2011_11_12

www.media.link.com.mt

Numru 12,969

€0.45

Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Immigrazzjoni

L-A{{AR LAQG{A TAL-MCESD QABEL IL-BA:IT

Grupp ta’ 44 immigrant salvati mill-awtoritajiet Taljani wara operazzjoni ta’ salvata;; bl-g[ajnuna tal-Forzi Armati Maltin

Ba;it li jrid jg[in it-tkabbir ekonomiku

Ara pa;na 3

Air Malta In-negozjati bejn il-Unions u l-Air Malta jieqfu wara nuqqas ta’ ftehim bejn i]-]ew; na[at fosthom fuq ir-rosters tal-[addiema Ara pa;na 4

?ensiment Madwar 2,200 telefonata kuljum mill-pubbliku fuq il-linja 170 b’rabta ma/-/ensiment

minn Charles MUSCAT

L-istennija tal-Ba;it g[assena d-die[la li dwarha jaqblu l-imsie[ba so/jali filKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD) hi li dan irid ikun wie[ed li jippromwovi ttkabbir ekonomiku. Dan anke fid-dawl tassitwazzjoni internazzjonali diffi/li min[abba l-kri]i ekonomika u finanzjarja f’diversi pajji]i fl-Ewropa.

Dan [are; mill-kummenti li taw lill-media l-imsie[ba so/jali lbiera[ wara nofsinhar fi tmiem l-a[[ar laqg[a tal-MCESD qabel ilBa;it li se jit[abbar filParlament nhar it-Tnejn.

Fil-bidu tal-laqg[a li tmexxiet minn Tonio Fenech, il-Ministru talFinanzi, l-Ekonomija u lInvestiment flimkien ma’ Chris Said, is-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Konsultazzjoni Pubblika, saret

pre]entazzjoni dwar laspetti tal-Ba;it min-na[a tal-Gvern.

Hu qal li wara l-laqg[a tal-MCESD issa l-Gvern se jie[u l-a[[ar de/i]jonijiet dwar l-aktar inzijattivi importanti g[all-ekonomija tal-pajji]. Il-Ministru Tonio Fenech ma we;ibx mistoqsijiet tal-;urnalisti jekk fil-Ba;it 2012 hux se jkun hemm taxxi diretti jew indiretti u qal li wie[ed g[andu jistenna sa nhar itTnejn.

Fost il-proposti li ressqet il-Kamra tal-Kummer/, lIntrapri]a u l-Industrija hemm il-kapital g[al kumpaniji ;odda u skemi g[al intrapri]i ]g[ar u medji. F’kummenti lil media fi tmiem il-laqg[a, Stefano Mallia, il-Vi/i President tal-Kamra talKummer/ qal li dawn ilproposti mistennija jkunu

g[al pa;na 5

Ara pa;na 7

Il-Prim Ministru l-;did Grieg Lucas Papademos (lemin) jie[u b’idejn il-prede/essur tieg[u George Papandreou ftit wara l-;urament (Ritratt> Reuters)

Politika Nazzjonali tat-Tfal

Tibda l-[idma ta’ Papademos fil-Gre/ja

Jitnieda l-abbozz tal-Politika Nazzjonali g[at-tfal li se ddum [ames xhur miftu[a g[all-konsultazzjoni pubblika

Lucas Papademos ilbiera[ [a l-;urament b[ala l-Prim Ministru l-;did fil-Gre/ja, wara r-ri]enja ta’ George Papandreou fil-jiem li g[addew. Hu se jkollu bi//a xog[ol diffi/li li jipprova jsalva l-pajji] mill-falliment u se jkun qed imexxi Gvern ta’ koalizzjoni, li ironikament

Euro 2012

jinkludi w[ud mill-istess nies li kienu fit-tmexxija li da[[let il-pajji] f’din il-kri]i. Lewwel bi//a xog[ol se tkun lapprovazzjoni ta’ pakkett ie[or ta’ mi]uri ta’ awsterità bl-iskop li l-pajji] ikun jista’ jie[u iktar g[ajnuna millUE. Ara wkoll pa;na 12

Ara pa;na 32

Tispikka r-reb[a tal-Kroazja fit-Turkija.

Reb[iet g[all-Irlanda u r-Repubblika ?eka, il-Portugall mi]muma fi draw Ara pa;na 30

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

2 Lokali

SPI}ERIJI LI JIFT{U G{ADA

FLORIANA: Waterfront Dispensary, Forni 21 Pinto Wharf; {AMRUN: Cosmed Pharmacy Soccors’, Triq Villambrosa; SANTA VENERA: Sta. Venera Pharmacy, 532 Triq il-Kbira San :u]epp; BIRKIRKARA: St. Jude Pharmacy, 213 Triq il-Wied; LIMSIDA: Regal Pharmacy, 39B, Triq Antonio Bosio; SAN :ILJAN: Balluta Pharmacy, 30 Triq il-Kbira; TAS-SLIEMA: Mrabat Pharmacy, 5 Triq l-Imrabat; IKLIN: Il-Mehriez Pharmacy 4, Triq Giovanni Curmi; MOSTA: St. Joseph Pharmacy, 2 Triq izZakkak; MELLIE{A: Mellieha Pharmacy, 107 Triq George Borg Olivier; {AL TARXIEN: Tarxien Pharmacy, 59 Triq {al Tarxien; FGURA: Alpha Pharmacy ‘Maria Immaculata’, Triq Cospicua k#m Vjal il-Kottoner; FGURA: Cilia’s Pharmacy, 313 Triq {a]-}abbar; GUDJA: Medicaid Pharmacy, Vjal it-Torri; {AL LUQA: St. Andrew’s Pharmacy, 25 Triq Dun Pawl; SI::IEWI: St. Nicholas Pharmacy, 1 Triq il-Parro//a; RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2 Triq il-Palma; QALA: St. Joseph Pharmacy, 28 Pjazza San :u]epp.

G[oti ta’ demm G[ada l-mobile blood donation unit se jkun ma?enb is-Sale?jani f’Tas-Sliemamit-8.30am sas-1.30pm. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub biex i;;ib mieg[ek il-karta tal-identità.

Servizz fi/-?entri tas-Sa[[a

I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did, u l-Furjana jift[u g[allemer;enzi 24 sieg[a, sebat ijiem fil-;img[a. Il-pubbliku irid jattendi /-?entru tas-Sa[[a tad-distrett tieg[u. Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

IT-TEMP

UV INDEX

3

IT-TEMP Ftit imsa[[ab li jsir pjuttost imsa[[ab b’[albiet tax-xita wara nofsinhar VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ moderat mit-Tramuntana li jsir ftit qawwi mill-Grigal IL-BA{AR [afif g[al moderat li jsir qawwi IMBATT baxx u m[awwad li jsir moderat milLvant TEMPERATURA l-og[la 20˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.1 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 117.3 mm IX-XEMX titla’ fis-06.34 u tin]el fil-16.58

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

Il-Vi/i Prim Ministru u Ministru tal-Affarijiet Barranin akkumpanjat mill-Assistent Segretarju :enerali Jean Pierre Debono u mis-Sindku ta’ {al Lija Ian Castaldi Paris, ilbiera[ sellmu lill-Eks Prim Ministru ta’ Malta Sir Ugo Mifsud fl-okka]joni tad-69 anniversarju mill-mewt tieg[u.

Huma po;;ew kuruni fuq il-qabar tieg[u fi/-/imiterju ta’ {al Lija. Sir Ugo Mifsud serva b[ala Prim Ministru bejn l-1924 u l-1927 u bejn l-1932 u l-1933. Fid-9 ta’ Frar tal-1942 waqt li kien qed jag[mel diskors fil-Kunsill tal-Gvern kontra d-deportazzjoni ta’ numru ta’ Maltin fl-Uganda tah attakk tal-qalb u miet jumejn wara fir-residenza tieg[u f’{al Lija.( Ritratt> (Michael Ellul)

Missier Maximilian Ciantar jitlob ir-rilaxx tal-vettura Emanuel Ciantar , missier Maximilian Ciantar ta ’ 2 1 sena mill Marsa , li l - {amis in]amm ta[t arrest preventiv wara li allegatament inqabad isuq meta l - li/enzja tieg[u hi sospi]a mill Qorti , ippre]enta rikors fil - Qorti biex il - karozza tieg[u Toyota Vitz ti;i rilaxxata .

Emanuel Ciantar qed jargumenta li hu mhuwiex l - akku]at u li kapitlu 1 04 tal - Kostituzzjoni jg[id li [add ma jista ’ ji;i kun -

dannat in abstentia .

Il - konfiska hi forma ta ’ penalizzazzjoni u g[alhekk jg[id ir - rikors , Emmanuel Ciantar qed ji;i m/a[[ad milli ju]a l karozza tieg[u ming[ajr mhu su;;ett li jg[addi minn xi pro/ess fil - Qorti .

Aktar minn hekk Maximilian – hu adult , u missieru mhuwiex respon sabbli g[all - azzjonijiet tieg[u . Ir - rikors sar fil Qorti tal - Ma;istrati mill Avukat Joe Brincat li ffir ma l - applikazzjoni .

Anzjan imut waqt xog[ol f’dar f’Birkirkara

Anzjan ta’ 67 sena miet ilbiera[ wara nofinshar meta kien qed ja[dem fi Sqaq Sampusa f’Birkirkara . Hu nstab mejjet [dejn skalapi]a minn sid id-dar li kien [are; g[al xi [in waqt li l-anzjan kien qed jag[mel xi xog[ol ta’ tik[il u tibjid. Hu rritorna g[all[abta tat-3.30 p.m. meta sab lill-anzjan mejjet. Filpost issej[u l-Pulizija filwaqt li l-Ma;istrat talG[assa feta[ inkjesta blg[ajnuna ta’ diversi esperti.

B[al-lum 25 sena

IS-SIBT L-og[la 20˚C L-inqas 15˚C

IL-{ADD L-og[la 19˚C L-inqas 15˚C

IT-TNEJN L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C

IT-TLIETA L-og[la 18˚C L-inqas 11˚C

L-ERBG{A L-og[la 18˚C L-inqas 11˚C

UV

UV

UV

UV

UV

3

3

3

3

3

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn il-bliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Al;eri 25˚C xemxi, Amsterdam 10˚C imsa[[ab, Ateni 18˚C imsa[[ab, Li]bona 17˚C xita, Berlin 04˚C xemxi, Brussell 09˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 04˚C imsa[[ab, Dublin 12˚C xita, Kopen[agen 06˚C imsa[[ab, Frankfurt 09˚C ftit imsa[[ab, Milan 14˚C im/ajpar, Istanbul 10˚C imsa[[ab, Londra 10˚C xita, Malta 21˚C ftit imsa[[ab, Madrid 18˚C ftit imsa[[ab, Moska 02˚C im/ajpar, San Pietruburgu 05˚C imsa[[ab, Bar/ellona 21˚C imsa[[ab, Ruma 19˚C xemxi, Tel Aviv 26˚C xemxi, Tripli 19˚C imsa[[ab, Tune] 22˚C imsa[[ab, Vjenna 07˚C xemxi, Zurich 06˚C im/ajpar, Munich 06˚C imsa[[ab, il-Kajr 27˚C xemxi, Pari;i 09˚C im/ajpar.

A

n;lu Bajada ta’ 46 sena mill-{amrun kien ikkundannat 20 sena [abs mill-Im[allef Carmelo Scicluna wara li b’seba voti kontra tnejn, instab [ati bil-qtil volontarju ta’ martu Carmen b’tir ta’ pistola f’rasha fi Triq Wied ilG[ajn, {a]-}abbar g[all-[abta tal-11.15 p.m. tat-22 ta’ Lulju tal-1981. Il-verdett ing[ata wara [ames sig[at ta’ deliberazzjoni, f’awla ppakkjata mill-pubbliku li kien ilu minn nofsinhar filkju jistenna wara l-bieb tal-Awla Kriminali, u f’xi [inijiet kellha tintervjeni l-Pulizija min[abba r-rassa li kien hemm. Mal-qari tassentenza l-akku]at baqa’ ssummat i]da wie[ed minn erba’ uliedha ibnu nfaqa’ jibki.

A[bar o[ra kienet dwar in/identi li kienu nqalg[u fid-dimostrazzjoni favur l-ambjent.

Grupp ta’ ]g[a]ag[ membri ta]-}g[a]ag[ g[all-Ambjent f’konferenza tal-a[barijiet quddiem il-Qorti ilmentaw mid-dewmien biex issir ;ustizzja fil-ka] li kien hemm quddiem il-Qorti. Il-ka] kien imur lura g[al dimostrazzjoni li kienet saret fil-Belt fit-23 ta’ Novembru tal-1985.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Lokali 3

Salvati 44 immigrant bl-g[ajnuna tal-FAM

Grupp ta’ 44 immigrant, li nhar it-Tlieta ;ew irrapurtati lill-awtoritajiet tas-salvata;; Taljani, hekk kif kienu f’nofs il-ba[ar Mediterran, instab il-{amis filg[axija u ttella’ fuq ilbastiment tal-qawwa navali Taljana ‘Foscari’, waqt operazzjoni ta’ tiftix u salvata;; ikkordinata millForzi Armati ta’ Malta. Fost l-immigranti kien hemm mara li welldet abbord iddg[ajsa u li ttie[det Lampedusa b’[elikopter u eventwalment fi sptar f’Agrigento fi Sqallija.

Fil-fatt, l-ewwel rapporti dwar din id-dg[ajsa [ar;u bir-radju minn Palermo u indikaw li d-dg[ajsa kienet tinsab 135 mil nawtiku filLbi/ ta’ Malta, fir-re;jun responsabbli millawtoritajiet Libjani.

I/-?entru ta’ Koordinament u Salvata;; Malti fi [dan i/-?entru talOperazzjonijiet fil-Forzi Armati ta’ Malta, minnufih [ar;u messa;; liz-zona talba[ar, waqt li sar kuntatt ukoll mal-immigranti fuq id-dg[ajsa permezz ta’ telefon bis-satellita fejn kien ikkonfermat li l-kundizzjoni tag[hom kienet wa[da tajba.

Fl-istess waqt, lawtoritajiet Maltin ]ammew kuntatt mal-awtoritajiet Taljani, u flimkien ikkordinaw l-operazzjoni ta’ tiftix u salvata;;. F’din loperazzjoni, [adu sehem ukoll l-awtoritajiet Tune]ini u dawk tan-NATO. Fil-fatt, l-awtoritajiet

Tune]ini bag[tu patrol boat kif ukoll tugboat fiddirezzjoni tad-dg[ajsa blimmigranti, i]da din iddg[ajsa baqg[et ma nstabitx.

Sa kmieni l-Erbg[a waranofsinhar, meta deher li d-dg[ajsa da[let fil-ba[ar Malti, l-awtoritajiet Taljani ddikjaraw li l-port ta’ Lampedusa ma kienx wie[ed tajjeb biex jidda[[lu l-immigranti fih.

Matul il-;urnata kompliet l-operazzjoni ta’ tiftix u salvata;;, anke bl-g[ajnuna tal-ajrulplan marittimu talAFM, i]da r-ri]ultati kienu kollha negattivi.

Il-{amis filg[odu, dan listess ajruplan kompla bittiftix fl-ib[ra Maltin i]da baqa’ ma deher xejn.

Lanqas ajruplan tal-Frontex ma rnexxielu jsib xejn sa dak il-[in, tant li lAwtoritajiet Taljani qalu li jista’ jkun li l-immigranti kienu ntlem[u minn xi dg[ajsa tas-sajd u ng[ataw l-g[ajnuna hemmhekk.

Madankollu l-{amis filg[axija, l-awtoritajiet Taljani infurmaw lill-AFM li l-immigranti ntlem[u minn dg[ajsa tas-sajd Taljana madwar 125 mil nawtiku fil-Majjistral ta’ Malta u 56 mil nawtiku filmajjistral ta’ Lampedusa, fejn spi//a mar il-bastiment ‘Foscari’.

Sad-9 p.m. tal-{amis filg[axija, id-dg[ajsa talimmigranti kienet instabet u l-immigranti kienu salvati u ttellg[u abbord ilbastiment militari Taljan.

Il-FOR.U.M. jilqa’ l-istedina tal-Gvern dwar il-Ba;it Il-FOR.U.M. Unions Maltin laqa’ b’sodisfazzjon l-istedina talGvern biex il- jibg[at emendi g[all-proposti fuq il-Ba;it. Dan wara li l-Gvern u l-FOR.U.M. iltaqg[u f’Kastilja fejn il-Prim Ministru tkellem dwar l-g[anijiet tal-Gvern g[all-Ba;it li ;ej u rrifera g[all-proposti li l-Gvern ir/ieva ming[and l-istess FOR.U.M. Waqt il-laqg[a, l-uffi/jali tal-FOR.U.M. re;g[u talbu biex ilFOR.U.M. jissie[eb fil-Kunsill Malti g[all-I]vilupp So/jali u Ekonomiku (MCESD). Dwar din it-talba, l-Gvern g[amilha /ara li jixtieq jara lill-FOR.U.M. jipparte/ipa bis-s[I[ fl-MCESD u lest li jkompli jappella lill-is[ab so/jali l-o[ra biex din ilkwistjoni tkun solvuta mill-aktar fis. Il-Gvern ippropona wkoll li jitkomplew il-laqg[at bejn i]-]ew; na[at dwar su;;etti o[ra li jikkonfernaw it-trejdunjoni]mu, l-[addiema, u d-dinja taxxog[ol.

Stephen Spiteri, Assistent Parlamentari fil-Ministeru tal-Edukazzjoni, Xog[ol u l-Familja, akkumpanjat minn tfal tal-iskola taw ;ie[ lill-vittmi tal-gwerer f’/erimonja f’ri;lejn il-Qanpiena tal-Assedju fil-Belt li saret nhar il-{amis fl-okka]joni ta’ Jum it-Tifkira li kien /elebrat ilbiera[ madwar id-dinja. Fi/-/erimonja sar diskors qasir mill-Avukat Albert Ganado dwar is-sinifikat ta’ din i/-/erimonja. (Ritratt> Michael Ellul)

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

4 Lokali

Jieqfu n-negozjati bejn l-Air Malta u l-Unions dwar ir-ristrutturar tal-kumpanija ■ L-akbar intopp jidher li kien bir-rosters Minn informazzjoni li g[andu IN-NAZZJON, jidher li huma r-rosters tax-xog[ol li wasslu biex twaqqfu n-negozjati bejn l-Air Malta u lUnions tal-Ekwipa;; talKabina u l-General Workers’ Union b’rabta mar-ristrutturar fi [dan il-linja nazzjonali talajru.

Fil-fatt, minkejja li issa ddiskussjonijiet ilhom g[addejjin ix-xhur, jidher li dawn id-diskussjonijiet waqfu u g[alhekk, l-Air Malta [abbret li se tniedi serje ta’ laqg[at ta’ informazzjoni mal-impjegati tag[ha biex ji;i ]gurat li huma jkunu infurmati b’mod s[i[ dwar il-proposti ta’ ristrutturar fi [dan il-linja nazzjonali talajru Fi stqarrija, l-Air Malta qalet li kienet qed tinnegozja ma’ dawn i]-]ew; unions b’rieda tajba g[al xhur s[a[ u ma kinitx f’po]izzjoni li tikkonkludi ftehim dwar pakkett ta’ mi]uri biex jappo;;jaw ir-ristrutturar tallinja tal-ajru.

Peter Davies, il-Kap

E]ekuttiv tal-Air Malta, qal li l-linja nazzjonali tal-ajru kienet ilha tipprova til[aq ftehim g[al xhur s[a[ u nnuqqas ta’ ftehim issa qed i]omm ir-ristrutturar tal-linja tal-ajru. G[alhekk ;ie de/i] li l-linja tal-ajru tispjega l-ftehim tar-ristrutturar propost, inklu]i d-dettalji tal-iskemi tal-irtirar, direttament lillistaff b’mod li meta dawn ikunu se jivvutaw waqt illaqg[at tal-unions, ikollhom linformazzjoni kollha me[tie;a biex jie[du de/i]joni infurmata.

Davies ]ied li minkejja lfatt li n-negozjati ma’ dawn il-unions huma weqfin, ilunions qablu li se jie[du lpakkett ta’ mi]uri quddiem ilmembri tag[hom g[alkemm dan ma ;iex approvat minnhom.

Hu ]ied jg[id li l-linja nazzjonali tal-ajru g[amlet sforz biex ikollha skemi ;usti u ra;onevoli ta’ [las g[all-impjegati biex ikunu jistg[u ji;u kkumpensati bl-aktar mod xieraq g[at-telf tal-impjieg

tag[hom.

L-Air Malta indikat li jekk il-pakketti li qed ji;u offruti ma ji;ux a//ettati mill-impjegati, permezz tal-unions tag[hom, imbag[ad mhu se jkun hemm l-ebda g[a]la o[ra g[ajr li jitwarrbu dawn il-pakketti u t-tnaqqis talg[add me[tie; ikollu jinkiseb billi ji;u segwiti l-pro/eduri u l-pagamenti skont il-li;i.

Davies sostna li l-linja tal-ajru ma tixtieqx timxi f’din it-triq, i]da m’g[andha l-ebda g[a]la o[ra.

Il-linja tal-ajru indikat li w[ud mill-kwistjonijiet li ma setg[ux ji;u miftiehma huma min[abba l-fatt li xi nies g[adhom ma rrealizzawx listat prekarju tal-linja tal-ajru u l-fatt li dan irid jinbidel jekk trid tkompli te]isti.

L-Air Malta enfasizzat ukoll li l-bidliet fir-roster, livelli ta’ impjegati mnaqqsa, dmirijiet u responsabbiltajiet ;odda u l-mi]uri ta’ ffrankar tal-ispejje] li kienu inklu]i fil-ftehim propost mal-unions je[tie; li ji;u implimentati.

Il-kumpanija indikat li dan ma kienx japplika g[allUnion tal-In;iniera g[ax ftehim fil-prin/ipju di;à ntla[aq.

Fi stqarrija b’reazzjoni g[all-istqarrija tal-Air Malta, il-General Workers’ Union ikkundannat bil-qawwa kollha t-theddid li skont hi l-management tal-Air Malta qed jag[mel lill-[addiema tal-Air Malta. Il-GWU qalet li tul iddiskussjonijiet kollha li saru, il-GWU dejjem g[amlitha /ara li mhix lesta li tag[ti blank cheque lill-management tal-Air Malta biex jag[mel li jrid mill-kundizzjonijiet taxxog[ol tal-[addiema.

Il-GWU qalet li hi ma taqbilx mal-a;ir tal-kumpanija Air Malta li se tlaqqa’ lill[addiema qabel ma hi stess tkun laqqg[et lill-[addiema membri tag[ha. Il-laqg[a li se ssir fil-21 ta’ Novembru.

Waqt din il-laqg[a, il[addiema se jidde/iedu b’vot sigriet jekk g[andhomx ja//ettaw il-proposta li qed tag[mel il-kumpanija dwar irristrutturar.

Il-GWU talbet ukoll g[al laqg[a ur;enti mal-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u lInvestiment li hu responsabbli mill-Air Malta.

Sadanittant, fi stqarrija separata, l-Union {addiema Mag[qudin, il-U{M, [e;;et lill-Gvern biex ilaqqa’ li]]ew; na[at kemm jista’ jkun

malajr biex jissoktaw binnegozjati bejniethom, fl-interess tal-[addiema kollha, talkumpanija nnifisha kif ukoll fl-interess tal-pajji].

Il-U{M qalet li tifhem li le]er/izzju tal-istrutturar li qed tg[addi minnu l-linja nazzjonali tal-ajru mhux wie[ed fa/li, i]da hu fatt li issa li waqfu tta[ditiet ]gur li se tkompli ti]ied l-ansjetà fuq il[addiema min[abba din lin/ertezza kollha dwar il-futur tal-impjiegi tag[hom malkumpanija Air Malta.

L-U{M bag[tet ukoll ittra lill-Kap E]ekuttiv tal-Air Malta Peter Davies biex tinfurmah li fil-futur qrib se tlaqqa’ lill-[addiema membri tag[ha f’laqg[a apposta biex ji;u diskussi l-a[[ar proposti tal-kumpanija dwar ir-ristrutturar. Waqt din il-laqg[a, l[addiema membri tal-U{M se jkunu mitluba wkoll biex juru l-fehma tag[hom billi jivvutaw jekk jaqblux jew le ma’ dawn il-proposti.

L-U{M qalet ukoll li g[alkemm mhix uffi/jalment rikonoxxuta fl-Air Malta, hi t[oss li g[andha issemma le[en il-[addiema membri tag[ha billi tibg[at ir-ri]ultati tal-votazzjoni lill-Air Malta biex il-kumpanija tkun taf aktar kif ja[sbuha numru kbir ta’ [addiema li ja[dmu mag[ha u li huma msie[ba fil-U{M.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Lokali 5

Jissokta t-titjib fit-trasport pubbliku Transport Malta esprimiet ottimi]mu wara l-[ames ;urnata ta’ monitora;; tasservizz tat-trasport pubbliku wara l-introduzzjoni tarrotot diretti lejn il-Belt u lejn l-Isptar Mater Dei l{add li g[adda.

Fi stqarrija, Transport Malta qalet li l-monitora;; li qed tag[mel kompla juri titjib fir-rotot numru 2 (talBirgu), 3 (tax-Xg[ajra), 31 (tan-Naxxar), 51 (talImtarfa), 62 (tas-Si;;iewi), u r-rotta numru 91 (Wied ilG[ajn).

Transport Malta nnotat li kien hemm vja;;i ]ejda fuq ir-rotot 3, 31, 51 u 62 fil-[in ta’ filg[odu, waqt li nnumru ta’ bendy buses fuq ir-rotta 91 ]diedu fis-servizz minn 25% g[al 75%.

Minkejja li r-rotta 82 (ta’

Bir]ebbu;a) tjiebet fl-a[[ar jiem, Transport Malta nnutat ukoll li l-[in massimu li wie[ed g[andu jistenna ta’ 20 minuta, ma kienx qed ji;i rispettat bejn it-8.15 a.m. u d-9.15 a.m.

Fl-istess waqt, kien hemm xi rotot li esperjenzaw dewmien min[abba numru kbir ta’ passi;;ieri, fosthom in-numru 41 (ta/?irkewwa), 52 (ta’ {ad Dingli), 53 (tar-Rabat), 71 (ta]-}urrieq), u n-numru 72 (tal-Qrendi). Dawn innuqqasijiet saret taf bihom l-Arriva, u g[alhekk, Transport Malta kkonfermat li b[ala regolatur, se tkompli tinsisti biex Arriva tipprovdi ir-ri]orsi adekwati biex til[aq il-livelli mwieg[da fin-network, skont il-kuntratt.

Pro;ett pilota fil-Pitkalija ■ Investiment ta’ €6 miljun f’xog[ol infrastrutturali u s-sistema tal-IT Permezz ta’ ftehim bejn ilMinisteru g[ar-Ri]orsi u Affarijiet Rurali u l-Farmers Central Cooperative Socitey (FCCS) se jinbeda pro;ett pilota biex tibda sse[[ bidla g[all-a[jar fil-Pitkalija.

Il-pro;ett g[andu jdum sitt xhur biex wie[ed jara u janalizza kif il-bidliet proposti se jkunu qed ikunu implimentati. Dan g[andu jwassal biex eventwalment tkompli ssir ir-riforma tant me[tie;a u importanti talPitkalija. L-FCCS qed taqbel li hemm b]onn ir-riforma talPitkalija u taqbel malprin/ipji ta’din ir-riforma.

Il-Ministru g[ar-Ri]orsi u l-Affarijiet Rurali George Pullicino li attenda g[alliffirmar sa[aq li bir-riforma lbidwi jikseb valur xieraq u adattat g[all-prodott tieg[u li jkun marbut ma’ grading, ikun jaf x’qed isir millprodott tieg[u u r-rwol talpitkal ikun dak ta’ sensar.

Il-ftehim varat illum jis[aq fuq l-importanza ta’ ta[ri; g[al bdiewa biex jitwettaq il-pjan ta’ u/u[ tarraba’, u biex il-bdiewa jibdew jisseparaw il-prodotti tag[hom fi gradi, liema metodi ta’ gradi jinkludu fost

o[rajn il-kwalità u d-dehra tal-prodott Matul il-perijodu ta’ dan ilpro;ett pilota g[andha tin[oloq sistema ta’ tra//abbiltà li biha l-pro/ess kollu mir-razzett sa fuq ilmejda tal-ikel ikun jista’ ji;i segwit b’mod /ar fl-istadji kollha. G[andha tkun introdotta sistema ta’ kannestri u kaxxi ;odda li g[andhom jkunu utilizzati mill-bdiewa g[all-prodotti tag[hom. Madankollu, ilftehim jg[id li d-dettalji dwar din is-sistema ta’ kaxxi ;odda g[ad iridu ji;u diskussi f’aktar dettall u addattati matul il-kors tal-pro;ett pilota.

Il-Ministru Pullicino g[alaq billi qal li t-triq li nbdiet illum qed issir biex ikollna kuntest ta’ aktar sigurtà talikel bit-tis[i[ ta’ tra//abbiltà, prodott frisk u a[jar bi prezz xieraq u dan g[all-benefi//ju tal-konsumaturi li se jkollhom aktar ra;unijiet g[alfejn jibqg[u jag[]lu lprodott frisk lokali.

Ix-xog[ol infrastrutturali, ristrutturar u s-sistema tal-IT biex issir ir-riforma filPitkalija hu stmat li se ji;i jiswa madwar €6 miljun.

Enfasi fuq il-[olqien tax-xog[ol u l-kontroll tad-defi/it minn pa;na 1

inklu]i fil-Ba;it. Hu qal li hemm xi mi]uri li l-Kamra tal-Kummer/ mhix kuntenta bihom u l-Ministru Tonio Fenech irid janalizzahom u jie[u de/izjoni. Hu qal li lKamra tal-Kummer/ dejjem tis[aq fuq l-importanza talistabbiltà ekonomika u wara jkun hemm inizjattivi g[attkabbir ekonomiku.

George Micallef, ilPresident tal-Asso/jazzjoni tal-Lukandi u Ristoranti (MHRA) qal li t-turi]mu hu /-/avetta g[at-tkabbir ekonomiku tal-pajji] anke matul is-sena d-die[la u g[alhekk irid ikun hemm flus bi]]ejjed biex jin]amm lammont ta’ seats tal-ajru lejn Malta [alli tin]amm la//essibbiltà ta’ b[alissa. Hu qal li ma jistenniex li dan issettur ikun mg[obbi b’pi]ijiet fis-sitwazzjoni ekonomika

diffi/li fil-pajji]i fl-Ewropa li Malta tiddependi minnhom g[at-turi]mu u dan biex lindustrija tat-turi]mu f’Malta tibqa’ kompetittiva.

Joshua Zammit, il-President tal-Asso/jazzjoni ta’ Min I[addem (MEA) qal li limsie[ba so/jali semg[u lproposti tal-Gvern g[all-Ba;it u kienu diskussi wkoll ilproposti li ressqet l-istess MEA. Tony Zarb, is-Segretarju :enerali tal-GWU qal li jidher li l-pi]ijiet li l-poplu tg[abba bihom matul l-a[[ar snin se jibqg[u anke matul issena d-die[la.

Vince Farrugia, id-Direttur :enerali tal-GRTU qal li kul[add jaqbel li l-Ba;it g[andu jippromwovi t-tkabbir ekonomiku. Hu qal li jekk ilBa;it ikun immirat g[attkabbir ekonomiku, il-GRTU tfa[[ru i]da jekk le, il-GRTU

tikkritikah. Hu qal li filproposti tal-Gvern kien hemm xi affarijiet li l-GRTU ma taqbilx mag[hom i]da wie[ed jistenna sat-Tnejn.

William Portelli, ilPresident tal-Konfederazzjoni tat-Trejd Unions Maltin (CMTU) qal li hemm arja ta’ prudenza u ta’ kawtela u wie[ed irid jara li jkun hemm kontroll tad-defi/it fil-kuntest ta’ dak li qed ji;ri f’pajji]i o[ra. Hu qal li fost il-proposti diskussi kien hemm biex aktar nisa jid[lu fid-dinja taxxog[ol.

Josef Vella, is-Segretarju :enerali tal-U{M qal li lunion g[adha timbotta lil Gvern biex jikkunsidra lproposta tag[ha tal-Active Labour Market Policy u jidher li hemm proposti f’dan irrigward biex jin/entivaw ilparte/ipazzjoni tal-mara fiddinja tax-xog[ol.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

6 Lokali IL-LAQG{A TAL-KUMITAT SEZZJONALI TAL-{AMRUN

Ba;it b’wi// so/jali u b’in/entivi li jsa[[u l-ekonomija – Il-PM Lawrence Gonzi

Il-Ba;it li se jkun qed iressaq il-Gvern fil-jiem li ;ejjin, se jkun Ba;it li filwaqt li jie[u in kunsiderazzjoni s-sitwazzjoni fl-ambjent ekonomiku ta’ madwarna, se jkun Bagit b’wi// so/jali u anke b’in/entivi biex ikomplu jsa[[u lekonomija.

Dan qalu l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi meta nhar il-{amis indirizza laqg[a talKumitat Sezzjonali tal{amrun. Hu qal li l-Gvern se jippre]enta Ba;it g[aqli u ta’ importanza.

Il-Prim Ministru fakkar fil-maltemp li g[addej filpajji]i madwar Malta. FlItalja wasal fi tmiemu lgvern ta’ Berlusconi birri]ultat li tpo;;a periklu serju fuq l-ekonomija ta’ dan il-pajji] u fil-Gre/ja g[ad hemm in/ertezza dwar min se jkun qed imexxi rriformi me[tie;a.

Dan kollu qed ipo;;i sitwazzjonijiet perikolu]i g[all-ekonomija tal-UE u hu mbassar li s-sena li ;ejja jista’ jkun hemm ri/essjoni o[ra li tolqot lil dan il-kon-

tinent.

F’din il-klima, qal ilPrim Ministru, f’Malta hu [ass li kellu jitlob vot ta’ fidu/ja fil-Parlament biex jintbag[at messa;; /ar talistabbiltà u l-fidu/ja li jgawdi l-Gvern f’pajji]na.

Il-Prim Ministru qal li hu talab il-vot ta’ fidu/ja g[aliex g[all-PN, l-interess tal-pajji] u tal-poplu ji;u qabel kull interess ie[or.

Lawrence Gonzi qal li ddibattitu dwar dik il-mozzjoni [are; fil-bera[ kif ilpajji] qed i[ares lejn laffarijiet. Il-Gvern wera li g[andu programmi /ari, li g[alkemm forsi mhux dejjem ikunu perfetti millewwel, dejjem wasslu g[al bidliet importanti.

Ir-riforma tat-trasport pubbliku uriet li hi riforma o[ra diffi/li i]da me[tie;a kif kienu dik tat-Tarzna, irriforma tal-Kunsilli Lokali, ir-riforma tal-kera. Dawn kollha kellhom punti kontroversjali. Anke r-riforma tal-kontijiet tad-dawl u lilma.

Forsi hawn [afna li nsew li din ilha g[addejja mill2005. Il-Gvern kien

kura;;u] u ma ddejjaq xejn juri l-verità minflok ja[bi lprezz ta]-]ejt.

Fis-settur tat-trasport jidher li issa donnhom intesew il-protesti ftit tax-xhur ilu mix-xufiera tal-karrozzi tallinja li ppruvaw jipparalizzaw il-pajji] u g[amlu dimostrazzjoni anke jmorru j[abbtu fuq il-bieb ta’ Kastilja. Minkejja dawn iddiffikultajiet, il-Gvern pre]enti ma ddejjaq xejn ikompli ja[dem biex isiru r-riformi li pajji]na g[andu b]onn.

Dan kollu juri, qal ilPrim Ministru, li fil-problemi, il-PN ma ja[rabx u jmur jista[ba i]da jiffa//jahom u jsib is-soluzzjonijiet.

Il-Kap Nazzjonalista qal li l-poplu mhux se jaqta’ qalbu u jibqa’ jag[mel kif dejjem g[amel billi jdawwar /irkostanzi diffi/li f’opportunitajiet. Hu fakkar flinteress li wera Sir Christopher Evans, imprenditur Ingli] fil-bio-medi/ina biex jifta[ science park f’pajji]na b’investiment ta’ € 200 miljun.

Il-Prim Ministru qal li lGvern Malti [ataf din l-

opportunità u [atar lil Sir Evans b[ala ambaxxatur ta’ Malta biex jippromwovi lil pajji]na b[ala /entru ta’ e//ellenza f’dan il-qasam u fil-qasam tar-ri/erka.

Il-Prim Ministru ]ied li lGvern qed joqg[od attent [afna biex jikkontrolla li]bilan/ Hu jinsab konvint li din is-sena se jil[aq il-mira li l-i]bilan/ jin]el ta[t it-tlieta fil-mija.

Lawrence Gonzi qal li ddibattitu fil-Parlament nhar it-Tlieta kixef g[al darb’o[ra il-vojt irresponsabbli tal-Oppo]izzjoni. IlKap tal-Oppo]izzjoni baqa’ ma laqax l-isfida u ma qalx xi pjani g[andu biex ikun jista’ jra[[as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Qal biss li jrid jistenna u jara kif se jissetilja l-prezz ta]-]ejt.

Dan juri li l-Kap talOppo]izzjoni ma g[andu lebda pjani u kulma qed jag[mel hu li jipprova jinganna l-poplu. Din hi tattika li l-Partit Laburista di;à u]a fl-1996 meta qalu li kellhom pjani biex ine[[u l-VAT i]da kul[add jaf li dakinhar ukoll da[qu bilpoplu.

Il-PL inganna lill-poplu bir-ri]ultat li fl-ewwel tnaxil xahar il-qg[ad sploda ’l fuq, kiber l-i]bilan/, kienet iffri]ata l-applikazzjoni ta’ Malta g[as-s[ubija fl-UE u Malta n[ar;et millPartnership For Peace.

Dawn kienu kollha passi li tellfu l-fidu/ja tal-investituri fil-poplu Malti. Issa lPL re;a’ bl-istess kantaliena.

Il-Prim Ministru qal li issa hu ]-]mien li l-poplu joqg[od attent g[ax ma jistax i[alli l-pajji] f’idejn min ma g[andux l-interess tal-pajji] u tal-poplu. G[allPL l-uniku interess hu lkisba tal-poter u xejn i]jed.

Lawrence Gonzi qal li lKunsill :enerali tal-PN li se jsir fi ftit jiem o[ra se jindirizza proprju dawn issitwazzjonijiet li jinsab fihom pajji]na.

Hu [e;;e; lill-partitarji biex jie[du sehem f’dan le]er/izzju. Fakkar li s-sena li ;ejja se jsiru wkoll lelezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali li fihom ukoll il-PN irid li jkun hemm nies li verament ja[dmu g[all-;id tal-pajji].

Il-Jum Dinji kontra d-Dijabete Matul il-jiem li ;ejjin, iddijabete se tkun is-su;;ett prin/ipali fil-kamp mediku, hekk kif nhar it-Tnejn li ;ej se jkun il-Jum Dinji kontra dDijabete.

L-iskop ta’ dan il-Jum hu li jinfirex aktar l-g[arfien dwar din il-kundizzjoni madwar iddinja u jsiru attivitajiet informattivi li matulhom il-pubbliku jkun mistieden jag[mel e]ami b’xejn li jiddetermina l-livell taz-zokkor fid-demm.

Dan hu parti mill-Programm Nazzjonali li [ejja l-Ministeru g[as-Sa[[a, l-Anzjani u lKura fil-komunità. B’hekk, listess Ministeru j[e;;e; lillpubbliku biex jie[u din lopportunità.

Mill-2006 ’l hawn, ilFederazzjoni Internazzjonali dwar id-Dijabete bdiet tu]a /irku blu b[ala simbolu mhux biss g[al dan il-Jum, i]da g[ad-dijabete nnifisha. Fuq inizjattiva Internazzjonali, matul dawn il-jiem, [afna pajji]i se jixeg[lu aktar minn 350 binja jew monument naz-

zjonali g[al din l-okka]joni.

F’pajji]na, bejn illum u s-17 ta’ Novembru se jinxteg[lu l-Forti Manoel, Dar ilMediterran, u l-Monument tal-Gwerra fil-Furjana.

B[ala parti mill-Programm Nazzjonali, id-Direttorat g[all-Promozzjoni tas-Sa[[a u l-Prevenzjoni tal-Mard se jorganizza laqg[at ta’ informazzjoni f’postijiet taxxog[ol. L-Asso/jazzjoni tad-Dijabete f’Malta tistieden lill-pubbliku sabiex jattendi g[all-konferenza bit-tema Living With Diabetes; the way forward li se ssir illum filLukanda Excelsior fid-9.00 a.m.

Dan il-programm nazzjonali ma setax ikun possibbli ming[ajr il-kollaborazzjoni tad-Dipartiment tal-Kura Primarja, l-Isptar Mater Dei, id-Direttorat g[al Promozzjoni tas-Sa[[a u lPrevenzjoni tal-Mard, u lAsso/jazzjoni Internazzjonali tad-Dijabete.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Lokali 7

2,200 telefonata kuljum dwar i/-/ensiment

“Centrecom, parti minn World Aviation Group, qed ikollha rwol /entrali waqt i//ensiment nazzjonali li qed isir b[alissa fejn il-kumpanija qed tie[u [sieb twie;eb it-telefonati mill-pubbliku li qed jid[lu permezz tas-sistema talfreephone 170 imniedi dan la[[ar mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika. Sal-biera[ filfatt, Centrecom di;à laqg[et madwar 10,000 telefonata b[ala parti minn dan il-pro;ett u din i/-/ifra qed tkompli tikber.”

Dan qalu Dominic Attard, lUffi/jal E]ekuttiv Ewlieni ta’ Centrecom waqt zjara minn Michael Pace Ross, Direttur tal-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika fil-contact centre talkumpanija Centrecom f’{al Luqa.

F’Novembru, Centrecom, contact centre internazzjonali u multi-lingwali ibba]at f’Malta b’klijenti lokali u globali, qed ti//elebra l-[ames anniversarju tal-operat tag[ha. L-identità globali ta’ Centrecom hi espressa fit-tim ta’professjonisti multi-lingwali li minbarra dawk Ingli]i hemm kelliema ta’ seba’ nazzjonalitajiet o[ra differenti.

Il-kapa/ità li tkun flessibbli u li tadatta g[all-[ti;iet tas-suq jag[mlu lil Centrecom operatur ideali ta’ front office g[al kull xorta ta’ kumpanija kemm lokali kif ukoll barranija.

Waqt ]jara madwar il-binja tal-contact centre, Dominic Attard qal li “sa mill-25 ta’ Ottubru meta da[al fis-se[[ ilfreephone 170 tal-NSO, rajna l-medja ta’ ftit mijiet ta’ telefonati kuljum ji]diedu g[al madwar 1,500 telefonata kuljum. Nhar it-Tnejn 7 ta’ Novembru, l-a;enti tag[na rrispondew rekord ta’ 2,200 telefonata. G[alkemm konna ;ejna mg[arrfin bl-g[add ta’ telefonati li stajna nir/ievu, ma kien hemm l-ebda mod kif stajna niddeterminaw kemm fil-fatt kienu se j/emplu nies

fuq in-numru tal-freephone.

Bl-esperjenza tag[na dwar kif setg[u ise[[u l-affarijiet, [loqna sistema flessibbli u strate;ija iffukata biex inkunu nistg[u nwie;bu g[al din iddomanda. Meta bdejna n[ejju g[al dan il-pro;ett [tarna grupp ta’ a;enti li mag[hom imbag[ad ]idna support group li ;ie m[arre; spe/ifikament g[al dan il-pro;ett” .

Kull min i/empel fuq innumru 170 hu mistieden jistaqsi i]jed dwar i/-/ensiment fosthom informazzjoni dwar il;bir tal-kwestjonarji kif ukoll g[al g[ajuna dwar il-mili taddokument.

F’kumment dwar dan ilpro;ett, Michael Pace Ross, idDirettur :enerali ta’ l-NSO qal “permezz ta’ dan is-servizz ta’ freephone ta’ kwalità li qed ikun toffri, Centrecom hi sie[eb ewlieni li qed tg[in lillNSO fil-;bir ta’ din linformazzjoni kollha. Ilkwestjonarji eventwalment se jkunu pro/essati biex niksbu stampa so/jo-demografika talpopolazzjoni u nidentifikaw liema binjiet huma okkupati u liema m’humiex.”

I/-?ensiment talPopolazzjoni u d-Djar hu e]er/izzju mifrux mal-pajji] kollu li ;eneralment isir kull g[axar snin. Hu jkejjel b’mod uffi/jali l-g[add ta’ persuni, djar u binjiet kollha madwar Malta u G[awdex, f’punt ta’ ]mien partikulari. I//ensimenti uffi/jali f’Malta jmorru lura sa l-1842, fejn dan li qed isir din is-sena hu ssbatax-il wie[ed fis-serje ta’ /ensimenti. Il-jum ta//ensiment hu l-{add 20 ta’ Novembru 2011. Linformazzjoni kollha mni]]la fil-kwestjonarju, f’dan il-jum trid tkun kollha kemm hi korretta.

Matul il-;img[a, ilfreephone 170 tal-NSO jopera kuljum bejn it-8 a.m. u t-8 p.m. filwaqt li matul il-weekend, illinja tkun miftu[a bejn id-9 a.m. u s-1 p.m.

Seraq fuel mill-kumpanija Arriva Ra;el ta’ 36 sena minn {al G[axaq kien illiberat bilkundizzjoni li ma jag[milx reat ie[or fi ]mien tliet snin mill-Ma;istrat Francesco Depasquale u ordnat i[allas is-somma ta’ €580 lillkumpanija Arriva Malta Ltd. wara li ammetta li seraq ilfuel.

Il-ka] se[[ bejn il-bidu ta’Awwissu u lejn l-a[[ar ta’ Ottubru fejn Jason Ellul, kien qed iwettaq dan is-serq

mid-Depot tal-Arriva filFurjana. Kollox jindika li kien hemm ]ew; persuni o[rajn involuti f’dan is-serq u li b’kollox insteraq b’kemm jiswa €1,330 fi fuel. Il-Pulizija g[adha g[addejja bl-ist[arri; tag[ha dwar dan il-ka]. IlProsekuzzjoni tmexxiet millIspettur Daniel Zammit filwaqt li l-Avukati Franco Debono u Marion Camilleri dehru g[al Ellul.

Il-kwartieri ta’ Centrecome f’{al Luqa fejn qed ikunu ppro/essati t-telefonati kollha tal-pubbliku b’rabta ma/-/ensiment. (Ritratt> Michael Ellul)

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

8 Parlament

So/jetà sostenibbli permezz ta’ lokalitajiet sostenibbli Id-Deputat Nazzjonalista Frederick Azzopardi waqt id-dibattitu filParlament dwar l-abbozz ta’ li;i li jemenda l-li;i tal-Gwardjani lokali qal li biex so/jetà tkun sostenibbli, jin[tie; li jkun hemm politika ta’ sostenibbiltà mwettqa wkoll fuq livell lokali. Hu g[alhekk li t-twaqqif tal-kunsilli lokali f’pajji]na kompla ji]viluppa minn wie[ed ta’ amministrazzjoni sempli/i g[al wie[ed li jimpenjah aktar f’dak li jse[[ fil-lokalità.

Illum qed ikun l-kunsilli lokali marresidenti tag[hom li jiddeterminaw l-

attivitajiet li jitwettqu fil-lokalità u jie[du sehem fl-i]vilupp tal-lokalità.

Frederick Azzopardi qal li minbarra lg[ajnuna diretta mill-Gvern il-kunsilli lokali qed igawdu minn g[ajnuna millUE. Fl-a[[ar snin, permezz ta’ g[ajnuna mill-MEUSAC, il-kunsilli lokali gawdew minn €7.5 miljun biex wettqu 55 pro;ett. Minn dawn gawdew 33 kunsill lokali, tmienja minnhom G[awdxin.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-kunsilli lokali qed igawdu wkoll minn g[ajnuniet minn fondi tal-UE dwar ledukazzjoni, l-ambjent, il-kultura u

oqsma o[ra.

Frederick Azzopardi qal li fi ]mien qasir, il-Gvern se jg[addi f’idejn il-kunsilli ir-responsabbiltà tad-dwal kollha tattoroq permezz ta’ kunsilli re;jonali. Dan g[andu jg[in g[al amministrazzjoni a[jar bil-g[an ukoll li jkun hemm inqas [ela.

Id-Deputat Nazzjonalista semma inizjattivi li qed jid[lu g[alihom il-kunsilli lokali biex b’fondi mill-UE jg[inu lirresidenti. Fost dawn hemm g[ajnuniet g[all-u]u ta’ pannelli fotovoltaji/i kif ukoll g[ajnuna g[at-tixrid tal-edukazzjoni.

Tilqim ta’ kontra l-influwenza L-g[oti tat-tilqim b’xejn kontra l-influwenza sta;jonali g[al din is-sena se jsir l-istess b[al ma sar is-sena li g[addiet. Dan qalu lMinistru tas-Sa[[a Joe Cassar fi twe;iba g[all-mistoqsija Parlamentari. Il-Ministru Cassar qal li l-istess b[as-sena li g[addiet, ji;fieri se jkunu qed jing[ataw ukoll f’kunsilli lokali, fil-fatt se jkun qed jing[ata l-va//in fi 58 kunsill lokali.

Pro/eduri mill-Knisja f’allegati ka]i ta’ d[ul ta’ tfal b’mod irregolari fl-iskejjel tag[ha Id-Deputat Laburista Evarist Bartolo fl-a;;ornament talErbg[a, tkellem dwar pro/eduri li se tie[u l-Knisja f’ka] ta’ allegazzjonijiet dwar d[ul ta’ tfal fl-iskejjel tal-Knisja b’mod irregolari. Dawn ir-regoli t[abbru mis-Segretarjat talEdukazzjoni Kattolika. L-investigazzjonijiet isiru f’kull rapport li jsir i]da dan ma jistax isir b’mod anonimu. Fost passi o[ra, il-Knisja se tressaq il-ka]i quddiem l-awtoritajiet /ivili jekk jirri]ultaw irregolaritajiet serji.

Evarist Bartolo tkellem ukoll dwar st[arri; tal-MUT dwar issistema tal-kulle;;i u r-riformi li qed isiru. Minn dan jirri]ulta li ma kienx hemm titjib fit-tag[lim tal-istudenti bis-sistema talkulle;;i. Hu kkwota /ifri li fihom l-g[alliema qed isostnu li ma kinux konsultati, li r-riformi mhux ja[dmu u ma jaqblux mattne[[ija tal-istreaming. Millbanda l-o[ra jqisu li hemm aktar koperazzjoni bejn il-kunsilli.

Sistema tag[mel skejjel aktar accountable u ri]ultati o[ra.

Id-Deputat Laburista tkellem ukoll dwar kontroversja li tqanqlet rigward it-tag[lim tal-lingwi. Evarist Bartolo qal li jaqbel mal-politika tal-UE li jkun hemm aktar tixrid tal-lingwi.

Sostna li g[andha ssir enfasi biex tkun mg[allma t-tielet lingwa. It-tag[lim tal-lingwi mhux minnu li jtellef l-u]u tal-lingwa ta’ pajji]na.

Id-Deputat Laburista Noel Farrugia tkellem dwar ilKonferenza dwar l-I]vilupp Internazzjonali li fiha lparte/ipanti sa[[ew l-impenn tal-pajji]i madwar id-dinja biex sas-sena 2020 tintla[aq il-mira li fid-dinja ma jkunx hawn aktar minn biljun ru[ li tmur kaw]a tal-faqar u l-;u[. Fil-konferenza [adu sehem ex-prim ministri u presidenti minn diversi pajji]i.

Noel Farrugia stieden lillGvern biex wara li jg[addi lba;it, jinstab [in [alli lParlament jiddiskuti rapport relatat ma’ din il-konferenza.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Lokali 9

}ew; suldati liberati minn akku]i ta’ ;urament falz

Il-Logutenent Amadeo Busuttil ta’ 27 sena millImqabba u Warrant Officer Grazio Sammut ta’ 53 sena minn Tas-Sliema kienu liberati minn akku]i ta’ ;urament falz dwar ka] marbut ma’ sparatura li kienet se[[et aktar minn tliet snin ilu fuq jott li kien intlaqat waqt operazzjoni ta’ ta[ri; mis-suldati f’Pembroke.

Fl-4 ta’ Lulju 2008 iljott Mistress Elusive inzerta g[addej fa//ata tarranges ta’ Pembroke u dak il-[in numru ta’ suldati kienu qeg[din jag[mlu e]er/izzju ta’ sparar, xi [a;a li ssir ta’ spiss missuldati biex i]ommu ru[hom im[arr;in fixxog[ol tag[hom. Fuq iljott kien hemm sidu, David Arnie, u t-tfajla tieg[u, Helen Muscat, li g[al ftit ma ntlaqtitx minn tir sparat.

Dwar dan l-in/ident kienet saret inkjesta u kienu n[atru diversi esperti mill-Qorti. John Sacco qal li hu kien indikat b[ala wie[ed mill-esperti u dan [a x-xhieda ta’ dak li kien il-firing point officer Amadeo Busuttil u ta’ Grazio Sammut li kien ukoll qed jispara. Ftit ta]]mien wara li ttie[edet ixxhieda li f’kull /irkostanza tkun wa[da ;uramentata, Grazio Sammut avvi/ina lil John Sacco u dan qallu li kien qal xi affarijiet mhux minnhom.

G[aldaqstant, l-espert John Sacco kkonkluda li Sammut minbarra li xehed falz, kien ikkorrompa lil Amadeo Busuttil. Kien g[alhekk li ttie[du passi kontra ]-]ew; membri talForzi Armati ta’ Malta.

Madankollu, mill-provi rri]ulta li fil-fatt John Sacco qatt ma kien nominat biex jisma’ xi xhieda u dan qatt ma n[atar biex jag[mel l-imsemmi xog[ol. {are; ukoll quddiem il-Ma;istrat Anthony Vella li Sacco qatt ma ta l;urament li]-]ew; suldati.

Kien g[alhekk li dawn ;ew illiberati bi Grazio Sammut mhux biss ji;i lliberat li [a ;urament falz, i]da wkoll li kkorrompa lil sie[bu Grazio Busuttil.

G[al Amadeo Busuttil dehru l-Avukati Franco Debono u Marion Camilleri filwaqt li g[al Grazio Sammut dehru lAvukati Arthur Azzopardi u Kathleen Grima.

Attivitajiet fl-okka]joni tal-Jum Dinji tat-Tfal Il-Kummissarju tat-Tfal Helen D’Amato nediet l-attivitajiet li se jsiru fl-okka]joni tal-Jum Dinji tat-Tfal flIskola Primarja ta’ Bormla kif ukoll fi skejjel o[rajn fi [dan il-Kulle;; Santa Margerita. In-Nazzjonjiet Uniti ti//elebra l-Jum Dinji tat-Tfal fl-20 ta’ Novembru.

B[ala parti mi/-/elebrazzjonijiet, listudenti kollha tal-[ames u tas-sitt sena

fil-Primarja kif ukoll studenti tal-ewwel u t-tieni sena tas-Sekondarja li jattendu skejjel tal-istat, tal-Knisja kif ukoll skejjel indipendenti, se jir/ievu ktieb ta’ komiks dwar is-sigurtà tal-internet.

Dawn il-kotba saru minn studenti mill-Istitut tal-Arti u d-Disinn talMCAST u qed jintu]aw b[ala parti mill-kampanja ta’ g[arfien BeSmartOnline!

It-tfal kollha li jattendu Kindergarten 2 ukoll se jir/ievu log[ba dwar id-drittijiet tat-tfal.

Sabiex jitfakkar dan il-jum importanti, l-Uffi//ju tal-Kummissarju tat-Tfal qed jorganizza wkoll avveniment f’Villa Francia g[ada bejn l-10 a.m. u l-4 p.m.

Matul dan l-avveniment se jkun hemm 20 attività g[at-tfal organizzati minn diversi entitajiet.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

10 Opinjoni

Il-messa;; tal-Knisja fi ]mienna L-esperjenza tieg[i fil-kamp ;urnalistiku fi [dan il-Knisja f’Malta u b[ala Uffi/jal g[arRelazzjonijiet Pubbli/i talKurja tal-Ar/isqof, kif ukoll liskambji regolari li kien ikolli ma’ persuni li kienu qed jag[mlu xog[ol simili g[allKnisja f’pajji]i o[rajn, spe/jalment fl-Ewropa, jikkonvin/uni li hu importanti [afna li l-Knisja jkollha mezz jew mezzi ta’ komunikazzjoni so/jali fejn wie[ed ikun jista’ jsib l-a[barijiet tag[ha kif tkun qed to[ro;hom jew tippre]entahom hi.

Xi [add forsi jista’ jistaqsini: dan jg[odd ukoll g[al Malta fejn, b’mod ;enerali, il;urnali u l-mezzi l-o[rajn talkomunikazzjoni jag[tu spazju konsiderevoli g[al dak li jkollha xi tg[id il-Knisja u a[barijiet reli;ju]i o[rajn? Ittwe;iba tieg[i hija ‘iva’, ming[ajr tlaqliq.

L-ewwel nett, l-ispazju li lmezzi ta’ komunikazzjoni lokali g[adhom jag[tu g[alla[barijiet tal-Knisja u dawk reli;ju]i m’g[adux li kien, g[alkemm ma tistax tqieg[ed lil kul[add fl-istess qoffa.

Pere]empju: hemm min latte;;jament tieg[u lejn ilKnisja f’Malta hu ;eneralment po]ittiv u kollaborattiv, hemm min il-lenti li minnha j[ares lejn il-Knisja g[andha ]-]lie;a ta’ ;rajjiet tqal

minn Charles BUTTIGIEG kb@erremme.com.mt

img[oddija jew pre;udizzji, u hemm min g[alih le[en ilKnisja hu le[en ie[or fost diversi il[na u xejn i]jed minn hekk.

It-tieni, jista’ jkollok mezz ta’ komunikazzjoni li normalment ikollu atte;;jament feli/i lejn il-Knisja, i]da ji;i ]mien meta fi [danu, ng[idu a[na fis-si;;u ta’ editur jew pre]entatur, jinzerta jkun hemm xi [add ta’ wi// b’ie[or mal-Knisja, li l-kejl ta’ x’jag[mel jew le jkun skont xi a;enda mo[bija tieg[u stess jew ta’ xi klikka partikolari li taf tkun ukoll spe/jalista fl-assassinju talkarattru u l-in/ens lil min i]omm lill-membri tag[ha [alqhom fix-xg[ir jew f’xi kariga influwenti.

It-tielet, illum i]jed mill-

biera[, ix-xejra tal-mezzi ta’ komunikazzjoni so/jali hija li f’dak li jir/ievu jew isegwu jfittxu dik li f’g[ajnejhom ikun fih a[bar, u mhux bilfors ikunu jridu jew jafu jwasslu lmessa;; tal-Knisja fil-lingwa;; u l-mod li tkun tixtieq hi.

Dawn, u ra;unijiet o[rajn, juru kemm hu essenzjali li lKnisja, spe/jalment f’livell djo/esan, toffri lill-poplu (fost [wejje; o[rajn) mezz jew mezzi ta’ komunikazzjoni so/jali fejn ikunu jistg[u jsibu l-a[barijiet tag[ha kif to[ro;hom hi, u li f’dan isservizz il-kelma stampata ting[ata l-valur u l-importanza kollha li jixirqilha u li jistennew in-nies.

Ri/erka fl-Amerika

B’dan quddiem g[ajnejja, ma kenitx sorpri]a g[alija li f’ri/erka li saret mis-Center for Applied Research in the Apostolate (CARA) ta’ Georgetown University flAmerika, instab li l-Kattoli/i Amerikani ju]aw u jippreferu l-midja tradizzjonali g[al a[barijiet tal-Knisja u dwar kontenut ;enerali reli;ju].

Skont ir-ri/erka, mal-14.8 miljun Kattoliku adult fl-Istati Uniti (26 fil-mija) jaqraw regolarment il-gazzetti u rrivisti djo/esani fil-forma stampata tag[hom. Instab

ukoll li dan il-livell ta’ qarrejja huwa konsistenti ma’ ri/erka o[ra li saret sitt snin ilu.

G[al dawk li studjaw irri/erka, dan ifisser li wkoll jekk il-midja elettronika qed tittrasforma l-kultura Amerikana tal-midja, dan ittibdil ma jidhirx li qed ikollu impatt fuq kif il-Kattoli/i jfittxu u jaqraw il-pubblikazzjoni tal-Knisja.

Huma sabu li l-ma;;uranza tal-qarrejja adulti (53 fil-mija) ta’ gazzetti u rivisti Kattoli/i (nazzjonali u djo/esani) ‘b’xi mod’ jew ‘b’qawwa’ jaqblu li g[alihom huwa importanti li jkun hemm ver]joni stampata ta’ dawn il-pubblikazzjonijiet.

Kien hemm 38 fil-mija li kienu indifferenti g[al din listqarrija, imma kienu biss 10 fil-mija li qalu li l-ver]joni stampata mhix importanti g[alihom. {a;a o[ra kienet li kienu biss erbg[a fil-mija lKattoli/i adulti li indikaw li jaqraw regolarment l-gazzetta jew ir-rivista djo/esana tag[hom fuq l-internet.

Il-parir tal-Papa

Dawn l-a[barijiet minn pajji] b[all-Amerika ifakkruni f’dak li l-Papa Benedittu XVI qal kwa]i [ames snin ilu, fil-25 ta’ Novembru 2006, lil dawk li

[adu sehem f’laqg[a organizzata mill-Federazzjoni Taljana tas-Settimanali Kattoli/i. Fost [wejje; o[rajn il-Papa qal: “Jista’ jkollok mezz ta’ komunikazzjoni li normalment ikollu atte;;jament feli/i lejn ilKnisja, i]da ji;i ]mien meta fi [danu, ng[idu a[na fissi;;u ta’ editur jew pre]entatur, jinzerta jkun hemm xi [add ta’ wi// b’ie[or mal-Knisja, li l-kejl ta’ x’jag[mel jew le jkun skont xi a;enda mo[bija tieg[u stess jew ta’ xi klikka partikulari li taf tkun ukoll spe/jalista fl-assassinju talkarattru u l-in/ens lil min i]omm lill-membri tag[ha [alqhom fix-xg[ir jew f’xi kariga infuwenti.”

Gazzetta li jmissha g[adha [ajja X’inhi s-sitwazzjoni f’Malta dwar ;urnal stampat fi [dan l-Ar/idjo/esi? Ma nafx li saret xi ri/erka b[alma saret fl-Amerika, Da parti tieg[i, jien g[adni n[oss, illum i]jed millbiera[, dak li g[edt f’kummentarju li kelli l-okka]joni nag[mel fuq ir-radju RTK kwa]i 18-il xahar ilu.

Dakinhar, tkellimt f’dan issens: Min b[ali qed isegwi sservizz li qed jag[tuna t-tim editorjali ]g[ir i]da [abrieki tal-;urnal elettroniku IL:ENSillum ma jistax ma japprezzax l-impenn tag[hom biex il-prodott li joffrulna jkun tassew kif mistenni minn mezz ta’ komunikazzjoni ta’ interess ;enerali li hu wkoll ta’ ispirazzjoni nisranija. Fil-fatt, id-de/i]joni tal-Ar/idjo/esi li ti;i introdotta l-ver]joni online ta’ IL-:ENSillum, kienet pass ’il quddiem li kien wasal ]mienu u g[alhekk ]vilupp f’waqtu [afna.

Il-[asra – u [asra tassew kbira – hi li t-twelid ta’ IL:ENSillum fuq l-internet kien ifisser il-mewt ta’ IL:ENSillum b[ala gazzetta stampata li wie[ed seta’ jmur jixtriha ming[and tal-[anut!

Ma na[sibx li jrid ikollok xi g[erf kbir biex tifhem li kien iktar jag[mel sens li xxog[ol editorjali li qed isir biex tit[ejja IL-:ENSillum fuq l-internet messu baqa’ ji;i apprezzat u mifrux ukoll billi l-gazzetta tibqa’ wkoll ti;i stampata u tinbieg[ fil[wienet. B’hekk, min jippreferi li jmur jixtri l-gazzetta stampata, aktar milli joqg[od ifittixha u jaqraha fuq l-internet – dejjem jekk ikollu sservizz tal-internet jew ikun mid[la tieg[u — kien jibqa’ moqdi wkoll.

Raw fil-qasir

Fil-fehma ta’ [afna nies, id-de/i]joni li IL-:ENSillum tintemm b[ala forma stampata kienet wa[da shortsighted. Ma kenitx t[ares bi]]ejjed fil-bog[od. (Fi]]mien tal-kampanja tar-referendum dwar id-divorzju kienet di;à g[ebet!) Il-fatt innifsu li diversi gazzetti stampati baqg[u jinbieg[u daqs qabel, anzi xi w[ud komplew i]idu fil-bejg[ tag[hom minkejja li huma ppubblikati wkoll online, jg[id [afna dwar fejn qed i[abbat il-polz tan-nies.

Wie[ed irid i]omm ukoll quddiem g[ajnejh li fost il-

vanta;;i ta’ gazzetta stampata fi [dan il-Knisja, hemm ilfatt li fiha jkunu jistg[u jidhru s[a[ stqarrijiet uffi/jali tal-Knisja li minnhom infushom iservu ta’ sors ta’ riferenza iktar fa/li, fost o[rajn g[al operaturi pastorali, edituri, opinjonisti u kummentaturi, g[ax g[al [afna nies hu iktar prattiku u [afif li jimmarkaw u j]ommu dak li jaqraw f’gazzetta stampata milli joqog[du jfittxu flinternet!

Is-sorpi]a tad-de/i]joni li lAr/idjo/esi ti;i m/a[[da minn ;urnal stampat almenu ta’ darba fil-;img[a, ukoll jekk ;ustament dan ma kienx il-vu/i uffi/jali tag[ha, kienet ukoll g[aliex kull min g[andu xi ftit esperjenza filqasam ;urnalistiku jaf li, darba jkollok ix-xog[ol editorjali lest fuq il-kompjuter, l-ispejje] li jibqa’ biex ikollok ukoll gazzetta stampata essenzjalment ikunu dawk tal-istampar, il-karta li tu]a u d-distribuzzjoni.

Hemm ukoll il-fatt l-ie[or li gazzetta stampata jkollha wkoll il-possibbiltà li, apparti d-d[ul mill-bejg[ normali tag[ha, parti mill-ispejje] i;;ibhom mir-reklami – ji;ifieri l-ispazju tal-;urnal li

jirnexxilek tbig[ lil min ikun irid jirreklama xi prodott jew servizz.

Jidher li d-de/i]joni li tinqatel il-ver]joni stampata ta’ IL-:ENSillum kienet min[abba t-telf finanzjarju li kien qed ikollha. B[allikieku biex ikollok gazzetta elettronika ma tridx tonfoq il-flus ukoll! Fil-fatt, ikun interessanti kieku jing[ad x’kienu lkalkoli finanzjarji li saru qabel bdiet il-gazzetta elettronika, kif dawn il-kalkoli jipparagunaw mar-realtà, u kif l-ispejje] tal-gazzetta elettronika jikkomparaw ma’ dawk tal-gazzetta stampata.

Wie[ed jg[id dan filwaqt li jittama sin/erament li min hu kon/ernat mhux se jibda jkejjel is-siwi ta’ xi servizz skont jekk ikunx qed irendi jew le finanzjarjament u forsi jinsa konsiderazzjonijiet prijoritarji o[rajn marbutin mal-iskop u l-b]onn tal-istess servizz fil[ajja u l-missjoni tal-Knisja.

G[ax jekk il-kriterju talvalidità jew le ta’ servizz ikun jibda u jispi//a filmi]ien tal-flus, minflok inwie;bu g[all-problemi ekonomi/i b’inizjattivi ;odda skont l-esperjenza passata u t-teknika moderna, il-vi]joni tkun im/ajpra u l-frott jista’

jkun qares b[alma kien lg[eluq tal-;urnal stampat u tal-istamperija tal-Ar/idjo/esi – li flok ;iet irxuxtata bi pjan ta’ azzjoni ;did, ;iet ]armata!

Normalment, jekk ikollok si;ra marida, tara x’inhi lmarda tag[ha biex tikkuraha [alli tfiq – ovvjament jekk tkun g[adek tara, tapprezza u tg[o]] tassew is-siwi u lb]onn tag[ha.

Fl-Italja

Fl-Italja is-si;ar tal-gazzetti settimanali djo/esani, g[adhom mi]mumin b’g[o]]a kbira u g[adhom i[addru sew: hemm iktar minn 160 ;urnal simili!

Wie[ed forsi jista’ jipprova jg[id li l-istruttura jew ilfi]jonomija ta’ IL:ENSillum mhix e]attament dik ta’ settimanal djo/esan kif ;eneralment mifhum f’/erti djo/esijiet fl-Italja. Ilfatt però jibqa’ li l-g[eruq, liskop u s-sens ta’ direzzjoni huma u jibqg[u l-istess.

Fil-frattemp, lill-;urnal elettroniku IL-:ENSillum nixtieqlu kull ;id u su//ess.

Jalla dawk li qed imexxu dan il-;urnal ikollhom ir-ri]orsi kollha li jin[tie;u biex isservizz ikompli jissoda u ji]viluppa.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

€80 miljun g[at-toroq Matul din il-le;i]latura l-Gvern kompla jag[ti prijorità lit-toroq kemm residenzjali kif ukoll dawk arterjali. B’kollox qed ikunu investiti madwar €80 miljun, li parti minnhom ;ejja mill-Unjoni Ewropea. S’issa di;à saru l-bypass ta’ Marsaskala u Triq Valletta fi]-}urrieq b’investiment ta’ €14-il miljun.

B[alissa g[addejin ix-xog[lijiet fuq diversi toroq arterjali li kif mistenni jikkaw]aw xi ftit tal-inkonvenjent g[as-sewwieqa li jiffrekwentaw l-in[awi.

Ix-xog[lijiet b[alissa jinvolvu Triq il-Kunsill talEwropa u Triq Garibaldi f’{al Luqa, Xatt lG[assara tal-G[eneb fil-Marsa, Triq il-Marfa filMellie[a u Triq ix-Xewkija, f’G[awdex.

Barra minn hekk beda x-xog[ol fuq il-bypass ta’ Penellu fil-Mellie[a, il-Marsa Underpass issa kien approvat mill-MEPA u t-Triq ta’ SmartCity se tibda fi ]mien qasir. Sadattant g[addej ix-xog[ol fuq 202 toroq residenzjali. L-iskop ta’ dawn ixxog[lijiet hu li l-pajji] ikollu infrastruttura adegwata biex fis-snin li ;ejjin ikollu toroq li jixirqu.

Xog[lijiet biex jissewwew l-i]balji tal-passat

Sfortunatament g[al [afna snin il-livell taxxog[lijiet fit-toroq ma kienx wie[ed a//ettabbli.

Dan qed iwassal biex minflok toroq ;odda, qed ikollhom jinqalg[u toroq mill-qieg[ u jsiru mill;did. Pro/ess b[al dan jie[u fit-tul, u jitlob ukoll

/ertu pjanar biex jinstabu toroq alternattivi biex kemm jista’ jkun l-impatt ikunu minimu.

F’dan ix-xenarju l-Oppo]izzjoni qed tibba]a lkritika tag[ha sempli/iment fuq il-fatt li dawn ixxog[lijiet qed jo[olqu inkonvenjent u kon;estjoni tat-traffiku f’xi [inijiet u qed tipprova titfa’ dell ikrah fuq il-Gvern. I]da wie[ed irid jifhem li minkejja li jkun sar /ertu pjanar biex tinstab l-a[jar devjazzjoni fi/-/irkostanzi, xorta wa[da jkun hemm xi ftit tal-impatt.

Madankollu fil-kritika tieg[u, il-Partit Laburista ma qalx il-fatt li f’wie[ed mill-pro;etti ewlenin, dak ta’ Vjal il-Kunsill tal-Ewropa u Triq Garibaldi il-perit prin/ipali tal-kuntrattur hu d-Deputat Laburista Charles Buhagiar. Ta’ min wie[ed jistaqsi jekk f’dan il-ka] il-Partit Laburista i[ossx li d-Deputat Laburista g[andux i;orr parti mirresponsabbiltà.

Li kien g[al Muscat, it-toroq bl-g[ajnuna tal-UE ma sarux

Sadattant fl-isfond ta’ din il-kritika talOppo]izzjoni, tajjeb wie[ed jiftakar li dawn ilpro;etti ma setg[u qatt ikunu possibbli li kieku lpoplu sema’ minn Joseph Muscat u s[abu li kienu kontra s-s[ubija ta’ Malta fl-UE. Li kien g[al Joseph Muscat il-poplu kien ikollu jikkuntenta b’xog[lijiet medjokri fit-toroq, ta’ livell baxx u li fl-a[[ar milla[[ar ma kinux iservu iktar minn ftit snin.

Kul[add jiftakar il-mod kif kien isir ix-xog[ol minn gvernijiet Laburisti fosthom il-bypass ta’ Marsaskala u dik ta’ San Pawl il-Ba[ar, li mhux biss saru bil-g[a;la, i]da f’/erti ka]i kienu ta’ periklu g[as-sewwieqa. Illum kul[add jaqbel li ttoroq li saru fil-le;i]latura li g[addiet bil-fondi Ewropej, g[alkemm [adu ]-]mien saru b’/erta serjetà anki g[aliex il-Gvern kellu l-g[ajnuna finanzjarja tal-UE. Anki dak i]-]mien l-Oppo]izzjoni kienet g[amlet minn kollox biex tipprova t[arbat ix-xog[lijiet, i]da meta tlesta xog[ol f’/erti ka]i waqg[u fil-muta jew sa[ansitra ma attendewx g[all-inawgurazzjoni g[ax donnhom ma fel[ux jaraw il-pajji] jag[mel qab]a ta’ kwalità ’l quddiem.

Issa jmiss li jsir aktar toroq arterjali fosthom dawk li jag[tu g[all-Ajruport. Sadattant hemm ukoll pro;etti o[ra fosthom dawk tal-junction talKappara u t-Triq tal-Kosta f’Ba[ar i/-?ag[aq li g[adhom ma nbdewx biex ma jkunx hawn wisq kon;estjoni mal-pajji] kollu.

Oppo]izzjoni populista

Il-fatt hu li l-ebda pjanar u l-ebda pro;ett, anki l-iktar wie[ed tajjeb ma jista’ je[lisha mill-mannara tal-kritika tal-Oppo]izzjoni li l-uniku skop tag[ha hu li tkun populista u tirkeb fuq kull tip ta’ sentiment ta’ frustrazzjoni anki jekk ma jkunx ;ustifikat.

Liema l-a[jar^ Fi /kuniti spiss kont nisma’ min jg[id li a[na t-tfal ma konniex g[adna nafu nilag[bu, kuntrarjament g[all;enituri tag[na. Issa li kbirt qed nirrifletti fuq in-neputijiet u qieg[ed ng[id jiena l-istess kliem li kienu jg[idu lilna. Il;enituri tag[na kienu jaraw ]mienhom a[jar minn dak tag[na u a[na naraw i]-]mien tag[na a[jar min ta’ wliedna.

Imma fil-verità din il-bidla hi frott ta’ ]vilupp kulturali u so/jali.

Ta’ tifel ]g[ir kont no[ro; mid-dar u mmur infittex lil s[abi biex nilag[bu flg[elieqi ta’ warajna. Illum ittfal tat-triq tag[na lanqas jimma;inaw g[elieqi wara djarhom g[ax fejn konna nilag[bu a[na nbena.

Minflok l-g[alqa ta’ Anni, mimlija rummien, illum hemm bit[a g[at-trakkijiet u g[all-containers. Minflok ittliet palmiet g[oljin illum hemm appartamenti. Minflok il-blat tal-wied illum hemm lasfalt biex ikollhom fejn jipparkjaw il-karozzi. Fejn tridhom jilag[bu t-tfal, fil-bit[a tat-trakkijiet, qalb l-appartamenti jew fil-parke;;i?

Din il-bidla fl-ibliet u aktar u aktar fl-ir[ula tag[na ;abet

minn Fr. Reno MUSCAT OP renosop@gmail.com

ukoll bidla fl-atte;;jamenti tag[na. :abet bidla fil-mod ta’ kif bniedem jikkomunika ma’ bniedem ie[or. Fi tfulitna konna nkunu nafu isem s[abna, konna ng[ixu ma’ s[abna. Fil-log[ob tag[na konna nsemmu isem s[abna.

Konna nilag[bu noli. Log[ba li bilfors i;;ieg[lek titg[allem isem dawk l-o[rajn li jkunu qed jilag[bu. Illum ittfal jilag[bu log[ob virtwali.

Minn sbi[ il-jum jintefg[u quddiem il-kompjuter jew lapparat tal-video games u jedhew sig[at twal quddiemu. :ieli jilag[bu log[ob fuq l-

Bil-progress teknolo;iku li sar inbidel ukoll il-mod ta’ kif nikkomunikaw ma’ xulxin

internet ma’ persuni li lanqas ikunu jafu min huma jew x’jisimhom jew minn liema pajji] huma g[ax g[all-kompjuter min ju]ah hu biss numru.

Fil-log[ba tan-noli konna ng[ajtu: Frans, Noel, Victor, Mary, Jane, Raymond. Illum fuq l-internet jiena biss numru, in-numru IP. Imma x’ tort g[andom it-tfal li jag[mlu hekk? Fadlilhom g[elieqi fejn ji;ru u jilag[bu noli jew [arba jew passju?

Bil-progress teknolo;iku li sar inbidel ukoll il-mod ta’ kif nikkomunikaw ma’ xulxin.

Illum bosta jsiru [bieb ming[ajr ma biss jiltaqg[u fi]ikament. Is-social networks [adu post is-swali tal-Azzjoni Kattolika jew tal-Mu]ew.

Illum biex wie[ed jiltaqa’ ma’ xi [add ma g[andux b]onn jo[ro; minn daru.

Bi]]ejjed jixg[el il-kompjuter u jid[ol fuq xi social network.

Madwar id-dinja aktar minn [ames mitt miljun persuna ju]aw il-Facebook. Dan ifisser [ames mitt miljun persuna inqas mit-toroq. X’g[a;eb! Xi progress!

Imma tajjeb ukoll wie[ed i]omm quddiem g[ajnejh li dan il-progress teknolo;iku jista’ jkollu l-lat negattiv tieg[u. M’ilux qrajt storja dwar koppja li l-mod kif iltaqg[u hu veru stramb.

Dawn iltaqg[u fuq il-

Kemm jinbidlu ]-]minijiet...

Facebook, bdew ji//ettjaw u ndunaw li kienu ;irien ming[ajr ma biss qatt iltaqg[u. Lanqas biss kienu jafu lil xulxin.

Tassew li din l-istorja ma ;ratx Malta imma xorta turi kemm dawn il-mezzi jistg[u jkunu ta’ ]vanta;; g[all-bniedem. Kemm jistg[u ji]olaw lil dak li jkun.

Fl-intervista tag[hom dawn it-talin qalu li grazzi g[al dan is-social network saru jafu lil xulxin u fa[[ru [afna dan isservizz. {ajru lil o[rajn biex jibdew ju]awh huma wkoll.

Imma jien [arist lejn il-wi// lie[or tal-munita. Tkun

toqg[od qrib persuna u lanqas tkun taf li te]isti!

Imma [add ma jista’ jwa[[al f’[add. Il-progress sar fid-dinja kollha u [add ma jista’ j]ommu. U minn banda mnalla li hu hekk. Illum li ttfal tat-triq ma g[adx g[andhom l-g[elieqi fil-qrib biex imorru jilag[bu fihom. Fejn sejrin isibu fejn jilag[bu?

Imkien jekk mhux quddiem liskrin tal-kompjuter.

Il-;enituri tag[na jg[idu li tfulithom kienet a[jar minn tag[na u a[na ng[idu li tfulitna kienet a[jar minn tat-tfal tal-lum. Min jaf liema hi la[jar?

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IL-GRE?JA

L-ITALJA

Jibda l-pro/ess ta' bidla politika u aktar awsterità Is-Senat Taljan addotta pakkett ta' mi]uri g[allawsterità bl-iskop li l-Italja, b[ala t-tielet l-akbar ekonomija fiz-zona ewro, tevita sitwazzjoni fejn ikollha titlob bailout ming[and l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali.

Il-pakkett inkwistjoni mistenni jkun approvat fi tmiem il-;img[a fil-Kamra t'Isfel talParlament u meta mbag[ad kollox ikun 'lest' g[ar-ri]enja ta' Silvio Berlusconi minn Prim Ministru.

B[alissa fl-Italja g[addej dibattitu dwar it-twaqqif potenzjali ta' Gvern teknokratiku li skond l-a[[ar indikazzjonijiet g[andu jitmexxa minn Mario Monti; eks-Kummissarju tal-Unjoni Ewropea u li l-amministraturi tas-swieq iqisuh b[ala l-'a[jar g[a]la biex jixpruna l-politika diffi/li g[al pajji]u'.

Is-Senat ivvota b'156 kontra tnax biex jaddotta l-pakkett tal-awsterità u meta l-Kamra t'Isfel tal-Parlament Taljan tiltaqa' fis-sig[at li ;ejjin waqt sessjoni spe/jali u fejn ukoll mistennija konferma g[all-mi]uri li jridu jittie[du.

Min-na[a tieg[u, Silvio Berlusconi – li tilef ilma;;oranza wara l-vot parlamentari ta' nhar it-Tlieta – wieg[ed li jirri]enja ladarba lmi]uri g[all-awsterità jg[addu mi]-]ew;t ikmamar tal-Parlament.

Il-Mexxejja tal-Italja llum huma anzju]i g[all-a[[ar biex jindikaw li kapa/i jikkon-

Mario Monti, l-eks Kummissarju Ewropew li [afna qed jistennew li se jkun il-Prim Ministru ;did Taljan. (ritratt Reuters)

trollaw il-finanzi ta' pajji]hom u jidhru qed jie[du passi mg[a;;lin biex jikkonvin/u lis-swieq kif ukoll lis-sie[ba taz-zona ewro.

Intant, il-President Taljan Giorgio Napolitano [atar lil Mario Monti senatur g[al g[omru u f'ka] li l-kamra t'isfel tal-Parlament tikkonkludi vot illum, Napolitano jista' ja//etta r-ri]enja ta' Berlusconi proprju l-lejla.

Jekk dan ise[[, il-President Taljan jista' mbag[ad jitlob formalment lil Monti – jew lil kandidat ie[or – biex jifforma gvern mag[mul minn teknokrati/i.

Fl-istess [in, l-ur;enza tassitwazzjoni 'Taljana' ]diedet bl-a[bar li osservaturi talUnjoni Ewropea jinsabu f'Ruma bl-impenn spe/ifiku li

jsegwu kif l-Italja qed tippjana biex tnaqqas mid-djun enormi li akkumulawlha u li sallum huma l-ekwivalenti ta' 120 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku (GDP).

Dan meta Gvern ;did Taljan hu kostrett li jintrodu/i dejjem aktar mi]uri ta' awsterità biex jevita destin b[al tal-Gre/ja, l-Irlanda u lPortugall li spi//aw jitolbu lg[ajnuna tal-UE u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF).

Intant, u[ud mir-riformi li jridu jkunu implimentati huma fis-setturi tax-xog[ol u l-pensjonijiet -- u fost effetti 'inevitabbli' g[ar-regolazzjoni tan-negozju. Dan anki je[tie; li jsir malajr biex l-Italja tfittex tirba[ lura l-kredibbiltà mas-swieq finanzjarji.

Jispikkaw il-qtug[ u ]idiet fit-taxxa Il-pakkett tal-awsterità fl-Italja ja[seb li jsalva mad-59.8 biljun ewro g[all-pajji] u meta l-mi]uri qed jibba]aw fuq tnaqqis flinfiq min-na[a tal-Gvern u ]idiet fit-taxxa – dejjem bl-impenn g[al ba;it ibbilan/jat sal2014.

Il-mi]uri jinkludu: }ieda fil-VAT li titla' minn 20 g[al 21 fil-mija; Iffri]ar tas-salarji tal-[addiema mas-settur pubbliku sal-2014;

}ieda gradwali fl-età tal-irtirar g[an-nisa li ja[dmu mal-privat. Hu ma[sub li mill2014 sal-2026 l-età g[andha titla minn sittin g[al 65 sena, li hu l-istess ]mien tal-irtirar g[all-ir;iel; Tidda[[al taxxa spe/jali g[as-settur talener;ija; Tis[i[ tal-mi]uri kontra l-eva]joni tattaxxa – b'mi]ura partikulari timponi limitu ta' 2,500 ewro g[al tran]azzjonijiet ta' flus kontanti

Papademos u l-kabinett jie[du l-;urament Il-Prim Ministru ;did talGre/ja Lucas Papademos u lkabinett tal-koalizzjoni g[allg[aqda nazzjonali [adu l;urament tal-[atra f'Ateni wara ;img[a ta' taqlib rari f'pajji] li ilu x-xhur jistinka kontra l-falliment.

Fil-fatt, l-aktar impenn kru/jali g[all-Gvern ;did jibqa' l-approvazzjoni talpakkett ri/enti g[all-bailout skont il-ftehim mal-Unjoni Ewropea u biex il-Gre/ja ma tispi//ax f'sitwazzjoni fejn ma tiffinanzjax il-[ti;iet immedjati.

Papademos – li mhux deputat parlamentari elett – sostna li se jag[ti priorità lill[idma me[tie;a biex il-Gre/ja tibqa' tifforma parti miz-zona ewro. G[aldaqstant hu irid ja//erta r-rispett g[all-kundizzjonijiet tal-UE u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) -- li taw il-biljuni talewro f'g[ajnuna lill-Gre/ja – sa dakinar ta' elezzjonijiet ;odda li x'aktarx isiru fi Frar.

Dan wara li George Papandreou, il-Prim Ministru So/jalista pre/edenti, kien im;ieg[el iwarrab wara ssej[a di]astru]a tieg[u g[al referendum (fost il-poplu Grieg) dwar il-pakkett tas-salvata;; fiskali.

Il-pjan g[ar-referendum kien twarrab fi kwistjoni ta' jiem i]da qajjem xorta kri]i politika u finanzjarja u fost theddida partikulari g[az-zona ewro.

Sadattant, numru ta' dekasteri ewlenin g[adhom f'idejn Ministri tal-Partit PASOK (So/jalista) ta' Papandeou; b'Evangelos Venizelos jibqa' responsabbli mill-finanzi.

Il-Ministru ;did g[allAffarijiet Barranin hu Stavros Dimas, l-eks-Kummissarju tal-UE g[all-Ambjent, u li hu affiljat mal-Partit g[al Demokrazija :dida flOppo]izzjoni. Hu minnu wkoll, imbag[ad, li l-Kabinett ;did jinkludi anki membri talPartit Laos nazzjonalista.

Lucas Papademos [a l-;urament ta' [atra quddiem lAr/isqof Ieronymos, il-Kap tal-Knisja Ortodossa Griega, u

Papademos il-Prim Ministru ;did tal-Gre/ja (ritratt Reuters)

waqt /erimonja li attendew g[aliha l-President tal-Gre/ja Carolos Papoulias u membri tal-Kabinett ;did.

Il-Gre/ja issa tistenna li Papademos jintrodu/i jer;a' aktar awsterità biex jistabbilizza l-pajji] u l-fatt li l-koalizzjoni ;dida tikkontrolla 254 fost it-tliet mitt si;;u parlamentari g[andu jg[in biex ittragward jirnexxi.

Lucas Papademos, eks-Vi/iPresident tal-Bank ?entrali Ewropew, kien issemma nhar il-{amis b[ala l-Prim Ministru provi]orju Grieg wara jiem ta' negozjati – u di]gwid – bejn il-partiti politi/i tal-Gre/ja.

Fl-istess [in, il-Parlament Grieg (wara d-dibattitu dovut) mistenni jag[ti vot ta' fidu/ja f'Papademos li jsir g[ada jew nhar it-Tnejn u li jippermetti biex il-PM jamministra fuq lg[a]liet 'li jkunu de/i]ivi g[all-poplu tal-Gre/ja'.

U waqt li jammetti li t-triq tal-Gre/ja hi mi]g[uda biddiffikultajiet, Papademos jis[aq li l-parte/ipazzjoni talpajji] fi]-]ona ewro hi fiha nfisha garanzija tal-istabbiltà monetarja u xprun g[all-prosperità finanzjarja.

L-ewwel prioritajiet talGre/ja jibqg[u r-ratifika talpakkett fiskali ta' emer;enza ( ekwivalenti g[al 130 biljun ewro) li qablu dwarha fissummit tal-UE tax-xahar li g[adda u minbarra l-implimentazzjoni tal-politika relattata.

L-UNJONI EWROPEA

L-ebda possibbiltà ta' 'tke//ijiet' miz-zona ewro Il-Kap tal-Eurogroup Jean-Claude Juncker warrab g[all-possibbiltà li jitke//a pajji]-membru taz-zona ewro waqt li enfasizza li pass b[al dan ma jsirx ta[t it-trattati Ewropej.

Juncker, li kien g[addej bi ]jara filPortugall biex jiddiskuti l-bailout ta' dan il-pajji], eskluda kull 'ipote]i' ta' dan it-tip wara rapporti li Uffi/jali :ermani]i u Fran/i]i ddiskutew pjani g[al ristrutturar radikali tal-UE u li jinvolvi 'zona ewro aktar integrata u potenzjalment i]g[ar.'

Intant, anki l-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel /a[det l-idea ta' zona ewro i]g[ar, meta Juncker jibqa' konvint li l-is[ubija attwali tal-pajji]i m'g[andhiex tinbidel fis-snin li ;ejjin.

Il-kri]i tad-dejn fiz-zona ewro din il;img[a assumiet dimensjoni ;dida min[abba l-a[[ar ]viluppi allarmanti g[all-Italja. Din il-kri]i s'issa wasslet g[all-bailout (pro/ess fejn l-istituzzjonijiet internazzjonali jag[tu lg[ajnuna fiskali ur;enti) tal-ekonomiji tal-Gre/ja, l-Irlanda u l-Portugall.

Min-na[a tag[ha, Angela Merkel g[amlitha /ara li l-Gvern tal-:ermanja jag[ti priorità assoluta lill-istabbilizzazzjoni taz-zona ewro u sa[qet li l-Italja te[tie; tirba[ lura l-fidu/ja tas-swieq.

Dan meta t-taqlib politiku u ekonomiku tal-Italja xpruna l-inkwiet li z-zona ewro tista' xxolji b[ala entità u wara li l-ispejje] fuq is-self g[al dan ilpajji] – it-tielet l-akbar ekonomija tazzona ewro – issa la[qu livelli insostenibbli.

Sadattant, Merkel temmen li l-Italja

issa qabdet it-triq diffi/li li tista' to[ro;ha mill-kri]i u li fuq kollox te[tie; l-implimentazzjoni stretta talawsterità. Dan meta t-tmexxija politika tal-Italja g[andha wkoll ting[ata l-konferma /ara mill-aktar fis possibbli.

U filwaqt li /a[det li z-zona ewro tista' ti/kien mill-forma pre]enti Merkel spjegat li l-:ermanja qed ta[dem lejn zona aktar kompetittiva, fost twemmin li din l-entità ta' pajji]i kapa/i tikseb lura 'fidu/ja sostanzjali' fi kwalunkwe Stat-membru.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

A[barijiet ta’ Barra 13 IL-VATIKAN

IL-KRI}I NUKLEARI IRANJANA

Kawtela dwar il-possibbiltà Il-Papa aktarx qed ibati ta' attakk fuq l-Iran mill-artrite Hekk kif Ban Ki-moon, isSegretarju :enerali tanNazzjonijiet Uniti, [e;;e; biex ikun hemm soluzzjoni diplomatika g[all-kri]i nukleari Iranjana, it-tensjoni u spekulazzjoni dwar attakk militari kontra l-Iran m'hux qed ibatti.

Leon Panetta, isSegretarju tad-Difi]a, qed ikun kawt dwar din il-possibbiltà u qal li azzjoni militari kontra l-Iran kien ikollha konsegwenzi li wie[ed ma jridx fir-re;jun. Dan sig[at wara li l-Iran wissa li attakk kontra l-qag[diet nukleari tieg[u kien se jkollu twe;iba minn “ponn tal[adid”.

Panetta jaqbel ma' esperti militari Amerikani li attakk kien se jservi biss biex ilprogramm nukleari Iranjan ji;i mdewwem. Programm li l-Punent jemmen li hu mmirat li l-Iran ikollu l-armi nukleari.

Fl-I]rael g[al dawn la[[ar ;ranet kien hemm [afna spekulazzjoni li lpajji] kien qed ilesti g[al attakk fuq l-Iran. It-tensjoni kompliet ti]died wara li nhar it-Tlieta l-a;enzija tan-NU inkarigata mill-ener;ija nukleari, l-IAEA, irrappurtat li jidher li l-Iran qed ta[dem fuq il-produzzjoni ta' bomba nukleari.

Il-;img[a li g[addiet,

Leon Panetta, is-Segretarju tad-Difiza Amerikan, li re;a' wissa dwar il-konsegwenzi ta' attakk fuq l-Iran. (ritratt Reuters)

uffi/jal militari Amerikan qal li l-Iran kien l-akbar theddida g[all-Istati Uniti u l-pajji]i alleati fil-Lvant Nofsani.

Sadattant l-Unjoni Ewropea g[andha mnejn tapprova sanzjonijiet kontra l-Iran fil-;img[at li ;ejjin.

Il-mira hi li dawn ikunu lesti biex ikunu approvati millMinistri tal-Affarijiet Barranin tal-UE fl-1 ta' Di/embru. Di;à hemm sanzjonijiet mill-UE u n-NU i]da /-?ina u r-Russja qed jimblukkaw sanzjonijiet aktar [orox kontra l-Iran.

Sadattant l-awtoritajiet I]raeljani [affew ilpro/ess biex jinstallaw difi]i g[al kontra l-missili fuq lajruplani /ivili I]raeljani peress li qed jaraw ]ieda fittheddida li dawn jispi//aw

fil-mira ta' missili g[al kontra l-ajruplani misruqa waqt ir-rivoluzzjoni Libjana.

L-ajruplani tal-passi;;ieri tal-El Al, il-linja tal-ajru nazzjonali I]raeljana, u ]ew; linji o[ra I]raeljani b'sistema mag[rufa b[ala CMusic u l-mira hi li sal-2013 kwa]i l-ajruplani kollha I]raeljani tal-passi;;ieri jkollhom din is-sistema li tu]a laser kontra l-missili.

Fil-frattemp i]da qed tintu]a teknolo;ija militari fuq lajruplani tal-passi;;ieri.

Dan wara li s-servizzi sigrieti I]raeljani indikaw li missili li jin;arru fuq l-ispalla g[al kontra l-ajruplani kienu insterqu mil-Libja u issa jinsabu f'idejn militanti Palestinjani u gruppi estremisti Islami/i ba]ati fis-Sinai, fl-E;ittu.

IS-SIRJA

Il-President Assad im[e;;e; biex 'ja//etta' l-e]ilju Il-President Sirjan Bashar al-Assad jinsab ta[t pressjoni biex jevita d-destin tal-eksMexxej Libjan Muammar Gaddafi u ja//etta l-offerta ta' kenn politiku f'xi pajji] ie[or tad-Dinja G[arbija.

Il-Mexxejja politi/i madwar il-Lvant Nofsani kkonkludew li Assad 'spi//a ]mienu' u wara li g[addew tmien xhur mindu ]bruffat irrivoluzzjoni kontra r-re;im attwali f'Damasku. Dan meta qed jikber il-moviment tasSirjani li jridu bidla flamministrazzjoni u l-introduzzjoni ta' sistemi demokrati/i.

Jeffrey Feltman, AssistentSegretarju tal-Istat Amerikan, informa kumitat tas-Senat li numru ta' Stati G[arab urew rieda li jag[tu refu;ju lil Assad – u f'liema ka] jitressaqx quddiem ;uri – bit-tama li tinstab soluzzjoni rapida

g[all-kri]i tas-Sirja.

Feltman qed jis[aq li kwa]i kull Mexxej u Ministru g[allAffarijiet Barranin G[arbi li tkellem mag[hom jaqblu li d-dittatorjat ta' Assad hu qrib ta' konklu]joni b[ala xi [a;a inevitabbli. Dan meta w[ud minn dawn l-G[arab di;à bdew joffru l-kenn u ssigurtà lill-President Sirjan biex i;ieg[luh iwarrab millpoter.

U g[alkemm l-Istati li lesti 'jilqg[u' lil Assad ma ;ewx identifikati, numru ta' personalitajiet politi/i fir-re;jun G[arbi wissew li l-Mexxej Sirjan jaqbillu jie[u de/i]joni mill-aktar fis min[abba li ]]mien qed jag[fas.

Sadattant, il-grupp Human Rights Watch [are; rapport li jsostni li l-qawwiet tal-Gvern Sirjan wettqu delitti kontra lumanità huma u jippruvaw ira]]nu r-re]istenza g[al

Assad f'Homs; wa[da millaktar provin/ji vjolenti tasSirja.

Dan il-grupp fl-istess [in [e;;e; biex id-delegati talLega G[arbija, li suppost jiltaqg[u llum, jissospendu lisSirja minn din l-organizzazzjoni filwaqt li jitolbu linNazzjonijiet Uniti biex timponi sanzjonijiet g[all-individwi responsabbli. Domanda o[ra sinifikanti hi biex il-ka] 'Sirja' ji;i riferut g[all-Qorti Kriminali Internazzjonali.

Stqarrija li [ar;et flimkien mar-rapport tal-Human Rights Watch tis[aq li nnatura sistematika tal-abbu]i mill-qawwiet tal-Gvern Sirjan f'Homs – u li jinkludu tortura u omi/idji – jikkostitwixxu delitti kontra l-bniedem u meta l-i]viluppi partikulari jitqisu biss b[ala indikazzjoni tal-a;ir brutali mir-re;im ta' Damasku.

Sorsi fil-Vatikan qed isostnu li l-Papa Benedettu XVI qed ibati mill-artrite u b’hekk qed ikollu diffikultà jimxi.

Dan g[andu mnejn jispejga g[aliex dan l-a[[ar il-Papa, li g[andu 84 sena, dan l-a[[ar u]a pjattaforma mobbli biex twassal sal-artal tal-Ba]ilika ta' San Pietru.

Jidher li l-artrite qed teffettwa b'mod partikulari l;ogi ta' saqajh. Federico Lombardi, is-sa/erdot li hu lkelliem tal-Vatikan, i]da qal li g[all-età tieg[u l-Papa kien f'kundizzjoni ;enerali tajba ta' sa[[a u xejn ma kien qed

ifxklu milli jag[mel id-doveri tieg[u.

Il-;img[a d-die[la l-papa se jag[mel vja;; ta' tlett ijiem fil-Benin, fil-Punent talAfrika. Din il-;img[a lVatikan [abbar ukoll li g[assena d-die[la hu kien qed jikkunsidra li j]ur Kuba u lMessiku.

Fil-passat, il-Papa Benedittu qal li kien se jikkunsidra li jirri]enja b[ala papa jekk sa[[tu ma tippermettilux li jaqdi d-doveri tieg[u.

S'issa minn mindu la[aq fl2005, il-Papa Benedittu ma kellux problemi b'sa[[tu.

:URNATA PARTIKOLARI

Mhux se jkollna ;urnata hekk g[al 100 sena Il-;urnata tal-biera[ kienet il-11-il ;urnata tal-11-il xahar tal-11-il sena talMillenju. Xi [a;a li mhux se ter;a' ti;ri g[al mitt sena o[ra, fl-2111.

Barra minhekk, il-biera[ kienet partikulari wkoll g[aliex ma' dawk i/-/ifri wie[ed jista' j]id il-11-il sekonda tal-11-il minuta tal11-il sieg[a tal-;urnata...11:11:11: fil-11.11.11.

G[al dawk ta' reli;jon {indu din id-data g[andha sinifikat partikulari u kien hemm [afna li talbu biex ji]]ew;u f'din il-;urnata jew biex iwelldu g[ax jemmnu li j;ib ir-risq.

Mill-2000 kien hemm g[axar ka]i simili i]da dik tal-biera[ hi l-unika li tikkonsisti totalment bl-istess numru, dak li bl-Ingli] jissejja[ 12 digit palindrome.

L-AWSTRIJA

Tra//i misterju]i ta' radjazzjoni L-a;enzija tan-Nazzjonijiet Uniti inkarigata mill-ener;ija nukleari, ilbiera[ [abbret li kienu nstabu livelli baxxi [afna ta' radjazzjoni f'partijiet tal-Ewropa.

L-IAEA, li hi ba]ata fi Vjenna l-kapitali Awstrijaka, qalet li s-sors ta' din ir-radjazzjoni mhux mag[ruf u skont l-ewwel indikazzjonijiet dan mhux mill-impjant nukleari ta' Fukushima fil-:appun li f'Marzu ntlaqat minn terremot u tsunami fl-istess ;urnata.

L-IAEA qalet li r-radjazzjoni hi tat-tip iodine -131 u l-allarm ing[ata mirRepubblika ?eka li sabet livelli baxxi ta' radjuattività flatmosfera fuq il-pajji] dawn l-a[[ar ;ranet. Imbag[ad

da[lu aktar rapporti simili minn pajji]i o[ra madwar lEwropa.

L-IAEA qalet li ma kienx hemm lok ta' allarm. LIodine-131 jekk kon/entrat f'do]i kbar jista' jikkaw]a lkan/er u jista' jinfetta prodotti tal-ikel b[all-[alib u l-[axix.

L-in/ident ta' Fukushima kien l-ag[ar in/ident nukleari fid-dinja minn dak ta' Chernobyl fl-1986 u millimpjant kienet [ar;et r-radjuattività fosthom l-Iodine. Fil;ranet wara l-in/ident fil:appuin, tra//i tal-Iodine-131 kienu nstabu fl-I]landa u partijiet o[ra tal-Ewropa kif ukoll l-Istati Uniti. I]da f'dan il-ka] l-IAEA qed tg[id li dan mhux ;ej mill-:appun.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Feature 19

14 Feature

Palazz ta’ dawl u kuluri G[al ;img[a s[i[a, bejn it-Tnejn 14 u l-{add 20 ta’ Novembru, fil-pjazza Barokka ta’ San :or; fil-Belt Valletta, se tinbena stallazzjoni partikulari [afna - palazz ta’ dwal u kuluri li wie[ed se jkun jista’ jifli minn ;ewwa u jgawdi l-atmosfera unika ta’ forom u lwien f’esperjenza mill-isba[.

Luminaria hu pro;ett ma[luq minn Architects of Air u bejn it-Tnejn 14 u l-{add 20 ta’ Novembru se jkun qed jifforma parti mill-Festival internazzjonali }igu}ajg, festival ta’ ;img[a s[i[a g[at-tfal organizzat mill-Uffi//ju tal-Prim Ministru flimkien mal-Kavallier ta’ San :akbu.

Dan il-festival fil-fatt se jil[aq il-qofol tieg[u nhar il-Jum Dinji tat-Tfal, il{add 20 ta’ Novembru.

“Luminaria tfittex li twassal sorpri]a vi]wali u trawwem

sensazzjoni fejn to[loq ambjent li fih, in-nies tistag[;eb bilfenomenu tal-kuluri u l-forom. Illuminarium li se jkollna fil-Belt Valletta se jkun ilMiracoco, l-aktar luminarium re/enti tag[na, iddisinjat u mibni fl-2011,” spjega Alan Parkinson, id-Direttur Artistiku ta’ Architects of Air. Architects of Air hija bba]ata f’Nottingham, fir-Renju Unit, f’kumpless ta’ madwar 4000 pied kwadru li qabel kien fabbrika taddrapp. Il-kumpanija hi mag[mula minn [ames persuni u timpjega [mistax-il persuna b’mod temporanju meta jkun hemm attivitajiet b[al dawn.

Alan Parkinson jg[ix u ja[dem fi Franza u f’Nottingham. Hu beda jesperimenta bl-iskulturi pnewmati/i fissnin tmenin u minn dak i]-]mien ’l hawn, ]viluppa dan il-kun/ett uniku.

Fl-1992, hu waqqaf il-kumpanija Architects of Air biex jibni u jesibixxi dawn il-luminarium designs filwaqt li jesplora l-kun/ett tal-pnewmati/i u lestetika fl-arkitettura u d-dawl li joffri l-luminarium.

Alan jispjega li “il-motivazzjoni tieg[i tinsab fil-fatt li nsib ispirazzjoni fil-mod kif id-dwal jie[du forom ;odda ;ewwa l-luminaria li nibni.

Dawn l-istrutturi juru l-fenomenu taddawl u jiffurmaw kun/ett ;did tal-

effett tad-dawl – effett li bih, in-nies tistag[;eb. Il-forma pnewmatika g[andha purezza sempli/i li hija riflessa fid-dawl ta’ ;ol-istruttura.”

Luminaria fi Pjazza San :or; se tkun miftu[a mit-Tnejn 14 sal:img[a 18 ta’ Novembru bejn l-10 u s-1.00 (l-a[[ar d[ul fin-12.30) u bejn l-4.00 p.m. u s-7.00 p.m. (l-a[[ar d[ul fis-6.30 p.m.). Is-Sibt 19 u l-{add 20 ta’ Novembru d-d[ul se jkun bejn l-10 a.m. u s-7.00 p.m. (l-a[[ar d[ul fis6.30 p.m.) Filwaqt li d-d[ul huwa g[all-familja kollha u ming[ajr [las, it-tfal kollha ta[t is-16-il sena jridu jkunu akkumpanjati mill-adulti. Illuminarium huwa kollu kemm hu a//essibbli g[al min ju]a si;;u tarroti.

I]jed informazzjoni dwar Architects of Air u l-luminarium tinstab fuq www.architects-of-air.com.

Bejn l-14 u l-20 tax-xahar

Fi Pjazza San :or;...

Koordinazzjoni Joe Mikallef joe.mikallef@media.link.com.mt

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Ittri 15

Riformi kbar

Il-Gvern Nazzjonalista g[amel riformi kbar. G[aliex isSo/jalisti qatt ma kienu favur xi wa[da minn dawn?

I[obbu jsemmu flus il-poplu. Illum il-Prim Ministru qieg[ed iwettaq riformi mhux biss bi flus il-poplu fuq prijoritajiet /ari li jiddominaw l-a;enda politika tal-Gvern, i]da wkoll b’fondi li pajji]na qieg[ed jir/ievi g[ax hu msie[eb fl-UE grazzi g[allpolitika tal-PN favur l-Ewropa.

I]da niftakru kif kienu jonfqu flus il-poplu gvernijiet So/jalisti f’korpi b[alma kienu ‘I]ra’ u Rabbi’, ‘Dirg[ajn il-Maltin’, ‘Ba[[ar u Sewwi’. Dawk ukoll kienu flus il-poplu bid-differenza li minnhom il-poplu ma [a xejn.

In-nuqqas ta’ ideat u vi]joni tal-Partit Laburista wassal biex deputati Laburisti semmew stejjer banali fid-dibattitu fuq ittrasport pubbliku, u tg[idx kemm da[aq il-poplu.

Austin Gatt kien fil-mira tas-So/jalisti g[axar darbiet.

G[aliex? Jistg[u jsemmu ministru fl-istorja tal-MLP li g[amel daqstant tibdiliet kbar li tant kellna b]onn? Isemmulna wie[ed!

Bil-mozzjoni tas-So/jalisti fil-Parlament, il-PN kompla jikber.

N. Attard

Il-Mosta

Il-bicycle g[alqet 150 sena Nhar il-:img[a 4 ta’ Novembru ng[ata tag[rif dwar ;irja bir-roti b’risq ilHospice Movement. Fi ]minijietna qed ting[ata importanza lill-bi/ikletta jew a[jar kif insibuha a[na, ir-rota. I]da ftit li xejn jafu dwar il-bidu tag[ha. G[alhekk nixtieq nag[ti dan it-tag[rif dwarha.

Hu mag[ruf li Ruma ma nbnietx f’jum wie[ed. Hekk, naraw l-evoluzzjoni, l-ipperfezzjonar li l-bniedem tejjeb dejjem il-qag[da tieg[u minn ]mien g[all-ie[or f’kollox.

Fost dan it-titjib, insibu li tejjeb ukoll il-mod tat-trasport.

Fit-trasport naraw il-bi/ikletta jew kif komunement insej[ulha, ir-rota jew bicycle.

Fis-sena 1790 Mede de Sivrac g[amel magna (mutur) li tidher b[al rota. Kienet sempli/i [afna, mag[mula minn sempli/i spokes talinjam. Fuqha kienu mqieg[da r-roti. Din kienet tissejja[ Celelerfere. Dan kien il-metodu ;did g[all-mixi bilqieg[da.

Il-Celerifere ma kellhiex pedali, lanqas handlebars jew pedali biex wie[ed jaqdef.

Dan kien metodu ;did.

G[oxrin sena wara, Karl Von Drais ivvinta d-Dardy horse. Din is-sistema kienet

Wa[da mill-ewwel roti

mag[rufa fi Franza b[ala velocipede. Hawn Malta, din il-kelma kienet u]ata wkoll sa ftit ]mien ilu. {asra li /ertu kliem qed jintilef.

Il-bi/ikletta, jew a[jar, irrota, li g[andna llum, ;iet ivvintata 150 sena ilu, ji;ifieri fis-sena 1861. Fissena 1890 twaqqfet lInternational Cycling History Conference. Taf il-bidu tag[ha lit-Taljan Curzio Malaparte. {addied Fran/i] g[araf li lbi/ikletta ma kinitx ivvintata mit-Taljan fis-sena 1861. Dan il-[addied ta’ kapa/ità kbira kien Ernest Michaud.

Michaud g[amel tiswijiet fuq Dandy horse. Wara, Michaud bidel [afna minnha, bidel irrota ta’ quddiem kif ukoll ilmag[qad tar-rikkieb. Din lg[amla ta’ rota (bi/ikletta)

infirxet fi Franza u bdiet tissejja[ Michaudine et Ernest.

Din issemmiet g[al missier u l-iben. Pierre u missieru waqqfu kumpanija.

Ftit snin wara, Meyer g[amel xi tibdil. Fost dawn g[amel l-ispokes fir-roti.

Barra minn hekk g[amel ilgear bil-katina [alli biha ta[dem il-free-wheel. Hekk, min ikun isuq ir-rota ma jkollux b]onn jaqdef il-[in kollu.

L-Isko//i] mag[ruf John Dunlop ivvinta t-tyres.

Dunlop u]ahom g[all-ewwel darba fis-sena 1888 fuq ittricycle tat-tifel tieg[u.

Fl-Italja, l-ewwel manifattur tar-roti kien Edoardo Bianchi, Milani].

Smith bena l-bi/ikletta g[all-Queen First Lad’s Bike.

Fr. Mark Cauchi Il-Belt Valletta

Iffukar fuq il-prijoritajiet Meta fadal biss sena u nofs g[all-elezzjoni, issa nNazzjonalisti qed jippretendu li nibqg[u ffukati fuq il-prijoritajiet li g[andu b]onn jibqa’ jindirizza pajji]na f’xenarju internazzjonali mill-aktar diffi/li, u dan ming[ajr ebda tfixkil.

L-appell hu biex f’dan il-ftit ]mien li fadal, kul[add ji;bed [abel wie[ed. Id-Deputati Nazzjonalisti li jkunu mistiedna fuq id-diversi stazzjonijiet tar-radju u t-televi]joni jridu jitkellmu u jkomplu jfiehmu l[idma importanti li qed iwettaq il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u r-ri]ultati li qed niksbu, ukoll meta paragunati ma’ pajji]i o[ra qrib tag[na jew flUE. Id-demokrazija hi sabi[a i]da hemm mument meta din issir antitesi (kuntrarju) ta’ dak li suppost hi. In-Nazzjonalisti jippretendu, bi dritt, il-lealtà u l-ir;ulija, b[alma dejjem kellhom id-Deputati Nazzjonalisti.

G. L. Camilleri Il-Furjana

{ajku - 378 minn Oliver Friggieri B[al Ali Baba nittawlu fuq id-dinja minn bieb imbexxaq.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

?inekritika 17

16 ?inekritika minn Joe CALLEJA – jocal@me.com

THE IDES OF MARCH

ABDUCTION

Thriller politiku b’interpretazzjonijiet mill-aqwa

Jin[ass li n[adem l-aktar g[all-adolexxenti

Direzzjoni> George Clooney< {in> 100 minuta< ?ert.> 16< KRS

Jidher li George Clooney xeba’ jaqla’ kritika min[abba lparti;jani]mu u l-pre;udizzji tieg[u kontra r-Repubblikani fil-films li ja[dem jew jidderie;i, l-aktar fi ]mien il-presidenza ta’ Bush. Infatti, dan il-film, li minbarra li ja[dem fih huwa wkoll ir-re;ista u kellu sehem fil-kitba tal-iskript tieg[u, nie[u gost nosserva li r-ri]ultat huwa thriller politiku b’interpretazzjonijiet millaqwa, fejn il-korruzzjoni tintwera fi [dan ambjenti Demokrati/i.

The Idea of March hu aktar minn dramm ideolo;iku fis-sens li mhuwiex dwar il-politika, i]da aktar dwar l-intri//i u konfoffi mill-politi/i u dawk ta’ madwarhom, anki fi [dan l-istess partit.

Stephen (Ryan Gosling) huwa lkelliem g[all-istampa ambizzju] ta’ kandidat g[all-elezzjonijiet primarji fi [dan il-Partit Demokratiku, ilGvernatur ta’ Ohio, Morris (Clooney), li flimkien malcampaign director Zara (Philip Seymour Hoffman) qed jirsistulu g[all-elezzjoni importanti f’Ohio, g[ax ;eneralment min jirba[ hemmhekk jirba[ ukoll innominazzjoni u jkun hu li jikkontesta g[al president.

F’nofs il-kampanja l-campaign manager tal-kandidat rivali fil-partit, Duffy (Paul Giamatti), javvi/ina lil Stephen biex jibda ja[dem g[allkandidat l-ie[or. Stephen jirrifjuta mill-ewwel.

Sadattant wa[da mit-tfajliet li qed ta[dem fil-kampanja ma’ Stephen, Molly (Evan Rachel Wood), waqt li tkun qed jie[du drink turih li tiffansjah u trid ikollha x’taqsam mieg[u minkejja li kien ikbar minnha g[axar snin.

Ir-relazzjoni tkompli, b[alma jkomplu l-intri//i politi/i bi Stephen isib ru[u f’sitwazzjonijiet dejjem aktar kompromettenti, l-aktar wara li Molly tistqarrlu xi [a;a li tipperikola serjament i/-/ansijiet ta’ Morris.

Imma s-sorpri]i g[al Stephen ma jiqfux hawn.

Il-film fakkarni f’ie[or ambjentat f’nofs intri//i politi/i, li appuntu, kien jismu The Candidate b’Robert Redford, u li kien wie[ed mill-ewwel films li kkummentajt dwarhom f’dan il-;urnal wara l-elezzjoni kru/jali tal1971 f’Malta. F’dak il-film, però, ilprotagonist kien il-kandidat (Redford), filwaqt li hawn huwa wie[ed mill-istaff tieg[u, appuntu, Gosling.

Direzzjoni> John Singleton< {in> 105 minuti< ?ert.> 12< KRS

Stephen (Ryan Gosling, lemin) u l-kandidat Morris (Clooney) jippjanaw il-kampanja elettorali f’The Ides of March

Dan iqaxxar il-parti u fil-fatt huwa l-cast kollu li rnexxielu jg[aqqad Clooney li jikkonvin/i.

Dawn ]gur kienu meg[juna minn skript miktub tajjeb b’sorpri]i denji tal-aqwa thriller ta[t re;ija g[aqlija minn Clooney b’editjar intelli;enti u

mu]ika ferm adattatta millkompo]itur Fran/i] Alexandre Desplat, li qabel dan tana l-mu]ika ta’ The King’s Speech, i]da li ili nammirah mill-films Birth u The Girl with a Pearl Earring ta’ madwar tmien snin ilu.

THE HELP

Dwar ir-razzi]mu bla sentimentali]mu ]ejjed Direzzjoni> Tate Taylor< {in> 146 minuta< ?ert.> 12< KRS

Jag[mel sew Hollywood kull tant ]mien jo[ro; films dwar il-kruha tar-razzi]mu, u dan The Help jirnexxilu jwassal il-messa;; tieg[u ming[ajr ma jaqa’ f’sitwazzjonijiet li jnisslu sentimentali]mu sfurzat u ]ejjed. Huwa mnebba[ minn ktieb best seller bl-istess isem ta’ Kathryn Stockett li wara li [are; sentejn ilu, kien qajjem /erta polemika g[ax hi qalet li bba]atu fuq ir-relazzjoni tag[ha mas-seftura sewda talfamilja, meta ;ie kkalkulat li hi twieldet sitt snin wara, u

allura ma setg[etx ikollha esperjenza bi]]ejjed ta’ dak kollu li rrakkuntat.

Intant, ambjentat fis-snin sittin fin-Nofsinhar tal-Istati Uniti, il-ktieb jittratta dwar g[add ta’ sefturi suwed u leffetti tad-diskriminazzjoni razzjali fuqhom. F’Jackson, f’Missisippi tasal l-istudenta li g[adha kemm iggradwat, Eugenia (Emma Stone), mag[rufa wkoll b[ala ‘Skeeter’, li tibqa’ mbellha meta tara l-mod kif il-[bieb mi]]ew;a tag[ha (li b[alha trabbew minn seftura#nanny

sewda) kienu jittrattaw lissefturi tag[hom.

Wara li tkellem lil Aibileen (Viola Davis) seftura#nanny li g[addiet [ajjitha trabbi ttfal ta’ [addie[or, Skeeter ti;iha l-idea li tikteb ktieb blesperjenzi veri ta’ o[rajn b[al Aibileen u dak li sofrew ta[t il-bojod li jimpjegawhom, u fost dawn kien hemm dik tal-familja tag[hom, Constantine (Cicely Tyson), li ommha kienet ke//ietha g[alxejn, fuq insistenza tal-aktar wa[da razzista fil-klabb tal-

bridge, Hilly (Bryce Dallas Howard).

Il-pro;ett tag[ha jqarras aktar minn wi// wie[ed fost i//irku tan-nisa li kienu jiltaqg[u biex jilag[bu l-bridge, i]da hi tag[mel il-kura;; meta aktar sefturi suwed immexxija minn Aibileen u l-[abiba tag[ha Minny (Octavia Spencer), li ma kellhiex [ajta fi lsienha, jibdew jirrakkuntawlha minn xiex g[addew huma tul issnin.

Il-ktieb fl-a[[ar ji;i pubblikat u jkun su//ess.

Avolja twil kwa]i sag[tejn

u nofs, The Help huwa miktub tajjeb u minkejja ssu;;ett serju li jittratta, mhux nieqes minn mumenti divertenti. Huwa interpretat b’konvinzjoni tant li kien hemm min di;à semma /ansijiet g[al xi Oscar. Stone tqaxxar il-parti tal-kittieba, b[alma tag[mel Howard b[ala Hilly tant li ;;ieg[lek tistmerrha veru.

Ma nistax ma nsemmix ukoll il-production design li jo[loq perfettament lambjent tal-Amerika tassittinijiet.

Meta konna ]g[ar, u t-tfal kienu jaqraw aktar, kienu popolari ferm l-avventuri misterju]i tal-Famous Five miktuba minn Enid Blyton.

Kienu n[admu wkoll sensiliet g[at-televi]joni u jidher li g[adhom popolari sal-lum g[ax sentejn ilu n[adem ie[or fi Franza bl-isem ta’ Club des Cinq en Randonnée.

Qed ng[id dan g[ax jiena u nara Abduction, li [are; din il-;img[a, st[ajjiltu xi wa[da mill-avventuri ta’ dawn lerbat itfal u l-kelb tag[hom, i]da minflok, hawn g[andna koppja ]ag[]ug[a f’film, anzi thriller, immirat l-aktar g[alladolexxenti.

Dan mhux biss g[ax ilprotagonisti huma, appuntu, ]g[a]ag[, i]da g[ax anki lmod sempli/istiku kif ji]viluppa forsi jg[addi g[alludjenza ma[sub g[aliha, i]da mhux g[al wa[da aktar adulta. B’daqshekk, però, ma jfissirx li l-film idejqek, basta ma tistenniex xi thriller Hitchcockjan.

L-aqwa films f’Malta (Bejn it-2 u s-6 ta’ Novembru – KRS) 1. (1)

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Johnny English Reborn (2) The Adventures of Tintin (–) Contagion (3) The Three Musketeers (6) Real Steel (5) Footloose (4) The Devil’s Double (7) Mr. Popper’s Penguin (–) Monte Carlo (8) Dolphin’s Tale

Niltaqg[u ma’ Nathan (Taylor Lautner), student f’Pittsburgh, li g[alkemm ma

jkunx g[adu integra g[alkollox ma’ s[abu l-o[ra, id-dar ma kien jonqsu xejn: dar kbira, ;enituri li jaduraw lil xulxin u li jingwalaha mag[hom ferm, u x-xalar f’parties, xorb, ;iri sfrenat bil-karozzi u bluha o[ra ta]]g[o]ija ma jonqsux. I]da kellu wkoll problema li jisbel malajr, u g[alhekk kien qed jara psikjatra (Sigourney Weaver).

Ikun hemm studenta sabi[a, Karen (Lily Collins), ;ara tieg[u li minn tfulitu kien jiffansjaha, i]da qag[ad lura milli jg[idilha b’dan, li però tg[inu fil-homework, u jkunu qed ja[dmu flimkien fuq pro;ett.

Ikun waqt li qed jag[mlu dan li f’sit tal-internet dwar tfal li g[ebu jsib ritratt li jkun konvint li kien tieg[u meta kellu biss tliet snin. Jibda jiddubita hu min kien verament u min kienu l-

;enituri veri tieg[u.

Proprju meta jg[id b’dan lil dik li minn dejjem qies b[ala ommu, u din tibda tg[idlu lverità, jaslu d-dar ]ew; a;enti tas-CIA u, minn hemm ’il quddiem hu u Karen isibu rwie[hom ja[arbu mhux biss mis-CIA, immexxija minn Burton (Alfred Molina), i]da wkoll minn a;ent sigriet barrani krudil (Michael Nyqvist). :iri bil-karrozzi, sparar u splu]jonijiet ma jonqsux filwaqt li Nathan jibda jirrealizza g[aliex dak li kien ja[seb li hu missieru kien jinsisti li jg[allmu ji;;ieled u jdabbar rasu.

Minkejja li mdawrin b’atturi adulti mag[rufa b[al Molina, Weaver u Nyqvist, kemm Lautner (mag[ruf aktar mi]-]g[a]ag[ b[ala Jacob fil-films Twilight) kif ukoll Collins ma jag[mlulhomx g[ajb, f’film mexxej u li g[andu jin]el tajjeb, l-iktar ma’ min i[obb l-azzjoni.

Nathan (Taylor Lautner) u l-[abiba tieg[u Karen (Lily Collins) ikollhom ja[arbu f’Abduction

THE LION KING 3D

Lura fostna wara 17-il sena, bit-3D Direzzjoni> R. Alers#R. Minkoff< {in> 85 minuta< ?ert.> U< KRS

Meta [are; l-ewwel darba hawn Malta, fil-Milied tal-1994, kont sejja[tlu “[rafa ‘adulta’, tra;ika u filosofika”. Kont ktibt ukoll li dawn la;;ettivi forsi jidhru barra minn lokhom, jekk mhux ukoll esa;erati g[al film animat ma[sub prin/ipalment g[at-tfal.

Kien l-ewwel film tal-istess kumpanija li kien kollu kemm hu ambjentat fost l-annimali ming[ajr ebda karattru uman, e]attament f’renju tal-annimali, Pride Rock, b’Simba, iljun-prin/ep li ta’ età ]g[ira jitke//a mill-imperu ta’

missieru mill-[ajjen zijuh Scar li je[odlu postu wara li jakkaw]a lmewt ta’ missieru.

Il-film jurina kif Simba jg[addi minn [afna esperjenzi adulti, tra;i/i u mimlija tag[lim filosofiku li, appuntu, jg[inuh jimmatura qabel irabbi l-kura;; u jmur biex jie[u lura r-renju li bi dritt kien tieg[u.

L-aktar sekwenza li kien fiha xog[ol kienet dik tal-[arba, stampede, tal-annimali slava;, li n[admet mill-kompjuter quddiem xenarju u effetti spe/jali mpin;ija bl-

idejn. Din damet tin[adem sentejn biex imbag[ad, fil-film, ittul biss xi ]ew; minuti, u hawn ;iet imsa[[a bit-3D. Huwa infatti f’films ta’ animazzjoni li qed jidher dejjem i]jed li jistg[u jisfruttaw bl-a[jar mod it-teknika tat3D, g[alkemm dan mhux dejjem jirnexxi meta films di;à ma[duma ji;u adattati bit-3D. Nie[u gost ninnota li dan mhux il-ka] ta’ Lion King, g[ax hawn ir-re;isti g[arfu ma jillimitawx ru[hom biss filli “ji[xtu” l-affarijiet lejn l-udjenza, imma wkoll u]aw it-teknika biex lil din ida[[luha

aktar fl-istampa, fl-ambjentazzjoni fejn qed ise[[u r-rakkont u l-azzjoni; l-idea tal-profond b[al meta wie[ed jattendi g[al rappre]entazzjoni f’teatru.

Dan ise[[ sa mill-ewwel sekwenzi hekk kif l-g[asfur tropikali Zazu narawh jittajjar u jwassalna fi Pride Rock, fejn l-effett i;ieg[lek tikkunsidra mill-;did u tapprezza aktar l-animazzjoni mill-isba[ impin;ija bl-idejn.

Dan jin[ass aktar u aktar fuq screen kbir ta’ /inema milli fuq ie[or tattelevi]joni, kbir kemm ikun kbir.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

18 Attwalità

Inawgurata fiera tal-cruises fil-Magazino Sea Passenger Terminal

Insa[[u storja ta’ su//ess L-industrija tal-cruise liners miexja ’l quddiem u qed tag[ti benefi//ji kbar lill-ekonomija Maltija

- Karmenu Vella,

i/-Chairman ta’ Orange Travel Group minn Joe MIKALLEF joe.mikallef@media.link.com.mt

Pajji]na qed jikseb ri]ultati mill-aktar po]ittivi fl-industrija tal-cruise liners u hu importanti li kul[add jibqa’ jag[ti s-sehem s[i[ tieg[u biex din l-istorja ta’ su//ess tissokta u tkompli tkun ta’ benefi//ju kbir g[all-ekonomija ta’ pajji]na.

Dan qalu Karmenu Vella, i/-Chairman ta’ Orange Travel Group li tinkorpora fiha SMS Travel u Mondial Travel, waqt l-inawgurazzjoni tar-raba’ edizzjoni talfiera tal-cruise liners li qed issir matul dan tmiem il;img[a fil-Magazino Sea Passenger Terminal filValletta Waterfront.

Hu qal li matul dawn la[[ar snin kiber [afna linteress tal-Maltin u lG[awdxin fl-industrija talcruise liners. I/-/ifri dejjem ji]diedu tal-Maltin li jmorru vaganza abbord cruise liners kulma jmur qed ikomplu ji]diedu minn sena g[al o[ra. Dan hu xhieda ta’ kemm din l-industrija f’pajji]na qed tikseb su//ess kbir.

Karmenu Vella qal li matul is-snin pajji]na kompla jinvesti fl-infrastruttura me[tie;a g[al din l-industrija u dan ta ri]ultati inkora;;anti, anki mill-aspett li issa qed jid[lu f’Malta

cruise liners kbar. :ieli f’jum wie[ed ikun hawn irmi;;ati aktar minn cruise liner wie[ed g[ax l-infrastruttura tista’ takkomoda fl-istess waqt numru ta’ cruise liners.

Hu qal li Orange Travel Group qed tkompli tag[mel dak kollu li tista’ biex toffri l-aqwa u l-a[jar prodotti u

servizzi lill-Maltin u lG[awdxin. Il-kun/ett tal-all inclusive li qed joffri l-cruise liner Mein Schiff ni]el tajjeb ferm mal-Maltin tant li flewwel sta;un tieg[u li u]a lil Malta b[ala home port, kiseb su//ess kbir. U dan issu//ess jidher li se jirrepeti ru[u fl-ista;un tas-sena d-

die[la tant li di;à bdew de[lin [afna bookings.

Karmenu Vella kompla li anki l-cruise liners tal-NCL u tal-Costa Crociere qed jiksbu su//ess fost il-Maltin u dan kollu jirrifletti li llum vaganza minn ]mien g[al ]mien permezz ta’ cruise liner saret parti mill-istil ta’ [ajja tal-

Maltin.

Hu temm li Organge Cruises joffru g[a]la kbira ta’ cruises kemm fl-Ewropa kif ukoll lil hinn mill-Ewropa u dan qed jirri]ulta fi tkabbir tal-g[add tal-Maltin li jag[mlu avventuri mill-aktar e//itanti anki f’pajji]i mbieg[da.

Il-Maltin nefqu €5,000,000 f’port of calls G[al [afna Maltin u G[awdxin cruise minn ]mien g[al ]mien sar parti mill-istil ta’ [ajja

John Portelli, i/-Chief Executive Officer ta’ Valletta Cruise Port

John Portelli, i/-Chief Executive Officer ta’ Valletta Cruise Port, qal li hu stmat li f’port of call kull persuna tonfoq medja ta’ €60. :eneralment fi cruise ta’ ;img[a jkun hemm [ames port of calls.

Dan ifisser li matul dik il-;img[a persuna tonfoq medja ta’ €300 meta tin]el l-art.

“Mela in vista tal-fatt li matul is-sena l-o[ra kien hemm 17,000 Malti u G[awdxi li marru vaganza permezz ta’ cruise liner, ifisser li s-sena l-o[ra lMaltin nefqu mal-[ames miljun ewro waqt vaganzi bi cruise liners esklussivament, i]da, meta ni]lu f’port of call. Din i/-/ifra hi ristretta biss g[al dawk li pparte/ipaw fi cruises li bdew u spi//aw f’Malta.

Din i/-/ifra ma tinkludix ukoll il-[las g[all-cruise u

l-flus li persuna tonfoq abbord il-cruise liner li tkun qieg[da fuqu.

Hu qal li fl-a[[ar snin, mill-2004 g[all-2010, lg[add ta’ dawk li marru cruise kiber qatig[. Jekk fl-2004 kien hemm 1.7 fil-mija tal-popolazzjoni li marru cruise, fl-2010 dan l-g[add ]died g[al erbg[a fil-mija. Dan meta l-medja fl-Ewropa hi ta’ tnejn fil-mija.

John Portelli kompla li jekk fl-2004 kien hemm 6,000 persuna li marru cruise li beda u spi//a f’Malta, fl-2010 dan l-g[add tela’ g[al 17,000.

Hu qal li dawn i/-/ifri ma jinkludux lil dawk ilMaltin – u n-numru hawnhekk hu konsiderevoli wkoll – li jmorru cruises f’pajji]i lil hinn minn

Malta.

John Portelli kompla li min-na[a tag[ha lValletta Cruise Port se tkompli tag[mel dak kollu li tista’ biex tkompli ssa[[a[ u ttejjeb l-infrastruttura fil-Valletta Waterfront biex takkomoda bl-a[jar mod li tista’ l-cruise liners li j]uru Malta. Malta hi kburija li l-istess sidien ta’ cruise liners ifa[[ru linfrastruttura li jsibu meta ji;u fostna. U dan apparti l-kliem ta’ tif[ir g[as-sbu[ija tad-da[la tal-Port il-Kbir li hi deskritta fost l-aqwa u l-isba[ mhux biss fl-Ewropa, i]da fid-dinja.

Pre]enti wkoll g[all-konferenza tal-a[barijiet kien hemm Adrian Mifsud, Paul Pizzuto u Ritan Grima, uffi/jali g[olja ta’ Orange Travel Group.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

20 Festi minn Joe CHETCUTI – joechetcuti@onvol.net

IN-NADUR – G{AWDEX

TA’ XBIEX

Il-festa ta’ San Korunatu Martri

Festa ta’ San :wann tas-Salib F’Ta’ Xbiex qed tkun i//elebrata l-festa ta’ San :wann tas-Salib. Illejla fis-6 p.m. traslazzjoni solenni u tibda kon/elebrazzjoni solenni minn Monsinjur Adeodato F. Micallef, Isqof Emeritu talKuwajt.

G[ada, jum il-festa l-[in tal-quddies ikun fis-7 a.m. fit8.30 a.m. fl-10 a.m. u fil11.30 a.m.

Fis-6 p.m. kon/elebrazzjoni solenni mill-Provin/jal Manwel Schembri.

Fil-knisja kolle;;jata u Ba]ilika ta’ San Pietru u San Pawl fin-Nadur G[awdex qed issir il-festa ta’ San Korunatu Martri, konpatrun tal-parro//a tan-Nadur. Fl-4 p.m.

Quddiesa fil-5 p.m. g[asar mill-Ar/ipriet Jimmy Farrugia u ru]arju.

Fis-6 p.m. quddiesa millAr/ipriet bis-sehem talkapitlu u l-kleru. Il-prietka se ssir mill-Ar/ipriet Carmelo Refalo.

Fit-8 p.m. programm mu]ikali mill-Banda Mnarja tan-Nadur, fit-teatru tal-ka]in tal-Banda Mnarja ta[t iddirezzjoni tas-surmast Josef Grech.

G[ada jum il-festa fit-8.30 a.m. quddiesa pontifikali solenni mill-Isqof Mario Grech.

Fl-4 p.m. jibda l-g[asar

solenni mill-Ar/ipriet Jimmy Farrugia u wara pur/issjoni bil-korp ta’ San Korunatu Martri. Din tkun akkumpanjata mill-kapitlu u l-kleru talkolle;;jata ba]ilika bissehem tal-Banda Mnarja.

Fid-d[ul titkanta l-antifona u

ssir /elebrazzjoni ewkaristika.

Fi tmiem il-funzjoni jsir mar/ briju]. Fis-6 p.m. ssir quddiesa letta. F’ka] ta’ maltemp u ma to[ro;x ilpur/issjoni, il-quddiesa ssir fil-5 p.m.

Il-festa tal-Madonna tad-Dawl hi meqjuma fil-kappella tag[ha li tinsab f’dan il-lokal. Illum lejlet il-festa, fit-8.30 a.m. quddiesa kantata bit-Te Deum. Imexxi Patri Adrian Joseph Cachia.

Fil-5.30 p.m. ru]arju u kant tal-g[asar. Fis-6.30 p.m. quddiesa kon/elebrata bil-pane;ierku u jmexxi Fr Joseph Zahra. Wara titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni ewkaristika.

G[ada, jum il-festa fis-7 a.m. quddiesa minn Fr Vic George Farrugia. Fid-9 a.m. quddiesa minn Patri Adrianu Joseph Cachia OFM. Fis-5.30 p.m. quddiesa kantata bil-prietka. Imexxi Monsinjur Carmelo Gauci. Wara, /elebrazzjoni ewkaristika u bews tarrelikwa.

RA{AL :DID

IL-BA{RIJA

IL-MOSTA

IL-BELT VALLETTA

Kun/ert annwali

San Martin Isqof

Il-Madonna tal-Isperanza

Il-pre]entazzjoni ta’ Marija fit-Tempju

Illum fil-5 p.m. ru]arju u fis-6 p.m. quddiesa mir-Rettur Dun Dione Cutajar.

Wara l - quddiesa , pur/issjoni bl - istatwa , bis sehem tal - Banda L ’ Isle Adam . Fid - 9 p . m . d[ul tal - pur/issjoni , l - antifona O Beate Martine u /ele brazzjoni ewkaristika .

Wara , mar/ lejn il - pjazza fejn jin[araq in - nar tal art .

G[ada jum il-festa, il-quddies ikun fis-6 a.m., fid-9 a.m., fl-10 a.m. u fil-11 a.m.

Fil-5 p.m. quddiesa integrata bil-kant tal-g[asar.

Illum fil-5 p.m. ru]arju u fil-5.30 p.m. quddiesa kantata bl-omelija minn Dun Edgar Vella. Wara, l-antifona u /elebrazzjoni ewkaristika.

G[ada jum il-festa. Fit8.30 a.m. quddiesa bil-kant u bl-omelija. Fid-9.15 a.m. pre]entazzjoni tat-trabi lillMadonna tal-Isperanza.

Fil-5 p.m. ru]arju, fil-5.30 p.m. quddiesa kantata bilprietka fuq il-Madonna talIsperanza minn Dun Stephen Attard. Wara, lantifona u /elebrazzjoni ewkaristika.

Il-kun/ert annwali tal-Banda Kristu Re tas-So/jetà Filarmonika Fra Antoine de Paul ta’ Ra[al ;did se jsir g[ada l-{add 13 ta’ Novembru fil-ballroom tal-Lukanda Radisson fis-7.30 p.m.

Il-Banda tesegwixxi diversi xog[lijiet klassi/i u moderni, li bosta minnhom se jindaqqu g[all-ewwel darba minn banda Maltija. Il-kun/ert se jkun animat b’xeni vi]ivi relatati mal-mu]ika li tindaqq.

Id-direzzjoni se tkun tasSurmast David Sammut. Ilpubbliku jista’ jattendi i]da mhux se jkun hemm postijiet riservati fis-sala.

{A}-}EBBU:

Festa tal-Madonna tad-Dawl

Fil-knisja monasteru tasSorijiet Agostinjani talKlawsura ta’ Santa Katarina fi Triq ir-Repubblika, fil-Belt, hi l-festa tal-Pre]entazzjoni ta’ Marija fit-Tempju. Nhar il-{amis 17 ta’ Novembru fis6 p.m. traslazzjoni u g[asar kantat. Fis-6.30 p.m. quddiesa kantata minn Patri Mario Abela OSA. Wara, /elebrazzjoni ewkaristika.

Nhar il-:img[a 18 ta’ Novembru, jum il-festa, fis7.15 a.m. kant tal-lawdi u wara quddiesa minn Patri Noa Schiavone OSA. Fis6.30 p.m. quddiesa kantata solenni bl-omelija minNunzju Monsinjur Tommaso Caputo bis-sehem tal-Kor Imperial ta[t iddirezzjoni tas-Surmast Anthony Borg.

IL-BELT VALLETTA

Kun/ert sinfoniku ta’ Como Illum is-Sibt kun/ert sinfoniku ta’ Como li jsir kull sena millBanda tas-So/jetà Filarmonika Nazionale La Valette tal-Belt.

Dan il-kun/ert isir fit-Teatru tal-Istitut Kattoliku fil-Furjana u se jibda fis-7.15 p.m.

10 snin ta’ Mar/i u Bandalori fuq Radio 101 – Serata Mu]ikali

Il-festa ta’ Santa ?e/ilja

Il-programm Mar/i u Bandalori li jixxandar nhar ta’ {add fuq Radio 101 f’April ta’ din is-sena da[al fl-g[axar sena tieg[u. U biex jitfakkar dan l-anniversarju, nhar il-:img[a 2 ta’ Di/embru, fit-8.30 p.m. se ssir serata ta’ tifkira fil-Ka]in tal-Filarmonika Nazionale La Valette, fi Triq irRepubblika, il-Belt, bis-sehem tal-Junior College Orchestra mmexxija minn Mro Manoel Pirotta.

Is-serata se tkun ta[t il-patro/inju tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi. Wara jsir il-ftu[ uffi/jali ta’ wirja li fiha se jkun hemm esibiti l-istendardi tal-baned Maltin u G[awdxin. Kul[add mistieden u d-d[ul hu bla [las.

L-attivitajiet marbuta malfesta ta’ Santa ?e/ilja, patruna tal-muzi/isti, li jsiru kull sena, jissuktaw g[ada. Fis-7 p.m. fit-Teatru Manoel jittella’ kun/ert annwali mill-Banda L’Isle Adam tar-Rabat. Ikun

IL-BELT VALLETTA

ta[t il-patro/inju tal-President ta’ Malta George Abela.

Nhar is-Sibt 19 ta’ Novembru fil-5.30 p.m. ti;i /elebrata quddiesa ta’ ringrazzjament li tkun g[all-baned kollha Maltin u G[awdxin.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Sbu[ija 21

GATEWAY TO MR WORLD FUQ NET TV

Joseph Camilleri

Warren Kiomall

Ceniky Theuma

Il-kompetizzjoni tkompli tkabbar l-interess U r-rebbie[ hu... Dan inkunu nafuh fid-19 ta’ Novembru meta filMontekristo Renaissance ssir il-finali li ilna nistennew u nitkellmu dwarha.

X’se jsir minnu r-rebbie[ minn dak il-[in li jintg[a]el?

Mark Borg Spiteri j/edi ttitlu tieg[u lil dak il-;uvni li jkun [adem l-iktar g[al dan it-titlu tant presti;ju].

Fil-fatt, l-organizzaturi jkollhom kollox preparat minn ;img[at qabel u lg[ada li jkollna r-rebbie[ il;did nibdew folja ;dida b’ta[ditiet dwar il-preparamenti g[all-konkors ta’ Mr World u dwar [afna affarijiet li jkollu b]onn. I]da jkun hemm /ans biex wie[ed ikun jista’ jipprepara aktar affarijiet.

U minbarra preparamenti o[ra, meta r-rebbie[ f’isem pajji]na jmur jirrappre]enta lil Malta, jiltaqa’ ma’ 80 rebbie[ ie[or minn kull pajji] madwar id-dinja kollha, f’esperjenza li qatt ma tista’ tirrepeti ru[ha. Nistg[u ng[idu li tkun verament [olma u a[na l-organizzaturi jista’ jkun li nkunu mieg[u fla[[ar ;img[at u nie[du sehem fl-attivitajiet tal-organizzazzjoni . Nistg[u ng[idu li kull darba li tlajna dejjem

Joseph Camilleri, Warren Kiomall u Ceniky Theuma

kellna esperjenza ;dida u flebda mument ma tkun tista’ tinsa dawn il-;rajjiet memorabbli.

Is-serata finali ta’ Mr World tkun attività spettakolari b’nies famu]i, gruppi ta’ kantanti u pre]entaturi verament bravi g[alkemm g[adu ma t[abbarx il-pajji] fejn se ssir.

Kull ;uvni Malti rebbie[ li mar f’dan il-konkors, kien ta’ fehma wa[da: “Qattajt ]mien meravilju] li g[adda qisu [olma.”

U a[na g[alhekk nag[tu din l-opportunità lil dawn il;uvintur li jmorru f’dan ilkonkors verament serju u konkors li titg[allem minnu.

Flimkien mat-tim tieg[i jien nixtieq nirringrazzja lillisponsors kollha li taw sehemhom f’din is-sensiela ta’ Gateway to Mr World din is-sena u li dejjem g[enu filprogramm, flimkien malkontestanti li [adu sehem f’diversi attivitajiet interessanti li kellhom.

Din il-;img[a se niltaqg[u mal-a[[ar grupp ta’ kontestanti flimkien mal-fotografu Robert Camilleri.

Il-;uvintur li se jie[du sehem huma Joseph Camilleri, Warren Kiomall u Ceniky Theuma.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

• 100 SENA MIT-TWELID TA’ :OR: BORG OLIVIER (NET Television 20>30) -

Xandira tal-kommemorazzjoni tal-100 sena mit-twelid tal-eks Prim Ministru ta’ Malta u missier Malta Indipendenti :or; Borg Olivier li saret f’Kastilja l-{add li g[adda. Fost o[rajn saru diskorsi tal-okka]joni mill-istoriku Joseph M. Pirotta u mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi.

SAS-SITTA

Ftit tog[ma ta/-/irklu NET Television 14>05

Fost il-mistiedna g[al dan il-programm ta’ divertiment ippre]entat minn Ray Attard u Janice Darmanin, se jkun hemm u[ud minn dawk li jie[du sehem fi/-?irklu Viviana Orfei li se jkun qed jag[ti wirjiet f’pajji]na bejn is-7 ta’ Di/embru u t-8 ta’ Jannar.

B’hekk wie[ed ikun jista’ jie[u idea ta’ x’jista’ jistenna.

Mistednin o[ra se jinkludu lill-istilisti tax-xag[ar David Bajada u Alex Lapira, lill-attur Patrick Vella u lill-kantanti Chiara u Lyndsay Pace.

Mill-ewwel fa]i tal-Passport 2 Indifest illum se jkun hemm fl-azzjoni Claire Attard Bason u Daniel Muscat.

Ma jonqosx l-ispettaklu malmu]i/isti, kantanti u artisti o[ra residenti tal-programm. Fost dawn insibu li]-]effiena ta’

U[ud mill-protagonisti ta/-?irklu Viviana Orfei

Keith Dance Studios, l-illu]jonista Brian Rolè flimkien ma’ Lourdes, u lillkomiku Toni Busuttil li dejjem jid[ol f’xi karattru differenti u li jg[in biex tin[oloq atmosfera ferrie[a u jnissel tbissima.

Ikun hemm ukoll il-log[ba divertenti Koppja vs Koppja,

FIL-QOSOR

kif ukoll diversi rubriki ta’ tag[rif, fosthom l-ispjega tal-Van;elu, il-moda ma’ Rita Gatt, ivvja;;ar ma’ Ritan Grima, a;;ornamenti sportivi ma’ Charles Camenzuli, kif ukoll rokna ;dida dwar il-;ojjelli ma’ George Busuttil.

CRAZEBOOK

• PQ (NET Television 13>35) - Fuq produzzjoni ta’ Simon Vella Gregory u bi pre]entazzjoni ta’ Neil Camilleri, parti sostanzjali mill-programm tal-lum se tkun dwar il-vot ta’ fidu/ja li l-amministrazzjoni pre]enti mmexxija minn Lawrence Gonzi kellha filParlament Malti t-Tlieta li g[adda.

‘Candid camera’ mix-Xatt f’Tas-Sliema

• DISTRUZIONE DAL CIELO (Rete 4 23>50) Film Amerikan tal-2005 li g[andu fost l-atturi

NET Television 18>10

ewlenin lil Danica McKellar (firritratt fuq illemin). Fid-dinja jkunu qed isse[[u g[add ta’ di]astri naturali wara li b’azzjoni ta’ terroristi jisplodi rig ta]-]ejt. :urnalista u espert tat-temp jidde/iedu li jid[lu fil-fond talkwistjoni biex i]ommu lill-poplu infurmat sew.

Kull min xi darba jew o[ra kien involut biex jipprodu/i xi candid camera, jaf kemm mhix [a;a fa/li, aktar u aktar f’pajji] ]g[ir b[alma hi Malta fejn tista’ tg[id kul[add jaf lil xulxin.

Waqt il-programm tal-lum se naraw candid camera li kienet iffilmjata fix-Xatt ta’ Tas-Sliema, post li hu ferm iffrekwentat kemm mill-Maltin kif ukoll mit-turisti. Responsabbli g[al dan il-filmat huma l-Maltese maniacs.

Su;;etti o[ra li se naraw waqt il-programm tal-lum se jkunu l-futur tat-3D fuq it-televi]joni, aktar episodji mill-Bands on the Run, il-President’s Charity Fun Run, kif ukoll il-film Twilight.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Passatemp 25 Mimdudin>1. Pjaga, ;er[a (6) 4. Mitfug[ ’il barra minn fejn kien joqg[od (8) 9. Talba g[all-flus b’theddida (6) 10. Fisser li jistg[u jsiru xbihat f’mera jew f’post ileqq? (8) 12. It-temp ta’ nofs ajruplan!

(4) 13. Min i[awwadha jkun jaf x’fiha (5) 14. Il-partijiet ta’ fuq l-g[enuq (5) 17. G[amel a[jar milli kien (6) 18. u 20. Kaxxa kbira b’g[atu li tag[mel parti millg[amara fid-dar u fiha jintrefg[u [wejje; b[al kutri, purtieri, e//. (6) 20. Ara 18 21. Bla sa[[a, jitg[affe; malajr (6) 27. Ifta[ ktieb u …… (4) 28. Qatg[a bis-snien (5) 29. Bidel lewnu bir-rabja (4) 32. Ma[]un, merfug[, me[ud, okkupat (8) 33. {uta forma ta’ serp tag[mel aljotta tajba (6) 34. Sptar tal-mo[[ (8) 35. G[otja ta’ flus fl-Ewwel tas-Sena (6) Weqfin>1. Kissirt fi b/ejje/ ]g[ar (7) 2. Tifkira (8) 3. Kelb (4) 5. Jag[milha l-Isqof bid-dlik ta]-]ejt (6) 6. Distanzi twal fil-militar?

(4) 7. Sa rjus kbar g[andu dan ilpajji] Komunist! (6) 8. Tammonixxi (6) 11. G[aksa, fus ;o ga;;a? (3) 15. G[ajjur (5) 16. Arkitett (5) 19. Modest, li j]omm ru[u lura u ma jissugrax (8) 22. Si;ra li tg[ix [afna u [afna snin (7) 23. {alaq minn ]niedu (6) 24. Xitla tikber fid-dell u

25.

26.

30.

31.

1

2

3

4

9

5

6

8

10 11

12

13

14

15

16

17

18 19 20

23

21

24

25

27

22

26

28

29

30

31

32

33

34

35

tag[mel fjuri sofor ifu[u (6) Ra;el ta’ qalb xierfa (6) Tajra kbira li jrabbi Andrè Muscat? (3) B/ejje/ ]g[ar (4) Rikonoxxenti (4)

Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin>1. Dritta; 4. Imblokka; 9.

Pilota; 10. Identiku; 12. Olga; 13. Blokk; 14. Ejja; 17. Allo;;; 18. Mus; 20. Bra; 21. Xkumat; 27. Sewa; 28. }elaq; 29. Talb; 32. Imbarazz; 33. Maskil; 34.

Illumina; 35. Saltna.

Weqfin>1. Diploma; 2. Illegali; 3.

Tuta; 5. Mediku; 6. Lant; 7.

Knisja; 8. Avukat; 11. Blu; 15.

I;orr; 16. Kukka; 19. Imbarkat; 22. Tabella; 23. Estimi; 24.

Xwabel; 25. Bezzun; 26. Far; 30. Brim; 31. Gala.

7

Tisliba bin-Numri

In-numru 102, li mhux inklu] fil-lista ta’ numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn il-[ames listi.

Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, ‘In-Nazzjon’, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, TalPietà PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej.

Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra.

Ir-rebbie[#a jkun mitlub iwie;eb mistoqsija [afifa fuq it-telefon, g[alhekk massoluzzjoni tat-Tisliba tinsewx tni]]lu n-numru tattelefon tag[kom.

Il-premju ta’ [mistax ilu ntreba[ minn C. G. Abela, 184, Triq Annibale Preca, {al Lija LJA 1919.

Soluzzjoni ta’ tisliba bin-numri

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

26 Klassifikati PROPRJETÀ

Bu;ibba

APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.

{al Luqa

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina/living/sitting, utility.

Prezz jibda minn €104,821 (Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

Il-G]ira - Kumpless Savoy Gardens

GARAXX kbir ta’ karozza wa[da. ?emplu lis-sid direttament fuq 99494713 u ffrankaw 5% fuq il-prezz.

I]-}urrieq, Bubaqra

TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash.

Prezz €5000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Renault Scenic

PETROL 1.6 16v 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.

Kia Mentor PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

VW Golf GTI 2006, 25,000 mili, 2ltr turbo, petrol, 5 door, iswed, ABS, ESP, seats tal-;ilda, climate control, bi Xenon auto headlights u [afna i]jed. €18,900 o.n.o. ?emplu 99476534.

AVVI}I

G[al kull tip ta’ xog[ol

TA’ madum tal-art u tal-[ajt, plumbing, kisi tal-;ibs kif ukoll gypsum boards. ?emplu 79091057.

G[al kull xog[ol

U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa talkonkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt.

Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bilqoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 79803496.

Tignè Seafront

Nixtri

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.

Proprjetà

APPARTAMENT kbir fuq medda ta’ 125sqm, b’veduta impekkabbli, bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, u spazju ta’ karozza wa[da. ?emplu 99422082.

G{ALL-KIRI

Tas-Sliema

{ANUT#UFFI??JU fi Triq ?ensu Xerri, [dejn Tignè Point. ?emplu 99466482.

G{AT-TWELLIJA

Ra[al :did

MINI MARKET kbir attrezzat b’kollox, A#C, kameras, cheesecounter etc. Komplut b’kollox, permessi kollha Class A u bi klijentela tajba. ?emplu 99459954 jew 99450440.

VETTURI

Daihatsu Charmant

SALOON, 4 doors, 1290cc, powerbreaks, steering lock, radio, 26,000 mili, sabi[a daqs ;dida, VRT tested. Prezz €2096 (Lm900). ?emplu 99842948 jew 21461487.

GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.

Ni]barazza

NI}BARAZZA djar u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa 5 sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Nutara

INFITTEX xog[ol ta’ nutara ma’ nutar jew ditta legali. ?emplu 79737974.

Ra;el

TA’ 46 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ mara ta’ bejn 36 u 47 sena biex jibdew relazzjoni. Min hu interessat jibg[at sms fuq 99607196.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble-dryers, dishwashers, dehumidifiers u microwaves. Nag[tu, stimi b’xejn minn qabel bla [las u sitt xhur garanzija fuq kollox.

Servizz il-;urnata kollha, blir[as prezzijiet. ?emplu 21447763, 21499183, 99478634 jew 99447763.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

FRIDGES, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata /emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{

Combination machine

SINGLE PHASE radial armsaw, chiselmorters. ?emplu 21388856 jew 99195464.

Mejda tonda

TAL-a[mar mastizz.

Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn.

Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina,one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor talkompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Pasturi

TA’ tafal Malti, sett ta’ 20 pastur, €10 u presepji kull daqs fuq l-antik. ?emplu 21495253.

KOMPJUTERS

Tlift

ID-DATA tal-kompjuter tieg[ek? Qed tinkwieta g[ax ma tafx kif se ;;ib lura d-data li hi ferm importanti g[alik?

Mela /empel malajr 99422082.

JIN{TIE:U

Waiters u waitresses

OLIVE Portopalo Restaurant, Tas-Sliema. ?emplu 99556146.

Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

27 IASC

Mqabba jirritornaw g[ar-reb[ MQABBA. ...........................2 }EJTUN L. ..........................1

Si;;iewi fl-azzjoni kontra Tata Motors

BASKETBALL – ST JAMES MBA SHIELD

Finali o[ra bejn Athleta u Si;;iewi Si;;iewi u Athleta A to Z Electronics huma l-finalisti tas-St James MBA Shield.

Din hi t-tielet finali bejn dawn i]-]ew; timijiet dan l-ista;un bl-Athleta jo[or;u rebbie[a flewwel wa[da. F’dik tan-nisa, il-finali se tkun bejn Alyssa Ashley Loyola u Hibs. Dawn il-finali se jintlag[bu g[ada waranofsinhar.

Si;;iewi se jippruvaw iwaqqfu lil Athleta milli jkomplu j]idu mal-unuri li reb[u. Imma din mhux se tkun fa/li spe/jalment jekk Si;;iewi ma jirkuprawx lil

M. Matjevic li kien imwe;;a’ u tilef is-semi-finali kontra Luxol.

I]-]ew; timijiet g[andhom ]ew; barranin kull wie[ed g[alkemm wie[ed biss jista’ jkun fil-court. Athleta rre;istraw l-ewwel barrani minn Bahrain li qed jilg[ab f’Malta. Hu plejer [afif u utli [afna.

It-tieni barrani tas-Si;;iewi, il-Bel;jan C. Kadomoris kien de/i]iv fl-a[[ar minuti kontra Luxol.

Athleta g[andhom aktar dixxiplina u jdawru l-ballun

a[jar fl-attakk waqt li Si;;iewi mhux dejjem jilag[bu b[ala team. Athleta jridu jdawru l-ballun aktar kontra l-a[jar difi]a fil-kampjonat.

Il-finali tan-nisa mistenija tkun wa[da interessanti fejn Loyola bl-akkwist ta’ E. Moore ex Luxol u ritorn ta’ C. Grima g[andhom materjal biex jisfidaw g[all-unuri.

Hibs wara li tilfu l-veterana D. Micallef li rtirat, issa g[andhom lil l-eks kow/ nazzjonali B. Di Pietro jmexxihom.

Mqabba rritornaw g[ar-reb[ hekk kif g[elbu lil }ejtun bi skor ta’ 2-1. Dawn i]-]ew; timijiet kienu ;ejjin minn telfa u kien g[alhekk li dawn [ar;u biex iwettqu reazzjoni.

Fl-ewwel taqsima ma kien hemm l-ebda gowl u t-tliet gowls ;ew kollha skurjati fittieni taqsima. Fit-tieni taqsima r-rittmu tal-log[ob ]died u wara [ames minuti, kien NOEL BUSUTTIL li tefa’ li]}wieten minn fuq. 40 minuta wara Mqabba ;abu d-draw permezz ta’ JEFFREY ELLUL. Mqabba komplew bir-rimonta hekk kif IBRAHIMO MOHAMED skurja lgowl de/i]iv g[al Mqabba.

Referee: Jason Saliba Jiddi]appuntaw

M:ARR F............................1 LUQA J. ...............................0

M;arr wettqu sorpri]a u reb[u bi skor ta’ 1-0. Il-wirja ta’ Luqa kienet wa[da kemxejn di]appuntanti u M;arr approfittaw minn dan.

Kien DAVID MUSCAT li skurja l-uniku gowl tal-partita.

Referee: Joe Camilleri Reb[a tajba

MARSA T.............................2 }ABBAR CB.. .....................0

Marsa komplew juru l-qawwa tag[hom, din id-darba b’reb[a konvin/enti ta’ 2-0 fuq }abbar.

Marsa marru jistrie[u b’gowl minn fuq, gowl li ;ie skurjat minn OSMAL KHALIFA. }ejtun ippruvaw minn kollox biex i;ibu d-draw i]da re;g[u kienu Marsa li sabu xxibka. Dawn tal-a[[ar issi;illaw ir-reb[a fuq }abbar b’gowl fit-42 minuta li kien skurjat minn MALCOLM SULTANA. Referee: Dorian Caruana

Floriana FC jift[u l-ka]in il-;did illejla

Illum is-Sibt 12 ta' Novembru hu jum storiku g[all-klabb ta' Floriana FC g[all-fatt li llejla se jinawgura l-ka]in il-;did fi Pjazza San Publju, il-Furjana. Dan il-ka]in kien ing[ata lil Floriana FC mill-Gvern f'Di/embru tal-2009.

Il-ka]in se jkun miftu[ uffi/jalment mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi llejla fis-6 p.m. f'attività li g[aliha se jattendu luffi/jali u l-membri tal-kumitat tal-klabb, l-og[la uffi/jali talMFA, eks membri tal-kumitati tal-klabb ta' Floriana FC, il-membri u personalitajiet o[ra. G[al din l-attività l-kumitat ta' Floriana qed jistieden lill-plejers kollha li tul is-snin lag[bu ma' Floriana FC. G[al din l-okka]joni, fil-ka]in il-;did se jkun hemm esebizzjoni unika tat-tazzi kollha li reba[ il-klabb tul l-istorja glorju]a tieg[u.

G[ada l-{add 13 ta' Novembru il-partitarji ta' Floriana FC se jkollhom l-opportunità jie[du ritratti ma' dawn it-tazzi kollha.

Sport lokali g[al tmiem il-;img[a Illum MFA Kordin - 2pm. BOV Premier. Sliema W. v Tarxien R., 4 pm. BOV Premier. Hibs v Qormi U*BET FA Trophy Gozo Stadium - 2 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari.

Xewkija T. v Mdina K., 4 pm.

FA Trophy. Sannat L. v G[arg[ur Centenary Std - 2 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari.

Mellie[a v Melita, 4 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari.

Lija A.v St.Andrews Luxol Std- 2 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari.

G]ira Utd. V S.K. Victoria W., 4 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari. San :wann v St. Venera L. MAFA St. Margerita - 1.30 pm.

Lig. Marsa WS. V Cospicua D., 3.15 pm. Lig. Pietà L. v }ejtun RS.

SWAN Lija Grd - 1.45 pm . I Div.

Ta’ Giorni W. v Senglea GT., 3.15 pm. I Div. Marsa SM. V Valletta SP. Tarxien Grd - 3.15 pm. II Div. Marsaxlokk v Lija-Iklin., 1.45 pm. II Div. Paola P. v }ejtun WAFC.

SPARAR Bidnija - 12pm. Sirup

Trophy Sparatura Trap.

G[ada MFA Victor Tedesco St. - 3 pm.

BOV Premier. Valletta v Marsaxlokk U*BET FA Trophy Gozo Stadium – 1 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari.

Xag[ra Utd. V Si;;iewi., 3 pm. Nadur Y. v Victoria H. Centenary Std – 2 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari. St. Patrick v Marsaskala, 4 pm.

FA Trophy Rawnd Preliminari.

Attard v Vittoriosa S.

Charles Abela Std – 2 pm.

FA Trophy Rawnd Preliminari.

Luqa SA. v }urrieq., 4 pm. FA Trophy Rawnd Preliminari.

Dingli S. v Qrendi IASC Tarxien Grd- 8.30 am. I

Div. Mosta G. v }urrieq W., 9.45 am. I Div. Burmarrad AFC. V Floriana A., 11 am. {amrun L. v Cospicua ST.

BASKETBALL

Padiljun ta’ Ta’ Qali am. Lig II Div (I).

Si;;iewi v Misclea D’Oro Mtarfa., 1 pm. Lig II Div (I).

Mellie[a T. v Qormi, 2.45 pm. MBA Shield (N). Hibs v Loyola, 4.30 pm. MBA Shield I Div. (I). Athleta v Si;;iewi 11.15

SPARAR Bidnija – 10am. Sirup

Trophy Sparatura Trap.

TI:RIJIET TA}}WIEMEL Marsa - Il-50 laqg[a talista;un

Il-boxer Malti, Dione Galea [are; tellief bil-punti u mhux b’knockout waqt li kien qed jie[u sehem f’tournament li sar fi Sqallija, fil-belt ta’ Trapani. Galea [a sehem fil-kategorija tal-75kg u inqas. Qabel ma lag[ab fil-finali, Galea tilef kontra Luke Harding. Minkejja li Galea reba[ l-ewwel rawnd b’knockout, tilef bil-punti kontra boxer Ingli] u b’hekk spi//a fit-tieni post.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

28 Sport KAMPJONATI MONDJALI TAL-ATLETIKA TAL-2017

Londra se torganizza l-edizzjoni L-Asso/jazzjoni Internazzjonali tal-Atletika (IAAF) [abbret li se tkun ilbelt ta' Londra li se torganizza l-edizzjoni tal-kampjonati mondjali tal-attletika tal-2017.

Londra g[elbet l-isfida talbelt ta' Doha fil-Qatar u din se tkun l-ewwel darba li Londra se tkun qed torganizza dawn ilkampjonati. Ta’ min jinnota li l-membri tal-Kumitat Organizzativ tal-Qatar kienu wieg[du lill-membri tal-IAAF 'rigal' ta' madwar [ames miljun lira sterlina jekk dawn jag[]lu lil Doha.

Il-belt ta' Londra di;à kienet tefg[et il-kandidatura tag[ha

biex torganizza l-edizzjoni tal2001 u tal-2015 i]da d-darbtejn li huma ma ing[atatx id-dritt.

Dan hu t-tieni su//ess g[al din il-belt li se torganizza lOlimpjadi tas-Sajf tal-2012. LIngilterra wkoll kienet tefg[et il-kandidatura tag[ha biex torganizza t-Tazza tad-Dinja talfootball tal-2018 i]da kienet irRussja li reb[et id-dritt.

Il-Qatar ing[ata d-dritt li jorganizza t-Tazza tad-Dinja talfootball tal-2022 u [afna [asbu li dan il-pajji], grazzi g[assa[[a finanzjarja tieg[u se jirba[ id-dritt li jorganizza dawn il-kampjonati tal-atletika.

G[all-edizzjoni tal-2017, Londra u Doha kienu l-uni/i ]ew;t ibliet li tefg[u l-kandidatura tag[hom. Il-kampjonati mondjali din is-sena saru filKorea u dawk tal-2013 se jsiru fir-Russja filwaqt li /-?ina se torganizza dawk tal-2015.

Il-Vi/i President tal-IAAF, Sebastian-Coe kien il-kap talKumitat li tefa' l-kandidatura ta' Londra. Flimkien ma' Coe kien hemm ukoll il-Ministru tal-iSport Hugh Robertson, isSindku ta' Londra, Boris Johnson, l-eks champion Olimpika Denise Lewis u /champion tal-100m, Jodie Williams.

FOOTBALL INGLI}

FOOTBALL

Villas Boas akku]at

Aktar problemi g[al Moggi

Il-kow/ ta' Chelsea, Andre Villas-Boas kien akku]at b'im;iba [a]ina mill-FA Ingli]a min[abba li dan ikkritika lir-referee Chris Foy wara t-telfa ta' 1-0 li sofrew Chelsea kontra QPR ftit tal;img[at ilu.

It-tim ta' Chelsea di;à kien immultat 20,000 min[abba lim;iba [a]ina tal-players waqt il-konfront. B[alissa hemm g[addejja investigazzjoni kemm min-na[a tal-FA Ingli]a kif ukoll min-na[a talpulizija dwar l-akku]a li Terry g[adda kummenti razzisti liddifensur ta' QPR, Anton Ferdinand.

Kontra QPR, Chelsea kienu tke//ewlhom Drogba u Bosingwa u wara l-partita Villas-Boas kien irrimarka li din kienet it-tielet darba li referee influwenza l-iskor.

GUARDIOLA – Il-kow/ ta' Barcelona, Pep Guardiola, iddeskriva lill-kow/ tar-rivali Real Madrid, Josè Mourinho b[ala 'l-aqwa kow/ fid-dinja'.

“Biex tkun kow/ tajjeb m'g[andekx g[alfejn tkun lg[abt il-football. Sacchi qatt ma lag[ab football i]da biddel l-isport u Mourinho b[alu, nemmen li hu l-aqwa kow/ fid-dinja,” temm jg[id Guardiola.

L-ex Direttur Sportiv ta' Juventus Luciano Moggi se jkollu jiskonta piena o[ra wara li matul il-;img[a ntbag[at [ames snin u erba' xhur [abs min[abba li nstab [ati ta' frodi sportivi fil-ka] ta' 'Calciopoli'.

Dan g[aliex, f'Qorti f'Ruma, Moggi ng[ata erba' xhur [abs min[abba li fl-2008 kien hedded lil Franco Baldini, Direttur :enerali ta' Roma.

F':unju tal-2008 Moggi, li kien qed ji;i investigat dwar il-ka] tal-kumpanija GEA, qabel ma da[al fl-awla kien hedded lil Franco Baldini.

Tomas Berdych tar-Repubblika ?eka fl-azzjoni kontra Murray

TENNIS – MASTERS TA' PARI:I

Federer jikkwalifika u Djokovic jirtira Roger Federer g[eleb lil Richard Gasquet bi skor ta' 6-2, 6-4. B'din ir-reb[a, it-tennista mill-I]vizzera ikkwalifika g[all-kwarti tal-finali.

Federer issa jiltaqa’ kontra l-Ar;entina Juan Monaco.

Intant, Tomas Berdych g[eleb lil Andy Murray bi skor ta' 6-4, 6-7, 4-6 biex issa t-tennista mir-Repubblika ?eka jilg[ab kontra Federer jew Monaco. Murray kien ilu ma jitlef 18-il partita.

It-tennista numru wie[ed fid-dinja, Novak Djokovic kellu jirtira minn din il-kompetizzjoni min[abba li re;a' [ass u;ig[ fi spalltu. Djokovic ilu j[oss dan l-u;ieg[ u fil-fatt ma [ax sehem fil-Masters ta' Shanghai min[abba din il-problema. Ta min jinnota li Djokovic ir/ieva 1.6 miljun dollaru talli [a sehem fil-Masters ta' Pari;i. Il-Fran/i] Tsonga li kellu jilg[ab kontra Djokovic il-biera[, issa jaffronta lil John Isner jew David Ferrer fis-semi finali.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Sport 29 FORMULA 1

Mument ta' prova g[al Hamilton G[as-sewwieq tal-McLaren, Lewis Hamilton il-Grand Prix f'Abu Dhabi hu mument ta' prova. Dan g[aliex minn kemm ilu mal-McLaren qatt ma spi//a wara sie[bu f'dik li hi klassifika tas-sewwieqa.

Dan l-ista;un, is-sewwieq lie[or tal-McLaren, Jenson Button qed ikollu wirjiet tajbin u fil-fatt jinsab 38 punt fuq sie[bu Hamilton. Barra minn hekk, Button jista' jispi//a b[ala runner-up wara /-champion Sebastian Vettel.

Li wie[ed jispi//a quddiem sewwieq li g[andu e]attament l-istess karozza, g[alkemm kull sewwieq jipprova jinnega, dan hu unur.

Mistoqsi dwar dan Button qal, “Tkun [a;a sabi[a li nispi//a quddiem sewwieq tal-kalibru ta' Hamilton imma l-veru g[an tieg[i hu li nirba[ Grand Prix ie[or.”

S'issa, Button reba[ tliet Grand Prix filwaqt li Hamilton kiseb ]ew; reb[iet f'kampjonat li ;ie iddominat minn Vettel u mir-Red Bull.

Intant, Vettel, minkejja li hu konfermat b[ala champion xorta wa[da qed ifittex li jirba[ il-Grand Prix u anke jie[u l-pole position.

Jekk Vettel jikseb il-pole position g[ada jil[aq irrekord tal-14 -il pole position

fi sta;un. Barra minn hekk, Vettel, jekk jirba[ dan ilGrand Prix u l-a[[ar wie[ed fil-Bra]il jil[aq rekord ta' 13il reb[a fi sta;un, rekord li b[alissa qieg[ed f'idejn Schumacher.

Ta min jg[id li Vettel reba[ it-tliet Grand Prix li saru f'Abu Dabi sa minn meta dan I/-/irkwit ;ie inklu] filkalendarju tal-Formula 1.

Kemm Hamilton kif ukoll Button, fis-snin li g[addew kisbu pole positions g[al dan il-Grand Prix i]da qatt ma rnexxielhom jiddefendu lewwel post u dejjem kellhom I/edu g[all-qawwa ta' Vettel.

“F'dawn l-a[[ar Grand Prix dejjem kont l-aktar sewwieq li kont qrib ta' Vettel. It-tim qieg[ed f'qag[da tajba u b[al da]-]mien sena ma konniex tajbin daqs illum,” qal Button.

Matul dawn l-a[[ar xhur Button irnexxielu jirba[ ilGrand Prix tal-:appun biex b'hekk temm id-dominanza ta' Vettel f'dan i/-/ikwit.

Rigward I/-/ans ta' reb[ f'Abu Dhabi Button qal li jemmen li g[andu aktar /ans jirba[ l-a[[ar Grand Prix filBra]il milli dan.

“Dan I/-/irkwit hu adattat [afna g[all-karozzi tar-Red Bull. Hawn [afna kantunieri u dan jg[in kemm lil Vettel

Is-sewwieq tal-McLaren, Jenson Button (xellug) u Lewis Hamilton

kif ukoll lil Webber,” spjega Button.

Fl-2009 Hamilton kien kiseb il-pole position f'dan ilGrand Prix i]da ma kienx irnexxielu jiddefendi l-ewwel post. Din id-darba, s-sewwieq Ingli] irid jirba[ biex ikompli jersaq lejn Button.

“S'issa rba[t ]ew; Grand Prix u nixtieq intemm lista;un bit-tajjeb u nirba[ la[[ar tnejn li fadal,” qal Hamilton.

Intant, sewwieq li g[adu ma

reba[x Grand Prix dan lista;un hu l-Awstraljan tarRed Bull, Mark Webber.

Minn na[a l-o[ra Fernando Alosno tal-Ferrari se jipprova jikseb post fuq il-podju.

Jekk dan ise[[ din tkun lewweld arba li t-tim talFerarri jkollu sewwieq li spi//a fuq il-podju f'Abu Dhabi.

Button u Hamilton l-akter velo/i Intant, is-sewwieqa tal-

McLaren, Jenson Button u Lewis Hamilton irre;istraw laqwa [in waqt l-ewwel u ttieni sessjoni ta' provi liberi g[al dan il-Grand Prix.

Button, fl-ewwel sessjoni g[amel dawra f'[in ta' 1.40.263' filwaqt li Hamilton irre;istra [in ta' 1.39.586' .

Ta min jinnota li waqt dawn il-provi, il-McLaren kienu qed jippruvaw ir-roti ;odda tal-Pirelli, roti li se jibdew ju]aw minn sta;un ie[or.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 taâ&#x20AC;&#x2122; Novembru, 2011

30 Sport EURO 2012 â&#x20AC;&#x201C; PLAY-OFFS L-I LEG

Reb[a kbira tal-Kroazja fit-Turkija .................................0 ................................3

Turkija

Kroazja

Egemen Korkmaz tat-Turkija (lemin) jissielet g[all-ballun ma' Mario Mandzukic tal-Kroazja

Il-Kroazja kisbet ri]ultat importantissimu barra minn darha kontra t Turkija meta reb[et bi skor ta ' 3 - 0 fl - ewwel leg tal - play - offs g[all - fa]i finali tal - Euro 20 1 2 . Dan ifisser li l - Kroazja , nhar it - Tliet li ;ej , fit - tieni leg , mistennija ta//erta ru[a mill - kwalifikazzjoni g[all edizzjoni li ser issirm fl Ukrajna u l - Polonja .

Wara ]ew; minuti il Kroazja [asdet lit - Torok meta marret fil - vanta;; permezz tal - attakkant ta ' Bayern , OLIC . Bir - reaz zjoni Torka ma tasalx , re;g[u kienu l - Kroati li sabu x - xibka man - nofs sieg[a log[ob permezz ta ' MANDZUKIC . {ames minuti mit - tieni taqsima Corluka g[amilhom tlieta .

Dan l - iskor hu di]appunt kbir g[at - Turkija u issa trid kwa]i twettaq l impossibbli biex tikkwali fika .

L-ebda gowl Bosnja-Herzegovina............0 Portugall...............................0 Il-partita bejn il-Bosnja u lPortugall kienet l-unika partita li intemmet fi draw ta' ming[ajr gowls, partita li ntlag[bet fi grawnd li kien jinsab f'kudizzjoni [a]ina [afna.

Il-Portugall iddomina l-par-

tita i]da Cristiano Ronaldo u s[abu ma setg[ux isibu xxibka. Ta min jinnota li lPortugall kien g[eleb lillBosnja f'partita valida g[allkwalifikazzjoni tat-Tazza tadDinja tal-2010.

Reb[a tajba

.................2 ..........................0 }ew; gowls fit-tieni taqsima, wie[ed fis-63 minuta u ie[or fil-[in mi]jud taw reb[a lir-Repubblika ?eka kontra lMontenegro. Kien Pilar li tefa' li/-?eka fil-vanta;; u hekk kif il-partita dehret li se tintemm 1-0, Sivok irdoppja l-iskor. Dan it-tieni gowl hu Repubblika ?eka Montenegro

wie[ed importanti u issa hi diffi/li g[al Montenegro biex

jiskurjaw tliet gowls fit-tieni leg.

Japprofittaw mit-tke//ija Estonja.................................0 Repubblika tal-Irlanda.......4 Ir-Repubblika tal-Irlanda approfittat mill-fatt li lEstonja spi//at tilg[ab b'disa' players u skurjat erba' gowls fl-ewwel leg biex issa g[andha sieq ;ewwa fil-fa]i finali tal-Euro 2012.

ANDREWS feta[ l-iskor g[all-Irlanda u wara dan ilgowl tke//a Stepanov talEstonja. Fit-tieni taqsima l-

Irlanda skurjat ]ew; gowls fi spazju ta' [ames minuti permezz ta' WALTERS u KEANE. L-Estonja spi//at tilg[ab b'disa meta tke//a Piiroja fl-a[[ar minuti u KEANE re;a' skurja biex g[amilhom erbg[a. Dawn i]]ew; players li tke//ew se jkunu sospi]i g[at-tieni leg ta' nhar it-Tlieta.

Ri]ultati

Bosnia-Herze. v Portugall Rep. ?eka v Montenegro Turkija v Kroazja Estonia v Rep. tal-Irlanda

0-0 2-0 0-3 0-4

PARTITI TA' {BIBERIJA

Reb[iet g[all-Italja u Franza, l-Olanda u l-:ermanja mi]muma draw L-Italja reb[et 2-0 barra minn darha kontra l-Polonja.

BALOTELLI feta[ l-iskor bi ;miel ta' gowl, li in/identalment kien l-ewwel wie[ed tieg[u bil-gear Taljan. PAZZINI g[amilhom tnejn b'gowl fis-60 minuta.

Il-Polonja tilfu /-/ans li jnaqssu l-iskor meta Buffon salva penalty ta' Blaszczykowski.

Franza reb[et 1-0 f'darha kontra l-Istati Uniti b'gowl kwarta mit-tmiem, gowl skurjat minn REMY. Intant, l-Olanda ;iet mi]muma fi draw ta' ming[ajr gowls f'darha kontra lI]vizzera. Draw ie[or kien dak tal-:ermanja kontra lUkrajna. Dawn tal-a[[ar kienu ]ew; gowls minn fuq i]da l-:ermanja naqqsu liskor permezz ta' KROOS. LUkrajna re;g[u skurjaw biex marru 3-1 minn fuq i]da ]ew; gowls fi spazju ta' 10 minuti skurjati minn ROLFES u MULLER salvaw draw g[attim ta' Low.

Karim Benzema ta' Franza (bil-ballun) fl-azzjoni kontra l-Istati Uniti Ri]ultati

Georgia v Moldova Belarus v Niger Burkina Faso v Mali Albanija Azerbaijan Ungerija v Liechtenstein ?ipru v Skozja Danimarka v }vezja

2-0 Posp.

1-1 0-1 5-0 1-2 2-0

Kamerun v Sudan Gre/ja v Russja Olanda v }vizzera Bel;ju v Rumanija Polonja v Italja Ukrajna v :ermanja Franza v Stati Uniti

3-1

1-1 0-0 2-1 0-2 3-3 1-0

IN-NAZZJON Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

Sport 31

Gowl spettakulari ta' Perez jag[ti l-punti lill-Istripes minn Chris Cassar BOV PREMIER

2

B'KARA (0)

Canovic, T. Cilia, G. Sciberras, D. Perisic, J. Zerafa, A. Buhagiar, R. Muscat, P. Fenech, R. Pereira, T. Vella, M. Avilla Perez Sost: A. Tabone flok T. Vella fit-73 min, A. Decesare flok T. Cilia fit-82 min, R. Camenzuli flok R. Muscat fit-93 min

BALZAN Y. (1)

1

M. Camilleri, R. Farrugia, B. Guga, J. Francica, R. Forace, Y. Camilleri, N. Tasic, D. Grima, P. Dos Santos Calcado, K. Bright, M. Ciantar Sost - D. Fenech flok M. Ciantar , L. Micallef flok R. Farrugia fis-70 min, L. Fernandes flok N. Tasic fid-79 min.

Imwissija - D. Perisic, B. Guga, J. Francica, A. Buhagiar Skurjaw - K. Bright 5 min, P. Fenech 50 min, M. Avila Perez 68 min Referee - Marco Borg In-Nazzjon Player tal-Log[ba - Moises Avila Perez (B’Kara)

Goal spettakulari ta’ Moises Avila Perez skurjat b’rovexxata mill-isba[ f’nofs it-tieni taqsima ta r-reb[a lil Birkirkara li wettqu rimonta tajba fit-tieni taqsima wara li da[lu jistrie[u goal minn ta[t.

Fil-fatt Balzan marru minn fuq wara [ames minuti, i]da g[all-kumplament tal-log[ba [allew l-inizjattiva f’idejn listripes li rnexxielhom isarrfu s-superjorità tag[hom biss fittieni taqsima l-ewwel bid-draw ta’ Paul Fenech u wara bil-goal rebbie[ ta’ Avila Perez.

G[al Birkirkara kellhom log[ba tajba minbarra Avila Perez, anki Paul Fenech u Joseph Zerafa li kienu ferm attivi. Balzan iddefendew tajjeb bil-goalkeeper Matthew

Camilleri jwettaq xi saves determinanti.

Birkirkara bdew tajjeb flewwel minuti u wara erba’ minuti Terence Vella wa[du fil-kaxxa kien im/a[[ad minn Matthew Camilleri li dawwar f’korner. Minuta wara Balzan filvanta;; b’azzjoni tajba mibdija minn ;irja tajba ta’ Dylan Grima li qassam lejn KRIS BRIGHT li b’xutt fil-baxx g[eleb lil Canovic.

B’Kara bdew jippressaw g[ad-draw i]da re;g[u kienu Balzan li resqu qrib meta Dos Santos Calcado laqat il-mimduda direttament minn korner. Fit-23 minuta freekick ta’ Pereira u save ta’ Matthew Camilleri.

Fis-37 minuta azzjoni ta’ Joseph Zerafa u kross lejn Paul

Yessous Camilleri ta' Balzan (lemin) fl-azzjoni kontra B'Kara. (Ritratt> Brian Grech)

Muscat li x-xutt /entrali tieg[u kien salvat minn Matthew Camilleri, u mir-rebound Avila Perez spara g[oli.

G[at-tieni taqsima ma kienx hemm tibdiliet g[ajr fit-temp fejn bdiet nie]la x-xita. Wara [ames minuti B’Kara kisbu lgoal tad-draw. Kross ta’ Cilia mil-lemin u PAUL FENECH da[al bejn ]ew; difensuri u spara fix-xibka. }ew; minuti wara /ans taddeheb g[al B’Kara b’azzjoni tajba bejn Vella u Fenech u l-

ballun jasal g[and Avila Perez li kien im/a[[ad minn Camilleri. I]da fit-68 minuta Matthew Camilleri ma seta’ jag[mel xejn meta MOISES AVILA PEREZ skorja b’rovexxata spettakulari.

Ftit minuti wara /ans tajjeb g[al Balzan i]da Bright ma laqatx minn quddiem il-lasta.

Dan tista’ tg[id li kien l-a[[ar tentattiv ta’ Balzan g[aliex Birkirkara baqg[u jamminsitraw il-log[ba biex irriotrnaw g[ar-reb[.

Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Valletta 10 8 1 1 22 9 25 Hibs 10 7 3 0 23 8 24 Floriana 11 6 2 3 17 11 20 B'Kara 11 6 1 4 21 14 19 Qormi 10 5 2 3 22 15 17 Sliema 10 3 5 2 18 17 14 Balzan Y.* 11 3 2 6 13 19 11 Mqabba 11 3 2 6 15 22 11 {amrun S.* 11 3 2 6 15 23 11 Marsaxlokk 10 3 1 6 20 25 10 Tarxien R. 10 3 1 6 15 23 10 Mosta 11 1 2 8 11 26 5 Balzan reb[u 2-0 vs {amrun wara protest

Floriana jdawru telfa f’reb[a bi tliet gowls fit-tieni taqsima minn Simon Farrugia Sa tliet minuti minn tmiem il-log[ba Mosta kienu filvanta;; bl-iskor ta’ 2-1 i]da Floriana dawru telfa f’reb[a meta skurjaw g[al darba tnejn biex kisbu tliet punti fi tmiem drammatiku f’log[ba mimlija azzjonijiet.

Floriana laqg[u lura lillgoalkeeper Manuel Bartolo wara sospensjoni i]da kellhom lil Woods, Farrugia u Bugeja neqsin. Mill-banda lo[ra g[al Mosta irritorna tTaljan Federico Tisbi. I]]ew; na[at kienu ;ejjin minn skor identiku fl-a[[ar log[ba tag[hom fejn Floriana spi//aw fi draw ta’ 1-1 kontra Hibernians b’gowl fil-[in mog[ti ]ejjed filwaqt li blistess skor spi//a l-konfront bejn Mosta u Mqabba.

Mosta [ar;u mill-ewwel minuti fuq l-offensiva fejn wara sitt minuti Gilbert Martin ;ie wi// imb’wi// ma’ Bartolo i]da l-goalkeeper ta’ Floriana salva. Fit-18 ilminuta Mosta fet[u l-iskor meta Jonathon Bajada tefa’ cross fit-tul fid-direzzjoni ta’

BOV PREMIER

2

MOSTA (2)

G. Zammit, A. Borg, K.Farrugia, F.Tisbi, Y.Ossok, A. Mello Da Silva, A. Cini, J.Bajada, G.Martin, I.Zammit, M.Mvondo Sost – L.Martinelli flok J.Bajada 62 min., S.Grech flok A.Mello Da Silva 80 min.

3

FLORIANA (0)

M.Bartolo, T.Paris, P.Doffo, M.Micallef, D.Pisani, J.Borg, L.Pessanha, A.Grabowski, R.Darmanin, C. Cassar, C. Borg Sost - C.Caruana flok J.Borg 59 min. , J. Mintoff flok L.Pessanha 75 min.

Imwissija - Zammit, Bajada, Tisbi, Martinelli (M), C.Borg, J.Borg, Doffo, Paris, Cassar (F) Skurjaw - G. Martin 18 min., I. Zammit 45 min. (M), J.Borg 47 min., Grabowski 87 min., C. Cassar 90 min/ (F) Referee - Trustin Farrugia Cann In-Nazzjon Player tal-Log[ba - Gilbert Martin (Mosta)

GILBERT MARTIN li millvi/in ma’ ]baljax. Mosta komplew jinsistu fuq l-attakk bi Floriana jonqsu li jkunu kreattivi.

Fil-fatt fis-26 minuta minn cross ta’ Mvondo xutt fuq iddawra ta’ Gilbert Martin g[adda j[akkek mal-wieqfa.

G[al xi mumenti l-log[ob ]vol;a f’nofs ground biex lejn tmiem l-ewwel taqsima re;g[u kienu Mosta li ]iedu lpressjoni. Fit-43 minuta xutt ta’ Gilbert Martin minn tarf il-kaxxa kien salvat mill-

goalkeeper Bartolo. Biex e]attament mal-45 minuta Mosta irduppjaw minn free kick dirett mid-distanza ta’ IAN ZAMMIT li [asad g[al kollox lill-goalkeeper Bartolo.

Appena ]ew; minuti fittieni taqsima u Floriana naqsu d-distakk meta kien Ryan Darmanin li qassam lejn JOSEPH BORG li minn po]izzjoni /entrali f’tarf ilkaxxa b’xutt fil-baxx g[eleb lil Zammit. Wara dan il-gowl Floriana [adu l-kontroll tallog[ba f’idejhom fejn fit-62

Mello da Silva ta' Mosta (xellug) u Christian Cassar ta' Floriana (Ritratt> Brian Grech)

minuta xutt mid-distanza ta’ Doffo falla l-mira g[al ftit. U fid-69 minuta minn corner ta’ Doffo daqqa ta’ ras ta’ Pessanha kienet maqlug[a minn fuq il-linja minn Mello Da Silva. {mistax il-minuta mittmiemm Floriana vi/in li jiksbu l-gowl tad-draw meta minn free kick mog[ti minn Doffo kien Darmanin li ddaqqa ta’ ras tieg[u g[addiet t[akkek mal-mimduda. Fit-80 minuta f’kontrattakk Mosti xutt ta’ Martin kien salvat parzjalment minn Bartolo

biex mir-rebound xutt ta’ Mvondo kien imblukkat minn Doffo.

Tliet minuti minn tmiem illog[ba Floriana kisbu l-gowl tad-draw b’xutt b’sa[[tu ta’ GRABOWSKI li sab is-saqaf tax-xibka. Biex dan ma kienx bi]]ejjed peress li maddisg[in minuta Floriana kisbu l-gowl tar-reb[a meta minn corner ta’ CHRISTIAN CASSAR kien hemm devjazzjoni bil-ballun jibqa die[el fix-xibka fost ix-xeni ta’ fer[ tal-players, diri;enti u partitarji tal-[odor.

Is-Sibt, 12 ta’ Novembru, 2011

32 Lokali

It-tnedija tad-dokument li saret ilbiera[ f’attività li fiha [adu sehem madwar 250 tifel u tifla tal-livell primarju (Ritratt> Michael Ellul)

Imniedi l-Abbozz ta’ Politika g[at-Tfal Il-Gvern nieda g[allkonsultazzjoni pubblika dokument li jipproponi abbozz g[al Politika Nazzjonali g[atTfal. Id-dokument, li tfassal anke b’su;;erimenti tat-tfal stess, se jdum miftu[ g[allkonsultazzjoni pubblika g[all[ames xhur li ;ejjin.

Id-dokument tnieda waqt attività g[at-tfal ilbiera[ filg[odu, li matulha attendew mill-inqas 250 tifel u tifla tallivell primarju. Dolores Cristina, il-Ministru talEdukazzjoni, ix-Xog[ol u lFamilja spjegat li l-politika kienet ippubblikata f’]ew; ver]jonijiet, wa[da g[all-adulti u l-o[ra g[at-tfal, filwaqt li enfasizzat l-importanza li t-tfal i[ossu li din il-politika se tkun ta’ g[ajnuna g[alihom u li huma ng[ataw l-opportunità li jsemmg[u le[inhom.

L-abbozz tal-politika hu mfassal fuq g[axar prin/ipji u seba’ temi bil-g[an li jippromwovi programmi u

azzjonijiet iffukati lejn il-;id tat-tfal. L-g[axar prin/ipji li fuqhom hu mibni dan l-abbozz ta’ politika huma: l-a[jar interessi tat-tfal, lintegrazzjoni, il-kuntentizza, ilparte/ipazzjoni, l-inklu]joni, la//essibbiltà, il-protezzjoni, ilfamilji, ir-responsabbiltà u ssostenibbiltà. Id-dokument jittratta seba’ temi ewlenin li g[alihom jipproponi [idmiet partikulari. It-temi huma l-;id, id-drittijiet u d-dmirijiet, il[arsien, il-parte/ipazzjoni attiva, l-inklu]joni, ilkreattività u l-[in liberu.

Id-dokument jg[id li b’rabta mat-tema tal-:id, g[andha tkun ]gurata m;iba integrata li tiffoka fuq l-i]vilupp olistiku tat-tfal permezz ta’ servizzi ta’ intervent bikri u preventivi, a//ess g[all-provvisti, u mekkani]mi ta’ appo;; filwaqt li g[andha ting[ata g[ajnuna lil dawk interessanti permezz ta’ aktar investiment fit-ta[ri; u fir-ri]orsi.

Fejn jid[lu d-Drittijiet u dDmirjiet, id-dokument jg[id li l-imsie[ba g[andhom ikunu m[e;;a biex jitg[allmu dwar id-drittijiet u l-obbligi, filwaqt li jkunu ]gurati li dawn iddrittijiet huma pre]enti filpolitika u l-[idmiet kollha.

Dwar it-tema tal-{arsien, iddokument jg[id li g[andu jkun ]gurat li jkunu riveduti b’mod sistematiku l-le;i]lazzjoni, ilpolitika u s-servizzi, li jitwettqu l-istudji me[tie;a biex ikun ]gurat it-titjib tal[arsien tat-tfal fl-oqsma differenti, u li jkunu m[e;;a mekkani]mi ta’ tis[i[ u ta[ri; lil [afna a;enziji biex jing[ataw promozzjoni b’rabta mal-[arsien u t-tnaqqis ta’ kull forma ta’ abbu].

Dwar il-Parte/ipazzjoni Attiva, id-dokument jg[id li g[andu jkun hemm promozzjoni tat-tis[i[ u linvolviment attiv tat-tfal fillivelli kollha tas-so/jetà, g[andu jkun ]gurat li tkun

vi]ibbli r-rilevanza tal-prattika tal-politika fil-parte/ipazzjoni attiva tas-so/jetà.

Id-dokument jittratta wkoll lInklu]joni bil-proposti jindirizzaw l-investiment f’servizzi edukattivi, f’opportunitajiet ta’ ta[ri;, f’fa/ilitajiet ta’ rikreazzjoni u strutturi ta’ appo;; li jippromwovu l-inklu]joni u ddiversità.

B’rabta mat-tema talKreattività, id-dokument jg[id li g[andu jkompli ji]died ittag[lim kreattiv u l-i]vilupp kreattiv fl-oqsma differenti tasso/jetà, li g[andhom jing[ataw appo;; l-organizzazzjonijiet kulturali u l-ambjenti edukattivi biex isir iktar investiment fl-involviment u fl-apprezzament kulturali u kreattiv tat-tfal,.

L-a[[ar tema tittratta l-{in Liberu, bid-dokument jissu;;erixxi li jkunu m[e;;a opportunitajiet ugwali u inklussivi ta’ log[ob g[at-tfal

kollha, li jkun ]gurat li jkun hemm log[ob ta’ kwalità filpostijiet pubbli/i kollha relatati mat-tfal, u li jkun ]gurat li ]-]g[a]ag[ g[andhom attivitajiet u spazji g[all-[in liberu li huma xierqa g[all-età tag[hom.

Matul il-[ames xhur ta’ konsultazzjoni pubblika se jsiru laqg[at ta’ djalogu pubbliku f’postijiet differenti li jittrattaw it-temi differenti ta’ din il-politika. Se jsiru wkoll laqg[at spe/ifi/i g[attfal fl-iskejjel u fi gruppi so/jali. Kopja tad-dokument tal-abbozz tal-politika tinsab ukoll online fuq is-sit talMinisteru tal-Edukazzjoni, ixXog[ol u l-Familja www.meef.gov.mt.

Minbarra l-Ministru talEdukazzjoni, ix-Xog[ol u lFamilja, g[at-tnedija kien hemm ukoll Stephen Spiteri, lAssistent Parlamentari fl-istess Ministeru u Helen d’Amato, ilKummissarju g[at-Tfal.