2012_01_10

www.media.link.com.mt

Numru 13,018

€0.45

It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Ajruplan tat-tip Antonov 26 ilbiera[ wara nofsinhar ni]el fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta, bl-iskop li ]-]ew; Mirages Libjani li ilhom f’pajji]na minn Frar tas-sena li g[addiet ikunu jistg[u jintbag[tu lura l-Libja. Abbord l-ajruplan kien hemm tekni/i, u bdoti kif ukoll it-tag[mir ne/essarju biex issir il-manutenzjoni me[tie;a qabel l-ajruplani jkunu jistg[u jittajru. (Ritratt> Alex Degabriele) Ara wkoll pa;na 3

IT-TALBA BIEX IL-PARLAMENT JILTAQA’ DIN IL-:IMG{A

L-Ispeaker ma jilqax it-talba tal-Kap tal-Oppo]izzjoni L-Ispeaker tal-Kamra tadDeputati Michael Frendo ma laqax it-talba li saret mill-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat biex il-Parlament jitlaqqa’ b’ur;enza din il;img[a stess, min[abba li dan xorta wa[da se jkun qed jiltaqa’ fi ]mien qasir It-talba saret nhar is-Sibt li g[adda u fiha l-Mexxej Laburista qal li fid-dawl tassitwazzjoni politika pre]enti, kien me[tie; li jkun determinat jekk il-Gvern g[andux ilma;;oranza Parlamentari u b’hekk titne[[a l-in/ertezza li hawn b[alissa. G[alhekk skont Joseph Muscat l-Ordni

Permanenti numru Tmienja kienet tag[ti s-setg[a lillIspeaker biex ilaqqa’ lParlament.

Fit-twe;iba tieg[u lIspeaker qal li din l-Ordni Permanenti tirreferi g[al ;ranet ta’ laqg[at talParlament u apparti dawk stabbiliti fl-istess ordni u lpoter tal-Kamra li hi tiddetermina xort’o[ra, il-Kamra tista’ tiltaqa’ wkoll “kif lIspeaker jista’ jistabilixxi g[al ra;unijiet ta’ ur;enza”.

Michael Frendo qal li filfehma tieg[u din l-Ordni Permanenti g[andha l-iskop li ma teskludix li deputat jew

f’dawn il-ka] il-Kap talOppo]izzjoni jag[mel talba b[al din lill-Ispeaker. Hu kompla li t-talba ta’ Muscat g[alhekk hi konformi malOrdnijiet Permanenti talParlament Malti, u fakkar kif dan il-poter kien intu]a fl-1991 fi ]mien il-Gwerra tal-Golf.

L-Ispeaker qal li se jkompli jsegwi bir-reqqa l-avvenimenti politi/i tal-a[[ar jiem.

Madankollu minkejja li jifhem it-t[assib espress millKap tal-Oppo]izzjoni, lIspeaker qal li l-Parlament hu a;;ornat biex jiltaqa’ l;img[a d-die[la stess u lKumitat Permanenti dwar ix-

Xog[ol tal-Kamra kien se jiltaqa’ l-{amis biex fost affarijiet o[ra jiddiskuti l-A;enda g[as-seduta li jmiss. Michael Frendo kompla li l-poter li bih l-Ispeaker jissostitwixxi l;udizzju tieg[u g[al dak talKamra hu poter li jrid jintu]a b’mod g[al kollox e//ezzjonali.

G[alhekk l-Ispeaker sostna li min[abba ]-]mien qasir li fadal biex jer;a’ jiltaqa’ lParlament, ma j[ossx li jkun g[aqli li ju]a l-poteri tieg[u li jsejja[ laqg[a tal-Kamra f’data differenti minn dik tal;img[a d-die[la, li kienet de/i]a mill-istess Kamra.

Franco Debono jkompli jattakka lill-Prim Ministru fuq il-media Laburista G[at-tieni darba fi ftit jiem, Franco Debono kompla bl-attakki tieg[u kontra lPrim Ministru fuq il-media Laburista. Waqt il-programm Inkontri, trasmess ilbiera[ filg[axija fuq l-istazzjon tat-televi]joni Laburista, Franco Debono rrepeta l-kritika tieg[u kontra Lawrence Gonzi fosthom dwar i/-/aqliq li g[amel fil-Kabinett, kif ukoll

kontra membri partikulari fl-istess Kabinett b[al ma g[amel fil-jiem li g[addew.

B[al ma qal nhar is-Sibt li g[adda meta kien il-mistieden ewlieni tal-programm Bla A;enda, immexxi minn Norman Hamilton, Franco Debono qal li b’dak li qed jag[mel mhux jhedded lillPrim Ministru i]da hu mezz kif qed jid-

defendi d-demokrazija li g[alih hi importanti aktar mill-ekonomija.

Matul il-programm Franco Debono re;a’ feta[ attakk kontra l-PBS filwaqt li tenna li r-ri]ultati tajbin miksubin meta kien g[adu student, jixhdu s-serjetà u lb]ulija li kellu sa minn /kunitu.

g[al pa;na 4

Fidu/ja fil-volontarjat Il-Gvern jg[addi 15-il propjetà lil 15-il g[aqda volontarja biex ikunu amministrati minnhom g[all-;id tal-komunità Ara pa;na 2

Is-sentenza llum Ra;el ta’ 48 sena minn {al Tarxien illum mistenni jing[ata s-sentenza wara li lbiera[ ammetta flok g[adda ;uri li qatel lil martu b’daqqa ta’ sikkina Ara pa;na 5

Id-dejn tal-Gre/ja Il-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel trid li jintla[aq ftehim malajr mal-entitajiet li investew f’bonds fuq id-dejn talGre/ja inkella dan il-pajji] jista’ jfalli mit-tieni bailout li g[andu jg[inu jla[[aq mal-obbligi finanzjarji ur;enti.

Ara pa;na 11

FIFA Ballon d’Or Lionel Messi jirba[ dan l-unur presti;ju] tal-FIFA g[at-tielet darba fil-karriera tieg[u minkejja li g[ad g[andu biss 24 sena Ara pa;na 31

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

2 Lokali IL-KON?ESSJONI G{AD-DRITTIJIET TAL-LOTTERIJA NAZZJONALI TA’ MALTA

15-il propjetà jing[ataw lil 15-il g[aqda volontarja 15-il organizzazzjoni differenti, l-aktar g[aqdiet volontarji li ja[dmu fost i]]g[a]ag[, b’se[[ mit-Tnejn bdew igawdu minn proprjetà tal-Gvern li issa ;iet mg[oddija f’idejhom.

Dan wara li l-Kumitat Parlamentari tal-Kontijiet dwar l-Uffi//ju Nazzjonali tal-Verifika, qabel li lista s[i[a ta’ artijiet u proprjetà jing[ataw b’kera ta’ ftit flus biex ikunu jistg[u jgawdu minnha kemm i]-]g[a]ag[ kif ukoll il-komunitajiet talir[ula u l-ibliet rispettivi.

Dan il-pass, li seta’ jse[[ wara li dan il-kumitat parlamentari approva ri]oluzzjoni spe/jali tal-Kamra tadDeputati, ifisser li issa dawn i]-]g[a]ag[ g[andhom post fejn jiltaqg[u, imma jfisser ukoll li l-lokalità li ;ejjin minnha se tkompli tistag[na hekk kif se jing[ataw il[ajja postijiet li qabel kienu abbandunati.

Il-Ministru g[allKompetizzjoni :usta u lKonsumatur, Jason Azzopardi, li kien il-mo[[

}ew; konsorzja jitfg[u l-offerta

wara dan kollu qal li dan hu vot /ar ta’ fidu/ja tal-Gvern fil-volontarjat u ]-]g[a]ag[ u dan qed isir ukoll hekk kif g[adha kif intemmet is-sena li kienet dedikata g[allvolontarjat. Dan kollu g[andu skop wie[ed qal Jason Azzopardi, li aktar art u spazji jing[ataw lura lillpoplu.

Il-proprjetà mg[oddija lil dawn l-g[aqdiet li jilqg[u fi [danhom ammont kbir ta’ ]g[a]ag[, tvarja minn sempliciment art sa xelter, jew sa[ansitra mit[na antika.

Fost dawk li se jgawdu hemm /entri parrokkjali, so/jetajiet stori/i, scouts u girl guides, kumitati talfesti, klabbs so/jali u baned.

Dawn jinsabu mifruxin ma’ diversi lokalitajiet madwar Malta.

Il-Ministru Jason Azzopardi sostna li dan kollu se jing[ata lil dawn lg[aqdiet b’kera minima bilg[an li jkun possibbli g[al dawn l-g[aqdiet li ja[dmu u jil[qu dejjem aktar ]g[a]ag[.

IT-TEMP

UV INDEX

2

IT-TEMP> Ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> Tajba IR-RI{: Moderat mill-Majjistral it-Tramuntana kultant ikun moderat g[al ftit qawwi BA{AR> :eneralment moderat IMBATT> Baxx mill-Majjistral li jsir im[awwad TEMPERATURA: L-og[la 13˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.8 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 383.8 mm IX-XEMX> Titla’ fis-07.13 u tin]el fil-17.05

Il-Privatisation Unit fi [dan il-Ministeru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment ikkonferma li ]ew; konsorzja tefg[u offerta g[allKon/essjoni g[ad-Drittijiet tal-Lotterija Nazzjonali ta’ Malta. Fi stqarrija l-Gvern [abbar li issa se jibda lpro/ess tal-evalwazzjoni.

Tlett ijiem qabel il-Milied, il-Qorti kienet irrifjutat talba mill-kumpanija Maltco biex twaqqaf lill-Awtorità Maltija tal-Log[ob u l-Lotteriji milli tippro/edi b’sej[a g[all-offerti b’rabta mat-tmexxija tallotterija nazzjonali. Il-Maltco kienet sa[anistra ressqet mandat ta’ inibizzjoni fil-Qorti

biex ma tin[ari;x sej[a g[allofferti g[al operatur ;did.

Il-Maltco, konzorsju ffurmat bejn interessi Maltin u lkumpanija Griega Intralot, kienet ing[atat li/enzja biex tmexxi l-lotterija nazzjonali f’Malta g[al seba’ snin, liema perijodu skada f’Lulju li g[adda. I]da l-kumpanija ng[atat estensjoni ta’ sena sa Lulju 2012.

Fid-dawl li l-kuntratt kien wasal biex jiskadi, f’Ottubru li g[adda kienet [ar;et sej[a ;dida g[all-offerti u lMaltco kienet ipprotestat kontra din is-sej[a. Sabiex twaqqaf is-sej[a g[all-offerti, il-Qorti riedet tkun sodis-

fatta li l-Maltco kellha dritt prima facie biex dan isir.

I]da l-Qorti sabet li lMaltco ma kellhiex dan iddritt biex taqa’ s-sej[a g[all-offerti.

Il-Ministru Tonio Fenech kien wissa fil-Qorti li l-Gvern seta’ jie[u lura f’idejh il-kontroll tad-Dipartiment talLotteriji jekk ma tinstabx soluzzjoni.

Jidher li minbarra l-Maltco stess, l-operatur l-ie[or li issa tefa’ l-offerta biex imexxi llotterija nazzjonali f’Malta, hu konsorzju b’interessi Maltin u Taljani li jinkludi lill-kumpanija Lottomatica li tmexxi l-lottu fl-Italja.

}ieda fl-operazzjonijiet fl-Isptar Mater Dei Matul ix-xahar ta’ Novembru tas-sena li g[addiet, in-numru tal-operazjonijiet li saru fl-Isptar Mater Dei, kienu jammontaw g[al 4,022.

Dan ifisser ]ieda ta’ 128 operazzjoni fuq l-istess xahar tas-sena 2010. Matul dan ix-xahar kienu saru b’kollox 3,894 operazzjoni. Mill-4,022 operazzjoni li saru f’Novembru tal-2011, 533 (13%) minnhom kienu pro/eduri ta’ emer;enza.

Il-Ministru tas-Sa[[a, lAnzjani u l-Kura filKomunità Joe Cassar sostna li l-isforzi tal-Gvern biex jitnaqqas il-[in ta’ stennija g[all-operazzjonijiet qeg[din i[allu l-impatt tag[hom.

Il-Ministru Cassar qal ukoll li huwa grazzi g[axxog[ol ta’ dawk kollha involuti, li qed jinkisbu dawn ir-ri]ultati po]ittivi.

Skont l-informazzjoni ma[ru;a mill-Isptar Mater Dei, in-numru ta’ operaz-

zjonijiet li saru bejn Jannar u Novembru tas-sena l-o[ra jammonta g[al 40,511.

Fl-a[[ar sena li kien qed jopera l-Isptar San Luqa, kienu saru 32,764 operazzjoni. Dan ifisser li matul issena 2011, propju sa Novembru, saru 7,747 operazzjoni aktar fl-Isptar Mater Dei. Din i/-/ifra ma tinkludix l-operazzjonijiet li qed isiru b’xejn fil-privat wara li kien intla[aq ftheim mal-Gvern u l-privat.

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena

IT-TLIETA L-og[la 13˚C L-inqas 7˚C

L-ERBG{A L-og[la 14˚C L-inqas 7˚C

IL-{AMIS L-og[la 14˚C L-inqas 7˚C

IL-:IMG{A L-og[la 15˚C L-inqas 7˚C

IS-SIBT L-og[la 15˚C L-inqas 9˚C

UV

UV

UV

UV

UV

2

2

2

2

2

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 11˚C xita, Al;eri 16˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 9˚C imsa[[ab, Ateni 12˚C ftit imsa[[ab, Lisbona 11˚C xemxi, Berlin 4˚C imsa[[ab, Brussell 9˚C imsa[[ab, il-Kajr 17˚C xemxi, Dublin 9˚C imsa[[ab, Kopen[agen 3˚C imsa[[ab, Frankfurt 5˚C xita, Milan 13˚C xemxi, Istanbul 5˚C imsa[[ab, Londra 12˚C imsa[[ab, Madrid 11˚C xemxi, Moska -2˚C borra, Pari;i 11˚C imsa[[ab, Bar/ellona 13˚C xemxi, Ruma 13˚C xemxi, Tel Aviv 17˚C imsa[[ab, Tripli 16˚C xemxi, Tune] 16˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 6˚C imsa[[ab, Zurich 5˚C imsa[[ab, Munich 4˚C xita, Stockholm -6˚C imsa[[ab, St. Petersburg -2˚C imsa[[ab.

F

l-elezzjoni ;enerali tal-1981 lInternazzjonali So/jalista, permezz ta’ Willy Brandt kien [e;;e; lill-poplu Malti biex jivvota bi [;aru lill-Partit Laburista. Dan kien jikkuntrasta bil-kbir ma’ dak li kien qal ilPrim Ministru Karmenu Mifsud Bonnici filParlament fl-1986, li akku]a lill-Partit Nazzjonalista li kiser il-Li;i tal-Ind[il Barrani g[ax qal li kienu nda[lu l-Partiti Demokristjani. Il-PN qal li solidarjetà minn partiti barranin bl-ebda mod ma kienet interpretata b[ala ind[il barrani. Sadattant lemendi g[al-Li;i dwar l-Ind[il Barrani kienu se ji;u diskussi fil-Parlament fi ]mien jumejn.

Fi ]viluppi o[ra f’meeting fil-Floriana, ilVi/i Kap tal-PN Guido de Marco qal li issa li s-So/jalisti kienu a//ettaw il-prin/ipju li min ikollu l-ma;;oranza jiggverna l-pajji], kien hemm konferma /ara li dawk kienu [ames snin ta’ gidba g[ad-demokrazija ta’ pajji]na.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Lokali 3

I]-]ew; ajruplani tat-tip Mirages li jinsabu lesti biex i[allu pajji]na (Ritratt> Alex Degabriele)

Il-Mirages lesti biex itiru lura lejn il-Libja Ajruplan Libjan tal-merkanzija tattip Antonov 26 ni]el f’pajji]na ilbiera[ wara nofsinhar b’ekwipa;; tekniku abbord li se jag[mel it-tiswijiet ne/essarji fuq i]-]ew; fighter jets tat-tip Mirage li kienu waslu Malta fleqqel tar-rivoluzzjoni fil-Libja. Dan bil-ghan li ]-]ew; ajruplani ikunu f’kundizzjoni tajba biex itiru lura lejn Libja.

L-ajruplan Antonov wasal ilbiera[ wara nofsinhar, u abbord kien hemm ukoll i]-]ew; bdoti li ori;inarjament kienu tajru l-ajruplani lejn Malta, filbidu tal-kri]i Libjana fi Frar, kif ukoll numru ta’ tekni/i.

Dawn il-Mirages ilhom madwar g[axar xhur weqfin fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta. Huma kienu waslu fil-21 ta’ Frar li g[adda.

F’Settembru kienet saret /erimonja li fiha kien tne[[a l-kulur a[dar tarre;im Libjan, u tpo;;ew minflokhom il-kuluri tal-bandiera tar-rivoluzzjoni.

Il-Mirages kienu waslu Malta wara li ]-]ew; bdoti li kienu qed itajjruhom m’obdewx ordnijiet biex jibbumbardjaw ir[ula mimlijin nies /ivili.

G[alhekk il-bdoti kienu abban-

dunaw l-attakk u taru lejn Malta u talbu kenn politiku f’pajji]na. Fi]]jara tieg[u fi Tripli fl-a[[ar ta’ Novembru, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien iltaqa’ ma]]ew; bdoti Libjani u mal-Prim Ministru l-;did tal-Libja li rringrazzjah f’isem il-poplu Libjan talli ta kenn lil dawn il-bdoti fi ]mien delikat.

Il-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema jipproponi li ma jkunx xolt F’laqg[a msej[a apposta li saret ilbiera[, il-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema ppropona li l-Kunsill ma jkunx xolt. Il-proposta saret wara li permezz ta’ ittra mill-Prim Ministru, ;ie mitlub jag[ti rra;unijiet g[aliex ma g[andux ikun xolt, fid-dawl ta’ nuqqasijiet li rri]ultaw f’investigazzjoni li saret midDipartiment tal-Kunsilli Lokali.

Ir-rapport jirreferi g[al diversi nuqqasijiet li se[[ew fil-Kunsill u li min[abba fihom, dan ma kienx qed jif-

funzjona skont il-li;i b’mod li jkun ta’ servizz g[ar-residenti.

Il-proposta biex il-Kunsill ma jkunx xolt saret minn Cyrus Engerer, Kunsillier indipendenti wara li kull membru tal-Kunsill ng[ata lopportunità li jag[mel ilkummenti tieg[u dwar l-ittra tal-Prim Ministru li sakemm in[ar;et l-ittra kien g[adu lMinistru responsabbli millKunsilli Lokali. Dwar il-proposta ta’ Engerer ittie[ed vot b’sebg[a jivvutaw favur, ]ew; voti kontra mill-

Kunsillieri tal-PN u astensjoni min-na[a tas-Sindku Joanna Gonzi.

Meta saru l-kummenti minna[a tal-Kunsillieri, kemm dawk indipendenti kif ukoll il-Kunsillieri Laburisti tefg[u l-[tija tan-nuqqas ta’ progress fix-xog[ol tal-Kunsill fuq leks Segretarju E]ekuttiv.

Huma sostnew li [afna de/i]jonijiet li kienu jittie[du mill-Kunsill ma kinux ji;u implimentati mis-Segretarju E]ekuttiv. Sostnew ukoll li [afna xog[ol li kien pendenti issa twettaq anke jekk il-

Kunsill g[andu Segretarju E]ekuttiv part-time.

Il-Kunsillieri Nazzjonalisti Edward Cuschieri u Julian Galea qalu li anke jekk seta’ kien hemm xi nuqqasijiet min-na[a tas-Segretarju E]ekuttiv, [add millKunsillieri ma jista’ ji/[ad li x-xog[ol fil-Kunsill waqa’ lura min[abba differenzi li kienu jitqanqlu anke fuq affarijiet personali bejn Kunsillieri b’xi laqg[at sa[ansitra jisfrattaw.

Is-Sindku Joanna Gonzi qalet li mhux ;ust li tintefa’

[tija fuq l-eks Segretarju E]ekuttiv, li kellha wkoll diffikultajiet ma[luqa millatte;;jament tal-Kunsillieri stess.

Il-Kunsill qabel li tintbag[at ittra lill-Prim Ministru bil-kummenti li saru mill-Kunsillieri matul illaqg[a kif ukoll ma’ dokumenti ppre]entati minnhom biex isostnu li minkejja d-diffikultajiet li kien hemm, ilKunsill [adem u g[andu pjani biex ikompli ja[dem. IlKunsill se jer;a’ jiltaqa’ g[ada fil-5.30 p.m.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

4 Lokali

Muscat jg[id li l-PL mhux se jkun populist Quddiem is-sitwazzjoni politika pre]enti, ilMexxej Laburista Joseph Muscat sostna li l-Partit Laburista mhux se jkun qed jie[u de/i]jonijiet populisti i]da se jkun qed jie[u de/i]jonijiet li jistg[u j;ibu kritika u li ma j;ibux /ap/ip ta’ approvazzjoni.

Din il-pozizzjoni lMexxej Laburista esprimiha meta indirizza riceviment annwali fi/-?entru Nazzjonali Laburista g[all-korpi kostitwiti u lmezzi tax-xandir flokka]joni tas-sena l-;dida.

Fl-istess waqt li tkellem dwar il-po]izzjoni Laburista, Joseph Muscat qal ukoll li l-Gvern m’g[andux i[alli sitwazzjoni ta’ instabbiltà filpajji] titwal spe/jalment f’dan i]-]mien ta’ krizi ekonomika internazzjonali. Hu sa[aq fuq l-importanza, li malajr kemm jista’ jkun, il-pajji] ikun jaf min g[andu ma;;oranza biex jiggverna.

Nhar is-Sibt Joseph Muscat kiteb lill-Ispeaker tal-Parlament biex ilaqqa’ b’ur;enza l-Kamra tadDeputati biex jkun stabbilit jekk il-Gvern g[andux ma;;oranza parlamentari. Dan wara li sejja[ lill-Prim Ministru biex jitlob vot ta’ fidu/ja ie[or fil-Parlament.

Waqt ir-ri/eviment, Muscat qal li d-decizjonijiet li se jiehu l-Partit Laburista se jkunu fl-interess nazzjonali f’sena li hi wa[da ekonomikament diffi/li kemm g[al Malta kif ukoll g[all-Unjoni Ewropea u g[az-zona ewro.

Il-Mexxej Laburista qal li fil-;ranet li ;ejjin lPartit Laburista se jlaqqa’ l-Konferenza :enerali tieg[u u se jiddiskuti lg[aqal fit-tmexxija.

G[ada se jitlaqqa’ l-E]ekuttiv tal-PN G[ada se jkun qed jitlaqqa’ l-E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista bil-g[an li jiddiskuti s-sitwazzjoni politika fi [danu wara r-reazzjoni taddeputat Franco Debono li qed jikkontesta t-tmexxija talPrim Ministru u Kap tal-PN Lawrence Gonzi.

Is-Segretarju :enerali talPN Paul Borg Olivier f’kummenti lil IN-NAZZJON qal li din hi primarjament materja ta’ partit u g[alhekk li se jkun qed jitlaqqa’ dan l-organu talPartit Nazzjonalista. Hu qal li d-dover hu li din il-kwistjoni tkun trattata fi [dan il-partit stess. Hu qal li f’din il-laqg[a se jittie[du d-de/i]jonijiet li hemm b]onn.

Is-Segretarju :enerali talPN qal li jekk wie[ed ma jaqbilx mad-de/i]jonijiet talPrim Ministru hemm numru ta’ toroq x’jista’ jag[]el fost o[rajn li jirri]enja. Hu qal li r-reazzjoni ta’ Franco Debono kienet /ara, g[aliex ma qabilx mal-mod kif sar i/-/aqliq fil-Kabinett li tibqa’ prerogattiva tal-Prim Ministru. Borg Olivier sostna li anke r-reazzjoni ta’ Franco Debono fil-media tikkonferma dan.

Paul Borg Olivier spjega li dan il-mument hu wie[ed importanti g[al PN i]da jrid jibqa’ ffukat fuq [idmietu biex jibqa’ ji;;ieled b’mod partikolari l-kri]i ekonomika

internazzjonali. Hu sostna li kif inhi s-sitwazzjoni madwarna ]gur li dan il-perjodu mhux i]-]mien ideali li tissejja[ elezzjoni. Semma li l-isfdi huma kbar i]da minkejja kollox il-PN ma jistax jaljena ru[u minn dak li g[addej fi [danu u g[alhekk li l-Partit se jiddiskuti dak li qed ise[[ g[ax din il-kwistjoni mhix kwistjoni ta’ pajji].

Intant ilbiera[ il-Kabinett tal-Ministri, iddiskuta lpo]izzjoni li [a d-deputat Franco Debono wara li nhar il-:img[a ma sarx Ministru fir-reshuffle li saret. Stqarrija tal-Ufficcju tal-Prim Ministru qalet li l-kabinett [a nota talfatt li l-Prim Ministru sejja[

laqg[a tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista li se ssir illum u anke li hemm skedata laqg[a tal-Kumitat E]ekuttiv talPartit Nazzjonalista g[al g[ada.

Il-kabinett, tg[id l-istqarrija, iddiskuta su;;etti o[rajn fosthom in-negozjati li g[addejjin b[alissa g[al trattat Ewropew ;did biex jid[lu fis-se[[ id-de/i]jonijiet dwar il-kri]i fiz-zona ewro li ttie[du fis-Summit Ewropew tad-9 ta’ Di/embru, kif ukoll il-qag[da ekonomika dinjija mwieg[ra u l-azzjonijiet li hemm b]onn jie[u l-Gvern biex l-ekonomija tkun protetta kemm jista’ jkun mit-taqlib internazzjonali.

Debono ma jridx li l-kwistjoni tissolva fl-istrutturi tal-PN Id-deputat Franco Debono, li qed isejja[ g[ar-ri]enja talPrim Ministru Lawrence Gonzi, u qed jg[id li jivvota kontra l-Gvern jekk jittie[ed vot ta’ fidu/ja, qed jinsisti li l-kwistjoni attwali mhix kwistjoni interna tal-Partit Nazzjonalista, u mhux se tissolva fl-istrutturi tal-Partit.

Franco Debono qal dan ilbiera[ lit-Times online, fejn sostna li hu mhux se jattendi g[al-Laqgha tal-E]ekuttiv talPN li se ssir g[ada dwar dan il-ka].

Debono qed jinsisti li din hi kwistjoni Kostituzzjonali, u hu l-President ta’ Malta li g[andu jidde/iedi t-triq ’il

quddiem. Debono tenna li lPM g[andu jmur g[and ilPresident u jag[tih parir ixolji l-Parlament.

Wara d-dikjarazzjoni taddeputat Nazzjonalista li hu lest ja[dem ma’ kul[add imma mhux ma’ Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-PN talab li din il-kwistjoni ti;i diskussa u de/i]a flE]ekuttiv tal-Partit, g[ax jidher li l-kwistjoni li g[andu Franco Debono hi mieg[u.

Dwar l-E]ekuttiv skedat g[al g[ada, Franco Debono qal li hu rri]enja mill-Partit u m’g[andu xejn izjed x’i]id.

Sostna wkoll li mhux minnu li rtira r-ri]enja tieg[u.

Fil-kummenti li g[adda filg[odu Franco Debono tenna li mhuwiex minnu li hu qala’ din il-kwistjoni min[abba li xtaq li jsir Ministru.

Il - po]izzjoni ta ’ Franco Debono , li [are; bis sa[[a kontra l - Prim Ministru Lawrence Gonzi , kienet ri]ultat tat - tibdil fil - Kabinett li [abbar il Prim Ministru nhar il :img[a .

Mat-Times online Debono qal ukoll li mhux be[siebu jirri]enja meta kien mistoqsi dwar il-petizzjoni li qed tin;abar fid-distrett tieg[u, u li ssejjah g[ar-ri]enja tieg[u

mill-Parlament. Hu sostna li ma jara l-ebda ra;uni g[alfejn g[andu jirri]enja, u qal li min-na[a l-o[ra qed isib ukoll appo;; minn Nazzjonalisti li huma mdejqin bis-sitwazzjoni.

Wissa wkoll li se j]omm lill-Prim Ministru responsabbli g[all-allegazzjonijiet li qed jing[adu kontrih filmedia, inklu] fuq l-internet.

Waqt li sejja[ il-li;ijiet tallibell li g[andu l-pajjizi b[ala ridikoli, akku]a lill-Prim Ministru li falla milli ja;;orna dawn il-li;ijiet, u g[alhekk, qal, il-Prim Ministru hu komplici f’dak li qed ji;ri.

Il-kritika ta’ Franco Debono tixbah [afna dik tal-Partit Laburista

– Karmenu Vella

minn pa;na 1

Fost il-mistiedna kien hemm l-Eks Ministru Laburista tas-snin tmenin Karmenu Vella, li ddikjara li kemm hu kif ukoll Franco Debono kienu qed jesprimi [afna punti simili fil-kritika tag[hom lejn it-tmexxija tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi

G[al mistoqsija ta’ Joe Grima fejn staqsa direttamentl-lil Franco Debono g[adux de/i] li jwaqqa’ lGvern, Franco Debono tenna li hu di;à kien g[amel il-po]izzjoni tieg[u /ara u sostna m’g[andu l-ebda fidu/ja fit-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi.

Hu kompla li jaraha

diffi/li li jkun hemm rikon/iljazzjoni mal-Prim Ministru.

Mistoqsi x’ried ifisser meta qal f’kummenti lil ;urnal tkellem dwar ’xibka ta’ terrur’, Franco Debono qal li hu mhux jitkellem dwar attakki fi]i/i i]da dwar nuqqas ta’ azzjoni milli jittie[du passi biex

min ikun qed ji;i attakkat jing[ata l-protezzjoni me[tie;a fosthom permezz tal-internet.

Meta tkellem dwar idde/i]joni tal-Prim Ministru biex titwaqqaf l-onorarja lill-Ministri, Franco Debono qal li hu g[amilha /ara li kieku kien offrut ministeru hu ma kienx

ja//etta g[aliex kulma fadal kien sena. Qal ukoll li kieku kien offrut ministeru ma kienx se ja//etta l-onorarja.

Sadattant f’a[bar li kienet imxandra lbiera[ filg[axija mill-PBS, intqal li Franco Debono m’g[andu l-ebda intenzjoni li jressaq xi mozzjoni fil-Parlament.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Lokali 5

Jammetti li qatel lil martu ■ Is-sentenza mill-Im[allef Quintano se ting[ata dalg[odu Roger Agius ta’ 48 sena mill-Marsa ammetta flok g[adda ;uri quddiem lIm[allef Lawrence Quintano li sentejn u nofs ilu qatel lil martu f’{al Tarxien. Wara li sema’ s-sottomissjonijiet talAvukat Nadine Sant, f’isem il-Prosekuzzjoni, l-Avukat Joseph Giglio f’isem il-familjari tal-vittma u Malcolm Mifsud, f’isem id-difi]a, lIm[allef Quintano qal li hu kien mistenni jg[addi g[assentenza dalg[odu g[all-[abta tal-10 a.m.

Agius ammetta li fit-13 ta’ Lulju 2009 qatel lil martu Catherine, omm ta’ 40 sena, b’daqqa ta’ sikkina [dejn iddar t’ommha fi Triq it-Tempji Neoliti/i, f’{al Tarxien. Hu xehed dwar dak li se[[ dakinhar fejn qal li kien ilu jistennieha xi nofs sieg[a u wara li kienet ni]let minn fuq ilkarozza tal-linja kien ipprova jkellimha u bdiet toffendih.

Bdiet toffendieh b’missieru u kien hemm li taha daqqa ta’ sikkina.

Hu qal li kien qed jissuspet-

ta li martu ma kinitx qed tkun fidila lejh u li kien issepara erba’ xhur qabel se[[ il-ka].

Dak i]-]mien kellu [afna pressjoni fuqu fejn anke ma setax jara lil uliedu kemm xtaq. Hu /a[ad li residenza li kellhom f’Wied il-G[ajn li kienet ng[atat lil martu qabel i]-]wie; mill-;enituri tag[ha, kienet tieg[u u tal-mara.

Hu qal ukoll li jammetti li kien jixrob u li kien ikun hemm mumenti fejn lil uliedu kien jg[idilhom li a[jar ikunu b[al ommhom milli b[alu, imma wara bidel ftehmtu u beda jg[idilhom li a[jar ikunu b[alu.

Fuq din ix-xhieda l-Avukat Nadine Sant f’isem ilProsekuzzjoni qalet li hi qed tistenna lill-Qorti biex tag[ti piena ta’ g[omor il-[abs u dan g[al diversi ra;unijiet. Irreat li g[amel kien wie[ed ta’ min jistmerru u kien wie[ed premeditat filwaqt li kisser il[ajja wkoll ta’ uliedu u lfamilja.

L-Avukat Sant qalet li Roger Agius mar apposta biex joqtol lil martu dakinhar

}ieda fl-i]bilan/ kummer/jali ?ifri preliminari juru li d-differenza bejn l-importazzjoni u l-esportazzjoni kibret b’€5.5 miljun f’Novembru meta mqabbla mal-istess xahar fl-2010.

Statistika ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) wriet li tag[rif provi]orju g[all-kummer/ internazzjonali wera li l-i]bilan/ kummer/jali f’Novembru kienet jg[odd €148.5 miljun.

Kien hemm ]idiet fl-importazzjoni u fl-esportazzjoni ta’ €381.7 miljun u €376.2 miljun rispettivament. I]]ieda fl-importazzjoni kienet min[abba l-fuels filwaqt li ]idiet o[rajn kienu re;istrati, fost o[rajn, fix-xorb u t-tabakk.

u llum qed i;ib l-isku]a li mhux minnha, li martu ma kienitx fidila lejh. Qalet li dakinhar tal-omi/idju hu mar b’sikkina tal-la[am mo[bija f’basket u taha daqqa biha fuq in-na[a tax-xellug ta’ sidirha, fejn qalbha, liema daqqa tant kienet b’sa[[itha li nifdilha lpulmun.

L-Avukat Sant qalet huwa g[amel dan wara li mar jixtri sigarett u qag[ad kalm jistenna lil martu tasal fil-post fejn kienet sejra wara li spi//at tg[ix g[and il-;enituri tag[ha. Wara li qatilha, ]ew;ha mar bil-kalma kollha l-G[assa tal-Pulizija u talabhom biex l-ewwel ja[sel idejh, wara talab lill-Pulizija sigarett u kafe.

Min-na[a tieg[u l-Avukat Joe Giglio qal li latte;;jament tal-[ati fix-xhieda li ta fil-Qorti ilbiera[ filg[odu kien wie[ed xokkanti li jindika li dan mhux minnu li wera rimors. Huwa qal li filwaqt li anke kieku ma kinitx fidila lejh u li kien hemm problemi dwar prop-

Fl-ewwel 11-il xahar tas-sena li g[addiet, id-diskrepanza bejn li]bilan/ kummer/jali kiber b’€69.7 miljun biex issa jg[odd €1,485.9 miljun.

Il-ma;;oranza tal-influss kummer/jali ta’ Malta u l-i]bilan/ kummer/jali baqg[u jkunu diretti lejn lUE. Kienet re;istrata ]ida fl-importazzjoni mill-Italja, minn Spanja, minn Franza u mill-:ermanja.

L-esportazzjoni fiz-zona ewro naqset, l-aktar lejn Franza, l-Italja u l-Bel;ju filwaqt li ]diedet lejn il:ermanja, Spanja u l-Olanda. Kienu re;istrati ]idiet fl-esportazzjoni g[arRenju Unit, I]rael, i/-?ina u l-Arabja Sawdita.

jetà, qatt ma messu qatilha.

L-Avukat Giglio qal li l-fatt li lil uliedu, li llum lanqas biss iridu jafu bih, qallhom biex ma jimxux fuq il-passi ta’ ommhom, imma fuq tieg[u, jikkonferma li mhux minnu li Roger Agius iddispjacih li g[amel dak li g[amel.

Hu qal li Agius irid lil uliedu jkunu b[alu meta dan qatel lil ommhom.

Min-na[a tieg[u l-Avukat Malcolm Mifsud qal li l-klijent tieg[u verament iddispja/ih g[al dak li g[amel u li hu kompla jis[aq li martu ma kinitx fidila lejh. Hu qal li b[al kul[add kellu d-difetti tieg[u u li b[al kul[add jixtieq li jirran;a l-affarijiet ma’ uliedu, anke jekk din mhijiex xi [a;a fa/li, anke min[abba li l-familjari tal-vittma ma jridux li dan ikun possibbli.

L-Avukat Mifsud qal li hu ma [adhiex bi kbira li l-parti /ivili qed tis[aq fuq il-piena ta’ g[omor il-[abs, imma kien qed jiskanta kif l-Avukat Nadine Sant, li l-;img[a lo[ra qaltlu li kienet tkun kun-

tenta b’piena ta’ 28 sena [abs, illum trid li jkun hemm l-g[omor il-[abs.

Hawn l-Avukat Sant /a[det dan kollu u qam battibekk bejnha u l-Avukat Mifsud, li min-na[a tieg[u ried jie[u ;urament li kien ing[ad dan id-diskors. L-Im[allef Lawrence Quintano ipprova jikkalma s-sitwazzjoni u qal li hu ma kienx se ji;i influwenzat minn xi piena.

Fil-bidu tal-ka] l-Im[allef /a[ad ukoll talba talProsekuzzzjoni li anke jixhdu l-;enituri u o[t il-vittma. Dan g[ax qal li l-li;i tg[id li jew isiru s-sottomissjonijiet millpartijiet inkella jixhdu l-membri tal-familja.

Fil-bidu, min[abba t-talbiet insistenti tal-Prosekuzzjoni biex, tliet membri tal-familja jixhdu fil-ka], l-Im[allef kien qed jikkunsidra li jappunta l;uri bil-;urati. Imma ftit tal[in wara s-sitwazzjoni, kkalmat, anke bil-konferma tal-ammissjoni fi spazju ta’ nofs sieg[a min-na[a ta’ Roger Agius.

IL-{ATRA TA’ PATRI PROSPERO GRECH B{ALA KARDINAL

Se ji;i Malta biex ikun ordnat Isqof Fil-;img[at li ;ejjin il-Patri Agostinjan Prospero Grech se ji;i kkonsagrat Isqof, sabiex aktar tard jie[u l-ordinazzjoni ta’ Kardinal mill-Papa Benedittu XVI. Hekk stqarr ma’ IN-NAZZJON lAr/isqof ta’ Malta Monsinjur Pawl Cremona fl-ewwel reazzjoni tieg[u wara li [ar;et l-a[bar li Malta se jkollha it-tieni Kardinal fl-istorja tag[ha. L-Ar/isqof esprima l-fer[ tieg[u g[all-fatt li wara tant snin se jkollna Kardinal Malti.

Monsinjur Cremona qal li Patri Prospero se ji;i Malta biex issir lordinazzjoni Episkopali “u b[ala poplu nisrani nkunu nistg[u nifir[u

mieg[u f’dan il-jum”. Id-data meta se ssir din l-ordinazzjoni g[adha trid ti;i de/i]a.

Kien propju f’Jum l-Epifanija li lPapa [abbar il-lista tat-22 Kardinal ;did li se jin[atru uffi/jalment fid-19 ta’ Frar li ;ej f’Kon/istorju li se jsir filVatikan.

Ghalkemm Prospero Grech mhuwiex eli;ibbli li jivvota f’Konklavi – fl-elezzjoni biex jin[atar Papa ;did – hu xorta meqjus b[ala unur kbir g[al pajji]na li jin[atar Kardinal. Dan l-aktar min[abba l-fatt li fost il-Kardinali l;odda hemm ismijiet kbar li jinkludu l-Isqfijiet ta’ New York u Toronto.

IN-NAZZJON It-Tlieta 10 ta’ Jannar, 2012

6 Lokali

Trasferiment ta’ pazjenti biex jin[oloq iktar spazju f’Mater Dei 20 pazjent anzjan millIsptar Mater Dei se ji;u trasferiti fl-Isptar San Vin/enz de Paul fi tmiem e]er/izzju li sar bejn il-partijiet kon/ernati biex b’hekk jin[oloq iktar spazju fl-Isptar Mater Dei bi t[ejjija g[allinfluss ta’ pazjenti b’mard relatat mal-influwenza, normalment asso/jat ma’ dan i]]mien tas-sena.

Dan t[abbar f’konferenza tal-a[barijiet li saret fl-Isptar Mater Dei, indirizzata minn Dr Natasha Azzopardi Muscat, Uffi/jal Mediku Ewlieni, lIn;inier Joseph Caruana, Kap E]ekuttiv tal-Isptar Mater Dei, Dr Stephanie Xuereb, idDirettur g[all-Anzjani u sServizzi fil-Komunità, u Paul Pace, il-President tal-Union tal-Infermieri u l-Qwiebel (MUMN).

Huma spjegaw li le]er/izzju sar biex millIsptar Mater Dei u millIsptar Karin Grech ji;u trasferiti dawk il-pazjenti anzjani li qed jokkupaw sodda fit-tul, biex l-Isptar Mater Dei ji;i iktar iffukat b[ala sptar akut, kif kien ori;inarjament ippjanat.

B’hekk ir-Residenza San Vin/enz de Paul issir dejjem iktar sptar g[all-anzjani, lIsptar Karin Grech iservi g[all-kura ta’ riabilitazzjoni u intermedjarja filwaqt li lIsptar Zammit Clapp, li g[andu jinfeta[ lejn l-a[[ar ta’ Frar, jew fil-bidu ta’

Marzu, b’madwar 96 sodda, se jservi b[ala dar ta’ kura g[all-anzjani. Il-ftehim temporanju li ntla[aq bejn ilpartijiet kon/ernati mistenni jibqa’ fis-se[[ sakemm jinfeta[ l-Isptar Zammit Clapp.

F’kumment lil IN-NAZZJON Dr Azzopardi Muscat spjegat li f’24 sieg[a, bejn is-6 a.m. tal-{amis u s-6 a.m. tal-:img[a, 121 pazjent idda[[lu fid-Dipartiment talEmer;enza u kellhom jin]ammu fl-Isptar Mater Dei. Dan fi ]mien meta linfluwenza ‘g[adha ma bdietx’ filwaqt li spjegat li din is-sena jidher li kien hemm konkorrenza tajba g[at-tilqima tal-influwenza, b’dawk li qed ji;u rrappurtati s’issa jkunu iktar ka]i ta’ infezzjonijiet fis-sider mhux influwenza.

L-In;inier Joseph Caruana rringrazzja lill-MUMN talkollaborazzjoni li offriet u qal li je[tie; li l-partijiet kollha jag[mlu l-almu kollu tag[hom biex ma jkunx hemm pazjenti fil-kurituri.

Dan minkejja li n-numri mhumiex favur l-amministrazzjoni tal-Isptar Mater Dei. L-In;inier Joseph Caruana qal li filwaqt li f’Settembru kienu jid[lu medja ta’ 580 pazjent fil;img[a fid-Dipartiment talEmer;enza, f’Di/embru dawn telg[u g[al medja ta’ 800 pazjent fil-;img[a. Hu spjega li l-bard u l-kes[a

jwasslu biex iktar pazjenti jkollhom jin]ammu fl-isptar, u b’hekk id-domanda tikber.

B’kollox l-Isptar Mater Dei g[andu 830 sodda.

Min-na[a tag[ha Dr Stephanie Xuereb qalet li fla[[ar tliet snin is-servizzi g[all-anzjani f’kura ]diedu b’630 sodda f’postijiet differenti, inklu] fi blokk ;did fir-Residenza San Vin/enz de Paul, iktar sodod f’Dar Madonna tal-Mellie[a, u iktar sodod li l-Gvern jixtri ming[and il-privat. Hi ppre/i]at li b’kollox f’pajji]na hawn 3,722 sodda f’servizzi tal-Gvern, talKnisja u dawk offruti millprivat, li huma disponibbli g[all-anzjani fi [tie;a ta’ kura fit-tul.

Paul Pace, kif ukoll Dr Natasha Azzopardi Muscat iktar kmieni, fa[[ru lil dawk kollha li kkollaboraw, inklu]i l-[addiema firResidenza San Vin/enz de Paul, biex jaqsmu l-pi]ijiet li j;orru l-[addiema fl-Isptar Mater Dei min[abba nuqqas ta’ [addiema.

Filwaqt li ppre/i]a li rResidenza San Vin/enz de Paul qatt ma kellha sitwazzjoni ta’ sodod vojta, hu spjega li l-ftehim se jkun implimentat mill-[addiema li qed jag[mluh g[all-;id talpajji]. Huwa sa[aq li l-kwalità fis-servizz to[ro; dejjem meta jkun hemm sforz individwali mill-impjegat.

Fran;isku Cauchi li twieled b[al-lum fl-1909

Anzjan G[awdxi jag[laq 103 snin Fran;isku Cauchi, mag[ruf a[jar b[ala ‘?ikku tan-Namrat’, mill-G[arb, G[awdex, illum jag[laq 103 snin.

Fran;isku, iben :u]eppi u Marija Ro]a Cauchi, kien ittielet wild minn sebg[a u kien mi]]ewwe; lil Marija, xebba Micallef. Fran;isku u martu kellhom 11-il tifel u tifla - tlieta minnhom mietu ta’ età ]g[ira.

Ibnu l-kbir, Dun Alex Cauchi, hu sa/erdot missjunarju fil-Bra]il. Hu g[andu neputi li wkoll hu sa/erdot, Dun Christopher Cauchi, li jinsab il-Kanada. Fran;isku g[andu ]ew; proneputijiet, Clara u Gabriel. ?ikku kien sagristan filknisja parrokkjali tal-G[arb, ma’ :u]eppi Cauchi,

missier il-mibki Isqof ta’ G[awdex Nikol Cauchi li miet kwa]i xahrejn ilu.

Wara hu kien sewwieq ta’ tractor mad-Dipartiment taxXog[lijiet Pubbli/i u ta sehmu fil-kostruzzjoni tattoroq.

Fran;isku kien ukoll ja[dem mid-dar u meta sSantwarju Ta’ Pinu kien qed jinbena, hu ta l-kontribut tieg[u b[ala voluntier. ?ikku jiftakar lil Karmni Grima tipparte/ipa fil-quddies fil-knisja tal-G[arb.

L-anzjan, li jg[ix ma]]ew; uliedu Grezzju u Josephine Cauchi, li kienu g[alliema, jinsab ma jifla[x fis-sodda i]da g[adu jitkellem b’nostal;ija dwar diversi stejjer li se[[ew f’G[awdex fil-passat.

Jit[abbru d-dettalji tal-awards tal-I:M L-Istitut tal-:urnalisti Maltin (I:M) [abbar id-dettalji tat-22 edizzjoni talawards g[all-;urnalisti Maltin li l-finali tag[hom se ssir nhar is-Sibt, 5 ta’ Mejju.

Dawn l-unuri presti;ju]i, li se jkunu mqassma fi 17-il kategorija differenti, jing[ataw g[all-a[jar xog[lijiet ;urnalisti/i miktuba minn ;urnalisti Maltin irrespettivament jekk humiex membri tal-Istitut tal-:urnalisti jew le.

L-unuri jing[ataw g[axxog[lijiet li ;ew pubblikati bejn l-1 ta’ Jannar u l-31 ta’ Di/embru tas-sena li g[adha kif g[addiet. Din is-sena se jkun hemm tliet kategoriji ;odda. Wa[da minnhom, dik tal-kitba tal-features g[attelevi]joni, se tkun sponsorjata mill-Awtorità tax-Xandir.

I]-]ew; kategoriji l-o[ra huma tal-;urnali]mu sportiv u l-promozzjoni g[al djalogu interkulturali.

Filwaqt li l-ewwel tliet kitbiet ta’ kull kategorija se ji;u ppre]entati b’/ertifikat, ir-rebbie[ ta’ kull kategorija jing[ata €350, /ertifikat u trofew.

Ir-rebbie[ tal-kategorija spe/jali li ;;ib l-isem talLingwa Nazzjonali fil:urnali]mu, ji;i offrut kors spe/jalizzat fil-lingwa Maltija.

Il-finalisti se jit[abbru nhar itTnejn, 26 ta’ Marzu.

Is-sottomissjonijiet se jintlaqg[u fl-uffi//ju tal-I:M, fit-tielet sular f’280 Triq irRepubblika, il-Belt bejn is1.30 p.m. u l-4 p.m. ta’ nhar is-Sibt 4 ta’ Frar. Dawk li mhumiex membri jintalbu j[allsu €50.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Lokali 7

Tliet snin [abs g[al Sqalli fuq serq ta’ ;ojjelli, deheb u flus

PC 1606 Robert Vassallo mit-Taqsima tat-Traffiku li reba[ il-premju tal-Kuntistabbli tas-Sena

Ippremjati membri fil-Korp tal-Pulizija Il-membri tal-Korp talPulizija li ddistingwew ru[hom matul il-[idma tag[hom ing[ataw rikonoxximent matul attività annwali li ssir fl-okka]joni tal-Epifanija.

Fost dawn spikka PC1606 Robert Vassallo mit-Taqsima tat-Traffiku li flimkien ma’ PC121 Josef Vassallo fil-11 ta’ Awwissu li g[adda salvaw persuna li kienet f’diffikultà fil-ba[ar f’Tas-Sliema. Barra minn hekk PC1606 fid-9 ta’ Ottubru u fis-17 ta’ Ottubru rnexxielu jaqbad persuni li kienu g[adhom kemm wettqu serqa. Kien g[alhekk li PC1606 Robert Vassallo ng[ata trofew b[ala l-iktar uffi/jal li ddistingwa ru[u matul is-sena.

Wara dan, membri tal-Korp tal-Pulizija ;ew ippremjati g[as-servizz tag[hom.

Anke eks membri tal-Korp ;ew pre]entati /ertifikat b[ala sinjal ta’ apprezzament g[al 25 sena jew aktar fis-servizz li rtiraw fis-sena li g[addiet. ?ertifikati o[ra ;ew pre]entati lil numru ta’ pulizija li bl-im;iba tag[hom iddistingwew ru[hom waqt il-qadi ta’ dmirijiethom.

Id-distrett tal-Pulizija talBelt ;ie mog[ti shield talli

naqqas ir-rata tal-kriminalità b’15.19%.

Fost kuntistabbli li ;ew ppremjati kien hemm PS1240 Joseph Camilleri, PC 1316 Peter Agius, WPC67 Vanessa Borg, PC265 Kenneth Ciangura u PC869 Kurt Gauci talli rnexxielhom jaqbdu filfatt persuni li kienu qed jikkomettu serqa minn ma[]en fiz-zona Industrijali f’Tal-{andaq li kienet tammonta g[al €64,000 fi flus kontanti.

Kuntistabbli li kien off-duty kien PC114 Masimo Persiasno li fl-2011 irnexxielu jaqbad ra;el li kien g[adu kemm ikkommetta serqa minn bajja. PC1192 Adrian Elisch fid-29 ta’ Novembru waqt li kien off-duty salva ra;el li nqabad f’karozza fil-Wied

ta/-Chadwick Lakes waqt maltempata. PC1430 Alexander Mizzi fil-21 ta’ Awwissu salva mara b’erba’ xhur tqala li nqabdet filkarozza f’in/ident tat-traffiku.

Apprezzament ie[or kien dak bil-pre]entazzjoni ta’ trofej u shield lid-Distrett numru disg[a talli mar l-a[jar filkompetizzjoni tal-isparar, organizzata g[all-Jum ilPulizija. Il-kuntistabbli li r/evew it-trofej u x-shield kienu PC660 Alexander Muscat fl-ewwel post, fit-tieni post PC1282 Dino Farrugia, u fit-tielet post ;ie PC 727 Orazio Scicluna.

B’rabta ma’ din il-kompetizzjoni, il-Kuntistabbli Dorienne Vella kienet l-aktar membru tal-Korp mara li marret tajjeb fiha.

Sqalli ta’ 36 sena kien ikkundannat tliet snin [abs wara li ammetta quddiem ilMa;istrat Edwina Grima li, bejn Settembru u Ottubru li g[adda, wettaq diversi serqiet kbar li jla[[qu eluf ta’ ewro f’;ojjelli, deheb u flus minn [ames residenzi.

Carmelo Ciranna minn Siracusa ammetta li wettaq ]ew; serqiet minn residenzi fir-Rabat, u o[rajn filMosta, fil-Gudja u fi]}ejtun. Hu ammetta li minn kull residenza seraq ammonti konsiderevoli ta’ o;;etti u flus u li f’okka]joni minnhom seraq ukoll laptop.

Ciranna kien ilu ;ej u sejjer minn Sqallija g[al Malta g[al dawn l-a[[ar xhur. Dan peress li hu g[andu ulied ming[and l-eks ma[buba tieg[u li hi Maltija u residenti l-Imsida.

Hu nqabad mill-Pulizija nhar il-{add meta waqfitlu l-karozza bla petrol. Hu kien qed isuq karozza Fiat Punto, bin-numru ta’ re;istrazzjoni Taljan.

G[alih deher l-Avukat talG[ajnuna Legali Anthony Cutajar filwaqt li lProsekuzzjoni tmexxiet mill-Ispetturi Fabian Fleri u Priscilla Caruana.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta‘ Jannar, 2012

8 Opinjoni

INTERMEZZ MONDJALI Rassenja kulturali internazzjonali

ANTON AGIUS> Il-kuntradizzjonijiet f’artist versatili Monografu ie[or provokatorju dwar il-produzzjoni tal-arti f’Malta Anton Agius (1933-2008) hu l-iskultur monumentalista ta’ Malta. Il-President George Abela kien fisser li Agius fehem is-sentimenti talpoplu Malti f’dik li hi storja “u tana monumenti stupendi li jesprimu [e;;a patrijottika marbuta ma’ ;rajjiet stori/i.”

Agius ipprodu/a kwantità kbira ta’ skultura pubblika, b’appell popolari, i]da mbag[ad hemm in-na[a tal-arti astratta tieg[u, li baqa’ jipprodu/i tal-inqas sal-2004, b’xog[lijiet b[al Abstract in Silver jew Abstract in Red and Gold. Sal-1972 kien qed jipprodu/i astratt pur, i]da mbag[ad qaleb g[all-figurattiv stilizzat imnaqqax mill-injam jew mill-;ebel, u mbag[ad g[ar-reali]mu. Kien stqarr, fi programm televi]iv (1972) li l-awtur ta’ din irrubrika kien jippre]enta bit-TV, li ried jikkomunika mal-poplu u li bl-astratt, il-poplu ma kienx qed jifhmu.

Dawn it-turbulenzi jew kuntradizzjonijiet finnatura artistika ta’ Agius issa qed je]aminahom kritikament l-artist u studju] tal-arti Giuseppe Schembri Bonaci, li jikkonfronta per/ezzjonijiet passivi dwar artisti b[ala Emvin Cremona u Willie.

F’edizzjoni o[ra tal-Horizons Publishers, Schembri Bonaci g[adu kemm nieda Anton Agius and Gothic Socialist Realism. INTERMEZZ g[amel sett ta’ mistoqsijiet lill-awtur.

Maltija fuq sisien komparattivi, analiti/i u krit/i. Ilkitbiet tieg[i jistudjaw artisti lokali minn lenti artisika-so/jali-politika. Hemm b]onn li studju]i b[al Gramsci, Bakhtin u Benjamin jid[lu fl-anali]i tal-artisti Maltin biex inla[[qu ma’ studji internazzjonali. Jekk le, in-nuqqas iwassalna lejn tra;edja g[ax ma nifhmux x’qed ji;ri llum.

Agius g[amel kompromess kiefer li kellu j[allas qares g[alih. /a[ad l-astratt min[abba ra;unijiet invalidi;u min-na[a lo[ra l-figurattiv, li hu [aseb kien l-uniku mod kif seta’ jirrifletti minn Mario l-evoluzzjoni so/jaliAZZOPARDI politika ta’ Malta, marpardi@maltanet.net waddbu f’dead end perikolu]. Beda jo[loq xog[lijiet b’livell artistiku mhux konsistenti u sfortunatament xi waqtiet imissu wkoll malmedjokrità.

Int issostni li l-monumenti ta’ Agius m’g[andhomx is-sa[[a tal-“mit” li wie[ed jistenna minn xog[lijiet nazzjonali. Fi kliem ie[or, x’hemm nieqes fil-monumenti ta’ Agius li suppost qed jiddefinixxu lin-nazzjon^

G[aliex hu ne/essarju li tibqa’ tikteb dawn ilmonografi provokatorji tieg[ek dwar l-artisti Maltin^

Ma n[oss b’ebda mod li l-istudji tieg[i huma provokatorji. G[alkemm int g[andek ra;un li tikkwalifikahom hekk g[ax [afna ji;u g[al din ilkonklu]joni. L-istudji tieg[i huma bba]ati fuq studju fil-fond kemm komparattiv kif ukoll teoretiku li g[adu wisq mhux ]viluppat flischolarship hawn Malta u forsi b’hekk jin[assu provokatorji. S’issa kellna studji brillanti kwantitattivi fuq l-arti hawn Malta i]da xejn ma ]viluppajna studji teoreti/i fuq l-artisti Maltin. Ilkontribuzzjoni modesta tieg[i qed tipprova ti]viluppa din in-na[a. Irridu nibdew inpo;;u l-arti

Kif tfisser li Agius l-ewwel sfidu/ja lastratt u lejn tmiem [ajtu re;a’ resaq lejh daqstant^

Fuq> Il-monument ta’ Manwel Dimech ma[duma mill-iskultur Anton Agius (ta[t)

Int semmejt il-ktieb b’referenza g[ar“Reali]mu So/jalista Gotiku”. X’portata g[andu l-element “Gotiku” b’rabta ma’ Anton Agius^

Il-kuntradizzjoni bejn l-arti figurattiva u l-arti astratta wasslet lil Agius biex kwa]i ji/[ad it-tnejn u din wasslitu biex jo[loq xog[ol li hu relatat ma’xog[ol Gotiku-Medjevali Ewropew. Linfluwenza manifesta tal-Gotiku fix-xog[ol tieg[u twa[[det mal-prin/ipji artisti/i tas-so/jali]mu reali li Agius kien jemmen fih. B’mod interessanti [are; xog[ol b’idjoma tas-so/jali]mu reali i]da f’forma Gotika-Medjevali. Jekk tara x-xog[ol skulturali Medjevali f’[afna katidrali Ewropej u t[ares lejn [afna mix-xog[lijiet ta’ Agius, tifhem aktar dak li qed ng[id.

F’[afna xog[lijiet tieg[u, minn ritratti sa produzzjonijiet reli;ju]i, Agius hu realista. I]da int tag[mel differenza bejn “reali]mu so/jali” u “so/jali]mu realista”. X’inhu l-qofol taddifferenza^

Ir-Reali]mu So/jali kien tnissel f’nofs is-seklu 19 u kien juri l-kundizzjoni tal-[addiema, tal-bdiewa u dik imsej[a l-klassi l-baxxa. Kien minn hemm li tnissel ir-Reali]mu So/jalista, li mhux biss ried juri r-reb[a tan-nies komuni, i]da ried ji//elebra lmixja lejn il-Komuni]mu. Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, dan l-istil intu]a b’modi differenti madwar id-dinja u llum, paradossalment, anki d-dinja kapitalista adottat elementi minnu.

Monument irid jo[loq mit. Funzjoni integrali ta’ monument hu li jfakkar avveniment#persuna;; biex din il-memorja tid[ol fil-kuxjenza kollettiva ta’ nazzjon, ji;ifieri ssir ‘mit’. ‘Mit’ hu element fid-DNA ta’ kull nazzjon. M’hemmx nazzjon ming[ajr ‘mit.’ Monument hu wie[ed mill-mezzi potenti ta’ kif ‘mit’ ji;i perpetwat, protett jew ma[luq. F’Agius dan ma jse[[x. Hemm xog[lijiet li jiddeskrivu l-avveniment jew ilpersuna;; i]da ma jittraxxendux dan l-istess avveniment#persuna;; u jibqg[u tifkira biss. Min sempli/i tifkira, monument je[tie; isir memorja fil-kuxjenza kollettiva.

X’ihuma l-kuntradizzjonijiet essenzjali li tara f’Agius^

Il-kuntradizzjoni bejn l-arti astratta u dik figurattiva hi l-aktar wa[da profonda. G[a]el ttriq tal-figurattiv meta s-sa[[a tieg[u kienet flastratt. M’emminx li l-arti astratta seg[et turi veritajiet aktar profondi minn arti figurattiva.

Kuntradizzjoni o[ra hi n-nuqqas ta’ relazzjoni bejn il-monument per se u l-madwar arkitettoniku. Hemm distakk qawwi f’Agius bejn dawn i]-]ew; elementi ta’ spazju. Jin[ass nuqqas ta’ [sieb dwar dawn i]-]ew; elementi. Problema o[ra hi l-inkonsistenza stramba fl-istudju talanatomija f’bosta skulturi tieg[u.

G[aliex tqis li l-monument ta’ Manwel Dimech quddiem Kastilja hu l-aktar wie[ed t’Agius li rnexxa^ Mil-lenti realista u figurattiva, Manwel Dimech

irnexxa b[ala xog[ol ta’ /ertu dinami]mu artistiku. Hu simbolu reali ta’ Dimech b[ala ;ellied g[al Malta ;dida. G[alkemm mhux kun/ett ori;inali, Agius irnexxielu jurih b’mod sempli/i u dirett, ming[ajr l-ultra-megai]mu talo[ra. L-element empatetiku hu b’sa[[tu, b’relazzjoni immedjata mal-ispettatur. Il-forza invi]ibbli ta’ ri[ li ma jidhirx kontra Dimech to[loq tensjoni negattiva ta’ /erta sbu[ija. Issempli/ità, ir-realtà, it-test, u s-sub-test ta’ Dimech jag[mlu[ l-a[jar monument ta’ Agius, laktar li jersaq lejn il-‘mit’.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, {amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment ta’ l-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Mument ta’ prova g[all-partit u g[all-pajji] L-ewwel jiem ta’ din is-sena g[al pajji]na se jibqg[u mfakkra g[al avvenimenti partikulari li qed ji;ru fix-xena politika lokali. Il-PN qed jiffa//ja sitwazzjoni li fiha deputat tieg[u qed jg[id li tilef il-fidu/ja fil-mexxej, wara li m’g[amlux ministru. Il-fibra, is-sa[[a u ddeterminazzjoni ta’ partit politiku jo[or;u f’/irkostanzi delikati u ta’ sfida. Fl-istorja tieg[u l-PN wera li fil-mumenti diffi/li kien kapa/i jo[ro; il-qawwa tieg[u u fil-mumenti tal-prova [are; bis-sa[[a. Il-mument pre]enti jpo;;i ta[t prova mhux biss lill-partit i]da wkoll lill-pajji].

L-ebda prim ministru ma jista’ joqg[od g[at-theddid Il-mistoqsija li g[andu quddiemu l-Partit

Nazzjonalista b[alissa hi jekk fih g[andux jimmilita min hu lest iwarrab l-ambizzjonijiet personali tieg[u g[all-b]onnijiet ta’ pajji]na, jew min ipo;;i l-ambizzjonijiet personali tieg[u qabel l-interess nazzjonali. Ovvjament jekk hemm min ja[seb li qieg[ed fil-politika biex iservi lilu nnifsu mhux postu fil-Partit Nazzjonalista. Fi kwalunkwe /irkostanza jew sitwazzjoni, l-ebda prim ministru ma jista’ joqg[od g[ad-diktat jew it-theddid ta’ dak li [addie[or jidhirlu li g[andu jsir. Filwaqt li meta jkun hemm ideat tajbin prim ministru g[andu jkkunsidrahom bis-serjetà, ma jistax ikun li lattitudni tkun, ‘jew tag[mel kif ng[idlek jien inkella nwaqqa’ l-Gvern’. Dan ix-xenarju se jkun fuq l-a;enda tal-og[la strutturi tal-Partit

Nazzjonalista fil-jiem li ;ejjin, u min hemm jittie[du d-de/i]jonijiet fl-interess tal-pajji].

Dan kollu qed ji;ri fl-isfond tal-fatt li s-sena li g[adna kemm bdejna se ;;ib diffikultajiet kbar g[ad-dinja. Filwaqt li tliet snin ilu, il-kri]i kienet indirizzata madwar id-dinja billi l-gvernijiet ippumpjaw miljuni ta’ ewro fl-ekonomija, issitwazzjoni pre]enti hi l-oppost ta’ dan u qed naraw g[add ta’ gvernijiet jie[du mi]uri ta’ awsterità kbar, biex ira]]nu n-nefqa. Kien f’dan lisfond li l-Prim Ministru [a d-de/i]joni li biha tliet segretarji parlamentari n[atru ministri. Dan biex il-Prim Ministru jkun jista’ jiffoka fuq laktar affarijiet importanti, ji;ifieri biex jiddefendi dak li jag[mel lil pajji]na wie[ed aktar kompetittiv.

Joseph Muscat jg[id mod u jag[mel ie[or Min-na[a l-o[ra hi [asra li quddiem dawn lisfidi l-kbar, il-Kap tal-Oppo]izzjoni qed jibqa’ jsabbat saqajh u jinteressah biss li fil-Parlament jissejja[ vot ta’ fidu/ja. Is-soluzzjoni li qed

jipproponi Muscat hi sempli/ement ripetizzjoni tal-i]ball li kien g[amel Alfred Sant fl-1998.

Joseph Muscat qed juri wkoll inkonsistenza qawwija u dan jixhdu l-fatt tal-po]izzjonijiet differenti li [a f’24 sieg[a. Filwaqt li s-Sibt waranofsinhar, ftit sig[at biss wara li Franco Debono qal li m’g[andux iktar fidu/ja fil-Prim Ministru kiteb lill-Ispeaker u appellalu biex ilaqqa’ l-Parlament b’ur;enza biex ikun stabbilit

jekk il-Gvern g[adux igawdi l-fidu/ja talma;;oranza tad-Deputati, l-g[ada filg[odu firRabat qal li m’g[andux g[a;la biex issir lelezzjoni.

Fid-diskors tieg[u f’Marsaxlokk il-Prim Ministru qal li ma jib]ax jaffronta l-verdett talpoplu, i]da qal ukoll li dan il-Gvern elett demokratikament, g[andu d-dmir li jag[mel ilmandat kollu li jonqsu ftit iktar minn sena.

G[alhekk jekk l-Oppo]izzjoni verament trid li jkun hawn l-istabbiltà mhux biss g[andha tiddikjara dan g[all-gallarija kif g[amlet fir-Rabat, i]da g[andha turi dan l-impenn bil-fatti. L-ittra li nbtag[et lill-Ispeaker turi /ar, li g[al Joseph Muscat minkejja dak li qed jg[id l-unika mira f’dan kollu tibqa’ dik li ssir elezzjoni ;enerali bikrija biex forsi jaqta’ xewtu u jsir prim ministru.

Fl-erba’ snin li ilu Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat in[ela jg[id li g[andu s-soluzzjonijiet li se j[abbarhom biss lejlet l-elezzjoni. Is-sitwazzjoni pre]enti hi opportunità g[alih biex ikun ta’ servizz g[all-poplu, u juri kemm verament ipo;;i linteress nazzjonali qabel l-ambizzjonijiet tieg[u.

Fl-istess [in fl-erba’ snin li g[addew rajna Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi li [oloq ixxog[ol, sostna l-qasam so/jali, feta[ skejjel ;odda u kien kapa/i jirre]isti t-taqlib ekonomiku internazzjonali. B’dawn ir-ri]ultati f’idejh il-Prim Ministru qed i[ares lejn il-kumplament ta’ din ille;i]latura b[ala opportunità biex pajji]na jkompli jissa[[a[.

Pajji] avvanzat sew 1. Il-poplu tag[na llum qieg[ed jg[ix u jgawdi minn vanta;;i li qatt qabel ma kellu.

Anzi, dawk li raw ]minijiet o[ra jafu kemm g[addejna minn kumplikazzjonijiet politi/i li wasslu biex nitilfu ddemokrazija tag[na. F’dawn is-snin li dan il-pajji] ilu jitmexxa mill-Partit Nazzjonalista, is-sitwazzjoni nbidlet. Illum m’g[adniex ng[ixu f’ambjent ]baljat i]da f’wie[ed li hu avvanzat, liberu, korrett, ;ust u demokratiku. Hemm min jipprova jmaqdar, i/ekken u jkerrah dak li ng[ixu, fortunatament kuljum, fih, i]da l-fatti huma kompletament differenti.

2. G[andna g[alfejn inkunu kburin li fi ftit snin listituzzjonijiet demokrati/i mhux talli ma marru bl-ebda mod lura, anzi avvanzaw il-[in kollu. Il-pajji], l-Istat Malti, illum g[andu l-Uffi//ju talOmbudsman, dak tal-Awditur :enerali, il-Kunsilli Lokali, ilKummissjoni g[allAmministrazzjoni tal:ustizzja, il-Kummissjoni Permanenti kontra lKorruzzjoni, li qabel ma kellux. Il-membri ta’ din isso/jetà g[andhom rimedji li huma g[ad-dispo]izzjoni tag[hom li jkomplu j]idu l-

garanziji li g[andu jkollna. Li hu /ar hu li l-Gvern ma baqax lura milli jkompli jissoda ddemokrazija, i]da baqa’ sena wara sena jintrodu/i mekkani]mi ;odda u jirfina u jikkore;i dak li ;ieb fis-se[[.

3. {add ma jista’ ji/[ad li g[andna libertà tal-espressjoni mill-iktar qawwija.

M’g[adniex fi]-]mien meta lgazzetti kienu ftit u mhedda u fejn kellna stazzjon wie[ed tat-televi]joni u tar-radju dominati mill-Partit Laburista.

Kuljum, barra minn

4. L-istess irid jing[ad fuq id-drittijiet fundamentali talbniedem. Fi ]mien ie[or ma kienx hemm dan ir-rispett u wisq anqas il-protezzjoni ta’ dawn id-drittijiet. Pajji]na ra [afna vjolazzjonijiet f’dan issettur u b’mod partikulari mill-istess gvern li ma kienx jara b[ala prijorità li j[addan din id-difi]a tal-bniedem fiddinjità tieg[u. Mill-1987 ’l hawn is-sitwazzjoni nbidlet fi tliet direzzjonijiet prin/ipali: l-ewwel ]diedu fin-numru u fil-kwalità d-drittijiet

jew ma te]istix jew qieg[da titnaqqar, mentri r-realtà hi kompletament differenti.

Altru l-;udizzji li jing[ataw minn min ma janalizzax sewwa u bi kriterji xjentifi/i u altru ta’ dawk li jiflu sew dak li g[andna. Filwaqt li lOppo]izzjoni spiss titlaq ti;ri f’din id-direzzjoni u ssib u[ud li jemmnuha, fuq inna[a l-o[ra hemm rapport li ji;i pre]entat kull sena millEconomist Intelligence Unit li ji//ertifikana mal-aqwa fiddemokrazija.

Din is-sena, b[al ta’ qabilha, l-Economist fid-Democracy Index ikklassifikana fil-15-il post. Ji;ifieri a[na ni;u pre/i] qabel pajji]i b[all-Ingilterra, l-Istati Uniti, il-Bel;ju u Spanja u mg[oddija mal-qu//ata ta’ stati li jgawdu d-demokrazija abbundanza ta’ gazzetti, g[andek kwantità ta’ stazzjonijiet u ;urnali elettroni/i li qatt qabel ma kellna jew rajna. Is-sabi[ ta’ dan hu li flok jonqsu qeg[din il-[in kollu ji]diedu. Ilparte/ipazzjoni fil-politika ma naqsitx b[alma lanqas ma naqset dik li wie[ed jag[ti sehmu u l-opinjoni tieg[u fuq dak kollu li hu g[addej. Illibertà ming[ajr ebda forma ta’ bi]a’ jew theddid ta’ xejn.

fundamentali tal-bniedem f’dan il-pajji]; it-tieni, li lGvern ma baqax wie[ed li jirfes dawn id-drittijiet; u ttielet li l-Qrati tag[na ;ew issudati sabiex jipprote;u b’mod effika/i u effettiv li//ittadini tieg[u.

5. Wara li taqra /erti artikli u tisma’ xi w[ud jitkellmu u jag[]lu li dan kollu jinjorawh, trid bilfors twie;eb. Jitkellmu b[allikieku d-demokrazija

6. Din is-sena, b[al ta’ qabilha, l-Economist fidDemocracy Index ikklassifikana fil-15-il post.

Ji;ifieri a[na ni;u pre/i] qabel pajji]i b[all-Ingilterra, l-Istati Uniti, il-Bel;ju u Spanja u mg[oddija malqu//ata ta’ stati li jgawdu ddemokrazija. Mill-2008 ’l hawn tlajna post ’il fuq: mis16 g[all-15-il post. Qabilna hemm in-Norve;ja, l-I]landa, id-Danimarka, l-I]vezja, New

minn Carmelo MIFSUD BONNICI carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

Zealand, l-Awstralja, lI]vizzera, il-Kanada, ilFinlandja, l-Olanda, ilLussemburgu, l-Irlanda, lAwstrija u l-:ermanja. A[na ning[ataw punte;; ta’ 8.28 fil-mija, il-:ermanja 8.34 filmija u l-Awstrija 8.49 filmija. Li hu iktar interessanti hu li pajji]na jing[ata lpunte;; ta’ 9.17 fil-mija g[alLibertajiet ?ivili, mentri lIngilterra ng[atat 9.12 filmija. Mhux [a]in g[al pajji] li l-Oppo]izzjoni mo[[ha biex tg[id kemm m’g[andux drittijiet /ivili u kemm g[adna lura ma’ pajji]i iktar moderni u progressivi minna! Dan irrapport, sfortunatament indifen mal-a[barijiet tala[[ar tas-sena, i]da hu indikatur mill-iktar qawwi li d-demokrazija hi soda u b’sa[[itha.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IL-:ERMANJA> Mara taqra ;urnal fil-gallerija tal-bor]a ta’ Frankfurt hekk kif is-swieq finanzjarji jibqg[u kawti min[abba l-maltemp finanzjarju li hawn (ritratt Reuters)

IL-PREZZ TAL-PETROL

IL-KRI}I TAD-DJUN

Prezzijiet rekord kemm fl-Italja kif ukoll fir-Renju Unit

I[e;;e; lill-Gre/ja biex titlaq miz-zona ewro

Kemm fl-Italja kif ukoll fir-Renju Unit il-prezz tal-petrol kompla ji]died g[al livell rekord.

Fl-Italja, wara tmiem il-;img[a, sewwieqa sabu li l-petrol kien re;a’ ]died. Rapporti fil-media Taljana qalu li l-prezz issa madwar il-pajji] irre;istra ]ieda sinifikanti fil-pompi kollha. Tant li lbiera[ il-prezz medju tal-petrol kien la[aq rekord ;did ta’ 1.747 ewro kull litru. F’xi pompi tal-petrol fi/-/entru tal-Italja, sa[ansitra l-prezz medju kien ta’ 1.813 ewro g[al kull litru petrol filwaqt li d-diesel kien qed jinbieg[ g[al madwar 1.70 ewro bi prezzijiet fin-Nofsinhar talItalja jil[qu l-1.733 ewro kull litru.

Sadattant fir-Renju Unit, sewwieqa qed i[abbtu wi//hom ma’ prezzijiet rekord g[ad-diesel wara ]ieda bla pre/edent matul il-perjodu tal-festi tal-Milied.

It-theddida Iranjana li jimblokka l-Fliegu ta’ Hormuz u g[eluq ta’ xi raffineriji wassal g[al ]ieda ta’ 4.5 pence kull litru fil-prezz tad-diesel bejn id-19 ta’ Di/embru u l-5 ta’ Jannar skont /ifri li g[adhom kemm [ar;u. Dan qabel li mal-prezz kienet introdotta rata ta’ 20 fil-mija VAT. I/-/ifri n[ar;u mir-RMI Petrol li tirrappre]enta 6,000 pompa tal-petrol indipendenti madwar ir-Renju Unit.

Bil-prezz medju tad-diesel fir-Renju Unit issa hu ta’ madwar 1.41 Lira Sterlina kull litru u r-RMI qed tbassar li dawn se ji]diedu aktar u jaqb]u r-rekord ta’ 1.43 Lira Sterlina li kien re;istrat f’Mejjut as-sena li g[addiet.

Brain Madderson, I/-Chairman tal-RMI, qal li peress li lprezz ]died f’daqqa’, is-sidien tal-pompa bil-kemm kellhom /ans li jbiddlu l-prezz matul il-btajjel u dan se jsir fil-;ranet li ;ejjin.

Hu ]ied li dan se jkompli jwaddab lura l-ekonomija Ingli]a g[aliex in-nies di;à qed jonfqu anqas fil-[wienet fost l-o[rajn min[abba ]-]ieda fil-prezz tal-petrol u diesel.

Barra minn hekk prezz aktar g[oli tad-diesel se jwassal g[al ]ieda fil-prezzijiet tal-ikel g[aliex 80 fil-mija talprodotti tal-ikel fir-Renju Unit jin;arru fuq it-toroq tal-pajji].

Anki l-prezz tal-petrol bla /omb ]died. Matul il-festi talMilied dan ]died bi [ames pence kull litru .

Madderson qal li hemm t[assib dwar il-provvista taddiesel fl-Ewropa wara r-raffinerija ta]-]ejt }vizzera, ilPetroplus Holding, kienet sfurzata tag[laq tlieta mill-[ames impjanti li g[andha meta l-banek iffri]aw self ta’ biljun dollaru Amerikan.

Id-de/i]joni mir-Repsol, l-akbar kumpanija ta]-]ejt Spanjola, li twaqqaf ix-xog[ol f’raffinerija qrib Bilbao u ttensjoni mal-Iran, ukoll wasslu g[al ]ieda fil-prezzijiet.

Sadattant fin-Ni;erja, il-pajji] Afrikan wara l-Libja li laktar jippompja ]ejt, in-nies ni]lu fit-torq jipprotestaw u ng[ata bidu g[al strajk nazzjonali indefinit, bi protesta kontra t-tne[[ija tas-sussidju fuq il-prezzijiet tal-fuel.

Dan is-sussidju kien jammonta g[al 25 fil-mija tan-nefqa talGvern – aktar mill-ispi]a g[all-edukazzjoni, is-sa[[a u lagrikoltura flimkien.

Miroslav Singer, il-Gvernatur tal-Bank ?entrali tar-Repubblika ?eka, qal li l-Gre/ja jmissha titlaq miz-zona ewro u ti]valuta lmunita ;dida li tadotta sakemm l-Ewropa hi lesta tipprovdi finanzjament kbir g[all-Gre/ja.

Singer, f’kummenti lil ;urnal ?ek, qal li l-Ewropej g[andhom jikkon/entraw l-isforzi tag[hom fuq g[ajnuna lill-banek u fuq kwistjonijiet li g[andhom issoluzzjoni tag[hom aktar milli jag[tu l-attenzjoni kollha lillGre/ja li tirrappre]enta biss tnejn fil-mija tal-ekonomija Ewropea.

Hu qal li jekk m’hemmx irrieda biex il-Gre/ja ting[ata lammonti kbar ta’ flus mill-fondi strutturali Ewropej, ma jarax soluzzjoni o[ra [lief li l-Gre/ja titlaq miz-zona ewro u jkun hemm ]valutazzjoni kbira tal-

munita li l-Gre/ja mbag[ad tadotta.

Il-Gvernatur tal-Bank ?entrali ?ek qal li s’issa lGre/ja ng[atat self li serva biex il-pajji] jiggwadanja ]-]mien u g[all-Griegi sinjuri biex jittrasferixxu flushom barra lpajji]. A;ir qal li jnaqqas ilfidu/ja tal-Ewropej u r-rieda ta’ pajji]i li m’humiex Ewropej biex isellfu jew jipprovdu kapital ;did lill-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) biex jg[inu lill-Ewropa.

Ir-Repubblika ?eka, membru tal-Unjoni Ewropea, s’issa ma addottatx l-ewro. Il-pajji] ]amm il-kapa/ita li jiffinanzja d-dejn tieg[u fuq is-swieq internazzjonali u s-settur bankarju hu b’sa[[tu u protett mid-depo]iti domesti/i.

Hu qal li biex il-kri]i tkun

evitata, il-politi/i Ewropej iridu jammettu li l-banek g[andhom b]onn aktar kapital. Singer qal li b’rabta mal-kri]i Griega, possibbilment se jkun me[tie; li jing[ataw somom kbar ta’ flus anki f’banek ewlenin li se jsofru telf kbir u g[alhekk qal kien ne/essarju li l-attenzjoni issa tkun fuq il-banek.

Singer ikkritika l-Bank ?entrali Awstrjak talli f’Novembru ppubblika, ming[ajr konsultazzjoni, pjan fejn il-banek Awstrija/i jridu jkopru self ;did fl-Ewropa ?entrali u tal-Lvant b’depo]iti lokali. Min-na[a l-o[ra Singer qal li dan mhux mistenni jkollu effett fuq is-self lir-Repubblika ?eka.

Il-banek Awstrija/i g[andhom sehem kbir fis-suq bankarji re;jonali.

IR-RENJU UNIT

Lejn aktar sensji mis-settur finanzjarju Kumpaniji finanzjarji Ingli]i qed jippjanaw li jibdew ike//u n-nies b’rata aktar mg[a;;la wara li fl-a[[ar tliet xhur tas-sena li g[addiet, il-kri]i li qed tolqot iz-zona ewro min[abba d-dejn ta’ /erti pajji]i ne[[itilhom il-fidu/ja li kellhom.

Dan jirri]ulta skont st[arri; li kien ippubblikat ilbiera[ mis-CBI, l-akbar lobby tan-negozji firRenju Unit, u l-awdituri PricewaterhouseCoopers.

Ian McCaffeerty, il-konsulent kap tas-CBI, qal li l-kumpaniji huma anqas ottimisti milli kienu fil-passat u kienu qed jimpjegaw anqas nies. Hu ]ied li hemm t[assib li se jkun hawn a//ess imra]]an g[all-finanzi kif ukoll irbiet kbir rigward fondi.

Banek Ingli]i kumpaniji tal-assigurazzjoni u kumpaniji finanzjarji skont McCafferty qed jippjanaw li jag[tu s-sensja lil 11,000 persuna flewwel tliet xhur tal-2012 meta fl-2011 kien hemm 9,000 [addiem minn dan is-settur li kienu ng[ataw is-sensja.

Is-settur di;à ta s-sensja lil 81,000 [addiem

minn tmiem l-2008 meta kienet faqqg[et il-kri]i finanzjarja min[abba l-falliment tal-Lehman Brothers skont statistika uffi/jali.

Impjiegi ;odda fis-settur finanzjarju f’Londra fl-2011 naqas bi tmienja fil-mija mis-sena ta’ qabel. F’Di/embru, l-impjiegi fis-settur finanzjarju Ingli] naqas bi 43 fil-mija meta mqabbel mas-sena ta’ qabel u fuq medja kien hemm tliet persuni kwalifikati g[al kull post tax-xog[ol flindustrija fl-2011 meta fl-2010 dawn kienu ]ew; persuni g[al kull post tax-xog[ol battal.

Dan jirri]ulta minn studju ;did mill-Astbury Marsden, kumpaniji ewlenija Ingli]a li ssib ixxog[ol g[an-nies.

Il-kri]i tad-djun qed twassal biex banek madwar l-Ewropa jnaqqsu s-self lil banek o[ra madwar id-dinja min[abba bi]a’ li jistg[u jkollhom huma stess problema ta’ finanzi g[aliex esposti g[al dejn ma’ gvernijiet li g[andhom il-problemi. G[alhekk [afna banek qed ikollhom jiddependu fuq il-Banek ?entrali Ewropew g[allfinanzjament tag[hom.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 11 IL-MALTEMP FINANZJARJU

Il-Papa jsostni li dak li qed ji;ri hu lok ta’ riflessjoni dwar id-direzzjoni tad-dinja Il-kri]i finanzjarji internazzjonali g[andha sservi ta’ in/entiv biex id-dinja to[ro; bi regoli ekonomi/i ;odda.

Hu qal dan waqt l-indirizz tieg[u tal-Ewwel tas-Sena lil diplomati/i akkreditati lVatikan.

Hu qal li din il-kri]i globali kienet uriet li d-dinja g[andha etika ekonomika u regoli ;odda biex mis-sistema finanzjarja internazzjonali tibbenefika l-umanità kollha.

Il-Papa qal li fil-pre]ent, sfortunatament hawn inkwiet kbir u kri]ijiet varji, kemm ekonomi/i kif ukoll politi/i u so/jali. Hu ta espressjoni drammatika ta’ dan f’diskors li sar mag[ruf b[ala “L-istat tad-dinja”.

Il-Papa qal li l-kri]i, li bdiet fil-pajji]i ]viluppati imma qed t[alli impatt anki fuq ilpajji]i li qed ji]viluppaw, qed teffettwa d-dinja kollha u qed t[alli lil [afna, partikolarment

i]-]g[a]ag[ li huma frustrati u mitlufa.

I]da hu ]ied li hemm b]onn l-etika fil-mod kif titmexxa lekonomija dinjija.Hu qal li dak li qed ji;ri jista’ u g[andu jkun ta’ in/entiv biex wie[ed jirrifletti fuq l-e]istenza umana u l-importanza taddimensjoni etika. Dan anki qabel wie[ed jikkunsidra lmekkani]mu li jiggvernaw il[ajja ekonomika.

Intervent fil-qasam ekonomiku, qal il-Papa, m’g[andux ikun biss sforz biex jitnaqqas it-telf personali jew biex jissa[[u l-ekonomiji nazzjonali i]da beix jing[ataw regoli ;odda li jassiguraw li kollox jwassal g[al [ajja sura g[al kul[add u lkapa/itajiet ji;u ]viluppati g[all-benefi//ju tal-komunità kollha.

Dokument importanti li kien in[are; f’Ottubru midDepartiment tal-:ustizzja u

Pa/i tal-Vatikan kien sejja[ g[al riformi kbar fl-ekonomija dinjija u g[all-[olqien ta’ awtorità internazzjonali ta’ etika biex tg[asses is-swieq finanzjarji.

Minn mindu bdiet il-kri]i, il-Papa Benedittu spiss qal li l-element etiku tad-dinja finanzjarja ma setax ji;i injorat g[aliex de/i]jonijiet ekonomi/i g[andhom ikunu ba]ati fuq dak li jtejjeb il-;id komuni u mhux il-gwadann personali.

Matul id-diskors tieg[u talbiera[ il-Papa tkellem ukoll dwar id-di]astri ambjentali fl2011 fosthom dak ta’ Fukushima fil-:appun u l-g[arg[ar kbar fix-Xlokk tal-Asja.

Hu wkoll g[amel appell g[al politika dinjija favur ilfamilji ba]ati fuq i]-]wie; bejn ra;el u mara u kkritika li;ijiet favur l-abort li jikkompromettu l-;ejjieni tal-umanità.

Soros iwissi li s-sitwazzjoni ekonomika dinjija hi perikolu]a George Soros, biljunarju u wie[ed mill-investituri Amerikani l-aktar mag[rufa, wissa li d-dinja, bil-kri]i ekonomika li hawn, kienet f’sitwazzjoni ferm aktar perikolu]a milli kienet fl-2008.

Hu wissa li s-swieq finanzjarji kienu kibru wisq u kienu wisq b’sa[[ithom.

Hu qal dan waqt li kien flIndja jindirizza laqg[a internazzjonali f’Bangalore.

Hu qal li l-kri]i fiz-zona ewro kienet ferm aktar serja milli kienet dik fl-2008 fl-Istati Uniti meta kkrolla s-suq talbini u hi konsegwenza diretta tal-ekonomija Amerikana li ma komplietx tikber.

Soros ]ied li g[alkemm il-

kri]i kienet qed tolqot l-aktar lEwropa, din tista’ t[alli effett [a]in anki fuq l-istati Uniti.

Hu bassar li b[ala ri]ultat ta’ din il-kri]i, l-i]vilupp ekonomiku fid-dinja ]viluppata kienet se tmur lura filwaqt li tibqa’ po]ittiva fid-dinja li qed ti]viluppa.

Aktar qabel, f’kumemnti lil ;urnal Business Line, Soros qal li l-kroll tal-ewro u t-tmiem tal-UE kien ikollhom konsegwenzi katastrofi/i g[as-sistema finanzjarja internazzjonali.

Hu qal li jekk jispi//a lewro, dan kien se jwassal biex tispi//a anki l-Unjoni Ewropea u dan kien ikollu impatt di]astru] mhux biss g[allEwropa imma g[ad-dinja koll-

ha.

Hu ]ied li fil-;ejjieni, aktarx kien se jkun hemm pajji]i tazzona ewro li kien se jkollhom jie[du aktar mi]uri ta’ awsterità. Soros ]ied li sfortunatament, l-Ewropa g[adha ma [ar;itx b’soluzzjoni a[[arija g[all-kri]i finanzjarja u dan qed iwassal biex is-sitwazzjoni tkompli tmur g[all-ag[ar. Hu ]eid li s’issa ma kienx /ar jekk l-Ewropa kienx se jkollha soluzzjoni g[al dak li qed ji;ri.

Soros, li g[andu 80 sena, hu meqjsu s-46 persuna l-aktar sinjura fid-dinja mill-Forbes Magazine, rivista ekonomika ewlenija. Hu stmat li l-fortuna tieg[u hi ta’ madwar 14.5 biljun dollaru Amerikan.

Merkel u Sarkozy fil-bidu tal-laqg[a tal-biera[ (ritratt Reuters)

ID-DEJN TAL-GRE?JA

Tesi;i l-ur;enza ta’ ftehim li jippermetti t-tieni bailout Il-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel insistiet dwar il-[tie;a ta’ ftehim mill-aktar fis mal-entitajiet li investew f’bonds fuq iddejn tal-Gre/ja [alli l-pajji] partikulari jkun jista’ jir/ievi t-tieni bailout ur;enti.

Hi sostniet li m’g[andhomx i]-]mien x’jitilfu sakemm ikollhom f’postu ttieni pakkett ta’ g[ajnuna fiskali (u li jinkludi r-ristrutturar tad-dejn) inkella ma jkunx possibbli biex ilGre/ja tie[u l-fondi talemer;enza li jmissha.

Illum il-Gre/ja te[tie; tieni bailout ming[and lUnjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) [alli tevita sitwazzjoni fejn ma tla[[aqx malobbligi fuq id-dejn – u li tista’ anki teskludiha mizzona ewro.

Il-pakkett tas-salvata;;, li jiswa mal-130 biljun ewro,

g[andu jinkludi ristrutturar volontarju tad-dejn Grieg u li jfisser li x-xerrejja talbonds (fuq id-dejn) ikollhom iwarrbu g[al xi [amsin fil-mija tal-valur tag[hom.

Merkel sadattant fissret lill-Gre/ja b[ala ka] spe/jali i]da insistiet li l-ebda pajji] m’g[andu jispi//a mke//i miz-zona ewro. Hi kienet qed titkellem f’Berlin waqt konferenza tal-a[barijiet dwar il-kri]i fiz-zona ewro u li anki ;iet indirizzata millPresident Fran/i] Nicolas Sarkozy li wissa dwar sitwazzjoni mimlija bit-tensjoni.

Il-Mexxejja tal-UE illum qed jiffa//jaw pressjoni rari fuq iz-zona ewro ta’ sbataxil Stat qabel is-summit tat30 ta’ Jannar u bil-Kan/illier Merkel qed tesi;i penali akbar g[all-pajji]i li jabbu]aw ir-regoli tal-ba;it taz-zona.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra IR-RENJU UNIT

Irid referendum malajr fl-Iskozja

IL-FILIPPINI> Folla kbira ta’ Kattoli/i j;orru statwa ta’ :esù, meqjum b[ala ‘n-Nazzarenu Iswed’, waqt pur/issjoni reli;ju]a f’Manila. L-avveniment, b[al kull sena, ;ibed lejh miljuni ta’ devoti li jemmnu fil-poteri ta’ fejqan asso/jati mat-talb lill-istatwa li kienet twasslet fil-pajji] mill-Messiku matul is-seklu sbatax (Reuters)

IL-KWISTJONI TA’ ?IPRU

Twissija li ]-]mien qed jiskadi Il-Kap tan-Nazzjonijiet Uniti Ban Ki-moon ilbiera[ wissa lill-mexxejja ?iprijotti-Griegi u ?iprijotti-Torok li m’g[adx fadlilhom ]mien x’ja[lu waqt li jippruvaw jirri]olvu ttilwima antika dwar il-futur ta’ ?ipru.

Fil-fatt, Ban Ki-moon qed i[e;;e; li]-]ew; komunitajiet rivali biex i[ollu l-ista;nar waqt ta[ditiet spe/ifi/i li jridu jsiru waqt summit fi New York, aktar ’il quddiem dan ixxahar.

Ban kiteb ]ew; ittri lillmexxejja tal-komunitajiet ?iprijotti u insista li d-differenzi ta’ bejniethom g[adhom sallum “ostaklu g[all-impenn tarriunifikazzjoni (tal-g]ira)”.

Hu fakkar li n-negozjati “jinsabu fi sqaq” u jinkwieta li l-opportunitajiet biex jikkonkludu b’su//ess dawn in-negozjati se jispi//aw limitati ladarba r-repubblika ta’ ?ipru (ta[t l-amministrazzjoni ?iprijotta-Griega) tassumi l-Presidenza tal-Unjoni Ewropea mill-1 ta’ Lulju.

Intant, id-diplomati/i ja[sbu wkoll li l-politi/i ?iprijotti jistg[u jikkon/entraw i]]ejjed fuq ilPresidenza tal-UE, bil-konsegwenza li jiddedikaw anqas [in fuq l-inizjattivi (ta[ditiet) g[all-pa/i mal-;irien Torok.

Id-diplomati/i fl-istess [in huma preokkupati bil-fatt li dawk is-sitt xhur tal-

Presidenza jistg[u, fost o[rajn, iservu biex ‘jurtaw’ lill-Kapijiet ?iprijotti-Torok, bir-ri]ultat li d-differenzi bejn il-komunitajiet ikomplu jikbru.

I/-?iprijotti-Griegi jirrappre]entaw il-pajji] kollu ta’ ?ipru fl-UE g[alkemm ilfunzjoni – jew s[ubija – effettiva tal-g]ira hi limitata g[an-Nofsinhar tal-g]ira ta[t dominanza Griega. ?ipru ilu mill-1974 maqsum f’entitajiet rivali mindu qawwiet Torok invadew ilg]ira u okkupaw it-territorju tat-Tramuntana b[ala reazzjoni g[al kolp ta’ stat fallut li kienu wettqu /-?iprijottiGriegi li riedu g[aqda akbar

mal-Gre/ja. Intant, Ban Kimoon stieden lill-President ta’ ?ipru Demetris Christofias, li hu wkoll ilMexxej ?iprijott-Grieg, u lillMexxej ?iprijott-Tork Dervis Eroglu g[al ta[ditiet fi Greentree, fi New York, bejn it-22 u l-24 ta’ Jannar.

I]da g[alkemm l-uffi/jali tan-Nazzjonijiet Uniti jittamaw li d-djalogu jipprodu/i xi progress – partikularment wara tliet snin ta’ negozjati problemati/i – il-komunitajiet rivali ta’ ?ipru jidhru ’l bog[od minn ftehim dwar kif jistg[u jiggvernaw il-g]ira flimkien inkella rigward iddemarkazzjoni /ara tat-territorju.

L-IRAN

Iranjan-Amerikan ikkundannat dwar spjuna;; Il-Qorti Rivoluzzjonarja tal-Iran ikkundannat ra;el ta’ nazzjonalità IranjanaAmerikana g[all-mewt b[ala ‘spjun tasCIA’ (l-a;enzija tas-servizzi sigrieti talIstati Uniti). B’dan il-pass mistennija tirranka t-tensjoni li di;à te]isti bejn irre;im fundamentalista f’Tehran u Washington.

Il-pajji]i tal-Punent re/entement ]iedu s-sanzjonijiet kontra l-Iran min[abba suspetti li dan il-pajji] qed jipprova ji]viluppa l-bombi atomi/i ta[t il-kopertura ta’ programm g[all-ener;ija atomika inti] ma’ pro;etti /ivili.

Intant, kelliem g[all-imsemmija qorti Iranjana kkonferma li l-imputat, Amir

Mirza Hekmati, ing[ata s-sentenza massima talli kkoopera ma’ pajji] ostili (l-Istati Uniti) u kien involut fi spjuna;; g[as-CIA. Hekmati, li g[andu 28 sena, jista’ jappella lill-Qorti Suprema tal-Iran li te[tie; tikkonferma s-sentenzi kollha li jing[ataw. Madankollu g[adu mhux mag[ruf meta l-Og[la Qorti Iranjana g[andha tidde/iedi l-ka] partikulari.

L-ikkundannat, ta’ nisel Iranjan u li twieled fl-istat Amerikan ta’ Arizona, spi//a arrestat f’Di/embru u l-Ministeru Iranjan g[as-Servizzi Sigrieti akku]ah talli ng[ata /ertu ta[ri; spe/ifiku filba]ijiet tal-Amerikani fl-Iraq u lAfganistan.

Il-;udikatura Iranjana sostniet li Hekmati, li ggradwa mill-Iskola G[olja ta’ Michigan, ammetta rabtiet mas-CIA i]da fl-istess [in /a[ad kwalunkwe intenzjoni li jwettaq il-[sara lill-Iran; pajji] li ilu mirRivoluzzjoni I]lamika tal-1979 ma jkollu r-relazzjonijiet ma’ Washington.

L-ispirtu tal-antagoni]mu bejn l-Iran u l-Istati Uniti ilu fis-se[[ g[al dan i]-]mien kollu. Il-Gvern Amerikan illum qed jitlob biex Hekmati jin[eles filwaqt li jinsisti li tressqu akku]i foloz fil-konfront tal-imputat.

Aktar dwar l-Iran u l-kri]i fil-Golf Persjan f’pa;na 13

Il-Prim Ministru Britanniku David Cameron qal li l-Iskozja g[andha tid[ol g[al referendum dwar l-indipendenza minn kmieni s-sena d-die[la. Kliemu [oloq di]gwid mal-Partit Nazzjonali Sko//i] (SNP) li jrid aktar ]mien biex ikattar l-appo;; g[al separazzjoni mar-Renju Unit.

Cameron, li jopponi lindipendenza Sko//i]a, isostni li l-in/ertezza dwar lunjoni bejn l-Ingilterra u lIskozja (li ilha fis-se[[ g[al tliet mitt sena) qed to[loq ilproblemi g[an-negozju minbarra li taffettwa l-investiment b’mod negattiv.

“Jekk il-Kap tal-SNP Alex Salmond irid referendum dwar l-indipendenza, g[alfejn g[andna nistennew sal2014?” staqsa Cameron waqt intervista ma’ Sky News. Hu spjega li l-in/ertezza “ma tag[milx favuri” lill-Iskozja meta n-negozjanti qed jistaqsu jekk g[andhiex tkompli tifforma parti mir-Renju Unit “u jekk fi/-/irkostanzi jkunux g[aqlin l-inizjattivi g[all-investiment”.

L-Iskozja, li ]ammet is-sistema legali tag[ha wara lunjoni tal-1707, ilha mill1999 bl-amministrazzjoni tag[ha li tikkontrolla s-sa[[a, l-edukazzjoni u l-[absijiet f’dan il-pajji] ta’ [ames miljuni.

L-SNP kien reba[ ma;;oranza ;enerali fl-elezzjonijiet ta’ Mejju li g[adda fl-Iskozja u wieg[ed li jorganizza referendum waqt ittieni parti tat-terminu parlamentari li jiskadi fl-2016.

Il-partit qed jittama li jag[mel il-kapital politiku minn ]ew; avvenimenti ewlenin li jridu jsiru fl-2014 – f’dan is-sens, il-Log[ob tal-Commonwealth ta’ Glasgow u s-seba’ mitt anniversarju tal-Battalja ta’ Bannockburn fejn l-Isko//i]i kienu kisbu reb[a storika fuq l-Armata Ingli]a ta’ dak i]]mien.

Il-Gvern Britanniku filjiem li ;ejjin g[andu j[abbar jekk kwalunkwe vot Sko//i] g[all-indipendenza g[andux ikun wie[ed li jorbot legalment. Il-gazzetti lbiera[ ma eskludewx li l-vot partikulari jista’ jkollu jsir bilfors fi ]mien sena u nofs biex ja//erta minn sa[[a legali.

L-SNP jargumenta li lIskozja g[andha tikseb livell og[la ta’ prosperità b[ala pajji] ]g[ir u indipendenti, u Alex Salmond di;à tenna li pajji]u – b[ala entità separata – ikun intitolat g[all-akbar parti tad-d[ul mi]-]ejt li ji;;eneraw fir-re;jun talBa[ar tan-Nord.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13 IL-GOLF PERSJAN

Wirja ta’ sa[[a navali fost it-tensjoni L-a[[ar rapporti qalu li r-Renju Unit qed i[ejji biex jibg[at l-aktar vapur formidabbli tar-Royal Navy g[allewwel missjoni fil-Golf Persjan fi ]mien ta’ tensjoni akuta f’re;jun importanti [afna mil-lat strate;iku.

Dan wara li l-Iran, jiem ilu, hedded li jimblokka z-zona ta’ Hormuz li sservi b[ala rotta ta’ ba[ar kru/jali g[at-trasport ta]-]ejt u ladarba s-Segretarju tad-Difi]a Britanniku Philip Hammond wissa lil Tehran li kwalunkwe intoppi fl-ib[ra partikulari se jitqiesu b[ala a;ir illegali.

Il-Kmandanti tar-Royal Navy jemmnu li l-pre]enza ta’ HMS Daring, destroyer mg[ammar bl-a[[ar teknolo;ija, g[andha tibg[at messa;; sinifikanti lill-Iran — u spe/jalment g[aliex mifhum li l-vapur g[andu l-kapa/ità li jni]]el kull tip ta’ missila li g[andhom f’idejhom b[alissa l-Iranjani.

Id-destroyer, li jiswa madwar biljun lira Sterlina, g[andu wkoll sistema ta’ radar li jissorvelja fa/ilment it-theddid ta’ missili minn ajruplani militari avversarji anki waqt attakki simultanji.

Intant, HMS Daring mistenni jitlaq g[ada minn Portsmouth lejn il-Golf (fejn g[andu jasal aktar tard dan ixxahar) biex jie[u post il-frejgata Type 23 li tinsab fiz-zona.

L-Iran g[adu kemm ikkonkluda g[axart ijiem ta’ e]er/izzji navali fl-ib[ra sensittivi fil-limiti ta’ Hormuz u fejn se[[ew il-provi tal-missili. Kelliema f’Tehran sadattant qed i[ejju e]er/izzji o[ra g[all-istess zona matul ix-xahar iddie[el u li jinvolvu element differenti minn dawk di;à konklu]i.

Min-na[a tieg[u s-Segretarju Hammond qal li l-pre]enza navali ta’ pajji]u fil-Golf G[arbi hu importanti [afna jekk iridu li r-rotta ta’ Hormuz tibqa’ miftu[a g[all-kummer/ internazzjonali – b’imkejjen fi [dan il-qawwiet tal-ba[ar Britanni/i jindikaw li jistg[u jintbag[tu jer;a’ aktar vapuri tal-gwerra lejn il-Golf f’ka] li jkun ne/essarju.

L-Iran jibda l-[idma nukleari ’fil-fond ta’ muntanja’ Imkejjen diplomati/i qalu li l-Iran beda pro/ess g[allirraffinar ta’ uranju ;ewwa bunker fil-fond ta’ muntanja; b’dan il-pass mistenni jiggrava s-sitwazzjoni mal-Punent li jissuspetta li r-re;im f’Tehran qed jipprova jipprodu/i l-armi atomi/i.

Skont l-allegazzjonijiet, il-pro/ess qed isir f’dan is-sit ta[t l-art fl-in[awi ta’ Fordow, qrib il-belt qaddisa ta’ Qom, u bi sfida /ara g[all-isforzi tal-Punent biex ira]]nu din l-attività.

L-Iran kien ilu x-xhur jis[aq li kellu jittrasferixxi x-xog[ol fuq l-ippro/essar ta’ uranju mill-impjant ewlieni ta’ Natanz lejn Fordow – dejjem bil-[sieb li jkabbar il-kapa/ità nukleari b’mod sostanzjali.

L-uranju raffinat jista’ jaqdi [ti;iet /ivili u daqstant ie[or militari u d-de/i]joni tal-Iran biex imexxi l-attivitajiet atomi/i sensittivi ta[t l-art (fejn g[andu ‘difi]a’ aqwa kontra kull tip ta’ aggressjoni) kapa/i tikkumplika l-isforzi diplomati/i g[al soluzzjoni pa/ifika tal-kri]i.

IT-TAJLANDJA> Ra;el Tajlandi] li qed ibati minn marda fil-kliewi, i]omm ra;el osta;; b’sikkina f’Nonthaburi fil-periferiji ta’ Bangkok. Ir-ra;el ]amm lil dan l-osta;; g[aliex kellu d-dejn mieg[u i]da l-;rajja spi//at b’wi// il-;id wara nofs sieg[a wara medjazzjoni tal-Pulizija lokali. (ritratt Reuters)

I?-?INA

Tfittxija ddisprata g[al pulizija serial-killer Il-Pulizija ?ini]a qed twettaq ka//a intensiva g[al eks kollega li jissuspettaw qed ja;ixxi b[ala serial killer u li ilu ji]gi//a l-;ustizzja g[al aktar minn tmien snin.

Xejn anqas minn 13,000 uffi/jal tal-li;i qed jie[du sehem fit-tfittxija g[al Zeng Kaigui, li anki g[amel diversi hold-ups armati fuq banek u li ftit jiem ilu [alla l-a[[ar vittma tieg[u f’g[adira demm waqt rejd fil-belt ta’ Nanjing.

Zeng, li g[andu 42 sena, hu suspettat bil-qtil

ta’ sitta o[ra waqt serq armat fi bliet ewlenin lejn il-Lbi/ ta/-?ina u li ilu jwettaq mill-2004.

L-aggressur inkwistjoni anki [alla tal-anqas ]ew; feruti u mifhum li rnexxielu jisraq lekwivalenti ta’ 50,000 lira Sterlina.

Fil-pre]ent il-Pulizija qed tfittex g[all-qattiel qalb il-hubs tat-trasport, il-lukandi u l-internet cafes fl-in[awi ta’ Nanjing; belt tal-port ewlenija ma;enb ix-Xmara Yangtze u fejn hemm residenti l-miljuni tal-[addiema immigranti.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Ittri 15

Mil-li/enzja g[at-tra]missjoni Il-piena kapitali Nixtieq nirringrazzja lillGvern li minn din is-sena m’a[niex se nibqg[u n[allsu lli/enzja tat-televi]joni. Illum il;urnata kul[add jaqbel li ttelevi]joni fid-dar hu meqjus b’;abra u informazzjoni kontinwa.

Xi ]mien ilu, waqt il-Log[ob tat-Tazza tad-Dinja, id-Deputat Nazzjonalista David Agius kien [are; qatta bla [abel kontra provditur tas-servizz televi]iv, g[ax ing[ata d-dritt li jxandar il-log[ob hu biss, u bi [las.

B’hekk, min ried isegwi llog[ob kellu jaqleb minn kumpanija g[al o[ra, inkella jmur jarahom minn xi klabb jew [anut tax-xorb. Dan, g[al dak il-futbol li qabel konna naraw b’xejn permezz ta’ aerial fuq il-bejt.

Issa li l-aerials it-twal inqatg[u, kull min jg[ix f’postijiet fil-baxx b[al f’Birkirkara u {al Qormi u kien jaqbad l-istazzjonijiet televi]ivi bla flus, spi//a ma jara xejn. Kellu jibda j[allas biex ikun jista’ jara, isegwi u jinforma ru[u b’dak li jkun g[addej minn daru.

Aktar tard insibu li da[let kumpanija o[ra b’rabta mattra]missjoni tat-televi]joni. Ittnejn jitolbu l-[las biex ittelespettatur ikun jista’ jara ttelevi]joni minn daru.

Fi]-]minjiet tal-lum kul[add jifhem li ma tista’ ting[ata xejn b’xejn u l-[las kellu jkun u ndara. I]da li minn din is-sena, kumpanija minnhom g[olliet ir-rata tal-[las tag[ha g[al dawk li kienu jaqbdu l-inqas

Il-Porvlista tal-Birgu

Charles B. Spiteri kiteb artiklu tassew interessanti dwar il-Porvlista tal Birgu fis-sensiela tieg[u intitolata Kumpass. Dan deher fid 29 ta’ Novembru 2011.

Xtaqt ng[arraf ukoll lillqarrejja li l-Ghaqda StorikoKulturali tal-Birgu, f’Novembru, fakkret lill-vittmi li kienu midfuna fi/-?imiterju ta’

L-ittri f’din il-pa;na

San Lawrenz u hemm g[amlet lapida kommemorattiva. {a sehem ukoll f’dan lavveniment il-Kunsill tal-Birgu u s-Sindku John Boxall qieg[ed kuruni ta’ fjuri fuq l-oqbra.

Dan ng[idu biex dan lavveniment kommemorattiv ikun rekordjat.

Lorenzo Zahra

Il-Marsa

L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew flindirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma.

Ittri bin-nome-de-plume ma ji;ux ippubblikati.

L-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.

stazzjonijiet ma naqbilx mag[ha u nitlob lill-awtoritajiet lokali jindagaw.

X’ra;uni hi din, li g[ax ilkumpanija trid i]]id xi ]ew; stazzjonijiet, g[andu jog[lieli l[las tat-tra]missjoni ladarba rrid nibqa’ naqbad biss listazzjonijiet li drajt bihom?

Naqbel, li min irid jaqbad aktar stazzjonijiet, i[allas aktar, i]da m’g[andux ji;;ieg[el i[allas kul[add. Min ma jridx jaqbad aktar stazzjonijiet m’g[andux jag[mel tajjeb g[al [addie[or.

Wara kollox, bir-rata mi]juda ta’ din il-kumpanija, se nkunu qisna bqajna n[allsu parti sew mil-li/enzja tat-televi]joni. Dan sew? Nitlob rimedju. G[alina lpensjonanti, kull ewro jiswa!

Ant. Cassar

Birkirkara

Il-qag[da f’pajji]na Hemm b]onn li kul[add jifhem li waqt li d-dinja kollha hi milquta [a]in bilkri]ijiet, f’Malta ma [assejnihomx daqshekk.

Jista’ jkun li din hi providenza divina, i]da ]gur li fid-dinja kellu jkollna lil xi [add li jiddiri;ina, u dan mhu [add g[ajr Lawrence Gonzi.

N. Attard

San :wann

g[at-traffikanti u l-produtturi tad-drogi Naf li f’pajji]na ma hawnx il-piena kapitali, i]da jien talfehma li g[andna na[sbu filfond jekk hux il-ka] li b[ala deterrent inda[[luha. Minn dak li naqraw fil-;urnali ta’ kull sena i]jed minn 50 mara jsiefru biex imorru joqtlu ttrabi li jkollhom fil-;uf. Mela l-piena kapitali tit[alla ting[ata lill-inno/enti g[ax imkien ma’ qrajt li xi wa[da minn dawn in-nisa, meta ;iet lura minn barra, ittellg[et ilQorti u we[let xi snin il-[abs.

Hawn min jg[id li jkun diffi/li li tinduna liema nisa jkunu qed isiefru biex jag[mlu abort.

Fil-fehma tieg[i hemm ra;unijiet o[ra li jistg[u jkunu marbuta wkoll ma’ kif ta[siba l-UE. Mela ni;i g[all-punt: ittraffikanti tad-droga u dawk li jkabbruha mhuma jag[mlu xejn g[ajr li jag[tu l-piena kapitali lil tant Maltin u G[awdxin li g[ax dg[ajfin

jew g[andhom xi problema, jaqg[u g[aliha. Lit-traffikanti tad-droga u dawk li anke jkabbruha g[andna nibag[tulhom messa;; /ar: jekk tersaq lejn il-g]ejjer tag[na hawn il-mewt lesta g[alik. Dak ikun messa;; /ar u l-mod kif b’mod effettiv ji;u mi;;ielda t-traffikar u ttkabbir tad-droga. I]jed u i]jed ladarba d-droga ma tag[milx vittma biss lil min je[odha i]da wkoll lil talfamilja u nies o[ra li jsofru mill-im;iba tad-drogat, tattraffikant u tal-produttur.

Jekk intqal li 300 g[amlu dimostrazzjoni favur illegalizzazzjoni ta’ xi tip [afif ta’ droga, jiena ]gur li hawn eluf, jekk mhux ukoll mijiet ta’ eluf li huma kontra minkejja li ma jmorrux jiddimostraw fit-toroq. Dawk li ele;;ejna fdajna f’idejhom il-poter biex i[arsuna.

C. Debono

G[ajnsielem

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Kalendarju 17

16 Kalendarju Ottubru>

TITWILA LEJN DAK LI :ARA TUL L-2011

Settembru>

Settembru> Il-Prim Ministru tal-Kunsill Transitorju Libjan Mahmoud Jibril jasal Malta g[at-tieni darba

Settembru> Tin;ieb f’Malta, ti;i operata u ting[ata l-kura Swejga Mullah, in-nanny tal-familja t’iben Muammar Gaddafi

* G[al darba darbtejn ji;i Malta l-Prim Ministru tal-Kunsill Transitorju Libjan Mahmoud Jibril. * }jara mi/-Chairman tal-Kunsill Mustafa Abdul Jalil. * }jara mis-Senatur Amerikan John Mc Cain li rringrazzja lil Malta g[all-g[ajnuna umanitarja waqt il-kunflitt fil-Libja. * Malta ter;a’ tifta[ l-Ambaxxata tag[ha fi Tripli. L-istess tag[mel il-Malta Enterprise bluffi//ju li g[andha fil-pajji]. * Tin;ieb f’Malta, ti;i operata u ting[ata l-kura Swejga Mullah, in-nanny tal-familja t’iben Muammar Gaddafi. * Jitilqu minn Malta ]-]ew; piloti Libjani li fi Frar [arbu mir-re;im ta’ Gaddafi lejn Malta g[ax ma ridux jibbumbardjaw lil-Libjani s[abhom. * Mexxejja ta’ 60 pajji] madwar id-dinja, fosthom il-Prim Ministru Malti Lawrence Gonzi, iltaqg[u f’Pari;i g[al konferenza internazzjonali fuq il-;ejjieni tal-Libja. * }velati dokumenti tas-CIA li juru t-t[assib talGvern Amerikan dwar ir-rabta bejn il-Partit Laburista u r-re;im ta’ Muammar Gaddafi. * Wikileaks ikompli ji]vela aktar informazzjoni sensittiva b’rabta ma’ Malta. * }ew; ambaxxaturi Amerikani f’Malta jibag[tu Washington it-t[assib tag[hom fuq ilPartit Laburista u r-relazzjoni xejn feli/i li l-Partit g[andu mal-Istati Uniti. * L-Istati Uniti tfakkar l-10 anniversarju millattakki tal-[dax ta’ Settembru. * Attentat fuq il-[ajja tal-Papa Benedittu XVI. Ra;el jispara tiri ta’ airgun vi/in il-katidral fejn sag[tejn wara qaddes il-Kap tal-Knisja Kattolika. * Il-President Palestinjan Mahmoud Abbas ressaq formalment il-proposta biex pajji]u ji;i rikonoxxut fin-Nazzjonijiet Uniti b[ala stat sovran.

Kri]i finanzjarja * Fil-Gre/ja, xahar ie[or ta’ protesti kontra lmi]uri t’awsterità, inti]i li jnaqqsu d-defi/it talekonomija.

* L - A;enzija tal - Credit Ratings Standard and Poor ’ s naqqset ir - rating tal - Italja . * Fl - Istati Uniti , dawk ta[t il - linja tal - faqar jitilg[u g[al 46 miljun . * B ’ kuntrast , f ’ Malta , /ifri ppubblikati mill Uffi//ju Nazzjonali tal - Istatistika juru li f ’ April il - qg[ad naqas b ’ iktar minn elf persuna waqt li dawk li ja[dmu full - time f ’ pajji]na ]diedu bi kwa]i tlett elef . * Moody ’ s tnaqqas il - credit rating ta ’ Malta . * Rapport dwar il - kompetittività tal - pajji]i ppubblikat mill - Forum Ekonomiku Dinji jpo;;i lil Malta fil - 5 1 post fil - kompetittività u fil -1 5 - il post fis - servizzi finanzjarji . * B ’ allokazzjoni ta ’ 4 miljun ewro , 62 elf ru[ jibdew jir/ievu g[otja finanzjarja ta ’ darba biex jilqg[u g[a] - ]idiet minn barra fil prezzijiet tal - ener;ija u tal - ikel .

Qorti * Il - Knisja f ’ Malta

t[abbar li mhix se tag[ti kumpens finanzjarju lill - vittmi t ’ abbu]i sesswali li se[[ew f ’ Dar San :u]epp , i]da l appo;; kollu me[tie; minn professjonisti fil qasam so/jali , psikolo;iku u psikjatriku . * Jibda u jintemm il - ;uri ta ’ Sigeidy Margarita Novas Castillo . 1 4 - il sena u sitt xhur [abs wara li nstabet [atja li ppruvat idda[[al f ’ Malta kwa]i kilo droga eroina . * L - eks Prim Im[allef Noel Arrigo liberu wara sena u disa ’ xhur fl - Isptar Monte Carmeli , wara li nstab [ati ta ’ korruzzjoni .

In/identi * L - a[[ar tislima lil Umberto Latina , l Atleta ta ’ 25 sena ta ’ Special Olympics li miet meta xeraq waqt il - kolazzjon . * Mara ta ’ 66 mis - Si;;iewi fil - periklu tal mewt . Waqg[et mill - bejt . * Sparatura f ’ Pembroke . Sparati erba ’ tiri minn ]ew; pistoli differenti . Jinfdu d - dar i]da b ’ xorti tajba [add ma jwe;;a ’. * Mietet Sarah Agius , ta ’ 1 8 - il sena , li

ntlaqtet minn karozza f ’ in/ident f ’ highway fi Spanja . * Jugoslav ta ’ madwar 30 sena tilef [ajtu , meta bil - mutur [abat ma ’ karozza f ’ Bir]ebbu;a . * Tfajla ta ’ 1 7 - il sena sofriet feriti gravi wara li ntlaqtet minn karozza fi Triq Di/embru Tlettax fil - Marsa . * Keith Camilleri , [absi ta ’ 29 sena , jinstab mejjet fil - Wied tal - Mosta wara li ftit qabel kien g[adu kemm [arab minn /entru tal Caritas f ’ Ba[ar i/ - Cag[aq . * Ra;el ta ’ 45 sena ta ’ nazzjonalità barranija jinstab mejjet fuq dinghy fil - bajja ta ’ San Tumas f ’ Wied il - G[ajn . L - ebda tra//i ta ’ vjolenza fuq ;ismu .

Lokali * Iffirmat

ftehim bejn il - Gvern Malti u Microsoft g[al software ferm ir[as . * Il - Power Station tal - Marsa , li se ting[alaq meta titlesta l - estensjoni ta ’ dik f ’ Delimara , ;iet identifikata b[ala s - sors probabbli tal problema tat - trab iswed . * Edizzjoni o[ra tal - Airshow internazzjonali . Il - GWU tordna azzjoni industrijali lill - [addiema tal - Arriva biex ma joperawx ir - rotot li jag[tu g[all - Airshow . * Janez Potocnik , il - Kummissarju Ewropew responsabbli mill - ambjent , g[al ]jara f ’ Malta . * Kummissarju ie[or tal - Unjoni Ewropea , Laszlo Andor , responsabbli mill - Impjiegi , l Affarijiet So/jali u l - Inklu]joni , f ’ Malta g[all Assemblea :enerali tal - Grupp tal - [addiema tal - Partit Popolari Ewropew . * Il - kantant Mike Spiteri bil - kanzunetta ‘ B ’ Rieda tal - Azzar ’ reba[ l - edizzjoni ta ’ din is - sena tal - Konkors Kanzunetta Indipendenza .

Sport * L - atleta Nathan Farrugia g[amel maratona b ’ risq bosta g[aqdiet filantropi/i . Ji;ri f ’ 27 pajji] differenti f ’ 27 jum .

Ottubru> Hillary Clinton, Segretarju tal-Istat Amerikan, ;iet g[al ]jara f’Malta

Ottubru> Investiment fuq il-pont tal-breakwater, li tpo;;a f’postu fit-tieni tentattiv – investiment ta’ ]ew; miljun ewro u nofs

Ottubru>

Settembru> Issir edizzjoni o[ra tal-Airshow internazzjonali f’pajji]na

* Spikkat l-a[bar tal-mewt tad-dittatur Libjan Muammar Gaddafi, li nqatel mir-ribelli Libjani wara li nstab mo[bi f’katusa bil-belt ta’ Sirte. * Clinton, Segretarju tal-Istat Amerikan, ]aret Malta. Fa[[ret is-sehem ta’ Malta fil-kri]i Libjana. :ew ukoll is-Segretarju tal-Affarijiet Barranin Ingli] William Hague u s-Segretarju tad-Difi]a tal-istess pajji], Liam Fox. * B’rabta ekonomika, ]ew; a;enziji tal-credit ikkonfermaw ir-rati tal-ekonomija Maltija. Fitch ikkonfermat ir-rata A+, u Standards & Poors ikkonfermat ir-rata ta’ A1 Stabbli. Statistika talUnjoni Ewropea [abbret li Malta g[andha l[ames l-anqas rata ta’ qg[ad fost i]-]g[a]ag[ flEwropa.

* Fi ]jara li g[amel fl-Università, il-Prim Ministru inawgura ]ew; laboratorji ;odda, b’investiment ta’ aktar minn ]ew; miljun ewro. * Investiment ie[or sar fuq il-pont talbreakwater, li tpo;;a f’postu fit-tieni tentattiv – investiment ta’ ]ew; miljun ewro u nofs. * Irri]ulta li fl-Isptar Mater Dei s-sena li g[addiet in-numru ta’ operazzjonijiet talkatarretti kien id-doppju ta’ li saru fl-a[[ar sena tal-Isptar San Luqa. * In/identi fatali, dak ta’ Charlon Borg, ]ag[]ug[ ta’ 17-il sena li tilef [ajtu wara li ni]el f’fossa tad-drena;;, u ta’ missieru spi//a wkoll fil-periklu tal-mewt. * Mix-xena politika, spikka l-attentat ta’ Joseph

Muscat biex jikkontrolla l-midja indipendenti, hekk kif kienu ]velati numru ta’ emails li g[addew bejnu u l-eks ;urnalista tal-istazzjon RTK, Sabrina Agius. * Fil-Qorti ng[ata l-ewwel divorzju. * Ukren intbag[at 25 sena [abs wara li kien akku]at bil-qtil ta’ martu, li se[[ f’San Pawl ilBa[ar fl-2009. * Kien ippubblikat ir-rendikont finanzjarju talKnisja li wera diffikultajiet finanzjarji bi ]bilan/ ta’ ]ew; miljun ewro. * Mix-xena sportiva vot unanimu mill-e]ekuttiv tal-MFA ttermina l-kuntratti tal-coaches tat-tim nazzjonali Malti John Buttigieg u Carmel Busuttil.

Ottubru> Il-funeral ta’ Charlon Borg, ]ag[]ug[ ta’ 17-il sena li tilef [ajtu wara li ni]el f’fossa tad-drena;;

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

18 Kumpass

Si;ar li [allewlna isimhom fuq artna Pa;na kordinata minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

A[na nafu li pajji]na hu /kejken, i]da b’danakollu barra l-ir[ula u l-ibliet, ukoll widien, g[oljiet u meded f’art, g[andhom isimhom. Lismijiet ing[ataw minn missirijietna fil-qedem jew biex juru l-art ta’ min hi (e]. Ta’ Cassia) jew biex jag[tu xebh tax-xe[ta tal-art (e]. IlMi]ieb, g[ax il-wied hu dejjaq u donnu mi]ieb tal-ilma) jew g[ax l-isem juri l-blat kif inhu (e]. Taflija jew l-A[rax, il-Blata l-G[olja) jew g[al diversi ra;unijiet o[ra.

Fost dawn ir-ra;unijiet insibu li g[andna madwar tnax-il lokal f’Malta u G[awdex, li isimhom hu wie[ed mis-si;ar.

Dak li jkun g[andu jifhem li meta l-g]ejjer tag[na ma kinux hekk ippopolati daqs illum, [afna snin ilu, artna kellha aktar meded ta’ art i[addru bis-si;ar. Dawn kellhom influwenza fuq niesna, tant li llum il-;urnata dawn lartijiet i;ibu isem is-si;ar li kienu jikbru f’g[add kbir hemmhekk.

I]-}ebbu; L-ewwel si;ra li ti;ini f’mo[[i hi dik ta]-]ebbu; (Olea Europea – olive).

G[andna ]ew;t ir[ula msemmija g[al din is-si;ra, wa[da f’Malta u l-o[ra f’G[awdex.

I]-]ebbu;a, li hi si;ra talMediterran u g[alhekk ukoll f’pajji]na, xi darba kienet tikber fis-selva;;, hi si;ra li lillbniedem tatu prodotti utli, fosthom i]-]ejt, il-frott stess u l-injam iebes tag[ha. Dan barra li l-kenn li tag[ti, il-[ila tag[ha li xxoqq il-blat u torbot l-art biex b’hekk jin[a]en aktar ilma fil-blat u fl-istess [in ma tintilifx il-[amrija.

I]-]ebbu; ng[idu li jinqasam fi tnejn, ji;ifieri ]ebbu; li jag[mel frott kbir g[all-ikel u dak li jag[mel frott ]g[ir, i]da bi kwantità kbira g[a]-]ejt. It-tnissil talfrott isir bil-bi//a, bi]-]rig[ ta]-]errieg[a (i]da li ddum [afna ma tinbet jekk ma tkunx ittrattata apposta) u bilbi//a me[uda mill-;idra jew dik il-parti taz-zokk prin/ipali li tinfired f’g[eruq. Il-varjetajiet tal-ikel jitlaqqmu fuq isselva;; jew dak i]-]ebbu; i]]g[ir li jing[asar g[a]-]ejt. Limportanza ta]-]ebbu;a, laktar narawh fi]-]ejt mhux biss b[ala ikel, i]da l-aktar g[all-kwalitajiet tieg[u medi/inali, l-aktar meta kien jintu]a fil-qedem. Perswa] li l-widien li jdawru lil {a]}ebbu; f’Malta u li sal-lum g[ad fihom si;ar xju[ ta]]ebbu; ;ieg[lu lil missirijietna jsemmu r-ra[al tag[hom g[alihom.

Ir-Rummien F’G[awdex, limiti tal-Qala nsibu wied g[ammiel, li jismu {ondoq ir-Rummien. Ir-

Rummiena (Punica Granatum – Pomegranate) mhix si;ra tal-Mediterran i]da tal-Asja.

B’danakollu nfirxet malMediterran kollu, f’pajji]na wkoll g[ax hi si;ra xierfa u g[ammiela. Il-frott tag[ha hu popolari [afna u minnu jsir ukoll inbid bnin. Tie[u bilbi//a fix-xitwa meta din tkun imne]]g[a.

I/-?awsli Wied i/-?awsli, limiti ta’ {al Qormi, malajr jag[tik x’tifhem g[al min hu msemmi. I/-/awsla (Morus Alba – white mulberry) ;ejja millAsja wkoll, i]da qabdet sew fil-Mediterran, tant li tinbet we[idha wkoll. Barra li tag[ti l-frott bnin u ddell sew, l-aktar li hi msemmija hu g[all-frott li l-weraq tag[ha hu l-g[ajxien taddudu tal-[arir (Bombyx Mori – silkworm). Din lindustrija ;iet mill-Asja u nfirxet mad-dinja, fejn i//awsla setg[et tg[ix.

F’pajji]na, g[al xi ]mien, din l-industrija kienet inbdiet ukoll, tant li fil-Kastell Verdala kien jitrabba dan iddudu. Dan kellu effett fuq lin[awi, g[ax fil-widien talBuskett, tal-Girgenti, talFiddien u o[rajn, insibu m[awla g[add kbir ta’ /awsli. Barra li jitnissel mi]]errieg[a, i/-/awsli jitnissel ukoll bil-bi//a.

Il-Balluta Il-Bajja tal-Balluta f’San :iljan u l-Ballut, limiti talWardija, huma msemmija g[as-si;ra maestu]a: ilBalluta (Quercus Ilex – Evergreen jew Holm Oak).

Din is-si;ra forsi l-aktar li nafuha mill-frott tag[ha, ji;ifieri l-;andar, hi si;ra talMediterran. Hi tag[ti injam b’sa[[tu. Il-faxxina tag[ha tittiekel mi/-/riev li kienu jin]ammu g[all-ka//a filqedem. L-isba[ e]empji sbie[ ta’ si;ar tal-Ballut huma dawk tal-Wardija fuq ir-ri[ tax-Xemxija. Si;ar

maestu]i u li jg[ixu g[al ]mien twil. Tistg[a;eb kif daqsxejn ta’ ]errieg[a donnha ]ebbu;a tinbet u tikber f’si;ra hekk kbira. Ma nistax ma nsemmix hawn, id-drawwa ta’ [afna tfal li g[exu fil-kampanja, li kienet tant popolari.

Hekk kif fix-xitwa kienet taqa’, i]-]errieg[a jew ;andar, ta’ tfal konna ni;bruhom mill-art. Niftakar, fejn illum hemm it-triq ta’ quddiem San Anton, kien hemm erba’ ballutiet kbar.

Ni;bru ]-]errieg[a. Il-;andra tkun imwa[[la f’qisha skutella jew uviera ]g[ira, li a[na dlonk konna ntaqqbuha, inda[[lulha qasba rqiqa u nippu]aw biha f’[alqna b[al pipa.

Il-Palma

Mhux bog[od mill-Wardija hemm medda ta’ art int u sejjer lejn il-Manikata, li jsej[ulha “Il-Palma”. Din issi;ra tal-Palm (Phoenix Dactylifera – date palm) ;iet mil-Lvant Nofsani u jien perswa] li da[let f’pajji]na minn hemm, l-aktar meta l-G[arab [akmu lil artna. Il-palma, li lfrott tag[ha, it-tamal, jista’ jsir jekk il-[arifa ma tkunx kiefra, g[andha forma sabi[a [afna u dekorattiva. Titnissel mi]-]errieg[a (jew g[adma) kif ukoll billi tifred ix-xitel ]g[ir li jitla’ minn maz-zokk prin/ipali. Id-dakra ssir mirri[ u g[alhekk qawl G[arbi jg[idlek li anki l-ag[ar ri[ jag[mel ukoll xi [a;a g[all;id. F’pajji]na, wie[ed jara diversi varjetajiet ta’ palm li a[na l-Maltin ni;bruhom ilkoll ta[t l-isem palm, i]da dawn huma kollha si;ar diversi g[alkemm ta[t familja wa[da.

It-Tuffie[a

Min ma marx xi darba jew o[ra jg[um fil-bajja ramlija ta’ G[ajn Tuffie[a, limiti talIm;arr? F’dawn l-in[awi, lart hi taflija u ma nistag[;ibx b’]ew; affarijiet, l-ewwel li f’art taflija ssib xi nixxig[at jew g[ajn u l-o[ra li din l-art, is-si;ra tat-tuffie[ tridha wisq! It-tuffie[a selva;;a (Malus Sylvestris – crab apple) hi si;ra tal-Asja u talEwropa, i]da f’pajji]na da[let peress li tintu]a biex fuqha jitlaqqmu varjetajiet ta’ tuffie[ tal-ikel u tat-tisjir.

Id-Dielja

La qed nitkellem fuq lg[ejun, tajjeb li nsemmu G[ajn Dwieli, f’Bormla. IdDielja (Vitis Vinifera – grape vine). G[alkemm insibuha tista’ tg[id mad-dinja kollha, x’aktarx ;iet mill-Ewropa ?entrali u mill-Asja. Hi si;ra li l-bniedem g[araf ju]aha g[all-frott tag[ha u g[allinbid li minnu g[amel sa mill-qedem. Id-dielja kapa/i tg[ix f’art fqira b[al tag[na, tant li missirjietna kienu jaqtg[u bil-baqqun kanali filblat, biex ine[[u l-iskor/a iebsa. Kienu jpo;;u l-[amrija fil-kanali u mbag[ad i[awlu d-dielja. Id-dielja l-a[jar li titnissel billi varjetajiet ta’ g[eneb tal-mejda jew dawk tal-g[asir jitlaqqmu fuq isselva;;. Illum, fl-Ewropa kollha, il-varjetajiet selva;;i li jintu]aw g[at-tilqim, ;ejjin mill-Amerika, li huma aktar b’sa[[ithom minn dawk Ewropej.

Ir-Ri[ana

Min jaf kemm-il darba g[addejna bil-;irja minn G[ajn Ri[ana, [dejn Burmarrad u anqas nag[tu kas li Ri[ana hi si;ra! Ir-

L-idea wara KUMPASS hi li waqt li sieq wa[da tieg[u tibqa’ fuq il-karta, l-o[ra tinfeta[ minn post g[all-ie[or f’pajji]na stess, biex twasslilna tag[rif li jew nafu ftit dwaru jew ma nafu xejn. {ajr imur lill-kittieba differenti, li w[ud minnhom ma g[adhomx fostna.

Darb’o[ra, KUMPASS se jittratta> It-Testment ta’ Dun Mikiel Xerri.

Ri[ana (Myrtus Communis – myrtle) hi si;ra ]g[ira li lweraq tag[ha, meta tg[aff;u, jfu[ [afna. Il-fjuri bojod ifu[u wkoll. G[alkemm hi si;ra talMediterran u tal-Asja, f’pajji]na l-aktar li nsibuha f’;onna qodma ta’ xi dar kbira jew palazz. Il-weraq, missirijietna, kienu ju]awh ukoll fit-tberik ta’ xi qanpiena ;dida. Fl-in[awi ta’ Burmarrad, g[alkemm je]istu nixxig[at jew g[ejun, mhemmx si;ar tar-Ri[an i]da l-art u l-ambjent huma e]att dawk li trid din is-si;ra.

Wied il-Luq jinsab filBuskett. Is-si;ra tal-Luq (Populus Alba – white poplar) hi si;ra li nsibuha fil-widien g[ax hemm issib il-[amrija fonda u ilma bil-bosta. Hi si;ra li fix-xitwa tin]a’ millweraq tag[ha u b’hekk izzokk tag[ha lewn il-fidda, iktar jidher. Din is-si;ra tog[la [afna u titnissel jew bil-bi//a jew billi wie[ed jaqla’ r-radikal fix-xitwa. Dan ir-radikal hu xitel ]g[ir li jitla’ mill-g[eruq ta’ xi si;ra fil-vi/in.

Il-Prinjol

Il-Lew]a

Fadlilna g[ajn o[ra xi nsemmu. G[ajn }nuber hi medda art bejn il-Mi]ieb u lMellie[a. Min jg[addi bilkarozza, qabel jaqbad ittelg[a, jara fil-wied akwedott ;did li jwassal g[al bini ;did. Dan il-bini u l-akwedott huma tas-sistema taddrena;;. Fuq il-bini hemm miktub G[ajn }nuber Pumping Station. Is-si;ra ta]-]nuber nafuha l-aktar blisem imnissel mit-Taljan Prinjol. I]-]nuber hu l-isem proprju Malti (Pinus Halepensis – Aleppo pine).

Din is-si;ra hi wa[da li nsibu fil-Mediterran, ukoll f’pajji]na, g[alkemm [adet lisem tal-belt Aleppo, fisSirja.

I]-}nuber F’pajji]na je]isti wkoll Wied }nuber, limiti ta]}urrieq. Dan kollu juri li filqedem, din is-si;ra kienet tikber fl-istat selva;; f’pajji]na qabel ma l-bniedem g[araf l-u]u tal-injam tag[ha g[alih, mhux biss b[ala [atab g[all-kenur jew fuklar i]da wkoll g[all-g[amara, bibien u g[al xi raff fl-istalla.

I]-]nuber hi si;ra li ma tin]ax mill-weraq fix-xitwa, si;ra xierfa u li tifla[ g[annuqqas ta’ ilma. Tag[tina wkoll ir-ra]a. I]da n-nar hu l-g[adu tag[ha g[ax bi ftit nar taqbad malajr. Ukoll jekk tixxawwat ftit, tbati [afna.

I]-]errieg[a, donnu ross kannella, jinsab fil-koni jew

struttura qisha /ippitatu li f’Awwissu, fl-eqqel taxxemx, tibda tfaqqa’ u tfarfar minnha ]-]errieg[a. It-tnissil ta]-]nuber isir biss permezz ta]-]rig[ ta]-]errieg[a fil[arifa u fix-xitwa.

Il-Luq

Misra[ Lew]a, limiti ta’ San :wann, dlonk ifakkrek fis-si;ra tal-lew], li f’pajji]na hi tant komuni. IlLew]a (Prunus Amygdalus Comunis – Bitter almond) hi si;ra li f’pajji]na tintu]a biex fuqha jitlaqqam il-[aw[ u l-g[ajnbaqar. Il-lew] jin;abar fis-sajf u jin]era’ fix-xitwa. Biex jinbet malajr, wie[ed jista’ jew itektek b’martell il-qoxra iebsa tallew]a jew i[alliha tixxarrab g[al xi lejl.

L-G[arg[ar L-aktar si;ra li nixtieq insemmi hi dik tal-g[arg[ar (Callitris

Quadrivalvi#Tetraclinis Articulata –Sandarac gum tree). G[andna ]ew; imkejjen imsemmija g[al din is-si;ra tal-Mediterran. Dan huma San :wann tal-G[arg[ar u r-ra[al tal-G[arg[ur. Din is-si;ra kienet tikber sew fil-widien f’pajji]na, u llum l-aktar si;ra li wie[ed jista’ jaraha fl-istat naturali tag[ha hi dik li hemm fil-Maqluba, limiti tal-Qrendi.

L-injam ta’ din is-si;ra kien jintu]a g[as-si;;ijiet tas-soda g[ax b’sa[[tu [afna. Din issi;ra li t[addar dejjem, titnissel biss bi]-]errieg[a.

Illum il-;urnata bosta toroq tal-ibliet u l-ir[ula tag[na qed jing[ataw ismijiet ta’ si;ar u pjanti. Dan, ta’ min ifa[[ru.

I]da b’danakollu ma nistg[ux ninsew li drawwa b[al din ma g[andniex ma n[arsux lejha biss b[ala isem li jindika indirizz, i]da b[ala tifkira li fejn illum hemm l-asfalt u l-bini, fl-img[oddi kien mas;ar. Dan i[e;;i;na biex ng[o]]u ssi;ar e]istenti.

Kitba ta’ Joseph Borg f’ ‘Il-Pronostku Malti’ tal-1990

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Ivvja;;ar 19

Dubaj joffri opportunitajiet kbar ta’ divertiment g[al vaganzi tal-familja Mhix biss hi esperjenza mill-isba[ li tmur Dubaj bittfal, i]da toffri wkoll divertiment mill-aqwa. Bl-g[add impressjonanti u diversità ta’ attrazzjonijiet, m’g[andhiex tkun sorpri]a li vaganzi bilfamilja f’Dubaj huma garanzija tal-aqwa memorji g[al kul[add. B’waterslides, ni]liet g[all-iskijjar fuq ;ewwa, bajjiet, ;onna, attivitajiet sportivi u g[add ta’ attivitajiet ta’ avventura g[attfal – mhux ta’ b’xejn li vaganzi g[all-familji f’Dubaj qed isiru dejjem aktar popolari.

The Dubai Mall u lWaterfront Promenade jiggarantixxu li kemm it-tfal kif ukoll il-;enituri se jsibu attrazzjoni li tg[odd g[alihom. L-esperjenzi tax-xiri u ikel huma biss ftit minn dak li joffri dan il-mall enormi. Min imur hemm jista’ j]ur u jgawdi d-Dubai Aquarium u Underwater Zoo, id-Dubai Ice Rink ta’ daqs Olimpiku, Reel Cinema bi 22 screen, it-theme park ta’ SEGA Republic u kun/ett uniku ta’ divertiment edukattiv g[at-tfal bl-isem ta’ KidZania.

B[ala wie[ed mill-akbar akkwarji fid-dinja, fid-Dubai Aquarium & Underwater Zoo persuna tista’ tara 33,000 annimal tal-ba[ar, minn aktar minn 220 spe/i. Il-mini tal[;ie; li wie[ed jista’ jimxi fihom jag[tu esperjenzi millqrib u li jaffaxxinawk, ma’ dawn l-annimali tal-ilma.

L-Underwater Zoo joffri kun/ett interattiv li jg[allem lill-vi]itaturi dwar l-ekolo;ija u sostenibbiltà tal-[ajja talba[ar.

Min i]ur ma jridx i[alli barra ;ita g[ad-Dubai Ice Rink ta’ daqs Olimpiku, fejn hemm attivitajiet matul issena kollha, li jinkludu avvenimenti ta’ themed skating, o[rajn ta’ figure skating u log[ob.

SEGA Republic hi theme park fuq ;ewwa ta’ 76,000 pied kwadru li fih hemm disa’ attrazzjonijiet u aktar minn 150 log[ba, b[al cutting-edge motion simulators, provi kompetittivi tal-[ila, fost o[rajn. SEGA Republic g[andha xi [a;a e//itanti g[all- vi]itaturi ta’ kull età.

KidZania hu kun/ett rebbie[ ta’ diversi unuri li g[andu l-iskop li jg[allem littfal permezz tad-divertiment.

Din hi belt ]g[ira interattiva ta’ 80,000 pied kwadru li fiha toroq b[al ta’ veru, bini u [wienet fuq skala ]g[ira b’daqs li jing[o;ob mit-tfal.

KidZania t[alli lit-tfal jilbsu u jilag[bu partijiet li fihom affarijiet realisti/i x’jag[mlu b’mod pja/evoli u b’tifsira.

G[andhom 70 rwol differenti

mill-[ajja x’jag[]lu, b[al tobba, g[alliema, [addiema tal-kostruzzjoni, artisti u mekkaniks.

B[ala parti mis-s[ubija ma’ Emirates, KidZania toffri wkoll lit-tfal l-opportunità li jag[mlu realtà l-[olma tag[hom b[ala bdoti u ekwipa;; ta’ Emirates. Lisba[ aspett f’din hi li hemm il-qafas ta’ ajruplan attrezzat b’kollox, u bi flight simulators realisti/i. Check-in desks ta’ Emirates jinsabu wkoll fid-d[ul g[al KidZania, fejn it-tfal jistg[u jag[mlu /check-in, jie[du l-boarding passes tag[hom, jg[addu minn taparsi magni tal-X-ray u jid[lu fil-belt ;dida KidZania.

Il-Mall of the Emirates jinsab f’dik li llum titqies b[ala lparti l-;dida ta’ Dubaj, u jof-

Il-Wild Wadi Park

fri kulma wie[ed jistenna f’/entru ta’ divertiment u ta’ xiri. G[all-familja b’mod partikulari, hemm il-post ta’ divertiment Magic Planet, kif ukoll /inema b’14-il screen, Ski Dubai, mag[ruf maddinja, teatru, u /entru tal-arti.

Il-Magic Planet hu l-akbar /entru ta’ divertiment g[allfamilja f’Dubaj. Fih hemm g[add ta’ rikbiet u log[ob, li reb[u bosta unuri internazzjonali, u li qatt qabel ma kienu ta[t saqaf wie[ed.

Mifrux fuq ]ew; sulari, dan i/-/entru ]gur jintg[o;ob mhux biss ma]-]g[a]ag[, i]da wkoll ma’ dawk kollha li huma ]g[a]ag[ f’qalbhom.

G[all-ewwel, li tie[u lfamilja g[all-iskijjar f’Dubaj ma tantx tidher [a;a kredibbli, i]da proprju Ski Dubai fil-Mall of the Emirates joffri esperjenza memorabbli ta’ skijjar, bl-itwal ;irja tkun ta’ 1,300 pied. }g[a]ag[ jew kbar, hemmhekk hemm xi [a;a g[al kul[add, millvi]itatur ka]wali li jixtieq biss jiggosta l-ambjent tal-Alpi, g[al dak li j[obb l-isport u jixtieq jiskijja fuq in-ni]liet.

Ski Dubai hu attrazzjoni

L-ice rink ta’ Dubaj

unika g[ax joffri l-opportunità li persuna tiddeverti fuq is-sil; meta fuq barra hi mdawra b’de]ert.

Familji li jmorru vaganza f’Dubaj isibu varjetà kbira ta’ parks u, sintendi, beach clubs li t-tfal tant jie[du pja/ir fihom.

loungers bla limitu. Hemm ukoll [afna ristoranti u kjoskijiet g[al ikliet ta’ malajr kullimkien fil-park.

Il-Wild Wadi Water Park g[andu diversi tipi ta’ pixxini, pixxina bil-mew;, sun-decks, vapur tal-pirati, stabbilimenti ta’ ikel ta’ malajr u [afna rikbiet. Surf simulators u rikbiet o[ra huma disinjati sew, b’master-blasters li jimbuttaw bil-qawwa ’l fuq lil dawk li jie[du sehem u ji]guraw li lesperjenza ma tinsihiex malajr.

Meta ma tkunx tista’ to[ro; biex tmur il-parks, i/Children’s City Dubai f’Al Jadaf hu post mill-aqwa ta[t is-saqaf. Mag[mula apposta g[al dawk ta’ bejn sentejn u 15-il sena, il-Belt tat-Tfal hi mu]ew mill-aqwa li fih kollox, minn sezzjoni apposta g[al dawk ta’ ta[t il-[ames snin, g[al attivitajiet u wirjiet interattivi dwar l-esplorazzjoni tal-ispazju, il-bniedem, xjenzi, kompjuters u komu-

Familji li jmorru vaganza f’Dubaj isibu varjetà kbira ta’ parks u, sintendi, beach clubs li t-tfal tant jie[du pja/ir fihom L-Aquaventure Water Park f’Palm Jumeirah kien disinjat biex il-mistednin ma jo[or;ux mill-ilma meta jkunu qed jie[du r-rikbiet kollha. Dawn jinkludu l-Leap of Faith, g[olja 27.5 metru – waqg[a kwa]i wieqfa ’l isfel li tispara lill-parte/ipanti minn laguna.

Min irid jista’ jipprova jirkeb fuq il-mew; g[oli metru, fuq ix-xmara twila 2.3 kilometri li tg[addi minn xenarju tropikali, jew xi wa[da millwater-coasters bil-masterblasters.

Jekk din hi avventuru]a ]]ejjed, l-Aquaventure Water Park joffri wkoll bajja privata, g[adira tal-marea u sun

nikazzjoni, kultura lokali u internazzjonali, u [afna aktar g[al tfal akbar. Kollox fi/Children’s City Dubai hu mag[mul bl-iskop li j[e;;e; lit-tfal jiskopru aktar. Hemm fejn jixxabbtu, diversi wirjiet, u attivitajiet o[ra li tfal ta’ dik l-età jkunu qed ifittxu.

Id-Destination Management Company ta’ Emirates, Arabian Adventures, toffri firxa e//itanti ta’ safaris, tours, dune bashing u attivitajiet o[ra. Sew jekk familja trid tmur dawra fuq id-dhow (dg[ajsa tradizzjonali) tul Dubai Creek, jew tmur fidde]ert, Arabian Adventures toffri g[add kbir ta’ g[a]liet u

to[loq ukoll attivitajiet ta’ avventuri apposta g[allfamilji.

Meta familja tivvja;;a lejn Dubaj, il-vaganza tibda blEmirates Airline, wa[da mill-kumpaniji tal-ajru fiddinja li l-aktar reb[u unuri.

Tul il-vja;;, il-passi;;ieri ]g[ar igawdu mis-sistema wiesg[a ta’ divertiment mag[rufa b[ala ice. Din tinkludi films ;odda g[allfamilja, Disney Classics, divertiment g[at-tfal millWorld Cinema, u films mu]ikali b[al The Lion King. Fuq il-kanali tassmig[, jixxandru l-istejjer ta’ Rudyard Kipling, waqt li fuq il-kanal interattiv, hemm aktar minn 40 log[ba. Fuq titjiriet aktar fit-tul, it-tfal jing[ataw ukoll bor]a li jkun fiha soft toy, puzzles u affarijiet ta’ qari u log[ob.

Emirates Holidays, is-sezzjoni ta’ tour operating ta’ Emirates, g[andha firxa wiesg[a ta’ akkomodazzjoni f’lukandi, tours u servizzi f’Dubaj bi prezzijiet tajbin.

G[al aktar dettalji wie[ed jista’ jikkuntattja lillEmirates Sales Office billi j/empel 25577255, jew online www.emirates.com.mt, inkella jikkuntattja lill-a;ent talivvja;;ar preferut.

Emirates ittir kuljum bejn Dubaj u Malta b’waqfa f’?ipru. It-Titjira EK 108 titlaq minn Malta fl-3.45 p.m. g[al waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru.

Fit-8.15 p.m. it-titjira titlaq minn Larnaka u tasal Dubaj fis-00.40 a.m. iljum ta’ wara.

It-titjira EK107 titlaq minn Dubai International Airport fit-8.15 a.m. u tasal Malta fis-1.30 p.m. wara waqfa qasira fl-ajruport ta’ Larnaka.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

20 Finanzi

{addem rasek u ffranka l-ispejje] minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

{afna ma jirrealizzawx li lkontijiet tal-utilitajiet ba]i/i li nir/ievu huma l-opportunità perfetta ta’ kif infaddlu l-flus.

U dan hu prattikament hekk g[al kull dar!

Spe/jalment illum, bil-kri]i fl-ener;ija li a[na mdawrin biha f’[afna pajji]i, aktarx li kul[add sema bil-kelma – konservazzjoni.

X’ta[seb li tfisser ‘konservazzjoni’? Tfisser: u]a inqas flus. B’mod inevitabbli, il-konservazzjoni tmur id f’id mal-flus li trid tfaddal.

Kultant ma nag[tux kas ilfatt li l-ilma, il-gass u lelettriku li nu]aw fi djarna, dejjem jaslu g[andna b’kont imdendel mag[hom.

G[alhekk wettaq dawn ilmi]uri biex tiffranka.

L-elettriku Il-fannijiet jistg[u jiffriskawlek id-dar fix-xhur s[an tas-sajf, i]da l-aktar jekk tqeg[idhom f’post ideali. Trid tpo;;ihom fil-parti li g[andek id-dell, biex l-arja friska li jkun hemm ji//irkulawha filkantunieri s-s[an. Jekk tqieg[ed fann f’rokna xemxija, l-arja li jdawwarlek, tkun s[una.

Idra d-drawwa sabi[a li x[in tlesti u m’g[andekx b]onn aktar tas-sistema taddawl – itfi. Tibqa’ sorpri] kemm tiffranka units tad-dawl u kemm jonqoslok il-kont.

Itfi t-televi]joni. Kont taf li l-fatt li t[alli t-televi]joni mixg[ul, hu l-aktar sors fiddinja, li ja[li ener;ija elettrika? Meta kul[add ikun xeba’ jara t-televi]joni, u

spe/jalment qabel ma kul[add jirtira biex jorqod, itfilu. * Ibdel il-bozoz kollha li ma tu]ax g[all-qari g[al o[rajn b’inqas wattage jew a[jar, g[al dawk mag[rufin b[ala energy plus. Permezz ta’ dawn tiffranka iktar flus ma]-]mien. * Idra nixxef il-[wejje; tieg[ek billi ddendilhom, possibbilment fuq [abel talinxir, iktar milli billi tqabbad tumble dryer.

Jekk trid tiffranka l-flus u tilqa’ g[all-kontra l-bard, tirrikorrix g[all-heaters, i]da tg[atta bil-gvieret

* Ag[mel l-insulazzjoni kull fejn hu possibbli. Dan jiffrankalek [afna flus f’elettriku meta ti;i biex issa[[an id-dar. I//ekkja lbibien u t-twieqi u ara li mhix tid[ollok kes[a. Kull fejn issib li die[el il-ksie[, insulah.

G[all-ippjanar fit-tul * Fejn hu possibbli wa[[al fannijiet tas-soqfa, g[ax jekk fix-xhur xitwin tixg[el l-arja kundizzjonata u mag[ha lfann, tkun qed tiffranka minn fuq l-arja kundizzjonata, g[ax dawn jg[inuk ti//irkula l-arja s[una malajr. * Fejn tista’, madwar id-

dar xettel pjanti u arbuxxelli twal. Mhux biss isebb[ulek darek, i]da min[abba d-dell li jipprovdulek, jg[inuk tnaqqas mill-[tie;a talkonsuma tal-arja kundizzjonata fis-sajf, u jilqg[ulek ukoll il-kes[a u rri] tax-xhur xitwin.

L-ilma * I//ekkja li m’g[andek ebda taqtir mill-vitien. Kull qatra tg[odd u ttella’ l-kont.

Ftit taqtir jafu jakkumulawlek aktar minn ]ew; galluni fis-sieg[a. * Meta ssaqqi l-;nien, ippjana g[all-istess [in u pprova saqqi bejn is-sitta u ttmienja ta’ filg[odu, biex lilma ma jevaporax malajr. * Evita li tie[u banijiet aktar milli me[tie; Anki xshowers bl-ilma nie]el, ikkontrollahom. * Meta tkun qed ta[sel snienek jew tqaxxar il-le[ja, t[allix l-ilma tal-vit nie]el.

Ag[lqu. Ift[u biss meta te[tie;u. * Jekk trid ta[sel ilkarozza [dejn id-dar, u]a lhose mill-inqas u biss g[attla[li[.

Il-gass * Matul ix-xhur tax-xitwa, a[jar tixg[el il-gass milli

central heating u min g[andu

fuklar tal-[atab, jiffranka iktar flus jekk ju]ah. * Jekk tkun il-kes[a, ilbes [wejje; addattati. Idra ilbes is-sweaters u qliezet li jsa[[nuk. B’hekk ma jkollokx il-[tie;a li ssa[[an i]]ejjed id-dar tieg[ek. * Baxxi t-temperatura talgeyser tal-gass. }gur li ma tin[tie;x ilma b’temperatura ta’ 180 grad. Baxxiha kemm kemm u ffranka. * Itfi l-forn ftit minuti qabel ma jkun sar l-ikel. Iss[ana li tkun in;emg[et filforn waqt it-tisjir, kappa/i tlestilek ix-xog[ol b’mod perfett.

It-telefon * Qabbel il-prezzijiet ta’ kull min jipprovdi s-servizz tat-telefonija u taqbadx i//empel bl-addo//. Tiskanta kemm tiffranka f’kull telefonata bla [sieb. * Idra [addem l-email u linternet. Ma tkun qed t[allas xejn b’dawn, taqbad ma’ min

trid u llum, permezz tag[hom g[andek l-opportunità perfetta li tiffranka l-flus. * Sib ra;uni valida biex i;;ieg[el lin-nies i/emplulek huma. Tista’ ssib sku]a tajba biex flok ter;a’ //emplilhom int, i/emplulek huma.

G[andek familja^ Ilg[ab log[ba * Jekk g[andek familja, dawwar dan is-servizz utli f’log[ba! Ipprova il[aq ftehim mal-membri talfamilja kollha, fejn il-flus iffrankati kull xahar, jitqieg[du f’va]ett.

Imbag[ad, ng[idu a[na, darba f’sena, permezz tag[hom, tie[du vaganza. * Meta jaslu l-kontijiet qabbluhom ma’ ta’ qabel u warrbu d-differenza. B’hekk,

mhux biss tkun qed toffri esperjenza edukattiva lil uliedek, i]da tkun lopportunità perfetta biex tinvolvi lill-familja kollha twettaq skop komuni.

IN-NAZZJON

It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

22 TV#Radju SFERA

Ener;ija li ma kinitx mag[rufa 06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Is-So/jetà ta’ G[ada The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria

Rete 4 23:10 Film tal-fantaxjenza li n[adem fl-1998 b’re;ija ta’ Barry Levinson u li g[andu fost latturi ewlenin lil Sharon Stone u lil Dunstin Hoffman (it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t), kif ukoll lil Samuel L. Jackson.

.

Spedizzjoni xjentifika tintbag[at biex tispezzjona vettura spazjali li tkun spi//at fil-qieg[ tal-O/ean Pa/ifiku. Fiha jsibu sfera li jkollha tip ta’ ener;ija li sa dak i]-]mien ma kinux jaf biha.

(b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00 24>00

Radju Malta • 93.7 FM 06:00 - L-G[odwa t-Tajba (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill-:urnali Lokali, 07:35 MillMedia Internazzjonali, 07:50 Avvi]i tal-Mewt, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC News 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 – All Time Favourites 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 - A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bulettin ta’ l-A[barijiet 18:15 - Il-Maltin Min Huma?

19:00 - Nwar 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 – Bomerang 21:00 - Nice ’N Easy 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Xi qrajt, xi smajt 22:10 - Ru]arju 22:30 – Il-Kun/ert ma’ Albert Storace 23:30 - Ripetizzjoni ta’ programmi.

ONE Radio • 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Klassika 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett 18:45 Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - ONE Beat Box 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 - Fr Colin u l-{bieb 24:00 - Flimkien 02:00 - Bla Kantunieri (r).

RTK • 103 FM) 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 – Afternoon

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam Il-Klassi/i tas-Sittinijiet Fuzzbox - Eric Montfort Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 – Kaskata Kulturali 15:30 - Bir-Rispett Kollu (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:12 – Bi]]ejjed g[al Kul[add (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:53 Kaskata Kulturali 21:00 Mer]uq - ra;; ta’ a[bar tajba 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet.

Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Lorenzo Milani: Bejn ilbiera[ u llum 10:00 - BBC News Update 10:06 - Pri]ma 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 - Biex hekk jibqg[u mag[na 14:00 BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Bioneers 20:00 – Platea 20:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 – {ajjitna 11:00 Kristu Fostna 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Strument f’Idejk 14:00 - {olqa mal-Maltin ta’ Barra 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 – Ulied is-Sultan 16:00 - Dritt u {ajja 17:00 {ajjitna (r) 17:30 – Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 – I]-}wie;… sitwazzjoni u realtà llum 20:00 – Swi// (r) 21:00 Iva Nemmen 22:00 - Il-Mulej Hu r-Rag[aj Tieg[i 23:30 – Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 Kompjeta.

TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:15 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 Wirt, Arti u Kultura (r) 11:30 G[awdex Illum 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 (ikompli) Sellili 16:00 - A[barijiet 16:10 - I]-}ona 17:40 Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet 18:10 - Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - F’Salib it-Toroq 21:45 Bondi + 22:30 - Paqpaq 23:15 L-A[barijiet 23:30 - Venere (r).

ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:45 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Lapes u Karta 16:30 Teleshopping 17:20 - Hazzzard Daily Update 17:30 - ONE News Update 17:40 - :awhra Maltija 18:00 - Fullmarks 19:00 - Londri 19:20 - Minuta Wa[da! 19:30 ONE News 20:15 - Inbox 20:20 - Illostra 20:35 - Xablott (ep. 12) 21:35 - Realtà 22:45 - Ieqaf 20 minuta (r) 23:15 - ONE News 23:40 - Minuta wa[da (r) 23:45 Kalamita (r).

Bay Radio • 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Nathan & Talitha 18:30 - A[barijiet 18:40 – Bay Beats 20:00 – Ben Glover 22:00 - Carl Bee 24:00 CR2 records.

Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Valletta Side 20:30 Madagascar 21:30 - Bejnietna 22:00 - News 22:30 - Stylish Weddings (r).

Bastjani]i FM • 95 FM 06:50 – Il-{sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony 13:00 – All Time Favourites 16:30 L-G[a]la Tieg[i 18:30 – Flashback 20:30 – All Time Favourites.

Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, 08:00 u 09:00) 11:00 Tg 1 11:05 - Occhio alla spesa 12:00 - La prova del cuoco 13:30

- Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 La vita in diretta 17:00 - Tg 1 18:50 - L’eredita 20:00 - Tg 1 20:30 - Qui Radio Londra 20:35 - Soliti Ignoti 21:10 - La figlia del capitano (it-II u l-a[[ar parti) 23:20 - Porta a porta 00:55 - Tg 1 notte 01:30 - Qui Radio Londra 01:35 - Sottovoce.

Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 09:15 L’alberto azzurro 09:30 - Zorro (TF) 10:00 - Tg 2 punti.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Italia sul due 16:15 Desperate Housewives (TF) 17:45 - Flash L.I.S. 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Numb3rs (TF) 19:30 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 Tg 2 notizie 20:55 - Coppa Italia: Lazio v Verona 23:10 - Tg 2 notizie 23:25 - Rai 150 anni - La storia siamo noi 00:25 - ER 01:10 - Tg Parlamento 01:30 Italia sul due.

Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agora 10:00 - La storia siamo noi (dok.) 11:00 Apprescindere 12:00 - Tg 3 sport 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - La strada per la felicità 14:00 - Tg Regione 14:20 - Tg 3 14:50 Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Lassie (TF) 15:55 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 - Per

ridee insieme con Stanlio e Ollio 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Ballaro 23:15 - Glob spread 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 - ‘La festa’ ta’ Spiro Scimone 01:40 - Prima della prima - ‘La fede ne’ tradimenti’ ta’ Attilio Ariosti.

Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 - mattina 08.40 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine

14:45 - Uomini e donne 16:15 Amici 16:55 - Pomeriggio cinque 18:50 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 - Il peccato e la vergogna 23:30 - Matrix 01:30 Tg 5 notte 02:00 - Striscia la notizia.

Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 07:30 - Nash Bridges (TF) 08:20 - Hunter (TF) 09:40 - Detective Monk (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo (TF) 13:50 - Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri 16:40 - La donna del west. Film ’68 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (soap) 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Lie to Me (TF) 23:10 - Sfera.

Film ’98 01:40 - Tg 4 night news.

Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Cartoons

08:40 - Una mamma per amica (TF) 10:35 Grey’s Anatomy )TF_ 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Big Bang Theory (sitcom) 15:35 - Tiger-Team. Film 2010 17:30 Cartoons 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: Scena del crimine (TF) 21:10 Wild - Oltrenatura 24:00 Romanzo criminale 2 01:05 Studio aperto 01:20 - Highlander (TF).

La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 09:45 - Coffee Break 11:10 - L’aria che tira 12:30 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 – Star Trek: L’Insurrezione. Film ’98 16:15 - Atlantide - Storie di uomini e mondi 17:30 L’Ispettore Barnaby (TF) 19.30 ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 – Otto e mezzo 21:10 - L’Ispettore Barnaby (TF) 23:05 - N.Y.P.D. (TF) 24:00 - Tg La 7 00:10 (Ah)iporoso 01:10 - ‘G’ Day 01:45 - Otto e mezzo.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

TV#Radju 23 Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – Madwarna 11:30 Dissett 12:30 - Gadgets 13:00 – Ti;rijiet Biss 13:30 - G[a]liet 14:15 – Dokumentarju 14:30 Dot.EU 15:00 - 21st Century 15:30 - Madwarna (r) 16:00 Dissett 17:00 - Gadgets 17:30 Ti;rijiet Biss 18:00 - G[a]liet 18:45 - Dokumentarju 18:55 A[barijiet g[al Dawk Neqsin misSmig[ 19:00 - Dot.EU 19:30 YEP 20:00 - Ti;rijiet Biss 20:30 - Madwarna 21:00 - G[a]liet 21:45 - Dokumentarju 22:00 Gadgets 22:30 - 21st Century 23:00 - Dissett.

Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 - Telebejg[ 11:45 - Reporter 12:05 Link 12.10 - Kont taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 15:00 Storjografija 15:30 - Teleshopping 16:30 - ECO 17:30 - {in g[al Kollox (jinkludi 18:15 F. News) 19:45 - Reporter 20:05 - Muftie[ 20:10 - Kont Taf? 20:15 - F. News 21:00 - Vespri (live) 23:00 - Link 23:05 - Kont taf? 23:15 - F. News.

Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 - 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 - 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[allMaltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 Romantica 17:00 - Teleshopping 18:00 - Total Request 20:00 Bingo 75 20:30 - Non Stop Music.

La 5 • melita 162 14:00 - ER (TF) 14:45 - Veronica Mars (TF) 15:35 -Dawson’s Creek (TF) 16:25 - Champs 12 (TN) 17:15 - Wildfire (TF) 18:10 - Prima o Poi Divorzio 18:50 Amici La 5 19:55 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 Grande Fratello 22:30 - Mai Dire Grande Fratello 23:10 - Grande Fratello Live 23:50 - Uomini e donne.

BBC Entertainment • melita 300 • GO Plus 301 07:10 - Jackanory Junior 07:25 Penelope K, by the way 07:35 The Large Family 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Tweenies 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Nina and the Neurons 08:35 - The Big Top 09:05 - After You’ve Gone 09:35 - The Weakest Link 10:20 EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - Holby City 12:10 - Mutual Friends 13:00 - The Green Green Grass 13:30 - The Big Top 14:00 - The Weakest Link 14:45 EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Holby City 16:35 - Mutual

Friends 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - Holby City 20:00 - The Big Top 20:30 - One Foot in the Grave 21:00 - New Tricks 21:50 - After You’ve Gone 22:20 - The Green Green Grass 22:50 Small Island.

TCM • melita 310 • GO Plus 701 06:50 - Cattle Town. Film ’52 08:10 - Bonanza 09:15 - The High Chaparral 10:25 - My Fair Lady.

Film ’64 (U) 13:45 - Bonanza 14:50 - The High Chaparral 16:00 - Desert Pursuit. Film ’52 17:25 Spencer’s Mountain. Film ’63 19:45 - Foul Play. Film ’78 (PG) 22:00 - The Devil’s Advocate.

Film ’97 (1 MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 07:20 - Kidnapped. Film ’71 (U) 09:00 - Romantic Comedy. Film ’83 (PG) 10:40 - Nashville Beat.

Film ’89 12:10 - Carry Me Home.

Film 2004 13:45 - Hannah and Her Sisters. Film ’86 (15) 15:30 Mary Christmas. Film 2002 17:00 - Valdez Is Coming. Film ’71 (12) 18:30 - Fatal Memories. Film ’92 20:00 - High Tide. Film ’87 (15) 21:40 - The Passage. Film ’79 (X) 23:25 - MGM’s Big Screen 23:40 - Hammer. Film ’72 (15).

Diva Universal • melita 313 06:55 - Quincy, M.E. 07:55 Agatha Christie’s Marple 09:33 Il Maestro 09:50 - Rex: A Cop’s Friend 10:50 - Cento Vetrine11:50 - Roots: The Next Generations 12:45 - Great Women 12:55 - Quincy, M.E. 13:53 The Visiting Hours 14:00 - ER 15:55 - Rex: A Cop’s Friend 16:52 Great Women 17:00 - Agatha Christie’s Marple 18:44 Crossword 19:00 - Rex: A Cop’s Friend 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 - Wolff’s Turf 23:00 Agatha Christie’s Marple.

Discovery Channel • m elita 400 • GO Plus 501 07:15 - Deadliest Catch: No Mercy 08:10 - Mythbusters: Upside Down Underwater Car 09:05 Extreme Engineering: Amsterdam’s Futuristic Floating City 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Pacific Island 11:50 - Overhaulin’: Tuner Car 12:45 - Wheeler Dealers: Porsche 911 2.7S Targa 13:40 American Chopper: Abu Dhabi Police Bike 14:35 - Dirty Jobs: Chicken Buster 15:30 - Deadliest Catch: Racing the Clock 16:25 Mythbusters: Bug Special 17:20 Extreme Engineering: Amsterdam’s Futuristic Floating City 18:15 - Ultimate Survival:

Big Sky Country 19:10 - How It’s Made 19:40 - How Do They Do It? 20:05 - How Do They Do It?: Turbo Specials: Hyper Rides 21:00 - Freddie Flintoff Versus the World 21:55 - An Idiot Abroad: Peru 22:50 - Wreckreation Nation: Vintage Snowmobile Racing 23:45 - Mythbusters: Reverse Engineering Surf or Turf.

Melita Movies • melita 801 09:55 - The Next Karate Kid 11:45 - Garfield 13:05 Bewitched 14:44 Hollywood Buzz 15:10 - Dan In Real Life 16:45 Hollywood Buzz 17:10 - Wall Street: Money Never Sleeps 19:20 - The Stepfather 21:00 - Love and Other Drugs 22:50 - Never Let Me Go 00:35 - When a Man Loves a Woman.

Melita More • melita 802 08:00 - Films & Stars 08:30 - Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - Mike & Molly 11:30 The Mentalist 12:15 - Chase 13:00 - Days of Our Lives 13:45 ER 14:30 - The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 - Brothers and Sisters 16:45 - S#*! My Dad Says 17:07 30 Rock 17:30 - Gossip Girl 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Films & Stars 19:30 Mike & Molly 20:00 - How I Met Your Mother 20:30 - Amazing Race 21:15 - Fringe 22:00 - Hung 22:30 - True Blood 23:35 - Chuck 00:25 - Boardwalk Empire.

Biography Channel • melita 411 07:00 - Eye for an Eye 08:00 Re-Vamped 09:00 -

Thintervention with Jackie Warner: Sink or Swim 10:00 Real Housewives of Beverly Hills: Life, Liberty and the Pursuit of Wealthiness 11:00 - Eye for an Eye 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Esther Wadley 13:00 Parking Wars 13:30 - Billy the Exterminator: Invasion of the Giant Rats. The Real Housewives of Miami: 14:00 - Paradise Cost 15:00 - Black Ball’d. 16:00 Snapped: Women Who Kill: Esther Wadley 17:00 - ReVamped 18:00 - Thintervention with Jackie Warner: Sink or Swim 19:00 - Pawn Stars: Secret Santa 19:30 - Storage Wars: Land of the Loss 20:00 - Eye for an Eye 21:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Chocolate Louboutins 22:00 - The Chawners’ Last Chance. Monster In Laws: 23:00 - Money Can’t Buy a Grandbaby 23:30 - Monster of the Bride.

G[at-tfal fuq il-Cable Jim Jam • melita 458 • GO Plus 406 08:55 - Kipper 09:05 - Connie the Cow 09:15 The Mighty Jungle 09:30 - Mio Mao 09:40 - P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 - James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 - James the Cat 10:25 - See The Sea 10:30 - Baby Antonio’s Circus 10:35 - Benjamin’s Farm 10:40 - Baby Antonio’s Circus 10:45 - Benjamin’s Farm 10:50 - The Mighty Jungle 11:05 - Mio Mao 11:15 - Connie the Cow 11:25 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 - Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 Tigga and Togga 12:35 - Rubbadubbers 12:45 Oswald 13:00 - Barney and Friends 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 - Bob the Builder 13:45 Thomas and Friends 14:00 - Bob the Builder 14:10 - Jarmies 14:25 - Igloo-Gloo 14:40 - Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 - Anthony Ant 15:20 - Dorothy the Dinosaur 15:30 - Barney and Friends 15:55 - Tigga and Togga 16:05 - Igloo-Gloo 16:20 - Jarmies 16:35 - Kipper 16:45 - Fireman Sam 16:55 Anthony Ant 17:10 - Bob the Builder 17:20 Thomas and Friends 17:35 - Jakers: The Adventures

of Piggley Winks 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs 18:55 - Gazoon 19:00 Tork 19:15 - The Magic Key 19:25 - Slim Pig 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - The Magic Key 20:00 - The Hoobs 20:25 - Gazoon 20:30 - Pingu 20:35 - Tiny Planets 20:40 - Pingu 20:45 - Tork 21:00 - Rubbadubbers 21:10 - Igloo-Gloo 21:25 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:50 Tigga and Togga 22:00 - Rubbadubbers.

Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 09:10 - The Suite Life on Deck 10:00 - Shake It Up 10:45 - Good Luck Charlie 11:30 - The Suite Life on Deck 12:20 - Wizards of Waverly Place 12:45 Fish Hooks 13:00 - Cadet Kelly (U) 14:30 - Have a Laugh 14:35 - The Suite Life on Deck 15:00 The Fairly Odd Parents 15:25 - Good Luck Charlie 15:50 - Shake It Up 16:35 - Have a Laugh 16:40 My Babysitter’s a Vampire 18:00 - Good Luck Charlie 18:25 - Hannah Montana 19:15 - The Suite Life on Deck 20:00 - Sonny with a Chance 20:25 Shake It Up 21:15 - Wizards of Waverly Place 22:00 - Kim Possible.

07>00 09>00 09>30 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>45 18>55 19>45 20>30 21>30 21>32 22>30 23>00 23>30

NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel^ NET News Teleshopping Vitalità Teleshopping Bla Kumment X’Fatt-art Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla Flimkien ma’ Nancy Kontra l-{in NET News Quadro NET News Skoperti Trott u Galopp NET News Bejni u Bejnek

Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 -08:30 - Raid Dakar Rally 09:15 - WTA Tennis 11:45 WATTS 12:45 - WC, Alpine Skiing 14:30 - WC Biathlon 16:00 - WTA Tennis 17:00 Player Tour Championship, Snooker 18:00 - Football (live) 20:00 - WATTS 20:30 Football (live) 22:30 - WATTS 23:00 - GTA Road to Dubai, Motor Racing 23:15 - Dakar Rally.

GO Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - ATP 250 Series: Chennai Open: F. 10:00 - The FA Cup: Rd 3: Man. C. v Man. Utd 12:00 - Serie A: Rd 17: Lecce v Juventus 14:00 - The FA Cup: Rd 3: Peterborough Utd v Sunderland 16:00 Aviva Premiership: Rd 13:

Worcester Warriors v Gloucester Rugby 18:00 Serie A: Rd 17: Palermo v Napoli 20:00 - Arsenal 360 20:25 - The FA Cup: Rd 3: Highlights 21:00 - RaboDirect Pro12: Rd 13: Munster v Treviso 23:00 - The FA Cup: Rd 3: Bristol Rovers v Aston Villa 01:00 - ATP 250 Series: Chennai Open: F.

GO Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA Africa Open: Day 3 13:00 - Serie A: Rd 17: Palermo v Napoli 15:00 RaboDirect Pro12: Rd 13: Munster v Treviso 17:00 Serie A: Rd 17: Udinese v Cesena 19:00 - The FA Cup: Rd 3: Peterborough Utd v Sunderland 21:00 - Roma Channel.

Melita Sports 1 • melita 701 19:10 - npower Champ.:

Leicester City v Portsmouth (r) 21:00 - Carling Cup: SF 1st Leg: Crystal Palace v Cardiff City (live) 23:00 - Bundesliga: Hannover v Bayer Leverkusen (r) 00:50 - La Liga: Español v Barcelona (r).

Malta Stars 1 • melita 614 08:00 - Malta Handball Assoc.: Kavallieri v Phoenix (r) 09:25 - Malta Rugby Football Union: Alligators v Kavallieri (r) 11:00 - Melita GFA 1st Div.:

Nadur Youngsters v Xewkija (r) 12:50 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Athleta (r) 14:20 - 3 Pointer (r) 15:00 Malta Handball Assoc.: Kavallieri v Phoenix (r) 16:25

- BOV PL: Hibernians v Valletta (r) 19:00 - Malta

Rugby Football Union 20:40 Kick Off (r) 22:15 - MOC Olympic Special (r) 22:50 BOV PL: Hibernians v Valletta (r).

Football Stars 1 • melita 615 08:00 - La Liga: Villarreal v Valencia (r) 09:55 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 11:55 Bundesliga: Werder Bremen v VfL Wolfsburg (r) 13:55 Carling Cup: Chelsea v Liverpool (r) 15:50 Bundesliga: Hannover v Bayer Leverkusen (r). La Liga: 17:50 - Villarreal v Valencia (r) 19:45 - Highlights (r). 21:00 Carling Cup: SF 1st Leg:

Crystal Palace v Cardiff City (live) 23:05 - La Liga: Español v Barcelona (r) 00:55 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r).

Football Stars 2 • melita 616 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 - La Liga: Español v Barcelona (r) 16:05 - npower Champ.: Leicester City v Portsmouth (r) 18:00 - Bayern Munich TV 21:00 - Barca TV 00:00 Bayern Munich TV. All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - NBA Live (r) 14:10 Tour Bass Fishing: 2010 FLW Outdoors (r) 15:05 - NBA: San Antonio @ Oklahoma City (r) 17:15 - TEVA Mountain Games 11: Part 2 (r) 17:50 Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 NBA Live 19:20 - European Poker Tour: Season 6: London High Rollers Show 1 (r) 20:15 - Tour Bass Fishing: 2010 FLW Outdoors 21:10 - NBA: San

Antonio @ Oklahoma City (r) 23:15 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

24 Passatemp

Tisliba

1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Karattri minn opri

Weqfin>1. Fuqhom tistiva xi affari jiet (6) 2. ?inga ta’ ]iemel li minnha jin;ibed ilkarozzin (6) 3. Twikka (6) 4. Grupp ta’ vapuri (6) 8. G[amel [oss qawwi (5) 9. Fet[a nterna mdawra b’erba’ [itan (5) 12. {are; minn ;o qoxortu l-fellus (6) 13. Distruzzjoni (6) 14. Skoppja, faqqa’ (6) 15. Xi [a;a ;dida (6)

Dawn il-45 karattru me[udin minn xi opri huma mo[bijin f’din il-ge;wi;ija ta’ ittri. Araw issibuhomx: jistg[u jkunu miktubin mix-xellug g[al-lemin u vi/e-versa, minn fuq g[al isfel u vi/e-versa kif ukoll djagonalment minn fuq g[al isfel u vi/e-versa.

Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin>5. Li]ar; 6. Silla; 7. Folol; 10. Vja;;; 11. Taret; 12. Nitla’; 14. ?apsa; 16. Qsamt; 17. Favur; 18. Lo;o;.

– Attent, Sur Karm, jekk ikun ir-ri[ to[ro;x, imma ibqa’ d-dar…

Weqfin>1. Alliev; 2. Arlo;;; 3. Assolt; 4. Tal-but; 8. Baqta; 9. Grupp; 12. Nadifa; 13. Assurd; 14. ?imblu; 15. Allo;;.

G{AT-TFAL

Sudoku

Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.

Soluzzjonijiet A = 6; B = 5; ? = 11

Mimdudin>5. Ra;uni (5) 6. Sakkar ;ewwa (5) 7. Tubu twil tal-[adid (5) 10. u 11. Storbju (10) 11. Ara 10 12. Mi]erja (5) 14. Tbaqbaq (5) 16. Fuq tieg[u, viva/i (5) 17. u 18. Mitluq g[alih wa[du (10) 18. Ara 17

Liema partijiet^ Karattri minn opri

Liema partijiet^

Pin;u din ix-xena [elwa bil-kuluri li tixtiequ intom.

Tlieta biss mis-setturi numerati fuq ;ewwa tal-karozza g[andhom e]attament l-istess forma ta’ A, B u ?. Ara tindikax liema huma.

Sudoku

Tpin;ija

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Klassifikati 25 PROPRJETÀ {al Luqa

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina#living#sitting, utility.

Prezz jibda minn €104,821(Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

I]-}urrieq, Bubaqra

TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz

€338,000.

99422082.

?emplu

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.

Proprjetà

U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.

VETTURI BMW 320d

2006, automatic, full extras, white leather interior, 45,000 mil. €21,500 ono. ?emplu 99471618.

Citroen C3 Desire 1400cc

petrol, manual, full extras u b’mileage baxx.

Kundizzjoni perfetta. ?emplu 79436081.

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Renault Scenic

PETROL 1.6 16V 2002 b’mileage baxx, f’kundizzjoni perfetta, dejjem servisjata g[and Kinds, full extras u dejjem iggaraxxjata. Prezz mitlub €7500 negozjabbli. ?emplu 99527477.

Kia Mentor

PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

Nixtri

GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl ilBa[ar. ?emplu 99887233.

Ni]barazza

DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min(bonnici

na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bilkulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress. com

G{ALL-BEJG{ Grandfather clock

MAGNA enfield antika.

Interessat#a? ?empel 99806284.

Libsa tal-Pre/ett

TAS-subien, 3 piece, kulur cream, kompluta bil-qmis u ]-]arbun. Milbusa darba.

Daqs ;dida. €90. ?emplu 21242180.

Mejda tonda

TAL-A{MAR mastizz.

Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn.

Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Tiswijiet

Mobile kiosk

Tiswijiet fil-pront u fil-post

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Tombla sheets

B’NUMRI kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI

BIL-PERMESSI kollha u f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79705588.

Salotti ;odda

TA’ kull stil. Prezzijiet moderati. Tpartit a//ettat, anke g[all-bejg[, salotti second hand. ?emplu 21374823 jew 99824139.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

26 Avvi]i PN

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flAVVI}I POLITI?I

AVVI}I SO?JALI

IN-NAXXAR. Il-Kumitat

{A}-}ABBAR. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza laqg[a ta’ diskussjoni fuq il-Ba;it 2012 mal-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech, il-{add, 15 ta’ Jannar fl-10 a.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità.

{AL BALZAN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-Pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju tal-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor it-tessera li hu mitlub imur fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.

{AL QORMI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri talKumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

Sezzjonali PN se jorganizza Ri/eviment g[at-Tesserati, il{add, 15 ta’ Jannar fl-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb

ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Ikla b’ikel ?ini], il-:img[a, 20 ta’ Jannar, il-:img[a, 27 ta’ Jannar u l-:img[a, 3 ta’ Frar fil-Jade Gardens Restaurant, San :iljan.

Prezz €16 u g[all-biljetti /emplu 23285000 jew mill-uffi//ji.

{AL LIJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Ikla, il-:img[a, 20 ta’ Jannar fit-8 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Prezz €16 u g[allbiljetti /emplu 79040544 jew 21420513. Bookings a//ettati satTnejn, 16 ta’ Jannar. Mistednin spe/jali l-kanditati tad-distrett.

VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’ Victor Scerri se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 19 ta’ Jannar fid-9 a.m. fil-lukanda San Antonio, il-Qawra. G[al aktar informazzjoni /emplu 99239840 jew 21242599.

MARIO DE MARCO. Il-{bieb

ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 24 ta’ Jannar fil-Fairplay Bingo, Bu;ibba. It-trasport jitlaq fit-8.30 a.m. mill-postijiet tas-soltu. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb ta’ Charlò Bonnici qed jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il-:img[a, 27 ta’ Jannar fillukanda Cavalieri, San :iljan.

Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[a]]g[ar bit-trasport provdut, u biljetti ming[and il-helpers tas-soltu jew /emplu 79796667.

PETER MICALLEF. Il-{bieb

fl-Uffi//ju PN.

BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

{AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426.

{AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

NOEL GALEA. Il-{bieb ta’ Noel

{AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew

TA’ XBIEX. Il-Kumitat

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 2 ta’ Frar fil-lukanda Waterfront, TasSliema. Biljetti minghand il-helpers jew /emplu 22985100 jew 99841333.

IL-QRENDI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Ikla, il-:img[a, 3 ta’ Frar fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Prezz €15 u g[allbiljetti /emplu 99309841 jew ibag[tu email lil agiuskarl@gmail.com.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde

L-Asso/jazzjoni Pensjonanti Anzjani Nazzjonalisti se torganizza Buffet Breakfast G[ada l-Erbg[a 11 ta’ Jannar fid-9 a.m. fil-lukanda Solana, il-Mellie[a.

Prezz €10.

Uffi//ju PN.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m.

IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. fl-

I}-}URRIEQ. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Ri/eviment g[at-Tesserati u l{bieb, is-Sibt, 21 ta’ Jannar fis7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tallokalità. Mistiedna spe/jali l-Prim Ministru u Kap tal-PN Lawrence Gonzi, kif ukoll id-Deputati u lKandidati tad-Distrett.

99804642.

BIRKIRKARA. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. fl-

ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 31 ta’ Jannar fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 21465070 jew 79460054.

Galea se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 31 ta’ Jannar fil-lukanda Sea Breeze, Bir]ebbu;a. Prezz €5 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99458101, 21641281 jew 27602437. It-trasport jitlaq fid-9 a.m. mill-postijiet tas-soltu.

Sezzjonali PN se jorganizza attività so/jali g[a]-}rieraq, il-:img[a, 20 ta’ Jannar fis-7.30 p.m. fl-Aida Hall, i]-}urrieq. Min hu interessat g[andu jikkuntattja lill-membri talKumitat Sezzjonali.

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu

Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 7 ta’ Frar 2012. fis-St George’s Park, San :iljan.

Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

PAULA MIFSUD BONNICI. Il-

Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. 79442733.

{AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895466.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN.

IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.

{AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt.

{AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN.

{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 8 ta’ Frar f’Villa Arrigo, Naxxar. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21239210, 79538559 jew 99242945. Trasport provdut.

SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1

RA{AL :DID. Il-Kumitat

p.m. fl-Uffi//ju u ‘Dar il-{addiem’. G[al aktar informazzjoni tistg[u tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225810.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

Sezzjonali PN se jorganizza Ikla Maltija, il-{amis, 9 ta’ Frar fis7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tallokalità. Prezz €12 u g[all-booking /emplu 99980488 jew79224165.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 14 ta’ Frar f’Villa Arrigo, in-Naxxar.

Prezz €3 u g[all-biljetti /emplu 23285000 jew mill-uffi//ji.

AVVI}I O{RA {AL LUQA. Il-Kumitat

Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Dawk interessati g[andhom jag[mlu kuntatt malPresident fuq 79594713 sas-Sibt, 14 ta’ Jannar. Il-Kumitat Sezzjonali PN jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.

p.m. fl-Uffi//ju PN.

SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

SANTA VENERA. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7.30 p.m. u t-8.30

It-Tlieta 10 ta’ Jannar, 2012

27 KAMPJONAT BOV IT-TIENI DIVI}JONI

Attard i[allu lil Msida fl-a[[ar postijiet Msida St Joseph..................1 Attard...................................2

Attard kisbu reb[a importanti u prezzju]a meta g[elbu lil Msida St Joseph 21 u qab]uhom fil-klassifika.

G[al Msida dawn kienu tliet punti vitali biex jinqalg[u xi ftit miz-zona l-[amra u b’dan ir-ri]ultat baqg[u fl-a[[ar ]ew; postijiet.

Msida [olqu l-ewwel azzjoni fit-18-il minuta meta Pirrone kkrossja fil-baxx fejn kien hemm Matthew Clarke i]da x-xutt tieg[u g[adda g[oli. Fl-20 minuta Msida ng[ataw penalty meta Alessandro Pirrone twaqqa’ minn Jean Claude Cachia u RYAN XUEREB ma ]baljax mill-11-il metru.

Fit-30 minuta Attard marru vi/in li j;ibu l-iskor meta xutt ta’ Chris Farrugia ta lillu]joni tal-gowl i]da x-xutt g[adda kemm kemm barra.

Fis-36 minuta Attard spi//aw b’ra;el inqas meta tke//a Jean Claude Grech g[al ]ew; karti sofor. Fl-40 minuta Attard ing[ataw penalty meta l-captain Matthew Borda waqqa’ fil-kaxxa lil Farrugia bir-referee Chris Lautier jordna penalty filwaqt li wera l-karta l-[amra lil Borda u mbag[ad KURT ZAHRA ;ab l-iskor indaqs.

Fid-59 minuta Attard marru fil-vanta;; meta wara li Agius [are; jimblokka, ilballun spi//a g[and ROSEN PILIPOV li qabad lil Agius barra u b’xutt tajjeb po;;a lil Attard fil-vanta;;. Msida kellhom /ans tajjeb li j;ibu lgowl tad-draw fit-82 minuta i]da Ubberden salva fuq xutt /entrali ta’ Curtis. }ew; minuti wara d-difi]a ta’ Attard salvat fuq il-linja daqqa’ ta’ ras ta’ Clarke filwaqt li xutt ta’ Curtis g[adda ftit barra. Fit-93 minuta tke//a wkoll ilgoalkeeper ta’ Msida John Agius wara li rritalja.

Msida: J. Agius, L. Cassar, O. Zammit, A. Pirrone, M. Borda, M. Clarke, M. Caruana, M. Pisani (P. Sakchai), J. Paiva (M. Curtis), R. Xuereb, F. De Andrade Attard: R. Ubberden, O. Tabone, D. Agius, A. Agius, D. Gauci, J.C. Cachia, A. Lanzon, R. Pilipov, K. Zahra, C. Farrugia, S. Mohammed Referee: Chris Lautier Jibqg[u fit-tieni post Gudja Utd........................... 3 Kirkop Utd......................... 0 Gudja kisbu t-tielet reb[a

konsekuttiva meta g[elbu lil Kirkop bl-iskor fa/li ta’ 3-0,

Kif Jinsabu G]ira Utd Gudja Utd Mellie[a }ebbu; R. San :wann G[arg[ur Kirkop Utd Si;;iewi Luqa SA }urrieq Attard Sta Venera Msida SJ Senglea A

L R D T F K Pt

10 11 10 11 11 10 11 11 11 10 11 11 11 11

8 7 7 5 4 4 4 3 3 4 3 3 3 2

2 0 23 4 0 23 1 2 25 4 2 18 5 2 14 3 3 14 1 6 14 4 4 9 3 5 16 0 6 9 2 6 10 1 7 10 0 8 13 0 9 12

3 4 12 12

11 14

26 25 22 19 17 15 13 13 12 12

22 17 19 15 20 11 21 10 16 9 24 7

biex b’hekk ]ammew posthom fit-tieni post talklassifika b’25 punt. Kirkop min-na[a tag[hom sofrew irraba’ telfa konsekuttiva, u wara li kellhom bidu tajjeb dan l-ista;un, issa qed ikomplu ne]lin ’l isfel filklassifika.

Gudja fet[u l-iskor erba’ minuti minn tmiem l-ewwel taqsima, meta xutt b’sa[[tu ta’ TREVOR THOMAS [asad g[alkollox lid-difi]a avversarja.

WILLIAM CAMENZULI skorja darbtejn fl-a[[ar g[axar minuti tal-partita biex issi;illa r-reb[a ta’ Gudja.

Fil-81 minuta, ix-xutt ta’ Peter Paul Sammut ;ie momentarjament imblukkat mill-goalkeeper Francica, u mir-rebound Camenzuli tefa’ ;ewwa. Fl-ewwel minuta tal[in mi]jud, il-korner dirett ta’ Camenzuli [abat maddifensur Cassar u spi//a ;ewwa.

Gudja: M. Xerxen, E. Vella, G. Cutajar, M. Milutinovic, D. Agius, K. Bonello (A. Cutajar), E. Bugeja, I. Bilocca, W. Camenzuli, T. Thomas (D. Zammit), P. P. Sammut Kirkop: C. Francica, M. Pisani, M. Aquilina, A. Busuttil, P. P. Cassar, B. Falzon, B. Bugeja (M. Theuma), C. Farrugia, R. Spina, R. Kerekov, J. Gerada (D. Zammit) Referee: Luke Portelli Rimonta tajba San :wann......................... 3 }ebbu;................................ 3 San :wann waqqfu ssensiela po]ittiva ta’ reb[iet ta’ }ebbu;, li kienu reb[u l-

a[[ar sitt log[biet meta ]ammewhom draw 3-3, fejn San :wann irnexxielhom isalvaw il-partita wara li kienu ]ew; gowls minn ta[t sa tmiem l-ewwel taqsima. }ebbu; fet[u l-iskor wara biss 12-il minuta meta minn pass ta’ Caruana, UCHENNA ANYANWU [asad lid-difi]a avversarja b’xutt fil-baxx.

G[axar minuti minn tmiem lewwel taqsima, SONYO

Cassar ta’ Msida jipprova jikkontrolla lil Zahra ta’ Attard (ritratt> Alex Degabriele)

PEREIRA DA MATA sab ru[u wi// imb wi// malgoalkeeper Carbonaro u xe[et il-ballun ;ewwa.

12-il minuta mill-bidu tattieni taqsima, RYAN SELL naqqas id-distakk g[al San :wann meta g[eleb lil Mercieca b’xutt fil-baxx. I]da disa’ minuti wara, SONYO PEREIRA DA MATA g[aqqad id-doppjetta tieg[u b’xutt minn tarf il-kaxxa u re;a’ kabbar id-distakk g[al }ebbu;.

Fil-75 minuta San :wann re;g[u naqqsu d-distakk permezz ta’ CHRISTIAN PACE, li [asad lid-difi]a avversarja b’xutt spettakolari minn nofs il-ground. }ew; minuti mit-tisfira finali, RYAN SELL g[aqqad iddoppjetta tieg[u u salva lpartita g[al San :wann b’xutt angolat.

San :wann: C. Carbonaro, D. Cosaitis, K. Cassar (C. Pace), M. Francica, G. Agius (R. Sell), A. Borg, P. Xuereb, R. Attard, J. Borg, C. Cacciatolo (M. Mercieca), R. Zammit }ebbu;: J. Mercieca, M. Brincat, G. Mallia (D. Agius), J. Mercieca, D. Caruana, R. Spiteri, M. Farrugia, A. Agius (J. Agius), S. Pereira da Mata, U. Anyanwu, M. Tirchett (J. Alegbe) Referee: Karl Cumbo Waqqfu serje negattiva Si;;iewi............................... 1 Santa Venera...................... 1 Wara erba’ telfiet konsekuttivi, Santa Venera

kisbu punt ferm importanti mill-konfront tag[hom kontra Si;;iewi li spi//a 1-1. B’dan ir-ri]ultat kemm Si;;iewi kif

ukoll Santa Venera g[adhom ji;;ieldu lejn nofs ilklassifika bi 13 u 10 punti rispettivament.

Kienu Santa Venera li marru fil-vanta;; man-nofs sieg[a meta minn korner, ixxutt ta’ RUDI CARBONARO g[eleb lid-difi]a avversarja.

Si;;iewi salvaw il-partita fil-55 minuta permezz ta’ RODRICK FARRUGIA li [asad lid-difi]a ta’ Santa Venera.

Si;;iewi: J. Vella, S. Delia, N. Galea, M. Bajada, D. Vella, M. Camilleri, J. Shead (E. Ciappara), B. Galea (K. Buhagiar), R. Farrugia, J. Camilleri, J. Vassallo (E. Bugeja) Santa Venera: W. Cuschieri, J. Onouha, M. Muscat, S. Farrugia (D. Wingfield), E. Muscat, A. Hili, M. Grech, K. Cilia, R. Carbonaro, R. Borg, D. Mercieca Referee: Stefan Pace Reb[a mist[oqqa Luqa St. Andrews...............2 Senglea Athletic...................4 Senglea kisbu t-tieni reb[a f’dan l-ista;un meta b’mod

konvin/enti g[elbu lil Luqa St. Andrews 4-2. Senglea kkontrollaw il-partita wara li ;abu l-iskor indaqs u komplew b’ritmu tajjeb fittieni taqsima. Luqa ddi]appuntaw hekk kif wara l-ewwel gowl tilfu l-kmand tal-partita biex Senglea kisbu reb[a mist[oqqa.

Senglea [olqu l-ewwel opportunità wara [ames minuti meta John Emeka impenja lil Paul Psaila li dawwar f’korner. Luqa fet[u l-iskor fis-16-il minuta meta

wara azzjoni tajba bejn erba’ plejers kien kross fil-baxx ta’ Christian Caruana lejn JASON GOOD li wara li kkontrolla tajjeb g[eleb lil Bartolo b’xutt fil-baxx. Luqa marru vi/in li jirduppjaw fit30 minuta meta Good falla darbtejn wara li Bartolo salva ming[ajr ma ]amm u t-tieni tenattiv [abat mal-wieqfa.

Fit-32 minuta Senglea ;abu d-draw meta RENNIE TANTI da[al tajjeb bir-ras u anti/ipa lil Psaila wara kross mil-lemin. Fit-42 minuta Senglea marru fil-vanta;;.

Kien kross mix-xellug ta’ Jonathan Buttigieg li sab lil GLENN BRINCAT li g[alkemm laqat il-ballun [a]in irnexxielu jeg[leb lil Psaila.

Fil-51 minuta Senglea skorjaw it-tielet gowl meta kien GLENN BRINCAT li b’xutt minn barra l-kaxxa g[eleb lil Psaila g[al doppjetta personali. Senglea komplew ikunu a[jar millavversarji u ma kinitx sorpri]a li skurjaw ir-raba’ gowl meta fis-66 minuta ROLAND JOHN EMEKA g[eleb lil Psaila b’xutt fil-baxx. Fis-70 minuta Luqa ng[ataw penalty li minnu LEE BALDACCHINO ma ]baljax.

Luqa: P. Psaila, A. Psaila, C. Caruana, C. Gatt (T. Cassar), F. Cauchi, G. Frendo (S. Gatt), J. Good, L. Baldacchino, M. Ciantar (J. Fenech), A. Abdilla, L. Vella Senglea: B. Bartolo, B. Zerafa, A. Sciortino, T. Thomas, R. Tanti, S. Calleja, D. Grech (O. Rababah), J. Buttigieg, R. Micallef, J. Emeka (R. Degiorgio), G. Brincat (K. Galea) Referee: Andrew J. Sammut

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Sport 29

It-tim tal-;img[a M. Muscat (Hibernians)

Il-goalkeeper internazzjonali Malti kellu log[ba tajba bejn il-lasti tal-Pawlisti fejn minkejja l-problemi personali li g[addej minnhom b[alissa xorta wa[da wera professjonalità u kien strumentali biex huma [adu punt minn din il-log[ba diffi/li.

J. Caruana (Valletta)

L-eks player ta’ Hibernians kien kolonna fid-difi]a ta’ Valletta fejn xejjen diversi attakki tal-Pawlisti filwaqt li flimkien mad-difi]a soda ]amm milli Cohen u Edison Dos Santos jag[mlu dawk il;irjiet li normalment i[arbtu kull difi]a.

M. Micallef (Floriana)

Dan il-player g[addej milla[jar mumenti tal-karriera tieg[u fejn qed ikun tajjeb [afna fil-wirjiet tieg[u u rari jkollu log[ba [a]ina.

Ener;etiku u b’sa[[tu [afna filwaqt li teknikament hu tajjeb ukoll.

B. Timotic (Mqabba)

Branislav Timotic salva littim tieg[u minn telfa o[ra hekk kif skorja gowl intelli;enti fil-[in mog[ti ]ejjed.

Indubbjament il-player Serb kien akkwist importanti g[at-tim promoss ta’ Mqabba.

kellu Farrugia g[amel iddifferenza. Il-captain ta’ Qormi wera li huwa l-mutur ta’ nofs il-ground g[at-tim ta’ Stephen Azzopardi.

C. Cassar (Floriana)

Il-midfielder ta’ Floriana kellu log[ba o[ra tajba fejn huwa /ar li Cassar huwa laktar element prezzju] fittim ta’ Floriana. Meta huwa jkun fl-aqwa tieg[u Floriana rari jfallu u nhar il-{add kisbu reb[a komda kontra Marsaxlokk.

R. Soares (Hibernians)

Kien hu li skorja l-gowl talvanta;; ta’ Hibernians wara biss ]ew; minuti log[ob. I]da kien huwa wkoll li [adem [afna matul il-log[ba kontra Valletta biex Hibernians kellhom aktar mil-log[ob f’nofs ilground.

O. Zongo (Valletta)

Dan il-player kellu log[ba tajba g[al Valletta f’dan ilkonfront delikat kontra Hibernians. Il-;irjiet tieg[u mal-linja flimkien malinkursjonijiet fil-kaxxa bdew xi drabi j[arbtu liddifensuri ta’ Hibernians.

J. Pereira Da Silva ( Qormi)

P. Dos Santos Calcado (Balzan Y.) Apparti l-karattru diffi/li tieg[u

Wie[ed mill-aktar barranin li da[al sew fis-sistema ta’ Qormi fejn fil-log[ba kontra {amrun kien kontinwament ta’ u;ig[ ta’ ras g[addifi]a tal-Ispartans. Player ta’ kwalità u ta’ kwantità.

J. Farrugia (Qormi)

Dan il-player qed ikun mag[]ul g[al diversi drabi fit-tim tal-;img[a ta’ dan il-;urnal. B’ebda kumbinazzjoni imma min[abba lwirjiet tajbin tieg[u li qed jg[inu lil Floriana jkomplu jippressaw lit-tnejn ta’ fuq.

Pedro Dos Santos Calcado re;a’ kien il-karta rebbie[a fit-tim ta’ Ivan Zammit. Player li g[andu esperjenza vasta fl-og[la divi]joni u mal-Youths hemm mibni tim madwaru b’Calcado jamministra b’mod e//ellenti.

Fir-ritorn tieg[u mal-ewwel tim ta’ Qormi wara assenza twila min[abba injury li

Malcolm Licari li kien qed jiddebutta ma’ Floriana jipprova jeg[leb lill-eks goalkeeper sie[bu ma’ Marsaxlokk, Cassar

A. Grabowski (Floriana)

Carlo Polli ta’ {amrun segwit mill-Isko//i] ta’ Qormi Stuart Duff

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

30 Sport SPORTMALTA AWARDS – G{A}LIET SPORTIVI NAZZJONALI

Inawgurata esibizzjoni fotografika tal-isport f’Malta u jitqassmu /ertifikati lill-finalisti Is-Segretarju Parlamentari g[a]}g[a]ag[ u Sport Clyde Puli inawgura esibizzjoni ta’ ritratti relatati mal-isport li hi mmirata biex tkompli tirrikonoxxi l-livell u l-interess fil-fotografija Sportiva f’pajji]na. Din l-esibizzjoni li qed tittella’ fil-Kumpless Sportiv talKottonera hi kollezzjoni ta’ diversi dixxiplini sportivi popolari f’pajji]na, mill-waterpolo sal-atletika u mir-rugby sal-football.

13-il fotografu membri tal-MIPP qed jie[du sehem fl-esibizzjoni fejn lattenzjoni mhix biss fuq l-isport imma wkoll fuq dak il-mument ma;iku li kull fotografu jkun qed jistenna.

Il-fotografi li qed jipparte/ipaw flesibizzjoni huma Martin Agius, Trevor Sollars, Domenic Aquilina, Darrin Zammit Lupi, James Galea, Suzanne Muscat, Therese Debono, James Galea, Alan Falzon, Mike Gatt, Anthony Cilia, Ray Muscat u l-kuratur tal-esibizzjoni Kevin Casha.

Clyde Puli qal li din hi attività o[ra li tag[ti opportunità tajba li nkomplu no[olqu mudelli ideali biex inxerrdu lisport u jkun hemm parte/ipazzjoni sportiva akbar.

Huwa qassam ukoll /ertiftikati lil [ames finalisti f’kull kategorija taliSportsAwards – G[a]liet Sportivi Nazzjonali.

Fil-kategorija atleta bi b]onnijiet spe/jali tqassmu /ertifikati lil Mark Zammit Cutajar, Stephen Fenech u Mandy Ghio. Wara kien imiss il-

kategorija ta’ atleta ta[t is-17-il sena bilfinalisti jkunu Nicole Muscat, Colette Sultana, Nicole Gatt, Rodmar Pulis u Nathan Lee Xuereb.

Fil-kategorija tat-timijiet il-finalisti huma l-ekwipa;; tal-jott Artie, it-tim tar-relay tal-atletika tan-nisa, it-tim nazzjonali tar-Rugby u t-timijiet tan-nisa u tal-ir;iel tal-iSquash.

Il-finalisti g[all-Uffi/jal tas-sena huma Jimmy Bugeja, Jesmond Caruana, Dion Buhagiar, Damien Neill u Julian Pace Bonello.

G[all-Isportiva tas-Sena l-finalisti huma Sue Abela, Danica Bonello Spiteri, Diane Borg, Diane Desira u Rebecca Camilleri waqt li g[all-Isportiv tas-Sena hemm Kevin Arthur Moore, Jeremy Seywell, Brad Hindle Deguara, Steve Camilleri u William Chetcuti.

Pippo Psaila, Chairman ta’ dawn lawards qal li din hi tappa o[ra li se tkompli tressaqna aktar lejn is-serata finali tal-21 ta’ Jannar u [e;;e;; lillfinalisti sabiex jag[mlu l-almu tag[hom kollu biex jkunu pre]enti g[allattivitajiet li se jsiru fil-jiem li ;ejjin, partikolarment dik li se ssir il-;img[a ddie[la fil-Kumpless Sportiv talKottonera fejn mistennija jattendu madwar 3,000 student.

Fi tmiem il-konferenza Charles Camenzuli, b[ala President tal-G[aqda :urnalisti Sport ippre]enta tifkira lil Pippo Psaila, Bernard Vassallo b[ala Chairman tal-Kunsill Malti g[all-Isport u lis-Segretarju Parlamentari Clyde Puli.

Clyde Puli jippre]enta /ertifikat lil Rebecca Camilleri li hi finalista fit-tim tas-sena tal-atletika u anke fl-Isportiva tas-Sena (ritratt> Michael Ellul)

Clyde Puli josserva ritratt li juri azzjoni tal-kickboxing fil-pre]enza tal-fotografu li [a r-ritratt, Martin Agius

IN-NAZZJON

It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Ta[t dar fir-Rabat - il-post li se n]uru llum

SKOPERTI

Fdalijiet importanti ta[t dar privata NET Television 21>32

Ta[t dar privata fir-Rabat, fiz-zona talknisja ta’ San Pawl, kienu skoperti fdalijiet ta’ importanza kbira li jikkonsistu f'katakombi kbar, struttura Medjevali u fdalijiet o[ra b[al fu[[ar. Dawn il-fdalijiet se jkunu ttrattati fl-ewwel programm mis-sensiela l;dida Skoperti li se tibda tixxandar mil-lum.

Din se tkun it-tieni sensiela ta’ dan ilprogramm, li jiffoka fuq wirt storiku mhux skopert u mhux mag[ruf mal-pubbliku.

IllumSkoperti se jin]el ta[t din id-dar u permezz ta’ esperti jwassal l-informazzjoni kollha dwar dawn il-fdalijiet, li jkomplu jo[or;u l-wirt storiku li hemm mo[bi ta[t

QUADRO

Il-pi] u d-dijabete NET Television 20>30

}mien il-festi g[adda u matulu [afna nies ikunu kielu aktar min-normal. Tajjeb li wie[ed joqg[od attent li ma j]idx [afna filpi]. Kundizzjoni li hi marbuta direttament mal-obe]ità hi d-dijabete.

Bryn Manning se jittratta proprju din ilkundizzjoni bil-g[ajnuna tal-mistiedna esperti, li se jkunu l-Prof. Joe Azzopardi, Moira Grixti mit-Taqsima tad-Dijabete talIsptar Mater Dei u t-tabib tal-familja Joe Tonna. Naraw ukoll xi esperjenzi ta’ nies li g[andhom din il-kundizzjoni.

ir-Rabat u li l-pubbliku ma jafx bih.

Min[abba l-importanza ta’ din is-sejba, kienu infurmati l-awtoritajiet responsabbli li kkatalogaw l-o;;etti kollha misjuba biex b’hekk tkun tista’ ssir ir-ri/erka me[tie;a.

G[al snin twal, min kien jg[ix f’din id-dar kien jaf li hemm xi forma ta’ sotterran, u wisq probabbli kien jintu]a g[al skop ta’ [a]na. I]da kien biss meta l-proprjetà nbieg[et lil sidien ;odda li kien skopert li dak is-sotterran kellu valur kbir u uniku.

Skoperti g[andu kitba u produzzjoni ta’ Dione Borg, munta;; ta’ Maria Grech u filmati ta’ Keith Mizzi.

FIL-QOSOR • BEJNI U BEJNEK (NET Television 23>30) - Joséf

Bonello llum se jlaqqag[na ma’ Frida Cauchi (firritratt fuq illemin). Ittelespettaturi ta’ dan l-istazzjon jafuha l-aktar b[ala Dora fis-sensiela Simpati/i. {admet b[ala attri/i kemm fuq il-palk, it-televi]joni u r-radju, kif ukoll g[a/-/inema. Ippre]entat diversi programmi, kemm g[ar-radju kif ukoll g[at-televi]joni. Involuta wkoll fil-media mil-lat ta’ produzzjoni.

• GLOB SPREAD Raitre 23>15) -

Programm ;did imtella’ minn Enrico Bertolino li jixxandar dirett u li se jiffoka primarjament fuq l-ekonomija, su;;ett li b[alissa hu attwali [afna fl-Italja. G[allewwel ;imag[tejn se jkun kull nhar ta’ Tlieta u nhar ta’ Erbg[a, biex imbag[ad jissokta darba fil-;img[a kull nhar ta’ Erbgha.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

28 Sport

Anali]i u kummenti

Tmiem il-;img[a ta’ football Malti

dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV

Innutajna...

• LI fil-log[ba ta’ nhar il:img[a li ntlag[bet fil-Victor Tedesco Stadium fil-{amrun il-voti tal-player tal-log[ba n;abru meta l-log[ba kienet di;à spi//at u minkejja li kien hemm numru kbir ta’ ;urnalisti kienu biss tlieta li vvutaw biex intg[a]el il-Player talLog[ba. Jidher li ma tantx bdejna fuq nota tajba din issena l-;dida g[ax suppost dan jin;abar g[axar minuti mittmiem. Barra minn hekk anki l-line up tat-tieni log[ba waslet hekk kif il-log[ba kienet [a tibda.

• LI fl-istess ground jidher li kien hemm problemi tekni/i flistess log[ba hekk kif il-board elettroniku li jindika s-sostituzzjonijiet u l-[in mi]jud ]viluppatlu l-[sara. Nemmen li hemm b]onn t’aktar professjonalità f’dan ir-rigward biex nevitaw li jkollna problemi tax-xorta jew li jekk jinqalg[u nkunu lesti bis-soluzzjoni.

• LI qabel l-ewwel log[ba ta’ nhar is-Sibt li g[adda bejn Qormi u {amrun intwera servizz dwar tletin sena ta’ football fl-Istadium Nazzjonali. Servizz ri/erkat u preparat bi professjonalità mill-kollega George Micallef. {asra li dak il-[in jekk kien hemm tliet mitt ru[ li setg[u jsegwu dan is-servizz interessanti. Li kieku ntwera qabel il-log[ba tal-;img[a bejn Hibernians u Valletta l-atmosfera kienet tkun ferm isba[ u kien ji;i apprezzat aktar.

• LI nbidlet is-sena imma donnu li ma’ nbidel xejn f’rigward puntwalità. Dan ilg[aliex l-ewwel log[ba tasSibt bdiet [ames minuti tard.

Jekk kien hemm proponiment

Kollox l-istess fil-qu//ata minn Simon FARRUGIA

Il-konfront tal-;img[a bejn Hibernians u Valletta spi//a fi draw biex l-aktar li ;awdew minn dan ir-ri]ultat kienu l-Beltin li b’hekk ]ammew il-vanta;; ta’ sitt punti fil-qu//ata tal-klassifika. Valletta kienu ftit superjuri g[all-avversarji f’log[ba pjuttost bilan/jata fejn Hibernians wara gowl kmieni ddefendew tajjeb u xejnu diversi attakki ta’ Valletta li kellhom l-aktar mil-log[ob.

Zongo u Gilbert Agius kienu l-a[jar g[all-Beltin fejn kemm Valletta kif ukoll Hibernians tellg[u numru tajjeb ta’ partitarji g[al din il-log[ba bejn i]-]ew; timijiet li qeg[din jiddominaw dan il-kampjonat. Ta’ min jinnota li fl-ewwel round kienu Hibernians li [ar;u rebbie[a 2-0.

G[al Valletta kien qed jirritorna Michael Mifsud wara nuqqas twil u rnexxielu jsib ix-xibka bil-kow/ Jesmond Zerafa i]omm l-istess formazzjoni tal-a[[ar log[biet. Mill-banda l-o[ra g[al Hibernians iddebutta l-Bel;jan Jason Vandelanoitte eks Qormi.

Floriana sa[[ew it-tielet post wara li b’/erta fa/ilità g[elbu lit-tim tal-qieg[ Marsaxlokk. Floriana ddominaw mill-bidu sala[[ar fejn spikka g[alihom is-solitu Andrè Grabowski li minbarra li feta[ l-iskor [a sehem f’diversi azzjonijiet.

Doffo u Christian Caruana kien neqsin g[all-[odor, ]ew; players essenzjali f’nofs il-ground, filwaqt li Ryan Darmanin t[alla fuq il-bank. Malcolm Licari da[al b[ala sostitut u b’hekk g[amel id-debutt g[alihom wara li ng[aqad mag[hom ming[and l-istess Marsaxlokk.

Marsaxlokk kienu neqsin mis-sa[[a fl-attakk fejn prattikament qatt ma’ resqu lejn il-lasta avversarja bil-goalkeeper ta’ Floriana Bartolo jkun spettatur matul id-disg[in minuta.

L-aktar log[ba tedjanti ta’ tmiem il-;img[a u li wie[ed stenna aktar minnha kienet dik li laqqg[et lil Birkirkara ma’ Sliema.

Log[ba li kienet nieqsa [afna minn log[ob kostruttiv fejn ebda tim ma’ rnexxielu jie[u l-kontroll tal-log[ba. Sliema minkejja li b’ra;el anqas kisbu r-reb[a b’goal drammatiku fil-[in mog[ti ]ejjed.

Forsi l-aktar li naqsu kienu Birkirkara li m’approfittawx minn ra;el aktar g[al taqsima s[i[a wara li mal-[amsa u erbg[in minuta tke//a Beppe Muscat.

G[all-Istripes iddebutta l-goalkeeper eks Marsaxlokk Reuben Gauci li [a post Mora waqt li Ryan Fenech kien qed jilg[ab lewwel log[ba tieg[u mal-Wanderers wara li matul il-;img[a ng[aqad mag[hom ming[and Valletta.

Jackson Lima kif ukoll Jorge Santos Silva ma’ kinux inklu]i fejn dawn jidher li g[andhom xi differenzi mal-klabb.

Wirja konvin/enti

Il-goalkeeper ta’ Valletta Andrew Hogg janti/ipa lil Dos Santos ta’ Hibs fid-draw 1-1 (ritratt> Alex Degabriele)

li misshom g[amlu l-MFA huwa dak li l-log[ob jibda fil[in g[ax ma’ nistax nifhem li f’kull rokna tad-dinja jkun hemm numru ta’ log[biet u jibdew fil-[in skedat u hawn Malta dejjem tard.

• LI nixtieq nistaqsi x’sar mill-Iscoreboard il-;did li kellu jitwa[[al fil-Hibs Stadium, f’Kordin. Dan ilu wara wa[da mill-lasti g[al

aktar minn tliet xhur u jidher li ma sar xejn. Kien hemm ittama li din te[el waqt ilwaqfa ta’ Novembru u dan ma sarx u re;a kellna waqfa o[ra u g[adna qed nistennew.

Fuq nota o[ra x’sar minnhom nhar il-{add il-bnadar ta’ Marsaxlokk u Birkirkara.

Forsi g[ax kienu jafu li ser jitilfu ma’ tellg[uhomx millewwel?

• LI hija [asra li fost ilbriju sabi[ li g[amlu ]-]ew; settijiet ta’ partitarji kien hemm sezzjoni ]g[ira ta’ partitarji Beltin li bdew jg[ajru lill-partitarji tal-Hibs fejn semmew fost o[rajn lill-eks Ministru llum mejjet Lorry Sant. Mhux sew li jissemmew persuni b’isimhom b[ala parti minn insulti a[seb u ara li din il-persuna tkun mejta.

Finalment Qormi rritornaw g[ar-reb[ wara serje negattiva ta’ tliet telfiet dan wara li g[elbu lil {amrun Spartans b’wirja konvin/enti. Kienet log[ba li rat lil Qormi jie[du l-kontroll tallog[ba mill-bidu tag[ha fejn spikkaw g[alihom Joseph Farrugia u Pereira Da Silva. Jidher li Farrugia jag[mel differenza fit-tim ta’ Qormi. {amrun g[al darb’o[ra ddi]appuntaw fejn naqsu li joffru sfida denja lill-avversarji.

Log[ba pja/evoli kienet dik bejn Imqabba u Balzan Youths.

Dawn tal-a[[ar dejjem kienu xi ftit a[jar mill-avversarji u rmew kollox fl-a[[ar mumenti meta ppermettew lil Timotic li jiskorja u jikseb il-goal tad-draw fil-[in mog[ti ]ejjed.

Sa fl-a[[ar Mosta nqalg[u minn qieg[ il-klassifika dan wara li huma g[elbu lil Tarxien Rainbows bl-iskor ta’ 2-1. Minn mindu [a t-tmexxija tat-tim Stephen D’Amato dan it-tim beda jemmen [afna aktar fi[ innifsu biex bdew jaslu wkoll il-punti li qabel minkejja l-wirjiet tajbin naqsu milli jaslu.

Anki l-akkwisti l-;odda tag[hom b’mod partikolari Deyanov u Obiefule komplew sa[[ew lil dan it-tim ]ag[]ug[ biex jidher li dawn ser jibqg[u jissieltu sal-a[[ar nifs. Mhux l-istess jista’ jing[ad g[ar-Rainbows li minkejja li fil-bidu tal-ista;un laspetattivi kienu kbar fejn anki bdiet tissemma parte/ipazzjoni fl-Ewropa xi [a;a [a]ina hemm fit-tim.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

Sport 31

Messi jer;a’ jirba[ il-FIFA Ballon d’Or L-Ar;entin Lionel Messi reba[ l-unur tal-FIFA Ballon d’Or g[at-tielet sena konsekuttiva waqt li l-:appuni]a Homare Sawa reb[et g[allewwel darba l-unur ta’ Player tas-Sena tal-FIFA tan-nisa waqt serata tal-FIFA Ballon d’Or Gala li saret fi Zurich.

Pep Guardiola, kow/ ta’ Bar/elona fi Spanja u l-kow/ tat-tim nazzjonali tan-nisa tal:appun, Norio Sasaki kienu rebbie[a rispettivament talKow/ tas-Sena tal-FIFA fi]]ew; kategoriji.

Dawn l-unuri ji;u de/i]i wara votazzjoni li ssir millcaptains tat-tim nazzjonali u lkow/is nazzjonali rispettivi filkategorija tal-ir;iel u n-nisa kif ukoll mill-media internazzjonali mag[]ula mill-maga]in Fran/i] France Football.

Kienet serata e//ellenti li fiha [adu sehem bosta personalitajiet tal-football.

Lionel Messi kiseb 47.88 % tal-voti u spi//a quddiem Cristiano Ronaldo li kiseb 21.6 % tal-voti u Xabi b’9.23%.

Sawa li mexxiet lill-:appun lejn it-Tazza tad-Dinja talFIFA fil-:ermanja, fejn ;iet ivvutata wkoll l-a[jar player tat-turnament, kisbet 28.51 % tal-voti u spi//at quddiem il-

Bra]iljana Marta b’17.28% u l-Amerikana Wambach bi 13.36%.

Pep Guardiola kien ivvutat kow/ tas-sena b’41.92% talvoti quddiem Alex Ferguson ta’ Manchester United b’15.61% u l-Portugi] Josè Mourinho li kiseb 12.43%.

“Li tirba[ dan l-unur tliet darbiet hi xi [a;a kbira,” qal Messi li reba[ ukoll dan l-unur fl-2009 u l-2010 u li kien pre]entat bit-trofew mill-eks attakkant Bra]iljan Ronaldo li wkoll reba[ il-Player tas-Sena tal-FIFA tliet darbiet.

Norio Sasaki kien ivvutat kow/ tas-Sena fil-kategorija tan-nisa b’45.57% tal-voti quddiem il-kow/ }vedi]a Pia Sundhage bi 15.83% u l-kow/ tan-nisa ta’ Franza Bruno Bini b’10.28 %.

L-unjoni tal-players fid-dinja FIFPro, stiednet ukoll 50,000 player professjonali mid-dinja kollha biex jag[]lu t-tim tassena g[all-2011 li kien dominat mill-Ispanjoli wara li dawn g[a]lu lil: Casillas (Spanja), Dani Alves (Bra]il), Gerard Pique (Spanja), Sergio Ramos (Spanja), Nemanja Vidic (Serbja), Xabi Alonso (Spanja), Andres Iniesta (Spanja), Xavi (Spanja),

Lionel Messi jir/ievi l-Ballun tad-Deheb ming[and il-Bra]iljan Ronaldo fil-Pre]enza tal-President tal-FIFA Sepp Blatter u l-President tal-UEFA Michel Platini

Cristiano Ronaldo (Portugall), Lionel Messi (Ar;entina) u Wayne Rooney (Ingilterra).

Il-FIFA Puskas Award g[all-isba[ goal tas-sena ntreba[ mill-Bra]iljan Neymar g[all-goal li skorja ma’ Santos kontra Flamengo fis-27 ta’ Lulju, waqt li Sir Alex

FOOTBALL LOKALI

Disjpa/ut li m’g[andniex plejer fin-nazzjonal – Johan Said (Floriana FC) Il-President ta’ Floriana FC Johann Said qal li jinsab dispja/ut li l-klabb tieg[u m’g[andux plejer wie[ed fl-iskwadra nazzjonali msej[a mid-direttur tekniku tal-MFA Robert Gatt fla[[ar jiem. Said qal dan waqt interevent filprogramm Replay Ikompli fuq Radio 101.

Said qal li ma jistax jifhem kif jintag[]lu players mill-Ewwel Divi]joni – u ma’ dan jaqbel mija fil-mija – g[aliex hemm players validi, imma mbag[ad tim li attwalment jinsab ittielet bis-sa[[a tal-players Maltin u mhux barranin u holder tal-FA Trophy u m’g[andux player wie[ed man-nazzjonal.

“Mhux ta’ b’xejn in-nazzjonal jinsab fl-istat li qieg[ed. Ma nistax nifhem kif a[na g[andna 18-il player validi u [add minnhom m’hu mannazzjonal,” qal Said li kien qed jiddefendi lplayers tat-tim tieg[u.

L-a[[ar players ta’ Floriana fin-nazzjonal kienu Christian Caruana u Ivan Woods li llum m’g[adhomx jiffurmaw parti mill-iskwadra nazzjonali.

Soskovic ma’ Marsaxlokk

Anthony Baldacchino, President ta’ Marsaxlokk qal li l-midfielder ta’ 21 sena Nemanja Soskovic li kien qed jilg[ab is-Serbja u ilu Malta g[al dawn l-a[[ar tliet ;img[at, issa waslet il-clearance tieg[u u ;ie re;istrat mal-klabb.

Baldacchino qal ukoll li kellhom player millBurkina Faso imma dan qed sab problemi biex ji;i Malta waqt li fl-a[[ar sig[at ;ejjin ukoll g[al prova Ni;erjan u ]ew; Ungeri]i.

Mix-xena lokali Baldacchino semma wkoll lil Luke Agius u l-goalkeeper Jurgen Micallef

it-tnejn ta’ Floriana, li mistennija jkunu re;istrati llum mal-klabb wara li ntla[aq ftehim bejn i]-]ew; klabbs.

Intant Mqabba jinsabu f’negozjati ma’ Lija Athletic g[all-akkwist ta’ Daniel Scerri waqt li Patrick Curmi ta’ Tarxien ammetta li jinsabu interessati fl-akkwist ta’ Jackson Lima ta’ Sliema.

Redino Apap qal li hu rritorna fil-kumitat imma mhux b[ala President g[aliex qalbu bdiet tg[idlu biex jirritorna g[aliex il-klabb g[andu b]onnu u l-kumitat kollu xtaqu jid[ol lura biex jg[inhom. Hu qal li la [add ma resaq biex jie[u r-responsabbilta ta’ President, tkellem ma’ Matthew Fenech u dan qallu li jekk ma jirritornax kien se jitkisser il-klabb. Hu qal li g[adu tal-opinjoni li l-President ta’ Qormi FC g[andu jkun Matthew Fenech g[alkemm dan jidher li mhux interessat.

Apap qal ukoll li Daniel Nwoke qed jiddiskutu mieg[u biex ji;i terminat il-kuntratt u jekk dan ise[[ jippermettilhom ifittxu barrani ie[or, possibilment Jorge Santos Silva ta’ Sliema jekk dan ikun disponibbli. Hu qal li qed jinnegozjaw ukoll ma’ ]ew; barranin o[ra, midfielder u attakkant li wie[ed minnhom jinsab Malta.

Vittoriosa jne[[u lil Brincat

Sadanittant Vittoriosa Stars ne[[ew lill-kow/ Joe Brincat wara r-ri]ultati xejn po]ittivi li kellhom dan l-a[[ar fil-kampjonat tal-Ewwel Divi]joni.

Brincat kien ilu mal-Birgu mill-bidu talista;un wara li l-ista;un li g[adda kien fuq ilbank ta’ San :wann FC.

Ferguson ing[ata l-FIFA Presidential Award ming[and il-President tal-FIFA Sepp Blatter g[ad-dedikazzjoni u rri]ultati tieg[u fil-football.

Huwa ilu 25 sena b[ala manager ta’ Manchester United fejn reba[ 30 trofew differenti.

L-unur tal-Fair Play intreba[

mit-tim nazzjonali tan-nisa tal:appun li minkejja t-terremot fil-pajji] it-tim wera kura;; kbir fit-Tazza tad-Dinja waqt li t-Taljan Simone Farina li jilg[ab mal-klabb tas-Serie B Gubbio, ing[ata rikonoxximent mill-FIFA talli rrifjuta li jbig[ log[ba.

TENNIS

Djokovic u Wozniacki seeds nru 1 fl-Awstralja Kif kien mistenni n-nru 1 fid-dinja tat-tennis Novak Djokovic tpo;;a b[ala s-seed nru 1 g[all-ewwel Grand Slam tal-ista;un, l-Open talAwstralja li se jibda nhar itTnejn 16 ta’ Jannar f’Melbourne.

Warajh b[ala seeds nru 2 u 3 hemm l-Ispanjol Rafael Nadal u l-I]vizzeru Roger Federer waqt li l-Brittanniku Andy Murray li tilef il-final tas-sena l-o[ra kontra Djokovic, tpo;;a seed nru 4.

Id-Dani]a Nru 1 fid-dinja Caroline Wozniacki hi seed

nru 1 fost in-nisa quddiem Petra Kvitova tar-Repubblika ?eka u Victoria Azarenko talBelarus.

Il-poloz se jittellg[u nhar il{amis, sbi[ il-:img[a filg[odu.

I/-Champion renjanti fost in-nisa, il-Bel;jana Kim Clijsters hi seed nru 12 waqt li /-?ini]a Li Na li s-sena lo[ra f’Melbourne Park saret l-ewwel ?ini]a li qatt waslet sa finali ta’ grand slam, tpo;;iet seed nru 5 quddiem il-benjamina lokali Samantha Stosur.

FA CUP

Henry jpo;;i lil Arsenal fir-raba’ round Ir-ritorn ta’ Thierry Henry ma’ Arsenal, anke jekk g[al perjodu qasir se jibqa’ mfakkar wara li l-eks captain tal-Gunners ilbiera[ da[al b[ala sostitut fit-tieni taqsima u fit-78 minuta skorja l-goal tar-reb[a 1-0 kontra Leeds United fit-tielet reound tal-FA Cup. Henry li ng[aqad ma ’ Arsenal sabiex ikompli jit[arre; u jipprepara

g[all - Kampjonat fl - Istati Uniti fejn qed jilg[ab , kellu ritorn e//ellenti meta kien hu li nifed id difi]a ta ’ Leeds minkejja dominju s[i[ li kellhom il Gunners u ng[ata ovaz zjoni s[i[a minn dawk pre]enti .

Dan il-goal fisser ukoll li Arsenal issa jilag[bu f’darhom fir-raba’ round kontra Aston Villa.

It-Tlieta, 10 ta’ Jannar, 2012

32 Lokali

Surreali, i]da nirb[uha

Il-Kummissarju G[olja Ingli]a g[all-Malta ittella’ l-bandiera ta’ Londra 2012 fuq il-bini tal-Kummissjoni f’Ta’ Xbiex

200 jum g[all-bidu tal-Olimpjadi f’Londra Fuq il-bini tal-Kummissjoni G[olja Ingli]a f’Ta’ Xbiex ilbiera[ ittellg[et g[all-ewwel darba ilbandiera bil-logo uffi/jali talOlimpjadi tas-Sajf li se jsiru f’Londra bejn is-27 ta’ Lulju u 12 ta’ Awwissu li ;ej. It-tlug[ tal-bandiera sar minn Louise Stanton, ilKummissarju G[olja Ingli]a g[allMalta, hekk kif ilbiera[ kien jonqos e]attament 200 jum biex jibda dan il-log[ob ferm mistenni, li issa wasal fit-30 edizzjoni.

Sadattant dan l-a[[ar Louise Stanton ;iet onorata bl-Ordni talImperu Ingli], mir-Re;ina Eli]abetta t-Tieni g[as-sehem tag[ha fil-kri]i tal-Libja sabiex ji;u evakwati madwar 1,200 persuna li 500 minnhom kienu mir-Renju Unit.

F’messa;; tal-okka]joni, ilKummissarju G[olja Ingli]a qalet li li tinsab kuntenta li l-Kumitat

Olimpiku Malti qed jikkunsidra lOlimpijadi tal-Londra b[ala l-aktar avveniment importanti g[all-matul din is-sena. Hi awgurat su//ess lillatleti Maltin li se jkunu qed jie[du sehem b’mod partikulari li t-tiratur William Chetcuti, li fi kliem g[andu /ans tajjeb li jakkwista xi midalja, li tkun kisba storika g[all-isport Malti.

Minbarra l-Olimpijadi, Londra se tkun qed tospita wkoll il-log[ob paralimpiku se jibda fid-29 ta’ Awwissu u jintemmu fid-9 ta Settembru.

Londra se tkun l-ewwel belt fid-dinja li se tkun ospitat l-Olimpijadi tliet darbiet, fl-1908, fl-1948 u fl-2012.

Minbarra li se tittajjar matul illog[ob olimpiku, il-bandiera ta’ Londra 2012 se tittajjar f’okka]jonijiet o[ra, l-ewwel wa[da fosthom fil-11 ta’ Frar li ;ej meta jkun fadal 200 jum g[all-bidu tal-log[ob paralimpiku.

1. Hekk ikolli niddeskrivi din issitwazzjoni li ninsabu fiha u li ]viluppat fl-a[[ar jiem fil-pajji] min[abba taqlib ta’ ta[t fuq ta’ dak kollu li hu essenzjali u naturali firregoli tal-im;iba politika.

Sitwazzjoni surreali g[ax bilkemm titwemmen. Kemm iltqajt ma’ nies, jew li kkuntattjawni biex jawgurawli, li fl-istess [in jesprimu d-dwejjaq u r-rabja tag[hom g[al dak li qed ji;ri u jg[idulek li ma jistg[ux jifhmu u jemmnu. Tra;ikummiedja kien hemm min qalli. Sitwazzjoni bi]arra. In;usta. Barra minn xtutna jipprotestaw fit-toroq min[abba lqg[ad tiela’ ’l fuq, min[abba qtug[ fil-benefi//ji so/jali u l-pensjonijiet, ]idiet fit-taxxi u taxxi ;odda.

F’Malta m’g[andna xejn minn dan kollu, anzi l-oppost. I]da min[abba l-ego/entri]mu ta’ individwu hawn sitwazzjoni ta’ t[assib.

2. Ng[id is-sew, meta l-Prim Ministru ikkuntattjani l-{amis li g[adda kmieni filg[odu u qalli biex niltaqa’ mieg[u g[ax xtaq ikellimni fuq xi [a;a importanti, qatt ma bsart dwar xiex. Meta ltqajna u infurmani dwar xiex, [assejtni nin[akem minn sens kbir ta’ umiltà. Bl-Ingli] jg[idu tkun humbled and honoured. Hekk [assejtni. Umli u onorat g[ax li tintalab isservi f’kariga ta’ [afna iktar responsabbiltà hu unur kbir. Lumiltà ma tfissirx dg[ufija. L-g[eruq tal-kelma “Ministru” tfisser “isservi”. Li ma tpo;;ix lilek innifsek l-ewwel, u lanqas tkun i/-/entru.

Li ma ta[sibx li x-xemx telg[et mieg[ek. I]da li b’umiltà toffri lkapa/itajiet li ;ejt mog[ni bihom bla[jar mod g[as-servizz tal-;id komuni.

3. Nirringrazzja mill-qalb lil dawk kollha, li kienu mijiet, li fer[uli jew awgurawli. Lil dawn, filwaqt li nirringrazzjahom mill-;did, kif di;à g[amilt, nitlobhom ukoll jitolbu g[alija u g[al s[abi kollha, biex ikollna d-dehen niddixxernu u nag[mlu t-tajjeb. }gur li m’iniex perfett. }gur m’iniex omnipotenti jew omnixjenti. Però fl-istess [in niddikjara determinazzjoni b’sa[[itha li nkompli fil-[idma li kelli fl-a[[ar snin sabiex nib]g[u g[as-self-employed u g[an-negozji ]-]g[ar f’pajji]na g[ax dawn jirrappre]entaw g[exieren ta’ eluf ta’ impjiegi, ta’ familji. Ma naqbilx ma’ min qal, fl-a[[ar jiem, li /erti riformi

minn Jason AZZOPARDI il-Ministru tal-Kompetizzjoni :usta u l-Konsumatur jason.azzopardi@gov.mt

tekni/i huma iktar importanti millekonomija. G[ax dak ifisser li mhux jifhem li kull impjieg, kull negozju, kull self-employed jirrappre]enta persuna li investa [inu, flusu, u lproprjetà tieg[u biex jo[loq il-;id g[alih u g[all-impjegati tieg[u. Ilfatt li g[andna Ministeru responsabbli g[as-self-employed u negozji ]g[ar jibg[at messa;; /ar li dan ilGvern irid jag[tihom l-aqwa [arsien, g[ajnuna, sostenn u attenzjoni possibbli.

4. Determinat li nkompli bil-[idma sfiqa u po]ittiva [afna li sie[bi Chris Said, li g[amilna l-kors tal-li;i flimkien u g[alhekk ilna [bieb, wettaq g[all-[arsien tal-konsumaturi u biex ikun hawn kompetizzjoni ;usta.

Din il-;img[a di;à bdejt niltaqa’ ma’ dawk kollha li issa jiffurmaw iddekasteru fdat lili u nikkonferma l[emel xog[ol tajjeb li sar filwaqt li se nkompli nibni u ntejjeb.

5. Irrid nirringrazzja b’mod partikolari lill-Prim Ministru g[allfidu/ja murija fija u ntenni li se nag[mel [ilti kollha biex inkun denju ta’ din il-fidu/ja. Nirringrazzja lill-[abib tieg[i l-Ministru Tonio Fenech li dejjem kien vi/in tieg[i, li g[andu sens kbir ta’ serjetà, ir;ulija, korrettezza u esperjenza li dejjem qasam mieg[i. Anke jekk surreali, is-sitwazzjoni li ninsabu fiha se no[or;u minna msa[[in iktar g[ax g[andna Prim Ministru g[aqli li tista’ tafdah.