www.media.link.com.mt
Numru 13,014
€0.45
Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
G[axart ijiem /ans lill-Kunsill ta’ Tas-Sliema jew ikun xolt Il-Gvern wissa lill-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema li jekk fi ]mien g[axart ijiem o[ra s-sitwazzjoni fi [danu ma tkunx rimedjata, se jag[ti parir lill-President ta’ Malta biex il-Kunsill ikun xolt. Fi stqarrija s-Segretarjat Parlamentari g[all-Kunsilli Lokali [abbar li bis-sa[[a tal-Artikolu 22 tal-Att dwar il-Kunsilli Lokali, ilGvern [are; Avvi] Formali lill-Kunsill Lokali Tas-Sliema li fih g[amel din it-twissija. Fl-Avvi] Formali, hemm referenza g[al rapport im[ejji mid-Direttur g[adDipartiment g[all-Gvern Lokali, u li fih jissemmew l-investigazzjonijiet li saru mill-Internal Audit and Investigations Directorate (IAID). Fuq talba tad-Direttur :enerali responsabbli mill-Gvern Lokali, l-IAID investiga diversi allegazzjonijiet li saru fuq il-Kunsill Lokali TasSliema. {afna minn dawn l-irregolaritajiet kienu kkonfermati. B’rabta ma’ dawn l-irregolarijiet jissemmew eks Sindku, eks Segretarju E]ekuttiv, eks deputat Segretarju E]ekuttiv, u numru ta’ g[al pa;na 3
Fl-omelija tieg[u Fr.Savio Vella qal li /ertu spekulazzjoni ma qed tkun ta’ ;id g[al [add spe/jalment g[all-familjari ta]-]ew; vittmi li g[addejjin minn mument diffi/li [afna (Ritratt> Michael Ellul)
IL-QTIL DOPPJU F’TAS-SLIEMA - ISIR IL-FUNERAL TA’ NICHOLAS GERA
Appell g[as-silenzju flok spekulazzjoni bla kontroll minn Neil Camilleri Hemm b]onn ta’ ]mien ta’ silenzju u riflessjoni u mhux kur]itajiet u spekulazzjoni bla kontroll. Dan ]gur li mhu qed jag[mel l-ebda ;id lill-qraba ta’ Nicholas Gera u Duncan Zammit li b[alissa g[addejjin
minn mument diffi/li [afna. Dan sa[qu Father Savio Vella lbiera[ waqt il-funeral ta’ Nicholas Gera, ta’ 26 sena, li hu wie[ed mi]-]ew;t ir;iel li tilfu [ajjithom fil-qtil doppju tal{add li g[adda f’Tas-Sliema.
Folla kbira mag[mula minn familjari, [bieb u kollegi attendiet il-quddiesa li saret fil-knisja ta’ San Girgor f’Tas-Sliema lbiera[ wara nofsinhar.
L-a[[ar ]viluppi dwar il-ka]
g[al pa;na 4
– Ara pa;na 4
Il-kri]i ekonomika
I/-Chairman tal-Euro Group Jean-Claude Juncker iwissi li l-Ewropa tinsab f’xifer ta’ ri/essjoni Ara pa;na 11
Football Ingli] Man Utd sofrew it-tieni telfa fi spazju ta' ftit jiem, din id-darba kontra Newcastle biex issa qeg[din tliet punti ta[t il-leaders Man City. Wara li tilfu 3-2 kontra Blackburn, Man Utd tilfu 3-0 kontra l-Magpies. Ara pa;na 31
g[al pa;na 4
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
2 Lokali
Ajruplan ]g[ir jispi//a fuq il-[axix Ir-runway l-antika talAjruport Internazzjonali ta’ Malta lbiera[ filg[odu kellha ting[alaq g[al xi [in wara in/ident ]g[ir li fih ajruplan privat spi//a fuq il[axix waqt manuvri ta’ ta[ri;. Il-ka] se[[ g[all[abta tas-7.15am. L-ajruplan, tat-tip Cessna 172, u li huwa tal-Malta School of Flying kien qed jittajjar minn student wie[ed li kien qed jipprattika lin]ul. G[al xi ra;uni mhux mag[rufa l-ajruplan skidja malli ni]el fuq runway u
baqa’ [iere; fuq il-[axix. Fi stqarrija l-Malta School of Flying qalet li dan ma kienx in]ul tal-emer;enza, il-pilota ma we;;ax u ma kinux ikkaw]ati [sarat fuq lajruplan. Ir-runway xorta wa[da kellha ting[alaq g[al xi [in sakemm l-ajruplan ;ie spezzjonat u tne[[a mill-post. Kelliem g[all-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta qal li l-ebda titjira ma ;iet affetwata min[abba li lajruplani kummer/jali ma ju]awx din l-istess runway.
G[addas Pollakk salvat fid-Dwejra
G[addas Pollakk ta’ 35 sena kien salvat mill-Forzi Armati ta’ Malta t-Tlieta filg[axija hekk kif sab ru[u f’diffikultajiet kaw]a ta’ ba[ar imqalleb [afna. Hu sabha diffi/li biex jil[aq il-kosta tad-Dwejra f’G[awdex. Il-FAM ;ew infurmati b’dan il-ka] g[al [abta tas-6pm minn eks uffi/jal tal-pulizija li nzerta fil-post fil-[in talin/ident. Bl-g[ajnuna tieg[u, il-Forzi Armati rnexxielhom jag[tu l-ewwel struzzjonijiet lill-g[addas. Hu ttella’ millba[ar mill-Patrol Boat P32 li tkun stazzjonata f’G[awdex u ttie[ed lejn il-Port tal-Im;arr. Fl-operazzjoni tas-salvata;; intu]at ukoll il-lan/a Melita 1 u [elikopter tat-tip AB212 kien fuq allert. IT-TEMP
UV INDEX
2
IT-TEMP ftit jew wisq imsa[[ab bil-possibbiltà ta’ xi [albiet tax-xita i]olati filg[odu li jsir ftit imsa[[ab b’waqtiet sbie[ aktar tard filg[odu VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ moderat mill-Majjistral li jsir qawwi g[al qawwi filg[axija BA{AR ftit qawwi IMBATT baxx mill-Majjistral TEMPERATURA l-og[la 15˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 12.1mm Xita mill-1 ta’ Settembru 368.3mm IX-XEMX titla’ fis-07.13 u tin]el fis-17.00
Mixli b’[abtiet bil-karozza u li fera tliet persuni meta kien fis-sakra Ra;el ta’ 46 sena minn {al Tarxien u li joqg[od il-Fgura n]amm ta[t arrest preventiv wara li kien mixli quddiem il-Ma;istrat Giovanni Grixti li nhar it-Tlieta filg[axija fi triqtu mill-Belt g[all-{amrun [abat ma’ erba’ karozzi, wa[da minnhom, karozza tal-linja ta’ Arriva u li kka;unalhom [sara. F’wa[da minn dawn il[abtiet allegatament Philip Attard we;;a’ tliet persuni, tnejn li kienu f’karozza u o[ra li kienet f’karozza differenti, li spi//at qalg[et daqqa millkarozza li da[al fuqha Attard. Attard, li tressaq il-Qorti b’ferita fuq imnie[ru u bilflokk li kien liebes mimli dmija kien mixli bi 22 akku]a, fosthom li g[all-[abta tas-6.30 p.m. waqt li kien fissakra u kien qed isuq karozza Honda Civic kka;una feriti gravi fuq Gerald Agius u ferita [afifa fuq Emanuela Nagiah u Catherina Micallef. Huwa kien mixli wkoll li g[amel [sara fuq il-vetturi ta’ dawn il-persuni u o[rajn li ntlaqtu waqt li Attard kien qed isuq b’mod perikolu] u traskurat. Hu kien mixli wkoll li aktar tard filg[axija, g[all[abta tas-7p.m. fl-G[assa tal-
Pulizija tal-{amrun naqas milli jag[ti kampjun tan-nifs g[all-anali]i permezz ta’ strument, li hedded uffi/jali tal-Pulizija u wettaq re]istenza, li kiser il-pa/i pubblika b’g[ajjat u ;lied u li qal kliem indi/enti li jikkonsisti f’dag[a. Kien mixli wkoll li ma obdiex lordnijiet le;ittimi tal-Pulizija. Huwa kien mixli wkoll li fi Triq {al Qormi l-{amrun, [abat ma’ karozza Suzuki Swift u naqas li jinforma lillGwardjani Lokali jew lillPulizija, u li hedded persuna, b’mod li [are; ’il barra milllimiti tal-provokazzjoni. Hu kien mixli wkoll li fi Triq il-Kbira, il-{amrun, g[all-[abta tal-4.40 p.m. baqa’ die[el f’karozza King Long, propjetà tal-Arriva u li naqas jinforma dwar dan lillawtoritajiet kompetenti u
Ri]ultat tas-Super 5 In-numri tas-Super 5 li telg[u lbiera[ huma: 38, 26, 16, 41, 1. {add ma qata’ l-[ames numri. 27 qatg[u erba’ numri u reb[u €1,663.30 kull wie[ed filwaqt li 1,049 qatg[u tliet numri u reb[u €49.95 kull wie[ed. Il-premju g[at-tlug[ li jmiss se jkun mhux inqas minn €260,000.
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
aktar kmieni wara nofsinhar fi Triq San Gejtanu, il-{amrun, g[amel [sara fuq karozza Renault Megane u wkoll naqas jinfoma lill-awtoritajiet kompetenti u li g[amel [sara fil-karozza g[ad-dannu ta’ Sylvana Bugeja. Hu kien mixli wkoll li kiser il-provedimenti tal-Qorti b’sentenza mog[tija millQorti tal-Ma;istrati. Kien mixli wkoll li sar re/idiv. Iddifi]a mmexxija mill-Avukat Arthur Azzopardi qalet li kienet se tag[mel it-talba g[al libertà provi]orja i]da b’mod kwalifikat. Dan ji;ifieri li l-Qorti, jekk tilqa’ t-talba timponi lkundizzjonijiet kollha ne//essarji, fosthom li anke jkun hemm sospensjoni talli/enzja fil-konfront ta’ Philip Attard, li [afna mill-ka]ijiet tieg[u passati dejjem kienu jinkludu in/identi tat-traffiku. Il-Prosekuzzjoni mmexxija mill-Ispettur Robert Vella, qalet lill-Qorti li ma taqbilx li l-akku]at jing[ata l-libertà provi]orja. Din it-talba g[allibertà ma kinitx milqug[a mill-Qorti min[abba nnuqqas ta’ affidabbiltà talakku]at.
B[al-lum 25 sena
IL-{AMIS L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
IL-:IMG{A L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C
IS-SIBT L-og[la 14˚C L-inqas 8˚C
IL-{ADD L-og[la 16˚C L-inqas 8˚C
IT-TNEJN L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn il-bliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Al;eri 17˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 08˚C imsa[[ab, Ateni 14˚C xemxi, Li]bona 16˚C xemxi, Berlin 07˚C imsa[[ab, Brussell 07˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 16˚C ftit imsa[[ab, Dublin 07˚C xita, Kopen[agen 06˚C imsa[[ab, Frankfurt 08˚C ftit imsa[[ab, Milan 03˚C imsa[[ab, Istanbul 09˚C xemxi, Londra 08˚C ftit imsa[[ab, Malta 15˚C imsa[[ab, Madrid 08˚C xemxi, Moska 01˚C imsa[[ab, Pari;i 09˚C imsa[[ab, Bar/ellona 14˚C xemxi, Ruma 14˚C xemxi, Tel Aviv 19˚C imsa[[ab, Tripli 11˚C xita, Tune] 16˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 08˚C imsa[[ab, Zurich 04˚C xita, Munich 04˚C xita, Stokkolma 02˚C imsa[[ab, San Pietruburgu 01˚C imsa[[ab
F
’mass meeting tal-Partit Nazzjonalista f’Marsaxlokk, Eddie Fenech Adami sostna li Gvern Nazzjonalista jroddu lura ddinjità li kien jixraq lill-Parlament Malti. Hu fisser kif fl-a[[ar ;img[at id-dinjità talParlament kienet imkasbra u rrefera g[allepisodju li fih il-Kurunell Cachia insulta u tg[ajjar fil-Parlament, kif ukoll ix-xeni ta’ g[ajb fl-Istrangers Gallery. Dan minkejja li l-
Partit Laburista kien kontinwament jifta[ar li l-Parlament kien l-og[la istituzzjoni tal-pajji]. Eddie Fenech Adami qal li anki l-im;iba tad-Deputat g[andha tkun tirrifletti s-serjetà li biha jitmexxa l-Parlament. Fil-bidu taddiskors tieg[u spjega l-importanza tar-rwol tal-Parlament, partikolarment issa li kien wasal qrib ix-xoljiment tieg[u. Hu qal li lMaltin qatt ma kienu se jinsew il-mod kif is-So/jalisti kisru l-weg[diet tag[hom ta’ qabel l-elezzjoni, li ma jiggvernawx ming[ajr l-appo;; tal-ma;;oranza. G[alhekk dak kien jibqa’ gvern ille;ittimu.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Lokali 3
Sitwazzjoni li qed tfixkel il-[idma tal-Kunsill minn pa;na 1
membri tal-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema. L-eks Sindku u kunsillieri lokali tressqu wkoll il-Qorti akku]ati b’reati differenti. Id-Dipartiment g[allGvern Lokali wettaq e]er/izzju ta’ monitora;; tal-laqg[at tal-Kunsill Lokali Tas-Sliema biex jevalwa l-andament taloperat tal-istess Kunsill. Dan l-e]er/izzju wera bi//ar li qed ikun hemm /irkustanzi fejn il-Kunsill Lokali mhux qed ikun jista’ jkompli bl-operat tieg[u min[abba tfixkil li beda wara l-pro/eduri legali li nbdew fil-Qorti u min[abba nuqqas ta’ ftehim bejn il-kunsillieri. Minkejja li saru sforzi biex ji;u rran;ati l-ixkiel u d-diver;enzi, dawn lisforzi ma taw l-ebda ri]ultat po]ittiv. Ir-rapport tad-Direttur g[all-Gvern Lokali jikkonkludi li din issitwazzjoni qed ixxejjen l-andament amministrattiv tal-Kunsill Lokali TasSliema bir-ri]ultat li l[idma qed tkun imxekkla u mhux qed isir progress fuq numru ta’ inizjattivi. Fil-konklu]joni tarrapport, id-Direttur g[allGvern Lokali jag[ti parir li l-Kunsill Lokali TasSliema jkun xolt.
{sara teknika fuq titjira tal-Air Malta g[al Londra Ajruplan tal-Air Malta li kien fi triqtu lejn Londra lbiera[ wara nofsinhar kellu jirritorna lura ftit tal[in wara t-tluq min[abba problema teknika. It-titjira kienet KM102 u telqet mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta ftit wara l-5pm. Ilproblema fe;;et ftit tal-[in wara u g[alhekk ittie[det id-de/i]joni li b[ala mi]ura ta’ prekawzjoni l-ajruplan jirritorna Malta biex isiru lispezzjonijiet me[tie;a. Fi stqarrija l-Air Malta qalet li din it-titjira kellha titlaq sag[tejn tard wara li ttie[det id-de/i]joni li jintu]a ajruplami ie[or.
Id-distributuri qed jilmentaw li ilhom ma jing[ataw ]ieda fuq il-kummissjoni li jie[du mill-bejg[ ta/-/ilindri mill-2008 (Ritratt> Michael Ellul)
IL-KWISTJONI DWAR IL-KUMMISSJONI LID-DISTRIBUTURI TAL-GASS
Il-laqg[at se jkomplu fil-jiem li ;ejjin Wara laqg[a li saret ilbiera[ bejn ilGRTU li tirrappre]enta d-distributuri talgass, il-kumpanija Liquigas u l-Awtorità Maltija dwar ir-Ri]orsi (MRA) li fiha kienet diskussa t-talba biex ti]died ilkummissjoni tad-distributuri tal-gass, intla[aq qbil li l-partijiet ikomplu biddiskussjonijiet fil-jiem li ;ejjin. Il-laqg[a saret fl-uffi//ji tal-MRA filMarsa u g[aliha attendew Joe Attard uffi/jal tal-GRTU responsabbli mitTaqsima tad-Distributuri tal-Gass flimkien ma’ xi distributuri, Anthony Rizzo, il-Kap E]ekuttiv tal-MRA u uffi/jali ta’ Liquigas. Fil-laqg[a, li minn informazzjoni li g[andu dan il-;urnal kienet wa[da
kordjali, kienu diskussi diversi temi, fosthom it-talba li ressqet il-GRTU f’isem id-distributuri biex ti]died il-kummissjoni lid-distributuri min[abba li dawn ilhom ma jie[du ]ieda mis-sena 2008. Minn informazzjoni li g[andu dan il;urnal jidher li llum jew g[ada l-GRTU se tag[ti lil Liquigas i]-]ieda fl-ispejje] li kellhom id-distributuri u li din trid tg[addihom lil MRA biex sa nhar il:img[a jkun de/i] meta jkomplu ddiskussjonijiet. Fl-a;enda se jkun hemm affarijiet o[rajn li kemm il-GRTU f'isem id-distributuri kif ukoll Liquigas jixtiequ jiddiskutu. It-tama hi li d-diskussjonijiet ikunu konklu]i fil-;img[at li ;ejjin. Skont il-GRTU, fil-bidu ta’ dan ix-xahar
xi distributuri ta’ Liquigas qabdu u g[ollew minn jeddhom il-prezz ta/-/ilindri tal-gass min[abba li la Liquigas u lanqas l-MRA ma riedu jikkunsidraw it-talba tag[hom biex ti]died il-kummissjoni. Dan ;ab reazzjoni kemm minn Liquigas u mill-MRA u d-distributuri kellhom jer;g[u jibdew ibieg[u l-gass skont il-prezz miftiehem ma’ Liquigas, skont kif stabbilit mir-regolatur min[abba li d-distributuri huma a;enti ta’ Liquigas. Fi tmiem il-laqg[a li damet aktar minn sag[tejn la l-GRTU u laqas l-MRA ma riedu jag[tu kummenti lill-;urnalisti. Minn informazzjoni li g[andu dan il;urnal, aktar kmieni lbiera[ saret laqg[a o[ra bejn l-MRA u uffi/jali ta’ Liquigas.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
4 Lokali
Mart Duncan Zammit g[adha ta[t xokk qawwi ■ S’issa g[adha ma ;ietx interrogata mill-Pulizija minn Il-Pulizija qed tkompli blinvestigazzjoni tag[ha biex tasal g[all-fatti li se[[ew fiddelitt doppju li se[[ nhar il{add li g[adda f’Tas-Sliema li fih inqatlu Nicholas Gera ta’ 26 sena u Duncan Zammit ta’ 32 sena. Sorsi mill-pulizija li tkellmu ma’ IN-NAZZJON ikkonfermaw li fuq Claire Zammit Xuereb, mart Duncan Zammit instab titjir tad-demm meta l-pulizija waslu fl-appartament tag[hom fejn se[[ il-ka]. Listess sors qal li l-pulizija g[ad m’g[andhiex konferma ta’ min kien dak id-demm. Dan jista’ jag[ti [jiel lillpulizija ta’ fejn kienet fil-[in li ]-]ew;t ir;iel kienu qed jitqatlu bejniethom. S’issa l-pulizija g[adhom ma interrogawx lil Claire Zammit Xuereb fid-dettall min[abba li g[adha ta[t xokk qawwi. Hi kellmet lillMa;istrat Edwina Grima nhar il-{add filg[odu fil-post, i]da hu mifhum li f’din ilkonversazzjoni ma [ar;ux iddettalji kollha. Skont Lewis Zammit, li ji;i [u Duncan, u li tkellem ma’ IN-NAZZJON ilbiera[, b[alissa, Claire qed toqg[od mal-;enituri tag[ha nNaxxar, flimkien ma]-]ew; ulieda ta’ tliet xhur, Jack u Millie. Skont Lewis, Claire tinsab ta[t xokk qawwi u ma tridx t[alli lil uliedha minn ta[t idejha. F’xi ;urnali tal-biera[, kien hemm xi rapporti li jindikaw li Claire setg[et tat xi daqqiet lil Nicholas Gera f’attentat biex issalva lil ]ew;ha. Millinvestigazzjoni li g[amel INMatthew Bonett
NAZZJON, jirri]ulta li filwaqt li dan mhux qed ji;i esklu], il-pulizija g[ad m’g[andha l-ebda prova dwar dan. Peress li l-unika xhieda filka] hi Claire Zammit Xuereb, ir-ri]ultati forensi/i huma kru/jali. Il-Pulizija qed tinvestiga b’mod partikolari x’tip ta’ telefonati saru mobile u l-korrispondenza bl-email tal-vittmi. Fil-kummenti li tana lbiera[, [u Duncan Zammit, Lewis, appella lill-media biex ma jispekolawx firrapporti tag[hom, i]da j]ommu mal-fatti li jipprovdu l-pulizija. Dan g[al ;id ta]-]ew; familji li g[adhom kif tilfu membru g[a]i] g[alihom. Sa issa, l-uniku konferma tal-pulizija kienet li l-vittmi mietu g[ax tilfu ammont kbir ta’ demm. Dan l-appell
Mistoqsija o[ra li lpulizija, sa issa, m’g[andhiex twe;iba g[aliha hi fejn kien u x’kien qed jag[mel Gera matul illejl qabel safa maqtul. Luni/i fatti li [ar;u sa issa huma li hu kien xog[ol f’ristorant f’San :iljan sas2.30am, biex imbag[ad deher f’[anut tax-xorb f’tasSliema ftit qabel il-5am. G[alhekk, qed issir investigazzjoni biex ji;i skopert x’se[[, wara dak il[in. Sid il-[anut tax-xorb ‘Muddy Waters’ li lbiera[ tkellem ma’ IN-NAZZJON qal li Nicholas Gera ma kienx klijent regolari tal[anut, i]da kien ;ieli mar jixrob hemmhekk. F’dak illejl, hu mar wa[du fil-[anut, i]da wara ftit sekondi beda jittanta xi nies u g[alhekk ;ie mitlub jitlaq mill-post,
Fil-kummenti tieg[u, Lewis Zammit /a[ad ukoll rapporti li indikaw li setg[et e]istiet xi tip ta’ relazzjoni bejn [uh u Nicholas Gera g[amlu wkoll An;lu Xuereb, missier Claire f’intervista fuq l-istazzjon nazzjonali fla[[ar jiem, waqt li anke Tanya Gera, omm Duncan Gera, f’kummenti ma’ INNAZZJON ilbiera[ filg[odu, appellat biex ilmedia ma tibqax tispekola dwar x’seta’ ;ara meta la huma u lanqas il-pulizija ma taf e]att.
biex ma jiskomodax lillklijenti l-o[ra. Jidher li fil-ftit [in li g[amel f’dan il-[anut, Gera ma kellux /ans jixtri xorb minn hemm, u fi kliem issid, ‘l-aktar li seta’ [a kien drink wie[ed’. Is-sid tal[anut qalilna li kien hu li mar g[and il-pulizija biex jg[idilhom li Gera kien fil[anut tieg[u meta sema’ bl-
Nicholas Gera llum kien se jag[laq 27 sena minn pa;na 1
Lewis Zammit, [u Duncan li /a[ad /ertu rapporti f’sezzjonijiet tal-media
a[bar tal-mewt tieg[u. Minn na[a l-o[ra, [u Duncan, Lewis Zammit qalilna li l-a[[ar darba li ra lil [uh kien fis-26 ta’ Di/embru waqt festin g[and il-;enituri tag[hom. Hu qal li r-relazzjoni bejn il-familja Xuereb, u l-familja Zammit, hi wa[da tajba [afna, tant li ftit sig[at qabel se[[ il-ka], i]-]ew; koppji ;enituri ta’ Duncan u Claire kienu flimkien fil-penthouse ma’ wliedhom ji//elebraw lewwel tokki tas-sena l-;dida. Fil-kummenti tieg[u, Lewis /a[ad ukoll rapporti li indikaw li setg[et e]istiet xi tip ta’ relazzjoni bejn [uh u Nicholas Gera. Hu qal li dawn ir-rapporti huma kollha mhux minnhom, waqt li kompla li ma jistax jg[id iktar g[ax l-investigazzjoni tal-pulizija g[adha g[addejja.
Fuq quddiem nett kien hemm Tanya Gera , li addottat lil Nicholas u erba ’ [utu mill - Bosnja meta hu kellu biss [dax - il sena . Fr Savio , li kien meg[jun mill Kappillan Dun Victor Scicluna , qal li l - mewt ta ’ Nicholas Gera hi opportunità biex nirriflettu fuq il - [ajja u l - mewt u fuq kif hi bl im[abba t ’ Alla li l bniedem jista ’ ja[fer u jinsa l - mewt ta ’ ma[bubin . Dan b ’ mod partikolari meta jkun hemm [afna mistoqsijiet dwar il mewt ta ’ dik il persuna . Hu qal li l - vojt li t[alli l - mewt ta ’ persuna tista ’ taqsam l iktar qalb b ’ sa[[itha u g[alhekk , f ’ dan il mument , hu iktar elokwenti s - silenzju . I]da dan qed jinsteraq mill - ispekulazzjoni kbira li hemm dwar dan il - ka] . Fr Savio semma wkoll il - vittma l - o[ra tat - tra;edja , Duncan Zammit , u qal li hemm b]onn i] - ]mien biex il familji jo[or;u minn dan il - mument diffi/li kkaw]at mill - mewt bla spjegazzjoni ta ’ ]ew;t ir;iel li kienu fl - aqwa ]mien ta ’ [ajjithom . Is - sa/erdot tkellem ukoll dwar l - esperjenzi koroh li g[adda minnhom Nicholas b[ala tifel Bosnijak . “ Hu esperjenza l - kruha tal - gwerra u d diskriminazzjoni razzjali . I]da sab ukoll it - tifsira tal - im[abba , ming[and Tanya , li flimkien ma ’ erba ’ [utu addottatu u tatu l im[abba . Hu ddeksriva lil Tanya Gera b[ala ‘ xempju [aj tal im[abba t ’ Alla ’. Nicholas Gera miet kaw]a ta ’ daqqiet ta ’ sikkina f ’ g[onqu waqt ;lieda ma ’ Duncan Zammit fl - appartament ta ’ Zammit f ’ Tas Sliema . Illum hu kien se jag[laq 27 sena .
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Lokali 5
€100,000 f’boro] ta’ studju mill-Gvern g[al studenti li jridu jsiru veterinarji Permezz ta’ scholarship imniedi g[all-ewwel darba mill-Ministeru tarRi]orsi u l-Affarijiet Rurali, g[axar studenti li qed isegwu kors f’università barra minn Malta biex isiru veterinarji ng[ataw €10,000 kull wie[ed b[ala g[ajnuna biex itaffu lispejje] finanzjarji tal-kors. B’kollox g[al din l-iskema applikaw 35 student. George Pullicino, il-Ministru tarRi]orsi u l-Affarijiet Rurali, ilbiera[ ippre]enta l-g[ajnuna finanzjarja lillg[axar studenti waqt li spjega li s’issa f’Malta g[adu mhux possibbli li student isegwi dan il-kors hekk kif lUniversità ta’ Malta g[adha mhix toffrih. Hu spjega madankollu li b[alissa l-istess Università ta’ Malta tinsab f’diskussjonijiet ma’ universitajiet Ewropej bit-tama li fil-qrib jibda jsir kors kon;unt. George Pullicino spjega wkoll li kien min[abba din ir-ra;uni li lGvern [ass li kellu joffri in/entiv finanzjarju lil studenti f’dan il-qasam tant me[tie; g[al Malta, wara li xi snin ilu l-Gvern kien idde/ieda li studenti Maltin isegwu korsijiet f’livell universitarju barra minn Malta g[aliex il-kors ma jsirx f’pajji]na
jing[ataw l-istipendju. Hu spjega li bid-d[ul ta’ Malta flUE is-servizz ta’ veterinarji sar dejjem iktar me[tie;, fosthom fil-qasam tal-[arsien tal-annimali, u qal li mhux biss Malta b[ala pajji] te[tie; iktar veterinarji imma anke l-istess Ministeru li jmexxi hu. I]-]g[a]ag[ Maltin qed isegwu lkors tag[hom f’diversi Universitajiet fl-Ewropa fosthom f’Budapest lUngerija, f’Edinburgh fl-Iskozja u f’pajji]i o[ra. U[ud mill-istudenti jinsabu firraba’ sena, li hi l-a[[ar sena tal-kors. F’kummenti lil IN-NAZZJON huma qasmu l-apprezzament tag[hom g[al din l-g[ajnuna finanzjarja li qed tippermettilhom i[allsu parti mill-istudji tag[hom. Ilkoll spjegaw kemm kors b[al dan huwa g[oli biex wie[ed jag[mlu barra minn Malta u kemm kien diffi/li g[alihom biex jidraw, spe/jalment fl-ewwel sentejn. Studenta partikolari spjegat li l-ischolarship wasal f’[in e]att f’[ajjitha g[aliex ma kienx se jkun possibli g[aliha li tkompli g[addejja bil-kors min[abba l-pi] finanzjarju u /irkustanzi o[ra fil-[ajja tal-familja tag[ha.
B’kollox b’din l-iskema g[axar studenti ng[ataw €10,000 kull wie[ed biex itaffu mill-ispejje] tal-kors li s’issa mhux qed ikun offrut f’Malta (Ritratt> Pierre Sammut, DOI)
L-ebda evidenza li l-implants tal-PIP jg[ollu r-rata tal-kan/er tas-sider ■ F’Malta hawn 80 mara li g[andhom dan it-tip ta’ implant M’hemm l-ebda indikazzjonijiet jew evidenza xjentifika li juru li l-implants tad-ditta PIP g[andhom jitne[[ew hekk kif l-istudji li saru wrew li mhuwiex veru li dawn ikabbru l-possibbiltà li mara ji]viluppalha kan/er tas-sider. Fi stqarrija, is-Sovrintendent tasSa[[a Pubblika Ray Busuttil qal li saret konsultazzjoni mal-awtoritajiet kompetenti u evalwazzjoni tal-evidenza mog[tija minn esperti lokali u minn
dan kollu ma jirri]ultax li hemm riskju ikbar ta’ kan/er tas-sider. G[alkemm meta mqabbla ma’ implants o[ra, dawk tal-PIP g[andhom /ans ftit ikbar li jinfaqg[u. Is-Sovrintendent tas-Sa[[a Pubblika qal li m’hemm l-ebda indikazzjoni g[alfejn nisa li g[andhom dawn it-tip ta’ implants g[andhom ine[[uhom jew ibiddluhom, i]da tajjeb li, permezz ta’ ultrasound, ji;i //ekkjat jekk l-implants tag[hom ikunux qeg[din jillikjaw. It-
tobba g[andhom jidde/iedu fuq il-frekwenza tat-testijiet fuq ba]i individwali. Sal-lum hu mag[ruf li f’Malta hawn madwar 80 mara li g[andhom implant tal-PIP. Il-ma;;oranza tag[hom saru mis-settur privat. Is-Sovrintendenza qalet li se tibqa’ ssegwi l-ka] u tav]a lill-pubbliku jekk ikun hemm ]viluppi. L-implants tal-PIP ilhom ta[t il-lenti g[al dawn l-a[[ar ;img[at wara li lawtoritajiet tas-Sa[[a Fran/i]i qalu li kien hemm ‘rupture rate’ ta’ 5%. Ftit
tal-jiem wara l-Gvern Fran/i] kien qal li dawn l-implants g[andhom jitne[[ew. I]da issa, studji li saru f’numru ta’ pajji]i, fosthom fi Franza u fir-Renju Unit, urew li m’hemm l-ebda ra;uni g[alfejn dawn l-implants jitne[[ew kif ukoll li dawn ma jg[ollux ir-rata talkan/er tas-sider. Apparti minn hekk, studju li sar fl-Ingilterra wera li r-rata ta’ difetti fl-implants hi f’livelli a//ettati.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
6 Lokali
GO testendi t-time window tal-Easyline cards
Il-Kap E]ekuttiv ta’ Green Dot Malta, l-In;inier Mario Schembri, jippre]enta l-ftehim lis-Sindku ta]-}urrieq, Silvio Izzi Savona. Pre]enti wkoll (mix-xellug g[al-lemin) is-Segretarju E]ekuttiv tal-Kunsill ta]-}urrieq, Josianne Cilia Mumford, il-Kunsillier Responsabbli mill-Immani;;jar tal-Iskart ta]-}urrieq, Raymond Grixti, u l-Kunsillier ta]-}urrieq Joseph D’Amato
Kunsill Lokali ie[or jing[aqad ma’ GreenPak Il-Kunsill Lokali ta]}urrieq [a pass importanti bil-g[an li jitjiebu l-pratti/i tar-ri/ikla;; fi [dan illokalità meta ng[aqad ma’ GreenPak, l-iskema awtorizzata mill-MEPA u m[addma minn Green Dot Malta Ltd. Dan hu t-tieni Kunsill Lokali li ng[aqad ma’ GreenPak ming[and il-kompetitur tag[ha fl-a[[ar tliet xhur. L-g[a]la ta’ GreenPak, mill-Kunsill Lokali ta]}urrieq, saret biex ikun hemm infrastruttura aqwa g[as-separazzjoni tal-iskart fil-lokalità u biex il-materjal mi;bur jintbag[at g[arri/ikla;;. Dan qed isir b’impenn im;edded [alli l-operat tal-;bir tal-materjali u]ati flippakkjar u l-imballa;; isir b’mod aktar sostenibbli. GreenPak se tinstalla settijiet ta’ bring-in-sites ;odda g[ar-ri/ikla;; ta’ plastik, metall, [;ie; u karta. Dawn
se jitqassmu fiz-zoni /entrali f’diversi partijiet tal-lokalità, filwaqt li skedi g[all-;bir se jsiru matul il-;img[a kollha, inklu]i s-Sibtijiet. Barra minn hekk, se jitqassmu b’xejn f’kull dar fi]-}urrieq boro] g[ar-ri/ikla;;, bl-g[an li tkun promossa l-iskema ta’ ri/ikla;; li ssir kull nhar ta’ Tlieta. Il-Kap E]ekuttiv ta’ GreenPak, l-In;inier Mario Schembri, qal li “I]-}urrieq se jibbenefika mill-impenn ta’ GreenPak biex jitjieb l-ambjent. A[na noffru diversi metodi differenti ta’ ;bir taliskart. Dawn jinkludi recycling banks, ;bir minn wara lbieb, kif ukoll ;bir direttament ming[and in-negozji u l[wienet. GreenPak trid tag[milha tassew [a;a fa/li u prattika g[ar-residenti ta]}urrieq biex jisseparaw liskart.” Is-Sindku ta]-}urrieq,
Silvio Izzi Savona, qal li “lKunsill idde/ieda li jmur mal-iskema ta’ GreenPak min[abba l-fatt li l-g[arfien, l-esperjenza u l-professjonalità li joffru g[andhom iservu b[ala assi importanti g[all-komunità tag[na. Din is-s[ubija g[ar-ri/ikla;; lokali tal-iskart se tkun kru/jali fil-[idma tag[na lejn o;;ettivi sostenibbli billi niddisponu mill-iskart b’mod li jirrispetta aktar lambjent.” GreenPak re/entement nediet lotterija ambjentali bl-isem ‘Tirba[ Int...Jirba[ l-Ambjent’ biex tinkura;;ixxi lir-residenti biex jirri/iklaw aktar materjal tal-ippakkjar billi toffrilhom premju ta’ €200 kull ;img[a fi flus. Din illotterija tifforma parti mill[idma nazzjonali ta’ GreenPak g[al pratti/i sostenibbli favur l-ambjent.
GO qed tipprovdi lill-klijenti time window esti]a fuq l-Easyline cards. B’hekk cards ;odda jew li g[adhom ma ;ewx attivati, se ji]didilhom il-limitu ta’ ]mien allokat biex il-klijenti jkunu jistg[u j/emplu minnhom – li teknikament tissejja[ it-time window. B’hekk, Easyline card b’valur ta’ €5, li b[alissa g[andha time-window ta’ 30 jum, se ting[ata time window ta’ 150 jum. Klijenti li jixtru Easyline card ta’ €10 li g[andha time window ta’ 90 jum issa se jibbenefikaw minn time window ta’ 180 jum u Easyline card ta’ €20 li b[alissa g[andha time window ta’ 180 jum se ti;i esti]a g[al 300 jum. It-time window applikabbli fil-ka] ta’ Easyline card online b’valur ta’ €50 se tibqa’ listess. It-tibdil fit-time window tal-Easyline se japplika f’ka] ta’ cards li ji;u attivati biex issir l-ewwel sej[a minnhom jew ji;u u]ati biex klijent jag[mel top-up wara l-1 ta’ Jannar 2012. Cards attivati qabel din iddata mhumiex se jibbenefikaw mit-time windows esti]i. Sadanittant, b’effett mill1 ta’ Frar, l-Easyline cards se jissostitwixxu l-u]u tatTelecards definittivament fil-payphones ta’ ;ewwa u ta’ barra operati minn GO.
Fl-a[[ar snin, GO [admet fuq il-pro/ess ta’ tne[[ija gradwali tat-Telecards millpayphones tag[ha. Ftit xhur ilu, il-pubbliku ;ie notifikat bid-data tat-tne[[ija tatTelecards mis-suq. GO [adet [sieb ukoll li fil-kabini tat-telefons tag[ha jkunu esibiti avvi]i ta’ twissija biex il-klijenti jkunu konxji li b’se[[ mill-1 Frar 2012 lEasyline cards jistg[u jibdew jintu]aw. Easyline hu servizz ta’ linja fissa prepaid. Dawk li j/emplu permezz talEasyline cards jistg[u jag[mlu s-sej[iet prepaid tag[hom minn linji fissi u minn payphones ta’ GO. Ilklijenti ta’ Easyline ma j[allsux kera u lanqas ma jir/ievu kont. Huma jistg[u jinstallaw l-Easyline fuq linja ;dida jew fuq linja e]istenti filwaqt li j]ommu n-numru e]istenti tag[hom. Is-servizz ja[dem fuq telefon normali push button u g[alhekk il-klijenti talEasyline m’g[andhomx b]onn jixtru xi tag[mir spe/jali. Il-[lasijiet g[al xi sej[iet ji;u mnaqqsa millEasyline card prepaid sakemm il-kreditu jkun kollu u]at u mbag[ad jinxtara i]jed kreditu. Hemm b]onn li klijenti ta’ Easyline residenzjali jag[mlu b’minimu ta’ €88.52 valur ta’ sej[iet kull sena biex ikomplu jgawdu mis-servizz ta’ Easyline.
Probation g[al ]ag[]ug[ fuq serq minn residenza privata Kevin Chircop ta’ 19-il sena mill-Floriana ammetta li fil-lejl ta’ bejn il-21 u t-22 ta’ Di/embru li g[adda minn dar fil-G]ira seraq diversi o;;etti li jaqb]u €2,330 g[ad-dannu ta’ Vanessa Agius. Hu ammetta wkoll quddiem ilMa;istrat Gabriella Vella li sar ri/ediv b’diversi sentenzi li ng[ata mill-istess Qorti. Il-Qorti po;;ietu ta[t probation g[all-perjodu ta’ tliet snin u f’ka] li jonqos jew jikkommetti reat ie[or huwa kien se jispi//a [a]in. Dan kollu wara li kien ikkunsidrat il-fatt li Chircop ammetta fi stadju bikri tal-pro/eduri, u li po;;iet lil Chircop ta[t
sorveljanza ta’ uffi/jal talprobation biex jirriforma ru[u. Mill-provi rri]ulta li lPulizija kienet g[amlet tfittxija fir-residenza ta’ Chircop lejlet il-Milied u hemm instabu l-o;;etti misruqin ta’ Vanessa Agius, fejn il-Qorti ordnat ukoll ordni ta’ protezzjoni fil-konfront tieg[u. Kien ukoll ikkunsidrat il-fatt li Chircop ikkopera malPulizija, tant li parti millo;;etti misrquin ing[ataw lura lill-vittma. G[al [ati deher l-avukat Josè Herrera filwaqt li lProsekuzzjoni tmexxiet millIspettur Jason Francis Sultana.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Lokali 7
Trasferiment tal-Uffi//ju Re;jonali tas-Sa[[a minn Ra[al :did g[al {a]-}abbar L-Ispettorat tas-Sa[[a fi [dan id-Direttorat g[asSa[[a Ambjentali tasSovrantendenza tas-Sa[[a Pubblika av]a lill-pubbliku li bejn il-5 u s-6 ta’ Jannar, 2012, l-uffi//ju Re;jonali tas-Sa[[a fi Triq Santa Ubaldeska, f’Ra[al :did, se ji;i trasferit g[a/-?entru ?iviku, li jinsab fi Triq ilKunvent, f’{a]-}abbar. L-Ispettorat g[alhekk av]a lill-pubbliku biex ma jinqediex minn dawn luffi//ji matul il-;ranet imsemmija. Madankollu fil-ka] ta’ xi ur;enza lpubbliku jista’ jinqeda mill-uffi//ju /entrali tadDirettorat g[as-Sa[[a Ambjentali f’37 u 39, Rue d’Argens, l-Imsida billi j/empel 21337333 jew jibg[at email fuq complaints.ph@gov.mt bejn is-7.30 a.m. u t-3.30 p.m. L-Uffi//ju Re;jonali ta’ Nofsinhar tas-Servizzi talIspettorat tas-Sa[[a jer;a’ ji;i g[an-normal milluffi//ju f’{a]-}abbar mitTnejn, 9 ta’ Jannar, 2012. In-numri tat-telefon se jibqg[u l-istess, ji;ifieri 21823493, 21803372 u 21667201. L-Ispettorat tas-Sa[[a sku]a ru[u g[al kull inkonvenjent li seta’ kkaw]a dan it-trasferiment.
Il-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg jiffirma ftehim mad-Deputat Ministru tal-Intern, il-Prin/ep Ahmed, dwar il-;lieda kontra t-terrori]mu, il-kriminalità organizzata u d-droga
I}-}JARA TAL-VI?I PRIM MINISTRU FL-ARABJA SAWDIJA
Se jiltaqa’ l-Kumitat Kon;unt bejn Malta u l-Arabja Sawdija Diversi oqsma ta’ interess bilaterali u s-sitwazzjoni fiddinja G[arbija kienu diskussi waqt laqg[a f’Riyadh bejn ilVi/i Prim Ministru Tonio Borg u l-Ministru talAffarijiet Barranin tal-Arabja Sawdija, il-Prin/ep Saud bin Faisal bin Abdul Aziz Al Saud. Waqt il-laqg[a [are; ukoll li l-kumitat kon;unt bejn Malta u l-Arabja Sawdija se jibda jitlaqqa’
fil-futur qrib. F’kummenti minn Riyadh, il-Vi/i Prim Ministru qal li kienu ffirmati ftehim bilaterali dwar il-[elsien mittaxxa doppja u ftehim ta’ koperazzjoni fil-;lieda kontra t-traffikar tad-droga u kontra l-kriminalità organizzata. Matul il-laqg[a kienet diskussa wkoll il-possibbiltà ta’ koperazzjoni f’oqsma varji fosthom dawk tatturi]mu u l-edukazzjoni.
I]-]ew; na[at tkellmu wkoll dwar ir-rivoluzzjonijiet li saru f’bosta pajji]i G[arab. Tonio Borg fisser li l-Arabja Sawdija qed issegwi b’interess l-avvenimenti li qed isiru f’dan ir-re;jun. “L-Arabja Sawdija qed issegwi mill-qrib dawn lavvenimenti li huma ta’ importanza mhux biss g[arre;jun tal-Mediterran i]da wkoll fid-dinja G[arbija. Irrivoluzzjoni fit-Tune]ija
rnexxiet u l-pajjiz qed jimxi ’l quddiem. Il-Libja, minkejja l-problemi kollha, ukoll qed timxi ’l quddiem filwaqt li fl-E;ittu, li hu likbar pajji] f’termini ta’ popolazzjoni, il-pro/ess g[adu g[addej b’elezzjonijiet parlamentari u anki g[al president.” Il-Vi/i Prim Ministru qal li fil-;img[at li ;ejjin, mistenni jmexxi delegazzjoni Maltija fit-Tune]ija.
Mhux [ati li ffroda lil ommu Negozjant ta’ 50 sena minn Birkirkara kien illiberat millMa;istrat Marseann Farrugia li wettaq frodi fil-konfront ta’ ommu. Il-ka] jirrigwarda omm u binha, Francesco Xuereb. L-omm qalet li hu kien iddepo]ita xi flus tag[ha f’joint account mal-Bank of Valletta f’ismu u f’isimha, meta hi qatt ma kienet tat ilkunsens tag[ha biex il-kont jinfeta[ kon;unt. Jane Xuereb ta’ 74 sena, omm in-negozjant, li tbati mill-kundizzjoni tad-dimenzja, kienet ir/eviet ]ew; /ekkijiet mitTe]or, wie[ed ta’ Lm1,564.70 u ie[or ta’ Lm700.50. I/-/ekkijiet kienet ir/eviethom wie[ed f’Settembru
2004 u l-ie[or f’Ottubru 2004. Fit-22 ta’ Ottubru 2004 Francesco Xuereb u ommu marru fil-ferg[a ta’ Santa Venera tal-Bank of Valletta u ddepo]itaw l-ammont totali ta’ dawn i/-/ekkijiet, li la[[aq l-Lm2,265.20 f’kont kon;unt fiss g[al sitt xhur. Il-Qorti emmnet ix-xhieda ta’ Francesco Xuereb peress li din kienet taqbel ma’ dak li qalet l-iskrivana tal-bank stess. {are; mill-provi li meta hu u ommu marru l-bank, marru fis-sezzjoni fejn jinfeta[ kont bankarju u ommu kienet pre]enti. Hu feta[ kont kon;unt bilbarka ta’ ommu. Skont Francesco Xuereb, ommu
qaltlu biex ipo;;i l-flus fuq ismu [alli jekk ikollha b]onn tirtira, u jkollha b]onn xi flus, i;ibilha. L-indirizz tal-kont kien l-indirizz tad-dar tieg[u, peress li dak i]-]mien ommu kienet toqg[od mieg[u, peress li missieru kien miet ftit tax-xhur qabel. Kien fid-29 ta’ Novembru 2004 - iktar minn xahar wara li sar id-depo]itu - li ommu akku]atu li [adilha l-flus. Lomm kienet xehdet li meta hi u binha marru l-bank, hu kien ;eg[elha toqg[od bilqieg[da u ma tqumx, u binha mar wa[du jkellem lill-iskrivana, u minn fejn kienet bilqieg[da, l-omm qalet li ma setg[etx tismag[hom.
Imbaghad Xuereb mar b’]ew; karti u talabha tiffirma. Meta staqsietu g[alxiex se tiffirma, hu we;ibha sempli/ement li biex tpo;;i l-flus il-bank. Wara li ffirmat, Francesco Xuereb re;a’ mar [dejn l-iskrivana u skont ommu, u hu [iere; mill-bank, binha tefg[alha lktieb tal-bank f’[o;orha u x[in fet[itu indunat li kien hemm isem binha mni]]el ukoll. Qalet, “imbag[ad jien fta[t il-ktieb u qed nara li g[amel ismu l-ewwel wie[ed. G[edtlu ‘dawn il-flus mhux tieg[ek,’ u bqajt ni;ri sal-bieb ta’ barra tal-bank u ng[ajjat ‘id[ol u rran;a kollox g[ax ilflus kienu [wej;i u mhux
[wejj;ek,’ u xorta baqa sejjer.” L-iskrivana tal-bank, Sarah Jane Cauchi, qalet li lka] ma tiftakrux peress li g[adda ]-]mien. Dwar dak li qalet omm l-akku]at, Sarah Jane Cauchi qalet li kieku ;ara xi [a;a tiftakar lin/ident, u ]gur li kien se jkun hemm uffi/jali o[ra filbank li jisimg[uha u jiftakru l-in/ident, u possibilment jittie[du passi immedjati millbank. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Ian Joseph Abdilla filwaqt li l-avukat tan-negozjant kien Mark Busuttil u l-Avukati Ruth Scott u Frank Cassar deheru g[al omm Francesco Xuereb.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
8 Opinjoni LIL HINN MINN XTUTNA> ID-DINJA
Bdejna l-bidu tat-tmiem… 350 jum ie[or! Mela llum d[alna fil-[ames jum tas-sena 2012 li g[andha twassalna g[at-tmiem taddinja tag[na fil-21 ta’ Di/embru. Dan ifisser li lbniedem, a[na, fadlilna ftit inqas minn 350 jum ie[or [ajja! Ir-razza tal-Maja filMessiku u l-Gwatemala kellha kalendarju li bassar li ddinja kif nafuha llum g[andha tintemm e]attament fil-21 ta’ Di/embru li ;ej permezz ta’ g[add ta’ avvenimenti. Katastrofisti mbag[ad bdew jinterpretaw kif fehmu huma kif dan tmiem id-dinja se jse[[. Kollox beda bi tnejn min-nies mhux kwalifikati, Josè Arguelles u Zecharia Sitchen, li interpretaw [a]in il-kalendarju antik tar-razza Maja, u qalu li dan jintemm proprju f’dik id-data, u wkoll xi kitbiet antiki Sumeri dwar il-pjaneta :ove, u pjaneta
i]g[ar. Xi [a;a, o;;ett kbir daqs pjaneta, li semmew Nibiru, g[andu ja[bat mad-dinja tag[na; tempesti tax-xemx, bidla fil-poli manjeti/i taddinja, terremoti, supervulkani u g[add kbir ta’ di]astri naturali. Fuq l-internet hemm sa[ansitra sit taparsi tan-Nasa dwar dan, u ilhom snin g[addejjin b’teoriji kontra teoriji. L-imbruljuni bdew jag[mlu flejjes kbar bl-alarmi]mu li bdew jo[olqu. Is-siti u l-blogs psewdo-xjentifi/i bdew ifaqqsu bl-addo//, u wie[ed ried attenzjoni kbira biex jag[raf il-qerq tag[hom. Sfortunatament anki min messu jaf a[jar, b[addiri;enti tal-History Channel, pere]empju, li tant kienu kisbu fama b[ala sors ta’ informazzjoni ta’ min
jog[qod fuqu, kienu rmew ilkredibilità tag[hom biex ikabbru l-udjenza u rikbu fuq il-karru tal-’2012’. Kul[add jg[id tieg[u. Sa[ansitra n[admu films dwar din issena u data b’effetti spe/jali impressjonanti. I]da l-verità x’inhi? Tiftakru l-bi]a’ tal-Y2K hekk kif is-seklu l-ie[or wasal biex jintemm? Wasal l1 ta’ Jannar tas-sena 2000 u ma nqala’ xejn minn dak imbassar. L-istess se ji;ri din is-sena. Assolutament m’hemm l-ebda ba]i xjentifika g[at-tbassir katastrofiku. Nibiru ma je]istix. M’hemm l-ebda prova kredibbli – teleskopika jew b’mod ie[or – li dan l-o;;ett je]isti. U m’hemm ukoll l-ebda prova tal-ebda g[amla ta’ effetti gravitazzjonali ta’ dan l-o;;ett fuq is-sistema solari.
Il-kalendarju Maja fil-fatt ma jintemmx f’Di/embru 2012. Hekk kif il-kalendarju li g[andna mdendel fluffi//ju jew fil-k/ina ma jintemmx fil-31 ta’ Di/embru, il-kalendarju Maja ma jispi//ax fil-21 ta’ Di/embru li ;ej. Id-data ttemm il-perjodu Majan, imma mbag[ad – l-istess b[all-kalendarji tag[na li jer;g[u jibdew fl-1 ta’ Jannar – jibda kalendarju ;did.
minn Joe CALLEJA jocal@me.com http>##enricomizzi.blogspot.com
M’hemm l-ebda tbassir kredibbli g[al avvenimenti astronomi/i inkwetanti fl2012. L-attività tax-xemx hija /iklika b’perjodu ta’ bejn wie[ed u ie[or [dax-il sena u
L-ebda xjenzjat mhu jwissi dwar ‘is-sena tad-destin’ I]da xorta hemm min isostni li huma x-xjenzjati li qed ibassru dak id-destin ikrah g[all-umanità, meta fil-verità l-ebda xjenzjat mhu jwissi dwar ‘is-sena tad-destin 2012’, u l-profeziji kollha dwar dan huma foloz.
Patri Buddista jsegwi l-effetti di]astru]i tal-ib[ra jitilg[u sal-qu//ata tal-muntanji {imalajas fil-film fantaxjentifiku ‘2012’
l-massimu solari li jmiss kien mistenni jse[[ bejn l-2010 u l2012. Madankollu d-dinja ilha tg[addi minn dawn il-perjodi ta’ ]ieda fl-attività tax-xemx ]mien twil ming[ajr ebda konsegwenzi. Il-bi//a l-kbira tal-;eolo;isti giddbu teoriji li s-s[ana taxxemx tant ti]died li ‘qoxra’ interna tal-globu tie[u post dik barranija (earth crust displacement) b’konsegwenzi katastrofi/i ta’ vulkani enormi jisplodu u dulluvji ;ganteski. Il-kamp manjetiku tadDinja, li jiddevja l-parti/elli tax-xemx, ibiddel il-polarità fi skali ta’ madwar 40,000 sena, imma m’hemmx provi ta’ tibdil, li jie[u eluf ta’ snin biex ise[[, li se jibda fl-2012. I]da wkoll jekk dan it-tbdil, li jie[u eluf ta’ snin biex ise[[, kellu jibda, dan ma jeffettwax it-tidwir tad-Dinja… dak jag[mlu biss Superman f’xi film! L-uniku ;bid gravitazzjonali importanti li tg[addi minnu dDinja hu dovut g[all-qamar u x-xemx. Mhux mistennija allinjamenti fl-g[exieren ta’ snin li ;ejjin, u anki jekk ise[[u din is-sena l-effetti fuq id-dinja jkunu negli;ibbli. F’Di/embru d-Dinja u xXemx jallinjaw f’bejn wie[ed u ie[or /-/entru tal-Galassja Milky Way, imma dan hu avveniment ta’ kull sena ming[ajr ebda konsegwenza. It-tbassir kollu dwar Jum il:udizzju u tibdil drammatiku fil-21 ta’ Di/embru ta’ din issena hu kollu falz. Tbassir ]baljat b[al dan dwar tmiem id-dinja (li mbag[ad ma se[[x) qatt ma naqas tul issekli li g[addew: mijiet ta’ eluf ta’ ka]i li impossibbli nsemmuhom kollha. L-a[[ar data tat-tmiem taddinja li rri]ultat falza kienet dik ta’ Lejlet il-Milied li g[adda, skont ktieb ta’ /ertu Frank Water (Mexico Mystique) li fih ikkalkula, [a]in, meta kellu jintemm ilKalendarju tal-Maja: fl-24 ta’ Di/embru, 2011!
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
In]ommu l-pass b’aktar ri]ultati Il-jiem tal-festi tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena g[addew fil-kwiet g[aliex l-attività ekonomika f’pajji]na kienet wa[da normali u ]ammet il-pass mar-realtajiet li qed tg[ix id-dinja kollha. {dejn pajji]i o[ra, l-attività kienet tajba. Il-klima kienet wa[da po]ittiva. Popli o[ra taw bidu g[as-sena l;dida f’ambjent ta’ in/ertezzi kbar kaw]a tas-sitwazzjoni ekonomika u finanzjarja ta’ pajji]hom dominati minn djun kbar li qed ida[[alhom f’aktar kri]ijiet. Ir-realtà f’pajji]na hi differenti. I]da g[alkemm il-klima hi po]ittiva u l-poplu hu ottimist li jibqa’ j]omm ir-ritmu tal-attività ekonomika, irridu nkomplu na[dmu bla heda u b’[afna g[aqal biex in]ommu l-pass b’aktar ri]ultati. Insostnu r-rekord fix-xog[ol u fit-turi]mu Mhux fa/li li quddiem ri]ultati tajbin, tmexxija ta’ pajji] ter;a’ tikseb ri]ultati a[jar. Il-miri ta’ pajji]na qeg[din hemm u mni]]la iswed fuq l-abjad fil-Ba;it 2012. I]da li hu ]gur hu li rridu nibqg[u attenti g[al kull ]vilupp mhux biss fil-pajji]i ta’ madwarna u mal-pajji]i li mag[hom g[andna lakbar kummer/, i]da wkoll tas-sitwazzjoni ekonomika u dik tas-swieq finanzjarji. L-2011 kienet sena ta’ rekord fix-xog[ol u fitturi]mu. G[al kuntrarju ta’ [afna pajji]i li s-sena li g[adna kif temmejna kienet wa[da li jixtiequ, kieku jistg[u, jinsew u jibdew mill-;did, g[al Malta kienet sena li ]gur se tibqa’ mni]]la b[ala wa[da ta’ ri]ultati b’sinifikat akbar g[all-fatt li rnexxielna
niksbuhom fi ]minijiet internazzjonal mill-aktar diffi/li. Li pajji] jikseb ir-ri]ultati meta l-ekonomija dinija tkun fl-aqwa tag[ha, ma jkun ta’ ebda sinifikat partikulari. I]da meta tikseb ri]ultati u rekords f’oqsma importanti b[alma huma x-xog[ol u t-turi]mu fi ]minijiet internazzjonali ta’ sfidi kbar u quddiem pajji]i f’xifer ta’ kollass kaw]a ta’ djun li ma jistg[ux ila[[qu mag[hom, ir-ri]ultati jitqiesu b[ala tad-deheb. Dan, i]da, i;ib mieg[u sfidi wkoll kbar. Sfidi li jitqiesu fuq nota po]ittiva. Mhux sfidi ta’ tensjoni u ta’ qtig[ il-qalb. Mhux sfidi ta’ in/ertezzi. Xejn minn dan. L-isfidi ta’ pajji]na huma li l-ewwel u qabel kollox ner;g[u nil[qu l-istess ri]ultati u b’miri li nissuperaw ir-rekords li ksibna din is-sena – liema rekords jiksru r-rekords li pajji]na kiseb fuq is-sena ta’ qabel. Dan mhux fa/li. Il-Gvern flimkien mal-imsie[ba so/jali jridu jibqg[u ja[dmu flimkien u jilqg[u g[all-isfidi kontinwi li qed ji]viluppaw. Ilpo]izzjoni ;eografika ta’ pajji]na f’nofs ir-re;jun tal-Mediterran, trid tindirizza wkoll l-i]viluppi li qed ise[[u fir-re;jun tal-Mediterran b’mod partikulari fir-Rebbieg[a G[arbija li qanqlet instabbiltà fid-dinja kollha bir-rivoluzzjonijiet li se[[ew fitTune]ija, l-E;ittu u l-Libja, kollha pajji]i importanti fl-Afrika ta’ Fuq. Pajji]na mexa b’g[aqal u prudenza kbira tul issena straordinarja li g[addiet minnha l-Afrika ta’ Fuq b’sitwazzjoni li g[adha delikata [afna u li pajji]na jrid jibqa’ jsegwi b’attenzjoni u jie[u
de/i]jonijiet ta’ g[aqal, kif g[amel meta kien pond importanti b[ala /entru ta’ [idma umanitarja b’mod partikulari waqt ir-rivoluzzjoni tal-poplu Libjan kontra r-re;im ta’ Gaddafi. Il-prijoritajiet ta’ pajji]na tul din is-sena huma li jibqg[u ffukati fuq il-[olqien tax-xog[ol; it-tis[i[ u l-appo;; lill-industrija tat-turi]mu; it-triq lejn aktar tis[i[ tal-finanzi pubbli/i; kif ukoll il-[idma politika mhux biss mal-pajji]i fl-Unjoni Ewropea u tazzona ewro, i]da wkoll mal-pajji]i ;irien fl-Afrika ta’ Fuq. Inkomplu fit-triq li qed tag[ti r-ri]ultati Inkora;;iti mill-politika li tat ri]ultati e//ellenti matul is-sena li g[addiet, matul din is-sena l-;dida
pajji]na jrid ikompli ja[dem biex i]omm u jtejjeb ir-ri]ultati f’sena li taf tkun imqallba daqs is-sena li g[addiet. Id-djun kbar ta’ /ertu pajji]i fiz-zona se jibqg[u jiddominaw il-[idma politika tal-pajji]i tal-UE u taz-zona ewro. I]da b[ala pajji], a[na rridu nkomplu fit-triq u fid-direzzjoni li f’dawn is-snin diffi/li taw ir-ri]ultati. Id-determinazzjoni tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi li jkompli jassigura politika li tindirizza l[ti;iet tal-familji, u g[alhekk l-importanza lis-settur tax-xog[ol, lill-industrija tat-turi]mu, u l-appo;; lejn il-komunità tan-negozju u l-investiment lejn pajji]na, g[andha tkompli tag[ti vi]joni lill-poplu tag[na minkejja l-isfidi u l-maltemp li ji;i minn barra.
Unjoni ekonomika u politika^
L-g[axar anniversarju talewro ja[bat proprju din issena li g[adha kemm bdiet. Kienet tkun okka]joni biex ni//elebrawh li kieku l-ewro ma kienx qed jilg[abha malmewt kif qed jag[mel b[alissa. {asra li ma nistg[ux. G[ax l-ewro ;ab [afna benefi//ji g[a/-/ittadini Ewropej. Allura minn fejn bdew dawn il-problemi? Meta l-pro;ett tal-ewro ;ie varat 20 sena ilu, bl-iffirmar tat-trattat ta’ Maastricht, kien hemm mistoqsija wa[da li baqg[et imdendla u ji;ifieri, kif jista’ jkollok g[aqda monetarja ming[ajr ma jkollok g[aqda politika? Fi kliem ie[or, kif setg[u grupp ta’ pajji]i differenti jkollhom munita wa[da jekk l-ekonomiji tag[hom ma kinux jikkonver;u bi]]ejjed u jekk dawn il-pajji]i ma kinux mag[qudin f’unjoni politika? Dak i]-]mien ftit fehmu limportanza ta’ din il-mistoqsija u [afna kienu ja[sbu li ma kienet xejn [lief problema politika li kienet qed tfixkel pro/ess li essenzjalment ma kienx [lief wie[ed tekniku. Fil-fatt il-kwistjoni fil-fond tag[ha kienet wa[da politika. U issa re;g[et fe;;et. 20 sena ilu, il-mexxejja Ewropej evitaw l-aktar problemi politi/i fundamentali b[al dik li jo[olqu Ewropa
Federali, jew “Stati Uniti talEwropa”. A//ettaw il-[olqien ta’ unjoni monetarja u munita komuni, l-ewro, i]da mhux unjoni politika u ekonomika bl-implikazzjonijiet l-aktar sensittivi tag[hom.
U l-Unjoni Politika^
X’kienet tfisser l-Unjoni Ekonomika^
Kienet tfisser de/i]jonijiet li jmorru lil hinn mill-aspett purament monetarju. Pere]empju, il-Bank ?entrali Ewropew (BCE) seta’ ng[ata l-inkarigu jibni fond komuni bil-[ru; talEurobonds biex jag[mel tajjeb g[al parti mid-dejn talpajji]i membri u biex i]omm baxxi r-rati tal-img[ax fuqu. Seta’ wkoll in[oloq uffi//ju tat-te]or Ewropew u ba;it Ewropew fil-veru sens talkelma. G[ax hu tassew inkredibbli li l-ba;it talUnjoni Ewropea li minnu trid to[ro; l-g[ajnuna kollha g[all-i]vilupp tar-re;juni li g[adhom lura jla[[aq biss madwar wie[ed fil-mija talProdott Gross Domestiku talUnjoni Ewropea. Biex verament ikun effettiv, il-ba;it tal-Unjoni Ewropea g[andu jkun ferm akbar. B’kuntrast ma’ dan, in-nefqa tal-gvern federali Amerikan tvarja bejn 22 u 28 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku tal-Amerika. Tassew li biex ikollha ba;it
minn Simon BUSUTTIL MEP simon.busuttil@euro parl.europa.eu
akbar ikun ifisser li t-taxpayers fil-pajji]i l-aktar sinjuri tal-Unjoni se jikkontribwixxu aktar waqt li dawk li jg[ixu fl-ifqar re;juni jgawdu li]jed. I]da meta r-re;juni laktar foqra ji]viluppaw, ikun imiss lilhom li jikkontribwixxu. Ovvjament, il-[olqien ta’ ba;it Ewropew tassew sostanzjali ;ie evitat ukoll g[ax ikun irid jin;abar minn xi mkien. U minn dejjem kien hemm il-bi]a’ mill-idea ta’ “taxxa Ewropea”. I]da, filfatt, anki l-ba;it Ewropew limitat li g[andna b[alissa hu di;à mi;bur mit-taxxi talEwropej, inklu] tag[na. Sempli/ement nevitaw li nu]aw il-kelma fatali “taxxa Ewropea”.
L-g[aqda ekonomika twassal inevitabbilment g[all-[olqien ta’ unjoni politika, ibda biex istituzzjonijiet aktar demokrati/i fejn jittie[du d-de/i]jonijiet. Pere]empju, li l-g[a]la talKummissjoni Ewropea – li hi l‘gvern’ tal-Unjoni Ewropea f’kollox barra fl-isem – issir aktar demokratiku billi lPresident u#jew il-membri talKummissjoni ji;u eletti direttament jew jin[atru minn fost ilmembri eletti fil-Parlament Ewropew. L-unjoni politika kienet timplika wkoll li l-Parlament Ewropew li jirrappre]enta li//ittadini Ewropej jin;[ata aktar poteri biex ji;i pari mal-Kunsill fejn huma rappre]entati l-istati membri. L-unjoni politika kienet titlob ukoll li titwessa’ t-tifsira ta/“?ittadinanza Ewropea” li tnediet 20 sena ilu fl-istess Trattat ta’ Maastricht, billi ddrittijiet u l-obbligi ta/-/ittadini Ewropej ji;u //arati aktar. I//ittadini Ewropej di;à jafu li g[andhom /ittadinanza Ewropea i]da ma jafux e]attament xi tfisser. Unjoni politika kienet tfisser li kellhom jittie[du de/i]jonijiet o[ra ta’ natura sensittiva. B[allu]u tal-bandiera, l-innu u simboli tal-Unjoni Ewropea kif ukoll b[all-g[a]la ta’ numru limitat ta’ ilsna Ewropej li jservu mhux biss b[ala ilsna
uffi/jali – b[alma di;à g[andna – i]da wkoll b[ala working languages, li ji;u mg[allma b[ala t-tieni, t-tielet jew ukoll ir-raba lingwa sabiex i/-/ittadini Ewropej kollha jkunu jistg[u jikkomunikaw a[jar bejniethom. X’mar ]mer/^
Kif g[edna, g[oxrin sena ilu, il-mexxejja Ewropej ma kinux lesti g[al Unjoni ekonomika u politika. Waslu biss sal-unjoni monetarja. {olqu l-ewro bit-tama li lkredibbiltà tag[ha tkun tista’ tintla[aq billi kull pajji] membru tal-unjoni monetarja jirrispetta diversi regoli ta’ dixxiplina fuq in-nefqa pubblika u ddejn nazzjonali. {asbu li b’dan, l-ekonomiji Ewropej kienu se jikkonver;u ming[ajr il-b]onn ta’ g[aqda ekonomika u politika s[i[a. Sfortunatament dak li se[[ issena li g[addiet wera li dan ma kienx bi]]ejjed. Mhux g[ax irregoli kienu []iena – altru – i]da g[ax pajji] wara l-ie[or bdew jiksruhom u ma kienx metodu ta’ infurzar u dixxiplina li ma t[allihomx jag[mlu dan. U b’hekk er;ajna lura g[allistess mistoqsijiet li t[allew bla twe;iba 20 sena ilu, ji;ifieri jekk g[andniex nag[mlu l-pass a[[ari lejn unjoni ekonomika u wkoll politika. Forsi wasal i]-]mien li nwie;buhom.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
10 Opinjoni#Ittri
FIL-{ABS TA’ KORDIN
Kif kien mistenni, il-midja kollha xeg[let wara dak li kien ]velat dwar x’qed ji;ri fil-[abs ta’ Kordin (ejjew ma nilludux aktar ru[na bit-terminu “fa/ilità korrettiva”), li fil-fatt jidher li hu bejta ta’ intri//i u kolluzzjonijiet misterju]i. Il-fehmiet espressi fil-midja kienu bosta u kienu diversi, i]da m’hemmx dubju li kul[add kien ixxukkjat b’dak li nkixef dwar il-[abs. Is-suspetti kienu ilhom hemm, i]da qatt ma ;ew espressi bilmod kif l-istess Qorti esprimiethom u kkundannathom. Kif qatt tista’ s-so/jetà Maltija tibqa’ ta//etta li l-[abs iservi ta’ intri//i u negozju kriminali, ta[t imnie[er l-istess uffi/jali inkarigati minn fa/ilità “korrettiva”? Kif qatt jista’ jkun li tit[alla sitwazzjoni fejn tirrenja “re;ina” li ;;ib lil kul[add skjav tag[ha, bil-pri;unieri u l-istess gwardjani jib]g[u minnha u minn x’jista’ ji;rilhom? Hu diffi/li tifhem kif organizzazzjoni b[al Mid-Dlam g[adDawl, ng[idu a[na, baqg[et kompletament siekta dwar dak li kien qed ji;ri. Sakemm l-Organizzazzjoni ma kinitx hi wkoll mi]muma b[ala “osta;;” patetiku. Il-midja g[andha ra;un ukoll tistaqsi issa x’se ji;ri, humiex se jsiru investigazzjonijiet intensivi u serji biex jo[ro; min kien responsabbli, direttament u indirettament, g[all-imperu notorju li t[alliet tibni r-re;ina, ovvjament bl-g[ajnuna tassudditi tag[ha. VACLAV HAVEL
L-a[bar, lejn tmiem is-sena 2011, tal-mewt ta’ Vaclav Havel, dissident ippersegwitat li nxte[et erba’ darbiet il-[abs ta[t ir-re;im Komunista fi/-?ekoslovakkja, kont tistenna li lokalment tqanqal xi ftit ta’ interess u emozzjoni mhux biss fil-midja, i]da fost il-kittieba, l-artisti u l-[assieba. Is-silenzju kont taqtg[u b’xafra. Is-silenzju kompla juri kemm huma maqtug[in mill-a[bar internazzjonali relevanti l-artisti tag[na. Bi]]ejjed taqra l-ktieb ta’ Havel, Kif Tiddisturba l-Pa/i, biex tifhem kif f’pajji]i o[ra, l-intellettwali jirrea;ixxu kontra loppressjoni. In/identalment, fostna dan l-a[[ar ittella’ d-dokumentarju teatrali Ponn ?kejken Xemx dwar il-poeta Russu, Osip Mandelshtam, vittma o[ra tal-persekuzzjoni u l-oppressjoni kontra l-kittieba u n-nies tal-arti fir-Russja. I]da l-midja kien aktar mo[[ha biex tisker bil-pubbli/ità dwar il-pantomimi annwali ta’ ]mien il-Milied, bl-istejjer ta’ Ali Baba jew Tarzan. Vaclav Havel kien ]ar Malta, i]da mid-dehra ma [alla effett ta’ xejn, kif deher /ar f’mewtu. CHRISTOPHER HITCHENS> ATEU DIKJARAT IE{OR
B’koin/idenza, mal-mewt ta’ [assieb kontroversjali ie[or, l-awtur u opinjonista ateu Christopher Hitchens, l-istampa Maltija kienet medhija bir-rapporti dwar kif u g[aliex ilpre]entatur televi]iv Lou Bondi, wara li ddikjara l-atei]mu tieg[u, idde/ieda li f’kaw]a ta’ libell ja[lef fuq il-kur/ifiss. Bir-rispett kollu, il-pre]entatur ateu lokali mhux tal-kalibru ta’ Hitchens, i]da rnexxielu jeg[lbu g[alkollox f’dik li hi pubbli/ità mill-midja lokali. F’Malta, g[adira ]g[ira [afna, malajr ikollok mulett li jaf jispi//a mkabbar daqs baliena. L-affarijiet i]-]g[ar u pateti/i ji;bdu l-attenzjoni popolari, probabbilment g[ax Malta tg[ix bil-banalità. U min[abba f’hekk, l-iskomparsa ta’ xi [add ta’ statura mondjali b[al Hitchens tevapora b[allikieku ma se[[itx. Hitchens hu wkoll relevanti g[al Malta, g[ax fi tfulitu trabba hawn. G[andu kitbiet partikulari dwar Malta, fejn fihom jirrakkonta r-reminixxenzi tieg[u. Jiftakru jaqsam ilPort il-Kbir u jiftakar is-swar li bnew il-Kavallieri. Jiftakar kif kienet il-[ajja meta Malta kienet ba]i militari u navali g[all-Ingli]i. Jiftakar kif il-qawwiet tan-NATO kienu jittrattaw lil Malta b[allikieku kienet sempli/i blata ming[ajr popolazzjoni lokali. U jiftakar dettalji o[ra, b[ad-distizjoni tallingwa Maltija, l-uniku lsien semitiku fl-Ewropa li jinkiteb blalfabett Latin. I]da ftakar kemm ftakar dwar Malta Christopher Hitchens, il-midja awdjo-vi]iva lokali nsietu f’mewtu. Forsi bi skop, g[ax kien ateu u allura, ta’ periklu g[ar-ru[ kollettiva tal-Maltin, ulied denji ta’ San Pawl Appostlu. I]da bil[aqq: il-pre]entatur ta’ Bondiplus ateu wkoll. MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
Il-pulptu tas-Sacro Cuor re;a’ f’postu Il-pulptu artistiku li hemm fil-knisja parrokkjali talMadonna tas-Sacro Cuor f’Tas-Sliema re;a’ g[all-post ori;inali tieg[u wara li kien ilu nieqes g[al dawn l-a[[ar 33 sena. Jista’ jkun li r-ra;uni li tne[[a mnejn kien tpo;;a fl-1936 kienet li kien qed jostakola lil min jinzerta warajh biex isegwi /-/elebrazzjonijiet tal-quddiesa. I]da bl-istess ra;uni kellhom jin[attu l-kolonni, g[ax ]gur li min jinzerta warajhom ma jkun jista’ jsegwi xejn. Wara li xi snin ilu tkabbar il-presbiterju u l-artal tressaq ’il quddiem, u l-problema ssolviet, wie[ed kien jistenna li l-pulptu jer;a’ jmur fejn ikun jista’ jaqdi d-dover litur;iku tieg[u u jitgawda mill-parru//ani u min kull min jid[ol fil-knisja tag[na. I]da wara diversi talbiet li saru kemm min-numru ta’ parru//ani u wkoll mill-
Kunsill Pastorali Parrokkjali, inklu]i d-diversi kappillani li ta[thom tmexxa l-KPP, it-talbiet dejjem baqg[u jin/a[du minn dawk responsabbli jie[du d-de/i]jonijiet. B’dankollu, dan l-a[[ar ;ie fostna b[ala kappillan, Patri Richard Stanley Grech OFM li bi qbil mal-Ministeru Provin/jal Patri Sandro Overend OFM ing[ata bidu biex il-pulptu jer;a’ jmur f’postu. Bil-[idma volontarja mis-So/jetà Filarmonika Sliema, ta[t it-tmexxija ta’
Ronald Pisani, fit-8 ta’ Di/embru l-pulptu re;a’ tqieg[ed fil-post li jixraqlu. Nota tal-a[[ar: Dawk li jkunu fit-tmexxija jridu jifhmu li kull o;;ett li hemm filknisja hu patrimonju talparru//ani, g[ax bi flushom saru diversi opri li hemm filknisja. Allura l-awtoritajiet g[andhom jag[tu widen g[attalbiet tag[hom - dejjem jekk ikunu ra;onevoli. Lino Grech
Tas-Sliema
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
A[barijiet ta’ Barra 11 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt IL-PREZZ TA}-}EJT
I]-]ieda fil-prezz ta]-]ejt jqanqal t[assib internazzjonali It-tensjoni li qed ti]died mal-Iran wassal biex ilprezz ta]-]ejt ji]died b’erba’ fil-mija hekk kif qed jitqanqal t[assib li se jkun hemm qab]a fil-prezz b[alma kien hemm fis-snin sebg[in. }vilupp li ekonomisti qalu jista’ jwaddab mhux biss lekonomiji tal-Punent i]da anki dawk Asjati/i f’re/essjoni. It-theddida tal-Iran li jag[laq il-Fliegu ta’ Hormuz, minn fejn jg[addi 40 fil-mija ta]-]ejt dinji,
wassal g[al twissija serja mill-Istati Uniti li fiz-zona g[andha stazzjonata l{ames Flotta. Il-prezz ta]-]ejt la[aq log[la prezz minn Mejju. Effetti o[ra g[al dan li]vilupp kien rapporti li lekonomija Amerikana u ?ini]a qed tirkupra allura dan jista’ jfisser ]ieda fittalba g[a]-]ejt fix-xhur li ;ejjin. Matul l-2011, il-prezz ta]]ejt mag[ruf b[ala Brent ]died bi 13 fil-mija.
FRANZA
}ieda fil-prezzijiet
Min[abba l-kri]i finanzjarja ta’ b[alissa, Franza, ittieni l-akbar ekonomija Ewropea, re;istrat ]ieda filprezzijiet ta’ [afna prodotti essenzjali minn mindu bdiet is-sena. Gaz de France (GDF), wa[da mill-kumpaniji ewlenin tal-ener;ija fi Franza, idde/idiet li ]]id ilprezz tal-gass bi 4.4 fil-mija mill-1 ta’ Jannar filwaqt li lkumpanija nazzjonali tal-ferroviji, il-SNCF, [abbret ]ieda fil-prezzijiet tan-nollijiet ta’ 3.2 fil-mija mit-3 ta’ Jannar. Dan apparti ]ieda fin-noll tat-trasport pubbliku ta’ 3.7 fil-mija filwaqt li n-noll tattaksi ]died bi 3.7 fil-mija. Kien hemm ukoll ]ieda filVAT ta’ tnejn fil-mija li wassal biex il-prezzijiet ji]diedu ta’ [afna affarijiet fosthom likel, ener;ija u restoranti. Apparti ]-]ieda fil-VAT, il-Gvern Fran/i] mal-bidu tas-sena introdu/a taxxa fuq is-soft drinks mill-1 ta’ Jannar u dan wassal g[al ]ieda fil-prezz ta’ 35 fil-mija. Apparti l-mi]uri ta’
awsterità, minn din it-taxxa fuq is-soft drinks, il-Gvern mistenni jda[[al 280 miljun ewro din is-sena. Matul is-sena li g[addiet, Franza introdu/iet diversi mi]uri ta’ awsterità biex tnaqqas l-i]bilan/ li hemm fil-finanzi tal-Gvern. Sadattant Franza g[andha mnejn ter;a’ ]]id il-VAT qabel l-elezzjoni presidenzjali ta’ April. Dan biex jiffinanzja qtug[ fil-kontribuzzjonijiet mill-kumpaniji g[as-servizzi so/jali. Francois Baroni, ilMinistru tal-Finanzi Fran/i], ma qalx b’kemm se ti]died il-VAT. Ir-rata tal-VAT hi ta’ madwar 19.6 fil-mija. L-infiq mill-familji Fran/i]i hu tipikament magna ewlenija tal-i]vilupp ekonomiku Fran/i] u ]ieda o[ra fil-VAT jista’ jtellef din it-tieni l-akbar ekonomija Ewropea mir-rankatura li di;à qed tbatti u qed tpo;;i l-pajji] f’xifer re/essjoni. Fi ]vilupp ie[or, il-Bank ?entrali Fran/i] [abbar li kien se jnaqqas 2,500 post tax-xog[ol sal-2020.
IL-PREZZ TAD-DEHEB
Jil[aq l-1,600 dollaru Il-prezz tad-deheb beda ssena l-;dida tajjeb hekk kif re;istra l-og[la prezz minn Ottubru tas-sena li g[addiet. Il-prezz tad-deheb matul il-;urnata tal-biera[ kien qed iduru madwar l-1,600 dollaru kull uqija. Fost nillfatturi li qed jitqiesu li waslu g[al dan l-i]vilupp kienu /ifri ekonomi/i tajbin mill-Istati Uniti kif ukoll t[assib dwar is-sitwazzjoni mal-Iran. Dan wara lejn l-a[[ar tassena l-prezz tad-deheb re;istrat tnaqqis kbir filprezz tieg[u wara li matul l2011 dan kiser diversi reko-
rd hekk kif kompla jog[la. L-og[la prezz re;istrat fl2001 kien f’Settembru meta dan kien la[aq il-prezz ta’ 1,500 dollaru. Analisti indikaw li l-prezz tad-deheb jista’ jkompli ji]died aktar fil-;ranet li ;ejjin g[alkemm mhux b’rata mg[a;;la. Kien hemm investituri li ma eskludewx li l-prezz sal-a[[ar tas-sena ikun imiss l-2,000 dollaru kull uqija spe/jalment jekk il-kri]i tad-djun taggrava. Dan peress li investituri jfittxu d-deheb fi ]minijiet imqanqal u hemm provvista limitata tieg[u.
L-UNGERIJA> Nies jistennew biex jibdlu l-flus f’Budapest. Ilbiera[, il-munita nazzjonali Ungeri]a, il-Forint, re;istrat telf rekord fil-valur fil-konfront tal-ewro (Ritratt> Reuters)
L-UNJONI EWROPEA
Iwissi li l-Ewropa tinsab f’xifer re/essjoni Jean Claude Juncker, i/Chairman tal-grupp ewro – il-grupp li jg[aqqad ilpajji]i li ju]aw l-ewro – ilbiera[ qal li l-Ewropa tinsab f’xifer re/essjoni hekk kif id-depo]iti tal-banek mal-Bank ?entrali Ewropew (ECB) la[qu rekord u linflazzjoni fl-Ewropa baqg[et g[olja. Fi [jiel ta’ kemm il-banek qed i]ommu lura milli jsellfu lil xulxin, id-depo]iti mal-ECB la[qu rekord ta’ 453 biljun ewro. Il-;img[a ta’ qabel id-depo]iti kienu ta’ 452 biljun ewro. Dan ifsser li dawn il-flus tne[[ew mi/-/irkolazzjoni u b’hekk mhux qed jing[ataw lill-kumpaniji, investituri u nies komuni. Filwaqt li l-inflazzjoni fizzona ewro f’Di/embru naqset g[al 2.8 fil-mija meta f’Novembru din kienet ta’ tlieta fil-mija, dan kien it13-il xahar konsekuttiv li linflazzjoni baqg[et fuq il-
livell mitlub mill-ECB g[all-istabbiltà tal-prezzijiet ji;ifieri ta’ mhux aktar minn tnejn fil-mija. Sadattant kompla t-t[assib dwar is-sitwazzjoni Taljana hekk kif ir-rata ta’ inflazzjoni fil-pajji] matul l-2011 ]died g[al medja ta’ 2.8 filmija meta mqabbla ma’ 1.5 fil-mija matul l-2010. Din kienet l-og[la /ifra mill2008 meta l-prezzijiet ]died g[al 3.3 fil-mija. Ilbiera[ l-Unicredit, likbar bank Taljan skont lassi li g[andu, kellu l-kummer/ fl-ishma tieg[u sospi]i wara li naqsu bi 9.9 fil-mija Dan hekk kif t[abbar li Angela Merkel, il-Kan/illier :ermani], se jkollha laqg[a mal-Prim Ministru Taljan Mario Monti l-;img[a ddie[la. Fi ]vilupp ie[or kompla jikber it-t[assib dwar is-sitwazzjoni fl-Ungerija. Dan hekk kif l-ispi]a tal-assigurazzjoni g[ad-dejn Ungeri]
Jean Claude Juncker
kontra l-falliment la[aq g[al livelli rekord g[at-tieni ;urnata konsekuttiva. Dan fost t[assib li l-politika li biha qed jimxi l-Gvern Ungeri] se jxekkel ilprogress g[al ftehim finanzjarju ;did mal-Fond Monetarju Internazzjonali.
IR-RENJU UNIT
Il-familji se jibdew jitilfu 1,250 Lira Sterlina kull sena Familja medja Ingli]a bittfal se tibda tara tnaqqis fidd[ul tag[ha ta’ 4.2 fil-mija tul l-erba’ snin li ;ejjin. Dan min[abba l-mi]uri ta’ awsterità li kienu introdotti s’issa fil-pajji].
Dan jirri]ulta minn studju mill-Family and Parenting Institute li fih intqal li dawk li l-aktar se jbatu se jkunu familji bi tfal ]g[ar, familji kbar u single parents bla xog[ol.
Intqal li koppja bi ]ew;t itfal fuq medja se tibda titlef 1,250 Lira Sterlina kull sena mid-d[ul tas-soltu filwaqt li g[al familja bla tfal, it-tnaqqis fid-d[ul se jkun ta’ 250 Lira Sterlina fis-sena.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Kumpass 15
Id-90 numru tal-lottu u xi jfissru fil-[olm Pa;na koordinata minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt
Huma bosta n-nies li jinteressaw ru[hom fit-tifsir tannumri fil-[olm. A[na biex naqtg[u x-xewqat ta’ dawn kollha li jinteressaw ru[hom f’dan is-su;;ett se nippubblikaw id-90 numru tal-lottu u xi jfissru fil-[olm 1. Appartamenti, festa, gladjaturi, invit bil-fjuri, xemx. 2. An;lu, avjatur, elettriku, illuminazzjoni, suldat, qorti. 3. Ankra, g[ajn tal-ilma, iljunfant, [mar, kaxxetta, le[ja bajda, mara, merkant, sultan, qattus, qliezet. 4. Amerika, /imiterju, [ajjat, [uta, kuntrabandu, kwiekeb, labra tar-ras, laboratorju, irdum, sema, stilla, tieqa, xog[ol. 5. Atlantiku (o/ean), ba[ar, bajjunetta, ;elat, ittri, lifg[a, ministru, port, surmast, skola, seminarju, torta, serp. 6. Funerali, im[abba, mastrudaxxa, midalja, pulizija, qaddejja, qalb, ra;el mi]]ewe;, rekluta, serduq, sog[la. 7. Bojja, ktieb, martell, muftie[, palazz, pipa, qaddej, rulin, sorra, sparar, xkupilja. 8. :nien, fa[am, imqass, konservatorju, kulle;;, ma;istrat, midaljun, neguzjant, s[aba, skola, qattus. 9. Ammirall, eklissi, lew], malvizz, musulew, missier, omm, qanpiena, vle;;a. 10. Ambulanza, bhejjem, bjondi u bjonda, /urkett, dragun, reffieg[, sie[eb, dverna. 11. Ajkla, ferita, kantina, konti u kontessa, kukkudrill, saqajn, sptar, xmara. 12. Arlo;;, g[eneb qares, inva]joni, libsa ta’ ta[t, suldati, tajjar, uniformi. 13. Familja, mara bajdanija, prin/ep, palju tat-ti;rija, tor/a, torri, ]ejt. 14. Ballottra, gamblu, kappa, medjatur, qam[, serduq, taqbida, xitan. 15. Assedju, dqiq, maxtura, nanu, natura, serq, xa[am. 16. A;ent, banju, birra, funeral, frotta, ;gant, [uxlief, pittur, tiben, tnalja, travu,
serp. 17. Baruni, /erv, dg[ajsa, g[asfur, [all, [ob] iswed, kunvent, inka, mara, missier, pagun, papra, tazza (taddeheb jew tal-fidda), velu. 18. Arpa, artillier, borma vojta, demm, g[ajn tal-ilma, ;u[, irkotta, karozza, mel[, ravjul, velenu, xirja, ]wie;. 19. Ambaxxatur, eklissi talqamar, g[ar, g[eneb abjad, log[ob, mitra[, nar, vampa, stallett, tara;, ]bib abjad. 20. Avukat, bandiera, brazzuletta, fenek, festa, ;obon, [a;ar prezzju], [anfus, ri;ment suldati. 21. Bank, dwell, kollettur, iljun, musta//i, saqaf, sentinella, sorra, ta;en, volpi. 22. Afrikan, benedizzjoni, bizzilla, ;uvni, karozza, lampier, limbu, mew;a, nemusa, parrina, terremot, tuffie[a. 23. {mar, kapitalista, kastell, kavall, kelb, kelb ilba[ar, mant, sultan, spaga. 24. Di]grazzja, eruzzjoni tal-vulkan, in/ens, kamrier, mortadella, pappagall, wi]g[a. 25. Dota, ga;;a tal-g[asafar, g[adu, giljottina, [otbi, kalvarju, lupu, munita taddeheb, passaport, skeletru, skrivanija, stilla. 26. Borma miksura, imqarrun, kuntratt, mg[arfa, mog[]a, niexef, o[t. 27. A//etta, alwetta, attur, banda, bajda iebsa, /arlatan, dentist, farka, [abib, [assiela, lingwa, lupa, maskra, poeta, papra, trab, xag[ar. 28. Esplu]joni, idejn, induratur, mappa, tvalja, verni/. 29. Battalja, djamant, fab-
brika, [ati, munizzjon, per]ut, ir/evuta, toqba, villa. 30. Ballu, barriera, emerald, lukanda, im[allef, termometru, ]effiena, ]rin;. 31. Dullieg[, [ut, kotba, kumpass, kun/ert, im[abba mustarda, qafas, wer]ieq. 32. G[eneb iswed, [urrieq, [ob], o/ean, soda, teleskopju, ti;ie;a, università, xa[am. 33. Bi//erija, furketta, g[atx, interpretu, kabina ta’ vapur, mi;nun. 34. A//ident, dar, ;emel, g[o;ol tad-deheb, karnival, qasba, si;;u. 35. Foresta, ;urnal, [anut, [nejja, mara b’xag[arha twil, mara [otbija, mer[la, xi[a, sar;. 36. Alwetta, g[asafar, mejjet, pa;;, tempesta. 37. Dellirju, imrew[a, rag[wa, ]arbun qadim, ]ift. 38. Ar;entier, abatissa, abbati, bixkilla, di]astru, flus, ftira, irkant, kurrier, libsa, manuskritt, imnie[er, par/mina, tmun, ]ebg[a. 39. Bodbod, eroj, farka, g[amara, g]ira, [abel, in/ira, la[am, lukandier, lukandiera, mejda, mg[allaq, palk, pixxispad, qassis, tfajjel, xema’. 40. Batterija, fu[[ar, g[assiesa, kanun, missier, munzell tiben, ilsir taxxwieni, trabokk. 41. Fidda, ;ebla, kummer/, iltiema, sa[[ara, satin, si;ill, stanga. 42. B]ar, lotterija, serena, tag[bija, ]arbun ta’ ra;el. 43. Ikla, si;;u, soru, uniformi, qmis. 44. Direttur, [abib, kolonna, qawsalla. 45. Bir, eremita, deputat,
L-idea wara KUMPASS hi li waqt li sieq wa[da tieg[u tibqa’ fuq il-karta, l-o[ra tinfeta[ minn post g[all-ie[or f’pajji]na stess, biex twasslilna tag[rif li jew nafu ftit dwaru jew ma nafu xejn. {ajr imur lill-kittieba differenti, li w[ud minnhom ma g[adhomx fostna. Darb’o[ra, KUMPASS se jittratta> Si;ar li [allewlna isimhom fuq artna.
duttur, Lhudi, trajbu, wer]ieq. 46. {asira, tinda, tonn. 47. Barri, mewt, midalja, numri, prietka, ra;el iswed, sera/in. 48. Anarkija, insett, kantina, lanzetta, lumija, pastizz, ru]arju, skrivanija, ]ebbu;a. 49. Baliena, baqar, katakombi, lampa, mo[qrija, senat, stampa, vaska ]g[ira. 50. Gallarija, [u;;ie;a, im[atra, kapott, sallura, ziju, stazzjon, ]iemel. 51. Arma, grada tal-[adid, oratorju. 52. Dg[ajsa, [alliel, imsiemer, pupa, taxxa, tutur, twaletta, vapur. 53. Abbatija, bettie[, bajd, g[adam, g[eneb, inbid a[mar, min;el, sil;. 54. Fjamma, fortizza, kirxa, kwartier, skoll. 55. Anfiteatru, flixkun, ;rieden, inkwatru, karta, knisja, mazz fjuri, namrat, o[t, spjun. 56. Artal, dwanier, e]ilju, gwerra, konferenza, parilja, prietka, qastan, tin. 57. Dmug[, kalamita, parlament, testment. 58. Ankra, [adid, kalzetti, predikatur, suldati, ti]]ewwe;. 59. Fanta]ma, g[a;ina, ilsir, k/ina, mer[la. 60. Ar/isqof, benniena, friefet, [alliel, in/ova, irmied, mu]ajk, sotterran, travi. 61. Eleganti, katavru, luttu, pi]elli, tambur, ti;ri. 62. Antikrist, dwiefer, mew;, mostru, pjumi, qlug[, rebbieg[a. 63. Felu, fjura, gidba, palma, qalziet, xema’, xorb, ]veljarin. 64. Grotta, imperatur, rix. 65. Difi]a, dubbiena, fardal, kaptan, mara [oxna, surmast, xi[a. 66. :urdien, [arba, [axix, kumplott, kuruna, moffa, slava;.
67. Gwardarobba, qara. 68. Bust, /awla, /raret, elezzjoni, flawt, sadid. 69. Bellus, /ikkulata, /irasa, /irku, mara u ra;el somor. 70. G[odda, inva]joni, missjunarju, padrun. 71. Bit[a, blalen, de]ert, [abs, lanzetti, parali]i, turbant. 72. Data, ditta, qag[qa, tbajja’, widnejn, ]bark. 73. Gallina, kappillan, kuntrabaxx, flus tal-fidda, forn, xkora. 74. Bagoll, elmu, ferrovija, lima, martri, telegramm. 75. Bewsa, [mar il-lejl, monasteru, muntanja, sajjetta, sinjur, sptar, vjolin. 76. Barbier, divorzju, spon]a. 77. Bomba, borra, grazzja, kimika, moribond, qarib. 78. Du[[an, ebbanu (injam), g[anqbuta, ;wie], min;el, mo[[. 79. Ber;a, dormitorju, in;inier, liedna, mejjet jimxi, mutu. 80. Bennej, frawli, lukanda, ors, qtil, salib, skrivan, twelid, ]arbuna. 81. Bajd frisk, ru[, ta;en, tabakkiera. 82. Artista, fqir, mantell. 83. ?umnija, duttrina, frosta, g[oda, ingravata, travu. 84. Bejta, foss, ktajjen, kunjata, mejjet fit-tebut, tazza. 85. {las, porga, suppiera, tribunal. 86. Si;ra, tiknes, ti]bog[. 87. Arkivju, musmar, rabja. 88. Ba[ri, forn, nu//ali, pur/issjoni, suq, te]or. 89. Bandla, g[awwiem, ibleh, madum, patrijiet, pranzu, ross, serp, ]igarella. 90. Folla, ;awhar, iben jew bint, mit[na, muntun, mo[riet, nag[;a, pulizija, qamar, ru;;ata, sur, xebba.
minn ‘Il-Pronostku Malti’
1990
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Kalendarju 17
16 Kalendarju
TITWILA LEJN DAK LI :ARA TUL L-2011
Mejju>
Mejju> L-ewwel fa]i tat-twaqqig[ ta’ Bieb il-Belt Valletta
* Mejju kien xahar li fih la[qet il-qofol tag[ha lkampanja tad-d[ul tad-divorzju f’Malta, bir-ri]ultat tar-referendum – li jag[ti mandat /ar favur jit[abbar il-{add 29 tax-xahar. Kien referendum li wassal biex b’kuntrast ma’ elezzjonijiet jew referenda o[ra li saru mill-Indipendenza ’l hawn, irre;istra l-inqas rata ta’ nies li marru jivvutaw. I]da jibqa’ mfakkar ukoll b[ala r-referendum tal-movimenti, hekk kif b’kuntast ma’ elezzjonijiet o[ra, ma kinux il-partiti politi/i fuq quddiem – g[alkemm taw sehemhom fid-dibattitu – i]da ]ew; kampijiet – dak favur u dak kontra – li [admu bis-s[i[ matul il-;img[at ta’ qabel biex iwasslu l-messa;; tag[hom. Dritt wara r-ri]ultat, ilPrim Ministru Lawrence Gonzi [abbar li l-abbozz ta’ li;i dwar id-divorzju kien se jitressaq g[all-ewwel qari fil-Parlament fil-jiem ta’ wara. * Mix-xena lokali kien hemm diversi avvenimenti o[ra li sabu posthom fl-a[barijiet; ewlenin fosthom it-twaqqig[ ta’ Bieb il-Belt; il-pre]entazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar tal-Air Malta – li mbag[ad baqa’ jiddomina l-a[barijiet ukoll matul ix-xhur ta’ wara. U l-ka] tal-kelba Star, li serqet il-qlub ta’ eluf ta’ Maltin, ka] li sfortunatament spi//a bil-mewt talkelba i]da wkoll b’iktar g[arfien fuq il-mo[qrija talannimali. * Kellna l-ewwel ka] ta’ in/ident f’kamra tan-nar, b’missier ta’ ]ew;t itfal jispi//a fil-periklu tal-mewt i]da fortunatament isalva. * Mix-xena sportiva, Valletta jirb[u l-Kampjonat Premier 2010#2011 u mix-xena internazzjonali, fl-
istess jum tar-referendum dwar id-divorzju, Barcelona jirb[u /-Champions League! * Mix-xena ekonomika lokali, t[abbar investiment ta’ sittin miljun ewro minn Island Hotels Group f’kumpless ;did f’{al Fer[, li jo[loq 200 impjieg ;did. * Investiment ta’ 10 miljun ewro minn Arrow Pharma f’{al Far, li jo[loq mitt impjieg ;did. * Iktar investiment minn Trelleborg Sealing Solutions. * L-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta j[abbar i//ifri g[as-sena 2010 – ]ieda fid-d[ul b’g[axra filmija u ]ieda fil-profitt b’21 fil-mija. * Fejn jid[lu personalitajiet, f’Mejju ji;i Malta lkantant Cliff Richard, i]da fuq nota ta’ diqa, tinqata’ l-warda tal-[ajja tal-kittieb Frans Sammut fl-età ta’ 66 sena. Dan ix-xahar ukoll kellna diversi in/identi, u[ud minnhom fatali, fosthom dawk ta’ ra;el f’in/ident f’lift industrijali f’{al Lija; ta’ mara f’in/ident tat-traffiku fi]-}urrieq; ta’ ra;el li ntlaqat minn karozza fil-Furjana; ta’ g[addas li jittella’ mejjet, u ta’ ra;el li waqa’ minn g[oli f’dar fir-Rabat. * Mill-Qorti dan ix-xahar instemg[u ]ew; ;urijiet –wie[ed dwar il-qtil ta’ messa;;ier ta’ bank, li se[[ fis-sena 2000 u li tieg[u l-akku]at intbag[at g[omru l-[abs. It-tieni ka], dwar attentat ta’ qtil f’Paceville fl-2006, bl-akku]at din id-darba ma jinstabx [ati. *Kien hemm numru ta’ ;urijiet li ;ew differiti min[abba li d-Difi]a sostniet li l-akku]ati kienu m/a[[da mid-dritt ta’ avukat tal-fidu/ja tag[hom
waqt l-interrogazzjoni. * }ew; ka]i ta’ persuni li ammettew minflok g[addew ;uri, li impurtaw total ta’ 14,000 pillola ecstasy. * Ingli] li jg[ix it-Tajlandja pprova jimporta f’Malta tmien kilogrammi ra]a tal-kannabis. * Jispikkaw ukoll ]ew; ka]i ta’ korruzzjoni ta’ tfal ta[t l-età, kif ukoll ta’ ferimenti b’sikkina. * Ra;el ipprova joqtol lil martu... u ka] li kien jinvolvi lil tliet tfajliet ta’ 16-il sena u inqas li ferew tfajla ta’ 14-il sena. * Lejn l-a[[ar tax-xahar tressqu players u partitarji li kienu involuti fi ;lied fl-Istadium Nazzjonali wara partita bejn il-Belt u l-Furjana. * Fil-bidu tax-xahar ;ie /elebrat is-seba’ anniversarju tad-d[ul ta’ Malta fl-UE, fost l-o[rajn bil-festival annwali tan-nar, mirbu[ mill-Kamra tanNar Madonna ta’ Lourdes tal-Qrendi. * F’{al Qormi tin[ema l-ikbar [ob]a fid-dinja u g[all-ewwel darba saret il-Malta Fashion Week. * Fil-Eurovision, il-kanzunetta Maltija ma g[addietx g[al punt wie[ed biss mill-ewwel semifinali, bis-serata finali tintreba[ mill-Azerbaijan. * Inqatlet l-iktar persuna mfittxija mill-awtoritajiet Amerikani fl-a[[ar 13-il sena...Osama Bin Laden...ilmexxej tal-organizzazzjoni terroristika Al Qaeda. * Jisfa arrestat l-eks ;eneral Serb, Ratko Mladic. Is-sitwazzjoni fil-Libja tibqa’ fl-a[barijiet, b’effett dirett fuq Malta u l-Italja b’influss ta’ immigranti irregolari u bi n]ul ta’ jets f’pajji]na.
jinqabad iwettaq atti ta’ mo[qrija b[al dawn. * B’rabta mal-ka], Alfred Vella ta’ 44 sena minn Bir]ebbu;a, ;ie kkundannat tliet xhur [abs wara li ammetta li qatel lill-kelba fl-g[alqa tieg[u u dan permezz ta’ arma illegali li g[amel hu stess. * Mill-Parlament, il-Mozzjoni dwar il-pakkett finanzjarju tal-Ministri u Segretarji Parlamentari ;iet approvata mill-Parlament kif emendata mill-Prim Ministru, wara kwistjoni s[i[a li nqalg[et fuq ilfamu]a onorarja. Il-mozzjoni, kif emendata millPrim Ministru u sekondata mid-deputat Nazzjonalista Jesmond Mugliett, issa titlob li lpakkett finanzjarju g[all-Ministri u s-Segretarji Parlamentari ji;i diskuss mill-Kumitat Mag[]ul talKamra g[at-Tis[i[ tad-Demokrazija bl-iskop li dan ikun fuq mudell tal-House of Commons tar-Renju Unit. * Komplew l-a[barijiet po]ittivi g[all-ekonomija ta’ pajji]na b’diversi statisti/i tajbin u investimenti ;odda. * Il-kumpanija Gozo Channel tkompli tikseb ri]ultati po]ittivi hekk kif statistika li [ar;et uriet li fl-ewwel erba’ xhur tas-sena, iktar minn miljun u 100 elf passi;;ier qasmu l-fliegu bejn il-g]ejjer Maltin – ]ieda ta’ kwa]i g[axra fil-mija fuq l-istess ]mien tas-sena li g[addiet. * T[abbar ukoll li /-/aqliq tal-passi;;ieri flAjruport Internazzjonali ta’ Malta kiber b’5.8 filmija f’Mejju, xahar li fih g[addew mill-ajruport 325 elf ru[. * Statistika o[ra turi wkoll li l-indi/i tal-prezzijiet tal-konsumatur ]died b’1.3 fil-mija fuq ix-xahar ta’ qabel, primarjament min[abba ]ieda fil-prezzijiet tar-ristoranti u l-lukandi.
Andrew, tisbi[ fl-in[awi ta’ San :wann t’G[uxa u titjib fit-trasport pubbliku tal-Kottonera. * Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ng[ata mer[ba mill-isba[ minn eluf ta’ Slimi]i hekk kif inawgura l-pro;ett ta’ tisbi[ li sar fi Triq Bisazza f’Tas-Sliema f’/erimonja li fiha [a sehem ukoll ilMinistru tar-Ri]orsi u l-Affarijiet Rurali George Pullicino. * Kien inawgurat ukoll Xatt is-Sajjieda u t-tisbi[ fil-pjazza ta’ Marsaxlokk, li nfet[u mill-;did g[allpubbliku wara xog[lijiet estensivi li permezz tag[hom ing[ataw dehra kompletament ;dida. * {ar;u l-permessi mill-MEPA, g[al-Life Sciences Centre - pro;ett li se jiswa 20 miljun ewro u li hu kofinanzjat mill-Gvern u fondi tal-UE. * Il-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista. IlPM sa[aq li fis-sentejn li ;ejjin, il-Partit Nazzjonalista jsarraf is-su//ess tal-pajji] fil-familji Maltin, fil-but tag[hom, fl-edukazzjoni ta’ wliedhom, fis-sa[[a, fl-anzjani, fit-turi]mu u flambjent. * Jitressaq quddiem il-qorti tan-Nazzjonijiet Uniti f’The Hague, Ratcko Mladic, akku]at fost l-o[rajn b’;eno/idju waqt il-Gwerra tal-Bosnja. * Ifaqqa’ l-virus tal-Ecoli fl-Ewropa li j[alli ’l fuq minn 20 persuna mejta u aktar minn 2,000 o[ra milquta. * Jer;g[u jg[ollu rashom il-kri]i finanzjarja u lproblemi fil-Gre/ja hekk kif il-Parlament Grieg kellu japprova pakkett ie[or ta’ mi]uri ta’ awsterità, pakkett li ;ie approvat flimkien ma’ vot ta’ fidu/ja fil-Gvern. Madankollu l-protesti vjolenti fil-kapitali Ateni ma naqsux. * G[all-bi//a kbira ta’ dan ix-xahar kien hawn f’pajji]na l-koppja /elebri Brad Pitt u Angelina Jolie min[abba li Brad Pitt kien qed jipprodu/i l-film World War Zee, li partijiet minnu n;ibdu f’pajji]na. * L-a[[ar ;urnata tax-xahar ukoll ]gur li kienet wa[da li d-dilettanti tal-mu]ika [adu pja/ir biha. Dan g[ax g[all-[ames sena konsekuttiva, fuq ilFosos tal-Furjana ttella’ l-kun/ert Isle of MTV, lakbar spettaklu open air b’xejn fl-Ewropa.
:unju> Mara Bulgara ta’ 38 sena nstabet maqtula f’appartament fil-Qawra. Inqatlet b’diversi daqqiet ta’ sikkina ma’ ;isimha kollha u s-suspettat ewlieni kien Tork, li [arab minn Malta
:unju> Mejju> Tin[ema f’{al Qormi l-ikbar [ob]a tal-Malti li qatt in[miet mill-Kumitat Festi Esterni, San :or;
Mejju> Il-beatifikazzjoni tal-Papa :wanni Pawlu II mis-su//essur tieg[u, il-Papa Benedittu XVI. Eluf ta’ Maltin attendew g[al din l-okka]joni
:unju fisser il-bidu tal-aktar sta;un s[un tas-sena. * Fl-ewwel ;urnata tax-xahar, kif kien wieg[ed ilPrim Ministru Lawrence Gonzi wara li fil-;img[a ta’ qabel il-poplu kien ivvota favur il-li;i tad-divorzju, tressaq g[all-ewwel qari l-abbozz ta’ din il-li;i quddiem il-Parlament. * Fl-ewwel ;urnata tax-xahar kieu salvati 76 immigrant illegali li [arbu mil-Libja min[abba lkunflitt f’dak il-pajji]. Aktar tard tul l-istess xahar ;iet Malta Eman al-Obeidy, il-mara li kienet allegat li ;iet stuprata u ttorturata mis-suldati tar-re;im ta’ Gaddafi. Is-sitwazzjoni fil-Libja baqg[et wa[da ta’ gwerra tul ix-xahar kollu. * Mara Bulgara ta’ 38 sena nstabet maqtula f’appartament fil-Qawra. Hi nqatlet b’diversi daqqiet ta’ sikkina ma’ ;isimha kollha. Is-suspettat ewlieni kien ra;el Tork, li kien joqg[od mag[ha u li [arab minn Malta. * Il-Pulizija arrestat tlett ir;iel ta’ bejn il-21 u t-28 sena b’rabta ma’ sejba ta’ kwantità kbira ta’ ram, li nstab f’m[a]en fil-Marsa. Dan wara li aktar kmieni kien qed ikun irrappurtat serq minn diversi /imiterji. * }ew;t ir;iel Maltin u ]ew; nisa Rumeni
n]ammu ta[t arrest preventiv wara li kienu mixlija fil-Qorti bi traffikar ta’ persuni g[all-prostituzzjoni. * Kien hemm ukoll ]viluppi b’rabta mal-ewwel ka] ta’ omi/idju g[as-sena 2011, meta kompliet ilkumpilazzjoni b’rabta mal-ka] ta’ Yulia Kalinina, irRussa ta’ 28 sena, li kienet instabet mejta f’appartament fix-Xemxija. L-espert tal-Qorti qal li nstabu marki ta’ gdim u bews kemm fuq il-;isem talvittma kif ukoll fuq t’ommha, Gennadievan Boubekova, ta’ 58 sena, ti;i akku]ata bil-qtil ta’ bintha. * Il-kwistjoni tal-mo[qrija tal-annimali wkoll kienet fuq l-a;enda hekk kif f’Mejju kienet instabet il-kelba Star midfuna ta[t l-art u bi/-/omb ;o rasha, madankollu kienet g[adha [ajja. Xi [a;a li qajmet furur kbir, tant li mijiet ta’ persuni, [afna minnhom bil-klieb tag[hom, in;abru fix-Xatt ta’ Tas-Sliema b’messa;; wie[ed – li tieqaf il-mo[qrija fuq lannimali u sej[a g[al pieni iktar [orox g[al min
Pro;etti *B’investiment totali ta’ aktar minn disa’ miljun ewro, 85 fil-mija minnhom iffinanzjati mill-fond g[all-i]vilupp re;jonali tal-UE, t[abbar li se ji;i ;;enerat il-Ba/ir Numru 1 u Xatt ir-Risq fi pro;ett li se jirriabilita wkoll ir-residenzi tal-Verdala u lmarried quarters ta’ San Nikola f’Bormla, u jag[mel riorganizzazzjoni u tisbi[ madwar ir-residenza Dar
:unju> Inawgurat il-pro;ett ta’ tisbi[ li sar fi Triq Bisazza f’Tas-Sliema
:unju> G[all-[ames sena konsekuttiva, fuq il-Fosos tal-Furjana ttella’ l-kun/ert Isle of MTV, l-akbar spettaklu open air b’xejn fl-Ewropa
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
18 Sa[[a
Il-kura g[as-solitudni — passi;;ati fil-kampanja
Fejjaq is-solitudni permezz tan-natura minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt
“L-akbar hena li l-g[elieqi u l-imsa;ar jamministraw hi s-su;;eriment g[ar-relazzjoni bejn l-umani u d-dinja naturali. La jien wa[di u lanqas jien bniedem li ma jifhimni [add.” — Ralph Waldo Emerson. Mhix [a;a ta’ g[a;eb /kejken il-fatt li jekk intenzjonalment inqieg[du lilna nfusna fid-dinja tan-natura, nistg[u nsibu kura g[as-solitudni. G[al eluf ta’ snin l-ispe/i umana kienet f’kuntatt dirett u intimu mal-[lejjaq kollha li jg[ixu fl-ambjent naturali tag[na. B[ala ;abbara talimpri]a tal-ka//a g[al bosta u bosta snin, missirijietna kienu parti minn xog[ol in-natura, u din kienet i/-/iklu li dawrilhom [ajjithom. Il-Professur Edward Wilson, darbtejn rebbie[ talPremju Pulitzer g[ax-xjenza, ju]a t-terminu biophilia biex jirreferi g[all-affiljazzjoni emozzjonali innata tag[na mal-forom l-o[ra ta’ [ajja f’livell ;enetiku. Is-solitudni tidher b[ala xi [a;a li ma tistax ta[rab millkundizzjoni umana, spe/jalment f’din il-kultura fejn m’hemmx rabta man-natura. Min jirnexxilu jer;a’
jing[aqad mag[ha, isib ser[an. G[alhekk, dawn li ;ejjin huma ]ew; pariri biex jg[inuk tfejjaq is-solitudni tieg[ek permezz tan-natura. L-ewwel ma g[andek tag[mel huma passi;;ati filkampanja. Hekk kif timxi hu ftit nifsijiet profondi. {ares u nnota dak kollu li hemm madwarek — ara kull o;;ett, kull pjanta, fjura, si;ra, insett, annimal, g[asfur u uman. {oss kif kollox fih dik ilma;ija tal-[ajja, inklu] int. Isma’ fil-fond il-[sejjes tal[ajja fuq l-art, fis-si;ar u flarja. Xomm, tieg[em u esplora s-sensazzjoni li taqsam din il-[ajja mal-[lejjaq kollha madwarek li jsebb[u lil din ilpjaneta meravilju]a. It-tieni, wara li tkun fhimt din id-dinja, g[id lilek innifsek li int m’intix wa[dek. Kollox, inklu] int, hu mag[qud, tinsab parti millg[anqbuta tal-ener;ija tal[ajja li ddawrilna kull mument ta’ [ajjitna. Kompli imxi b’dan il-[sieb f’qalbek u ifhem li kulma qed tara, tisma’ u xxomm, huma ri]ultat ta’ [lejjaq o[ra li flebda [in ma j[alluk taqa’ fissolitudni li kont temmen biha qabel.
Ipprova ifhem u fiehem lilek innifsek li int m’intix wa[dek
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
20 Kur]itajiet
Ritratti li qatt ma dehru, tal-bini tat-Tower Bridge fl-Ingilterra minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt
Bla dubju ta’ xejn li binja ferm g[al qalb l-Ingli]i hi lPont tat-Torri (Tower Bridge). Xi snin ilu, huma setg[u jarawh letteralment g[arwien; il-forma tieg[u
biss. U dan seta’ jsir wara li nstabu ritratti ta’ aktar minn 100 sena ilu, li ntremew fi skip. E]att mal-[idma g[attfakkira tal-125 sena mit-
twaqqif ta’ dan il-pont, il-50 ritratt suwed u bojod setg[u jixhdu x-xog[ol li sar g[allbini tieg[u. }gur jing[o;bu minn kul[add, mhux biss mitturisti li jarawh fil-vja;;i
tag[hom jew i]uruh, i]da wkoll mill-ammiraturi, peress li kien l-ewwel pont li nbena fl-g[amla tieg[u fid-dinja kollha. Kif g[edt, ir-ritratti kienu
nstabu fi skip minn bidillu li kien qed jie[u [sieb bini li fl2006 twaqqa’ biex f’postu nbnew numru ta’ appartamenti. :abarhom, ge]wirhom pulit u qeg[idhom f’vali;;a ta[t issodda tieg[u, fejn qattg[u [ames snin. Huma ritratti li jmorru lura g[as-sena 1892 u jixhdu l-fa]i differenti fil-bini tal-pont ikoniku, li fi ]mienu ng[ata l-laqam tal-’Pont talMeravilji’, g[ax kien tabil[aqq xog[ol uniku f’dik li hi in;inerija. Sab kollox fl-iskip Il-bidillu, li g[andu 59 sena
u ma jixtieqx li ji;i ]velat ismu, qal li wara li l-okkupanti fil-bini tal-uffi//ju ta’ Westminster telqu ’l barra mill-post, tefg[u l-album birritratti u dokumenti o[ra fi skip, g[ar-rimi. Hu rahom u ;abarhom. Meta deherlu li r-re;istru kellu valur storiku, [adu fil-Mu]ew tal-Pont tat-Torri u kkonsenjah lill-uffi/jal tat-mu]ew. Semmielu wkoll li kien sab numru ta’ ritratti, i]da luffi/jal a//ertah li ritratti kellhom aktar milli kienu jin[tie;u. Mir-re;istru ‘mormi’ jirri]ulta l-mod kif in[adem ilqafas qawwi u enormi g[allpont u t-torri, mag[mul millazzar, u kif ing[aqad ma’ xulxin. Fih mhux biss hemm g[al pa;na 21
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Kur]itajiet 21
It-Tower Bridge kif imdorrijin narawh. Qatt qabel ma xhedna x-xog[ol fl-in;inerija li hemm ta[tu
Instab sal-prezz tal-materjal minn pa;na 20
x’materjal intu]a, i]da wkoll il-prezz li t[allas g[alih fi]]mien li n[adem. Kien ftit ta]-]mien ilu, meta l-bniedem li sab ir-ritratti kien qed jitkellem mal-;ar tieg[u Peter Berthoud, li hu gwida tat-turisti fil-belt ta’ Westminster, li n[ass realment il-valur tas-sejba li kien g[amel il-bidillu. Miblug[ u bla kliem Meta Peter Berthoud, li hu espert fl-Istorja ta’ Londra u
jorganizza ]jarat iggwidati minnu stess, ra r-ritratti misjuba fl-iskip, fuq CD, baqa’ miblug[ u ming[ajr kliem. G[ax minbarra li ma kienx ra b[alhom, urew il-mod kif ixxog[ol tal-pont ]viluppa tul tmien snin ta’ [idma. Peter stqarr li meta l-;ar telaq ming[andu, qatta’ sig[at s[a[ iqalleb il-kotba li kellu fuq is-su;;ett, biex jara jekk ir-ritratti kinux di;à dehru f’xi wie[ed minnhom. I]da g[allistag[;ib tieg[u, ma kienu dehru qatt u mkien. {assu
bniedem fortunat li kien hu lewwel wie[ed li rahom, g[ax il-Pont tat-Torri kien l-ewwel esperiment li sar f’dik li hi sospensjoni. Hu tal-fehma li b[al dan il-pont la qatt inbena u lanqas jinbena. Anzi jtanbar li meta lil [biebu u lit-turisti jg[idilhom li l-pont u ttorri huma binja tal-azzar, [add ma jemmnu. Dan min[abba li lqafas ;ie mdawwar bil-;ebel u g[alhekk jidher qisu struttura mag[mula minn dan il-materjal
biss. Skont Peter Berthoud, larkitett ori;inali tal-pont, li kien Horace Jones, ried li lazzar ikun imlibbes bil-bricks, i]da wara l-mewt tieg[u, la[aq minfloku l-arkitett John Wolfe-Barry, li qatag[ha li tintu]a l-;ebla flok il-bricks. Peter jiskanta kif bosta nies jistag[;bu bl-istampi tal-bini tal-Empire State Building, meta din il-massa fl-istorja Ingli]a n[olqot 50 sena qabel.
Peter Berthoud, b’inkwatru tal-pont fl-ewwel stadji tal-bini tieg[u
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt DÉjÀ VU
Tinqeda b’Beth g[all-g[anijiet tag[ha NET Television 21>30
G[all-benefi//ju ta’ dawk li nhar lEwwel tas-Sena ma kienx possibbli g[alihom li jsegwu l-episodju ta’ Déjà Vu li ntwera dakinhar, id-direzzjoni ta’ NET Television [asbet biex, g[al din il-;img[a biss, issir ripetizzjoni ta’ din is-sensiela li bosta huma dawk li qed isegwuha. Naraw kif Sally tinqabad mill-;enituri tag[ha li se tie[u sehem fil-kun/ert li jsir fl-iskola fl-okka]joni tal-Milied. Dan meta ommha kienet qaltilha kemm-il darba li tridha tiffoka biss fuq l-istudju. Issib it-triq kif, billi tinqeda b’Beth, tkun tista’ tibqa’ tmur g[ar-rehearsals filwaqt li l-;enituri tag[ha ming[alihom li tkun qed tistudja. Intant Beth, ;eneru]a b[as-soltu, ma tinteba[x li Sally qed tu]aha. Beth ukoll tara kif tag[mel biex lil Nicole, o[t Luke, tag[milha kuntenta billi to[dilha u tag[tiha si;ra tal-Milied. Luke, li qabel ftit kien jag[ti kas ta’ Beth, jibda j[ares lejha b’lenti differenti u anki jinduna kemm filfatt hi differenti minn Sally. Intant Louise (Mary Spiteri) issir taf x’qed tag[mel Hazel minn wara daharha. To[odha bi kbira u naraw xi tkun irreazzjoni tag[ha. Sadanittant is-Sindku qed jag[mel minn kollox biex Louise ta[firlu talli ma marx mag[ha Taormina.
Tanya Bonnici b[ala Salley
FIL-QOSOR • IL-MARA TAL-LUM (NET Television 13>20) Is-su;;ett g[al-lum se jkun l-importanza tal-ilsien Malti u tal-Ingli] f’pajji]na. Hemm bosta li qed ja[dmu biex l-u]u tal-Malti jkompli ji]died u jitjieb, i]da hemm min i[oss li fl-istess [in, il-kwalità tal-Ingli] mitkellem u miktub qed tonqos. Il-mistednin ta’ Gloria Mizzi se jkunu Charles Briffa li hu senior lecturer fl-Università ta’ Malta, Giuliana Fenech li hi Direttur tal-Edukazzjoni tal-English Speaking Board, Christine Firman li hi Kap E]ekuttiv mal-Ministeru tal-Edukazzjoni u Raisa Gatt, li hi studenta Universitarja tal-Malti. • LA MAGNIFICA COPPA (Raiuno 17>15) - Film :ermani] li n[adem fl-2009 b’re;ija ta’ Michael Steinke bi
George M. Mangion
ANALI}I TAL-A{BAR
Id-dejn pubbliku NET Television 21>00
X’nifhmu b’dejn pubbliku? X’ji;ri e]att meta pajji] b[allGre/ja jkun f’xifer ta’ falliment? L-Unjoni Ewropea g[andha dritt timponi fuq pajji] biex ida[[al mi]uri ta’ awsterità? X’possibbiltà hemm li Malta tfalli finanzjarjament? Fiex jikkonsisti d-dejn pubbliku ta’ Malta? Dawn il-mistoqsijiet se jkunu mwie;ba b’anali]i dettaljata tal-esperti finanzjarji Joe G.P. Bonello, George M. Mangion u s-so/jologu Edward Zammit. Produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Roderick Agius. Produzzjoni e]ekuttiva ta’ John Zammit.
storja li hi ambjentata f’Venezja. Robert (Christian Wolff, fir-ritratt fuq ix-xellug flimkien ma’ Susanne Gärtner), espert fis-sigurtà li i]da issa jkun pensjonant imur Venezja ma’ bintu li tkun ;urnalista biex jaraw wirja li tkun [adet [siebha Claudia, l-eks mara ta’ Robert. Issir serqa mill-wirja, u l-missier u l-bint joffru l-g[ajnuna tag[hom biex jiskopru l-verità. • BEJNI U BEJNEK (NET Television 23>30) Il-mistiedna ta’ Joséf Bonello g[al-lum se tkun Christine Haber (fir-ritratt fuq illemin). Illum hi studenta Universitarja. Fuq il-passi ta’ ommha, Eileen Montesin,
narawha spiss kemm tirre/ta fuq it-televi]joni kif ukoll tippre]enta programmi. :ieli wkoll rajnieha b[ala kantanta.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
TV#Radju 23 UN AMORE SOTTO L’ALBERO
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05
Country Music Club Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet X’G[andna g[all-Weekend The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria
Jeg[lbu s-solitudni Canale 5 23>30
Sfortunatament xi nies fi ]mien il-Milied aktar i[ossu solitudni milli fer[ li normalment i;ibu l-festi b[al dawn.
(b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00
Radju Malta • 93.7 FM 06:00 - Frank u Ron (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Nie[du {sieb Darna 21:00 - BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 Classic Hits. ONE Radio • 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - InNovella 13:45 - ONE News 14:00 - Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina lAnzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 Kummentarju 22:05 - Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms.. RTK • 103 FM) 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - Jg[idu Tag[hom i]-}g[a-
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam Country Music Club Fuzzbox - Lito Night Style - Joe Vella
]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument Matul il-:img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Servizz b’Im[abba 22:00 - Il-Qaddis talJum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Jaqblu, Ma Jaqblux, Stilista, Fil-:nien, Upbringing, Cyber Crime. Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Faxxikli 10:00 BBC News Update 10:05 - I’m Alright! 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - Il[na mi/-/par 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Lorenzo Milani: Bejn ilbiera[ u llum 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 11:00 - Il-Qdusija fi }minijietna (r) 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 13:00 Strument f’idejk 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 Marija fil-Litur;ija u l-Ordnijiet Reli;ju]i 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 - {ajjitna (r) 17:15 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:40 - G[asar 18:00 Angelus u Ru]arju 18:30 Quddiesa 19:00 - Fit-Toroq talKelma 20:00 - Lejn il-Qawmien 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Klassi/i u Sagri 23:00 Ulied is-Sultan (r) 23:30 Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio • 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell. Bastjani]i FM • 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 All time Favourites 20:30 Country Fever.
TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:20 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 Libreriji u Arkivji 11:30 Harbourlife 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 - A[barijiet 16:10 - }ona 17:40 - Sa[[tek lEwwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet 18:10 Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:40 De/eduti 21:45 - Bondi + 22:30 - Venere 23:15 - L-A[barijiet 23:30 - Gadgets (r). ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Better Living (r) 13:30 ONE News 13:40 - Pink Panther
Special Charity Programme 15:15 - The Joy of Dance (r) 17:30 - ONE News Update 17:40 - Aroma Kitchen 19:05 - Londri 19:20 - Minuta Wa[da! 19:30 ONE News 20:15 - Inbox 20:20 - Illostra 20:30 - Emilja (ep. 13) 21:45 - Ilsien in-Nisa 23:15 ONE News 23:40 - The Joy of Dance (r) 01:50 - Aroma Kitchen (r). Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Il-Parlament tal-Poplu 20:30 - Forum 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 Motordrome (r). Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 11:00 - Tg 1 11:05 - Occhio all spesa 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - Miacarabefana.it. Film 2008 17:00 - Tg 1 17:15 - La
Mara ta’ mezz’età, tfajla li waslet biex ti]]ewwe; u ra;el b’marda terminali lejlet il-Milied ilkoll ikunu qed i[ossu ru[hom wa[idhom u ma jafux x’jistg[u jag[mlu biex iderru ftit. B’xi mod i]da l-[ajja individwali tag[hom taffettwa lil ta’ xulxin b’mod po]ittiv. Fost l-atturi Penelope Cruz u Paul Walker (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug). L-isem ori;inali tal-film hu Noel u n[adem fl-2004 b’re;ija ta’ Chazz Palminteri.
magnifica coppa. Film 2009 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Qui Radio Londra 20:35 - Soliti ignoti 21:10 - Che Dio ci aiuti 23:25 - Speciale Tg 1 00:25 - Tg 1 notte 01:00 - Qui Radio Londra 01:05 - Sottovoce 01:35 - Rai Educational - in Italia. Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 10:00 Tg2punto.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Italia sul due 16:15 - Ghost Whisperer (TF) 17:05 - L’Africa nel cuore 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Numb3rs (TF) 19:30 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Ratatouille. Film cartoon 2007 23:00 - Tg 2 notizie 23:15 - Cut 00:25 - Rai 150 anni 01:15 - ER - Medici in prima linea 02:00 - Italia sul due. Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Come sposare una figlia. Film ’58 09:30 - Totò 10:05 La storia siamo noi (dok.) 11:15 - Doc Martin (TF) 12:00 - Tg 3 sport 12:25 - Le storie - diario italiano 12:55 - Geo & Geo 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 Lassie (TF) 15:55 - Cose dell’altro Geo (attwalità) 17:40 - Geo & Geo (attwalità) 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg Regione 20:00 - Blob 20:15 - Per ridere insieme con Stanlio e Ollio 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - 34˚
Festival del circo di Montecarlo 23:15 - Tg 3 23:30 - The Matador. Film 2005 01:00 Magazzini Einstein 01:30 - La musica di Raitre.
Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 mattina 08:40 Tom & Thomas: un solo destino. Film 2002 10:00 - Tg 5 - ore 10 10:55 - Grande Fratello 11:00 Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful 14:10 - Grande Fratello 14:25 - A casa con
Babbo Natale. Film 2008 16:30 Solo per amore. Film 2006 18:10 - Tg 5 18:15 - Grande Fratello 18:50 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 - Tutti insieme inevitabilmente. FIlm 2008 23:30 - Un amore sotto l’albero. Film 2004 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Striscia la notizia. Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 07:00 - Tgcom24 07:30 - Nash Bridges (TF) 08:20 - Hunter (TF) 09:40 - Detective Monk (TF) 10:50 - Ricette di famiglia (attwalità) 11:30 - Tg 4 12:00 Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri 17:00 - Segni particolari: Bellissimo. Film ’83 18:55 Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Il capo dei capi (isVI parti) 23:30 - Analisi finale. Film ’91 01:50 - Tg 4 night news. Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Cartoons 08:50 - Barbie lago dei cigni. Film cartoon 2003 10:30 - Beethoven 5. Film 2003 12:25 - Studio aperto 13:05 Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 - Big Bang Theory (sitcom) 15:35 - La famiglia Addams 2. Film ’93 17:30 - Cartoons 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - Dr House (TF) 20:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Sherlock - il grande gioco. Film 2010 23:05 - Nikita (TF) 00:55 - Poker1mania 01:10 - Highlander. La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 09:40 - Coffee Break (TF) 10:35 - L’aria che tira 11:25 - SOS tata 12:25 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 - Pomodori verdi fatti alla fermata del treno. Film ’91 16:35 - Relic Hunter (TF) 17:30 - L’Ispettore Barnaby (TF) 19:30 - ‘G’ Holiday 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Piazzapulita 23:20 - Sex and the City (TF) 00:30 - Tg La 7 00:40 - ‘G’ Holiday 01:15 - Otto e mezzo.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
24 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – YEP 11:30 Bijografiji 12:30 - EGOV4U 13:00 - Stretch 13:30 - G[a]liet 14:15 - Dokumentarju 14:30 G[awdex illum 15:00 - 21st Century 15:30 - Prin/pijiet 16:00 - Bijografiji 17:00 - EGOV4U 17:30 - Strech 18:00 - G[a]liet 18:45 - 10 minuti 18:55 - A[barijiet g[al dawk Neqsin mis-Smig[ 19:00 – G[awdex illum 19:30 Lenti kulturali 20:25 - A[barijiet bl-Ingli] 20:30 - Asteriks 21:00 G[a]liet 22:00 - Il-Li;i u Jien 22:30 - Wirt Arti u Kultura 23:00 - Bijografiji. Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 - Favourite Link 12:10 Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 15:00 - Favourite Cinema 15:30 - Teleshopping 16:30 Nintrefa ‘l Fuq 17:30 - Jien u Int 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) Jien u Int 19:45 - Reporter 20:05 - Muftie[ 20:10 - Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 - Valletta Side 22:00 - The Sapiano Show 23:15 - F. News. Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[allMaltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 • melita 162 14:00 - ER - Medici in prima linea (TF) 14:45 - Dawson’s Creek (TF) 15:35 - I maghi di Waverly 16:25 - Champs 12 (TN) 17:15 La tata (sitcom) 18:05 - Amiche mie 19:55 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 - Grande Fratello 21:10 – Dirty Sexy Money (TF) 23:10 - Youtubers 4 Airc 23:35 - Grande Fratello Live 00:05 - Non ditelo alla sposa 01:00 - Dawson’s Creek (TF). BBC Entertainment • melita 300 07:10 - Jackanory Junior 07:25 Penelope K, by the way 07:35 The Large Family 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Tweenies 08:10 - Charlie and Lola 08:20 - Nina and the Neurons 08:35 - My Family 09:05 - After You’ve Gone 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Casualty 12:10 -
Untold Stories of a Royal
Bridesmaid 13:00 - The Green Green Grass 13:30 - My Family 14:00 - The Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - Untold Stories of a Royal Bridesmaid 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - My Family 19:40 Dinnerladies 20:10 - Elephant Diaries 21:00 - The World’s Toughest Driving Tests 21:50 After You’ve Gone 22:20 - The Green Green Grass 22:50 Married Single Other 23:40 Dinnerladies. TCM • melita 310 • GO Plus 701 07:55 - Force of Arms. Film ’51 (A) 09:45 - Bonanza 10:50 - The High Chaparral 11:55 - A Thunder of Drums. Film ’61 (U) 13:45 - Bonanza 14:50 - The High Chaparral 16:00 - G.I. Blues. Film ’60 18:00 - Who’s Minding the Store? Film ’63 (U) 19:50 - Grease 2. Film ’82 (A) 22:00 - Great Expectations. Film ’98 (15). MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 08:00 - Heartbeat. Film ’93 (PG) 09:35 - MGM’s Big Screen 09:50 - Lawman. Film ’71 (15) 11:30 The Bridge at Remagen. Film ’69 (AA) 13:25 - Seven Hours to Judgement. Film ’88 (15) 14:55 In His Life: The John Lennon Story. Film 2000 16:30 - Electra Glide in Blue. Film ’73 (PG) 18:25 - Soda Cracker. Film ’89 (15) 20:00 - How to Succeed in Business Without Really Trying. Film ’67 (U) 22:00 - After Dark, My Sweet. Film ’90 (15) 23:50 Thieves Like Us. Film ’74 (12). Diva Universal • melita 313 06:55 - Quincy, M.E. 07:55 Agatha Christie’s Marple 09:39 Great Women 09:50 - The
Memoirs of Sherlock Holmes 10:50 - Cento Vetrine 11:50 Roots 12:47 - Great Women 12:55 - Quincy, M.E. 13:55 Agatha Christie’s Poirot 15:45 Great Women 15:55 - The Memoirs of Sherlock Holmes 16:55 - Agatha Christie’s Marple 18:45 - Fede Cieca 19:00 - Rex: A Cop’s Friend 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 - Jane Doe: Vanishing Act 22:38 Dolores 22:55 - Agatha Christie’s Marple. Discovery Channel • melita 400 07:15 - Deadliest Catch: Striking Out 08:10 - Mythbusters:
Reverse Engineering Surf or Turf 09:05 - Extreme Engineering: Constructing Serbia’s Longest Bridge 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds
10:55 - Ultimate Survival: Texas 11:50 - Overhaulin: ’52 Pickup 12:45 - Rides: Bad Check 13:40 American Chopper: Howe Caverns 14:35 - Dirty Jobs 15:30 - Deadliest Catch: Numbers Game 16:25 - Mythbusters: Tablecloth Chaos; Brain Power 17:20 Extreme Engineering: Constructing Serbia’s Longest Bridge 18:15 - Ultimate Survival: Alaska 19:10 - How It’s Made 19:40 - How Do They Do It?: Armoured Cars, Lifts and Cheese 20:05 - Destroyed in Seconds 21:00 - Swords: Life on the Line 21:55 - Swamp Loggers: Crisis of Faith 22:50 - A Haunting: Hidden Terror 23:45 Mythbusters: Hair of the Dog. Melita Movies • melita 801 10:00 - Adam Sandler's Eight Crazy Nights 11:15 - The Karate Kid. Film ’84 13:20 - Six Days, Seven Nights 15:00 Phenomenon 17:00 - Hollywood Buzz 17:25 - The Longest Yard 19:20 - Gospel Hill 21:00 - Death at a Funeral 22:30 - The Bone Collector 00:30 - Frozen. Melita More • melita 802 08:00 - Films & Stars 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - Mike & Molly 11:30 - Gossip Girl 12:15 Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 Brothers and Sisters 17:00 Films & Stars 17:22 - 2 Broke Girls 17:45 - S#*! My Dad Says 18:15 - Days of Our Lives 19:10 - Brothers and Sisters 20:00 Mike & Molly 20:30 - Desperate Housewives 21:15 - Supernatural 22:00 - True Blood 23:05 Person of Interest 23:55 Entourage 00:25 - Bored To Death 00:50 - Boardwalk Empire. Biography Channel • melita 411 07:00 - Eye for an Eye Re-Vamped 09:00 -
08:00 -
Thintervention with Jackie Warner: Chase the Burn 10:00 Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 1 11:00 Lorraine Kelly’s Next Big Fat Challenge 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Michelle Hall 13:00 - Eye for an Eye 14:00 The Jacksons: A Family Dynasty 15:00 - Joan Collins 16:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 1 17:00 - ReVamped 18:00 - Thintervention with Jackie Warner: Chase the Burn 19:00 - Pawn Stars: Hot Air Buffoon 19:30 - Storage Wars: Hang ’em High Desert 20:00 Eye for an Eye 21:00 - My Ghost Story 23:00 - Ghosts on the Underground.
G[at-tfal fuq il-Cable Jim Jam • melita 458 • GO Plus 406 09:05 - Connie the Cow 09:15 - The Mighty Jungle 09:30 - Mio Mao 09:40 - P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 - James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 - James the Cat 10:25 - See The Sea 10:30 - Baby Antonio’s Circus 10:35 - Benjamin’s Farm 10:40 - Baby Antonio’s Circus 10:45 - Benjamin’s Farm 10:50 - The Mighty Jungle 11:05 - Mio Mao 11:15 Connie the Cow 11:25 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 - Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 - Tigga and Togga 12:35 - Rubbadubbers 12:45 - Oswald 13:00 - Barney and Friends 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 - Bob the Builder 13:45 - Thomas and Friends 14:00 - Bob the Builder 14:10 - Jarmies 14:25 - Igloo-Gloo 14:40 - Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 Anthony Ant 15:20 - Dorothy the Dinosaur 15:30 - Barney and Friends 15:55 - Tigga and Togga 16:05 - Igloo-Gloo 16:20 - Jarmies 16:35 Kipper 16:45 - Fireman Sam 16:55 - Anthony Ant 17:10 - Bob the Builder 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Jakers: The Adventures of Piggley
Winks 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs 18:55 - Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - The Magic Key 19:25 - Slim Pig 19:35 Angelina Ballerina 19:50 - The Magic Key 20:00 - The Hoobs 20:25 - Gazoon 20:30 - Pingu 20:35 - Tiny Planets 20:40 - Pingu 20:45 - Tork 21:00 - Rubbadubbers 21:10 - Igloo-Gloo 21:25 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:50 Tigga and Togga 22:00 - Rubbadubbers. Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 09:10 - Good Luck Charlie 10:00 - The Suite Life on Deck 10:25 - Wizards of Waverly Place 10:45 - Good Luck Charlie 11:30 - Shake It Up 12:20 Wizards of Waverly Place 12:45 - Fish Hooks 13:00 - Avalon High (U) 14:30 - Have a Laugh 14:35 - Wizards of Waverly Place 15:25 - Good Luck Charlie 15:50 - Fish Hooks 16:15 - Shake It Up 16:35 - Have a Laugh 16:40 - Shake It Up 18:00 - Good Luck Charlie 18:25 - Hannah Montana 19:15 - The Suite Life of Zack and Cody 20:00 - Sonny with a Chance 20:25 - Shake It Up 21:15 - Wizards of Waverly Place 22:00 - Kim Possible.
07>00 09>00 09>30 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>45 18>55 19>45 20>30 21>00 21>30 21>32 22>20 23>00 23>30
NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel^ NET News Teleshopping Il-Mara tal-Lum Teleshopping Bla Kumment Cartoons Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Flimkien ma’ Nancy Kontra l-{in NET News Pack Leader Anali]i tal-A[bar NET News Déjà Vu Wheelspin (r) NET News Bejni u Bejnek
Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 08:30 - Dakar Rally 09:15 Qatar Open, ATP Tennis 10:00 - Brisbanne International, WTA Tennis: Quarter-finals (live) 11:45 - WC Biathlon 13:00 WC, Cross-Country Skiing: Men’s 35km Free Event (live) 14:30 - WC, Alpine Skiing: Men’s Slalom, 1st Leg (live) 15:30 - WC, Cross-Country Skiing: Women’s 15km Free Event (live) 16:30 - WC Ski Jumping: HS 140 Qual. (live) 18:00 - WC, Alpine Skiing: Men’s Slalom, 2nd Leg (live) 18:30 - WC Biathlon: Oberhof: Men’s Relay (live) 19:45 Eurosport Confidential 20:15 Fight Club 22:15 - Dakar Rally 23:00 - European Poker Tour. Go Sports 1 • GO Plus 851 Barclays PL: Wk 21: 07:00 -
Blackburn R v Stoke City 09:00 - Arsenal v QPR. 11:00 Trans World Sport 12:00 - The FA Cup: Rd 3: Preview 12:30 PGA Africa Open: Day 1 (live) 16:30 - Barclays PL: Wk 21: Tottenham v WBA 18:30 Scottish PL: Wk 22: Hibernian v Hearts 20:30 - Barclays PL: Wk 21: Newcastle Utd v Man. Utd 22:30 - PL World: Wk 21: Barclays PL: Wk 21: 23:00 Man. C. v Liverpool 01:00 Blackburn R v Stoke City. Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Barclays PL: Wk 21: Newcastle Utd v Man. Utd 11:00 - Scottish PL: Rd 22: Highlights 11:30 - Barclays PL: Wk 21: Tottenham H v WBA 13:30 - Trans World Sport 14:30 - Barclays PL: Wk 21 Man. C. v Liverpool 16:30 - The FA Cup: Rd 3: Preview 17:00 - Barclays PL: Wk 21: QPR v Norwich C 19:00 FIFA Futbol Mundial 19:25 Barclays PL: Wk 21: Review 20:15 - PL World: Wk 21 21:00 - Roma Channel. Melita Sports 1 • melita 701 19:00 - Bundesliga: FC Schalke v FC Augsburg (r) 20:50 - La Liga: Real Madrid v Barcelona (r) 22:35 - The Poker Stars: Net Big Game#29 23:20 - La Liga: Español v Atletico Madrid (r). Malta Stars • melita 614 08:00 - Melita GFA 1st Div.: Sannat v SKVW (r) 09:55 Malta Handball Assoc.: MHA
Trophy 2012: Malta v Scotland (r) 11:20 - BOV PL: Tarxien v Qormi (r) 13:40 - MOC Olympic Special (r) 14:20 Malta Rugby Football Union: Alligators v Kavallieri (r) 15:55 - 3 Pointer (r) 16:35 BOV PL: Tarxien v Qormi (r) 19:00 - MOC Olympic Special 19:35 - Melita GFA 1st Div.: Sannat v SKVW (r) 21:25 Malta Handball Assoc.: MHA Trophy 2012: Malta v Scotland (r) 22:45 - Malta Basketball Assoc.: Loxol v Athleta (r) 00:10 - Melita GFA 1st Div.: Sannat v SKVW (r). Football Stars 1 • melita 615 08:00 - Bundesliga: Hamburg SV v 1.FC Nurnberg (r) 09:55 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 11:45 La Liga: Real Madrid v Barcelona (r) 13:35 Bundesliga: FC Schalke v FC Augsburg (r) 15:30 - La Liga: Español v Atletico Madrid (r) 17:20 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 19:10 - Bundesliga: Hamburg SV v 1.FC Nurnberg (r) 21:05 - La Liga: Real Madrid v Barcelona (r) 22:55 Bundesliga: FC Schalke v FC Augsburg (r). Football Stars 2 • melita 616 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 Bundesliga: FC Schalke v FC Augsburg (r) 16:10 - La Liga: Real Madrid v Barcelona (r) 18:00 - Bayern Munich TV 21:00 - Barca TV 00:00 Bayern Munich TV. All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - NBA: Charlotte @ Miami (r) 16:00 - Skiing & Snowboarding: Swatch Skiers Cup 2011: Highlights (r) 16:30 - NBA Live (r) 16:50 - Ping Pong: World Championship (r) 17:50 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 - NBA Live 19:15 WWE: NXT 20:05 - WMRT: Sweden: Long Highlights (r) 21:00 - European Poker Tour: Season 6: London Show 21:55 - Skiing & Snowboarding: Swatch Skiers Cup 2011: Highlights (r) 22:25 - WWE: NXT (r) 23:15 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Passatemp 25
Tisliba
Is-serje lo;ika Liema mit-tmien su;;etti numerati g[andu jid[ol fil-kwadru bil-punt interrogattiv, sabiex dan ikompli b’mod lo;iku s-serje tat-tliet xeni ta’ qabilhom u li, fl-ordni, ikunu diversifikati min[abba partikularitajiet pre/i]i?
Mimdudin>5. u 6. Ftu[ ta’ storja (5,5) 6. Ara 5 7. B[al blat b’wi// im[atteb u skabru] (5) 10. Il-kapital tal-:ordan (5) 11. G[ajta g[all-g[ajnuna (5) 12. In-na[a ta’ quddiem tad-dg[ajsa (5) 14. G[amel ta’ ta[t fuq (5) 16. {ARUF (Anagramma) (5) 17. G[andu l-esperjenza, misjur (5) 18. Fil-festa ddoqq fittoroq (5)
Weqfin>1. Partatna (6) 2. Pejjep kemm fela[ (6) 3. {uta li tinqabad minna[a ta’ wara? (6) 4. Komdu [afna (6) 8. In[alli din id-dinja (6) 9. Re;ina kollha rix (5) 12. Mill-e[]en, mill-aktar qawwi fil-qilla (6) 13. Mhux minn tal-ewwel (6) 14. Ti;i minnek din il-mara (6) 15. I;orr mieg[u sellum,
patalott ]ebg[a u pinzell (6)
— G[adha ma ;ietx lura lmara, Fred? Soluzzjonijiet
Sudoku Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
Soluzzjoni tal-biera[
Mimdudin>- 5. Raheb; 6. Faqma; 7. Ba[ar; 10. Abbli; 11. Na[ar; 12. Bajda; 14. Brama; 16. :bara; 17. Rdoss; 18. A[sel. Weqfin>- 1. Grotta; 2. Abbati; 3. Affann; 4. Bajtar; 8. Xbajt; 9. A[jar; 12. Ba/iri; 13. Abbiss; 14. Burqax; 15. Assalt.
Sudoku
G{AT-TFAL
Il-valuri tas-simboli
Liema tliet kwadri ]g[ar f’din l-istampa huma identi/i?
Is-serje lo;ika
Liema mit-tliet dellijiet numerati hu dak ta’ Sammy Spook?
Il-pumpiera
Il-kwadru Nru. 6. Infatti biex tikkrea serje lo;ika bix-xeni fl-ewwel tliet kwadri, is-su;;ett tarraba’ g[andu jkollu dawn il-karatteristi/i: Il-faxxa t’isfel tal-kuruna sewda (b[all-ewwel wa[da), lestremità tad-denb maqluba ’l isfel (b[at-tieni) u lkuxxinetti tas-sieq ta’ wara bojod (b[at-tielet). Fost is-su;;etti numerati, l-uniku li g[andu dawn ilkaratteristi/i kollha hu appuntu n-Nru. 6.
Id-dell ta’ Sammy Spook
Il-pumpiera 1:, 2B, 4F.
Kull simbolu differenti g[andu valur numeriku (1, 2, 3 jew 4). In-numri fuq il-lemin huma t-totali ta’ kull ringiela u n-numri t’isfel huma t-totali ta’ kull kolonna. X’inhu l-valur ta’ kull simbolu?
Id-dell ta’ Sammy Spook In-Nru. 1
Il-valuri tas-simboli
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
26 Klassifikati G{ALL-KIRI
{’Attard
MAISONETTE b’]ew; kmamar tas-sodda g[all-kiri fit-tul u [anut f’{’Attard g[all-kiri, Class 4. ?emplu 99844279 jew 79915085.
PROPRJETÀ
Bu;ibba
APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.
{al Luqa
mar tas-sodda. ?emplu 79843698.
APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina#living#sitting, utility. Prezz jibda minn €104,821(Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.
VETTURI
I]-}urrieq, Bubaqra
BMW 320d
TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kma-
Proprjetà
U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.
2006, automatic, full extras, white leather interior, 45,000 mil. €21,500 ono. ?emplu 99471618.
Citroen C3 Desire
1400cc petrol, manual, full extras u b’mileage baxx. Kundizzjoni perfetta. ?emplu 79436081.
Range Rover
CLASSIC, 3 door V8 3.9
EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.
Renault Scenic
PETROL 1.6 16V 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.
Kia Mentor
PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{
Grandfather clock
MAGNA enfield antika. Interessat#a? ?empel 99806284.
Libsa tal-Pre/ett
AVVI}I
TAS-subien, 3 piece, kulur cream, kompluta bil-qmis u ]]arbun. Milbusa darba. Daqs ;dida. €90. ?emplu 21242180.
G[al kull xog[ol
Mejda tonda
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Nixtri
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.
Ni]barazza
DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
TAL-A{MAR mastizz. Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn. Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
Mobile kiosk
BIL-PERMESSI kollha u f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79705588.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti, u kalendarji 29cm x 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and BONNICI’S PRINTING PRESS (Pawlu Bonnici) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie; etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonni ci@bonniciprintingpress.com
Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
27 TENNIS LOKALI - BOV MALTA MEN’S MASTERS SINGLES
Matthew Asciak jiddefendi t-titlu Matthew Asciak ]amm ittitlu tal-BOV Malta Men’s Masters Singles g[as-sena 2011 wara li fil-finali g[eleb lil Bernard Cassar Torreggiani. Il-BOV Malta Men’s Masters Tournament hu l-a[[ar tournament tassena fil-Kalendarju tal-Malta Tennis Federation li ;ie organizzat fil-Marsa Sports Club. Il-tournament tal-BOV Malta Men’s Masters Singles jin]amm biex ji;u kkonsidrati l-kwalitajiet tekni/i tal-Plejers Nazzjonali bi preparazzjoni g[all-impenji internazzjonali tat-tim is-sena ta’ wara. Fittournament ikkompetew laqwa tmien plejers Maltin. Asciak ikkonferma postu b[ala l-aqwa plejer Malti meta tilef biss ]ew; log[biet matul it-tournament kollu. Edward Muscat Azzopardi, il-Kap tal-Marketing tal-Bank of Valletta u David Farrugia Sacco, President tal-Malta Tennis Federation ippre]entaw it-trofej lirrebbie[a.
“Il-Bank of Valletta sar sinonimu mal-isport lokali u hu kburi li jkun asso/jat malMalta Tennis Federation,” qal is-Sur Muscat Azzopardi meta kien qieg[ed jippre]enta t-trofew lir-rebbie[ Matthew Asciak. “A[na kuntenti naraw ;enerazzjoni ta’ plejers ]ag[]ug[a jie[du sehem f’dan it-tournament li jkompli jiggarantixxi livell g[oli tattennis fil-futur qrib.” Dr David Farrugia Sacco, President tal-Federazzjoni, qal dan l-avveniment ;ab flimkien l-esperjenza u ]]g[a]ag[, li kienet riflessa bil-kbir fil-prattika li t[addan il-Federazzjoni li tag[ti lillplejers ]ag[]ug[a lopportunità li jakkwistaw esperjenza ta’ livell g[oli fittennis. Hu ]ied jirringrazzja lill-Bank of Valletta g[allappo;; kontinwu lejn illog[ba tat-tennis u kien qieg[ed i[ares ’il quddiem lejn [afna iktar snin ta’ koperazzjoni mal-Bank. I]-]ew; gruppi kienu kif ;ej:
Edward Muscat Azzopardi, il-Kap tal-Marketing tal-Bank of Valletta u David Farrugia Sacco, President tal-Malta Tennis Federation jippre]entaw it-trofew lil Matthew Asciak li ]amm it-titlu tal-BOV Malta Men’s Masters Singles
Grupp A
Matthew Asciak Mark Gatt Raphael Sammut Matthew Cassar Torregiani
Grupp B
Denzil Agius Bradley Callus Bernard Cassar Torregiani Mark Schranz Fis-semifinali Matthew
Asciak spi//a f’ras ilklassifika ta’ Grupp A u sussegwentament fuq in-na[a rebbie[a fl-ewwel semifinali kontra Denzil Agius. Bernard Cassar Torregiani ssorprenda lil Denzil Agius billi spi//a l-ewwel fi Grupp B biex imbag[ad [a walk over fissemifinali kontra Raphael Sammut li kellu jirtira mittournament min[abba l-
influwenza tal-ista;un. Matthew Asciak reba[ ilfinali u matul it-tournament kollu tilef ]ew; log[biet biss. Tif[ir spe/jali jmur g[allplejers ta’ età [afna i]g[ar Bernard Cassar Torregiani, Raphael Sammut u Mark Schranz ta’ 15-il sena u inqas li marru tajjeb [afna matul it-tournament.
Plejers ta’ Torino waqt wa[da mis-sessjonijiet ta’ ta[ri; li kellhom hawn Malta (Ritratt> Martin Agius)
FUTBOL
Torino jirringrazzjaw lil Malta Dan l-a[[ar fil-ka]in tal-Banda San :u]epp tal-Imsida saret l-edizzjoni tal-FISTF Malta International Open tat-Table Football li rat il-qawmien mill-;did tal-klabb tas-Subbuteo ta’ Valletta li kien l-aktar klabb li reba[ unuri. Fil-fatt Valletta A ffurmat minn Derek Conti, Samuel Bartolo, Mario Camilleri u Joseph Borg Bonaci g[elbu lil Valletta B 4-0, lil Attard 4-0, lil Bormla 3-1 u fl-a[[ar nett lil Lazio 3-0 biex reb[u l-edizzjoni bla telfa. Fil-kategorija individwali [ar;u rebbie[a wkoll Samuel Bartolo fl-Open u Jason Pisani fis-Seniors. I]-]ew; finali kienu kontestati bejn plejers Maltin fejn Pisani g[eleb lil P. Pace 1-0 u Bartolo reba[ lil Massimo Cremoona 4-3. Issa l-klabb Belti qed jipprepara biex fi Frar imur jie[u sehem f’Mons.
Il-klabb ta’ Torino, fi stqarrija uffi/jali fuq is-sit elettroniku tal-klabb, irringrazzja lill-MFA u lillAwtorità tat-Turi]mu (MTA) u lil-lukanda Excelsior talmod kif dawn laqg[u lillklabb tas-Serie B. G[all-kuntrarju ta’ dak li
qalu d-diri;enti ta’ Catania, id-diri;enti ta’ Torino fa[[ru l-mod ta’ kif dawn setg[u j[ejju bl-a[[ar mod g[allkumplament tal-kampjonat tas-Serie B. Attwalment Torino jinsabu fil-qu//ata u qed jimmiraw li ji;u promossi fl-og[la divi]joni.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
28 Sport STQARRIJA
L-MFA tirringrazzja lil Calcio Catania u lil Torino FC Il-Malta Football taqbel mal-kummenti li Association fi g[amel fil-konfront talstqarrija ffirmata millistess lukanda. Ta’ min uffi/jal tal-media jirrimarka li Calcio tag[ha Mark Attard Catania S.p.A. g[a]lu ltirringrazzja lil Calcio lukanda Le Meridien St. Catania S.p.A. u lil Julian’s Hotel & Spa Torino Football Club permezz tal-a;enzija S.p.A. talTaljana Media Sport parte/ipazzjoni fitEvent, liema a;enzija training camps [admet mal-istess rispettivi u fllukanda fil-passat u ravveniment Trofeo relazzjoni professjonali Portomasolive.com bejn i]-]ew; na[at 2011. Hu ta’ kienu dejjem e//ellenti. sodisfazzjon g[allL-MFA ma taqbilx Pietro Lo Monaco, Direttur :enerali ta' Catania, partikolarment ma’ Malta Football Association li uffi/jali (xellug) u Mark Attard, PRO tal-MFA fra]ijiet ta' Lo Monaco (Ritratt> Michael Ellul) g[olja ta]-]ew; meta ddikjara li lklabbs Taljani lukanda mhix attrezzata stqarrew li l-fa/ilitajiet u s-servizz offruti millbiex tospita klabbs tal-futbol professjonali. MFA kienu ta’ livell g[oli u li g[aldaqstant G[alkemm l-MFA mhux obbligata tid[ol filkienu sodisfatti bit-trattament mog[ti. mertu tal-ka], matul l-a[[ar snin il-lukanda Le L-MFA tirringrazzja wkoll li]-]ew; lukandi, Meridien St. Julian’s Hotel & Spa ospitat bosta il-Grand Hotel Excelsior u l-Le Meridien St. timijiet minn diversi asso/jazzjonijiet Julian’s Hotel & Spa, li ospitaw lil dawn i]nazzjonali tal-futbol, liema timijiet ;ew f’Malta ]ew; timijiet bl-aktar mod professjonali. biex jilag[bu kontra s-selezzjonijiet tat-timijiet L-MFA tag[mel referenza wkoll g[allnazzjonali Maltin, u kif ukoll ospitat klabbs ta’ konferenza stampa tad-Direttur ;enerali ta’ fama mondjali fosthom, Juventus FC u Parma Calcio Catania S.p.A., Pietro Lo Monaco, u FC, liema klabbs kienu sodisfatti bis-servizz li filwaqt li tirringrazzjah tal-kummenti po]ittivi ng[ataw mil-lukanda. li g[amel fil-konfront tal-MFA, b’dispja/ir L-MFA tikklassifika lil Le Meridien St. tiddisasso/ja ru[ha mill-kummenti li Lo Julian’s Hotel & Spa b[ala wa[da mill-aqwa Monaco g[amel rigward il-lukanda Le lukandi fil-livell ta’ [ames stilel fil-pajji] u fost Meridien St. Julian’s Hotel & Spa. Ill-iktar preferuti tag[ha. kummenti ta' Lo Monaco huma Mark Attard osservazzjonijiet strettament personali u flMFA ebda [in m’g[andu ji;i miftiehem li l-MFA Press Officer
Il-munita li tispjega bl-aktar mod sempli/i r-regola tal-offside
OLIMPJADI
Munita li tispjega r-regola tal-offside U[ud isibuha ferm diffi/li biex jifhmu r-regola taloffside fil-futbol. Huwa g[alhekk li l-kumpanija Royal Mint ;iet bl-idea li to[loq munita li tispjega blaktar mod sempli/i din irregola li tant isibuha diffi/li biex jifhmuha. Din il-munita saret mhux biss biex tispjega r-regola i]da anke biex tikkommemora
l-Olimpjadi ta' Londra li se jsiru f'Londra fis-sajf li ;ej. Id-disinn tal-munita hu ta' Neil Wolfson u din se tkun parti minn kollezzjoni ta' 29 munita li fuqhom se jkun hemm disinji ta' diversi dixxiplini differenti. Il-munita tista' tinxtara missit elettroniku tal-kumpanija Royal Mint g[all-prezz ta' tliet liri sterlini.
FUTBOL
Eusebio lura l-isptar Jiem wara li [are; millisptar, l-eks plejer le;;endarju, Eusebio kellu jer;a' jid[ol l-isptar biex jag[mel testijiet ta' qalbu. IlPortgui] ta' 69 sena, qabel ilMilied, dam madwar ;imag[tejn l-isptar min[abba problema f'qalbu. Skont Eusebio, din ilproblema ori;inat min[abba [afna [in ta' vja;;ar li
L-eks plejer Portugi], Eusebio
g[amel dan l-a[[ar. S'issa, m'hemm l-ebda rapport uffi/jali dwar il-kundizzjoni u s-sitwazzjoni li jinsab fiha leks plejer ta' Benfica. Eusebio lag[ab 64 darba mat-tim nazzjonali u waqt ilkarriera brillanti tieg[u skurja 41 darba mal-Portugall. Rigward klabbs, dan mexxa lil Benfica sar-reb[ tat-Tazza ta/-Champions fl-1962.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
Sport 29 TENNIS
:urnata negattiva g[al Williams u Stosur Serena Williams u Samantha Stosur kellhom ;urnata negattiva lbiera[ waqt l-edizzjoni tal-Brisbane International. L-eks numru wie[ed fid-dinja, Williams, kellha tirtira mit-tournament min[abba li waqt li kienet qed tilg[ab kontra Bojana Jovanovski, we;;g[et lg[aksa u sa[anistra kellha tirtira mit-tournament. Din l-injury tfisser li issa Williams mhux /erta jekk hux se tie[u sehem fl-Australian Open li se jibda ftit tal-jiem o[ra. Minkejja l-injury Williams g[elbet l-isfida tat-tennista mis-Serbja bi skor ta' 6-2, 6-4 u kienet se tiltaqa` kontra Daniela Hantuchova. Williams mxiet mal-parir tat-tobba biex tirtira minn din l-edizzjoni. “Ninsab ferm di]appuntanta bil-fatt li kelli nirtira mit-tournament minkejja li rba[t ilkonfront tieg[i. Se nistrie[ g[al diversi jiem u nara kif i[ossni. Qed nittama li nkun
kapa/i nie[u sehem fl-ewwel Grand Slam tas-sena”, qalet Williams. Intant, il-favurita g[ar-reb[ ta' dan it-tournament, Samantha Stosur, g[at-tieni sena konsekuttiva sfat eliminata mit-tieni rawnd. Din tiflet kontra Iveta Benesova tarRepubblika ?eka. Din hi t-tieni darba li Stosur, waqt li kienet fil-qu//ata tarrankings mondjali, spi//at ;iet eliminata minn dan it-tournament ta' Brisbane li jsir flAwstralja. Sena ilu kienet tilfet kontra Jarmila Gajdosova. “Di]appuntanta [afna imma rrid inwettaq reazzjoni malajr kemm jista' jkun. Ovvjament, dan ma kienx il-bidu li xtaqt jiena imma se nibda na[dem minn g[ada biex in;ib irri]ultati li nixtieq,” qalet Stosur hekk kif tilfet il-konfront tag[ha. Benesova, li qatt ma kienet g[elbet lil Stosur fil-passat, issa tilg[ab kontra /-champion
Serena Williams (lemin) mal-art wara li sofriet injury fl-g[aksa
tal-Australian open, Kim Clijsters fil-fa]i tal-kwarti talfinali. Mill-kategorija tal-ir;iel, Anduy Murray kien vi/in li jkunu eliminat kontra Gilles
Muller tal-Lussemburgu. Madankollu, il-Britanniku wettaq rimonta u [are; rebbie[ bi skor ta' 4-6, 7-6, 6-0 f'[in ta' madwar sag[tejn. It-tennista ta' 24 sena, li
wkoll sabha diffi/li biex jikkwalifika g[at-tieni rawnd meta ssielet kontra Mikhail Kukushkin. Murray, issa jilg[ab fil-kwarti tal-finali kontra Marcos Baghdatis.
FORMULA 1
RALLY TA' DAKAR
Paul Di Resta jrid jisfida lil Vettel
Nani Roma jirba[ it-tielet tappa
Minkejja li tinstema’ stramba, Paul Di Resta ta' Force India qal li jrid jisfida li/champion attwali Sebastian Vettel, i]da b'karozza tal-istess kalibru tas-sewwieq :ermani]. Di Resta u Vettel kienu sewwieq flimkien fl-istess tim fl-2006 meta dawn kienu jie[du sehem fil-Formula 3 Series. Dak i]-]mien Di Resta kien reba[ it-titlu u spi//a quddiem Vettel, is-sewwieq li ddomina dawn l-a[[ar ]ew; kampjonati tal-Formula 1.
Mill-2006 'l quddiem il-karriera ta' dawn it-tnejn [adet ]volta differenti minn ta' xulxin. Vettel kien iffirma ma' Sauber b[ala sewwieq ta' riserva filwaqt li Di Resta beda jie[u sehem fid-DTM touring. Vettel iddebutta fil-Formula 1 fl-2007 meta kien we;;a' Robert Kubica filwaqt li ddebutt ta' Di Resta fil-Foruma 1 wasal fl-2010. “Meta konna jien u Vettel fil-Formula 3 u kellna l-istess karozzi jien kont mort a[jar
minnu. G[andi rispett kbir lejn Vettel spe/jalment wara li t[ares lejn dak kollu li rniexxielu jirba[. Nixtieq nisfidah xi darba b'karozza talkalibru tar-Red Bull,” temm jg[id Di Resta.
WILLIAMS – Williams [abbru li qed ifittxu sponsor ;did wara li dawn temmew ilkuntratt minn ma' AT&T. Minbarra li jridu jsibu sponsor ;did Williams g[ad iridu j[abbru min se jkun it-tieni sewwieq.
Nhar it-Tlieta, il-Kumitat tar-Roma Club Malta iltaqa’ mal-kow/ ta' Catania u eks plejer u kow/ ta' Roma, Vicnenzo Montella (bil-beritta). Dan tal-a[[ar kien f'pajji]na min[abba li t-tim Sqalli kien f'Malta j[ejji g[all-kumplament tal-kampjonat Taljan li jkompla nhar is-Sibt li ;ej. Il-President tal-klabb, Ray Sant esprima s-sodisfazzjn tieg[u g[al mod kif Montella kien dispost jiltaqa’ mal-Kumitat. Montella kien element strumentali fir-reb[ tat-tielet Scudetto tat-tim mill-belt kapitali. Montella apprezza [afna din i]-]jara li saritlu min-na[a tal-partitarji ta' Roma ftit qabel [alla pajji]na.
L-Ispanjol Nani Roma reba[ it-tielet tappa tarRally ta' Dakar filwaqt li Krzysztof Holowczyc mar fuq quddiem f'dik li hi lklassifika overall. Roma fuq Mini reba[ it-tappa li bdiet minn San Rafael u ntemmet f'San Juan, tappa li hi twila madwar 208km. Roma rre;istra [in ta' sag[tejn u 25 minuta u 51 sekonda biex spi//a quddiem l-Pollakk Poland's Holowczyc fuq Mini. Dan tal-a[[ar jinsab fil-qu//ata tal-klassifika. Fit-tielet
post da[al ir-rebbie[ ta' sena ilu, Nasser Al Attiyah tal-Qatar fuq Hummer. Id-di]appunt tal-;urnata kien bla dubju l-Fran/i] Peterhansel fuq Mini. Dan tilef sitt minuti u 23 sekonda min[abba li waqaf darbtejn biex ibiddel ir-roti. Il-leader Holowczyc issa g[andu vanta;; ta' 54 sekonda fuq l-eqreb rivali tieg[u l-Amerikan Robby Gordon. Dan tal-a[[ar, fittielet tappa da[al fil-[ames post.
Il-Fran/i] Stephane Peterhansel u l-co-pilot Jean-Paul Cottret waqt it-tielet tappa tar-rally ta' Dakar
Il-{amis, 5 ta’ Jannar, 2012
32 Lokali
Il-Gvern se jwettaq diversi pro;etti ta’ tisbi[ f’Paceville fosthom fil-Pjazza, fi Triq San :or;, fi Triq Wil;a u fi Trejqet id-Dragonara filwaqt li se ji]diedu wkoll iz-zoni pedonali f’Paceville (Ritratt> Michael Ellul)
{tie;a ta’ soluzzjonijiet g[ar-realtajiet ;odda f’Paceville ■ Il-Kumitat Parlamentari g[all-Affarijiet So/jali se jressaq rapport fil-Parlament ■ Il-popolazzjoni ta’ Paceville se ti]died b’madwar 2,000 ru[ fis-sentejn li ;ejjin minn Charles MUSCAT Je[tie; li jinstabu soluzzjonijiet ;odda g[al realtajiet ;odda f’Paceville u g[alhekk il-Kumitat Parlamentari g[all-Affarijiet So/jali fl-a[[ar xhur wettaq pro/ess ta’ konsultazzjoni wiesg[a ma’ dawk kollha involuti u [ejja rapport b’rakkomandazzjonijiet biex f’Paceville ikun hemm aktar ordni pubblika g[al ;id tar-residenti, tan-negozji, tal-[addiema u ta’ dawk kollha li jiffrekwentaw din iz-zona. Id-Deputat Edwin Vassallo, i/Chairman tal-Kumitat Parlamentari g[all-Affarijiet So/jali qal dan ilbiera[ waqt konferenza tal-a[barijiet li saret f’Paceville li matulha saret pre]entazzjoni mill-Awtorità Maltija tat-Turi]mu (MTA) dwar il-pro;etti li qed isiru f’Paceville kemm mill-Gvern kif ukoll mis-settur privat. Wara dawk pre]enti g[amlu walk-about fejn saret spjegazzjoni dwar ix-xog[ol li g[addej
u li g[ad irid isir. G[al konferenza tal-a[barijiet attendew ukoll rappre]entanti talGRTU u tal-Pulizija, is-Sindku ta’ San :iljan Peter Bonello, membri talKumitat Amministrattiv g[allPaceville u anke xi residenti. Jirri]ulta li fis-sentejn li ;ejjin ilpopolazzjoni ta’ Paceville se ti]died b’madwar 2,000 ru[ u dan min[abba l-i]vilupp li qed isir ta’ bini residenzjali u kummer/jali kif ukoll uffi//ji. Dan se jwassal biex f’Paceville se jkun hemm attività qawwija mhux biss bil-lejl imma anke matul il-;urnata. Il-Kumitat Parlamentari g[allAffarijiet So/jali kkunsidra dawn li]viluppi li se jibdlu lil Paceville f’belt ]g[ira meta fassal ir-rapport tieg[u li mistenni jitressaq fil-Parlament fil;img[at li ;ejjin. Il-Kumitat se
jkompli jilqa’ aktar rakkomandazzjonijiet fuq il-websajt socialaffairs.parliament@gov.mt. Edwin Vassallo qal li l-Gvern irid li jkun hemm immani;;jar a[jar tazzona ta’ Paceville li jkun jirrappre]enta l-interessi ta’ dawk kollha li g[andhom xi interess fizzona, inklu] ir-residenti, in-negozjanti, l-impjegati u dawk kollha li jiffrekwentaw iz-zona. Fil-pre]entazzjoni li saret minn Mark Scerri, uffi/jali tal-MTA [are; li fis-sentejn li ;ejjin il-popolazzjoni ta’ Paceville se ti]died b’tal-inqas 2,000 ru[ u dan min[abba pro;etti kbar infrastrutturali li jinkludu bini residenzjali u kummer/jali. Dawn ilpro;etti jinkludu Portomaso u Bay Street li tlestew fis-snin li g[addew, Pender Gardens, il-Business Tower u St George’s Park li dalwaqt jitlestew.
media•link COMMUNICATIONS
Dawn il-pro;etti se j]idu l-pressjoni fuq i/-/entru ta’ Paceville li se jkun /entru ta’ attività bil-lejl u bi nhar. Mark Scerri qal li l-Gvern permezz tal-Ministeru g[ar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali se jwettaq diversi pro;etti ta’ tisbi[ f’Paceville fosthom fil-Pjazza, fi Triq San :or;, fi Triq Wil;a u fi Trejqet id-Dragonara. Se jsir pavimentar ;did u jitne[[ew ilbankini u minflok isiru bollards. Se ji]diedu wkoll iz-zoni pedonali f’Paceville. Se jsir ukoll il-pro;ett ta’ Pjazza Spinola b’investiment ta’ €1.3 miljun u dan se jibda f’April li ;ej u mistenni jitlesta lejn tmiem din is-sena. Il-promenade se jitkompla minn Spinola sal-Golden Mile u se jsir ukoll il-:nien ta’ Pembroke b’investiment ta’ €2.4 miljun li parti minnu hu ffinanzjat mill-fondi tal-UE.