2012_01_04

www.media.link.com.mt

Numru 13,013

€0.45

L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Id-delitt doppju f’Tas-Sliema

Il-Pulizija g[adha qed tipprova tistabbilixxi l-mottiv ta’ dan il-ka] uniku fl-istorja kriminali Maltija Ara pa;na 3

L-eks PM Libjan It-Tune]ija lesta testradixxi l-eks Prim Ministru Libjan akku]at b’abbu] ta’ poter f’ka] li l-Libja tiggarantixxi ;uri imparzjali.

Ara pa;na 12

Il-kri]i tal-Iran

IL-KWISTJONI DWAR IL-PREZZ TAL-GASS

}blokk bejn il-GRTU u l-Liquigas Il-kwistjoni bejn itTaqsima tal-GRTU tadDistributuri tal-Gass u lkumpanija Liquigas sabet ]blokk ilbiera[ waranofsinhar b’laqg[a bejn il-GRTU u l-Awtorità Maltija tar-Ri]orsi (MRA) li fiha ntla[aq ftehim li llum issir laqg[a bejn ilGRTU u l-Liquigas.

g[al pa;na 5

Fl-2011 kien hemm ]ieda ta’ 6.5% fuq il-moviment tal-passi;;ieri fl-MIA fuq l-2010, li wkoll kienet sena rekord b’]ieda ta’ 12.8% fuq l-2009 (Ritratt> Michael Ellul)

Rekord ta’ 3.5 miljun passi;;ier g[addew mill-MIA fl-2011 Madwar 3.5 miljun passi;;ier, il-ma;;oranza kbira tag[hom turisti, g[addew millAjruport Internazzjonali ta’ Malta (MIA) matul l-2011. ?ifra rekord li fissret ]ieda ta’ 6.5% fuq l-2010, li wkoll kienet sena rekord b’]ieda ta’

12.8% fuq l-2009.

Dan [abbru l-Kap E]ekuttiv il-;did tal-MIA Markus Klaushofer waqt ]jara talMinistru tal-Finanzi lEkonomija u l-Investiment Tonio Fenech u s-Segretarju Parlamentari g[at-Turi]mu

Mario de Marco fl-Ajruport.

Klaushofer, li di;à kien g[amel ]mien f’Malta b[ala direttur fil-Bord tal-MIA bejn l2007 u l-2009, qal li din is-sena se tkun wa[da ta’ sfidi i]da lmira xorta tibqa’ li jin]ammu g[al pa;na 3

L-Iran qed jhedded l-azzjoni f’ka] li l-Istati Uniti ter;a’ tibg[at aircraft carrier lejn il-Golf Persjan hekk kif is-settur ta]-]ejt Iranjan jidher li qed jintlaqat sew mis-sanzjonijiet finanzjarji tal-UE Ara pa;na 13

Sport

It-tim tas-Serie A Catania telaq lura Sqallija qabel i]-]mien wara li lmenta mit-temp u l-akkomodazzjoni f’pajji]na Ara pa;na 31

?ensiment tal-Biedja }ieda ta’ 19% fl-art agrikola i]da tnaqqis ta’ 15% fil-bdiewa full-time bejn l-2001 u l-2010 Ara pa;na 32

g[al pa;na 4

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

2 Lokali

Akku]at li attakka pulizija Relazzjoni [ajja bejn Malta u /-?ina Jimale Hassan Abdullahi ta’ 23 sena residenti fi/-?entru Miftu[ tal-Marsa kien akku]at li lejlet il-Milied fi/-?entru Miftu[ tal-Marsa hedded u attakka kuntistabbli u kka;unalu feriti [fief, li be]]a’ immigrant ie[or b’sikkina u heddu u li kien fis-sakra. L-immigrant wie;eb li ma kinx [ati tal-akku]i mressqa kontrih u qed jin]amm fil-{abs ta’ Kordin.

– il-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg

“Malta g[andha relazzjoni

Hu qal li din i]-]jara se tkun l-ewwel wa[da tax-xorta tag[ha u dan wara li Malta , fil-passat u f’dawn l-a[[ar snin, kienet laqg[et Prim Ministri u Presidenti ?ini]i.

Barra minn hekk i]-]jara se tkun qed issir proprju flokka]joni tal-40 anniversarju mindu twaqqfu rrelazzjonijiet bejn Malta u /?ina.

Yang Jiechi se ji;i Malta g[al ]jara ta’ jumejn waqt li

dinamika u mhux statika ma/-?ina g[ax dejjem jin[olqu inizjattivi li jkunu ta’ benefi//ju g[a]-]ew; pajji]i”.

Dan sostnieh Tonio Borg, il-Vi/i Prim Ministru u Ministru g[all-Affarijiet Barranin f’intervista ma’ INNAZZJON b’rabta ma]-]jara li Yang Jiechi, il-Ministru g[all-Affarijiet Barranin ta/?ina se jag[mel f’Malta filjiem li ;ejjin.

IT-TEMP

UV INDEX

2

IT-TEMP> {albiet tax-xita f’xi n[awi matul filg[odu li jsir ftit imsa[[ab wara nofsinhar VI}IBBILTÀ> Tajba minbarra xi [albiet tax-xita IR-RI{: {afif mill-Grigal li jsir moderat millMajjistral.

BA{AR> {afif li jsir [afif g[al moderat IMBATT> Ftit li xejn li jsir baxx mill-Majjistral.

TEMPERATURA: L-og[la 16˚C < XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 3.1 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 356.2 mm IX-XEMX> Titla’ fis-07.13 u tin]el fil-17.00

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

L-ERBG{A L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C

IL-{AMIS L-og[la 15˚C L-inqas 10˚C

IL-:IMG{A L-og[la 15˚C L-inqas 12˚C

IS-SIBT L-og[la 12˚C L-inqas 8˚C

IL-{ADD L-og[la 15˚C L-inqas 8˚C

UV

UV

UV

UV

UV

2

2

2

2

2

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 12˚C xita, Al;eri 16˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 9˚C xita, Ateni 14˚C xemxi, Lisbona 12˚C im/ajpar, Berlin 6˚C imsa[[ab, Brussell 10˚C imsa[[ab, il-Kajr 17˚C ftit imsa[[ab, Dublin 5˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 5˚C xita, Frankfurt 7˚C imsa[[ab, Milan 4˚C imsa[[ab, Istanbul 9˚C xemxi, Londra 12˚C xita, Madrid 8˚C xemxi, Moska 2˚C borra, Pari;i 11˚C xita, Bar/ellona 13˚C ftit imsa[[ab, Ruma 15˚C xemxi, Tel Aviv 17˚C ftit imsa[[ab, Tripli 17˚C ftit imsa[[ab, Tune] 15˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 10˚Cftit imsa[[ab, Zurich 7˚C ftit imsa[[ab, Munich 7˚C ftit imsa[[ab, Stockholm 3˚C xemxi, St. Petersburg 1˚C imsa[[ab.

jkun g[addej bi programm ta’ ]jarat f’pajji]i Afrikani. IlMinistru g[all-Affarijiet Barranin ?ini] se jkollu ta[ditiet mal-Prim Ministru u laqg[at fil-Ministeru g[allAffarijiet Barranin.

Tonio Borg stqarr li Malta g[andha relazzjonijiet e//ellenti ma/-?ina u ]-]ew; partiti politi/i Maltin g[andhom l-istess rabtiet.

Meta rrefera g[a/-/ifri ekonomi/i, il-Vi/i Prim Ministru sostna li l-kummer/ bejn Malta u /-?ina ]died u dan mindu /-?ina bdiet issir ‘;gant ekonomiku’. Malta se tibqa’ miexja f’din iddirezzjoni i]da trid issa[[a[ il-kooperazzjoni politika.

Il-Vi/i Prim Ministru fisser kif Malta u /-?ina jikkooperaw [afna u pajji]na fl-Unjoni Ewropea jista’ jkun ta’ g[ajnuna g[al pajji] kbir b[alma hu /-?ina.

“Ir-relazzjonijiet bilaterali bejn Malta u /-?ina hu e]empju klassiku ta’ kif pajji] ]g[ir b[al Malta u wie[ed mill-akbar pajji]i fid-dinja jista’ jkollhom relazzjoni tajba [afna”, sostna Tonio Borg.

I/-?ina g[andha pre]enza qawwija f’Malta, b’ambaxxata dinamika u Istitut Kulturali, u l-Gvern Malti se jkun qed jibni fuq dak li di;à sar fid-dawl ta’ ‘?ina ;dida’ li qed ti]viluppa ekonomikament.

Mistoqsi dwar jekk hemmx pjani jew pro;etti marbutin ma’ din ir-relazzjoni bilaterali, Tonio Borg stqarr li t-turi]mu u t-tag[lim tal-Ingli] huma oqsma li g[andhom ikunu sfruttati i]jed.

Sostna kif Malta ]iedet lesportazzjoni lejn i/-?ina li g[andha suq ta’ aktar minn biljun ru[. “Jekk nie[du bi//a ]g[ira minn dan is-suq, inkunu ta’ benefi//ju kbir g[al pajji]na”, temm il-Vi/i Prim Ministru.

B[al-lum 25 sena

F

’konferenza politika f’Marsaxlokk, ilPresident tal-Kunsill :enerali Ugo

Mifsud Bonnici qal li waqt li kienet [a;a sewwa li wie[ed jippriedka ttolleranza, dan ma kienx bi]]ejjed. Hu kompla li kull minn kellu f’idejh xi setg[a jew inkella kien jinsab fit-tmexxija, kien je[tie; li jra]]an l-intolleranza li kienet te]isti fin-na[a tieg[u. Ugo Mifsud Bonnici qal li l-PN kien ta l-e]empju f’dan il-qasam billi kien [adha kontra kull min ried ixettel l-intolleranza fi [danu stess. Il-President tal-Kunsill :enerali qal li g[all-PN, l-moderazzjoni, il-kura;; u l-prudenza kienu [a;a wa[da.

Storja o[ra kienet dwar tiri b’arma tan-nar li kienu sparati fuq vann transit li kien insteraq mill-Yellow Garage Parking. Aktar tard il-vann kien instab mill-Pulizija tal-Mobile Unit bejn ilGudja u {al Safi. Fil-vann kien hemm ukoll xi [wejje;.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Lokali 3 ID-DELITT DOPPJU F’TAS-SLIEMA

Il-mottiv tal-ka] g[adu mhux mag[ruf Il-funeral ta’ Duncan Zammit se jsir nhar is-Sibt minn Matthew BONETT

F’dak li hu l-ewwel ka] tattip tieg[u fil-g]ejjer Maltin ilPulizija g[adha qed tipprova tiskopri x’kien l-iskop wara lqtil ta’ Duncan Zammit u Nicholas Gera, it-tnejn li huma minn Tas-Sliema.

Mill-informazzjoni li g[andu IN-NAZZJON, jidher li lPulizija quddiemha g[andha kobba m[abbla. Dan g[aliex il-qraba ta]-]ew;t ir;iel qed jibqg[u jinsistu li ]-]ew; vittmi ma kinux jafu lil xulxin waqt li l-Pulizija mhux qed toqg[od biss fuq dak li qed jg[idu l-qraba, u mhi teskludi xejn. L-unika [a;a li qed teskludi l-Pulizija hi li Nicholas Gera ried jisraq.

Mill-informazzjoni li [ar;et sa issa, qed jing[ad li Gera ma da[alx fil-penthouse armat i]da ;ew u]ati skieken li ttie[du minn ;ol-k/ina tar-residenza. Minkejja dan, g[adu mhux mag[ruf kif isskieken spi//aw fl-idejn.

L-a[[ar li Gera kellu kuntatt ma’ qrabatu kien lejlet l-Ewwel tas-Sena, qabel mar g[axxog[ol. Hu kien ja[dem f’ristorant f’Paceville, fejn baqa’ sal-[abta tas-2.30 a.m. tal-{add. B’hekk, jekk id-delitt se[[ bejn is-6.30 a.m. u s-7.00 a.m., g[ad irid ji;i stabbilit x’g[amel Gera f’dawk l-erba’ sig[at, g[alkemm qed jing[ad li deher f’bar f’San :iljan bejn l4.00 a.m. u l-5.00 a.m. i]da tke//a minn hemm min[abba li beda jdejjaq xi nies.

Il-Pulizija kkonfermat ma’ IN-NAZZJON li g[adhom iridu jitkellmu mal-mara ta’ Duncan Zammit, Claire Zammit Xuereb, min[abba li g[adha ta[t xokk qawwi.

Il-funeral ta’ Duncan Zammit se jsir is-Sibt li ;ej fl-10 a.m. fil-Knisja tan-Nazzarenu f’TasSliema.

Ilbiera[ waranofsinhar, [u Duncan, Lewis Zammit, [alla nota fuq Facebook, li fiha qal li Duncan kien bniedem dedikat g[all-familja, filwaqt li tenna li [add mill-familja ma kellu rabta ma’ Nicholas Gera. Lewis Zammit wera d-dispja/ir tieg[u g[all-mod kif qed jikkummentaw /erti nies dwar dan il-ka], u qal li l-media g[andha ]]omm mas-sorsi li jo[or;u mill-Pulizija.

Id-dettalji tal-funeral ta’ Duncan Gera li kien se jag[laq 27 sena g[ada g[adhom ma t[abbrux.

L-MIA investiet €52 miljun, timpjega 600 persuna direttament u fin-negozji fl-ajruport u [allset €55 miljun f’dividends u taxxi minn meta l-ajruport kien privatizzat fl-2002 (Ritratt> Michael Ellul)

Il-kumpless SkyParks se jkun inawgurat din is-sena minn pa;na 1

dawn i/-/ifri u possibilment li jkunu anki a[jar. Hu qal li fost o[rajn , l-MIA g[andha ta[dem biex tattira iktar xog[ol minn swieq ;odda, b’mod partikolari talEwropa tal-Lvant b’enfasi fuq ir-Russja u l-Ukrajna.

Min-na[a tieg[u, il-Ministru Tonio Fenech qal li l-ajruport hu fus importanti tal-ekonomija Maltija li minbarra sservizz li joffri lejn l-ekonomija, l-MIA investiet €52 miljun, timpjega 600 persuna direttament u fin-negozji flajruport u [allset €55 miljun f’dividends u taxxi minn meta l-ajruport kien

privatizzat fl-2002.

Tonio Fenech qal li investiment importanti ie[or, dak ta’ €16-il miljun fil-kumpless Skyparks, hu xhieda talimpenn mill-operaturi fl-ajruport ta’ Malta. Dan il-kumpless mistenni jkun inawgurat iktar tard din is-sena. Fakkar ukoll li l-Gvern qed jag[mel il-parti tieg[u billi fil-Ba;it g[al din is-sena, kompla j]id l-allokazzjoni finanzjarja talAwtorità Maltija tat-Turi]mu g[al €36 miljun.

Is-Segretarju Parlamentari g[atTuri]mu Mario de Marco fera[ lil Klaushofer g[all-[atra tieg[u u lill-MIA

g[ar-ri]ultat miksub fi sfond ta’ kunflitt f’pajji] ;ar tag[na u ta’ sitwazzjoni instabbli fir-re;jun tal-Mediterran.

Hu qal li t-turi]mu f’Malta laqa’ l-isfidi ta’ dawn l-a[[ar tliet snin, bir-ri/essjoni internazzjonali fl-2009, is-s[aba ta’ rmied li mill-vulkan fl-I]landa pparalizzat parti kbira tal-Ewropa f’April tal-2010 u linkwiet re;jonali tas-sena li g[addiet.

Hu qal li s-sena li g[adha kemm bdiet hi wa[da li se toffri sfidi, i]da jinsab fidu/ju] li f’[idma flimkien bejn il-Gvern, l-MIA u l-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu, din issena wkoll g[andha l-potenzjal toffri ri]ultati sodisfa/enti.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

4 Lokali L-ESTENSJONI TAL-LEAVE TAL-MATERNITÀ

Il-MEA favur i]da ssostni li jrid ikun hemm mi]uri o[ra L-Asso/jazzjoni Maltija ta’ Min I[addem (MEA) dejjem espremiet ru[ha favur ilkun/ett li ji]died il-leave talmaternità i]da dan irid ikun appo;;jat b’mi]uri o[rajn.

Joe Farrugia, id-Direttur :enerali tal-MEA, f’kummenti lil IN-NAZZJON, stqarr li dan g[andu jsir biex minn banda jkun hemm aktar nisa li jit[ajru jo[or;u ja[dmu u fl-istess [in ikun hemm aktar min i[addem li jit[ajru jimpjegaw in-nisa.

Meta t[abbret din il-mi]ura, il-MEA [ar;et position paper u g[amlet numru ta’ rakkomandazzjonijiet lillgvern li jistg[u

jikkumplimentaw din linizjattiva.

Mistoqsi jag[ti l-opinjoni tieg[u dwar it-temping agencies, Joe Farrugia wie;eb li wa[da minn dawn irrakkomandazzjonijiet hi li f’Malta jkun hawn i]jed in/entivi biex ji]died innumru ta’ temping agencies.

Dan g[ax wa[da millproblemi li qed i[abbtu wi//hom persuni li j[addmu, meta jkollhom impjegati li ma jkunux fil-post tax-xog[ol, hi kif se jag[mlu tajjeb g[annuqqas ta’ [addiema.

Temping agencies huma a;enziji li jkunu mqabbdin minn postijiet tax-xog[ol biex

Sentenza sospi]a g[ax hedded lil martu

Taljan ta’ 40 sena, residenti l-Mosta kien kundannat sitt xhur [abs sospi]i g[al sena wara li ammetta quddiem il-Ma;istrat Tonio Micallef Trigona li hedded lil martu u li offendieha.

Emanuele Infurna, ammetta li wettaq dawn ir-reati filkonfront ta’ martu, li kiser l-ordni u l-pa/i pubblika u li naqas li jobdi l-ordnijiet le;ittimi tal-Pulizija. Fil-Qorti rri]ulta li lkoppja b[alissa g[addejja minn pro/eduri ta’ separazzjoni u li l-ka] tag[hom g[adu ma ;iex konklu].

Il-Qorti [ar;et ordni ta’ protezzjoni u garanzija ta’ €2,300 fil-konfront ta’ Sylvana Infurna. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Edmond Cuschieri filwaqt li l-Avukat An;lu Farrugia deher g[at-Taljan.

isibu [addiema li l-kwalifiki tag[hom ikunu kompatibbli ma’ ta’ dawk li jkunu [ar;u b’leave tal-maternità jew g[al ra;unijiet o[rajn.

Joe Farrugia sostna li ttwaqqif ta’ aktar temping agencies se jkun qed jg[in biex jittaffa l-inkonvenjent li jo[olqu impjegati li jkunu assenti mix-xog[ol, kemm g[al ra;unijiet ta’ maternità jew g[al ra;unijiet o[rajn.

Fil-jiem li g[addew kien pubblikat l-avvi] legali dwar l-estensjoni fil-leave talmaternità fuq perijodu ta’ sentejn, liema avvi] legali da[al fis-se[[ fl-Ewwel tasSena.

L-inizjattiva, imwieg[da filBa;it g[al din is-sena, kienet diskussa mal-imsie[ba so/jali fi [dan il-Kunsill Malti g[allI]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD).

Ir-regolamenti jispe/ifikaw li l-leave tal-maternità g[andu ji]died g[al 16-il ;img[a mill-1 ta’ Jannar ta’ din is-sena u g[al 18-il ;img[a mill-1 ta’ Jannar 2013.

Nisa impjegati li kienu billeave tal-maternità fl-ewwel tas-sena, awtomatikament se jkollhom dan il-leave mi]jud g[al 16-il ;img[a. Dawk li jkunu bil-leave tal-maternità fl-1 ta’ Jannar 2013, ukoll se

Mixli b’attentat ta’ ferita gravi fuq [uh Stefan Esposito ta’ 24 sena minn {a]-}abbar kien mixli quddiem il-Ma;istrat Audrey Demicoli li fit-22 ta’ Di/embru li g[adda g[all[abta tas-6.30 p.m. fid-dar tal;enituri f’{a]-}abbar stess [ebb g[al [uh Alexander Esposito u kka;unalu ferita gravi. Dan ir-reat ma ;iex esegwit min[abba xi [a;a a//identali u indipendenti mill-volontà tieg[u.

Hu kien mixli wkoll li kka;una ;rie[u [fief fuq [uh.

L-Ispettur Robert Said Sarreo qal li din hi kwistjoni antika ta’ bejn l-a[wa fejn jidher li [add minn dawn ma jrid lil

Stefan Esposito jibqa’ jg[ix mag[hom min[abba xi problemi.

Min-na[a tieg[u l-Avukat Cedric Mifsud li qed jidher g[all-akku]at qal li, Stefan Espostio g[andu jdejh infaxxata u dan g[aliex anke hu ;ie aggredit. Qal li ma’ min kellu xi jg[id, ji;ifieri [uh Alexander, g[adu kemm imur lura d-dar wara li g[amel xi ]mien nieqes peress li kien qed jg[ix malma[buba tieg[u, u li issa m’g[adhomx flimkien.

Il-Qorti /a[det it-talba g[allibertà provi]orja fil-konfront tal-akku]at.

jkollhom il-leave awtomatikament esti] g[al 18-il ;img[a.

L-emendi, li se jkunu inklu]i fl-Att dwar is-Sigurtà So/jali, se jispe/ifikaw li l[lasijiet g[al dawn il-;img[at addizzjonali mill-Gvern se jkunu fuq rata fissa ta’ €160 fil-;img[a.

L-istess avvi] legali wkoll jintrodu/i l-kun/ett li l[addiema nisa ma jkunux sfurzati li ja[dmu bis-sahra matul it-tqala u wara sena mit-twelid jew l-adozzjoni ta’ tarbija. Dan id-dritt qed jie[u post kull li;i, regolament, ordni, ftehim kollettiv jew kuntratt ie[or.

Sistema ta’ desalinazzjoni fl-Etjopja fuq inizjattiva ta’ InYgo Malta InYgo Malta, network tal-:i]witi g[a]]g[a]ag[, installaw sistema tad-desalinazzjoni tal-ilma minn ta[t l-art.

Dan sabiex jintu]a millpopolazzjonijiet nomadi li jinsabu fir-re;jun s[un ta’ Afar fl-Etjopja.

L-idea ta’ dan il-pro;ett li ;ie jiswa €100,000 ]viluppat minn ]g[a]ag[ li minflok jag[mlu biss ftit ;img[at fl-Etjopja, riedu jag[mlu pro;ett akbar biex jg[inu lillkarità tas-sorijiet ta’ Madre Tere]a.

Fr. Joseph Cassar li kkoordina dan il-pro;ett flimkien mal-in;inier Julian Mamo spjega li dan il-pro;ett ibiddel lilma mi;jub minn ta[t lart g[al wie[ed ta’ kwalità tajba, b[al dak tal-flixkun li jtejjeb il[ajja u s-sa[[a tan-nies.

Dan g[aliex l-ilma li jittella’ mill-borehole mhuwiex nadif u jag[mel [sara lill-kliewi.

Fl-2009 l-istess pro;ett ;ie mag[]ul millMinisteru tal-affarijiet Barranin g[all-pro;etti g[al ]viluppi barra minn xtutna. Dan sar possibbli bl-g[ajnuna ta’ €25,000 f’fondi mill-Ministeru kif ukoll permezz ta’ €15,000 li kienu n;abru minn InYgo stess.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Lokali 5

Laqg[a llum bejn id-distributuri u l-Liquigas minn pa;na 1

Fil-laqg[a l-GRTU se tippre]enta t-talba tag[ha g[al ]ieda fil-kummissjoni tad-distributuri tal-gass min[abba l-ispejje] li dawn g[andhom u g[all-fatt li ddistributuri ilhom ma jie[du ]ieda sa mill-2008.

Il-kwistjoni tqanqlet min[abba li numru ta’ distributuri tal-gass g[ollew il-prezz skont il-massimu stipulat mill-MRA i]da iktar minn dak stabbilit milLiquigas. Dan wassal biex i/-/ilindri tal-gass ta’ 20 kilo kienu qed jinbieg[u €17 meta l-prezz talLiquigas hu ta’ €16.50.

Dan qajjem ilmenti milLiquigas u mill-Awtorità Maltija tar-Ri]orsi li g[amlet il-po]izzjoni tag[ha pubblika permezz ta’ stqarrija.

L-Awtorità qalet li listqarrija tal-GRTU li [ar;et nhar it-Tnejn hi ]baljata g[aliex i]-]ieda arbitrarja fil-prezzijiet ta//ilindri tal-gass middistributuri mhix approvata mill-MRA. Fl-istqarrija l-Awtorità qalet li d-distributuri huma obbligati li jbig[u l-gass skont prezzijiet stabbilit minn Liquigas Malta u kompliet li dment li ddistributuri huma a;enti talLiquigas Malta huma jridu jbig[u skont il-prezzijiet ma[ru;a mill-kumpanija.

L-MRA kompliet li b[ala a;enti tal-operaturi, ilkummissjoni fissa m[allsa lid-distributuri g[andha tkun maqbula u approvata mill-operatur kif kien il-ka] meta l-mekkani]mu talprezzijiet kien approvat mill-Awtorità. Dan ilmekkani]mu pprovda g[al kummissjoni fissa u ddistributuri mhumiex awtorizzati li j]idu din ilkummissjoni fissa.

L-MRA kompliet li kienet informat lid-distributuri li diskussjonijiet dwar ilkummissjoni g[andhom isiru mal-operatur u mhux mal-Awtorità.

F’kumment lil INNAZZJON, Roberto Capelluto, il-Kap E]ekuttiv ta’ Liquigas Malta Ltd, qal li ]-]ieda fil-prezz minn xi distributuri ma kinitx awtorizzata minn Liquigas.

Hu qal li Liquigas ma ]iditx il-prezz rakkomandat li bih g[andu jinbieg[ il-gass.

Dan il-prezz g[adu kif dejjem kien sa mill-1 ta’ Ottubru 2011.

Capelluto qal li hemm numru ta’ distributuri li

g[adhom ibig[u l-gass blistess prezz kif irrakkomandat minn Liquigas. Dawk li jixtiequ jkun jafu l-postijiet u l[inijiet fejn dawn iddistributuri qed ibig[u dawn i/-/ilindri g[andhom jid[lu fis-websajt ta’ Liquigas fuq www.liquigasmalta.com u jsibu l-informazzjoni kollha.

IN-NAZZJON tkellem ukoll ma’ Joe Attard, uffi/jal tat-Taqsima talGRTU tad-Distributuri talGass, li kkonferma l-laqg[a li l-GRTU kellha lbiera[ mal-MRA kif ukoll illaqgg[a li se ssir illum malLiquigas fil-pre]enza talMRA. Joe Attard qal li g[allGRTU hu importanti li lLiquigas ta//etta li tir/ievi t-talba tad-distributuri g[aliex s’issa dan ma kienx qed isir.

Hu kkummenta li t-talba tad-distributuri hi li jkun hemm ]ieda fil-kummissjoni tag[hom min[abba lispejje] li huma ffa//jaw.

Jirri]ulta li d-distributuri ma ng[atawx ]ieda filkummissjoni fl-2009, fl2010 u fl-2011. Joe Attard qal li fil-laqg[a tal-lum, ilGRTU se tinsisti li jkun attwat il-ftehim li kien sar mal-Enemalta.

L-Awtorità dwar ir-Ri]orsi qalet li d-distributuri huma obbligati li jbig[u l-gass skont prezzijiet stabbilit minn Liquigas Malta (Ritratt> Michael Ellul)

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

6 Lokali

L-HSBC Life tniedi prodott g[all-ippjanar tal-wirt HSBC Life Assurance

(Malta) Ltd [abbret ]vilupp interessanti fil-firxa ta’ prodotti g[all-protezzjoni - itterminu massimu fuq l-HSBC

Life Personal Protector Plan ;ie esti] sabiex klijenti ta’ 44 sena jew aktar issa jistg[u japplikaw g[all-assigurazzjoni fuq il-[ajja li tkoprihom sa ma jag[lqu 100 sena. B’hekk, l-HSBC Life toffri lill-klijenti l-opportunità g[al protezzjoni a[jar fuq il-;id li jit[alla lill-

benefi/jarji u ti]gura li l-;id akkumulat jing[ata kollu kemm hu.

“L-estensjoni ta’ dan ilprodott tal-HSBC Life hu ]vilupp uniku g[as-suq lokali g[ax joffri protezzjoni lill-klijenti sa ma jag[lqu 100 sena u b’hekk jg[in biex jipprote;i l;id li jit[alla lill-g[e]ie] tag[hom. It-titjib fuq dan ilprodott hu a[bar tajba g[allklijenti tag[na li kieku ;idhom kien jitnaqqas qabel

jasal g[and il-benefi/jarji tag[hom,” qal James Hewitson, id-Direttur Mani;erjali ta’ HSBC Life Assurance (Malta) Ltd. Iktar tag[rif dwar l-ippjanar tal-wirt u HSBC Life Assurance (Malta) jista’ jinkiseb mis-Servizz g[allKlijenti tal-HSBC fuq 23802380, mis-sit www.hsbc.com.mt, jew minn kull ferg[a tal-HSBC f’Malta u f’G[awdex.

Attività b’risq is-Sala tat-Tfal fl-Isptar t’G[awdex Id-Direttur Mani;erjali ta’ Arriva Keith Bastow jippre]enta l-isponsorhip lill-Events Co-ordinator ta’ Inspire Anna Vella

Arriva tag[ti appo;; lil Inspire Arriva Malta u l-fondazzjoni Inspire kkollaboraw biex dan l-a[[ar kienet organizzata treasure hunt madwar Malta bil-g[an li jin;abru fondi li jg[inu jifdu ftit mill-ispejje] li l-fondazzjoni tiffa//ja biex toffri sservizzi tag[ha. Arriva offriet is-servizzi tag[ha u kopriet l-ispejje] tar-reklamar tal-avveniment, kif ukoll tat donazzjoni ta’ €250 fuq il-flus li n;abru.

Dan l-isponsorship ;ie

ppre]entat lill-Events Coordinator ta’ Inspire Anna Vella mid-Direttur Mani;erjali ta’ Arriva Keith Bastow waqt ]jara flUffi//ju ?entrali tal-Inspire f’Bulebel.

Inspire n[olqot meta ng[aqdu flimkien l-Eden Foundation u r-Razzett tal{biberija, u ta[dem biex issib il-fondi li g[andha b]onn biex tkopri l-ispejje] tas-sessjonijiet ta’ terapija li toffri.

Numru ta’ ommijiet bi tfal ]g[ar [ar;u bl-inizjattiva li fi tmiem il-;img[a ssir attività divertenti li fl-istess [in tg[in biex jin;abru fondi biex jintu]aw g[as-Sala tat-Tfal flIsptar :enerali t’G[awdex.

L-ommijiet qed jorganizzaw dik li qed tissejja[ ‘Kids Walk for Charity’, li se ssir nhar il-{add li ;ej f’Marsalforn, G[awdex, li fiha l-ommijiet u n-nies

b’mod ;enerali jmorru passi;;ata flimkien ma’ wliedhom ]g[ar, anke f’pushchairs jew prams, u flistess [in jikkontribwixxu donazzjoni finanzjarja ]g[ira.

L-g[an hu li l-flus li jin;abru jintu]aw biex jinxtraw ;ugarelli u apparat elettroniku li bih ikunu jistg[u jirrikreaw irwie[hom tfal rikoverati fisSala tat-Tfal fl-Isptar :enerali t’G[awdex.

G[al din l-attività, li tibda mill-Menqa f’Marsalforn fis2 p.m. sal-promenade filQbajjar, jistg[u jattendu wkoll persuni li mhumiex ommijiet jew li m’g[andhomx tfal ]g[ar hekk kif din l-attività rikreattiva hi miftu[a g[all-pubbliku b’mod ;enerali. Filpassi;;ata se jie[du sehem ukoll il-karattri ta’ Minnie Mouse u Barney.

Il-Forum Ewropew tal-Istudenti jiltaqa’ f’Malta G[al sena o[ra tnediet ;img[a ta’ attivitajiet festivi mill-Forum Ewropew talIstudenti, bl-g[an li juri lwirt kulturali f’pajji]na lil dawk l-istudenti Ewropej li jkunu Malta f’dan i]-]mien tas-sena. L-attivitajiet bdew nhar l-Erbg[a 28 ta’ Di/embru u se jintemmu llum. Din is-sena 32 student

barrani se jie[du sehem f’dawn l-attivitajiet.

Il-ftu[ ta’ dan l-avveniment annwali din is-sena sar f’{al Tarxien, f’/erimonja uffi/jali fejn kien hemm pre]enti lkoordinatri/i prin/ipali Mariella Rapa flimkien massindku ta’ {al Tarxien Paul Farrugia u l-kap tarRappre]entanza tal-

Kummissjoni Ewropea f’Malta Martin Bugelli.

Dawn l-avvenimenti jag[lqu l-15-il sena millewwel darba li ;ew organizzati mill-Forum Ewropej talIstudenti f’Malta. Il-Forum Ewropew tal-Istudenti twaqqaf f’1985 f’Pari;i u huwa mag[ruf internazzjonalment b[ala AEGEE.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Lokali 7

Mixli b’serq ta’ credit card u flus Glen Aquilina ta’ 24 sena minn {a]-}abbar kien mixli quddiem il-Ma;istrat Audrey Demicoli li fl-20 ta’ Di/embru li g[adda bejn il-11 a.m. u nofsinhar mis-supermarket Park Towers seraq portmoni, li kien fih cashlink tal-Bank of Valletta, g[ad-dannu ta’ Mary Anne Portelli, u flus tag[ha li jammontaw g[al €100.

Hu kien mixli wkoll li seraq flus mill-istess cashlink ftit wara, f'somma ma taqbi]x l-€2,333. Hu kien mixli wkoll mill-Ispettur Tony Cachia, li bl-istess card ipprova jisraq €250 mill-ATM tal-HSBC li tinsab fi Triq ix-Xatt, l-Imsida, u r-reat ma se[[x min[abba xi [a;a a//identali u indipendenti mill-volontà tieg[u.

Aquilina kien mixli wkoll li fl-istess perjodu ming[ajr awtorizzazzjoni, da[al f’software tal-kompjuter u u]a password ta’ persuna o[ra. Kien mixli wkoll li g[amel qlig[ kontra l-li;i, li saq karozza bla polza ta' assigurazzjoni u li sar re/idiv wara li kien kundannat g[al reat b’sentenza li saret definittiva u g[amel reat ie[or. Kien mixli wkoll li sar re/idiv b’sentenza o[ra.

Hu ng[ata l-libertà provi]orja fuq garanzija personali ta’ €3,000.

G[alih deher l-Avukat Anthony Cutajar filwaqt li l-Ispettur Tony Cachia mexxa l-Prosekuzzjoni.

L-ewwel fa]i tal-mu]ew ta[seb g[al sistema ta’ digital collection management tad-dokumentazzjoni kollha li g[andha l-Kummissjoni Emigranti dwar l-emigrazzjoni minn Malta (Ritratt> Brian Grech)

Inawgurat il-Mu]ew tal-Migrazzjoni F’Dar l-Emigrant, fil-Belt, dan l-a[[ar kien inawgurat il-Mu]ew tal-Migrazzjoni, mu]ew interattiv li ji;bor fih l-istorja tal-migrazzjoni minn u lejn pajji]na.

L-inawgurazzjoni saret mill-Ar/isqof Pawl Cremona flimkien ma’ Monsinjur Philip Calleja, Fundatur talKummissjoni Emigranti u President tal-Kunsill talMu]ew tal-Migrazzjoni.

Pre]enti g[a/-/erimonja kien hemm ukoll l-Ar/isqof Emeritu :u]eppi Mercieca u n-Nunzju Apostoliku Monsinjur Tommaso Caputo.

Il-Mu]ew tal-Migrazzjoni hu [olma o[ra li nibtet fi [dan il-Kummissjoni Emigranti li g[al snin twal [adet [sieb l-emigrazzjoni

tal-Maltin lejn artijiet imbieg[da u issa terfa’ wkoll responsabbiltajiet fl-attenzjoni tar-refu;jati f’pajji]na.

L-ewwel fa]i tal-mu]ew ta[seb g[al sistema ta’ digital collection management li tirrekordja, tikkonsolida u tippriserva d-dokumentazzjoni kollha li g[andha lKummissjoni Emigranti dwar l-emigrazzjoni minn Malta.

Fa]ijiet o[ra li jmiss g[al dan il-pro;ett se jkunu lakkwist ta’ aktar fa/ilitajiet teknolo;i/i g[all-ksib ta’ informazzjoni di;itali fl-istess sala, l-organizzazzjoni ta’ arkivju u librerija f’taqsima o[ra tal-mu]ew u t-t[ejjija ta’ film dwar l-emigrazzjoni mill-g]ejjer Maltin biex jin-

twera fl-awditorju ta’ Dar lEmigrant li di;à qed jopera b’teknolo;ija avanzata.

L-iskop prin/ipali talmu]ew hu li jirre;istra listorja ta’ kif nibtet u kibret l-emigrazzjoni li effettwat ;enerazzjonijiet s[a[ ta’ Maltin kif ukoll kif se[[et lintegrazzjoni tal-komunitajiet ta’ emigranti Maltin f’diversi pajji]i fejn emigraw u x’kien il-kontribut tag[hom f’dawn il-pajji]i.

F’diskors tal-okka]joni Monsinjur Philip Calleja tkellem dwar kif ]vog ta’ omm kontra binha li naqas li jiktbilha biex jag[tiha informazzjoni dwaru wara li emigra, wasslitu biex bil[idma u l-g[ajnuna ta’ persuni o[ra welled il-

Kummissjoni Emigranti bilg[an li tg[in lil dawk li riedu jmorru jfittxu g[ajxien xieraq f’pajji] imbieg[ed u l-familji tag[hom.

Hu spjega wkoll li malli ntemmet l-emigrazzjoni twieled il-fenomenu talimmigrazzjoni klandestina u l-Kummissjoni Emigranti kompliet il-[idma tag[ha fost dawn il-persuni.

L-Ar/isqof Pawl Cremona, li bierek ilmu]ew, qal li dan il-pro;ett qed ji;bor fih tag[rif dwar l-istorja tal-migrazzjoni u qed jag[mel ;ie[ lill-memorja ta’ dak li sar matul is-snin.

Id-Direttur tal-Mu]ew talMigrazzjoni se jkun Fr Alfred Vella.

F’SAN PAWL IL-BA{AR

Barrani g[al kull tliet Maltin minn Michael Caruana

F’San Pawl il-Ba[ar hemm jg[ix barrani g[al kull tliet Maltin. Fil-fatt ilParro//a ta’ San Pawl il-Ba[ar kwa]i tilqa’ barranin f’kull triq tag[ha.

Informazzjoni ppubblikata fl-a[[ar [ar;a tal-fuljett parrokkjali ta’ din ilparro//a u li hi bba]ata fuq ir-Re;istru Elettorali ta’ April li g[adda tag[ti lista tat-toroq kollha, kemm hemm residenti f’kull triq u kemm minnhom huma Maltin u barranin.

Minn din il-lista wie[ed isib li, fost o[rajn, fi Triq Alka jg[ixu 80 resident Malti u 58 resident barrani; fi Triq Bordino jg[ixu 34 resident Malti u 44 resident barrani; fi Triq ?ensu Tanti jg[ixu 36 resident Malti u 28 resident barrani; fi Triq Efesu jg[ixu 62 resi-

dent Malti u 59 resident barrani; fi Triq il-Fekruna jg[ixu 22 resident Malti u 22 resident barrani; fi Triq Patri :u]epp Calleja jg[ixu 72 resident Malti u 31 resident barrani; fi Triq Isouard jg[ixu 41 resident Malti u 24 resident barrani; fi Triq il-Ka[li jg[ixu 50 resident Malti u 36 resident barrani; fi Triq il-Mosta jg[ixu 158 resident Malti u 47 resident barrani; fi Triq Piscopo Macedonia jg[ixu 139 resident Malti u 95 resident barrani; fi Triq San Pawl jg[ixu 372 resident Malti u 104 residenti barranin; fi Triq Sir Luigi Preziosi jg[ixu 140 resident Malti u 93 resident barrani u fi Triq Telg[et ix-Xemxija jg[ixu 82 resident Malti u 47 resident barrani.

B’kollox fil-Parro//a ta’ San Pawl il-Ba[ar hemm 91 triq u f’disg[a biss ma jg[ixux barranin. Il-popolazzjoni ta’ dawk li g[andhom minn 18-il sena ’l fuq kienet, skont l-a[[ar re;istru elettorali, ta’ 6,244 - 4,526 Malti u 1,718-il barrani.

Mansueto Zerafa, il-Moderatur talKunsill Pastorali Parrokkjali, jikkummenta, fl-istess fuljett li dan juri kif inhi mqassma l-popolazzjoni. Tara li hemm popolazzjoni kbira f’toroq filperiferija. Dan isostni li jridu jag[tu kasu meta ji;u biex ifasslu l-[idma pastorali tag[hom. “Issa li l-Parro//a qed ta[seb biex tfassal Pjan Pastorali Parrokkjali ;did, il-pubblikazzjoni tarRe;isitru Elettorali [abtet f’mument

providenzjali g[ax turina t-triq tal[idma tag[na b[ala parro//a.”

Il-Moderatur tal-Kunsill Pastorali jsostni li r-Re;istru Elettorali hu laktar dokument li jistg[u joqog[du fuqu meta jkollhom b]onn informazzjoni dwar id-demografija tal-Parro//a g[all-ippjanar pastorali.

L-Ar/isqof Pawl Cremona waqt i]]jara pastorali fil-Parro//a ta’ San Pawl il-Ba[ar indika li hemm b]onn li l-Knisja tag[ti wkoll ka] ta’ dawn irresidenti barranin fil-[idma pastorali tag[ha fil-parro//i. Mansueto Zerafa j[e;;e; g[alhekk lil dawk kollha filKunsill Pastorali Parrokkjali biex jag[tu ka] sewwa ta’ din l-informazzjoni.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

8 Opinjoni

Il-[absi li sar president Il-21 ta’ Awwissu 1968. Irri[ isfel [akem il-Bajja sSabi[a ta’ Bir]ebbu;a. Ilmew; i;ib lil hinn mix-xefaq il-[mie; u jitkisser fuq il-blat.

Kont qed nistudja g[ax kien riesaq e]ami importanti i]da filg[axija kont no[ro;. It-tfajla li kont ili nkellem xi tmien xhur, marret tistudja g[al xahar l-Ingilterra. U ftehimna li jien f’Malta u hi flIngilterra ma nkellmu lil [add. Konna niktbu lil xulxin ta’ kuljum u hekk in]ommu lweg[da ma[lufa. Kont qieg[ed indur max-xatt wa[di. Rajt lil missieri ;ej fuqi. Qalli “Pep, ‘ir-Russi’ da[lu fi/-?ekoslovakkja.” I/?ekoslovakki ta[t Dubceck riedu jo[olqu Komuni]mu bil-wi// uman.

L-inva]joni li fiha [adu sehem nofs miljun suldat talPatt ta’ Varsavja temmet il[olma ta’ [afna. Dak i]]mien din l-armata kienet twerwer lid-dinja. IrRebbieg[a ta’ Praga g[ebet, [alliet warajha l-irmied li ma]-]mien kellu jie[u mill;did il-[ajja. Fuq ittelevi]joni Taljan, Walter Chiari kien i//ajta bil-kelma ciechi (g[omja) u Cechi (innies ta/-?ekoslovakkja) meta qal I Sovietici hanna fatto vedere i carri armati ai Cechi.

I]-]ag[]ug[ Ian Palach fis16 ta’ Jannar 1969, kien ta n-

nar lilu nnifsu. Is-sagrifi//ju estrem, is-sinjal ta]-]minijiet.

Kienet to[ro; f’Malta The Maltese Observer li f’dak i]]mien ;abet kitba li qalet li Palach kien g[amel suwi/idju. G[alija min kiteb hekk ma kien fehem xejn u bag[at ittra ta[t in-nom de plum Ivanhoe. Kienet lewwel ittra tieg[i f’gazzetta nazzjonali.

Fi Praga

Madwar [amsa u g[oxrin sena wara kont tlabt lill-biblijotekarju nazzjonali, John Sultana, isibhieli. Irnexxielu.

Fis-sajf tal-2002 jien u marti morna Praga. Rajt il-monument ta’ Ian Palach u tlabt quddiemu. G[amilt l-istess quddiem mafkar ta’ nobbli protestanti li ;ew imne[[ija minn Kattoli/i fil-Gwerra tarReli;jon (1618-1648). Qrib kien hemm wirja dwar Franz Kafka fid-dar li g[amel xi snin jg[ix fiha. Iltqajt f’dak il-vja;; ma’ Charles Abela Mizzi, li snin qabel kien g[allimni l-Malti fil-Li/eo.

T[abbret f’Di/embru lmewt ta’ Vaclav Havel.

Qajmitli tifkiriet marbuta ma’ xulxin g[ax [loqt metodu biex kemm jista’ jkun nibqa’ niftakar. B’Havel u o[rajn bdejt nisma’ wara rRebbieg[a ta’ Praga. Mala[bar tal-mewt tieg[u [sibt

mill-Ma;istrat Joe CASSAR

ftit, tlajt fuq il-bejt fejn g[andi librerija. Fittixt qalb il-kotba tal-letteratura talEwropa tal-Lvant.

Ta’ Havel sibt Letters to Olga u Interrogatorio a Distanza. Naf li qrajt The Power of the Powerless li rajtu l-ewwel darba f’idejn Eddie Fenech Adami li kien staqsieni jekk qrajtux.

G[edtlu li le i]da rnexxieli nsibu bis-sa[[a tal-librar talUniversità, Paul Xuereb.

G[aqqadt matul is-snin, /irku ta’ [bieb tal-kotba li jag[tuni daqqa t’id. Issa dan il-ktieb qieg[ed fuq l-internet fejn sabhuli ibni u er;ajt qrajtu. Qrajt il-kotba li semmejt fuq mill-;did. F’wie[ed sibt bi//a gazzetta Taljana li ;abet id-diskors ta’ Havel meta lPapa :wanni Pawlu II ]ar ir-

repubblika ta/-?ekoslovakkja bejn il-21 u t-22 ta’ April 1990. Diskors qasir, xhieda ta’ kif it-tbatija tifdi, issaffi u tbiddel it-telfa f’reb[a. “Ma nafx, jekk nafx x’inhu miraklu. Minkejja dan g[andi lalmu li ng[id, kif dan ilmument qed nie[u sehem f’miraklu, il-bniedem li biss sitt xhur ilu kien ;ie arrestat b[ala g[adu tal-istat, illum b[ala president ta’ dan l-istat, jag[ti mer[ba lill-ewwel Papa li fil-;rajja tal-Knisja Kattolika rifes fuq din l-art.”

Mill-[abs

Il-[absi li sar president. I/-

trid issir f’/erti jiem, g[aliha jrid ja[seb sewwa, jid[ol i]jed fl-g[eruq tieg[u, ja[seb il-[in kollu xi jrid jikteb, waqt ixxog[ol tal-id, waqt il-;innastika, qabel ma jorqod.

Jissa[[ar jara kif jo[ro; mi/-/irku ta/-/ensura u hekk jilg[ab log[ba g[ax [addie[or jista’ jilg[ab log[ba o[ra billi ma j[allix l-ittri jo[or;u mill[abs, billi ma j[allix ittri minn barra jid[lu. Jer;a’ jikteb l-istess [wejje;? I]da jrid isalva [ajtu u jag[tiha tifsira.

(Niftakar fin-novella Chess ta’ Stefan Zwieg fejn il-protagonist jilg[ab i/-/ess wa[du, bla skakkjera, isir tnejn min-nies li jilag[bu kontra xulxin).

Fil-[abs, Havel kien ja[dem ;ojjell u ankra bil-[ob] frisk u meta jixxuttaw jibg[athom ma’ ittra /ittadin li sab ru[u kemm-il darba l-[abs kien jikteb ittri lil martu Olga. Skont ir-regolamenti tal-[abs seta’ jikteb biss erba’ folji fil-;img[a bla ma ju]a l-comma jew ilqtug[, bla ma jkun umoristiku u l-aktar bla ma jg[id xejn minn xiex g[addej. Il-mexxej tal-[abs kien sadist, li fi]]mien kien mexxa kamp ta’ kon/entrament ta’ Stalin. I]da min hu mag[luq ;ewwa, maqtug[ minn kul[add irid jibqa’ f’sensih. Hekk il-kitba

Havel fil-[abs ja[dem ;ojjell u ankra bil-[ob] frisk u meta jixxuttaw jibg[athom ma’ ittra. Kull bniedem hu tad-demm u l-la[am. Havel qatt ma tkellem /ar dwar minn xiex kien g[adda. “{assejtni ftit mist[i li waqt li int (martu Olga) kont wa[dek f’lejlet ilMilied, issum u ta[seb filfond, jien kont qed nimtela blikel u ng[addi l-[in quddiem it-televi]joni, i]da kont taqtag[ha li kieku kont hawn mieg[i u stajt tara l-qag[da tieg[i, li ]gur kont taqbel ma’ dak li kont qed nag[mel” (ittra 2-6 ta’ Jannar 1981).

Marid sewwa

Vaclav Havel> Minn g[adu tal-istat sar il-president tieg[u

{are; mill-[abs g[ax kien marid sewwa. Qatt ma talab ma[fra u qatt ma ffirma xejn biex jo[ro;. Mill-[abs sab ru[u l-isptar. Meta ;ew biex jitilquh qalulu biex ma jg[id xejn fuq il-[abs u l-mard. I]da “ridt nid[aq: kienet tassew la[[ar [a;a li f’dawk il-jiem kienet tinteressani. Il-[olma sabi[a riedet tintemm. Wasal il-jum li fih kelli no[ro; fiddinja kif sewwa sew kienet. U l-ittri x’kienu? Dwiewer bla tmiem, li fihom nag[mel [ilti biex ni;bor kull [a;a.”

Fid-29 ta’ Di/embru 1989 meta kien imexxi l-Forum ?iviku, l-Assemblea Federali [atritu b’vot unanimu president tal-pajji]. Wara li /?ekoslovakkja nqasmet ;ie elett g[al darbtejn b[ala President tar-Repubblika ?eka (1993-2003). Havel g[ex fissewwa g[ax qatt ma ried jg[ix f’gidba.

Ma qrajt l-ebda dramm ta’ Havel u rrid nimla dan il-vojt mill-aktar fiss. Dwar id-drammi tieg[u Havel stqarr: “Jien mag[ruf b[ala r-ribell dejjiemi li nuri bil-qawwa meta ma naqbilx, li g[alija ma hemm xejn qaddis u hekk ix-xog[lijiet tieg[i tat-teatru huma kollox barra dehriet ta’ sliem u ta’ pa/i.” B’danakollu se naqrahom. ({ajr lil Agenda Book Shop)

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Il-poplu jinvesti €4.2 miljun F’anqas minn tliet ;img[at matul ix-xahar li g[adda, ix-xahar ta’ Di/embru, li fih il-familji dejjem jonfqu aktar min[abba l-festi sbie[ tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena li l-poplu tag[na ji//elebra b’[afna tradizzjonijiet u b’entu]ja]mu, il-poplu investa aktar minn €4.2 miljun. Somma li la[qet €4,202,266. Investiment rekord. Investiment filvaluri kbar u tant g[e]ie] g[all-familji tag[na, issolidarjetà u l-;enero]ità.

Kif jg[id il-qawl Malti, il-;urnata minn filg[odu turik. U s-sena tajba li kellu l-poplu Malti u G[awdxi fl-2011, f’sena mill-aktar diffi/li ta’ kri]i finanzjarja u ta’ re/essjoni ekonomika internazzjonali, issarrfet ukoll f’investiment g[as-so/jetà tag[na.

Rekord ta’ donazzjonijiet

Id-donazzjonijet li l-familji taw g[all-appelli li saru tul erba’ ;abriet kbar – b’risq L-Istrina, id-Dar tal-Providenza u ]-]ew; partiti politi/i – kienu rekord. L-akbar investiment tas-so/jetà tag[na kien biex insa[[u l-valur tas-solidarjetà ma’ min je[tie; l-g[ajnuna. Is-somma rekord li ;abret il-Malta Community Chest Fund fil-maratona annwali ta’ ;bir ta’ fondi f’L-Istrina kienet turija /ara ta’ kemm il-poplu tag[na g[adu jg[o]] il-valuri li g[adna lkoll nemmnu fihom. Valuri li g[ad g[andhom g[eruq fil-familji tag[na – mill-kbar sa/-/kejknin.

Dan hu investiment importanti fis-so/jetà tag[na.

Investiment li jibqa’ jag[ti l-frott tieg[u fis-snin li

;ejjin. Hu awgurju wkoll li s-so/jetà tag[na g[adha tag[ti kas il-valur tas-solidarjetà. So/jetà li jimpurtaha minn [addie[or. So/jetà li trid tag[ti l-kontribut tag[ha u li g[al tal-anqas darba f’sena, tag[ti s-sehem tag[ha u tg[in lill-Malta Commnity Chest Fund u lid-Dar tal-Providenza – ]ew; istituzzjonijiet li da[lu fil-qalb ta’ kull Malti u G[awdxi.

L-Istrina l-g[ada tal-Milied u l-Open Day fid-Dar tal-Providenza fl-ewwel jum tas-sena l-;dida, saru appuntament annwali g[all-poplu tag[na. Minkejja l-festi u d-divertiment li jsir f’dawn i]-]minijiet, ilpoplu jag[]el li jieqaf u jag[ti minn dak li jista’. U jag[ti wkoll mill-qalb. Din id-darba, ing[ataw medja ta’ €30 kull familja – ]ieda ta’ 13 fil-mija fuq is-sena ta’ qabel.

Il-;enero]ità spikkat b’mod qawwi. Somom rekord li jne[[u g[alkollox l-impressjoni li kien hawn min ried jittimbra li l-;enero]ità fix-xita ta’ donazzjonijiet li jing[ataw g[al L-Istrina u g[adDar tal-Providenza, li bejniethom din is-sena r/evew kwa]i €4.2 miljun, tkun min[abba r-rigali.

Impressjoni falza. Impressjoni li l-poplu stess warrabha g[alkollox g[ax minkejja li l-kampanji ta’ ;bir ta’ fondi g[al L-istrina u g[ad-Dar talProvidenza llum mhumiex aktar abbinati ma’ rigali li kienu jing[ataw b[ala sinjal ta’ apprezzament, issomom qeg[din jikbru kull sena.

Il-poplu jag[ti u jikkontribwixxi g[ax hi g[a]la tieg[u. G[ax irid ukoll isostni l-[idma ta’ fejda li

ssir matul is-sena kollha kemm mill-Malta Community Chest Fund li twettaq xog[ol siewi ma’ min ikun fil-b]onn min[abba sitwazzjonijiet partikulari, b[alma hu l-mard, kif ukoll g[all-[idma li twettaq kuljum u s-sena kollha l-Knisja biex toffri dinjità u s-servizzi u l-kura me[tie;a lil persuni bi b]onnijiet spe/jali residenti fid-Dar talProvidenza.

Il-poplu qieg[ed jag[]el ukoll li jkompli jinvesti fil-partiti politi/i. Kemm il-Partit Nazzjonalista kif ukoll il-Partit Laburista ;abru rekord ta’ donazzjonijiet li se jsostnuhom finanzjarjament fil-[idma tag[hom fit-tfassil u t-twettiq tal-politika f’pajji]na – politika li tissarraf f’;id g[as-so/jetà kollha.

Huma l-partiti politi/i li j]ommu d-demokrazija [ajja fis-so/jetà tag[na. Dan, il-poplu japprezzah u qieg[ed jifhem, forsi aktar minn qatt qabel, illum, ri]ultat tas-sitwazzjoni internazzjonali mill-aktar diffi/li, l-importanza li jkollna politi/i u politika li jindirizzaw il-b]onnijiet tieg[u u li jmexxuh fi triq li tag[tih futur.

Appo;; lil kaw]i ;usti u ta’ valur

L-investiment li g[amel il-poplu tag[na fisso/jetà tag[na fl-erba’ ;abriet li saru f’anqas minn tliet ;img[at, jawgura wkoll g[al sena o[ra tajba.

Sena li fiha l-poplu tag[na qieg[ed jifhem il-valur li jipparte/ipa u jappo;;ja b’solidarjetà kaw]i ;usti li g[andhom valur.

Is-sabi[ tas-solidarjetà Nistqarr li ninsab ferm impressjonat kif fi ftit jiem, pajji]na kien kapa/i ji;bor lammont totali ta’ €4,202,266 f’erba’ ;abriet differenti li se[[ew mill-Malta Community Chest Fund, idDar tal-Providenza u mi]]ew; partiti politi/i ewlenin f’pajji]na. Bla dubju, dan hu ammont kbir u jag[mel lil dan il-poplu kburi bil-qalb kbira u l-;enero]ità li jaf juri lejn min tassew g[andu b]onn. Hawnhekk mhux qed nirreferi g[all-;abriet li g[amlu ]-]ew; partiti, g[ax nemmen li g[alkemm ilkaw]a hi wa[da tajba, l-iskop hu differenti. Fl-istess waqt

sodisfatt b’din il-;enero]ità kbira li spikkat fost il-poplu tag[na f’mument meta fla[barijiet kul[add qed jitkellem fuq kri]i fis-swieq internazzjonali finanzjarji.

Dawn l-a[barijiet ma ]ammewx lura lill-Maltin u lill-G[awdxin milli jikkontribwixxu xi [a;a lejn isso/jetà u jg[inu lil min tassew g[andu b]onn sabiex g[ada jkun jum a[jar g[al min qieg[ed ibati llum.

Fuq kollox dan kien veru ka] li s-solidarjetà tag[na b[ala poplu mag[qud kienet fl-aqwa tag[ha. F’xahar ta’ feste;;jamenti u /elebrazzjonijiet, pajji]na kien kapa/i

Fi tliet ;img[at in;abru b’kollox €4,202,266 nirrikonoxxi l-importanza li anki dawn ikunu meg[juna finanzjarjament mill-attivisti u l-poplu tag[na sabiex ikunu jistg[u jwasslu l-messa;; tag[hom waqt li jwettqu l[idma li jemmnu fiha fisso/jetà tag[na.

L-ammont mi;bur din issena bejn l-erba’ maratoni rispettivi hu kwa]i 13 fil-mija aktar mill-ammont mi;bur fis-sena ta’ qabel. Fl-2010 lerba’ maratoni rispettivi ;abru l-ammont ta’ €3,672,409. G[aldaqstant wie[ed ma jistax ma jkunx

jinsa d-differenzi kollha ta’ bejnietna u jkun poplu maqg[ud wara kaw]i ;usti.

F’dawn il-jiem ta’ festi rajna nies minn partiti politi/i differenti ja[dmu id f’id biex tin;abar l-akbar somma filmaratona ta’ L-Istrina u tadDar tal-Providenza. Wie[ed seta’ jara b’g[ajnejh pre]entaturi minn stazzjonijiet differenti jippre]entaw flimkien fuq ba]i nazzjonali u fuq l-istazzjonijiet televi]ivi prin/ipali ta’ pajji]na bl-objettiv li dawn ukoll iwasslu messa;; po]ittiv u ta’ g[aqda f’perjo-

minn David CASA david.casa@europarl .europa.eu

du ta’ fer[ u /elebrazzjoni g[al kul[add.

Hekk kif kont qed insegwi b’interess dawn il-maratoni, bdejt ng[id bejni u bejn ru[i, kemm ikun a[jar kieku lMillied ji;i kuljum u ni//elebraw din il-festa matul issena kollha. {assejt fer[ kbir meta rajt li r-ri]orsi kollha ta’ pajji]na, irrilevanti millpiki politi/i, sportivi e// li jaf ikollna, in;abru kollha f’daqqa g[al skop nobbli u ming[ajr ebda distinzjoni ta’ xejn. Fl-istess waqt ikkonfermajt kemm il-poplu tag[na jaf jimplimenta l-g[aqda flaqwa tag[ha. {asra biss li dan il-perjodu ji;i biss darba fis-sena. Veru ka] li s-solidarjetà tag[na b[ala nazzjon g[andha tibqa’

Il-President ta’ Malta George Abela mat-tfal li faddlu l-flus f’karusijiet apposta biex il-;abra tmur g[all-Community Chest Fund

[ajja tul ix-xhur kollha tassena biex tassew inkunu qed inwasslu messa;; ta’ g[aqda u solidarjetà nazzjonali fost kul[add.

Nifhem li fi/-/irkustanzi li nkunu fihom dan mhux dejjem ikun possibbli.

Madankollu, fil-bidu ta’ din is-sena l-;dida, nixtieq nie[u din l-opportunità biex nawgura li l-2012 tkun sena b’anqas rivalità u antagoni]mu, spe/jalment fejn tid[ol il-politika (li x’aktarx hi l-akbar passjoni tag[na b[ala poplu), sabiex b’hekk inkunu qed nimplimentaw ftit mill-fer[ li j;ib mieg[u l-perjodu tal-Milied matul is-sena kollha.

B’dan il-mod inkunu ta’ e]empju lejn il-komunitajiet kollha li ja[dmu f’pajji]na u nnisslu ambjent aktar seren fost kul[add. Fl-isfond ta’ dan kollu nie[u din l-opportunità biex nawgura s-sena l;dida t-tajba lil kul[add.

Fi spazju ta’ tliet ;img[at in;abru b’kollox €4,202,266 f’erba’ ;abriet kbar li saru b’risq il-Malta Community Chest Fund u d-Dar talProvidenza kif ukoll g[a]]ew; partiti politi/i ewlenin, ji;ifieri l-Partit Nazzjonalista u l-Partit Laburista. Din issomma hi ta’ kwa]i 13 filmija aktar mis-sena ta’ qabel meta b’kollox kienu n;abru €3,672,409.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

10 Opinjoni Ittri

Ir-realtà mo[bija tas-sena 2012 Kont naf li fil-[ajja hawn ]mien g[al kollox. Kemm-il darba esperjenzajt li fil-[ajja hemm “]mien li tibki, u ]mien li tid[ak; ]mien li tag[li, u ]mien li ti]fen” (Ko[ 3, 4). I]da /erti esperjenzi li jse[[u f’tebqa t’g[ajn i[alluk bla sa[[a.

Jag[tuk /majra tal-beati Pawli! Imma;ina ftit xi t[oss meta min-nar tal-forn f’daqqa wa[da ssib ru[ek g[all-kes[a li xxoqq ilg[adam tas-sil;. X’dehxa hux! Daqshekk indehext bejn l-a[[ar tas-sena 2011 u l-bidu tas-sena 2012!

B[al dawn l-a[[ar tliet snin infila, bejn is-Sibt 31 ta’ Di/embru 2011 u l-{add 1 ta’ Jannar 2012 kien imissni g[assa billejl. Kull darba li nkun se na[dem, dejjem nitlob lill-Mulej li kollox imur sew. Kemm g[alija u wisq i]jed g[al g[ajri. Hi krudeltà meta waqt li kul[add qieg[ed ji//elebra jkun hemm imqar familja li tkun qieg[da ssofri t-telfa ta’ xi [add g[a]i].

minn Patri Mario ATTARD OFM Cap

Xtaqna [afna li nag[tu lisba[ rigal lilu u lill-familja tieg[u nhar l-ewwel jum tassena tal-2012.

Madankollu, l-istinkar tattobba u d-dedikazzjoni erojka tal-infermieri tag[na ma kinux bi]]ejjed biex jg[inu lil dan [una jer;a’ lura [a jgawdi mag[na s-sena l;dida. Telaq b[al g[asfur!

Ibnu stess baqa’ mbellah kif missieru miet zoptu ta’ età pjuttost ]g[ira. Infixel fixla nobis. Hekk kif it-tfajla tieg[u tarrfitlu b’kulma kien

Ra;el ta[t is-60 sena da[al l-isptar ji;;ieled g[al [ajtu Sa g[axar minuti qabel nofsillejl kollox kien kwiet.

Kont qbadt na[seb li kollox kien se jmur [arir f’dak illejl spe/jali tas-sena 2012 meta b’xorti [a]ina dak li ttamajt sar suf! F’daqqa wa[da r/evejt call li ra;el kien se jidda[[al l-isptar b’ur;enza kbira. Minnufih jien, flimkien mat-tim mediku, in;barna g[alenija f’wie[ed mit-tliet units tarResuscitation bl-iskop li meta ji;i l-pazjent dlonk nibdew ng[inuh [a ji;i f’tieg[u, kemm medikament u wkoll spiritwalment. Mattokki ta’ nofsillejl, li [abbru l-mi;ja tas-sena 2012, ra;el ta[t is-sittin sena dda[[al ji;ri fit-taqsima intensiva tal-isptar ji;;ieled g[al [ajtu.

It-tobba u l-infermieri tajbin tag[na taw servizz e//ellenti. B’[effa li tg[a;;bek tawh kull g[ajnuna possibbli. Kollha kemm a[na wa[[alnieha f’rasna li lil dan [una ng[inuh jibqa’ [aj fostna.

F’dak il-mument innutajt li l-istaff kollu beda ja[dem mhux biss b’mo[[u i]da wkoll b’qalbu mimlija m[abba. Ikoll kemm a[na g[andna l-familji tag[na.

G[alhekk nafu x’ji;ifieri li jkollok familja li t[obbok, tirrispettak u tie[u [siebek.

Ibqg[u /erti li l-[sieb komuni li [akimna lkoll b[ala tim mediku u spiritwali f’dak il-[in kien kif konna se n]ommuh [aj!

;ara, beda letteralment jofroq lin-nies biex ifittex ji;i sal-isptar forsi jil[qu [aj. Qalbu [ebritu li [ajjet missieru kienet fix-xifer ta’ abbiss.

Hu x’inhu l-ka] mewta ta’ malajr, f’nhar jum l-ewwel tas-sena, hi daqqa ta’ stallett. Sewwasew f’dak il-[in tfarra;t bil-bosta bi kliem ilPapa Benedittu XVI li qal fl-omelija li g[amel ftit sig[at qabel: “Meta nirriflettu fuq l-esperjenza ta’ [ajjitna a[na kontinwament nistag[;bu fuq kemm il[ajja hija qasira u tg[addi malajr. G[alhekk spiss insibu lilna nfusna nistaqsu: x’tifsira nistg[u nag[tu lil [ajjitna? B’mod partikulari, x’tifsira nistg[u nag[tu lilljiem tax-xog[ol u tan-niket?

Din hi mistoqsija li tinfed listorja, anzi tid[ol fil-qalb ta’ kull ;enerazzjoni u kull individwu. I]da t-twe;iba tinstab hawnhekk: hi miktuba fuq il-wi// tat-tarbija li twieldet f’Betlem elfejn sena ilu, u ilum huwa l-[aj, imqajjem g[al dejjem millmewt.”

Ir-reali]mu tas-sena 2012 qieg[ed li l-fer[ u /-/elebrazzjonijiet dg[ajfa ta’ din il-[ajja ji]bukkaw fl-eternità. Li l-mewt tal-;isem, g[al min jemmen, tin[ataf f’[ajja li ma tintemm qatt.

L-ewwel jum tas-sena, li jg[addi b[al ]iffa ri[, jinbidel f’jum li qatt ma jintemm! X’realtà mo[bija fiha s-sena 2012!

Is-sabi[ tal-g[a]la f’dak kollu li nixtru Minn dejjem emmint u g[o;bitni l-fra]i li l-konsumatur ikollu d-dritt g[allg[a]la f’dak li jixtri. Din smajnieha kemm-il darba.

Smajna wkoll bil-liberalizzazzjoni tas-suq, bl-iskop li jkollna varjetà ta’ prezzijiet u dak li jkun anki jiffranka meta ji;i biex jixtri.

Madankollu, dak li semmejt hawn fuq ma jsegwi xejn meta ni;u g[ax-xiri ta/-/ilindri tal-gass. Mela /-/ilindri jo[or;u f’erba’ qisien: wie[ed ta’ 25 kilogramm, g[al-lukandi u ristoranti u tlieta g[allu]u domestiku. Dawn tala[[ar huma dawk tal-10 kilogrammi, tat-12-il kologramm u tal-15-il kilogramm.

G[al ra;unijiet personali, nixtri dawk tal-15-il kilogramm u qatt ma sibt diffikultà li jitwassalli sa wara biebi meta jg[addi d-distributur. I]da minn xi ]mien ’l hawn, qed jintqalli li d-distributur mhux ikollu minn dan

it-tip ta’ /ilindri u jekk irrid minnhom g[andi mmur nhar ta’ Sibt, fejn ikun f’post fiss. ?empilt lill-kumpanija li tissuplixxi l-gass u meta g[edtilha bil-problema qaltli li d-distributuri huma self employed u ma jinda[lulhomx xi jqassmu. Tajba wkoll din. Mela biex nixtri /ilindru tal-15-il kilogramm ikolli nsib lil min g[andu karozza u n[allsu talli jag[milli l-pja/ir, meta l-istess kumpanija to[ro; il-prezzijiet li bihom g[andhom jinbieg[u /-/ilindri tag[ha.

Jekk dan li qaltli din ilkumpanija hu minnu u sew, allura r-rata ta’ /ilindru tal15-il kilogramm mhux tabil[aqq hi dik ikkwotata €20.80, g[ax mag[ha trid i]]id il-flus li tag[ti lil min iwassalhulek. Barra minn dan, g[aliex l-istess kumpanija timla /-/ilindri tal-15-il kilogramm? Biex jibqg[ulha ma’ wi//ha? U fejn tkun l-g[a]la

tal-konsumatur? U g[aliex iddistributur ikollu minn dawn i/-/ilindri nhar ta’ Sibt biss, meta flok idur id-djar, jintefa’ f’post fiss?

Nissu;;erixxi g[alhekk li jekk distributur ma jkunx irid iqassam /ilindri tal-15-il kilogramm, distributuri o[rajn jit[allew jid[lu fir-rotta tieg[u. Inkella tibda ting[ata aktar informazzjoni lil dak li jkun mill-;urnali biex ikun jista’ jibdel il-kumpanija li mag[ha jkun ilu klijent issnin.

Sakemm jibqa’ dan latte;;jament, l-g[a]la talkonsumatur hi limitata g[alla[[ar. Mur ;ib mela kemm se ssib distributuri jtellg[ulek /ilindri tal-15-il kilogramm f’appartament fit-tieni sular, minkejja li g[al hekk, il-konsumatur jintalab i[allas dritt ta’ 47/.

M. Pullicino Birkirkara

50 sena mill-mewt ta’ San :or; Preca Kul[add sema’ bl-isem talewwel qaddis Malti, San :or; Preca, il-fundatur tasSo/jetà tad-Duttrina Nisranija M.U.S.E.U.M. Kien nhar it-3 ta’ :unju tal-2007 meta lPapa Benedittu XVI iddikjara mill-Vatikan lil San :or; Preca b[ala l-Ewwel Qaddis Malti. San :or; Preca twieled nhar it-12 ta’ Frar 1880 filBelt.

Nhar il-{amis 7 ta’ Marzu 1907 waqqaf is-So/jetà tadDuttrina Nisranija fin-numru 6, Triq Fra Diego, il-{amrun.

Ma]-]mien, l-Oqsma talMu]ew infirxu madwar Malta u G[awdex. Dawn id-djar jinfet[u kull filg[axija g[attag[lim tad-duttrina g[at-tfal u ]-]g[a]ag[ u wara jsir log[ob b[ala rikreazzjoni.

Ilkoll g[andna napprezzaw il[idma tas-so/ji talM.U.S.E.U.M. li ta’ kuljum jg[allmu l-Kelma t’Alla wara l-;urnata tax-xog[ol tag[hom.

Mill-1950 l-M.U.S.E.U.M. inxtered ukoll f’pajji]i barra minn Malta b[all-Awstralja, il-Perù e//.

San :or; Preca kien devot kbir ta’ :esù Ewkaristija, talMadonna u tal-qaddisin. Fl1921 San :or; Preca organizza l-ewwel pur/issjoni b’:esù Bambin. Din il-pur/issjoni g[adha ssir u tkun mistennija l-aktar mit-tfal u ]-]g[a]ag[ kull lejlet il-Milied. Missjoni o[ra ta’ San :or; Preca hi li kull membru li jattendi lMu]ew jilbes il-badge talVerbum Dei, biex jistqarr li lIben t’Alla Sar Bniedem.

Emanuel Micallef {al Qormi

Il-festa tal-Immakulata Kun/izzjoni fl-Imqabba

Bejn il-:img[a 2 u t-Tnejn 12 ta’ Di/embru 2011 kienet /elebrata l-festa talImmakulata Kun/izzjoni filparo//a tal-Imqabba. Il-festi fet[u proprju nhar il-:img[a 2 ta’ Di/embru 2011 bil-bidu tan-novena fil-knisja parrokkjali fejn ing[adet il-kurunella, saret quddiesa kantata, ing[atat il-barka sagramentali u saret /elebrazzjoni ewkaristika.

Nhar il-{add 4 ta’ Di/embru filg[odu saret i//erimonja tal-[ru; min-ni//a tal-istatwa tal-Madonna tal:ilju.

Il-:img[a 9 ta’ Di/embru

saret serata mu]ikoletterarja mill-Banda Madonna tal-:ilju

fil-knisja parrokkjali talImqabba. Lejlet il-festa, isSibt 10 ta’ Di/embru, isSezzjoni }g[a]ag[ Madonna tal-:ilju organizzat attività so/jali fil-ka]in.

L-g[ada l-{add 11 ta’ Di/embru kien jum il-festa.

Is-Sezzjoni }g[a]ag[ Madonna tal-:ilju [adet sehem fil-quddiesa tal-10 a.m. b[ala ringrazzjament ta’ din la[[ar sena ta’ [idma. Fl-4 p.m. bdiet quddiesa minn Dun David Torpiano. Wara [ar;et il-pur/issjoni solenni bl-istatwa tal-Madonna tal-:ilju, organizzata u mmexxija millkonfraternità tal-Immakulata Kun/izzjoni, bis-sehem talKleru, devoti u poplu. Ma’

d[ul il-pur/issjoni, tkantat lantifona, ing[atat il-barka sagramentali u saret /elebrazzjoni ewkaristika.

Marvin Sciberras

P.R.O. So/. Mu]. Madonn tal-:ilju L-Imqabba L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, TalPietà PTA 1450) jew flindirizz elettroniku: alex.attard@media.link.co m.mt.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 11 IR-RENJU UNIT

Bejg[ batut fis-sales Sidien ta’ [wienet ewlenin f’Londra u bliet ewlenin o[ra fir-Renju Unit ilmentaw li lbejg[ waqt is-sales ta’ wara lMilied kien batut [afna.

In-numru ta’ nies li [ar;u jixtru fl-Ewwel tas-Sena naqas b’25.3 fil-mija meta mqabbla mas-sena li g[addiet.

Skont /ifri provi]orji millExperian Footfall, a;enzija ewlenija internazzjonali ta’ anali]i tal-kummer/, ix-xiri li kien hemm Boxing Day, il;urnata ta’ wara l-Milied, kien xi [a;a li ma kellux [ajja twila.

Intqal li lejlet l-Ewwel tasSena, in-numru ta’ nies li [ar;u jixtru naqas bi 2.5 fil-mija filwaqt li fl-Ewwel tas-Sena, dawn naqsu bi 23.3 fil-mija. Is-

soltu dawn huma ;ranet meta n-nies jiffullaw fil-[wienet min[abba s-sales.

Analisti qalu li dan xejn ma kien bidu tajjeb g[al Jannar meta wie[ed iqis li l-2011 kienet sena [a]ina g[al tal[wienet. Intqal li n-nies qed jibdew j]ommu lura aktar minn qatt qabel hekk kif issa jibdew jaslu anki l-kontijiet.

Issa qed ikun imbassar li ssales se jdumu aktar mis-soltu hekk kif is-sidien tal-[wienet jippruvaw je[ilsu mis-stock li g[andhom.

Matul l-2011, kien hemm diversi ktajjen ta’ [wienet li fallew min[abba s-sitwazzjoni ekonomika li jinsab fiha lpajji].

IN-NI:ERJA> :urnal ewlieni Ni;erjani bl-a[bar li l-prezz tal-petrol irdoppja wara li l-Gvern ne[[a s-sussidju li kien hemm fuqu. }vilupp li wassal g[al protesti kbar fil-pajji]. In-Ni;erja hu pajji] ewlieni Afrikan fl-esportazzjoni ta]-]ejt. (ritratt Reuters)

SPANJA

Il-qg[ad ikompli ji]died Skont /ifri ma[ru;a lbiera[, il-qg[ad fi Spanja kompla ji]died g[all-[ames xahar konsekuttiv, biex hekk l-2011 spi//at b’]ieda ta’ 7.86 filmija meta mqabbla mas-sena ta’ qabel.

In-numru ta’ nies bla xog[ol fix-xahar ta’ Di/embru ]died g[al 4.42 miljun persuna skont i/-/ifri ma[ru;a lbiera[ mill-Ministeru taxXog[ol Spanjol.

Il-;img[a li g[addiet, ilGvern ;did Spanjol [abbar pakkett ta’ riforma ekonomika li kien jinkludi diversi mi]uri

ta’ awsterità beix inaqqas iddejn tal-pajji].

Spanja tinsab ta[t il-lenti fil-kri]i tad-djun hekk kif ilGvern So/jalista pre/edenti pprova jikkontrolla wie[ed mill-ikbar ]bilan/i fil-finanzi pubbli/i fiz-zona ewro billi introdu/a diversi mi]uri ta’ awsterità.

Skont l-ist[arri; tal-opinjoni pubblika, l-Ispanjoli, li flelezzjoni ta’ Novembru taw lakbar reb[a elettorali lillPartit Popolari f’dawn l-a[[ar 30 sena, huma rassenjati li ssnin li ;ejjin se jkunu ibsin.

L-ISTATI UNITI

Ebda g[ajnuna finanzjarja g[all-Ewropa Mitt Romney, kandidat Presidenzjali Repubblikan favorit, qal lill-;urnal Taljan li l-Ewropa trid issolvi l-kri]i tad-djun li g[andha ming[ajr g[ajnuna mill-Istati Uniti.

F’intervista ma’ La Stampa, Romney qal li l-Istati Uniti kellha l-kri]i finanzjarja tag[ha li kellha tie[u [sieb u ma kienet se tag[ti ebda flus lill-Ewropa.

Romney, eks Gvernatur ta’ Massachusetts, qal li kien konxju li kroll finanzjarju flEwropa kien ikollu “reperkussjonijiet kbar” g[all-

ekonomija dinjija u li kien flinteress tal-Istati Uniti li jevita li dan ji;ri. Imma hu ]ied li ma kienx kompitu tal-Istati Uniti li jevita li dan ji;ri.

Hu qal li l-Ewropej kellhom id-dover li jsolvu l-kri]I tag[hom bil-mezzi g[addispo]izzjoni tag[hom.

Hu qal li l-:ermanja, Franza u l-Italja kollha kellhom ir-ri]orsi biex i[allsu lura d-dejn tag[hom u jsolvu l-kri]i ta’ fidu/ja li hawn kif ukoll li jinvestu u l-ekonomija tag[hom tibda tirpilja.

L-ITALJA

Il-kri]i teffettwa l-knejjes

Il-kri]i ekonomika li tinsab fiha l-Italja qed t[alli effett anki fuq il-knejjes. Tant li knisja fi Treviso, min[abba n-nuqqas ta’ donazzjonijiet li ng[atat, kienet sfurzata li tag[laq g[ax-xitwa u mbag[ad ter;a’ tifta[ fl-G[id.

Din kienet id-de/i]joni ta’ Don Stefano Taffarel, il-kappillan ta’ Fontanelle di Treviso. Hu qal li ma kellux flus biex i[allas ilkontijiet tal-elettriku tal-knisja u g[alhekk din kienet se tinfeta[ biss g[all-funerali jew festi partikolari u mbag[ad fis-sajf g[aliex ma jkunx hemm b]onn l-u]u tal-elettriku daqs ix-xitwa.

IL-GRE?JA

Twissija li tista’ titke//a miz-zona ewro Mhux esklu] aktar mi]uri ta’ awsterità

Kelliem g[all-Gvern Grieg ilbiera[ wissa li l-pajji] kien se jkollu jitlaq miz-zona ewro jekk jonqos li jil[aq ftehim dwar it-tieni pakkett ta’ g[ajnuna finanzjarja g[allvalur ta’ 130 biljun ewro.

Hu rari [afna li uffi/jali talGvern Grieg jag[tu twissija daqshekk iebsa dwar il-kri]i li jinsab fiha l-pajji] u jidher li l-iskop kien li jissa[[a[ lappo;; intern g[all-mi]uri iebsa li ;ew introdotti u possibbilment anki g[al dawk li qed isellfu l-flus lill-pajji] li hu mifni bid-dejn.

Pantelis Kapsis, kelliem talGvern Grieg, qal li l-ftehim dwar l-g[ajnuna finanzjarja jrid ji;i ffirmat inkella lGre/ja kienet se tispi//a barra miz-zona ewro.

Il-Gre/ja tinsab f’ti;rija kontra l-[in biex tasal g[al ftehim mal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) u lUnjoni Ewropea kif ukoll issettur privat li sellef il-flus lill-pajji]. Dan g[aliex f’Marzu trid trodd lura biljuni ta’ ewro f’dejn li jiskadi f’dak ix-xahar u jekk ma jkunx hemm ftehim sa dik id-data, il-pajji] ifalli. B’kollox f’Marzu l-Gre/ja trid trodd lura 11.4 biljun ewro.

Il-Gre/ja u l-bqija tal-pajji]i taz-zona ewro dejjem

eskludew il-possibbiltà li lGre/ja titlaq miz-zona ewro, li tista’ tkabbar il-kri]i b’konsegwenzi li [add ma jista’ jbassar u s’issa evitaw kemm setg[u li jlissnu din il-possibbiltà.

Imma uffi/jali g[olja Griegi, li jridu jimplimentaw aktar mi]uri ta’ awsterità xejn popolari biex jiksbu t-tieni ftehim ta’ g[ajnuna, wissew f’dawn l-a[[ar ;ranet li rritorn tad-drachma, il-munita nazzjonali Griega, kien ikun “infern” u l-pajji] irid ikompli bl-awsterità biex jevita dan.

Spetturi mill-IMF, l-UE u anki l-Bank ?entrali Ewropew (ECB) mistennija fil-;ranet li ;ejjin f’Ateni biex jitkellmu dwar il-pjan ;did ta’ g[ajnuna finanzjarja. Dwar dan kien sar ftehim filprin/ipju mill-mexxejja talUE f’Ottubru biex jevitaw ilfalliment tal-Gre/ja u l-[ru; tal-pajji] miz-zona ewro.

St[arri; tal-opinjoni pubblika juri li l-poplu Grieg irid li l-Gvern jag[mel dak kollu li jista’ biex il-pajji] jibqa’ ju]a l-ewro anki jekk ma jaqblux mal-mi]uri ta’ awsterità.

Kapsis g[amel il-kummenti tal-biera[ waqt intervista mal-istazzjoni televi]iv Grieg Skai TV. Mistoqsi jekk il-

Gvern kien se jintrodu/i aktar mi]uri ta’ awsterità biex ipatti g[an-nuqqas fiskali tassena li g[addiet, Kapsis ma eskludiex il-possibbiltà.

It-ta[ditiet mal-bankiera dwar id-dejn li g[andhom mal-Gvern Grieg hu aspett ewlieni tal-pjan ta’ salvata;; ;did u dawn qed jimxu bilmod min[abba d-diffikultà li jintla[aq ftehim.

Kapsis qal li t-tliet xhur li ;ejjin se jkunu mill-aktar kru/jali g[all-pajji].

Il-Prim Ministru Lucas Papademos fil-messa;; talEwwel tas-Sena qal li lGre/ja trid i]]omm malmi]uri ta’ awsterità biex tibqa’ fl-ewro.

Sadattant l-uffi/jal talGvern Grieg inkarigat li jie[u passi kontra l-eva]joni tattaxxa kien akku]at li naqas li ji;bor il-multi imposti fuq nies li kienu qed jag[mlu kuntrabandu ta’ fuel.

Yannis Kapeleris, isSegretarju :enerali g[allAffarijiet ta’ Taxxa u Dwana fil-Ministeru tal-Finanzi, issa qed ikun akku]at millPulizija u min[abba l-akku]i li hemm kontrih jista’ je[el sa g[omru l-[abs.

Hu stmat li minn dan il-ka] il-Gvern tilef 15-il miljun ewro f’taxxi.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra IN-NI:ERJA

Militanti I]lami/i jag[tu ultimatum lill-Kristjani

Mitt Romney, l-eks Gvernatur ta' Massachusetts, jag[mel diskors lill-partitarji b'a//enn g[ar-Repubblikani li g[adhom inde/i]i. (Reuters)

L-ISTATI UNITI

Votazzjoni missielta g[ar-Repubblikani f’Iowa Ir-Repubblikani ta’ Iowa tefg[u l-ewwel voti filkampanja tal-2012 g[allWhite House u b[ala parti mit-taqtig[a missielta bejn Mitt Romney, Rick Santorum u Ron Paul, xi [add minnhom irid jintg[a]el b[ala lkandidat tal-Partit li se jisfida direttament lill-President Demokratiku Barack Obama g[at-tmexxija tal-Istati Uniti.

L-elezzjoni diretta g[allPresidenza ssir fis-6 ta’ Novembru u lbiera[ issostenituri Repubblikani vvutaw fid-diversi postijiet pubbli/i, meta Santorum – eks senatur konservattiv minn Pennsylvania – qed igawdi spinta ta’ popolarità f’e]er/izzju li kapa/i tirri]erva aktar minn sorpri]a

wa[da.

Sadattant, Mitt Romney, leks Gvernatur ta’ Massachusetts, jibqa’ l-aktar kandidat Repubblikan ta’ profil g[oli u skont l-a[[ar indikazzjonijiet kien anki qed igawdi vanta;; minimu f’Iowa.

Madankollu, Sanatorum u Ron Paul qed joffrulu sfida valida fi Stat meqjus b[ala fa]i kru/jali [afna f’din ittellieqa tar-Repubblikani u meta l-kampanja tkompli l;img[a d-die[la fi New Hampshire.

It-tliet rivali Repubblikani kollha g[amlu d-diskorsi finali bl-iskop li jipperswadu l-votanti inde/i]i spe/jalment wara li l-ist[arri; f’Iowa wera li [afna votanti kienu

g[adhom disposti li jibdlu fehemthom, fost element qawwi ta’ imprevidibbiltà.

G[aldaqstant, il-votanti Repubblikani f’Iowa in;abru g[all-hekk-imsej[a caucuses f’aktar minn 800 post madwar l-Istat meta r-ri]ultati huma mistennija llum stess.

L-avveniment partikulari qed isir wara xhur ta’ [idma preparatorja tipika talkampanja b[al din u jifta[ issiparju fuq programm elettorali (Repubblikan) mimli daqs bajda fejn jispikkaw numru mhux [a]in ta’ dibattiti g[al dan ix-xahar minbarra l-elezzjonijiet flIstati ta’ New Hampshire (fl10 ta’ Jannar); South Carolina (l-21 ta’ Jannar) u Florida (l31 ta’ Jannar).

Il-grupp tal-militanti I]lami/i Boko Haram ]ied it-theddid dwar gwerra /ivili fin-Ni;erja fejn ilKristjani se jing[ataw ultimatum ta’ tlett ijiem biex jitilqu miz-zoni tatTramuntana qabel l-istess militanti jift[u offensiva fuq din il-komunità u ttruppi tal-Gvern fl-in[awi.

Boko Haram – li g[andu r-rabtiet mal-grupp terroristiku Al-Qaida – jinsisti li dan hu ‘l-massimu ta]-]mien’ li se jag[ti lillKristjani biex jitilqu millparti ta’ fuq tan-Ni;erja fejn il-ma;;oranza tarresidenti huma Musulmani.

Wara li l-militanti assumew responsabbiltà g[all-attakki terroristi/i ta’ Jum il-Milied – fejn diversi knejjes tal-Kristjani kienu su;;etti g[al splu]jonijiet ta’ bombi – jidher, issa, li s-suldati Ni;erjani li jridu jikkontrollaw il-vjolenza se jkunu wkoll mira spe/ifika g[al terrori]mu.

Il-President tan-Ni;erja Goodluck Jonathan iddikjara stat ta’ emer;enza fiz-zoni li ntlaqtu l-ag[ar mill-vjolenza u impenja ru[u biex ‘ikisser din ittheddida g[as-sigurtà nazzjonali’ li anki tipperikola l-e]istenza talpajji].

Intant, il-qawwiet tassigurtà fl-in[awi ta’ Borno, Plateau u Yobe g[andhom il-poteri esti]i biex jag[mlu l-arresti u jwettqu ttfittxijiet intensivi g[al terroristi.

Dan meta di;à spi//aw arrestati ‘mijiet’ ta’ elementi ta’ Boko Haram b’konnessjoni malisplu]jonijiet tal-Milied li [allew tal-anqas erbg[in mejtin u numru kbir ta’ midruba.

Madankollu l-akbar

protagonisti wara Boko Haram (li tfisser ‘Projbizzjoni g[allEdukazzjoni tal-Punent’) g[adhom ji;ru [ielsa, bilKap tal-Asso/jazzjoni Kristjana tan-Ni;erja jikkundanna lill-Gvern talli, g[alissa, naqas milli jwettaq arresti ‘ta’ profil g[oli.’

Osservaturi qed jg[idu wkoll li l-istat talemer;enza imposta millPresident Jonathan te[tie; l-appo;; u l’mobilizzazzjoni’ taddiversi faxex tas-so/jetà Ni;erjana g[al kontra Boko Haram.

Il-Kungress g[allAzzjoni tan-Ni;erja, flistess [in, wissa biex lawtoritajiet Ni;erjani ma jisstennewx sakemm l-Istat kollu jispi//a ta[t amministrazzjoni ta’ emer;enza. {ar;et ukoll sej[a biex il-Gvern ta’ Jonathan ilaqqa’ summit tas-sigurtà li jinkludi l-mexxejja politi/i, reli;ju]i u tradizzjonali minn madwar il-pajji].

Sorsi qrib il-Kungress, sadattant, enfasizzaw li nuqqas ta’ azzjoni f’waqtha fil-konfront ta’ Boko Haram g[andha tfisser li ’l quddiem ‘[add mhu se je[les mill-konsegwenzi’ fin-Ni;erja li g[andha lakbar poplu fost il-pajji]i kollha tal-Afrika.

L-istess sorsi konkludew li theddida fuq skala b[al din la tirrispetta laffiljazzjoni ma’ partiti politi/i u lanqas iddisponibbiltà reli;ju]a, blispinta fl-azzjonijiet militanti kontra /ivili Ni;erjani jidhru b[ala parti minn pjan partikulari biex iqabbdu konflitt reli;ju] totali.

IT-TUNE}IJA

Trid il-garanziji qabel testradixxi l-eks Prim Ministru Libjan Il-President tat-Tune]ija Moncef Marzouki qal li pajji]u hu dispost li jestradixxi l-eks Prim Ministru Libjan Al-Baghdadi Ali al-Mahmoudi lejn Tripli fejn irid jiffa//ja akku]i dwar abbu] ta’ poter, jekk kemm-il darba lLibja tiggarantilu ;uri xieraq.

Mahmoudi, li kien la[aq Prim Ministru fl-2006, [arab lejn it-Tune]ija ftit wara li kkrolla r-re;im ta’ Muammar Gaddafi fi Tripli f’Awwissu li g[adda.

Sadattant, qorti fit-Tune]ija, f’Novembru, idde/idiet li Mahmoudi

g[andu ji;i estradit lejn il-Libja filwaqt li injorat l-argumenti li dan jista’ ma jg[addix minn pro/ess ta’ qorti valida fl-interessi tal-;ustizzja’ f’pajji] fejn g[ad trid titwaqqaf ;udikatura effettiva wara t-tmiem ta’ Gaddafi.

Madankollu, il-President Marzouki issa qal li t-Tune]ija trid tkun elf filmija /erta li Mahmoudi jing[ata ;uri xieraq b[ala parti minn pro/ess indipendenti.

Hu intant esprima fidu/ja li l-Libja tiggarantixxi ;uri imparzjali u li permezz ta’ dan ikunu garantiti d-

drittijiet tag[ha li tie[u lura lil Mahmoudi.

L-eks Prim Ministru kien l-og[la uffi/jal ta’ Gaddafi li nqabad ta[t arrest waqt il-battalji f’pajji]u sakemm Saif al-Islam, iben l-eks dittatur Libjan, f’Novembru spi//a f’idejn il-qawwiet leali g[all-Mexxejja ;odda tal-Libja.

Fl-eqqel tar-rivoluzzjoni fil-Libja, Al-Baghdadi Ali al-Mahmoudi kien tkellem fuq il-mezzi tax-xandir fejn iddefenda bil-qawwi lil Muammar Gaddafi waqt li akku]a lin-NATO dwar il-qtil volontarju ta’ /ivili.

Intant, il-Prim Ministru provi]orju Libjan Abdurrahim al-Keib fil-bidu tal;img[a talab lill-awtoritajiet fl-Istati ;irien biex jg[addu lura lil-Libja kwalunkwe elementi li qed ja[dmu biex membri tar-re;im antik jer;g[u jie[du l-poter f’pajji]u.

Hu talab ukoll biex il-pajji]i jaqdu rwol ewlieni lejn ;ustizzja xierqa fil-konfront tal-personalitajiet li [admu mill-qrib ma’ Gaddafi u ssostenituri tieg[u li kienu responsabbli g[all-oppressjoni fittul tal-poplu Libjan.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13 IL-KOREA TA’ FUQ

Sfurzati biex ibatu l-kes[a waqt il-funeral ta’ Kim Jong-il Rapport ;did qed jg[id li l-poplu fil-Korea ta’ Fuq ing[ata direttivi fissi biex ma jintlibsux il-kpiepel u lingwanti g[al waqt il-funeral statali ta’ Kim Jong-il.

Dan g[aliex Kim Jong-un, iben il-Mexxej komunista, g[a]el li ma jg[attix rasu hu u jimxi ma;enb il-karrozza bit-tebut ta’ missieru fost lin]ul kontinwu tal-borra li kkaratterizzat il-perijodu ta’ niket nazzjonali.

Skont id-Daily NK – gazzetta online ibba]ata filKorea t’Isfel li titmexxa minn dissidenti li [arbu mill-Korea ta’ Fuq – ir-rapport jibba]a fuq ‘informazzjoni dwar immanuvrar inkredibbli mir-re;im ta’ Pyongyang’ dakinhar talfuneral ta’ Kim Jong-il li se[[ fit-28 ta’ Di/embru.

Jidher li qabel il-funeral Statali, uffi/jali komunisti kienu infurmaw li/-/ittadini fil-Korea ta’ Fuq li ‘iben ilMexxej G[a]i] (kif kienu jafu lil Kim Jong-il) kellu jservi ta’ skorta personali g[at-tebut ta’ missieru fejn kellu jirrinun/ja g[all[wejje; (kappell u ingwanti) adatti g[all-maltemp kiefer.

Dakinhar tal-funeral, ittemperaturi fil-Korea ta’ Fuq ni]lu sa disa’ gradi ta[t iz-zero i]da /-/ittadini ‘ta[t l-ebda /irkustanzi’ ma t[allew jilbsu l-kpiepel, lingwanti jew anki x-xalel ma’ g[onqhom waqt li kienu jsegwu l-korteo funebri fi Pyongyang.

Ir-rapport partikulari kompla li dawn il-Koreani ng[ataw it-twissija li (waqt il-funeral) kien se jkollhom

warajhom ‘il-folol kbar ta’ nies li jkunu qed josservaw kollox’.

Fil-fatt, id-diversi filmati dwar il-funeral ta’ Kim Jong-il – li kien ilu mill1994 ikattar politika ta’ i]olament f’pajji]u u li miet fis-17 ta’ Di/embru b’konsegwenza ta’ attakk f’qalbu – ma juru [add fost lg[exieren ta’ eluf (li mlew l-in[awi ta’ Pyongyang) lebsin il-kpiepel jew tipi o[ra ta’ [wejje; xierqa g[al kontra l-kes[a atro/i.

Dan meta skont id-Daily NK, ‘l-istudenti kellhom ‘irresponsabbiltà li jaraw li kul[add kien qed jobdi ddirettiva dwar il-[wejje; xitwija – jew f’dan il-ka] in-nuqqas tag[hom.’

Sadattant, il-Korea ta’ Fuq illum qed tifta[ fa]i ;dida tad-dinastija komunista li kien beda Kim Ilsung – l-ewwel President tal-istat komunista u missier Kim Jong-il – fil-bidu tal[amsinijiet.

U l-pro/ess tassu//essjoni jidher li qabad ritmu sew f’dawn il-jiem, b’Kim Jong-un imsejja[ b[ala s-‘Su//essur Kbir’ u l-‘Mexxej Suprem tal-Partit Komunista, l-Istat u lArmata’.

Ir-re;im fi Pyongyang anki g[amilha /ara li ddinja ta’ barra m’g[andhiex tistenna l-bidliet fil-politika tag[ha meta jibqa’ (teknikament) fi stat ta’ gwerra malKorea t’Isfel. Dan minbarra li i]olat mill-bqija talkomunità internazzjonali b’ka;un tal-programmi tieg[u g[all-i]vilupp talarmi nukleari.

Vapur tal-qawwiet tal-ba[ar Amerikani g[addej fil-Ba[ar ta’ Oman, vi/in i]-zona ta’ Hormuz, lejn in-nofsinhar tal-Iran (Reuters)

L-IRAN

Theddida lin-Navy Amerikana... bl-impatt tas-sanzjonijiet jolqot lill-ekonomija L-Iran [are; bl-aktar stqarrija aggressiva fejn hedded li jie[u azzjoni dment li l-qawwiet talba[ar Amerikani jer;g[u jibag[tu aircraft carrier firre;jun tal-Golf.

I]da l-Pentagon f’Washington qal li l-pre]enza tal-carrier groups g[andha tkompli fil-Golf fost it-tensjoni akuta ma’ dan l-Istat fundamentalista. Intant is-sanzjonijiet finanzjarji imposti mill-Unjoni Ewropea qed i[allu impatt mhux [a]in fuq l-ekonomija tal-Iran.

Il-prospetti li s-sanzjonijiet – g[all-ewwel darba – jolqtu sew lis-settur ta]-]ejt tal-Iran, affettwaw anki l-kambju (Rial) tal-Iran li l-valur tieg[u fl-a[[ar xahar tilef mal-erbg[in fil-mija fil-konfront mad-dollaru.

Sadattant ilbiera[ in;emg[u sriebet ta’ nies barra l-banek f’Tehran biex ifittxu jinvestu fid-dollaru bl-iskop li jipprote;u flushom imfaddlin.

Min-na[a tieg[u, il-Kap talArmata Iranjana Ataollah Salehi qal li l-Istati Uniti mexxiet aircraft carrier ’il barra mill-Golf u lejn il-Ba[ar

ta’ Oman min[abba li l-Iran kien qed imexxi l-e]er/izzji navali fiz-zona.

Salehi sostna li pajji]u jkun lest g[al azzjoni jekk l-aircraft carrier jirritorna fl-in[awi; u ried jag[milha /ara li ‘din hi twissija ta’ darba’, fejn ‘irrakkomanda’ biex l-Istati Uniti ma ter;ax tibg[at il-vapur lejn il-Golf Persjan.

G[alkemm l-Iran ma rreferiex b’mod spe/ifiku g[allaircraft carrier, hu mag[ruf li lUSS John C. Stennis qed imexxi task force tal-qawwiet tal-ba[ar Amerikani fir-re;jun partikulari.

It-theddid mill-Iranjani hu spe/jalment sinifikanti f’sitwazzjoni li qed t[alli effett bla pre/edent g[all-ekonomija ta’ pajji]hom – u l-Iran anki qed jiffa//ja in/ertezza politika qabel l-elezzjonijiet parlamentari ta’ Marzu.

Is-sanzjonijiet tal-Punent fuq l-Iran huma partikularment ri;idi fost it-t[assib li l-programm nukleari tal-Iranjani hu inti] g[all-produzzjoni tal-armi atomi/i. Wara snin ta’ sanzjonijiet ineffettivi, il-mi]uri ri/enti

tal-Ewropa huma l-ewwel pakkett ta’ sanzjonijiet li jistg[u jolqtu sew il-kummer/ ta]-]ejt li jag[mel tajjeb g[al sittin fil-mija tal-ekonomija Iranjana.

Is-sanzjonijiet ;odda ffirmati b[ala li;i (fl-a[[ar jum tal2011) mill-President Amerikan Barack Obama g[andhom jaqtg[u lill-istituzzjonijiet finanzjarji li ja[dmu mal-Bank ?entrali Iranjan mis-sistema finanzjarja tal-Istati Uniti – u lpass anki qieg[ed jo[noq fa/ilità ewlenija ta’ [las g[a]]ejt Iranjan.

L-Unjoni Ewropea intant mistennija timponi sanzjonijiet ;odda sal-a[[ar tax-xahar u li possibbilment jinkludu projbizzjoni g[all-importazzjoni ta]]ejt mill-Iran.

F’dawn i/-/irkustanzi anki /?ina – sie[ba kummer/jali ewlenija tal-Iran li ma riditx tappo;;ja s-sanzjonijiet globali kontra r-re;im f’Tehran – qed tinsisti g[al skont fil-prezzijiet ta]-]ejt mill-Iran meta lg[a]liet tal-Iranjani f’dan issettur qeg[din, kulma jmur, aktar jonqsu.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

14 A[barijiet ta’ Barra Fil-QOSOR

Se jikkontesta g[al president IS-SENEGAL> Il-kantant ta' fama internazzjonali Youssou N'dour [abbar li se jikkontesta lelezzjoni presidenzjali x-xahar iddie[el kontra l-President attwali Aboulaye Wade, li g[andu 85 sena, u li ilu fil-poter 11-il sena. N'dour kien kiseb fama internazzjonali meta flimkien mal-kantanta Neneh Cherry kien [are; il-kanzunetta 7 Seconds.

Arrestat dwar nirien f'Los Angeles L-ISTATI UNITI> Harry Burkhart, /ittadin :ermani] ta' 24 sena, kien arrestat b'rabta ma' 53 ka] ta' [ruq madwar Los Angeles, li tterrorizzaw lir-residenti matul il-btajjel talMilied. Il-media Amerikana qalet li Burkhart kien imda[[al f'tilwima mal-awtoritajiet dwar ir-residenza ta' ommu fl-Istati Uniti. L-ewwel [ruq se[[ nhar il-:img[a u filma;;oranza l-mira tal-attakki kienu l-karozzi. Il-ka]i komplew sa nhar it-Tnejn. Hu stmat li l-[sara minn dawn in-nirien tammonta g[al tliet miljun dollaru.

Joqtlu lil 'Father Christmas' IT-TA:IKISTAN> }ag[]ug[ li kien liebes tal-ver]joni Russa ta' Father Christmas inqatel minn daqqiet ta' sikkina f'attakk li lpulizija temmen kellu motivazzjoni reli;ju]a warajh. Folla ta' nies attakkat lil Rarviz Davlabekov ta' 24 sena hekk kif it-Tnejn kien qed i]ur lil xi qraba bir-rigali b[alma titlob it-tradizzjoni Russa. Xhieda qalu li l-folla li attakkat lil Davlabekov bdiet tg[ajru li ma kienx jemmen flI]lam, ir-reli;jon dominanti fitTa;ikistan.

IR-RUSSJA> Koppja t[ares lejn skultura tas-sil; imdawla b[ala figurazzjoni ta' Santa Klaws fil-belt Siberjana ta' Krasnoyarsk (ritratt> Reuters)

L-ITALJA

IR-RENJU UNIT

Imut [abib influwenti tal-Papa :wanni Pawlu II F'Ruma t[abbret il-mewt ta' Jerzy Kluger, Pollakk ta' twemmin Lhudi li kien ilu jaf lill-Papa :wanni Pawlu II minn mindu kienu tfal u li kien influwenti [afna fidde/i]jonijiet tal-Papa Polakk rigward ir-relazzjonijiet malLhud.

Kluger kellu 92 sena u miet fi sptar f'Ruma Lejliet lEwwel tas-Sena min[abba kumplikazzjonijiet bilbronkite. Hu ndifen fi//imiterju Lhudi ta' Ruma.

Gianfranco Svidercoschi, li kien ajjutant tal-Papa u wara kiteb ktieb dwar il-[biberija bejn Karol Wojtyla u Kluger, qal li Kluger kellu influwenza kbira fuq il-[ajja tal-Papa. It-tnejn kienu qatg[u l-kuntatt fl-1939 mal-

inva]joni Nazista tal-Polonja u re;g[u ltaqg[u fl-1965.

Matul il-gwerra, Kluger kien intbag[at f'gulag mir-Russi i]da kien in[eles u ssie[eb flArmata Polakka {ielsa kontra n-Nazisti.

Qabel ma ltaqg[u fl-1965, meta b[ala Ar/isqof, Wojtyla mar Ruma g[all-Kunsill Vatikan it-Tieni, kull wie[ed minnhom kien jemmen li lie[or kien miet fil-gwerra.

Kluger kien mal-Papa meta dan g[amel i]-]jara storika fl-1986 fis-sinagoga ta' Ruma. Meta l-Papa Pollakk kien g[amel l-ewwel vja;; tieg[u lejn I]rael fis-2000, Kluger akkumpanjah ukoll.

Omm Kluger kienet mietet fil-kamp tal-kon/entrament ta' Auschwitz.

Fdalijiet tal-bniedem qrib id-dar fil-kampanja tar-Re;ina Fdalijiet umani nstabu f'bosk li hemm f'Sandringham Estate, fejn hemm id-dar fil-kampanja tar-Re;ina Eli]abetta II f'Norfolk.

Il-fdalijiet instabu minn ra;el li kien miexi fil-bosk bil-kelb tieg[u madwar ]ew; kilometri bog[od mirresidenza tar-Re;ina.

Ir-Re;ina u r-ra;el tag[ha, il-Prin/ep Philip, kienu firresidenza meta saret is-sejba u l-pulizija infurmathom b'dak li ;ara.

Il-Pulizija qalet li issa kienet qed isir tfittxija birreqqa fil-bosk fiz-zona ta' Anmer g[al xi tra//i li

jistg[u jix[tu dawl fuq ilka].

G[adu mhux /ar kemm kienu ilhom hemm ilfdalijiet u jekk dawn kinux katavru s[i[ jew bi//iet minnu.

Fiz-zona issa hemm pre]enza qawwija ta' pulizija u [add mhu qed jit[alla jid[ol fl-in[awi.

Kelliem g[al Buckingham Palace rrifjuta li jitkellem dwar il-ka].

Ir-Re;ina tu]a Sandringham b[ala l-ba]i tag[ha mill-btajjel talMilied sa Frar. Sandringham ilu jservi b[ala residenza privata tal-familja rjali

Ingli]a mill-1862. Madwar nofs il-post jinkera lillbdiewa u l-bqija hi foresta.

F'Ottubru kienu nstabu lfdalijiet ta' Amerikan qrib Buckingham Palace. Dawn kienu ta' /ertu Robert James Moore li kien bag[at mijiet ta' ittri lir-Re;ina u kien iffissat li jg[ix minn fejn jista' jara Buckingham Palace. Hu kien irnexxielu jmur jg[ix fuq g]ira ]g[ira f'St James Park imma [add qatt ma kien induna. Ilfdalijiet kienu nstabu wara li f'Ottubru kien se jsir xog[ol fuq si;ra li hemm fuq ilg]ira – madwar tliet snin wara li miet.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 15 MATUL L-2011

Il-lat l-ie[or tal-a[barijiet internazzjonali minn Tonio GALEA tonio.galea@media.link.com.mt

Fost l-irvellijiet popolari fid-dinja G[arbija u l-maltemp finanzjarju, matul l2011 kien hemm [afna ]viluppi importanti fix-xena internazzjonali li twarrbu fil;enb i]da li qed ikollhom impatt jew jista’ jkollhom impatt.

Ir-ra;unijiet g[ala jkunu t[allew barra huma varji. Spiss g[ax mhumiex e]attament a[bar fil-veru sens tal-kelma i]da aktar ]vilupp li jkun qed ise[[ tul perijodu ta’ ]mien u l-impatt tieg[u ma jin[assx sakemm ikun tard wisq.

Il-lista hi twila u din hi xi [a;a li ti;ri kull sena filqasam internazzjonali meta wie[ed iqis li hawn madwar 200 pajji] u kull wie[ed blistejjer tieg[u.

Filwaqt li sar [afna diskors dwar kif i/-?ina qed tkompli tkabbar il-magna militari tag[ha, dan ma kienx l-uniku ;gant Asjatiku li qed jinvesti bil-qawwi fil-militar.

Il-;ara tag[ha, l-Indja, ]ammet mal-pass u f’xi oqsma qab]et ukoll li/-?ina, f’indikazzjoni li f’dan irre;jun, il-militar qieg[ed dejjem jikber hekk kif ;enerazzjoni ;dida ta’ potenzi qed ti]viluppa b’ambizzjonijiet globali. ?erta ri/erka tindika li issa l-Indja saret l-akbar impurtatur ta’ armi fid-dinja. Dan apparti l-industrija lokali tag[ha ta’ armi. L-aktar li impurtat kien mir-Russja.

Qed ikun stmat li l-Indja se tonfoq madwar 80 biljun dollaru sal-2015 fuq il-modernizzar tal-militar, u dan skont lanalisti.

L-attenzjoni tal-Indja hi fuq il-qawwa tal-ba[ar, qasam ;did u kru/jali i]da ta’ importanza kbira fir-re;jun Asjatiku.

Il-mira tal-Indja hi li tonfoq 45 biljun dollaru tul l-20 sena li ;ejjin fuq 103 bastimenti talgwerra ;odda fosthom ukoll sottomarini nukleari.

Tul l-istess perijodu, i/-?ina qed timmira li tonfoq 25 biljun dollaru g[al 135 bastiment talgwerra.

L-Indja, potenza nukleari, apparti t-tensjoni antika malPakistan u r-ribelli filKashmir, tinsab im[assba dwar il-prospett ta’ inkwiet ma/-?ina u g[alhekk l-attenzjoni kollha taqa’ fuq ilqawwa tal-bahar.

Di;à hemm tensjoni fl-ib[ra re;jonali min[abba r-ri]orsi u l-g]ejjer li hemm u s-sitwazzjoni mhux mistennija titjieb.

F’Awwissu, bastiment talgwerra ?ini] ikkonfronta bastiment militari Indjan qrib ilkosta tal-Vjetnam f’in/ident li seta’ kellu konsegwen]i serji.

Mill-Indja g[all-Messiku.

Filwaqt li l-vjolenza, min[abba t-traffikar tad-droga spiss spi//at fl-a[barijiet

matul l-2011, ftit li xejn issemma l-effett di]astru] li dan qed ikollu fuq pajji]i ;irien.

Il-gruppi ta’ traffikanti ta’ droga qed ifittxu territorju ;did minn fejn joperaw biex jevitaw il-forzi tas-si;urtà Messikani u qed irabbu lg[eruq f’ pajji]i fqar flAmerika Latina.

Bi]-]ieda tal-Belize u El Salvador, matul l-2011, isseba’ pajji]i fl-Amerika Latina issa huma fuq il-lista tal-White House, ta’ pajji]i fejn isir [afna traffikar ta’ droga.

Skont l-awtoritajiet Amerikani, sittin fil-mija talkokaina li tid[ol fl-Istati Uniti mill-Messiku, l-ewwel tivvja;;a mill-Amerika ?entrali.

Ir-rata tal-qtil f’erbg[a misseba’ pajji]i ]diedet drammatikament f’dawn l-a[[ar [ames snin u fil-ka] talHonduras, irduppjat.

Ir-re;jun kollu issa jitqies

Tfajjel Messikan [dejn suldat waqt ronda ta’ g[assa kontra t-traffikanti tad-droga fil-pajji]

L-aircraft carrier Indjan INS Virat waqt manuvri fl-ib[ra barra

ta[t il-kontroll taz-Zetas, ittieni l-akbar grupp ta’ traffikanti ta’ droga fil-Messiku u li hu mag[ruf g[all-brutalità tieg[u.

S’issa l-kokaina kienet imkabbra u pro/essata finNofsinhar tal-Amerika Latina.

Imma din is-sena g[all-ewwel darba, f’Marzu, instabu laboratorji sigrieti tal-kokaina filHonduras.

Filwaqt li fl-2011 ftit ing[atat importanza, il-pirati fis-Somalja huma attivi aktar minn qatt qabel.

Barra minn hekk, il-piraterija qed tinfirex lil hinn millib[ra barra l-kosta tasSomalja. Dan hekk kif matul l-2011 kien hemm attività mill-pirati tul il-kosta filPunent tal-Afrika.

L-atti tal-piraterija barra lkosta fil-Punent tal-Afrika huma aktar fuq l-istil tradizzjonali fejn dawn imorru wara l-merkanzija tal-vapur g[addifferenza tal-pirati Somali li j]ommu l-ekwipa;; osta;; u

jitolbu rahan.

U b[all-pirati tal-antik, spiss, l-ekwipa;;i tal-vapuri li jispi//aw fil-mira barra l-kosta fil-Punent tal-Afrika jispi//aw brutalizzati u f’xi ka]i maqtulin kollha.

Hu ma[sub li l-boom li hemm fl-industrija ta]-]ejt firre;jun qed t[ajjar lin-nies isiru pirati.

Anki fl-Asja dan ilfenomenu ra ]ieda hekk kif lIndonesja rrappurtat li matul l2011 kien hemm l-akbar ammont ta’ attakki ta’ piraterija mill-2007. Il-Perù wkoll, f’re;jun li s’issa wie[ed jista’ jg[id kien [ieles mill-atti ta’ piraterija, kien hemm l-ewwel ka] meta lan/a tas-sajd :appuni]a spi//at fil-mira.

Fl-ewwel disa’ xhur tal2001, madwar id-dinja kollha kien hemm 352 rapport ta’ attakki mill-pirati...ammont rekord.

Il-battalji u l-gwerer huma xi [a;a storbju]a i]da hawn battalji g[addejjin bla [oss.

Battalji li fl-opinjoni ta’ xi

w[ud se jiffurmaw il-mod kif ikunu mi;;ielda l-battalji talfutur u fin-nofs hemm l-internet. Il-kliem tekniku hu cyber attacks jew cyber warfare. Fi kliem sempli/i, attakki li jitwettqu permezz ta’ kompjuter bl-g[ajnuna tal-internet.

Illum il-;urnata l-kompjuters huma kullimkien... jikkontrollaw il-provvista taddawl, l-ilma kif ukoll il-finanzi ta’ pajji]...kollha oqsma li jistg[u j;ibu pajji] fuq saqajh.

Diversi pajji]i issa g[andhom taqsimiet spe/jali g[al dan l-iskop, kemm biex jattakkaw kif ukoll biex jiddefendu imma hemm pajji]i li huma aktar avvanzati minn o[rajn, fosthom i/-?ina, i]da l-esperti jaqblu li fuq quddiem nett hemm l-Istati Uniti, kemm fil-qasam ta’ attakk kif ukoll tad-difi]a.

Il-mira ewlenija hi l-Istati Uniti u l-kumpaniji l-kbar tag[ha i]da wkoll istituzzjonijiet internazzjonali. Din issena fost l-o[rajn inkixef li filmira spi//aw il-Fond Monetarju Internazzjonali u nNazzjonijiet Uniti. Barra minn hekk, skont xi esperti, pajji]i o[ra ]g[ar qed jispi//aw filmira ming[ajr ma jkunu jafu.

Skont l-awtoritajiet Amerikani, esperti tal-Gvern fil-qasam, ba]ati f’Idaho, matul l-2010 kellhom 116-il talba ta’ g[ajnuna min[abba attakki minn fuq l-internet.

Skont l-a[[ar cifri li [ar;u f’Settembru, matul l-2011 di;à kien hemm 342 talba.

Infatti hemm ukoll arma, biex wie[ed isej[ilha hekk, li di;à ntu]at. Din hi Stuxnet.

Virus sofistikat [afna li infiltra l-programm nukleari Iranjan u li g[amel [sara mhux spe/ifikata lill-industrija nukleari Iranjana.

Lejn l-a[[ar tal-2011 fe;; imbag[ad Duqu, li jidher li hu

aktar immirat biex jikseb linformazzjoni b[ala forma ta’ spjuna;;.

Dan hu qasam militari li g[adu qed ji;i ]viluppat u li ftit hu mag[ruf i]da aktar se jifforma l-mod kif ji;u mi;;ielda l-gwerer tal-;ejjieni.

L-ambjent u dak kollu marbut mieg[u dejjem jinsab fla[barijiet i]da jkun hemm affarijiet qed ji;ru li wie[ed jibda jinduna bihom meta jkun tard wisq.

Is-sena li g[addiet kienet issena tar-Rebbieg[a G[arbija u din l-istorja ;ejja minn dak irre;jun u tikkon/erna l-i;mla, annimali mag[rufa g[al kemm jifil[u f’kundizzjoni [orox.

Fl-Arabja Sawdita u pajji]i o[ra tal-Golf Persjan, il-;emel g[andu status partikolari fisso/jetà imma dawn l-annimali qed jonqsu fir-re;jun.

Darba sors ewlieni kien ilPakistan imma anki hawn qed jonqsu. Parti mit-tort ta’ dan in-nuqqas hi t-talba mir-re;jun tal-Golf Persjan biex ipattu g[an-nuqqas ta’ dan l-annimal f’pajji]hom. Fl-Asja l-popolazzjoni ta’ dan l-annimal naqset b’madwar 20 fil-mija.

L-ikbar popolazzzjoni ta’ i;mla llum tinsab fl-Awstralja.

Barra minn hekk, fisSomalja qed jo[or;u rapporti li ammonti kbar ta’ i;mla qed imutu. Anki hawn dan l-annimal g[andu diversi rwoli fisso/jetà. Jintu]a g[all-ikel u b[ala mezz ta’ trasport.

Fil-passat, meta kien se jkun hemm mew;a ta’ ;u[ kbir flAfrika, il-;emel kien kunsidrat b[ala indikazzjoni tas-severità ta’ dak li ;ej.

Nomadi G[arab jg[idu li l;emel hu l-a[[ar annimal li jmut. La darba jibdew imutu li;mla, hi biss kwistjoni ta’ ]mien qabel ma jkun imiss lillbniedem.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Kalendarju 17

16 Kalendarju

TITWILA LEJN DAK LI :ARA TUL L-2011

Marzu>

Marzu> U[ud mill-komunità Libjana f’Malta jitolbu fit-triq biex il-qag[da fil-Libja ma tibqax dik li hi u li Gaddafi jwarrab mis-setg[a

* Matul Marzu sploda l-kunflitt madwar il-Libja kollha, hekk kif il-Mexxej Libjan Muammar Gaddafi g[a]el li jwie;eb bil-vjolenza g[at-talbiet taddimostranti. Wara t-tran]izzjonijiet tal-poter fit-Tune]ija u fl-E;ittu, li se[[ew b’mod relattivament pa/ifiku meta l-mexxejja tag[hom warrbu, il-Kurunell Gaddafi ddikjara aktar minn darba li ma kellu l-ebda intenzjoni jwarrab. Il;lied infirex f’diversi bliet importanti mal-kosta Libjana, bir-ribelli, ibba]ati f’Benga]i, jirb[u diversi bliet flavvanz tag[hom lejn il-Punent u l-belt kapitali Tripli.

Matul il-;lied kollu, Malta kompliet tkun fuq quddiem nett fil-[idma umanitarja ta’ evakwazzjoni ta’ eluf ta’ barranin li kienu maqbudin fil-;lied fil-Libja. Fl-ewwel ;imag[tejn ta’ Marzu, il-Port il-Kbir u l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta kienu fi/-/entru tal-[idma ta’ evakwazzjoni u tal-ewwel g[ajnuna. Il-[idma koordinata mill-awtoritajiet Maltin ;ibdet l-ammirazzjoni ta’ numru ta’ pajji]i, b’diversi gvernijiet jirringrazzjaw uffi/jalment lill-Gvern Malti tal-g[ajnuna li ta li/-/ittadini tag[hom. * Mhux biss [idma li kienet tidher i]da wkoll [idma minn wara l-kwinti, hekk kif il-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien strumentali biex jin[elsu tliet morini Olandi]i li kienu nqabdu mir-re;im Libjan fl-a[[ar ta’ Frar. Il[elsien sar waqt kuntatt li Lawrence Gonzi kellu malPrim Ministru Libjan. *Matul Marzu saru diversi protesti mill-komunità Libjana f’Malta li sej[et biex l-Ambaxxata Libjana tirrinunzja r-re;im u taqleb mar-ribelli. Fl-ewwel jum ta’ Marzu l-Libjani tellg[u l-bandiera tal-monarkija fuq lAmbaxxata f’{al Balzan i]da l-g[ada stess, il-bandiera l[adra tar-re;im re;g[et kienet qed tittajjar fuq il-bejt talAmbaxxata. * L-irvellijiet fe;;ew ukoll f’pajji]i o[ra tal-Lvant Nofsani u anki hawnhekk, kien hawn xeni koroh ta’ vjolenza li spikkaw l-iktar fil-Yemen, is-Sirja, kif ukoll fil-Bahrain. * Minbarra l-kunflitt fil-Libja, Marzu kien karatterizzat minn terremot qawwi fil-ba[ar fil-Grigal tal-:appun. Itterremot ikkaw]a tsunami qawwi, li minbarra l-effetti devastanti tieg[u, ikkaw]a [sarat kbar f’wie[ed millimpjanti nukleari ewlenin tal-pajji].

* Esperti :appuni]i u internazzjonali g[amlu diversi jiem jippruvaw jistabbilizzaw l-impjant ta’ Fukushima, bil-bi]a’ li jkun hemm ripetizzjoni tad-di]astru nukleari f’Chernhobyl 26 sena qabel. Il-bi]a’ ta’ radjazzjoni kien biss parti minn dan id-di]astru, li [alla 23 elf ru[ mejta u kwart ta’ miljun persuna rappurtati nieqsa hekk kif villa;;i s[a[ fuq il-kosta nqerdu g[alkollox mit-tsunami. * Hawn Malta, minbarra l-[idma umanitarja kontinwa ta’ evakwazzjoni mil-Libja, ix-xena lokali kienet iddominata mill-kwistjoni tad-divorzju hekk kif lOppo]izzjoni ressqet mozzjoni sabiex l-abbozz ta’ li;i li tressaq b’mod privat mid-Deputat Nazzjonalista Jeffrey Pullicino Orlando jkun approvat mill-elettorat permezz ta’ referendum. Fid-dibattitu Parlamentari, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li mill-bidu nett kien favur li l-poplu ji;i kkonsultat fuq materja daqstant sensittiva u li ghalih l-ebda partit politiku ma kellu mandat elettorali.

Sa fl-a[[ar, wara dibattitu mifrux fuq g[axar seduti, u vot [ieles min-na[a tal-Partit Nazzjonalista, kmieni waranofsinhar il-Parlament approva l-mozzjoni fuq referendum fuq id-divorzju – inklu]a l-mistoqsija kif proposta mill-Partit Laburista u d-data tar-referendum.

Id-deputati kollha tal-Oppozizzjoni vvutaw favur din ilmozzjoni – kif kien mistenni – wara li kollha kemm huma po;;ew il-firma tag[hom fuqha meta ;iet ippre]entata quddiem il-Parlament. U favur il-mozzjoni vvutaw ukoll, f’dan il-ka], kif kien mistenni, id-deputati tal-Gvern Jeffrey Pullicino Orlando u Jesmond Mugliett.

G[al dan il-vot, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ta free vote lid-deputati tal-Gvern biex kul[add jivvota skont ilkuxjenza tieg[u u jkun liberu jivvota kif irid. Il-mozzjoni g[addiet b’36 vot favur u 33 vot kontra, biex b’hekk ing[ata bidu g[all-kampanja li wasslet g[ar-referendum fuq id-d[ul tad-divorzju fit-28 ta’ Mejju.

Imqabba ntbag[at erba’ snin [abs wara li ammetta li kien seraq b’kemm jiswew 64 elf ewro fi flus kontanti u /ekkijiet mill-kumpanija Bartoli, li tinsab fil-qasam industrijali Tal-{andaq. Is-serqa kienet sfrattata fil-jum ta’ qabel, mill-Pulizija tal-Mobile li kienu fuq ir-ronda flin[awi. }ew; avvenimenti o[ra li kienu ta’ interess lokali matul dan ix-xahar kienu fl-20 ta’ Marzu meta lMoviment tal-Iscouts i//elebra l-75 sena f’Malta u lmi;ja f’pajji]na fil-jum ta’ qabel tal-ajruplan ;gantesk Airbus A380. L-ikbar ajruplan tal-passi;;ieri fid-dinja.

L-Airbus A380 wasal Malta b[ala wa[da mill-waqfiet ta’ titjira promozzjonali organizzata mil-linja tal-ajru :ermani]a Lufthansa. * Ix-xena internazzjonali kienet iddominata millmew;a ta’ dimostrazzjonijiet favur id-demokrazija, li [akmu lid-dinja G[arbija u t-tsunami fil-:appun i]da mhux biss. * Matul dan ix-xahar beda jberraq fuq il-Portugall, hekk kif beda jidher li wara l-Gre/ja, kien se jmiss lil dan il-pajji] li jkollu jirrikorri g[all-g[ajnuna finanzjarja biex ma jfallix. Il-Parlament Portugi] m’approvax sensiela ta’ mi]uri ta’ awsterità, u dan wassal g[ar-ri]enja tal-Prim Ministru Josè Socrates fl-24 ta’ Marzu.

tal-Prin/ep William u Kate Middleton. F’/erimonja millisba[, f’puntwalità u protokoll perfetti, kif wie[ed jistenna mill-Ingli]i, il-koppja rjali ]]ew;et f’Westminster Abbey f’Londra, fil-pre]enza ta’ madwar elf u disa’ mitt mistieden spe/jali fosthom ir-Re;ina Eli]abetta u lPrin/ep Karlu, madwar 50 kap ta’ stat, il-familja ta’ Kate Middleton u [bieb tal-koppja, atturi u personalitajiet o[ra. * Lura Malta, il-Gvern ippre]enta r-rapport tat-tielet sena [idma tieg[u. Fil-;img[at ta’ wara, anki l-ministeri individwali ppre]entaw l-istess rapport b’;abra talinizjattivi u l-pro;etti li saru fl-2010#2011. * F’dan ix-xahar, il-Gvern [abbar aktar ro[s filmedi/ini – b’kollox ra[su 17-il medi/ina fosthom u[ud li jittie[du g[all-kura tal-kan/er u o[rajn marbutin mala]ma u l-influwenza. * Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ]ar il-Polonja fejn kellu laqg[at mal-Prim Ministru Donald Tusk qabel ma pajji]u [a l-Presidenza tal-UE. * U lejn l-a[[ar ta’ dan ix-xahar bdew l-attivitajiet marbutin mal-Ewwel ta’ Mejju. Il-Prim Ministru j]ur diversi [addiema u postijiet tax-xog[ol f’lokalitajiet differenti. * Fit-30 t’April saret ukoll round table conference ta’ Jum il-{addiem, li fiha [adu sehem rappre]entanti minn setturi differenti tas-so/jetà, kif ukoll il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li enfasizza l-b]onn ta’ iktar inizjattivi personalizzati skont i/-/irkustanzi tal-familji u ta’ min i[addem. * Joseph Azzopardi, ta’ 40 sena minn {al Tarxien, ;ie kkundannat 29 sena [abs mill-Im[allef Lawrence Quintano wara li nstab [ati tal-qtil ta’ Therese Agius delitt li twettaq f’Ottubru tal-1999 permezz ta’ injezzjoni ta’ eroina. * Fit-8 ta’ April ;ie inawgurat pro;ett ie[or finNofsinhar ta’ Malta – il-park ta’ rikreazzjoni fi Xrobb lG[a;in, li qed jitmexxa min-Nature Trust bl-g[ajnuna talGvern.

* Fit-12 ta’ April nirien [akmu l-fabbrika ta’ Drop Chemicals fl-Imrie[el. {add ma we;;a’ f’dan l-in/ident li seta’ kellu konsegwenzi ferm aktar gravi. U fil-15 talistess xahar, ;ie inawgurat investiment ;did fil-fabbrika Inspectra. * Fl-istess xahar, forsi b’sorpri]a g[al [afna, lAmbaxxatur Amerikan Douglas Kmeic [abbar ir-ri]enja tieg[u. Dan wara rapport li [are; mill-uffi//ju tal-Ispettur :enerali tal-Istati Uniti, li kkritika lil Kmeic g[ax kien qed ju]a [afna mill-[in tieg[u biex jitkellem dwar il-fidi.

Din l-a[bar [ar;et nhar {add il-Palm. * Pajji]na fil-;img[a ta’ wara re;a’ ;edded ittradizzjonijiet antiki marbutin mal-:img[a l-Kbira u lG[id Imqaddes, b’diversi r[ula jorganizzaw ukoll ilpur/issjonijiet tal-:img[a Mqaddsa. * Matul dawn il-;ranet spikkaw mhux biss i//elebrazzjonijiet fl-Art Imqaddsa u l-Vatikan, i]da wkoll il-messa;;i li g[adda l-Papa Benedittu XVI. * F’{add il-G[id fi/-/imiterju tal-Gudja nstabu numru ta’ oqbra vvandalizzati u nsterqu numru ta’ kur/ifissi tarram. * Fis-seba’ jum tax-xahar terremot ie[or he]]e] il:appun wara d-devastazzjoni li [alla warajh it-tsunami tal-11 ta’ Marzu. * Anki l-krizi finanzjarja baqg[et fi/-/entru tala[barijiet. Fil-bidu ta’ dan ix-xahar t[abbar li l-Unjoni Ewropea kienet qed timmira li sa nofs Mejju jintla[aq qbil dwar il-bail out g[all-Portugall biex tittaffa l-kri]i li sab ru[u fiha l-pajji] kaw]a tar-re/essjoni internazzjonali.

Dan t[abbar mill-Kummissarju Ewropew Olli Rehn.

Kronaka * Marzu ma kienx nieqes mill-kronaka lokali. Fil-fatt fl-a[[ar jiem ta’ Marzu, tilef [ajtu tra;ikament ra;el ta’ 57 sena f’incident ta’ traffiku f’{al G[axaq, waqt li fid29, anzjan ta’ 75 sena kien fil-periklu li jitlef [ajtu wara li waqa’ minn g[oli f’sit ta’ kostruzzjoni f’San :iljan. * Fl-14 ta’ Marzu, Jeffrey Busuttil ta’ 35 sena mill-

April> It-tie; irjali bejn William u Kate fir-Renju Unit

Spettaklu u Sport * Id-dinja tal-ispettaklu kienet f’luttu hekk kif tilfet wa[da mill-ikbar ikoni ta/-/inema tas-seklu 20, l-attri/i Anglo-Amerikana Elizabeth Taylor, li mietet ta’ 79 sena.

Tul il-karriera tag[ha, Elizabeth Taylor kienet innominata g[al [ames Oscars u reb[et tnejn. * L-inkwiet fil-Lvant Nofsani ma setax jonqos milli j[alli impatt fuq id-dinja sportiva. B[alma kien ji;ri f’dawn l-a[[ar snin, il-kampjonat tal-Formula Wie[ed kellu jibda fit-13 ta’ Marzu bil-Grand Prix tal-Bahrain i]da min[abba l-inkwiet f’dan il-pajji], it-tellieqa t[assret, g[alkemm baqg[et bi/-/ans li tkun l-a[[ar ti;rija tal-kalendarju 2011. Il-Kampjonat beda flAwstralja u /-Champion Renjanti Sebastian Vettel fuq Red Bull kompla fejn [alla s-sena ta’ qabel u ddomina lewwel parti tal-kampjonat.

April> Marzu> Il-Kappella tal-Millennju organizzat ;bir ta’ kutri ming[and il-Maltin biex jintbag[tu lil dawk li kienu jin[te;uhom, fil-Libja

Marzu> L-Airbus A380 wasal Malta b[ala wa[da mill-waqfiet ta’ titjira promozzjonali organizzata mil-linja tal-ajru :ermani]a Lufthansa

April kien xahar li offra minn kollox. Minn kwistjonijiet kbar marbutin mal-immigrazzjoni, g[at-tie; irjali ta’ William u Kate fir-Renju Unit, g[as-su//ess ta’ Malti li sar champion tad-dinja fl-isparar. * Ir-raba’ xahar tas-sena kompla fejn [alla ta’ qablu bilkwistjonijiet bejn Malta u l-Italja marbutin malimmigrazzjoni. Komplew ir-reazzjonijiet wara l-istqarrija xokkanti li g[amel il-pre]entatur Taljan Massimo Giletti fuq ir-RAI, b’Giletti jipprova jsewwi xi ftit mill-[sara li g[amel, fil-programm L’Arena. Hu qara ittra tal-Gvern Malti li /a[ad l-akku]i li l-Armata qed tispara fuq limmigranti, u qal li jittama li jista’ jer;a’ jkun [abib talMaltin. * Kumbinazzjoni jew le, ftit tal-jiem wara faqqg[et kwistjoni o[ra – din id-darba dg[ajsa b’171 abbord li dda[[let Malta wara li l-awtoritajiet Taljani rre]istew milli tid[ol Lampedusa minkejja li dan kien l-eqreb port.

Ag[ar minn hekk, b’sorpri]a g[al kul[add il-Kap talOppo]izzjoni Joseph Muscat [are; jiddefendi dak li g[amlet l-Italja. * Min[abba li l-kri]i tal-immigrazzjoni fil-Mediterran kompliet tiggrava, f’April ]ar Malta l-President talKunsill tal-Unjoni Ewropea Herman Van Rompuy. * Il-mew;a ta’ immigranti lejn l-Ewropa kienet kollha ri]ultat tal-kunflitt fil-Libja – kunflitt li baqa’ g[addej f’April. * Fil-bidu tax-xahar wasal pajji]na d-Deputat Ministru tal-Affarijiet Barranin Libjan, Abdelati Obeidi, li ntbag[at minn Gaddafi fil-Gre/ja, it-Turkija u Malta, f’tentattiv biex jipprova jikseb ftehim ta’ waqfien mill-;lied marribelli. * Fl-istess jum aktar persuni komplew ji;u evakwati mil-Libja, bil-ba[ar. Din id-darba waslu Malta abbord vapur Ukren. * G[ajnejn id-dinja ma kinux biss fuq il-Libja. Kien hemm avveniment ie[or li ;ibed l-attenzjoni ta’ bosta – kien segwit minn miljuni madwar il-globu – it-tie; irjali

Sport * It-tiratur Malti William Chetcuti reba[ it-titlu dinji tal-isparar. Min-numru 1 f’pajji]na fid-double trap, bissu//ess fit-Tazza tad-Dinja f’Beijing, sar in-numru 1 fiddinja f’din il-kategorija. * F’April ukoll it-tim Malti tar-rugby g[eleb lillKroazja f’log[ba li saret fil-Hibs Stadium.

April> }jara f’Malta mill-President tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea Herman Van Rompuy

April> Lejn l-a[[ar ta’ dan ix-xahar bdew l-attivitajiet marbutin mal-Ewwel ta’ Mejju, bil-Prim Ministru j]ur diversi [addiema u postijiet tax-xog[ol f’lokalitajiet differenti

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

18 Letteratura

Rumanz ;did g[a]-]g[a]ag[ Pubblikazzjoni Preca talBlata l-Bajda g[adhom kemm ippubblikaw ktieb ;did ta’ Carmel G. Cauchi bl-isem Kul[add bl-Istorja Tieg[u.

Dan hu rumanz g[a]]g[a]ag[ u adolexxenti minn 13-il sena ’l fuq.

Il-;rajja ddur fuq grupp ta’ tfajliet u ;uvintur li jiltaqg[u ta’ kull lejla fi klabb imwaqqaf apposta g[alihom i]-]g[a]ag[. Kif jixhed isem

ir-rumanz, i]-]g[a]ag[ protagonisti g[andhom ilkoll listorja tag[hom. Stejjer differenti ta’ karattri differenti. Xi w[ud jiffittjaw u o[rajn jikklaxxjaw. Fost it-temi trattati hemm il-bullying, iddrogi, l-anorexia, lalko[oli]mu, il-piercing u ttattoos, ir-relazzjoni mal-;enituri, l-ewwel im[abba, ilfastidju sesswali, il-;ibda ta’ tfajla g[al ra;el mi]]ewwe;, il-[ajra g[as-suwi/idju, il-mewt, u o[rajn.

Ji]volgi wkoll plot dwar misteru li fih isibu ru[hom tnejn mill-;uvintur tal-grupp u jibqg[u jit[abtu sakemm isolvuh.

Il-ktieb ikopri 176 pa;na u g[andu qoxra attraenti bil-kulur ma[duma minn Warren Busuttil fuq disinn ta’ Davida Flores.

Kollox ma’ kollox, dan ir-rumanz g[andu l-ingredjenti li jag[mluh interessanti g[a]-]g[a]ag[.

Jinbieg[ bil-prezz ta’ €5.75 mil-Librerija Preca tal-Blata l-Bajda u minn [wienet o[ra ewlenin.

40 sena mill-mewt ta’ Ninu Cremona Fl-okka]joni tal-40 anniversarju mill-mewt ta’ Ninu Cremona, il-Ministeru g[al G[awdex flimkien mal-Uffi//ju tal-Kultura u Informazzjoni se jtella’ wirja dwar il-[ajja u l[idma ta’ Ninu Cremona fil-Banka tal-:urati fir-Rabat G[awdex.

L-akbar kontribut ta’ Ninu Cremona (18801972) kien fit-tfassil tal-ortografija Maltija flimkien ma’ :anni Vassallo. Huwa fassal sistema ta’ regolamenti g[all-ktiba bil-Malti li ;ew ippubblikati fit-Tag[rif fuq il-Kitba Maltija (1924). Ippubblika wkoll grammatika tal-lingwa Maltija g[at-tag[lim tal-Malti fliskejjel primarji u sekondarji. Fl-1936 ;ie ma[tur l-ewwel surmast tal-Malti fil-Li/eo.

Ninu Cremona [adem bis-s[i[ favur il-lingwa Maltija meta f’Malta kien hawn moviment qawwi kontra li l-Malti jkun u]at fil-qrati, skejjel u korrispondenza tal-Gvern.

Hu awtur ta’ diversi kotba tal-poe]ija, drammi, studji dwar il-folklor, storja u letteratura.

Wie[ed mill-akbar xog[lijiet tieg[u huwa ddramm poetiku Il-Fidwa tal-Bdiewa (1936).

Fl-1947 ing[ata l-premju ‘:u]è Muscat Azzopardi’ filwaqt li fl-4 ta’ :unju 1960 ing[ata l-unur akkademiku ta’ Duttur talLetteratura (Honoris Causa) mill-Università Rjali ta’ Malta.

Il-wirja se ti;i inawgurata nhar is-Sibt 7 ta’ Jannar fis-7 p.m. mill-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono u tibqa’ miftu[a sal-20 ta’ Jannar.

Il-wirja tinkludi numru ta’ ritratti stori/i kif ukoll manuskritti, kotba u o;;etti o[ra marbuta mal-[ajja u l-[idma ta’ Ninu Cremona. Nhar il:img[a 13 ta’ Jannar se ssir ta[dita pubblika

IPPUBBLIKAT IT-TIENI KTIEB TA’ KENNETH CARUANA

Storja ta’ koppja ]ag[]ug[a Kuntatt fatali hu t-tieni ktieb tal-awtur Kenneth Caruana bl-ewwel xog[ol tieg[u jkun Qtil fis-Skiet li [are; fl-2006. Fil-ktieb il;did l-awtur ilaqqag[na ma’ Sharon u Robert, il-karattri ewlenin ta’ dan ir-rakkont. Lewwel kapitli tal-ktieb jixhdu realtà ta’ intri//i u tilwim

bejn din il-koppja.

Ix-xog[ol, id-dar u l-[bieb ikomplu jikkumplikaw il[ajja ta’ bejniethom.

Protagonisti o[rajn ikomplu jins;u din l-istorja. Sharon, mara sabi[a, kellha l-kapa/ità tesponi l-karattru u d-dehra tag[ha bl-aqwa mod possibbli. Hi kienet mara allegra u

fuq ru[ha… l-oppost ta’ ]ew;ha. Filwaqt li kienet t[obb [afna l-[ru;, Robert kien isib l-g[axqa tieg[u ddar, fil-kamra tal-istudju jikteb in-novelli.

Robert kien ilu j[oss li rrelazzjoni ta’ bejniethom kienet sejra g[all-ag[ar u sa[ansitra ;ieh suspett li martu kellha wi// [addie[or.

B’dan il-[sieb iberren f’mo[[u ma setax isib kwiet u baqa’ sakemm qabbad investigatur privat isegwi l-passi ta’ Sharon. Il-futur kien jidher im/ajpar sakemm il-mewt [esrem ta’ Sharon ta[sad lil kul[add.

Minn hawn il-ktieb ta’ Kenneth Caruana jie[u xejra differenti fejn jitqajmu bosta mistoqsijiet jekk il-mewt ta’ Sharon kinitx mewta naturali inkella qtil premeditat. Dan kollu jag[mel il-ktieb aktar interessanti u jkompli j]omm lill-qarrej fuq ix-xwiek biex jaqra l-kapitli sakemm ilestih biex jara kif jispi//a.

Bi stil modern, djalogar mexxej u deskrizzjonijiet friski, il-ktieb g[andu jin]el tajjeb ma’ kul[add. Kuntatt fatali tistg[u tixtruh ming[and l-BDL u l-[wienet tal-kotba ewlenin f’Malta u f’G[awdex.

minn Joe Camilleri dwar il-[ajja u l-kitbiet ta’ Ninu Cremona. It-ta[dita se ssir fil-Banka tal:urati fir-Rabat, G[awdex, u tibda fis-7 p.m.

Il-pubbliku hu mistieden.

L-istess wirja se tittella’ wkoll fil-Biblijoteka Nazzjonali fil-Belt Valletta mill-25 ta’ Jannar ’il quddiem.

Fl-okka]joni tal-40 anniversarju mill-mewt ta’ Ninu Cremona fl-4 ta’ Jannar, Maltapost se to[ro; timbru spe/jali li jkun jista’ jinkiseb mill-ferg[a ta’ Maltapost fi Triq ir-Repubblika fir-Rabat G[awdex.

Ktieb ta’ g[ajnuna g[al min qed jistudja l-MATSEC tal-Malti Merlin Publishers g[adhom kemm ippubblikaw ktieb ;did ta’ g[ajnuna g[al kull min qed jistudja g[all-e]ami talMATSEC tal-Malti f’livell intermedju u avvanzat.

Poe]ija 3D hu ktieb ta’ st[arri; miktub minn David Aloisio dwar tliet temi ewlenin f’Il-Poe]ija Maltija tal-Professur Oliver Friggieri.

Poe]ija 3D hu g[odda analitika li tg[in lill-qarrejja jist[arr;u l-poe]iji mill-perspettiva ta’ tliet temi jew dimensjonijiet ewlenin li poeti Maltin ittrattaw fix-xog[lijiet tag[hom mill-bidu tas-seklu g[oxrin sa ]minijietna.

Dawn it-temi ;ew proposti mill-Bord tal-MATSEC g[allistudju tal-Malti fil-livell intermedju u avvanzat. Ilpoe]iji msemmija u kkwotati f’dan l-istudju jinsabu kollha mi;bura fl-antolo;ija IlPoe]ija Maltija tal-Professur Oliver Friggieri li kellu dan xi jg[id dwar Poe]ija 3D: “David Aloisio jist[arre; g[a]la wiesg[a ta’ poe]iji kemm mill-aspett tematiku kif ukoll mill-aspett tekniku u formali b’mod li jipprovdi apprezzament s[i[ li jillustra x-xejriet essenzjali kollha talpoe]iji mag[]ula.”

“Il-ktieb”, jg[id Oliver

Friggieri, “g[andu jiswa [afna biex, waqt li jg[in lillg[alliema u lill-istudenti, juri dejjem aktar kemm l-istudju tal-poe]ija hu interessanti u utli. Hu anki pja/evoli meta hu mag[mul bil-mod li qed jissu;;erixxi hawnhekk lawtur.”

Aktar informazzjoni tinkiseb minn info@merlinpublishers.com.

Il-ktieb jinsab g[all-bejg[ mill-[wienet tal-kotba kollha.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

20 Le;;enda

Il-le;;enda ta’ Kwan Tak Hing L-istorja ta’ direttur xi[ dwar attur xi[ —“Ministru tajjeb jin[oloq mat-tifrik ta’ nazzjon, waqt li l-eroj jitwieldu fi]-]mien tat-taqlib u t-ta[wid.

— G[alliem tajjeb jo[ro; studenti brillanti” — Kwan Tak Hing minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

L-img[allem Kwan Tak Hing trabba f’familja fqira.

G[ex fi ]minijiet imqallba u esperjenza d-dwejjaq tal-;u[ u l-gwerra.

Ma kienx ambizzju] g[al [ajja politika, i]da kien [erqan iservi lil pajji]u biex isalvaw il-familji, peress li hu twieled f’familja fqira. U minn età /kejkna fehem limportanza tal-familja g[allpoplu u n-nazzjon.

Beda jmur l-iskola meta kellu seba’ snin, i]da malajr tilef it-tag[lim kollu. Ta’ tmien snin sar rag[aj. Fehem l-u;ig[at tat-tfal privi mi//ans li jmorru jitg[allmu.

Erba’ snin wara kien impjegat ma’ mg[allem fis-seng[a tal-

;ebel u tal-injam u kien ikollu j;orr tag[bijiet ta’ mijiet ta’ bricks jew bamboo g[al [afna waqtiet tal-jum - kwalità ta’ xog[ol li g[enu jibni l-forma fi]ika tieg[u u kebbes fih linteress li jibqa’ f’sa[[tu u b’sa[[tu. Dan kollu g[enu jda[[al f’mo[[u li aktar tard fil-[ajja, jibda jitg[allem l-arti marzjali.

Matul il-jiem tat-taqlib u meta Kwan Tak Hing kellu 13-il sena, mar Singapore ifittex l-g[ajxien. Is-sena ta’ wara sar dixxiplu ta’ wie[ed li jtella’ l-opri bil-Kantoni], li kien jismu Sun Pak. Hemmhekk kellu /-/ans li jitg[allem it-tekniki fl-u]u tat-18-il kwalità ta’ arma. Sun

Pak ukoll kien trabba fi troupe tal-opra, u tg[allem larti marzjali tal-patrijiet talMonasteru Siu Lam (Shaolin).

Student brillanti jo[ro; minn g[alliem kapa/i, kien jg[id Kwan Tak Hing u hu tg[allem minn Sun Pak lessenza tat-tekniki tal-arti marzjali ta’ Siu Lam. Is-sa[[a fi]ika u l-a;ilità ]iedu l-[effa tal-progress tieg[u u g[amlulu pedament sod g[allg[arfien u l-[iliet li kellu b]onn g[all-arti marzjali.

Ta’ 16-il sena mar masSurmast tieg[u Sun Pak f’Canton. I]da Sun Pak ma damx ma kellu jitlaq g[allAmerika biex jippre]enta lwirja tieg[u hemmhekk.

Qabel telaq, Sun Pak offrielu l-ktieb sigriet tat-tekniki dim mak, flimkien ma’ kliem ta’ inkura;;iment. Madankollu, Kwan Tak Hing warrab il-

Kien ikebbes l-ispirtu tal-poplu fil-;lieda kontra l-:appuni]i

Kwan Tak Hing meta kien fl-aqwa tieg[u

ktieb sigriet, g[ax emmen li ttekniki tad-dim mak kienu fatali u g[alhekk krudili, ukoll mal-g[adu. Minn dan biss nafu kemm kien twajjeb mal-umanità.

Biex ji]viluppa aktar fitteknika tal-opra, Kwan Tak Hing ing[aqad ma’ g[alliem ie[or, Len Yuen Hang.

Min[abba d-devozzjoni g[allistudji tieg[u u x-xog[ol iebes li kien iwettaq, sar famu] g[ad-dehriet tieg[u u beda jkun mag[ruf minn dawk li j[obbu l-opra, b[ala n-New Len Chao.

Meta faqqg[et it-Tieni Gwerra Dinjija, l-inva]joni :appuni]a qerdet li/-?ina.

Kwan Tak Hing ;era bejn lAsja u l-Amerika, i[e;;e; lin-nies ta’ pajji]u jg[inu fil;lied kontra l-:appuni]i. Hu sa offra l-flus, u ried ukoll joffri [ajtu. L-immigranti ?ini]i fl-Amerika [assewhom im/aqalqin minn dan is-sens patrijottiku u offrew somom kbar f’donazzjonijiet, li ntu]aw biex jinxtraw ajruplani, karri armati u armamenti g[al kontra l:appuni]i.

Min-na[a tieg[u, Kwan Tak Hing kien attiv ferm, jippre]enta wirjiet ta’ opri g[assuldati fil-gwerra, u fl-istess

L-img[allem Kwan Tak Hing fil-parti ta’ Wong Fei Hung, f’filmati li g[amel

waqt ikebbes l-ispirtu talpoplu fil-;lieda kontra l:appuni]i.

Tmiem il-gwerra feta[ toroq ;odda g[al dawk li sofrew [afna matulha. G[en ukoll lil Kwan jikkon/entra fuq il-karriera tieg[u fil-films kung fu. Peress li Hing kien mexa wara tliet g[alliema; g[aqqad it-tliet kumbinazzjonijiet tat-tekniki u [are; b’[iliet ;odda. L-intelli;enza u l-assidwità tieg[u ;abulu su//ess b[ala artist marzjali u

wkoll b[ala attur fil-parti ta’ Sifu Wong Fei Hung, fis-serje ta’ films tal-bidu tas-snin [amsin Wong Fei Hung, li saret l-itwal u l-aktar serje popolari tal-films kung fu.

Mill-banda l-o[ra g[amel bosta [bieb mill-[afna g[alliema famu]i tal-kung fu, li kienu mistiedna b[ala konsulenti fl-episodji differenti tal-films Wong Fei Hung, u li mag[hom tg[allem ukoll ittekniki tal-kung fu, li kattrulu s-su//ess.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Sa[[a 21

IL-FEJQAN BL-AGUPUNTURA Kemm kemm tingi]iet b’labar irqaq [afna u addio u;ig[ li jidher ma jmur b’xejn lanqas bil-pilloli kollha li tista’ tibla’. Labar, li permezz tag[hom, is-ser[an jinkiseb dikment. Mhix xi invenzjoni tal-lum. Hi l-agupuntura, li ilha tit[addem mi/-?ini]i u n-nies tal-Lvant g[al aktar minn 4,000 sena.

F’Malta, din it-terapija ilha ftit li bdiet ting[ata u mal-pajji] g[andna diversi klini/i ?ini]i li jipprattikawha b’mod privat. L-aktar li l-Maltin imorru g[al din it-terapija hu g[as-ser[an mill-u;ig[ ta’ ras, emikranja, u;ig[ fl-g[onq, fl-ispallejn u d-dahar, ix-xjatika, l-a]ma u n-nuqqas ta’ rqad. F’[afna mill-ka]i, il-pazjenti jkunu riferuti mit-tobba tag[hom stess. Il-Gvern joffri wkoll servizz fl-agupuntura mill-Isptar Mater Dei.

Se[er fil-labar medi/inali minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

Sbatax-il sena ilu, waqt li lprofessur Zang-Hee Cho ]ar il-Korea, pajji] twelidu, tfixkel fit-triq u waqa’.

“Konna qalb il-muntanji g[al picnic u ]-]arbun li kelli ma kienx ji;ini sew,” jirakkonta l-professur ta’ 73 sena millUniversità ta’ Kalifornja f’Irvine. “Kont qed na[seb, b[as-soltu, u waqajt. L-g[ada mort lura Kalifornja u wara 12-il sieg[a fuq l-ajruplan, ippruvajt inqum. Ma stajtx.

Kont mu;ug[ [afna u krobt bl-u;ig[.”

Cho ma damx wisq ma beda jfittex xi forma ta’ ser[an mill-u;ig[ f’dahru.

Familjari ssu;;erewlu jmur g[all-agupuntura. G[alkemm g[all-bidu ddie[aq, g[ax b[ala bniedem ta’ skola ma kienx jemmen fil-benefi//ji tal-agupuntura /eda li jippruvaha. B’g[a;eb kbir g[alih, [admet. “Wara g[axar minuti [assejt l-u;ig[ idub u jer[ini.”

Is-ser[an mhux mistenni, qanqal kur]ità professjonali f’Cho. B[ala professur ja[dem fir-radjolo;ija, ]viluppa metodi biex jara kif iwie;eb il;isem minn ;ewwa meta jkollu l-labar fih. Beda jistaqsi lilu nnifsu g[aliex il-fatt li jidda[[lu l-labar f’diversi partijiet tal-;isem, jaffettwa ssa[[a umana. Qatag[ha li jag[ti titwila profonda, u dak li rri]ultalu [asdu.

Waqt li da[[al il-labar fuq studenti voluntiera, ;ibed ritratti ta’ mo[[hom u skopra li permezz ta’ stimulazzjoni lill-post fejn tid[ol labra, u g[andu x’jaqsam mal-vi]joni (i]da b’ebda mod mhi konnessa mal-g[ajnejn) seta’ josserva attività f’dik il-parti tal-mo[[ li tikkontrolla lvi]joni. Kellu jammetti li wara kollox bilfors kien

L-agunpuntura fil-wi// g[as-ser[an mill-u;ig[

itba tas-sena 200 qabel Kristu u hi attribwita lill-Imperatur l-Isfar (mexxej mitiku). Filqosor, tag[raf fil-poplu u finnatura, ener;ija vitali jew sors ta’ [ajja mag[rufa b[ala qi (ippronunzjata Chee).

Qi hi s-sors tal-movimenti li tvarja mill-azzjoni volontarja fil-muskoli g[ad-demm; tipprote;i l-;isem millinfluwenzi esterni u ti;;enera s-s[ana. Qi timxi mill-;isem g[all-organi permezz ta’ sistema estensiva ta’ kanali mag[rufin b[ala meridjani.

Jekk il-mixja tal-forza tkun imxekkla, id-defi/jenza li tirri]ulta; e//ess jew sta;nar ta’ qi, tikkaw]a [idma [a]ina u mbag[ad mard.

It-tobba jsostnu li hemm madwar 1,500 post f’;isem fejn g[andhom jidda[[lu l-labar, li [afna minnhom m’g[andhom ebda rabta ovvja mal-post li jkun ju;a’ hemm xi [a;a marbuta malagupuntura.

L-agupuntura u forom o[ra ta’ medi/ina tradizzjonali ?ini]a ilhom je]istu g[al aktar minn 4,000 sena.

Madankollu, l-ispjegazzjoni g[al kif ta[dem l-agupuntura ilha snin twal toffri misteru g[al bosta tobba tal-Punent.

It-teorija ba]ika tinsab f’k-

L-agupuntura, fejn jidda[[lu labar apposta f’partijiet spe/ifi/i tal-;isem tul ilmeridjani u jkunu manipulati, jing[ad li tirrestawra l-moviment proprju ta/-qi u g[alhekk ter;a’ tag[ti s-sa[[a lill-;isem.

It-tobba jsostnu li hemm madwar 1,500 post f’;isem fejn g[andhom jidda[[lu l-

labar, li [afna minnhom m’g[andhom ebda rabta ovvja mal-post li jkun ju;a’.

Pere]empju biex jg[addilek u;ig[ ta’ ras jew tas-snien, tidda[[al labra tal-agupuntura fit-tieni saba’ tas-sieq, waqt li post qrib il-minkeb jolqot e]att is-sistema nervu]a.

Kun/ett integrali ie[or hu ttensjoni bejn ]ew; forzi kumplimentari tan-natura li huma dejjem pre]enti; il-yin u l-yang. It-teorija ssostni li meta l-bilan/ ikun disturbat, il-persuna timrad.

Dawk li jistudjaw is-su;;ett irnexxielhom ikejlu l-qawwa tal-endorfini ma[ru;a permezz tal-agupuntura. Skont Bruce Pomeranz, in-newroxjenzjat tal-Università ta’ Toronto, studji numeru]i tul l-a[[ar 20 sena wrew li dd[ul ta’ labar f’postijiet spe/ifi/i tal-;isem, stimulaw in-nervituri fil-muskoli ta’ ta[thom.

Din l-istimulazzjoni, skont ma jemmnu l-istess studju]i, tibg[at impulsi mal-ispina tad-dahar lejn parti primittiva tal-mo[[, mag[rufa b[ala ssistema limbika, kif ukoll lejn nofs il-mo[[ u l-glandola pitwarja. B’xi mod, dawn is-sinjali jwasslu biex jin[ar;u lendorfini u l-monamini; kemikali li jwaqqfu s-sinjali tal-u;ig[ fis-sinsla u filmo[[.

Il-partijiet ideali tal-;isem li jitfejqu bl-agupuntura

Bosta tobba tal-Punent jippreferu jintrabtu malmedi/ina forma ta’ pilloli u ingwent milli jirrikorru g[allabar, i]da minn dak li jirrappurtaw Maltin stess li marru

g[al xi kors ta’ agupuntura u [ar;u sodisfatti, din il-kura hi aktar effika/i, tiswa ferm inqas fi flus u ma jistg[u j;arrbu ebda barxa fl-istonku ka;un tal-pilloli li jibilg[u.

IN-NAZZJON

L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

ISWED FUQ L-ABJAD

Is-servizzi tas-sa[[a NET Television 21>30

Il-programm tal-lum se jiddiskuti sservizzi tas-sa[[a.

Il-mistednin ta’ Stephen Calleja biex jg[idu tag[hom dwar dan is-su;;ett se jkunu tliet tobba — Charles Mallia

FIL-QOSOR • CHIT CHAT (NET Television 15>45) G[all-ewwel programm tas-sena t-tfal se jiddiskutu dwar ir-ri]oluzzjonijiet li g[amlu.

• BEJNI U BEJNEK (NET Television 23>30) - Joséf Bonello llum se jkollu b[ala l-mistieden tieg[u lill-attur Charles Thake (ritratt fuq). {adem kemm fuq il-palk kif ukoll g[at-televi]joni u //inema. Kellu wkoll partijiet f’films internazzjonali, fosthom Agora (2009), Black Eagle (1988), Children of Rage (1974), Cristoforo Colombo ta’ Lattuada (1978), The Investigator (1973), Midnight Express (1978), The Protectors (1972), Treasure in Malta (1962) u A Twist of Sand (1968). Fuq it-televi]joni rajnieh kemm-il darba, fosthom f’Villa Sunset u f’Ta’ {orrox Borrox.

Azzopardi li hu konsulent fil-medi/ina, Kevin Cassar li hu konsulent fil-kirur;ija, u Albert Scerri li hu konsulent fl-obstetrija u l;inekolo;ija.

Produzzjoni tal-pre]entatur innifsu.

SIMPATI?I

Sfilata tal-moda NET Television 20>30

Charlie jsejja[ lil Dora stilla. Ruth tmaqdar lil ]ew;ha g[ax jilbes antikwat wisq. Fl-uffi//ju ta’ Dora jibdew it-t[ejjijiet g[al sfilata tal-moda.

Lieni u Salvu jkunu qed iwarrbu xi [wejje; li m’g[adhomx ju]aw, x[in il-kappillan ji;i g[al xi g[ajnuna g[attfal tal-Perù. Salvu u Lieni malajr isibu kif jistg[u jg[inuh! Imma l-kappillan dejjem irid aktar. Jasal jum lisfilata. Jasal irrappre]entant talkumpanija minn barra.

Kollox jidher im[ejji.

I]da tg[id jinqala’ xi intopp fl-a[[ar [inijiet?

Frida Cauchi, Stephanie Bonaci, Amy Callus u Doreen Cini

• COME D’INCANTO (Raidue 21>05) - Film Amerikan tal-2007 li l-isem

ori;inali tieg[u hu Enchanted u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Susan Sarandon (fir-ritratt fuq ix-xellug), Amy Adams u Patrick Dempsey.

Narissa tkun ir-re;ina taddinja tal-[rejjef u l-cartoons.

F’din id-dinja jkun se jse[[ ittie; tal-prin/pijiet Giselle u Edward. I]da biex ir-re;ina timpedi dan milli jse[[, tibdel lil Giselle fi bniedma umana u te]iljaha lejn New York...

IN-NAZZJON

L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

TV#Radju 23 ABOUT A BOY

06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05

80s Corner Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria

Film komiku tajjeb Canale 5 23>30

Film komiku tajjeb li n[adem fl-2002 b’re;ija ta’ Paul u Chris Weitz li hu bba]at fuq ktieb ta’ Nick Hornby.

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00

Radju Malta • 93.7 FM 06:00 - L-G[odwa t-Tajba (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill-:urnali Lokali, 07:35 MillMedia Internazzjonali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - All Time Favourites 13:30 - Qari tar-Rumanz 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bullettin talA[barijiet 18:15 - Ma’ Nathalie 19:00 - Nwar 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari tar-Rumanz (r) 20:30 Nis;a 21:00 - Mu]ika Romantika 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Xi Qrajt, Xi Smajt 22:08 - Ru]arju 22:30 - Soul, Rhthym & Blues 23:30 Ripetizzjoni.

ONE Radio • 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 Kummentarju 12:30 - A[na 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 - Tomatate 17:00 Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Lokal 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - Verset il-Lejl 20:45 - Eurovision Radio 21:45 ONE News 22:00 Kummentarju 22:05 - Forum 24:00 - Mezza Notte 02:00 Ta[t Sema Kwiekeb.

RTK • 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bullettin 12.15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u

Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam 80s Corner Fuzzbox - Christian Azzopardi Night Style - Joe Vella

15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - G[and in-Nutar 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:12 - Realtajiet ta’ llum (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 - {sibijiet mal-Melodija 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Ru[ il-Kelma 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Rakkont, Il-Polz ta/-?ittadin, Servizz b’im[abba, Sa[[a, Straightforward, Ambjent.

Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Il[na mi/-?par 10:00 -

Ri/erka u Edukazzjoni Ambjentali 10:30 - Bioneers 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali (r) 13:30 Meta l-Mo[[ Isir Palk 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Kif [addmu l-Malti 20:00 - Outside Lectures 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 -

Tag[lim u Twemmin Nisrani 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju ta’ San :u]epp 13:00 Shalom 14:30 - Qari tar-Rumanz 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 - IlKura;; Nofs il-Fejqan 17:00 {ajjitna (r) 17:30 - Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - Lifesong 20:30 - Qari tarRumanz (r) 21:00 - G[ajn ta’ :id 22:00 - Kristu Fostna (r) 23:00 - Il-{ajja Vera (r) 23:30 Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio • 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 Ben Glover 22:00 - Toby’s Wall of Sound 24:00 - Paul van Dyk. Bastjani]i FM • 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi Angelus fit-08:00 u f’12:00) 18:00 - Italia.com 20:00 - L.S. Live.

TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:15 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 Qalbinnies 11:45 - Madwarna 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - Sellili 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 - A[barijiet 16:10 I]-}ona 17:40 - Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 A[barijiet 18:10 - Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Bijografiji Richard England 21:45 Harbourlife 22:15 - Mixage 23:00 - Madwarna 23:15 - LA[barijiet 23:30 - Style Watch (r).

ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:50 - Klassi G[alina (r) 13:30 ONE News 13:45 - MOC Awards (r) 15:25 - Fullmarks (r) 16:30 - Tomatate 17:00 Teleshopping 17:30 - ONE News Update 17:35 - Better Living 18:55 - Londri 19:30 - ONE News 20:15 - Starmakers 23:15 - ONE News 23:40 - Klassi G[alina (r) 00:10 - Ieqaf 20 minuta 00:30 - MOC Awards (r).

Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - M’Intix Wa[dek (live) 20:30 - Robert Musumeci Talk 21:30 - Dokumentarju 22:00 News 22:30 - Valletta Side (r).

Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, 08:00 u 09:00) 11:00 Tg 1 11:05 - Occhio alla spesa (attwalità) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - Grizzly Falls. Film ’99 17:00 - Tg 1 17:15 - Un’altra

Il-protagonist hu Will (Hugh Grant, fir-ritratt hawn ta[t), ra;el fuq it-30 sena, g[ani, mhux mi]]ewwe;, u mdorri jo[ro; kull filg[axija u dejjem b’xi wa[da differenti mieg[u.

Biex ikollu aktar opportunità jiltaqa’ mannisa, jid[ol fi klabb suppost g[all-;enituri li qed irabbu lil uliedhom wa[idhom, taparsi hu kien mi]]ewwe; i]da mititlu lmara. I]da meta jsir jaf lil Marcus g[ax ikun qed jiffrekwenta lil ommu, donnu li [ajtu tinbidel mil-lejl g[an-nhar…

occasione. Film 2009 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Qui Radio Londra 20:35 - Soliti Ignoti 21:10 - Mettiamoci all’opera 23:40 - Toscana andata e ritorno. Film 2008 01:10 - Tg 1 notte 01:45 - Qui Radio Londra 01:50 - Sottovoce.

.

Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 10:00 - Tg 2 punto.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Italia sul due (attwalità) 16:15 - Ghost Whisperer (TF) 17:05 - L’Africa nel cuore (TF) 17:45 - Tg 2 flash 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Numb3rs (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Come d’incanto. Film 2007 22:55 - Tg 2 notizie 23:10 - Tracce - Il concorso 00:30 Casanova. Film 2005.

Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Papà diventa nonno. Film ’51 09:20 - Tuttototo - Totò a Napoli. Film ’67 10:15 - La storia siamo noi (attwalità) 11:15 Doc Martin 12:00 - Tg 3 sport 12:25 - Le storie - diario italiano 12:50 - Fuori Geo 12:55 - Geo & Geo 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Lassie (TF) 15:55 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 - Blob 20:15 - Per

ridsere insieme con Stanlio e Ollio 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Indian - la grande sfida. Film 2005 23:15 - Tg 3 23:25 - Tg regione 23:30 - I figli dell’Ararat 00:40 - Babele.

Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 - mattina

08:40 Crummy e la ricetta di Babbo Natale. Film 2006 10:00 - Tg 5 ore 10 10:55 - Grande Fratello 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Grande Fratello 14:25 Un bianco natale a Beverly Hills.

Film 2005 16:30 - Sorpresa a

Natale. Film 2006 18:10 - Tg 5 18:15 - Grande Fratello 18:50 The Money Drop (kwi]]) 20:00 Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 - Il tredicesimo apostolo 23:30 - About a Boy. Film 2002 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Striscia la notizia.

Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 07:00 - Tgcom24 07:30 - Nash Bridges (TF) 08:20 - Hunter (TF) 09:40 - Detective Monk (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri 16:50 - Agatha Christie: 13 a tavola. Film ’85 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - The Pacific (TF) 23:30 - Lettere da Iwo Juma.

Film 2006.

Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Fantaghirò (TF) 07:25 Cartoons 08:50 - Barbie e il castello di diamanti. Film 2008 10:30 - Beethoven 4. Film 2001 12:25 - Studio aperto 13:05 Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 - Big Bang Theory (sitcom) 15:35 - La famiglia Addams.

Film ’91 17:30 - Cartoons 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - Dr House (TF) 20:20 - CSI: scena del crimine 21:10 - Colorado 23:35 Bulletproof. Film ’96 01:15 Studio aperto 01:30 Highlander.

La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:40 - Coffee Break (attwalità) 10:35 - L’aria che tira 11:30 SOS Tata (reality) 12:25 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 – I tre moschettieri. Film ’73 16:15 - Atlantide 17:30 L’Ispettore Barnaby (TF) 19.30 ‘G’ Holiday 20:00 - Tg La 7 20:30 – Italialand Remixata 21:10 - Impero 22:35 Apocalypto. Film 2006 00:15 Tg La 7 01:45 - Sex and the City (TF).

IN-NAZZJON

L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

24 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – Libreriji u Arkivji 11:30 - Luxdesign 13:00 - 3 Pointer 13:30 - Qalbinnnies 14:15 -10 miniuti 14:30 - Lenti 15:10 - Dokumentarju 15:30 Libreriji u Arkivji 16:00 Luxdesign 17:30 - 3 Pointer 18:00 - Qalbinnies 18:55 -

A[barijiet g[al dawk Neqsin mis-Smig[ 19:00 - Lenti 20:00 Starboard 20:25 - A[barijiet blIngli] 20:30 - Lenti Kulturali 21:15 - Luxdesign 22:25 - Lenti 23:05 - Qalbinnies 23:50 Dokumentarju.

Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 - Favourite Link 12:10 Kont Taf? 12:15 - Favourite News 12:30 - Niskata 15:00 News-point 15:30 Teleshopping 16:30 - The Sapiano Show 17:30 - Makura 18:15 – Favourite News 18:30 (ikompli) Makura 19:45 Reporter 20:05 - Muftie[ 20:10 - Kont taf? 20:15 - Favourite News 21:00 - Mitqlu Deheb 23:15 - Favourite News.

Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[all-Maltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Kontra r-Ri[.

La 5 • melita 162 13:45 - Grande Fratello 14:00 ER (TF) 14:45 - Dawson’s Creek (TF) 15:35 - I maghi di Waverly 16:25 - Champs 12 (TN) 17:15 - Youtuberts 4 Airc 17:40 - La tata (sitcom) 18:05 Amiche mie (TF) 19:55 -

Extreme Makeover Home Edition 20:40 - Grande Fratello 21:00 - Grande Fratello Live 21:10 - Se ti investo mi sposi?

Film 2004 22:50 - Grande Fratello live 23:20 - Non ditelo alla sposa 00:15 - Dawson’s Creek (TF) 01:05 - Champs 12.

BBC Entertainment • melita 300 • GO Plus 301 07:10 - Jackanory Junior 07:25 Penelope K, by the way 07:35 The Large Family 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Tweenies 08:10 - Charlie and Lola 08:20 Nina and the Neurons 08:35 My Family 09:05 - After You’ve Gone 09:35 - The Weakest Link

10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Holby City 12:10 - New Tricks 13:00 - As Time Goes By 13:30 - My Family 14:00 - The Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 Doctors 15:45 - Holby City 16:35 - New Tricks 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Casualty 20:00 - My Family 20:30 - Gavin and Stacey 21:00 - Small Island 22:30 After You’ve Gone 23:00 - The Green Green Grass 23:30 Elephant Diaries.

TCM • melita 310 • GO Plus 701 07:45 - Light in the Piazza. Film ’62 (A) 09:40 - Bonanza 10:45 The High Chaparral 11:50 Light in the Piazza. Film ’62 (A) 13:45 - Bonanza 14:50 - The High Chaparral 16:00 - Wild in the Country. Film ’61 (PG) 18:10 - Force of Arms. Film ’51 (A) 20:05 - A Thunder of Drums. Film ’61 (U) 22:00 Exit Wounds. Film 2001 (15).

MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 06:39 - The Glory Stompers.

Film ’68 (18) 08:05 - How to Beat the High Cost of Living.

Film ’79 (PG) 09:50 - Limit Up. Film ’89 (12) 11:15 - Ghoulies II. Film ’88 (12) 12:45 - Irma la Douce. Film ’63 (15) 15:05 Kidnapped. Film ’71 (U) 16:45 MGM’s Big Screen 17:00 Critical Assembly. Film 2003 18:25 - Some Girls. Film ’88 (15) 20:00 - Soda Cracker. Film ’89 (15) 21:35 - Mad Dog Coll.

Film ’92 23:15 - The Curse.

Film ’87 (18).

Diva Universal • melita 313 07:55 - Agatha Christie’s Marple 09:39 - The Visiting Hours 09:50 - The Memoirs of Sherlock Holmes 10:50 - Cento Vetrine 11:50 - Roots 12:47 - Great Women 12:55 - Quincy, M.E. 13:53 - Great Women 14:00 Wind at My Back 15:55 - The

Memoirs of Sherlock Holmes 16:55 - Agatha Christie’s Marple 18:45 - Great Women 18:55 The Memoirs of Sherlock Holmes 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 - Rosemary and Thyme.

Discovery Channel • melita 400 • GO Plus 501 07:15 - Deadliest Catch: Get ’Em Back Safe! 08:10 - Mythbusters: Cold Feet 09:05 - Extreme Engineering: London’s Olympic Aquatic Stadium 10:00 - How Do They Do It? 10:30 Destroyed in Seconds 10:55 Ultimate Survival: Vietnam 11:50 - Overhaulin’: SEMA

Gambler 12:45 - Twist the Throttle: Kawasaki 13:40 American Chopper: Mountain Creek Bike 14:35 - Dirty Jobs 15:30 - Deadliest Catch: Striking Out 16:25 - Mythbusters: Reverse Engineering Surf or Turf 17:20 - Extreme Engineering: London’s Olympic Aquatic Stadium 18:15 - Ultimate Survival: Texas 19:10 - How It’s Made 19:40 - How Do They Do It?: Airbags, Ice Rinks and Mattresses 20:05 - One Man Army 21:00 - Alone in the Wild 21:55 - Sons of Guns: Remote Control Machine Gun 22:50 Border Security USA 23:45 Mythbusters: Storm Chasing Myths.

Melita Movies • melita 801 09:30 - The Karate Kid. Film ’84 11:35 - Search For The Santa Paws 13:10 - Did You Hear About The Morgans? 14:55 - It Runs In The Family 16:45 Memoirs of a Geisha 19:05 The Longest Yard 21:00 Precious 22:55 - Unnatural Causes 00:30 - Angel of Death.

Melita More • melita 802 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Hollywood Buzz 11:05 - Mike & Molly 11:30 - The Mentalist 12:15 Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 Brothers and Sisters 16:45 - The Mentalist 17:30 - Supernatural 18:15 - Days of Our Lives 19:10 Glee 20:00 - Films & Stars 20:30 - How I Met Your Mother 21:00 2 Broke Girls 21:30 - Hung 22:00 - Bored To Death 22:30 - Chuck 23:20 - Chase 00:05 - Gossip Girl 00:50 - True Blood.

Biography Channel • melita 411 07:00 - Eye for an Eye 08:00 Re-Vamped 09:00 -

Thintervention with Jackie Warner: The Fat and The Furious 10:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Unforgivable 11:00 - Lorraine Kelly’s Next Big Fat Challenge 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Shannon Crawley 13:00 - Eye for an Eye 14:00 - The Jacksons: A Family Dynasty 15:00 - Tyra Banks 16:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Unforgivable 17:00 - Re-Vamped 18:00 Thintervention with Jackie Warner: The Fat and The Furious 19:00 - Pawn Stars: Sharks and Cobras 19:30 - Storage Wars: Pay the Lady 20:00 - Eye for an Eye 21:00 - A Gypsy Life for Me. Monster In Laws: 22:00 - An Unfortunate Affair 22:30 - High School Rivals. 23:00 - Hoarders: Kathleen#Margree.

G[at-tfal fuq il-Cable Jim Jam • melita 458 • GO Plus 406 09:05 - Connie the Cow 09:15 - The Mighty Jungle 09:30 - Mio Mao 09:40 - P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 - James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 - James the Cat 10:25 - See The Sea 10:30 - Baby Antonio’s Circus 10:35 - Benjamin’s Farm 10:40 - Baby Antonio’s Circus 10:45 Benjamin’s Farm 10:50 - The Mighty Jungle 11:05 - Mio Mao 11:15 - Connie the Cow 11:25 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 - Tigga and Togga 12:35 - Rubbadubbers 12:45 - Oswald 13:00 - Barney and Friends 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 - Bob the Builder 13:45 - Thomas and Friends 14:00 - Bob the Builder 14:10 Jarmies 14:25 - Igloo-Gloo 14:40 - Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 - Anthony Ant 15:20 Dorothy the Dinosaur 15:30 - Barney and Friends 15:55 - Tigga and Togga 16:05 - Igloo-Gloo 16:20 - Jarmies 16:35 - Kipper 16:45 - Fireman Sam 16:55 - Anthony Ant 17:10 - Bob the Builder 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:00 - Slim Pig

06>30 09>00 09>30 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>40 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>55 19.10 19.15 19>45 20>30 21>30 21>32 23>00 23>30

18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs 18:55 Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - The Magic Key 19:25 - Slim Pig 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 The Magic Key 20:00 - The Hoobs 20:25 - Gazoon 20:30 - Pingu 20:35 - Tiny Planets 20:40 - Pingu 20:45 - Tork 21:00 - Rubbadubbers 21:10 - IglooGloo 21:25 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:50 - Tigga and Togga 22:00 Rubbadubbers.

Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 09:10 - Wizards of Waverly Place 10:00 - The Suite Life on Deck 10:25 - Wizards of Waverly Place 10:45 - Good Luck Charlie 11:30 - Shake It Up 12:20 - Wizards of Waverly Place 12:45 - Fish Hooks 13:00 - Den Brother 14:30 - Have a Laugh 14:35 - Wizards of Waverly Place 15:25 - Good Luck Charlie 15:50 - Fish Hooks 16:15 - Shake It Up 16:35 - Have a Laugh 16:40 - ANT Farm 18:00 - Good Luck Charlie 18:25 - Hannah Montana 19:15 - The Suite Life of Zack and Cody 20:00 - Sonny with a Chance 20:25 - Shake It Up 21:15 - Wizards of Waverly Place 22:00 - Kim Possible.

NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel NET News Teleshopping House Magazine Teleshopping Bla Kumment XD Chit Chat Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Kontra l-{in Tlug[ tas-Super 5 (ikompli) Kontra l-{in NET News Simpati/i NET News Iswed fuq l-Abjad NET News Bejni u Bejnek

Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 08:30 - GTA Road to Dubai, Motor Racing 08:45 - Dakar Rally 09:30 - WC Luge 10:00 Brisbanne International, WTA Tennis 11:00 - Qatar Open, ATP Tennis 12:00 - WC, CrossCountry Skiing: Men and Women’s Sprint (live) 13:30 - WC Ski Jumping: HS 130 (live) 15:30 - WC Luge 16:00 - WC, Cross-Country Skiing 17:00 WC Ski Jumping 18:15 - WC Biathlon: Oberhof: Women’s Relay (live) 19:45 - Wednesday Selection 19:50 - Show Jumping WC 20:50 - Show Jumping WC 21:50 - Riders Club 21:55 - Golf Club 22:00 - Yacht Club 22:05 Wednesday Selection 22:15 - Olympic Magazine 22:45 - Dakar Rally 23:30 - WC Ski Jumping.

Go Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - Barclays PL: Wk 21: Sunderland v Man. C. 09:00 Scottish PL: Rd 22: Highlights 09:30 - Barclays PL: Wk 21:

Aston Villa v Swansea City 11:30 - RaboDirect Pro12: Rd 12: Ulster v Munster. Barclays PL: Wk 21: 13:30 - Review 14:30 - Wolves v Chelsea. 16:30 - Aviva Premiership: Rd 12: Leicester Tigers v Sale Sharks.

Barclays PL: Wk 21: 18:30 Fulham v Arsenal 21:00 Everton v Bolton W (live).

23:00 - Aviva Premiership: Rd 12: Leicester Tigers v Sale Sharks 01:00 - Barclays PL: Wk 21: Stoke C v Wigan Ath. Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Barclays PL: Wk 21: Wolves v Chelsea 11:00 RaboDirect Pro12: Rd 11: Munster v Connacht 13:00 Barclays PL: Wk 21: Stoke C v Wigan Ath 15:00 - Scottish PL: Rd 21: Celtic v Rangers 17:00 Barclays PL: Wk 21: Swansea C v Tottenham H 19:00 - Arsenal World 19:30 - PL World: Wk 21 20:00 - Trans World Sport 21:00 - Roma Channel.

Go Sports 6 • GO Plus 856 21:00 - Barclays PL: Wk 21: Newcastle Utd v Man. Utd (live) 23:00 - MUTV. Melita Sports 1 • melita 701 19:00 - npower Champ.:

Leicester City v Portsmouth (r) 20:45 - Bundesliga: VfB Stuttgart v 1.FC Koln (r) 22:35 Campeonato Brasileiro: Fluminense v Corinthians (r)

00:25 - La Liga: Valencia v Malaga (r).

Malta Stars • melita 614 08:00 - Malta Rugby Football Union: Alligators v Kavallieri (r) 09:35 - BOV PL: Tarxien v Qormi (r) 12:00 - Malta Handball Assoc.: MHA Trophy 2012: Malta v Scotland (r) 13:20 MOC Olympic Special (r) 14:00 - Melita GFA 1st Div.: Sannat v SKVW (r) 15:55 - Malta Baskeball Assoc.: Alyssa Ashley Loyola vs McDonalds Depiro (r) 17:20 - Malta Rugby Football Union: Alligators v Kavallieri (r) 19:00 - 3 Pointer (r) 19:35 Malta Basketball Assoc.: Loxol v Athleta (r) 21:00 - BOV PL: Tarxien v Qormi (r) 23:15 Malta Rugby Football Union: Alligators v Kavallieri (r) 00:50 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Athleta (r).

Football Stars 1 • melita 615 08:00 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 09:50 Bundesliga: Bayern Munich v Werder Bremen (r). La Liga: 11:45 - Sevilla v Real Madrid (r) 13:40 - Valencia v Malaga (r).

15:35 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 17:25 Campeonato Brasileiro: Fluminense v Corinthians (r) 19:20 Bundesliga: Bayern Munich v Werder Bremen (r) 21:15 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 23:05 - Bundesliga: VfB Stuttgart v 1.FC Koln (r) 01:00 - La Liga: Sevilla v Real Madrid (r).

Football Stars 2 • melita 615 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 16:00 Bundesliga: VfB Stuttgart v 1.FC Koln (r) 18:00 - Barca TV 21:00 - Bayern Munich TV 00:00 - Barca TV. All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing 13:50 - NBA Live (r) 14:10 - NBA: Charlotte @ Miami (r) 16:20 - Red Bull Cliff Diving: Boston Highlights (r) 16:55 - European Poker Tour: Season 6: London Show 2 (r) 17:50 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 - NBA Live 19:20 - Ping Pong: World Champ. 20:15 NBA: Charlotte @ Miami (r) 22:20 - Tour Bass Fishing: 2010 FLW Outdoors (r) 23:10 Swedish ATG Horse Racing.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Passatemp 25

Tisliba

Il-konfront> x’g[andhom komuni^ Dawn i]-]ew; xeni g[andhom seba’ partikularitajiet komuni. E]: Imnie[er il-pupazz tas-sil; u ;ebla fl-art [dejn il-kartellun. Baqa’ sitta u dawn g[alik!

KUR}ITÀ

Mimdudin>5. {erba minn patri? (5) 6. Qag[da xi ftit imqabb]a ’l barra tax-xedaq (5) 7. L-ilma miela[ li jifred lartijiet tad-dinja (5) 10. G[andu l-[ila (5) 11. G[amel [sejjes waqt lirqad (5) 12. Jekk moqlija tkun mifruxa u msajra f’ta;en (5) 14. Molluska li ta[raqlek il-

;ilda meta tmiss mieg[ek (5) 16. :abas (5) 17. Kenn (5) 18. Ba[ba[ bl-ilma (5)

Weqfin>1. G[ar (6) 2. Xortih tg[inu bla ma jfittixha (6) 3. Diq tas-sider (6) 4. Frott li jista’ jkun ukoll tax-xewk (6) 8. Ma rridx niekol i]jed (5) 9. I]jed xieraq minn [jara (5) 12. Dokkijiet (6) 13. Post fond qisu bla qieg[ (6) 14. {uta tal-qieg[ b’diversi lwien (6) 15. Attakk mhux mistenni (6)

Soluzzjoni tal-biera[

Mimdudin>- 5. Xilep; 6. Konti; 7. Skuna; 10. Nitfa; 11.

Travu; 12. ?a[ad; 14. Ra]an; 16. Kburi; 17. Palju, 18. Lo;;a.

Weqfin>- 1. Kxaxen; 2. Xpakka; 3. Xkanat; 4. Riskju; 8.

Fta[t; 9. Gar]a; 12. ?lampu; 13. Dubju]; 14. Rurali; 15.

Nifla[.

Il-le[ja

Sudoku Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.

Din ]gur li qatt ma [sibtu fuqha, spe/jalment l-ir;iel. Hu kkalkulat li ra;el, tul il-medda tas-snin ta’ [ajtu, iqaxxar le[ja twila mad-disa’ metri.

Soluzzjonijiet

G{AT-TFAL Sudoku Differenzi

Qed jilg[ab bi 32 ballun Charlie l-buffu

Dawn i]-]ew; xeni jidhru identi/i imma dik ta’ ta[t tvarja minn dik ta’ fuq f’mhux inqas minn g[oxrin differenza. Ara ssibhomx kollha.

Il-konfront

Charlie l-buffu j[obb jag[ti esibizzjonijiet ta’ log[ob bil-blalen fl-ajru. B’kemm-il ballun qed jilg[ab b[alissa?

Differenzi

1. {alq il-mara u l-ponta tal-vle;;a tan-nofs; 2. Ilparti ta’ ta[t tax-xag[ar tal-mara u s-sinjali tal-;iri wara dahar ir-ra;el; 3. Ilparti t’isfel tal-ingravata tal-pupazz u l-parti ta’ ;ewwa tal-kappell; 4. I//inturin tal-bastun tallemin u l-maqbad tal-pistola; 5. L-ewwel si;ra fuq il-lemin u rixa tal-vle;;a fuq nett; 6. Id-disinn fuq i]-]arbuna x-xellugija u lbalal ma/-/inturin.

Charlie l-buffu

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

26 Klassifikati PROPRJETÀ

Bu;ibba

APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.

{al Luqa

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina#living#sitting, utility. Prezz jibda minn €104,821(Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

I]-}urrieq, Bubaqra

TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.

Proprjetà

U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.

VETTURI

BMW 320d

2006, automatic, full extras, white leather interior, 45,000 mil. €21,500 ono. ?emplu 99471618.

Citroen C3 Desire

1400cc petrol, manual, full extras u b’mileage baxx.

Kundizzjoni perfetta. ?emplu 79436081.

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Renault Scenic

PETROL 1.6 16V 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570.

Servizz fil-pront.

G{ALL-KIRI

Tiswijiet

Kia Mentor

Poala

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

GARAXX livell mat-triq, ta’ karozza wa[da g[all-kiri.

Prezz €500 fis-sena. ?emplu 99234572.

G{ALL-BEJG{

{’Attard

Grandfather clock

MAISONETTE b’]ew; kmamar tas-sodda g[all-kiri fit-tul u [anut f’{’Attard g[all-kiri, Class 4. ?emplu 99844279 jew 79915085.

AVVI}I

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Nixtri

GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.

Ni]barazza

DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

MAGNA enfield antika.

Interessat#a? ?empel 99806284.

Libsa tal-Pra/ett

TAS-subien, 3 piece, kulur cream, kompluta bil-qmis u ]]arbun. Milbusa darba. Daqs ;dida. €90. ?emplu 21242180.

Mejda tonda

TAL-A{MAR mastizz.

Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn.

Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum

tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Mobile kiosk

BIL-PERMESSI kollha f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79705588.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti, u kalendarji 29cm x 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and BONNICI’S PRINTING PRESS (Pawlu Bonnici) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta.

Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie; etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com

L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

27 FOOTBALL F’G{AWDEX KAMPJONAT MELITA I DIVI}JONI

Nadur Youngsters jirb[u bl-i/ken sforzi SANNAT L. .......................1 NADUR Y. ..........................3

Nadur Youngsters, ming[ajr ma sfurzaw i]]ejjed, kienu tajbin biex jiksbu double fuq Sannat Lions u bittliet punti miksuba re;g[u telg[u fl-ewwel post flimkien ma’ Xewkija Tigers. Gowl ferm bikri g[amel l-affarijiet aktar fa/li u fl-a[jar mumenti tal-avversarji, irduppjaw ftit qabel tmiem l-ewwel taqsima biex da[lu jistrie[u b’vanta;; doppju. Minkejja li wara kwarta fit-tieni taqsima lYoungsters sfaw bi player inqas, qatt ma dehru fil-periklu li jitilfu xi punti mill-konfront.

Nadur ma setax kellhom bidu a[jar hekk kif wara biss ]ew; minuti ]blukkaw irri]ultat meta xutt sabi[ angulat ta’ Claudio Antunes kien salvat mal-lasta mill-goalkeeper Adrian Parnis u [ataf ir-rebound ANTHONY PORTELLI li kompla g[al ;ewwa.

Mal-[in Sannat bdew iwie;bu lill-avversarji fejn man-nofs sieg[a Nwankwo, wara su;;eriment ta’ Petriaggi kkonkluda barra minn po]izzjoni angulata.

Fuq in-na[a l-o[ra Nadur g[al ftit ma rduppjawx fit-33 minuta meta minn cross ta’ Antunes, Mark Muscat f’attentat li jikklerja ra l-ballun ja[bat mal-lasta ta’ sie[bu Parnis u mir-rebound Anthony Portelli kien sfortunat jara t-tentattiv tieg[u jkun imwaqqaf ukoll mil-lasta.

E]att ma’ tmiem it-taqsima l-Youngsters irduppjaw meta minn freekick ta’ Antunes, MILOS STOJANOVIC ra ddaqqa ta’ ras tieg[u ta[bat mal-lasta u tispi//a ;ewwa.

Fit-tieni fa]i, Nadur re;g[u bdew tajjeb [afna u wara tliet minuti qatg[u kull tama talavversarji meta CLAUDIO

ANTUNES approfitta minn ballun li [abat ma’ dahar avversarju u ta vanta;; ferm komdu lit-tim tieg[u.

Barra minn hekk, dan qabe] wa[du fil-lista tal-aqwa skorers b’seba’ gowls. B’Sannat demoralizzati, Nadur komplew jipprovaw u fit-tmien minuta Stojanovic ]marka lil Anthony Portelli li i]da millvi/in tefa’ g[oli.

Fis-16-il minuta Nadur spi//aw bi player inqas g[attke//ija ta’ Charles Mercieca li ]amm il-ballun b’idu f’tarf il-kaxxa u Eric Nwankwo ra l-freekick tieg[u jispi//a mallasta.

Kien imbag[ad fid-29 minuta li Sannat kisbu l-uniku gowl tag[hom meta l-clearance ta’ Saviour Attard [abtet mas-sostitut JOSIAH BUTTIGIEG bil-ballun jinbaram g[al ;ewwa.

Sannat Lions FC: A. Parnis,

A. Debono, P. Buttigieg, J. Agius, F. Debono (J. Buttigieg), M. Formosa, N. Borg (N. Gatt), D. Mercieca, M. Muscat, D.M. Petriaggi, E. Nwankwo.

Nadur Youngsters FC: M. Muscat, B. Meilak (Z. Meilaq), J. Meilaq, S. Attard, C. Mercieca, R. Meilaq, M. Stojanovic, C. Hili (J. Grima), C. Antunes, A. Portelli, C. Debono.

Referee: Stefan Pace Draw f’partita bilan/jata

XAG{RA UTD...................1 SK VICTORIA W. ............1

Il-konfront dirett bejn i]]ew; timijiet li jinsabu fittielet u r-raba’ post rispettivament spi//a fi draw. Wara taqsima kwieta, il-partita litteralment splodiet fit-tieni taqsima hekk kif Xag[ra [adu l-vanta;; minn penalty li ;ab protesti mir-Rabtin.

Madankollu fir-reazzjoni lWanderers kisbu d-draw fla[[ar [inijiet.

Xag[ra, li kienu ming[ajr

Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Xewkija T 7 Nadur Y 7 SK Victoria 8 Xag[ra Utd 8 Sannat L 8 Victoria H 7 G[ajnsielem FC7

5 1 1 18 5 1 1 20 3 4 1 16 3 3 2 10 2 1 5 7 1 2 4 7 0 2 5 10

7 16 14 16 11 13 10 12 13 7 14 5 19 2

diversi players regolari nieqsa b[al Mario Azzopardi, Simon Sultana u Michael Bezzina, [olqu l-ewwel attakk wara erba’ minuti bi freekick ta’ Thiago Dos Santos li kien salvat minn Franklin Vella.

Fid-19-il minuta xutt fuq il;irja ta’ Adesina kien salvat b’diffikultà minn Vella.

Fit-tieni taqsima l-log[ba [adet ]volta o[ra. Fit-12-il minuta Xag[ra ng[ataw penalty g[al kuntatt ta’ Franco Magrin fuq Sam Frank Bajada, de/i]joni li ;abet ilprotesti. Ftit wara, THIAGO DOS SANTOS po;;a lil United minn fuq mill-11-il metru.

SK Victoria wettqu reazzjoni imma kien fl-44 minuta li b’xutt fil-baxx tas-sostitut LAURAN DIMECH, li kellu l-ballun ja[bat ma’ sieq illasta qabel spi//a ;ewwa, kisbu d-draw. Il-Wanderers imtlew b’iktar [e;;a u minuta fuq il-[in fallew ukoll /ans tajjeb li jiksbu l-vanta;; meta Estrada ]marka lil Ajibade Adesina li inkredibbilment falla l-mira.

Xag[ra United FC: M. Vella,

J. Bartolo, M. Buhagiar, D. Bartolo, E. Nkwocha, S.F. Bajada, J. Xerri, J. Scerri (S. Sultana), A. Farrugia, M. Scerri, T. Dos Santos.

SK Victoria Wanderers: F. Vella, S. Gatt (M. Zammit), E. Bugeja, D. Monday, F. Magrin, C. Sciortino (L. Diemch), J. Refalo (S. Dimech), J. Vella, A. Adesina, K. Mercieca, E. Sanchez Estrada.

Referee: Jude Utulu

Noel Borg (Sannat) mg[asses ferm tajjeb minn Milos Stojanovic (Nadur)

KAMPJONAT MELITA II DIVI}JONI

Spurs ifallu ]ew; punti MUNXAR F. .......................1 ST LAWRENCE S. ...........1

Fl-ewwel log[ba tag[hom tat-tieni rawnd, St Lawrence Spurs u Munxar Falcons spi//aw fi draw, bi]-]ew; gowls jaslu fit-tieni taqsima.

Spurs kienu a[jar matul ilpartita kollha i]da m’g[arfux jissuperaw lill-avversarji biex issa d-distakk minn mal-leaders Ker/em huwa ta’ sitt punti.

L-affarijiet komplew sejrin g[all-ag[ar meta St Lawrence tke//ielhom il-goalkeeper Samuel Micallef u se jkun nieqes g[al-log[ba kontra listess Ker/em Ajax. G[alihom iddebuttaw Nicholas Micallef (eks Sannat L) u Andrew Zammit (eks Oratory Y).

Kien fit-tieni taqsima li St Lawrence rnexxielhom ji]blukkaw ir-ri]ultat wara 11il minuta meta JONATHAN MICALLEF [arab tajjeb u llobbja g[al ;ewwa minn fuq il-goalkeeper Damien Spiteri.

Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Ker/em A. 7 Oratory Y. 7 St Lawrence S. 7 }ebbu; R. 7 Munxar F. 7 Qala S. 7 G[arb R. 6

6 5 4 3 2 2 0

0 0 2 1 2 0 4 2 3 0 5 0 6 1

22 19 12 8 8 9 2

4 19 11 15 9 13 15 9

6 8 6 0

14 17

St Lawrence baqg[u a[jar, madankollu f’attakk i]olat talFalcons fl-24 minuta Oliver Curmi twaqqa’ mill-goalkeeper Samuel Micallef fil-kaxxa fejn wara t-tke//ija tal-istess Micallef, MARIO AZZOPARDI g[amel l-iskor indaqs mill-11-il-metru.

Munxar F.: D. Spiteri, S.

Attard, M. Azzopardi, D. Borg (D. Pace), K. Borg, J. Calleja, W. Cassar, O. Curmi (K. Xerri), R. Hili, M. Pace, G. Sillato.

St Lawrence S. S. Micallef, J. Micallef, F. Grima, L. Pisani, S. Sultana (D. Buttigieg), M. Cutajar, G. Conti, N. Micallef, J.P. Grima, A. Zammit (S. Scicluna), D. Micallef.

Referee: Joe Agius

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

28 Sport

Su//ess kbir g[all-MBA Basketball Christmas Bonanza Jin;abru aktar minn €3000 b’risq il-Community Chest Fund Solidarjetà, su//ess u spettaklu. B’dawn it-tliet kelmiet tista’ ti;i deskritta l-ewwel edizzjoni tal-MBA Christmas Bonanza. Quddiem padiljun ippakkjat, in;abret is-somma stupenda ta’ €3015 b’risq ilMalta Community Chest Fund waqt nofstanhar ta’ basketball li beda bil-minibasket u spi//a bl-All Star Game fejn it-tim nazzjonali tal-ir;iel g[eleb lil tim mag[mul millplayers barranin li jilag[bu fil-kampjonati lokali.

Sitt timijiet [adu sehem fillog[ob tal-minibasket Starlites, Hibs, Athleta, Si;;iewi, Depiro u Loyola.

Dawn tqassmu fi gruppi ta’ ta[t it-tmien snin u ta[t lg[axar snin. It-tieni parti talattività kienet partita bejn ittim nazzjonali tan-nisa mmexxi minn Sandro Farrugia u selezzjoni millkampjonat immexxija minn Charles Bonnnici. Il-players

barranin Lena Gipson u Alexandra Ratomska kienu wkoll parti mis-selezzjoni.

It-tim Malti reba[ il-partita 52-49 wara li fil-mistrie[ kien 30-21 minn fuq.

Partita ferm mistennija minn dawk pre]enti kienet dik bejn il-coaches u r-referees. Joe Coleiro kien il-coach tar-referees filwaqt li l-coach tal-coaches kien Val Drury.

Ir-referees tal-partita kienu lPresident ta’ Si;;iewi David Agius u s-Segretarju ta’ Athleta Edmund Farrugia. Ilpartita ntlag[bet b’]ew; sessjonijet ta’ 10 minuti u finalment intreb[et millcoaches 15-13. I]da l-iskor ma kienx il-qofol ta’ din lattività hekk kif spikkat isserenità bejn i]-]ew; na[at.

Ir-raba’ parti tal-attività kienet il-partita bejn il-veterani. Kien ta’ pjacir li re;g[u dehru fuq il-court players b[al Kevin Decesare, Ivan

Azzjoni mil-log[ba bejn selezzjoni Maltija u selezzjoni tal-players barranin li jilag[bu Malta. Il-log[ba ntreb[et mis-selezzjoni Maltija

Ivan Attard jipprova basket fil-log[ba bejn il-veterani (ritratti> Chanel Galea u Ian Mercieca)

Attard, Ivan Micallef, Ivan Grech, Paul Sultana, John Tabone, Joe Galea, Raphael Aloisio u [afna o[rajn.

L-a[[ar parti tas-serata kienet l-All Star Game bejn it-tim nazzjonali Malti u lplayers barranin li jilag[bu f’pajji]na. It-tim Malti mmexxi mill-coach nazzjonali Paolo Di Fonzo reba[ il-partita 61-55 wara rimonta sabi[a.

It-tim Malti kien 14 minn fuq fil-bidu tat-tielet sessjoni u minkejja li l-players barranin g[amlu l-iskor indaqs, il-players ta’ Di Fonzo reb[u l-a[[ar sessjoni 16-10 u reb[u l-partita 61-55.

Il-player Amerikan ta’ Loyola, Rashanti Harris, reba[ il-kompetizzjoni ta’ slam dunks wara sensiela ta’ dunks spettakolari.

Waterfall Dancers [adu sehem fl-intervall ta’ kull partita u fi tmiem is-serata lPresident tal-MBA Paul Sultana u s-Segretarju :enerali Joseph Muscat flimkien mal-membri tal-Kunsill talPresident [abbru li s-somma totali mi;bura b’risq ilCommunity Chest Fund kienet ta’ €3015 fost il-fer[ u l-briju tal-folla kbira pre]enti.

Il-player Amerikan ta’ Loyola, Rashanti Harris, reba[ il-kompetizzjoni ta’ slam dunks

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Sport 29 TENNIS

TAZZA HOPMAN

Murray jissupera lil Kukushkin fi tliet sets

Wozniacki fil-forma

Il-Brittanniku numru 1 Andy Murray irkupra minn problemi fi]i/i biex g[eleb lil Mikhail Kukushkin flewwel log[ba tieg[u g[all2012 fil-Brisbane International.

L-Isko//i] ta’ 24 sena li [are; rebbie[ 5-7, 6-3, 6-2 deher li kien qed isofri minn problemi f’dahru u talab ukoll l-g[ajnuna biex titne[[ielu faxxa minn ikropptu.

Wara din ir-reb[a li [adet madwar sag[tejn u 10 minuti, Murray issa jilg[ab kontra n-numru 54 Gilles Muller tal-Lussemburgu fit-tieni round.

Fil-kategorija tan-nisa isseeds nru 2 u 3, Andrea Petkovic u Francesca Schiavone, g[addew g[allkwarti tal-finali fejn Petkovic tat wirja brillanti minkejja injury f’daharha.

Il-:ermani]a li hi rrankjata fl-10 post damet ftit ma sabet ir-ritmu wara reb[a fi tliet sets kontra Shahar Peer fil-log[ba pre/edenti u mbag[ad g[elbet li/-?eka Barbora Zahlavova Strycova 7-6, 6-0.

It-Taljana Schiavone g[elbet lil Galina Voskoboeva tal-Kazakhstan 6-4, 6-4.

Beckham mhux sejjer ma’ PSG David Beckham mhux se

jsie[eb lil Paris St. Germain u se jibqa’ ma’ Los Angeles.

Dan [abbru l-klabb Fran/i] stess.

“Nistg[u nikkonfermaw li Beckham mhux ;ej,” qal kelliem g[all-PSG meta mistoqsi dwar il-possibbiltà ta’ trasferiment ta’ Beckham.

L-eks captain Ingli] kien qed jissemma li seta’ jsie[eb lill-klabb Fran/i] li hu appo;;jat finanzjarjament minn Sheikh tal-Qatar ladarba l-kuntratt tieg[u ma’ Los Angeles intemm fil-31 ta’ Di/embru.

“Beckham jinsab f’Los Angeles u se jibqa’ hemm,” qal il-President ta’ PSG Nasser al-Khelaifi.

Il-media Brittannika kkwotat ukoll lid-Direttur ta’ PSG Leonardo li d-de/i]joni ta’ Beckham kienet g[al ra;unijiet familjari.

“Spi//a kollox. Hi [asra imma l-;id tal-familja f’Los Angeles u x-xewqa li ma jibdel xejn f’[ajtu kellhom pi] kbir,” qal Leonardo.

Wirja perfetta minn Kuznetsova L-eks numru 1 fid-dinja

Svetlana Kuznetsova tat wirja ta’ tennis perfett biex eliminat lil Alison Riske millAuckland Classic waqt li leks Champion Yanina Wickmayer ukoll g[addiet fa/ilment g[at-tieni round.

Is-seed nru 3 Kuznetsova li fl-a[[ar sentejn kelha bosta problemi ta’ injuries u forma [a]ina biex tilfet [afna po]izzjonijiet fir-ranking, [adet ftit games biex qabdet ir-ritmu fuq court iebes imma mbag[ad uriet log[ob e//ellenti li wassalha biex tirba[ ]ew; grand slams.

Riske [adet vanta;; bikri fi]-]ew; sets qabel Kuznetsova sabet ir-ritmu u reb[et 6-3, 6-2 f’75 minuta u issa tilg[ab kontra Amerikana o[ra, Christina McHale.

Wickmayer, seed nru 7 li reb[et it-titlu fl-2010 u ssena l-o[ra waslet sal-final, ukoll ma [lietx [in biex avvanzat g[at-tieni round b’reb[a 6-3, 6-4 fuq Karolina Pliskova tarRepubblika ?eka fi ftit aktar minn sieg[a.

Is-seed nru 2, Peng Shuai i]da kellha tit[abat kontra lFran/i]a Aravane Rezai qabel reb[et 4-6, 6-3, 6-4.

Andy Murray jidher mu;ug[ waqt il-log[ba kontra Kukushkin

In-numru 1 fid-dinja Caroline Wozniacki waslet lAwstralja erba’ sig[at biss qabel il-log[ba tag[ha imma, minkejja dan, insiet l-inkwiet ta’ nuqqas ta’ preparazzjoni denja biex kellha bidu qawwi fit-Tazza Hopman.

Id-Dani]a marret Perth mitTajlandja fejn kienet g[allbtala mas-sie[eb tag[ha, innumru 3 fid-dinja tal-golf Rory McIllroy u kisbet reb[a 7-6, 6-2 fuq l-Amerikana Bethanie Mattek-Sands.

Wozniacki baqg[et sejra dritt mill-ajruport lejn il-court ta’ ta[ri; f’Birswood Dome u tilfet [amsa mill-ewwel sitt games. Madankollu MattekSands [alliet ir-reb[a ta[rabilha hekk kif id-Danimarka g[elbu lill-Istati Uniti 2-1 fi Grupp A tal-kompetizzjoni mixed doubles.

Mardy Fish g[eleb lil Frederik Nielsen 4-6, 7-6, 6-4 fl-ewwel log[ba imma flimkien ma’ Wozniacki g[elbu lill-koppja Amerikana 6-5, 6-3 fil-konfront de/i]iv.

FOOTBALL

McLaren lura ma’ Twente L-eks kow/ tat-tim nazzjonali Ingli], Steve McLaren hu mistenni jirritorna ma’ Twente, tim li mexxa bejn l-2008 u l-2010. Skont spekulazzjonijiet fil-;urnali Olandi]i McLaren se jie[u post CO Adriaanse.

McLaren kien mar tajjeb [afna meta kien g[amel sentejn ma’ Twente u matul dak i]-

]mien reba[ anke l-kampjonat Olandi]. Wara li mexxa lil Twente McLaren kien in[atar b[ala kow/ ta’ ta’ Wolfsburg u Nottingham Forest.

Attwalment, Twente qeg[din fit-tielet post, [ames punti ta[t il-leaders AZ Alkmaar. Barra minn hekk, dawn g[addew g[all-fa]i tanknockout tal-Europa League.

DAKAR

Peterhansel u Coma fuq quddiem Il-Fran/i] Stephane Peterhansel mar fl-ewwel post overall fir-rally ta’ Dakar imma kien eks rebbie[ tadDakar li reba[ it-tappa bejn Santa Rosa de la Pampa u San Rafael.

Al-Attiyah tal-Qatar kien laktar velo/i fuq Hummer meta g[eleb lil Peterhansel fuq Mini b’54 sekonda.

Sie[eb Al-Attiyah, lAmerikan Robby Gordon temm it-tielet waqt li lPollakk Holowczyc u lIspanjol Joan Roma kienu ttnejn l-o[ra fl-ewwel [ames postijiet, it-tnejn fuq Mini.

Fis-sezzjoni tal-Muturi, i/Champion renjanti l-Ispanjol Marc Coma reba[ it-tappa fuq KTM u mar fl-ewwel post overall quddiem sie[bu lFran/i] Cyril Despres, LIspanjol Joan Barreda Bort fuq Husqvana temm it-tielet quddiem il-leader tal-ewwel ;urnata /-?ilen Francisco Lopez.

Dan ir-rally li minn erba’ snin ilu g[alkemm ]amm lisem ta’ Dakar qed isir flAmerika t’Isfel minflok fl-

Il-Fran/i] Stephane Peterhansel u l-co-pilot Jean-Paul Cottret fuq Mini Monster waqt it-tappa f’ Santa Rosa de la Pampa

Afrika g[al ra;unijiet ta’ sigurtà, hu mag[ruf g[allperikolo]ità tieg[u u kienu bosta l-parte/ipanti li tilfu

[ajjithom tul is-snin.

Ir-rally li kien qed isir flAr;entina u /-?ile din issena tkabbar biex qed jinkludi

wkoll il-Peru u jkopri distanza ta’ kwa]i 9,000 km fejn se jispi//a f’Lima fil-15 ta’ Jannar.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

30 Sport

Liverpool mhux se jappellaw mis-sospensjoni ta’ Suarez Stqarrija tal FA qalet li Liverpool mhux se jap -

-

pellaw mis-sospensjoni ta’ tmien log[biet li kienet imposta fuq il-plejer tag[hom Luis Suarez wara li dan instab [ati ta’ abbu] razzjali.

L-istqarrija li kienet pubblikata fuq il-websajt tal-FA, kienet tg[id li Liverpool infurmaw lill-FA li huma mhux se jappellaw mis-sentenza imposta fuq Suarez.

B’hekk Luis Suarez kien sospi] b’effett immedjat u beda jiskonta s-sentenza tieg[u lbiera[ meta ma lag[abx il-log[ba kontra Manchester City. Il-ka] se[[ fil-log[ba bejn Manchester United u Liverpool fil-15 ta’ Ottubru, fejn Suarez kien akku]at u misjub [ati li u]a lkelma “negro” g[al seba’ darbiet fil-konfront talplejer ta’ Manchester United Patrice Evra.

Man City bi tliet punti vanta;; Manchester City irritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu b'mod konvin/enti lil Liverpool 3-0 il-biera[ fil-log[ba prin/ipali.

Bis-sa[[a ta' din ir-reb[a Manchester City issa fet[u vanta;; ta' tliet punti fuq Manchester United li llejla jilag[bu kontra Newcastle.

Manchester City bnew vanta;; tajjeb ta' ]ew; goals sa l-ewwel nofs sieg[a b'goal ta' Aguero bil-kompli/ita' ta' Reina wara 11-il minuta, u goal ie[or ta' Yaya Toure b'daqqa ta' ras minn korner ta' Silva.

Fis-70 minuta Manchester City kellhom lil Gareth Barry mke//i i]da minuta wara huma serr[u rashom meta Skrtel waqqa lil Toure u mill-[dax-il metru kien Milner li skorja t-tielet goal ta' City.

F'White Hart Lane Tottenham Hotspur sa[[ew it-tielet po]izzjoni b'reb[a minima kontra West Brom.

Il-goal de/i]iv ta' Spurs kien skorjat

minn Jermaine Defoe fit-33 minuta.

Sunderland kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva meta barra minn darhom kisbu reb[a kbira kontra Wigan. Kien Gardner li feta[ liskor g[al Sunderland fil-[in mi]jud tal-ewwel taqsima u McClean g[amilhom tnejn fil-bidu tat-tieni taqsima.

Rodallega ta speranzi lil Wigan fit-62 minuta i]da Sunderland a//ertaw mir-reb[a bil-goals ta' Sessagnon fit-73 minuta u Vaughan g[axar minuti mit-tmiem.

Ri]ultati Ingilterra – Premier Tottenham v West Brom Wigan v Sunderland Man City v Liverpool Championship Bristol C v Millwall Spanja – Tazza tar-Re Albacete v Ath. Bilbao Alcoron v Levante Mirandes v Santander

1-0 1-4 3-0 1-0

0-0 2-1 2-0

Dzeko u Skrtel jissieltu bir-ras g[all-ballun

FOOTBALL LOKALI

Gattuso mistenni jirritorna llum Im[abbra r-referees fuq il-lista tal-FIFA Il midifelder ta Milan Gennaro Gattuso mistenni jir -

’

Il-biera[ kienu mag[rufa r-referees u assistenti referees fil-lista tal-FIFA, waqt il-pre]entazzjoni annwali tal-badges tal-FIFA lil dawn l-uffi/jali tal-log[ba.

B’kollox hemm erba’ referees fuq il-lista u tmien assistenti referees, li wie[ed minnhom qieg[ed fil-lista g[all-ewwel darba.

Ma’ dawn hemm referee fil-lista tan-nisa, referee fillista tal-Futsal, u g[all-

-

ritorna fl-azzjoni llum g[allog[ba ta’ [biberija bejn Milan u Paris St. Germain li se tintlag[ab f’Dubai.

Milan u Paris St. Germain b[alissa jinsabu Dubai fejn qed jag[mlu training camp fil-waqfa tal-Milied u lEwwel tas-Sena. G[al din illog[ba Paris St. Germain se jkunu mmexxija g[all-ewwel darba minn Carlo Ancelotti eks coach tal-istess Milan.

F’intervista li ta Ancelotti hu stqarr li din se tkun log[ba emozzjonali g[alih kontra [afna ex-kollegi tieg[u li g[ad g[andu [biberija kbira mag[hom.

Gattuso li g[andu 33 sena mistenni li jilg[ab g[al taqsima skont indikazzjoni li ta lcoach ta/-champions Taljani Massimiliano Allegri. L-a[[ar log[ba li lag[ab Gattuso kien fl-ewwel log[ba tal-kampjonat fid-9 ta’ Settembru kontra Lazio, log[ba li ntemmet 2-2.

Gattuso kien lag[ab biss lewwel g[oxrin minuta fejn Gattuso beda jkollu problemi biex jara sew. Mit-testijiet li sarulu kien stabbilit li Gattuso, rebbie[ tat-Tazza

ewwel darba ]ew; referees fil-lista tal-FIFA tal-Beach Soccer.

L-erba’ referees fil-lista tal-FIFA huma Marco Borg, Clayton Pisani, Chris Lautier u Alan Mario Sant, filwaqt li Esther Azzopardi hi r-referee fil-lista tan-nisa.

Fost l-assistenti referees hemm id-debutt ta’ Mitchell Scerri li se jie[u post Joe Camilleri min[abba li la[aq l-età massima stabbilita mill-

Gennaro Gattuso

tad-Dinja mal-Italja fis-sena 2006, kellu problemi fis-sitt nerv li jikkontrolla l-muskolu li min-na[a tieg[u jikkontrolla l-moviment tal-g[ajn.

Gattuso kien invistat minn u[ud fost l-aqwa spe/jalisti f’dan il-qasam, fejn kien hemm anki dubji serji kemm Gattuso seta’ jirritorna g[allog[ob.

I]da wara kura intensiva u anki bl-u]u ta’ nu//ali spe/jali, Gattuso beda jirkupra u f’Novembru ng[ata l-permess mill-ispe/jalisti li kkurawh, li hu seta’ jibda bitta[ri; tieg[u, fejn illum mistenni li jilg[ab parti minn din il-log[ba ta’ [biberija.

Il-grupp tar-referees fil-lista tal-FIFA (Ritratt> Trevor Sollars)

FIFA. L-assistenti referees l-o[ra huma Alan Camilleri, Konrad Borg, Christopher Francalanza, Mariano Debono, Edward Spiteri, Ingmar Spiteri u William Debattista.

Ir-referee fil-lista talFutsal hu Franco Cachia filwaqt li Stefan Pace u Jude Amin Utulu huma fil-lista tar-referees tal-Beach Soccer.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

Sport 31 FOOTBALL

Catania di]appuntati bi]-]jara f’Malta minn Alex Attard

L-uffi/jali tal-klabb Sqalli tas-Serie A, Catania lmentaw dwar it-temp u l-akkomodazzjoni f’Malta li sabu fl-a[[ar jiem wara li ;ew f’pajji]na g[al training camp ta’ nofs lista;un.

Catania ;ew Malta biex i[ejju g[all-kumplament talista;un tas-Serie A li jkompli fi tmiem il-;img[a. Huma [adu sehem fl-edizzjoni tatTrofeoportomasolive.com, edizzjoni li sa[anistra reb[u b’]ew; reb[iet kontra Hibernians u Torino.

Waqt laqg[a mal-media lokali, id-Direttur :enerali talklabb, Pietro Lo Monaco wara li fa[[ar lil Malta u lill-FA g[all-mod kif laqg[et lil dan ilklabb, sploda f’attakk kontra llukanda Le Meridien li fiha kienu allo;;jati, kif ukoll maqdar it-temp li [akem pajji]na matul l-a[[ar jiem.

L-istess Lo Monaco ]vela li Catania, li kellhom jitilqu nhar il-{amis, telqu lbiera[ stess.

“Ma stajniex na[dmu bilklima u b’dan it-temp. Nhar il{add nilag[bu kontra Bologna

u l-kow/ ma jridx jitlef aktar [in. Barra minn hekk ;ejna hawn biex na[dmu u qatt ma stennejna li se nkunu f’lukanda li tag[tina servizz skandalu],” beda Lo Monaco.

“Il-lukanda li konna fiha mhix kapa/i tospita tim talfootball. Jekk dak hu l-mod kif tilqa’ lin-nies qed niskanta kif dawn jibqg[u fiha,” kompla jg[id id-Direttur :enerali.

Fost [afna affarijiet li lmenta dwarhom Lo Monaco semma l-kwalità ta’ ikel u kafe` li ng[ataw il-players kif ukoll ilmod kif hu ;ie m/a[[ad milli jmur g[all-kolazzjon.

Ta’ min jinnota li din l-istess lukanda, fil-passat ospitat timijiet Taljani b[al Parma u Juventus u qatt ma kien hemm ilmenti.

Lo Monaco kompla billi qal li l-klabb qed jiddiskuti malMFA biex ikun hemm kollaborazzjoni bejniethom u jekk ikun possibbli, fix-xhur li ;ejjin xi ]g[a]ag[ Maltin imorru Sqallija biex jag[mlu u]u mill-fa/ilitajiet sportivi ta’ Catania.

Vella jwie;eb lil Lo Monaco

Il-manager tal-lukanda li ospitat lil Catania, Franco Vella wie;eb g[ad-direttur tattim Taljan, Pietro Lo Monaco li ftit tas-sig[at qabel kien ikkritika lil-lukanda. Din ilkritika sa[ansitra ;iet ippubblikata fuq is-sit tal-;urnal Corriere Dello Sport.

Vella qal li l-lukanda dejjem imxiet mal-istruzzjonijiet li ng[atawla ming[and l-a;enti.

Catania m’humiex l-ewwel klabb tal-football li kien allo;;jat fil-lukanda. Minbarra Parma u Juventus, f’din illukanda, fil-passat, kien hemm

allo;;jati t-timijiet nazzjonali tal-Portugall, tal-I]vizzera, talLatvja, tal-Georgia u anke ttim nazzjonali Malti.

Vella ]vela li meta kien hawn Juventus hawn Malta impressjonaw ru[hom bit-tisjir ta’ kok partikolari u sa[anistra stidnuh biex imur isajjar flItalja waqt li dan kien g[adu ja[dem f’din il-lukanda.

Vella qal li l-problema prin/ipali ma kinitx il-lukanda i]da n-nuqqas ta’ qbil bejn la;enti u l-klabb. Il-lukanda we[let ming[ajr ma kellha [tija ta’ xejn.

FOOTBALL

Guardiola g[adu ma ffirmax Il kow/ ta Barcelona Pep Guardiola g[adu ma ;eddidx -

'

Trasferimenti

Mistoqsi dwar l-andament tal-kampjonat, Lo Monaco qal li jemmen li t-tim g[andu skwadra tajba bi]]ejjed biex imur a[jar mis-snin ta’ qabel.

Dan l-a[[ar kien hemm ukoll spekulazzjoni li lattakkant ta’ Catania Maxi Lopez se jitlaq il-klabb u dwar dan Lo Monaco qal li l-klabb i/edi biss lil dan ilplayer Ar;entin jekk isib bejg[ tieg[u. “Mhux se nne[[u lil Lopez b’self,” qal Lo Monaco.

Rigward min ja[seb li hu t-tim favorit g[ar-reb[ talkampjonat Lo Monaco qal li jemmen li l-isfida se tkun bejn Milan u Juventus.

“Teknikament, Milan g[andhom l-a[jar tim i]da lgrupp ta’ Juventus jaf joffri sfida tajba. Udinese wkoll g[andhom tim tajjeb i]da dawn se jitilfu tliet players importanti li se jmorru jipparte/ipaw fit-Tazza tanNazzjonijiet Afrikani,” temm jg[id Lo Monaco.

Id-Direttur :enerali ta’ Catania Pietro Lo Monaco waqt li qed jindirizza l-media Maltija

TRASFERIMENTI

Robbie Keane lura ma’ Tottenham Hotspur Il-captain tal-Irlanda, Robbie Keane, li attwalment qed jilg[ab ma’ LA Galaxy, se jer;a’ jsie[eb lil Tottenham Hotspur imma din id-darba mhux biex jilg[ab fil-Premier i]da biex jibqa’ jitt[arre; waqt ilwaqfa tal-kampjonat talIstati Uniti.

Spekulazzjonijiet fil;urnal Ingli] qed jg[idu li Keane jista’ jing[aqad b’self ma’ Aston Villa. Matul la[[ar jiem Thierry Henry, eks player ta’ Arsenal, li ukoll jilg[ab ma’ LA Galaxy, se jing[aqad malGunners biex ikompli jit[arre; sakemm ikompli lkampjonat.

Keane, li g[andu 31 sena se jmexxi lill-Irlanda waqt ledizzjoni tal-Euro 2012 se

jdum sa Marzu l-Ingilterra u wara jer;a’ jmur fl-Istati Uniti biex ikompli jilg[ab mal-klabb tieg[u.

WOLFSBURG –

Wolfsburg [abbru li akkwistaw ]ew; players ;odda. It-tim li s’issa ma tantx kellu sta;un daqstant po]ittiv akkwista lill-midfielder mis-Serbja, Slobodan Medojevic u lil u lillattakkant mill-Ma/edonja Ferhan Hasani. Attwalment, Wolfsburg jinsabu fit-12- il post tal-klassifika, erba’ punti ’l bog[od minn playoff g[ar-relegazzjoni.

SIGURDSSON – Swansea [abbru li akkwistaw lill-midfielder Gylfi Sigurdsson b’self sal-a[[ar tal-ista;un ming[and il-klabb :ermani] ta’ Hoffenheim. Dan hu t-

tieni akkwist ta’ Swansea f’dan il-perjodu ta’ trasferimenti.

Sigurdsson, li g[andu 22 sena di;a’ [adem mal-kow/ ta’ Swansea, Brendan Rogers meta dan kien ma’ Reading.

HAMSIK – Il-playmaker ta’ Napoli, Marek Hamsik /a[ad kull spekulazzjoni li jrid jitlaq lill-klabb. “Nixtieq li nkomplu navanzaw fi/Champions League, anke jekk hi missjoni diffi/li. Filkampjonat hi wkoll diffi/li biex inkunu mal-ewwel tlieta imma se nag[mlu minn kollox biex inkunu hemm,” qal Hamsik. Dan tal-a[[ar ilu segwit minn diversi klabbs kbar Ewropej fosthom Chelsea, l-avversarji li jmiss ta’ Napoli fil-fa]i tal-a[[ar 16 ta/-Champions League.

,

il-kuntratt mal-Katalani, kuntratt li jiskadi fi tmiem lista;un. Il-kow/ ta/-champions Spanjoli u Ewropej qal li g[adu ma dde/idiex dwar il-futur tieg[u.

Jekk Guardiola ma j;eddidx il-kuntratt, hu mifhum li wie[ed mill-kow/is ewlenin li jista' jie[u postu hu Marcelo Bielsa.

Mistoqsi dwar l-istess Bielsa, Guardiola qal li dan ikun sositut adattat biex imexxi klabb tal-kalibru ta' Barcelona.

Guardiola evita li jikkumenta dwar il-possibbiltà li jie[u post Ferguson la darba dan tal-a[[ar jirtira mill-kariga ta’ manager ta’ Man Utd. Guardiola, minn meta n[atar kow/ ma’ Barcelona fl-2008 reba[ 13-il trofew minn 15 li kien hemm g[ad-dispo]izzjoni.

Fost dawn it-titli hu reba[ ]ew; Champions League u tliet kampjonati konsekuttivi.

FOOTBALL INGLI}

QPR se jappellaw QPR se jappelaw dwar il - karta [amra li r/ieva Joey Barton fit - telfa ta ’ 2 -1 kontra Norwich . Il - captain ta ’ QPR tke//a wara li kellu xi argument ma ’ Bradley Johnson fis - 36 minuta .

Kemm Barton kif ukoll l - kow/ Neil Warnock qalu li r - referee kien ingannat u spi//a biex ke//a lill - player ta ’ 29 sena . Din kienet l - ewwel karta [amra li qatt intwera minn mindu dan ing[aqad

ma ’ QPR f ’ Awwissu li g[adda .

Barton , li kien po;;a lil QPR fil vanta;; wara 11- il minuta qal li fi tmiem l - ewwel taqsima l - uffi/jali kienu qalulu ma rawx l - in/ident li kellu ma ’ Johnson .

Fuq is - sit personali tieg[u , Barton attakka kemm lil Johnson kif ukoll lir referee i]da skont il - ;urnali Ingli]i l - FA Ingli]a mhux se tie[u passi dwar dan .

L-Erbg[a, 4 ta’ Jannar, 2012

32 Lokali

Il-volum ta’ ilma g[at-tisqija li ntu]a bejn Settembru 2009 u Awwissu 2010 ammonta g[al 28.2 miljun metru kubu (Ritratt> Michael Ellul)

PRE}ENTAZZJONI TA’ ?ENSIMENT DWAR IL-BIEDJA LI SAR FL-2010

}ieda ta’ 18.6% fl-art agrikola i]da tnaqqis ta’ 14.6% fil-bdiewa full-time ■ Il-bdiewa part-time ]diedu b’36.9% ?ensiment dwar il-biedja, li sar mill-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika (NSO) fil-31 ta’ Awwissu 2010 wera ]ieda fiz-zona agrikola, ]ieda fin-nag[a; u l-mog[o] i]da tnaqqis fin-numru ta’ baqar u [nie]er.

Wa[da mir-ra;unijiet g[a]-]ieda firraba' kienet li mtlew bil-[amrija numru ta’ barrieri li kienu vojta u li allura ;ew u]ati g[al skopijiet agrikoli.

Ronald Tanti, uffi/jal fl-NSO u li kien inkarigat minn dan i/-/ensiment, fisser kif mill-a[[ar /ensiment simili li kien sar fl-2001, in-numru ta’ artijiet li huma m[addmin g[al skopijiet agrikoli ]died b’4.8 fil-mija.

L-art tajba g[all-biedja avvanzat b’1,796 ettaru jew 18.6 fil-mija.

Hu qal li kienet re;istrata ]ieda fin-

numru ta’ nag[a; u mog[o] i]da kien hemm tnaqqis fil-baqar, fil-[nie]er u fit-tjur. Dan i/-/ensiment wera ]ieda ta’ 4,649 persuna jew 36.9 fil-mija ta’ bdiewa part-time i]da n-numru ta’ bdiewa li ja[dmu full-time naqas b’14.6 fil-mija. Bdiewa impjegati fuq ba]i part-time ammontaw g[al 17,238 filwaqt li 1,301 ja[dmu full-time.

F’dan il-qasam jippredominaw lir;iel u 44.2 fil-mija tal-bdiewa qalu li minbarra l-biedja g[andhom d[ul finanzjarju ie[or filwaqt li 53.5 filmija sostnew li l-g[ajxien tag[hom jiddependi mill-agrikultura.

Sal-a[[ar ta’ Awwissu 2010, ilpopolazzjoni tal-baqar ammontat g[al 15,688, b’6,740 jew 43 fil-mija kienu baqar g[all-produzzjoni tal-[alib. I//ensiment wera wkoll 70,593 [an]ir

filwaqt li n-numru tan-nag[a; u lmog[o] ammonta g[al 11,873 u 4,384 rispettivament. Minn 1.2 miljun tajra, 73.1 fil-mija kienu ti;ie; u 26 fil-mija kienu qrejjaq.

Ronald Tanti ]ied li l-ma;;oranza tal-art agrikola hi mmexxija missidien, jew a[jar 98 fil-mija.

Mi/-/ensiment tal-2010 jirri]ulta li fil-192 bi//a art g[ar-raba' ntu]a tag[mir li j;edded l-ener;ija. Iz-zona fil-Punent ta’ Malta kienet dak iddistrett b’60 bi//a art agrikola fejn jintu]a apparat b’ener;ija li ti;;edded mir-ri[ filwaqt li 13-il bi//a art tag[mel u]u minn ener;ija mixxemx.

Il-volum ta’ ilma g[at-tisqija li ntu]a bejn Settembru 2009 u Awwissu 2010 ammonta g[al 28.2

media•link COMMUNICATIONS

miljun metru kubu.

Michael Pace Ross, i/-Chairman tal-NSO, ]ied li /-/ensiment talagrikultura tal-2010 kien kofinanzjat mill-A;enzija tal-Istatistika talUnjoni Ewropea (Eurostat) bi spi]a ta’ €218,000.

L-objettiv prin/ipali ta’ dan i//ensiment partikulari kien li jkunu identifikati u kkalkulati bidliet li jse[[u minn ]mien g[al ]mien [alli b’hekk ikun jista’ jsir l-ippjanar u jitwettqu policies g[all-benefi//ju talqasam agrikolu.

Objettiv ie[or kien biex ikun hemm tqabbil ta’ artijiet agrikoli bejn stat membru fl-Unjoni Ewropea u ie[or.

Barra minn hekk, i/-/ensiment ipprovda anali]i dettaljata tal-qag[da agrikola f’Malta.