2011_11_21

www.media.link.com.mt

Numru 12,976

€0.45

It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

G[axar mistoqsijiet lil Muscat ...li je[tie; iwie;eb illejla fil-Parlament

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi fisser kif il-PN se jie[u azzjoni f’10 oqsma biex iwettaq id-dokument politiku approvat mill-Kunsill :enerali tal-PN (Ritratt> Michael Ellul)

I;;udikawna bir-ri]ultati Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi [e;;e; lill-pajji] ji;;udika ’l-Gvern Nazzjonalista fuq ir-ri]ultati.

Meta lbiera[ kien qieg[ed jindirizza l-Kunsill :enerali talPartit Nazzjonalista, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi sostna li l-poplu jrid ji;;udika lill-PN mhux biss fuq dak li jg[id u jwettaq, i]da wkoll fuq irri]ultati.

Stieden lill-poplu ji;;udikah fuq tliet ri]ultati importanti li Gvern Nazzjonalista kiseb u li huma:

• ]ieda ta’ 3,100 [addiem aktar ja[dmu full-time fl-a[[ar sena li tliet kwarti minnhom huma mal-privat; • vot ta’ fidu/ja kbira millinvestituri Maltin f’dawn il;ranet stess meta l-Gvern ried jissellef €100 miljun u linvestituri offrewlu €300 miljun; • u fil-kri]i tal-Libja, fejn ilGvern Malti kien fuq in-na[a ttajba, [are; lill-pajji] ta’ nies u kiseb rispett mid-dinja kollha.

Il-Prim Ministru sa[aq ukoll li l-PN dejjem kien /ar mal-poplu

dwar x’a[na u x’nemmnu, u kien g[alhekk li l-[biberija tag[na mal-poplu Malti hi twila.

Il-poplu Malti ilu jag[tina fidu/ja g[al dawn is-snin kollha g[ax dejjem g[edna /ar x’a[na u fiex nemmnu, u dak li nemmnu wettaqnieh “Patti chiari u amicizia lunga”, qal il-Kap tal-PN, g[ax kompla jfisser li mal-PN kul[add jaf fejn hu u fejn sejjer, filwaqt li ma’ [addiehor la patti chiari u lanqas amicizia lunga.

Ara wkoll pa;ni 4 u 5

Jirba[ Rajoy g[all-Partit Popolari fi Spanja ...tmiem il-karriera politika ta’ Zapatero Ara pa;na 10

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi stieden lill-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat biex illejla, fiddiskors tieg[u dwar il-bagit, ja[rab mill-illu]jonijiet u jkun saqajh mal-art u /ar mal-poplu Malti.

Il-Prim Ministru po;;a 10 mistoqsijiet diretti: 1. Tintrabat li tnaqqas l-i]bilan/? I]]omm malmiri g[at-tnaqqis fl-i]bilan/ kif inhu ppjanat filBa;it?

2. Qed tg[id li trid tnaqqas id-dejn tal-Gvern. Kif be[siebek tnaqqas id-dejn bla ma tg[olli t-taxxi?

Jekk twaqqaf pro;etti, liema pro;etti se twaqqaf?

Liema huma l-[addiema li jieqfu mix-xog[ol filpro;etti li twaqqaf?

3. L-MEP Laburista Edward Scicluna qed jg[id li jistg[u ji]diedu t-taxxi biex jonqos id-dejn. Liema taxxi se tg[olli? L-Income Tax? Il-VAT? Il-bolla?

Tg[olli t-taxxi fuq l-industrija?

4. Qed tg[id li tra[[as il-kontijiet tad-dawl u lilma. B’kemm? G[id /ar u issa mhux b[alma g[amel Alfred Sant bil-VAT u mbag[ad g[amel fro;a. Kemm se titlef flus l-Enemalta b’kontijiet ir[as? €50 miljun fis-sena? €100 miljun? €150 miljun? Spjega kif se timla din il-[ofra li fuq [ames snin ti;i €250 miljun, jew €500 miljun, jew €750 miljun?

5. Tra[[as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma g[al kul[add? Jew tra[[as g[al u[ud u titfa’ l-pi] fuq ilbqija? Lill-industrija tra[[silha?

6. Jekk jog[la l-prezz ta]-]ejt tra[[as xorta?

7. Jekk tra[[as xorta wa[da anke jekk jog[la ]]ejt, b’kemm tra[[as u kif? Kif tista’ tag[mel tajjeb g[al differenza li qatt ma tista’ tkun taf kemm hi?

8. G[edt li lest tie[u de/i]jonijiet kontroversjali.

X’ridt tfisser biha? Liema de/i]jonijiet kontroversjali se tie[u? Dawn huma de/i]jonijiet dwar pro;etti li ma jkunx hemm permess g[alihom?

Se tag[mel b[al Lorry Sant?

9. Veru li qed twieg[ed lill-kuntraturi li qed tiltaqa’ mag[hom li to[ro;ilhom il-permessi li jridu mal-ewwel ;ranet li tkun Prim Ministru? Vera li flistess waqt qed tiltaqa’ ma’ g[aqdiet ambjentali u tg[idilhom bil-maqlub?

10. L-email li bg[att lil Sabrina Agius, bg[att b[alha lil kapitajiet ta’ dipartimenti u nies f’karigi sensittivi u [e;;i;thom jispjunaw fuq min i[addimhom?

Il-Prim Ministru sa[aq li l-poplu jistenna ttwe;ibiet ming[and il-Kap tal-Oppo]izzjoni.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

2 Lokali

Kundannat xahar [abs

Sean Grima ta’ 27 sena minn Santa Lucija kien kundannat xahar pri;unerija u kellu d-dritt g[all-[elsien mill-arrest revokat, filwaqt li jitlef is-somma ta’ € 2,000 b[ala garanzija personali.

Sean Grimma ammetta diversi akku]i kontrih li fid19 ta ’ Novembru 20 11 u qabel ikka;una biza’ li se

Niket B’niket in[abbru l-mewt ta’ Mary Ann Farrugia, neè

Cachia, ta’ 54 sena minn {al Safi kkonfortata bis-Sagramenti Mqaddsa. {alliet jibku t-telfa tag[ha lil ]ew;ha Martin, bintha Charlene, Jason u lin-neputi Gian Luca u liz-zija Pawlina, lil [utha Carmen, Jane, Pauline, Twanny, Joe, Grace u Dorothy, l-ir;iel u n-nisa tag[hom, [ut ir-ra;el, ku;ini, neputijiet, qraba u [bieb.

Il-funeral se jsir illum it-Tnejn, 21 ta’ Novembru, fil-Knisja Parrokkjali ta’ {al Safi fejn fit-3pm issirilha quddiesa praesente cadavere u wara d-difna fi/-?imiterju tal-Madonna ta’ Fatima, f’{al Safi, fil-qabar tal-familja.

Ag[tiha O Mulej il-Mistrie[ ta’ Dejjem.

tintu]a vjolenza kontra persuna femminili jew kontra l-propjetà tag[ha jew kontra l-propjetà ta’ xi [add li ji;i minnha.

Ammetta wkoll li u]a network jew apparat ta’ komunikazzjonijiet elettroni/i fornut minn impri]a g[al g[an li ma jkunx dak li jkun ;ie fornut g[alih, jew ittraskura milli

josserva l-istruzzjonijiet li jkunu mag[rufa minn impri]a g[al u]u kif imiss tan-network jew apparat ta’ komunikazzjonijiet elettroni/i jew inkella u]ah b’mod mhux kif imiss.

Grima kien akku]at li sar ri/ediv.

Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispetturi Jurgen Vella u Spiridione Zammit

Jaqleb g[all-a[jar

Ir-ra;el ta’ 36 sena minn {al G[axaq li ndarab b’daqqiet ta’ sikkina waqt ;lieda ma’ martu fir-residenza tag[hom, qaleb g[all-a[jar u m’g[adux fil-periklu tal-mewt.

Il-ka] se[[ fi Triq San Karlu f’{al G[axaq, nhar is-Sibt g[all-[abta ta’ nofsinhar.

Ir-ragel ittie[ed l-Isptar Mater Dei min[abba l-;rie[i serji li ;arrab u g[al numru ta’ sig[at

kien i//ertifikat li kien fil-periklu li jitlef [ajtu.

Il-mara, li g[andha 35 sena, ukoll kienet twasslet l-isptar i]da hi ma sofriet minn ebda ;rie[i.

Il-Ma;istrat Giovanni Grixti g[adu qed imexxi inkjesta bl-g[ajnuna tal-esperti dwar ilka] hekk kif l-investigazzjonijiet tal-Pulizija g[adhom g[addejjin.

Niket

B’niket in[abbru l-mewt ta’ John Ridewood ta’ 80 sena mill-Kalkara, li ;rat nhar is-Sibt 19 ta’ Novembru, 2011, ikkonfortat bis-Sagramenti Mqaddsa. {alla jibku t-telfa tieg[u lil martu Marija Rosaria neè Borda, ibnu Stephen u martu Anita neè Cauchi, lin-neputija Elisabeth u lil o[t il-mara Lina Ghirlando u l-familja tag[ha, bosta qraba u [bieb.

Il-funeral se jsir illum fis-2pm mir-Residenza San Vin/enz de Paule g[all-Knisja Parrokkjali San :u]epp tal-Kalkara, fejn fis-2.30pm issirlu quddiesa praesente cadavere u wara d-difna fi/-?imiterju Santa Marija Addolorata.

Hu mitlub li flok fjuri jintbag[tu g[otjiet ta’ karità lid-Dar tal-Providenza, fis-Si;;iewi.

Ag[tih O Mulej il-Mistrie[ ta’ Dejjem.

IT-TEMP

UV INDEX

3

IT-TEMP perjodi xemxin VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ moderat g[al xi ftit qawwi mix-Xlokk BA{AR moderat IMBATT ftit li xejn li jsir baxx im[awwad TEMPERATURA l-og[la 20˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 2.8 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 209.4 mm IX-XEMX titla’ fis-06.43 u tin]el fil-16.54

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena IT-TNEJN L-og[la 20˚C L-inqas 15˚C

IT-TLIETA L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C

L-ERBG{A L-og[la 20˚C L-inqas 14˚C

IL-{AMIS L-og[la 19˚C L-inqas 14˚C

IL-:IMG{A L-og[la 19˚C L-inqas 13˚C

UV

UV

UV

UV

UV

3

3

3

3

3

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 19˚ imsa[[ab, Al;eri 22˚C imsa[[ab, Amsterdam 08˚C im/ajpar, Ateni 16˚C xemxi, Li]bona 14˚C ftit imsa[[ab, Berlin 07˚C xemxi, Brussell 09˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 19˚C imsa[[ab, Dublin 12˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 07˚C im/ajpar, Frankfurt 08˚C imsa[[ab, Milan 06˚C imsa[[ab, Istanbul 11˚C imsa[[ab, Londra 07˚C im/ajpar, Madrid 13˚C xita, Moska 02˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 12˚C xemxi, Bar/ellona 19˚C ftit imsa[[ab, Ruma 16˚C xemxi, Tel Aviv 18˚C imsa[[ab, Tripli 27˚ xemxi, Tune] 23˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 01˚C imsa[[ab, Zurich 05˚C im/ajpar, Munich 03˚C imsa[[ab, Stockholm 05˚C imsa[[ab, St. Petersburg -02˚C xemxi.

I

l-Prim Minsitru Taljan Bettino Craxi u dak Malti Karmenu Mifsud Bonnici f’Kastilja ffirmaw il-protokoll ta’ assistenza finanzjarja, ekonomika u teknika bejn Malta u l-Italja. Il-ftehim kien jipprovdi biex l-Italja tag[ti lil Malta Lm49 miljun li kellhom jit[allsu f’rati miftiehma bejn l1987 u l-1990.

A[bar o[ra kienet dwar it-twe;iba li lPresident tal-E]ekuttiv tal-PN Frank Portelli ta lill-Ministru Lorry Sant, li fiha sostna li dak li qal Sant kien kollu ingann.

Hu kompla li bil-mod kif Sant mexa filParlament mhux biss ma kinux jikbru fjuri i]da kien qed jikber il-[axix [a]in.

F’konferenza tal-a[barijiet fid-Dar ?entrali Frank Portelli ta dettalji u kopji tad-dikjarazzjoni s[i[a tieg[u tal-income tax, u akku]a lil Lorry Sant li kien qed jipprova j[amm;u. Hu kompla li ma kienx infurmat mill-Kummissarju tatTaxxi Interni kif kien obbligat li jag[mel bil-li;i, li Sant kien talab informazzjoni dwaru u ng[atatlu.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Lokali 3

Il-Bxara t-Tajba trid tasal g[and dawk li tbieg[du - L-Ar/isqof Cremona

F’messa;; waqt i//elebrazzjoni li fakkret il-festa ta’ Kristu Re, l-Ar/isqof Pawl Cremona tkellem dwar ilpreokkupazzjoni l-;dida, jew l-evan;elizzazzjoni l-;dida, li sa[aq trid tindirizza lil dawk in-nies li tbieg[du mill-bxara t-tajba.

Dan il-messa;; twassal meta lbiera[ il-Knisja f’Malta lbiera[ i//elebrat il-Festa ta’ Kristu Re fil-Knisja Parrokkjali ta’ Santa Venera.

It-tema ta’ din is-sena kienet “Naqsmu mal-O[rajn il-Fer[ tal-Fidi Tag[na”.

Il-President ta’ Malta u sSinjura Abela; il-Prim Ministru u s-Sinjura Gonzi, ilPrim Im[allef u s-Sinjura Camilleri kienu fost il-;emg[a kbira li attendew din ilfunzjoni Djo/esana. Omm ilPresident ukoll attendiet g[allFesta ta’ Kristu Sultan.

Jassistu lill-Ar/isqof kien hemm l-Isqof ta’ Malindi filKenja Emmanuel Barbara, u lIsqof tal-Kuwajt Francis Adeodato Micallef. Pre]enti kien hemm l-Ar/isqof Emeritus :u]eppi Mercieca, il-Vigarju :enerali Annetto Depasquale u n-Nunzju Appostoliku g[al Malta Tommaso Caputo.

Matul l-attività, sar kant, ]fin, ittella’ feature dwar levan;elizzazzjoni ;dida, li kien ippre]entat mill-Grupp Miskan, kif ukoll qsim ta’ esperjenzi dwar ir-relazzjoni tag[na ma’ :esù u l-im[abba ta’ bejnietna.

It-tema ta’ din is-sena trattat l-evan;elizzazzjoni, u wara li l-Ar/isqof Pawl Cremona esprima x-xewqa li l-Pjan Pastorali g[all-Knisja f’Malta, g[at-tliet snin li ;ejjin, g[andu jirrifletti l-mod kif il-Knisja se tkun qed tre;;a’ lura lil dawk il-persuni li tbieg[du mill-Fidi Nisranija.

Dan jorbot mal-[sieb talPapa Benedittu XVI, li qed i[e;;e; il-pro/ess talevan;elizzazzjoni madwar iddinja, spe/jalment fil-pajji]i tal-Punent, li l-ori;ini tag[hom imorru lura g[allbidu tal-Kristjanità.

F’messa;; qasir, l-Ar/isqof ta’ Malta Pawl Cremona sostna li l-preokkupazzjoni ta’ :esù dejjem kienet dwar isSaltna Tieg[u, u dejjem sa[aq biex din is-Saltna tikber. Din il-preokkupazzjoni g[andha tkun pre]enti fil-Knisja u f’kull ]mien.

L-Ar/isqof stqarr li lpreokkupazzjoni l-;dida, jew l-evan;elizzazzjoni l-;dida, trid tindirizza lil dawk in-nies li tbieg[du mill-Bxara t-Tajba.

“Ma tistax tkun nisrani jekk ma jkollokx ilpreokkupazzjoni tas-Saltna,” sa[aq Monsinjur Cremona. Hu [e;;e; lin-nies pre]enti biex jaqsmu l-Bxara t-Tajba malo[rajn.

L-attività kompliet b’/elebrazzjoni Ewkaristika segwita bl-g[oti tal-Barka Sagramentali. Il-Festa ta’ Kristu Re ntemmet bil-kant u d-daqq tal-Innu Malti.

Il-Knisja f’Malta lbiera[ i//elebrat il-Festa ta’ Kristu Re fil-Knisja Parrokkjali ta’ Santa Venera bit-tema ‘Naqsmu mal-O[rajn il-Fer[ tal-Fidi Tag[na’

IN-NAZZJON It-Tnejn 21 ta’ Novembru, 2011

4 Lokali

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi meta lbiera[ indirizza l-Kunsill :enerali tal-PN, wera b’fatti u ri]ultati kif il-PN hu partit ta’ serjetà, g[aqal u responsabbiltà (Ritratt> Michael Ellul)

Dak li nemmnu u dak li a[na sarrafnieh fil-Ba;it Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi Il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi sa[aq li dak li hu l-Partit Nazzjonalista u dak li jemmen fih issarraf fil-ba;it li ppre]enta fil-Parlament g[as-sena ddie[la – ba;it li jpo;;i l-persuni u lfamilji fi/-/entru tad-de/i]jonijiet anke f’sitwazzjoni ta’ maltemp ekonomiku u finanzjarju internazzjonali li qed jirnexxilna nirb[u u rridu nkomplu nirb[u kif juru r-ri]ultati li ksibna s’issa b[ala pajji].

Meta g[alaq il-Kunsill :enerali talPN li ltaqa’ fl-Eden Arena f’San :iljan, il-Prim Ministru tkellem dwar il-vi]joni tal-PN g[all-pre]ent u lfutur, dwar il-kisbiet u l-inizjattivi m[abbra fil-Ba;it u dwar il-mod kif ilPN mill-Gvern biddel lill-pajji] fla[[ar 25 sena. Il-Prim Ministru g[amel ukoll g[axar sfidi lill-Kap talOppo]izzjoni g[ad-diskors tieg[u tallejla bi twe;iba g[all-Ba;it.

Il-Prim Ministru qal li l-PN dejjem ta servizz g[all-poplu u d-dokument ‘L-G[eruq Tag[na’ jittratta l-vi]joni u l-valuri li jemmen fihom dan il-partit.

Dan hu l-qafas li l-PN qed jipproponi g[all-pre]ent u g[all-futur ibba]at fuq l-esperjenzi li g[adda minnhom il-PN fil-passat.

Il-Kap tal-PN sostna li l-PN sawwar il-valuri tieg[u min-nar u jinsab determinat li jsa[[a[hom biex jiggwidawh g[all-isfidi tal-pre]ent u l-futur.

Lawrence Gonzi sa[aq li l-PN u lpoplu jridu dejjem i]ommu quddiem g[ajnejhom li Malta tinsab f’nofs kri]i internazzjonali li l-ebda pajji] ma jista’ jevita. Kul[add irid jifhem li dan hu mument ta’ gravità u serjetà kbira g[ar-realtà mondjali.

Malta g[andha kontribut x’tag[ti f’dan ir-rigward, sostna l-Prim Ministru, li fakkar kif f’Mejju tal2008, wara li konna g[adna kemm [er;in mill-elezzjoni, bdiet il-kri]i

internazzjonali li wasslet g[al kri]i kbira f’diversi pajji]i i]da fuq kollox il-kri]i fil-pajji]i G[arab. Dan g[allfatt li Malta tinsab vi/in [afna dawn il-popli li ;;ieldu g[al-libertà tag[hhom.

Kien bil-g[aqal tal-Gvern li f’dawn i/-/irkustanzi l-pajji] baqa’ miexi u reba[ il-mew; kollu, sostna l-Prim Ministru, li esprima apprezzament g[all-[idma tal-korpi kostitwiti biex il-pajji] [are; mill-maltemp s’issa.

Minkejja dan, il-kri]i internazzjonali g[adha ma ntemmitx u x-xhur li ;ejjin huma xhur ta’ sfidi kbar g[aliex Malta qed tg[ix f’din ir-realtà.

Minkejja dan hemm min qed jilludi lill-poplu Malti dwar din il-krizi, sostna Lawrence Gonzi, li akku]a lil min qed jag[mel dan b’irresponsabbiltà.

Hu esprima fidu/ja fil-pajji] g[aliex s’issa dejjem irnexxielu jeg[leb ilkri]ijiet.

kuljum. Il-PN irid jirba[ l-elezzjoni ;enerali biex din tkun reb[a tal-poplu Malti. Mhux g[all-mertu g[all-poter i]da l-poter g[all-mertu ta’ servizz.

Il-PN irid ikun ;udikat fuq dak li jwettaq, sostna l-Prim Ministru, li appella lill-poplu biex jibqa’ jkollu fidu/ja kif kellu fl-a[[ar snin biex reba[ l-isfidi tal-a[[at tliet snin. Ilfidu/ja nakkwistawha g[ax dak li wettaqna hu dak li g[idna li se nag[mlu, sostna Lawrence Gonzi.

Il-Kap tal-PN tkellem dwar il-kredenzjali tal-PN u qal li l-[biberija talPN mal-poplu hi twila u l-poplu ta lfidu/ja lill-PN g[al snin twal propju g[ax jaf dan il-partit x’ifisser u g[ax mieg[u l-PN dejjem kien /ar. Prova ta’ dan kien il-ba;it li g[adu kif g[amel il-Gvern, sostna l-Prim Ministru, li kompla li kontrarjament g[al dan, [addie[or jag[mel l-oppost ta’ dan mal-poplu Malti.

{bieb tal-poplu g[at-tul g[ax dejjem konna /ari mal-poplu Il-Prim Ministru qal li l-PN qed jag[mel stqarrija /ara li jrid jirba[ ilfidu/ja tal-poplu kuljum. Il-PN dejjem emmen fil-potenzjal tal-poplu u qatt ma g[alaq skejjel i]da dejjem sa[[a[ l-investiment fl-edukazzjoni fosthom bi skejjel ;odda u bil-ftu[ tal-MCAST. Il-PN feta[ kull opportunità g[all-istudenti Maltin.

Lawrence Gonzi tkellem dwar ilfamilji u qal li l-PN jirba[ il-fidu/ja mhux bi dritt i]da g[ax bil-fatti, g[allPN il-familja hi l-akbar te]or li g[andu l-pajji]. Minkejja l-kri]i, ilpajji] baqa’ jag[ti servizzi tas-sa[[a b’xejn propju min[abba l-kapa/itajiet tal-poplu Malti, sostna l-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li kompla li l-PN m’g[andux dritt g[all-fidu/ja talpoplu, i]da jrid ja[dem g[aliha

Meta tkellem dwar l-g[eruq tal-PN, il-Kap tal-PN qal li d-dokument ‘LG[eruq Tag[na’, hu t-ti;did tad-dokument ‘Il-Fehmiet Ba]i/i’ li kien pubblikat 25 sena ilu fl-1986 propju meta lPN kien g[addej min-nar.

Il-Kap tal-PN irrefera g[al dak li se[[ fil-pajji] 25 sena ilu meta f’Novembru 1986 il-Gvern Laburista kien irrifjuat li l-PN jag[mel meeting fi]-}ejtun u propju g[all-meeting ta]}ejtun meta l-kriminali Laburisti ng[aqdu mal-Pulizija biex jattakkaw il-folla. Fl-1 ta’ Di/embru 1986 partitarji Laburisti attakkaw u sparaw fuq il-Ka]in Nazzjonalista ta’ {al Tarxien waqt li fil-5 ta’ Di/embru nqatel Raymond Caruana. Fid-9 ta’ Di/embru 1986 il-Kap tal-PN ta’ dak

i]-]mien Eddie Fenech Adami kien g[amel diskors dwar il-ba;it ta’ dak i]-]mien u kien sejja[lu ‘ba;it irrilevanti’. Fil-11 ta’ Di/embru 1986 sar il-frame-up fuq Pietru Pawl Busuttil.

Dan kien perjodu li sawwar il-valuri tal-PN propju meta kien g[addej minnirien, sostna l-Prim Ministru, li qal li dawn l-avvenimenti ssudaw ;enerazzjoni li [ar;et lill-pajji] mill-kri]i kostituzzjonali. Hu sellem lil Eddie Fenech Adami, Guido de Marco u lillmexxejja l-o[ra ta’ dak i]-]mien g[all-kontribut politiku li taw u sellem ukoll lil Richard Muscat li fit-tmeninijiet kien e]iljat minn Malta biex il-PN ikun jista’ jxandar minn Sqallija.

Il-PN biddel il-pajji] fl-a[[ar 25 sena, sostna l-Prrim Ministru, li kompla li llum il-pajji] jinsab g[addej minn mumenti diffi/li mhux ta’ demokrazija i]da ta’ sfidi ekonomi/i.

Lawrence Gonzi semma r-riformi ewlenin li twettqu fosthom fit-teknolo;ija tal-informatika, fl-edukazzjoni, fix-xog[ol, fl-ambjent u fil-mod kif irnexxielu jbiddel l-ekonomija u jo[loq ix-xog[ol.

L-Oppo]izzjoni tipprova tnessi u twarrab dawn il-kisbiet, sostna l-Kap tal-PN, li qal li l-PL issa qed jo;;ezzjona wkoll g[ax il-PBS mar ilGre/ja u intervista persuni Griegi dwar is-sitwazzjoni ta’ dak il-pajji].

Liema partit fid-dinja jo;;ezzjona li ting[ad il-verità lill-poplu? staqsa lKap tal-PN li qal li dan kien it-tip ta’ xandir li kien isir fi ]mien il-Gvern Laburista tat-tmeninijiet.

Il-PN bena so/jetà inklussiva, sostna l-Prim Ministru, li qal li l-PN jemmen li l-bniedem, anki jekk hu immigrant, g[andu d-dinjità tieg[u l-istess. Hu semma d-divorzju u qal li l-PN irid japprezza dik ir-realtà u ja;;usta lpolitika tieg[u billi j]omm il-familja b’mod tant importanti. g[al pa;na 5

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Lokali 5

Il-Kunsill :enerali tal-PN japprova d-dokument ‘L-G[eruq Tag[na’

Je[tie; li aktar nisa jid[lu fid-dinja tax-xog[ol billi jinstab ukoll bilan/ mar-responsabbiltajiet familjari (Ritratt> Michael Ellul)

Valuri msa[[in g[all-isfidi tal-;ejjieni minn pa;na 4

Hu qal li l-koabitazzjoni hi wkoll realtà u sostna li issa li g[addiet il-kampanja tar-referendum, wasal il-mument li tkun indirizzata l-koabitazzjoni filpajji]. Wasal i]-]mien li lpajji] jille;isla dwar ilkoabitazzjoni u l-IVF, li hi metodu li jwie;eb g[al xewqa ta’ ;enituri li ma jistax ikollhom tfal. Dan hu miraklu teknolo;iku ;did, spjega l-Prim Ministru, li ]ied li qabel, lg[a]la g[all-koppji li ma jkollhomx tfal kienet l-adozzjoni.

Lawrence Gonzi kompla li sal-lum f’Malta m’hawnx li;i bil-konsegwenza li kul[add jista’ jag[mel li jrid. G[andna dover li nwie;bu g[al din irrealtà, sostna l-Prim Ministru, li semma wkoll ir-realtà ta’ nisa tal-familji li jag[]lu li jkomplu l-karriera tag[hom.

Il-PN hu partit li jindirizza lfatti ta’ kuljum.

Wara dan kollu issa jmiss li fl-A}AD jitwaqqfu 10 workshops fuq l-10 temi identifikati f’dan id-dokument biex dan ikun trasformat b’lista ta’ inizjattivi li jistg[u jitwettqu fil-pajji].

Meta tkellem dwar il-Ba;it, il-Prim Ministru qal li, millOppo]izzjoni, il-poplu jistenna reazzjoni u anki stqarrijiet dwar l-g[a]liet li jg[id li g[andu l-PL. G[all-PL, dak kollu li g[amel il-PN filGvern kien [a]in, sostna lKap tal-PN, li fakkar kif il-PL po;;a lil ?ipru b[ala mudell ekonomiku. Illum fid-diskors tieg[u dwar il-ba;it Joseph Muscat g[andu jirtira dan largument ta’ ?ipru, sostna Lawrence Gonzi, li kompla li l-problemi ta’ ?ipru mhumiex biss il-power station li splodiet.

Dan kien Ba;it, sostna lPrim Ministru, li hu kkunsid-

Kont ng[idilkom, “i;;udikawna mhux biss b’dak li ng[idu imma wkoll b’dak li nag[mlu.” Issa rrid ng[idilkom, “I;;udikawna mhux biss b’dak li ng[idu, mhux biss b’dak li nag[mlu, imma ;;udikawna wkoll bir-ri]ultati, b’dawn ir-ri]ultati.”

Lawrence Gonzi semma lleave tal-maternità, li hu ta’ 14-il ;img[a b’paga s[i[a u appella lill-korpi kostiwtiti biex jifhmu l-inizjattiva talGvern im[abbra fil-Ba;it li ji]diedu erba’ ;img[at o[ra fuq sentejn. Il-Gvern jirrikonoxxi li dan i;ib pi]ijiet fuq is-settur privat, u se j[allas hu g[all-;img[at li se ji]diedu.

Il-Gvern lest jiddiskuti kif din tkun implimentata, sostna l-Prim Ministru, li qal li lGvern lest jag[ti allowance f’dan il-perjodu biex il-persuni jkollhom g[a]la li jie[du l-erba’ ;img[at jew ja[dmuhom. Je[tie; li aktar nisa jid[lu fid-dinja taxxog[ol billi jinstab ukoll bilan/ mar-responsabbiltajiet familjari, sostna l-Prim Ministru.

rat b[ala wie[ed mill-aktar diffi/li li saru fl-a[[ar snin min[abba l-kri]i internazzjonali. Il-Gvern hu konxju li fuq il-pajji] ;ej il-maltemp li jrid jintreba[ biss bl-g[aqal u sserjetà, sostna l-Prim Ministru, li kompla li l-g[aqal u s-serjetà jitwettqu billi ja[seb fin-negozji ]g[ar u medji li huma l-mutur talekonomija Maltija. Dan filwaqt li qed ting[ata g[ajnuna lill-fabbriki l-kbar jekk titfa//a t-tieni ri/essjoni fi tliet snin.

Il-Gvern [aseb ukoll fitturi]mu, li qed jirre;istra rekord fil-wasliet u fil-flus li j[allu f’Malta. Il-Ba;it qed ja[seb ukoll g[all-pro;etti infrastrutturali, fosthom toroq tant important. Dan flimkien ma’ spazji kbar li l-Gvern qed jag[ti lura lill-familji.

Il-Ba;it [aseb ukoll g[assettur ambjentali u agrikolu fejn tnaqqset ukoll il-bolla g[all-bdiewa u r-ra[[ala. IlGvern jag[ti wkoll importanza kbira lil G[awdex li qed ti]viluppa fi g]ira ekolo;ika, fosthom fis-sistema ta’ trasport pubbliku effi/jenti li hemm.

Il-Prim Ministru qal li lGvern jibqa’ jemmen filfamilja billi jinvesti fledukazzjoni u rati ta’ taxxa ta’ benefi//ju g[all-familji u l-allowance g[all-anzjani li g[andhom i]jed minn 80 sena u jg[ixu we[idhom jew malfamilja. Il-Ba;it qed jindirizza wkoll l-aspett tas-sa[[a, sostna l-Prim Ministru.

Lawrence Gonzzi kompla li l-poplu g[andu ji;;udika wkoll lill-Gvern bir-ri]ultati wkoll. Fost dawn hemm i]]ieda ta’ 3,112 impjieg ;did bejn :unju tas-sena li g[addiet u :unju ta’ din issena. Mit-total tan-nies li ja[dmu, 73 fil-mija ja[dmu mal-privat, spjega l-Prim Ministru.

Ri]ultat ie[or li semma lPrim Ministru kien dak dwar l-investiment fl-istocks talGvern fejn il-Gvern kellu b]onn €100 miljun li ried jissellef u qasamhom f’diversi pakketti bi snin differenti meta jag[lqu. Il-fatti huma li da[lu €300 miljun, sostna lPrim Ministru, li kompla li dan hu vot ta’ fidu/ja kbira fil-Gvern.

It-tielet ri]ultat li semma lPrim Ministru kien il-mod kif Malta reb[et il-fidu/ja talkomunità internazzjonali g[ax fil-kri]i tal-Libja l-pajji] kien fuq in-na[a t-tajba tal-istorja.

Il-Kap tal-PN qal li l-programm u l-valuri tal-PN jafhom il-poplu kollu u mhux se j[abbarhom qabel l-elezzjoni. Appella lillOppo]izzjoni biex tkun /ara mal-poplu Malti u tkun ;usta u g[amillu g[axar mistoqsijiet li hu obbligat iwie;eb llejla fid-diskors tieg[u.

Il-Prim Ministrru qal li lpoplu Malti jistenna t-twe;iba i]da sadattant il-PN idur fuq il-poplu u jag[tih id-dokument b’fidu/ja fil-poplu Malti u f’Malta, li b[ala g]ira tant avvanzat ’il quddiem.

Id-dokument ‘L-G[eruq Tag[na’ li kien approvat mill-Kunsill :enerali talPartit Nazzjonalista li ntemm ilbiera[, kien ta[t il-lenti u lanali]i tal-kunsilliera tal-PN. Il-Kunsilliera mhux biss tkellmu b’entu]ja]mu dwar dan it-ti;did li jinsab g[addej minnu l-PN biex jibqa’ jwie;eb u jindirizza lb]onnijiet tas-so/jetà, i]da rabtuh ukoll mal-valuri li fuqhom qeg[din imexxu lillPN fil-Gvern fid-de/i]jonijiet diffi/li li qed jie[u fi ]minijiet ta’ maltemp internazzjonali, b’mod partikulari mal-Ba;it li g[adu kif ippre]enta biex is-sena ddie[la jkompli jikseb aktar ri]ultati favur il-familji u favur il-[olqien tax-xog[ol.

Joe Falzon qal li l-PN hu kburi bil-passat u l-pre]ent tieg[u partikolarment g[allmod kif il-Gvern immexxi mill-PN dejjem sa[[a[ linvestiment fl-edukazzjoni.

Hu semma l-bini l-;did flMCAST u l-investiment fliskejjel u kompla li Malta hi klassifikata fost l-aqwa g[axar pajji]i fid-dinja.

Il-Gvern [oloq ukoll pajji] attraenti g[all-investiment, sostna d-Deputat Nazzjonalista li semma diversi industriji fosthom talIT, ix-xjenza u t-tiswija talajruplani. Il-Gvern irid ida[[al ukoll il-kun/ett li jaqbel minn impjieg g[al dejjem, g[al persuna li hi kapa/i ssib impjieg dejjem.

Dan jirrikjedi ta[ri; kontinwu tul il-[ajja biex il-pajji] jattira iktar xog[ol attraenti lejn il-pajji] biex il-;id ikompli jin[oloq.

Fil-kuntest tad-dokument ta’ ti;did ippre]entat lillKunsill :enerali, id-Deputat Nazzjonalista Franco Debono tkellem dwar il-b]onn li l-PN ikompli ja[dem g[addemokrazija b[alma g[amlu l-mexxejja fil-passat, u ddeskriva d-demokrazija b[ala l-g[erq tal-PN. Fost il-proposti, Franco Debono semma t-tnaqqis filpolarizzazzjoni politika, aktar edukazzjoni biex ilpoplu Malti u G[awdxi jkun familjari mas-sistema politika f’Malta kif ukoll bidliet kostituzzjonali biex ilParlament ikun aktar awtonomu mill-amministrazzjoni tal-pajji] biex ilParlament ikun jista’ jaqdi a[jar il-funzjoni tieg[u skont il-Kostituzzjoni ta’ Malta.

Appella biex jing[ata aktar sostenn lill-kandidati fosthom b’[olqien ta’ forum g[all-kandidati, u lillE]ekuttiv tal-PN biex jibda japprova l-kandidati g[allelezzjoni ;enerali li jmiss.

Franco Debono qal li kif g[amel fil-passat se jkompli ja[dem biex jaqdi d-doveri tieg[u.

It-tmexxija soda tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi

kienet fi/-/entru tal-intervent ta’ Ian Castaldi Paris, Sindku tal-{al Lija. Hu ]ied li l-[idma tal-Prim Ministru qed ti;i kkumplimentata minn [idma sfieqa tal-membri kollha tal-Kabinett talMinistri. Hu qal li x-xhieda tas-su//ess ta’ Malta huma r-rapporti internazzjonali, fosthom anke stazzjonijiet barranin, li jirrimarkaw dwar is-su//essi ta’ Malta.

Fil-kuntest tat-ti;did fi [dan il-PN, Castaldi Paris qal li l-PN g[andu passat li g[andu jkun kburi bih u b’[idma li j;edded ru[u lPN jista’ jkompli jwettaq aktar riformi fil-pajji].

Irrefera g[ar-riformi mwettqa f’din il-le;islatura, fosthom ir-riforma tattrasport pubbliku li, fi kliem Castaldi Paris, tat a//essibbiltà lil persuni b’di]abbiltà.

Is-Segretarju Parlamentari Jason Azzopardi, ta [arsa lejn il-mi]uri tal-Ba;it inti]i li jkattru x-xog[ol u li jg[inu lill-intrapri]i Maltin. Fost dawn, l-iskema MicroInvest li ;;eddet g[al sena o[ra wara li [olqot madwar 300 impjie; ;did kif ukoll l-iskema MicroGuarantee li se tkun qed tg[in lis-sidien talintrapri]i ]g[ar jissellfu lflus g[al investiment flintrapri]a tag[hom.

Azzopardi qal li l-Gvern hu impenjat li jkompli jg[in lis-sidien tan-negozji g[ax meta dawn l-intrapri]i jikbru, jikber il-;id u jin[oloq ix-xog[ol. Dan iwassal g[al tnaqqis fil-qg[ad.

Is-Segretarju Parlamentari rrimarka li l-Gvern immexxi mill-PN, g[all-kuntrarju ta’ gvernijiet f’pajji]i o[ra, qed jag[]el biex i[enn g[al min g[andu b]onn u jippremja lil min ja[dem.

Dwar il-politika g[aqlija tal-PN tkellem id-Deputat Philip Mifsud li sostna li aktar ma jg[addi ]-]mien aktar jirrealizza kemm kien providenzjali g[al Malta li lPN reba[ l-a[[ar elezzjoni ;enerali. Fisser li l-alternattiva kienet tkun il-Partit Laburista li b[al m’g[amel fil-passat, kien iwassal g[al problemi fil-pajji].

B’referenza g[al numru ta’ mi]uri m[abbra fil-Ba;it, Mifsud semma l-g[otja ta’ €300 lill-anzjani li jibqg[u jg[ixu d-dar, l-g[oti ta’ stipendju lil 18,000 student u studenta, il-€120 miljun fi tliet snin g[all-kunsilli lokali kif ukoll it-tnaqqis talincome tax, i]-]ieda fi/Children’s Allowance kif ukoll it-tnaqqis fil-penali g[al min g[andu arretrati ta’ [las ta’ taxxa mal-Gvern.

Dan, qal Mifsud hu bil-kontra tal-politika tal-Partit Laburista li fit-22 xahar ta’ Gvern wassal g[al ]idiet fittaxxa u attentati biex listipendju jitne[[a. g[al pa;na 6

IN-NAZZJON It-Tnejn 21 ta’ Novembru, 2011

6 Lokali

Il-PN jaf il-vi]joni u d-direzzjoni minn pa;na 5

Karol Aquilina, iddeskriva lkariga ;dida tieg[u b[ala President Amministrattiv talPN b[ala ta’ unur, u wieg[ed li l-fidu/ja li ng[ata se jsarrafha f’[idma g[all-;id tal-PN u ta’ Malta.

Fisser li d-dokument ta’ [sieb u azzjoni politika approvat mill-E]ekuttiv tal-PN g[andu jkun il-gwida tal-partit g[as-snin li ;ejjin. Hu qal li dan id-dokument g[andu jwassal biex il-PN jista’ jer;a’ jikseb il-fidu/ja tal-elettorat flelezzjoni ;enerali li jmiss.

Dwar il-[idma tal-PN fissena u nofs li ;ejjin, ilPresident Amministrattiv sa[aq li din il-[idma g[andha

tkun ibba]ata fuq l-oqsma taxxog[ol, l-ekonomija, l-ambjent kif ukoll il-qasam so/jali.

L-Assistent Parlamentari Stephen Spiteri fa[[ar ilBa;it li g[andu qalb so/jali biex jg[in lill-familja – ba;it li jitkellem dwar l-g[aqal, jag[ti direzzjoni u jassigura l-futur tal-poplu Malti. Irrefera g[al ;urnal li ssoltu jikkritika lillGvern u li din id-darba fa[[ar il-ba;it.

Stephen Spiteri semma kif il-Gvern qed jo[loq suq ta’ nisa li qed jid[lu fid-dinja taxxog[ol, kif Malta g[andha laqwa rata ta’ postijiet g[axxog[ol, u kif b’kura;; solva lkwistjoni tat-tarzna, bil[addiema ta’ din l-intrapri]a jsibu xog[ol alternattiv.

Tkellem ukoll dwar lMCAST li g[andha numru ta’ pro;etti quddiemha, idde/i]jonijiet li qed jittie[du favur ix-xog[ol u favur azjendi li qed jag[tu valur mi]jud lill-ekonomija tag[na.

Spjega li l-Oppo]izzjoni m’g[andhiex pjani g[all-kontijiet tad-dawl u l-ilma u li trid tikseb il-poter bl-g[ajta talkontijiet tad-dawl u l-ilma.

G[aldaqstant, sa[aq Stephen Spiteri, il-poplu Malti m’g[andux jafda lill-Partit Laburista fil-Gvern.

L-Assistent Parlamentari Charlo Bonnici sostna li PN fil-Gvern g[andu [afna miri x’jil[aq u jrid jibqa’ ;ej b’diversi g[a]liet b’sa[[ithom.

Charlo Bonnici sostna li fi

]mien ta’ g[aw;, il-Gvern qed ikompli jinvesti fil-postijiet tax-xog[ol u f’ekonomija li tista’ tikber. Fil-maltemp ekonomiku, Malta trid tkun pre]enti biex tisfrutta l-opportunitajiet.

L-Assistent Parlamentari ]ied li Malta g[andha po]izzjoni b’sa[[itha, [afna i]jed minn pajji]i o[rajn flUE u fakkar li fl-2017 Malta se jkollha l-presidenza tal-UE u allura l-PN fil-Gvern irid ikun hemm [alli l-pajji] jikber fl-istatura tieg[u.

Fisser kif Malta trid tibqa’ ssa[[a[ ir-relazzjonijiet tag[ha mad-dinja u trid tkompli ttejjeb ir-relazzjonijiet tag[ha ma’ pajji]i li kienu milquta mirRebbieg[a G[arbija.

Filwaqt li semma diversi pro;etti u investimenti li saru fil-pajji], sa[aq li l-PN je[tie; jibqa’ jkun id-dar li fiha j[ossu komdu kul[add.

Id-Deputat Nazzjonalista Jean Pierre Farrugia wera apprezzament g[all-Ba;it tassena d-die[la. Hu qal li hawn rata ta’ [afna r;iel li qed ja[dmu, i]da sfortunatament mhux qed igawdu lill-familja bi]]ejjed.

I/-/ivil qed ikun kalamita g[an-nisa; Jean Pierre Farrugia qal li kienet rappurtata ]ieda ta’ 4,351 mara li qed ja[dmu u allura sa[aq dwar il-b]onn ta/Child Care Centres.

Gvern Nazzjonalista jrid ikompli jin/entiva lin-nisa biex jo[or;u ja[dmu. Hu rrakkomanda lill-MCESD biex jikkollabora mal-Gvern [alli ti]died ir-rata ta’ nisa li ja[dmu. {e;;e; ukoll lill-PN filGvern biex fl-estimi talEnemalta jing[ataw it-timelines.

L-Ewro Parlamentari David Casa qal li l-PN g[andu jirfina l-fehmiet ba]i/i tieg[u biex ikun jista’ jappella g[all;enerazzjoni tal-lum. Hu qal li l-PN g[adu b’sa[[tu u mag[qud biex jibqa’ jkun ta’ servizz g[all-poplu Malti. Hu

sostna li hemm b]onn li l-PN fil-Gvern ikompli jiggverna a[jar.

L-Ewro Parlamentari Nazzjonalista fisser kif numru ta’ gvernijiet Ewropej kellhom voti ta’ sfidu/ja; b’kuntrast Gvern Nazzjonalista reba[ vot ta’ fidu/ja biex ikompli ja[dem g[all-;id tal-pajji], u minkejja maltemp ekonomiku, Malta g[andha l-aqwa statistika fl-UE ta’ nies li ja[dmu.

Hu rrefera dwar minn xiex g[adda l-PN ta[t gvernijiet Laburisti: 25 Sena ilu l-PN ma setax jag[mel meeting f’TalBarrani, u meta kien inqatel Raymond Caruana.

David Casa sa[aq li elezzjoni ma tissejja[x meta jrid il-Kap tal-Oppo]izzjoni; elezzjoni tissejja[ biss mill-Prim Ministru. Appella g[all-kura;; u tenna li l-PN g[adu b’sa[[tu u jinsab lest li jirba[ elezzjoni o[ra g[all-;id ta’ Malta fl-UE u fid-dinja.

Il-Ministru Dolores Cristina qalet li t[ossha kburija li hi Maltija u /ittadina Ewropea filwaqt li tinsab fidu/ju]a li pajji]na g[andu futur sabi[ ’il quddiem minkejja l-irwiefen fl-Ewropa.

Dolores Cristina qalet li ddokument bit-tema ‘L-G[eruq Tag[na’, hu xhieda ta’ min a[na u fejn irridu mmorru.

Sostniet li x-xog[ol kollu li saru matul is-snin kien wie[ed inkredibbli.

Fissret li f’dan id-dokument qed ji;;edded l-impenn tal-PN lejn l-individwu u lejn ilfamilji u sa[qet li l-istat m’g[andux jinda[al fil-familji i]da jindirizza l-b]onnijiet tag[hom. Id-dokument i[ares ukoll lejn is-solidarjetà.

Dwar il-Ba;it 2012, Dolores Cristina fissritu b[ala programm ta’ [idma li jippremja l-b]ulija filwaqt li jag[ti direzzjoni lejn l-g[aqal u r-responsabbiltà. L-g[aqal wassal biex ikunu salvati 7,000 post taxxog[ol, u ntu]a biex sar i]jed investiment fl-edukazzjoni, fis-sa[[a u ]ieda fil-benefi//ji so/jali.

Dolores Cristina temmet li lPN g[ad fadallu x’joffri lil dan il-pajji]: il-vi]joni qieg[da hemm u d-direzzjoni tinsab f’idejn il-Prim Ministru.

Id-Deputat Nazzjonalista

Francis Zammit Dimech

sostna li l-Oppo]izzjoni lanqas mhi qed tag[mel anali]i ta’ x’inhu g[addej fl-Ewropa u flAfrika ta’ Fuq. Irrimarka li fejn pajji]i o[rajn qed jg[ollu r-rati tal-img[ax fil-bonds, Malta qed tnaqqas dawn irrati.

Dan hu l-akbar vot ta’ fidu/ja, sa[aq Francis Zammit Dimech, li jirrfletti l-g[aqal irresponsabbiltà, il-kura;; u ddirezzjoni ta’ Gvern Nazzjonalista.

Irrefera g[all-Oppo]izzjoni u qal li qed tkun inkompetenti politikament.

Hu elenka numru ta’ punti li g[andhom joffru formula ta’ su//ess fl-elezzjoni elettorali li jmiss: nibqg[u vi/in l-g[eruq tag[na u tal-poplu Malti, nibqg[u kura;;u]i, ikollna sens ta’ direzzjoni, il-valur kbir tal-lealtà lejn art twelidna g[al pa;na 7

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Lokali 7

Dokument li juri l-PN min hu minn pa;na 6

li g[andha b]onn it-tmexxija ta’ Gvern Nazzjonalista.

Hu appella lill-kunsillieri biex jo[or;u mill-Kunsill :enerali b’entu]ja]mu u b’determinazzjoni [alli Malta, g[al darb’o[ra, tara gvern immexxi mill-PN u Malta tibqa’ tkun rilevanti fil-qasam internazzjonali.

Il-Ministru Giovanna Debono sostniet li quddiem limpressjoni tal-Oppo]izzjoni li m’hemmx vi]joni g[al G[awdex, sfidat lillOppo]izzjoni biex tag[mel dawra ma’ G[awdex imbag[ad ti;;udika.

Giovanna Debono qalet li qatt f’G[awdex ma rat pro;etti mifruxin fuq oqsma differenti.

Semmiet fost o[rajn kif f’G[awdex sar investiment kbir fl-edukazzjoni bil-bini ta’ skejjel ;odda u ]died innumru ta’ studenti li jkomplu jistudjaw wara l-Form 5.

Fil-Ba;it g[as-sena d-die[la ]diedet l-allokazzjoni finanzjarja g[all-istudenti G[awdxin li qed jistudjaw Malta. Sar ukoll investiment kbir fissa[[a, bit-twaqqif fost o[rajn, tad-Dipartiment ;did tarRadjolo;ija.

Elenkat numru ta’ pro;etti, fosthom bini ta’ toroq ;odda filwaqt li semmiet kif se jsir ir-restawr fuq is-swar ta/?ittadella, investimenti o[rajn b[al bi//erija ;dida u t-terminal tal-Gozo Channel fi/?irkewwa.

Semmiet ukoll ix-xog[ol marbut ma’ Eko-G[awdex u l[idma li waslet biex tkompli ting[ata lix-xog[ol f’G[awdex. Dwar dan kollu, sostniet il-Ministru Debono, ilpoplu G[awdxi qed japprezzah mill-qalb u fissret li g[allPN, G[awdex jibqa’ partikulari u spe/jali.

Id-Deputat Nazzjonalista David Agius qal li mill-1987 ’l hawn, [lief fl-1996, il-PN dejjem kellu l-appo;; talpoplu. Sostna li l-PN qed ji;;edded u dan it-ti;did irid jitwettaq biex wie[ed jifhem dixxiplina li tissarraf f’realtà.

David Agius stqarr li l-PN jemmen f’politika ta’ servizz; g[andna n[arsu lejn il-passat u l-pre]ent biex jimlina b’kura;; g[all-futur. Id-dixxiplina, sa[aq David Agius, tfisser realtà u g[alhekk dan il-valur g[andu jintu]a lejn ba]i elettorali rebbie[.

Il-valur tad-dixxiplina wa[du, kompla d-Deputat Nazzjonalista, mhux bi]]ejjed u g[andu jkun mag[;un marrealtà. Sostna li min janalizza lill-PN jaf li b[ala partit popolari dejjem ta vu/i lil kul[add.

Jekk wie[ed jimxi fuq ilprin/ipji, wie[ed m’g[andux fejn ji]balja.

David Agius kompla li l-PN hu partit tal-libertà, u jrid ikompli biex Malta tibqa’ pajji] [ieles fl-UE, u jo[ro; b’ideat ;odda u jkompli jmexxi lil Malta b’kompetenza kbira.

David Agius sostna li lappo;; lejn il-PN g[andu jiggarantixxi futur a[jar u temm jg[id li flimkien kollox g[adu possibbli.

Il-Ministru George Pullicino sostna li ta[t gverni-

Se jitwaqqfu g[axar workshops li fuqhom hu mibni d-dokument biex jin[olqu inizjattivi konkreti g[al pajjizna

jiet Nazzjonalisti Malta g[amlet avvanzi minkejja ttaqlib ekonomiku fid-dinja u llum, fost o[rajn, nitkellmu dwar l-g[aqal biex ni;;eneraw l-ener;ija mix-xemx u milliskart.

Dwar id-dokument ‘LG[eruq Tag[na’, qal li dan g[andu jitwassal lejn i]]g[a]ag[ biex huma stess ikunu l-protagonisti tal-bidla.

Huma me[tie;a wkoll forzi ;odda biex tkompli titwettaq il-bidla g[ar-realtà, u b]onn ta’ aktar nisa biex jikkontribwixxu fl-i]vilupp politiku ta’ Malta.

Appella lill-PN imur lil hemm mill-kanali tradizzjonali tal-politika; fost l-o[rajn g[and i]-]g[a]ag[ bl-g[odod teknolo;i/i tal-lum. George Pullicino sa[aq dwar is-sa[[a tat-tim li, wara li jiddiskuti, jilg[ab g[all-istess skop b’umiltà ta[t tim wie[ed u vi]joni wa[da.

Il-fus tal-PN, sostna lMinistru Pullicino, jibqa’ lbniedem, g[ax irid ikompli jkun rilevanti, influwenti u inklussiv; partit popolari u mhux populista.

‘L-G[eruq Tag[na’ spjega li jrid jit[ares b[ala abbozz li g[andu jressaq aktar nies [alli jkunu protagonisti fis-so/jetà Maltija.

Is-Segretarju Parlamentari Mario de Marco fakkar f’diskors ta’ :or; Borg Olivier meta kien stieden lill[addiem Malti biex jing[aqad mal-PN. G[al dik l-istedina ilpartitarji Laburisti ddie[qu bih bir-ri]ultat li l-pajji] g[adda minn ]minijiet diffi/li. {ames snin wara l-[addiema ng[aqdu mal-PN li wassluh biex jirtba[ elezzjoni wara o[ra. Il-poplu g[araf liema hu l-partit li jsib is-soluzzjonijiet g[all-problemi li jsib quddiemu pajji]na u min irnexxielu jo[loq il-;id.

Mario de Marco qal li l-PN irnexxielu jsa[[a[ l-ekonomija g[aliex hu l-partit li g[araf li l-ekonomija hi /-cavetta g[assu//ess billi sa[[a[ l-edukazzjoni.

Quddiem l-isfidi ;odda ta’ pajji]na, il-PN qed isib soluzzjonijiet kontra l-pariri []iena tal-Oppo]izzjoni. Kieku l-PN segwa l-pariri li ta l-PL, kieku llum Malta wkoll tinsab fl-istess sitwazzjoni tal-Gre/ja, lItalja, Spanja u l-Portugall. LOppo]izzjoni mhix kapa/i toffri soluzzjoni u qed tippre]enta

quddiem il-poplu ba[[ biss.

Il-PN, sa[aq de Marco, hu partit li jg[aqqad u jrid ikompli miexi f’din id-direzzjoni billi jag[raf ukoll i/-/irkustanzi ;odda li qed ji]viluppaw fis-setturi kollha tas-so/jetà. IlPN hu partit g[as-servizz talpoplu u mhux jistenna li lpoplu jkun g[as-servizz tieg[u.

Il-Ministru Austin Gatt qal li j[ossu kburi li hu Nazzjonalist li kiseb ri]ultati po]ittivi g[al 25 sena s[a[ u minkejja dan g[adu jirnexxilu jo[ro; dokument b[al dak pre]entat li juri l-PN x’inhu.

Id-dokument jispjega li jekk ma jkunx hemm direzzjoni /ara, pajji] ma jasal imkien.

Dan hu l-qofol tal-politika talPN li qed tag[ti direzzjoni u vi]joni /ara g[all-pajji].

Ikkritika lill-politika talOppo]izzjoni u qal li qed toffri biss politika tas-supermarket li toffri kollox lil kul[add ming[ajr i]da ma tg[id ilprezz li jrid jit[allas.

Austin Gatt qal li partit qatt ma jista’ jkun kollox g[al kul[add. Partit hu e]er/izzju ta’ servizz. Il-PN ma joqg[odx gallarija u kapa/i jie[u de/i]jonijiet /ari anke jekk ikun hemm mumenti fejn isiru ]balji.

Il-Ministru Gatt qal li fil-ka] tad-divorzju, il-PN wera li kapa/i jilqa’ fi [danu ideat differenti u kellu l-kura;; li jie[u de/i]joni dwar po]izzjoni ming[ajr ma finalment injora r-rieda tal-poplu.

Austin Gatt esprima ringrazzjament g[ar-responsabbiltà li jie[u l-Prim Ministru f’[afna de/i]jonijiet li jkollu je[odhom wa[du. Hu enfasizza li b[ala Membru Parlamentari kien elett g[aliex [are; mal-PN u s-si;;u filParlament mhux tieg[u i]da tal-PN. Austin Gatt qal li hu prin/ipju fundamentali li dak li jidde/iedi l-PN g[andu jkun segwit min-Nazzjonalisti kollha. Filwaqt li kkonferma li mhux se jikkontesta l-elezzjoni li jmiss, hu lest ikun hemm biex jg[in lill-partit fl-elezzjoni li jmiss.

Is-Segretarju Parlamentari Chris Said qal li j[ossu kburi li jifforma parti mill-PN li kien il-partit li biddel lillpajji]. Kien il-PN li dejjem ;abar fi [danu lill-Maltin li riedu jbiddlu lill-pajji]. I[ossu

kburi g[aliex kien il-PN wa[du li [adem biex pajji]na sar nazzjon, li sab postu flEwropa, li da[[al fil-pajji] issens ta’ djaolgu u [addem filprattika s-sussidjarjetà. Il-PN feta[ possibbiltajiet kbar g[all-futur ta]-]g[a]ag[. Dan hu l-uniku partit rilevanti f’pajji]na li jista’ jkun fdat bit-tmun f’idejh.

Chris Said qal li kien il-PN l-uniku partit li kellu direzzjoni u offra mexxejja li kapa/i jmexxu lill-pajji] anke fil-maltemp. Ta[t it-tmexxija tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, il-pajji] kompla f’din it-triq u g[adu sal-lum igawi l-fidu/ja u r-rispett ta’ pajji]i o[ra.

Is-Segretarju Parlamentari sejja[ lill-poplu biex ikompli jkun mag[qud wara t-tmexxija tal-PN u mhux jafda f’idejn min g[andu interess wie[ed, dak li jikseb il-poter.

Il-Ministru Tonio Fenech qal li l-PN hu partit li qatt ma we[el fil-passat. Fil-mument li jag[mel pass ikun qed ja[seb g[all-passi li jrid jag[mel ’il quddiem. Il-PN dejjem kellu mexxejja li g[arfu jag[tu direzzjoni filmumenti l-aktar diffi/li.

Tonio Fenech qal li l-PN qed juri li anke fil-mumenti diffi/li qed jirnexxilu jimxi fis-sod. Hu qal li d-dokumenti ppre]entat fil-Kunsill qed

jitma’ mill-g[eruq biex ikunu l-g[eruq li jibqg[u jag[tu ssa[[a lill-pajji] u lin-nazzjon.

Il-Ministru Fenech qal li llum l-Oppo]izzjoni qed tg[id li l-Gvern qed jikkopja ideat li semmiet hi. Fil-fatt l-ideat espressi mill-Oppo]izzjoni jindikaw biss pi] fuq il[addiema. L-Oppo]izzjoni dejjem tat pariri dwar dak li qed isir f’pajji]i o[ra, i]da llum dawn il-pajji]i qed jaslu f’falliment wara ie[or.

Dak li qed jitwettaq bilpolitika pre]enti, sa[aq Tonio Fenech, il-Gvern qed jara mhux ir-ri]ultat tag[hom illum i]da dak li se jgawdi minnhom fis-snin li ;ejjin, hekk kif fisser li l-PN jibqa’ l-partit rilevanti g[aliex jibqa’ jag[ti garanzija g[all-futur.

Il-Parlamentari Ewropew Simon Busuttil qal li d-dokument ippre]entat fil-Kunsill hu l-karta tal-identità tal-PN li juri mhux biss min hu i]da kif iwettaq dak li jemmen fih. Ilvaluri, kun/etti u prin/ipji li hemm fid-dokumenti millewwel jindikaw li ;ejjin millPN g[aliex fih valuri li kien il-PN li tahom tifsira konkreta.

Simon Busuttil qal li ddokument jiddistingwi lill-PN minn [addie[or. Il-poplu jaf fejn jinsab il-PN i]da ma jistax ikun jaf fejn hu l-PL. IlPartit Laburista mhux qed ikun /ar fid-direzzjoni tieg[u la fl-ekonomija la fis-solidarjetà, la fil-fidu/ja u lanqas fuq livell ta’ policies. Fil-PL hemm diver;enzi kbar fuq loqsma kollha.

Illum qed jitkellem fuq g[aqal i]da r-rispett u lfidu/ja ma jinkisbux bilparoli i]da bil-fatti.

Simon Busuttil qal li l-PN kontinwament jo[ro; b’ideat ;odda u anke llum li [are; lideat tieg[u fil-Ba;it, di;à qed jippjana biex ikompli jtejjeb is-sitwazzjoni, ja[taf lopportunitajiet filwaqt li jeg[leb l-isfidi li jsib quddiemu.

Simon Busuttil qal li lg[eruq mhumiex il-passat. Lg[eruq huma wkoll il-pre]ent u l-passat. Min ma jafx x’inhuma l-g[eruq tieg[u jfisser li ma jafx fejn sejjer.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

8 Opinjoni

Ba;it serju minn Gvern responsabbli Jum il-Ba;it ;ie u g[adda.

G[all-grazzja t’Alla l-Gvern Nazzjonalista tana ba;it serju u li ja[seb f’kul[add. IlMinistru Tonio Fenech laqqam dan il-ba;it bl-isem; “Inkattru x-xog[ol g[all-[addiema waqt li nassiguraw l-istabbiltà ta’ pajji]na”. Meta taqra l-kontenut tara kemm verament dan hu minnu.

Dan hu ba;it mag[mul b’g[aqal u serjetà, li huma ]]ew; ingredjenti li bihom ilpajji] jista’ jeg[leb il-maltemp ta’ madwarna. Ba;it li joffri [emel ta’ proposti po]ittivi u konkreti li huma mifruxin mas-so/jetà kollha ta’ dan ilpajji] /kejken imma li jipprometti.

Il-ba;it tas-sena 2012 qed iwieg[ed investiment kapitali ta’ €425.3 miljuni. Xi [a;a verament kbira g[al pajji] ]g[ir b[al tag[na Fl-istess waqt qed ibassar ukoll tkabbir ekonomiku ta’ 2.8% g[as-sena d-die[la.

Dan kollu qed ji;i mwieg[ed lilna llum meta pajji]i o[ra qed igiddmu f’ difrejhom biex jaraw x’mi]uri aktar ta’ awsterità se jinkludu fil-pajji] rispettiv tag[hom biex forsi pajji]hom ma ji;ix dikjarat fallut kompletament.

Nafu x’;ara fil-Gre/ja, kif nafu wkoll x’qed ji;ri proprju b[alissa fl-Italja. Dan apparti it-twissija li tat l-istess Unjoni Ewropea l-;img[a li g[addiet meta bassret li hemm possibbiltà ta’ kri]i ekonomika o[ra fl-Ewropa matul is-sena ddie[la 2012. }ieda fi/-children’s allowance B’dan kollu quddiem g[ajnejna, il-Gvern li hu wkoll konxju tas-sitwazzjoni u ta’ dak kollu li jista’ ji;ri fil-futur immedjat, g[ax ja[dem bil-g[aqal u b’responsabbiltà politika kbira, xorta sab il-flus ne/essarji biex

bihom ikompli jg[id u jassisti lill-familji Maltin u G[awdxin.

Huwa ]ied i/-children’s allowance minn €250 g[al €350 kull wild.

Il-leave tal-maternità ]diet minn erbatax-il ;img[a g[al sittax fis-sena 2012, u tmintax fis-sena ta’ wara ji;ifieri fissena 2013. Mi]ura o[ra li minnha tgawdi l-familja hija ttne[[ija tal-li/enzja tattelevi]joni. Ta’ min isemmi wkoll li matul l-a[[ar g[axar snin il-parte/ipazzjoni tal-mara fis-suq tax-xog[ol telg[et minn 32.2% g[al 40.5%. Din i]-]ieda hija ta’ benefi//ju g[an-nisa nfushom, g[allfamilji tag[hom kif ukoll g[as-so/jetà.

Anke l-anzjani li tant huma g[all-qalb dan il-Gvern, [aseb g[alihom anke f’dan il-ba;it.

Qabel xejn i]-]ieda tal-g[oli tal-[ajja ta’ €4.66 se ting[atalhom s[i[a u mhux parti minnha b[al qabel.

G[al dawk l-anzjani li g[alqu t-tmenin sena u baqg[u

minn Euchar MIZZI mizzieuchar@yahoo.com

F’dan il-Ba;it il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista qieg[ed ikompli jinvesti fil-futur ta’ wliedna

jg[ixu fi djarhom jew ma’ nieshom qed jing[ataw g[otja ta’ €300 fis-sena biex tkompli tg[inhom fil-b]onnijiet tag[hom.

Dan apparti t-tkomplija tasservizzi ;a pprovduti mill-istat fis-snin pre/edenti u li tant huma utli g[all-anzjani tag[na, b[al ma huma il-meals on wheels, il-handyman on demand kif ukoll l-immodernizzar u aktar bini ta’ djar g[all-anzjani, liema bini hu ta’ l-og[la kwalità. E]enzjoni tattaxxa lil dawk li jinsabu rikoverati fid-djar privati titla’ minn €2,000 g[al €2,500 fissena.

L-Ispi]jar tal-G[a]la Tieg[ek

Ovvjament sar progress anke fis-sistema tas-sa[[a f’pajji]na u dan jikkumplimenta tajjeb [afna ma’ servizzi o[ra li l-anzjani ji;u b]onnhom kontinwament b[al, pere]empju, l-iskema ta’ ‘LIspi]jar tal-G[a]la Tieg[ek’.

Din kompliet tissa[[a[ u tespandi ma’ Malta u G[awdex.

Hawn ta’ min isemmi wkoll it-tkomplija tas-servizz tassa[[a b’xejn, kif ukoll aktar ro[s fil-prezzijiet tal-medi/ini g[al dawk li m’humiex intitolati g[all-medi/ina b’xejn.

Titne[[a wkoll il-VAT fuq ilprivate nursing u l-home help offruti mill-privat. Anke ;ew imnedija ]ew; /entri ;odda ta’ matul il-jum g[all-anzjani, kif ukoll Strate;ija Nazzjonali fuq id-Dimensja u day respite lil min ibati mid-dimensja. :ie mniedi wkoll ta[ri; g[all-[addiema u carers li ja[dmu mal-persuni li jbatu minn din l-istess marda.

M’hemmx dubju li ttne[[ija tal-li/enzja tattelevi]joni msemmija aktar ’il fuq hu pass apprezzat [afna anke mill-anzjani li jqattg[u [afna mill-[in tag[hom quddiem is-sett tal-televi]joni.

Imbag[ad hemm ruxxmata ta’ benefi//ji offruti ta[t liskema tas-Servizzi So/jali li jing[ataw mill-istat u li jam-

montaw g[as-somma fenominali ta’€750.4 miljuni.

Dawn huma l-pensjonijiet, g[ajnuna g[al waqt il-mard, g[al waqt il-qg[ad, g[all-persuni b’di]abbiltà, g[all-orfni, g[as-single mothers, g[arromol fejn issa l-Gvern estenda l-pensjoni anke wara l[ames snin li jkun ilhom li re;g[u ]]ew;u.G[ajnuna lillA;enzija Sapport u o[rajn ta’ voluntarjat. U tant u tant g[ajnuniet o[ra li w[ud minnhom l-anqas biss qatt smajna bihom.

Skejjel ;odda G[ar-rigward talEdukazzjoni, li hija l-mimmi ta’ g[ajnejn il-Gvern pre]enti, il-Ministru tal-Finanzi [abbar allokazzjoni ta’ ]jieda ta’ €23 miljun fuq il-vot tas-sena lo[ra. Dawn huma mqassmin fuq bini ta’ skejjel ;odda, g[ajnuna sostanzjali lill-iskejjel tal-Knisja, fond ta’ miljun ewro g[all-immodernizzar u investiment fl-iskejjel indipendenti.

G[all-boro] ta’ studju g[al

uliedna hemm ivvutati €900,000. G[ajnuna ta’ tag[lim tal-mu]ika mill-baned u allokazzjoni ta’ €350,000 ivvutati g[at-turi]mu sportiv, u €120,000 se jing[ataw fi scholarships fil-qasam sportiv.

L-istipendju lill-istudenti kollha kompla jing[ata millGvern Nazzjonalista u dan ]ied fl-ammont peress li l-istudenti li jkomplu l-istudji tag[hom wara l-iskola sekondarja kompli jikber fejn la[aq is-70 fil-mija.

G[awdex

Dwar G[awdex b[as-soltu lGvern qag[ad attent li jing[ata s-sehem xieraq u me[tie; sabiex ikompli ji]viluppa u jisbie[ kif inhu mistenni u xieraq.

G[alhekk insibu li g[all- EkoG[awdex hemm pro;etti li jammontaw g[all-€4 miljuni.

G[all-promozzjoni lil G[awdex b[ala destinazzjoni distinta hemm ivvutata ssomma ta’ €500,000, waqt li

tnieda programm biex lG[awdxin isibui mpjieg f’G[awdex.

L-istudenti G[awdxin li qed ikomplu l-istudji tag[hom f’Malta qed kull ma jmur ji]died. Din hi xi [a;a po]ittiva [afna u li tirrispondi g[axxewqat tal-Gvern pre]enti.

Biex dan ji;i kkonsolidat u ]g[a]ag[ o[rajn jit[ajru huma wkoll ikomplu bl-istudji tag[hom, il-Gvern qed jivvota somma addizzjonali ta’ €700,000 biex ti]died ma’ listipendju li qed jing[ata lil dawn l-istudenti.

Ng[idu prosit u grazzi millqalb lill-Gvern li g[araf issagrifi//ji, l-i]vanta;;i u lproblemi li l-istudenti G[awdxin i[abbtu wi//hom mag[hom matul l-istudji tag[hom. Fl-iskola Ninu Cremona huwa propost investiment ta’ €320,000 f’laboratorju tal-lingwi (language Lab).

Fil-bini ta’aktar toroq f’G[awdex hemm propost ilvot ta’ €1.5 miljuni.

Pro;etti o[ra f’G[awdex

Barra minn dan b[alissa hemm diversi pro;etti li waslu fit-tmiem tag[hom u dalwaqt jigu nawgurati. Dawn huma lpro;ett tal-Bi//erija li issa tinsab fi standard Ewropew b’apparat modern tal-a[[ar li [are; fis-suq. Fi ftit ;ranet o[ra ji;i nawgurat ukoll il:nien Villa Rundle, pro;ett ta’ /ertu kobor li nbena kwa]i mill-;did u li llum joffri post ta’ rikreazzjoni u mistrie[ mill-aqwa fil-qalba tal-Belt Victoria.

It-toroq ta’ Pinu, tad-Dwejra u tax-Xlendi huma lesti, u jonqos biss /ek/ik ]g[ir [afna.

Toroq li huma bellezza u li tie[u gost tg[addi minnhom.

Fil-pre]ent qed isir xog[ol fuq it-triq Xewkija-Victoria, fejn ix-xog[ol jidher avvanzat. Din hi parti mit-Triq MgarrDwejra, triq twila mal-10 mili li qed tin[adem f’fa]ijiet sabiex in-negozju u t-tra;itt tan-nies ji;i milqut mill-inqas,

u l-kummer/ isofri impatt negattiv minimu.

Apparti dan, matul din issena 411-il familja G[awdxija pparte/ipaw fl-iskema ta’ stallazzjoni ta’ sistemi fotovoltaj/i, filwaqt li 209 familji bbenefikaw mill-iskema ta’ solar water heaters.

Mitejn intrapri]a bbenefikaw mill-iskema Microinvest. Aktar minn 150 intrapri]a flimkien jimpjegaw aktar minn 450 [addiem G[awdxi bbenefikaw ukoll mill-Employment Aid Programme.

Xi [a;a ta’ min ifa[[arha kienet il-konklu]joni filMaterplan dwar i/-?ittadella b[ala ba]i g[al numru ta’ pro;etti ta’ restawr u riabilitazzjoni fil-Belt Victoria.

Anke l-g[eluq tal-a[[ar [ru; tad-drena;; f’Wied il-Miela[ huwa pass ta’ importanza ambjentali u turistika notevoli g[al G[awdex. Illum il-;urnata d-drena;; kollhu ;;enerat f’G[awdex qed ji;i ttrattat qabel ma jintefa’ fil-ba[ar.

Ma ridtx in[alli barra l-investiment li sar u g[adu qed isir flIsptar :enerali ta’ G[awdex.

Dan l-i]vilupp g[adda minn Ward g[all-ie[or u dan l-a[[ar la[aq ukoll lid-Dipartiment tarRadjolo;ija, investiment ta’ apparat ;did, fejn saru aktar minn 800 CT Scan, u nisa G[awdxin ipparte/ipaw filBreat Screening Programme f’G[awdex stess.

Investiment ie[or ta’€1.5 miljun ewro sar fl-upgrading tas-sistema tal-IT fl-Isptar :enerali, biex din issa ;iet imqabbda ma’ l-Isptar Mater Dei. B’dan il-;id kollu li tarah b’g[ajnejk u tmissu b’idejk u madankollu d-deficit xorta wa[da rnexxielna nni]luh ta[t it-tlieta fil-mija, grad a//ettabbli g[all-Unjoni Ewropea.

Din hi fil-qosor [afna, daqqa t’g[ajn [afifa lejn ilBa;it li l-Ministru Tonio Fenech [abbar nhar it-Tnejn li g[adda f’isem il-Gvern Nazzjonalista. Ba;it li b’mod jew ie[or tefa’ xi [a;a ]g[ira jew kbira fil-but ta’ kull /ittadin Malti u G[awdxi.

Altru li t-tmun tal-pajji] qieg[ed immexxi minn par idejn sodi!

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, {amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Fidu/ja dikjarata It-talba mill-pubbliku Malti g[as-sej[a ta’ stocks tal-Gvern li [ar;u b[al-lum ;img[a u li g[alihom kien hemm domanda qawwija, kif kien hemm ukoll domanda kbira mill-istituzzjonijiet finanzjarji, turi [a;a wa[da – il-fidu/ja fil-qag[da finanzjarja ta’ pajji]na.

Il-mod kif il-pubbliku rrisponda g[all-offerta ta’ stocks tal-Gvern, b’talba li la[qet i/-/ifra ta’ €195 miljun g[al sej[a ta’ €168 miljun f’perijodu ta’ jumejn, hu sinjal ta’ sinjifikat kbir. Hu hu f’/irkustanzi b[al dawn li l-poplu jista’ jkollu stampa s[i[a ta’ dak li qed ji;ri f’pajji]na. Fidu/ja ddikjarata mhux bil-kliem u l-istatistika biss, i]da blazzjoni tal-pubbliku nnifsu.

Risposta /ara g[al min irid ipin;i kollox iswed Il-pubbliku wie;eb b’mod po]ittiv. Id-domanda qawwija hi risposta /ara g[al min irid ipin;i dejjem l-istampa sewda, jew stampa tqila tas-sitwazzjoni ekonomika ta’ pajji]na.

G[al pajji]na, dan hu indikatur ie[or importanti li jag[mlilna l-kura;; biex inkomplu fid-direzzjoni u fit-triq li ninsabu fiha. Hu sinjal ukoll li lpubbliku qieg[ed jistrie[ fuq il-qag[da finanzjarja tag[na, ming[ajr ebda bi]a’. Dan hu sinjal po]ittiv ukoll, u ta’ kura;; g[all-Gvern. Il-poplu qed jirrispondi g[all-politika ekonomika u fiskali li qed i[addem il-Gvern. Il-poplu qieg[ed jafda lpolitika tal-Gvern f’setturi li saru ta’ prijorità g[all-popli kollha tad-dinja. L-ekonomija u s-set-

tur finanzjarju huma fuq quddiem nett tal-a;enda ta’ kull pajji].

Anki min mhux familjari mal-aspetti tekni/i talekonomija u tal-finanzi qieg[ed isegwi bl-attenzjoni dak kollu li qed ise[[ fid-dinja finanzjarja u dik ekonomika. Dan bir-ra;un. Ir-realtajiet li qed ng[ixu fihom illum, wara li esperjenzajna l-effett qawwi li [alla fuq il-kwalità tal-[ajja tal-popli taddinja l-kollass tas-settur dinji finanzjarju, huma ta’ preokkupazzjoni g[al kul[add.

Il-popli ta’ pajji]i li g[arfu jilqg[u g[all-impatt tar-ri/essjoni ekonomika dinjija huma konxji aktar u b’interess qawwi jsegwu dak li qed ji;ri madwarna biex ma jaqg[ux fis-sitwazzjoni ta’ w;ig[ u tbatijiet li qed jiffa//jaw popli b[alma huma dawk fil-Gre/ja, Spanja, il-Portugall, l-Irlanda, l-Italja u pajji] o[ra Ewropej li huma fix-xifer ta’ kri]i serja finanzjarja.

Kuntrast kbir ma’ dak li qed ji;ri f’pajji]i o[ra Quddiem il-fidu/ja li wera l-pubbliku Malti l;img[a l-o[ra bilfors li jkollna nag[mlu l-paraguni ma’ dak li qed ji;ri f’pajji]i o[ra. F’bozza pajji]na mhuwiex. Dak li ji;ri lil hinn minn xtutna, in[ossu ta’ bilfors l-impatt tieg[u. I]da bilfors ikollna nag[mlu l-paraguni. Il-kuntrast hu /ar. Ir-ri]ultati li jikseb pajji]na, anki kkonfermati minn a;enziji internazzjonali li janalizzaw il-qag[da finanzjarja tal-pajji]i, ukoll jirrikonoxxu li pajji]na irnexxielu jindirizza u jilqa’ g[all-maltemp finanzjarju.

Pajji]i o[ra qed jikbrulhom il-problemi g[aliex qed isibuha diffi/li li jsibu banek internazzjonali u ta’ reputazzjoni li jappruvaw miljuni kbar ta’ flus f’self.

F’Malta, is-sitwazzjoni hi differenti. Il-qg[ad hu fl-anqas livelli fost il-pajji]i tal-UE. Il-klima ekonomika u finanzjarja hi po]ittiva. Il-pubbliku qieg[ed juri li qed ikompli jafda flusu f’idejn ilGvern.

Din hi d-differenza ta’ pajji]na meta paragunat ma’ popli o[ra. Il-Gvern qed isib l-appo;; finanzjarju tal-poplu tieg[u. Il-Gvern Malti qieg[ed ikompli jissellef ming[and il-poplu tieg[u stess. Ilpoplu qieg[ed jirre/iproka u l-interessi li jgawdi mis-self qieg[ed jitgawda f’pajji]na stess. Dan qed iwassal ukoll biex l-ekonomija f’pajji]na tkompli tikber. ?ertifikat g[all-politika tal-Gvern Dan hu /ertifikat g[all-politika fiskali tal-Prim Minsitru Lawrence Gonzi. Il-poplu qieg[ed juri li qieg[ed japprezza l-impenn tal-Gvern li jkompli jinvesti f’setturi li jrendu g[all-pajji], b[alma hu ledukazzjoni fejn l-istudenti ma tilfu xejn minn dak li kienu jgawdu u g[all-kuntrarju, qed ikomplu jibbenfikaw minn aktar opportunitajiet ta’ studji.

Qed jinvesti wkoll fis-servizzi tas-sa[[a, fis-settur importanti tal-ambjent, u fit-tis[i[ ekonomiku fejn miexi mal-miri ta’ aktar tnaqqis fl-i]bilan/ talpajji] hekk kif is-sena d-die[la jin]el g[al 2.3% talProdott Domestiku Gross.

Intietef

Nib]g[u g[all-ambjent ta’ madwarna -

-

Ir ra;el u l espert

.

Wie[ed ra;el staqsa lil xi [add espert fuq is-si;ar meta hu l-a[jar ]mien biex wie[ed i[awwel si;ra.

“G[oxrin sena ilu,” wie;bu l-espert. Ir-ra;el tah [arsa ta’ wi// vojt biex juri li ma kien fehem xejn. Spjegalu lespert: “L-importanza tassi;ar hi tant kbira, g[aldaqstant t[awwel kemm t[awwel si;ar qatt ma hu bi]ejjed.”

Spjegalu wkoll li s-si;ar g[andhom ‘id-difett’ li jikbru bil-mod. G[aldaqstant il-fattur ta]-]mien jilg[ab log[ba importanti.

Ir-ra;el deher li fehem, i]da xorta ma [assux sodisfatt bit-twe;iba. L-espert, b[al donnu mdorri b’sitwazzjonijiet b[al dawn kompla: “Hemm imbag[ad it-tieni la[jar ]mien g[at-t[awwil tas-si;ar”. “Meta?” staqsa rra;el. L-espert wie;eb b’kelma wa[da, “Issa”. Irra;el fehem. . G[al diversi snin, dan il-prin/ipju ma konniex qed nag[tu kasu. Pjuttost konna qed nadottaw ‘prin/ipju’ kunMsa;ar ]g[ar

trarju. Neqirdu w[ud millftit si;ar li kellna. I]da indunajna. Rajna l-importanza tas-si;ar u snin ilu lGvern, permezz talMinisteru u l-Affarijiet Rurali g[a]el li jimbarka fuq pro;ett ta’ afforestazzjoni: il-Pro;ett 34U, ji;ifieri t-t[awwil ta’ numru kbir ta’ si;ar f’diversi postijiet madwar Malta u G[awdex.

Eluf ta’ si;ar li t[awlu tul

sena ]gur li jkunu [adu xejra differenti. . I]da mhux fl-imsa;ar biss t[awlu s-si;ar. {awwilna wkoll si;ar fl-ibliet u l-ir[ula tag[na. Fil-Fgura per e]empju. Lokal mill-aktar urban vi/in oqsma industrijali li jikkontribwixxu sew g[at-tni;;is tal-arja. Dan la[[ar kelli l-unur li nattendi g[al attività ta’ t[awwil ta’ Si;ar fl Urban

Eluf ta’ si;ar li t[awlu tul dawn l-a[[ar ftit snin. Minn mindu t[abbret din il-kampanja ji;ifieri mill-14 ta’ Jannar 2005 sal-lum t[awlu aktar minn 100,000 si;ra dawn l-a[[ar ftit snin. Minn mindu t[abbret din il-kampanja ji;ifieri mill-14 ta’ Jannar 2005 sal-lum t[awlu aktar minn 100,000 si;ra.

Si;ar li issa bdew jitfarfru xi ftit, bdew jidhru u bdew jisbie[u wkoll. Dawn issi;ar huma mxerrdin fi msa;ar ]g[ar ma’ Malta kollha. Fi ]mien g[oxrin

si;ar fl-iskola Primarja B tal-Fgura. 25 si;ra ta]]ebbu;. Ikoll kemm huma mog[tija mill-Kummissjoni G[olja tal-Awstralja.

Fil-fatt din ma kinetx lewwel darba li lKummissjoni G[olja talAwstralja rregalat si;ar lil komunità Maltija b[ala parti mill-kampanja 34U. G[all-

istess attività kien hemm pre]enti wkoll ilKummissarju G[oli talAwstralja, Anna Quinane li sa[[qet fuq l-impenn tag[ha u tal-Kummissjoni Awstraljana biex ikomplu jikkontribwixxu favur lambjent Malti. F’isem ilpoplu Malti rrid nirringrazzja lill-Kummissarju Awstraljan ta’ dan l-impenn u nawgura li din l-attività sservi ta’ e]empju g[al Ambaxxati u Kummissjonijiet G[olja o[ra. . L-g[a]la taliskola g[al din l-attività ma kinetx b’kumbinazzjoni.

Di;à semmejt li l-Fgura g[andha b]onn [afna si;ar min[abba n-nuqqas ta’ spazji vojta, popolazzjoni kkon/entrata u s-suxxettibbiltà g[at-tni;;is. I]da din ma kinetx l-unika ra;uni.

Kien hemm ra;uni o[ra: il-parte/ipazzjoni ta’ din liskola fil-programm Ekoskola. Fil-fatt naf li liskola Primarja tal-Fgura hi attiva ferm fil-programm Ekoskola u hi wkoll Ekoskola

minn Philip MIFSUD

info@philipmifsud.com

e]empju g[al skejjel o[ra.

Il-programm Ekoskola hu programm ippilotat minNature Trust inti] biex jo[loq aktar g[arfien ambjentali fost l-istudenti. Illum hemm aktar minn 100 skola parte/ipanti u n-numru ta’ bnadar [odor qed ji]died ukoll.

Din hi inizjattiva li jien kelli diversi okka]jonijiet o[ra li nesperjenza l-;id li qed jo[ro; minnha. Minn qalbi rrid nifra[ lin-Nature Trust tal-;id li qed tag[mel.

J’Alla jkollna aktar parte/ipazzjoni f’inizjattivi b[al dawn u aktar t[awwil ta’ si;ar. Irridu li t-tfal tallum ikollhom Malta isba[ meta jkunu adulti.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt L-ELEZZJONIJIET FI SPANJA

Snin ta’ kri]i Ma;;oranza g[a/-/entru ta[t is-So/jalisti lemin...disfatta storika Mejju 20 0 g[as-So/jalisti ta’ Zapatero Il-Partit Popolari (PP) ta//entru-lemin reba[ l-elezzjoni ;enerali talbiera[ fejn ta tkaxkira storika lis-So/jalisti tal-Prim Ministru Jose Luis Rodriguez Zapatero u fejn kiseb 44 fil-mija tal-vot – li jfisser 187 si;;u u ma;;oranza assoluta fil-kamra t’isfel tal-Parlament mag[mulha minn 350 deputat.

Fil-fatt, is-So/jalisti ammettew it-telfa ftit sig[at wara li g[alqet il-votazzjoni u wara li kisbu mat-30 fil-mija tal-vot g[al rappre]entanza ta’ 109 deputat fl-Assemblea.

Din id-disfatta hi anki lakbar umiljazzjoni g[all-Partit So/jalista fi]-]mien kollu li ilhom jin]ammu l-elezzjonijiet fi Spanja — bil-PP ta’ Mariano Rajoy jirritorna g[arreb[ bil-kbir wara snin flOppo]izzjoni.

Dan kollu jikkonferma lispinta g[all-bidla li riedet innies wara seba’ snin fejn ilGvern ta’ Zapatero amministra fuq qg[ad rekord u falliment ekonomiku wara l-ie[or.

Ir-ri]ultat jikkonferma wkoll it-tmiem tal-karriera politika ta’ Zapatero li qabel idde/ieda biex ma jikkuntestax g[al tielet terminu ta’ poter wara li dam ix-xhur jirre;istra telf talappo;; fl-ist[arri; popolari.

Intant, is-So/jalisti g[a]lu lill-veteran Alfredo Perez Rubalcaba biex imexxilhom il-kampanja elettorali i]da dan sabha diffi/li biex jo[ro; middell ta’ Zapatero u bl-Ispanjoli sa fl-a[[ar jaqilbu l-pa;na meta pajji]hom qed jiffa//ja dejn li jpo;;ih fuq quddiem nett tal-kri]i fiz-zona ewro.

Intant, il-poplu dde/ieda li jag[laq akkost ta’ kollox ilkapitlu ‘Zapatero’ anki jekk

Mariano Rajoy

il-PP jista’ biss ikompli fit-triq tal-awsterità li bdiet ta[t isSo/jalisti u wara li Spanja avvanzat ‘mill-prosperità g[all-ba[[‘ f’perijodu ta’ seba’ snin.

L-elettorat ikkundanna lisSo/jalisti talli damu biex jindirizzaw l-ewwel sinjali ta’ kri]i fir-raba’ l-akbar ekonomija taz-zona ewro.

Intant, fl-a[[ar xhur u snin spikkat l-awsterità ‘mg[a;;la u ineffettiva’ li kien da[[al Zapatero b’a//enn fuq ilqtug[ tas-salarji, il-benefi//ji u l-impjiegi.

Madankollu, l-elettorat jidher rassenjat g[al aktar awsterità wara li l-img[ax fuq id-dejn ta’ Spanja spara g[al livelli kriti/i u meta wie[ed minn kull [ames Spanjoli jinsab bla xog[ol. Fil-fatt, Spanja qed tiffa//ja ri/essjoni g[at-tieni darba fi tliet snin u li g[andha tkun ikkonfermata s-sena d-die[la.

Rajoy – li b[ala Kap tal-PP kien tilef i]-]ew; kampanji elettorali pre/edenti – se ja[dem fuq mandat biex

jinforza l-qtug[ ne/essarju biex jibbilan/ja l-finanzi ta’ pajji]u u waqt li sostna li ‘lest biex jag[mel dak li jrid il-poplu.

G[alkemm Rajoy, li g[andu 56 sena, m’g[andux jie[u l;urament tal-[atra qabel Di/embru mistenni jfassal dalwaqt il-pjani tal-awsterità biex jikkalma lis-swieq finanzjarji u spe/jalment meta r-rata tal-img[ax fuq is-self nazzjonali kwa]i la[aq issebg[a fil-mija waqt ilkampanja elettorali.

Din l-istatistika qed tindika l-istess livell ta’ kri]i li wassal biex pajji]i b[all-Gre/ja u lIrlanda jiddikjaraw ilfalliment u jfittxu bailout ming[and l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali.

Is-So/jalisti kienu ilhom imexxu Spanja mill-2004 u lelezzjoni tal-biera[ saret fis36 anniversajru mill-mewt tad-dittatur Francisco Franco li amministra pajji]u minn wara l-Gwerra ?ivili Spanjola tal-1936-39.

Meta re;g[et saret demokrazija, Spanja ssie[bet fl-UE fl-1986 u fl-ewro fl1999 fejn gawdiet snin ta’ prosperità u ]vilupp sod fissuq tal-proprjetà.

Intant, meta kkrolla s-suq fl-2007, il-Gvern, l-kumpaniji u l-konsumaturi Spanjoli spi//aw ‘jg[umu fid-dejn’, bis-So/jalisti ta’ Zapatero ma jla[[qux mal-problemi – u bil-livelli tal-qg[ad jitilg[u b’rata allarmanti.

Fir-re;jun tal-Baski (u g[all-ewwel darba f’[afna snin) ir-residenti lbiera[ ivvutaw ming[ajr theddida ta’ inkwiet wara li l-grupp separatista ETA x-xahar li g[adda [abbar li qed iwarrab g[all-vjolenza.

L-elettorat Spanjol, kif mistenni, ivvota biex jesprimi l-g[adab dwar ilqg[ad g[oli u l-ista;nar politiku, u wara li lekonomija ta’ Spanja – irraba’ l-akbar ekonomija tazzona ewro – spi//at sta;nata ta[t it-tmexxija talPrim Ministru So/jalista Josè Luis Rodriguez Zapatero.

L-Ispanjoli huma rrabjati talli Zapatero ma rrea;ixxiex g[all-kri]i ekonomika fi]-]mien opportun (u b’konsegwenzi di]astru]i); bil-lista hawn ta[t qed turi w[ud milli]viluppi ewlenin fost telf ta’ fidu/ja assolut fisSo/jalisti.

Marzu 2008: Zapatero jirba[ it-tieni mandat b’ma;;oranza ]g[ira filParlament u bis-So/jalisti jiddependu fuq il-partiti re;jonali biex jg[addu l-li;i; Lulju-Settembru 2008: L-ekonomija Spanjola tid[ol uffi/jalment f’ri/essjoni ladarba tinfaqa’ l-’bu]]ieqa’ tal-kreditu u l-proprjetà; Jannar 2009: Standard & Poor’s issir l-ewwel a;enzija tal-kreditu li tnaqqas ir-rating ta’ Spanja (minn AAA g[al AA+). Filbidu tas-sena l-Bank ta’ Spanja jintervjeni fil-kri]i ta’ Caja Castilla-La Mancha biex isalva l-ewwel bank minn falliment permezz ta’ bailout; Mejju-:unju 2009: Minn issa sa sena o[ra, ilbanek Spanjoli li sellfu lflus kbar fl-aqwa ]mien talproprjetà, jispi//aw jonqsu minn 45 g[al sbatax; Jannar-Marzu 2010: Ilqg[ad jaqbe] l-g[oxrin filmija g[all-ewwel darba fi kwa]i tlettax-il sena, b’livell rekord ta’ 4.6 miljun Spanjol ifittxu x-xog[ol; April 2010: Fost iddiskors dwar il-kri]i talGre/ja, l-attenzjoni ddur fuq Spanja u l-i]bilan/ pubbliku enormi tag[ha (11.2 fil-mija tal-GDP fl-2009);

1 : Wara li g[all-bidu /a[ad li Spanja spi//at fl-inkwiet, Zapatero j[abbar sensiela ta’ mi]uri g[all-awsterità li jiswew mal-1.5 fil-mija tal-GDP u li jinkludu tnaqqis fis-salarji tal-[addiema ma/-/ivil u liffri]ar tal-pensjonijiet. Lawsterità tkun implimentata fix-xhur ta’ wara u bit-taxxa tal-VAT titla’ bi tnejn filmija; :unju 2010: IlKabinett So/jalista japprova riforma fis-suq tax-xog[ol li l-unions jikkritikaw b[ala abbu] tad-drittijiet tal[addiem. L-abbozz jg[addi mill-Parlament f’Settembru u r-riforma ’l quddiem ti;i esti]a biex tag[ti flessibbiltà akbar lill-kumpaniji fi kri]i biex ‘iqabbdu u jke//u ’l[addiema; Di/embru 2010: IlGvern ta’ Zapatero j]id ittaxxa fuq it-tabakk u jaqta’ s-sussidji fuq il-mezzi li ji;;eneraw l-ener;ija birri[. Intant to[ro; l-a[bar li l-Gvern se jbig[ sehmu flawtorità tal-ajruporti u llotterija tal-Istat i]da ]-]ew; pro;etti ta’ privatizzazzjoni parzjali ’l quddiem jisfumaw b’ka;un talkundizzjonijiet []iena tassuq u pressjoni politika; Jannar 2011: Spanja tg[addi riforma fil-pensjoni biex l-età tal-irtirar, ma]]mien, titla’ minn 65 g[al 67 sena; :unju 2011: Zapatero j[abbar li l-elezzjoni ;enerali se ssir f’Novembru minflok f’Marzu tal-2012.

Fl-istess jum il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) iwissi li l-ekonomija Spanjola xorta qed tiffa//ja ‘sogru konsiderevoli’; Lulju-Settembru 2011: L-i]vilupp ekonomiku jmiss ma]-’]ero’ bl-ekonomisti qed jaraw ri/essjoni o[ra g[al Spanja. Il-qg[ad fost lIspanjoli jkompli tiela’ u jil[aq il-21.5 fil-mija; log[la /ifra g[al [mistax-il sena.

L-ITALJA

L-appo;; g[al Mario Monti jiddependi ‘mit-triq li jag[]el’ L-eks-Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi qal li l-Gvern teknokratiku ta’ Mario Monti jista’ ma jikkonkludix ilmandat sal-elezzjonijiet tal2013. Dan f’ka] li lamministrazzjoni ;dida tippromwovi r-riformi li ma jridx il-partit ta/-/entru-lemin immexxi mill-istess Berlusconi u li kien qed jamministra lItalja sa ftit jiem ilu.

Berlusconi kien im;ieg[el jirri]enja fost kri]i tad-djun li bdiet tidher inkontrollabbli i]da xorta wa[da g[ad fadallu s-sa[[a politika u meta lPopolo della Libertà (PDL) tieg[u jibqa’ l-akbar partit filParlament.

Mario Monti di;à qabel ma wa[da mid-domandi ta’

Berlusconi u wieg[ed — filpre]enza tal-President Taljan Giorgio Napolitano — li ma jikkuntestax l-elezzjonijiet nazzjonali li jmiss.

U Berlusconi, li kien qed jag[ti l-ewwel kummenti dettaljati mindu rri]enja, insista li ‘Monti ma jistax jinjora lillPDL li jibqa’ wkoll b[ala punt ta’ riferiment ewlieni g[al gvern teknokratiku ;did’.

Hu spjega li Monti ‘ma jirnexxilux jasal sal-2013’ f’ka] li jaddotta l-mi]uri li jmorru kontra l-politika talpartiti li tawh l-appo;; tag[hom.

Sadattant, Mario Monti, li hu anki responsabbli g[allEkonomija, fassal sensiela ta’ riformi li jsostnu l-finanzi

pubbli/i u meta anki jrid jg[addi l-pi] tat-taxxa ;enerali g[all-ispejje] tax-xog[ol g[al fuq l-assi u l-konsum.

Fl-istess [in, Silvio Berlusconi ilu jopponi taxxa fuq il-;id u meta (waqt lintervista) ;ie mitlub jg[id jekk g[andux jer;a’ jikkuntesta fl-elezzjonijiet tal2013, wie;eb li l-kandidat talpartit tieg[u ‘jintg[a]el millmembri’.

G[aldaqstant, Berlusconi jistenna li Angelino Alfano, leks-Ministru g[all-:ustizzja u alleat kbir tieg[u, jirba[ ilkandidatura tal-PDL g[allkariga ta’ Prim Ministru.

Mario Monti di;à beda jirrevedi l-finanzi tal-Italja qabel jid[ol f’sensiela ta’

laqg[at mal-Mexxejja Ewropea fejn se jiddiskutu lkri]i tad-djun fiz-zona ewro.

Il-Gvern ;did Taljan (li g[andu l-appo;; tal-partiti ewlenin kwa]i kollha) issa jrid jag[ti prijorità lill-mi]uri talawsterità bl-iskop ta’ ba;it ibbilan/jat fl-2013 u biex ma titlax il-‘muntanja’ tad-djun tal-Italja.

U bil-maltemp ekonomiku jibqa’ qawwi, tin[tie; ukoll lawsterità addizzjonali, bilmi]uri ;odda g[all-ba;it x’aktarx li jit[abbru fi ]mien ;imag[tejn. F’dan il-punt mistenni li ‘tirritorna’ t-taxxa fuq il-proprjetà li ne[[a Berlusconi u bl-Istat ilesti programm g[al kontra leva]joni tat-taxxa.

Mario Monti

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

A[barijiet ta’ Barra 11 L-E:ITTU

Protesti u vjolenza Il-battalji bejn dimostranti u pulizija fil-Kajr qed jitqiesu b[ala l-akbar sfida lill-:enerali Militari li jamministraw l-E;ittu u li jridu ja//ertaw mis-sigurtà qabel l-elezzjonijiet g[allParlament li jibdew b[allum ;img[a.

Id-dimostranti jridu tmiem tat-‘tmexxija millArmata’ u meta huma anki rrabjati g[all-pulizija li – xhur wara t-tmiem talGvern tal-eks-President Hosni Mubarak — qed jippersisti ‘b’tatti/i vjolenti’ fil-konfront tag[hom.

Il-lejl tas-Sibt u l-{add kien karatterizzat bi ;lied qalil fil-Kajr, b’tal-inqas ]ew; persuni jmutu u mijiet jisfaw midruba. Il-battalji fakkru fl-ag[ar vjolenza ta’ Frar u t-tmintax-il jum ‘tan-

nirien’ qabel il-waqg[a ta’ Mubarak.

Inqalg[u anki l-konfronti ;odda lbiera[, b’eluf ta’ dimostranti jiffurmaw gruppi fl-in[awi ta’ Pjazza Tahrir bl-iskop li jiddefendu ‘z-zona tag[hom’.

Intant, l-elezzjoni parlamentari se jkun pro/ess gradwali u l-poplu E;izzjan jinkwieta li l-pulizija ma tistax tiggarantixxi vot ta[t is-sigurtà xierqa.

I]da l-:enerali talArmata – li g[andha tkompli bil-poteri Presidenzjali wara l-vot – jinsistu li lelezzjoni se timxi mal-programm u li l-Ministeru talIntern se jirnexxilu j[ares is-sigurtà. Dan meta lKabinett E;izzjan iltaqa’, ilbiera[, biex jiddiskutu la[[ar vjolenza fil-Kajr.

IS-SIRJA

Assad jibqa’ jisfida Il-President tas-Sirja Bashar al-Assad qal li pajji]u m’g[andux ibaxxi rasu g[all-‘pressjoni’ minn barra u fost tbassir li l-konflitt imdemmi fit-territorju Sirjan ‘g[andu jkompli’ f’dawn il-jiem u ;img[at.

Assad, li kien qed ikellem lill-gazzetta Britannika Sunday Times, g[amilha /ara wkoll li l-g[aqda u listabbiltà tas-Sirjani tiddependi minn kif ti]vol;i s-sitwazzjoni – u wara li skada d-deadline tal-Lega G[arbija biex ir-re;im f’Damasku ma jkomplix bil-vjolenza fuq ilpoplu.

Fil-fatt ma dehru l-ebda sinjali li r-re;im ta’ Assad jista’ qed jaqta’ lura milloffensiva li ilha g[addejja xxhur fuq dimostranti u elementi tas-so/jetà Sirjani li jridu l-bidliet demokrati/i u bidla ta’ amministrazzjoni konkreta.

In-Nazzjonijiet Uniti temmen li minn Marzu ’l hawn mietu tal-inqas 3,500 filkonflitt tas-Sirja, bil-pjan talLega G[arbija jibba]a fuq lisforzi g[al soluzzjoni diplomatika g[all-kri]i. Dan meta r-Russja u l-Istati Uniti di;à wissew dwar il-periklu reali ta’ gwerra /ivili totali fis-

Sirja.

Rapporti, qabel, sostnew li s-Sirja dehret qed taqbel ‘fi prin/ipju’ biex ta//etta lpjan g[all-pa/i tal-Lega G[arbija, i]da l-kriti/i jakku]aw lir-re;im ta’ Assad b’li qed jilg[ab g[a]-]mien.

Min-na[a tieg[u, Assad deher iwarrab g[all-pjan talLega G[arbija fl-intervista mas-Sunday Times fejn qal li l-konflitt (fis-Sirja) g[andu jkompli, ‘u b[alma se tkompli l-pressjoni biex i;ibu lil pajji]u g[arkupptejh’.

Assad qal li ma kellux g[a]la [lief li jkompli bloffensiva militari fuq iddimostranti Sirjani li [ar;u fit-toroq bl-iskop li jtemmu re;im ta’ 41 sena – u fost rapporti dwar sparar ta’ grenades, ilbiera[, lejn bini tal-Gvern Sirjan.

F’ka] ta’ konferma, laggressjoni bil-grenades tkun anki l-ewwel attakk proprju ‘ta’ ribelli’ ;ewwa Damasku tul dawn ix-xhur ta’ protesti.

L-Armata g[al Sirja {ielsa, mag[mula minn eks militar Sirjani u li hi bba]ata f’Damasku, assumiet responsabbiltà g[all-isparatura rappurtata li se[[et f’[in meta lbini inkwistjoni kien vojta.

‘L-att finali’ fid-drama tal-Libja Kelliema g[all-eks-ribelli Libjani qalu li l[tif ta’ Saif al-Islam – xahar wara l-qtil ta’ missieru, l-eks-dittatur tal-Libja Muammar Gaddafi – ifisser ‘konklu]joni g[ad-drama ta’ pajji]hom’. Sadattant, mhux mistenni li Saif jitressaq lill-Qorti Kriminali Internazzjonali f’The Hague li fost o[rajn irid jg[addih ;uri g[al delitti kontra l-bniedem.

Saif illum qed jin]amm ta[t il-[arsien kontinwu ta’ milizjani fil-fortizza ta’ Zintan, qalb il-muntanji fil-Punent tal-Libja, u wara li kien /eda ming[ajr re]istenza lill-istess milizjani f’zona ta’ de]ert lejn in-Nofsinhar tal-pajji].

Nhar is-Sibt, grupp ta’ milizjani minn Zintan [adu azzjoni f’waqtha wara li r/evew informazzjoni spe/ifika u rnexxielhom jinter/ettaw lil Saif al-Islam Gaddafi u erba’ kollaboraturi armati qed isuqu ]ew; vetturi qalb id-de]ert.

Saif – sa ftit ilu meqjus b[ala l-Mexxej Libjan tal-futur – twassal b’ajruplan fl-in[awi ta’ Zintan u mifhum li se jin]amm hemmhekk sakemm jitressaq quddiem Im[allef fi Tripli.

Ing[ad li meta nqabad pri;unier Saif – biddaqna folta u bi lbies tipiku tat-tribù tatTwareg — kien imwerwer g[al [ajtu i]da lmilizjani li qabduh kienu determinati li dan ma jg[addix mill-istess destin ta’ missieru li ;img[at ilu spi//a maqtul wara li nqabad minn qawwiet ta’ kontra r-re;im antik.

Il-Prim Ministru Libjan Abdurrahim El-Keib saq minn Tripli g[al Zintan biex irodd ;ie[ lill-;ellieda li waqqg[u lit-Tmexxija ta’ Gaddafi i]da waqt li wieg[ed li ‘ssir il-;ustizzja’ indika li Saif al-Islam m’g[andux jing[ata lill-Qorti ta’ The Hague – u minkejja li lMexxejja tal-Punent [e;;ew biex Tripli ‘tikkollabora mat-Tribunal’.

Illum mistenni li Keib i[abbar kif se jkun

Saif al-Islam Gaddafi (/entru) bl-ilbies tradizzjonali tat-Twareg jidher bilwieqfa fl-ajruplan fl-in[awi ta’ Zintan (Reuters)

iffurmat il-Kabinett Libjan u meta g[andu ]mien sa g[ada.

Il-Prim Ministru Libjan anki je[tie; ‘jibbilan/ja’ d-diversi domandi tal-milizjani lokali li llum jikkontrollaw il-Libja – u bid-destin ta’ Saif ukoll iservi ta’ e]ami g[all-Gvern ;did li jrid jinsisti bl-awtorità fuq pajji] iddominat minn elementi armati u leali g[al-‘lokalitajiet tag[hom’.

Dan meta Saif qed jissogra l-piena tal-mewt, bil-lista tal-akku]i fil-konfront tieg[u trid titfassal mill-Prosekutur tal-Istat wara l-investigazzjoni dovuta.

...filwaqt li jinqabad al-Senussi Kelliema g[all-Kunsill Transitorju li qed imexxi lLibja kkonfermaw li Abdullah al-Senussi, li kien responsabbli mis-servizzi sigrieti ta’ Muammar Gaddafi, spi//a arrestat filbelt ta’ Sabha, li tinsab qalb id-de]ert lejn in-Nofsinhar tal-Libja.

L-a[bar ikkonfermat rapport simili pre/edenti li [are; l-istazzjon televi]iv Free Libya u fejn ing[ad li ‘membri ta’ battaljun’ qabdu lil Senussi li kien residenti fiddar ta’ o[tu.

L-i]vilupp se[[ ftit jew wisq fl-istess re;jun fejn

inqabad Saif al-Islam u fost rapporti li Senussi spi//a //irkondat minn eks ribelli leali g[all-Gvern provi]orju Libjan u li baqg[u jinnegozjaw mieg[u sakemm /eda.

Ma se[[ l-ebda ;lied wara li l-qawwiet – li [admu fuq informazzjoni spe/ifika ming[and ir-residenti ta’ Sabha – g[alqu kull a//ess g[ar-residenza ta’ o[t Abdullah Senussi li hu mi]]ewwe; lil o[t il-mara ta’ Muammar Gaddafi.

Senussi, li hu l-a[[ar Libjan akku]at dwar delitti tal-gwerra mill-Qorti Kriminali Internazzjonali,

kellu varjetà ta’ karigi marre;im antik tal-Libja waqt li kien mag[ruf ukoll b[ala konsulent ewlieni ta’ Saif alIslam.

Dan il-Libjan ’il quddiem irid iwie;eb g[al azzjonijiet vjolenti tal-eks re;im fuq ilpoplu tieg[u waqt il-protesti ta’ din is-sena kontra Gaddafi. Mifhum ukoll li w[ud mill-akku]i mi;juba kontra Senussi jinvolvu stupru ta’ nisa u abbu] taddrittijiet umani – fost allegazzjonijiet li dan, fl-1996, kellu anki sehem fil-massakru ta’ elf pri;unier ;ewwa kumpless tal-[abs fi Tripli.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

12 A[barijiet ta’ Barra IR-RENJU UNIT

Isqfijiet jikkritikaw riformi fejn ‘ibatu l-foqra’

Il-Papa Benedittu jxejjer lill-folla mi;bura barra l-Istadium ta’ Cotonou (Reuters)

BENIN

Jappella g[al tmexxija onesta Il-Papa Benedittu lbiera[ ikkon/elebra quddiesa filmiftu[ f’Benin biex ikkonkluda ]jara fl-Afrika u fejn spikkat is-sej[a biex ilMexxejja tal-kontinent iservu lill-popli tag[hom bl-onestà.

Dan meta l-Papa [e;;e; b’mod partikulari g[al ‘attenzjoni xierqa’ lill-fqir, lid-dg[ajjef u kull min jispi//a wa[du u i]olat f’dik il-parti tad-dinja.

Ir-ri/eviment mog[ti lillPapa f’Benin tul dawn il-jiem ]vol;a f’espressjoni popolari ta’ appo;;, fer[ u fidi, b’folla ta’ ’l fuq minn 50,000 tattendi g[all-quddiesa l-kbira flIstadium ta’ Cotonou; l-akbar belt tal-pajji].

F’din i]-]jara, l-Kap talKattoli/i appella wkoll biex ilpajji]i ]viluppati ma jurux attitudni superjuri fil-konfront tal-Afrika u fl-omelija talbiera[ (li g[amel bil-Fran/i]) sellem b’mod spe/jali ‘lil kull min qed ibati bl-AIDS u tip ta’ mard ie[or, kif ukoll lillminsijin mis-so/jetà.

Filwaqt li l-kon/elebrazzjoni tal-quddiesa kkonkludiet ilprogramm b[ala ‘attività ta’ fidi’, l-iskop ta]-]jara (it-tieni wa[da ta’ Benedittu fl-Afrika kemm ilu Papa) kien l-iffirmar ta’ dokument ewlieni li kiteb hu stess biex jindirizza l-mod kif il-Knisja Kattolika qed t[ares lejn il-futur talkontinent Afrikan.

Fid-dokument — li kien iffirmat nhar is-Sibt u li jirrifletti r-ri]ultati tas-Sinodu tal-2009 g[all-Isqfijiet Afrikani fil-Vatikan — ilPapa fost o[rajn jg[id lillMexxejja tal-Afrika li l;ustizzja tibqa’ element fundamentali tal-pa/i u lprosperità. Dan fost twissija biex il-Mexxejja Afrikani jwarrbu g[all-korruzzjoni u ju]aw ir-ri]orsi naturali g[all;id tal-popli.

Appell ie[or, imbag[ad, hu biex il-Kattoli/i fl-Afrika jkattru r-relazzjonijiet tajbin mal-I]lami/i u l-membri tarreli;jonijiet tradizzjonali u ming[ajr ma jikkompromettu l-identità tag[hom.

Tmintax-il isqof tal-Knisja Anglikana ffirmaw ittra miftu[a fejn ikkritikaw ilbidliet li qed jipproponi lGvern fil-qasam tal-;id so/jali.

Fl-ittra li kienet ippubblikata f’The Observer, l-isqfijiet tennew t[assib dwar il-pjani tal-Gvern biex jillimita lbenefi//ji g[al kwalunkwe familja Britannika g[al mhux aktar minn [ames mitt lira Sterlina fil-;img[a.

Dan l-intervent g[andu anki l-appo;; tal-Ar/isqfijiet ta’ Canterbury u York u meta lGvern, min-na[a tieg[u, fisser li l-iskop wara r-riformi hu

biex tonqos ‘il-kultura ta’ dependenza fuq il-benefi//ji’.

L-isqfijiet qed jg[idu li rriforma li tillimita l-benefi//ji kapa/i tkun ‘spe/ifikament in;usta’ g[at-tfal tal-ifqar familji u meta huma (lisqfijiet) g[andhom ‘l-obbligu morali li jitkellmu f’isem dawk li m’g[andhomx vu/i f’din issitwazzjoni’.

Fl-istess [in, l-isqfijiet qed jappo;;jaw sensiela ta’ emendi g[all-Welfare Reform Bill li proprju llum jg[addi minn dibattitu fil-House of Lords; ilkamra ta’ fuq tal-Parlament Britanniku.

Il-President Tork konvint mis-s[ubija fl-UE Il-President tat-Turkija Abdullah Gul jinsab ir-Renju Unit g[al ]jara Statali u minkejja l-kri]i fiz-zona ewro m’g[andu l-ebda dubju dwar l-impenn ta’ pajji]u biex ’il quddiem jibda jifforma parti mill-Unjoni Ewropea.

Fil-fatt, Gul qed jis[aq li lis[ubija tat-Turkija sservi biex issa[[a[ l-UE u fejn pajji]u anki jkun jista’ jipprovdi ‘magna g[all-i]vilupp’.

Il-President Tork din il;img[a g[andu programm s[i[ ta’ impenji, imqassmin fuq tlett ijiem, u li jinkludu sensiela ta’ ta[ditiet politi/i.

Intant, tispikka l-laqg[a

programmata ta’ Gul malPrim Ministru Britanniku David Cameron u fejn mistenni li l-problema ‘Sirja’ ting[ata l-og[la prijorità.

It-Turkija llum titqies b[ala ‘[olqa’ importanti bejn ilPunent u l-pajji]i Musulmani fil-Lvant Nofsani u l-Asja i]da fl-Ewropa g[ad hemm irre]istenza g[all-is[ubija Torka fl-Unjoni Ewropea.

Ir-Renju Unit kien appo;;ja d-dritt tat-Turkija biex issir kandidat uffi/jali g[al din iss[ubija u bin-negozjati formali (ta’ s[ubija) jibdew bejn Brussell u Ankara fl2005

IL-:ERMANJA

Berlin> Taxxa ;dida g[ar-residenti tal-lukandi mill-2013

Minn Jannar tal-2013, il-prezzijiet tal-lukandi f’Berlin se jog[lew b’[amsa fil-mija g[at-turisti; blawtoritajiet lokali qed ja[sbu biex jimplimentaw taxxa ;dida relatata spe/ifikament g[al-lukandi u bl-iskop li jibbilan/jaw il-ba;it.

Il-kapitali tal-:ermanja hi t-tielet laktar belt frekwentata mit-turisti wara Londra u Pari;i. Fil-fatt, Berlin g[andha attrazzjoni spe/jali g[allbarranin (u anki :ermani]i) li huma affaxxinati bl-istorja u li jridu jgawdu l-esperjenza tal-hekk imsej[a café culture, li hi sinonima ma’ din il-belt.

U waqt li l-lukandi ta’ Berlin, is-

sena l-o[ra, irre;istraw mal-g[oxrin miljun booking g[allakkommodazzjoni matul il-lejl, lawtoritajiet tal-belt idde/idew xorta dwar din it-taxxa partikulari bil-[sieb li jtaffu d-djun u “ja[sbu g[allispejje]”.

L-uffi/jali ta’ Berlin qed jittamaw li jda[[lu tal-anqas g[oxrin miljun ewro minn din it-taxxa l-;dida, bis-Sindku Klaus Wowereit jis[aq li parti minn dawn il-flejjes se jkunu investiti mill;did fit-turi]mu b[ala “fondi g[arrenovazzjoni tal-mu]ewijiet u binjiet o[ra stori/i u kulturali”.

Madankollu, l-Asso/jazzjoni

:ermani]a Dehoga, li tirrappre]enta llukandi u r-ristoranti, tinsisti li t-taxxa l-;dida mhix wa[da ;usta fir-rigward tal-istabbilimenti tag[ha. LAsso/jazzjoni sostniet li mhux xieraq li [addie[or – inklu]i x-xufiera tattaxis u l-amministraturi tal-mu]ewijiet – ma jkunx affettwat minn din it-taxxa minkejja li hu wkoll qed japprofitta mit-turi]mu.

Il-kelliema g[al Dehoga sadattant qalu li se jag[mlu kulma jistg[u biex ma j[allux it-taxxa l-;dida tid[ol fis-se[[ u minbarra li kkritikaw “dan il-pro;ett li ma kienx ippjanat kif suppost”.

Madankollu, kulmin qed je[odha

kontra t-taxxa m’g[andux jipperswadi kif ;ieb u la[aq lill-uffi/jali f’Berlin biex iwarrbu l-pjan inkwistjoni.

Dan meta t-turi]mu g[al Cologne irre;istra ]ieda ta’ sbatax fil-mija (s’issa) din is-sena, u minkejja li l-awtoritajiet lokali dde/idew li jda[[lu taxxa simili – bir-ri]ultat li l-belt qed idda[[al erba’ darbiet aktar fondi minn qabel.

Fil-fatt, il-Kap tal-Uffi//ju tat-Taxxa u t-Te]or f’Cologne qal li t-taxxa fuq illukandi tal-belt (li kienet implimentata ssena l-o[ra) ]gur ma affettwatx [a]in innumru ta’ turisti li qattg[u l-iljieli hemmhekk u li anki ]diedu fuq is-snin pre/edenti.

It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

13

1-2

0-0

Reb[a g[al Balzan u draw bejn Mosta u Marsaxlokk It-tieni partita tal-;urnata offriet l-aktar spettaklu hekk kif Balzan g[elbu lil {amrun fl-a[[ar minuti. Wara li liSpartans marru fil-vanta;; dawn spi//aw jilag[bu b’g[axra u l-Youths approfittaw minn dan u skurjaw tnejn fl-

MFA BOV Premier

a[[ar minuti biex marru tliet punti ta[t Qoormi li llejla jilag[bu kontra Birkirkara.

Mosta u Marsaxlokk temmew fi draw medjokri ta’ ming[ajr gowls. Kemm Mosta kif ukoll Marsaxlokk kienu

Ri]ultati lokali

1-1 5-1

Rabat v Sliema HS.

2-0

0-0 1-2

HOCKEY Challenge Cup. Finali

Senglea Ath. V }ebbu; R. Kirkop Utd. V Naxxar L. Fgura Utd. V Msida SJ Gudja Utd. V Pembroke Ath.

6-0 3-1 2-3 1-2

3-4 Post Qormi v Floriana YS. (Qormi 5-4 bil-penalties) BASKETBALL Lig. II Div. (I).

U*Bet FA Trophy. II Rawnd

GFA I Div.

Xewkija T. v Sannat L.

II Div.

4-0

G[ajnsielem v SK Victoria. 3-3

MAFA

B’Kara P. v Vittoriosa L Valletta S. v Coscpicua R.

1-2 3-0

G]ira Utd. V Rovers Utd

1-0

IASC II Div.

2-2

SN Suns v Athleta Starlites v Si;;iewi

80-27 35-54

Depiro v Athleta Qormi v Alyssa

63-53 25-50

Luxol V Athleta Loyola v Floriana

59-72 66-74

BOV KO. (N). Kwarti talFinali

Ara pa;na 17

L R D T F K Pt

Valletta 12 10 1 1 28 10 31 Hibs 12 8 4 0 28 9 28 Floriana 12 7 2 3 18 11 23 B’Kara 11 6 1 4 21 14 19 Sliema 12 4 6 2 22 18 18 Qormi 11 5 2 4 22 19 17 Balzan Y.* 12 4 2 6 15 20 14 Mqabba 12 3 2 7 15 23 11 {amrun S.* 12 3 2 7 16 25 11 Marsaxlokk 12 3 2 7 20 27 11 Tarxien R. 12 3 1 8 16 30 10 Mosta 12 1 3 8 11 26 6 *Balzan 2-0 vs {amrun wara protest

FUTBOL

B’Kara SJ. V M;arr F Luqa J. v Mqabba A.

Mosta v Marsaxlokk {amrun S. v Balzan Y.

mmexxija minn kow/is ;odda fejn g[al Mosta ddebutta Steve D’Amato li [a post Oliver Spiteri filwaqt li wara ;img[at ming[ajr kow/ M’Xlokk kienu mmexxija minn Anton Cremona.

Kif Jinsabu

Louis Borg. Cup (I). Kwarti tal-Finali.

L-MFA se ;;edded il-kuntratt ta’ Pagani Matul il - programm ;ie ]velat li minn informazzjoni li g[andu l istess programm jidher li l MFA se ;;edded il - kuntratt tal - preparatur atletiku tat tim nazzjonali Malti , Luca Pagani . Dan se ji;i m;edded fil - ;img[at li ;ejjin . Din id - de/i]joni ‘ Replay ’

ttie[det wara li l - MFA issa jidher li hi de/i]a dwar il fatt li l - kow/ nazzjonali se jkun Taljan .

Fi ]mien xahrejn o[ra , mistenni jkun mag[ruf l isem tal - kow/ Taljan li se jmexxi lil Malta g[as sentejn li ;ejjin .

Intant , B ’ Kara hu

mifhum li se jiktbu lill MFA dwar pagamenti li g[andhom jir/ievu ming[and {amrun , Floriana u Qormi , pagamenti relatati mat trasferimenti ta ’ Mark Anthony Bonnici , Thomas Paris u George Mallia rispettivament .

IN-NAZZJON It-Tlnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

14 Sport

Tmiem is-seba’ ti;rija mirbu[a minn Major Chaleonnais (Ritratt> Michael Ellul)

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Major Chaleonnais u Nelson du Val jirb[u l-heats ewlenin Minn Kenneth Vella L-aktar ]ew; ti;rijiet importanti li saru lbierah fil-korsa tal-Marsa kienu heats mill-

Prix de Vincennes g[al ]wiemel Fran/i]i tal-klassi Premier. Dawn kienu jag[mlu parti mit-52 laqg[a tal-ista;un fuq g[axar ti;rijiet kollha tattrott kollha heats g[al ]wiemel Fran/i]i fuq distanza twila ta’ 2640m. Il-heats Premier intreb[u minn Major Chaleonnais u d-debuttant Nelson du Val. Fil-fatt kienu t-tlieta t-ti;rijiet li lbiera[ intreb[u minn ]wiemel ;odda.

Kien Lipouz Lesmelchen (Tony Demanuele) l-aktar ]iemel velo/i wara l-karozza tat-tluq matul l-ewwel heat tal-klassi Premier. I]da f’nofs id-distanza dan i]-]iemel beda jnaqqas mill-pass u eventwalment inqabe] minn Major Chaleonnais (Charlò Debono) u Master Perrine (Nathaniel Barbara). Dawn it-tnejn kellhom dwell kontinwu fl-a[[ar elf metru b’Major Chaleonnais jie[u s-sitt reb[a tas-sena. Madis Boy (Christian Xerri) da[al fittielet post quddiem Joker de Choisel (Frencu Cassar), Podium (Julian Farrugia) u ddebuttant Nuper (Andrè Farrugia). Major Chaleonnais kellu medja ta’ 1.16” fil-kilometru.

Nelson du Val (Salvu Cutajar) ]amm l-ewwel po]izzjoni tul id-distanza kollha tat-tieni heat tal-klassi Premier. Dan irnexxielu jirre;istra l-ewwel reb[a f’Malta bi ftit mill-favorit Mica Bonero (David Galea), Kakisis (Johan Axisa) u Noble d’Ete (Raymond Clifton).

Nevaio des Bordes (Brian Hili) u Mont Cenis Honey (Noel Baldacchino) wkoll irnexxielhom jakkwistaw post fis-semifinali. Is-su//ess ta’ Nelson du Val wasal f’medja ta’ 1.17” fil-kilometru.

Mi]-]ew; heats mill-Prix d’Eng[ien g[al ]wiemel talklassi Gold g[axar ]wiemel ikkwalifikaw g[as-semifinali.

Fl-ewwel wa[da, Night Inlet (Noel Baldaccino) ]ied ilvelo/ità dawra mit-tmiem biex

akkwista t-tieni reb[a tas-sena mill-favorit Magnifique Sablais (Julian Farrugia) u Match de Bannes (Clint Vassallo). G[addew ukoll g[as-semifinali Midoun du Home (Chares Camilleri) u Intrus des Rioults (Carmelo Micallef) li da[lu warajhom f’dik l-ordni. Simili kienet ittieni heat tal-klassi Silver, biddebuttant Ouest Du Vivier (Cliferty Calleja) jie[u lkmand tat-Ti;rija elf metru mit-tmiem. Fid-dritta finali dan i]-]iemel irnexxielu jikkontrolla l-assalt ta’ Nomade de Mai (Noel Baldacchino) biex irre;istra lewwel reb[a fi xtutna.

Lys des Etroits (Brian Hili), Novak (Emmanuel Gafà) u Ludo de Bellande (Emmanuel Fenech) kienu l-a[[ar ]wiemel li g[addew g[all-fa]i li jmiss.

L-a[[ar metri tal-ewwel heat mill-Prix de Cabourg g[al ]wiemel mill-klassi Silver kienu determinanti biex Noble d’Urzy (Jeffrey Said) jie[u t-tieni reb[a tas-sena.

Dan minn Nerval du Donjon (Ivan Bilocca), Niko de Chamant (Victor Fenech) u Oscardo du Val (Raymond Clifton). Fit-tieni heat Silver, Oscar Mati (Rodney Gatt) akkwista l-ewwel reb[a tieg[u fl-ewwel dehra f’Malta. Dan i]-]iemel impressjona lil kul[add fl-a[[ar battuti tatti;rija u qasam il-linja finali lewwel minn Nicos de Peneme (Kevin Azzopardi), Ocean Gede (Anthony Fenech) u Kaki du Vivier (Charles Camilleri).

Mealington (Darren Mizzi) kien kontinwament quddiem matul it-tielet heat tal-klassi Silver. G[alkemm fid-dritta finali Mealington ;ie attakkat serjament minn Navada Silver (Ronald Cassar), xorta rnexxielu jie[u l-[ames reb[a tal-ista;un. Netter Williams (Redent Magro) u Notre Allegro (Michael Ghigo) kienu l-a[[ar ]wiemel li

g[addew g[as-semifinali. Fittielet heat tal-istess klassi, Kaki de Peyrahout (Noel Baldacchino) kellu velo/ità qawwija fl-a[[ar metri li g[enitu jtemm rebbieh minn L’Ideal de Fersan (Kevin Sciberras), Number One Of Max (Tony Demanuele) u Maitre de Bannes (Dario Fenech).

Il-laqg[a fet[et b’]ew;

heats mill-Prix de Cagnes Sur Mer g[al ]wiemel tal-klassi Bronze. Fl-ewwel wa[da kien Marchallach (Rodney Gatt) li [a l-[ames reb[a tas-sena wara li mar quddiem f’nofs iddritta finali. Sprint qawwi 300m mit-tmiem wassal lil November Oaks (Charles Camilleri) biex jakkwista ttieni reb[a stagjonali fit-tieni heat tal-klassi Bronze.

Ir-ri]ultati kollha

I Ti;rija. Heat Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2640m. 1.

Marchallach (R. Gatt) {in – 3.28.9” (1.19.1”) 2. Paco du Poncelet (N. Baldacchino) 3.

Monte Cinto Mag (B. Briffa) 4. Olifant du Puoy (T. Tanti) II Ti;rija. Heat Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2640m 1.

November Oaks (C. Camilleri) {in – 3.32.4” (1.20.5”) 2. Noe de Loudat (K. Sciberras) 3. Noble Candeen (E. Bezzina) 4. Icare de Jemma (S. Borg) III Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2640m 1. Noble d’Urzy (J. Said) {in – 3.29.4” (1.19.3”) 2. Nerval du Donjon (I. Bilocca) 3. Niko de Chamant (V. Fenech) 4. Oscardo du Val (R. Clifton) IV Ti;rija. Heat Prix d’Enghien. Klassi Gold. Dist 2640m. 1. Night Inlet (N. Baldacchino) {in – 3.27” (1.18.4”) 2. Magnifique Sablais (J. Farrugia) 3. Match de Bannes (C. Vassallo) 4.

Midoun du Home (C. Camilleri) 5. Intrus des Rioults (C. Micallef) V Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2640m 1. Oscar Mati (R. Gatt) {in – 3.24.2” (1.17.4”) 2. Nicos de Peneme (K. Azzopardi) 3. Ocean Gede (A. Fenech) 4. Kaki du Vivier (C. Camilleri) VI Ti;rija. Heat Prix

d’Enghien. Klassi Gold. Dist – 2640m 1. Ouest du Vivier (C. Calleja) {in – 3.24.4” (1.17.4”) 2. Nomade de Mai (N. Baldacchino) 3. Lys des Etroits (B. Hili) 4. Novak (E. Gafà) 5. Ludo de Bellande (E.

Fenech) VII Ti;rija. Heat Prix de Vincennes. Klassi Premier.

Dist – 2640m. 1. Major Chaleonnais (C. Debono) {in – 3.20.6” (1.16”) 2. Master Perrine (N. Barbara) 3. Madis Boy (C. Xerri) 4. Joker de Choisel (F. Cassar) 5. Podium (J. Farrugia) 6. Nuper (A. Farrugia) VIII Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2640m 1. Mealington (D. Mizzi) {in – 3.23.8” (1.17.2”) 2. Nevada Silver (R. Cassar) 3. Netter Williams (R. Magro) 4. Notre Allegro (M. g[igo) IX Ti;rija. Heat Prix de Vincennes. Klassi Premier.

Dist – 2640m 1. Nelson du Val (S. Cutajar) {in – 3.23.2” (1.17”) 2. Mica Bonero (D. Galea) 3. Kakisis (J. Axisa) 4.

Noble d’Ete (R. Clifton) 5.

Nevaio des Bordes B. Hili) 6.

Mont Cenis Honey (N. Baldacchino) X Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2640m 1. Kaki de Peyrahout (N. Baldacchino) {in – 3.24.8” (1.17.6”) 2. L’Ideal de Fersan (K. Sciberras) 3.

Number One Of Max (T. Demanuele) 4. Maitre de Bannes (D. Fenech)

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Sport 15 BASKETBALL – TAZZA LOUIS BORG

Athleta u Loyola fis-semifinali Athleta A to Z u Tata Motors Loyola g[addew g[assemifinali tat-tazza Louis Borg meta g[elbu lil Bupa Luxol u Floriana Francesco Fenech rispettivament u issa jing[aqdu ma’ Si;;iewi u Depiro li [adu bye.

Ma [adux i/-/ansijiet tag[hom Bupa Luxol.........................61 Athleta A to Z ...................68 ( 8-10, 14-24, 20-18, 19-16) Luxol: C.J. Cordina, M. Merceica 12, J. Billon 26, A. Micallef Trigona 2, L. Ross 6, A. Costa 3, N. Vasovic 2, T. Paris 2, A. Attard Montaldo, J.P. Bonnici 6, E. Caruana Montalto, S. Calpello.

Athleta: M. Naudi 11, D. Bugeja 5, A. Fakete 9, D. Schembri 11, M. Kawaid 3, O. Said 12, I. Balakov, A. Bonnici 17, K. Baldacchino 3, M. Guisti.

Referees: B. Vassallo, E. Mangani u C. Terribile.

Luxol taw sfida tajba lil Athleta bl-Amerikan J. Billon ikun tajjeb fl-attakk, imma ma tantx kien aggressiv fid-difi]a.

Id-difi]a aktar aggressiva talAthleta kienet determinati firreb[a.

Luxol ma g[arfux jisfruttaw il-mumenti tajbin tag[hom u meta resqu vi/in, bdew jg[a;;lu fix-xutts tag[hom biex Athleta li bdew jiddominaw ta[t il-boards dejjem g[arfu jirrispondu u jirkuppraw il-vanta;;.

Luxol f’bidu kwiet kienu minn fuq 5-4. Il-kow/ talAthleta sejja[ time-out u t-tim rrisponda b’sitt punti ming[ajr risposta biex temmew l-ewwel sessjoni 10-8 minn fuq.

Athleta komplew jkunu xi ftit a[jar biex sa [ames minuti mill-mistrie[ kienu 20-14 minn fuq. Fl-a[[ar minuti Athleta kabbru l-vanta;; tag[hom g[al 34-22.

Il-vanta;; tal-Athleta kompla jikber wara l-mistrie[ biex marru 42-24 minn fuq.

Lejn ir-raba’ minuta Luxol kellhom mument tajjeb biex naqqsu d-distakk g[al b’[ames punti g[al skor ta’ 46-41.

Luxol bdew jg[a;;lu flattakk u l-i]balji li bdew iwettqu g[enu lil Athleta jg[addu minn dan il-mument diffi/li biex bdew l-a[[ar 10 minuti 52-42.

Luxol bdew tajjeb l-a[[ar sessjoni biex naqqsu d-distakk g[al 58-53. Athleta rkupraw biss Luxol re;g[u lura u kienu erba’ punti ’l bog[od meta kien fadal ]ew; minuti g[at-tmiem. Xutt mill-bog[od ta’ K. Baldacchino temm lisperanzi tal-Luxol biss setg[u jirkupraw id-distakk ta’ seba’ punti fit-tieni leg.

Athleta A to Z ..................72 Bupa Luxol........................59 ( 21-17, 17-16, 18-11, 16-15) Athleta: B. Bugeja 16, D.

Schembri 12, M. Guisti, A. Fakete, O. Said 10, A. Bonnici 20, K. Baldacchino, M. Kawaid 13.

Luxol: C.J. Cordina, M. merceica 3, J. Billon 31, A. Micallef Trigona, L. Ross 15, A. Costa, N. Vasovic 4, T. Paris, A. Cremona 1, E. Caruana Montaldo, J. P. Bonnici 5, S. Capello.

Referees: G. Barbara, A. Carbonaro u C. Terribile.

Athleta, g[alkemm kienu ming[ajr il-kaptan tag[hom M. Naudi, imwe;;a’, xorta kienu tajbin biex ixejnu lisfida ta’ Luxol. Luxol g[al darba o[ra wrew nuqqasijiet fid-difi]a fejn L. Ross u J. P. Bonnici bdew isibuha diffi/li kontra O. Said u A. Bonnici.

G[al Athleta kellu log[ba tajba l-akkwist tag[hom D. Bugeja li minbarra li mmarka lill-Amerikan tal-Luxol J. Billon sab [in biex jiksbu punti importanti fil-mument krucjali tal-log[ba. Il-plejer strangier tal-Athleta M. Kawaid ukoll kellu prestazzjoni a[jar mill-ewwel log[ba.

Athleta fet[u l-a[jar biex maru 10-5 minn fuq. Luxol tjiebu imma meta kienu basket ’il bog[od 13-11, bdew ji]baljaw biex Athleta rkuppraw u spiccaw l-ewwel sessjoni 21-17 minn fuq.

Wara li Luxol re;g[u waslu basket ’il bog[od, b’A

Edison Bonnici ta’ Athleta mdawwar b’avversarji ta’ Luxol (ritratt> Michael Ellul)

Bonnici dominanti, Athleta kisbu g[axar punti g[al tnejn, 31-22.

Fl-a[[ar minuti qabel ilmistrie[, Luxol ]iedu l-isforzi biex naqqsu d-distakk g[al [amsa 38-33.

Luxol ]ammew il-pass flewwel [ames minuti tat-tielet sessjoni . Biss Athleta b’log[ob velo/i kabbru lvanta;; g[al 56-44 .

Luxol qatt ma taw limpressjoni li setg[u jirkuppraw dan id-distakk sattmiem.

L-Amerikan id-differenza Loyola Tata Motors..........64 Floriana F F.......................49 (16-5, 16-13, 19-17, 13-14) Loyola: S. Pace 11, B. Zammit 2, D. Camilleri 9, C. Cassar, S. Borg, L. Azzopardi, S. Vella 7, A. Axiaq 2, J. Anastasi 5, J. Ransley, R. Harris 28.

Floriana: A. Baldacchino 5, J. Curmi, N. Merceica, C. Sammut 19, S. Sammut 10, C. Calleja 7, B. William 8, A. Sultana , M. Ciantar.

Referees: E. Mangani, A. Carbonaro u C. Terribile.

Loyola kisbu vanta;; tajjeb

g[at-tieni leg meta approfittaw minn ]balji ta’ Floriana. Floriana [assew innuqqas ta’ I. Merceica. G[al Floriana ddebutta l-eks Athleta C. Calleja u A. Baldacchino.

Mi]-]ewg Amerikani laktar impressjoni kien dak talLoyola R. Harris li ddomina ta[t il-boards waqt li anki B. Williams kellu l-mument tieg[u biss s[abu ma g[arfux jie[du vanta;; minn assists tieg[u specjalment it-twal ta’ Floriana li dehru wisq tqal.

Floriana kellhom bidu [azin fejn ]baljaw [afna passa;;i biex Loyola [adu vanta;; ta’ 10-1. Floriana, wara time-out tjiebu biex qasmu l-log[ob mal-avversarji sat-tmiem lewwel sessjoni 16-5.

It-tieni sessjoni kienet aktar bilancjata hekk kif C. Sammut beda jinfed id-difi]a tal-Loyola li min-na[a tag[hom ma setg[ux inaqqsu d-distakk biex b’hekk, salmistrie[, l-i]vanta;; kien dak ta’ 32-18.

L-a[[ar baskets tal-Floriana waslu fl-ewwel tliet minuti wara l-mistrie[ biex kienu biss [ames punti ’l bog[od.

Il-kow/ tal-Loyola A. Mifsud sejja[ time-out. Loyola g[addew minn dan il-mument difficli biex bdew l-a[[ar g[axar minuti b’vanta;; tajjeb 51-35.

It-tamiet ta’ Floriana spiccaw meta erba’ minuti mit-tmien tilfu bil-[ames fawls lil B. Williams li kien qed jkunu aktar po]ittiv flattakk.

Fit-tieni leg Floriana, blAmerikan B. Williams aktar fl-azzjoni bdew tajjeb biex [adu vanta;; u anki waslu sa tliet punti ’l bog[od flaggregate. Loyola g[amlu reazzjoni biex sal-mistrie[ naqqsu d-distakk g[al- 3226.

Wara l-mistrie[ , Floriana komplew jirsistu biex re;g[u resqu vi/in, i]da Loyola ]ammew sod u bdew l-a[[ar g[axar minuti bi ]vanta;; ta’ tmien punti 51-43. Il-partita eventwalment intemmet bliskor ta’ 66-47 g[al Loyola, liema vanta;; ma kienx bi]]ejjed g[al Floriana biex jg[addu g[as-semifinali.

Dan g[aliex Loyola, filjum ta’ qabel kienu bnew vanta;; ta’ 14-il punt

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

16 Sport U*BET FA TROPHY

Msida jg[addu fid-90 minuta Fgura U. …………………. 2 Msida SJ …………………..3 Msida SJ g[addew g[attielet rawnd tal-U*BET FA Trophy, grazzi g[al gowl skorjat fid-90 minuta ta’ log[ba ferm bilan/jata u missielta.

Fgura li huma f’divi]joni inqas minn Msida, kellhom wirja verament tajba u bi ftit iktar attenzjoni , u li kieku [adu /-/ansijiet kollha li [olqu, setg[u fa/ilment ikkwalifikaw huma.

Wara appena [ames minuti Fgura marru fil-vanta;; meta ballun fit-tul qabad lid-difi]a ta’ Msida wieqfa u RICARDO CONGALVES SEVERINO avvanza u g[eleb fa/ilment lil John Agius. Msida wie;bu b’daqqa ta’ ras ta’ Clarke bilballun imur ftit g[oli.

Fgura re;g[u kienu perikolu]i b’daqqa ta’ ras ta’ Michael Zammit. Fid-19-il minuta Msida kisbu l-gowl tad-draw b’azzjoni personali ta’ RYAN XUEREB li qabe] ]ew; plejers u skorja b’xutt

pre/i] fil-baxx. {ames minuti wara Msida marru fil-vanta;; b’xutt bomba ta’ MARTYN CURTIS bil-ballun ja[bat malmimduda qabel jispi//a fixxibka. Dan il-gowl ma qatax qalb Fgura li kisbu d-draw fit32 minuta. Kien ROBERT ADAMI li skorja direttament minn freekick.

Fl-a[[ar minuti kienu Fgura li g[al darba darbtejn resqu vi/in li jer;g[u jmorru filvanta;;, l-ewwel b’xutt ta’ Leeroy Bonnet u wara b’daqqa ta’ ras ta’ Simon Aquilina.

Fit-tieni taqsima Fgura kellhom iktar /ansijiet ta’ skor fejn Leeroy Bonnet xe[et barra minn qag[da tajba u Michael Zammit falla /ans tad-deheb meta kompletament wa[du spara l-ballun g[oli.

Fis-70 minuta xutt tajjeb ta’ Matthew Spiteri u save millaqwa tal-goalkeeper ta’ Msida.

Fl-a[[ar minuti Msida ferm

perikolu]i b’xuttijiet ta’ Martyn Curtis u Oswald Zammit imorru ftit barra, u meta kollox kien jidher li llog[ba se tmur g[al [in barrani Msida skorjaw il-gowl tal-kwalifikazzjoni. Mertu ta’ De Andrade li da[al tajjeb filkaxxa u qassam lejn MARTYN CURTIS li mill-vi/in ma ]baljax.

Fgura U: R. Attard, M. Zamit,

K. Scerri, S. Aquilina, R. Adami, R. Congalves Severino (T. Einarsson), V. Camilleri (C. Bordieri), L. Bonnet (L. Vella), N. Zerafa, M.Portelli, M. Spiteri.

Msida SJ : J. Agius, L. Cassar, G. Refalo, R. Zammit (O. Zammit), A. Dalli (P. Sakchai), M. Clarke, M. Busuttil (M. Borda), F. De Andrade, D. Attard, R. Xuereb, M. Curtis.

Referee : Jude Amil Utulu

Senglea jumiljaw lil }ebbu; Senglea................................ 6 }ebbu;..................................0

F’partita bejn ]ew; timijiet tat-Tieni Divi]joni, Senglea kisbu reb[a ferm fa/li fuq }ebbu; meta g[elbu lillavversarji bl-iskor komdu ta’ 6-0, b’hatrick ta’ Emeka li kien strumentali fl-attakk ta’ Senglea. Il-partita kienet kompletament iddominata mit-tim tal-Kottonera, li ftit sabu oppo]izzjoni mit-tim oppost, biex b’hekk g[addew g[at-tielet rawnd tal-FA Trophy.

Dan kien ri]ultat pjuttost sorprendenti, fejn ir-reb[a ta’ Senglea ma kinitx mistennija, g[aliex meta wie[ed i[ares lejn il-kampjonat BOV tatTieni Divi]joni, Senglea kellhom reb[a wa[da biss dan lista;un, u jinsabu fil-qieg[ tal-klassifika, filwaqt li }ebbu; jinsabu lejn in-nofs tal-klassifika b’9 punti. I]da minkejja l-pronosti/i kollha, Senglea kellhom reb[a meritata fuq }ebbu;, li ma offrew ebda reazzjoni f’din il-partita.

Senglea fet[u l-iskor mannofs sieg[a log[ob, meta wara pass pre/i] ta’ Micallef,

JOHN ROLAND EMEKA g[eleb lil Caruana b’xutt filbaxx. }ew; minuti wara, re;a’ kien l-istess EMEKA li rdoppja l-vanta;; g[al Senglea, meta wara ;irja tajba fuq il-lemin, l-attakkant tal-Kottonera g[adda l-ballun minn fuq ras il-goalkeeper u spi//a ;ewwa, biex b’hekk da[lu g[all-mistrie[ b’vanta;; komdu.

Tliet minuti qabel il-mistrie[, Senglea kienu vi/in li jkabbru l-vanta;; tag[hom, meta wara ;irja tajba li fiha qabe] tliet difensuri, Robabbah ra x-xutt tieg[u ja[bat mal-lasta l-mimduda u jmur mtajjar ’il fuq middifi]a ta’ }ebbu;.

L-andament tal-partita fittieni taqsima ma nbidilx minn kif kien qabel il-mistrie[, b’Senglea jkollhom kontroll assolut tal-partita, fejn }ebbu; sabuha impossibbli li jirrea;ixxu. Tmien minuti mill-mistrie[, JOHN RONALD EMEKA g[aqqad il-hatrick tieg[u g[al Senglea, meta wara li r/ieva ming[and Micallef, li kien involut direttament f’erba’ mis-sitt gowls ta’ Senglea, huwa qabe] lill-

goalkeeper Caruana, u skorja f’lasti vojta.

Fis-56 minuta, Senglea komplew kabbru l-mar;ni taliskor permezz tal-captain BRADY ZERAFA, li minn freekick dirett minn barra lkaxxa, [asad g[al kollox lil Caruana. }ew; minuti wara, GLENN BRINCAT kompla kabbar il-ferita ta’ }ebbu;, meta wara li r/ieva ming[and Emeka, g[eleb lid-difi]a ta’ }ebbu; b’daqqa ta’ ras.

Tmien minuti mit-tmiem, is-sostitut ROYTHER DEGORGIO ssi;illa r-reb[a g[all-Kottoneri, meta wara li [arab lid-difi]a ta’ }ebbu;, Emeka qassam fin-nofs lejn Degorgio, li g[eleb lil Caruana b’xutt fil-baxx firrokna tax-xibka.

Senglea: B. Bartolo, R. Tanti,

B. Zerafa (S. Calleja), M. Ciappara, S. Vella, J. Alegbe, A. Sciortino, R. Micallef, G. Brincat (R. Degorgio), O. Robabbah, J. R. Emeka }ebbu;: C. Caruana, G. Mallia, M. Brincat, D. Caruana, J. Spiteri, R. Spiteri, M. Farrugia (N. Caruana), D. D’Agostino (J. Felice), S. Pereira de Mata, J. Agius, C. Ciappara Referee: Luke Portelli

Azzjoni mill-partita bejn Fgura u Msida, partita li Msida reb[u fl-a[[ar sekondi (ritratt> Alex DeGabriele)

Kirkop iwettqu sorpri]a Kirkop........………………. 3 Naxxar.....……………….... 1

Kif ma kienx mistenni li ji;ri, it-tim tat-tieni divi]joni Kirkop [asdu lit-tim tal-Ewwel Divi]joni Naxxar, meta eliminawhom mill-FA Trophy birreb[a ta’ 3-1. Din ir-reb[a tkompli ssa[[a[ il-kampjonat ferm po]ittiv li kellhom Kirkop sa issa, fejn jinsabu fir-raba’ post tal-klassifika bi 13-il punt, filwaqt li d-diffikultajiet ta’ Naxxar ikomplu ji]diedu u jo[or;u fil-bera[, meta jinsabu fit-tieni post mill-a[[ar fil-klassifika b’erba’ punti biss, fejn qed jiriskjaw li ji;u relegati g[at-tieni divi]joni.

Naxxar kellhom bidu tajjeb, u marru vi/in li jiskurjaw wara 26 minuta, meta l-freekick dirett ta’ Fiori Dos Santos [abat mallasta u mar barra. Disa’ minuti wara, Naxxar re;g[u kienu perikolu]i, meta minn freekick ie[or, din id-darba mog[ti minn Farrugia, id-daqqa ta’ ras ta’ Maccari g[addiet ftit barra.

Eventwalment kienu Kirkop li fet[u l-iskor fl-34 minuta, meta d-daqqa ta’ ras ta’ IAN STANKOVIC fuq korner ta’ Kerekov g[elbet lill-goalkeeper Spiteri. Disa’ minuti wara, Kirkop kabbru l-vanta;; grazzi g[al RUMEN KEREKOV li minn azzjoni personali, [asad lil Spiteri b’chip, bil-ballun jispi//a fix-xibka.

Wara l-kri]i temporanja ta’ Naxxar fl-ewwel taqsima, huma

[ar;u agressivi fit-tieni taqsima, u kienu a[jar mill-avversarji.

Fis-57 minuta, Naxxar meritatament naqqsu distakk, meta minn pass ta’ Odwong, DARREN FALZON [arab lid-difi]a ta’ Kirkop u g[eleb lill-goalkeeper Caruana b’xutt angolat minn barra l-kaxxa.

I]da wara dan il-bidu tajjeb fit-tieni taqsima, il-grinta ta’ Naxxar b[al donnha sparixxiet, u kienu Kirkop li komplew jiddominaw. G[oxrin minuta minn tmiem il-partita, Kirkop kienu vi/in li jer;g[u jiskurjaw, meta wara li qabe] erba’ difensuri avversarji inklu] il-goalkeeper, ix-xutt ta’ Oriansky Buhagiar ;ie mg[ajjar minn fuq il-linja minn difensur ta’ Naxxar.

Fis-77 minuta, RUMEN KEREKOV g[aqqad id-doppjetta tieg[u u ssi;illa r-reb[a g[at-tim mit-tieni divi]joni, meta wara li r/ieva ming[and Theuma, qabad lill-goalkeeper Spiteri barra minn postu u xe[et f’lasti vojta.

Kirkop: C. Caruana, M.

Pisani, M. Aquilina, A. Busuttil, M. Rahmani, B. Falzon, O. Buhagiar (J. Attard), I. Stankovic, C. Mifsud (D. Zammit), R. Kerekov, M. Theuma Naxxar: J. Spiteri, V. Bellia, J. Debono (G. Magri), D. Falzon, K. Farrugia, R. Schembri, L. Micallef, A. Attard, M. Maccari, E. Fiori Dos Santos (M. Delima Seguira), B. Odwong Referee: Karl Frendu Cumbo

Pembroke jg[addu bl-a[[ar xutt Gudja U...………………………..... 1 Pembroke A. …………………..….. 2 Il-leaders tat-Tielet Divi]joni Pembroke Athleta wettqu sorpri]a meta g[elbu lil Gudja United 2-1, bil-gowl tar-reb[a jasal fil-120 minuta. Kien gowl mill-isba[ tas-sostitut Lyden Cilia li dde/ieda din il-log[ba li dehret destinata g[all-g[oti tal-penalties.

Gudja ddominaw l-ewwel taqsima i]da ftit kellhom azzjonijiet perikolu]i quddiem il-lasta difi]a minn Michael Carter. L-iktar li resqu qrib kien lejn nofs l-ewwel taqsima meta Peter Paul Sammut twaqqa’ barra l-kaxxa l-kbira u mill-freekick kien William Camenzuli li b’xutt bomba impenja lill-

goalkeeper Carter, u mir-rebound iddifi]a ta’ Pembroke rnexxielha timblokka x-xutt ta’ Thomas.

Lejn tmiem it-taqsima re;a’ kien William Camenzuli li pprova xortih b’xutt b’sa[[tu li mar ftit barra.

Kif bdiet it-tieni taqsima kien Milutinovic li bir-ras xe[et ftit g[oli corner ta’ Camenzuli.Pembroke kellhom l-ewwel /ansijiet tag[hom ukoll b’Lee Grech ifalli bir-ras minn qag[da tajba u l-goalkeeper ta’ Dingli jsalva b’diffikultà xutt ta’ Braden Cremona.

Fis-56 minuta Trevor Thomas impenja lil Carter li salva b’diffikultà. L-istess Carter salva xutt /entrali ta’ Peter Paul Sammut. Tliet minuti wara Carter

kellu jinxte[et biex salva xutt biddawra ta’ Peter Paul Sammut.

Kwarta mit-tmiem Pembroke imorru minn fuq. Azzjoni tajba fuq il-lemin talattakk ta’ Pembroke bis-sostitut CARLO LEONARDI jeg[leb lil Xerxen li kien [iere; biex jag[laq l-angolu. Sitt minuti mit-tmiem /ans g[al Gudja b’xutt ta’ Elton Bugeja fuq korner tas-sostitut lie[or Aaron Guazzo.

Tliet minuti mit-tmiem Guazzo twaqqa’ fil-kaxxa minn Sultana u mill11-il metru kien WILLIAM CAMENZULI li spara fix-xibka.

Fil-[in barrani l-log[ob kien bilan/jat anki jekk Gudja ppruvaw iktar ifittxu lgowl tar-reb[a u l-iktar li resqu qrib

kien permezz ta’ xutt ta’ Peter Paul Sammut li kien imblukkat minn difensur. Biex fil-120 minuta Pembroke skorjaw il-gowl tar-reb[a, gowl kapolavur ta’ LYDEN CILIA li minn tarf il-kaxxa venven xutt li spi//a fir-rokna ta’ fuq tax-xibka.

Gudja U: M. Xerri, C. Galea, E. Vella,

J. Mallia (A. Guazzo), M. Milutinovic, W. Camenzuli, K. Bonello, E. Gauci (E. Bugeja), I. Bilocca, P.P. Sammut, T. Thomas (C. Grech).

Pembroke A: M. Carter, K. Sultana, L. Desira (C. Leonardi), J.C. Borg, V. Martinovic, B. Cremona (L. Cilia), J. Mifsud, L. Grech, K. Farrugia (R. Caruana), G. Spiteri, R. Zammit Referee: Eren Yurtsever

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’Novembru, 2011

Sport 17

Balzan idawru telfa f’reb[a fl-a[[ar minuti minn Simon Farrugia

1

BOV PREMIER

{AMRUN S. (1)

2

BALZAN Y. (0)

M.Camilleri, Y.Camilleri, A. Cassar, G.Calabretta, R.Farrugia, B.Guga, M.Grima, D.Camilleri, R.Forace, D.Grima, M.Gauci, R.Mangion, N.Tasic, D.Fenech, P.Dos C.Polli, K.Sammut, Santos Calcado, M.Ciantar, G.Spiteri, D.Shields, F.Bernardes A.Ribeiro Sost - L.Micallef flok Sost – L.J.Agius flok M.Ciantar 53 min., K.Bright G.Spiteri 70 min., L.Silva flok B.Guga 67 min., S. flok A.Ribeiro 77 min., C. Ciscaldi flok R. Farrugia 82 Porcari flok R. Mangion 94 min. min Imwissija - Calabretta, Grima, Mangion, Sammut ({), Fenech, Bernardes, Farrugia (B) Tke//a - Sammut ({) Skurjaw - C.Polli 13 min. ({) , S. Ciscaldi 87 min., R. Forace 92 min. (B) Referee - Esther Azzopardi In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba - Dene Shields ({amrun S.) Balzan kisbu reb[a drammatika meta f’temp ta’ [ames minuti lejn tmiem illog[ba skurjaw darbtejn sabiex b’dawn it-tliet punti telg[u wa[idhom fis-seba’ post tal-klassifika. Kienet log[ba o[ra ming[ajr wisq storja fejn ftit kienu lazzjonijiet fuq il-lasti opposti.

Log[ba li fl-ewwel rawnd {amrun kienu reb[u bl-iskor ta’ 3-1 i]da wara protest ta’ Balzan min[abba lineli;ibbilt`a ta’ Daniel Zerafa Balzan ing[ataw il-punti massimi Balzan kellhom lil Clifton Ciantar u Jonathon Francica neqsin min[abba sospensjoni

filwaqt li g[al {amrun kien hemm Gacesa sospi] bilgoalkeeper Borg, Fenech u Bonnici kollha g[adhom imwe;;g[in.

L-ewwel taqsima kienet nieqsa [afna mill-ideat fejn wara 4 minuti free kick ta’ Calcado kien maqlug[ minn fuq il-linja minn Matthew Gauci. Biex fit-13-il minuta {amrun fet[u l-iskor meta kien free kick mid-distanza ta’ CARLO POLLI li bi ;miel ta’ xutt sab ir-rokna ta’ fuq taxxibka.

Balzan wettqu reazzjoni fjakka fejn fis-16-il minuta fuq cross ta’ Forace xutt ta’ Fenech kien salvat mal-art

David Camilleri (lemin) jissielet g[all-ballun ma’ Fagner Lins ta’ Balzan (Ritratt> Alex DeGabriele)

mill-goalkeeper ta’ {amrun Cassar. U fis-27 minuta azzjoni minn {amrun li bdiet minn Shields li bidel ma’ Ribeiro bix-xutt finali jkun salvat minn Camilleri. Bla[[ar azzjoni tal-ewwel taqsima tkun fit-32 minuta meta kien Polli li qassam lejn Shields bix-xutt tal-Isko//iz jistampa mal-wieqfa.

Jekk l-ewwel taqsima kienet nieqsa mill-kreattività t-tieni wa[da m’g[amlitilhiex g[ajb.

Fil-50 minuta Sammut g[adda tajjeb mal-linja da[al fil-kaxxa fejn qassam lura lejn li]markat Spiteri i]da x-xutt tieg[u kien mdawwar f’corner minn Tasic. U minuta wara

fuq cross ta’ Sammut kien Shields li bir-ras ikkonkluda ftit barra. G[al [inijiet twal illog[ob ]vol;a f’nofs grawnd fejn il-log[ba [adet ]volta [mistax-il minuta mit-tmiem meta tke//a Kevin Sammut g[al ]ew; karti sofor su//essivi.

Fit-78 minuta Balzan irrispondew bi cross ta’ Bernardes u xutt fuq id-dawra ta’ Bright li Cassar laqa’. Biex ]ew; minuti wara free kick /entrali ta’ Grima kien mi]mum minn Camilleri. Listess goalkeeper ta’ Balzan dawwar corner free kick ie[or ta’ Grima ftit tal-mumenti wara.

Erba’ minuti minn tmiem illog[ba Balzan resqu vi/in li jiksbu l-gowl tad-draw meta g[all-cross ta’ Calcado kien Camilleri li bir-ras ikkonkluda ftit g[oli. Biex Balzan kisbu lgowl tad-draw fis-87 minuta meta minn free kick mog[ti minn Calcado kien SILVAN CISCALDI li bir-ras g[ola fuq kul[add u tefa’ fix-xibka.

Balzan tefg[u kollox fuq lattakk biex skurjaw il-gowl tarreb[a ]ew; minuti fil-[in mog[ti ]ejjed b’gowl identiku g[all-ewwel wie[ed fejn kien free kick ta’ Calcado li da[al tajjeb g[alih RENNIE FORACE li bir-ras anti/ipa lil kul[add biex ta reb[a

Log[ba deludenti tintemm fi draw ming[ajr gowls F’log[ba li ftit offriet azzjonijiet Mosta u M’Xlokk [adu punt kull wie[ed fi draw ta’ ming[ajr gowls .

Kienet log[ba li minkejja li Mosta [olqu l-a[jar /ansijiet ftit li xejn impressjonaw blavversarji tag[hom M’Xlokk tal-anqas minbarra li jie[du punt jevitaw li g[all-ewwel darba j;arrbu gowl.

I]-]ew; timijiet kienu mmexxija minn kow/is ;odda fejn g[al Mosta ddebutta Steve D’Amato filwaqt li wara ;img[at ming[ajr kow/ M’Xlokk kienu mmexxija minn Anton Cremona. Kemm Mosta kif ukoll M’Xlokk tilfu fl-a[[ar dehriet tag[hom fejn talewwel tilfu b’mod drammatiku kontra Floriana filwaqt li x-Xlukkajri sfaw meg[luba mil-leaders talklassifika Valletta.

Mosta jinsabu f’qieg[ ilklassifika b’[ames punti filwaqt li M’Xlokk mhux daqstant ’il bog[od ]ew; postijiet mill-qieg[ bl-istess numru ta’ punti daqs Tarxien.

Luca Martinelli kien sospi] g[al Mosta fejn Cremona wettaq [ames bidliet milla[[ar log[ba tag[hom. Fl-

0

BOV PREMIER

MOSTA (0)

J. Debono, A. Borg, F. Tisbi, B. Agius, Y. Ossok, N. Bogdanovic, K. Magro, F. Aboulezz, G. Martin, I. Zammit, M. Mvondo Sost – A. Mello Da Silva flok M.Mvondo 61 min., A. Cini flok A. Borg 79 min.

0

MARSAXLOKK (0)

C. Cassar, M. Licari, J. Xerri, C. Brincat, C. Mamo, V. Modesto, P. Borg, S. Eboh, E. Lattes, G. Caruana, J.P.Farrugia Sost - S. Borg flok J.P.Farrugia 75 min., K.Polidano flok M.Valeriani 84 min.

Imwissija - Eboh, Brincat (M) Referee - Chris Lautier In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba - Ian Zammit (Mosta) ewwel rawnd M’Xlokk kienu reb[u dan il-konfront bl-iskor ta’ 5-2.

Fil-5 minuta Mosta kienu insidju]i minn xutt ta’ Kurt Magro minn tarf il-kaxxa li g[adda ftit barra. Mosta komplew i]ommu linizjattiva fejn fl-14-il minuta Magro sab lil Martin li g[al darb’o[ra falla u kkonkluda barra minn po]izzjoni ideali.

Tliet minuti wara fuq cross ta’ Zammit kien hemm finta ta’ Mvondo bil-ballun jasal

g[and Martin fejn ix-xutt finali tieg[u kien /entrali u ma [oloq ebda problema g[al Cassar.

Sa dan il-[in kien jidher tim wie[ed biss fil-grawnd u fid-19-il minuta fuq corner ta’ Zammit kien hemm Martin fuq l-ewwel lasta u b’daqqa ta’ ras b’lura laqat ilwieqfa bil-ballun jasal g[and Bogdanovic i]da x-xutt tieg[u kien mblukkat. Fil-25 minuta Aboulezz qassam fiddirezzjoni ta’ Martin bil-

Adrian Borg ta’ Mosta (xellug) fl-azzjoni kontra Marsaxlokk f’partita li ntemmet fi draw ta’ 0-0 (Ritratt> Alex DeGabriele)

goalkeeper Cassar isalva xxutt tal-attakkant Mosti.

L-unika azzjoni Xlukkajra fl-ewwel taqsima waslet sitt minuti minn tmiemha fejn kien xutt ta’ Valeriana li Debono salva tajjeb. Qabel g[alqet it-taqsima Martin feta[ fuq Mvondo i]da lkonklu]joni minn qag[da tajba spi//at g[olja.

Fit-tieni taqsima l-andament baqa’ prattikament l-istess fejn fil-50 minuta xutt ta’ Licari ;ie mdawwar f’corner

minn Debono. U ]ew; minuti wara Mosta rrispondew meta kien Zammit li qassam lejn Mvondo bix-xutt tal-attakkant Mosti jkun imblukkat minn Clive Brincat.

Mas-sieg[a log[ob Zammit qassam fid-direzzjoni ta’ Martin i]da xxuttja barra.

Biex l-a[[ar azzjoni tallog[ba waslet tmien minuti mit-tmiem meta kien Zammit li sab lil Aboulezz fil-kaxxa bix-xutt ta’ dan tal-a[[ar jispi//a g[oli.

IN-NAZZJON It-Tnejn 21 ta’ Novembru, 2011

18 Sport FUTBOL TALJAN

Juventus lura fl-ewwel post Juventus telg[u fil-qu//ata tal-klassifika b’reb[a konvin/enti kontra Palermo u issa g[andhom punti daqs Lazio. I]da ta’ min jg[id li lBianconeri lag[bu partita inqas min[abba li l-konfront li kellhom kontra Napoli kien ;ie pospost. Is-Sibt, it-tim ta’ Reja, li g[andu 22 punt, ;ie draw 0-0 kontra Napoli.

Udinese setg[u telg[u lewwel b’reb[a i]da dawn tilfu kontra Parma.

Lazio u Juventus jiltaqg[u f’konfront dirett kontra xulxin ;img[a o[ra f’Ruma.

BOLOGNA – Cesena kisbu l-ewwel reb[a filkampjonat kontra Bologna bi skor ta’ 1-0 bil-gowl jasal lejn l-a[[ar fa]i tal-partita. Kien il-captain ta’ Cesena PAROLO li b’gowl bellezza fit-84 minuta ta t-tliet punti lit-tim tieg[u.

CATANIA – Chievo kisbu reb[a importanti barra minn darhom hekk kif reb[u 2-1 kontra Catania. PELLISIER feta[ l-iskor minuta minn tmiem l-ewwel taqsima minn penalty. Fit-68 minuta Lodi ta’ Catania falla /-/ans li j;ib id-draw meta falla penalty.

Kwarta mit-tmiem SAMMARCO g[amilhom tnejn g[al Chievo.

ALMIRON skurja gowl ta’ konsolazzjoni g[al Catania.

G[al Chievo din kienet ittieni reb[a konsekuttiva wara li g[elbu lil Fiorentina.

GENOVA – Genoa rritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu lit-tim neopromoss ta’ Novara bi skor ta’ 1-0. It-tim ta’ Genova ;imag[tejn ilu ma lag[abx min[abba li l-partita kontra Inter kienet ;iet posposta min[abba lmaltemp. Fit-43 minuta tke//a Antonello ta’ Genoa filwaqt li Meggiorini ta’ Novara tke//a fit-80 minuta.

Kien hawn fejn il-partita [adet ]volta u VELOSO skurja l-uniku gowl ta’ Genoa erba’ minuti mit-tmiem.

TURIN – Juventus kellhom prestazzjoni brillanti f’darhom u g[elbu lil Palermo 3-0. Dawn tal-a[[ar ma kellhom l-ebda risposta g[allwirja kbira li kellhom ilBianconeri. Juventus setg[u wkoll skurjaw aktar gowls li kieku ma kinux im/a[[da mil-lasta. Wara 20 minuta PEPE tefa’ lil Juventus filvanta;; u tliet minuti millftu[ tat-tieni taqsima MATRI g[amilhom tnejn. Dan kien il50 gowl tieg[u fl-Italja.

Il-midfielder Taljan Claudio MARCHISIO ssi;illa din ilprestazzjoni kbira b’gowl fis65 minuta.

PARMA - Parma wettqu ssorpri]a tal-;urnata u reb[u bi skor ta’ 2-0 kontra Udinese.

Dawn tal-a[[ar kellhom i//ans imorru fl-ewwel post i]da gowls mill-eks plejers ta’ Inter, Biabiany u Juventus, Giovinco, taw it-tliet punti lil Parma. Wara taqsima bla gowls, Parma marru filvanta;; permezz ta’ BIABIANY li sab ix-xibka fit-68 minuta. Parma ssi;illaw ir-reb[a meta mill-[dax -il metru GIOVINCO skurja kwarta mit-tmiem.

SIENA – Siena salvaw punt fl-a[[ar minuti meta [adu draw ta’ 2-2 kontra Atalanta. Minkejja li s-solitu attakkant DENIS ta’ Atalanta skurja ]ew; gowls dawn ma kinux bi]]ejjed g[ax g[alihom wie;bu D’AGOSTINO u GAZZI. RUMA -Roma kisbu reb[a ta’ 2-1 kontra Lecce ;ewwa lOlimpico. G[al Roima skurjaw ]ew; players li qatt ma kienu sabu x-xibka bilgear a[mar u isfar./ It-telf g[al Lecce kompliet tefg[atom f’sitwazzjoni delikata f’dak li g[andu x’jaqsam ma’ relegazzjoni.

Il-Giallorossi marru filvanta;; b’gowl ta’ PJANIC wara 25 minuta log[ob li r/ieva pass perfett u millvi/in g[amilhom 1-0.

Claudio Marchisio ta’ Juventus, mill-vi/in jeg[leb lill-goalkeeper Tzorvas g[al skor ta’ 3-0.

L-eks player ta’ Real Madrid, GAGO g[amilhom 2-0 b’xutt tajjeb fil-54 minuta. Lecce naqqsu ddistakk permezz ta’ BERTOLACCI mas-sieg[a log[ob u wara dan il-gowl setg[u anke ;abu d-draw.

Osvaldo kellu gowl talistampi m[assar g[al offside li ma kienx. L-iskor finali baqa` dak ta’ 2-1.

Ri]ultati o[ra

:ermanja

Stuttgart v Augsburg Hamburg v Hoffenheim

2-1 2-0

Real Sociedad v Espanyol Osasuna v Rayo Vallecano Sporting Gijon v Getafe Sevilla v Athletic Bilbao Atletico Madrid v Levante

0-0 0-0 2-1 1-2 3-2

Den Haag v Utrecht Vitesse v Feyenoord Groningen v VVV Venlo Rotterdam v AZ Alkmaar

2-2 0-4 2-1 0-0

Spanja

Olanda

TENNIS

Federer jibda b’reb[a kontra Tsonga L-I]vizzeru Roger Federer beda l-avventura tieg[u filWorld Tour tal-ATP, b’reb[a fuq il-Fran/i] Jo-Wilfried Tsonga. Dan tal-a[[ar [asad lill-holder ta’ din ilkompetizzjoni i]da lI]vizzeru, grazzi g[allesperjenza tieg[u, meta lpartita kienet f’fa]i de/i]iva, [are; rebbie[.

L-iskor finali kien dak ta’ 6-2, 2-6, 6-4 favur Federer li kien qed jilg[ab quddiem 17-il elf ru[. G[al Federer din ir-reb[a kienet ukoll wa[da ta’ tpattija g[at-telfa

li sofra kontra l-istess Tsonga waqt it-tournament ta’ Wimbledon li sar f’:unju.

“Meta tilg[ab kontra Tsonga ma tistax tippretendi li tiddomina mill-bidu sala[[ar. Waqt il-partita bdew ji;uni mumenti tal-log[ba flIngilterra u ma ridtx nag[mel l-istess ]balji,” qal Federer.

It-tennista numru erbg[a fid-dinja kellu jappo;;jah lill-plejer tal-futbol Thierry Henry. Federer, minkejja li din is-sena ma reba[ l-ebda

Grand Slam qed jitqies b[ala favorit li jirba[ din ledizzjoni, spe/jalment wara l-prestazzjonijiet li kellu fittournaments ta’ Basel u Pari;i.

G[al Tsonga din kienet telfa o[ra kontra Federer.

Dan g[aliex kien tilef kontrih fil-finali tal-Masters ta’ Pari;i. “Ninsab di]appuntat bil-fatt li kont [dimt tajjeb biex inwettaq rimonta i]da ma bqajtx nilg[ab b’dak ir-ritmu,” qal Tsonga wara t-telfa kontra Federer.

Ri]ultati u Klassifiki Serie A

Inter v Cagliari Fiorentina v Milan Napoli v Lazio Bologna v Cesena Catania v Chievo Genoa v Novara Juventus v Palermo Parma v Udinese Roma v Lecce Siena v Atalanta Kif Jinsabu Juventus Lazio Milan Udinese Roma Palermo Napoli Genoa Chievo Parma Siena Catania Atalanta Fiorentina Cagliari Inter Bologna Lecce Novara Cesena

2-1 0-0 0-0 0-1 1-2 1-0 3-0 2-0 2-1 2-2

L R D T F K Pt

10 6 4 0 18 11 6 4 1 16 11 6 3 2 23 11 6 3 2 13 11 5 2 4 15 11 5 1 5 14 10 4 3 3 13 10 4 3 3 14 11 4 3 4 10 11 5 0 6 14 11 3 5 3 14 11 3 5 3 13 11 5 4 2 15 11 3 4 4 10 11 3 4 4 10 10 3 2 5 13 11 3 1 7 9 11 2 2 7 9 11 1 4 6 12 11 1 3 7 4

7 22 8 22 14 21 6 21 12 17 15 16 7 15 12 15 12 15 18 15 10 14 18 14 14 13 9 13 12 13 17 11 17 10 18 8 20 7 13 6

Log[ob li jmiss Serie A Il-:img[a 25

Udinese v Roma Is-Sibt 26 Lecce v Catania Novara v Parma Atalanta v Napoli Lazio v Juventus Il-{add 27 Cagliari v Bologna Cesena v Genoa Palermo v Fiorentina Siena v Inter Milan v Chievo

L-aqwa skorers

8 goals - Antonio Di Natale (Udinese) 7 goals - G. Denis (Atalanta) 6 goals - M. Klose (Lazio), S. Giovinco (Parma) 5goals - Z. Ibrahimovic (AC Milan), E. Calaiò (Siena), PD Osvaldo (Roma), S. Jovetic (Fiorentina), R. Palacio (Genoa)

Serie B

Livorno v Ascoli 0-1 Bari v Sampdoria 1-1 Crotone v Torino 0-0 Empoli v Verona 1-3 Juve Stabia v Modena 2-2 Nocerina v Vicenza 2-2 Padova v Grosseto 0-1 Pescara v Gubbio 2-1 Sassuolo v Brescia 1-1 Varese v Cittadella 0-1 Albinoleffe v Reggina illum Kif Jinsabu Torino Pescara Sassuolo Padova Verona Reggina Sampdoria Grosseto Varese Cittadella Livorno Bari Juve Stabia Brescia Crotone Vicenza Empoli Albinoleffe Modena Nocerina Gubbio Ascoli

L R D T F K Pt

16 10 16 10 16 9 16 8 16 8 15 8 16 5 16 6 16 6 16 6 16 5 16 6 16 6 16 4 16 4 16 4 16 4 15 4 16 3 16 3 16 3 16 4

5 2 5 4 4 3 8 5 4 3 5 4 4 6 6 5 3 3 6 5 5 3

1 19

8 4 36 24 2 21 10 4 25 19 4 23 19 4 30 18 3 24 15 5 19 19 6 19 16 7 18 21 6 18 14 6 13 15 6 21 23 6 13 18 6 15 19 7 18 23 9 20 26 8 19 29 7 15 26 8 22 26 8 15 28 9 16 23

35 32 32 28 28 27 23 23 22 21 20 20 18 18 17 17 15 15 15 14 14 5

Serie C1 Grupp A

Avellino v Como 3-3 Carpi v Monza 2-0 Lumezzane v Pro Vercelli 0-1 Pavia v Benevento 1-2 Spal v Foggia 1-2 Taranto v Pisa 0-0 Ternana v Sorrento 0-0 Tritium v Reggiana 0-1 Viareggio v Foligno 1-0

Grupp B

Bassano V. v Spezia 0-0 Feralpisalò v Prato 0-1 Latina v Sudtirol 2-1 Pergocrema v Frosinone 3-0 Portogruaro v Trapani 2-2 Siracusa v Barletta 2-0 Triestina v Cremonese 1-0 Virtus L. v Carrarese 1-1 Andria BAT v Piacenza illum

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Sport 19

Rodriguez (xellug) jissielet g[all-ballun ma’ Ivanovic ta’ Chelsea

FUTBOL INGLI}

Liverpool jeg[lbu lil Chelsea fi Stamford Bridge It-tamiet ta’ Chelsea g[arreb[ tal-kampjonat [adu daqqa ta’ [arta b’telfa o[ra, din id-darba kontra Liverpool.

Wara t-telfiet kontra QPR u Arsenal, Chelsea tilfu 2-1 f’darhom kontra r-rivali biex issa jinsabu 12-il punt ta[t illeaders Man City.

Ir-Reds [asdu lit-tim ta’ Villas Boas hekk kif skurjaw permezz ta’ Maxi RODRIGUEZ wara 34 minuta log[ob.

Parti mit-tort tal-gowl kien tal-midfielder Mikel li tilef ilballun f’nofs grawnd u t-tim

tieg[u nqabad fuq sieq wa[da.

Chelsea ppressaw g[addraw, draw li wasal permezz ta’ Daniel STURRIDGE li r/ieva ming[and Malouda u mill-vi/in g[amilhom 1-1.

Hekk kif kollox deher li sejjer g[al draw id-difensur Glen JOHNSON ta t-tliet punti lilLiverpool meta g[eleb lillgoalkeeper avversarju Chech.

B’din ir-reb[a t-tim ta’ Dalglish issa qieg[ed fis-sitt post b’22 punt.

Intant, illejla Tottenhnam jilag[bu kontra Aston Villa.

FUTBOL

Santos a[jar minn Barcelona – Pelè

L-eks plejer le;;endarju Pele qal li t-tim ta’ Santos li mieg[u kien jilg[ab hu a[jar minn dak ta’ Barcelona ta’ llum il-;urnata. “Nin]a’ lkappell g[all-futbol li jilag[bu Barcelona imma ttim ta’ Santos kien xi [a;a o[ra. Ma tistax tqabbel i]]ew; timijiet. Barcelona g[adhom qed jibdew id-dominju tag[hom filwaqt li t-tim li kont nilg[ab mieg[u jien iddomina g[al 15-il sena,” qal Pelè.

Barcelona, attwalment huma /-champions Ewropej

Pele fl-a[[ar partita ma’ Santos

kif ukoll champions Spanjoli u Pelè jemmen li biex it-tim ta’ Messi u s[abu jkun meqjus b[ala wie[ed le;;endarju jrid jkompli jirba[ g[al diversi snin o[ra.

Minbarra li tkellem dwar Barcelona u Santos Pelè tkellem ukoll dwar Messi u Neymar. L-eks plejer ta’ 71 sena ta x’jifhem li ma jemminx li l-attakkant Ar;entin hu a[jar minn dak Bra]iljan u din mhijiex daqstant sorpri]a meta wie[ed iqis ir-rivalità li hemm bejn il-poplu Ar;entina u dak Bra]iljan.

IN-NAZZJON It-Tnejn 21 ta’ Novembru, 2011

20 Sport

Il-kap tal-McLaren, Martin Whitmarsh

FORMULA 1

Sta;un ie[or irridu X’aktarx nirtira fi ]mien sentejn nibdew tajjeb It-tennista numru wie[ed fid-dinja Novak Djokovic

TENNIS

It-tennista numru wie[ed fid-dinja Novak Djokovic [asad lil kul[add hekk kif ]vela li qed ja[sibha biex jirtira fi ]mien sentejn o[ra.

Din l-a[bar ma kinitx wa[da mistennija spe/jalment meta wie[ed iqis li Djokovic jinsab g[addej mill-aqwa forma ta’ [ajtu.

“Jekk nikseb l-istess ri]ultati ta’ Bjorn Borg na[sibha biex nirtira fi ]mien sentejn,” ]vela ttennista mis-Serbja. Bjorn Borg, tennista mill-I]vezja kien iritira meta kien g[ad g[andu 26 sena wara li kien

reba[ 11-il Grand Slam.

Borg kien irtira fl-1983.

Djokovic, li g[andu 24 sena s’issa reba[ erba’ Grand Slams, tlieta minnhom matul dan l-ista;un. Matul dawn la[[ar xhur Djokovic tela’ filqu//ata tal-klassifika tattennis mondjali u jinsab g[atxan biex jiddefendi dan il-post. Fl-ewwel post kien hemm l-Ispanjol Rafael Nadal.

Djokovic b[alissa jinsab lIngilterra fejn hemmekk qed jie[u sehem fil-Masters ta’ Londra. Dwar dan Djokovic qal li [afna mill-plejers ma jkunux f’kundizzjoni fi]ika

- Djokovic

daqstant tajba wara ]mien twil fil-court.

Minkejja li din is-sena kienet wa[da ferm po]ittiva g[al Djokovic kienet ukoll sena fejn kellu jaffa//ja diversi injuries, injuries li kkundizzjonawlu l-a[[ar perdjodu tieg[u dan l-ista;un.

Fil-fatt, Djokovic ma [ax sehem f’diversi tournaments li jsiru fl-Asja lejn l-a[[ar tas-sena. It-tennista li din issena reba[ l-Open Awstraljan, it-tournament ta’ Wimbledon u l-US Open ma [ax sehem fil-Masters ta’ Shanghai wara li rtira qabel partita mit-Tazza Davis.

– Whitmarsh, kap tal-McLaren

Il-kap tal-McLaren, Martin Whitmarsh qal li sta;un ie[or it-tim irid jibda b’ritmu tajjeb biex b’hekk ikun jista’ jissielet g[at-titlu mondjali.

Din is-sena, Sebastian Vettel tar-Red Bull iddomina kwa]i mill-bidu sal-a[[ar u reba[ it-titlu g[at-tieni sena konsekuttiva.

McLaren, dan l-ista;un kellhom problemi waqt il-fa]i ta’ testing li jsir qabel lista;un u b’hekk ma bdewx i]ommu l-pass mar-Red Bull.

Fil-fatt, hekk kif beda jg[addi ]-]mien ir-ri]ultati li bdew jiksbu Hamilton u sie[u Button bdew jitjiebu u huwa g[alhekk li Whitmarsh wissa

lit-tim biex sena o[ra ma jag[milx l-istess ]ball.

“Ma bdejniex l-ista;un kif xtaqna. G[all-kalibru tat-tim tal-McLaren dan l-ista;un kien wie[ed di]appuntanti.

Ninsabu ottimisti li se nitg[allmu mill-i]balji ta’ din is-sena,” qal Whitmarsh.

Din is-sena McLaren irre;istraw sitt reb[iet filwaqt li r-Red Bull reb[u 11-il Grand Prix. L-a[[ar Grand Prix li sar ;img[a ilu f’Abu Dhabi ntreba[ mill-McLaren u dawn qed ifittxu li jispi//aw l-ista;un billi jirb[u l-a[[ar Grand Prix tal-Bra]il. Il-fa]i ta’ testing g[al sena o[ra tibda fi Frar.

FUTBOL

Tmut omm Maradona

Omm l-eks plejer le;;endarju Diego Maradona, mag[rufa b[ala Dona Tota mietet fl-età ta’ 81 sena. It-tifel tag[ha, eks plejer ta’ Boca, mar lura lAr;entina i]da ma la[aqx kellimha min[abba li din kienet di;à mietet.

Skont rapport fil-;urnali Taljani Dona Tota mietet min[abba problemi fil-qalb.

Maradona kien vi/in [afna ta’ ommu u kellu anke tpen;ija dedikata g[aliha fuq dahru.

Maradona, meta sar jaf bla[bar ta’ ommu kien f’Dubaj fejn hemmhekk qed imexxi lill-klabb ta’ Al Wasl. F’diversi intervisti Maradona kemm -il darba semma s-sagrifi//ji li g[amlet ommu, flimkien ma’ missieru, biex dan seta’ jkompli bil-karriera tieg[u b[ala plejer.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Ittri 21

L-attenzjoni tas-sewwieqa Ara s-sewwieqa tassew imsieken! Ma jistg[ux jg[addu minn triq one way; ma jistg[ux jipparkjaw fuq bankina jew wara bieb ta’ garaxx, ma jistg[ux jieklu – imqar b’id wa[da waqt li jsuqu; ma jistg[ux jixorbu; ma jistg[ux iwie;bu /-/ellulari.

Kieku xi [add kellu jg[odd kemm ma jistg[ux jag[mlu s-sewwieqa, mhux l-g[axar kmandamenti jisbqu, i]da ttul tal-Bibbja s[i[a.

Apparti dan kollu jridu jag[tu kont ta]-zebra crossings jew pedestrian crossings li ]-]ebg[a tag[hom qajla baqg[et tidher fl-art. Iridu jag[tu kas tal-eluf ta’ sinjali li jitwa[[lu ma’ arbli fuq ilbankini. Jiffissaw [arsithom fuq il-qlib tad-dwal biex jaqsmu n-nies.

I]da dan kollu ma kienx bi]]ejjed. Minn xi ]mien ’l hawn bdiet il-kultura li xi negozji jew klabbs iwa[[lu screens enormi b’ritratti li jinqalbu u jisirqu l-attenzjoni tas-sewwieqa. E]empju ikrah

Is-servizz tal-ATMs f’Birkirkara

F’pajji]na qisu kollox jintesa ma]-]mien. Ng[idu xi [a;a, intambruha g[al bosta drabi, u wara xi snin ner;g[u nintelqu u nirritornaw g[al dak li konna qabel.

Qed nikteb dan, g[ax suppost li kul[add jiftakar, kemm il-klijenti, kif ukoll il[addiema tal-banek, filweg[da li g[amlu mal-introduzzjoni tal-magni awtomati/i. Kienu qalu li dawn se jit[addmu 24x7. U g[all-bidu hekk kien.

Issa jidher li l-weg[da qed ittir mar-ri[. Ma nafx kemm il-darba, bejn is-Sibtijiet u l{dud, immur nipprova ni;bed xi flus mill-QuickCash talHSBC fil-;enb tal-knisja Ba]ilika ta’ Santa Elena u wara l-pro/eduri kollha, tg[idlek li mhix tag[ti flus.

Jista’ min hu inkarigat jara x’qed isir? G[ax l-eqreb magna li jmiss trid timxi g[aliha tliet kwarti ta’ mil!

Anna Sammut Birkirkara

{ajku - 385 minn Oliver Friggieri Mill-vja;; fl-E;ittu il-[mar beda j;orr fuqu Salib Min rikbu.

ta’ dan li qed ng[id jidher fit-telg[a lejn l-Università, appena ssib ma’ wi//ek irroundabout. Trid u ma tridx, trid t[ares lejn dan l-iscreen.

Fl-istess waqt trid tara x’karozzi ;ejjin lejk biex ta’ warajk ma jinfexx idoqqlok il-[orn.

I]da lanqas dan ma kien bi]]ejjed g[all-povri sewwieqa. Issa, fl-istej;is tal-[;ie;, li mhuma tajbin g[all-ebda mill-elementi naturali, twa[[let sistema ta’ stampi enormi li jduru wa[da fuq l-o[ra.

Meta nifta[ru kemm g[andna karozzi fit-triqat, mhux a[jar innaqqsu minn dawn l-o;;etti kollha, biex is-sewwieqa jaslu fid-destinazzjoni tag[hom bissliema? Nuqqas ta’ attenzjoni darba biss, jaf jikka;una mewt, di]abbiltà jew in/identi mhux mixtieqa.

Allura g[aliex nag[rxu denb il-far u nkattru l-perikli?

Peter Gatt

Tal-Qroqq

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

22 Attwalità

Id-dipendenza finanzjarja u l-vjolenza domestika minn Renee LAIVIERA www.domesticviolence.gov.mt

Vittmi ta’ vjolenza domestika jg[idu li wa[da mill-akbar sfidi g[alihom biex jinqalg[u minn relazzjoni vjolenti hi n-nuqqas ta’ flus. Din ir-ra;uni rari ti;i f’ras dawk il-[afna nies li meta jisimg[u b’ka]i ta’ vjolenza, jistaqsu: ‘imma g[aliex dawn innisa vittmi, g[ax fil-ma;;oranza huma nisa, jibqg[u ma’ min ikun qed jag[mlilhom [ajjithom daqshekk diffi/li?’ Ftit huma dawk li jirrealizzaw li wa[da mirra;unijiet li l-aktar tissemma hi ddipendenza finanzjarja fuq laggressur tag[hom.

F’Malta, din il-problema tin[ass aktar minn f’pajji]i o[ra min[abba l-fatt li minn kull 100 mara 40 biss ja[dmu bi qlig[. U dawn fil-ma;;oranza tag[hom huma fl-età bejn il-25 u 29 sena.

Dan ifisser li huma [afna dawk in-nisa mi]]ew;in li qeg[din f’relazzjoni li jiddependu finanzjarjament fuq is-sie[eb tag[hom.

F’[afna sitwazzjonijiet din mhix problema g[ax ikun hemm rispett re/iproku bejn il-koppja.

I]da meta tid[ol il-vjolenza nnuqqas ta’ indipendenza finanzjarja jista’jkun il-kaw]a li [afna nisa j]ommu s-skiet u jg[ixu f’relazzjoni abbu]iva [ajjithom kollha.

Inkwiet bejn koppji

G[alkemm mhux sabi[ nam-

mettu, il-fatt hu li s-so/jetà tag[na tag[ti valur [afna akbar lix-xog[ol im[allas milli xxog[ol fid-dar. Meta mara tidde/iedi li tiddedika [ajjitha g[all-familja, tkun qed tirrinunzja aktar mill-karriera u mis-salarju.

Tkun qed titlef id-dipendenza finanzjarja tag[ha, il-kontroll fuq [ajjitha, id-dritt g[all-pensjoni meta til[aq l-età tal-irtirar u jkollha taqsam il-pensjoni tas-sie[eb mieg[u.

F’ka]i ta’ separazzjonijiet tista’ anke titlef kull dritt g[all-pensjoni. Meta l-mara ter;a’ tid[ol lura g[ax-xog[ol wara snin ma ta[dimx, ftit ikollha dritt g[allpensjoni anke minima g[ax din marbuta man-numru ta’ snin li tkun g[amlet fis-suq tax-xog[ol.

Fil-fatt, meta l-mara tieqaf ta[dem, tkun qed tafda lis-sie[eb tag[ha biex imantni lilha u lil uliedhom.

Meta jid[ol l-inkwiet bejn ilkoppja, is-sitwazzjoni tinqaleb ta’ ta[t fuq. Il-vjolenza domestika ;;ib mag[ha xeni ta’ g[ajat, tg[ajjir, swat, tben;il, ksur, theddid – xeni fejn l-aggressur ju]a lforza fi]ika, psikolo;ika, emozzjonali u anke sesswali biex jikkontrolla l-persuna l-o[ra.

B]onnijet personali Hemm vittmi, li [ar;u minn din il-vjolenza, li jirrakkuntaw li

[afna drabi lanqas flus biex jixtru l-b]onnijiet personali tag[hom ma kien ikollhom. Il-fatt li laggressur jaf li l-vittma tiddependi minnu g[al kull ma jkollha b]onn jag[ti lill-aggressur aktar poter fuq il-vittma u din tispi//a li ma jkollhiex wisq g[a]la [lief li toqg[od g[as-sitwazzjoni, [afna drabi sakemm ma tkunx tifla[ i]jed.

Studju kkummissjonat millKummissjoni dwar il-Vjolenza Domestika sab li f’Malta wa[da minn kull erba’ nisa ;arbet xi forma ta’ vjolenza domestika matul [ajjitha. Nofs dawn in-nisa qalu li g[addew minn dan itti;rib matul it-tnax-il xahar li sar l-istudju fl-2010.

It-ti;rib ta’ vjolenza kemm fi]ika, verbali, psikolo;ika, emozzjonali u#jew sesswali jnissel fin-nisa nuqqas ta’ fidu/ja fihom infushom, nuqqas ta’ dinjità, nuqqas tal-valur ta’ min huma. Jibdew ja[sbu li m’huma tajbin g[al xejn g[ax hekk ikunu qed jisimg[u lil min jg[idilhom jum wara l-ie[or, [afna drabi g[al snin twal. Jaslu biex anke jitilfu dawk l-abbiltajiet li kellhom qabel ma bdiet il-vjolenza.

Hemm min jinsa kif isajjar u jmexxi d-dar. Din l-esperjenza tista’ twassal biex il-mara taqa’ f’dipressjoni li ]gur ma tg[inx fis-sitwazzjoni. {ajja bla d[ul Il-possibbiltà li tinqata’ mill-

aggressur hija diffi/li [afna g[al dik il-mara bit-tfal li ma jkollhiex d[ul tag[ha. Wara [afna snin ta’ abbu] il-mara titlef kull stima fiha nfisha. Tibda temmen li hi totalment dipendenti fuq l-aggressur tag[ha emozzjonalment imma anke finanzjarjament. Ikun hemm sitwazzjonijiet fejn tispi//a anke tisku]ah tal-a;ir tieg[u u tix[et ilkolpa fuqha nfisha. Ma temminx li tkun tista’ tipprovdi g[aliha nfisha, inqas u inqas g[all-uliedha.

Fil-fatt, professjonisti li ja[dmu f’dan il-qasam jg[idu li hu relattivament [afna aktar fa/li g[al nisa vittmi li jo[or;u minn relazzjoni abbu]iva meta jkunu ja[dmu bi qlig[ u jkollhom d[ul regolari.

F’ka]i b[al dawn, il-vittma jkollha /ertu kontroll fuq [ajjitha u

Mara abbu]ata tibda temmen li hi totalment dipendenti fuq l-aggressur tag[ha emozzjonalment imma anke finanzjarjament

Il-fatt li l-aggressur jaf li l-vittma tiddependi minnu g[al kull ma jkollha b]onn jag[ti lill-aggressur aktar poter fuq il-vittma

ma jkollhiex g[alfejn toqg[od tinkwieta kif se tipprovdi g[allb]onnijiet ta’ uliedha.

Hawn min jg[id li anke meta lmara tkun trid ter;a’ ssib ixxog[ol, dan mhux fa/li spe/jalment meta tkun ilha nieqsa g[al numru ta’ snin. Ikun hemm b]onn li ter;a’ tikseb /erti [iliet ne/essarji fuq il-post tax-xog[ol.

Dan anke meta persuna tkun barra mis-suq g[al xi sena a[seb u ara g[al ]mien itwal. Però ma rridux naqtg[u qalb dak li jkun.

Fil-fatt il-Korporazzjoni tatTa[ri; u Impieg ( ETC) tipprovdi diversi possibbiltajiet ta’ ta[ri; g[al dawk li jixtiequ jsibu xxog[ol. Ta[ri; biex jer;g[u jiftakru dak li kienu jafu fil-passat u jg[ollu l-livell tal-abbiltajiet tag[hom.

L-ETC toffri wkoll ta[ri; spe/ifiku g[al nisa li jkunu ilhom is-snin barra mid-dinja taxxog[ol bi [las biex jibnu u jsa[[u l-kunfidenza fihom infushom.

Indipendenza finanzjarja tag[ti l-persuna mhux biss libertà fuq [ajjitha. Ix-xog[ol jag[ti identità u l-esperjenza tax-xog[ol tg[in biex persuna tibqa’ ti]viluppa lpotenzjal tag[ha billi titg[allem [wejje; ;odda u tag[milha ma’ nies ;ejjin minn kull settur tassocjetà.

Il-Kummissjoni dwar ilVjolenza Dometika g[arfet ilb]onn li tag[ti appo;; lill-vittmi tal-vjolenza domestika u qieg[da ta[dem fuq pro;ett li jismu “ESF 3.43 – Dinjità g[al dawk li jo[or;u mill-Vjolenza Domestika”. Dan il-pro;ett hu parzjalment finanzjat mill-Fondi So/jali Ewropej. www.domesticviolence.gov.mt L-g[an ta’ dan il-pro;ett hu li jqajjem dejjem akar g[arfien dwar il-kruha tal-vjolenza domestika u biex i[e;;e; lill-vittmi biex jag[mlu kura;; u jfittxu l-g[ajnuna biex jinqalg[u minn sitwazzjonijiet daqstant diffi/li.

L-g[ajnuna tista’ tikkonsisti wkoll f’ta[ri; biex jer;g[u jsibu x-xog[ol biex ikunu f’po]izzjoni li tpo;;ihom fuq livell aktar ugwali mal-ir;iel fis-so/jetà. Dan ifisser li jkunu [afna anqas vulnerabbli u f’anqas periklu ta’ abbu].

G[aldaqstant, il-vittmi talvjolenza domestika huma m[e;;a biex jitolbu l-g[ajnuna billi j/emplu lis-Support Line 179 immexxi mill-A;enzija Appo;;.

Dan is-servizz hu miftu[ kuljum bil-lejl u bin-nhar mit-Tnejn sal{add. “Ibda [ajja ;dida, itlob lg[ajnuna. {add ma jixraqlu sswat. Fittex l-g[ajnuna. /empel 179 issa.”

F’Malta l-problema tal-vjolenza domestika hi reali

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Kummer/ 23

Pariri g[al meta nixtru r-rigali tal-Milied L-ista;un tal-Milied dalwaqt mag[na. Issa huwa ]-]mien li nibdew na[sbu x’rigali se nixtru lill-qraba u [bieb tag[na. Ix-xiri tar-rigali normalment jo[dilna [afna [in u jinvolvi wkoll element ta’ riskju, g[ax l-g[a]la tag[na tista’ ma tintg[o;obx minn min se jir/ievi r-rigali.

Il-gosti jistg[u jvarjaw [afna minn persuna g[allo[ra u g[aldaqstant nistg[u nispi//aw nixtru rigali li ma jkunux adattati, jew f’ka] ta’ [wejje; ikunu ta’ qies [a]in.

Biex nevitaw li na[lu l-flus hu fl-interess tag[na li nie[du numru ta’ prekawzjonijiet.

L-ewwel u qabel kollox g[andna na//ertaw ru[na li rrigali li se nixtru nistg[u nirritornawhom jew nibdluhom.

Qabel ma nixtru g[andna dejjem nistaqsu liema huma lkundizzjonijiet tar-ritorn tal[anut. Peress li r-ritorn ta’ o;;etti li ma rridux hi xi [a;a volontarja, kif jista’ jsir irritorn jista’ jvarja [afna minn [anut g[all-ie[or.

Bdil ta’ o;;etti Fortunatament, il-ma;;or parti tal-[wienet joffru l-possibbiltà li o;;ett jinbidel ma’

ie[or jekk dan ji;i ritornat sa /ertu ]mien spe/ifiku. Hemm [wienet li anke joffru credit note f’ka] li l-konsumatur ma jsibx o;;ett ie[or li jog[;bu.

Din it-tip ta’ credit note normalment tkun tista’ tintu]a sa /ertu ]mien limitat. Insibu wkoll [wienet li anke joffru flus lura.

Dan kollu jsir b’mod volontarju mill-[wienet u mhux g[aliex huma obbligati billi;i ja//ettaw lura o;;etti li lkonsumatur ma jkunx irid g[ax ikun g[amel g[a]la ta’ xiri [a]ina.

Meta nixtru r-rigali g[andna wkoll nistaqsu x’g[andu b]onn jag[mel min se jir/ievi r-rigal biex ikun jista’ jibdlu jekk ma jog[;bux. G[andu b]onn jippre]enta l-ir/evuta fiskali?

Jew tal-[anut jista’ jag[tina gift receipt li nistg[u

Jekk be[siebna nixtru xi rigali minn fuq l-internet, m’g[andniex in[allu g[all-a[[ar minuta biex nag[mlu l-ordni tag[na.

nippre]entaw mar-rigal?

G[andna nistaqsu wkoll sa meta r-rigali jistg[u ji;u ritornati u f’liema kundizzjoni g[andhom ji;u ritornati.

Pere]empju, bit-tikketti

O;;etti ritornati

Hemm /erti tipi ta’ prodotti li ma jistg[ux ji;u ritornati, g[ax la darba jinxtraw tal-[anut ma jer;ax ja//ettahom lura. B[al, pere]empju,

i;jene, prodotti b[al imsielet, make-up, u [wejje; ta’ natura intima, normalment ikunu esklu]i mill-policies ta’ ritorn tal-[anut.

Legalment g[andna dritt li

Meta nixtru r-rigali g[andna wkoll nistaqsu x’g[andu b]onn jag[mel min ser jir/ievi r-rigal biex ikun jista’ jibdlu jekk ma jog[;bux mwa[[lin u fil-packaging ori;inali tag[hom. Min qed jixtri r-rigal g[andu jkun jaf dan kollu u g[andu jg[addi din l-informazzjoni lil min qed jag[ti r-rigal.

prodotti mag[mula skont qisien partikolari jew personalizzati. Jew prodotti li g[andhom [ajja qasira b[al, pere]empju, fjuri friski.

Min[abba ra;unijiet ta’

nitolbu rimedju meta lprodott mixtri jew ikun difettu] jew ma jkunx skont ilftehim. Meta ji;ri hekk lebda policy tal-[anut ma tista’ tnaqqsilna jew

minn Odette VELLA Senior Information Officer Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur

i//a[[adna mid-drittijiet legali tag[na.

Jekk be[siebna nixtru xi rigali minn fuq l-internet, m’g[andniex in[allu g[alla[[ar minuta biex nag[mlu l-ordni tag[na. M’g[andniex ninsew li f’dawn il;ranet il-posta jkollha aktar xog[ol mis-soltu u g[alhekk tista tie[u aktar ]mien biex tag[mel il-kunsinna.

Barra minn hekk, g[andna niftakru li meta nixtru minn fuq l-internet g[andna dritt g[al cooling off period, li huwa perijodu ta’ ]mien li matulu nistg[u n[assru x-xiri li g[amilna u ner;g[u ni;bru flusna lura.

I]da l-[las tar-ritorn talo;;ett lura g[and ilbejjieg[ irridu n[allsuh a[na. La darba jg[addi lcooling off period, sakemm ma jkunx hemm ftehim ie[or mal-bejjieg[, ir-rigali li nixtru g[andna dritt li nirritornawhom biss jekk ikunu difettu]i jew ma jkunux skont il-ftehim.

L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ ilment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur fuq il-Freephone 80074400.

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

TV#Radju 25 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt NEWSROOM

Ix-xog[ol tal-kontrolluri tal-ispazju tal-ajru NET Television 21>35

Xog[ol ta’ importanza kbira hu dak tal-kontrolluri tal-ispazju tal-ajru.

Fiex jikkonsisti sew dan ix-xog[ol?

Servizzi o[ra f’dan il-programm bi produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Simon Vella Gregory se jkunu dwar il-Kunsill :enerali PN li ltaqa’ fi tmiem il-;img[a, dwar l-a[[ar pro;ett tal-Fondazzjoni Puttinu Cares f’Suton fl-Ingilterra, u dwar l-istorja ta’ [ajjet id-dittaturi.

Jg[in fil-produzzjoni Matthew Bonett.

LA FAMIGLIA

}ew; katavri fil-ba[ar

FIL-QOSOR • MILL-:UF SAL-ISKOLA (NET Television 13>20) George Borg, id-Direttur tad-

NET Television 20>30

Cesare jlaqqa’ lil [utu wara lisparatura fit-territorju tal-Mangusa.

Il-Mangusa jiddiskutu x’;ara fil-lejl ta’ qabel. X‘se jag[mlu s-Sara/eni u l-Mangusa issa?

Yusi u Ahmed jitfg[u ]ew; katavri fil-ba[ar.

Don Sciobatta jinsab fi triqtu lejn Malta.

Hannibal u Athena jsibu o;;ett li jg[inhom [afna fl-investigazzjoni.

Vale jibda jit[assaeb dwar ixxog[ol ta’ [utu. X’qed ji;ri minn Morgan u Nina?

Tkompli wkoll l-istorja bejn Casio u Laila. U Ezio?

Dipartiment g[as-Servizzi tal-Istudenti jag[ti tag[rif dwar isservizzi varji li joffri dan idDipartiment, fosthom dak tal-Learning Support Assistants (LSAs).

Il-personalità tal-;img[a se tkun Clarissa Ellul (firritratt hawn fuq ma’ binha Jake) li se titkellem dwar it-tfulija tag[ha u t-trobbija ta’ binha. Naraw dwar minn xiex tg[addi t-tarbija fid-49 ;img[a tag[ha.

Ikun hemm ukoll ri/etta minn Anton B. Dougall.

• XD (NET Television 15>40) - It-tfal jiddiskutu lannimali. Kieku g[andhom i/-/ans i;ibu annimal iddar xi jkun? Xi jfissru l-annimali g[al dawn it-tfal?

Kif jimma;inaw il-[ajja ming[ajr annimali?

• LA CLINICA DEI MONTI> UNA SCELTA PERICOLOSA (La 5 17>40) - Film

• BEJNI U BEJNEK (NET Television 23>30) - Josef Bonello llum se jlaqqag[na ma’ Hector Bruno (ritratt fuq). Nafuh b[ala pre]entatur fuq dan l-istazzjon. Hekk kif qed

joqrob Di/embru nibdew nisimg[u dwar il-pantomima bil-Malti li ta’ kull sena jkun il-protagonist fiha. Eks ;urnalist, eks Sindku tal-Belt. Fl-1987 kien kiteb ktieb dwar Raymond Caruana.

drammatiku :ermani] li n[adem apposta g[attelevi]joni fl-2009 u li g[andu lil Anica Dobra (fir-ritratt xellug) fost latturi ewlenin. Miriam u Daniel fl-a[[ar se ji]]ew;u. X’ji;ri i]da meta Stefan, [abib talqalb ta’ Daniel, proprju waqt ir-ri/eviment ikollu attakk tal-qalb?

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

26 TV#Radju LA GIUSTA CAUSA

07>00 09>30 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 14>20 15>00 15>20 15>35 15>40 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>55 19>45 20>30 21>30 21>35 23>00 23>30

NET News Teleshopping It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel NET News Teleshopping Mill-:uf sal-Iskola EGOV4U NET News Teleshopping Bla Kumment XD Kwizz Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Kontra l-{in NET News La famiglia (episodju 7) NET News Newsroom NET News Bejni u Bejnek

06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club

Thriller tajjeb [afna Rete 4 23>30

Thriller tajjeb li n[adem fl-1995 b’re;ija ta’ Arne Glimcher li g[andu lil Laurence Fishburne, Sean Connery, Kate Capshaw u Ed Harris b[ala atturi ewlenin. }ag[]ug[ iswed ikun akku]at bl-istupru ta’ tifla. G[alliem, li jkun kontra l-piena tal-mewt,

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

10>30 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00 24>00

Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 - Wirt, Arti u Kultura 11:30 - Malta u Lil Hinn Minnha 13:05 Kontra-ttakk 14:30 - Waltzing Matilda 15:00 - From Ararat to Europe 15:30 - Wirt, Arti u Kultura 16:00 - Malta u Lil Hinn Minnha 17:35 - Waltzing Matilda 18:00 Budget.

Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 - Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 Favourite Link 12:10 - Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 15:00 - EGOV-4U 15:30 Teleshopping 16:30 - 7F 17:00 Newspoint 17:30 - Vis-a-vis (jinkludi 18:15 F. News) 19:45 Reporter 20:05 - Muftie[ 20:10 Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 Crossroads 23:00 - Link 23:05 Kont taf? 23:15 - F. News.

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli Ladies Choice Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

13:25 - One Foot in the Grave 14:25 - The Inspector Lynley Mysteries 15:15 - The Weakest Link 16:05 - Doctors 16:35 - As Time Goes By 17:05 - Coast 18:10 -

The Inspector Lynley Mysteries 19:00 - The Weakest Link 19:45 Doctors 20:15 - EastEnders 20:45 - Holby City 21:40 - The Fixer 22:30 - Blackadder Goes Forth 23:00 - One Foot in the Grave.

TCM • melita 310 • GO Plus 701 07:35 - A Thunder of Drums. Film ’61 (U) 09:30 - The Philadelphia Story. Film ’40 (U) 11:40 - Forever Young. Film ’92 (PG) 13:40 - Bonanza 14:45 - Gunsmoke 16:00 Dead Man’s Folly. Film ’86 17:50 - An American in Paris. Film ’51 (U) 20:05 - The Last Challenge.

Film ’67 22:00 - Blazing Saddles.

Film ’74 (15) 23:50 - There Was a Crooked Man. Film ’70 (15).

La 5 • melita 162 14:45 - Dawson’s Creek (TF) 15:35 - Eli Stone (TF) 16:25 Champs 12 (TN) 17:15 - La tata (sitcom) 17:40 - Clinica tra i monti: Una scelta pericolosa. Film 2009 19:25 - Amici 19:55 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 Grande Fratello 21:10 – Al centro dell’uragano. Film 2004 23:00 Uomini e donne.

MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 08:25 - Impasse. Film ’69 10:05 Countdown to Chaos. Film ’99 11:35 - Mixed Blessings 13:05 The Spree. Film ’98 14:45 Lawman. Film ’71 16:25 - Article 99. Film ’92 18:05 - Madonna: Truth or Dare. Film ’91 20:00 Evidence of Blood. Film ’98 21:50 - MGM Big Screen 22:05 California Casanova. Film ’91.

BBC Entertainment • melita 300 07:00 - 3rd & Bird 07:10 Bobinogs 07:20 - Boogie Beebies 07:35 - The Adventures of Spot 07:50 - Me Too! 08:10 - Charlie and Lola 08:20 - Fimbles 08:40 2point4 Children 09:10 - One Foot in the Grave 09:40 - The Weakest Link 10:30 - The Inspector Lynley Mysteries 11:20 - Doctors 11:50 As Time Goes By 12:20 - Coast

Diva Universal • melita 313 06:55 - Agatha Christie’s Poirot 09:46 - Le Baiser 09:55 - Roots 10:55 - Cento Vetrine 11:55 - JAG 12:55 - Commander in Chief 13:55 - JAG 15:55 - Roots 16:55 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - Great Women 19:00 - JAG 20:00 Commander in Chief 21:00 Agatha Christie’s Marple 22:50 Great Women.

TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:10 - 10 minuti 09:20 - Kwizzun (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 - Dot EU 11:30 Faxxikli 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 - A[barijiet 16:10 I]-}ona 17:40 - Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 A[barijiet 18:10 - Budget 2012 Twe;iba tal-Kap tal-Oppo]izzjoni 20:30 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 21:30 - Dreams 22:30 - Meander 23:15 L-A[barijiet 23:30 - G[awdex Illum (r).

ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 16:20 - Lapes u Karta 16:30 - Tomatate 17:00 Teleshopping 17:30 - ONE News Budget Special 18:00 - Inkontri Budget Special 20:45 - ONE News 23:30 - ONE News 24:00 Kalamita (r).

Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - {abbejtek 20:30 - Stylish Weddings (r) 21:30 Dokumentarju 22:00 - News 22:30 - M’Intix Wa[dek (r).

Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi 07:00, 08:00 u 09:00 - Tg 1) 11:00 - Tg 1 11:05 - Occhio alla spesa 12:00 La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 16:50 - Tg Parlamento 17:00 - Tg 1 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Qui Radio Londra 20:35 - Soliti ignoti 21:10

jag[mel dak kollu possibbli biex isalvalu [ajtu.

I]da ]-]mien hu wie[ed limitat [afna, g[ax minn jum g[all-ie[or i]-]ag[]ug[ l-iswed jista’ jinqatel bis-si;;u elettriku. U aktar diffi/li min[abba l-fatt li l-bniedem li investiga l-ka] ikun konvint li r-ra;el li sab hu tabil[aqq il-[ati.

Interessanti wie[ed jinnota li fil-parti ta’ Kate, it-tifla tal-koppja Armstrong, naraw lil Scarlett Johansson (fir-ritratt, dak i]-]mien kien g[ad g[andha biss g[axar snin) u li aktar tard saret attri/i stabbilita u ferm imfittxija.

L-isem ori;inali tal-film, li hu twil 102 minuti, hu Just Cause.

- Il più grande spettacolo dopo il weekend 23:45 - Porta a porta 01:20 - Tg 1 notte 01:55 - Qui Radio Londra 02:00 - Sottovoce.

Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 09:30 Protestantesimo 10:00 Tg2punto.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Italia sul due 16:10 - Ghost Whisperer (TF) 16:50 - Hawaii Five-O (TF) 17:45 - Tg 2 Flash L.I.S. 17:50 - Tg 2 sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 Numb3rs (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Senza traccia (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 The Grudge 3. Film 2009 01:10 Tg Parlamento 01:20 - Sorgente di vita 01:55 - Italia sul due.

Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agorà 10:00 - La storia siamo noi (dok.) 11:00 Apprescindere 12:00 - Tg 3 sport 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - La strada per la felicità 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Il richiamo della foresta (TF) 15:50 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - La crisi, in 1#2 h 20:20 - Blob 20:35 Un posto al sole (soap) 21:05 Man on Fire. Film 2004 23:35 Correva l’anno 24:00 - Tg 3 linea notte 00:10 - Tg regione 01:05 Fuori orario 01:15 - Attenzione alla puttana santa. Film ’70.

Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 mattina

08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 10:00 - Tg 5 - ore 10 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine (soap) 14:45 - Uomini e donne 16:15 Amici 16:55 - Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10

- Grande Fratello

00:15 - Mai Dire Grande Fratello 01:00 - Tg 5 notte 01:30 - Striscia la notizia.

Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 06:55 - Zorro (TF) 07:25 - Starsky & Hutch (TF) 08:20 - Hunter (TF) 09:40 - R.I.S. 5 - Delitti imperfetti (TF) 10:50 - Ricette di famiglia (attwalità) 11:30 - Tg 4 12:00 Un detective in corsia (TF) 13:00 La signora in giallo (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 Hamburg distretto 21 (TF) 16:15 Sentieri (soap) 16:50 - Il Commissario Cordier. Film 2006 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 Mercenary for Justice. Film 2006 23:30 - La giusta causa. Film ’95 01:30 - Tg 4 01:50 - Pianeta mare.

Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Cartoons 08:50 - Una mamma per amica (TF) 10:35 Grey’s Anatomy (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 - Big Bang Theory (sitcom) 15:35 - Chuck (TF) 16:25 - La vita secondo Jim (sitcom) 16:50 - Giovani campionesse (TF) 17:45 - Cartoons 18:30 - Studio aperto 19:00 Studio sport 19:25 - Dr House (TF) 20:20 - CSI: Scena del crimine (TF) 21:10 - CSI: Miami 23:00 - Undercovers (TF) 23:55 Real C.S.I. 01:00 - Modamania 01:35 - Poker1mania.

La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:40 - Coffee Break (attwalità) 10:35 - L’aria che tira (attwalità) 11:25 - SOS Tata (reality) 12:25 I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Insieme per forza. Film ’91 16:15 - Atlantide - storie di uomini e mondi 17:30 - JAG avvocati in divisa (TF) 19:20 - ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - L’infedele 23:55 - Innovation 00:30 - Tg La 7 00:40 - (Ah)piroso 01:35 Prossima fermata 01:50 - ‘G’ Day.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Attwalità 27

Niftakru fil-mejtin tag[na Martin Luther King kien i[obb jg[id: “Bniedem li ma jmutx g[al xi [a;a m’huwiex tajjeb biex jg[ix”. Ir-realtà talmewt tag[ti sens kbir lil [ajjitna, kemm dik umana u wisq i]jed, dik tal-fidi. Novembru hu x-xahar li j;ibna wi// imb wi// mal-verità li xi darba a[na wkoll g[ad immutu.

Kerha kemm hi kerha din irrealtà ]gur li ;;ibna f’sensina biex ng[ixu b’iktar responsabbiltà /-/ittadinanza Maltija u smewwija tag[na!

Dan jo[ro; /ar mill-kateke]i li l-Papa Benedittu XVI ta fludjenza ;enerali ta’ nhar it-2 ta’ Novembru li g[adda. F’din l-udjenza, il-Papa fisser li rrealtà li wara din il-[ajja hemm [ajja o[ra jwessa’ l-qalb, ilmo[[ u r-rieda tan-Nisrani biex jerfa’ r-responsabbiltajiet tieg[u bis-serjetà u ja[dem g[al dinja a[jar. Fil-fatt, hu qal: “Hi pre/i]ament il-fidi fil[ajja eterna li tag[ti lin-Nisrani l-kura;; biex i[obb lid-dinja tag[na b’iktar intensità u li ja[dem biex jibnilha ;ejjieni u li jag[tiha tama vera u li tibqa’”. I]da kif se jse[[lu jwettaq dan?

Billi b’[ajtu kollha jkun xhieda tal-assigurazzjoni talkliem ta’ :esù Kristu nnifsu, ji;ifieri li min jemmen fih ikollu l-[ajja ta’ dejjem. Lil Marta, li quddiem il-mewt ta’ [uha

Lazzru bdiet titlef it-tama li g[ad xi darba tarah qawwi u s[i[ quddiem g[ajnejha, :esù jg[idilha: “Jiena hu l-qawmien u l-[ajja. Kull min jemmen fija, ukoll jekk imut, jg[ix; u kull min jg[ix u jemmen fija, dan ma jmut qatt” (;w 11, 2526).

Min jemmen f’:esù b’g[emilu mhux biss ifittex li jsewwi l-in;ustizzji blim[abba, il-vjolenza bil-pa/i, il-faqar billi jaqsam li jkollu mal-batut i]da wkoll billi juri m[abbtu lejn dawk li telqu qabilna permezz tal-mewt tal;isem. B[all-Img[allem tieg[u, g[alkemm il-qawwiet tad-dlamijiet jafu jeqirduh minn fuq wi// l-art g[aliex i[obb, jaf ukoll li mieg[u hu rebbie[ fuq il-mewt.

Fl-istess kateke]i tieg[u lIsqof ta’ Ruma qal hekk: “Alla deher tassew; sar a//essibbli, tant [abb lid-dinja “li ta lil Ibnu l-wa[dieni, biex kull min jemmen fih ma jintilifx, i]da jkollu l-[ajja ta’ dejjem” (;w 3,16). U fl-g[emil suprem talIm[abba – fis-Salib – ni]el flabbiss tal-mewt, g[elibha, qam u feta[ il-bibien tal-eternità anki g[alina. Kristu jg[inna tul il-lejl tal-mewt, li hu nnifsu g[adda minnu. Hu r-Rag[aj itTajjeb, li fit-tmexxija tieg[u nistg[u nittamaw ming[ajr bi]a’ ;aladarba jaf sewwa t-

Patri Mario ATTARD OFM Cap frmarioa@gmail.com

F’dan ix-xahar il-Knisja t[e;;i;na bis-s[i[ biex nuru m[abbitna lejn dawk [utna li qeg[din jissaffew fit-tbatija tal-purgatorju

triq, anki fl-oskurità.

Xi kultant ji;rilna li flg[a;la ta’ [ajjitna u, g[al xi w[ud minna, g[aliex b[ala su;;ett tad-diskussjoni ma jkollniex demm mieg[u, donna ninsew li xi darba g[ad irridu mmutu a[na wkoll. I]da xxahar ta’ Novembru, id-diversi /imiterji li g[andna u, meta lmewt stess i]]ur lill-istess familji tag[na, malajr

ifakkruna li ;urnata rridu n[allu dan il-wied tad-dmug[ u ni;u ;;udikati skont g[emilna. :esù qalilna: “[enjin dawk li j[ennu, g[ax huma jsibu [niena” (Mt 5, 7). A[na nibbenefikaw mis-salvazzjoni li ;abilna Kristu minn fuq isSalib kemm-il darba nuru [niena mal-[ajjin u kif ukoll mal-mejtin. U mal-mejtin kif?

F’dan ix-xahar il-Knisja

t[e;;i;na bis-s[i[ biex nuru m[abbitna lejn dawk [utna li qieg[din jissaffew fit-tbatija tal-purgatorju. Fi kliem il-mistika Santa Katerina ta’ :enova, “l-akbar tbatija tal-erwie[ filpurgatorju ... hi l-g[arfien tag[hom li xi [a;a fihom ma g[o;botx lil Alla, li huma, g[ax riedu, marru kontra t-tjubija kbira tieg[u.

“Fl-istat tal-grazzja, dawn lerwie[ jag[rfu b’mod s[i[ it-tifsira ta’ dak li qieg[ed jimblukkahom fil-mixja tag[hom lejn Alla.” Bit-talb, spe/jalment talEwkaristija; bl-g[oti tal-karità, bis-sawm u bis-sagrifi//ji tag[na g[all-intenzjoni tag[hom, inkunu qeg[din ng[inuhom biss[i[ biex jg[addu mit-tisfija [arxa tag[hom [alli jid[lu filvi]joni beatifika tal-Mulej.

Mhux b’hekk nuru kemm tassew in[obbuhom?

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

28 Klassifikati PROPRJETÀ Bu;ibba

APPARTAMENT fit-tielet sular lest min kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.

{al Luqa

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina/living/sitting, utility.

Prezz jibda minn €104,821 (Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

Il-G]ira - Kumpless Savoy Gardens

GARAXX kbir ta’ karozza wa[da. ?emplu lis-sid dirett u ffrankaw 5% fuq il-prezz fuq 99494713.

Il-Qawra

APPARTAMENT f’area kwieta, bi tlett kmamar tassodda fi blokk ta’ tlieta u garage “optional”. ?emplu 99834242.

Il-Qawra

{ANUT “street level”, class 4, f’post kummer/jali. ?emplu 99834242.

I]-}urrieq, Bubaqra

TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.

Negozju

FIX-XOG{OL ta’ l-injam mg[ammar b’kollox f’Industrial Estate tal-Marsa.

Is- sid [a jirtira. ?emplu 99570323.

Proprjeta’

IS-SWIEQI, Bir]ebbu;a c#w Pretty Bay, {a]-}abbar St. Joseph Street, St. Paul’s Bay c#w Stella Maris Street b’a//ess g[al Vecca Bay mill-blokk, 3 tas-sodda, maisonettes 2#3 tas-sodda, apt 2#3 tas-sodda, Penthouses u garaxx. Il-propjeta’ tinbieg[ lesta min kollox. ?emplu 99474960 jew foursite@maltanet.net

Proprjetà

U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.

Santa Venera

APPARTAMENT lest min kollox fit-tieni sular fi blokk ta’ tnejn, bl-arja kollha tieg[u u bil permess g[all-bini. Billift u bla /ens. 3 kmamar tassodda. ?emplu 99821539.

Tignè Seafront

APPARTAMENT kbir fuq medda ta’ 125sqm, b’veduta impekkabbli, bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, u spazju ta’ karozza wa[da. ?emplu 99422082.

G{AT-TWELLIJA Ra[al :did

MINI MARKET kbir attrezzat b’kollox, A#C, kameras, cheesecounter etc.

Komplut b’kollox, permessi kollha Class A bi klijentela tajba. ?emplu 99459954 jew 99450440.

VETTURI Daihatsu Charmant

SALOON, 4 doors, 1290cc, powerbreaks, steering lock, radio, 26,000 mili, sabi[a

daqs ;dida, VRT tested.

Prezz €2096 (Lm900). ?emplu 99842948 jew 21461487.

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Renault Scenic

PETROL 1.6 16v 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.

Kia Mentor

Petrol 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

VW Golf GTI

2006, 25,000 mili, 2ltr turbo, petrol, 5 door, iswed, ABS, ESP, seats tal;ilda, climate control, bl-Xenon auto headlights u [afna i]jed. €18,900 o.n.o. ?emplu 99476534.

front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 79803496.

Nixtri

GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl ilBa[ar. ?emplu 99887233.

Ni]barazza

NI}BARAZZA djar u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;jonevoli u Atlas highup sa 5 sulari b’truck 6 wheeler g[allbejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Ra;el

AVVI}I

TA’ 46 sena jixtieq jiltaqa ma mara ta’ età bejn 36 sena u 47 sena biex jibdew relazzjoni. Min hu interessat jibg[at sms fuq 99607196.

Garaxx sale

Tiswijiet fil-pront u fil-post

BARGAIN – g[amara tassalott, tas-sodda u [afna affarijiet tad-dar fosthom linef, chinaware etc, min nhar il-:img[a 25 sal-{add 27 ta’ Novembru, Villa Franca 406 Triq ix-Xatt Santa Maria Estate (Seafront Mellie[a). ?emplu 21573461 jew 79221700.

G[al kull tip ta’ xog[ol

TA’ madum tal-art u tal-[ajt, plumbing, kisi tal-;ibs kif ukoll gypsum boards. ?emplu 79091057.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumbledryers, dishwashers, dehumidifiers u microwaves.

Nag[tu, stimi b’xejn minn qabel bla [las u sitt xhur garanzija fuq kollox. Servizz il-;urnata kollha, bl-ir[as prezzijiet. ?emplu 21447763, 21499183, 99478634 jew 99447763.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

FRIDGES, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata /emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ Combination machine

SINGLE PHASE radial armsaw, chiselmorters. ?emplu 21388856 jew 99195464.

LP’s

TA’ operetti taljani u mu]ika folkloristika ta’ pajji]i differenti. 50/-il wa[da. ?emplu 21440145.

Mejda tonda

TAL-a[mar mastizz.

Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn.

Kundizzjoni perfetta. Prezz € 250 . ?emplu 2 1 246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

Kompluta b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina,one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor talkompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Mobile Kiosk

BIL-PERMESSI kollha f’kundizzjoni tajba [afna. ?empel 79705588.

Office Furniture

SKRIVANIJA 180cms u vetrina b’erba’ bibien ta’ Oxford House. :odda fjamanti u mhux u]ati. ?emplu 21494574.

Pasturi

TA’ tafal Malti, set ta’ 20 pastur, €10 u presepji kull daqs fuq l-antik. ?emplu 21495253.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Passatemp 29

Tisliba

1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

X’jonqos^

12

13

14

15

Biex ix-xena fuq il-lemin tkun identika g[al dik fuq ix-xellug jonqos sitt partikularitajiet. Ara ssibhomx kollha?

Kur]itajiet

16

17

Mimdudin>5. Qu//ata (5) 6. Li ma jintemm qatt (5) 7. Bandu, proklama (5) 10. Smig[ (5) 11. }ur]ieqa (5) 12. Fil-pre]ent (5) 14. Ix-xirka tal-qassisin (5) 16. I]g[ar mid-daqs (5) 17. G[otja qawwija bil-ponn (5) 18. G[ad jikber u jsir ra;el (5)

18

Weqfin>1. Taw xi tiri (6) 2. Lussu fl-ilbies (6) 3. Qoffa kbira tal-qasab bilg[atu g[all-[wejje; ma[mu;in (6) 4. Ma tax kas (6) 8. Partatt (5) 9. Kesa[lu (5) 12. Jilbsu. Jag[mluh stitiku (6) 13. Faqqa’ b’[alqu waqt likel (6) 14. Fidu/ja (6) 15. Tal-istess kalibru (6)

Identità fi/-?ina Fi/-?ina kien f’Marzu tassena 1986 li kull /ittadin ?ini] kien ing[ata dokument talidentità personali.

Nilag[bu bin-numri

Imla l-kaxxi vojta bin-numri. U]a n-numri mill-1 sas-16 biex issolvi dawn l-ekwazzjonijiet. Kull numru trid tu]ah darba biss.

Kull ringiela u kolonna hi ekwazzjoni matematika. Ftakar li lmultiplikazzjoni u d-divi]joni ta[dimhom qabel l-addizzjoni u ttnaqqis.

Soluzzjoni tat-Tisliba tal-:img[a Mimdudin>- 5. Bobin; 6. Kes[u; 7. {rafa; 10. Atomi; 11. }laqt; 12. Fatam; 14. Esti]; 16 Isfel; 17. D[uli; 18. Namra.

Weqfin> 1. :bejna; 2. Enormi; 3. Skifu]; 4. Kubrit; 8. Bosta; 9 u 14. Sa[ta eterna; 12. Frendo; 13. Miskin; 15. }er]aq.

Il-la[am tal-baliena Fin-Norve;ja l-la[am tal-

baliena hu kkunsidrat b[ala wie[ed skwi]it: dan min[abba l-bejg[ rari tal-la[am talbalieni fis-swieq. Jinbieg[ madwar €100 kull kilo.

G{AT-TFAL

Soluzzjonijiet 1. Mnejn jiddendel ilkwadru mal-[ajt.

2. Il-wajer tal-antenna.

3. I/-/off fuq il-kappell.

4. L-id il-leminija.

5. Parti mit-tapit.

6. Denb il-qattus.

X’jonqos^

Sudoku

Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.

Nilag[bu bin-Numri

Imla bil-linka jew bil-lapes kull spazju fejn tidher tikka sewda u jitfa//a siluwett ta’ tajra mill-isba[.

– Smajtu x’qalilna, li l-fided tag[na huma aktar sbie[ u prezzju]i minn dawk ta’ [dejna!

Sudoku

Tajra sabi[a

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

30 Fil-Lenti

Insiru nafu a˙jar lil... sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag˙na ma’ nies li huma konnessi mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu

Isem u kunjom – Jesmond Fenech Data tat-twelid – 8 ta’ April 1988 Lokalità fejn toqg[od – Il-Mellie[a X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu – Meta kelli

g[axar snin d[alt l-iskola tal-arti Stagecoach u minn hemm ing[atajt l-opportunità nifforma parti mit-tim tal-programm Owkej li kien jixxandar fuq PBS, fejn kont wie[ed mis-sitt karattri prin/ipali g[al sentejn s[a[. Bis-sa[[a ta’ Stagecoach g[amilt ukoll audtion g[al film A Different Loyalty fejn g[amilt parti qasira [afna f’film li kellu b[ala protagonista lill-attri/i Sharon Stone. It-teatru dejjem bqajt involut fih, minkejja d-diversi impenji o[ra li bdew jitfa//aw matul is-snin. Imbag[ad fl-2006 [adt sehem fit-tieni edizzjoni tal-Isfida fejn d[alt filkategorija tad-drama u spi//ajt fis-sitt post minn madwar 150 parte/ipant. Is-sena l-o[ra mbag[ad [adt sehem fil-musical Im[abba fuq l-G[olja bi storja miktuba fuq il-kanzunetti ta’ Sammy Bartolo u li l-ewwel ittellg[et fuq il-palk u wara n;ibdet b[ala film li mistenni jo[ro; fis/inemas lokali dalwaqt. B[alissa, g[at-tielet sena konsekuttiva, qed nidderie;i l-pantomima tal-Milied li ssir fil-Mellie[a mtella’ mill-grupp Mellie[a Youths. Qabel kont nie[u sehem fiha b[ala attur sa minn meta bdiet issir g[axar snin ilu. Barra minn hekk involut ukoll fil-qasam talmedia b[ala sales executive fid-divi]joni tar-riklami ma’ media.link communications.

Jekk l-affarijiet imsemmija fit-twe;iba ta’ qabel mhux l-impjieg ewlieni tieg[ek, x’tag[mel aktar^ – L-impjieg ewlieni tieg[i hu dak li

semmejt hawn fuq fis-settur tar-reklamar. I]da jien nvolut ukoll fil-volontarjat.

JESMOND FENECH

G[andek xi delizzji^ – In[obb [afna l-mu]ika, l-

aktar dik moderna, indoqq il-kitarra akustika, kif ukoll deejaying. F’dan l-a[[ar settur kont [adt kors ta’ sena u llum dde/idejt li a[jar in[allih b[ala hobby milli nipprova nag[mel karriera minnu. In[obb ukoll insuq karozzi tar-remote control li ja[dmu bil-fuel.

L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa – Dejjem xtaqt na[dem fil-media u dan se[[li nag[mlu b[ala impjieg full time minn età pjuttost ]g[ira ta’ 21 sena. {a;a o[ra hi li rnexxieli naqta’ s-sigarretti wara tmien snin inpejjep.

Xi [a;a li ddejqek – iz-zekzik u dawk li jiddelet-

taw juru wi// b’ie[or u anki min joqg[od idur mal-lew]a biex jasal fejn jixtieq. Mil-lat ta’ ikel ma n[obbx il-faqqieg[ u /erti [xejjex.

Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna – kwa]i kull sena niddedika [amest ijiem minn [ajti biex nakkumpanja l-pellegrina;; tal-Asso/jazzjoni Volontarja Lourdes (AVL) fejn intellg[u l-morda Lourdes. Minnha g[araft

kemm g[andi nirringrazzja lil Alla li g[andi pjuttost kollox u forsi ma napprezzax bi]]ejjed dan.

Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma l-vanta;;i u l-i]vanta;;i – Vanta;;i - l-aktar

dik li malajr tmur kull fejn trid u anki biex issolvi xi problema taf fejn g[andek tmur u tinqeda f’qasir ]mien. }vanta;;i - g[al dik li hi arti, hawn nuqqas ta’ opportunitajiet anki jekk Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf l-a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, bil-mod il-mod dawn qed ji]diedu, xtaqt li ng[ix ir-radju, l-internet, u g[aliex^ – Ming[ajr bl-arti full time i]da min[abba /-/okon tag[na ebda dubju l-internet, forsi min[abba li [afna dan mhux possibbli. [in ma nkunx id-dar u g[alhekk dan hu l-mezz li jkun dejjem g[ad-di]pozizzjoni, [afna drabi minn fuq il-mowbajl.

G[alik xi jfissru dawn^: • l-im[abba – importanti li kull persuna jkollha.

• il-[biberija – forsi fuq livell ftit anqas, l-istess

b[all-im[abba. Tajjeb li jkollok persuna jew persuni li tista’ tifta[ qalbek mag[hom.

• il-libertà – nemmen fiha i]da g[andu jkollha l-limitu safejn tasal.

• i/-/ensura – naqbel mag[ha, i]da mhux b’mod esa;erat. Bosta drabi i]da nkabbru l-affarijiet i]]ejjed.

• ir-reli;jon – [a;a importanti fil-[ajja li tg[in biex tag[raf it-triq it-tajba.

• is-safar – in[obbu i]da mhux xi prijorità fl-g[a]liet li n[obb nag[mel.

• il-mewt – tinkwetani g[all-fatt li ma nafx meta se tmiss lili.

IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Favorit tieg[i g[all-mod kif ittie[ed millfotografu Paul Mizzi ta‘ The Fotografer. Hu waqt parti mill-Isfida fejn jien u Sean Buhagiar qed ninterpretaw silta minnThe Godfather.

Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità li hi involuta fil-media, jew fid-dinja tal-arti u tal-ispettaklu^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

Kultura 31

Titwila lejn ix-xena artistika Matul dawn l-a[[ar ;img[at f’pajji]na ttie[du diversi inizjattivi li b’xi mod jew ie[or jaqg[u ta[t il-kappa tax-xena artistika. Inizjattivi li fihom infushom juru kemm pajji]na hu mog[ni b’nies ta’ [ila u talent. Dan g[andu jag[mel lill-istess artisti kburin. Artisti li qed jag[mlu isem sabi[ g[alihom u g[al pajji]na.

L-ista;un il-;did tista’ tg[id li feta[ bil-Lejl Abjad tal-Belt sabi[a tag[na, meta eluf u eluf ta’ nies da[lu biex jiddevertu, jirrikrejaw u jedukaw ru[hom. G[ax filwaqt li l-aktar [a;a li dehret fil-g[ajn kienet l-ikel ta’ kull kwalità, kien hemm ukoll kun/erti, wirjiet artisti/i, u d[ul f’bini storiku jew artistiku li l-poplu xtaq jid[ol fihom.

Tibqa’ dejjem il-problema kif tista’ timmani;;a a[jar irrassa tan-nies, biex tifrixha fuq il-Belt kollha u mhux biss fuq bi//iet mit-triqat prin/ipali. Sar progress, [afna, imma bil-mod biex ilMalti jifhem li l-Belt mhix biss dik il-bi//a ta’ fuq. Forsi trid tnaqqas l-attività f’din ilparti biex il-folla tinxtered i]jed.

G[adni kemm ir/evejt stedina biex immur nara film dokumentarju fuq T. S. Eliot fid-Dar Ewropa. Immur bilqalb g[ax Eliot huwa wie[ed mill-favoriti tieg[i u mhux biss g[ax kiteb dawk ilpoe]iji tal-musical Cats. Din hi attività tal-festival tal-films Ewropej.

Ix-xena artistika lokali, kulma jmur qed tissebba[ u tikber qisha si;ra li ma tehdiex tifta[ ]ra;en ;odda.

Ukoll fis-sajf, bqajna sejrin ming[ajr ma rqadna, u jekk, ftit ilu kellna dak il-fenomenu annwali tar-Rotta tal-Arti fid-

minn Norbert ELLUL-VINCENTI nibit2@gmail./om

Xog[ol esebit fl-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ ‘Ir-Rotta tal-Arti’ mtellg[a mill-Partit Nazzjonalista fid-Dar ?entrali tal-Partit

Dar ?entral tal-PN, miftu[a minn Dr Gonzi, xorta, matul is-sajf, [adu inizjattiva lKunsilli biex jorganizzaw jiem jew serati kulturali.

Wa[da minn dawn il;ranet li tibqa’ tissemma, ]gur kienet dik tal-Florjana u l-;onna ma;i/i tag[ha, fejn fost affarijiet o[ra morna naraw l-istazzjon tal-ferrovija ta[t il-;nien tal-Argotti. Din kienet okka]joni unika, li g[andha mnejn i;;ib xi ]viluppi, b[al, ng[idu a[na, ideat g[all-parking, servizz ta’ komunikazzjoni ta[t l-art, sit turistiku b’a//enn anke fuq ]mien il-gwerra meta lpost kien jintu]a b[ala xelter.

Il-Kunsill ta’ {’Attard organizza, flimkien ma’ Joan Haber li tmexxi skola g[a//eramika, wirja g[al [afna /eramisti mla[[qa jew prin/ipjanti, kbar jew tfal ]g[ar. Din kienet wirja li wriet kemm imxejna ’l quddiem, meta ftit snin ilu, l-arti

konna kwa]i na[sbuha telf ta’ ]mien, minflok, dik li hi, mezz ta’ kreattività, inizjattiva, spiritwalità u [ajja.

U la qeg[din fuq i/-/eramika, ta’ min isemmi wkoll ]ew; bi//iet xog[ol ta//eramista ewlieni George Muscat, li wa[[lu dan la[[ar, fuq [ajt f’lukanda.

George Muscat, wara li studja fl-iskola Salvatore Dimech g[as-snajja’, la[aq g[alliem g[all-adulti fl-istess skola, u llum hu part-time lecturer flMCAST Institute of Art & Design.

Hu wie[ed mill-aqwa g[alliema ta/-/eramika li g[andna f’Malta. G[alih, kif jidher minn dawn i]-]ew; e]emplari li wa[[al fil-lukanda, i/-/eramika g[andha ru[ u tirrifletti il-mumenti sbie[ tal-[ajja. Jistqarr li ma j[ossx li l-artist g[andu jtaqqal lil [addie[or imma piuttost g[andu j[affef it-toqol, u permezz tal-kulturi u spazji

Il-pont il-;did fid-da[la tal-Port il-Kbir li ta dehra sabi[a lill-istess Port il-Kbir

sbie[, jevoka l-misteri ta’ madwarna. “U f’dan is-sens,” jg[id hu,“jien irrid nifta[ tieqa g[al [addie[or permezz tal-arti tieg[i.” {a;a o[ra ta’ min jinnota [i li filwaqt li xi xog[ol ta’ Muscat jit[abat biex iwa[[ad b’seng[a metall u [;ie; jew /eramika, jibqa’ jinteressa ru[u mill-ispazji vojta li jin[olqu, g[ax filwaqt li lmaterjal hu fa/li li jidher, lispazji jidhru biss bit-t[addim tal-ima;inazzjoni. Prosit lil George Muscat ta’ ]ew; opri verament sbie[, u komplimentari jew kontrastanti, skont kif wie[ed jasal jifhimhom.

Fil-Fine Arts Museum rajna xog[ol ;did ta’ Maria Rossella Dalmas, li ng[id g[alija, [asadni, g[ax donni g[araft Dalmas ;dida.

Dalmas hi ‘self-taught’ imma telg[et fil-wi// tal-korp artistiku Malti, po]izzjoni li din il-wirja ]gur isseddaq.

G[andha vi]joni naqra mda[[na, imma penetrazzjoni ta’ karattru verament perspika/i. L-a[jar e]empju ta’ dan hu s-self-portrait tag[ha stess.

Artist ie[or ‘self-taught’ huwa Jeremy Ellul li tella’ wirja fil-bit[a ‘;dida’ talPalazzo De la Salle, sala li veru tilqg[ek u tirrendi. Ellul, mhux l-ewwel darba li qed jesibixxi, imma tiela’ ’l fuq ;mielu, u jit[ajjar minn kollox, metall, injam, pittura, /eramika…

Hu bniedem ma jib]a’ minn xejn u jid[ol bil-goff meta jkollu idea, ng[idu a[na b[al fir-ra;el tal-bi//iet talinjam, u opri o[ra ta’ welding, joints, jew xi [a;a o[ra.

Il-fantasija ta’ dan il-bniedem tag[milha diffi/li tg[id fejn se jasal, imma ]gur li jitbieg[ed [afna minna bnedmin ordinarji, bil-[arsa tieg[u ma;ika, frenetika u fittiexa.

Ma nistg[ux ma nsemmux

l-attività li hawn fit-teatri kemm fid-drama kif ukoll filkun/erti u fl-opri. Ta’ min jinnota li l-kun/erti tan-nofs sieg[a fis-sagristija tal-Knisja ta’ San Fran;isk, il-Belt, organizzati minn Miriam Agius u l-Patrijiet Fran;iskani re;g[u bdew u qed ikunu ffullati. Dawn ilkun/erti huma ta’ xi 45 minuta b’kollox.

Daqshekk ie[or qed ikunu ffullati l-kun/erti li Miriam Agius qed ittella’ fil-kappella tal-Waterfront, fis-7.30 ta’ filg[axija. L-a[[ar li kont mistieden kien hemm Silvio Zammit fuq il-flawt u Andrew Micallef fuq l-accordion. Dawn it-tnejn qablu [afna, qishom ilhom idoqqu flimkien snin twal (forsi hekk hu).

Messew bi//iet popolari b[al Swanee u I got plenty of nuffin’ ta’ Gershwin li nie]lu g[asel mal-udjenza li kwa]i riedu jkantaw mag[hom.

Imma kien hemm bi//iet o[ra impenjattivi ta’ awturi b[al Scott Jopin, James Rae, Johnny Mercer, Murenaccolombo u Johnny Mandel.

Ta’ Z. Abrieu smajna Tico Tico, imma fl-a[[ar mumenti, [ar;u Stefanie Borg u Ahmed Mohab ji]fnu t-tango g[al numri ta’ Astor Piazzolla, mag[ruf b[ala irRe tat-Tango. Kienet serata sabi[a f’lokalità prezzju]a u delikata [afna, b’akustika pja/evoli daqs id-dehra tag[ha, meta tid[ol fiha lewwel darba.

Okka]joni sabi[a kienet dik fl-ambaxxata Griega, organizzata mis-So/jetà talLingwi Klassi/i. Fiha tkellem il-Professur Stanley Fiorini, fejn iddeskriva l-influwenza Griega fuq il-lingwa u l-[ajja Maltija, b’konnessjoni wkoll, ma’ dak l-istudju li hu g[amel, dwar il-kontinwità tal-Kristjane]mu anke fi ]mien l-G[arab, kontra lba[[ li xi w[ud kienu irrassenjawna g[alih.

Biex nag[lqu, irridu nsemmu dak il-pont li fl-a[[ar tpo;;a fuq il-breakwater li waqqg[u l-g[adu. Min jaf kemm g[ad jitpin;a, u jitkanta mill-poeti. Fih dehra sabi[a, u ma nafx kif issaportejna daqshekk ming[ajr dan ix-xempju ta’ [ila delikata fi d[ul il-port sabi[ tag[na.

It-Tnejn, 21 ta’ Novembru, 2011

32 Lokali

Il-PN hu l-partit tal-bidla – Paul Borg Olivier, Segretarju :enerali tal-PN Is-Segretarju :enerali tal-PN, Paul Borg Olivier, fisser li l-Kunsill :enerali tal-PN u d-dokument li ppre]enta juru kemm il-PN hu partit [aj, po]ittiv u dinamiku.

Fi tmiem id-diskussjoni li saret tul il-Kunsill :enerali, Paul Borg Olivier qal li l-Kunsill :enerali qed ipoggi lill-PN b[ala mutur ewlieni g[allbidla f’pajjizna.

Id-dokument imressaq f’dan ilKunsill :enerali qed ja;;orna lpolitika tal-PN ming[ajr ma naljenaw ru[na mill-valuri li dejjem konna ispirati minnhom.

“Il-PN qed jibni fuq fehmiet ba]i/i, qed jibni fuq pedament sod, filwaqt li jibqa’ partit li jirrifletti u jg[id /ar u tond min hu. Dan kollu jag[mel lillPN partit ta’ kull sta;un u partit li jibqa’ vi/in in-nies. Il-PN hu l-partit tal-bidla”, sostna s-Segretarju :enerali tal-PN, Paul Borg Olivier.

Id-dokument li ddiskuta u approva l-Kunsill :enerali, hu dokument li tfassal fuq l-ideat tal-g[eruq tal-PN u l-mira tieg[u li jkompli jsa[[a[ politika li t[ares mhux biss lejn ilpre]ent i]da anke lejn futur g[all;enerazzjonijiet futuri.

Paul Borg Olivier qal li fi ]minijiet li fihom pajji]na qed isib quddiemu sfida wara o[ra, [addie[or qal li jrid jifta[ sta;un politiku ;did. Il-PN hu

partit ta’ kull sta;un, qal is-Segretarju :enerali. Id-dokument hu r-ritratt talPN. Il-PN jibqa’ determinat li j;ib ilbidla. Il-PN g[andu x’juri u juri ssoluzzjonijiet li g[andu x’joffri.

B’referenza g[ad-diskors talOppo]izzjoni, is-Segretarju :enerali tal-PN qal li meta l-PL jg[id li se jra[[as il-kontijiet g[al kul[add, qed juri li hu jemmen li min hu fis-saffi t’isfel tal-[ajja se jkun qed jissussidja lil min g[andu minn fejn i[allas.

Is-Segretarju :enerali qal li l-PN hu /ar fil-politika tieg[u, kuntrarju g[al dak li qed juri l-PL. Sitwazzjoni li tikkonferma dan, kompla Paul Borg Olivier, hi l-kri]i fil-Libja. Hu kkwota dikjarazzjonijiet li g[amel ilmexxej Laburista f’din il-kri]i fejn wera li ma kienx kapa/i jie[u po]izzjoni u a;ixxa b’politika ta’ opportuni]mu. Il-PN kien kura;;u] u [a de/i]joni mill-ewwel li jkun favur il-poplu Libjan. I]-]mien tah ra;un.

Paul Borg Olivier qal li lOppo]izzjoni m’g[andhiex argumenti u lanqas policies kif jixhdu ddikjarazzjonijiet tal-kelliema tieg[u.

L-Oppo]izzjoni g[adha tippre]enta politika bla politika. Joseph Muscat jippre]enta lilu nnifsu b[ala ;did i]da g[adu mdawwar b’nies li fil-passat qatt ma kienu kapa/i jag[tu soluzzjonijiet.

Is-Segretarju :enerali tal-PN, Paul Borg Olivier, fil-pre]enza tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, jifra[ lil Paula Mifsud Bonnici, President tal-Kunsill :enerali tal-PN fl-okka]joni ta’ g[eluq sninha lbiera[ (Ritratt> Michael Ellul)

Is-Segretarju :enerali semma lista ta’ pro;etti li wettqu gvernijiet immexxija mill-PN fl-a[[ar snin flambjent, fl-edukazzjoni, fit-turi]mu, fix-xog[ol b’su//ess fil-politika biex aktar nisa jid[lu fid-dinja taxxog[ol. Pro;etti wkoll fis-sa[[a mhux biss bi sptar ;did i]da b’[arsa ’l quddiem lejn oqsma o[ra b[alma hu ]vilupp fil-qasam tal-kan/er.

Fisser li t-tibdil li se[[ fil-pajji] hu ri]ultat ta’ politika ta’ gvern immexxi minn Lawrence Gonzi.

Is-Segretarju :enerali qal li l-PN qatt ma be]a’ jie[u d-de/i]jonijiet anke jekk kienu me[tie;a u iebsa

kontra nies li kienu jirrappre]entaw lill-PN kif se[[ f’Tas-Sliema. Il-PL min-na[a tieg[u ma a;ixxiex blistess serjetà fil-ka] tarrappre]entant tieg[u f’Bormla.

Paul Borg Olivier qal li l-PN jemmen ukoll fi]-]g[a]ag[ u jifta[ il-bibien tieg[u bera[ biex dawn jag[tu s-sehem tag[hom.

Hu [e;;e; lill-poplu biex ikompli jag[ti s-sa[[a u l-fidu/ja lill-PN u jie[u sehem ukoll fiddiskussjonijiet u t-tfassil talpolitika g[aliex bis-sehem ta’ kul[add is-sewwa jibqa’ jirba[ ]gur.