKARA. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. fl-
Uffi//ju PN.
BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038. G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567. L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382. L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985. IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895466. L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979. L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852. L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603. IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507. IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com. PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222. RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165. TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633. IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529. SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086. SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7.30 p.m. u t-8.30 p.m. fl-Uffi//ju u ‘Dar il-{addiem’. G[al aktar informazzjoni tistg[u tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt. IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033. VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225810. I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.
Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
27 WATERPOLO
ATLETIKA
Sliema qrib Vican Su//ess kbir g[al Debono f’Dublin Sliema Mc Donalds jinsabu ferm qrib li jakkwistaw lillgoalkeeper Kroat, Frano Vican. Vican se jie[u post Ryan Coleiro. Hu mifhum li l-kow/ ta’ Sliema, Sergio Afric, ilu f’kuntatt ma’ dan il-goalkeeper ta’ 35 sena u issa jonqos biss li l-Kumitat jiffinalizza l-a[[ar dettalji mal-player. Minbarra Vican hemm possibbiltà li ma’ Sliema jing[aqad player ie[or millKroazja bl-isem ta’ Pavo Markovic. Dan tal-a[[ar skurja ]ew; gowls de/i]ivi fil-finali tal-Kampjonati Mondjali tal2007. Il-goalkeeper Vican g[andu
esperjenza kbira f’dan l-isport u wie[ed jista’ jg[id li dan reba[ kwa]i kull unur kemm fuq livell ta’ klabb kif ukoll fuq livell internazzjonali. Fl-2007 Vican kien parti mill-iskwadra li g[elbet lillUngerija fil-finali talKampjonati Mondjali. Vican lag[ab 129 darba mat-tim nazzjonali u [a sehem anke f’]ew; edizzjonijiet tal-Olimpjadi, dawk tas-sena 2000 f’Sydney u ta’ erba’ snin wara f’Ateni. Il-goalkeeper titulari ta’ Sliema, Ryan Coleiro se j[alli lill-klabb wara li skadielu lkuntratt xahar ilu.
Frano Vican, b’possibbiltà li jing[aqad ma’ Sliema
L-atleta veteran ta]-}urrieq Wolves Alfred Debono kompla sa[[a[ il-po]izzjoni tieg[u b[ala l-aqwa ‘long distance runner’ (f’;irjiet internazjonali kreditati millIAAF) fil-kategorija tieg[u ta’ bejn is-60 u l-64 sena. Debono spi//a l-ewwel minn fost 148 atleta filkategorija tieg[u u t-361 post fost aktar minn 13,000 parte/ipanti minn 18-il sena ‘l fuq fin-National Lottery Dublin Marathon li n]ammet fil-31 ta’ Ottubru li g[addha. Ikkow/jat mir-Russu Ivan Roshnov din kienet -il 21 maratona tieg[u f’karriera ta’ 17- il sena. Debono tela’ fuq il-podju, b’sitt reb[iet minn tmien maratoni li [a sehem fihom minn meta g[alaq is-60 sena tlett snin ilu, kif wkoll erba’ reb[iet minn fost erba’ nofs maratoni li wkoll [a sehem fihom fl-istess perijodu. Dawn r-ri]ultati po]ittivi huma 100% rekords fil-kategorija tieg[u. B’temp tipikament xitwi, b’ri[ u xita li jikkaretterizzaw it-temp fl-Irlanda, Debono waqqaf l-arlo;; fi 3.4.30s fuq distanza ta’ 42.2km. Ta min
L-atleta veteran ta]-}urrieq Wolves Alfred Debono
jinnota li dan kien l-a[jar [in minn 18- il xahar fuq din iddistanza, fejn tejjeb il-[in personali tieg[u b’2m u 33s fl-a[[ar maratona li ;era fi Stokkolma f’Mejju li g[adda. Ir-reb[iet li Debono irnexxielu jakkwista filkategorija O-60 kienu fi Zurich, Firenze, Vienna, Lisbona, Stokkolma u Dublin u kellu reb[iet f’nofs maratoni f’Verona, Pisa, Toronto u Niagara Falls, barra
minn hekk Debono da[al fittieni post fil-maratona ta’ Chicago u r-raba’ post filmaratona ta’ New York li [a sehem flimkien ma’ ]ew; nofs maratoni ta’ Toronto u Niagara Falls fuq perijodu ta’ 28 ;urnata qrib l-a[[ar tassena 2010. Grazzi tmur lill-Medcomms Ltd. Agenti tal-Garmin u Gasan Mamo Insurance g[allappo;; li taw lil Debono filmaratona ta’ Dublin.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta‘ Novembru, 2011
28 Sport NESTLE FITNESS MALTA INTERNATIONAL CHALLENGE MARATHON
Edizzjoni o[ra fil-;img[at li ;ejjin
Id-difensur ta’ Chelsea, John Terry (fin-nofs) flimkien mal-players tat-tim nazzjonali f’sessjoni ta’ ta[ri; bi t[ejjija g[all-partita kontra Spanja
FOOTBALL – PARTITI TA’ {BIBERIJA
:ganti Ewropej kontra xulxin Bejn illum u g[ada se jintlag[bu numru ta’ partiti ta’ [biberija bejn diversi ;ganti Ewropej. Bla dubju, l-aktar partita li tispikka se tkun dik f’Wembley bejn l-Ingilterra u Spanja. G[all-Ingilterra dan se jkun test importanti xhur qabel ma dawn jilag[bu filfa]i finali tal-Euro 2012. Ironikament, waqt il-fa]i tal-gruppi tar-rawnd preliminari tal-Euro 2012, it-tim ta’ Fabio Capello kellu wirjiet a[jar barra minn daru milli f’Wembley. Minbarra l-fatt li log[ba bejn l-Ingilterra u Spanja to[loq interess, [afna huma dawk li qed jistennew lg[a]la ta’ Capello dwar iddifensur John Terry. Dan tala[[ar, ftit tal-;img[at ilu, waqt il-partita bejn Chelsea u QPR, ;ie akku]at li g[adda xi rimarki razzisti lil-player ta’ QPR, Anton Ferdinand. Il-;urnali Ingli]i, ilhom g[al dawn l-a[[ar ;img[at jispekulaw dwar jekk Capello hux se jinkludi lil Terry jew le mal-ewwel [dax li se jilag[bu kontra /-champions Ewropej u tad-Dinja. Skont l-a[[ar rapporti Capello se j[alli lil Terry barra mit-tim i]da se jinkludih fit-tim li se jaffronta lillI]vezja tlett ijiem wara. Lescott hu mistenni jibda kontra Spanja min[abba li Jagielka we;;a’ waqt sessjoni ta’ ta[ri;. Minbarra Jagielka se jitlef ukoll il-partita Micah Richards, difensur ta’ City, Carroll ta’ Liverpool kif ukoll il-koppja ta’ Man Utd, Rooney u Young. L-ewwel tnejn ;ew esklu]i mit-tim filwaqt li l-a[[ar tnejn huma mwe;;g[in. Min-na[a l-o[ra t-tim Spanjol m’hu se jkollu lebda player nieqes wara li Iniesta rkupra minn injury. Il-kow/ ta’ Spanja, Vicente Del Bosque sejja[ g[allewwel darba fl-iskwadra
wkoll lid-difensur ta’ Malaga Nacho Monreal. Intant, il-:ermanja tilg[ab kontra l-Ukrajna u minn dan il-konfront hu mistenni li l:ermani]i jkomplu jikkonfermaw il-qawwa tag[hom wara li dawn irnexxielhom jikkwalifikaw g[all-fa]i finali talEuro 2012. Fil-grupp tag[hom dawn ma tilfux g[al 10 partiti, skurjaw 34 u qalg[u biss seba’ gowls. Kien hemm possibbiltà li lkoppja Gomez u Klose jibdew flimkien fl-attakk i]da dan tal-a[[ar we;;a’ rkopptu jiem qabel il-partita. Il-captain tattim, Lahm u l-goalkeeper titulari, Neuer se jkunu mserr[a. Ta’ min jinnota li l-Urakjna qatt ma rnexxielha teg[leb lill-:ermanja mill-erba’ konfronti li kien hemm bejn dawn it-tnejn. Xhur qabel ma jibdew ilkampjonati Ewropej it-tim talUkrajna jrid juri li se jkun tim b’sa[[tu waqt l-edizzjoni li se ssir fil-Polonja u fl-Ukrajna stess. L-Italja ta’ Cesare Prandelli se tilg[ab barra minn darha kontra l-Polonja. L-eks kow/ ta’ Fiorentina g[andu diversi players neqsin u g[alhekk hu mistenni li jipprova players ;odda. L-attakkanti Cassano u Rossi se jkunu neqsin u hu mistenni li quddiem jibda lattakkant ta’ Man City, Mario Balotelli. Dan tal-a[[ar qed jiskurja regolari mal-leaders tal-kampjonat Ingli]. L-attakkant ta’ Juventus Matri re;a’ ssejja[ mat-tim filwaqt li fl-istess dipartiment se jkun hemm lesti biex jilag[bu Pazzini ta’ Inter u Osvaldo ta’ Roma. Il-Polonja se tkun ;ejja minn draw tajjeb kontra l:ermanja, b’dawn tal-a[[ar jiskurjaw il-gowl tat-2-2 fla[[ar minuti. Player li jista’
jiddebbutta bil-gear Taljan hu d-difensur ta’ Milan Abate. F’partiti o[rajn Franza tilg[ab kontra l-Istati Uniti. Il-kow/ ta’ Franza, Blanc, se jkollu jg[addi ming[ajr lwinger ta’ Man City, Nasri u l-midfielder ta’ Chelsea, Malouda. Madankollu, lattakkant Benzema u l-winger Ribery se jirritornaw fit-tim wara li tilfu l-a[[ar ]ew; impenji tat-tim nazzjonali min[abba injury. Il-kow/ il-;did tal-Istati Uniti, Jurgen Klinsmann, s’issa ma tanx kiseb ri]ultati po]ittivi. Minn [ames log[biet it-tim Amerikan reba[ wa[da, tilef tlieta u ;ie draw wa[da. L-Olanda tilg[ab kontra lI]vizzera f’partita fejn ilkow/ tal-Olanda, Van Marwijk hu mistenni li jserra[ diversi players u jag[ti /ans lil players b[al ma huma Janssen u Elia. L-akbar theddida g[all-I]vizzera bla dubju se jkun l-attakkant ta’ Arsenal, Robin van Persie li jinsab f’forma mill-aqwa malGunners.
G[al darba o[ra, se ssir ilMaratona sponsorjata minNestle Malta. Din il-maratona, li g[aliha hu m[e;;e; jattendi kul[add, se ssir fuq tlett ijiem, mill-25 sas-27 ta’ Novembru. In-numru ta’ parte/ipanti se jkun ta’ madwar 210, 150 minnhom ir;iel u s-60 l-o[ra nisa. Minbarra atleti Maltin se jie[du sehem ukoll numru ta’ atleti minn barra pajji]na fosthom Awstraljani, Ingli]i, :ermani]i, Olandi]i u Taljani. Nestle Fitness se jkunu lisponsor il-;did g[al din ilmaratona, u dan kollu ;ie ]velat minn Barry Whitmore, li hu fundatur u direttur talMalta international Challenge Marathon. L-ewwel ;urnata se tkun tikkonsisti minn tellieqa fuq distanza ta’ 11.195km li tibda mill-:onna tal-Imdina u tispi//a r-Rabat. It-tieni ;urnata se tkopri distanza ta’ 6km li tibda mill-Bajja San :or; f’Bir]ebbu;a u tispi//a quddiem il-Knisja Parrokkjali ta’ Bir]ebbu;a. It-tielet u l-a[[ar tellieqa se tikkonsisti f’;irja ta’ 25km li tibda minn [dejn it-Torri ta’ Wignacourt f’San Pawl ilBa[ar u tispi//a fi Pjazza {elsien fil-Belt Valletta. Ta’ min jinnota li g[al din il-maratona se jie[du sehem erba’ atleti li kienu xi darba jew o[ra, reb[u din il-maratona. Dawn huma Jonathan
Balzan, Carmen Hili, Marisa Muscat u David Mansbridge. Minbarra dawn l-atleti se jkunu qed jie[du sehem diversi personalitajiet Maltin fosthom Nathan Farrugia, li ri/entament kiseb rekord mondjali meta ;era’ 27 maratona f’27 pajji] differenti. Barra Farrugia se jie[u sehem Nicky Farrugia. Dan tal-a[[ar hu mag[ruf g[as-sehem tieg[u fil-15-il ironmen triathlons. Matul dan l-a[[ar Nicky Farrugia kiser rekord dinji f’g[awma minn Malta g[al Sqallija. L-aktar parte/ipant anzjan ra;el hu Angus Nicholson li g[andu 75 sena filwaqt li l-aktar mara anzjana hi l-Olandi]a Grietje Waalkes li g[andha 67 sena. Fi tmiem id-diskors tieg[u, Whitmore qal li din il-maratona se tkun dedikata g[al John Walsh u martu Carlo. Walsh, atleta li dejjem [a sehem f’attivitajiet b[al dawn, miet matul dawn l-a[[ar xhur filwaqt li martu hi wkoll atleta u filf-att reb[et dan l-avveniment erba’ darbiet. Waqt il-konferenza tala[barijiet li saret il-biera[ tkellem ukoll Alfred Borg, li hu Manager fi [dan ilkumpanija Nestle Malta fejn qal li din il-kumpanija da[let g[al din l-inizzjattiva biex tkompli tippromwovi stil ta’ [ajja b’sa[[itha fil-komunita`.
Il-programm
Illum Georgia v Moldova Belarus v Niger Burkina Faso v Mali Albanija Azerbaijan Ungerija v Liechtenstein ?ipru v Skozja Danimarka v }vezja Kamerun v Sudan Gre/ja v Russja Olanda v }vizzera Bel;ju v Rumanija Polonja v Italja Ukrajna v :ermanja Franza v Stati Uniti Marokk v Uganda G[ada Panama v Costa Rica Messiku v Serbja Ni;erja v Botswana Afrika t'Isfel v Ivory Coast Wales v Norve;ja Al;erija v Tunisia Ingilterra v Spanja
Fabio Capello (xellug) flimkien ma’ David Beckham
FOOTBALL
Beckham irid kow/ Ingli] Il-midfielder Ingli], David Beckham qal li jippreferi jara kow/ Ingli] imexxi t-tim nazzjonali tal-Ingilterra minflok wie[ed barrani. L-a[[ar kow/ Ingli] li mexxa lill-Ingilterra kien Steve McClaren. Wara t-tluq ta’ McLaren lFA inkarigat lill-I]vedi] Sven Goran-Erikkson u lit-Taljan Fabio Capello. F’intervista fi programm televi]iv Beckham qal li l-FA waslet biex tinkariga kow/ barrani min[abba li
dan l-a[[ar ma kienx hemm g[a]la vasta ta’ kow/is Ingli]i. “Matul l-a[[ar snin ma tantx kellha minn fejn tag[]el l-FA, imma nemmen li ’l quddiem, meta Capello jispi//alu l-kuntratt l-FA g[andha tfittex kow/ Ingli],” qal l-eks player ta’ Man Utd. L-FA ikkonfermat ftit ilu li Fabio Capello mhux se jibqa’ kow/ wara li l-Ingilterra tie[u sehem fl-Euro 2012.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Sport 29 EURO 2012
Illum jintlag[bu l-ewwel legs tal-play-offs Hekk kif illum jintlag[bu lewwel legs tal-play-offs, bla dubju, l-aktar konfront li jispikka hu dak bejn il-BosniaHerzegovina kontra lPortugall. Wie[ed jistenna li tim tal-kalibru tal-Portugall jikkwalifika awtomatikament mill-gruppi tar-rawnd preliminari i]da t-tim ta’ Ronaldo u s[abu ma reb[ux l-a[[ar konfront tal-grupp kontra d-Danimarka. L-istess ;ralhom il-Bosnia meta dawn ma ;abrux ilpunti massimi mill-partita kontra Franza. Kien ilwinger ta’ Man City, Samir Nasri li b’penalty fl-a[[ar minuti /a[[ad lill-Bosnia milli jibbukjaw post awtomatiku g[all-fa]i finali li se ssir fil-Polonja u lUkrajna. Il-kow/ tal-Portugall, Paulo Bento re;a’ sejja[ lil Almeida, Centrao u lil Pepe fl-iskwadra filwaqt li [alla barra lid-difensur ta’ Chelsea, Bosingwa min[abba injury. G[all-Bosnia se jkun nieqes Mensur Mujdza li g[adu mwe;;a’.
Il-programm Bosnia-Herzegovina v Portugall Repubblika ?eka v Montenegro Turkija v Kroazja Estonja v Repubblika tal-Irlanda
It-tim tal-Bosnia se jibba]a l-attakkk fuq Edin Dzeko ta’ Man City filwaqt li lPortugi]i jittamaw li Cristiano Ronaldo, li g[adu kemm ;ie onorat bl-unur talAqwa Skorer Ewropew. Minbarra dan, l-eks player ta’ Man Utd se jkun ;ej minn hat-trick kontra Osasuna. F’din l-ewwel leg il-Bosnia trid tag[mel minn kollox biex to[ro; b’ri]ultat po]ittiv biex b’hekk tie[u dan ir-ri]ultat fil-Portugall. Intant, ir-Repubblika ?eka tilg[ab kontra l-Montenegro. G[all-Montenegro se jkun qed jirritorna Branko Boskovic filwaqt li l-midfielder Marko Basa se jkollu jitlef il-konfront min[abba injury fi spalltu. G[ar-Repubblika ?eka se jirritorna fit-tim l-eks player ta’ Arsenal, Tomas Rosicky.
TENNIS – MASTERS TA’ PARI:I
L-a[bar negattiva g[all-kow/ ta/-?eki hi li se jkollu lil Tomas Hubschman min[abba li dan hu sospi] g[a]-]ew; legs. L-ewwel partita se tintlag[ab fir-Repubblika ?eka, proprju fil-grawnd ta’ Sparta Prague. Ta’ min jinnota li rRepubblika ?eka minn dejjem irnexxielha tikkwalifika g[allfa]i tal-Kampjonati Ewropej sa minn meta dawn bdew fl1993. Fuq il-karta, i/-?eki g[andhom i]ommu ttradizzjoni. Partita o[ra ta’ interess se tkun dik bejn il-Kroazja u tTurkija fil-grawnd ta’ Ataturk. Il-kow/ tal-Kroazja, Slaven Bilic sejja[ lill-koppja talleaders :ermani]i, Bayern Munich, Olic u Pranjic. Madanko, l-istess kow/ se jkollu jg[addi ming[ajr isservizzi ta’ Petric, Kranjcar u Strinic li kollha huma mwe;;g[in. Il-captain ta’ Dinamo Zagreb, Badelj u l-attakkant Klasnic ta’ Bolton ma ;ewx imsej[a mat-tim. L-a[[ar play-off tkun dik
Emir Spahic tal-Bosnia (quddiem) waqt sessjoni ta’ ta[ri; qabel l-ewwel leg tal-play-off g[all-Euro 2012 kontra l-Portugall
bejn l-Estonja u r-Repubblika tal-Irlanda. Estonja approfittat u spi//at it-tieni fi Grupp C wara li s-Serbja kienet tilfet kontra s-Slovenja. Min-na[a lo[ra, l-Irlanda spi//at fit-tieni
post wara li g[elbet lillArmenja fl-a[[ar partita talgrupp. It-tieni legs jintlag[bu tlett ijiem wara u l-polza talgruppi tal-fa]i finali titla’ fit-2 ta’ Di/embru.
KAMPJONATI MONDJALI TAL-ATLETIKA 2017
Illum tintg[a]el il-belt rebbie[a Djokovic u Murray ikomplu javanzaw It-tennista numru wie[ed fid-dinja, Novak Djokovic g[eleb lil Viktor Troicki biex ibbukkja post g[all-kwarti talfinali tal-Masters ta’ Pari;i. Flimkien ma’ Djokovic ikkwalifikaw it-tennista mirRepubblika ?eka, Tomas Berdych u l-Brittaniku Andy Murray. Filwaqt li Berdych g[eleb lil Janko Tipsarevic, Murray [are; rebbie[ kontra Andy Roddick. Issa la darba dawn it-tennisti kkwalifikaw g[allfa]i li jmiss, dawn ukoll ibbukkjaw posthom fl-a[[ar
tournament tas-sena, dak talATP. L-ATP se jibda fl-20 ta’ Novembru u flimkien ma’ dawn se jkun hemm jie[du sehem Rafa Nadal, Roger Federer u David Ferrer. Isibha diffi/li
Djokovic sabha daqsxejn diffi/li biex g[eleb lil Troicki u fil-fatt, fl-ewwel fa]i talpartita dan kien minn ta[t. Madankollu, Troicki ma kompliex jibni fuq il-vanta;; li kellu u Djokovic approfitta minn dan biex reba[ bi skor ta’ 4-6, 6-3, 6-1. L-avversarju li jmiss ta’ Djokovic se jkun it-Taljan Seppi jew il-Fran/i] Tsonga. Prestazzjoni brillanti
Novak Djokovic fl-azzjoni kontra Viktor Troicki
Murray kellu wirja millaqwa kontra l-eks numru wie[ed tad-dinja, Andy Roddick u fil-fatt [a madwar sieg[a biss biex g[adda g[allfa]i li jmiss. Roddick, li jinsab fit-13-il post tarrankings mondjali ma kellu lebda risposta g[all-qawwa ta’ Murray. Il-Brittanniku issa jilg[ab kontra Berdych. Dan tal-a[[ar kien reba[ dawn il-Masters fl2005.
Illum l-Asso/jazzjoni Internazzjonali tal-Atletika (IAAF) se tag[]el il-belt li se torganizza l-Kampjonati Mondjali tal-Atletika. Lg[a]la se tkun dik bejn Londra fl-Ingilterra u Doha fil-Qatar. Dawn i]-]ew; ibliet ilhom xhur jirreklamaw dak kollu li se joffru jekk kemm-il darba jirb[u d-dritt li jorganizzaw dawn ilkampjonati. Sena o[ra, il-belt ta’
Londra se torganizza lOlimpjadi tas-Sajf filwaqt li fit-2013 il-kampjonati mondjali tal-atletika se jsiru fir-Russja. Wara din ledizzjoni tal-2013, fl-2015, dawn il-kampjonati se jsiru fi/-?ina. Din is-sena kienet il-Korea li ospitat dawn ilkampjonati. L-a[[ar darba li dawn il-kampjonati saru flEwropa kien fl-2009 fil:ermanja. Dan kollu jfisser li jekk ilbelt ta’ Doha fil-Qatar, tirba[
id-dritt li torganizza lkampjonati, l-Ewropa jkollha tistenna snin kbar biex ter;a’ torganizza edizzjoni b[al din. L-Ingilterra tilfet i/-/ans li torganizza t-Tazza tad-Dinja tal-football tal-2018 filwaqt li l-Qatar reba[ id-dritt li jorganizza t-Tazza tad-Dinja tal-football ta’ erba’ snin wara. Dan kollu jfisser li lasso/jazzjonijiet qed jippreferu l-lussu li qed jipprovdi l-Lvant.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
30 Sport
Is-Segretarju Parlamentari responsabbli mi]-]g[a]ag[ u l-isport Clyde Puli (fin-nofs) mal-President tal-Hibernians F.C Tony Bezzina (it-tieni mix-xellug) janalizzaw il-pjanta tal-art li ng[atat lill-klabb mill-Gvern
LOKALI
Il-Gvern jag[ti l-art lill-Hibernians Matul dan l-a[[ar, il-Gvern idde/ieda li jg[addi bi//a art ta’ daqs sostanzjali, ftit anqas minn 10 tmiem, lillHibernians F.C. biex fuq din l-art, li tinsib biswit ilgrawnd tal-Hibs, jinbena kumpless sportiv bl-aqwa fa/ilitajiet sportivi fosthom pixxina, gym, pitch tal-futsal, kif ukoll /entru mediku. I/-/erimonja tal-iffirmar tal-kuntratt bejn il-Gvern, rappre]entat mis-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Artijiet u n-Negozji ]}g[ar Jason Azzopardi u lPresident tal-Hibernians F.C. Tony Bezzina saret fiz-zona tal-ground tal-Hibs, u li g[aliha attendew g[exieren ta’ mistednin, [afna minnhom involuti fil-qasam sportiv. F’isem il-Gvern, kien hemm pre]enti wkoll isSegretarju Parlamentari responsabbli mi]-]g[a]ag[ u
l-isport Clyde Puli. Sa sentejn ilu din l-art kienet parti mill-kumpless tat-Tarzna, i]da issa kienet zona mitluqa. G[alhekk, ilGvern g[a]el li flok i[alliha mitluqa, jikriha lil xi [add biex ikun jista’ jsir l-investiment fiha. Fid-diskors tieg[u, Jason Azzopardi, li hu wkoll iben eks plejer ta’ Hibernans F.C, spjega li [afna kuntratturi stmaw li l-istess zona setg[et tinkera b’/ens ta’ €50,000 fis-sena, i]da l-Gvern, anke permezz tal-Kunsill Malti g[all-Isport, g[a]el li ‘jitlef il-flus minnha’ u jikriha g[all-prezz ta’ €900 fissena, biex b’hekk, isir investiment b’mod xieraq fl-isport g[all-benefi//ju tal-isportivi. Is-Segretarju Parlamentari Clyde Puli enfasizza li dan il-kumpless se jkun qed jattira numru kbir ta’ turisti li
ji;u proprju f’pajji]na biex jipprattikaw l-isport. Fil-fatt, hu fakkar fl-iskema li kien nieda l-istess Segretarjat Parlamentari biex tattira aktar bed nights mit-turi]mu sportiv lejn Malta. I/-/erimonja li matulha t[abbar dan l-investiment [abtet ukoll mal-25 anniversarju minn meta l-Gvern, dak i]-]mien kien Gvern Laburista, g[adda l-art ta’ fejn illum hemm il-grawnd tal-Hibs, lill-President Tony Bezzina. Fil-fatt, Tony Bezzina rringrazzja lill-amministrazzjonijiet kollha li mexxew lil dan il-pajji] fl-a[[ar 25 sena u qal li li kieku ma kienx g[all-Gvern, l-isport f’pajji]na ma kienx jimxi ’l quddiem. Hu [abbar ukoll li g[addejjin diskussjonijiet mal-MFA biex jitwa[[al stand wara
wa[da mill-lasti tal-grawnd, biex b’hekk, il-grawnd ikun jesa’ attendenza ta’ 4,000 persuna. Intqal ukoll li fil-jiem li ;ejjin, fil-grawnd tal-Hibs se tkun qed titwa[[al l-iscoreboard li kienet tintu]a filgrawnd ta’ Ta’ Qali sas-sena li g[addiet. Tkellem ukoll Salvu Sant, li minbarra li hu President Onorarju ta’ Hibernians F.C., kien Membru Parlamentari u ji;i [u Lorry Sant, ilMinistru li dak i]-]mien g[adda l-art tal-grawnd lillPresident Tony Bezzina. Hu fa[[ar id-de/i]joni ta’ dan ilGvern li jinvesti bi//a art mitluq fl-isports, waqt li fa[[ar ukoll it-tmexxija talfamilja Bezzina fil-klabb talHibs. Sena u nofs ilu, anke grazzi g[all-g[ajnuna talMFA, fil-grawnd tal-Hibs
twa[[lu l-floodlights. Issa wara li l-art g[addiet g[and il-klabb tal-Hibernians F.C. imiss li l-pro;ett jidher quddiem il-MEPA, biex minn hemm, wara li jo[or;u l-permessi ne/essarji, ikun jista’ jibda l-bini tal-kumpless sportiv. Hu stmat li linvestiment totali jaqbe] b’mod sew il-miljun ewro. Fl-a[[ar tad-diskors tieg[u, is-Segretarju Clyde Puli qal li jispera li [afna aktar g[aqdiet sportivi jimxu fuq il-passi li qed jimxi fuqhom il-klabb Hibernians F.C., u anke b’daqsxejn retorika qal li “jispera li fi tmiem il-;img[a intukom tlieta”. Clyde Puli, li hu minn {al Qormi, g[andu g[al qalbu l-klabb Qormi F.C. hekk kif din il-;img[a tintlag[ab il-partita mill-Premier League Malti bejn Qormi F.C. u Hibernians F.C.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
Sport 31
{amrun jirritornaw g[ar-reb[ b’wirja kollettiva minn Simon Farrugia BOV PREMIER
2
MQABBA (0)
K. Calleja, M.Potezica, B. Timotic, D.Azzopardi, T.Mazzittelli, C. Calleja, M.Bonnici, R. Sammut, R. Duca, C. Micallef, B. Mamic
Sostituzzjonijiet
-
J.P.Muscat flok R. Duca 59 min., M.A.Psaila flok M.Bonnici 81min.
3
{AMRUN S. (1)
A.Cassar, N.Gacesa, M.Grima, R.Mangion, A. Ribeiro, K.Sammut, M.Gauci, C.Polli, G.Spiteri, G.Calabretta, D. Shields Sostituzzjonijiet – L.J.Agius flok G. Spiteri 70 min. , D. Camilleri flok R. Mangion 83 min., C.Toneto Porcari flok D.Shields 87 min.
Imwissija - Duca (M), Gacesa, Calabretta, Ribeiro({) Skurjaw – A. Ribeiro 36 min., D. Shields pen. 51 min., L.J.Agius 72 min. ({) T. Mazzittelli 80 min., Mamic pen. 92 min. (M) Referee – Mario Apap Nazzjon Player tal-Log[ba - D. Shields ({amrun S.)
{amrun irritornaw g[arreb[ meta f’log[ba diretta min-na[a t’isfel tal-klassifika g[elbu lill-Imqabba biex [adu ftit tan-nifs wara t-telfa kontra Marsaxlokk il-;img[a li g[addiet. Kienet log[ba li {amrun kienu l-a[jar tul partijiet twal tal-log[ba fejn g[alihom kien qed jirritornaw Rupert Mangion u Gaetan Spiteri b’dan tal-a[[ar jibda mill-bidu peress li fl-a[[ar log[ba kien da[al b[ala sostitut. Roderick Fenech u Steve Bonnici kienu neqsin g[all-Ispartans. Mqabba laqg[u lura lil Bojan Mamic filwaqt li kien nieqes g[alihom Pierre Grima. Fit-tielet minuta Mqabba
resqu vi/in minn freekick ta’ Mazzittelli fejn kien Timotic li bir-ras impenja lillgoalkeeper Cassar li minna[a tieg[u dawwar fuq illasta f’corner. Fuq in-na[a lo[ra {amrun irrispondew fil11-il minuta fejn kien cross ta’ Shields li tkompla bir-ras minn Ribeiro u bil-ballun jidher die[el fix-xibka kien hemm Mauro Bonnici li kklerja minn fuq il-linja. {amrun fet[u l-iskor disa’ minuti minn tmiem l-ewwel taqsima meta minn free kick minn barra l-kaxxa ta’ Grima da[al tajjeb bir-ras RIBEIRO li kkonkluda g[al ;ewwa. Mqabba naqsu li jwettqu reazzjoni u qabel g[alqet ittaqsima f’kontrattakk ta’
Il-goal ta’ Anderson Ribeiro li bih {amrun fet[u l-iskor (Ritratt> Trevor Sollars)
{amrun mibdi minn Spiteri dan qassam lejn Ribeiro li deher jitwaqqa’ f’tarf ilkaxxa bir-referee jaddotta rregola tal-vanta;; bil-ballun jasal g[and Shields bix-xutt tal-Isko//i] jg[addi ftit barra. Mal-bidu tat-tieni taqsima kien cross shot ta’ Shields bid-difensur ta’ Mqabba Duca jikklerja minn fuq illinja. Minuta wara Bonnici waqqa’ lil Shields fil-kaxxa u r-referee jordna penalty. Mill-[dax il-metru kien listess SHIELDS li rdoppja. Mqabba resqu vi/in li jnaqqsu d-distakk fit-53 minuta minn xutt ta’ Calleja fuq pass ta’ Mazzittelli i]da
stampa mal-mimduda. {amrun issi;illaw ir-reb[a fit-72 minuta meta minn corss ta’ Shields minn fuq illemin da[al is-sostitut LEE JAMES AGIUS li wara li lewwel tentattiv kien imblukkat skorja mat-tieni tentattiv. {mistax il-minuta mittmiem Mqabba resqu vi/in li jnaqqsu d-distakk meta minn cross ta’ Mamic kien Calleja li minn ta[t il-lasta kkonkluda bil-goalkeeper Cassar isalva b’saqajh. Madanakollu Mqabba skurjaw il-gowl ta’ konsolazzjoni fit-80 minuta minn xutt ta’ MAZZITTELLI
Kif Jinsabu
L R D T F K Pt
Valletta 10 8 1 1 22 9 25 Hibs 10 7 3 0 23 8 24 Qormi 10 5 2 3 22 15 17 Floriana 10 5 2 3 14 9 17 Birkirkara 10 5 1 4 19 13 16 Sliema 10 3 5 2 18 17 14 Balzan Y.* 10 3 2 5 12 17 11 Mqabba 11 3 2 6 15 22 11 {amrun S.* 11 3 2 6 15 23 11 Marsaxlokk 10 3 1 6 20 25 10 Tarxien R. 10 3 1 6 15 23 10 Mosta 10 1 2 7 9 23 5 Balzan reb[u 2-0 vs {amrun wara protest
fuq cross ta’ Muscat. Biex fil-[in mog[ti ]ejjed Mqabba skurjaw it-tieni gowl tag[hom minn penalty ta’ MAMIC wara li Grima deher imiss il-ballun b’idu.
FOOTBALL – LISTA TAL-AQWA PLAYER AFRIKAN
POWER BOATS
Im[abbra l-lista provi]orja
Ukranian Spirit u Seagull fit-tieni post
Tliet players mill-Kosta talIvorju ;ew inklu]i fil-lista provi]orja tal-Aqwa Player talAfrika. Dawn huma lmidfielder ta’ Man City, Yayan Toure, l-attakkant ta’ Chelsea, Didier Drogba u Gervinho ta’ Arsenal. Intant, tliet players millGhana wkoll ;ew mag[]ula fillista. Dawn huma l-attakkant Asamoah Gyan, Andrè Ayew ta’ Marseille u l-midfielder ta’ Milan, Kevin Prince-Boateng. Dawn is-sitt players g[enu lit-timijiet rispettivi tag[hom
jikkwalifikaw g[at-Tazza tanNazzjonijiet Afrikani li tibda f’Jannar li ;ej. Il-Ghana u lKosta tal-Ivorju g[addew g[allfa]i finali ming[ajr telfa. Fost players o[ra li ;ew inklu]i fil-lista wie[ed isib lil Adel Taarabt tal-Marokk, Moussa Sow tas-Senegal u Seydou Keita tal-Mali. Minn din il-lista jintg[a]lu tliet players u r-rebbie[ jit[abbar fit-22 ta’ Di/embru li ;ej. Ir-rebbie[ ji;i mag[]ul mill-kow/is kollha tat-timijiet nazzjonali fl-Afrika.
Ri]ultati
Log[ba ta' [biberija Gabon v Bra]il
U21 – Log[ob ta' kwalifikazzjoni Grupp 2 Slovenja v Litwanja Grupp 5 }vizzera v Georgia Grupp 6 Albanija v Russja Grupp 7 Turkija v Italja Grupp 8
0-2
2-0 5-0 0-1 0-2
Norve;ja v Bel;ju Ingilterra v I]landa
2-2 5-0
Awstrija v Bulgarija
0-2
Grupp 10
I]-]ew; power boats manifatturati Malta jinsabu fit-tieni post fil-kategoriji rispettivi wara l-ewwel jum ta’ kompetizzjoni li qed isiru f’Key West Florida, l-Istati Uniti. Ukranian Spirit qed tie[u sehem fil-kategorija Manufacturer Production Class 1, u tinsab fit-tieni post wara l-power boat Cleveland Construction. Sid il-power boat Ukranian Spirit hu l-Ukrajn Viktor Shemchuk li jkun ukoll fuq it-throttle, filwaqt li s-sewwieq hu l-Malti Aaaron Ciantar. Viktor Shemchuk hu wkoll is-sid ta’ Seagull, li hi wkoll mibnija Malta u qed tie[u sehem fil-Manufacturer Production 3 Class. Seagull ukoll tinsab fit-tieni post wara Watch Your Back. Seagull hi misjuqa minn ]ew; piloti millUkrajna Oleksiy Chendekov u Andriy Lysenko. Il-kompetizzjoni tkompli llum bi tliet tlielaq o[ra u tintemm il-{add bl-a[[ar tliet tlielaq.
Il-:img[a, 11 ta’ Novembru, 2011
32 Lokali
Il-grupp TDM2000 iffurmat minn 40 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a daqq u kanta waqt udjenza tal-Papa fil-Vatikan din il-;img[a (Ritratt> Jean Marc Chapelle)
Grupp ta’ ]g[a]ag[ Maltin idoqqu f’udjenza tal-Papa fil-Vatikan minn Jerome Caruana Cilia
Mawra mhux tas-soltu g[al grupp ta’ ]g[a]ag[ li din il;img[a numru minnhom daqqew waqt udjenza talPapa f’Ruma. Il-grupp TDM2000 kien iffurmat minn 40 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a kantanti, mu]i/isti u supporting staff li kollha kemm huma taw sehemhom
f’esperjenza unika. It-tip ta’ mu]ika kienet ta[lita ta’ mu]ika sagra, light, profana, kif ukoll siltiet o[rajn ta’ Jenkins u Lloyd Webber. Din ma kenitx l-ewwel darba li dan il-grupp daqq quddiem il-Qdusija Tieg[u l-Papa. Is-sena l-o[ra, filmi;ja tal-Papa f’Malta, xi
membri tal-grupp TDM2000 kienu daqqew waqt ilquddiesa Fuq il-Fosos. I]]g[a]ag[ sa[qu kemm kienet esperjenza li fiha kibru mhux biss fit-talent mu]ikali tag[hom, i]da wkoll fil-g[aqda ta’ bejniethom. Il-grupp TDM2000 hu
mag[mul minn madwar 70 membru li jag[mlu xog[ol ta’ volontarjat b’mod regolari ma’ diversi organizzazzjonijiet, fosthom id-Dar tal-Providenza, idDogs Home u din is-sena anke qed jg[in lid-Dar Rosanna Pia. TDM2000 g[andu l-iskop
li jag[mel seminars, korsijiet, laqg[at internazzjonali u fuq kollox skambji kulturali u edukattivi bejn i]-]g[a]ag[. Fost dawk li [adu sehem f’din l-esperjenza waqt udjenza tal-Papa, kien hemm ukoll tenur u surmast li kienu ta’ sostenn professjonali g[all-mu]i/isti Maltin.