2012_01_25

www.media.link.com.mt

Numru 13,031

€0.45

L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Mozzjoni biex Muscat jaqta’ l-g[atx g[all-poter Il-mozzjoni ta’ sfidu/ja filGvern imressqa millOppo]izzjoni g[andha biss liskop li Joseph Muscat jaqta’ l-g[atx li g[andu g[all-poter.

Xhieda ta’ dan hu l-fatt li f’dibatittu ta’ aktar minn disa’ sig[at, [add millOppo]izzjoni bl-e//ezzjoni ta’ Joseph Muscat innifsu ma kien interessat jitkellem. Flistess [in l-Oppo]izzjoni mhux qed tippre]enta ssoluzzjonijiet g[all-isfidi li g[andu quddiemu l-pajji] g[ax m’g[andha xejn x’toffri.

Dan intqal ilbiera[ millkelliema fuq in-na[a talGvern fit-tieni jum taddibattitu tal-mozzjoni ta’ sfidu/ja mressqa minn Joseph Muscat, li l-vot dwarha se jittie[ed g[ada f’nofsinhar.

Fl-interventi tag[hom ilkelliema elenkaw ir-ri]ultati tajbin miksuba mill-Gvern f’din il-le;islatura fl-oqsma tax-xog[ol, fl-investiment, fl-edukazzjoni, fit-turi]mu u fl-industrija. Dan b’kuntrast mas-sitwazzjoni ta’ awsterità li kien hemm fl-Ewropa li wasslet g[al qg[ad, tnaqqis fil-benefi//ji so/jali u fillivell tal-g[ajxien tal-familji.

Huma qalu wkoll li

b’kuntrast mal-1998, ilGvern illum mhux qed jiffa//ja kri]i dwar il-politika tieg[u jew dwar xi falliment f’xi qasam partikulari b[al ma ;ara fl-1998. Dakinhar ilGvern Laburista kellu kri]i bil-po]izzjoni tieg[u kontra s-s[ubija fl-UE, bit-tne[[ija tal-VAT u bl-isplu]joni fiddejn pubbliku, bi]-]ieda filkontijiet tad-dawl u l-ilma meta l-prezz ta]-]ejt kien g[axar darbiet ir[as milli hu llum tant li kien akku]at fi [danu stess li kien tilef ilboxxla so/jali. B’differenza minn dakinhar Joseph Muscat illum qed jipprova jirkeb fuq kwistjoni interna.

Il-kelliema rrimarkaw ukoll li Joseph Muscat anki f’dan id-dibattitu stess qed jillimita ru[u g[all-kritika u jibqa’ ma jg[id xejn fuq ilpolitika Laburista fl-oqsma ewlenin.

Fid-dibattitu tal-biera[ tkellmu l-Ministri Giovanna Debono,Tonio Fenech, Mario de Marco, isSegretarju Parlamentari Clyde Puli u d-Deputati Nazzjonalisti Charlo Bonnici, Beppe Fenech Adami, Jean Pierre Farrugia, Stephen Spiteri, Philip Mifsud u Robert Arrigo.

Rapport dettaljat f’pa;ni 4 u 5

Waqt ]jara fl-Iskola Sekondarja Og[la Giovanni Curmi fin-Naxxar, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, akkumpanjat mill-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol Dolores Cristina, iltaqa’ mal-istudenti li qed ikomplu bl-istudji tag[hom qabel ma jispe/jalizzaw f’xi qasam partikolari.

Fl-a[[ar g[axar snin l-istudenti li komplew jistudjaw wara s-sekondarja ]diedu minn 43% g[al 73% bis-sa[[a tal-inizjattivi tal-Gvern fosthom il-ftu[ tal-MCAST, l-istipendji u l-boro] ta’ studju. Dan minbarra l-investiment fi skejjel ;odda (Ritratt> Michael Ellul) Ara wkoll pa;na 3

Skema g[all-kiri ta’ proprjetà vojta lill-Awtorità tad-Djar Fi skema li l-Awtorità tadDjar se tniedi llum, dawk issidien ta’ djar u appartamenti vojta li jixtiequ jikruhom, qed ting[atalhom lopportunità li jag[mlu dan lillAwtorità tad-Djar g[al perjodu minimu ta’ g[axar snin.

Dawn il-proprjetajiet, imbag[ad, jinkrew millAwtorità lill-klijenti tag[ha.

Is-sidien li jipparte/ipaw f’din l-iskema, li ;;ib l-isem ta’ ‘Skema Kiri’, jistg[u jibbenefikaw ukoll minn rata ta’ taxxa vanta;;ju]a ta’ 5% flok ir-rata massima normali ta’ 35%. Punt po]ittiv ie[or g[al min jikri din il-proprjetà hu li jkunu jistg[u jserr[u rashom dwar kera assigurata g[all-g[axar snin li ;ejjin. g[al pa;na 8

Toroq Ix-xog[ol fuq it-toroq arterjali b’fondi tal-UE li qed ja[dmu fuqhom 1,500 [addiem miexi skont i]-]mien stipulat Ara pa;ni 7 u 32

A//ess g[all-Belt Pjan biex ikun hemm a//ess g[all-kapitali permezz ta’ mina antika fil-foss g[al Triq Nofsinhar Ara pa;na 9

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

8 Lokali

Rati vanta;;uzi ta’ taxxa g[as-sidien minn pa;na 1

Skont it-termini u lkundizzjonijiet f’din liskema, il-postijiet iridu jkunu mibnija u finished minn kollox, f’kelma o[ra, lesti biex [addie[or imur joqg[od fihom. Il-postijiet iridu jkunu wkoll ilhom vakanti minn tal-anqas sitt xhur.

F’kummenti ma’ INNAZZJON, il-Kap E]ekuttiv

tal-Awtorità tad-Djar, Dr. Albert Buttigieg, qal li lAwtorità qed tilqa’ kull proprjetà, u mhux biss blokkijiet ta’ appartamenti s[a[. Anke min g[andu appartament wie[ed jista’ jie[u sehem f’din l-iskema, sostna Buttigieg.

Kif wie[ed jistenna, ilproprjetajiet jrid ikollhom livell tajjeb ta’ manutenzjoni, u jistg[u jkollhom minn

kamra tas-sodda wa[da sa tlieta, u jridu jkunu mibnijin skont is-seng[a u l-arti.

L-applikazzjonijiet se jkunu milqug[a minn kull lokalità f’Malta u f’G[awdex.

Albert Buttigieg qal ukoll li talbiet g[al kera ta’ aktar minn €400 fix-xahar, ma ji;ux ikkunsidrati.

Albert Buttigieg qalilna wkoll li l-Awtorità tad-Djar se tkun qed ta//erta li l-

inkwilini li se jing[ataw ilpostijiet mikrija, i]ommu lproprjetà f’kundizzjoni tajba, u jipparte/ipa fl-ispejje] talmanutenzjoni tal-partijiet komuni.

L-g[a]la tal-proprjetajiet se ssir minn bord indipendenti kompost minn membri talKamra tal-Periti, li se jag[mlu l-valutazzjoni tag[hom abba]i tat-tqassim tal-kmamar, livell ta’ finishes

u manutenzjoni, l-effi/jenza ener;etika, il-kwalità tazzona urbana, u lkundizzjonijiet ;enerali taliskema.

Kull applikazzjoni tiswa €20, b’aktar informazzjoni tinstab fuq is-sit www.skemakiri.com, jew wie[ed jista’ j/empel fuq innumru 22991000. L-iskema se tibqa’ miftu[a sa b[al-lum xahar, ji;ifieri l-25 ta’ Frar.

Pro;ett biex l-ilma jer;a’ jintu]a flok jintrema l-ba[ar

Wara l-istudji li g[amlet u li bdew fl-2008, il-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma ressqet lapplikazzjoni quddiem il-MEPA biex tibni impjanti, biswit dawk li jittrattaw l-ilma qabel jintrema l-ba[ar, biex minflok jibqa’ jintrema fil-ba[ar, l-ilma trattat jer;a’ jintu]a g[al skop agrikolu.

L-applikazzjoni quddiem ilMEPA tinkludi applikazzjoni g[al permess tal-bini talimpjanti, kif ukoll permessi g[all-infrastruttura ne/essarja.

Dan [abbru l-Kap E]ekuttiv talKorporazzjoni g[as-Servizzi talIlma Marc Muscat fi tmiem konferenza tal-a[barijiet li saret fi tmiem ]jara tal-Ministru talFinanzi, l-Ekonomija u lInvestiment Tonio Fenech filkwartieri tal-Korporazzjoni f’{al Luqa, li din il-;img[a qed ti//elebra l-20 anniversarju mittwaqqif tag[ha.

Marc Muscat qal li l-applikazzjoni quddiem il-MEPA tressqet f’Di/embru li g[adda, bil-[sieb li l-impjanti l-;odda jibdew ja[dmu fi ]mien tliet snin.

B[alissa, Malta hi l-uniku pajji] fil-Mediterran li jitratta d-drena;; kollu qabel jintrema fil-ba[ar.

Waqt il-konferenza tala[barijiet, il-Ministru Tonio Fenech fa[[ar il-[addiema kollha tal-Korporazzjoni g[axxog[ol tag[hom, u qal li din qed issir dejjem effi/jenti, tant li filwaqt li meta bdiet kellha aktar minn 1,500 [addiem, illum tag[mel [afna aktar xog[ol b’900 [addiem.

Il-konferenza tal-a[barijiet saret biex jitnieda fuljett, bl-isem ta’ ‘Kuntratt mal-Konsumatur’, li fih, il-konsumatur jista’ jsib iddrittijiet u l-obbligi li g[andha lKorporazzjoni lejh, f’dak li g[andu x’jaqsam maddistribuzzjoni tal-ilma fid-djar.

B[alissa, il-Korporazzjoni tipprovdi ilma lil aktar minn 220,000 dar, waqt li tipprovdi sservizz tal-ilma anke lillindustrija u s-settur tat-turi]mu.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

2 Lokali

IT-TEMP

UV INDEX

3

IT-TEMP> Pjuttost imsa[[ab bil-possibbiltà ta’ xi [albiet tax-xita i]olati g[all-ewwel li jsir il-bi//a l-kbira sabi[ jew bi ftit s[ab VI}IBBILTÀ> Tajba IR-RI{: Ftit qawwi g[al qawwi mill-Majjistral li jsir qawwi kultant matul filg[odu BA{AR> Qawwi IMBATT> Baxx mill-Punent TEMPERATURA: L-og[la 14˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 4.7 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 406.7 mm IX-XEMX> Titla’ fis-07.11 u tin]el fil-17.12

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

L-ERBG{A L-og[la 14˚C L-inqas 11˚C

IL-{AMIS L-og[la 12˚C L-inqas 7˚C

IL-:IMG{A L-og[la 14˚C L-inqas 7˚C

IS-SIBT L-og[la 13˚C L-inqas 8˚C

IL-{ADD L-og[la 13˚C L-inqas 10˚C

UV

UV

UV

UV

UV

3

3

2

3

3

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Al;eri 17˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 6˚C imsa[[ab, Ateni 14˚C imsa[[ab, Lisbona 12˚C xemxi, Berlin 2˚C imsa[[ab, Brussell 5˚C imsa[[ab, il-Kajr 18˚C imsa[[ab, Dublin 11˚C imsa[[ab, Kopen[agen -1˚C xemxi, Frankfurt 5˚C imsa[[ab, Milan 5˚C xemxi, Istanbul 10˚C imsa[[ab, Londra 7˚C xita, Madrid 13˚C xemxi, Moska -12˚C xemxi, Pari;i 7˚C imsa[[ab, Bar/ellona 14˚C xemxi, Ruma 13˚C imsa[[ab, Tel Aviv 18˚C ftit imsa[[ab, Tripli 15˚C imsa[[ab, Tune] 16˚C imsa[[ab, Vjenna 4˚C ftit imsa[[ab, Zurich 4˚C imsa[[ab, Munich 1˚C imsa[[ab, Stockholm -2˚C xemxi, St. Petersburg -7˚C imsa[[ab.

Grace Borg jer;a’ jibdielha wara 24 sieg[a Inqas minn 24 sieg[a wara li [abbritha, Grace Borg re;a’ bdielha, u rtirat il-kandidatura tag[ha g[all-Elezzjoni :enerali mal-Partit Laburista.

Fi stqarrija Grace Borg, li kienet Chairperson tal-bord tal-Maltasong minbarra li hi sid ta’ negozju, qalet li dde/idiet li wara kollox, ma tkunx kandidat mal-Partit Laburista g[all-elezzjoni li jmiss.

Grace Borg qalet li hi xorta temmen b’qawwa fil-prin/ipji tag[ha, li fosthom l-aktar importanti g[aliha hi m[abbitha g[al pajji]ha. Borg kompliet li kienet temmen ;enwinament li kellha kontribut x’tag[ti lill-pajji], imma wara li [ar;et l-a[bar baqg[et di]appuntata bil-kummenti li saru kontriha.

G[aldaqstant, wara li kkonsultat ma’ dawk ta’ madwarha, b’mod partikulari mal-familja tag[ha, qalet li dde/idiet li tirtira l-kandidatura tag[ha. Hi qalet li infurmat lill-Partit Laburista b’din id-de/i]joni.

B[al-lum 25 sena

M

hux sew li l-Gvern So/jalista jimponi r-rieda tieg[u fuq il-poplu ming[ajr ebda mandat biex jag[mel dan. Dan qalu l-Kap tal-PN Eddie Fenech Adami meta kien qed jitkellem fil-Parlament, fl-istadju talKumitat, fid-diskussjoni dwar l-Abbozz ta’ Li;i biex jemenda l-Kostituzzjoni. Hu qal li lPN kien se jivvota favur it-tibdil biex f’Malta sse[[ ir-regola tal-ma;;oranza.

Sadattant il-Vi/i Kap tal-PN Guido de Marco f’laqg[a internazzjonali dwar ‘LEwropa u l-Pajji]i tal-Mediterran’ sostna li l-PN ried li Malta ssib postha fl-Ewropa u tag[ti l-kontribut s[i[ tag[ha biex jissa[[u r-relazzjonijiet bejn l-Ewropa u l-pajji]i tal-Mediterran.

Fi ]viluppi o[ra partitarji So/jalisti g[al darb’o[ra tefg[u ]ebg[a mal-fa//ata talKa]in Nazzjonalista tal-Furjana li spiss kien fil-mira ta’ attakki vjolenti.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Lokali 3

73% ta]-]g[a]ag[ ikomplu bl-istudju tag[hom wara s-sekondarja minn Charles MUSCAT

Aktar ]g[a]ag[ Maltin qed ikomplu bl-istudju tag[hom wara li jispi//aw mis-sekondarja tant li matul l-a[[ar g[axar snin, dawn telg[u minn 43% g[al 73% Dan l-i]vilupp f’pajji]na qed jifta[ il-bieb g[al dawn i]-]g[a]ag[ biex ikomplu ji]viluppaw it-talenti tag[hom f’[afna oqsma billi jattendu lUniversità, l-MCAST jew xi istituzzjoni edukattiva o[ra.

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal dan ilbiera[ waqt ]jara li g[amel flIskola Sekondarja Og[la Giovanni Curmi fin-Naxxar. Hu kien akkumpanjat mis-Sinjura Kate Gonzi u mill-

Tristan B kundannat tliet snin u nofs [abs fuq frodi Emanuel Balzan ta’ 34 sena, mag[ruf fix-xena mu]ikali Maltija b[ala Tristan B kien ikkundannat tliet snin u nofs [abs mill-Ma;istrat Tonio Micallef Trigona wara li ammetta li wettaq frodi li jla[[aq €9,000.

Il-ka] beda meta Balzan kien ftiehem ma’ /ertu Andrew Abela wara li wasslu biex jifhem li kien se jid[ol f’negozju tal-kostruzzjoni.

Abela, li g[andu diversi in;enji li g[andhom x’jaqsmu mal-kostruzzjoni [are; xi flus li kien tahom lil Balzan biex dan jibda n-negozju, i]da minn dan kollu ma se[[ xejn.

Balzan qal lil Abela li kellu b]onn il-flus g[ax biex ilpro;ett ikun jista’ jibda ried i[allas xi djun malKorporazzjoni Enemalta u mad-Dipartiment tal-VAT, li kien se jie[u azzjoni fuq xi flus li baqg[u ma t[allsux.

Abela ta lil Balzan issomma ta’ €9,000, liema flus qatt ma kienu ritornati lura.

Emanuel Balzan appella missentenza. Balzan instab [ati wkoll li sar re/idiv. B[alissa hu qed jiskonta piena ta’ disa’ xhur [abs wara li kien instab [ati fuq ka] ie[or ta’ frodi.

Balzan g[ad baqag[lu g[add ta’ ka]ijiet pendenti o[ra filQorti u li g[alihom jista’ je[el pieni aktar [orox ta’ [abs. Hu kien tressaq diversi drabi o[ra fuq frodi ta’ diversi persuni, kumpaniji u anke tal-bank HSBC. Hu g[addej pro/eduri wkoll fuq ka] ta’ bidwi G[awdxi li allegatament tah somom kbar ta’ flus biex jirran;alu sabiex jing[ata fondi mill-UE, liema fondi qatt ma waslu.

Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xoghol Dolores Cristina.

Il-Prim Ministru ing[ata mer[ba millisba[ mill-istudenti li laqg[uh b’/ap/ip u anke kellhom l-opportunità jag[mlulu diversi mistoqsijiet dwar il-benefi//ji tas-s[ubija ta’ Malta fl-UE, dwar il-kri]i ekonomika u finanzjarja internazzjonali u dwar il-[idma tal-Gvern fil-qasam talener;ija.

Il-Prim Ministru akkumpanjat millKap tal-Iskola Mary Attard ]ar diversi laboratorji, klassijiet u l-librerija u ltaqa’ mal-istudenti u tkellem mag[hom dwar l-istudji tag[hom.

F’din l-iskola jattendu aktar minn 2,000 student u studenta ta’ ’l fuq minn 16-il sena li jkunu qed i[ejju ru[hom [alli jid[lu fl-Università, fl-MCAST jew fl-ITS. Il-Prim Ministru qal li [afna studenti qed jag[]lu li jkompli jistudjaw filqasam tax-xjenza, tal-biolo;ija, tallingwi u tal-istorja.

Hu qal li dan hu sinjal tajjeb g[al pajji]na g[ax dawn l-istudenti fi ]mien [ames jew sitt snin o[ra se jkunu qed jibdew il-karriera tag[hom f’dawn loqsma tant importanti. Hu fakkar li tta[ri; fid-dinja tal-lum ma jiqafx malli

wie[ed jispi//a mill-iskola imma wie[ed irid jibqa’ jit[arre;. Lawrence Gonzi qal li minkejja s-sitwazzjoni ekonomika u finanzjarja internazzjonali li qed tolqot ukoll lil pajji]na, il-Gvern xorta jibqa’ jag[ti prijorità lill-edukazzjoni u jibqa’ jsib ir-ri]orsi me[tie;a biex l-edukazzjoni tkompli miexja ’l quddiem.

Hu fakkar li anke l-istudenti tal-Iskola Sekondarja Og[la Giovanni Curmi jie[du l-istipendju u [afna mill-istudenti qed anke jie[du l-opportunitajiet talprogrammi tal-UE billi jie[du esperjenzi ;odda anke barra minn Malta.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

4 Parlament

Bosta ra;unijiet g[aliex kontra l-mozzjoni L-Assistent Parlamentari Beppe Fenech Adami flintervent tieg[u qal li hemm bosta ra;unijiet g[aliex se jivvota kontra din il-mozzjoni. Hu qal li dan il-Gvern g[andu track record f’bosta oqsma fosthom fil-[olqien tax-xog[ol. Hu qal li fissena li g[addiet in[olqu 3,100 impjieg ;did. Dan hu kuntrast kbir ma’ dak li hu g[addej f’pajji]i o[ra, sostna Beppe Fenech Adami.

Semma wkoll l-investiment kontinwu fl-edukazzjoni. Hu qal li l-Gvern jonfoq mal-miljun ewro kuljum fl-edukazzjoni ta’ wliedna.

L-Assistent Parlamentari qal li se jivvota kontra g[aliex anke fil-qasam tassa[[a g[andna investiment kbir u kontinwu u dan ukoll b’kuntrast ma’ pajji]i o[ra.

Anke l-anzjani qed igawdu mill-investimenti ta’ dan il-Gvern. Il-Gvern hu kommess li jkompli jibni aktar djar tal-anzjani. Dan hu gvern li fil-Ba;it ippropona tliet mitt ewro g[allanzjani li jg[ixu g[al rashom u li g[andhom ’il fuq minn tmenin sena.

Beppe Fenech Adami sa[aq li dan il-gvern jemmen fl-Ewropa u kien Gvern Nazzjonalista li ta li]-]g[a]ag[ din l-opportunità u li kieku kien g[all-

Oppo]izzjoni, illum dan mhux realtà.

Beppe Fenech Adami qal ukoll li dan hu gvern li jkompli jistimola lekonomija, lis-selfemployed, jg[in lill-persuni b’di]abbiltà. Hu qal ukoll li dan il-gvern jista’ jifta[ar ukoll bin-numru rekord ta’ studenti li qed jiggradwaw u dan meta fis-snin ta[t gvern Laburista l-università kienet belt tal-erwie[.

Qal ukoll li hu kburi bil[idma tal-Gvern fil-qasam internazzjonali, fosthom blg[ajnuna li ng[atat lillpoplu Libjan fi ]minijiet diffi/li u li kellhom b]onn l-g[ajnuna tag[na.

Semma wkoll kif lOppo]izzjoni kienet issu;;eriet li g[andna nie[du l-opportunità biex nie[du t-turi]mu ta’ pajji]i li kienu g[addejin minn diffikultajiet.

Beppe Feench Adami qal li kul[add g[andu ji;;udika lill-Gvern u l-Oppo]izzjoni fuq l-g[emil tag[hom.

L-Assistent Parlamentari sa[aq li l-poplu Malti qed jistenna x’g[andha x’tg[id l-Oppo]izzjoni imma Joseph Muscat qed ja[li l[in b’mod partikulari biddiskors tieg[u nhar il-{add waqt il-konferenza ;enerali annwali tal-Partit Laburista.

{tie;a li l-Oppo]izzjoni tag[ti r-ra;unijiet wara l-mozzjoni L-Assistant Parlamentari Philip Mifsud qal li din il-mozzjoni saret f’/irkustanzi kunfli;;enti bil-Kap tal-Oppo]izzjoni lewwel jg[id li mhux se jid[ol fil-kwistjoni u mbag[ad idawwar il-po]izzjoni tieg[u.

Philip Mifsud qal li b[al diversi o[rajn staqsa lilu nnifsu g[aliex l-Oppo]izzjoni kienet qed tressaq din il-mozzjoni u stenna r-ra;unijiet g[aliha fl-istess mozzjoni quddiem ilParlament. Fil-fatt il-mozzjoni ma tag[ti l-ebda ra;uni.

Fil-mozzjonijiet li ppre]entat jew kienet involuta fihom lOppo]izzjoni dejjem kien hemm xi forma ta’ ra;uni biex issa[[a[ dik il-mozzjoni. Wie[ed jistenna li mozzjoni tkun sustanzjata b’ra;unijiet validi [alli tikkonvin/i lill-Membri jivvutaw favur. I]da fil-mozzjoni ta’ sfidu/ja ma hemm l-ebda ra;uni.

Wie[ed kien jistenna mozzjoni ta’ sfidu/ja kieku fil-pajji] kien hawn kri]i ekonomika jew kien hawn protesti min-nies li ma jistg[ux isibu xog[ol. Bil-maqlub, fil-pajji] hawn ekonomija b’sa[[itha rikonoxxuta anke minn istituzzjonijiet barranin u fir-rigward tan-nies ifittxu x-xog[ol pajji]na g[andu medja ferm inqas minn dik tal-pajji]i tal-UE minbarra [olqien ta’ eluf ta’ mpjiegi.

Philip Mifsud qal li [add ma jista’ jg[id li kien hawn xi disfatta fil-politika internazzjonali, anzi kien hawn rikonoxximent minn madwar id-dinja g[all-mod kif mexa l-Prim Ministru fiddiversi sitwazzjonijiet li sab quddiemu.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li jinkwieta g[all-fatt li anki flintroduzzjoni tieg[u, il-Kap tal-Oppo]izzjoni ma tax ra;uni wa[da valida g[aliex il-Gvern g[andu jkun sfidu/jat. Dan latte;;jament jixhed biss g[atx g[all-poter minn Oppo]izzjoni li trid tirkeb mew;a biex tippre/ipita sitwazzjoni li minnha lpajji] ma jikseb l-ebda ;id.

Philip Mifsud qal li l-PN ma ji [ux lezzjonijiet taddemokrazija mill-Oppo]izzjoni Laburista. Ma ddejjaq xejn iressaq il-mozzjoni tal-Oppo]izzjoni.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li meta jittie[ed il-vot nhar il{amis li ;ej, kull Deputat g[andu j]omm quddiem g[ajnejh illealtà lejn l-elettorat li tah il-privile;; li jirrappre]entah. Hu fatt li dik il-fidu/ja ng[atat g[aliex id-deputat hu parti mill-partit.

Pajji]na fost l-uni/i sitt pajji]i li kisbu ri]ultati po]ittivi fl-UE Fl-Unjoni Ewropea huma sitt pajji]i biss li kellhom tkabbir ekonomiku u t-tkattir taxxog[ol. Fost dawn hemm pajji]na u sa[ansitra Malta tinsab fit-tieni post fit-tkattir tax-xog[ol.

Dan qalu l-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u l-Investiment Tonio Fenech, waqt id-dibattitu lbiera[ filg[axija. Hu qal li dan hu xhieda talpolitika tal-Gvern li kien pre]enti l-[in kollu u kien pro-attiv biex l-ekonomija tibqa’ wa[da stabbli.

Tonio Fenech ;ibed l-attenzjoni li waqt li kienet diskussa l-mozzjoni ta’ sfidu/ja talOppo]izzjoni kien hemm nuqqas kbir ta deputati Laburisti. Hu qal li l-Oppo]izzjoni hi opportunista u ressqet mozzjoni imlibbsa l-isku]a ta’ stabbiltà meta l-Oppo]izzjoni nnifisha qed i;;ib din l-instabbiltà bil-mozzjoni. Tonio Fenech qal li jiskanta kif l-Oppo]izzjoni tibqa’ ma tg[idx x’qed tippre]enta differenti mill-Gvern.

Hu semma wkoll id-diskors ta’ Joseph Muscat tal-{add li g[adda li fih ma hemm xejn. Sostna li l-Oppo]izzjoni toffri biss ba[[, assenza totali minn dak li se tag[mel jekk tkun fil-Gvern. Anke

l-weg[da tad-dawl u l-ilma qed tog[sfor, sostna Tonio Fenech, tant li ma ssemmietx fil-konferenza :enerali Annwali tal-Partit Laburista.

Tonio Fenech qal li l-IMF fa[[ru l-[idma talGvern u l-mod kif fl-2010 l-ekonomija rkuprat u rnexxielha tibqa’ b’sa[[itha. L-IMF imma wissa kif is-sitwazzjoni fl-2012 se tkun sitwazzjoni diffi/li [afna u appella biex ikun hemm protezzjoni tal-attività ekonomika u g[alhekk il-postijiet tax-xog[ol li minnhom tiddependi l-familja Maltija.

Tonio Fenech semma wkoll kif g[al Joseph Muscat l-ekonomija hi sempli/iment il-kaxxa tallarin; tan-nannu. Il-Ministru qal li jekk dan hu lmod kif g[andu jimxi pajji]na ta[t Joseph Muscat dan ikun riskju kbir g[aliex b’mod evidenti dan hu nuqqas ta’ preparazzjoni.

Tonio Fenech qal li dawn l-a[[ar erba’ snin kienu l-aktar erba’ snin diffi/li li qatt iffa//jat lekonomija dinjija. Kien hemm splu]joni filprezzijiet ta]-]ejt, kollass tas-sistema finanzjarja dinjija u pajji]i mifnija bi problemi ta’ dejn kbir li sa[ansitra jistg[u jiffa//jaw falliment.

Muscat jimmanipula s-sitwazzjoni biex jo[loq in/ertezza Il-Ministru Giovanna Debono qalet li fil-mozzjoni li ppre]enta l-Kap talOppo]izzjoni tidher id-differenza bejn is-serjetà talPrim Ministru u l-mod kif ilKap tal-Oppo]izzjoni jrid jimmanipula s-sitwazzjoni [alli jo[loq l-in/ertezza u mhux biex jevitaha.

Giovanna Debono qalet li lGvern immexxi mill-PN qed iwettaq programm u kif g[amel f’le;i]laturi o[ra ta importanza lil G[awdex. Dan kien rikonoxxut mill-poplu G[awdxi li elezzjoni wara o[ra g[adu jag[ti appo;; s[i[ lill-PN. Il-Ministru Giovanna Debono qalet li l-PN qatt ma xxa[[a[ mal-poplu G[awdxi u dejjem esprima bil-fatti

fidu/ja. L-a[[ar li kien filgvern il-Partit Laburista, irrelega lil G[awdex f’livell ta’ segretarjat parlamentari.

Illum G[awdex qed igawdi minn g[add ta’ pro;etti kemm b’fondi nazzjonali kif ukoll b’fondi mill-UE. F’G[awdex twettqu diversi pro;etti filqasam tal-ambjent, fil-qasam edukattiv b’opportunitajiet ta’ tag[lim g[al kull student f’ambjent xieraq.

Il-Ministru Giovanna Debono qalet li l-Gvern qed jirrikonoxxi wkoll il-[tie;a ta’ g[ajnuna lill-istudenti G[awdxin li jridu jaqsmu bejn il-g]ejjer biex ikomplu listudji tag[hom. Fil-Ba;it ta’ din is-sena qed tkun provduta g[ajnuna biex itaffu l-ispejje] ]ejda li jkollhom isiru u dan

minbarra l-istipendju.

Pro;etti o[ra huma marbuta mal-qasam turistiku b’restawr ta’ monumenti stori/i u ta’ attrazzjonijiet turisti/i kif ukoll g[ajnuna lil imprendituri fis-settur.

Sar [afna investiment ukoll fil-qasam tas-sa[[a partikularment fl-Isptar :enerali t’G[awdex bis-servizz ta’ CT Scan, breast screening programme u dalwaqt se jkun hemm servizz ukoll dwar bone density.

Il-Ministru Giovanna Debono qalet li qatt daqs dan l-a[[ar ]mien ma kienet g[addejja attività daqshekk intensa f’G[awdex. Dan kollu g[aliex hawn Gvern li g[andu vi]joni li tinkludi wkoll lil G[awdex.

Mozzjoni mg[a;;la mill-Partit Laburista L-Assistent Parlamentari Charlò Bonnici qal li l-mozzjoni mressqa kienet wa[da mg[a;;la.

Hu qal li l-Oppo]izzjoni mhix qed tg[id x’inhuma r-ra;unijiet g[aliex qed titressaq din ilmozzjoni. Hu qal li jekk jing[asar il-kontenut tal-Oppo]izzjoni wie[ed isib ir-ra;uni vera wara din il-mozzjoni.

Hu qal li l-Oppo]izzjoni ilha tonqos, u toffri b]ie]aq tas-sapun ming[ajr ma toffri kontenut xieraq. Charlò Bonnici qal li seta’ kien hemm numru ta’ nuqqasijiet imma r-ri]ultati talGvern pre]enti juru pajji] sod fuq saqajh li minkejja dak li g[addejja minnu x-xena internazzjonali pajji]na hu kburi bir-ri]ultati li kiseb.

Charlò Bonnici qal li l-Prim Ministru [a de/i]jonijiet g[aqlin, xi kultant anke riskjuzi, li

izda llum nafu fejn qeg[din. Lawrence Gonzi mexxa lil pajji]na anke fl-ag[ar maltemp.

Semma wkoll diversi oqsma li pajjizna qed jirnexxi fihom. Sa[aq li dan hu gvern li qatt ma xxa[[a[ mat-tfal tag[na g[aliex investa biss[i[ fl-edukazzjoni. Ta wkoll opportunità biex I]-]g[a]ag[ imorru l-Università. Anke fl-ambjent dan il-Gvern nefaq bis-s[i[.

Charlò Bonnici qal li dan hu Gvern li ta numru ta’ spazji li]-]g[a]ag[ u l-familji Maltin. Pro;etti kbar li g[addejjin b[alissa, pro;etti li [olqu postijiet tax-xog[ol.

Hu qal li l-Oppo]izzjoni tikkritika l-pro;etti imma t[ares ’il quddiem li tkun hi li tinawgurahom. Dan il-Gvern ma jist[oqqlux l-isfidu/ja g[ax kien gvern li g[araf jeg[leb l-isfidi anke fil-maltemp, temm jg[id Charlò Bonnici.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Parlament 5

Il-Prim Ministru dejjem kien ta’ appo;; Il-Prim Ministru dejjem appo;;jani u g[amilli kura;; meta kelli quddiemi diffikultajiet, Din hi dikjarazzjoni tal-Assistent Parlamentari Robert Arrigo waqt id-dibattitu dwar il-mozzjoni ta’ sfiducja mressqa minn Joseph Muscat.

Hu qal li hu fa/li li wie[ed jitkellem wara li l-affarijiet ikunu se[[ew. Sostna li jemmen li l-a[jar g[a]la tibqa’ dik tal-Partit Nazzjonalista. Robert Arrigo qal li hu jemmen fit-team u ma jaqbilx ma’ min jittimbrah b[ala back bencher.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li jemmen li mis-sitwazzjoni tal-lum hemm [afna x’wie[ed jitg[allem. Hu tkellem kontra pro;etti proposti u meta ppersista fejn [ass

li kellu ra;un irnexxielu jirba[. Ikkritika wkoll l-attakki kultant anke personali li qed isiru fil-blogs li issa qed jaqb]u anke l-limiti.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-Prim Ministru ja[dem [afna u xi affarijiet li ma g[amilhomx hu saru [a]in.

Robert Arrigo qal li issa bdew i]-]jarat fid-djar u qed isiru [afna weg[diet anke mill-kandidati tal-Partit Laburista.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li hu jitkellem ma’ investituri barranin li jinvestu u jridu jinvestu ta[t Gvern Nazzjonalista.

Dawn qed jistaqsu jekk l-in/entivi li je]istu llum humiex se jibqg[u jekk filGvern ikun hawn il-Partit Laburista.

Imqass biex Joseph Muscat imur kontra r-rieda tal-poplu Minkejja li l-poplu ried li dan il-gvern jiggverna g[al [ames snin, l-Oppo]izzjoni trid tmur kontra din idde/i]joni tal-poplu u kien g[alhekk li resqet din il-mozzjoni.

Dan qalu l-Ministru g[atTuri]mu, Kultura u Ambjent, Mario de Marco waqt id-dibattitu dwar il-mozzjoni ta’ sfidu/ja li tressqet millOppo]izzjoni.

Mario de Marco sa[aq li g[andu jkun hemm il-prudenza minn kul[add u g[andu jit[ares l-interess nazzjonali f’kull [in.

Hu qal li Joseph Muscat b’g[a;la jrid jaqta’ l-[ajja ta’ dan il-gvern. De Marco semma kif Joseph Muscat qed jibg[at emails lil setturi ta’ nies biex il-poplu jg[inu jwarrab il-gvern u jkun jista’

jmexxi hu. U dan g[aliex, skont Joseph Muscat, il-pajji] g[andu b]onn tmexxija ;dida.

Il-Ministru de Marco qal li Joseph Muscat qed jg[id li g[andu l-aqwa nies g[all-kabinett imma saqsieh g[alfejn, u qabblu ma’ persuna li marret g[al interview g[all-ewwel darba li fih trid ting[o;ob.

Mario de Marco semma wkoll kif Joseph Muscat fl2003 kien kontra li lParlament jirratifika t-trattat tal-Unjoni Ewropea, i]da mbag[ad b’konvenjenza kien [are; g[all-elezzjonijiet talParlament Ewropew. Dan hu xhieda /ara tal-vi]joni [a]ina li kellu Joseph Muscat dakinhar, sa[aq de Marco u g[alhekk hemm b]onn li dawn jo[orgu fid-dieher.

Dwar il-proposti ta’ Joseph Muscat, Mario de Marco qal li

l-Kap tal-Oppo]izzjoni qed jg[id biex nistennew u naraw u dan juri bidla, minn politika ta’ konvenjenza ghal politika ta’ skiet.

Il-Ministru de Marco qal li kieku ma kienx g[all-politika g[aqlija ta’ dan il-gvern kieku ninsabu f’sitwazzjoni b[al pajjizi o[rajn.

Mario de Marco qal illi kieku l-ekonomija tag[na qieg[da fi stat [azin, kien ikollu ra;un li jressaq vot ta’ sfidu/ja i]da hemm numru ta’ ri]ultati li jikkuntrastaw dan.

Hu qal li hemm bosta setturi li kienu salvati mill-gvern fosthom is-settur tax-xog[ol. U lpolitika tal-Gvern qed tkun konfermata minn istituzzjonijiet barranin fosthom l-IMF. Dan hu /ertifikat li x-xog[ol tal-Gvern fl-ekonomija qed isir u qed isir b’mod tajjeb [afna.

M’hemmx ra;uni valida wara l-mozzjoni ta’ sfidu/ja L-Oppo]izzjoni Laburista sal-lum g[adha ma tatx ra;uni g[ala resqet din il-mozzjoni. Dan qalu s-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u Sport Clyde Puli waqt id-dibattitu dwar ilmozzjoni ta’ sfidu/ja mressqa minn Joseph Muscat. Hu qal li wie[ed jissuspetta r-ra;uni vera g[aliex tressqet din il-mozzjoni.

Clyde Puli qal li pajji]na mhux g[addej minn xi kri]i b[al ma huma g[addejjin pajji]i o[ra.

Dan il-Gvern miexi bi pjan u qed iwettaq ilprogramm elettorali. Sa[aq li wie[ed jara kuntrast kbir bejn dak li g[addej minnu pajji]na u dak li g[addejjin minnu l-Gre/ja, l-Italja u pajji]i o[ra.

Pajji]na ma g[andux kri]i fejn tara eluf ta’ studenti fit-toroq jipprotestaw, pajji]na g[andu sisien sodi fl-edukazzjoni u l-investiment ila[[aq miljuni kbar, stipendju lill-istudenti kif ukoll politika li t[ares i]-]g[a]ag[. Clyde Puli semma t-twaqqif ta’ A;enzija }g[a]ag[, a;enzija li qieg[da toffri programmi g[a]]g[a]ag[.

L-in/entivi fil-qasam tax-xog[ol qed i[allu rri]ultati me[tie;a u qed naraw dan anke filqg[ad fost i]-]g[a]ag[ li hu fost l-anqas flUnjoni Ewropea.

Semma wkoll l-inizjattivi g[al familji ]g[a]ag[ u l-mi]uri mittie[da fil-ba;it huma nti]i biex ikun hemm aktar benefi//ji g[allfamilja. Fost o[rajn tax band ;dida g[all-;enituri, ]ieda fic-children’s allowance u o[rajn.

Fil-qasam sportiv sar ukoll [afna xog[ol, sa[aq Clyde Puli, fost o[rajn b’kumplessi ;odda.

Clyde Puli qal li kull membru tal-E]ekuttiv b’mod umli jista’ jg[id li [idmietu twettqet tajjeb u baqa’ aktar xog[ol xi jsir.

Semma wkoll kif hu inkwetanti li lOppo]izzjoni mhi qed tg[id xejn dwar il-politika tag[ha, fost o[rajn fix-xog[ol, fi]-]g[a]ag[ u f’bosta setturi o[ra.

Clyde Puli qal li l-Oppo]izzjoni mhix kredibbli g[ax mhi toffri xejn ;did. Temm billi qal li jittama li l-Partit Laburista ma jkunx replika g[al dak li kien tela’ fil-gvern fl-1996.

Bi kritika kostruttiva jista’ jsir progress Id-Deputat Nazzjonalista Jean Pierre Farrugia qal li hu b[ala back bencher ried jara kif seta’ jikkontribwixxi aktar biex iwettaq il-programm talGvern u jressaq ’il quddiem ix-xewqat tal-kostitwenti tieg[u. Hu qal li g[amel aktar minn elf mistoqsija parlamentari, ilkoll su;;eriti mill-kostitwenti.

Kien hu li g[amel l-ewwel mistoqsija parlamentari dwar il-lista ta’ stennija fl-Isptar dwar diversi operazzjonijiet.

Wara dik il-mistoqsija bdiet tinteressa ru[ha anke lOppo]izzjoni u l-media talOppo]izzjoni inqdiet bil-mistoqsijiet tieg[u biex tag[ti limpressjoni li mhux jaqbel mal-Gvern.

Jean Pierre Farrugia qal li meta kompla b’aktar mistoqsijiet irri]ulta li sar progress.

Dan ifisser li permezz tal-kritika kostruttiva, l-affarijiet jimxu. Hu qal li ma jaqbilx ma’ Membri Parlamentari li ma jag[mlux mistoqsijiet parlamentari.

Jean Pierre Farrugia qal li mistoqsijiet o[ra li g[amel kienu dwar g[oti ta’ medi/ini b’xejn u b’enfasi li qed issir fis-servizz tas-sa[[a primarja qed isir progress u ma]-]mien ;ew inklu]i aktar kategoriji ta’ mard kroniku biex ikollhom g[ajnuna ta’ medi/ini b’xejn.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-Gvern se jinawgura sistema elettronika li minnha se jibbenefikaw it-tobba talfamilja u g[alhekk anke lpazjenti tag[hom.

Jean Pierre Farrugia qal li fost affarijiet o[ra kien insista wkoll dwar programmi ta’ twaqqig[ ta’ kerrejiet.

Fuq dan ukoll sar xog[ol u fil-ba;it g[al din is-sena qed tkun offruta g[ajnuna g[al sidien li jridu jirran;aw proprjetajiet tag[hom [alli jtaffu mill-problema tat-talbiet g[al akkomodazzjoni.

Jean Pierre Farrugia tkellem ukoll dwar titjib fissistemi edukattivi u fil[olqien tax-xog[ol. Hu qal li meta jara li l-kritika li g[amel hu b[ala back bencher g[enet lill-Gvern biex itejjeb l-affarijiet i[ossu sodisfatt.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li hu kkritika wkoll g[allmod kif kien qed isir li]vilupp tal-iskema talIspi]jar tal-G[a]la Tieg[ek.

Hu jinsab kuntent li issa laffarijiet qed isiru b’aktar [effa u b’firxa wkoll lejn innofsinhar ta’ Malta. Tkellem ukoll dwar l-u]u ta/-?entri tas-Sa[[a.

Jean Pierre Farrugia qal skont l-etika tal-Membri Parlamentari hu rnexxielu jikseb ri]ultati ming[ajr ma wettaq theddid. Hu kkwota problemi li kellhom jiffa/jaw pajji]i o[ra u rrefera kif flItalja, l-Oppo]izzjoni [e;;et biex il-pajji] ma jmurx lejn elezzjoni qabel i]-]mien.

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni f’Malta l-ewwel qal li ma jridx iwassal lill-pajji] g[al dan il-pass, i]da kif mar quddiem il-partit kellu jaqbad ittriq [alli jimbotta lill-pajji] lejn elezzjoni.

Gvern li dejjem investa f’setturi importanti L-Assistent Parlamentari Stephen Spiteri qal li l-pajji] kiseb ri]ultati g[aliex g[andu tmexxija ta’ Prim Ministru li jmexxi b’g[aqal. Ir-ri]ultati miksuba huma rikonoxxuti wkoll minn istituzzjonijiet internazzjonali.

Stephen Spiteri qal li s-su//essi huma miksuba fost o[rajn fil-qasam tas-sa[[a u fl-edukazzjoni. Il-Gvern pre]enti, minkejja dak li tg[id l-Oppo]izzjoni, baqa’ joffri servizzi tassa[[a tal-aqwa kwalità b’xejn.

Fil-qasam edukattiv qed jie[u passi biex itejjeb il-fa/ilitajiet u anke l-livell tat-tag[lim. Qed jittejjeb ukoll is-servizz g[al tag[lim ta’ tfal li jsibu diffikultajiet u problemi ta’ tag[lim.

Stephen Spiteri qal li l-Gvern dejjem emmen fl-edukazzjoni inklussiva u qed jie[u l-passi li hemm b]onn biex it-tfal kollha jkollhom jir/ievu t-tag[lim skont il-[iliet tag[hom. Malta tinsab l-ewwel f’dak li hu servizz ta’ edukazzjoni inklussiva.

Fil-Ba;it ta’ din is-sena kompla l-investiment g[al titjib filfa/ilitajiet tal-iskejjel anke lil dawk indipendenti. Se jkun hemm titjib fil-fa/ilitajiet tax-xjenza, tal-isport, tal-i]vilupp tat-tag[lim mill-g[alliema.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li ma jistax ma jsemmix linvestiment infrastrutturali li qed isir f’g[add ta’ skejjel inklu] f’laboratorji u anke investimenti ta’ ener;ija alternattiva.

Stephen Spiteri qal li fit-twettiq tal-politika edukattiva ma jistax ma jsemmix l-istipendji lill-istudenti. Dawn l-g[otjiet, bilmaqlub g[al dak li kien g[amel Gvern Laburista, l-istipendji jing[ataw ming[ajr ma l-istudenti jridu jrodduhom lura.

Minbarra l-istipendji hemm ukoll il-boro] ta’ studju li g[al u[ud minnhom hemm l-g[ajnuna ta’ fondi mill-UE u li kien g[all-Oppo]izzjoni Laburista anke dan il-benefi//ju kien jintilef.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

6 Lokali

Jin[atar Chairman ;did tal-MITA Godwin Grima, isSegretarju Permanenti Ewlieni, in[atar millKabinett b[ala /-Chairman tal-A;enzija Maltija tatTeknolo;ija talInformazzjoni (MITA).

S’issa hu kien qed iservi b[ala Deputat Chairman tal-A;enzija.

Godwin Grima se jie[u post Claudio Grech, li serva g[al diversi snin b[ala Chairman tal-MITA. Fi stqarrija il-Ministeru g[allInfrastruttura, it-Trasport u l-Komunikazzjoni qal li b[alissa g[addej il-pro/ess dettaljat ta’ handover.

Jibda l-pro/ess biex il-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema jkun xolt Il-Gvern beda l-pro/ess tax-xoljiment tal-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema u lavvi] tax-xoljiment jo[ro; skont il-li;i u l-elezzjoni talKunsill issir mal-kumplament tal-lokalitajiet li g[andhom elezzjoni din issena.

Fl-4 ta’ dan ix-xahar fuq parir tad-Dipartiment talGvern Lokali, il-Gvern [are; Avvi] Formali ta’ Xoljiment. Il-Kunsill Lokali wie;eb b’ittra datata l-11 ta’ dan ix-xahar.

Id-Dipartiment tal-Gvern Lokali e]amina r-risposta tal-Kunsill u rrakkomanda x-xoljiment tal-Kunsill.

Fl-Avvi] Formali, saret referenza g[al rapport im[ejji mid-Direttur g[adDipartiment g[all-Gvern Lokali u li fih jissemmew linvestigazzjonijiet li saru mill-Internal Audit and Investigations Directorate.

Id-Direttorat investiga diversi allegazzjonijiet li saru fuq il-Kunsill Lokali ta’ TasSliema u b’rabta mag[hom

jissemmew eks Sindku, eks Segretarju E]ekuttiv, eks Deputat Segretarju E]ekuttiv u numru ta’ membri talKunsill.

L-eks Sindku u kunsillieri lokali tressqu l-Qorti akku]ati b’reati differenti.

Id-Dipartiment tal-Gvern Lokali wettaq e]er/izzju ta’ monitora;; tal-laqg[at talKunsill biex jevalwa l-andament tal-operat tal-istess Kunsill u dan wera bi/-/ar li qed ikun hemm /irkustanzi fejn il-Kunsill mhux qed

ikun jista’ jkompli bl-operat tieg[u min[abba tfixkil li beda wara l-pro/eduri legali li nbdew fil-Qorti u min[abba nuqqas ta’ ftehim bejn ilkunsillieri.

Ir-rapport tad-Direttur g[all-Gvern Lokali jikkonkludi li din is-sitwazzjoni qed ixxekkel l-andament amministrattiv tal-Kunsill u g[alhekk mhux qed isir progress fuq numru ta’ inizjattivi. G[alhekk id-Direttur ta parir li l-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema jkun xolt.

Erba’ snin [abs fuq serq minn djar Sqalli ta’ 36 sena kien ikkundannat g[al erba’ snin [abs o[ra wara li ammetta li seraq b’kemm jiswew eluf ta’ ewro u o;;etti o[rajn minn djar f’San :wann, Birkirkara u s-Swieqi.

Dan is-serq se[[ bejn Di/embru u l-ewwel ;img[a ta’ Jannar li g[adda. .

Carmelo Ciranna, minn Siraku]a ammetta li seraq minn dawn it-tlett idjar u li wettaq [sara fuqhom meta kien qed jisraq minnhom.

Fil-bidu ta’ dan ix-xahar

Ciranna kien ikkundannat tliet snin [abs o[ra fuq serq minn g[add ta’ residenzi o[ra, u f’dan l-ewwel ka] kien [are; li minbarra flus u o;;etti, huwa kien seraq ukoll o;;etti tad-deheb u ;ojjellerija.

Ciranna kien ta’ spiss qed ji;i Malta biex jara lil uliedu fl-Imsida li qeg[din joqog[du ma’ ommhom.

L-Ispetturi Fabian Fleri u Keith Arnaud mexxew ilProsekuzzjoni. Is-sentenza ng[atat mill-Ma;istrat Audrey Demicoli.

L-Oppo]izzjoni tibqa’ tirrikorri g[all-gideb Il-Ministeru g[as-Sa[[a, lAnzjani u Kura fil-Komunità ddeplora l-a;ir tal-media Laburista li g[al darb’o[ra xandret gideb fil-konfront talMinistru Joe Cassar.

One News re;a’ g[a]el li jivvinta dwar il-professjoni ta’ Joe Cassar, liema professjoni ma baqax jipprattika meta sar Segretarju Parlamentari fl2008. Fil-;ranet ta’ qabel, ilmedia Laburista vvintat u attakkat ukoll lill-familja Cassar.

Fil-Parlament nhar it-Tnejn li g[adda l-Ministru Cassar /a[ad dak li qalet il-media Laburista, i]da madankollu din kompliet bil-kampanja qarrieqa tag[ha.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Lokali 7

1,500 [addiem fuq il-pro;etti tat-toroq arterjali ■ Xog[ol avvanzat fuq sitt pro;etti ta’ toroq arterjali b’investiment ta’ €55 miljun minn Charles MUSCAT

B[alissa l-Gvern g[addej b’xog[ol intensiv fuq sitt pro;etti kbar ta’ toroq arterjali li b’kollox fihom aktar minn 12-il kilometru u li qed isiru b’investiment ta’ €55 miljun. 85 fil-mija minnhom huma fondi tal-Unjoni Ewropea. F’dawn it-toroq qed ja[dmu 25 kuntrattur li bejniethom qed i[addmu 1,500 [addiem.

Austin Gatt, il-Ministru g[all-Infrastruttura, itTrasport u l-Komunikazzjoni qal dan ilbiera[ waqt konferenza tal-a[barijiet li saret fi Triq il-Kunsill tal-Ewropa li hi wa[da mit-toroq li qed jinbnew mill-;did.

Il-pro;etti li qed isiru u li jiffurmaw parti mill-programm TEN-T tal-Unjoni Ewropea huma Triq ilKunsill tal-Ewropa u Triq Garibaldi f’{al Luqa; Moll i/-?angatura u Triq lG[assara tal-G[eneb filMarsa; Triq il-Marfa u /?irkewwa fil-Mellie[a; Triq l-Im;arr fix-Xewkija G[awdex; il-By Pass talMellie[a u Triq Di/embru13 fil-Marsa.

Il-Perit John Demicoli, ilProject Manager g[all-programm TEN-T ta’ Transport Malta spjega li erbg[a minn dawn il-pro;etti bdew kmieni s-sena li g[addiet u t-tnejn lo[ra bdew lejn l-a[[ar tassena li g[addiet. Hu qal li xxog[ol f’dawn il-pro;etti hu avvanzat u f’[afna minnhom tlestew is-servizzi, saru kanali g[all-ilma tax-xita u anke kienu asfaltati xi karre;;jati.

Il-pro;ett ta’ Triq il-Kunsill tal-Ewropa u Triq Garibaldi miexi b’ritmu tajjeb u aktar minn nofs ix-xog[ol tlesta u karre;;jata minnhom infet[et g[at-traffiku. Madwar 80 filmija tal-pro;ett bejn ilMenqa u l-Valletta Waterfront jinsab lest u dalwaqt jing[ata t-tarmak. Miexi wkoll tajjeb il-pro;ett tal-

Marfa u /-?irkewwa u lewwel li se jitlesta se jkun flin[awi fejn hemm il-lukandi.

Il-Perit John Demicoli qal li f’Marzu li g[adda beda xxog[ol fuq Triq l-Im;arr fixXewkija u x-xahar id-die[el se ting[ata it-tarmak. Ixxog[ol fil-By-Pass ta’ Pennellu fil-Mellie[a g[addej ukoll u b[alissa t-triq hi mag[luqa g[at-traffiku. Dan ix-xog[ol mistenni jitlesta lejn l-a[[ar ta’ din is-sena.

Il-Ministru Austin Gatt qal bejn is-sena 2004 meta Malta ssie[bet fl-UE u l-a[[ar ta’ din is-sena l-Gvern se jkun investa madwar €95 miljun f’toroq arterjali li 85 fil-mija minnhom kienu fondi tal-UE. Dan juri kemm is-s[ubija flUE kienet pass kbir ’il quddiem g[al pajji]na.

Austin Gatt qal li f’April mistenni jitlesta x-xog[ol ta’ Triq il-Kunsill tal-Ewropa u Triq Garibaldi kif ukoll ta’ Triq l-G[assara tal-G[eneb fil-Marsa. Hu qal li x-xog[ol fuq dawn is-sitt pro;etti miexi skont il-programm u skont il-ba;it. Hu fakkar li xxog[ol qed isir skont ilkriterji stabbiliti mill-UE u jsir quality testing fuqhom kemm waqt li jkun qed isir ix-xog[ol kif ukoll wara.

Il-Ministru Gatt qal li minn meta twaqqfet Transport Malta fl-2008 sal-lum sar investiment ta’ €19-il miljun fuq 317-il triq residenzjali li aktar minn 200 minnhom jitlestew f’April li ;ej. Hu qal li g[al din is-sena l-Gvern ivvota €10 miljun g[at-toroq residenzjali.

Austin Gatt qal li dawn ilpro;etti qed jo[olqu x-xog[ol g[al eluf ta’ [addiema Maltin u G[awdxin u jekk xi [add li jitla’ fil-Gvern u jwaqqaf dan il-pro;etti, [afna [addiema jitilfu l-impjieg tag[hom u g[ajxien g[all-familji tag[hom.

• Ara wkoll pa;na 32

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Lokali 9

A//ess ;did g[all-Belt mill-foss Il-kapitali Maltija se tkun iktar a//essibbli minn qatt qabel b’diversi da[liet imferrxa mad-dawra tag[ha. Il-Ministru tar-Ri]orsi u l-Affarijiet Rurali George Pullicino lbiera[ [abbar pro;ett ie[or li se jkompli j]id l-a//ess g[all-Belt Valletta u fl-istess waqt i]id lispazji ta’ parke;;.

Id-da[la l-;dida se tkun mina fis-swar li tinsab fil-foss talbelt, quddiem il-kontragwardja ta’ San Mikiel, u ti]bokka fittarf ta’ Triq in-Nofsinhar filbelt.

Din il-mina kienet inbniet

g[al skopijiet ta’ difi]a millKavallieri ta’ San :wann u kienet isservi biex is-suldati jin]lu minnha g[allkontragwardja. Fil-pre]ent ilparti ta’ fuq tag[ha tintu]a b[ala ma[]en mill-Kunsill Lokali tal-Belt i]da permezz ta’ pro;ett tal-Gvern din se tinfeta[ g[all-pubbliku u sservi b[ala punt ie[or minn fejn innies jistg[u jitilg[u g[all-belt.

Fil-mina, li hi twila 75 metru, se jitwa[[lu travelators, li huma spe/i ta’ escalators, biex ikun hemm iktar kumdità g[all-pubbliku.

Missier Cyrus Engerer jammetti li kellu l-kannabis Chris Engerer, li ji;i missier il-kandidat tal-Partit Laburista Cyrus Engerer, ammetta quddiem ilMa;istrat Edwina Grima li kellu fil-pussess tieg[u lpjanta kannabis. Hu kien tressaq il-Qorti f’Lulju li g[adda.

Il-ka] kien qajjem /ertu interess min-na[a tal-media min[abba li Chris Engerer ta’ 56 sena minn Tas-Sliema

kien inqabad bid-droga ftit tal-jiem wara li ibnu kien ing[aqad mal-PL mill-PN, bil-Pulizija mill-ewwel ti/[ad rapporti li hu kien tressaq il-Qorti min[abba ra;unijiet politi/i.

L-Avukati Edward Gatt u Carlo Bisazza dehru g[al Chris Engerer filwaqt li lProsekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Victor Aquilina.

Il-Ministru George Pullicino, flimkien mal-Perit Mary Louise Musumeci, spjega kif apparti minn dan, l-artisti Maltin se jing[ataw i/-/ans li jesebixxu l-arti tag[hom permezz ta’ esperjenza awdjovi]iva fil-mina. Waqt skavi li saru fil-post instabet ukoll batterija, li skont l-istoriku Stephen Spiteri ma tidher imkien fil-pjanti ta’ ]mien ilKavallieri. Din se ti;i restawrata u integrata filpro;ett.

Il-Perit Musumeci spjegat kif is-swar ta’ Malta fihom [afna

spazji li ma jintu]awx u g[alhekk, dan se jkun pro;ett pilota dwar kif dawn l-ispazji jistg[u ji;u utilizzati g[all-u]u tal-pubbliku.

Dan il-pro;ett se jsir b’fondi tal-Gvern u mistenni jiswa madwar €800,000.

Il-Ministru Pullicino qal li lpro;ett mistenni jitlesta sassena d-die[la meta jkun qed jitlesta wkoll ir-restawr tasswar. Hu qal li dan jing[aqad ma’ diversi da[liet o[ra g[allbelt Valletta, fosthom lift li se jsir vi/in il-pitch tal-waterpolo f’Marsamxett biex itella’ lin-

nies [dejn Biagio Steps u l-lift tal-Barrakka ta’ Fuq. Jorbot ukoll mal-pro;etti tad-da[la tal-Belt Valletta u mar-restawr li qed isir fuq is-swar tal-Belt, tal-Birgu, tal-Mdina u ta/?ittadella b’investiment ta’ €36 miljun mill-UE. Dwar il-parke;; il-Ministru Pullicino qal li dan se ji]died wara li fl-a[[ar xhur ;iet illiberata bi//a art li kienet qed ti;i okkupata illegalment.

B[alissa, fiz-zona tal-foss hemm spazju g[al 350 karozza.

Meta jitlesta l-pro;ett dawn se ji]diedu b’250.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

10 Opinjoni

I]-]ifna tal-pesta “Xi mkien qalb l-isqaqien dojoq, u l-mollijiet fgati, listalel, il-[wienet tax-xog[ol, foro; u fieri tal-belt Medjevali ta’ Strasbourg, Frau Troppea [ar;et barra u bdiet ti]fen. Sa fejn nistg[u ng[idu, l-ebda mu]ika ma kienet qed iddoqq u hi ma wriet l-ebda g[elm ta’ fer[ hekk kif id-dbielet tag[ha telg[u ’l fuq madwar ri;lejha li bdew ji//aqalqu b’heffa kbira.” (A Time to Dance, A Time to Die – John Waller).

Wara sig[at ta’ /aqliq ta’ ;enn, Troppea waqg[et fl-art g[ajjiena u fl-a[[ar raqdet.

B[alha bdew jag[mlu o[rajn - il-;enn infirex u mieg[u nfirxet il-pesta. G[aliex ilpesta bdiet twassal lin-nies g[a]-]fin? L-istoriku John Waller fl-istudju A Time To Dance a Time To Die, jag[mel studju dwar x’seta’ ;ara fil-belt importanti ta’ Strasbourg fl-Imperu Qaddis Ruman, li skont Voltaire la kien qaddis, la kien Ruman u lanqas imperu.

Il-qalba tal-kummer/ Strasbourg kienet il-qalba tal-kummer/ fl-Ewropa. Filjum fuq imsemmi u fix-xhur ta’ wara, meg[jun minn dokumenti, kitbiet u pitturi ta’ dak i]-]mien, il-kittieb ifassal b’mod popolari li j[e;;e; lill-

qarrej jg[addi minn folja g[al folja qisu qed jaqra xi rumanz, qisu qed jaqra xi xog[ol tal-im[allef Giovanni Bonello dwar l-Ir[ieb ta’ San :wann.

mill-Ma;istrat Joe CASSAR

Kif kienu jg[ixu n-nies fi Strasbourg u fi bliet kbar qrib fil-bidu tas-seklu sittax? LUmani]mu u r-Rinaxximent.

Qawmien mill-;did flEwropa, /entru ta’ g[erf, kultura, arti. Tama fil-[iliet tal-bniedem imsa[[a bissejbiet f’kulturi ta’ qabel.

Tag[lim bil-Grieg u l-Ebrajk, filosofija Griega, ilmisti/i]mu Lhudi mg[aqqad mal-Kristjane]mu.

Fuq quddiem il-Familja Medi/i, l-istudju]i Erasmus ta’ Rotterdam, Thomas More, Montaigne, Cervantes. Ilpittur Botticelli, Jean von Eyck, Michelangelo, Durer. {ajja raffinata b’valuri ;odda.

I]da dan is-seb[ biddel il[ajja ta’ kuljum g[all-poplu tad-dinja l-qadima, li fl-1492 kien resaq lejn id-dinja l;dida bis-sa[[a ta’ Colombo?

Is-so/jetà ta’ fuq u dik ta’ isfel. In-nobbiltà, il-burge]ija,

il-kleru ta’ fuq kienu jafu jg[ixu, imexxu huma g[ax g[onja u qawwija. I]da n-nies ta’ isfel kellha ta[dem lejl u nhar g[all-[ob]a ta’ kuljum.

Il-;u[ meta l-ista;uni ma kinux [anina mag[hom, meta armati ta’ mer/enarji kienu jinvadu u jeqirdu, meta lannimali u l-[mie; fit-toroq kienu j;ibu l-mard qerriedi.

Kif setg[u j[allsu t-taxxi u jag[tu lura l-flus li l-u]ura kienet tnewlilhom.

Nies li tara f’kollox ilkastig tal-Mulej, li jrid jit[allas minnhom g[al dnubiethom. Hekk kienu lprietki ta]-]mien. Xejn taliskantament, g[ax Malta g[adhom isiru minnhom.

I]-]fin, skont it-tag[lim uffi/jali tal-Knisja ma setax isir, g[ax kien iwassal g[al dnubiet kbar. I]da fil-fatt kien isir fil-karnival (il-qarrej jiftakar fil-Gran Mastru Lascaris), fil-festi talqaddisin, fi]-]wi;ijiet, fittwelidijiet, fil-funerali u flewwel quddiesa ta’ qassis.

Il-prima messa li Dun Joe Borg semma xi xhur ilu filgazzetta The Sunday Times.

Ukoll fil-kunventi, fejn irreli;jo]ità ta’ [afna kienet spi//at. I]-]fin g[all-poplu kien [arba mill-mi]erja ta’ kuljum, [in maqsum ma’ o[rajn, imferra[ bil-mu]ika u xorb ta’ nbid.

Il-kittieb isostni li l-imxija tal-1518 fi Strasbourg u qrib [akmet fuq nies batuti li kienu jg[ixu fil-mi]erja.

Dejjem be]ag[na, mg[addsa

fi twemmin fierag[ li l-Mulej jew ix-xitan mibg[ut minnu kien se j;ibilhom [sara kbira.

Il-bi]a’ kienet i;;ib listeri]mu u tibdil fil-mo[[ li jinqata’ mir-realtà tal-[ajja.

Meta waslet f’dan l-istat, Troppea u o[rajn tawha g[a]]fin. Mard tal-;isem jing[aqad ma’ mo[[ g[ajjien.

Troppea kienet mara u n-nisa kienu jitqiesu b[ala inqas mill-ir;iel, Ulied Eva, li ;abet id-dnub fid-dinja.

Ftit ta]-]mien wara, flEwropa bdew jin[arqu n-nisa g[ax da[let f’ras il-poplu li dawn kienu jwettqu lmag[muli - kienu s[a[ar.

It-twemmin fl-astrolo;ija, tbassir tal-;ejjieni. Il-qag[da tal-istilel fis-sajf tal-1518, [abbret li kien ;ej di]astru.

Fl-1492 f’g[alqa qrib il-belt ta’ Ensisheim, [dejn Strasbourg waqg[et meteorita f’g[alqa u g[amlet [ofra kbira. Minkejja s-sbu[ija talkatidral ta’ Strasbourg kien ;ej l-hemm.Din is-sena hawn min qed ja[seb li se ti;ri xi wa[da fit-12 ta’ Di/embru.

Donnhom in-numri 12#12#12 se jqumu g[all-bniedem.

Ta’ ]g[ar konna mwerwra mit-‘tlett ijiem tad-dlam’. Issa nstab kalendarju tal-Maja.

Parir mit-tobba L-imsejkna Troppea u lkon/ittadini. Il-gvern tal-belt, imsejja[ il-Kunsill tal-Wie[ed u G[oxrin [a parir mix-xirka tat-tobba. Wara [afna [sieb ilmexxejja u t-tobba dehrilhom li l-mu]ika setg[et tfejjaq lillimsejkna. Ix-xirkiet talmastrudaxxi u tal-kunzaturi ;ew mitluba jift[u s-swali tag[hom g[a]-]fin, g[allfejqan tal-mard. Biex il-morda ma jiqfux mi]-]fin ;ew mikrija r;iel b’sa[[ithom biex ji]fnu mag[hom.

Il-kotba ta’ dak i]-]mien isemmu wkoll mara kbira.I]-

]effiena bdew jing[ataw

jieklu b’xejn u g[alhekk kien hemm min qabillu jag[milha ta’ marid. Il-pesta bdiet tinfirex u mietu [afna.

Il-fejqan mistenni ma ;iex.

Twaqqaf i]-]fin u biex tin]amm il-morali, nies ta’ fama [a]ina ;ew imke//ijja mill-belt. Min kien ji]fen kellu jing[alaq ;ewwa u l-istess dawk li soltu kienu joqog[du mieg[u.

Fl-in[awi ta’ Saverne kien hemm xbieha ta’ San Vitu. Min ni]]el il-;rajjiet semma [afna versi li nkitbu dak i]-]mien. Se naqleb wa[da minnhom g[allMalti: “Mijiet ta’ nies bdew fi Strasbourg#Ji]fnu u jaqb]u, nisa u r;iel.#Fil-bera[ tas-suq, sqaqien u toroq.#Jum u lejl - ma tantx kielu,#kemm kemm, biex jistg[u jer;g[u ji]fnu.#I]-]ifna ta’ San Vitu din il-pesta kienet imsej[a” Il-Kunsill kera l-karrijiet.

Fihom tgeddsu l-morda. Billi lknisja bi xbieha ta’ San Vitu kienet fuq g[olja, in-nies kellhom jin]lu mill-karrijiet u jitilg[u bil-mixi ’l fuq.

Mag[hom ;abu xemg[a kbira li g[aliha kien [allas ilKunsill. Meta waslu, tawhom jilbsu ]raben [omor. Hekk jew hekk San Vitu martri kien tqieg[ed f’kaldarun bin-nar a[mar jaqbad madwaru. Sar ittalb u ;ie l-fejqan. Il-mo[[ talmorda min-na[a g[adda g[allo[ra. Kif da[[lu f’rashom li mardu, hekk da[[lu f’rashom li fiequ.

L-isem tal-ktieb hu mnebba[ mill-Kotba Mqaddsa (Koholet 3, 1-4): Kollox g[andu ]mienu, u kull [a;a g[andha waqtha ta[t is-sema: ]mien li titwieled, u ]mien li tmut: ]mien li t[awwel, u ]mien li ta[sad l-im[awwel; ]mien li toqtol, u ]mien li tfejjaq: ]mien li ;;arraf u ]mien li tibni; ]mien li tibki u ]mien li tid[aq; ]mien li tag[li, u ]mien li ti]fen...... {ajr lil Agenda Book Shop

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Malta te[tie; tkompli bi tmexxija tajba Il-mozzjoni li qed ti;i diskussa fil-Parlament b[alissa kaw]a tal-g[atx li g[andu l-mexxej Laburista u Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat biex ikun Prim Ministru llum qabel g[ada, hi konferma /ara kemm Joseph Muscat irid iqabbad lil pajji]na triq o[ra differenti u li ma nafux x’ri]ultati se tag[ti.

Joseph Muscat qatt ma rrikonoxxa li l-ekonomija tal-pajji] hi mibnija fuq politika li qed tag[ti rri]ultati. Ma nistennewx li l-Kap tal-Oppo]izzjoni jaqbel f’kollox mal-politika tal-Gvern. Ma nistennewx li jaqbel dejjem ma’ kull riforma. I]da tal-anqas, nistennew alternattivi. Nistennew proposti konkreti. Nistennew policies /ari. Nistennew li f’dak li hu l-interess nazzjonali, i[alli l-parti;jani]mu politiku warajh u juri maturità politika.

Muscat qieg[ed iqarraq dwar is-sitwazzjoni ekonomika

I]da ma nistg[ux na//ettaw li l-Kap talOppo]izzjoni jipprova jqarraq billi jag[laq g[ajnejh u jinjora ri]ultati li qed ipo;;u lil pajji]na fit-triq ittajba fi ]minijiet mill-aktar diffi/li g[all-ekonomija dinjija u g[as-suq finanzjarju dinji. Dan lanqas ma jfisser li g[andna nistrie[u fuq ir-ri]ultati miksuba g[aliex il-[idma trid tkompli kuljum. Kuljum hemm sfidi x’nindirizzaw jew sitwazzjonijiet li l-pajji] irid kontinwament ikompli ja;;usta.

Il-Gvern immexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, wera li kapa/i ja;;usta l-politika tieg[u biex jilqa’ g[all-isfidi internazzjonali. Wera li hu kapa/i jie[u de/i]jonijiet kura;;u]i. Kapa/i jindirizza riformi

kbar biex isa[[u l-ekonomija ta’ pajji]na. Dan urih b’mod /ar fis-settur tat-tarznari , fis-settur tat-trasport pubbliku u issa wkoll fit-triq li qabad pajji]na biex jag[ti sostenibbiltà u vijabbiltà lill-Air Malta. Wera wkoll politika soda biex inaqqas l-i]bilan/ tal-pajji] g[al ta[t it-3% biex tissa[[a[ il-kompetittività u titkattar il-fidu/ja fl-investituri lokali u barranin. Dan kollu, il-Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi wettqu b’de/i]jonijiet li [a fl-interess tal-pajji]. De/i]jonijiet o[rajn li raw investiment qawwi fl-edukazzjoni, fisservizzi tas-sa[[a u fl-ambjent.

L-IMF jirrikonoxxi l-politika ekonomika ta’ Malta

Dak li ma jridx jitkellem dwaru Joseph Muscat, jitkellmu b’anali]i dettaljata istituzzjonijiet internazzjonali b[alma juri r-rapport tal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) ippubblikat din il;img[a – f’;img[a importanti g[all-politika f’pajji]na. F’rapport dwar Malta, l-IMF wissa li quddiem l-isfidi u d-diffikultajiet ekonomi/i li se jkun qieg[ed jiffa//ja l-pajji] din is-sena, Malta te[tie; tmexxija soda [alli dak li nkiseb fl-a[[ar snin ma jintilifx fil-maltemp internazzjonali li g[addej partikularment fiz-zona ewro.

F’kuntrast ma’ dak li jg[id Joseph Muscat dwar lekonomija ta’ Malta, l-IMF jirrikonoxxi li l-effetti talkri]i fiz-zona ewro matul din is-sena li g[addiet kienu kontrollati bil-Prodott Gross Domestiku jikber f’termini reali bi 2.25% u titjib fis-suq tax-xog[ol. LIMF jirrikonoxxi wkoll li d-de/i]jonijiet li [a l-Gvern

kienu prudenti. Jirrikonoxxi wkoll li l-effett tad-dejn baqa’ kontrollat g[all-fatt li l-parti kbira tad-dejn hu mal-poplu tag[na stess.

L-IMF jitkellem /ar ukoll li l-isfida ewlenija g[al din is-sena se tkun l-g[aqal fit-tmexxija politika f’ambjent makro-ekonomiku bi tbassir ta’ ekonomija Ewropea fi kri]i. Ma’ dan ukoll, kien hemm ir-rapport tal-Kummissjoni Ewropea li rrikonoxxiet ukoll li Malta [adet passi effettivi biex tikkontrolla l-i]bilan/.

Quddiem dawn i/-/ertifikati li jag[mlu kura;; lil pajji]na biex inkomplu nilqg[u g[all-isfidi ta’ maltemp ekonomiku li se jkompli din is-sena, il-Gvern Nazzjonalista se jibqa’ jqawwi qalb il-poplu Malti u G[awdxi anke f’din is-sena li hi diffi/li [afna biex in]ommu r-ritmu tar-ri]ultati li l-pajji] kiseb fl-2011.

Il-PN fil-Gvern g[andu x’juri lill-poplu. Ittmexxija tajba tal-a[[ar snin [olqot l-opportunitajiet tax-xog[ol u ;abet investimenti barranin li [olqu limpjiegi. Mhux biss ikkontrolla l-qg[ad, i]da wkoll f’sena l-qg[ad naqas b’elf. Qed nag[mlu su//ess fit-turi]mu u f’setturi o[ra importanti waqt li jkun ta’ sostenn u appo;; g[an-negozji ]-]g[ar, g[al min irid jinvesti kif ukoll appo;; g[all-familji li je[tie;u g[ajnuna finanzjarja.

Il-pajji] je[tie; li jkompli fit-triq li ninsabu fiha

Il-pajji] je[tie; li jkompli fit-triq li ninsabu fiha – bi tmexxija soda, /ara, ta’ vi]joni u li jittie[du de/i]jonijiet serji, responsabbli u mhux populisti.

Dan g[all-;id tal-poplu kollu Malti u G[awdxi.

Dan hu Joseph Muscat...

G[ada hu l-jum li [afna qed jistennew hekk kif se jittie[ed vot ta’ sfidu/ja filGvern. It-tama taloppo]izzjoni hi li dan il-vot jg[addi, [alli llum qabel g[ada tissejja[ elezzjoni ;enerali u possibbilment ikunu eletti fil-Gvern g[alkemm ming[ajr ebda [sieb ta’ kif se jkunu qed imexxu. I]da g[al-Labour dan mhux importanti. F’dan l-istadju din hi problema li tista’ tistenna u wie[ed jista’ jindirizzaha ladarba jkunu filGvern.

Il-prijorità g[al Joseph Muscat f’dan il-mument hi li hu u l-partit tieg[u jidhru sbie[ minn barra sabiex jiksbu l-vot tal-elettorat. Din hija l-log[ba politika ta’ Muscat.

Kollox ma[dum b’Muscat fil-parti ewlenija Se nkun /ar – m’g[andi l-

ebda dubju li attwalment Muscat jie[u l-ewwel g[allmod ta’ kif qed jippro;etta ddehra tieg[u. T[ares lejn ilKonferenza :enerali talLabour u malajr tinteba[ li sa mill-ewwel minuta, appena Muscat jo[ro; fuq il-palk flisfond tal-mu]ika ta’ David Guetta, kollox ikun ippjanat u rre/tat minn qabel. Iddelegati Laburisti pre]enti fis-

sala ta/-/entru Nazzjonali Laburista huma sempli/ement udjenza g[al spettaklu ta’ xi [add artifi/jali li qed jag[]el li jilg[ab b’dan il-mod biex jag[ti l-impressjoni ta’ dehra friska u bidu ;did ta’ kif issir il-politika f’pajji]na.

M’g[andniex xi ng[idu, wie[ed ma jridx jinsa l-kuluri tal-ingravati li Muscat qed jag[]el li jilbes, jew a[jar dawk li qed jag[]lulu, waqt li kif jo[ro; minn fuq il-palk jie[u b’idejn kull min ikun flewwel filliera g[ad-diskors tieg[u. Fis-sala kul[add i/ap/ap g[all-attur prin/ipali ta’ din il-kummiedja [elwa.

Kollox organizzat sal-i/ken dettall g[ax kollox kien ma[sub u ppjanat minn qabel.

Ni;u g[ad-diskors.

Hawnhekk Muscat m’g[andux problemi g[ax jekk m’g[andu xejn, dan kien ;urnalist li minn dejjem kellu kunfidenza quddiem ilkameras televi]ivi u allura fa/ilment i[ossu komdu biex dak li studja minn qabel jer;a’ jippro;ettah g[al quddiem l-udjenza. Kollox artifi/jali u m’hemm xejn reali.

Sa[ansitra anki d-domandi li d-delegati staqsew lillmexxej tag[hom kienu ppjanati minn qabel u ma kienx hemm b]onn g[al Muscat sabiex ini]]el xi noti

biex jiftakar. Tliet delegati wara xulxin jistaqsuh fuq tliet temi differenti, b’domandi li [afna mid-drabi ma jispi//aw qatt u fuq su;;etti li g[andi dubji serji kemm realistikament l-istess individwi jafu n-natura tag[hom – l-importanti li ddelegati mag[]ula jkollhom memorja tajba u ma jiddejqux jidhru quddiem il-kameras tat-televi]joni.

Hawnhekk Muscat jisma’ d-domandi i]da ma ji[ux noti. I]omm kollox f’mo[[u.

Bravu tassew ir-ra;el, i]da tifhem li dawn id-domandi jkun studjahom minn qabel qisu sejjer g[al xi e]ami orali.

Hawnhekk fejn nag[ti parir ]g[ir lil Joseph biex jikkunsidrah g[all-futur – darb’o[ra ftiehem malcamerman tas-Super One biex jiffilmjak idda[[al idejk filbut tal-;lekk, o[ro; biro u karta u ibda taparsi qed tie[u n-noti g[ad-domandi taddelegati. Na[seb hekk tidher aktar kredibbli f’dak li tkun qed tag[mel.

Fl-istess waqt taf titfixkel f’wa[da mid-domandi li tkun studjajt minn qabel u allura b’dan il-mod tkun safe (kif sirt t[obb tg[id int dan la[[ar) li ma ti]baljax f’dak li tkun ippreparajt#ippreparawlek minn qabel.

Ego/entriku u artifi/jali {bieb, dan hu Joseph Muscat – prattikament Prim Ministru ta’ Malta. Politiku

ego/entriku li jag[mel minn kollox biex jil[aq l-g[anijiet tieg[u. Sa[ansitra ried li jit[affef ix-xog[ol biex issir il-gallarija l-;dida malfa//ata ta/-?NL bit-tama li jekk jirba[ l-elezzjoni ;enerali li jmiss, jo[ro; ixejjer il-folol minnha.

Tassew ka] li Muscat jilg[ab g[all-gallarija u limportanti li jintg[o;ob minn kul[add – politiku artifi/jali .

Jag[]el li jitkellem fuqu biss g[ax meta ji;i biex jitkellem dwar il-vi]joni tieg[u u tal-Partit Laburista jekk ikun Prim Ministru, ma jkunx jaf se jaqbad jg[id. Imbag[ad meta jsib ;urnalist serju, wie[ed minn dawk mhux planted minnu, u jaffrontah b’domandi li fihom il-[sieb, tarah ibiddel l-espressjoni ta’ wi//u u jinfexx fi m;iba differenti li to[ro; il-veru karattru tieg[u.

Min qed i;ib l-instabbiltà f’dan il-pajji]^ Dan l-a[[ar sar jitkellem dwar l-istabbiltà – kelma li

minn Muscat saret cliché u saret tintu]a bl-addo// tant li tilfet is-sinifikat vera

minn David CASA david.casa@europarl.europa.eu

tag[ha. Jg[id li f’pajji]na m’hawnx stabbiltà min[abba l-Gvern ta’ Lawrence Gonzi. Ftit taljiem ilu ltqajt ma’ grupp ta’ negozjanti, u[ud minnhom jg[idu li huma floaters.

Kont qed nitkellem mag[hom dwar dak li qed jg[id Muscat, u wie[ed minnhom qalli kelma li [allieni na[seb; jekk hawn xi [add li tassew qed i;ib linstabbiltà f’pajji]na, hu Joseph Muscat u l-PL g[ax qatt ma jg[id x'se jag[mel, liema inizjattivi se jie[u u x’mi]uri se jimxi bihom jekk xi darba jkun filGvern. Kliemu e]att kien ‘mal-Partit Nazzjonalista taf fejn qieg[ed mal-Labour ma tafx’. Fiha x’tifhem din il-frazi u dan kien floater u mhux Nazzjonalist.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IT-TRA:EDJA TAL-COSTA CONCORDIA

Jinstab katavru ie[or fost l-impenn g[al kontra di]astru ekolo;iku

BENGA}I> Espressjonijiet ta’ rabja tipi/i kontra l-Kunsill Transitorju Libjan li b[alissa jinsab g[addej minn kri]i g[all-o[ra (Reuters)

IL-LIBJA

Rewwixta li ma setg[etx isse[[ fi ]mien ag[ar g[all-Gvern Il-Gvern Libjan tilef ilkontroll ta’ Bani Walid – sa ftit ilu fortizza tal-eks dittatur Muammar Gaddafi – wara li elementi lokali qamu kontra l-awtoritajiet fi ]minijiet tassew delikati g[attmexxija nazzjonali.

L-isfida g[all-mexxejja ;odda tal-Libja hi serja g[all-a[[ar, b’numru ta’ anzjani influwenti f’Bani Walid jidde/iedu ja[tru ‘l-gvern lokali tag[hom’ fejn anki qed ji/[du g[al kull ind[il mill-awtoritajiet fil-kapitali Tripli.

L-a[[ar ]viluppi se[[ew wara li l-milizjani leali g[allKunsill Transitorju Libjan (lawtoritajiet attwali temporanji tal-Libja) tke//ew millin[awi ta’ Bani Walid wara battalja twila ma’ entitajiet armati.

Dan wara li ftit jiem ilu, dimostranti f’Benga]i wettqu [erba mill-uffi//ju tal-Kap tal-Kunsill Transitorju, Mustafa Abdel Jalil, biex jesprimu r-rabja talli ‘waqaf’ il-pro/ess imwieg[ed g[arriformi.

Fil-fatt, ir-rewwixta f’Bani Walid g[andha ]]id id-dubji dwar kemm il-Gvern ta’ Jalil se jirnexxilu jsostni l-istabbiltà u s-sens ta’ rispett g[al-li;i li huma kru/jali g[all-kummer/ ibba]at fuq l-esportazzjoni ta]-]ejt. Prioritajiet o[rajn talLibja jinvolvu d-di]arm talmilizjani leali g[at-tribujiet Libjani u [arsien kontra linfiltrazzjoni tat-terroristi talAl-Qaida.

L-anzjani ta’ Bani Walid sadattant qed ji/[du li dawn, darba, kienu leali g[al Muammar Gaddafi li f’Ottubru kien inqabad u nqatel fl-in[awi ta’ Sirte.

Madankollu, l-ikkrollar talawtorità tal-Kunsill Transitorju f’Bani Walid qed jikkumplika l-problemi g[allGvern ta’ Jalil li g[addej minn kri]i g[all-o[ra.

L-anzjani li ltaqg[u ;o moskea ta’ Bani Walid idde/idew li jxolju l-kunsill militari lokali ma[tur millamministrazzjoni ta’ Jalil u ja[tru floku l-kunsill lokali li jridu huma, bi sfida diretta littmexxija fi Tripli.

L-i]viluppi segwew ir-rapporti li sostenituri armati ta’ Muammar Gaddafi kienu attakkaw il-barracks talmilizjani tal-Gvern f’Bani Walid – xi mitejn kilometru ‘l bog[od minn Tripli – u ;eg[luhom jirtiraw millin[awi qabel itellg[u lbnadar [odor (simboli/i tarre;im antik) fi/-/entru talbelt.

Intant, l-anzjani f’Bani Walid qed ji/[du l-allegazzjonijiet u jinsistu li f’din irrivoluzzjoni l-Libjani lkoll saru a[wa li ma jridux jostakolaw il-progress.

Il-belt ta’ Bani Walid tipprovdi l-ba]i g[at-tribu ewlieni ta’ Warfallah u kien fost l-a[[ar bliet li (s-sena lo[ra) /eda lir-ribelli ta’ kontra Gaddafi.

Sal-biera[ bil-lejl ir-reazzjoni min-na[a tal-Gvern Libjan ma kenitx g[al kollox /ara, bil-Kunsill Transitorju g[ad irid juri li g[andu lqawwiet ‘effettivi’ ta[t ilkmand tieg[u u li jistg[u jikkontrollaw dawn lemer;enzi.

L-iskwadri inkarigati dalwaqt jibdew jippumpjaw eluf ta’ tunnellati ta’ fuel millvapur tal-passi;;ieri Costa Concordia meta l-bug[addasa sabu s-sittax-il katavru f’sezzjoni partikulari tal-cruise liner li fil-lejl tat-13 ta’ Jannar kien inkalja u nqaleb fuq ;enb ftit ’il barra mill-G]ira ta’ Giglio.

Fil-pre]ent g[ad hemm sittax-il persuni o[ra li baqg[u nieqsa minn dakinar tattra;edja meta l-vapur talkumpannija Costa Cruises g[adu nofsu mg[arraq flin[awi. Sal-lum ;ew identifikati disg[a fost il-vittmi rkuprati u bl-awtoritajiet g[ad iridu ji]velaw l-ismijiet tassebg[a l-o[ra.

L-a[[ar rapporti fissru ‘la[[ar vittma’ b[ala anzjana li nstabet liebsa l-life jacket.

Waqt li b[alissa qed jit[ejja lpro/ess ikkumplikat g[allippumpjar tal-fuel mis-sbataxil tank ta’ dan il-cruise liner.

Il-kumpanija Olandi]a SMIT ipprovdiet tag[mir g[al defuelling u parti mill[idma tinvolvi l-istallazzjoni ta’ tankijiet ‘esterni’ biex i]ommu l-kwantitajiet ta]-]ejt enormi. Sadattant, esperti tal-isplussivi malqawwiet tal-ba[ar Taljani tajru parti mit-tielet livell (mg[arraq) tal-Concordia biex il-bug[addasa jkunu jistg[u jkomplu bit-tfittxija g[all-katavri.

L-awtoritajiet Taljani qed jinkwetaw dejjem aktar dwar il-possibbiltà ta’ di]astru ekolo;iku fejn i]-]ejt jinfirex mill-vapur g[ar-riserva marittima fizzona tal-G]ira ta’ Giglio.

It-t[ejjijiet g[allippumpjar ta]-]ejt millConcordia mistennija jdumu g[al xi jiem bilpro/ess fih innifsu mittankijiet tal-vapur mistenni jdum g[addej madwar 28 ;urnata.

IL-:ERMANJA

Il-partiti Griegi kollha jridu jaqblu dwar riforma Il-Ministru :ermani] g[all-Finanzi Wolfgang Schaeuble insista biex il-partiti politi/i kollha tal-Gre/ja jimpenjaw ru[hom g[ar-riformi miftiehma mal-istituzzjonijiet li qed isellfu l-fondi g[all-emer;enza lil pajji]hom.

Dan irid isir ‘irrispettivament mill-elezzjonijiet futuri u rrebbie[ enventwali’ jekk il-Gre/ja ma tridx tipperikola ttieni programm g[all-bailout finanzjarju li te[tie; akkost ta’ kollox biex ma tfallix.

‘Il-Gre/ja g[andha timplimenta r-riformi u l-mi]uri g[allawsterita li sar qbil dwarhom, bil-partiti Griegi kollha jridu jintrabtu ma’ dawn l-obbligazzjonijiet skont il-programm ;did,’ tenna l-Ministru :ermani].

Mistenni li l-Gre/ja tid[ol dalwaqt g[al elezzjonijiet bikrija, bil-Partit g[al Demokrazija :dida – sie[eb konservattiv fil-koalizzjoni tal-Prim Ministru teknokratiku Lucas Papademos – irid li l-poplu jo[ro; jivvota fit-8 ta’ April.

Intant, Antonis Samaras, il-Kap tal-Partit g[al Demokrazija :dida, qed jikkundanna ‘din il-borma ta’ politika m[allta li kapa/i titfa’ pajji]u fi kri]i akbar’ – u lanqas ma jappo;;ja w[ud mill-mi]uri g[all-awsterità li l-Unjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) jridu jaraw implimentati.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13 IT-TAQLIB EKONOMIKU

L-ITALJA

Ti;bor 50 biljun ewro f’taxxi minn d[ul mhux dikjarat L-Italja, li b[alissa qed tistinka u tag[mel sagrifi//ji kbar min[abba d-dejn li g[andha, irnexxielha ti;bor aktar minn 50 biljun ewro fi d[ul mhux dikjarat matul issena li g[addiet . Dan wara li l-awtoritajiet bdew jissikkaw il-morsa madwar dawk li ma j[allsux taxxa.

L-awtoritajiet Taljani qalu wkoll li aktar minn tmien biljun ewro n;abru b[ala VAT li ma kinitx t[allset lill-Gvern. Intqal lidawn ilflejjes in;abru minn madwar 12,000 persuna madwar l-Italja tul is-sena li g[addiet.

Il-Pulizija Taljana qalet li madwar 21 biljun ewro mittotal mi;bur kienu mo[bija barra mill-Italja.

Hu stmat li l-Italja titlef bejn 120 u 150 biljun ewro kull sena min[abba frodi tat-taxxa.

L-Italja g[andha dejn pubbliku ta’ madwar 1.9 triljun ewro jew 120 fil-mija ta’ dak li jipprodu/i l-pajji] – wa[da mill-og[la rati flUnjoni Ewropea.

F’din il-kampanja biex jin;abru t-taxxi li suppost, apparti l-forzi tas-sigurtà, ilGvern Taljan qed jag[fas g[al sehem akbar millEquitalia, a;enzija g[all;bir tat-taxxa u li f’dawn la[[ar ;img[at, uffi//ini tag[ha madwar l-Italja sfaw fil-mira ta’ attakki bilbombi. Id-deputat kap talEquitalia kien indarab serjament meta ittra bomba splodiet f’wi//u.

Meta l-Prim Ministru Mario Monti tela’ fil-poter f’Novembru, hu insista li jrid ikun hemm bidla radikali fis-sistema tal-;bir tat-taxxa biex jipprote;i //ittadini onesti.

IL-GRE?JA

Tikxef minn qed jevadi t-taxxa Il-Gvern Grieg din il-;img[a ta bidu g[al kampanja fejn se jibda jippubblika l-ismijiet ta’ dawk il-Griegi li jridu j[allsu ammonti kbar ta’ flus f’taxxi.

Kemm l-UE kif ukoll l-IMF wissew lill-Gre/ja li jekk trid li tkompli ting[ata l-g[ajnuna, din trid tirran;a l-mod kif jin;abru t-taxxi li s’issa kien laxk [afna u problema ewlenija fin-nuqqas ta’ finanzi tal-Gvern.

Il-lista ta’ 4,000 isem tinkludi fost l-o[rajn kantant famu] Grieg kif ukoll stilla rtirat tal-basketball. Bejniethom, dawn iridu jag[tu lill-Istat Grieg 14 biljun ewro f’taxxi.

Il-Gre/ja ilha x-xhur thedded li tippubblika din il-lista u kellha tbiddel il-li;ijiet dwar il-privatezza tal-individwu biex tag[mel dan.

Fil-lista hemm 4,151 persuna li g[andhom somom kbar u li g[adda sew i]-]mien ta’ meta kellhom i[allsu t-taxxa li b’kollox tammonta g[al 14,877 biljun ewro.

Xi w[ud minn dawk fil-lista di;à jinsabu l-[abs u o[rajn servew piena l-[abs. Fil-lista apparti personalitajiet Griegi hemm ukoll negozjanti mag[rufa u o[rajn li fallew kif ukoll leks ra;el ta’ Ministru Grieg.

L-akbar somma dovuta f’taxxi hi dik ta’ 952 miljun ewro minn persuna mag[rufa g[all-frodi tat-taxxa u li qed isservi piena ta’ g[omor il-[abs talli [are; ir/evuti foloz lil kumpaniji.

L-ewwel 15-il persuna fuq il-lista g[andhom jag[tu bejniethom 100 miljun ewro. L-anqas somma f’taxxi li trid tit[allas hi ta’ 170,000 ewro.

Fl-2010 kien ]velat li per/enta;; ]g[ir [afna ta’ Griegi kienu j[allsu t-taxxi u dawn kienu l-aktar nies impjegati u pensjonanti.

Skont il-Ministeru tal-Finanzi, [ames miljuni minn popolazzjoni ta’ 11-il miljun persuna jiddikjaraw d[ul annwali ta’ anqas minn 12,000 ewro.

Tbassir negattiv g[all-impjiegi fid-dinja L-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog[ol (ILO) qalet li lindikazzjonijiet g[ax-xog[ol madwar id-dinja din is-sena huma ag[ar mill-2011.

L-ILO iddeskriviet is-sitwazzjoni b[ala sfida ur;enti u qalet li l-gvernijiet iridu jo[olqu 600 miljun impjieg tul l-g[axar snin li ;ejjin.

L-ILO qalet li kienet pessimista [afna peress li hawn ekonomija globali batuta.

L-a;enzija internazzjonali ]iedet li madwar id-dinja hawn 1.1 biljun persuna li huma bla xog[ol inkella jg[ixu fil-faqar.

Mhux kollox kien negattiv

mir-rapport tal-ILO peress li qalet li l-[olqien tal-impjiegi kien sejjer tajjeb min[abba kundizzjonijiet ekonomi/i tajbin f’ekonomiji kbar li qed ji]viluppaw b[al dawk flAmerika Latina u fil-Lvant tal-Asja.

L-ILO sostniet dan fir-rapport annwali bl-isem Global Employment Trends.

Ekkehard Ernst, ekonomista ewlieni mal-ILO, qal li t-tbassir kien aktar negattiv minn tas-sena li g[addiet min[abba li dawn l-a[[ar tliet snin kienu ta’ kundizzjonijiet ta’ kri]i ekonomika.

L-ILO qalet li fid-dinja tax-

xog[ol globali, hawn 29 miljun [addiem anqas milli kienu bassru qabel bdiet ilkri]i ekonomika fl-2009.

Intqal li jekk wie[ed kellu jg[odd dawn ukoll fit-total, il[addiema bla xog[ol madwar id-dinja jitla’ g[al 6.9 fil-mija.

Intqal li dawn id-29 miljun [addiem huma nies li qatg[u qalbhom li jsibu x-xog[ol u mhux qed ifittxu li ja[dmu g[ax jemmnu li m’g[andhomx /ans.

Intqal li ]-]g[a]ag[ ikomplu jkunu dawk milquta lag[ar mill-kri]I tax-xog[ol u l-prospetti tal-;ejjieni huma batuti.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

14 A[barijiet ta’ Barra L-ISTATI UNITI

Maltempata manjetika Dik li qed titqies b[ala laktar maltempata ;eomanjetika f’dawn l-a[[ar sitt snin kienet mistennija tibda tolqot id-dinja matul il-;urnata tatTlieta.

Il-konsegwenzi ta’ din ilmaltempata li ori;inat mixxemx huma t[arbit fir-rotot tal-linji tal-ajru, il-provvista tal-elettriku u s-satelliti skont il-U.S. Space Weather Predicition Center.

Nhar il-{add, parti kbira mill-atmosfera tax-xemx kienet mimlija parti/elli mimlija ener;ija solari li twaddbet fid-direzzjoni tad-dinja.

Xjentisti qalu li meta din tolqot id-dinja, se tag[ti tisbi-

ta kbira lill-ba]i manjetika tad-dinja.

B[ala konsegwen]a ta’ dan jista’ ikun hemm xkil fil-kommunikazzjonijiet bir-radju li jintu]aw mil-linji tal-ajru biex jivja;;aw qrib in-North Pole u g[alhekk xi titjiriet kellhom b]onn li jinbidlilhom ir-rottot ta’ l-ivja;;ar.

Ir-ra;;i jistg[u jeffettwaw ukoll il-provista tal-elettriku u l-[idma varja tas-satelliti madwar id-dinja. Intqal ukoll li astronawti fl-Istazzjon Spazjali Internazzjonali aktarx se jkollhom b]onn jipprote;u ru[hom biex jevitaw do]i qawwija ta’ radjazzjoni solari.

IS-SIRJA> Tfajjel quddiem vettura armata tal-militar Sirjan imkissra fi triq f’Homs. Is-Sirja lbiera[ warrbet sej[a tal-Lega G[arbija biex il-President Bashar al-Assad iwarrab u minflok ikun hemm gvern ta’ g[aqda nazzjonali biex tikkalma s-sitwazzjoni fil-pajji] wara g[axar xhur ta’ rvellijiet li [allew eluf mejta. (ritratt Reuters)

IX-XATT TAL-PUNENT

In]ammet maqfula f’kamra g[al 10 snin Mara Palestinjana ta’ 21 sena qalet lill-awtoritajiet li kienet in]ammet maqfula f’kamra tal-banju minn missierha g[al dawn l-a[[ar g[axar snin.

Baraa Melhem ]iedet li hi kienet tit[alla to[ro; millkamra fil-[emda tal-lejl biex tnaddaf id-dar. Skont uffi/jal tas-servizzi so/jali, missierha kien jg[idilha li kien i]ommha maqfula g[ax in-nies huma mostri.

Intqal ukoll li hu kien isawwatha ta’ spiss b’bastun u wires tal-metall u kien jag[tiha biss gverta biex i]]omm s[una.

Il-Pulizija Palestinjana qalet li [elsu lil Melhem minn kamra tal-banju ]g[ira f’residenza f’Qalqilja fix-Xatt talPunent wara informazzjoni anonima.

Missierha, li g[andu /ittadinanza I]raeljana, kien arrestat u mog[ti lill-awtoritajiet I]raeljani.

Il-mara qalet li kellha 11-il sena meta missierha qafilha fil-kamra tal-banju u hi ma setg[etx tmur aktar l-iskola jew tara lil ommha. Il-;enituri huma divorzjati.

Intqal li l-kamra tal-banju kien fiha biss metru b’metru u nofs.

Il-Pulizija qalet li l-missier ammetta li kien qafel lil bintu g[al dan i]-]mien kollu u kien jag[tiha l-aktar [ob] b[ala ikel u kien iqaxxrilha xag[arha u j[alliha tin[asel darba fix-xahar.

Minkejja dan kollu, Melhem kienet kwotata li qed t[ares b’entu]ja]mu lejn il-[ajja u issa marret tg[ix ma’, ommha.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 15 IT-TI:RIJA PRESIDENZJALI

Romney i[allas anqas taxxa milli kien ma[sub Mitt Romney, li hu lfavorit biex ikun il-kandidat Repubblikan g[all-elezzjoni Presidenzjali Amerikana, [allas rata ta’ taxxa ferm anqas milli kien ma[sub fuq id-d[ul tieg[u ta’ diversi miljuni ta’ dollari, milli kien ma[sub s’issa.

Wara kritika li kienet qed issirlu, l-eks Gvernatur ta’ Massachusetts ippubblika d-dokumenti tat-taxxa tieg[u li juru li hu u martu Ann [allsu tliet miljun dollaru ta’ taxxa fuq d[ul ta’ 21.7 miljun dollaru fl-2010 – rata ta’ 13.9 fil-mija.

Romney, li g[andu fortuna ta’ madwar 250 miljun dollaru, qal waqt dibattitu televi] f’Tampa li kien kburi li j[allas [afna f’taxxi.

Hu mistenni li j[allas 3.2 miljun dollaru f’taxxi fuq d[ul ta’ 20.9 miljun dollaru g[as-sena li g[addiet skont /ifri uffi/jali. Dan ikun ifisser li r-rata tat-taxxa tkun ta’ madwar 15.4 filmija.

Mitt Romney

I/-/ifri juru li r-rata ta’ taxxa li j[allas Romney hi kwa]i n-nofs ta’ dak li j[allas il-President Amerikan Barack Obama minkejja li Obama jaqla’ ferm anqas. Obama u martu Michelle [allsu rata ta’ taxxa ta’ 26 fil-mija fuq d[ul ta’ 1.8 miljun dollaru fl-2010.

Newt Gingrich, l-avversarju ta’ Romney g[all-kandidatura Repubblikana, [allas 31.6 fil-mija fuq d[ul ta’ 3.16 miljun dollaru.

IR-RUSSJA

Xetti/i]mu dwar rapport li hemm il-[ajja fuq Venus Xjenzjat rispettat Russu sostna li sab indikazzjonijiet ta’ [ajja fuq il-pjaneta Venus f’ritratti li ttie[du minn vettura spazjali Sovjetika 30 sena ilu. I]da xjentisti o[ra huma talopinjoni li kien hemm interpretazzjoni [a]ina tar-ritratti li kienu ttie[du min[abba ra;unijiet tekni/i.

Leonid Ksanfomaliti, membru tal-Akkademja Russa taxXjenzji li kien [adem fuq il-missjonijiet spazjali Sovjeti/i lejn Venus fis-snin sebg[in u tmenin, kiteb artiklu fir-rivista Solar System Research. Fih ji;bed l-attenzjoni g[al diversi o;;etti li jidhru f’ritratti me[uda mill-Venera 13, vettura spazjali Sovjetika li kienet ni]let fuq il-pjaneta fl-1982.

L-o;;etti, fosthom dak li ji;i deskritt b[ala skorpjun, isostni Ksanfomaliti, jidhru f’po]izzjonijiet differenti f’ritratti o[ra.

I]da skont xjentisti o[ra, fosthom Jonathon Hill, ri/erkatur mal-Mars Space Flight Facility fl-Arizona State University u li ji]viluppa r-ritratti li jittie[du min-NASA fuq Mars, jg[id li anali]i bir-reqqa ta’ dawn l-o;;etti juru li dak li jintqal hu skorpjun fil-fatt hi xi [a;a mekkanika aktarx parti millVenera. U dan l-o;;ett jidher f’ritratt ie[or me[ud minn vettura spazjali o[ra Sovjetika li ni]let fuq Venus, il-Venera 14.

IR-RENJU UNIT

Cameron i[e;;e; lin-nies imorru ja[dmu u mhux jilmentaw dwar is-servizzi so/jali Il-Prim Ministru Ingli] David Cameron [e;;e; lil dawk in-nies li jiddependu fuq is-servizzi so/jali biex imorru u jsibu x-xog[ol minflok joqog[du jilmentaw dwar ittnaqqis li sarilhom fis-servizzi so/jali li jing[ataw.

Cameron qal li wie[ed li jg[ix minn fuq is-servizzi so/jali saret “alternattiva a//ettabbli” g[ax-xog[ol u ta x’wie[ed x’jifhem li forsi kien sar fa/li wisq li wie[ed jing[ata /erti benefi//ji so/jali g[ax ma ja[dimx.

Hu qal dan waqt li kien qed jg[id kif il-Gvern qed jippjana

li jpo;;i limitu fuq il-[las massimu li wie[ed jista’ jing[ata f’benefi//ji so/jali. IlGvern irid jistabilixxi limitu g[all-istess livell tad-d[ul ta’ familja medja li hu ta’ madwar 26,000 Lira Sterlina. Dan g[aliex isostni li hu in;ust li n-nies i[allsu t-taxxi biex wie[ed jing[ata aktar millIstat minn impjegat medju.

Cameron qal li kien hemm wisq tfal fir-Renju Unit li kienu qed jitrabbew fi djar fejn [add ma ja[dem u fejn wie[ed jiddependi fuq isservizzi so/jali kienet xi [a;a a//ettabbli.

Il-Prim Ministru Ingli] David Cameron

Id-dejn tar-Renju Unit jaqbe] it-triljun Lira Sterlina Id-dejn pubbliku tar-Renju Unit g[all-ewwel darba fl-istorja qabe] it-triljun Lira Sterlina, dan hekk kif il-Gvern Ingli] issellef kwa]i 14-il biljun Lira Sterlina x-xahar li g[adda minkejja l-isforzi g[all-awsterità.

Id-dejn tas-settur pubbliku Ingli] tela’ g[al 1.004 triljun Lira Sterlina f’Di/embru, l-og[la minn mindu bdew jin]ammu /ifri simili fl1993. F’din i/-/ifra m’hemmx interventi finanzjarji mill-Gvern b[al dawk biex jg[in lill-banek.

L-Uffi./ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) qal li hu mistenni li din i/-/ifra tonqos xi ftit

wara Jannar min[abba d-d[ul mit-taxxa imma mbag[ad fi Frar ter;a’ ti]died.

Wara l-[ru; ta’ dawn i/-/ifri, il-Lira Sterlina tilfet xi ftit fil-valur meta mqabbla mal-ewro u d-dollaru Amerikan.

Ekonomisti qalu li din i/-/ifra ta’ triljun Lira Sterlina kienet indikazzjoni tal-isfida kbira li lpajji] g[andu quddiemu biex ini]]el il-finanzi pubbli/i g[al livell sostenibbli.

Saru twissijiet dan l-a[[ar li r-Renju Unit qed tissogra li taqa’ lura f’ri/essjoni filwaqt li xi ekonomisti jemmnu li l-pajji] di;à da[al f’ri/essjoni o[ra.

SPANJA

Twissija li se ter;a’ taqa’ f’ri/essjoni L-ekonomija Spanjola naqset fl-a[[ar xhur tal-2011 skont ilBank ?entrali Spanjol u dan kien b[ala ri]ultat ta’ nuqqs ta’ talba domestika u kif ukoll g[al prodotti Spanjoli madwar id-dinja.

Il-Bank ta’ Spanja wissa li lekonomija Spanjola din is-sena kienet se taqa’ lura f’ri/essjoni u fl-2012 din mistennija titra]]an bi 1.5 fil-mija. Hu

stmat li s-sena li g[addiet lekonomija ]diedet biss bi 0.7 fil-mija.

Il-Bank wissa li hekk kif din is-sena hu mistenni li l-akbar ekonomiji fiz-zona ewro aktarx ma jurux ]vilupp, l-esportazzjoni aktarx se jonqos sew.

Dan minbarra li aktarx matul l2012 se jkunu introdotti aktar mi]uri ta’ awsterità biex ipattu g[an-nuqqas ta’ d[ul is-sena li

g[addiet mill-Gvern. Dan apparti li l-impatt li se jkun hemm fuq id-dinja tax-xog[ol fejn Spanja di;à g[andha log[la rata ta’ qg[ad fiz-zona ewro Il-Bank ta’ Spanja qal li qed ibassar li fl-2013 l-affarijiet jibdew jitran;aw g[alkemm ixxiri mill-Ispanjoli kif ukoll investimenti aktarx ikomplu jonqsu.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

?inema 17

L-industrija tal-films fl-a[[ar erba' snin

16 ?inema

T{ALLI €105 MILJUN FL-EKONOMIJA MALTIJA minn Joe MIKALLEF joe.mikallef@media.link.com.mt

Xena mill-film Count of Monte Cristo (2002)

Xena mill-film Cutthroat Island (1995)

isforzi tieg[u biex isa[[a[ lin/entivi biex jattira aktar produzzjonijiet /inematografi/i u o[rajn lejn pajji]na.

Hu spjega kif dawn il-65 produzzjoni fissru opportunitajiet ta’ xog[ol g[al mijiet ta’ Maltin u [olqu opportunitajiet ta’ negozju g[al diversi sidien ta’ negozji f’setturi b[allukandi, it-trasport, illo;istika, l-ikel, u o[rajn.

Dawn i[addmu persunal involut fil-produzzjoni, persunal responsabbli millkostumi, mix-xag[ar u millirtokk, persunal tekniku, locations, xufiera u extas.

B[ala e]empju prattiku, issena li g[addiet, il-film

Dawk kollha li jsegwu mill-qrib id-dinja ta/-/inema jistqarru li fl-a[[ar snin Malta kisbet su//ess f'dan ir-rigward, b'mod partikulari min[abba s-servizzi effi/jenti u tal-og[la livell li qed toffri lill-produtturi tal-films.

Grazzi g[all-infrastruttura li ]viluppa matul is-snin, pajji]na flimkien mal-ambjent naturali li ngawdu, ftit ftit qed ikompli ji;bed l-attenzjoni ta' aktar produtturi tal-films li fih qed jaraw potenzjal li fa/ilment jistg[u jisfruttaw biex jipprodu/u films talaqwa kwalità.

Xhieda ta' kemm Malta fla[[ar snin kibret fir-rwol tag[ha f'dan ir-rigward hi lfatt li minkejja l-kri]i finanzjarja internazzjonali li effettwat ukoll il-qasam ta//inema u lil diversi pajji]i, pajji]na kompla ji;bed lejh produzzjonijiet tal-aqwa kwalità. B'ri]ultat ta' dan t[alla fl-ekonomija Maltija ammont ;mielu ta' finanzi.

Tajjeb jing[ad li tul l-a[[ar

erba’ snin, f’pajji]na n;ibdu 65 produzzjoni, fosthom 26 film jew serje televi]iva, li [allew fl-ekonomija madwar €105m barra li kkontribwew g[all-[olqien ta’ numru ta’ postijiet tax-xog[ol f’pajji]na.

Fil-jiem li g[addew ilMinistru Tonio Fenech g[amel ]jara g[and MoviePeople Malta li hi kumpanija mwaqqfa minn ]ew; ]g[a]ag[ Maltin b’koinvestiment minn imprendituri Taljani.

Il-Ministru Fenech spjega li l-e]empju prattiku ta’ Movie People, li hi kumpanija li qed ta[dem fis-settur tal-filmservicing, jirrappre]enta l[olqien ta’ opportunitajiet fissettur tal-films, li huwa rri]ultat mixtieq mill-Gvern fl-

Xena mill-film World War Z (2011)

Aktar minn hekk, ilGvern qed jinvesti fit-talent Malti billi introdu/a numru ta’ korsijiet ta’ ta[ri; spe/ifi/i kif ukoll bil-Fond tal-Films biex jg[in produzzjonijiet lokali.

Tonio Fenech [abbar li fi Frar, flimkien mal-Malta Film Commission, se tkun organizzata FilmSpeak, li hi l-ewwel konvenzjoni nazzjonali dwar l-industrija tal-films. Din se tkun “opportunità biex naraw kif se nkomplu na;;ornaw ru[na biex nibqg[u kompetittivi u nibqg[u nsa[[u l-kwalità ta’ Malta b[ala destinazzjoni ta’ e//ellenza fl-industrija talfilms”.

Fi Frar, flimkien mal-Malta Film Commission, se tkun organizzata FilmSpeak, li hi l-ewwel konvenzjoni nazzjonali dwar l-industrija tal-films

Xena mill-film Galdiator (2000)

Xena mill-film Devil's Double (2010)

World War Z, dirett minn Brad Pitt, [addem mieg[u aktar minn 900 extra.

Il-Ministru tkellem fuq lin/entivi li l-Gvern joffri biex jattira films internazzjonali lejn pajji]na, li jibnu fuq dak li Malta tista’ toffri f’termini talaspett vi]iv, storiku, bilfa/ilitajiet li toffri: “Din hija l-istrate;ija li [addem dan ilGvern fl-a[[ar snin – diversifikazzjoni ekonomika li twassal biex pajji]na jifrex l-opportunitajiet li joffri fi swieq differenti, strate;ija li f’pajji]na fissret stabbiltà u tkabbir ekonomiku li jisboq dak tal-kompetituri ta’ pajji]na fl-Unjoni Ewropea.”

Xena mill-film Munich (2005)

Xena mill-film Da Vinci Code (2006)

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Kultura 19

Dettall mit-Tempji ta’ {al Tarxien – wirt storiku ta’ importanza dinjija

Investiment ta’ €70 miljun biex jissa[[a[ il-prodott kulturali Malti minn Joe MIKALLEF joe.mikallef@media.link.com.mt

Pajji]na hu mog[ni b’wirt storiku imprezzabbli f’[afna mill-ibliet u l-ir[ula tieg[u. Grazzi g[all-politika g[aqlija tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista, illum il-;urnata nistg[u niftakru li kull belt u ra[al jag[mlu l-almu tag[hom biex itejbu d-dehra tag[hom.

Il-Kunsilli Lokali f’dan ir-rigward qed jirsistu [afna. Qed isiru diversi pro;etti ta’ sbu[ija u inizjattiva biex dak li writna ming[and missirijietna jing[ata l-[ajja u jkun mg[oddi lill-;enerazzjonijiet futuri.

Dan, minbarra [afna inizjattivi ta’ restawr li qed jag[tu mill-;did iddehra sabi[a lill-istess monumenti li writna ming[and missirijietna.

Fil-jiem li g[addew, il-Ministru Tonio Fenech ]ar il-pro;ett ta’ titjib u tisbi[ tal-Mu]ew ta’ Forti Rinella u rriafferma l-impenn tal-Gvern li jkompli jinvesti fil-prodott kulturali Malti.

Hu qal li permezz tal-Fond g[all-

Kaw]i :usti, il-Gvern qed jappo;;ja t-tisbi[ u l-upgrading talMu]ew tal-Forti Rinella, pro;ett li qed isir b’investiment ta’ €198,000 minn Fondazzjoni Wirt Artna, li €100,000 minnhom ;ew allokati mill-Fond g[all-Kaw]i :usti.

Il-Ministru Fenech qal, “Il-Gvern hu impenjat bis-s[i[ favur l-istorja ta’ pajji]na, storja li hi importanti [afna g[aliex tiddefinixxi dak li jag[milna Maltin, tiddefinixxi lvaluri tag[na. I]da l-istorja g[andha valur ekonomiku importanti hekk kif it-tis[i[ tal-wirt storiku u kulturali ta’ pajji]na jfisser li nistg[u nattiraw lejn pajji]na

turi]mu ta’ kwalità akbar.

“Il-Gvern hu impenjat bis-s[i[ li jsa[[a[ il-kwalità tal-wirt storiku ta’ pajji]na, bil-g[an li jibqa’ jag[ti futur lill-passat tag[na. Il-Ba;it 2012 jalloka – meta wie[ed iqis ixxog[ol tar-restawr, u l-programmi u l-in/entivi l-o[ra fis-settur – aktar minn 70 miljun ewro biex insa[[u l-prodott kulturali ta’ pajji]na.”

Matul din is-sena, qed titkompla l-[idma f’numru ta’ pro;etti, fosthom il-Forti Sant’An;lu, lIpo;ew ta’ {al Saflieni, it-Tempji tal-:gantija, ta’ {al Tarxien u lKatakombi ta’ San Pawl, ilBanjijiet Rumani ta’ G[ajn Tuffie[a

u l-Katakombi ta’ Bistra fil-Mosta, u l-Katakombi ta’ Santu Wistin firRabat. Dan, minbarra li g[ad qed isir ir-restawr tas-swar u lfortifikazzjonijiet tal-Belt Valletta, l-Imdina, il-Birgu u /-?ittadella ta’ G[awdex, b’investiment ta’ 36 miljun ewro.

Hu esprima l-apprezzament tieg[u lil Mario Farrugia, u t-tim tieg[u tal-Fondazzjoni Wirt Artna, flimkien mal-persuni li ja[dmu b’mod volontarju ma’ din lorganizzazzjoni volontarja, li qed tag[mel ;id kbir fil-qasam talpreservazzjoni tal-wirt storiku tag[na.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

20 Pubblikazzjonijiet

The Beauty of Life Pakkett g[all-G[alliema fl-Iskejjel Primarji f’G[awdex Il-Ministeru g[al G[awdex qed jiffinanzja l-pubblikazzjoni tal-pakkett The Beauty of Life, pro;ett ta’ Dar :u]eppa Debono, li jinkludi numru ta’ pjani ta’ lezzjonijiet intenzjonati g[all-istudenti G[awdxin kollha li jinsabu bejn l-ewwel u s-sitt sena talprimarja.

Giovanna Debono, ilMinistru g[al G[awdex, nediet dan il-pakkett waqt attività mtellg[a apposta f’Dar :u]eppa Debono, f’G[ajnsielem, u li g[aliha attendew numru ta’ g[alliema tal-PSD u rappre]entanti o[rajn tal-iskejjel f’G[awdex.

Giovanna Debono fa[[ret l-inizjattiva ta’ Dar :u]eppa Debono, li g[arfet tutilizza lfondi tal-iskema tal-EkoG[awdex g[allOrganizzazzjonijiet MhuxGovernattivi, bil-g[an li f’kull aspett tag[ha, il-[ajja tkun apprezzata anki mit-tfal tal-iskola.

Hija [e;;et lill-g[alliema f’G[awdex biex jag[mlu u]u

tajjeb minn din l-g[odda ;dida ta’ tag[lim im[ejjija g[alihom sabiex jitkattar lg[arfien dwar is-sbu[ija tal[ajja f’dak kollu li nsibu madwarna. Hi ]iedet tg[id li huwa g[alhekk li dawn ilpakketti se ji;u mqassmin f’kull klassi tal-iskola primarja f’G[awdex, kemm fl-iskejjel tal-gvern kif ukoll f’o[rajn immexxija mill-istituzzjonijiet tal-Knisja.

Il-pakkett jinkludi lezzjonijiet li huma mibnijin fuq i//iklu tal-[ajja ta’ organi]mi differenti, u l-importanza ta’ kull spe/i. Dawn il-lezzjonijiet huma ma[subin biex jg[allmu lit-tfal kif g[andhom ikunu iktar [bieb malambjent ta’ madwarhom u japprezzaw il-bidu u li]vilupp, il-;miel u d-diversità ta’ kull spe/i. Il-lezzjonijiet, li huma ta’ 45 minuta kull wa[da, jittrattaw ix-xjenza, l-arti u l-arti;janat.

L-ewwel ktejjeb, li huwa mmirat g[all-istudenti talewwel klassi primarja, jittrat-

Il-qoxra tal-pubblikazzjoni “The Beauty of Life”

ta s-sbu[ija tal-[ajja tal-pjanti; it-tieni wie[ed hu g[allistudenti tat-tieni klassi primarja u jittratta s-sbu[ija tal[ajja tal-insetti; it-tielet wie[ed hu g[all-istudenti tattielet klassi primarja u jitkellem dwar il-[ut; ir-raba’ wie[ed hu g[all-istudenti tarraba’ klassi primarja u jittratta l-amfibji u r-rettili; il[ames ktejjeb hu g[all-istudenti tal-[ames klassi u jittratta l-g[asafar; filwaqt li ssitt ktejjeb hu mmirat g[all-

istudenti tas-sitt klassi u jittratta l-mammali.

Aktar kmieni f’din ille;i]latura, il-Ministeru g[al G[awdex [ejja Pakkett tarRi]orsi g[all-G[alliema, li kien jipprovdi l-materjal ne/essarju waqt it-tag[lim tal-lezzjonijiet marbutin malKurrikulu Nazzjonali fuq temi dwar G[awdex u dwar li]vilupp sostenibbli.

Minbarra f’su;;etti b[allIstudji So/jali, l-Arti u xXjenza, dan il-pakkett qed

jintu]a wkoll waqt it-tag[lim tal-lingwi, fosthom il-Malti, l-Ingli], it-Taljan u l-Fran/i].

Il-kontenut jinkludi wkoll su;;etti marbutin mal-identità tal-g]ira ta’ G[awdex b[al fost l-o[rajn, il-produzzjoni tal-g[asel, il-[itan tassejjie[, l-agrikultura u l-festi.

Dawn l-inizjattivi jkomplu jsa[[u l-[idma tal-Ministeru g[al G[awdex biex is-so/jetà f’G[awdex tag[raf tadotta dawk il-pratti/i li huma konformi mal-i]vilupp.

Eleo and the Bubble Planet Pubblikazzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal Eleo and the Bubble Planet hi pubblikazzjoni ;dida mnedija f’dawn il-jiem. Din il-pubblikazzjoni g[at-tfal titkellem dwar id-drittijiet fundamentali tal-bniedem. Ittfal g[andhom id-dritt jipparte/ipaw f’de/i]jonijiet li jolqtu lilhom.

Dolores Cristina, ilMinistru tal-Edukazzjoni u xXog[ol, waqt it-tnedija ta’ din il-pubblikazzjoni re;g[et affermat il-prin/ipju li t-tfal g[andhom id-dritt jipparte/ipaw fid-deci]jonijiet li jolqtuhom.

Il-Ministru Cristina fa[[ret l-inizjattiva li [adet lAsso/jazzjoni ta]-]g[a]ag[ Maltin tal-UNESCO, li pprodu/iet il-pubblikazzjoni Eleo and the Bubble Planet.

Kul[add jaqbel dwar il[tie;a li n[arsu d-drittijiet tattfal. Tant hu hekk li l-Gvern, ftit ilu nieda g[all-konsultazzjoni pubblika Politika Nazzjonali g[at-Tfal, li tis[aq fuq id-drittijiet tat-tfal.

G[alhekk, il-pubblikazzjoni ta’ Eleo and the Bubble Planet

– li prattikament hi ver]joni g[at-tfal tad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet talBniedem – g[andha tg[in biex it-tfal Maltin u G[awdxin isiru aktar konxji tad-drittijiet tag[hom.

Dan il-ktejjeb, im]ewwaq bi tpin;ijiet adattati, minbarra li hu attraenti u allura j[ajjar littfal biex jaqrawh, hu miktub b’lingwa;; sempli/i u fih tixbihat li jg[inu lit-tfal jifhmu a[jar x’inhuma d-drittijiet

li g[andhom u jinkora;;uhom biex ikun attenti [alli jgawdu dawn id-drittijiet u ma j[allu lil [add i/a[[adhom minnhom.

Sfortunatament, g[alkemm id-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem ilha li da[let fis-se[[ aktar minn 60 sena, g[ad hawn pajji]i fejn eluf ta’ tfal huma m/a[[din mill-aktar drittijiet fundamentali, b[alma huma likel, saqaf fuq rashom, ledukazzjoni, is-sa[[a u lfamilja.

Il-Ministru Cristina qalet li f’Malta s-sitwazzjoni hi ferm

differenti. I]da a[na wkoll g[ad g[andna ka]i ta’ tfal li huma nieqsa mill-im[abba, ta’ tfal traskurati u xi ftit anki abbu]ati. Imma filwaqt li f’xi pajji]i tfal b[al dawn huma mitluqa u jridu jfendu g[al rashom, f’pajji]ina g[andna sservizzi biex ng[inu lil dawn it-tfal u g[andna a;enziji, istituzzjonijiet u g[aqdiet volontarji li ja[dmu [afna f’dan ilqasam, fosthom l-Uffi//ju talKummissarju g[at-Tfal, li qed jag[mel [afna xog[ol siewi.

L-aktar drittijiet importanti g[at-tfal huma garantiti wkoll mid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, li hi mi;bura f’dan il-ktieb li tnieda llum.

Hu importanti li dawn iddrittijiet ma jkunux biss fuq ilkarta imma jitgawdew u jkunu pprattikati mit-tfal kollha, sostniet il-Ministru. F’Malta g[andna bosta li;ijiet li jipprote;u lit-tfal minn kull abbu], mill-vizzji, mill-vjolenza, anki jekk din issir fid-dar.

G[andna wkoll istituzzjonijiet o[rajn li jie[du [sieb l-

Il-qoxra tal-ktieb ‘Eleo and the Bubble Planet’

interessi tat-tfal. Hekk hi lKummissarju g[at-Tfal, li rrwol tag[ha hu li t[ares iddrittijiet u l-interessi tat-tfal u li tassigura li t-tfal ikunu jistg[u jsemmg[u le[inhom.

G[andna organizzazzjonijiet b[alma huma l-APPO::, li jid[lu f’ka]i ta’ tfal li ma jkollhomx il-[arsien li jixirqilhom.

Xi kopji ta’ dan il-ktieb se

jitpo;;ew fil-libreriji tal-iskejjel kollha. Dan g[andu jg[in lit-tfal jifhmu a[jar dawn iddrittijiet.

Il-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol irringrazzjat lillAsso/jazzjoni ta]-}g[a]ag[ Maltin tal-UNESCO, li [adet l-inizjattiva li tipprepara dan il-ktejjeb, u lil dawk kollha li taw is-sehem tag[hom biex din l-inizjattiva tkun su//ess.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Madwarna 21

Lejn internet ta’ tag[lim u sigur g[at-tfal Xi studenti mill-Università ta’ Malta li qeg[din jistudjaw g[al lawrja fledukazzjoni, fil-jiem li g[addew ing[ataw l-opportunità jie[du sehem f’diskussjoni mmexxija mill-esperta Annie Mullins OBE, il-Kap Internazzjonali g[all-Istandards talKontenut tal-Grupp Vodafone.

Annie Mullins g[andha rresponsabbiltà li ti]gura l-protezzjoni tal-klijenti tal-Vodafone, b’mod partikulari dik tal-utenti ]g[a]ag[ u ta’ età ]g[ira li qed jag[mlu u]u minn servizzi ;odda relatati mal-kontenut.

Hija kienet membru tat-Taqsima g[allProtezzjoni tat-Tfal tal-Home Office tar-Renju Unit u tal-Internet Task Force tar-Renju Unit, u r-rwol tag[ha kien jinvolvi l-[olqien ta’ gwidi g[all-a[jar prattika fl-industrija g[all-internet, g[as-servizzi ta/-chatting u tal-instant messaging, kif ukoll g[an-netwerking so/jali.

Fl-2007, Mullins ;iet rikonoxxuta b[ala Internet Hero mill-Asso/jazzjoni tal-fornituri tas-servizzi tal-internet tarRenju Unit (ISPA) g[ax-xog[ol tag[ha favur il-Protezzjoni tat-Tfal Fuq lInternet, u fl-2009 ng[atat ukoll l-unur /ivili Britanniku tal-OBE g[as-servizz tag[ha g[all-;id tat-tfal. B[alissa Annie Mullins qed tmexxi l-programm ICT Principles, inizjattiva tal-industrija f’livell Ewropew, flimkien ma’ esperti o[rajn fl-industrija. Din l-inizjattiva, li se ti;i mnedija matul il-;img[at li ;ejjin, tg[aqqad flimkien grupp imdaqqas ta’ kumpaniji Ewropej u globali sabiex il-protezzjoni tat-tfal ti;i esti]a biex tkopri l-katina ta’ valuri konver;enti.

Waqt is-seminar, Annie Mullins semmiet il-kwistjonijiet relatati mal[ajja di;itali tat-tfal, b[al pere]empju limpronta di;itali tag[hom, il-media so/jali, u l-g[odod ;odda li l-Vodafone qieg[det fis-suq dan l-a[[ar, inklu] ilVodafone Guardian (App g[al Smart phones li ja[dmu bis-sistema Android) u l-App u r-Rivista Digital Parenting.

Dawn huma kollha strumenti importanti [afna li jg[inu lill-;enituri biex ju]aw l-g[odod u biex i]ommu ru[hom infurmati u a;;ornati dwar kif g[andhom jipprote;u lil uliedhom billi jg[inuhom ju]aw it-teknolo;ija b’mod responsabbli.

Annie Mullins enfasizzat limportanza tal-involviment tal-;enituri u tal-g[alliema fil-[ajja di;itali tat-tfal sabiex ji;i ]gurat li huma stess ikunu infurmati u a;;ornati, biex b’hekk ikunu jistg[u jikkontrollaw l-u]u li ttfal tag[hom jag[mlu mit-teknolo;ija b’mod aktar sigur u responsabbli. Waqt il-lecture tag[ha, Mullins semmiet ri]orsi b[ad-Digital Parenting talVodafone

Il-Fondazzjoni Vodafone qed tg[in lill-Iskola Sekondarja Maria Re;ina tal-bniet fil-Mosta biex joffru g[ajnuna lil aktar minn tlettax-il familja li huma fil-b]onn billi jag[tuhom xirjiet ta’ ikel u affarijiet o[rajn essenzjali. Din l-inizjattiva tindirizza l-[ti;ijiet ta’ numru ta’ familji li jsibuha diffi/li jla[[qu mal-ispejje] tal-[ajja ta’ kuljum. Fl-2006, l-amministrazzjoni tal-iskola waqqfet kumitat bil-g[an li jg[in spe/ifikament lil familji b[al dawn billi joffrilhom ikel, stationery u affarijiet o[ra li jkollhom b]onn minn xahar g[al ie[or. Biex jg[in aktar familji, dan il-kumitat qed jitlob l-g[ajnuna ta’ terzi. Dan il-pro;ett g[andu l-g[an li jg[in lit-tfal ji]viluppaw [ajja aktar b’sa[[itha, billi jkollhom aktar [iliet u jkunu jistg[u jipparte/ipaw aktar fis-so/jetà Annie Mullins

(www.vodafone.com#parents), kif ukoll il-websajt tal-g[alliema u tal-iskejjel TeachToday (www.teachtoday.eu), li hi sponsorjata mill-industrija.

Annie Mullins stqarret, “Fid-dinja teknolo;ika mg[a;;la tal-lum huwa ta’ importanza essenzjali li l-;enituri u lg[alliema jkollhom g[ad-dispo]izzjoni tag[hom l-aktar g[odod moderni u laktar tag[rif a;;ornat dwar kif jipprote;u lit-tfal fid-dinja onlajn tag[hom. Il-Vodafone mexxiet ilfruntieri ’l quddiem biex ]gurat li l;enituri jkollhom websajt li fuqha jistg[u jsibu dak kollu li jkollhom b]onn.

“Fil-fatt, fil-Gwida g[all-;enituri talVodafone, il-;enituri jistg[u jsibu tag[rif dwar l-g[odod teknolo;i/i kollha li g[andhom ikunu jafu bihom, ji;ifieri t-telefons /ellulari, innetwerking so/jali u l-log[ob, kif ukoll dak it-tag[rif dwar il-kwistjonijiet so/jali u ta’ sigurtà relatati li wie[ed jista’ jiltaqa’ mag[hom.

“Dan l-a[[ar, il-Vodafone [ar;et ukoll App bl-isem ta’ Vodafone Guardian g[al telefons /ellulari li ja[dmu bis-sistema Android. Dan huwa utli biex il-;enituri jkunu jistg[u jikkontrollaw l-u]u li wliedhom jag[mlu mis-smart phones, billi jag[]lu min jista’ j/empel lit-tfal tag[hom jew jibag[tilhom SMS. Il-Vodafone Guardian jg[inhom ukoll biex jikkontrollaw l-a//ess g[all-internet u g[al Apps differenti.”

L-In;inier Philip Micallef, i/Chairman E]ekuttiv tal-MCA, irringrazzja lill-Vodafone u lillUniversità ta’ Malta f’isem ilKonsorzju BeSmartOnline! g[allappo;; tag[hom favur dan il-pro;ett.

L-In;inier Micallef stqarr, “L-iskambju tal-informazzjoni u l-kondivi]joni talesperjenzi, kif ukoll il-kollaborazzjoni soda bejn il-partijiet interessati kollha, huma ta’ importanza kbira g[all-isforzi li qed isiru biex l-internet isir ambjent li fih it-tfal jistg[u jitg[allmu u jie[du pja/ir bl-esperjenza di;itali ming[ajr periklu.”

Il-President tal-FIMBank, Margrith Lütschg-Emmenegger, flimkien mal-Kapijiet E]ekuttivi tan-netwerk internazzjonali tal-factoring tal-Bank

Jiltaqg[u f’Malta l-Kapijiet E]ekuttivi tan-netwerk internazzjonali tal-factoring Dan l-a[[ar, il-FIMBank, listituzzjoni internazzjonali li tispe/jalizza fl-iffinanzjar talkummer/, laqqa’ f’Malta lill-Kapijiet E]ekuttivi tan-netwerk internazzjonali tal-factoring u evalwaw l-istrate;iji u l-opportunitajiet tat-tkabbir fid-dawl tal-i]viluppi ekonomi/i dinjija u ssitwazzjoni fil-qasam finanzjarju.

G[al din il-laqg[a attendew ilKapijiet E]ekuttivi tal-Egypt Factors, il-Levant Factors, l-India Factoring, ilFactorRus, il-BrasilFactors, irROMFactor, tal-kumpanija sussidjarja MENA Factors, kif ukoll dawk talMed Factors, li huwa bba]at f’Malta.

L-g[an ta’ din il-laqg[a kien li ji;u esplorati l-mezzi biex titjieb ilprestazzjoni, kif ukoll biex ji;u stabbiliti modi effettivi li jiffa/ilitaw il-bdil tal-ideat fi [dan in-netwerk globali tal-FIMBank.

Din il-laqg[a kienet ukoll opportunità g[al Gilbert Coleiro, id-Direttur

Mani;erjali tal-FIM Business Solutions, biex spjega l-i]viluppi li qed isiru fit-teknolo;ija u fis-servizzi tal-Business Process Outsourcing (BPO) li din il-kumpanija sussidjarja tal-FIMBank, li hija bba]at f’Malta, toffri lin-netwerk.

F’kumment dwar it-tema ta’ din lewwel laqg[a tan-netwerk, il-President tal-FIMBank, Margrith LütschgEmmenegger, qalet, “Il-kri]i attwali wasslet biex kiber l-g[arfien dwar ilFactoring u dwar kif dan il-prodott jista’ jintu]a g[all-iffinanzjar talkummer/ domestiku u internazzjonali, kif ukoll biex jittaffew ir-riskji. Banek spe/jalizzati u istituzzjonijiet ta’ Factoring qed jie[du vanta;; mi]]ieda fl-interess fil-Factoring billi qed jippromovu l-importanza ta’ din issoluzzjoni finanzjarja alternattiva u tal-vanta;;i tag[ha g[an-negozji, kemm fis-suq domestiku kif ukoll f’dawk orjentati g[all-esportazzjoni.”

IN-NAZZJON

L-Erbg[a, 25 ta‘ Jannar, 2012

22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt CHIT CHAT

L-importanza ta’ x’nieklu u kemm NET Television 15>45

Janice Darmanin g[al darb’o[ra se tmexxi diskussjoni dwar l-ikel fost it-tfal residenti talprogramm. B[ala mistiedna biex tg[inha dwar dan is-su;;ett, b[alma kien il-ka] meta ;ie ttrattat xi ;img[at ilu, se tkun Stefania Attard Vella.

Fi ]mien il-festi tal-Milied u tal-Ewwel tasSena tista’ tg[id kul[add ikun kiel dik in-naqra ]ejda. I]da issa tajjeb li nkunu qbadna mill-;did ir-rutina normali u g[alhekk tajjeb li nie[du porzjonijiet tajbin ta’ ikel u [elu mill-inqas.

Naraw dwar l-ikla ta’ filg[axija. X’tip ta’ ikel wie[ed g[andu jag[]el g[al dan il-[in, spe/jalment fil-ka] tat-tfal jekk forsi ftit wara li jieklu jmorru jorqdu.

Mhux b’inqas importanza naraw dwar l-indafa personali tag[na. Fil-fatt kemm wie[ed jie[u [sieb ta’ ;ismu minn ;ewwa, daqstant ie[or irid jie[u [sieb tal-;isem minn barra u jara li jkun nadif.

Stefania Attard Vella

ISWED FUQ L-ABJAD

Fil-Parlament din il-;img[a NET Television 21>30

Lejlet il-vot li g[andu jittie[ed fil-Parlament fuq mozzjoni ta’ sfidu/ja fil-Gvern li ppre]entat l-Oppo]izzjoni, id-diskussjoni tal-lum se tkun dwar dak li ;ara fil-Parlament sa issa din il-;img[a, kif ukoll dwar x’wie[ed g[andu jistenna wara l-vot ta’ g[ada f’nofsinhar.

G[all-Partit Nazzjonalista fl-istudio se jkun SIMPATI?I

:uvni

FIL-QOSOR • BEJNI U BEJNEK (NET Television 23>30) - Joséf

NET Television 20>30

Denise (ritratt ta[t) tiltaqa’ ma’ ;uvni u tiftiehem li jer;g[u jo[or;u flimkien.

Fl-uffi//ju ta’ Joe ma jonqosx li jinbxuha wara li tistqarr kemm [adet pja/ir filkumpanija ta’ dan il-;uvni.

Denise tidher kuntenta mieg[u sakemm jg[idilha listorja tieg[u. Minn tant ;uvintur ma’ dan [adet grazzja? G[aliex Denise tidde/iedi li a[jar ma ter;ax tid[ol f’xi basla u tibaghtu g[and il-Kappillan?

G[aliex Joe jispi//a g[and Salvu? Tidher li hi bi//a serja! Hemm xi ritratt involut? U x’jidher f’dan ir-ritratt?

hemm Joe Cassar, il-Ministru g[as-Sa[[a, kif ukoll id-Deputat ?ensu Galea, li hu wkoll idDeputat Speaker.

Sakemm morna g[all-istampa l-Partit Nazzjonalista kien g[adu ma informax min se jibg[ad b[ala rappre]entant tieg[u.

Produzzjoni u pre]entazzjoni tal-;urnalist Stephen Calleja.

Bonello llum se jkollu b[ala lmistieden tieg[u lil Paul Xuereb (fir-ritratt fuq ix-xellug).

Minkejja li hu gradwat fil-li;i, aktar hu asso/jat mal-professjoni ta’ librar li [adem fiha g[al aktar minn 30 sena, kif ukoll dik ta’ kritiku tat-teatru. Mhux l-ewwel darba li [adem ukoll b[ala attur u kien [a t-ta[ri; tieg[u filManoel Theatre Academy of Dramatic Art (MTADA). Hu wkoll awtur ta’ xi kotba ta’ ri/erka, primarjament relatati mal-qasam tat-teatru.

• MALTA LLEJLA (NET Television 17>00) -

B[ala regola, meta wie[ed isemmi lvjolenza domestika, wie[ed jg[addilu minn mo[[u mara u tfal li ji;u msawta mir-ra;el. Biss, g[alkemm forsi tkun irrappurtata ferm inqas, te]isti wkoll vjolenza domestika fuq l-ir;iel. Dan is-su;;ett se jkun ittrattat waqt il-programm tallum bis-sehem tal-AvukatNickie Vella Fremaux kif ukoll ta’ arappre]entant mill-A;enzija Appo;;. Ukoll waqt il-programm tal-lum, Stephanie Spiteri tlaqqag[na ma’ Reuben De Gabriele li se jag[ti tag[rif dwar i/-?entru }g[a]ag[ Balzan, u jkun hemm ukoll ir-rubrika regolari flimkien mat-tabib.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

TV#Radju 23 ABANDON - MISTERIOSI OMICIDI

{afna minnu mi;bud fil-Kanada

06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria

La 7 23:00 Minkejja li l-istorja ta’ dan il-film thriller li n[adem fl-2002 b’re;ija ta’ Stephen Gaghan hi ambjentata f’università fl-Istati Uniti, [afna minnu fil-fatt in;ibed fil-Kanada.

Fil-partijiet ewlenin ta’ Katie Burke u Embry Larkin naraw lil Katie Holmes u Charlie Hunnam (it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t).

Katie tkun studenta universitarja u l-[abib tag[ha jkun g[eb misterjo]ament sentejn qabel. L-investigatur Wade Handler (Benjamin Bratt) ikun qed jinvestiga dan l-g[ajbien. G[aliex kull meta jistaqsi lil Katie dwaru, l-im;iba tag[ha dejjem tkun stramba g[all-a[[ar?

(b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00 24>00

Radju Malta • 93.7 FM 06:00 - L-G[odwa t-Tajba (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill-:urnali Lokali, 07:35 MillMedia Internazzjonali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - All Time Favourites 13:30 - Qari tar-Rumanz 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bullettin talA[barijiet 18:15 - Ma’ Nathalie 19:00 - Nwar 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari tar-Rumanz (r) 20:30 Nis;a 21:00 - Mu]ika Romantika 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Xi Qrajt, Xi Smajt 22:08 - Ru]arju 22:30 - Soul, Rhthym & Blues 23:30 Ripetizzjoni.

ONE Radio • 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 Kummentarju 12:30 - A[na 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 - Tomatate 17:00 Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Lokal 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - Verset il-Lejl 20:45 - Eurovision Radio 21:45 ONE News 22:00 Kummentarju 22:05 - Forum 24:00 - Mezza Notte 02:00 Ta[t Sema Kwiekeb.

RTK • 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bullettin 12.15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam 80s Corner Fuzzbox - Christian Azzopardi Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - G[and in-Nutar 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:12 - Realtajiet ta’ llum (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 - {sibijiet mal-Melodija 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Ru[ il-Kelma 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Rakkont, Il-Polz ta/-?ittadin, Servizz b’im[abba, Sa[[a, Straightforward, Ambjent.

Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Il[na mi/-?par 10:00 -

Ri/erka u Edukazzjoni Ambjentali 10:30 - Bioneers 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali (r) 13:30 Meta l-Mo[[ Isir Palk 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Kif [addmu l-Malti 20:00 - Outside Lectures 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 -

Tag[lim u Twemmin Nisrani 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju ta’ San :u]epp 13:00 Shalom 14:30 - Qari tar-Rumanz 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 - IlKura;; Nofs il-Fejqan 17:00 {ajjitna (r) 17:30 - Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - Lifesong 20:30 - Qari tarRumanz (r) 21:00 - G[ajn ta’ :id 22:00 - Kristu Fostna (r) 23:00 - Il-{ajja Vera (r) 23:30 Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta.

TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:15 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 Qalbinnies 11:30 - Madwarna 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 A[barijiet 16:10 - I]-}ona 17:40 Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet 18:10 - Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Bijografiji - Il-Pulizija 21:45 Harbourlife 22:15 - Mixage 23:00 - Madwarna 23:15 - L-A[barijiet 23:30 - Style Watch (r).

ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:45 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Lapes u Karta 16:30 Tomatate 17:00 - Telelshopping 17:25 - Hazzzard Daily Update 17:30 - ONE News Update 17:35 Better Living 18:15 - Looks 18:55 - Londri 19:30 - ONE News 20:15 - Illostra 20:30 - TX 22:30 - Fresh & Funky 23:15 - ONE News 23:40 - Minuta Wa[da (r) 23:45 - Kalamita (r).

Bay Radio • 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 Ben Glover 22:00 - Toby’s Wall of Sound 24:00 - Paul van Dyk.

Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 - {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 - Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - M’Intix Wa[dek (live) 20:30 - Robert Musumeci Talk 21:30 - Dokumentarju 22:00 - News 22:30 - Il-Parlament talPoplu (r).

Bastjani]i FM • 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi Angelus fit-08:00 u f’12:00) 18:00 - Italia.com 20:00 - L.S. Live.

Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, 08:00 u 09:00) 09:35 Linea verde 11:00 - Tg 1 11:05 Occhio alla spesa (attwalità) 12:00

- La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 17:00 - Tg 1 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Football. Coppa Italia. QF 23:20 Porta a porta 00:45 - Tg 1 notte 01:20 - Sottovoce 01:50 - Cult Book.

Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 09:35 - Zorro (TF) 10:00 - Tg 2 punto.it 11:00 I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 Italia sul due (attwalità) 16:30 Desperate Housewives (TF) 17:20 - Tg 2 flash 17:25 - Coppa Italia QF: Siena v Chievo 18:15 - Tg 2 notizie 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:00 - La storia siamo noi Auschwitz: l’ultimo segreto 23:10 - Tg 2 notizie 23:25 - Tracce - Il concorso 00:50 - Tg Parlamento 01:05 - ER (TF) 01:45 - Italia sul due.

Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agora 10:00 - La storia siamo noi (attwalità) 11:00 Apprescindere 12:00 - Tg 3 sport 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Lassie (TF) 15:55 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 Tg 3 regione 20:00 - Blob 20:15 -

Per ridere insieme con Stanlio e Ollio 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Chi l’ha visto?

23:15 - Glob spread 24:00 - Tg 3 linea notte 00:10 - Tg regione 01:05 - Gate C. Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 - mattina

08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Uomini e

donne 16:15 - Amici 16:55 Pomeriggio cinque 18:45 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 - Il tredicesimo apostolo 23:30 Matrix 01:30 - Tg 5 - notte 02:00 - Striscia la notizia.

Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 07:25 - Nash Bridges (TF) 08:20 Hunter (TF) 09:40 - RIS Roma Delitti imperfetti 10:50 Benessere - Il ritratto della salute 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri 16:40 Può succedere anche a te. Film ’941 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (soap) 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 I due superpiedi quasi piatti. Film ’77 23:45 - Lolita. Film ’97.

Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Cartoons

08:40 - Una mamma per amica (TF) 10:35 Everwood (TF) 12:25 - Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:30 - Camera Cafe (sitcom) 16:20 - The Middle (TF) 16:45 - La vita secondo Jim (sitcom) 17:45 - Trasformat 18:30 Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:20 - Provaci ancora Gary (sitcom) 19:50 - Cartoons 20:20 CSI: Scena del crimine (TF) 21:10 - Una notte al museo. Film 2008 23:25 - Derby in famiglia. Film 2005 01:15 - Studio aperto 01:30 - The Shield (TF).

La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:45 - Coffee Break (attwalità) 11:10 - L’aria che tira 12:30 I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 – Solo quando rido.

Film ’81 16:15 - Atlantide 17:30 - L’Ispettore Barnaby (TF) 19:20 - ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 – Otto e mezzo 21:10 - Gli intoccabili 23:00 - Abandon Misteriosi omicidi. Film 2002 00:50 - Tg La 7 01:00 (Ah)piroso 02:00 - ‘G’ Day.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

24 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – Libreriji u Arkivji 11:30 - Luxdesign 13:00 - 3 Pointer 13:30 - Qalbinnnies 14:15 -10 miniuti 14:30 - Harbour Life 15:30 - Libreriji u Arkivji 16:00 Luxdesign 17:30 - 3 Pointer 18:00 - Qalbinnies 18:55 - A[barijiet g[al dawk Neqsin mis-Smig[ 19:00 - Harbour Life 20:00 Starboard 20:25 - A[barijiet blIngli] 20:30 - Lenti Kulturali 21:15 - Luxdesign 22:25 Harbour Life 23:05 - Qalbinnies 23:50 - Dokumentarju.

Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 - Favourite Link 12:10 Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 15:00 - Newspoint 15:30 - Teleshopping 16:30 - The Sapiano Show 17:30 - Makura 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) Makura 19:45 - Reporter 20:05 Muftie[ 20:10 - Kont taf? 20:15 F. News 21:00 - Mitqlu Deheb 23:15 - Favourite News.

Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[allMaltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 Bingo 75 20:30 - Kontra r-Ri[.

Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Holby City 16:35 - New Tricks 17:25 The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 Casualty 20:00 - Last of the Summer Wine 20:30 - Dinnerladies 21:00 - Lark Rise to Candleford 21:50 - Keeping up Appearances 22:20 - Dad’s Army 22:50 - The World’s Toughest Driving Tests 23:40 - Dinnerladies.

TCM • melita 310 • GO Plus 701 08:05 - Cat on a Hot Tin Roof.

Film ’58 (12) 10:10 - Bonanza 11:15 - Rawhide 12:20 - Arrow in the Dust. Film ’54 13:45 Bonanza 14:50 - Rawhide 16:00 The Long Hot Summer. Film ’58 (U) 18:20 - Force of Arms. Film ’51 (A) 20:15 - Murder Most Foul. Film ’64 (U) 22:00 Training Day. Film 2001 (18).

MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 08:00 - Vera Cruz. Film ’54 (PG) 09:35 - Charlie Chan and the Curse of the Dragon Queen. Film ’81 (PG) 11:10 - The Charge of the Light Brigade. Film ’68 (PG) 13:20 - Gaily, Gaily. Film ’69 (PG) 15:05 - The Spree. Film ’98 16:45 - MGM’s Big Screen 17:00 - The Dirty Dozen: The Fatal Mission. Film ’88 (PG) 18:35 The Fantasticks. Film 2000 20:00 - Delirious. Film ’91 (PG) 21:35 The Boost. Film ’88 (18) 23:10 The Ranch. Film 2004.

treme Makeover Home Edition 13:45 - Grande Fratello 14:00 - ER (TF) 14:45 - Veronica Mars (TF) 15:35 - Dawson’s Creek 16:25 Champs 12 (TN) 17:15 - Wildfire (TF) 18:10 - Prima o poi divorzio!

18:50 - Amici La 5 19:55 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 - Grande Fratello 21:00 - Grande Fratello Live 21:10 - 30 giorni per diventare una star. Film 2004 23:00 - Grande Fratello live.

Diva Universal • melita 313 06:55 - Quincy, M.E. 07:55 - The Cradle Will Fall (12) 09:35 - I’ll Tell You 09:50 - Rex: A Cop’s Friend 10:50 - Cento Vetrine 11:50 - Roots: The Next Generations 12:44 - Coming Out 12:55 Quincy, M.E. 13:53 - Great Women 14:00 - Wind at My Back 15:50 - Great Women 16:00 Rex: A Cop’s Friend 17:00 Loves Music, Loves to Dance (12) 18:45 - Consulta 16 19:00 - Rex: A Cop’s Friend 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:48 - Consulta 16 23:00 - Crime of Passion (12).

BBC Entertainment • melita 300 • GO Plus 301 07:10 - Tellytales 07:20 - The Large Family 07:30 - The Roly Mo Show 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Tweenies 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Nina and the Neurons 08:35 - Last of the Summer Wine 09:05 - Keeping up Appearances 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Holby City 12:10 - New Tricks 13:00 - The Green Green Grass 13:30 - Last of the Summer Wine 14:00 - The

Discovery Channel • melita 400 • GO Plus 501 07:15 - Deadliest Catch: The Final Hour 08:10 - Mythbusters: Spy Car 2 09:05 - Extreme Engineering: Widening the Panama Canal 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Northern Australia 11:50 - Overhaulin’ 12:45 - Twist the Throttle: Bimota and Alpinestars 13:40 - American Chopper: Schneider Electric Bike 14:35 - Dirty Jobs: Lightning Rod Installer 15:30 - Deadliest Catch:

La 5 • melita 162 12:25 - Centovetrine 12:55 - Ex-

Everything on the Line 16:25 Mythbusters: Dodge a Bullet 17:20 - Extreme Engineering: Widening the Panama Canal 18:15 - Ultimate Survival: Extreme Desert 19:10 How It’s Made 19:40 - How Do They Do It? 20:05 - Worst-Case Scenario: Car Brakes Fail#Physical Attack 20:35 - Worst-Case Scenario: Trapped in Extreme Cold 21:00 - Alone in the Wild 21:55 Sons of Guns 22:50 - Border Security USA 23:45 Mythbusters: Bubble Trouble.

Melita Movies • melita 801 10:00 - Flubber 11:35 - Fantastic Four 13:20 - The Next Karate Kid 15:05 - Hollywood Buzz 15:30 Made of Honor 17:08 Hollywood Buzz 17:35 - Edge of Darkness 19:30 - Death At A Funeral 21:00 - Chronicles of Narnia: The

Voyage of The Dawn Treader 23:00 - When a Man Loves A Woman 01:05 - Armored.

Melita More • melita 802

08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Hollywood Buzz 11:05 - Mike & Molly 11:30 - The Mentalist 12:15 Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 Brothers and Sisters 16:45 - The Mentalist 17:30 - Supernatural 18:15 - Days of Our Lives 19:10 Hollywood Buzz 19:35 - Films & Stars 20:00 - Suburgatory 20:30 How I Met Your Mother 21:00 - 2 Broke Girls 21:30 - Hung 22:00 Bored To Death 22:30 - Chuck 23:20 - Chase 00:05 - Gossip Girl 00:50 - True Blood.

Biography Channel • melita 411 07:00 - America’s Court with Judge Ross 08:00 - Schoolmum Makeover With Melanie Sykes: Rachel Lannon 09:00 - Heavy: Travis and Lindy 10:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Turn, Turn, Turn 11:00 - America’s Court with Judge Ross 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Darlene Gentry 13:00 - Parking Wars 13:30 - Billy the Exterminator: Battle of the Bees 14:00 - The Chawners’ Last Chance. Monster In Laws: 15:00 - Ton-In-Law 15:30 - Meaty Issues. 16:00 Snapped: Women Who Kill: Darlene Gentry 17:00 - Schoolmum Makeover With Melanie Sykes: Rachel Lannon 18:00 - Heavy: Travis and Lindy 19:00 - Pawn Stars: Chopper Gamble 19:30 Storage Wars: Midnight in the Gardena Good and Evil 20:00 America’s Court with Judge Ross 21:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Unforgivable 22:00 Hoarders: Mary Lynn and Ingrid.

G[at-tfal fuq il-Cable Jim Jam • melita 458 • GO Plus 406 09:05 - Connie the Cow 09:15 - The Mighty Jungle 09:30 - Mio Mao 09:40 - P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 - James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 - James the Cat 10:25 - See The Sea 10:30 - Baby Antonio’s Circus 10:35 - Benjamin’s Farm 10:40 - Baby Antonio’s Circus 10:45 Benjamin’s Farm 10:50 - The Mighty Jungle 11:05 - Mio Mao 11:15 - Connie the Cow 11:25 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 - Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 - Tigga and Togga 12:35 Rubbadubbers 12:45 - Oswald 13:00 - Barney and Friends 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 - Bob the Builder 13:45 - Thomas and Friends 14:00 Bob the Builder 14:10 - Jarmies 14:25 - Igloo-Gloo 14:40 - Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 Anthony Ant 15:20 - Dorothy the Dinosaur 15:30 Barney and Friends 15:55 - Tigga and Togga 16:05 - Igloo-Gloo 16:20 - Jarmies 16:35 - Kipper 16:45 - Fireman Sam 16:55 - Anthony Ant 17:10 - Bob the Builder 17:20 - Thomas and Friends 17:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:00 Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs

18:55 - Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - The Magic Key 19:25 - Slim Pig 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - The Magic Key 20:00 - The Hoobs 20:25 Gazoon 20:30 - Pingu 20:35 - Tiny Planets 20:40 Pingu 20:45 - Tork 21:00 - Rubbadubbers 21:10 Igloo-Gloo 21:25 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:50 - Tigga and Togga 22:00 Rubbadubbers.

Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 09:10 - The Suite Life on Deck 09:35 - Jake and Blake 10:00 - Jonas 10:25 - Wizards of Waverly Place 10:45 - Phineas and Ferb 11:10 - So Random 11:30 - The Suite Life on Deck 12:20 - Shake It Up 12:55 - Have a Laugh 13:00 - Good Luck Charlie 13:25 - Phineas and Ferb 13:50 - Fish Hooks 14:10 - Shake It Up 14:35 - The Suite Life on Deck 15:25 - Good Luck Charlie 15:50 - Fish Hooks 16:15 The Suite Life on Deck 16:35 - Have a Laugh 16:45 - The Suite Life on Deck 17:10 - Good Luck Charlie 17:35 - Wizards of Waverly Place 18:00 Hannah Montana 18:25 - Phineas and Ferb 18:50 Shake It Up 19:15 - Fish Hooks 19:35 - Good Luck Charlie 20:00 - Shake It Up 20:50 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Sonny with a Chance 22:00 - Kim Possible.

07>00 09>00 09>30 11>00 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>55 19.10 19.15 19>45 20>30 21>30 21>32 23>00 23>30

NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping Kontra l-{in (r) It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel NET News Teleshopping House Magazine Teleshopping Bla Kumment Chit Chat Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Kontra l-{in Tlug[ tas-Super 5 (ikompli) Kontra l-{in NET News Simpati/i NET News Iswed fuq l-Abjad NET News Bejni u Bejnek

Sport fuq il-Cable (r) 12:00 -

Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 07:15 - Australian Open, Tennis 09:15 - GTA Road to Dubai, Motor Racing 09:30 - Australian Open, Tennis: Day 10 (live) 14:30 - Australian Open, Tennis 16:00 - African Cup of Nations Football 17:00 - African Cup of Nations Football: Group Stage: Lybia v Zambia (live) 19:00 Game, Set and Mats 19:30 African Cup of Nations Football: Group Stage: Equatorial Guinea v Senegal (live) 22:00 Wednesday Selection 22:05 Show Jumping WC 23:05 Riders Club 23:10 - Volvo Champions, PGA Tour European Golf 23:40 - Golf Club 23:45 Yacht Club 23:50 - Wednesday Selection.

Malta Handball Association (r) 13:20 MOC Olympic Special (r) 14:00 - Melita GFA 1st Division (r) 15:55 - Malta Basketball Assoc.: Depiro v A to Z Athleta (r) 17:20 - Malta Rugby Football Union (r) 19:00 - 3 Pointer 19:35 - Malta Basketball Assoc. 21:00 - U*Bet F.A.Trophy: Balzan v Floriana (r) 23:25 - Malta Rugby Football Union (r) 01:00 - Malta Basketball Association (r).

Go Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - Serie A: Rd 19: Lecce v Chievo. The FA Cup: 09:00 - Rd 3 replay: QPR v MK Dons 11:00 - Rd 4: Preview. 11:30 Barclays PL: Wk 24: Everton v Blackburn R 13:30 - ERC Heineken Cup: Rd 6: Clermont Auvergne v Ulster 15:30 - FIFA Futbol Mundial. Barclays PL: Wk 24: 16:00 - Bolton W v Liverpool 18:00 - Review.

19:00 - Serie A: Rd 19: Atalanta v Juventus 21:00 - Barclays PL: Wk 24: Man. C. v Tottenham H 23:00 - Serie A: Rd 19: Udinese v Catania 01:00 - Barclays PL: Wk 24: Everton v Blackburn R.

Southampton v Leicester City (r) 09:50 - Bundesliga: Bayer Leverkusen v 1.FSV Mainz (r) 11:50 - La Liga: Real Madrid v Athletic Bilbao (r) 13:45 Carling Cup: SF 2nd Leg: Cardiff City v Crystal Palace (r) 15:40 - npower Champ.: Southampton v Leicester City (r) 17:35 - La Liga: Real Betis v Sevilla (r) 19:35 - Bundesliga: Highlights (r) 20:45 - Carling Cup: SF 2nd Leg Liverpool v Man. C. (live) 22:50 Bundesliga: Bayer Leverkusen v 1.FSV Mainz (r) 00:45 - La Liga: Real Madrid v Athletic Bilbao (r).

Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Barclays PL: Wk 24: Bolton W v Liverpool 11:00 Serie A: Rd 19: Atalanta v Juventus 13:00 - PGA Volvo Golf Champ.: Day 3 17:00 Scottish PL: Rd 24: Highlights 17:30 - ERC Heineken Cup: Rd 6: Clermont Auvergne v Ulster 19:30 - PL World: Wk 24 20:00 - Trans World Sport 21:00 Roma Channel.

Melita Sports 1 • melita 701 18:50 - npower Champ.:

Southampton v Leicester City (r) 20:45 - Carling Cup: SF 2nd Leg Liverpool v Man. C. (live) 22:55 - Bundesliga: Borussia Monchengladbach v Bayern Munich (r) 01:00 - Copa Libertadores: Internacional v Once Caldas (live).

Malta Stars • melita 614 08:00 - Malta Rugby Football Union (r) 09:35 - U*Bet F.A.Trophy: Balzan v Floriana

Football Stars 1 • melita 615 08:00 - npower Champ.:

Football Stars 2 • melita 615 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 - npower Champ.: Southampton v Leicester City (r) 16:00 Bundesliga: Borussia

Monchengladbach v Bayern Munich (r) 18:00 - Barca TV 21:00 - Bayern Munich TV 00:00 - Barca TV.

All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - NBA Live (r) 14:10 NBA: Boston @ Washington (r) 16:20 - Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r) 16:55 - European Poker Tour: Caribbean Adventure 2010: WC of Poker Show 1 (r) 17:50 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 - NBA Live 19:20 - Ping Pong: World Champ. 20:15 Men's EHF Euro 2012: Main Rd (live) 22:20 - NBA: Boston @ Washington (r) 00:25 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Passatemp 25

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Mimdudin>5. Donazzjoni li ting[ata filGrigal? (5) 6. Ippenetra (5) 7. Kwiet perfett (5) 10. Aqleb is-sur g[alihom! (5) 11. Ma fiha xejn ;o fiha (5) 12. Ske//, forma preliminari (5) 14. u 18. Vle;;a ]g[ira b[al

minutiera fuq wi// arlo;; (10) 16. Ta;en kbira tal-fu[[ar jew tal-metall (5) 17. Karozza tat-trasport ta’ merkanzija (5) 18. Ara 14.

18

Weqfin>1. Rupert jinbidel f’ma;istrat Ruman (6) 2. u 13. Qajl qajl (6,6) 3. u 8. G[amlet serje ta’ domandi lil xi [add (11) 4. Sog[ba (6) 8. Ara 3 9. Debboli (5) 12. Immexxi, regolat, kontrollat (6) 13. Ara 2 14. Laqxa tal-injam (6) 15. B]onn kbir (6)

Is-su//essjoni

Kif se tqieg[ed e]attament l-ordni kronolo;ika ta’ dawn l-erba’ xeni?

Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Nixfa; 6. Orrur; 7. Sbie[; 10. Seren; 11. Tqala; 12. Dritt; 14. Oma;;; 16. Intom; 17. Arani; 18. A[mar.

Weqfin> 1. (K)Anness(tru); 2. :akbin; 3. Modest; 4. Dritta; 8.

Ardit; 9. Faqar; 12. Du[[an; 13. Tinwi[; 14. Onorat; 15. :andra.

— Imbe/illi, dik kienet issoppa tal-;urnata!

G{AT-TFAL

Soluzzjonijiet

Sudoku

Sudoku

Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta' 3 kaxxi bi 3 n-numri mill-1 sad-9.

{bielu 8 g[admiet.

Is-su//essjoni

Korky, inkejju], [eba l-g[adam li kellu madwaru Fido. Osserva b’attenzjoni l-istampa u ara ssibx kemm kellu g[adam Fido.

L-ordni e]atta hi: D – A – B – ?. Infatti l-ewwel tnejn ]gur li huma A u D, g[ax fihom hemm dabra sewda wa[da biss fuq ilbut tal-pittur, imma fittnejn l-o[ra hemm dabra o[ra. D trid tkun qabel A g[ax fiha l-motiv b’forma ta’ qatra g[adha bajda, mentri f’A jirri]ulta li lpittur imlieha bl-iswed.

Bejn B u ?, l-ewwel hi ? g[ax fil-punt tat-tila fejn imiss il-lan]it tal-pinzell ma kienx g[ad hemm ilmotiv l-ie[or forma ta’ qatra, li f’dal ka] jidher f’B.

{bihomlu Korky

Wa[da mara anzjana semg[et ta[bita fuq il-bieb ta’ barra.

Marret tifta[. Quddiemha tfa//a ra;el pulit i;orr vacuum cleaner.

“Bon;u sinjura, jekk ma jimpurtax ne[odlok ftit minuti mill[in tieg[ek g[ax irrid nag[millek dimostrazzjoni ta’ dawn ilvacuum cleaners li g[adhom kemm [ar;u ;odda…”

“Itlaq!” qaltlu l-anzjana, jiena broke, m’g[andix flus.” Kienet se tag[laq il-bieb.

Malajr qisu sajjetta r-ra;el da[al fl-intrata u qalilha: “Tg[a;;ilx, mhux qabel ma tara l-a[[ar invenzjoni.” Ried jag[mlilha dimostrazzjoni. :ab barmil mimli [mie; ta]-]wiemel u xerrdu fuq it-tapit li kellha fl-ewwel kamra.

Qalilha: “Jekk dan il-vacuum cleaner ma jne[[ix kull tra//a tal-[mie; minn mat-tipit, sinjura, lest li nieklu jien.”

L-anzjana n;ibdet lura u qaltlu: “Tajjeb, [alli mmur in;ib furketta, g[ax g[adhom kemm qatg[uli l-kurrent tal-elettriku kmieni dalg[odu.”

{bihomlu Korky

Kienet ‘broke’

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

26 Klassifikati PROPRJETÀ Bu;ibba

APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u blu]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.

{al Luqa

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina#living#sitting, utility.

Prezz jibda minn €104,821(Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

{al Qormi – San Bastjan

APPARTAMENT bi tliet kmamar tas-sodda u garaxxijiet. Prezz €83,000 u [wienet kbar 200sqm /entrali [afna u tajbin g[al kull negozju. ?emplu 99477271.

I]-}ejtun, Bir id-Deheb u Marsaskala

APPARTAMENTI b']ew; kmamar tas-sodda jew tlieta semi-finished u garaxxijiet.

Prezz minn €82,500. ?emplu 99477271.

I]-}urrieq, Bubaqra

TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.

L-Imqabba

HOUSE of character (unconverted) bi tliet kmamar tas-sodda. Prezz €100,000. ?emplu 99473439.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.

Proprjetà

U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.

NIXTRI PROPRJETÀ Maisonette

F’BIRKIRKARA. ?emplu 79844384.

VETTURI BMW 320d

2006, saloon, automatic, artic green, full extras, white

leather interior, 45,000 mil. €19,500 o.n.o. ?emplu 99449106.

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Kia Mentor

PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//.

Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

G[al kull xog[ol

TA’ madum tal-art u tal[ajt, qlug[ ta’ kmamar talbanju, xog[ol ta’ plumber, kisi bil-;ibs u gypsum boards. ?emplu 79091057.

Nixtri

GARAXX in-na[a taliskola tal-Gvern, San Pawl ilBa[ar. ?emplu 99887233.

Ni]barazza

DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Tiswijiet fil-pront u filpost

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Tombla sheets

B’NUMRI kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq

Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq

pbonnici@bonniciprintingpre ss.com

G{ALL-BEJG{ Bibien

SETT ta’ seba' bibien ;odda ta’ ;ewwa, bojod birrig tad-deheb, g[adhom filkaxxi, prodott Taljan, qies standard. Prezz ra;onevoli. ?emplu 79221700.

Mejda tonda

TAL-A{MAR mastizz.

Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn.

Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor talkompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[allkbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Mobile kiosk

BIL-PERMESSI kollha u f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79705588.

L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

27

Kollox lest g[al serata ta’ boxing e//itanti minn Wilfred Sultana

Il-lejla divertenti ta’ boxing nhar il-:img[a 27 Jannar fi Sky Club, f'Paceville, i;;enerat interess kbir li huwa rifless mill-kwantità ta’ bejg[ ta' biljetti li sar g[as-serata.

L-organizzaturi ta' dan lispettaklu ta’ boxing, ilFederazzjoni Ewropea talBoxing (EBF) bilkollaborazzjoni tal-promotur lokali Paul Borg, [abbru lismijiet tal-boxers barranin u tal-isfidanti Maltin.

Il-;lidiet tas-serata se jkunu Dione Galea vs Jordan Black, Etiene Spiteri vs Slinky Cumberlbach, Clayton Vella vs Scott Conners, Justin Grech vs Phill Worell u Tyrone Borg vs Dale Ball. Minbarra

dawn il-bouts li se jkunu ta' erba' sessjonijiet ta’ ]ew; minuti l-wa[da, se jkun hemm ;lieda addizzjonali ta' appo;; bejn ]ew; boxers lokali, Brandon Borg vs Keith Mills.

Kif di;à t[abbar, il-bout prin/ipali tas-serata se tkun bejn il-heavyweight Malti Billy Corito u Ian Toby tarRenju Unit, eks professjonali b'aktar minn 52 ;lieda professjonali g[all-kreditu tieg[u.

Billy Corito, mag[ruf b[ala ‘the hit man’, issa jinsab ukoll fuq il-kotba talEBF u hu kklassifikat e]attament fit-tmien post tal-EBF Heavyweight Top 10 Ranking.

Corito ta’ 28 sena beda t-

ta[ri; tieg[u g[and Bertu’s Gym imma issa qed jit[ejja g[all-;lieda li jmiss malBarun Boxing Team tasSi;;iewi waqt li qed jit[ejja g[all-kundizzjoni fi]ika tieg[u fil-Lords Gym. Il;lieda Corito-Toby se tkun mag[mula minn sitt sessjonijiet ta’ tliet minuti lwa[da.

Il-Federazzjoni Ewropea tal-Boxing (EBF), stabbilita fl-2005, hi l-akbar awtorità fil-Gran Brittanja u flEwropa fil-qasam semiprofessjonali u ‘white collar’ tal-boxing. IlFederazzjoni tospita u hi responsabbli minn aktar minn 100 wirja kull sena u b[alissa g[andha aktar minn 1,100 boxer irre;istrati minn

Hibs SC se j]ur lill-President Hibernians Supporters' Club qed ikompli bil-programm li [ejja fil-bidu ta' dan l-istagun, biex jitfakkar g[eluq id-90 sena mit-twaqqif tal-Klabb ta' Hibernians FC. Il-Kumitat se jorganizza attività g[as-Supporters Anzjani u din id-darba se tkun ]jara uffi/jali g[and il-President tar-Repubblika ta' Malta George Abela fil-Palazz ta' San Anton.

Din i]-]jara se titmexxa mill-President tal-Klabb Tony Bezzina u l-Kumitat E]ekuttiv tal-Klabb u se ssir nhar il-{amis 2 ta' Frar, fl-10.30 a.m. It-trasport organizzat mill-Klabb jitlaq mill-pjazza fid-9.30 a.m. Aktar informazzjoni tinkiseb ming[and il-Kumitat tas-Supporters' Club.

CRICKET

Melita jeg[lbu lil Krishna Fi tmiem il-;img[a ntlag[bet it-tielet log[ba talkampjonat tax-xitwa tal-40 over tal-cricket bejn Melita Betfair CC u Krishna CC. Melita fet[u l-innings minn Thomas Rusher u Adam Caruana imma kienu Sumair Khanu Andrew Mitchell li g[amlu l-ewwel runs.

Dave Borg g[amel 19-il run u Prasad Vajindrap g[amel 44 run biex minn hawn bdiet irrimonta.

Prasad kellu inning tajjeb hekk kif skorja ]ew; fours u

mbag[ad bi ftehim tajjeb bejn Andrew Naudi (59 run) u Justin Brooke (33 run) l-iskor finali, wara l-40 over inklu] lextras, kien ta' 206 runs.

G[at-tim tal-Krishna Daniel Galea, Nowell Khosla u Kevin Krishna [adu ]ew; wickets kull wie[ed, filwaqt li Stuart Clarke u Chrisa Riordan [adu wicket kull wie[ed.

Ir-risposta tal-Krishna bdiet [a]in meta Javed Shah [are; fit-tieni over b'run wie[ed biss. Sam Aquilina g[amel

12-il run

u Nowell Khosla nqabad meta kellu 56 run.

Robert Krishna g[amel 15il run filwaqt li Sunny Krishna nqabad minn Chris Naudi meta kellu 38 run.

Hawnhekk Melita [adu lkontroll tal-log[ba u [ar;u lbatsmen li kien fadal, Joy Ghosreoy (14-il run), Chris Riordan (sitt runs), Tony Slater (run wie[ed), Stuart Clarke (run wie[ed ) u Daniel Galea (tliet runs).

It-total tal-Krishna bl-extras kien ta' 187 run.

madwar ir-Renju Unit u lEwropa fil-livelli varji ta’ kategoriji (‘white collar’, novizzi, intermedji, u semipro).

Attrazzjoni o[ra li tifforma parti minn dan lavveniment hi l-weighing-in session tal-boxers kollha flazzjoni li se ssir lejlet isserata l-kbira ji;ifieri nhar il-{amis 26 ta’ Jannar. Din se ssir fil-Black Bull Pub ta’ Triq Dragonara f'Paceville fis-2.30 p.m.

L-Ingli] Ian Toby li se jiltaqa' kontra Billy Corito fil-;lieda prin/ipali

POWERLIFTING

Formosa jwaqqaf rekord fil-bench press Mark Formosa kiser irrekord nazzjonali fil-bench press fil-kategorija ta' ta[t id90 kg meta refa' refg[a ta' 160 kg waqt l-ewwel kompetizzjoni annwali talAsso/jazzjoni Maltija talPowerlifting. Dan l-atleta g[ad g[andu biss 18-il sena.

Il-kompetizzjoni ntreb[et minn Mario Mifsud, li g[andu f'idejh ir-rekord dinji fiddeadlift fil-kategorija rispettiva tieg[u.

Kris Mintoff, li g[andu rrekord tal-isquat fil-kategorija ta' ta[t id-90 kg, irnexxielu jkabbar dan ir-rekord b'[ames kilogrammi o[ra meta rre;istra refg[a ta' 215 kg.

Mark Abela, li kien qed jikkompeti g[all-ewwel darba f'dan l-isport, irnexxielu jikseb ir-raba' post minn 15-il atleta li [adu sehem.

Numru ie[or ta' atleti, Sean Micallef, Hayden Farrugia u Lee Said, kienu qed jikkompetu g[all-ewwel darba wkoll u kollha kisbu ri]ultati inkora;;anti. Neville Zammit kiseb total ta' 342.5 kg filkategorija ta' ta[t il-75 kg,

Mark Formosa refa' 160 kg fil-kategorija ta' ta[t id-90 kg

filwaqt li Matthew Muscat Inglott, li g[andu bosta rekords nazzjonali f'diversi kategoriji, refa' refg[a ta' 250 kg fid-deadlift. Marvin Cilia wkoll ta wirja tajba fl-isquat waqt li James Formosa rnexxielu jikseb l-ewwel post fil-kategorija rispettiva tieg[u b'total ta' 400 kg.

Il-veteran Francis Spiteri g[amel deadlift ta' 185 kg biex qarreb lejn il-mira tieg[u li xi darba jikser rekord dinji ta' 200 kg fid-deadlift g[al atleti ta' ’l fuq minn 60 sena.

Mariel Mifsud kienet l-unika atleta mara f'din ilkompetizzjoni.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

28 Sport G{AWM

L-ewwel rekord tas-sena minn Neil Muscat Fi tmiem il ;img[a fil Pixxina Muscat g[andu tliet rekords nazzjonali -

-

Nazzjonali f'Tal-Qroqq saret l-ewwel laqg[a tal-g[awm g[al din is-sena.

Minkejja temp xejn favorevoli, fiha ;ie re;istrat rekord nazzjonali.

Dan twaqqaf mill-g[awwiem ]ag[]ug[ Neil Muscat li fil-50 backstroke kiser l-ewwel rekord tieg[u f'Age Group C riservat g[al g[awwiema bejn l-14 u l-15-il sena. Hu waqqaf l-arlo;; fi 30.02 sek. Dan huwa ri]ultat tajjeb [afna g[al Muscat spe/jalment meta wie[ed jikkunsidra li g[ad g[andu biss 13-il sena.

Dan ir-rekord ifisser ukoll li issa Neil

L-MFA tifra[ lill-fotografu Domenic Aquilina Il-Malta Football Association tifra[ u turi lapprezzament lejn Domenic Aquilina, fotografu ewlieni Malti li ja[dem regolarment fl-avvenimenti kollha talfutbol Malti u tal-istess asso/jazzjoni, g[all-unur, ‘Sport :enerali Fotografu tas-Sena 2011’, li reba[ f’kompetizzjoni internazzjonali li saret f’Londra, l-Ingilterra, fil-15 ta’ Jannar.

Aquilina [a sehem f’kategorija li kienet tkopri r-ritratti kollha sportivi tassena f’konkors presti;ju] tal-fotografija fi [dan lSWPP, li hi so/jetà fotografika kbira fir-Renju Unit.

Dawn l-unuri ;abu fi tmiemha l-Konvenzjoni Fotografika Annwali f’Londra li fiha [adu sehem l-akbar kumpaniji relatati mal-industrija fotografika.

Fl-istess konvenzjoni, Aquilina kien mistieden mill-organizzaturi biex g[at-tieni sena konsekuttiva jag[ti ‘Masterclass’ fuq ilfotografija sportiva. Ilkonvenzjoni ;abret fiha ’l fuq minn 100 kelliem fuq livell professjonali minn madwar id-dinja.

L-MFA tawgura u tixtieq kull su//ess g[all-futur filkarriera ta’ Aquilina u t[e;;u jibqa’ jifforma parti mill-familja l-kbira talfutbol Malti.

f'Age Group A, ir-rekords kollha possibbli f'Age Group B, 13, u l-ewwel rekord tieg[u f'Age Group C. Intant, g[ada l-{amis, it-tim nazzjonali tal-g[awm se jmur ilLussemburgu fejn se jie[u sehem f'Laqg[a Ewropea tal-G[awm li se ssir bejn is-27 u d-29 ta' Jannar.

L-g[awwiema ta[t it-tmexxija talkow/ nazzjonali Andy Colburn huma: Andrea Agius, Nicola Muscat, Mark Sammut, Michaela Millo, Julian Harding, Shanice Cassar u Andrea M. Aguis.

Neil Muscat kellu bidu e//ellenti g[as-sena

IBBURDJAR – EUROMED CHAMPIONSHIP

Fleri Soler jag[milhom [amsa g[al Malta minn Wilfred Sultana

L-avveniment li twieled biex jag[ti lill-ba[rin ]g[a]ag[ Maltin sfida kura;;u]a u opportunità vanta;;ju]a flib[ra tag[na, il-Kampjonat ta’ Malta Euromed 2011, it-12-il wie[ed fis-sensiela, ta sodisfazzjon lill-organizzaturi, il-Malta Young Sailors Club, wara xhur ta’ xog[ol iebes.

F'dawn il-kampjonati [adu sehem rekord ta' 130 ba[ri minn g[axar pajji]i – l-Italja, ir-Russja, ir-Renju Unit, Monaco, I]rael, San Marino, id-Danimarka, il-:ermanja, ir-Rumanija u Malta.

Meta reba[ sitta mit-tmien ti;rijiet fil-programm talKampjonat Edward Fleri Soler ikkonferma l-forma attwali tieg[u b[ala l-a[jar ba[ri Malti tal-Klassi Optimist. Dan kien l-a[[ar /ans g[al Edward li jirba[ ilpremju presti;ju] g[aliex hu se jag[laq 16-il sena. Huwa beda jba[[ar meta kellu seba' snin u [a sehem fl-ewwel mis-sitt Euromeds tieg[u fl2005 meta kellu disa' snin. La[[ar sitt snin raw lil Edward jirba[ il-Klassi Kadetti (2007) u t-tieni post Overall (2009) fil-Euromed u kien i/Champion Nazzjonali talKlassi Optimist fl-2009 u fl2010 minbarra li hu rebbie[ ta’ [afna regattas o[ra lokali.

Ir-reb[a ta’ Edward kienet il-[ames wa[da Maltija minn 12-il edizzjoni, u hi akkwist sinifikanti g[all-ba[rin lokali b'mod partikolari g[all-familji Fleri Soler u Zammit Tabona.

Fil-fatt Edward huwa t-tielet Fleri Soler li reba[ ilEuromed. Fl-2002 kien hemm

Il-qlug[ MLT 7 ta' Edward Fleri Soler isalpa lejn ir-reb[a li tat lil Malta l-[ames Euromed tag[ha

Matthew u fl-2008 kien hemm Ella, ku;in u o[t Edward rispettivament. I]]ew; Euromeds "Maltin" lo[ra kienu ntreb[u minn Thomas Zammit Tabona li huwa l-uniku ba[ri li qatt reba[ l-unur darbtejn, fl-2006 u l-2007.

Ir-Russja u l-I]vezja jgawdu ]ew; reb[iet kull wie[ed, waqt li l-Irlanda, l-Italja u tTurkija g[andhom reb[a wa[da kull wie[ed. Nikita Ushkov, Russa ta’ 11-il sena, bir-reb[a tag[ha fl-2009, hija l-i]g[ar parte/ipant li reba[ ilEuromed. {arsa lejn ir-ri]ultati finali ta’ din is-sena turi rappre]entazzjoni nazzjonali m[allta ta' ba[[ara li g[amlu l-podju - Malta (7 premjijiet), ir-Russja (3), l-Italja (4), irRenju Unit (2), I]rael (1), u Monako (2 ), e]itu pja/evoli kif kien l-entu]ja]mu espress waqt il-pre]entazzjoni talpremjijiet fi tmiem lavveniment.

"Din kienet l-ewwel Euromed tag[na kemm g[al Christian u wkoll g[al Veronica. I]-]mien talaveniment huwa tajjeb, hekk kif fid-Danimarka l-ista;un tat-ta[ri; jispi//a f'Novembru.

Flimkien ma’ kundizzjonijiet perfetti g[at-tba[[ir, fejn dg[ajjes charter huma

possibbli, akkomodazzjoni sabi[a u nollijiet ta’ ajru ra;onevoli, dan g[amilha g[a]la ideali g[alina.”

Christian, ta’ 13-il sena, g[andu l-esperjenza u pparte/ipa fil-Kampjonat Ewropew IODA 2011 f'Lulju f'Tavira, fil-Portugall, u kkompeta u t[arre; f'diversi pajji]i. Naturalment b[al kull parte/ipant kien jittama li jirba[ ir-regatta, i]da huwa sodisfatt [afna bit-tmien post li kiseb. Veronica g[andha 11-il sena u sodisfatta li [adet sehem u kkompetiet.

Issa g[al numru ta' edizzjonijiet ir-Russja dejjem kienet pre]enti bi grupp b'sa[[tu u anki reb[et l-a[[ar ]ew; edizzjonijiet. Sergey Semenov, responsabbli mit-tim Russu din is-sena mag[mul minn 11-il ba[ri, irrimarka li "din is-sena l-ba[[ara qawwija tag[na tat-tim nazzjonali Russu ma setg[ux ji;u. I]da a[na konna sodisfatti birri]ultat globali. Kellna ]ew; partecipanti Russi fost l-ewwel g[axra tal-Klassi Open i]da la[jar prestazzjoni tag[na kienet fil-Klassi Kadetti fejn irba[na post u ]ew; postijiet fit-taqsima Open u l-ewwel post fis-sezzjoni tan-nisa.

Din is-sena l-kondizzjonijiet tar-ri[ varjaw minn ri[ [afif [afna g[al qawwi [afna.

John Ripard, wie[ed mill;enituri fundaturi tal-MYSC u tal-Euromed, u persuna li g[alih it-tba[[ir huwa sport u passjoni fi kwalunkwe livell, kemm fil-tlielaq kif ukoll b[ala parti millorganizzazzjoni, qal: “IlEuomed kienet l-idea tieg[i aktar minn g[axar snin ilu, anke jekk illum, fortunatament, hemm individwi ;eneru]i [afna li jing[aqdu biex ji]guraw li din tibqa' g[addejja b’su//ess kontinwu. G[adni noffri lg[ajnuna u l-appo;; tieg[i g[ax g[alija huwa l-qofol talisforzi ta’ klabbs b[all-MYSC u l-BBSC li jemmnu li ji;bdu li]-]g[a]ag[ fuq l-ilma, ;enerazzjoni wara ;enerazzjoni, u huma dawn i]]g[a]ag[ li eventwalment se jirrappre]entaw lil Malta flarena tat-tba[[ir internazzjonali.”

Il-Kampjonat Euromed ta’ Malta ;ie organizzat millMalta Young Sailors Club bilkooperazzjoni tal-Kunsill Malti g[all-Isport u l-Kunsill Lokali tal-Mellie[a, u sar ta[t il-patron/inju tal-Malta Sailing Federation. Il-lukanda Mellie[a Bay kienet il-lukanda uffi/jali tal-kampjonat, filwaqt li l-klabb fuq ir-ramla Point Break kien il-kwartieri talavveniment.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

Sport 29 FORMULA 1

Raikkonen jer;a' jsuq karozza tal-F1 Ir-ritorn ta' Kimi Raikkonen fil-Formula 1 qabad ir-ritmu f'Valencia fejn din il-;img[a l-Finlandi] qed jirritorna g[al testijiet mal-Lotus u saq g[all-ewwel darba karozza tal-Formula 1 sa mill-2009.

L-'Iceman', kif inhu mlaqqam i/-Champion tadDinja tal-2007 mal-Ferrari u rebbie[ ta' 18-il ti;rija mattim Taljan u l-McLaren, qed jirritorna fil-Formula 1 dan lista;un wara sentejn filkampjonat mondjali tar-rally.

Lotus, li qabel kienu mag[rufa b[ala Renault, qalu fi stqarrija li s-sewwieq ta' 32 sena qed jimmira li jag[mel lakbar numru ta' dawriet possibbli fil-jumejn ta' provi fi/-/irkwit Spanjol [alli jidra sewwa t-tim il-;did tieg[u u jer;a' jiffamiljarizza ru[u ma' karozza tal-Formula 1.

It-tim ippubblika wkoll ritratt ta' Raikkonen fl-a[[ar dawra li g[amel fuq karozza ta' sentejn ilu, ir-Renault R30, mi]bug[a bil-kulur iswed u lewn id-deheb tal-Lotus li huma l-kuluri simboli ta' dan it-tim.

“Kien sabi[ li er;ajt d[alt fil-karozza. Kont ili ftit tassnin ma nsuq karozza b[al din u ovvjament irrid nie[u ftit ]mien biex nidraha. Imma s-sewqan ba]iku fejn jid[lu braking u kantunieri, ma ji[ux

[afna ]mien biex tidrah,” qal Raikkonen. “Dak li se jie[u ]]mien hu li nitg[allem dwar il-karozza, it-tim, it-tyres u affarijiet b[al dawn.”

Il-karozza l-;dida Lotus ta' Raikkonen se tkun ippre]entata fuq il-websajt tat-tim fil-5 ta' Frar qabel isiru l-ewwel testijiet uffi/jali tal-ista;un fi/-/irkwit ta' Jerez fi Spanja, li jibdew fis-7 ta' Frar.

It-timijiet m'g[andhomx permess li jippruvaw l-aktar karozzi re/enti tag[hom jekk mhux fis-sessjonijiet uffi/jali u dan fisser li Raikkonen seta' biss isuq ver]joni antika ta' karozza b'tyres ta' dimostrazzjoni. L-ista;un din is-sena jibda fit-18 ta' Marzu fl-Awstralja.

Hamilton mhux se jixhed fil-ka] ta' Sutil Intant, is-sewwieq talMclaren, Lewis Hamilton, permezz tal-avukat tieg[u g[arraf lil qorti fil-:ermanja

li ma kienx se jkun disponibbli biex jattendi u jag[ti x-xhieda tieg[u fil-jum li fih il-[abib tieg[u u eks sewwieq tal-Formula 1, Adrian Sutil, se jkun akku]at bi vjolenza u in/ident f'nightclub.

Il-;uri fi Munich se jibda jinstema' fit-30 ta' Jannar

Robson irid jer;a' jmexxi tim L-eks stilla tal-Ingilterra u Manchester United, Bryan Robson, li rkupra tajjeb minn kan/er li kellu fi gri]mejh issena l-o[ra, qal li jista' jirritorna fi rwol ta' kow/ ma' tim nazzjonali.

“Xi erba' jew [ames xhur ilu rri]enjajt minn kow/ tatTajlandja. Kont kow/ nazzjonali u rrid ng[id li fissentejn li g[amilt hemm veru [adt gost,” qal Robson f'konferenza fil-kapitali talBangladesh.

“Kienet esperjenza millisba[ u g[alhekk qatt ma nista' neskludi li ner;a' nkun manager ta' tim nazzjonali.

Ma na[sibx li se nasal biex ner;a' mmur immexxi klabb imma ]gur li l-fatt li nkun kow/ nazzjonali jinteressani [afna.”

Robson, li kien l-aktar captain li dam imexxi lil Manchester United fl-istorja, jinsab waqt ]jara ta' reklamar f'Dhaka b[ala ambaxxatur g[all-eks klabb tieg[u fimkien mal-eks attakkant Dwight Yorke.

“Ir-rwol ta' ambaxxatur ma' Manchester United hu ftit aktar rilassanti u ma fihx ilpressjoni li jkollok meta tkun manager – g[alissa qed nie[u

Bryan Robson irid tim nazzjonali

gost bih,” qal Robson Robson, li lag[ab g[al 13-il sena ma' Manchester United fil-perjodu bejn l-1981 u l1994, u li libes il-flokk nazzjonali tal-Ingilterra g[al 90 partita, temm il-kariga tieg[u ta' kow/ tat-Tajlandja f':unju tal-2011.

Hu kien ]velat li qed ibati minn kan/er fi gri]mejh f'Marzu li g[adda imma rkupra tajjeb wara operazzjoni u radjoterapija.

Kimi Raikkonen ilbiera[ f'Valencia

imma /-Champion tal-2008, Hamilton, g[andu impenji mat-tim tieg[u qabel ti;i ppre]entata l-karozza l-;dida tal-McLaren fl-1 ta' Frar filfabbrika tat-tim f'Woking, lIngilterra.

Sutil, li kien isuq ma' Force India s-sena l-o[ra imma li issa m'g[andux tim wara li

kien ;ie mibdul mal:ermani] Nico Hulkenberg, hu akku]at li attakka uffi/jal e]ekuttiv tar-Renault, li issa ng[aqad mal-Lotus, Eric Lux, f'Shanghai f'April li g[adda.

Hamilton, li reba[ il-GP ta/-?ina, kien fl-istess lokal ma' Sutil dakinhar talin/ident.

BASKETBALL

Uffi/jal ta' Athleta sospi] g[al xahrejn

Il-Kummissarju tadDixxiplina tal-Malta Basketball Association issospenda lil Edmund Farrugia, membru talkumitat ta' Athleta Basketball Club, g[al xahrejn minn kull attività tal-basketball fuq akku]i ta' razzi]mu.

Intqal li wara li e]amina r-rapport tal-uffi/jali u sema' x-xhieda kollha filka] kontra Farrugia, ilKummissarju tad-Dixxiplina kkunsidra l-istatut tal-MBA u l-kodi/i ta' dixxiplina biex wasal g[ad-de/i]joni tieg[u.

Farrugia nstab [ati li g[adda rimarki razzisti u offenda persuni o[ra bilkummenti tieg[u. Kien rappurtat li Farrugia g[adda kumment lill-uffi/jali tallog[ba, “G[ax iswed jag[mel li jrid”, fil-konfront tal-player Amerikan ta' Depiro Greg Hamlin, li skont hu, kien qed jing[ata trattament spe/jali waqt ilpartita bejniethom.

Il-Kummissarju tadDixxiplina se jg[addi wkoll is-sentenza tieg[u lillKunsill u jistg[u jittie[du passi o[ra dixxiplinarji kontra Farrugia peress li dan hu wkoll membru talE]ekuttiv tal-MBA.

IN-NAZZJON L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

30 Sport BASKETBALL

Impenn fil-Kroazja g[al referee lokali

Asamoah Gyan ta’ Ghana jissielet ma’ Anthony Ananan u Ndiyapo Letsholathebe ta’ Botswana

Reb[iet minimi g[al Ghana u Mali Il-biera[ intlag[bu l-ewwel log[biet minn grupp D, b’reb[iet minimi g[al Mali u Ghana kontra Guinea u Botswana rispettivament.

Il-captain ta’ Ghana John Mensah kien il-protagonist assolut ta’ Ghana li kisbu rreb[a fid-debutt tag[hom kontra Botswana. Mensah skorja l-goal de/i]iv i]da safa wkoll imke//i biex [alla lil s[abu b’g[axar plejers.

Id-difensur ta’ Ghana li lag[ab log[ba wa[da biss filkampjonat Fran/i] s’issa ma’ Olympique Lyon, skorja millvi/in wara azzjoni ta’ korner fil-25 minuta. Hu skorja b’irkopptu wara li Asamoah

Gyan kompla l-ballun g[an nofs minn azzjoni ta’ korner, bid-difi]a ta’ Botswana wieqfa.

I]da fis-66 minuta John Mensah kien l-ewwel plejer imke//i f’din l-edizzjoni tatTazza tal-Afrika meta waqqa’ lill-attakkant ta’ Botswana Jerome Ramatlhakwana li kien [arab lid-difi]a ta’ Ghana.

Mensah kien tilef l-a[[ar edizzjoni tat-Tazza tal-Afrika li fiha Ghana spi//aw fit-tieni post min[abba problemi fi]i/i. Issa Mensah se jkun sospi] g[at-tieni log[ba talgrupp kontra Mali nhar isSibt fi Franceville.

Botswana huma meqjusa b[ala sorpri]a f’din il-fa]i finali u l-biera[ kellhom log[ba difensiva mill-aqwa.

Botswana kellhom /ans taddeheb li jiksbu l-goal taddraw kmieni fit-tieni taqsima i]da d-daqqa ta’ ras ta’ Moatlhaping kienet salvata minn fuq il-linja minn John Paintsil.

Fil-log[ba ta’ filg[axija Mali g[elbu lil Guinea 1-0. Ilgoal de/i]iv tal-log[ba kien skorjat minn Traore wara nofs sieg[a log[ob.

Ri]ultati

Ghana v Botswana Mali v Guinea

1-0 1-0

LEAGUE CUP

COPPA ITALIA

Cardiff fil-final

Juventus fis-semi finali

Cardiff g[addew g[all-final tal-League Cup wara l-g[oti talpenalties kontra Crystal Palace.

Cardiff il-biera[ reb[u 1-0 b’auto goal ta’ Gardner biex laggregate sar 1-1 wara r-reb[a ta’ 1-0 ta’ Palace fl-ewwel leg.

Hekk baqa’ l-iskor anki wara l-[in barrani biex Cardiff g[addew 3-1 bil-penalties.

It-tieni semi finali tal-lum hi bejn Liverpool u Man City, fejn Liverpool reb[u l-ewwel leg 1-0.

Ri]ultati

League Cup Semi final

Cardiff C v C. Palace (Agg 1-1 Cardiff 3-1 pen)

1-0

Notts Co v Preston Scunthorpe v Sheffield W. Stevenage v MK Dons

0-0 1-3 4-2

Wimbledon v Macclesfield Torquay v Dagenham

2-1 1-0

Motherwell v Dunfermline

3-1

Forfar v Stirling East Fife v Albion R

2-2 2-0

League One

League Two

Skozja - Premier Div II

Juventus huma l-ewwel semi finalisti tal-Coppa Italia meta fl-ewwel kwarti finali tal-biera[ g[elbu lil Roma 20. Juventus a//ertaw flewwel taqsima b’]ew; goals sbie[ spe/jalment it-tieni wie[ed ta’ del Piero, l-ewwel wie[ed tieg[u fl-istadium il;did.

Juventus ikkonfermaw ilmument ma;iku tag[hom u bi pressing impressjonanti ma [allewx lil Roma jirra;unaw. Juventus marru fil-vanta;; wara sitt minuti permezz ta’ Giaccherini li qabad id-difi]a ta’ Roma miftu[a bera[.

Roma kellhom xi /ansijiet i]da Juventus dejjem kienu a[jar mill-avversarji u man nofs sieg[a kien Del Piero li skorja t-tieni goal b’xutt millisba[ minn tarf il-kaxxa.

Fit-tieni taqsima l-log[ba

baqg[et missielta i]da goffa u nervu]a wkoll. Fid-69 minuta Roma kellhom lil Lamela mke//i wara li dan ixxuttja lil Chiellini ming[ajr ballun. Juventus bdew isibu [afna spazju g[allkontrattakk u fid-90 minuta wasal it-tielet goal fejn kien id-difensur ta’ Roma Kjaer li g[eleb lil Stekelenburg f’attentat li jikklerja.

Fis-semi finali Juventus issa jiltaqg[u mar-rebbie[a tal-konfront bejn Milan u Lazio ta’ g[ada f’San Siro.

Illum ]ew; kwarti finali o[ra fejn Chievo jiltaqg[u ma’ Siena filwaqt li fi Stadio San Paolo sfida ferm mistennija bejn Napoli u Inter.

Ri]ultat

Juventus v Roma Chievo v Siena Napoli v Inter Milan v Lazio

3-0 illum illum g[ada

Ir-referee internazzjonali lokali tal-basketball, Bernard Vassallo, re;a’ ;ie nnominat g[al darba o[ra mill-FIBA wara partiti fi Franza, Spanja, Kroazja u l-Italja rispettivament aktar kmieni dan l-ista;un.

Vassallo, nhar l-Erbg[a 25 ta’ Jannar, se jkun ir-referee fil-partita valida mill-FIBA EuroLeague Grupp C u li se tintlag[ab ;ewwa l-Kroazja bejn ic-champions Kroati Gospic u t-tim mirRepubblika ?eka Brno.

Il-fa]i mil-log[ob tal-gruppi tal-FIBA EuroLeague wasal lejn it-tmiem hekk kif fadal biss ]ew; ;ranet ta’ kompetizzjoni qabel il-bidu tal-play-offs. B[alissa hemm taqtig[a intensiva bejn bosta skwadri g[all-post fil-fa]i presti;ju]a tal-play-offs.

Gospic b[alissa jinsabu fil[ames post tal-grupp kompost minn tmien timijiet u qed jittamaw li jkomplu javvanzaw spe/jalment jekk jirrepetu fuq is-su//ess ta’ 7062 li kellhom fl-ewwel round fir-Repubblika ?eka kontra Brno li issa huma prattikament maqtug[in mill;irja g[al play-offs.

In/identalment Vassallo kien di;à ;ewwa Gospic F’Novembru li g[adda meta kien referee fir-reb[a ta’ Gospic 67-52 fuq Rivas Madrid.

L-uffi/jali l-o[ra g[al din il-partita li se tintlag[ab filGradska Dvorana Arena ;ewwa Gospic, minbarra Vassallo li huwa r-referee prin/ipali, se jkunu Matej Spendl (Slovenja) u Vladan Sundic (Montenegro).

FOOTBALL LOKALI

Akkwist ie[or minn Mosta It-tim mill-Kampjonat Premier Mosta, il-biera[ g[amel ittielet akkwist fi spazju ta’ ftit ;ranet, meta l-biera[ [abbar li akkwista lil Predrag Mirceta.

Predrag Mirceta hu midfielder Serb ta’ 27 sena u lag[ab fl-og[la divi]joni tal-kampjonat Fillandi] u dak Ungeri].

Mirceta kien g[al prova ma’ Mosta fejn [alla impressjoni ferm tajba u kien akkwistat mill-klabb Mosti.

Iktar kmieni din il-;img[a Mosta [abbru li [adu lura b’self lill-midfielder Dyson Falzon ming[and Valletta, kif ukoll lill-plejer mit-Tan]anija Zakaria Kibona li [a post Maki Mvondo li ntemmlu l-kuntratt mal-klabb Mosti.

ATLETIKA

L-Etjopja tne[[i s-sospensjoni fuq l-atleti tag[ha

L-Etjopja ne[[iet issospensjoni imposta fuq 35 atleta li fosthom kien hemm id-darbtejn champion olimpiku Kenenisa Bekele. Dan t[abbar minn uffi/jal tal-Federazzjoni tal-Atletika tal-Etjopja l-biera[.

Il-Federazzjoni tal-Etjopja kienet [adet din id-de/i]joni nhar il-{amis li g[adda wara li g[add ta’ atleti naqsu li jmorru g[al training camp meqjus ferm importanti millfederazzjoni. Dan kien bi preparazzjoni g[al impenji importanti iktar tard din issena fosthom l-Olimpjadi ta’ Londra.

Minbarra Kenenisa Bekele, fost il-35 atleta kien hemm ukoll Tirunesh Dibaba, rebbie[a tal-midalja tad-deheb fil-5,000 u 10,000 metru. Iktar minn mitejn atleta kienu msej[a g[al dan it-training camp i]da 35 atleta m’attendewx.

It-tne[[ija tas-sospensjoni

saret wara laqg[a bejn ilFederazzjoni u rappre]entanti tal-atleti sospi]i. Kelliem g[all-Federazzjoni qal li huma a//ettaw l-apolo;ija tal-atleti li twasslet mir-rapre]entanti tag[hom.

Bekele li ilu mis-sena 2009 ma jie[u sehem f’kompetizzjonijiet uffi/jali min[abba problemi fi]i/i, qal li g[adu mhux de/i] jekk ji[ux sehem fl-Olimpjadi ta’ Londra. L-Etjopja meqjusa b[ala forza fit-tlielaq fuq distanzi medji, fl-a[[ar snin ma tantx kisbet su//essi hekk kif l-istilel tag[ha qed jikbru fl-età u talent ]ag[]ug[ qed jonqos.

Il-Federazzjoni tal-atletika tal-Etjopja qed tag[mel sforz biex issa[[a[ l-iskwadra bi preparazzjoni serja u mmirata, spe/jalment wara d-disfatta fil-kampjonati mondjali li saru Daegu l-Korea t’Isfel is-sena l-o[ra.

L-Erbg[a, 25 ta’ Jannar, 2012

32 Lokali Triq Garibaldi f’{al Luqa, fejn ix-xog[ol fuq il-bini mill-;did ta’ din l-arterja prin/ipali tat-traffiku qrib l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta jinsab fi stadju avvanzat. B[alissa l-Gvern g[addej b’xog[ol intensiv fuq sitt pro;etti kbar ta’ toroq arterjali li b’kollox fihom aktar minn 12-il kilometru u li qed isiru b’investiment ta’ €55 miljun li 85 fil-mija minnhom huma fondi tal-Unjoni Ewropea (Ritratt> Michael Ellul) Ara wkoll pa;na 7

Is-sena 2012 - sena o[ra ta’ sfidi Hekk kif katina hi mag[mula minn numru ta’ [oloq marbutin flimkien, hekk ukoll previ]joni ekonomika ta’ sena ;dida tkun marbuta ma’ dak li jkun ;ara fis-sena ta’ qabel. Dan ifisser li l-andament tas-sena 2012 jiddependi [afna fuq dak li ;ara fis-snin ta qabel, partikolarment dak li se[[ fl-2011.

Ilkoll rajna fuq il-mezzi taxxandir il-problemi li g[addiet minnhom l-UE s-sena li g[addiet, spe/jalment il-pajji]i taz-zona ewro. Rajna pajji]i kbar b[al Spanja, il-Gre/ja, ilPortugall u l-Italja ji;u ta[t pressjoni kbira hekk kif li]bilan/ fiskali tag[hom la[aq livelli g[olja [afna. Din is-sitwazzjoni wasslet biex dawn ilpajji]i kif ukoll o[rajn kellhom jimplimentaw mi]uri ta’ awsterità sabiex jibdew inaqqsu dan l-i]bilan/. Fost dawn il-mi]uri nsibu ]ieda fit-taxxi, tnaqqis fil-benefi//ji, tnaqqis fl-investiment tal-gvern kif ukoll ]ieda fil-mi]ati fuq ledukazzjoni. Ma ninsewx ukoll numru qawwi ta’ sensji li ng[ataw lill-[addiema talGvern kif ukoll fis-settur privat. Dan kollu qed iwassal g[al ]ieda fil-qg[ad, tnaqqis fil-fidu/ja tal-konsumaturi u tal-investituri kif ukoll tnaqqis fid-d[ul tan-nies li qieg[ed iwassal g[al tnaqqis fl-infiq tag[hom. Dan kollu jista’ jef-

fettwana f’numru ta’ setturi differenti.

F’dawn l-a[[ar snin esperjenzjana fatt li fl-ekonomija kull sfida ;;ib o[ra. Dan g[aliex kull fattur hu relatat ma’ ie[or, b’pedament komuni – l-individwu.

Jekk jonqos il-konsum jonqsu wkoll l-ordnijiet lill-fabbriki. U jekk jonqsu l-ordinijiet ta’ fabbrika f’pajji] wie[ed se jkun hemm fabbriki o[ra f’pajji]i o[ra li se j[ossu dan ittnaqqis ukoll. Dan g[aliex ittis[i[ fil-globalizzazzjoni u li]vilupp fit-teknolo;ija sa[[u r-relazzjonijiet bejn il-pajji]i – qeg[din ng[ixu f’suq wie[ed.

G[alhekk dak li ji;ri fil:ermanja, fl-Ingilterra jew f’kull pajji] ie[or, se jeffettwa wkoll il-fabbriki tag[na f’pajji]na.

Jekk jonqos id-d[ul tan-nies f’pajji]i o[ra se jonqos ukoll linfiq tag[hom fuq is-safar. Itturi]mu hu wie[ed mill-pilastri importanti g[al pajji]na, li jg[in biex i]omm l-ekonomija b’sa[[itha. Fil-fatt hu stmat li dan is-settur jikkontribwixxi g[al aktar minn terz ta’ dak li nipprodu/u kif ukoll terz talimpjiegi tag[na. Dan ifisser li hekk kif jibdew jin[assu lmi]uri ta’ awsterità f’pajji]i barranin, is-settur tat-turi]mu f’pajji]na se jkun espost g[al tnaqqis fis-safar.

Irridu ng[idu li l-ekonomija

minn Stephanie CUTAJAR Ekonomista stefcutajar@gmail.com

Ewropea hi esposta g[al numru ta’ sfidi o[ra li mhux relatati ma’ din il-kri]i li g[addejjin minnha. Lekonomija tal-UE g[andha numru ta’ sfidi ta’ natura strutturali li trid tiffa//ja fis-snin li ;ejjin. Fost dawn insibu ssostenibbiltà fl-i]vilupp talekonomija, il-popolazzjoni li qieg[da dejjem tixjie[ kif ukoll il-kompetizzjoni tasswieq internazzjonali fosthom mill-Indja u /-?ina. Tul dawn l-a[[ar snin g[exna wkoll lisfida tal-prezz ta]-]ejt.

Ng[idu li ]-]ejt jilg[ab rwol importanti fl-ekonomija u g[alhekk il-prezz ta]-]ejt jista’ jkollu effetti sinifikanti fuq livell globali. Il-previ]jonijiet huma li ]-]ejt se jkompli

ji]died fil-futur u t-tensjonijiet politi/i fil-Lvant Nofsani ma jg[inux.

Dawn l-isfidi g[allekonomija Ewropea huma reali. Istituzzjonijiet internazzjonali kif ukoll mexxejja barranin b[al Nicolas Sarkozy u Angela Merkel kollha wissew li din is-sena se toffri numru ta’sfidi partikulari u iebsa g[all-ekonomija Ewropea.

Dan ikkonfermah ukoll ilGvernatur tal-Bank ?entrali Ewropew Mario Draghi l;img[a li g[addiet quddiem ilParlament Ewropew.

L-isfidi huma [afna, i]da ma rridux naqtg[u qalbna quddiem dan kollu. Pajji]na rnexxielu jikseb ri]ultati po]ittivi minkejja l-isfidi ekonomi/i li g[addejna minnhom matul l-2011. Matul is-sena li g[addiet, pajji]na kiber b’mod konsistenti b’rata aktar mg[a;;la mill-medja Ewropea u mill-medja tazzona ewro. Pajji]na kompla jo[loq ix-xog[ol tul dawn la[[ar tnax-il xahar b’]ieda ta’ aktar minn 2,000 [addiem full-time. Il-qag[ad kompla jonqos u llum qieg[ed il[ames l-anqas fl-UE. Itturi]mu wkoll la[aq livelli rekord filwaqt li setturi ;odda b[as-servizzi finanzjarji, linformatika u l-farma/ewtika komplew isostnu dan it-tkabbir.

Fl-a[[ar snin, pajji]na kompla sa[[a[ il-pedamenti ekonomi/i tieg[u. Minbarra ddiversifikazzjoni li qed twassal g[al tkabbir ekonomiku u g[a]-]ieda fl-impjiegi, pajji]na rnexxielu jnaqqas iddefi/it tieg[u. Dan hu importanti ferm spe/jalment fi//irkostanzi tal-lum. Dan g[aliex, b’defi/it baxx, ilGvern ikun jista’ jintervjeni jekk jinqala’ l-b]onn biex isalva l-impjiegi u fl-istess [in, defi/it baxx inaqqas ilprobabbiltà li jkun hemm b]onn ]ieda fit-taxxi. :imag[tejn ilu, ilKummissjoni Ewropea qalet li pajji]na qieg[ed fit-triq ittajba biex jil[aq il-miri fiskali tieg[u u biex id-defi/it ta’ pajji]na jaqa’ ta[t il-livell ta’ tlieta fil-mija.

L-2012 hi wa[da delikata g[all-Ewropa u g[az-zona ewro. L-isfidi tal-2011 se jkomplu din is-sena u dan se jkollu riperkussjonijiet fuq ilpajji]i kollha, inklu] pajji]na.

G[alkemm l-ekonomija tag[na hi esposta g[al dak li ji;ri fis-swieq internazzjonali, tul dawn l-a[[ar snin irnexxielha tilqa’ g[all-isfidi.

Biex inkomplu nag[mlu dan, pajji]na jrid ikompli jirriforma ru[u biex ikun aktar flessibbli u attraenti g[allinvestiment biex hekk jitkattar il-;id u jin[oloq aktar xog[ol.