2012_01_26

www.media.link.com.mt

Numru 13,032

€0.45

Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Il-pjan tal-Air Malta jg[addi mill-ewwel fa]i ta’ skrutinju Il-Pjan ta’ Ristrutturar talAir Malta g[adda millewwel fa]i ta’ skrutinju quddiem il-Kummissjoni Ewropea. Dan issa se jibda ji;i analizzat b’mod dettaljat u tekniku f’dik li tissejja[ “investigazzjoni formali” li fet[et uffi/jalment ilKummissjoni.

Pro/ess li fi tmiemu l-UE tie[u de/i]joni finali jekk tapprovax jew le dan ilpjan... fi ftit kliem tilqax ittalba tal-Gvern biex jit[alla jag[ti g[ajnuna statali ta’ darba lil-linja nazzjonali talajru, li tammonta g[al €130 miljun. De/i]joni li hi mistennija lejn l-a[[ar t’April.

Li kieku, mal-ewwel daqqa t’g[ajn, il-Kummissjoni Ewropea sabet li l-g[ajnuna g[ar-ristrutturar mhix a//ettabbli g[aliha, kienet tirrifjuta mill-ewwel dan ilpjan, minflok tag[]el li tmexxih g[all-istadju li jmiss u tibda bl-anali]i tag[ha.

G[alhekk dan jindika li lKummissjoni qed tag[ti lapprovazzjoni preliminari tag[ha.

Issa, il-pro/ess ikompli billi l-Kummissjoni tistieden lill-partijiet terzi interessati biex jikkummentaw dwar ilmi]uri li hemm f’dan il-pjan u jag[mlu l-argumenti tag[hom dwar jekk dak li hemm propost imurx kontra l-li;ijiet Ewropej talkompetizzjoni u l-g[ajnuna mill-istat.

Wara li jag[laq dan ilpro/ess, li normalment jie[u madwar xahar, eventwalment il-Gvern Malti jkun mistieden iressaq l-a[[ar sottomissjonijiet tieg[u.

Skont il-Pjan li tressaq quddiem il-Kummissjoni bliskop li l-kumpanija tal-ajru tqum fuq saqajha, minbarra s-self ta’ €52 miljun li lKummissjoni approvat g[allAir Malta b[ala g[ajnuna ta’ salvata;; f’Novembru 2010,

Il-Ministru tas-Sa[[a Joe Cassar waqt it-tnedija ta’ dan is-servizz li permezz tieg[u l-informazzjoni medika tal-pazjenti se tkun disponibbli fuq l-internet g[at-tabib mag[]ul mill-istess pazjent (Ritratt> Michael Ellul)

My Health - Servizz bl-internet bejn il-pazjent u t-tabib

g[al pa;na 3 Ara pa;na 3

ILLUM IL-VOT DWAR IL-MOZZJONI TA’ SFIDU?JA MRESSQA MINN JOSEPH MUSCAT

Franco Debono ma jg[idx kif se jivvota ■ G[a]la bejn Gvern li kiseb ir-ri]ultati u Oppo]izzjoni g[atxana g[all-poter F’diskors ta’ aktar minn sieg[a d-deputat Franco Debono lbiera[ filg[axija filParlament ma qalx kif se jivvota meta llum f’nofsinhar issir il-votazzjoni fuq ilmozzjoni ta’ sfidu/ja mressqa mill-Oppo]izzjoni.

Madankollu Franco Debono re;a’ kellu kliem iebes g[all-Gvern, u rrepeta [afna mill-kritika u l-akku]i li g[amel fl-a[[ar ;img[at.

Franco Debono qal fost lo[rajn li d-demokrazija f’pajji]na g[adha dik ta’ Parlament li jista’ jkun segwit biss bir-radju u Qorti fejn g[adhom jintu]aw il-

cassette tapes. Dwar il-kri]i ekonomika qal li din m’g[andhiex tintrabat ma’ kull argument li jsir. Tenna mill-;did li min ji]balja g[andu j;orr irresponsabbiltà u tkellem g[al darb’o[ra dwar l-assistenza tal-avukat fl-interrogazzjoni, il-power station f’Delimara, it-trasport pubbliku, iddivorzju, il-prezz ta]-]ejt u rrwol tad-Deputati.

Fid-diskors tieg[u Franco Debono attakka lil Herman Schiavone li kien ikkontesta l-elezzjoni ;enerali f’isem ilPN fuq l-istess distrett u akku]ah li g[andu l-kilba

g[all-poter. Dwar il-Qrati Franco Debono kellu kliem iebes g[all-eks Prim Im[allef, illum Im[allef fil-Qorti tadDrittijjiet tal-Bniedem, Vincent Degaetano g[ax qal li ma sarux riformi fil-Qrati.

Sadattant fl-interventi lo[ra li saru li kienu kollha min-na[a tal-Gvern ilmessa;; ewlieni kien li l-vot li se jittie[ed illum se jkun g[a]la bejn Gvern li kiseb irri]ultati u jrid jag[mel mandat s[i[ kif mitlub millpoplu demokratikament fla[[ar elezzjoni ;enerali u Oppo]izzjoni li hi xprunata biss mill-opportuni]mu

politiku u l-g[atx li tirba[ ilpoter akkost ta’ kollox.

G[al darb’or[a fis-seduta tal-biera[ spikka l-fatt li [add mid-Deputati talOppo]izzjoni ma [a sehem fid-diskussjoni. Dan il-fatt ikompli jikkonferma kemm lOppo]izzjoni hi nieqsa millideat, u f’mozzjoni daqstant importanti g[all-futur talpajji] ma [assitx li kellha mhux biss tressaq il-kritika tag[ha i]da to[ro; bilproposti tag[ha u tispjega lvi]joni tag[ha.

Ara rapport dettaljat f’pa;ni 4 u 5

Ma jafx bit-8,000 tal-1987 L-eks Ministru Laburista Karmenu Vella jg[id li ma jafx li meta hu kien Ministru fl-1987 idda[[lu 8,000 [addiem mal-Gvern li sal-lum swew €2.4 biljun mill-kaxxa ta’ Malta Ara pa;na 2

Ir-Rebbieg[a G[arbija L-E;ittu fakkar l-anniversarju tar-rewwixta storika li ;abet fi tmiem it-tmexxija tal-President Hosni Mubarak wara tletin sena i]da l-poplu qed i[oss xorta li l-futur huwa in/ert.

Ara pa;na 12

Futbol Lokali L-eks kow/ nazzjonali John Buttigieg u l-assistent tieg[u Carmel Busuttil jippre]entaw protest quddiem il-Qorti Ara pa;na 31

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Lokali 3

Pjan biex l-Air Malta tag[mel profitt sal-2015 minn pa;na 1

il-Gvern qed jitlob ilpermess li jinjetta €78 miljun biex i]id il-ba]i kapitali tal-kumpanija.

Dan minbarra €66 miljun fi proprjetajiet talAir Malta li se jinbieg[u lill-Gvern u skemi ta’ rtirar kmieni biex innumru ta’ [addiema, bi qbil mat-trejdunions kollha, jitnaqqas b’500.

Il-Pjan ta’ Ristrutturar, mifrux fuq [ames snin, g[andu l-g[an a[[ari li jpo;;i lill-Air Malta fuq sisien sodi u din finalment tibda tag[mel profitt sal2015.

Tonio Fenech, ilMinistru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment fl-ewwel reazzjoni tieg[u g[ad-de/i]joni tal-UE li t[abbret uffi/jalment minn Brussell, laqa’ b’sodisfazzjon dan il-pass, li fissru b[ala wie[ed importanti li juri li lpro/ess miexi skont kif ippjanat.

Il-Ministru fakkar fidde/i]jonijiet importanti li ttie[du mill-Air Malta kemm ilu li beda rristrutturar, u l-[atriet ;odda li saru, waqt li fakkar ukoll kif mexjin skont kif ippjanat l-iskemi ta’ rtirar g[all-[addiema.

Dawn id-de/i]jonijiet di;à qed jag[tu l-frott kif deher /ar meta ftit ilu ;ew ippre]entati r-ri]ultati finanzjarji tal-kumpanija sa Settembru li g[adda ri]ultati li Tonio Fenech iddeskrivihom b[ala ‘inkora;;anti’.

Fost il-kisbiet prin/ipali fir-ristrutturar minn Novembru 2010, hemm ilpjan finanzjarju maqbul mal-azzjonist prin/ipali u l-banek kif ukoll il-ftehim mal-unions biex isiru bidliet fil-pratti/i taxxog[ol li huma ne/essarji biex jappo;;jaw pjan fittnaqqis tal-[addiema.

Il-Ministru Fenech qal ukoll li l-Gvern jinsab lest biex meta jintalab, jippre]enta l-argumenti finali tieg[u fil-pro/ess li se jg[addi minnu l-pjan tal-Air Malta quddiem ilKummissjoni Ewropea.

Dan hu pro/ess li fissnin ri/enti g[addew minnu wkoll diversi linji tal-ajru o[ra fl-Ewropa, fosthom dik ta’ ?ipru, dik tal-Awstrija, dawk talUngerija u r-Repubblika ?eka, u anki l-Alitalia.

Servizz bl-internet biex ittag[rif mediku tal-pazjenti jkun a//essibbli g[at-tabib tag[hom Bl-iskop li l-informazzjoni medika dwar il-pazjenti tkun disponibbli g[at-tobba biex iwettqu a[jar l-assistenza medika me[tie;a, il-Gvern nieda s-sistema My Health li g[andha to[loq relazzjoni ;dida bejn il-pazjent u t-tabib.

Dettalji dwar din is-sistema ng[ataw f’konferenza tala[barijiet mill-Ministru tasSa[[a, l-Anzjani u l-Kura filKomunità Joe Cassar li spjega l-mod kif din is-sistema se ta[dem u l-benefi//ji li din se t[alli g[as-settur mediku kollu, i]da fuq kollox g[all-pazjent.

G[all-konferenza attendew ukoll l-Assistenti Parlamentari Peter Micallef u Stephen Spiteri u d-Deputati Michael Gonzi u Jean Pierre Farrugia.

Il-Ministru Joe Cassar irringrazzja lil dawn iddeputati u lil deputati o[ra li taw kontribut fit-tfassil ta’ din is-sistema.

Il-pazjenti li se jirre;istraw u jie[du sehem f’din issistema jridu jirre;istraw g[all-Identità Elettronika mag[rufa wkoll b[ala EID biex b’hekk huma jiksbu a//ess g[as-sistema.

Dan jiggarantixxi li din issistema tkun wa[da sigura u personalizzata bejn it-tabib u l-pazjent.

Il-Ministru Cassar qal li dan hu pass storiku fis-settur mediku lokali li g[andu jkun wie[ed ta’ importanza biex fuqu tkompli tinbena ssistema ta’ informazzjoni li g[andha l-iskop li twassal biex it-tobba tal-familji jkunu fl-a[jar po]izzjoni biex jaqdu d-doveri tag[hom.

Permezz ta’ din is-sistema t-tabib mag[]ul mill-pazjent se jkollu a//ess g[al infomazzjoni medika fuq ilpazjent, il-medi/ini li lpazjent ikun qed jie[u, l-x-

rays li ttie[du, lappuntamenti u ri]ultati medi/i o[ra.

Din l-informazzjoni se tkun a//essibbli biss g[at-tabib mag[]ul mill-pazjent u g[andha diversi garanziji ta’ sigurtà li ma jippermettux li jsiru abbu]i.

Il-Gvern investa €350,000 f’din is-sistema li qed tpo;;i lil Malta fuq quddiem f’dan is-settur: aktar u aktar meta jkun ikkunsidrat li l-Ingilterra se tkun qed idda[[al sistema simili fl-2015.

Dr Hugo Agius Muscat, National ehealth Coordinator, qal li l-ewwel pass irid jag[mlu l-pazjent, li wara li jirre;istra g[al e-ID, ikun jista’ jid[ol fis-sit u minn hemm jg[a]el tabib mil-lista ta’ tobba li/enzjati. Hu qal li l-g[a]la mhix limitata g[al tabib wie[ed biss u li b’dan il-mod il-pazjent ikun qieg[ed

jag[ti permess lit-tabib li jkun g[a]el, biex ikollhom a//ess g[ar-ri]ultati medi/i tieg[u.

Is-sit, www.myhealth.gov.mt se jkun g[ad-dispo]izzjoni talpubbliku sa mill-31 ta’ Jannar. Dr Agius Muscat qal li filwaqt li l-ewwel dokumenti li se jkunu disponibbli huma l-Hospital Case Summaries (discharge letters), fil-;img[at ta’ wara, gradwalment, se jkun hemm ukoll ri]ultati tal-laboratorji varji, dawk ta’ medical imaging, u anke informazzjoni relatata ma’ medi/ini li wie[ed jista’ ji;bor mill-iskema Spi]erija tal-g[a]la tieg[ek. Fl-a[[ar fa]i ti]died ukoll informazzjoni dwar appuntamenti fl-isptarijiet talGvern u /entri tas-Sa[[a. Ilpro/ess kollu mistenni jie[u ftit xhur.

2,440 mara jid[lu g[all-ewwel darba fid-dinja tax-xog[ol fl-a[[ar sena Fl-a[[ar 12-il xahar in[olqu 6,000 impjieg ;did. Minnhom 2,440 kienu nisa li da[lu fid-dinja tax-xog[ol g[allewwel darba.

Dan intqal mill-Ministru ghallKompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u l-Konsumatur, Jason Azzopardi, waqt laqg[a li saret ma’ negozjanti nisa filbini tal-GRTU, il-Belt.

Jason Azzopardi rrefera wkoll g[ar-

rapport po]ittiv li g[amlet l-IMF fuq Malta u fakkar li minkejja l-kri]i finanzjarja Malta rnexxiela teg[leb diversi problemi, fosthom il-qg[ad.

Il-Ministru fakkar fl-importanza li aktar nisa jid[lu fid-dinja tax-xog[ol.

Hu fa[[ar il-potenzjal tal-mara fisso/jetà u qal li l-Gvern hu lest li jiddiskuti aktar skemi biex jg[inu linnisa jkomplu jid[lu fid-dinja tax-

xog[ol. Diversi nisa pre]enti esprimew is-sodisfazzjon tag[hom g[allg[ajnuna li qed jir/ievu mill-iskemi tal-Gvern.

Il-President tal-GRTU, Paul Abela, fa[[ar lill-Gvern li fil-Ba;it li g[adda introdu/a skemi li mhux biss jg[inu lin-negozji i]da anke jg[inu spe/ifikament lin-nisa biex ikomplu jipparte/ipaw fid-dinja tax-xog[ol.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

2 Lokali

Pi] Laburista fuq flus il-poplu mi]-]mien li Karmenu Vella kien Ministru ■ L-Eks Ministru Laburista jg[id li ]-]ieda fl-impjiegi ;ejja mis-settur pubbliku meta l-a[[ar statistika tal-NSO tindika li mill-2,500 post tax-xog[ol li n[olqu fl-a[[ar sena 500 biss kienu mal-Gvern ■ Fl-a[[ar 25 sena 8,000 persuna li impjega Gvern Laburista qabel l-elezzjoni tal-1987 swew lill-kaxxa ta’ Malta €2.4 biljun Waqt konferenza tala[barijiet ix-Shadow Minister Laburista u l-awtur talprogramm elettorali Laburista Karmenu Vella, ipprova jag[ti l-impressjoni li ma jafx kemm kienu impjegati nies mal-gvern qabel l-elezzjoni tal-1987, meta hu kien Ministru ewlieni fil-kabinett ta’ Karmenu Mifsud Bonnici.

Dak i]-]mieni kienu impjegati 8,000 [addiem mal-Gvern ftit xhur qabel lelezzjoni. Hekk sostna l-PN fi stqarrija ma[ru;a b’rabta ma’ dak li qal il-Perit Vella lbiera[.

Il-PN qal li minflok qal x’se[[ fl-1987 Vella prova

jag[ti l-impressjoni li ta[t gvern nazzjonalista limpjiegi li ]diedu kienu malgvern mhux mas-settur privat.

Il-PN qal li l-fatti huma /ari u l-ebda Karmenu Vella ma jista’ jmerihom - milla[[ar /ifri ppubblikati millNSO in-numru ta’ full timers ]diedu b’2,500 fl-a[[ar sena, illi 2,000 minnhom huma impjiegi mal-privat. Kienu biss 500 li ]diedu malGvern.

Gvern Laburista, b’Karmenu Vella ministru ewlieni tieg[u, g[abba littaxpayer Malti b’ 8,000 paga li kienu xiri ta voti qabel l-

Ri]ultat tas-Super 5

In-numri tas-Super 5 li telg[u lbiera[ huma: 13, 26, 22, 4, 9. {add ma qata’ l-[ames numri. 89 qatg[u erba’ numri u reb[u 3600.77 kull wie[ed filwaqt li 2,601 qatg[u tliet numri u reb[u 325.00 kull wie[ed. Il-premju g[at-tlug[ li jmiss se jkun mhux inqas minn €430,000.

IT-TEMP

UV INDEX

3

IT-TEMP ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ moderat mill-Majjistral li jsir [afif g[al moderat mill-Punent g[all-Majjistral BA{AR moderat li jsir [afif g[al moderat IMBATT baxx mill-Punent Majjistru TEMPERATURA l-og[la 13˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.7 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 407.3 mm IX-XEMX titla’ fis-07.08 u tin]el fis-17.20

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

elezzjoni ;enerali tal-1987.

Kieku ta[dem dawk il-pagi mqar fuq il-minimum wage, (li ebda gvern m’g[andu jappo;;ja) dawk ji;u pi] Laburista fuq it-taxpayer Malti ta’ €2.4 biljun.

Il-PN sostna li Karmenu Vella qed jipprova jnessi dan il-pi] laburista fuq il-pajji] i]da g[al dak il-kapri// irresponsabbli biex jirbah ilvoti, pajji]na g[adu jbati leffett tieg[u sal-lum.

Fil-konferenza tala[barijiet il-kelliema Laburista sostnew li l-pjan tal-Partit Laburista g[al kontra d-dejn hu li jikkontrolla dik li sejja[ [ela minn pro;etti, konsulenzi u direct orders. Il-Perit Vella g[a]el ukoll li ma jipparagunax is-sitwazzjoni pre]enti tal-lum ma’ dik tala[[ar Gvern Laburista fl1998 g[ax qal li jrid i[ares ’il quddiem.

Karmenu Vella u Charles Mangion ikkritikaw ukoll lill-Gvern dwar it-turi]mu, linvestiment barrani, il-flus fl-idejn, l-edukazzjoni, lg[oli tal-[ajja, issitwazzjoni tax-xog[ol.

Skont il-kelliema Laburisti, Malta tinsab fost l-a[[ar flEwropea f’diversi setturi.

G[all-kumment li kienet re;istrata ]ieda fin-numru ta’ [addiema full-time u tnaqqis fin-numru ta’ dawk li qed jirre;istraw g[axxog[ol, il-kelliema Laburisti qalu li huma mhux jg[idu li m’hawnx tkabbir i]da jinsistu li dan g[andu jkun fis-settur privat.

Fi twegiba g[allkonferenza tal-a[barijiet talPartit Laburista, il-Ministeru tal-Finanzi qal li din ilkonferenza turi kemm il-PL hu maqtug[ mir-realtà. IlMinisteru tal-Finanzi kkritika l-paraguni li g[amlu

l-kelliema Laburisti u sostna li dawn kellhom biss l-iskop li jo[olqu konfu]joni.

Konvenjentament, sostna l-Ministeru tal-Finanzi, ilkelliema Laburisti [allew barra r-ri]ultati li Malta kisbet fil-[olqien tax-xog[ol u g[ar-rata baxxa ta’ persuni bla xog[ol.

Il-Ministru tal-Finanzi sostna li l-Kelliema Laburisti kienu ]baljati wkoll dwar lAir Malta g[all-fatt li lGvern kien konsisteni filpo]izzjoni tieg[u li pjan dwar ir-rikapitalizzazzjoni mhux a//ettat jekk il-pjan ta’ rikostruzzjoni jkun approvat mill-Kummissjoni.

Il-Ministeru sostna li dde/i]joni tal-Gvern li jinjetta madwar €200 miljun fix-xiri ta’ propjetà tal-Air Malta hu konferma talimpenn tal-Gvern biex jing[ata futur lil-linja nazzjonali tal-ajru.

Ksur tal-etika mill-media Laburista Il-Partit Nazzjonalista ppre]enta lment maleditur tal-a[barijiet tal-istazzjon Laburista wara servizz malafamanti u infondat li xxandar fuq One TV b’rabta mad-deputat Nazzjonalista Stephen Spiteri.

Fl-ilment il-PN qal li l-kampanja ta’ One News hi nieqsa minn kull etika ;urnalistika.

Dan bil-kuntrarju g[al dak li dejjem prietka Joseph Muscat, fejn sa[ansitra kien fassal kodi/i ta’ etika g[all-;urnalisti tieg[u.

Il-PN sostna li s-servizz tal-istazzjon Laburista prova jnaqqas il-kredibbiltà ta’ Stephen Spiteri, b’servizz mimli qlajjiet infondati u gideb.

B[al-lum 25 sena

IL-{AMIS L-og[la 13˚C L-inqas 6˚C

IL-:IMG{A L-og[la 14˚C L-inqas 6˚C

IS-SIBT L-og[la 13˚C L-inqas 8˚C

IL-{ADD L-og[la 13˚C L-inqas 9˚C

IT-TNEJN L-og[la 13˚C L-inqas 9˚C

UV

UV

UV

UV

UV

3

3

3

3

3

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn il-bliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Al;eri 17˚C xemxi, Amsterdam 06˚C imsa[[ab, Ateni 14˚C imsa[[ab, Li]bona 13˚C xemxi, Berlin 00˚C imsa[[ab, Brussell 06˚C imsa[[ab, il-Kajr 21˚C xemxi, Dublin 11˚C imsa[[ab, Kopen[agen 00˚C imsa[[ab, Frankfurt 02˚C xemxi, Milan 09˚C xemxi, Istanbul 10˚C xita, Londra 10˚C imsa[[ab, Malta 15˚C xemxi, Madrid 13˚C xemxi, Moska -13˚C xemxi, Pari;i 11˚C imsa[[ab, Bar/ellona 14˚C xemxi, Ruma 11˚C xemxi, Tel Aviv 21˚C xemxi, Tripli 16˚C ftit imsa[[ab, Tune] 13˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 02˚C ftit imsa[[ab, Zurich 04˚C imsa[[ab, Munich 01˚C bi/-/par, Stokkolma -03˚C imsa[[ab, San Pietruburgu -14˚C xemxi

Il-Kap tal-PN Eddie Fenech Adami, qal li l-folol kbar ta’ nies li kienu qed jattendu g[all-manifestazzjonijiet tal-PN kienu qed jikkonfermaw kif il-poplu kien qed jg[ix la[[ar mumenti qabel elezzjoni ;enerali mistennija. Hu qal dan meta kien qed jitkellem f’/erimonja fl-okka]joni tal-ftu[ tal-Ka]in Nazzjonalista fl-Im;arr li ng[ata l-isem ‘Dar it-30 ta’ Novembru 1986’. Fiddiskors tieg[u qal li l-Gvern bl-aktar mod /ar kien irrinunzja li je]er/ita d-dritt li lil min jhedded li se jikser il-li;i ma j[allihx jag[mel dan. Kelliema o[ra kienu l-Vi/i Kap Guido de Marco li qal li l-poplu kien qed jitlob il-libertà u mhux il-libertina;; tat-tortura u l-korruzzjoni, u Ugo Mifsud Bonnici li qal li s-So/jalisti kienu tilfu kull ideal li kien jispirahom.

A[bar o[ra kienet dwar anzjan ta’ madwar 70 sena li miet wara li ntlaqat minn karozza f’Rue d’Argens flImsida.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

4 Parlament

Il-PN dejjem [adem fl-interess tal-poplu Id-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea qal li kien jistenna l-Kap tal-Oppo]izzjoni biex jissustanzja l-mozzjoni tieg[u i]da minflok u]a diskors tal-Prim Ministru l-;urnata ta’ qabel u argumenta li jkun x’ikun ir-ri]ultat irid elezzjoni. ?ensu Galea qal li kul[add kien jistenna li jkun hemm introduzzjoni serja g[all-mozzjoni billi ting[ata l-opportunità lil kull min irid jitkellem dwar il-mozzjoni biex jag[mel dan. Filwaqt li lGvern ta l-libertà kollha, lOppo]izzjoni g[a]let li tillimita s-sehem tag[ha. ?ensu Galea ddikjara li hu se jivvota kontra l-mozzjoni tal-Oppo]izzjoni g[aliex jemmen li ma hemm l-ebda ra;uni valida biex il-mozzjoni ting[ata appo;;.

Pajji]na g[addej minn g[add ta’ pro;etti i]da ma jfissirx li qatt ma ltaqa’ ma diffikultajiet. ?ensu Galea qal li l-PN dejjem mexa b’mod demokratiku u qatt ma mexxa ming[ajr irrieda tal-poplu. Hi lOppo]izzjoni li qed tinsa jew trid tnessi li kien il-Partit

Laburista li mexxa l-pajji] kontra r-rieda tal-ma;;oranza.

Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-PN dejjem [adem fl-a[jar interess tal-poplu. ?ensu Galea qal li minkejja d-diffikultajiet li g[andu u jista’ jkollu dan il-pajji], matul is-snin li g[addew kiseb ri]ultati tajbin [afna bilmaqlub ta’ dak li se[[ f’pajji]i o[ra.

Meta wie[ed ji;i biex jidde/iedi jekk jag[tix lappo;; lill-mozzjoni talOppo]izzjoni, irid jara lewwel jekk hemmx ra;uni g[aliex jing[ata l-appo;;.

Imbag[ad wie[ed irid jara x’se jkunu l-konsegwenzi u x’g[andu jsir wara.

L-Oppo]izzjoni trid li jittajjar il-Gvern biex tid[ol hi filpoter. G[alhekk il-poplu jistenna li l-Oppo]izzjoni tg[id x’inhuma l-proposti li g[andha g[at-tmexxija. ?ensu Galea kkundanna wkoll mhux biss l-attakki li jsiru permezz tal-blogs, i]da fl-istess waqt jikkundanna wkoll l-u]u qarrieqi tal-media Laburista li tg[addi informazzjoni [a]ina.

Rekord f’numru ta’ oqsma

Id-Deputat Nazzjonalista Karl Gouder qal li hu kburi bil[idma tal-Gvern. Hu semma’ d-diversi skemi tal-Gvern matul dawn l-a[[ar snin. Qal li hemm rekord ta’ studenti fl-Università, fl-iskejjel tag[na tal-Learning Support Assistants.

Karl Gouder semma’ l-investiment fil-qasam tas-sa[[a biex tkun sostenibbli u tkun tixraq g[al-lum. Il-Gvern mmexxi millPN g[andu idea /ara fejn sejjer u vi]joni u r-ri]ultati wie[ed jista’ jarahom. B[alissa qed jinkisbu diversi ri]ultati li pajji]i o[ra jg[iru.

Wie[ed g[andu j[ares lejn it-track record tal-Partit Laburista.

Dan il-pajji] qed jirriskja li jkollok Oppo]izzjoni fil-Gvern li ma g[andix proposti. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni darba kellu de/i]joni li kienet tas-s[ubija ta’ Malta fl-UE li kien [a wa[da [a]ina.

Hu semma’ d-diversi Deputat Laburisti li kienu ministri u li [allew di]astru meta kienu fil-Gvern. Hu semma’ l-istipendji, ilfri]a ta’ Malta fl-UE kif ukoll l-introduzzjoni tat-taxxa ta’ meta wie[ed jie[u l-medi/ina.

Ir-ri]ultati li kiseb il-Gvern Nazzjonalista nafu x’inhuma u naraw id-differenza /ara. Hemm differenza enormi bejn na[a u o[ra. G[alhekk hu se jivvota kontra.

Il-Prim Ministru [a de/i]jonijiet li jag[mlulna unur L-Assistent Parlamentari Peter Micallef qal li dan il-Gvern ;ie elett bi programm elettorali li kiseb il-ma;;oranza tal-elettorat.

Hu qal li diversi pajji]i fl-Ewropa sejrin [a]in filwaqt li Malta sejra tajjeb [afna ta[t it-tmexxija tal-Prim Ministru. Il-Prim Ministru wera bil-fatti li jie[u l-a[jar de/i]jonijiet li jag[mlulna unur. Diversi pajji]i fa[[ru l-poplu Malti g[al dawn il-kisbiet.

Peter Micallef sa[aq li f’dawn l-a[[ar snin rajna ]ieda ta’ turisti, nies li ja[dmu full time, studenti li jistudjaw, investiment fliskejjel. Sar investiment kbir fl-edukazzjoni li l-Prim Ministru [a de/i]jonijiet importanti. Gvern Nazzjonalista mhux biss baqa’ jag[ti edukazzjoni b’xejn i]da investa fl-istipendji g[ax jemmen li l-edukazzjoni hi g[al kul[add ming[ajr e//ezzjoni.

Hu semma wkoll l-investiment fil-qasam tas-sa[[a fosthom il-;lieda kontra l-marda tal-kan/er. Huwa fa[[ar il-[idma talMinistru tas-Sa[[a. Micallef qal li s-sa[[a dejjem baqg[et b’xejn minkejja dak li kienet qalet l-Oppo]izzjoni.

Hu semma l-investimenti li qed isir fil-qasam tal-anzjani fosthom l-investiment f’San Vin/enz de Paule fejn dan il-Gvern biddel il-per/ezzjoni fuq dan il-post.

Il-poplu jrid ikun jaf x’inhi l-politika tal-PL Il-Ministru Jason Azzopardi qal li l-mozzjoni ta’ sfidu/ja tal-Oppo]izzjoni turi b’mod /ar lg[atx tal-Kap tal-Oppo]izzjoni g[all-poter. Biex jissostanzja l-mozzjoni kulma g[amel il-Kap talOppo]izzjoni kien li ;ab l-istess argument li kien sar biex jipprova jiskredita l-g[a]la /ara talpoplu favur is-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.

Jason Azzopardi qal li l-mozzjoni talOppo]izzjoni ma ppre]entatx ra;uni wa[da valida u kulma g[amlet l-Oppo]izzjoni hu li llimitat is-sehem tag[ha fid-diskussjoni g[al intervent tal-Kap u xejn i]jed. Anke fil-Konferenza Nazzjonali tal-Partit Laburista, il-Kap talOppo]izzjoni g[a]el li jitkellem dwar tfulitu minflok ma ta lill-poplu dak li qed jistenna minnu ji;ifieri l-vi]joni tieg[u g[all-futur talpajji].

Il-Ministru Azzopardi qal li g[allOppo]izzjoni l-ewwel prijorità hi li l-Kap tag[ha jsir Prim Ministru i]da g[all-PN fil-Gvern lewwel prijorità hi x-xog[ol. G[alhekk mhux flinteress tal-[addiem Malti li f’dawn i]-]minijiet diffi/li internazzjonali jkun hawn elezzjoni la ma

hawnx ra;uni valida g[all-isfidu/ja fil-Gvern.

Jason Azzopardi qal li l-poplu qed jag[mel [afna domandi. L-istudenti qed jistaqsu dwar listipendji u l-[addiema jistaqsu dwar ix-xog[ol.

Il-Gvern immexxi mill-PN ta provi konkreti li jiggarantixxi l-istipendji. Il-PL ta prova li jwieg[ed li ma jmissihomx i]da jsostni l-argument tieg[u li huma pi] u g[andhom ikunu self.

Fil-qasam tax-xog[ol, il-Gvern immexxi mill-PN g[andu /-/ifri jitkellmu g[alih b’[olqien ta’ eluf ta’ impjiegi u anke bi tkabbir fl-investiment millimprendituri ]g[ar u medji, grazzi g[allg[ajnuna u l-appo;; tal-Gvern.

Il-Ministru Azzopardi rrefera g[ar-rapport talIMF li qal li s-su//ess li kiseb il-Gvern Malti ma jistax jittie[ed for granted. Hu staqsa jekk din iddikjarazzjoni saritx b[ala twissija g[aliex hawn min qed iwieg[ed [afna affarijiet ming[ajr ma jispjega kif se jissostanzja dawk il-weg[diet.

Jason Azzopardi qal li l-Gvern pre]enti ta prova wkoll tal-kuxjenza so/jali li g[andu anke fil-ba;it g[al din is-sena. Filwaqt li pajji]i o[ra [adu mi]uri drasti/i ta’ awsterità pajji]na kompla jtejjeb il-mi]uri so/jali.

Il-PN jag[ti l-libertà lill-membri tieg[u jitkellmu Is-Segretarju Parlamentari Mario Galea qal li kuntrarjament g[al dak li g[amlu lOppo]izzjoni f’/irkostanzi simili, il-Membri tal-Gvern ma ppruvawx ja[btu g[al Franco Debono. Il-PN jemmen li kul[add g[andu dritt jesprimi lopinjoni tieg[u u anke jekk ma jaqbilx mal-argumenti li wie[ed jag[mel, jiddefendi bis-s[i[ iddritt tieg[u li jesprimi dawk largumenti.

Mario Galea qal li l-politika tal-Gvern ;iet espressa minn persuni u istituzzjonijiet barranin. Fil-jiem li g[addew ilFond Monetarju Internazzjonali

ddikjara li l-Gvern Malti [a passi konkreti biex ji;;ieled li]bilan/.

Mario Galea qal li l-instabbilità fil-pajji] [oloqha l-Kap talOppo]izzjoni Joseph Muscat meta wara l-[atra tieg[u b[ala Mexxej tal-PL dam erba’ xhur biex ji;i minn Brussell birri]ultat li l-Oppo]izzjoni ma setg[etx tie[u de/i]jonijiet qabel ma l-Kap tal-Oppo]izzjoni jie[u postu fil-Parlament.

Id-Deputat Nazzjonalista rrefera g[ad-de/i]joni tal-Prim Ministru fl-ewwel jiem tal-kunflitt fil-Libja li jesprimi appo;; favur il-poplu li kien qed

ji;;ieled g[all-[elsien u d-drittijiet fundamentali. Min-na[a tag[ha l-Oppo]izzjoni qag[det gallarija, qag[det tbe]]a’ bilmissili fanta]ma u kien biss meta deher /ar li se jirba[ ilpoplu li esprimiet l-appo;; tag[ha.

Mario Galea qal li ]gur li lOppo]izzjoni mhix titlob lisfidu/ja min[abba l-politika barranija. Hu rrefera wkoll g[all-gideb u dubji li xerrdet lOppo]izzjoni dwar il-qasam so/jali. I]da kul[add jista’ jara r-ri]ultati li l-benefi//ji li qed igawdu li g[andhom b]onn lg[ajnuna.

L-Oppo]izzjoni trid tispjega lill-poplu Id-Deputat Nazzjonalista Edwin Vassallo qal li l-Oppo]izzjoni g[andha nkwiet kbir g[aliex issa trid tispjega lill-poplu g[aliex ressqet din il-mozzjoni ta’ sfidu/ja kontra l-Gvern.

Edwin Vassallo qal li l-Partit Laburista u]a lil Franco Debono. Issa li nqatg[et il-kur]ità u nafu l-verità, issa l-Oppo]izzjoni g[andha problema, kienet hi li ressqet il-vot ta’ sfidu/ja fil-Gvern.

Min ressaq il-mozzjoni lanqas kellu l-[in biex jissostanza din il-mozzjoni sa[aq Edwin Vassallo. Hu semma kif l-Oppo]izzjoni g[amlet nurmu ta’ mozzjonijiet kontra l-Gvern, l-a[[ar wa[da kienet dik dwar l-Arriva li kienet mozzjoni fuq Ministru li ma offriet lebda rimedju. L-intenzjoni tal-Oppo]izzjoni kienet li tag[ti gambetta lill-Gvern. LOppo]izzjoni jekk taraha tibni tg[id li hi travu.

Edwin Vassallo qal li l-Prim Ministru qatt ma po;;a sarima ma’ [alq xi [add imma lOppo]izzjoni kien hemm drabi meta po;;iet sarima ma’ [alq id-Deputati tag[ha.

Id-dibattitu fuq wa[da mill-iqsar mozzjoniji-

et tressqet g[ax il-poplu Malti li jaqra s-sinjali ta]-]minijiet g[ax hawn min g[andu xewqa li ssir elezzjoni kmieni. Din il-mozzjoni mhix biex dak li jrid Franco Debono jsir imma sempli/iment biex il-Partit Laburista jmur g[allelezzjoni.

L-ikbar /ertifikat li l-Prim Ministru u l-ministri tieg[u kisbu hu dak tal-istabilità sa[aq Edwin Vassallo. Kapijiet tal-Oppo]izzjoni tazzona Ewropea qatt ma kellhom il-kelma stabbiltà imma kaos ekonomiku.

Il-poplu qed jib]a’ g[ax ma jafx Joseph Muscat xi jfisser u x’jag[mel meta jie[u lGvern f’idejh. Edwin Vassallo qal li l-{add li g[adda kellu l-opportunità li jag[ti spejgazzjoni lin-nies dwar x’jag[mel.

Hu sa[aq li bi//a mozzjoni ta’ sentenza qed twassal biex l-istudenti jistaqsu x’se ji;ri millistipdenji u l-anzjani x’se ji;ri mi]-]ieda tag[hom. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qed jib]a’ juri x’jag[mel. Wasal i]-]mien li jitkellem dwar il-policies tieg[u temm jg[id Edwin Vassallo.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Parlament 5

In-nuqqas ta’ teknolo;ija fil-Qrati u l-Parlament ta’ periklu g[ad-demokrazija – Franco Debono

Id-Deputat Franco Debono baqa’ ma qalx kif se jivvota llum fil-mozzjoni ta’ sfidu/ja li ressaq il-mexxej Laburista Joseph Muscat.

F’diskors ta’ madwar sieg[a, Franco Debono re;a’ semma numru ta’ affarijiet li skont hu wassluh biex jie[u din il-po]izzjoni.

Franco Debono qal rigward ix-xog[ol, li l-bniedem ma jg[ix bil-[ob] biss. Kien f’dan il-kuntest li lmenta millfatt li s-seduti tal-Parlament ma jixxandurx permezz tattelevi]joni. Hu qal li l-fatt li lParlament ja[dem bir-radju u Qorti ta[dem bil-cassette tapes turi l-istat li fihom jinsabu dawn l-istituzzjonijiet fissena 2012. Qal li dan hu nuqqas gravi; li hu ta’ periklu g[ad-demokrazija u li ji]balja min ja[seb li x-xog[ol biss hu l-aktar [a;a importanti – ixxog[ol, qal Debono jin[oloq imma dawn in-nuqqasijiet huma tal-ikbar prijorità.

Hu qal li jistenna li jkun hemm minimu ta’ affarijiet li jsiru. Sostna li l-akbar problema fl-ener;ija mhix biss ilprezz ta]-]ejt li skont hu

ra[as, dan meta fil-fatt ilprezz ta]-]ejt fl-a[[ar tliet snin kien l-og[la li qatt kien fl-a[[ar g[exieren ta’ snin.

Qal li l-Gvern ma investa xejn fl-ener;ija u sostna li hu kburi li tkellem kontra l-u]u tal-heavy fuel oil.

Franco Debono qal li s-sitwazzjoni tal-Ewropa mhix biss wa[da ekonomika i]da hi wa[da prin/ipalment politika.

Il-krizi ekonomika internazzjonali hi l-ag[ar wa[da mittieni gwerra dinjija. Hu qal li s-so/jetajiet jag[tu importanza lill-aspett politiku aktar minn dak ekonomiku.

Hu qal li tibdil li sar kien bis-sa[[a tal-insistenza tieg[u. Qal li kieku ma kienx hu ma kienx jid[ol id-dritt tal-assistenza tal-avukat u li kieku ma kienx hu ma kinux isiru riformi fil-Qorti.

Hu kkritika wkoll il-mod tal-g[a]la tal-Im[allfin g[aliex jintg[a]lu millMinistru tal-:ustizzja meta listess Im[allfin jistg[u jkunu msej[a biex ji;;udikaw loperat tal-istess Ministru. Fiddiskors tieg[u hu attakka lilleks Prim Im[allef, illum fil-

Id-deputat Franco Debono f’diskors ta’ sieg[a elenka x’wasslu biex jie[u din il-po]izzjoni

Qorti tad-Drittijiet talBniedem, Vincent De Gaetano. Skont Franco Debono meta kien Prim Im[allef De Gaetano ma sarux riformi fil-Qrati u b’hekk dan wassal g[al ksur tad-drittijiet tal-bniedem.

Franco Debono qal li hu ;ie elett biex isemma’ le[nu u jkun mismug[. Hu l-poplu li

jidde/iedi kemm jassenja voti lil partit jew lil ie[or. Hu sostna l-argument li le;islatura mhix garantita g[al [ames snin i]da ddum sakemm ilPrim Ministru jgawdi ma;;oranza fil-parlament. Illealtà mhix il-bidu u t-tmiem.

Franco Debono qal li hawn [afna li jqisu li hu g[andu ra;un fir-riformi li qed jitlob

fil-waqt li sostna li l-Prim Ministru g[andu jippremja lil min jimmeritah.

Hu kkwota t-te]i tieg[u u sostna li meta kiteb li lMembri Parlamentari g[andhom joqog[du lura milli jikkritikaw lill-partit tag[hom fil-Gvern, kien kitibha g[assistema parlamentari Ingli]a.

Hu tkellem ukoll dwar itteam spirit u rrefera g[al akku]i li saru kontrih fl-a[[ar elezzjoni. Hu attakka lil Hermann Schiavone li kien ikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq l-istess distrett tieg[u u akku]ah b’kilba g[all-poter.

Franco Debono semma wkoll il-qasam tas-sa[[a u ledukazzjoni u qal li f’dawn ukoll kellhom isiru bidliet fundamentali fil-kultura.

Hu tkellem ukoll dwar irreferendum tad-divorzju qal li filwaqt li vvota kontra biddel il-fehma tieg[u wara r-ri]ultat tar-referendum. Ikkritika lillPrim Ministru li baqa’ j]omm il-po]izzjoni tieg[u. Sa[aq li hu qal li r-ri]ultat taddivorzju jista’ wkoll kien messa;; minn Alla li ma jridx ji]]effen fin-nofs.

L-g[an ta’ Joseph Muscat Malta a//ertat hu biss li jsir Prim Ministru stabbiltà ekonomika

Din li g[andna quddiemna llum hi mozzjoni li m’g[andha l-ebda motivazzjoni dikjarata. Din l-oppo]izzjoni trid tne[[i l-Partit Nazzjonalista millGvern, bl-g[an ta Joseph Muscat ikun biss li jsir Prim Ministru i]da ma g[andu l-ebda pjan g[al wara.

Dan qalu l-Ministru g[ar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali George Pullicino waqt l-intervent tieg[u dwar il-mozzjoni ta’ sfidu/ja mressqa minn Joseph Muscat.

Hu qal li Joseph Muscat messu pre]enta programm ta’ [idma waqt iddiskors tieg[u nhar il-{add imma ma sarx, il-kap tal-Oppo]izzjoni ttama lil [afna g[alxejn.

George Pullicino qal li ma hemm xejn dwar kif se titkabbar l-ekonomija, i]da semma dwar kif hu kiseb lg[arfien tal-ekonomija ming[and innannu.

Hu qal li jekk jg[addi dan il-vot sfidu/ja inkunu lejlet elezzjoni i]da sallum ma nafu xejn dwar il-politika talOppo]izzjoni.

Dan il-Gvern g[andu l-fidu/ja talpoplu u Joseph Muscat g[andu mieg[u nies li gvernaw kontra r-rieda tal-poplu fis-snin img[oddija.

Hu qal li dan il-gvern g[andu mandat u jrid iwettqu. George Pullicino fisser kif dan il-Gvern hu gvern li investa, [ares l-ambjent u [ares l-ekonomija, filwaqt li kompla jinvesti f’bosta setturi. Il-ministru qal li ma’ kull jum li

jisba[ il-gvern jonfoq mal-miljun ewro fl-edukazzjoni, filwaqt li g[addej xog[ol kontinwu f’numru ta’ skejjel.

Min-na[a l-o[ra hemm lOppo]izzjoni li qalbet l-istipendji f’self, g[andna Oppo]izzjoni li anke llum qed thedded dan. Semma kif Edward Scicluna li Joseph Muscat iridu ministru, irrefera g[all-istudenti b[ala baqar sagri b’referenza g[all-istipendji.

Semma kif minkejja kollox dan ilGvern ma xxa[[a[x mal-poplu, wettaq numru ta’ pro;etti, pro;etti li komplew tejbu l-kwalità tal-[ajja tal-poplu Malti.

George Pullicino qal li dan hu xhieda kif il-Gvern qed jimxi bi pjan. Lista s[i[a ta pro;etti li jfissru investiment fil-[olqien ta’ aktar impjiegi f’pajji]a.

Hu fakkar kif l-Oppo]izzjoni ostakolat numru ta’ pro;etti, u semma kif Joseph Muscat [adem biex jipprova jwaqqaf il-pro;ett ta’ ri/ikla;; f’Sant Antnin.

George Pullicino ta wkoll rendikont tal-[idma tal-ministeru mmexxi minnu, u semma kif grazzi g[al fondi Ewropej, dawn il-pro;etti saru possibbli. Anke lagrikoltura kienet importanti u kienet modernizzata grazzi g[al fondi Ewropej.

Hu qal li jinsab fidu/ju] li l-poplu jaf jag[]el bejn kliem fierag[ u azzjoni konkreta. Temm billi semma l-importanza tal-lealtà u sa[aq li l-kritika kostruttiva g[andha tkun hemm.

Il-Ministru g[all-Edukazzjoni u x-Xog[ol, Dolores Cristina bdiet billi qalet li f’pajji]i o[ra vot ta’ sfidu/ja jissejja[ meta jkun g[addej minn kri]i ekonomika, li fiha jkunu qed jintilfu eluf ta’ impjiegi. Hi qalet li f’pajji]na dan mhux il-ka].

Semmiet kif Malta kienet kapaci teg[leb il-kri]i ekonomika u a//ertat stabbiltà finanzjarja.

Dolores Cristina semmiet kif istituzzjonijiet Ewropej ifa[[ru kontinwament dak li qed jag[mel pajji]na. Qalet li Malta g[andha laktar rata baxxa ta’ qg[ad, semmiet ukoll kif ir-rata ta’ nisa ja[dmu ]diedet.

Il-Ministru Cristina semmiet ukoll li qed jittie[du mi]uri ta’ awsterità f’numru ta’ pajji]i madwar l-Ewropa, minn na[a l-o[ra f’Malta l-Gvern qed jie[u numru ta’ mi]uri li jkomplu jin/entivaw il-familja semmiet fost o[rajn mi]uri fl-edukazzjoni. Semmiet ukoll li g[andna numru ta’ faxex li jridu attenzjoni partikolari u dan ilGvern ma nesiehomx.

Dolores Cristina fissret din ilmozzjoni b[ala mozzjoni xotta.

Semmiet li l-Partit Laburista ra opportunità politka u qed jag[mel kapital minnha. Qalet li hi sorpri]a bis-silenzju mill-Oppo]izzjoni

f’mozzjoni daqshekk importanti.

Bl-g[a]la tieg[u il-Partit Laburista g[a]el li jitkellem biss fil-bidu fla[[ar.

Dolores Cristina qalet li stenniet li l-oppo]izzjoni titkellem dwar ilprogramm li g[andhom. Hi qalet kif l-assenza ta’ [afna mid-deputati Laburisti turi li dawn di;à qeg[din f’election mode u f’dan id-dibattitu g[a]lu li jag[mlu l-house visits.

Qalet li l-poplu g[andu l-g[atx biex isir jaf x’inhi e]att il-politika tal-partit Laburista g[aliex sal-lum ma ssemma xejn konkret. Semmiet kif wara l-ba;it l-Oppo]izzjoni ressqet 51 proposta vojta ming[ajr ebda soluzzjoni.

Qalet li ta’ min wie[ed ifakkar kif fil-Gvern il-Partit Laburista naqqas in-nefqa tal-Gvern fledukazzjoni. Min-na[a l-o[ra qalet li Gvernijiet Nazzjonalisti investew u g[enu lill-istudenti.

Qalet li x-xog[ol, ir-ri/erka u tta[ri; huma l-indikaturi biex ting[eleb il-kri]i ekonomika. Din hi l-politika tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern.

Hi appellat biex kull de/i]joni li nie[du g[andha tkun f’sens ta’ responsabiltà u g[alhekk g[ada b’sens ta’ responsabbiltà se tivvota kontra.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

6 Lokali

Tintalab laqg[a dwar il-bini tal-estensjoni tal-Qorti L-HSBC Malta dan l-a[[ar ippremjat erba’ impjegati tieg[u g[all-e//ellenza li wrew matul 2011. Din il-premjazzjoni saret waqt il-konferenza annwali tal-impjegati tieg[u, bl-isem ta’ ‘Let’s Lead 2012’. Fir-ritratt jidhru flimkien ma/-Chairman tal-HSBC Malta Albert Mizzi (fuq ix-xellug) u il-Kap E]euttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson (fuq il-lemin). Ir-rebbie[a tal-erba’ kategoriji huma (mix-xellug) Nadia Pizzuto (Teamwork Award 2011), Odette Gafà (Customer Experience Award 2011), Natalie Meilak (Corporate Social Responsibility Award 2011), u James Buttigieg (Best-in-Class Award 2011).

Fid-dawl tal-i]vilupp sensittiv tal-estensjoni tal-Qorti, il-Gvern talab laqg[a bejn id-Direttur :enerali talQorti u l-uffi/jali tal-MEPA, biex tkun esplorata l-possibbiltà ta’ soluzzjoni li tirrispetta l-importanza taliskyline tal-Belt Valletta u lprotezzjoni tal-wirt storiku filwaqt li tippermetti l-u]u sostenibbli tal-binja.

Bi twe;iba g[al dak li qal il-kelliem tal-Oppo]izzjoni Roderick Galdes, ilMinisteru g[at-Turi]mu, lAmbjent u l-Kultura //ara li l-bini qed isir skont permess ta’ ]vilupp li kien ;ie approvat fl-2007. Mill-2008 ’il hawn kien in[ass ilb]onn li ssir riforma talMEPA biex, fost affarijiet o[ra, tikber is-sensittività lejn l-importanza tal-protezzjoni tal-ambjent u l-wirt storiku ta’ pajji]na.

B[ala parti mill-pro/ess ta’ din ir-riforma llum hawn

]ew; Kummissjonijiet talAmbjent u l-Ippjannar mag[mulin minn membri full time minflok part-time u fost il-membri hemm spe/jalizzazzjoni fil-qasam tal-protezzjoni tal-wirt kulturali u l-ambjent.

Il-Ministeru qal li b[ala parti mill-pro/ess tar-riforma tal-MEPA, ;ie stabbilit ukoll fil-li;i approvata millParlament fl-2010, li fost ilmembri tal-Awtorità, g[andhom ji;u nominati persuni b’esperjenza fil-wirt kulturali u l-ambjent. G[aldaqstant in[atru l-Im[allef Giovanni Bonello u lAvukat Philip Manduca, li ji;u minn dawn l-oqsma.

Il-Ministeru sostna li lMEPA fl-a[[ar snin, ]iedet ukoll l-ammont ta’ proprjetajiet li ;ew skedati. Fil-fatt is-sena li g[addiet il-MEPA skedat 197 binja u siti naturali wara li fl-2010 skedat 35 binja u siti naturali.

Akku]at bi traffikar ta’ eroina

Herman McKay ta’ 28 sena mill-Marsa n]amm ta[t arrest preventiv wara li kien mixli quddiem il-Ma;istrat Edwina Grima li fil-21 ta’ Jannar u fis-sena ta’ qabel ittraffika d-droga eroina u li kien fil-pussess tag[ha. Hu kien arrestat u tressaq il-Qorti wara li l-Pulizija ng[atat informazzjoni minn g[add ta’ persuni li allegatament kienu jixtru d-droga ming[andu. Hu kien mixli wkoll li kkommetta dawn ir-reati f’distanza ta’ mitt metru mill-parametru ta’ skola jew post fejn jiltaqg[u ]-]g[a]ag[.

McKay kien mixli wkoll li fl-24 ta’ Jannar kellu fil-pussess tieg[u d-droga eroina u li naqas li jipprova li din kienet g[al u]u personali tieg[u u li sar re/idiv b’sentenza mog[tija fit-28 ta’ April ta’ erba’ snin ilu.

Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Jesmond J Borg filwaqt li g[al McKay dehru l-Avukati Franco Debono, Marion Camilleri u Charmaine Cherrett.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Lokali 7

G[al-Labour l-istipendji huma kapri// - Il-PN Il-Partit Laburista ta’ Joseph Muscat jirrikorri g[al kull gidba biex ji;;ustifika l-po]izzjoni tieg[u dwar l-istipendji, i]da dikjarazzjoni /ara li g[amel ix-shadow minister Laburista Edward Scicluna kontra l-istipendji tesponi lPartit Laburista b[ala partit li ma jemminx fl-istipendji.

Il-Partit Nazzjonalista, fi stqarrija, fisser kif fl-2006, Edward Scicluna, kiteb rapport g[all-Federazzjoni talIndustrija, li kien jismu Reactions To The 20062010 Pre-Budget Document: A Better Quality of Life. Rapport ta’18-il pa;na li fih Scicluna kkummenta dwar diversi oqsma, fosthom dwar l-istipendji.

Dwar l-istipendji, Scicluna g[amel dikjarazzjoni /ara [afna: li dawn g[andhom ikunu f’forma ta’ self li l-istudent i[allas lura wara li jiggradwa.

Ta[t it-titlu, Tertiary education student allowances, Edward Scicluna jg[id hekk: “Din l-iskema, listipendji, mhux sostenibbli, u ma te]isti f’ebda pajji] ie[or. U b[al kull [a;a o[ra li mhix sostenibbli, anke jekk il-problemi f’din is-sistema kienu jidhru sa millbidu tad-Disg[inijiet, i]]mien ikabbar il-problema u j;ibha g[all-attenzjoni tag[na. Malta issa waslet f’dan l-istadju.”

Ikompli li “l-Gvern Malti qed jonfoq nofs l-investiment li jpo;;i fl-edukazzjoni fl-istipendji tal-istudenti, ming[ajr irbit ta’ xejn. Jekk dan hu kunsidrat b[ala g[ajnuna so/jali allura din hi g[ajnuna rigressiva [afna. Hi u]u mhux produttiv tar-ri]orsi skarsi li g[andna, g[aliex l-istudenti

qed jonfqu l-istipendju f’affarijiet ta’ konsum, b[al karozzi, mobiles u divertiment. Min[abba li jirri]ulta b’mod /ar li min ikollu edukazzjoni terzjarja jkollu qlig[ tajjeb, allura m’hemm ebda ra;uni g[aliex m’g[andhomx jinvestu fihom infushom billi minflok stipendju jiddejnu”.

F’intervista o[ra, fis-7 ta’ Settembru 2008, Edward Scicluna kkritika lill-Gvern Nazzjonalista g[ax, qal li hu ‘imbe]]a’’ milli jmiss listipendji.

Il-kliem pre/i] li qal Scicluna kien dan: “Jekk qabel in-nies tat-Tarzna kienu jitqiesu b[ala baqar sagri g[ax il-Gvern kien jib]a’ minnhom, illum g[andna sitwazzjoni simili fl-Università bil-Gvern imbe]]a’ milli jmiss listipendji.”

Il-PN temm li jekk ilPartit Laburista jkun filGvern, Edward Scicluna jkun il-Ministru tal-Finanzi.

Leo Brincat kien Ministru tal-Finanzi. Evarist Bartolo jkun Ministru talEdukazzjoni – l-istess Evarist Bartolo li b[ala Ministru tal-Edukazzjoni fl1997 dawwar l-istipendji f’self u bag[at lill-istudenti jiddejnu; dan meta ftit taxxhur qabel il-Partit Laburista kien bag[at ittra lill-istudenti biex ‘iserr[ilhom mo[[om’ li listipendji ta[t gvern laburista kienu garantiti – ittra li ftit wara rri]ultat li ma kienet xejn g[ajr gimmick mil-Labour biex jipprova jirba[ il-voti tal-istudenti; kif tela’ fil-poter g[amel e]att bil-kontra ta’ dak li wieg[ed.

Illum il-Labour ta’ Joseph Muscat qed jilg[ab l-istess log[ba dwar l-istipendji.

€500,000 mill-UE g[all-Kunsill ta’ Birkirkara Il-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara, g[adu kemm [abbar li ng[ata €500,344 f’fondi ta[t il-Programm Operativ 1 (Politika ta’ Koe]joni 2007-2013 ‘Ninvestu fil-Kompetittività g[all-Kwalità ta’ {ajja A[jar’). Dan hu pro;ett li qed ji;i parzjalment iffinanzjat mill-Unjoni Ewropea, Fond Ewropew g[allI]vilupp Re;jonali. Ir-rata ta’

kofinanzjament ser tinqasam bejn 85% fondi tal-Unjoni Ewropea u 15% fondi nazzjonali.

Dawn il-fondi ser jissarrfu fi pro;etti f’Birkirkara fosthom pavimentar ta’ Triq Tommaso Dingli, latrini pubbli/i ;odda fid-da[la ta’ :nien l-Istazzjon, sistema ta’ dawl ;dida m[addma bilpannelli fotovoltaji/i, restawr tan-Ni//a tal-Erwie[, mappa

u tabelli ;odda ta’ informazzjoni dwar Birkirkara .

Din il-katina ta’ pro;etti g[andha tkompli tirrestawra l-binjiet stori/i ta’ Birkirkara, filwaqt li tirrispetta l-ambjent tal-madwar. Dawn il-pro;etti saru possibbli wara li l-Kunsill Lokali applika g[al skema mill-Fond Re;jonali Ewropew u x-xog[ol g[andu jibda fil-;img[at li ;ejjin.

IL-QTIL TA’ MARA RUSSA FIX-XEMXIJA

Omm il-vittma ting[ata l-libertà provi]orja Tamara Gennadievan Boubekova, Russa ta’ 58 sena ng[atat il-libertà provi]orja. Hi tinsab akku]ata li lejn l-a[[ar ta’ Jannar tas-sena l-o[ra qatlet lil bintha Yulia Kalinina, ta’ 28 sena, fl-appartament tag[ha fix-Xemxija.

Wara li kienet ta[t arrest preventiv g[al kwa]i sena, lomm, Tamara Gennadievan Boubekova, ng[atat il-libertà provi]orja fuq depo]itu ta’ €10,000 u garanzija person-

ali ta’ €20,000. Il-Ma;istrat, Edwina Grima ordnat lil Boubekova biex tiffirma kuljum fl-g[assa tal-Pulizija tal-lokal u tista’to[ro; barra mid-dar bejn is-7am u 8.

Yulia Kalinina kienet instabet mejta f’appartament fix-Xemxija. It-tobba u esperti tal-Qorti kienu xehdu quddiem il-Magistrat, li millmarki li nstabu fuq il-vittma jista’ jkun li l-omm u l-bint seta’ kellhom relazzjoni intima bejniethom.

Mill-ist[arri; li sar jirri]ulta li Yulia Kalinina kellha l-livell ta’ alko[ol fiddemm g[oli wisq.

L-akku]ata kienet qalet lill-Pulizija li hi gidmet lil bintha fuq il-warda ta’wi//ha u wara g[alqitilha mnifsejha u [alqha. Dan kienet g[amlitu, qalet Boubekova, wara li bintha da[let id-dar fis-sakra u ta[t l-effett tad-droga. Yulia Kalinina nstabet mejta fil-31 ta’Jannar tas-sena l-o[ra.

Tnaqqis mar;inali fil-qg[ad In-numru ta’ persuni jirre;istraw g[axxog[ol f’Di/embru kien ta’ 6,587, li jfisser tnaqqis marginali ta’ 0.3% fuq l-istess xahar tal-2010. ?ifri ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika juru wkoll li persuni li ilhom jirre;istraw g[al iktar minn sena naqsu b’108 jew 4.5% meta mqabbel ma’ Di/embru 2010.

L-ir;iel ifittxu impjieg kienu jammontaw g[al 5,154 filwaqt li n-numru ta’ nisa

jirre;istraw kien ta’ 1,433. Il-Qg[ad naqas fost il-kategoriji kollha [lief dak fost il-persuni li g[andhom ’il fuq minn 45 sena.

Il-Parti l-kbira tal-ir;iel qed ifittxu impjieg fil-qasam tas-servizzi, bejg[ u snajja’ filwaqt li l-ma;;oranza tan-nisa qed ifittxu xog[ol ta’ natura klerikali.

Ir-rata ta’ qg[ad f’Awwissu kienet ta’ 4.1%, tnaqqis ta’ 0.2% fuq l-istess ]mien fl-2010.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

8 Lokali

David Kaye jin[atar Direttur Mani;erjali ta’ Arriva Malta L-operatur tat-trasport pubbliku Arriva Malta, [abbar li Keith Bastow, kellu jieqaf mix-xog[ol tieg[u b[ala Direttur Mani;erjali tal-kumpanija min[abba ra;unijiet ta’sa[[a.

Minflok kien nominat Dave Kaye li se jdum f’din il-kariga g[al perjodu ta’ sitt xhur. Hu se jkun responsabbli mill-operazzjoni u l-i]vilupp ta’ 285 karozza tal-linja b[ala parti mill-kuntratt ta’g[axar snin li Arriva ng[atat f’Lulju tal-2011. Kaye sostna li se jag[ti s-sehem tieg[u sabiex jag[mel

differenza f’Malta matul is-sitt xhur ta’ [idma li qed jistennewh.

Hu kompla jg[id li flimkien ma’ tim s[i[ se jkun qieg[ed ja[dem biex lill-poplu joffrulu servizz tat-trasport pubbliku li jkun affidabbli, g[aliex din hi prijorità g[al kumpanija Arriva. Dave Kaye li g[andu 48 sena, g[andu 30 sena esperjenza fil-qasam tat-trasport pubbliku, hekk kif minn dejjem kellu rwoli importanti filqasam tal-karozzi tal-linja u anke talferroviji.

2000 sieg[a ta’ internet fuq il-WiFi ta’ Melita f’Paceville

David Kaye li n[atar flok Keith Bastow li rri]enja min[abba ra;unijiet ta’ sa[[a

F’;imag[tejn biss, nies li ]aru Paceville u w]aw isservizz tal-Wi-Fi bla [las ta’ Melita, akkumulaw madwar 2000 sieg[a ta’ internet. Isservizz kien mniedi ftit qabel il-Milied u ta l-opportunità lil kull min g[andu smartphone jew tablet computer bil-W-Fi li ja//essa linternet bla [las b[ala parti minn provi tekni/i li qed tag[mel Melita f’Paceville.

“Waqt dan il-perjodu ta’ prova se nkunu qed ni;bru informazzjoni dwar l-andament tal-apparat tekniku u parametri o[ra tekni/i.

Permezz ta’ dan Melita se tkun qed tiddentifika titjib tekniku u fl-esperjenza talklijenti qabel ma tniedi sservizz fuq ba]i kummer/jali” qal Simon Montanaro, Chief Technology Officer ta’ Melita.

Is-servizz huwa miftu[ g[al kul[add inklu] dawk li mhumiex klijenti ta’ Melita waqt il-perjodu ta’ prova.

Mijiet ta’ klijenti di;à u]aw dan is-servizz fi ]mien ;imag[tejn biss u sa 86% ta’ dawk li u]awh ma kinux klijenti ta’ Melita.

Huwa fa/li li wie[ed ja//essa s-servizz tal-Wi-Fi bla [las.

Meta l-utent ikunu f’Paceville, jista’ ju]aw lismartphone tieg[u u jirre;istra darba biss. Wara jfittex networks Wi-Fi blisem “M FREE Wi-Fi”. Issistema mbag[ad titlob g[an-numru tal-mobile, u wara l-utenti jir/ievi numru li bih jirre;istra. Permezz ta’ dan in-numru fil-pa;na tarre;istrazzjoni wie[ed ikun jista’ ju]a l-internet bla [las.

Fi stqarrija re/enti dwar dawn il-provi tal-Wi-Fi lkap e]ekuttiv ta’ Melita, Andrei Torriani kien qal li, “Hemm domanda dejjem tikber g[all-a//ess tal-internet velo/i Malta u l-prodotti Fibre Power jag[tu proprju dan. Is-servizz tal-Wi-Fi huwa estensjoni naturali ta’ dan il-prodott li kellu tant su//ess.”

G[all-perijodu ta’ prova is-servizz hu a//essibli fittoroq prin/ipali ta’ Paceville u jkopri madwar nofs kilometru kwadru u jinkludi: Xatt Ta’ San :or;, Triq Santu Wistin, Triq Santa Rita, Triq San :or;, parti minn Triq Elija Zammit, partijiet minn Triq IdDragunara, Triq Il-Wil;a u Triq Ball.

Il-pro;ett ta’ prova tal-WiFi ta’ Melita qed isir b’kollaborazzjoni ma’ kumpaniji mexxejja fl-industrija b[al Motorola, Belair u Aptilo.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Lokali 9

Ix-xog[ol fuq il-pro;ett ta’ Ba/ir Numru Wie[ed f’fa]i avvanzata ■ Interess qawwi fl-i]vilupp tal-pro;ett tal-Forti Sant Iermu minn Charles MUSCAT

Il-pro;ett ta’ Ba/ir Numru Wie[ed li qed isir millKorporazzjoni g[arRi;enerazzjoni tal-Port ilKbir mistenni jitlesta sa Settembru li ;ej. Dan ilpro;ett qed isir b’investiment ta’ €7.2 miljun u jinkludi l-i]vilupp tal-moll madwar il-Ba/ir kif ukoll l-i]vilupp ta’ ;nien pubbliku u r-riabilitazzjoni ta’ Pjazza Gavino Gulia.

Chris Paris, il-Kap E]ekuttiv tal-Korporazzjoni g[ar-Ri;enerazzjoni tal-Port il-Kbir qal dan f’kummenti lil IN-NAZZJON. Hu qal li x-xog[ol fuq Ba/ir Numru Wie[ed kien jinkludi [idma qawwija min[abba li meta kien se jibda x-xog[ol fil-post instabet infrastruttura antika b’[afna cables tal-elettiku li ma kinux immarkati u li xi w[ud minnhom kienu

[ajjin. Kien hemm ukoll problemi ta’ fawran taddrena;; fil-ba[ar li ried ikun solvut qabel jibda xxog[ol.

Chris Paris qal li f’dan ilpro;ett kellhom jinbidlu sservizzi kollha u kellha ssir mill-;did Triq Santa Tere]a f’Bormla u dan wassal g[al inkonvenjent g[al dawk li jg[ixu fiz-zona. Hu qal li nna[a ta’ Xatt ir-Risq re;a’ beda x-xog[ol u dan miexi tajjeb wara li kienu solvuti l-problemi li nstabu. Issa dalwaqt jibda l-pro;ett talpavimentar u qed isiru planters biex iz-zona tkompli tissebba[.

Hu spjega li l-parti l-o[ra tal-pro;ett hi l-i]vilupp tal;nien u min[abba dan it-triq kellha titressaq iktar ’il bog[od mill-moll biex ikun hemm spazju bi]]ejjed [alli jsir il-;nien pubbliku.

Hu qal li dan ix-xog[ol beda fiz-zona tar-Regatta Club u wie[ed jistenna li sa Settembru ta’ din is-sena dan il-pro;ett jitlesta biex jitgawda min-nies taz-zona u mill-Maltin kollha.

Chris Paris qal li qed isir xog[ol ta’ t[ejjija fuq ilpro;ett ta’ tisbi[ fi Pjazza Gavino Gulia li fiha wie[ed irid ja[dem b’/ertu g[aqal biex ma jin[oloqx inkonvenjent ]ejjed kemm g[ar-residenti g[an-negozji u anke g[attraffiku li jg[addi minn din ilpjazza.

Hu qal li x-xog[ol ta’ t[ejjija miexi tajjeb u se jsiru laqg[at mal-kuntrattur ewlieni li qed jag[mel il-pro;ett biex dan jg[ti lil Korporazzjoni lprogramm s[i[ [alli dan ikun approvat.

Dwar il-pro;ett tal-Forti Sant Iermu li mistenni jsir b’investiment ta’ €15-il miljun, Chris Paris qal li l-

Korporazzjoni g[amlet applikazzjoni g[al fondi millUnjoni Ewropea permezz talFond g[all-I]vilupp Re;jonali Ewropew. Hu qal li b[alissa l-Korporazzjoni qed tistenna li l-MEPA tapprova l-pro;ett u jidher li l-proposta talapplikazzjoni mressqa millKorporazzjoni hi wa[da po]ittiva.

Chris Paris qal li lKorporazzjoni di;à bdiet bilpro/ess biex malli l-pro;ett ikun approvat – liema approvazzjoni mistennija lejn l-a[[ar ta’ dan ix-xahar - ikun jista’ jibda x-xog[ol.

G[alhekk kienu identifikati lProject Managers u di;à tlesta l-pro/ess tal-ewwel sej[a g[all-offerti dwar l-ewwel xog[lijiet li g[andhom isiru fil-Forti Sant Jiermu.

Hu qal li [ar;et sej[a g[allofferti o[ra li se tag[laq ;imag[tejn o[ra u jidher li

hemm interess qawwi tant li s’issa di;à kien hemm disa’ bidders li [adu d-dokumenti tal-offerta u li mistennija jitfg[u l-offerta tag[hom. Hu qal li malli jing[alaq ilpro/ess ta’ dawn i]-]ew; offerti, kollox ikun lest biex jibda x-xog[ol.

Il-pro;ett tal-Forti Sant Iermu se jkun ta’ fejda mhux biss g[al belt Valletta imma wkoll g[all-pajji] kollu min[abba li l-istorja ta’ dan il-Forti hu parti mil-istorja ta’ Malta.

Hu mistenni li Heritage Malta tu]a l-Forti Sant Iermu biex fih tag[mel wirja permanenti dwar l-istorja militari ta’ Malta filwaqt li se jkun hemm a//ess pubbliku mad-dawra tas-swar tal-Forti fejn se jkun hemm ukoll Heritage Trail.

Ara wkoll pa;na 32

Kampanja ta’ riklamar mill-Air Malta fir-Renju Unit u fl-Italja L-Air Malta nediet ]ew; kampanji ta’ riklamar f’]ew; destinazzjonijiet prin/ipali tag[ha, ji;ifieri fir-Renju Unit u l-o[ra flItalja.

Il-kampanji huma mmirati direttament lejn ilkonsumaturi biex i[ajruhom jie[du vaganza qasira filg]ejjer Maltin bi prezz vanta;;ju].

L-Air Malta investiet f’dawn il-kampanji biex tkompli bl-isforzi tag[ha biex i]]id in-numru ta’ turisti li j]uru Malta.

Il-kampanja fir-Renju Unit hi preludju g[all-kampanja dwar Malta li qed issir flistabbiliment Harrods f’Knightsbridge f’Londra li wkoll hi appo;;jata mill-Air Malta.

Andrew Davies, Business Development Manager fi SmartCity Malta, dan l-a[[ar iltaqa’ ma’ delegazzjoni mi/-?ina li tmexxiet mill-Vi/i Ministru ta/-?ina g[ax-Xjenza, Komunikazzjoni u Teknolo;ija tal-Informatika, Liu Lihua. Davies kellem lid-delegazzjoni dwar l-infrastruttura unika tal-ICT li g[andha SmartCity Malta u dwar il-benefi//ji u s-servizzi li toffri flimkien mal-possibiltajiet re/ipro/i ta’ opportunitajiet ta’ networking. Id-delegazzjoni esprimiet interess fil-potenzjal ta’ SmartCity Malta g[all-kumpaniji ?ini]i li jixtiequ jinvestu fl-Ewropa u fl-Afrika ta’ Fuq.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

L-A{{AR DISKORS STATE OF THE UNION TA’ BARACK OBAMA

I[e;;e; ekonomija ;usta, taxxi g[all-miljunarji u kontrolli akbar g[al Wall Street Il-President tal-Istati Uniti Barack Obama insista g[al taxxi og[la fuq il-miljunarji u kontrolli stretti fuq Wall Street – il-’polz’ finanzjarju tal-pajji] – waqt l-a[[ar diskors mag[ruf b[ala State of the Union qabel l-elezzjoni g[allPresidenza li g[andha ssir f’Novembru ta’ din is-sena.

Intant, Obama pre]enta ru[u b[ala difensur tal-klassi tannofs u ddefenda r-rekord tieg[u wara tliet snin ta’ poter fejn wa[[al [afna mill-problemi ta’ pajji]u ‘fil-banek’ u f’Kungress ‘mhux a;;ornat mal-[ti;iet tal-lum.’

Fl-istess [in, Obama, li qed ifittex tieni mandat ta’ President, propona bidliet kbar fil-kodi/i tat-taxxi u rimedji ;odda g[all-kri]i tal-housing fl-Istati Uniti.

Hu anki [are; b’impenn biex l-ekonomija ‘titmexxa b’mod aktar ;ust’ u li g[andu jkun it-tema /entrali tal-kampanja Demokratika g[allWhite House. Fid-diskors ta’ sieg[a, spikkaw l-aktar ir-referenzi g[at-taxxi og[la g[assinjur u ‘t-tkattir tax-xog[ol’, bl-Uffi/jali fil-White House jemmnu li Obama jista’ jisfrutta l-g[adab ta’ votanti dwar labbu]i ‘mill-kapijiet tal-banek’ u meta l-ekonomija tal-Istati Uniti g[adha fra;li.

Filwaqt li sejja[ ‘g[al ritorn lejn il-valuri Amerikani li jibba]aw fuq l-impenji ta’ responsabbiltà ugwali’, Obama

Barack Obama waqt id-diskors f’Washington (Reuters)

[alef – waqt sessjoni kon;unta tal-Kungress f’Washington – li ‘m’g[andhomx jirritornaw g[a]-]mien meta Wall Street seta’ jiffunzjona ‘skont sett ta’ regoli g[alih wa[du.’

Il-President sa[aq ukoll biex l-Istati Uniti ‘ma tissussidjax aktar lill-miljunarji’ waqt li propona rata tat-taxxa effettiva ta’ (mill-anqas) tletin fil-mija g[all-Amerikani li jaqilg[u miljun dollaru jew aktar.

Obama anki se jitlob lAvukat :enerali tieg[u biex iwaqqaf taqsima spe/jali li tippro/essa ‘delitti fil-qasam talfinanzi’ u li tista’ tressaq reati fil-konfront ta’ elementi akku]ati bl-abbu] tal-li;i u li

l-frodi tag[hom kontribwew g[all-kri]i finanzjarja tal2007-2009 li da[[let lill-Istati Uniti f’ri/essjoni.

Mill-banda l-o[ra, ilGvernatur ta’ Indiana Mitch Daniels, li wie;eb g[ad-diskors State of the Union g[annom tar-Repubblikani flOppo]izzjoni, qal li lPresident u]a kliem li ‘jidhru qed jappo;;jaw l-istatus talfaqar’ u meta [afna Amerikani llum jiddi]approvaw il-mod kif Obama [a [sieb l-ekonomija.

Ir-Repubblikani jopponu g[al ]idiet fit-taxxi — anki fil-ka] tal-aktar sinjuri – u meta jg[idu li dawn g[andhom ‘jolqtu [a]in’ lill-irkuprar ekonomiku.

Sadattant ir-rata tal-qg[ad fost l-Amerikani f’Di/embru kienet ta’ 8.5 fil-mija u Obama issa qed jibda tlett ijiem ta’ vja;;i (swing-state tour) madwar l-Istati Uniti biex jenfasizza t-temi taddiskors – fejn fost o[rajn g[andu j]ur università u diversi kumpaniji g[all-manifattura, minbarra li jag[ti wkoll intervisti ‘ta’ profil g[oli’ g[at-televi]joni.

Il-President g[andu jieqaf g[al xi ]mien f’Iowa, Michigan, Colorado, Nevada u Arizona, bil-programm tieg[u jidher qed i]omm mal’istrate;ija elettorali’ tadDemokrati/i li twassalhom g[all-e]ami ta’ Novembru.

IL-FORUM EKONOMIKU DINJI F’DAVOS FL-I}VIZZERA

Iz-zona ewro te[tie; ter;a’ ta[seb l-istrate;iji tag[ha – Angela Merkel Il-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel ilbiera[ qalet li z-zona ewro te[tie; ta[seb mill;did l-istrate;iji tag[ha u meta huma essenzjali ‘r-riformi strutturali li jkattru x-xog[ol’.

Hi qalet dan waqt diskors lid-delegati pre]enti g[all-Forum Ekonomiku (Dinji) Annwali li se jdum g[al [amest ijiem fir-resort }vizzeru ta’ Davos u fejn g[amlet a//enn g[ar-rwol tazzona ewro b[ala mutur tal-ekonomija globali.

Merkel staqsiet fost o[rajn ‘jekk (il-membri taz-zona ewro) humiex lesti jid[lu g[all-isfida biex juru x’inhi l-vera tifsira ta’ Ewropew’ u fi ]mien meta z-zona g[adha tipprova taqbel dwar riformi g[as-sistema politika tag[ha.

Intant, [afna qed jesi;u biex il-:ermanja u pajji]i o[ra jkabbru l-fond g[all-bailout talpajji]i Ewropew, bil-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) irid li z-zona ewro ]]id il-finanzi tal-fond g[al emer;enzi mill-500 biljun ewro attwali.

Il-Mexxejja politi/i u tal-ekonomija pre]enti f’Davos iridu jittrattaw fost o[rajn il-problemi tal-Gre/ja minbarra l-istrate;iji g[all-i]vilupp li jsalvaw l-ewro u l-impatt ta’ xi ri/essjoni ;dida.

Skont Christine Lagarde, id-Direttur

Mani;erjali tal-IMF, ir-riservi jistg[u jissa[[u f’ka] li ‘j;ibu flimkien’ il-Fond Ewropew (temporanju) g[all-Istabbilita Finanzjarja u lMekkani]mu (permanenti) g[all-Istabbilita Ewropea b[ala fond komuni ‘li jfisser sinjal kbir ta’ fidu/ja fl-Ewropa’.

Is-sitwazzjoni hi ur;enti meta l-IMF bassar li r-rata tal-i]vilupp ekonomiku g[all-Ewropa tista’, din is-sena, tonqos bin-nofs mill-istima pre/edenti ta’ 3.3 fil-mija u f’ka] li ma tinstabx soluzzjoni g[all-kri]i fiz-zona ewro.

I]da minkejja t-tbassir negattiv, il-Kan/illier Merkel ma qablitx mal-proposta ta’ Lagarde biex il-kredituri jikkontribwixxu jer;a’ aktar finanzi.

Fil-fatt, Merkel sa[qet li ma tag[milx sens sitwazzjoni fejn jibqg[u jwieg[du l-flus ming[ajr ma jikkumbattu l-kaw]a tal-kri]i u g[alkemm ‘iridu jiddefendu l-ewro’ je[tie;u anki jevitaw sitwazzjoni ‘fejn ikunu m;ieg[la jwieg[du l-affarijiet li ma jistg[ux jonoraw.’

Fl-istess [in, Merkel qalet li r-riformi g[allawsterità li qed ji;u implimentati fil-pajji]i tazzona ewro jridu jkunu ‘bilan/jati’ bir-riformi li jaffettwaw it-tmexxija tal-Ewropa.

IL-LIBJA

Il-Gvern i/edi fil-ka] ta’ Bani Walid Il-Kunsill Transitorju Libjan irrikonoxxa l-gvern lokali ‘;did’ ta’ Bani Walid li g[adu kemm twaqqaf millMexxejja lokali anzjani waqt perijodu ta’ kri]i partikulari.

Dan wara li l-Ministru tadDifi]a Libjan Osama alJuwali kellu ta[ditiet marrappre]entanti tal-komunità f’Bani Walid – eks fortizza tad-dittatur Muammar Gaddafi – u meta spi//at ilbi]a’ ta’ rewwixta ‘fuq skala kbira’ minn elementi li jappo;;jaw ir-re;im antik li kien ikkrolla ftit tax-xhur ilu.

Aktar kmieni fil-;img[a ;ellieda minn Bani Walid kienu ke//ew il-milizjani li jappo;;jaw lill-Kunsill Transitorju Libjan mill-barracks tal-belt, bl-anzjani lokali jidde/iedu li ja[tru Gvern ‘g[alihom u li ma jippermettix ind[il mill-awtori-

tajiet fi Tripli’. Al-Juwali lbiera[ irrefera wkoll g[al ‘qawwa g[a]-]amma talpa/i’ (mag[mula minn taqsimiet ta’ eks ribelli leali g[all-Kunsill u elementi millibliet tar-re;jun) li qed twaqqaf checkpoints barra zzona ta’ kri]i.

It-taqlib sadattant ]ied iddubji dwar il-kapa/itajiet talKunsill Transitorju biex jikkontrolla d-diversi gruppi armati fil-Libja, i]da r-residenti ta’ Bani Walid ji/[du li ‘g[adhom leali g[al Gaddafi jew uliedu li g[exu mirrewwixta’.

Minkejja li Bani Walid jibqa’ entità problematika, il;urnalisti barranin fl-in[awi mhumiex jaraw bnadar [odor tal-eks re;im li skont rapporti pre/edenti ‘kienu re;g[u ittellg[u’ wara l-irtirar talmilizjani mill-barracks.

L-E:ITTU

G[alqet sena r-rewwixta anti-Mubarak G[exieren ta’ eluf ta’ nies ippakkjaw Pjazza Tahrir fil-Kajr u l-ibliet prin/ipali l-o[ra tal-pajji] biex ifakkru r-rewwixta ta’ sena ilu li kienet ;abet fi tmiem l-amministrazzjoni tal-eks President Hosni Mubarak.

Ir-rewwixta kienet anki xprunat l-arja ta’ rivoluzzjoni madwar ir-re;jun minbarra li ]velat id-di]gwid intern fl-aktar pajji] G[arbi li g[andu popolazzjoni kbira u li llum qed jifta[ dejjem aktar kapitli ;odda.

Sena ilu, l-E;izzjani kienu mag[qudin fost id-dimostrazzjonijiet ta’ rabja kontra Mubarak u r-re;im tieg[u li dam g[al tletin sena. I]da waqt li lbiera[ (jum l-anniversarju) kienet ;urnata ta’ /elebrazzjoni, il-poplu spi//a mifrud bejn attivisti li jridu tmiem malajr g[at-tmexxija (tal-Istat) mill-Armata u lIslami/i li g[adhom kemm reb[u l-elezzjoni g[all-Parlament.

Illum Hosni Mubarak, li g[andu 83 sena, qed jg[addi ;uri g[al [ajtu u l-Parlament li twaqqaf huwa ddominat millavversarji Islami/i tieg[u.

Madankollu w[ud mill-attivisti ]g[a]ag[ li kienu u]aw lInternet biex imexxu r-rivoluzzjoni storika mhumiex kuntenti bil-mandat ta’ poter tal-Armata li ilu effettiv mill-11 ta’ Frar u meta mill-banda l-o[ra jib]g[u li l-Islami/i fil-Gvern se jo[onqulhom it-tamiet g[al ;ejjieni a[jar.

L-IRAN

Kapa/i sse[[ splu]joni fil-prezz ta]-]ejt Il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) wissa li l-prezz globali ta]-]ejt mhux irraffinat jista’ jitla’ bejn g[oxrin u tletin fil-mija f’ka] li l-Iran iwaqqaf l-esportazzjoni b’ri]ultat ta’ sanzjonijiet mill-Istati Uniti u l-Unjoni Ewropea.

Fl-ewwel kumment pubbliku dwar il-possibbiltà ta’ ‘taqlib g[all-provvista ta]-]ejt’, l-IMF qal li s-sanzjonijiet finanzjarji fil-konfront ta’ Tehran kapa/i jkunu ‘simili g[al embargo fuq i]-]ejt’ u li jimplika tnaqqis (fil-provvista) ta’ xi 1.5 miljun barmil kuljum mill-[ames l-akbar produttur (ta]-]ejt) fiddinja.

Wie[ed jista’ jqabbel l-iskala tat-taqlib mat-telf fil-produzzjoni ta]-]ejt mil-Libja li kien dovut g[all-gwerra /ivili tassena l-o[ra ;o l-istess pajji] u f’/irkostanzi li xprunaw ilprezzijiet ta]-]ejt g[al aktar minn $100-il barmil.

L-Iran hedded li jag[laq ir-rotta tal-ba[ar ta’ Hormuz minn fejn ji;i trasportat i]-]ejt lejn ir-re;juni tad-dinja u bl-Istati Uniti u l-alleati jissikkaw il-morsa fuq ir-re;im f’Tehran li ja[sbu qed ja[dem fuq programm g[all-armi atomi/i.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

14 A[barijiet ta’ Barra

L-ekonomija tar-Renju Unit tonqos fl-a[[ar xhur tal-2011 L-attività ekonomika tar-Renju Unit naqset b’0.2 fil-mija g[all-a[[ar tliet xhur tal-2011 u skont l-a[[ar /ifri uffi/jali.

L-i]vilupp jindika tnaqqis ‘drastiku’ fl-

attività ekonomika g[all-perijodu LuljuSettembru (2011) meta l-Prodott Gross Domestiku (GDP) kien kiber b’0.6 filmija. Intant, i/-/ifri provduti mill-

Uffi//ju g[all-Istatistika Nazzjonali f’Londra jibba]aw fuq stima preliminarja li tista’ ter;a’ tkun irreveduta ‘b’]ieda jew tnaqqis’ ta’ 0.2 fil-mija.

Min-na[a tieg[u, il-Ministru tal-Finanzi Britanniku George Osborne tenna li din listatistika hi di]appuntanti ‘i]da fl-istess [in ma tissorprendi lil [add’.

IL-:APPUN

Disfatta kummer/jali kwa]i storika Il-:appun g[adu kemm [abbar l-ewwel ]bilan/ filkummer/ annwali wara ‘l fuq minn tletin sena; bl-a[[ar /ifri jitqiesu b[ala disfatta notevoli g[al pajji] mag[ruf g[allesportazzjoni ta’ prodotti, b’mod partikulari l-karozzi u l-elettronika.

Il-Ministeru g[all-Finanzi qal li l-i]bilan/ g[all-2011 hu ekwivalenti g[al 2.49 yen jew g[oxrin biljun lira Sterlina u filwaqt li l-importazzjoni tal:appun ]diedet bi tnax filmija, l-esportazzjoni re;istrat tnaqqis ta’ 2.7 fil-mija meta mqabbel mas-sena pre/edenti.

It-tnaqqis fl-esportazzjoni qed ikun attribwit, fost lo[rajn, g[all-impatt tatterremot u t-tsunami stori/i ta’ Marzu li g[adda u li kienu [allew ba[ar ta’ kaos filpajji]. Fil-fatt, l-i]bilan/ filkummer/ qed jenfasizza lpressjoni konsistenti fuq lesportaturi :appuni]i minn wara d-di]astru.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

10 Opinjoni LIL HINN MINN XTUTNA> L-IRLANDA

40 sena mill-massakru tal-‘Bloody Sunday’ Matul is-sena li g[addiet assistejna g[all-qawmien ta’ g[add ta’ popli kontra dittatorjati u re;imi awtoritarji li nistg[u ng[idu li bdew fit-Tune]ija bi]]ag[]ug[ Muhammed Buazizi ja[raq lilu nnifsu u ntemmu bl-isparar bl-addo// minn pulizija u suldati fuq [addiema jipprotestaw u l-qtil ta’ 16 minnhom fl-eks satellita tar-Russja Komunista fl-Asja ?entrali, il-Ka]akstan, li, kurjo]ament, ftit smajna dwarhom fil-midja internazzjonali u lokali.

Dawn kienu, kif ktibt, ka]i ta’ re;imi jirritaljaw kontra lg[ajta g[all-[elsien u ddemokrazija mill-istess popli tag[hom, i]da forsi ag[ar kienu l-ka]i ta’ massakri kontra popli ma[kuma minn pajji]i barranin fl-ag[ar ]minijiet tal-kolonjali]mu.

Hawnhekk m’hemmx g[alfejn nitbieg[du wisq minn xtutna, g[ax a[na, jew a[jar l-antenati tag[na kienu xhieda ta’ [uthom jew uliedhom li spi//aw vittmi

f’massakru mwettaq minn suldati tal-Imperu Ingli] flinfami Sette Giugno tal-1919.

I]da atti simili millImperjali]mu Ingli] se[[ew aktar ri/enti fis-snin sebg[in, e]attament 40 sena ilu, fit-30 ta’ Jannar tal-1972, f’dak li baqa’ mag[ruf b[ala l-Bloody Sunday tal-mist[ija g[allImperu Ingli].

Dakinhar, 13-il Irlandi] (li kienu jinkludu ]g[a]ag[

{amsa minn dawk feruti ntlaqtu f’daharhom, filwaqt li tnejn o[ra tg[aff;u minn vetturi militari.

Dak l-att barbaru kien ;ibed kundanna globali u fundamentalment temm ilkampanja pa/ifika g[addrittijiet /ivili u ugwaljanza g[all-Kattoli/i fl-Irlanda ta’ Fuq, bil-konsegwenzi kollha tra;i/i li se[[ew fis-snin ta’ wara, g[ax l-istess att

Meta suldati Ingli]i sparaw fuq mar/ pa/ifiku adolexxenti wkoll ta’ 17-il sena biss) li kienu qed jattendu mar/ pa/ifiku favur aktar drittijiet /ivili f’Londonderry, inqatlu b’tiri ta’ azzarini minn suldati Ingli]i tal-British Parachute Regiment, filwaqt li ie[or, li kien safa ferut gravament, miet ftit xhur wara.

B’kollox il-balal mit-truppi Brittani/i kienu laqtu 26 ru[, minn dimostranti jew sempli/i spettaturi tal-mar/.

ipprovda lill-Provisional IRA (Irish Republican Army) b’g[add kbir ta’ rekluti ;odda g[al gwerra twila.

Barra minn hekk il-gvern Ingli] kien xolja l-gvern talIrlanda ta’ Fuq u Londra [akmet direttament il-pajji] g[al g[exieren ta’ snin.

Minn dakinhar, u sa sena u nofs ilu, l-awtoritajiet Brittani/i baqg[u jix[tu t-tort ta’ dak li se[[ fuq iddimostranti Irlandi]i u,

L-14-il vittma tal-massakru fi ‘Blood Sunday’, u (xellug) il-monument dedikat lilhom f’The Bogside, is-subborg barra l-belt ta’ Derry, fejn kien se[[ il-massakru

naturalment, lanqas saret sku]a lill-poplu Irlandi] – listess b[alma qatt ma saret lill-Maltin g[al meta mal-40 Malti kienu ;ew internati mill-awtoritajiet kolonjali, bla akku]a jew sentenza minn qorti matul l-a[[ar gwerra dinjija.

B[alissa l-Isko//i]i qed jippruvaw jinqatg[u mirRenju Unit wara li jag[mlu referendum ie[or, u jekk dan jit[alla jsir u l-Isko//i]i jivvutaw favur lindipendenza, di;à hemm min qed ibe]]a' li dan jista' jwassal biex jitqajjem mill;did l-ispirtu indipendentista tal-Irlandi]i li g[adu parti mir-Renju Unit.

Intant hemmhekk, il-gvern Brittaniku kien g[amel ]ew; investigazzjonijiet fuq dak ilmassakru ta’ 40 sena ilu. Lewwel wa[da, msej[a lWidgery Tribunal li saret immedjatament wara lavvenimenti tra;i/i, fil-bi//a l-kbira [elset lis-suldati u lillawtoritajiet Brittani/i minn kull [tija, u sej[et l-isparar tas-suldati b[ala ”traskura;ini”, i]da liema investigazzjoni kienet issej[et sempli/i whitewash.

Fl-1998 inbdiet investigazzjoni o[ra, sSaville Inquiry li damet tinvestiga 12-il sena, biex ir-rapport tag[ha sar pubbliku biss f’:unju tal-2010!

Minn dak li nstab waqt din l-a[[ar investigazzjoni, [ar;u [tijiet ;odda li setg[u jift[u mill-;did ilkontroversja, u potenzjalment iwasslu g[al investigazzjonijiet kriminali kontra xi suldati mda[[la fil-qtil.

Ir-rapport ikkonferma wkoll li dawk kollha milquta mill-balal tassuldati Ingli]i ma kinux armati, u li d-delitti la kienu “;ustifikati” u lanqas “sku]abbli”.

Malli ;ie ppubblikat ir-Rapport Saville, kif beda jissejja[, il-Prim Ministru Ingli] David Cameron, g[amel apolo;ija formali f’isem ir-Renju Unit, u sejja[ dak li sabet linvestigazzjoni b[ala xokkanti u orribbli.

Cameron semma li mir-rapport jo[ro; li: Ma kienet ing[atat lebda twissija lillpaj]ani qabel ma ssuldati bdew jisparaw.

L-ebda wie[ed missuldati ma spara bi

minn Joe CALLEJA jocal@me.com http>##enricomizzi.blo gspot.com

twe;iba g[all-‘attakki b’bombi tan-nar u x[it ta’ ;ebel’.

U[ud minn dawk maqtula jew feruti jirri]ulta /ar li kienu qed ja[arbu jew sejrin jg[inu lill-feruti jew li qed imutu.

L-ebda wie[ed mill-vittmi ma kienu jirrappre]entaw xi theddida jew qed iwettqu xi [a;a li kienet ti;;ustifika lisparar. {afna mis-suldati gidbu dwar l-a;ir tag[hom.

L-avvenimenti tal-Bloody Sunday ma kinux premeditati.

Filwaqt li [afna Irlandi]i, minkejja d-dewmien, [assew li r-Rapport Saville kien mument ta’ fer[ u ;ustizzja g[all-famiji tal-vittmi jew feruti fi Bloody Sunday, o[rajn ma setg[ux ma josservawx il-fatt li sal-lum g[adu ma tressaq [add biex iwie;eb u jpatti g[arresponsabbiltà tieg[u.

Wara li [are; ir-rapport kien intqal li d-de/i]joni jekk jitti[dux passi kontra suldati individwali jew le hi f’idejn in-Northern Ireland Public Prosecution Service (PPS), u d-Direttur u Chief Constable tal-PPS Matt Baggott kien qal li qed jikkunsidra rrapport biex jiddetermina nnatura u l-kobor ta’ kull investigazzjoni mill-pulizija.

Hu kien qal ukoll li jrid ji;i kunsidrat il-ftehim li kien intla[aq mal-Attorney General fl-1999, li x-xhieda fl-inkjesta ma setg[ux jinkriminaw lilhom infushom.

G[alhekk, sabiex, kif ng[idu bil-Malti, ma ji;rix li kul[add jibqa' b'li [a, is-Civil Rights Veteran’s Association nhar il-{add li ;ej se torganizza Bloody Sunday March (March for Justice) f’Derry bl-iskop li “jinkixfu dawk fil-militar li kienu [alfu falz, u sabiex jittie[du passi kontra dawk is-suldati responsabbli g[all-qtil talinno/enti fl-1972”.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Muscat b’a;ir irresponsabbli Il-vot tal-lum fil-Parlament hu kru/jali g[al dak li jista’ ji;ri fil-politika f’pajji]na fil-;img[at u x-xhur li ;ejjin. Id-dibattitu fil-mozzjoni li tressqet millOppo]izzjoni Laburista fuq de/i]joni konxja tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat, kellha [afna aspettattivi. Kellha tkun il-mozzjoni li tiddiskuti filmiftu[ u bil-parte/ipazzjoni ta’ [afna deputati mi]]ew; na[at tal-kamra s-sitwazzjoni politika f’pajji]na. Ma kellhiex tkun mozzjoni dwar po]izzjoni li [a membru tal-Gvern fil-Parlament.

Inkixef l-ingann ta’ Muscat fil-mozzjoni li ressaq fil-Parlament

I]da g[aliex hi mozzjoni ta’ sfidu/ja fil-Gvern, u g[aliex ma kien hemm ebda ra;unijiet spjegati filmozzjoni li tressqet b’de/i]joni tal-mexxej Laburista, il-protagonisti fid-dibattitu kellhom ikunu l-ewwel ilmembri tal-Oppo]izzjoni fil-Parlament li jispjegaw ir-ra;unijiet wara l-mozzjoni.

L-a;ir u l-log[ba politika tal-Partit Laburista u talmexxej tieg[u Joseph Muscat inkixfu minnufih. LOppo]izzjoni riedet li din il-mozzjoni tg[addi llum qabel g[ada. Li kien g[all-Oppo]izzjoni Laburista, il-mozzjoni kienet tkun wa[da ta’ giljottina. Tat biss /ans sieg[a u kwart lill-Gvern jitkellem dwar mozzjoni daqstant importanti li tista’ tbiddel it-triq li jinsab miexi fiha pajji]na u li qed tag[ti r-ri]ultati.

L-ingann tal-Oppo]izzoni Laburista wara r-ra;uni veru li ressqet din il-mozzjoni – l-g[atx ta’ Muscat g[all-poter u g[alhekk ix-xenqa tal-Oppo]izzjoni li ti;i elezzjoni qabel i]-]mien – hu /ar. Konferma ta’ din hi d-de/i]joni li [adet l-Oppo]izzjoni li ma jitkellem [add mill-Grupp Laburista fil-Parlament

[lief Joseph Muscat.

Hu /ar daqs il-kristall li l-Oppo]izzjoni riedet tg[a;;el kemm jista’ jkun. Riedet li d-dibattitu ta’ din il-mozzjoni jie[u l-anqas [in possibbli. Konferma o[ra li l-Oppo]izzjoni m’g[andhiex xi tg[id dwar din il-mozzjoni. L-Oppo]izzjoni taf li qed tie[u vanta;; politiku minn sitwazzjoni ta’ deputat.

Muscat jibqa’ ma jitkellimx dwar il-politika alternattiva

Dan kien ikkonfermat ukoll meta Joseph Muscat [a biss 30 minuta biex jispjega l-mozzjoni li refa’ rresponsabbiltà politika tag[ha hu stess. U li minnhom, [a [afna [in biex spjega li ji;ri x’ji;ri mir-ri]ultat tal-vot fuq mozzjoni li ressaq u xtaqha hu stess, irid akkost ta’ kollox elezzjoni. Ikun xi jkun irri]ultat.

Din hi dikjarazzjoni perikolu]a. Hi dikjarazzjoni /ara li l-Kap tal-Oppo]izzjoni lanqas mhu qed ja//etta r-ri]ultat. Irid jiddetta hu biss. Qed ikun ilKap tal-Oppo]izzjoni nnifsu, Joseph Muscat, li qed jo[loq instabbilità politika b’dikjarazzjonijiet irresponsabbli, di]onesti politikament u b’nuqqas ta’ rispett lejn l-opinjonijiet ta’ [addie[or u talParlament.

L-Oppo]izzjoni Laburista, u Joseph Muscat la ried jitkellem hu biss u jag[mel sarima ma’ [alq iddeputati tieg[u biex tinstema’ biss il-kelma tieg[u u li d-dibattitu jie[u lanqas [in possibbli, setg[et [adet il-[in kollu tag[ha biex Joseph Muscat jispjega kif se jmexxi. U mhux jilg[ab bil-kliem u jg[id biss, kif g[amel fil-Konferenza Laburista, li se jkun qed imexxi differenti.

Il-poplu jrid diskors /ar. Il-poplu jrid jisma’ x’inhi l-politika li qed jg[id li se tkun differenti. X’inhi lpolitika differenti biex jindirizza l-isfidi tal-kri]i internazzjonali ekonomika u li tilqa’ wkoll g[allmaltemp finanzjarju dinji. Irid ikun jaf iswed fuq labjad x’mi]uri differenti jie[u biex jilqa’ g[all-kri]i fiz-zona ewro. Irid ikun jaf kif se jkompli jnaqqas ilqg[ad kif irnexxielu jag[mel il-Gvern Nazzjonalista.

Irid ikun jaf kif se jattira l-investiment barrani u x’inizjattivi differenti se joffri biex jattira aktar kumpaniji finanzjarji, aktar kumpaniji internazzjonali u jkompli jkun ta’ appo;; g[annegozji ]-]g[ar u medji, kif wara kollox irnexxielu jag[mel il-Gvern immexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi.

Irid ikun jaf il-politika alternattiva tal-Oppo]izzjoni biex ikompli jnaqqas l-i]bilan/ finanzjarju kif irnexxielu jag[mel dan il-Gvern li naqqsu g[al ta[t it-tlieta fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku.

L-ewwel interess ta’ Joseph Muscat hu li jkun Prim Ministru. Xejn aktar. Dan l-a;ir hu ta’ di]appunt kbir g[all-politika kif ukoll g[all-interess nazzjonali. Kieku Joseph Muscat ried ja;ixxi flinteress nazzjonali, kien ikun prudenti. Kien jistenna l-pro/ess intern fi [dan l-istrutturi tal-PN l-ewwel jie[u ]-]mien tieg[u.

L-g[atx g[all-poter wassal lil Muscat jag[mel dikjarazzjonijiet irresponsabbli

I]da l-g[atx g[all-poter ta’ Joseph Muscat tela’ fuq rasu. Wasslu wkoll jag[mel dikjarazzjoni irresponsabbli li ma jirrispettawx ir-ri]ultat tal-vot tal-lum fil-Parlament.

Il-Patt Fiskali Waqt li l-gvernijiet tal-pajji]i membri tal-Unjoni Ewropea g[addejjin b’[effa liema b[alha biex jinnegozjaw it-Trattat Fiskali l-;did biex ting[eleb ilkri]i tal-ewro, m’g[andniex ninjoraw il-metodu li bih qed jitmexxa dan il-pro/ess.

Huwa ovvju li /erti de/i]jonijiet iridu jittie[du malajr g[ax is-swieq internazzjonali mhux se jieqfu jistennew sakemm il-gvernijiet Ewropej jidde/iedu.

I]da l-mod ta’ kif qed jidde/iedu qed jo[loq pre/edent ikrah. {alli nispjega g[aliex.

F’Di/embru li g[adda lmexxejja Ewropej idde/idew li jibdlu t-trattat tal-Unjoni Ewropea biex ida[[lu obbligi aktar iebsa sabiex il-pajji]i membri j]ommu dixxiplina akbar fil-qasam fiskali.

Dan kien tajjeb.

I]da l-pjan tag[hom tar marri[ hekk kif ir-Renju Unit u]a lveto u waqqaf il-pro/ess kollu.

Il-kumplament tal-pajji]i membri dehrilhom li g[andhom ikomplu bil-pjan xorta wa[da u g[alhekk idde/idew li jiffirmaw trattat bejniethom ming[ajr ir-Renju Unit. Dan ittrattat bejn is-26 pajji] se jkun trattat internazzjonali barra mill-qafas tal-Unjoni Ewropea.

Trattat miftiehem bejn

gvernijiet, ji;ifieri, intergovernattiv.

Ma ttihomx tort.

I]da dan il-metodu jista’ jo[loq numru ta’ problemi, fosthom dawn:

Di;à hemm trattat L-ewwel nett l-impenji li se jid[lu g[alihom il-pajji]i li se jiffirmaw dan it-trattat huma minsu;a [a;a wa[da mal-

impenji tag[hom b[ala membri tal-Unjoni Ewropea jew tazzona ewro. G[alhekk ma tantx jag[mel sens li l-obbligi fiskali ;odda se jidda[[lu fi trattat separat u mhux fl-istess trattat li waqqaf l-ewro.

Rwol limitat It-tieni, dan it-trattat

intergovernattiv jillimita r-rwol tal-Istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea u l-metodu li bih jittie[du d-de/i]jonijiet, dak li hu mag[ruf b[ala l-‘Metodu Komunitarju’.

Minflok ftehim li jkun ;ie negozjat f’istituzzjonijiet Ewropej miftu[in g[alliskrutinju pubbliku, se jkollna ftehim negozjat mirrappre]entanti tal-gvernijiet fi kmamar mag[luqa. Kulma se naraw hu dak li fl-a[[ar jaqblu dwaru. I]da bl-ebda mod mhu se ninfluwenzaw l-andament tan-negozjati.

B’dan il-mod, ir-rwol talKummissjoni Ewropea se ji;i limitat sew meta dan suppost g[andu jkun fil-qalba ta’ dawn l-inizjattivi l-;odda Ewropej. Listess se ji;rilhom il-Qorti tal:ustizzja Ewropea u fuq kollox il-Parlament Ewropew li hu elett direttament mi/-/ittadini Ewropej.

Tassew li hemm bosta riferenzi g[all-Kummissjoni u l-Qorti fl-abbozz tat-trattat. I]da diffi/li wie[ed jifhem kif trattat internazzjonali se jorbot lil dawn i]-]ew; istituzzjonijiet Ewropej meta mhumiex parti mill-istess trattat.

Konfu]joni

Hemm imbag[ad it-tielet problema: il-konfu]joni.

L-istruttura tal-Unjoni Ewropea hi di;à kumplessa kif inhi. A[seb u ara jekk ikollna trattat ;did li jorbot lill-pajji]i tal-Unjoni i]da li mhux parti mit-trattati tal-Unjoni. Kif se jinftiehem min-nies?

Allura x’g[andu jsir^ Jitwaqqaf kollox?

Le. Kien hemm triq e[fef.

Dawn it-tibdiliet setg[u jsiru sempli/ement permezz ta’ li;ijiet Ewropej ming[ajr il[tie;a ta’ trattat ;did.

Kieku sar hekk ma kienx ikun b]onn li jsir trattat

internazzjonali flok wie[ed komunitarju. Ter;a', f’[afna ka]i, biex jg[addu l-li;ijiet Ewropej m’g[andhomx b]onn l-unanimità u b’hekk ir-Renju Unit ma kienx ikun jista’ jimblokka kollox.

Fil-fatt, is-sena li g[addiet g[addejna sett ta’ sitt li;ijiet Ewropej ;odda biex insa[[u d-dixxiplina fiskali u tajna poteri akbar lill-Kummissjoni biex ti]gura li l-ba;its nazzjonali jirrispettaw dawn ir-regoli. Kien b’dawn illi;ijiet li Malta u pajji]i o[ra ntalbu jqasqsu l-ba;it tag[hom aktar kmieni dan ixxahar.

Dan wassal biex issa ilKummissjoni kkonfermat pubblikament li l-ba;it tag[na se jkun ta[t it-tlieta fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku mhux biss din is-sena i]da wkoll is-sena d-die[la.

Sakemm, naturalment, ma jinbidilx ix-xenarju politiku kollu f’pajji]na.

Dan kollu sar ming[ajr trattati ;odda i]da permezz ta’ li;ijiet ;odda li g[addejna flistituzzjonijiet tal-Unjoni lejn l-a[[ar tas-sena li g[addiet.

G[aldaqstant ma nafx g[alfejn intg[a]let it-triq li jsir trattat b’dan il-metodu, g[alkemm nifhem ilpressjonijiet li hemm.

minn Simon BUSUTTIL MEP

Linja intergovernattiva Dan l-episodju juri li b[alissa fl-Unjoni Ewropea hemm

tendenza favur li aktar de/i]jonijiet jittie[du millgvernijiet flok fl-istrutturi talUnjoni Ewropea.

I]da f’sistema fejn jidde/iedu l-gvernijiet hemm it-tendenza li min hu l-akbar jikkmanda – tendenzi li qed narawhom wisq ta’ spiss bil-laqg[at inkrepattivi bejn il-mexxejja Fran/i]i u :ermani]i li jiftiehmu xi [a;a bejniethom u wara jippretendu li l-kumplament tal-pajji]i japprovawha.

Dan mhux il-mod kif titmexxa l-Unjoni Ewropea. U kien proprju biex l-ebda pajji] jew grupp ta’ pajji]i ma jiddetta d-de/i]jonijiet, li twieldet lUnjoni Ewropea.

G[alhekk wasal i]-]mien li lUnjoni Ewropea awtentika, ter;a' tit[alla tqum fuq saqajha.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13 IN-NAZZJONIJIET UNITI

ID-DEJN TAL-GRE?JA

Tamiet li jaslu malajr g[al ftehim Il-Gre/ja tittama li ma ddumx biex tikkonkludi nnegozjati dwar it-tpartit taddejn ;aladarba, din il;img[a, tkompli bit-ta[ditiet mal-kredituri privati flimpenn biex ma teg[riqx fil-kaos fiskali.

Minkejja ;img[at ta’ negozjati, ‘punti ta’ sta;nar’ u l-intervent tal-Ministri taz-Zona Ewro, il-Gre/ja u l-investituri fil-bonds fuq isself (tal-pajji] inkwistjoni) g[adhom jistennew kompromess li jwitti t-triq g[al bailout ur;enti u qabel Ateni tispi//a ming[ajr fondi biex taqdi l-obbligi immedjati.

Sadattant, qed javvi/ina aktar id-deadline ta’ Marzu meta l-Gre/ja te[tie; tifdi l-

bonds fuq parti mid-djun li akkumulalha u li huma ekwivalenti g[al 14.5 biljun ewro.

Dan meta llum jer;a’ jasal f’Ateni Charles Dallara, li jmexxi l-Istitut Internazzjonali tal-Finanzi (IIF) u li jirrappre]enta linvestituri fil-bonds fuq isself tal-Gre/ja, fejn g[andu jkompli bin-negozjati malGvern Grieg.

Kelliema fil-kapitali Griega lbiera[ ikkonfermaw li jinsabu fl-aktar fa]i delikata tan-negozjati g[allkonklu]joni tat-tpartit taddejn ‘u meta hu /ar li dak li jse[[ fil-jiem li ;ejjin irid jaffettwa lill-Gre/ja – u ddirezzjoni li g[andha taqbad – g[al [afna snin o[ra.’

IL-PORTUGALL

Lejn aktar fondi ta’ emer;enza^ Il-Portugall je[tie; sa tletin biljun ewro b[ala fondi ur;enti u ‘addizzjonali’ ming[and l-Unjoni Ewropea u lFond Monetarju Internazzjonali (IMF) u li bihom jista’ jra]]an l-effetti talcredit crunch fi ]minijiet ta’ ri/essjoni.

Fil-fatt, Antonio Saraiva, li jmexxi l-konfederazzjoni talindustriji (lobby group influwenti [afna fil-Portugall) qed jg[id li l-pajji] jista’ jkollu jinnegozja estensjoni g[allbailout ming[and dawn listituzzjonijiet.

Hu fl-istess [in sostna li lbailout ta’ 78 biljun ewro (g[all-Portugall) effettiv sala[[ar tal-2013 ma ji[ux kont id-djun kbar tal-kumpaniji pubbli/i ineffi/jenti li qed joperaw bit-telf – b’mod partikulari fis-settur tat-trasport.

Intant, u b’effett tal-kri]i fil-Portugall, il-banek barranin waqfu milli jiffinanzjaw (g[al aktar minn darba) id-djun u llum iridu jag[mlu tajjeb il-banek Portugi]i – bir-ri]ultat li l-kumplament

tal-ekonomija tibqa’ nieqsa mis-self me[tie; biex tinqala’ mill-ag[ar ri/essjoni g[al g[exieren ta’ snin.

Il-Gvern tal-Portugall qed jg[id li m’hemmx [tie;a g[al ‘negozjati ;odda’ dwar il-bailout i]da jammetti li kapa/i jid[ol g[al aktar appo;; f’ka] li ‘t-tensjoni ta’ barra’ ]]ommu milli jirrikorri g[and is-swieq finanzjarji.

Min-na[a tieg[u, Saraiva qed jg[id li l-pajji] ‘jonqsu dawk it-tletin biljun ewro addizzjonali’ f’dan i]-]mien ta’ credit crunch waqt li jemmen li l-Portugall, ‘il quddiem, se jkollu b]onn ‘ta[lita ta’ aktar fondi u termini itwal fuq is-self’ li jkun irid jinnegozja mar-rappre]entanti tat-troika – f’dan il-ka] ilKummissjoni Ewropea, lIMF u l-Bank ?entrali Ewropew.

Il-kalkoli ta’ Saraiva jenfasizzaw twissija pre/edenti li l-Portugall jista’ je[tie; sa 25 biljun ewro ‘aktar’ b[ala fondi ta’ salvata;; biex jiffinanzja l-kumpaniji pubbli/i.

L-ebda tnaqqis drastiku fil-prezz tal-ikel ■ Mistenni li aktar nies jispi//aw f’xifer il-;u[ min[abba n-nuqqas tal-istabbiltà ekonomika G[alkemm il-prezz tal-ikel, fl-2012, m’g[andux ji]died fuq il-livelli tas-sena l-o[ra, [add mhu jistenna xi tnaqqis ‘drastiku’ minkejja li naqset ir-rata li biha qed ti]viluppa lekonomija globali.

Fil-fatt, Josè Graziano da Silva — ilBra]iljan li [a post Jacques Diouf (tasSenegal) b[ala Direttur :enerali talOrganizzazzjoni g[all-Ikel u l-Agrikoltura (FAO) tan-Nazzjonijiet Uniti — qed jistenna li jkomplu t-taqlib u l-in/ertezza fis-swieq talikel, b’jer;a’ aktar nies jispi//aw f’xifer il-;u[ min[abba n-nuqqas tal-istabbilità ekonomika.

‘G[alkemm mhux suppost li l-prezzijiet (talikel) se jisparaw ‘il fuq b[alma rajna f’dawn is-sentejn jew tlieta, l-iskala g[olja attwali g[andha tibqa’ dik li hi anki jekk jista’ jse[[ xi tnaqqis (fil-prezz ta’ /erti tipi tal-ikel) fuq perijodu ta’ ]mien relattivament qasir’, spjega Da Silva.

Id-Direttur :enerali tal-FAO g[amilha /ara wkoll li ‘t-taqlib fis-swieq tal-ikel g[andu jkompli’ avolja naqas il-prezz ‘globali’ millmassimu li ;ie stabbilit fi Frar li g[adda.

Fl-istess [in, it-tnaqqis relattiv fid-domanda g[all-ikel – b’ka;un tat-t[assib ;enerali dwar is-sitwazzjoni ekonomika dinjija – ma [alla lebda impatt fuq l-indi/i tal-prezzijiet.

Fil-fatt, l-g[oli tal-prezzijiet tal-ikel matul issena li g[addiet g[enu jixprunaw l-inflazzjoni fil-qasam tal-fuel minbarra li kontribwew g[all-inkwiet /ivili li wasslet g[al hekk imsej[a ‘Rebbieg[a tal-G[arab’.

Min-na[a tieg[u, Josè Graziano da Silva qed jistenna li t-tnaqqis fl-i]vilupp ekonomiku talEwropa g[andu jirri]ulta f’]ieda fl-ammont ta’ persuni ‘madwar id-dinja’ li jistg[u jispi//aw vittmi tal-;uh – u li skont il-kalkoli tal-FAO g[all-2010 kienu jla[[qu mad-925 miljuni.

Da Silva, agronomista li qed jibda terminu ta’ tliet snin u nofs f’din il-kariga, wissa li fadal [afna xi jsir g[at-tra]]in ta’ din il-pjaga so/jali ‘u meta llum jin[tie;u l-mi]uri ta’ g[ajnuna ;odda g[al sitwazzjonijiet fejn aktar nies qed ibatu l-;uh, minbarra li qed jispi//aw ming[ajr xog[ol.’

Intant, Da Silva se jikkon/entra fuq l-isforzi tieg[u fuq l-aktar pajji]i foqra li g[andhom lakbar b]onn ta’ g[ajnuna barranija – u meta jrid jag[ti prijorità lir-re;juni tal-Afrika ta’ Fuq fejn hemm il-miljuni affettwati mill-;u[ u nnixfa.

Il-FAO hi l-akbar a;enzija tan-Nazzjonijiet Uniti li t[addem mat-3,600 element u tibba]a fuq ba;it annwali ta’ xi biljun dollaru. Fl-istess [in, l-organizzazzjoni qed tistinka [alli tra]]an il-kri]i tal-ikel li ]bruffat fid-diversi n[awi taddinja b’ka;un tat-the]]i] u taqlib kontinwu filprezzijiet.

Mara tirran;a l-basal f’suq tal-ikel ;ewwa Kibera< fost l-aktar distretti fqar ta’ Najrobi, il-kapitali tal-Kenja. Eluf ta’ residenti f’Kibera jilmentaw talli l-prezzijiet tal-ikel ]diedu waqt li s-salarji baqg[u l-istess – u meta numru dejjem akbar ta’ familji huma kostretti li jbatu l-;u[. (Reuters)

L-ESTONJA

Jo[or;u jipprotestaw kontra r-riformi fil-qasam tal-edukazzjoni Il-Federazzjoni tal-Unions g[all-Istudenti (EUL) organizzat protesti fl-ibliet talEstonja fost g[adab g[arriformi li l-Gvern irid iwettaq fil-qasam tal-edukazzjoni og[la – u bl-azzjonijiet inkwistjoni jsiru f’[in meta kienet g[addejja t-tieni qari tal-abbozz partikulari filParlament.

L-akbar rally ta’ protesta saret quddiem il-bini talParlament f’Tallinn, b’dimostrazzjonijiet simili jse[[u fl-in[awi ta’ Tartu, Pamu, Voru u Kuressaare.

Skont Eimar Veldre, i/Chairman tal-EUL, l-emenda proposta g[all-Att li jirrigwarda l-Universitajiet ma ]]ommx mal-weg[da tal-

koalizzjoni (fil-Gvern) li qabel iggarantiet li l-edukazzjoni og[la g[andha tkun b’xejn g[all-istudenti motivati.

Intant, l-emenda spe/ifika tirrikjedi li l-istudenti jid[lu g[al pi] (ta’ studju) s[i[ fuq is-sistema mag[rufa b[ala 30credit biex ikunu jistg[u j]ommu l-istatus li jintitolahom g[al tag[lim b’xejn.

Veldre, fl-istess [in, qed jis[aq biex l-istudenti (anki) jing[ataw l-opportunità biex ikomplu bil-lezzjonijiet anki waqt leave akkademiku.

Mill-banda l-o[ra, kelliema g[all-Kumitat tal-Parlament g[all-Affarijiet Kulturali tennew li l-credits akkademi/i g[andhom ikunu kalkulati fuq sistema kumulattiva – li jfiss-

er li student jista’ jie[u aktar minn tletin credit g[al semestru wie[ed u anqas fis-semestru li jmiss.

Sadattant, l-istess kelliema riedu jag[mluha /ara wkoll li l-università g[andha ‘d-dritt u mhux l-obbligu’ li tinsisti g[all-mi]ati minn dawk listudenti li jid[lu g[all-anqas minn tletin credit.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 15 IT-TRA:EDJA TAL-COSTA CONCORDIA

Il-Kaptan kien ing[ata direttivi biex javvi/ina x-xatt Il-Kaptan tal-vapur tal-passi;;ieri Costa Concordia qed jg[id li fil-lejl tat13 ta’ Jannar, il-managers ta’ Costa Cruises (is-sidien tal-istess vapur) [ar;ulu d-direttivi biex ‘jersaq eqreb tax-xatt’ u qabel il-liner spi//a jinkalja u jinqaleb fuq ;enb ‘il hinn mill-G]ira ta’ Giglio, u fost il-konsegwenzi tra;i/i.

Dan [are; minn transcripts ta’ diskursata bejn il-Kaptan Francesco Schettino u ra;el identifikat b[ala ‘Fabrizio’ u fejn Schettino jimplika fost o[rajn manager partikulari ta’ Costa L-ITALJA

Terremot jolqot lit-Tramuntana Terremot ]g[ir ilbiera[ laqat liz-zoni Taljani tatTramuntana fejn [asad linnies li kienu fi triqthom g[axxog[ol jew g[addejjin birrutina ta’ kuljum.

It-the]]i]a li re;istrat 4.9 fuq l-Iskala n[asset ftit wara d-disg[a ta’ filg[odu blepi/entru jkun indikat qrib ilbelt ta’ Reggio Emilia.

Intant, irri]ultaw anki the]]i] sekondarju li n[assu f’Milan, il-kapitali finanzjarju tal-Italja, fejn in-nies kienu di;à fuq il-postijiet taxxog[ol.

L-impatt tat-the]]i] ;ie rappurtat ukoll minn tfal tal-iskola lejn il-limiti ta’ Parma, i]da l-Awtorità g[all-Protezzjoni ?ivili a//ertat li ma rri]ultawx midruba – u bil-[sarat (jekk fil-fatt hemm) g[andhom ikunu minimi.

IS-SLOVENJA

Jinnominaw lil Jansa g[al Prim Ministru {ames partiti Sloveni ta//entru-lemin innominaw formalment lill-konservattiv Janez Jansa b[ala l-Prim Ministru desinjat tas-Slovenja – kwa]i xahrejn wara l-elezzjoni bikrija li qa//tet lisSo/jali-Demokrati/i mill-poter u li ma produ/iet l-ebda rebbie[ /ar.

L-analisti jistennew li lParlament, nhar is-Sibt, jikkonferma lil Jansa li kien di;à Prim Ministru Sloven bejn l-2004 u l-2008. Il-Gvern ta/-/entru-xellug ta’ Borut Pahor (li se jispi//a minn PM) kien tke//a mill-Parlament f’Settembru fost tilwim intern qalb il-koalizzjoni u meta ma ;ewx implimentati riformi importanti.

Jansa llum qed iwieg[ed biex jaqta ’ l - burokrazija u l - i]bilan/ nazzjonali ; fost il - pjani spe/ifi/i biex ti]died l - età tal - irtirar fis Slovenja .

Cruises li ma jissemmiex b’ismu.

Id-diskursata nqabdet fuq tape waqt li l-Kaptan kien qed jin]amm ta[t larrest ftit wara t-tra;edja li (g[alissa) swiet il-[ajja ta’ sittax-il persuna — u bit-transcripts inkwistjoni ji;u pubblikati mill-gazzetta La Repubblica.

Skont parti mit-transcripts, Schettino jtenni li ‘l-blata (li inkalja mag[ha lvapur) kienet hemm tassew i]da ma indikawhiex l-istrumenti (tal-vapur) u g[aldaqstant kien avvi/ina x-xatt biex jissodisfa l-manager (ta’ Costa

Cruises) li kien qed jg[idlu l-[in kollu biex imur hemmhekk.’

Id-diskursata – li fiha Schettino ju]a djalett tipikament Naplitan – kienet irre;istrata fuq it-tape ming[ajr lg[arfien tal-Kaptan u issa qed ti//irkola fuq il-websajt ta’ La Repubblica.

Sorsi qrib il-Prosekuzzjoni intant qalu li t-transcript hu ;enwin waqt li lavukati li qed jiddefendu lil Schettino qed jinsistu li l-klijent tag[hom – li qed jin]amm ta[t arrest fir-residenza

tieg[u – m’g[andux je[el ta’ kollox.

Il-Kaptan hu akku]at li ggwida lvapur qrib wisq tax-xatt; li kka;una omi/idju volontarju u li abbanduna lConcordia qabel a//erta mill-evakwazzjoni ta’ aktar minn 4,200 passi;;ier u membri tal-ekwipa;;.

Fl-in/ident tra;iku l-Concordia ‘we[el’ mal-blata fejn ;arrab [ofra kbira li ;eg[litu jinqaleb u meta g[alissa g[adhom qed ifittxu g[al sittax-il persuna li baqg[u ma dehrux minn dak il-lejl ‘il hawn.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

16 Feature

L-iskavar qed jinvolvi l-kxif ta' art orizzontali, li tixhed l-ippjanar ta' belt orizzontali u strutturi importanti. J.P. Joshi, storiku mag[ruf, wettaq [afna xog[ol fl-1962. Kienu nstabu erba' swar, fortifikazzjonijiet, xi bini residenzjali u o;;etti antiki b[al brazzuletti u bnadar tar-ram

Aktar skavar g[a/-/ivilizzazzjoni qadima ta' Harappa minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

I/-/ivilizzazzjoni tal-Wied ta’ Indus, li ilha tkun mag[rufa b[ala dik Harappan, Indus, jew Indus-Saraswati, kienet kontemporanja ma//ivilizzazzjonijiet tal-E;izzjani u l-Mesopotami. Madankollu, f’bosta aspetti, hi differenti minnhom ilkoll. Fost iddifferenzi nsibu s-sistema talkitba, l-ippjanar tal-belt u t-

twemmin reli;ju].

Din i/-/ivilizzazzjoni twaqqfet min-nies li madwar is-sena 5,000 qabel Kristu ;arrew minn ta[t il-muntanji tal-Lvant f’Baluchistan g[allwidien tax-xmara tal-Indus u s-Saraswati. Il-fdalijiet ta’ din i/-/ivilizzazzjoni enormi nstabu g[all-ewwel darba bejn l-1921 u l-1922, meta sar l-

iskavar ta’ Harappa, u sena wara, ta’ Mohenjodaro. Minn dak i]-]mien, aktar minn 1,400 sit, li kienu jappartjenu lil din i/-/ivilizzazzjoni, instabu fl-Indja u l-Pakistan.

Minn dawn, madwar 24 kienu skavati.

Wara x-xog[ol fl-Indja, meta kienu se jkunu skavati lewwel ]ew; siti, Harappa u

Mohenjodaro, bdiet [idma o[ra fil-Pakistan. L-arkeologi Indjani [admu iebes u skavaw bosta siti importanti fl-Indja, b[al Lothal (S.R. Rao), Kalibangan (B.B. Lal u B.K. Thapar), Surkotada (J.P. Joshi), Banawali u Dholavira (R.S. Bisht) u Rakhingarhi (Amarendra Nath). Il-passa;; niexef li jwassal g[ax-xmara

Saraswati, kien esplorat minn Sir Aurel Stein, A. Fhosh u M.R. Mughal, li taw xhieda li kien hemm aktar minn 500 sit ie[or. S’issa, l-

F'Jannar ta' din is-sena kellha ssir it-tieni fa]i ta' skavar esplorazzjonijiet fil-wied Indus kixfu madwar 150 sit. Din hi prova konklu]iva li //ivilizzazzjoni Harappan kienet dotata minn ]ew; xmajjar, l-Indus u s-Saraswati, u mhux l-Indus biss.

I/-/ivilizzazzjoni Harappan hi maqsuma fi tliet fa]ijiet: ilFa]i tal-Qedem (3,500-2,600 qabel Kristu); il-Fa]i Matura (2,600-2,000 qabel Kristu) u lA[[ar Fa]i (2,000-1,500 qabel Kristu).

Kul[add fi djar mill-aqwa L-evidenza turi li /-

/ivilizzazzjoni Harappan kibret bil-mod il-mod kemm fi]-]mien u fl-ispazju. Minn

Spe/i ta' kal/ijiet tat-terrakotta, li nstabu fl-iskavar

g[al pa;na 17

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Feature 17

Kellhom kmamar tal-banju armati, k/ejjen, salotti u tur;ien fid-djar tag[hom minn pa;na 16

stadju ta’ villa;; saret belt hu mag[ruf ukoll li bnew il-bliet fuq pjanti mill-aqwa b’mod li l-ebda /ivilizzazzjoni kontemporanja ma pprodu/iet.

Waqt li fl-E;ittu, ilMesopotamja, il-mexxejja u rreli;ju]i sinjuri biss kellhom laqwa djar u n-nies komuni kienu jg[ixu fl-g[arajjex, filbliet Harappan l-iktar nies komuni kienu jg[ixu wkoll fi djar mill-aqwa.

G[alkemm kull belt kienet ippjanata b’mod differenti, ;eneralment kienet tinqasam f’]ew; setturi ewlenin — dik mag[rufa b[ala /ittadella, g[an-nies tat-tajjeb u l-o[ra b[ala l-belt il-baxxa, g[annies komuni. Din il-parti talbelt kienet ti;bor fiha setturi differenti ta’ snajja’ spe/jalizzati, [wienet u bazaars, g[al-laqg[at so/jali u affarijiet simili.

I/-/ittadella mhux bilfors kien ikollha struttura difensiva jew xi sehem partikulari.

Kienet tissejja[ hekk min[abba l-bini maestu] li kien ikun hemm fiha. U[ud mill-e]empji huma s-serje ta’ pjattaformi, b’artali g[an-nar f’Kalibangan; il-Banju l-Kbir f’Mohenjodaro; il-‘Ma[]en’ f’Lothal u l-Fosos tal-Qam[ f’Harappa u f’Mohenjodaro; il-bini pubbliku b[as-Swali tal-Kolonni f’Mohenjodaro u Dholavira; ir-rangshala jew stadju f’Dholavira, u binjiet o[ra bi skopijiet spe/jali b[at‘Tarzna’ f’Lothal.

unikorni, tigri, kukkudrilli u bosta annimali o[rajn, barra minn xenarji narrativi dwar diversi temi, inklu]a l-ka//a, o;;etti sagri u ta’ qima u lmitolo;ija.

Fl-a[[ar snin, l-iskavar f’Dholavira taw xhieda ta’ sistema unika g[al kif jib]g[u g[all-ilma fir-re;jun xott g[all-a[[ar tar-Rann of Kutch, billi qatg[u l-blat u [olqu tankijiet enormi g[all-[a]na tal-ilma. F’;enb minnhom, sa qatg[u tara; biex ikunu jistg[u jin]lu dejjem sal-livell tal-ilma.

L-eqdem tarzna fid-dinja F’Kalibangan hemm ilfdalijiet ta’ g[alqa ma[ruta; s’issa l-eqdem tifkira talkwalità tag[ha, fejn in]erg[u ]ew; prodotti fl-istess [in. Ittarzna ta’ Lothal; l-eqdem wa[da tad-dinja, esportat diversi o;;etti lejn l-Asja talPunent.

In-nies Harappan [elsu mill-

mejtin tag[hom billi difnuhom f’oqbra, qeg[duhom f’qolol apposta jew [arquhom.

F’Lothal, f’Banawali, f’Kalilbangan u postijiet o[ra, hemm xhieda li dawn in-nies kienu jaduraw lin-nar.

F’Banawali nstabet ukoll struttura ovali mag[mula mit-

tajn, li kellha artali tan-nar, waqt li l-post Surkotada fih lg[adam veru tal-ewwel ]iemel domestikat (Equis cabalus linn).

Kien xi snin ilu, li nstabu

:eometrija pre/i]a Il-bliet Harappan huma karatterizzati mit-toroq u sqaqien puliti, ma[dumin bi pre/i]joni ;eometrika, u

;eneralment jaqsmu lil xulxin b’anglu kwadrat biex jiffurmaw spe/i ta’ grid jew chessboard.

Blokki ta’ bini, u[ud b’;onna miftu[in, kellhom kmamar tal-banju armati, k/ejjen, kmamar g[as-salott u xi tara; li jwassal g[all-bejt jew g[as-sular ta’ fuq. {afna mill-postijiet kienu jkunu ]gurati minn [ajt difensiv bi d[ulijiet minimi.

Il-kultura Harappan kienet wa[da ta’ ]mien l-era talBron], li ta[dem kull kwalità ta’ artifatti tar-ram u bron], ornamenti tad-deheb, fidda u [a;ar semi prezzju] u materjali o[ra li fuqhom kien ikollhom barrin, iljunfanti,

Bini residenzjali li nstab mirdum waqt il-[idma ta' tindif

2,000 qabel Kristu u sal-1,500 qabel Kristu nsibu li l-ibliet re;g[u kienu mibdula f’villa;;i.

Fl-istess ]mien, l-istrutturi monumentali u l-arti tal-kitba

Aktar minn 200,000 esibit skavati mis-siti Harappan jinsabu g[all-wiri fil-Mu]ew Nazzjonali fi New Delhi, l-Indja

Figorin ta' xadina mag[mul mill-fajjenza (fu[[ar ileqq)

artifatti tad-deheb u l-fidda.

Fost dawn kien hemm tiara u brazzuletta. Dawn instabu f’Kunal, sit /kejken tal-ewwel nies Harappan, fid-distrett ta’ Hissar, Haryana. {a;a ta’ min isemmi hi li kull fejn sar l-iskavar instab fu[[ar dekorat b’mod millisba[. Minn barra kien ikun mi]bug[ b’a[mar qawwi u fuqu tpin;ija bl-iswed. Iddisinni jinkludu w[ud ;eometri/i, kif ukoll flora u fawna.

Il-waqg[a ta’ din il-kultura Harappan bdiet wara s-sena

kienu sparixxew. Ta’ min isemmi li ma nstabet ebda xhieda dwar it-twaqqif talbliet mill-Mesopotami, jew dwar il-qerda tag[hom millArjani jew xi [add ie[or.

L-arti;janat misjub milliskavar fis-siti Harappan, u li jla[[qu g[al aktar minn 200,000, jinsabu g[all-wiri filMu]ew Nazzjonali ta’ New Delhi, li ddedikat gallarija s[i[a g[a/-?ivilizzazzjoni Indu-Saraswati. Il-vi]itaturi ta’ dan il-mu]ew jistg[u jsegwu film dokumentat dwar i//ivilizzazzjoni Harappan.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

18 Opinjoni#Ittri

Fejn qeg[din il-klikek TVAM KULL FILG{ODU Sa fl-a[[ar na[seb li l-istazzjon nazzjonali g[andu breakfast show (TVAM) li jisboq sew it-tentattivi li kien hemm sal-lum. Il-formola li qed tippre]enta l-koppja Pierre Portelli#Joe Mifsud, anki bis-sehem ta’ Daphne Cassar, hi wa[da effettiva u qed tirrispetta l-intelli;enza tattelespettaturi. Il-programm jidher li g[andu [afna [sieb u t[ejjija warajh u l-intervisti li jsiru fl-istudio jag[mlu sens.

I]-]ew; pre]entaturi r;iel, ;ejjin minn sfondi politi/i differenti, ikomplu j]idu mal-interess fid-dinamika talprogramm, u kontra dak li [asbu [afna meta beda jixxandar ix-show, jista’ jkollok “sottokurrenti” politi/i differenti ming[ajr ma tix[et il-propaganda f’wi// in-nies. L-att ta’ bilan/ li jin[oloq f’TVAM hu mertu ta]-]ew; pre]entaturi r;iel li huma kapa/i ju]aw anki do]a ta’ tongue in cheek.

TVM jidher li nteba[ ukoll li fil-kamra tal-a[barijiet g[andu nisa li mhumiex hemm biex jikkumpilaw la[barijiet mill-press releases li jaslulhom u jaqrawhom filbullettini tat-8 p.m. L-involviment ta’ Daphne Cassar jag[ti dimensjoni mi]juda lil TVAM, apparti li swielha wkoll biex tibda tinnewtralizza l-affettazzjoni li kienet tu]a quddiem il-kamera tal-a[barijiet. Issa qed tkun iktar

rilassata u inqas konxja tag[ha nnifisha u dan jg[odd [afna g[all-i]vilupp tag[ha b[ala personalità televi]iva.

Teknikament, il-programm jimxi mig[ajr skossi u jidher li hemm dispo]izzjoni biex vi]walment jibqa’ jitjieb.

Ng[idu a[na kienet de/i]joni effettiva li waqt l-anali]i tal;urnali ma baqax jintu]a l-overhead shot ridikolu li kien juri ]ew; irjus maskili ming[ajr xag[ar i]ejnu n-na[a t’isfel tal-iskrin. Ikun interessanti li wie[ed ikun jaf x’inhu l-profil tal-udjenza li qed issegwi TVAM. Hu programm ippakkjat b’informazzjoni mg[oddija b’rispett u ming[ajr patrunanza.

FL-INTERESS TAT-TFAL EMAR:INATI Fis-salott tag[ha g[all-programm Malta Llejla (Net TV)

Stephanie Spiteri kellha lil Dr Chris Ferne u Dr Charles Cassar biex jitkellmu dwar il-qag[da ta’ tfal u adolexxenti vulnerabbli fil-pajji] u x’qed isir biex tin[oloq xibka li tipprote;ihom. Ferne hu /-chairperson ta’ Celebrities for Kids (CfK), grupp ;did ta’ pressjoni li tnieda f’Marzu tal2010 biex jit[arsu d-drittijiet tat-tfal. Il-grupp twaqqaf biex jipprote;i tfal ;ejjin minn familji bi problemi, minn ambjenti disfunzjonali fejn it-tfal#l-adolexxenti jbatu min[abba traskura;ni, problemi ta’ faqar, il-pre]enza taddroga jew ambjenti fejn hemm ukoll mard mentali. “Jekk problema tibqa’ kwieta,” sostna Dr Ferne, “ma jistax ikun hemm soluzzjonijiet effettivi u g[alhekk, xi kultant trid tag[mel l-istorbju biex twassal il-messa;; u ;;ib ri]ultat.”

Min-na[a tieg[u, Dr Cassar, psikoterapista u direttur talYMCA f’Malta, spjega li l-asso/jazzjoni tieg[u tie[u [sieb tfal u adolexxenti li jispi//aw bla saqaf fuq rashom g[al g[add ta’ ra;unijiet, fosthom li dawn ikunu nisslu fihom sens qawwi ta’ ribelljoni li jirrendihom diffi/li u g[alhekk, emar;inati b[ala “kampjuni” so/jali. Minbarra li tipprovdi saqaf, il-YMCA g[andha wkoll programmi spe/ifi/i ta’ youth work g[all-pre-adolexxenti u l-adolexxenti.

Fil-programm [are; /ertu tag[rif li forsi mhux kul[add konxju tieg[u. Ng[idu a[na, filwaqt li je]istu fostna diversi NGOs li b’mod jew ie[or jie[du [sieb it-tfal, l-Istat m’g[andux djar spe/ifi/i fejn it-tfal jistg[u jsibu sostitut g[all-familja u kollox qed jiddependi mill-volontarjat talkarità. Bosta mix-xog[ol me[tie; jag[mluh l-istituti, i]da fuq nota ta’ allarm, kienu kkwotati /ifri internazzjonali li juru li 15 fil-mija tat-tfal li jitrabbew f’istitut jaslu biex jikkommettu suwi/idju. Il-qag[da f’Malta f’dan ir-rigward mhix mag[rufa jew a[jar, mhix ippubblikata.

Aspett ie[or li j[asseb g[andu x’jaqsam mal-assenti]mu mill-iskejjel. Is-sena li g[addiet kien hemm mas-650 ka] fejn il-Pulizija ressqet lill-;enituri quddiem il-Qorti g[ax uliedhom fallew l-iskola b’mod konsistenti. Mill-programm [are; li 20 fil-mija ta’ dawk i/-/itazzjonijiet in[ar;u f’lokalità wa[da. Dan ifisser li zoni problemati/i, fa/li [afna li jkunu identifikati fi g]ira minuskola b[al Malta u g[alhekk hu stramb kif problemi so/jali b[al dawn jibqg[u jipprevalu.

MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net

Matul id-diskors qasir ba[[ tieg[u filKonferenza :enerali er;ajna smajna lill-Kap tal-Oppo]izzjoni jitkellem dwar klikek filgvern pre]enti li bilkemm ma wasalx biex qabbilhom ma’ dawk li kellhom huma fl-a[[ar gvern ille;ittimu tag[hom (meta huma, qal, ing[alqu fihom infushom u nqatg[u millpoplu) li ntemm fl-1987 meta l-poplu g[a]el era ;dida mmexxija b'su//ess (fi kliemu stess) mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami.

Issa, allura, qal Muscat, wasal i]-]mien talbidla g[al era o[ra ;dida mmexxija minnu. Li kieku hu ried li jkun kredibbli, messu ma dawwarx lilu nnifsu bl-istess klikek talimg[oddi fosthom: Sceberras Trigona, George Vella, Karmnu Vella, Joe Grima, An;lu Farrugia, Wenzu Mintoff, Joe Debono Grech, Marie Louise

Coleiro, Robert Abela, Evarist Abela u Mintoff, mhux Duminku, i]da bintu Yana li l{add kienet qisha l-eku tieg[u tas-snin sebg[in! DAWN huma l-klikek, li g[adhom kollha mag[luqin fihom infushom, maqtug[in.

Ma jirrealizzawx x'qed i[oss u jara b'g[ajnejh il-poplu, u jwasslu lil Muscat jg[id li l-pajji] fallut … qisna l-Gre/ja tarax!

G[amlu 24 sena (neqsin tnejn) jg[idu LE, LE, LE g[al kollox. Le grazzi. Issa jmiss lillpoplu jer;a’ jg[id le lilhom u lilek. Fiex qeg[din nafu sew, g[ax qed ng[ixuh. Fiex nistg[u nkunu ta[tek ma nafux (g[alkemm ta[t il-klikka ta' madwarek nafu minn xiex g[addejna!) u m’a[niex se nissugraw!

Joe Calleja

{al Qormi

Il-mawra ta’ San Pawl f’Rodi {afna drabi nisimg[u u naqraw dwar l-Atti talAppostli. I]da kwa]i tinteressana biss il-mi;ja ta’ San Pawl fi g]iritna. San Luqa jirrakkonta dwar il-mi;ja tieg[u f’Malta kif ukoll dwar il-mawra tal-Appostlu fil-g]ira ta’ Rodi. It-tnejn huma mni]]la fl-Atti tal-Appostli.

I]-]ew; g]ejjer idawlu lil xulxin fil-;rajjiet tag[hom.

Jekk Malta kienet ta[t ilBi]antini, xejn anqas Rodi.

Rodi, g[alkemm g]ira /kejkna, hi mimlija bl-istorja.

It-tnejn kienu ma[kuma millKavallieri u mit-tnejn ;ew imke//ija u mirbu[a Rodi mit-Torok u Malta millFran/i]i. Rodi tifta[ar bilkoloss tag[ha, li kien wie[ed mis-seba' g[e;ubijiet taddinja. Il-koloss ta’ Rodi kien statwa immensa tal-bron].

Din kienet tpo;;i fid-da[la tal-port bir-ri;lejn tag[ha fuq na[a u o[ra. Din l-istatwa kienet mibnija bejn is-snin 304-284 Q.K. Dan l-g[a;eb tad-dinja kien waqa’ fit-terremot li ;ara fis-sena 250 Q.K. Dan kien sewwasew fejn illum hemm il-Bieb ta’ San Pawl.

Jekk il-Maltin huma kburin bil-mi;ja ta’ San Pawl fosthom, xejn anqas irRodjani. Id-differenza hi li lmi;ja ta’ San Pawl f’Malta kienet tra;ika, providenzjali u mhux fil-[sieb ta’ Pawlu, waqt li dik ta’ Rodi kienet imfassla u kalma. G[all-wasla ta’ Pawlu f’Rodi skont l-Atti tal-Appostli, miktuba minn San Luqa, il-vja;; kien b’ri[ tajjeb g[al Cos fejn hemm issantwarju ta’ Asklepios. San Luqa, tabib Nisrani kien jaf dawk l-imkejjen. Il-;ifen li bih

ivvja;;aw Pawlu u Luqa ankra f’Hyppocialas. L-g[ada g[addew minn Kap Triopium.

Ni]lu fil-port ta’ Rodi.

Ir-Rodjani jg[idu li lAppostlu qag[ad f’belthom u pprietka r-reli;jon il-;dida.

Kienu [afna li kkonvertew g[ar-reli;jon Nisranija. Qabel ma telaq, San Pawl g[amel lil Prochorus (wie[ed mis-seba' djakni) isqof ta’ Rodi (Atti 6,5).

Tradizzjoni o[ra tg[id li f’Londos, l-Appostlu wasal fil-kosta tal-g]ira f’port ]g[ir.

Wara, kien imsejja[ ‘il-Port ta’ San Pawl’. Dan biex ifakkar il-mawra tal-Appostlu f’Rodi. Hemm ukoll fl-istess belt ‘Il-Bieb ta’ San Pawl’ kif ukoll kappella ]g[ira ddedikata lil San Pawl.

Fr Mark Cauchi

Il-Belt Valletta

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Finanzi 19 Pa;na minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

Ibda u]a ktieb g[all-prezzijiet Probabbilment smajt jew taf lil xi [add li j]omm dan ilktieb. Hu ideali ferm meta tkun fassalt ba;it. X’inhu e]att dan il-ktieb talprezzijiet?

Hu g[odda b’sa[[itha li tintu]a minn xerrejja g[aqlin biex jiffrankaw il-flus. Hu teknika prattika u]ata biex tfakkrek fil-prezzijiet tal-aktar o;;etti li tu]a.

Konsumaturi li ju]aw ilktieb g[all-prezzijiet ikunu jafu hux minnu li o;;ett reklamat b[ala offerta jkun ra[as fil-prezz jew le.

Permezz tieg[u, ]balji li jiswew il-flus jitwarrbu, u jiffrankalek il-flus, peress li tkun taf minn qabel kemm g[andek t[allas g[all-o;;etti li tu]a spiss.

Ktieb g[all-prezzijiet hu [a;a personali, ma[luq minn kull individwu li jmur g[axxiri. Hemm diversi g[amliet tag[hom, u dawn isiru skont il-[tie;a ta’ dak li jkun.

L-iktar fa/li hu notebook,

fejn jinkitbu l-prodotti li tkun taf x’g[andek tixtri mitwie[ed jixtri l-aktar, b’mod tali u tali [anut. G[andek alfabetiku. {dejhom, bil-lapes toqg[od attenta wkoll g[alljitni]]el l-or[os prezz u ismijiet tad-ditti varji li jkun ming[and liema [anut. Jekk hawn, g[ax anki fl-istess wara xi ]mien jinstab [anut prodotti, l-isem jaf jiswielek Jekk g[adek qatt ma organizzajt ktieb g[all-prezzijiet, issa hu l-waqt li tibdieh. Dan, naturalment, jekk f’mo[[ok g[andek li flok tonfoq il-flus bl-addo//, tkun taf minn qabel kemm se tonfoq u ma t[alli lil [add iqarraq bik bi skontijiet fittizji! ie[or bi prezz or[os, issir aktar. Min ikun irid jiffranka korrezzjoni. G[ax g[andna l-flus, ma jistax jibqa’ leali niftakru li mhux kull min mal-isem ta’ditta g[al g[omru ikollu prezz ir[as, se jibqa’ kollu. bih g[al dejjem. Lanqas U min jidra j[addem ilm’g[andna na[sbu li min ktieb tal-prezzijiet, mhux talli ikollu prodott or[os, se jkollu jkun jaf minn qabel x’se l-istess ro[s fuq kollox. jonfoq i]da ma jkunx G[andek iddur, tara, tqabbel imqarraq minn min jg[id li u tni]]el fil-ktieb talg[andu skont fuq prodotti li prezzijiet. meta tqabbilhom malMeta mbag[ad ti;i biex prezzijiet tieg[ek issib li tag[mel xirja g[all-[a]na, m’hemm skont xejn.

Bil-ktieb jew karta tal-prezzijiet tinduna meta prodott ikun og[la mis-soltu

‘Tricks’ g[al kif tfaddal il-flus In-nies jittrattaw il-flus b’kull mod. Issib min iwarrab u lanqas jonfoq /ente]mu, u dawk li jonfqu bl-amment u li ma jafux i]ommu /ente]mu f’buthom. B[alissa, lAmerikani, li jonfqu kulma jkollhom, qed i[abbtu wi//hom ma’ ]minijiet diffi/li ferm. Instab ukoll li mill-pajji]i industrijalizzati kollha tad-dinja, lAmerikani huma l-ag[ar g[at-tfaddil. Je[tie; li jag[mlu xi [a;a fuq dan.

Jekk int trid tfaddal, aqra dawn l-erba’ tricks.

L-ewwel ‘trick’

{allas lilek innifsek.

Appena taqbad il-paga, warrab parti minnha u investiha f’kont ta’ tfaddil.

B’hekk taf tkun qed tfaddal g[all-futur tieg[ek b’mod awtomatiku. Il-[sieb wara dan kollu hu li jekk qatt ma jkollok flus f’idejk, l-istess flus imfaddla, ]gur li ma tonfoqhomx.

It-tieni ‘trick’

Kemm g[andek tfaddal?

It-twe;iba mqassra hi kemm tifla[. X’ji;ifieri? Ji;ifieri hemm modi differenti g[al

Meta ti;i biex tixtri minn magna, [addem mo[[ok u arja jaqbillekx

nies differenti. Dan hu lg[aliex. }ew; [addiema f’supermarket g[andhom listess paga. Madankollu, Dylan, irid ju]a l-paga li jaqla’ biex jixtri l-[wejje; u g[ad-divertiment, waqt li Sonia trid t[allas biss g[all[wejje; extra u o;;etti o[ra li trid, i]da m’g[andhiex ilvera [tie;a g[alihom. Mela Sonia g[andha tfaddal aktar, g[ax m’g[andhiex daqstant spejje]. L-ispejje] huma ‘laffarijiet’ li nonfqu l-flus fuqhom. Sonia g[andha inqas spejje] minn Dylan.

Madankollu, irrispettivament minn kemm taqla’ flus jew kemm ikollok spejje], dejjem g[andek tidra li appena taqla’ l-paga, l-ewwel li g[andek t[allas hu lilek innifsek.

It-tielet ‘trick’

{u notebook u ibda ni]]el il-flus kollha li tonfoq u g[al xiex. Ikteb xi tkun xtrajt, kemm ikun swielek kull o;;ett u g[alfejn xtrajtu.

Notebook b[al dan jg[allmek affarijiet li int stess ma tkun taf fuqek innifsek. Pere]empju, taf

issib li kull ;img[a qed tonfoq [ames ewro fuq xarbiet minerali mill-kaxxi.

Ir-raba’ ‘trick’

Taf issib li jekk tixtri listess minerali minn [anut tal-mer/a, ji;uk tliet ewro u 20 /ente]mu. B’hekk ikollok g[a]la mnejn tixtri l-minerali tieg[ek u b’liema prezz. Issib ukoll kemm tiffranka kull xahar u fis-sena. Kull ammont, ]g[ir kemm hu ]g[ir, jammonta g[al somma mdaqqsa meta tqis it-tul ta]-]mien.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

20 Kumpass

Is-sejbiet famu]i tal-img[oddi f’G[awdex minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

T[ossok tassew tiskanta kif fi g]ira hekk /kejkna b[alma hi G[awdex setg[u jsiru flimg[oddi sejbiet hekk kurju]i u hekk importanti li g[adhom sal-lum i[abblu l-irjus talistudju]i tal-istorja. Dawn kienu sejbiet li mlew bliskantament lil dawk kollha li jafu jag[mlu xebh bejn ilmedda ta’ art /kejkna u l;rajjiet tag[ha u s-siwi u limportanza tal-o;;etti misjuba. Il-kittieb G[awdxi De Soldanis jg[id dak li ;ralu G[awdxi ie[or b[alu, Toni Pace fis-sena 1729.

Dan l-G[awdxi rnexxielu jag[mel skoperta meravilju]a, li saret ;ol-g[ar ma;enb ilknisja ta’ San Nikola li kien hemm fl-in[awi tad-Dwejra.

Kien sewwasew f’dan l-g[ar li Toni Pace, b’g[a;eb kbir tieg[u, sab g[o;ol tad-deheb mastizz. Fuq ;binu l-g[o;ol kellu ;awrha l-;miel tag[ha.

L-g[o;ol tad-deheb mastizz kien imqieg[ed fuq pedestall li kien tad-deheb mastizz ukoll, b’kollox twil xiber u ftit. Dik il-[abta, min[abba xxog[ol tieg[u, De Soldanis kien miftum minn art twelidu u kellu jg[ix ta' bilfors Malta.

Hu ma seta’ qatt jemmen kif fi g]ira hekk /kejkna b[alma hu G[awdex setg[et tinstab [a;a hekk importanti u hekk prezzju]a b[alma hu g[o;ol tad-deheb. B’danakollu, ta’ studju] li kien, dritt kiseb ktieb li feta[lu g[ajnejh mhux ftit, miktub mis-Siniskalk de Stadel.

jag[tu lil sidhom dan il-gost u jaqilg[u iktar malajr lg[ajnuna u l-[arsien minn g[andu kienu jag[tuh gendus jew g[o;ol tad-deheb. Fi ftit kliem, dan hu li kiteb isSiniskalk de Stadel biex ifisser it-teorija tieg[u g[ax kienet [a;a possibbli li, fi g]ira hekk /kejkna b[al G[awdex, seta’ jinstab ukoll g[o;ol tad-deheb.

Min[abba dan kollu, listoriku G[awdxi jkompli jg[idilna dan il-kliem: “Mela m’g[andhomx g[aliex jarawha bi kbira li nstab hawn f'G[awdex g[o;ol tad-deheb dawk li ja[sbu li G[awdex hu g]ira fqira. Min ja[seb hekk g[andu j;ib quddiem g[ajnejh dak li [alla miktub Teodoru, ji;ifieri: ‘Li kienu jg[addu

importanti li kienet saret G[awdex. Din is-sejba kienet saret fil-g]ira tag[na fis-sena 1740. Il-protagonisti tag[ha kienu xi bdiewa G[awdxin waqt li kienu qeg[din jag[]qu g[alqa fi Triq it-Ti;rija, irRabat. Is-sejba fiha nnifisha, ma kinitx xi [a;a li ma saritx qabel, g[ax kulma sabu dawn il-bdiewa kien qabar f’rokna wa[da ta’ dik l-g[alqa. Dak li ma kienx komuni kien sewwasew il-;isem li nstab midfun fil-qabar. Dan kien ;isem ta’ kobor e//ezzjonali, kif tfisser sewwa l-kelma ;orf li u]a l-awtur.

Barra minn hekk, fil-qabar instab ;isem ta’ gendus imdawwar b’[afna ;arar taxxaqquf. Fil-qabar kienu jidhru wkoll xi flus ta]-]mien meta

L-idea wara KUMPASS hi li waqt li sieq wa[da tieg[u tibqa' fuq il-karta, l-o[ra tinfeta[ minn post g[all-ie[or f'pajji]na stess, biex twasslilna tag[rif li jew nafu ftit dwaru jew ma nafu xejn. {ajr imur lill-kittieba differenti, li w[ud minnhom ma g[adhomx fostna.

Darb'o[ra, KUMPASS itemm is-sensiela billi jittratta> Il-Mara fil-[ajja tal-bniedem. Nirringrazzja lill-qarrejja kollha li segwewni u /empluli b'[ajr.

G[aliex gendus Dan is-sinjur spjega g[aliex

kienet [a;a possibbli li jinstab f’G[awdex o;;ett tal-qedem hekk prezzju]. Ta’ min jiftakar li l-Feni/i kellhom iddrawwa li jag[tu qima lil bosta allat. Min[abba f’hekk nistg[u ng[idu li dawk ilFeni/i li kienu jabitaw filg]ira ta’ G[awdex, kellhom huma wkoll l-allat tag[hom.

Fost dawn l-allat, meqjuma minn dawn i-nies, Erkli kien l-alla prin/ipali. Hu kien mag[ruf b[ala sid ewlieni talG]ira u protettur tag[hom fuq il-ba[ar. Nieshom ukoll kienu jag[tuh qima qabel ma jitilqu mill-Palestina g[all-Italja jew g[al Spanja. F’dawn is-safriet tag[hom, matul il-ba[ar talMediterran, huma kienu jieqfu ta’ spiss Malta biex jag[mlu l[a]na tal-ikel u tal-ilma.

Min[abba f’hekk wie[ed jista’ jobsor li dawn il-Feni/i G[awdxin, qabel ma jitilqu jew wara li jer;g[u lura, kienu jag[mlu ]jara lil dan Erkli tag[hom u jag[mlulu lweg[di ta’ xi [a;a, kemm ildarba jwassalhom bis-sliema.

Issa ta’ min jiftakar ukoll li l-akbar rigal li setg[u jag[tu lil Erkli kien gendus, billi skont it-twemmin tag[hom, dan alla kien g[amel reb[a u qatel gendus. Min[abba f’hekk g[andna na[sbu wkoll li biex il-Feni/i G[awdxin

minn hawn ;fien mg[obbijin bid-deheb u l-fidda –auro et argento graves –, u ji]nu ftit kemm te]ori nstabu f’G[awdex u f’Malta, biex jaraw din hix [a;a li ma tistax tkun’.”

Mhux ta’ min jinsa jg[id, [a;a o[ra dwar l-g[o;ol taddeheb li kien instab minn Toni Pace. Dan il-bniedem, li rnexxielu jag[mel din is-sejba sensazzjonali kien g[adu [aj u mimli bil-g[omor fis-sena 1745. Kien sewwasew f’din is-sena li l-istoriku G[awdxi kiteb dan it-tag[rif. Meta ni;bru dan kollu flimkien, u n]ommu quddiem g[ajnejna r-reqqa u d-drawwiet ta’ De Soldanis qabel ma jifrex fuq il-karta dak li kien ikollu f’mo[[u, jkollna tabilfors naslu g[all-konklu]joni li listoriku G[awdxi kien kellem personalment lil Toni Pace u kiseb ming[andu tag[rif u informazzjonijiet lo;i/i li hu kien wasal g[alihom permezz tal-ist[arri; u tal-istudji li kien g[amel qabel. :orf u gendus

Sa hawn dwar l-g[o;ol taddeheb. I]ad, barra minn hekk, l-istoriku tag[na jag[tina a[bar o[ra dwar sejba

miet dak ir-ra;el ta’ kobor e//ezzjonali, midfun f’dik lg[alqa.

Ta’ min jisma’ l-istorja mill-pinna tal-istoriku tag[na stess De Soldanis. “Fis-sena 1740, filwaqt li kienu jag[]qu mill-qieg[ fl-g[alqa ‘Ta’ Kordina’, fit-ti;rija tar-Rabat, instab qabar ’l isfel sewwa u s-sid, barra minn ;isem ta’ bniedem daqs ;orf, sab ukoll ;isem ta’ gendus flimkien ma’ [afna ;arar tax-xaqquf u xi flus.”

Naqraw ukoll dwar sejba o[ra improtanti li ma jistax ikun li ma timliex lil kul[add bl-iskantament. L-istorja ta’ din is-sejba to[odna iktar filbog[od minn dik li di;à semmejna, g[ax ;rat sewwasew fis-sena 1612. Ilprotagonista ta’ din l-iskoperta kien l-G[awdxi Toni Vella, imlaqqam ‘Ta’ Dmieg[i’.

Dawn is-sejbiet li saru flimg[oddi aktarx li ;raw b’kumbinazzjoni waqt li xi bdiewa jew [addiema o[ra kienu medhija fix-xog[ol tag[hom ta’ kuljum. L-istess /irkustanzi jdawru s-sejba li sejrin nit[addtu fuqha. Toni Vella, ‘ta’ Dmieg[i’ kien qed i[affer, aktarx g[all-ilma, filwied ta]-}ebbu; ta’

L-istatwa tal-alabastru li tinsab g[all-wiri fil-Mu]ew tal-Arkeolo;ija f’G[awdex

G[awdex. Jg[inu fix-xog[ol ma;enbu kellu wkoll lil ibnu.

Ix-xog[ol kien sejjer sewwa.

Kollox kif titlob il-[ajja normali tax-xog[ol tag[hom ta’ bdiewa G[awdxin.

I]da f’daqqa wa[da, bla [sieb xejn, da[al fil-[ajja tag[hom element ;did li mliehom bl-interess, u flistess [in bl-iskantament. Dan kien l-element tal-kur]ità u tat-tiftix meta, minn qalb il[amrija, jilm[u jitfa//aw, sbie[ u jlellxu fid-dawl taxxemx, xejn inqas minn 33 virga tad-deheb. L-isem pre/i] tal-g[alqa fejn kienu kien ‘Tat-Tlajla’. Ta[t il-Gvern talGran Mastru, wie[ed ma tantx kien jista’ ji//ajta bis-sejbiet li jag[mel, anki jekk dawn ikunu saru f’xi post li jkun ta’ proprjetà tieg[u stess u anki jekk l-o;;etti misjuba jkunu kollha kemm huma l-frott u l[idma ta’ min ikun bata g[alihom biex sabhom.

It-33 virga tad-deheb kellhom naturalment, jing[ataw lill-Gran Mastru renjanti li kien Wignacourt.

Lupa tal-alabastru bajdani

G[alkemm dawn li semmejna s’issa jistg[u jissej[u, u bir-ra;un kollu, sejbiet tabil[aqq interessanti u ta’ min ikun jaf iktar fuqhom, b’danakollu l-iktar wa[da kurju]a hi aktarx dik li ;rat fis-sena 1720. Din is-sejba tfakkarna fi ]mien ir-Rumani, i]-]mien tal-libertà, tar-risq u tal-abbundanza. Is-sejba kienet tfakkarna f’dan i]-]mien, g[ax l-o;;ett li nstab ma kienx [a;’o[ra [lief lupa talalabastru bajdani u fin qieg[da tredda’ lil Romulo u Remo.

Ftit nafu dwar i/-/irkustanzi li fihom instabet din il-lupa Rumana, [lief li hi kollha kemm hi ma[dmuma b’seng[a kbira. It-tul tag[ha jwassal sa xiber. L-istoriku tag[na [allielna miktub li din, wara li nstabet, waqg[et ta[t idejn il-Gran Mastru Manoel u ming[and dan il-Gran Mastru ;iet f’idejn il-Gran Mastru Pinto.

De Soldanis kien jifra[ wisq meta kien ikollu okka]joni li jara u jifli dawn l-o;;etti

interessanti misjuba, li dak i]]mien nieqes mill-mu]ewijiet tal-antikitajiet u tal-arti, aktarx kienu jaqg[u dritt, wara li jinstabu, f’idejn l-awtoritajiet u [add ma jarahom aktar. I]da billi, milli jidher, De Soldanis kien mid[la tal-Gran Mastru Pinto, hu kellu x-xorti jaraha u jifliha sew fejn kienet merfug[a g[and il-Gran Mastru stess.

L-awtur, fil-kitba tieg[u, jistqarr bla [abi ta’ xejn, li lGran Mastru g[amillu l-favur li jurihielu fejn kienet filpalazz tal-gran Mastri stess.

Illum, din il-lupa tinsab esposta g[all-pubbliku u biex jaraha wie[ed m’g[andu b]onn il-favuri ta’ [add.

B’xorti tajba l-lupa Rumana ma g[ebitx, kif g[ebu tant affarijiet o[ra, meta telqu lKavallieri minn Malta. G[al bosta snin hi kienet ikkonservata fil-Mu]ew ta’ Malta, u meta feta[ il-Mu]ew tal-Arkeolo;ija G[awdxi, ;iet trasferita, kif kien jixraq, f’din id-dar tal-dqumijiet G[awdxin.

L-istoriku G[awdxi [allielna wkoll limpressjonijiet tieg[u ta’ meta mar jara l-lupa g[and il-Gran Mastru u tal-post fejn kienet konservata. Hu jg[id li ma;enbha sewwa, lema[ bodbod tal-bron], sabi[ kemm jista’ jkun, li kien instab fi Sqallija, flimkien ma’ [afna flus qodma ta’ kull daqs u kull metall.

De Soldanis jg[id li kollox kien merfug[ b’g[o]]a kbira f’wa[da mill-kmamar talpalazz ta’ dan il-Gran Mastru.

Fi kliem ie[or, dan ma kienx [a;’o[ra [lief il-mu]ew privat tal-Kap tal-Ordni. De Soldanis g[andu kliem sabi[ [afna, dwar dan il-Gran Mastru. Hu jsejja[lu Prin/ep mhux biss kbir fis-setg[a tieg[u, i]da kbir ukoll fix-xe[tiet tieg[u.

Il-Gran Mastru mhux biss [alla lil De Soldanis jara lil din il-lupa i]da [allieh jie[u wkoll l-g[amla tag[ha, Dawn li semmejna huma xi w[ud biss mis-sejbiet importanti li saru f’G[awdex.

Minn kitba ta' George Pisani fil-Pronostku Malti tal-1972

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Sa[[a 21 Pa;na minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

Il-qawwa tad-da[q Illum d[aqt^ Ma na[sibx. I]da tabil[aqq hi [asra g[ax fil-verità, id-da[q hu l-aqwa medi/ina!

Jekk tid[aq, ;ismek kollu jibbenefika. Demmek jissa[[a[ bl-ossi;nu, i//irkulazzjoni ta[dimlek a[jar u l-muskoli jirrilassaw. Anki l-mo[[ jibda jipprodu/i ormoni li jirri]ultaw f’aktar [lewwa u relazzjonijiet imtejba. Fl-istess waqt, issistema immunitarja tissa[a[ b’mod li l-istimolu jibqa’ jin[ass g[al bosta sig[at. Filqosor, ftit minuti ta’ da[q g[andhom l-istess effett ta’ nofs sieg[a meditazzjoni.

Mumbai, bil-bosta slums enormi li g[andha, mhux dejjem tidher li hi l-aktar post ta’ fer[ fid-dinja.

Madankollu, g[al u[ud, hi. Irra;uni huma l-klabbs tadda[q li faqqsu mal-belt kollha — b[all-Joggers Park Laugh Club, il-Jubu Beach Laugh Club u l-Lokhandwal Laugh Club. U kull ;img[a l-lista titwal.

I]da fil-verità x’inhu klabb tad-da[q? Heiner Uber u [biebu jirrakkuntaw: “Hu post li jqanqallek il-kur]ità.

Jum wie[ed qomna fil-5.30 a.m. u morna l-Park ta’ Lokhandwals. Kien hemm xi 50 ru[ mi;bura fuq roqg[a kbira ta’ [axix. Fosthom ra;el xi[, liebes turban, nisa b’saris kull kulur u nies o[ra minn kull tip tas-so/jetà. Fosthom kien hemm Sakshi, assistent f’laboratorju, li kellu 20 sena; Nitin, li studja; bosta nisa taddar; [addiema f’uffi/ini u xi pensjonanti. F’nofshom, ra;el qsajjar b’le[ja sewda. Hu dda[[aq, jew kif kul[add isejja[lu, l-anchorman.

Hu tella’ jdejh fl-arja, ni]]el rasu lura, g[alaq g[ajnejh, u bit-truf ta’ jdejh mess subg[ajh ta’ saqajh. Innies ikkupjaw il-movimenti tieg[u, g[alqu xufftejhom, [adu nifs qawwi u bdew

jag[mlu [oss b’[alqhom, qishom salt ]na]an. {abta u sabta saret bidla s[i[a. Dak tal-le[ja ni]]el idejh millg[oli u beda j/ap/ap b[al mi;nun u b’ritmu selva;;. “{a [a, [o [o, [a [a, [o [o,” beda jwer]aq u jg[ajjat kul[add.

Imbag[ad, pawsa u silenzju taqtg[u b’sikkina. Lanchorman [aseb g[al da[qa silenzju]a. Il-madwar 50 ru[ bdew jiddie[qu bihom infushom. Imbag[ad stra[u fil-forma tal-laughing eagle.

Nitan, Sakshi, Kiran, Kumar u l-o[rajn, g[ollew idejhom b[allikieku bil;wiena[ u ;rew fi /rieki,

Fost il-mi;emg[a storbju]a kien hemm is-sur Hinduja, ra;el robust ta’ 70 sena, u laqwa da[[âq bejn Amristar u Chennai. Snin ilu reba[ konkors tad-da[q fl-Indja kollha, fejn kien hemm xi eluf o[ra ta’ kontestanti.

Hemm kriterju ewlieni biex tirba[ dan il-konkors: trid to[loq da[qa naturali ming[ajr ma fil-fatt ikun hemm g[alxiex tid[aq! Firrealtà, id-da[q bla ra;uni hu z-Zen tal-arti tad-da[q.

Luminarju ie[or fil-Park ta’ Lokandwala hu Madan Kataria, tabib mill-a[jar, fil[amsinijiet tieg[u. Snin ilu stieden lill-[bieb u lill-;irien

Ftit minuti ta’ da[q g[andhom l-istess effett ta’ nofs sieg[a meditazzjoni

Hu mag[ruf li d-da[q hu l-aqwa medi/ina g[all-bniedem

waqt li bdew iwer]qu twer]iq li jtarrax. Kollox deher ridikolu u fil-fatt kien. I]da rri]ultat kien id-da[q u xejn aktar. U a[na wkoll, li konna qed insegwu, ma stajniex ma ning[aqdux mag[hom. Wara kollox, id-da[q, b[at-titwib, jittie[ed.

tieg[u biex iwaqqfu klabb tad-da[q. {afna da[qu bil[sieb tieg[u, i]da sab erbg[a li qablu ma’ dak li ried jag[mel. Dawn saru n-nukleu tal-Moviment Indjan g[adDa[q.

Minn dak i]-]mien, ilmoviment kiseb miljuni ta’

membri. U d-da[q mhux marbut biss mal-klabbs. Issa, numru ta’ skejjel jibdew ittag[lim tag[hom b’sessjoni ta’ g[axar minuti da[q.”

“Jing[ad li b’hekk, listudenti jaslu l-iskola fil-[in, g[ax it-tag[lim jibda b’nota ta’ gost,” irrakkonta g[alliem li hu wkoll membru ta’ klabb

ta’ da[q.

Fil-[abs ta’ Jalgoan, sag[tejn bog[od minn Mumbai, l-e]er/izzji tad-da[q m’g[adhomx ‘ida[[qu’.

Dhongade, il-kap tal-[abs qal li mindu kien introdott ilprogramm tad-da[q, ilkunflitti, naqsu immens.

“Jekk tid[aq [afna ma timradx,” jemmen Dr Kataria.

I]da jlissen ukoll li g[ad jonqos st[arri; sew biex ikollna xhieda konklussiva.

L-ist[arri; di;à qed isir millAmerikan Dr William Fry, li sab il-konnessjoni po]ittiva bejn id-da[q u s-sistema immunitarja.

Fil-Park ta’ Lokhandwals, l-e]er/izzi ntemmu. Qabel ma kul[add imur g[all-[idma taljum, jixorbu t-te u jag[tu motto lil xulxin g[al dak iljum.

“Li tqatta' l-[in tid[aq, hu listess daqslikieku tqatta’ l-[in ma’ Alla,” isostnu kull wie[ed u wa[da millmi;burin.

“Sewwa,” jinstema’ jg[id il-bniedem tat-turban, waqt li jlesti biex jitlaq. “Narakom ilkoll g[ada.”

Pariri g[al inqas g[ejja fuq ix-xog[ol Studji juru li xog[ol i]jed milli wie[ed jifla[ i]id l-g[ejja u m;ibiet addittivi. Il-prezz g[al ru[na ma jkunx kalkulat, i]da a[na nag[rfu li dak li qed titlob minna l-ekonomija industrijali u informattiva qed ji;ma' ;mielu.

Jekk qed tinkwieta jew tib]a’ ter;a’ lura g[ax-xog[ol wara xi vaganzi, jew tixtieq tnaqqas l-g[ejja fil-post taxxog[ol, imxi ma’ dawn il-pariri biex ta[dem b’mod differenti u b’fer[.

1. {u l-valuri po]ittivi mieg[ek ixxog[ol. Spiss insibu li l-valuri li

nasso/jaw mal-mod kif ng[ixu — lim;iba twajba, ta’ m[abba u lmanjiera pa/enzju]a — in[alluhom iddar warajna meta ta’ kull filg[odu no[ro;u g[ax-xog[ol. Waqt li tkun

g[adek id-dar, /empel lill-voice mailbox tieg[ek ix-xog[ol u [alli messa;; li jg[inek tibda l-;urnata fuq is-sieq it-tajba meta tisimg[u waqt li tkun hemmhekk. Forsi tkun trid tfakkar lilek innifsek fuq xi valur differenti li g[andek tiffoka fuqu kull jum, b[all-kooperazzjoni, l-umiltà u lgratitudni.

2. }omm l-ispirazzjoni mieg[ek.

}omm kopja ta’ xi artiklu li jispirak jew ktieb bi kwotazzjonijiet ispirattivi qrib fejn tkun. Aqra hekk kif issib xi [in ta’ stennija, b[al pere]empju waqt li qed tni]]el programmi millkompjuter.

3. A[dem bil-galbu. Kemm-il darba jsirulna su;;erimenti biex na[dmu iebes, i]da l-isforz ]ejjed jaf jo[loq

kontroproduttività. Kapa/i na[dmu aktar milli nifil[u i]da dan isir a skapitu tal-[ila tag[na nfusna u b’mod li la nibqg[u nirra;unaw, la na[dmu b’mod rilassat u lanqas b’manjiera effi/jenti. Kull darba li tisma’ ttelefown idoqq jew i/-/en/il talmagna tal-fax, [u l-[in biex t[addem spallejk u tie[u n-nifsijiet fil-fond.

Iffoka fuq li se tag[mel ;did u ]omm lilek innifsek dritt.

4. }omm nadif. Wettaq xi prin/ipji tal-feng shui fil-post tax-xog[ol tieg[ek. Ag[ti [arsa sew lejn laffarijiet li hemm fil-vi/inanzi tieg[ek.

Naddaf kulma ssib quddiemek, b[al bulletin boards u l-iskrivanija. Ne[[i r-ritratti antiki, cartoons, jew kull [a;a o[ra li m’g[adhiex tappo;;jalek is-

sensi tal-prosperità jew il-fer[ tieg[ek.

5. {u d-dar mieg[ek ix-xog[ol. Ixxog[ol mhux bilfors jintemm meta titlaq mill-uffi//ju. {afna u [afna nies qed jie[du x-xog[ol id-dar. Allura g[aliex ma ti[ux ukoll lid-dar (ilqag[da mentali tieg[ek) fuq ixxog[ol? Kull darba li ssib lilek innifsek tistenna g[al laqg[a, printout, jew fax, oqg[od a[seb ftit.

Po;;i fis-si;;u u sir konxju minnifsijiet tieg[ek. {oss saqajk imissu l-art, kuxxtejk jistrie[u fuq is-si;;u.

Kun ]gur li dahrek hu mistrie[ massi;;u u spallejk rilassati. Id[ol kemm jista’ jkun bil-[sieb tieg[ek fik innifsek. Toqg[odx tippjana jew ta[seb f’affarijiet. Sempli/ement, kun int.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Maryanne Abela

Shirley Farrugia

IL-MARA TAL-LUM

Nisa fil-gvernijiet lokali NET Television 13>20

Caroline Galea

Gloria Mizzi llum se tlaqqag[na ma’ numru ta’ nisa li huma involuti filKunsilli Lokali jew fil-Kumitati Amministrattivi li jaqg[u ta[t xi kunsill lokali.

Fost il-mistiedna biex jitkellmu dwar dan se jkun hemm fl-istudio Maryanne Abela li hi mill-Kumitat Amministrattiv tal-Madliena, Shirley Farrugia millKunsill Lokali tal-Mosta u Caroline Galea li hi mill-Kunsill Lokali ta’ Santa Lu/ija.

Il-passat wera li kien hemm numru ta’ nisa li wara sehem attiv fil-gvernijiet lokali, g[addew g[all-gvern nazzjonali.

Ka] minnhom hu dak ta’ Dolores Cristina, illum Ministru.

FIL-QOSOR • MIN HU BLA {TIJA^ (NET Television 21>32) -

Karen (Evelyn Saliba La Rosa) tkun konxja li l-i]ball tag[ha mhux biss ;ab lill-familja tag[ha fi lsien in-nies, i]da wkoll tellef i/-/ans kbir li missierha kellu biex jirnexxi fil-politika.

Il-[ars u l-kliem tan-nies li jippretendu li ma ji]baljaw qatt ma tkunx tifla[ g[alih aktar u tidde/iedi li t[alli t-tarbija g[and ommha u tisparixxi. Binha jikber u jitfarfar ;mielu, i]da jsir jaf min hi ommu? Dan hu t-tielet u l-a[[ar episodju ta’ din issensiela b’kitba ta’ Joe Gatt. Id-direzzjoni artistika hi ta’ John Suda filwaqt li dik vi]iva hi f’idejn Hermann Bonaci.

• ANALI}I TAL-A{BAR (NET Television 20>30) -

Il-programm tal-lum se jie[u forma differenti b’diskussjoni li se tanalizza l-vot li jkun ittie[ed fil-Parlament aktar kmieni llum. Bis-sehem ta’ diversi mistiedna, il-programm se jag[ti [arsa wkoll lejn dak kollu li wassal g[al din id-diskussjoni, l-effett tag[ha fi ]mien meta l-pajji] immexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi rnexxielu jeg[leb il-mew; ekonomiku kontra dak li ma rnexxilhomx jag[mlu pajji] kbar Ewropej. Pre]entazzjoni u produzzjoni ta’ Roderick Agius.

Assistenti tal-produzzjoni Simon Cassar u Mark Azzopardi.

• MALTA LLEJLA (NET Television 17>00) - Joyce Callus (fir-ritratt fuq ixxellug), li hi counseller

ikkwalifikata u li g[al numru ta’ snin [admet fil-qasam tal-edukazzjoni, se tkun fost il-mistednin ta’ Stephanie Spiteri u g[al-lum se tkun qed titkellem dwar it-trobbija tat-tfal u ]-]g[a]ag[ sa sittax-il sena. Ukoll waqt il-programm tal-lum se jkun hemm dwar l-ICT flimkien ma’ Mark Micallef u dwar id-dar u l-madum flimkien ma’ Stephanie Falzon.

• VA NUDA PER IL MONDO (Rete 4 16>35) - Film drammatiku Taljan li n[adem fl-1960 u li g[andu b[ala l-attri/i ewlenija lil Gina Lollobrigida. Nick, tifel ta’ negozjant, jie[u ddar lil Giulia u jippre]entaha b[ala l-g[arusa tieg[u. X’ji;ri meta l-missier jg[idlu li lil Giulia jafha b[ala prostituta?

BEJNI U BEJNEK

Vinnie Vella Jr NET Television 23>30

Joséf Bonello llum se jlaqqag[na ma’ Vinnie Vella Jr (fir-ritratt hawn fuq), mu]i/ist li ;ej minn familja mu]ikali.

Twieled fl-1959, g[al xi ]mien kien imexxi l-band waqt numru ta’ programmi fuq dan l-istazzjon, fosthom waqt Dak Kien is-Seklu XX. Kien ukoll jippre]enta programm fuq Radio 101.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

TV#Radju 23 MAFALDA DI SAVOIA

Mara li spi//at [a]in

06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet X’G[andna g[all-Weekend The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria

Rete 4 21:10 Ori;inarjament in[admet biex tintwera f’]ew; puntati, i]da llum se narawha f’daqqa, din il-minisensiela tal-2005 dwar Mafalda di Savoia, hi bba]ata fuq il-ktieb bijografiku kitba ta’ Cristina Siccardi.

Mafalda kienet wa[da mit-tfal tar-Re Vittorio Emanuele III tal-Italja li fl-1943 kienet sfat arrerstata minn Na]isti f’Ruma u ;iet deportata

lejn Buchenwald fejn fil-fatt mietet.

Minkejja li kienet parti minn familja rjali, kienet mag[rufa sa minn /kunitha g[al kemm kienet taqbe] g[al dawk li huma ]vanta;;ati.

Il-parti tal-protagonista hi interpretata minn Stefania Rocca (fir-ritratt hawn ta[t). Fost latturi l-o[ra nsibu lil Johannes Brandrup u lil Hary Prinz.

(b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00 24>00

Radju Malta • 93.7 FM 06:00 - Frank u Ron (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Nie[du {sieb Darna 21:00 - BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 Classic Hits.

ONE Radio • 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - InNovella 13:45 - ONE News 14:00 - Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina lAnzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 Kummentarju 22:05 - Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms..

RTK • 103 FM) 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - Jg[idu Tag[hom i]-}g[a-

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam Country Music Club Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument Matul il-:img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:53 - Kaska- ta Kulturali 21:00 - Servizz b’Im[abba 22:00 - Il-Qaddis talJum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Jaqblu, Ma Jaqblux, Stilista, Fil-:nien, Upbringing, Cyber Crime.

Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Faxxikli 10:00 BBC News Update 10:05 - I’m Alright! 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - Il[na mi/-/par 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Lorenzo Milani: Bejn ilbiera[ u llum 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 11:00 - Il-Qdusija fi }minijietna (r) 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 13:00 Strument f’idejk 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 Marija fil-Litur;ija u l-Ordnijiet Reli;ju]i 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 - {ajjitna (r) 17:15 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:40 - G[asar 18:00 Angelus u Ru]arju 18:30 Quddiesa 19:00 - Fit-Toroq talKelma 20:00 - Lejn il-Qawmien 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Klassi/i u Sagri 23:00 Ulied is-Sultan (r) 23:30 Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio • 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell.

Bastjani]i FM • 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 All time Favourites 20:30 Country Fever.

TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:15 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 - Libreriji u Arkivji 11:30 - Harbourlife 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 A[barijiet 16:10 - }ona 17:40 Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet 18:10 - Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - De/eduti 21:45 - Bondi + 22:30 - Venere 23:15 - L-A[barijiet 23:30 - Gadgets (r).

ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:45 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Lapes u Karta 16:30 Teleshopping 16:50 - Sal-:ister 17:20 - Hazzzard Daily Update 17:30 - ONE News Update 17:40 Aroma Kitchen 19:00 - Londri 19:20 - Minuta Wa[da! 19:30 ONE News 20:15 - Illostra 20:30 - Emilja (ep. 16) 21:45 - Ilsien inNisa 23:15 - ONE News 23:40 Minuta Wa[da (r) 23:45 Kalamita (r).

Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 - {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 - Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Il-Parlament talPoplu 20:30 - Forum 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 - Motordrome (r).

Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 10:55 - Cerimonia per l’inaugurazione dell’anno guidiziario 2012 12:00 - La prova del cuoco 13:30 -

Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta (attwalità) 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Qui Radio Londra 20:35 - Soliti ignoti 21:10 - Che Dio ci aiuti 23:25 - Porta a porta 01:00 - Tg 1 notte 01:35 - Qui Radio Londra 01:40 - Sottovoce.

Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 09:35 - Zorro (TF) 10:00 - Tg2punto.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 Italia sul due 16:15 - Ghost Whisperer (TF) 17:00 - Desperate Housewives (TF) 17:45 - Tg 2 flash 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Numb3rs (TF) 19:30 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 L’isola dei famosi 9 00:10 - Tg 2 notizie 00:25 - Rai 150 anni 01:20 - Tg Parlamento 01:35 - Italia sul due.

Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agora 10:00 - La storia siamo noi (dok.) 11:00 Apprescindere 12:00 - Tg 3 sport 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Lassie (TF) 15:55 - Cose dell’altro Geo (attwalità) 17:40 - Geo & Geo (attwalità) 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg Regione 20:00 - Blob 20:05 - Per ridere insieme con Stanlio e Ollio 20:40 Football. Coppa Italia QF 23:05 Correva l’anno - Edda Ciano Mussolini. La figlia del Fascismo 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 Magazzini Einstein 01:35 - La musica di Raitre.

Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 mattina

08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful 14:10 - Centovetrine

14:45 - Uomini e donne 16:15 Amici 16:55 - Pomeriggio cinque 18:45 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 - Sex and the City 2.

Film 2010 24:00 - Squadra antimafia - Palermo oggi 01:00 - Tg 5 notte 01:30 - Striscia la notizia.

Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 06:45 - Tgcom24 07:20 Flashback 07:25 - Nash Bridges (TF) 08:20 - Hunter (TF) 09:40 RIS Roma - delitti imperfetti 10:50 - Benessere - Il ritratto della salute (attwalità) 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri 16:35 - Va nuda per il mondo. Film ’60 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 Mafalda di Savoia - Il coraggio di una principessa 23:55 - The Pacific (TF) 01:55 - Tg 4 night news.

Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Cartoons

08:40 - Una mamma per amica (TF) 10:35 Everwood (TF) 12:25 - Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:30 - Camera Cafe (sitcom) 16:20 - The Middle (TF) 16:45 - La vita secondo Jim (sitcom) 17:45 - Trasformat 18:30 Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:20 - Provaci ancora Gary (sitcom) 19:50 - Cartoons 20:20 CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Le iene show 24:00 - Nikita (TF) 01:50 - Studio aperto.

La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 09:45 - Coffee Break (TF) 11:10 - L’aria che tira 12:30 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 - Storia di un soldato. Film ’84 16:15 - Atlantide - Storie di uomini e mondi 17:30 L’Ispettore Barnaby (TF) 19:20 ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 Otto e mezzo 21:10 - Piazzapulita 24:00 - Tg La 7 00:10 (Ah)ipiroso (attwalità) 01:10 - ‘G’ Day 01:45 - Otto e mezzo.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

24 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – YEP 11:30 Bijografiji 12:30 - EGOV4U 13:00 - Stretch 13:30 - G[a]liet 14:30 - G[awdex illum 15:00 21st Century 15:30 - Prin/pijiet 16:00 - Bijografiji 17:00 EGOV4U 17:30 - Strech 18:00 G[a]liet 18:45 - 10 minuti 18:55 - A[barijiet g[al dawk Neqsin mis-Smig[ 19:00 – G[awdex illum 19:30 - Lenti Kulturali 20:25 - A[barijiet bl-Ingli] 20:30 - Asteriks 21:00 - G[a]liet 22:00 - Il-Li;i u Jien 22:30 - Wirt Arti u Kultura 23:00 - Bijografiji.

Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 - Favourite Link 12:10 Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 15:00 - Favourite Cinema 15:30 - Teleshopping 16:30 Nintrefa ‘l Fuq 17:30 - Jien u Int 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) Makura 19:45 - Reporter 20:05 Muftie[ 20:10 - Kont taf? 20:15 F. News 21:00 - Sfera 22:30 Storjografija 23:00 - Link 23:05 Kont taf? 23:15 - F. News.

Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[allMaltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music.

La 5 • melita 162 12:00 - Beautiful 12:25 Centovetrine 12:55 - Extreme Makeover Home Edition 13:45 Grande Fratello 14:00 - ER Medici in prima linea (TF) 14:45 Veronica Mars (TF) 15:35 Dawson’s Creek (TF) 16:25 Champs 12 (TN) 17:15 - Wildfire (TF) 18:10 - Prima o poi divorzio! (sitcom) 18:50 - Amici La 5 19:55 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 - Grande Fratello 21:10 – Dirty Sexy Money (TF) 23:10 - Grande Fratello Live.

BBC Entertainment • melita 300 07:10 - Tellytales 07:20 - The Large Family 07:30 - The Roly Mo Show 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Tweenies 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Nina and the Neurons 08:35 - Last of the Summer Wine 09:05 - Keeping up Appearances 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Casualty 12:10 -

Dad’s Army 12:40 - Lark Rise to Candleford 13:30 - Last of the Summer Wine 14:00 - The Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - Lark Rise to Candleford 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:30 - As Time Goes By 20:00 - Last of the Summer Wine 20:30 Chimp Family Fortunes 21:00 The World’s Toughest Driving Tests 21:50 - One Foot in the Grave 22:20 - Dad’s Army 22:50 - Survivors 23:45 - As Time Goes By.

12:45 - Rides: Ultimate Off-Road 13:40 - American Chopper: Gladiator Garage Works 14:35 - Dirty Jobs: Sea Lamprey Exterminator 15:30 - Deadliest Catch: Red Skies in the Morning 16:25 - Mythbusters 17:20 - Extreme Engineering: Boston’s Big Dig 18:15 Ultimate Survival: Fan vs Wild 19:10 - How It’s Made 19:40 How Do They Do It? 20:05 Destroyed in Seconds 21:00 Salvage Hunters 21:55 - Swamp Loggers 22:50 - A Haunting: The Forgotten 23:45 - Mythbusters: Blow Your Own Sail.

TCM • melita 310 • GO Plus 701 08:05 - Force of Arms. Film ’51 (A) 09:55 - Bonanza 11:00 Rawhide 12:05 - Murder Most Foul. Film ’64 (U) 13:45 Bonanza 14:50 - Rawhide 16:00 Titanic. Film ’53 (PG) 17:55 Murder at the Gallop. Film ’63 (U) 19:30 - Message in a Bottle. Film ’99 (12) 22:00 - Magnolia. Film ’99 (15).

Melita Movies • melita 801 10:00 - Garfield 11:20 - Flubber 12:55 - The Last Song 14:40 The Lovely Bones 16:55 Chronicles of Narnia: The Voyage of The Dawn Treader 18:50 Moulin Rouge 21:00 - Push 22:55 - Never Let Me Go 00:40 Mirrors 2.

MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 07:15 - Tennessee Nights. Film ’89 (15) 09:00 - Valdez Is Coming. Film ’71 (12) 10:30 MGM’s Big Screen 10:45 Strictly Business. Film ’91 (15) 12:05 - Crossplot. Film ’69 (PG) 13:40 - The Brink’s Job. Film ’78 (PG) 15:20 - Love Bites. Film ’93 (15) 16:55 - Crime and Punishment. Film ’98 (12) 18:25 Delirious. Film ’91 (PG) 20:00 A Shot in the Dark. Film ’64 (PG) 21:45 - Eureka. Film ’83 (15) 23:55 - Cuba. Film ’79 (12).

Melita More • melita 802 08:00 - Films & Stars 08:30 - Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - Mike & Molly 11:30 Gossip Girl 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Brothers and Sisters 17:00 - Suburgatory 17:22 - 2 Broke Girls 17:45 - S#*! My Dad Says 18:15 - Days of Our Lives 19:10 - Brothers and Sisters 20:00 - Mike & Molly 20:30 Desperate Housewives 21:15 Supernatural 22:00 - True Blood 23:05 - Person of Interest 23:55 Entourage 00:25 - Bored To Death 00:50 - Boardwalk Empire.

Diva Universal • melita 313 06:55 - Quincy, M.E. 07:55 Loves Music, Loves to Dance (12) 09:38 - Great Women 09:50 Rex: A Cop’s Friend 10:50 Cento Vetrine 11:50 - Roots: The Next Generations 12:44 - I’ll Tell You 12:55 - Quincy, M.E. 13:55 - Agatha Christie’s Poirot 15:50 Le Baiser (The Kiss) 16:00 - Rex: A Cop’s Friend 17:00 - Crime of Passion (12) 18:45 - Fede Cieca 19:00 - Rex: A Cop’s Friend 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 - Jane Doe: Til Death Do Us Part 22:38 Il Maestro 22:51 - Backstage 23:00 - Before I Say Goodbye.

Biography Channel • melita 411 07:00 - America’s Court with Judge Ross 08:00 - Schoolmum Makeover With Melanie Sykes: Laura Rushall 09:00 - Heavy: Kevin and Flor 10:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Unforgivable 11:00 - America’s Court with Judge Ross 12:00 Snapped: Women Who Kill: Martha Pineda 13:00 - Parking Wars 13:30 - Billy the Exterminator: Monster Mice. Hoarders: 14:00 - Mary Lynn and Ingrid 15:00 - Deborah and Jim. 16:00 Snapped: Women Who Kill: Martha Pineda 17:00 - School-

Discovery Channel • melita 400 07:15 - Deadliest Catch: Everything on the Line 08:10 - Mythbusters: Dodge a Bullet 09:05 Extreme Engineering: Boston’s Big Dig 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Extreme Desert 11:50 - Overhaulin’

mum Makeover With Melanie Sykes: Laura Rushall 18:00 - Heavy: Kevin and Flor 19:00 - Pawn Stars: Spooning Paul Revere 19:30 - Storage Wars: Collector’s Last Stand 20:00 - America’s Court with Judge Ross 21:00 Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 1 22:00 - My Ghost Story 23:00 - Celebrity Ghost Stories.

G[at-tfal fuq il-Cable Jim Jam • melita 458 • GO Plus 406 09:05 - Connie the Cow 09:15 - The Mighty Jungle 09:30 - Mio Mao 09:40 - P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 - James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 - James the Cat 10:25 - See The Sea 10:30 - Baby Antonio’s Circus 10:35 - Benjamin’s Farm 10:40 - Baby Antonio’s Circus 10:45 Benjamin’s Farm 10:50 - The Mighty Jungle 11:05 - Mio Mao 11:15 - Connie the Cow 11:25 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 - Tigga and Togga 12:35 - Rubbadubbers 12:45 - Oswald 13:00 - Barney and Friends 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 - Bob the Builder 13:45 - Thomas and Friends 14:00 - Bob the Builder 14:10 - Jarmies 14:25 Igloo-Gloo 14:40 - Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 - Anthony Ant 15:20 - Dorothy the Dinosaur 15:30 - Barney and Friends 15:55 - Tigga and Togga 16:05 - Igloo-Gloo 16:20 - Jarmies 16:35 - Kipper 16:45 - Fireman Sam 16:55 - Anthony Ant 17:10 Bob the Builder 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:00 Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs

18:55 - Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - The Magic Key 19:25 - Slim Pig 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - The Magic Key 20:00 - The Hoobs 20:25 Gazoon 20:30 - Pingu 20:35 - Tiny Planets 20:40 Pingu 20:45 - Tork 21:00 - Rubbadubbers 21:10 Igloo-Gloo 21:25 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:50 - Tigga and Togga 22:00 Rubbadubbers.

Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 09:10 - The Suite Life on Deck 09:35 - Jake and Blake 10:00 - Jonas 10:25 - Wizards of Waverly Place 10:45 - Phineas and Ferb 11:10 - So Random 11:30 - The Suite Life on Deck 12:20 - Shake It Up 12:55 - Have a Laugh 13:00 - Good Luck Charlie 13:25 - Phineas and Ferb 13:50 - Fish Hooks 14:10 - Shake It Up 14:35 - The Suite Life on Deck 15:25 - Good Luck Charlie 15:50 - Fish Hooks 16:15 The Suite Life on Deck 16:35 - Have a Laugh 16:45 - The Suite Life on Deck 17:10 - Good Luck Charlie 17:35 - Wizards of Waverly Place 18:00 Hannah Montana 18:25 - Phineas and Ferb 18:50 Shake It Up 19:15 - Fish Hooks 19:35 - Good Luck Charlie 20:00 - Shake It Up 20:50 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Sonny with a Chance 22:00 Kim Possible.

07>00 09>00 09>30 09>45

13>05 13.20 15>20 15>35 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>45 18>55 19>45 20>30 21>30 21>32 22>30 23>00 23>30

NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping Programm spe/jali b’xandiriet diretti mid-dibattitu fil-Parlament Teleshopping Il-Mara tal-Lum Teleshopping Bla Kumment Cartoons Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Flimkien ma’ Nancy Kontra l-{in NET News Anali]i tal-A[bar NET News Min Hu Bla {tija^ EGOV4U (r) NET News Bejni u Bejnek

Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 07:15 - Australian Open, WTA Tennis 09:30 - Australian Open, ATP Tennis: Men’s Semi-finals (live) 12:00 Australian Open, WTA Tennis 13:00 - European Champ., Figure Skating 15:00 European Champ., Figure Skating: Men Short Programme (live) 17:00 - African Cup of Nations Football: Group Stage: Sudan v Angola (live) 19:00 Game, Set and Mats 19:30 -

African Cup of Nations Football: Group Stage: Cote d’Ivoire v Burkina Faso (live) 22:00 - European Champ., Figure Skating 23:00 European Poker Tour.

Go Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - The FA Cup: Rd 3 replay: Leicester City v Nottingham 09:00 - Barclays PL: Wk 24: Review 10:00 -

PGA Abu Dhabi HSBC Golf Champ.: Day 1 (live) 14:00 Serie A: Rd 19: Udinese v Catania 16:00 - Barclays PL: Wk 24: Man. C. v Tottenham H 18:00 - FIFA Futbol Mundial 18:30 - Serie A: Rd 19: Siena v Napoli 20:30 - ERC Heineken Cup: Rd 6: Cardiff v Racing Metro 22:30 - Scottish PL: Rd 24: Highlights 23:00 - PGA Abu Dhabi HSBC Golf Champ.: Day 1.

Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Serie A: Rd 19: Siena v Napoli 11:00 - ERC Heineken Cup: Rd 6: Cardiff v Racing Metro 13:00 - Trans World Sport 14:00 - PGA Volvo Golf Champ.: Day 4 18:00 - The FA Cup: Rd 3 replay: Leicester City v Nottingham 20:00 - Arsenal World 20:30 - PL World: Wk 24 21:00 - Roma Channel.

Melita Sports 1 • melita 701 19:00 - Bundesliga: FC Schalke v VfB Stuttgart (r) 20:50 Copa Libertadores: Internacional v Once Caldas (r) 22:35 - The Poker Stars: Net Big Game#35 23:20 - La Liga:

Real Madrid v Athletic Bilbao (r).

Malta Stars • melita 614 08:00 - Melita GFA 1st Div. (r) 09:50 - MFA Futsal League 1st Div.: Naxxar Motors v Excess RP (r) 11:10 - U*Bet F.A.Trophy: Balzan v Floriana (r) 13:35 - MOC Olympic Special (r) 14:10 - Malta Rugby

Football Union (r) 15:45 - 3 Pointer (r) 16:25 - U*Bet F.A.Trophy: Balzan v Floriana (r) 19:00 - MOC Olympic Special 19:35 - Melita GFA 1st Division 21:25 - MFA Futsal League 1st Div.: Naxxar Motors v Excess RP (r) 22:45 - Malta Basketball Association (r) 00:10 - Melita GFA 1st Div. (r).

Football Stars 1 • melita 615 08:00 - Bundesliga: FC Schalke v VfB Stuttgart (r) 09:55 npower Champ.: Southampton v Leicester City (r) 11:45 - La Liga: Osasuna v Valencia (r) 13:35 - Bundesliga: 1.FC

Kaiserslautern v Werder Bremen (r) 15:30 - La Liga: Malaga v Barcelona (r) 17:20 Carling Cup: SF 2nd Leg Liverpool v Man. C. (r) 19:10 Bundesliga: FC Schalke v VfB Stuttgart (r) 21:05 - La Liga: Osasuna v Valencia (r) 22:55 Bundesliga: 1.FC Kaiserslautern v Werder Bremen (r).

Football Stars 2 • melita 615 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 Bundesliga: FC Schalke v VfB Stuttgart (r) 16:10 - La Liga: Osasuna v Valencia (r) 18:00 Bayern Munich TV 21:00 Barca TV 00:00 - Bayern Munich TV. All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - NBA: Boston @ Washington (r) 16:00 - WMRT: Sweden: Short Highlights (r) 16:30 - NBA Live (r) 16:55 Tour Bass Fishing: 2010 FLW Outdoors (r) 17:50 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 - NBA Live 19:15 - WWE: NXT 20:05 Ping Pong: World Champ. (r) 21:00 - European Poker Tour: Caribbean Adventure 2010: WC of Poker Show 2 21:50 WMRT: Sweden: Short Highlights (r) 22:20 - WWE: NXT (r) 23:10 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Passatemp 25

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Mimdudin>5. Sab sku]a biex idabbar rasu (5) 6. Fjamma kbira (5) 7. Drapp abjad qisu filoxx irqiq li bih titg[atta l-ferita (5) 10. {sieb li wie[ed irid jil[aq (5) 11. Il-prezz tal-o;;ett (5) 12. G[a;eb, storbju (5) 14. Dari l-bniet kienu jilag[bu bihom (5) 16. Mhux tqil (5) 17. Ikkmanda (5) 18. Te]amina bir-reqqa (5)

18

Weqfin>1. Kastig (6) 2. {uta tajba mixwija (6) 3. Skartatur (6) 4. Mal-[a;ra t-tajn, immedjatament (6) 8. u 12. Spi//a bla /ente]mu (5,6) 9. Kura;;u], qalbu f’idu (5) 12. Ara 8 13. T[awwad, tfixkel (6) 14. Spi//a fix-xejn, evapora (6) 15. Awtentiku (6)

Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. (G)Rigal; 6. Nifed; 7. Skiet; 10. Russi; 11.

Vojta; 12. Draft; 14. u 18. Sekondiera; 16. Tigan; 17. Trakk.

Weqfin> 1. Pretur; 2. u 3. Tlikki tlikki; 3. u 8. Intervistat; 4.

Ndiema; 9. Fjakk; 12. Dirett; 14. Skalda; 15. Nuqqas.

Sur Kummissarju…

Meta kienet tmur it-Tennis Club, is-Sinjura Matilde kien jittantaha membru tal-klabb. Kien idejjaqha bi kliemu, jg[idilha [afna xorti u jikkumplimentaha ]]ejjed. Insomma, ma kinitx tie[u gost b’/ertu kliem li kien jg[idilha. Marret tirrappurtah lill-Kummissarju. Minn dak li qalet lillKummissarju ara intix kapa/i tindika fost il-folla min kien dak li kien idejjaq lis-Sinjura Matilde?

G{AT-TFAL

Soluzzjonijiet

Sudoku

Hawn sitt ifniek numerati. X’inhuma l-akkoppjamenti jekk taf li hawn tliet pari differenti?

Sur Kummissarju

Tliet pari ta’ fniek

Romeo kien miexi g[al g[onq it-triq meta ltaqa’ ma’ Reno, [abib tieg[u.

Romeo staqsieh: “G[andek tislifni mitt ewro?”

Reno wie;bu: “Jiddispja/ini, m’g[andix fuqi.”

Romeo qallu: “U d-dar?”

Reno pront wie;bu: “Id-dar kul[add tajjeb, grazzi!”

Ir-ra;el hu dak li jinsab bilwieqfa kwa]i fin-nofs, i]omm pala tat-tennis b’idejh it-tnejn, liebes kalzetti /ari u basket imdendel wara dahru.

Ir;iel o[ra jirrappre]entaw l-istess karatteristi/i, imma mhux kollha flimkien.

Ried jissellef

Tliet pari ta’ fniek

Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.

2 u 5; 1 u 6; 3 u 4.

Sudoku

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

26 Klassifikati PROPRJETÀ Bu;ibba

APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open plan living u dining, k/ina fitted, box room, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tassodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift.

Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.

{al Luqa

APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tassodda, k/ina#living#sitting, utility. Prezz jibda minn €104,821(Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.

{al Qormi

GARAXX 21 pied x 72 pied u g[oli 13-il filata, bilparapett, bit[a u toilet. ?emplu 21466304 jew 79730840.

{al Qormi – San Bastjan

APPARTAMENT bi tliet kmamar tas-sodda u garaxxijiet. Prezz €83,000 u [wienet kbar 200sqm /entrali [afna u tajbin g[al kull negozju. ?emplu 99477271.

I]-}ejtun, Bir id-Deheb u Marsaskala

APPARTAMENTI b']ew;

kmamar tas-sodda jew tlieta semi-finished u garaxxijiet .

Prezz minn € 82 , 500 . ?emplu 9947727 1.

I] - }urrieq , Bubaqra

TERRACED house kbira , erba ’ kmamar tas sodda , ]ew; kmamar tal banju , k/ina , washroom , ]ew; terraces , ]ew; kmamar tal - istudju , kompluta b ’ garaxx ta ’ 1 0 karozzi u ;nien ta ’ 30 pied bil - bir . Prezz € 338 , 000 . ?emplu 99422082 .

L - Imqabba

HOUSE of character ( unconverted) bi tliet kmamar tas - sodda . Prezz €1 00 , 000 . ?emplu 99473439 .

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem il ba[ar , b ’ veduti u bi tliet kmamar tas - sodda . ?emplu 79843698 .

Proprjetà

U artijiet g[all - i]vilupp . ?emplu 99473354 jew 2 1 387082 .

NIXTRI PROPRJETÀ Maisonette

F ’ BIRKIRKARA . ?emplu 79844384.

VETTURI BMW 320d

2006, saloon, automatic, artic green, full extras, white leather interior, 45000 mil. €19,500 o.n.o. ?emplu 99449106.

Range Rover

CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.

Kia Mentor

PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt.

Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

G[al kull xog[ol

TA’ madum tal-art u tal[ajt, qlug[ ta’ kmamar talbanju, xog[ol ta’ plumber, kisi bil-;ibs u gypsum boards. ?emplu 79091057.

Nixtri

GARAXX in-na[a taliskola tal-Gvern, San Pawl ilBa[ar. ?emplu 99887233.

Ni]barazza

DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Tiswijiet fil-pront u filpost

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Tombla sheets

B’NUMRI kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew

ibag[tu email fuq

pbonnici@bonniciprintingpre ss.com

G{ALL-BEJG{ Bibien

SETT ta’ seba' bibien ;odda ta’ ;ewwa, bojod bir-rig taddeheb, g[adhom fil-kaxxi, prodott Taljan, qies standard.

Prezz ra;onevoli. ?emplu 79221700.

Heidelberg Platen

10” x 15” f’kundizzjoni perfetta u mutur Suzuki 100A. ?emplu 79603048.

Magni tal-injam

?ANA 20”, spindle moulder, radial armsaw, sandpaper tal-karru u sandpaper orizzontali. ?emplu 21667278 jew 79804767.

Mejda tonda

TAL-A{MAR mastizz.

Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn.

Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor talkompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[allkbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Mobile kiosk

BIL-PERMESSI kollha f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79705588.

Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

27 FOOTBALL F’G{AWDEX KAMPJONAT MELITA I DIVI}JONI

Nadur wa[edhom fuq quddiem Nadur Y...............................6 Victoria H...........................1

Nadur Youngsters, b’wirja o[ra kollettiva u konvin/enti, irnexxielhom jiksbu reb[a o[ra kontra Victoria Hotspurs minkejja li sabu ru[hom minn ta[t. Bit-tliet punti miksuba issa jinsabu fuq quddiem talklassifika wa[edhom. Din irreb[a tennistika kienet mist[oqqa hekk kif b’koordinazzjoni tajba ssuperaw lill-avversarji Rabtin bi tliet gowls f’kull taqsima. Hotspurs, li g[alihom iddebutta rRumen Grigore Galbura, sabuha diffi/li kontra l[effa tal-attakkanti Nadurin.

Fis-17-il minuta kienu rRabtin li fet[u l-iskor b’xutt fil-baxx minn tarf il-kaxxa tal-eks IAN XUEREB li inganna b'Muscat. Irreazzjoni tal-Youngsters kienet immedjata u erba’ minuti wara kienu sfortunati meta daqqa ta’ ras ta’ Milos Stojanovic kienet ikklerjata g[al corner minn Grima meg[jun mill-mimduda.

Mill-azzjoni tal-corner sussegwenti Nadur ing[ataw penalty g[al hands ta’ Tramboo u mill11-il metru CLAUDIO ANTUNES kiseb id-draw.

Nadur ma [arsux lura u fid-39 minuta qalbu r-

ri]ultat. Cross ta' Portelli lejn Simoncic li t-tentattiv tieg[u ma kienx ikklerjat, bil-ballun jasal f’saqajn JOSEPH GRIMA li minn ftit passi bog[od kompla g[al ;ewwa. Mal-45 minuta CLAUDIO ANTUNES stabbilixxa vanta;; doppju g[an-Nadurin.

Fir-raba’ minuta tat-tieni taqsima Nadur kellhom penalty ie[or wara foul tassostitut Anthony Briffa fuq Antunes u din id-darba kien il-captian ANTHONY PORTELLI li ni]]el ismu fost l-iskorers. Fit-13-il minuta Hotspurs tke//ielhom Anthony Briffa wara li kien muri t-tieni karta safra u Nadur kabbru l-iskor minn JOSEPH GRIMA u fis-37 minuta b’xutt fil-baxx minn tarf ilkaxxa ta’ ALEX SIMONCIC. Nadur Y: M. Muscat, J.

Meilaq, R. Meilaq, P. Camilleri (M. Portelli), A. Simoncic, C. Mercieca, M. Stojanovic (C. Debono), S. Attard, C. Antunes, A. Portelli, J. Grima (S. Muscat).

Victoria H: M. Grima, J. Farrugia (J. Pace), A. Tramboo, J. Azzopardi, R. Grech, D. Bellotti, D. Farrugia, O. Farrugia, I. Xuereb, M. Tabone (A. Briffa), G. Galbura.

Referee: Malcolm Spiteri

Kif jinsabu I Div L R D T F K Pt

Xewkija T Nadur Y SK Victoria W Xag[ra Utd Sannat L Victoria H G[ajnsielem

Claudio Antunes (Nadur) issikkat minn Manwel Tabone (Hotspurs)

Double g[al Xag[ra G[ajnsielem.........................3 Xag[ra Utd.........................4

Xag[ra United g[al darb’o[ra kisbu reb[a stretta fuq G[ajnsielem biex bit-tliet punti miksuba qab]u wa[edhom fit-tielet post talklassifika. Ir-reb[a ta’ Xag[ra dehret li se tkun fa/li meta fet[u vanta;; ta’ erba’ gowls, i]da wara rrilassaw bil-kbir u rriskjaw [afna. G[ajnsielem, minkejja dak id-distakk qawwi, g[arfu jag[mlu reazzjoni qawwija bi tliet gowls fi disa' minuti. Kienet partita mimlija gowls u rri]ultat baqa’ in/ert sal-a[[ar.

Il-vanta;; tal-United wasal fil-35 minuta meta EJOFIR

NKWOCHA ]marka tajjeb g[al pass ta’ Joseph Xerri, u wara li kkontrolla, tefa’ gewwa. Xag[ra komplew jinsistu u rduppjaw fil-41 minuta meta Dos Santos reba[ ballun fuq il-linja u mis-su;;eriment tieg[u MICHAEL BEZZINA g[eleb lil Grech mill-vi/in. Tliet minuti wara kien THIAGO DOS SANTOS li kabbar ilvanta;; b’xutt angulat wara pass ta’ Nkwocha.

G[at-tieni fa]i, Xag[ra re;g[u [ar;u jattakkaw u wara erba’ minuti MICHAEL BEZZINA g[amilhom erbg[a b’doppjetta personali. Fil-11il minuta JASON PORTELLI skorja minn corner dirett u

9 8 9 8 9 9 8

6 2 1 22 9 20 6 1 1 25 14 19 3 5 1 17 12 14 3 3 2 10 10 12 3 1 5 9 14 10 1 2 6 9 19 5 0 2 6 10 24 2

naqqas l-iskor u ]ew; minuti wara kien CHARLON TABONE li g[eleb lil Vella minn ]ew; passi bog[od.

Inkora;;uti minn dan, ilBlacks komplew bir-rimonta tag[hom biex fid-19-il minuta resqu ferm vi/in l-avversarji tag[hom meta kien il-captain JOSEPH BUTTIGIEG li skorja b’xutt mill-vi/in.

G[ajnsielem wettqu l-a[[ar sforzi tag[hom fl-a[[ar minuti u fil-41 minuta kien Matthew Vella li salva f’]ew; attentati l-free-kick ta’ Jason Portelli u ]ew; minuti fuq il[in, minn cross ta’ Tabone, Portelli ni]]el lejn Joseph Buttigieg li minn tarf il-kaxxa falla l-konklu]joni bi ftit.

G[ajnsielem: J. Grech, P.

Camilleri, J. Grech, J. Buttigieg, J. Xerri, S. Azzopardi, J. Portelli, C. Tabone, J. Attard, A. Smyth, C. Grima (J. Azzopardi).

Xag[ra Utd: M. Vella, M. Azzopardi, S. Sultana, J. Bartolo, M. Bezzina, M. Buhagiar, J. Xerri, A. Farrugia (V.J. Saliba), M. Scerri, T. Dos Santos, E. Nkwocha Referee: Philip Farrugia

KAMPJONAT MELITA II DIVI}JONI

Ker/em Ajax iktar vi/in it-titlu

G[arb R...............................1 Ker/em A............................8

Kif jindika r-ri]ultat finali, Ker/em Ajax komplew g[addejjin ming[ajr riserva biex qeg[din dejjem joqorbu lejn it-titlu minkejja li g[adna f’nofs kampjonat. Kienet konferma o[ra tad-dominanza tag[hom fuq it-timijiet l-o[ra.

Reb[a li mmaturat b’erba’ gowls f’kull taqsima.

Ker/em, minkejja li bdew kontra r-ri[, [adu biss 12-il minuta biex fet[u l-iskor bi free-kick angulat ta’ JEAN PAUL MIZZI. Ker/em imbag[ad irduppjaw fit-28 minuta b’xutt minn barra lkaxxa ta’ SABRI RAIS u fil31 minuta huma kabbru lvanta;; minn JEAN PAUL MIZZI u fil-35 minuta kien MALCOLM VELLA li g[amilhom 4-0.

It-tieni fa]i kienet replika g[all-ewwel wa[da u wara tliet minuti MICHAEL TABONE ]ied ie[or b’xutt

minn barra l-kaxxa. Fid-19-il minuta Ker/em re;g[u skurjaw minn JEAN PAUL MIZZI li kiseb ukoll tripletta.

Fit-23 minuta G[arb irnexxielhom jiskurjaw luniku gowl tag[hom permezz ta’ ALAN CINI wara li Courtney Mercieca kien tajjar qasir il-free-kick ta’ Luke Mizzi. Man-nofs sieg[a kien is-sostitut ANDREW MIZZI li approfitta minn in/ertezza fid-difiza u kkonkluda f'lasti vojta u l-istess ANDREW MIZZI ssi;illa din ir-reb[a kbira tal-Ajax fid-39 minuta.

G[arb R: J. Xiberras, L. Mizzi, A. Mizzi, R. Camilleri (M. Saliba), T. Bartolo, C. Mercieca, R. Vella, J. Portelli, C. Muscat, C. Attard, A. Cini.

Ker/em A: C. Mercieca, F. Camilleri (H. Grech), M. Vella, C. Attard (A. Buttigieg), M. Tabone, M. Vella, J.P. Mizzi, J. Debrincat, S. Rais (A. Mizzi), A. Grech (K. Mifsud).

Referee: Joe Agius

Double g[al Oratory Youths Munxar F. …...........0 Oratory Y..............4 Oratory Youths b’]ew; gowls f’kull taqsima

ssuperaw lil Munxar Falcons biex issa jinsabu wa[edhom fit-tieni post. Kienet reb[a mist[oqqa li fiha re;g[u spikkaw g[all-Youths iddiversi ]g[a]ag[ li qed jintrodu/u f’dan l-ista;un.

Bidu tajjeb minn Oratory Youths hekk kif wara seba’ minuti fet[u l-iskor b’xutt angulat mal-art ta’ CHRISTIAN CARDONA. Fil-25 minuta rduppjaw permezz ta’ MARVIN GRECH u mbag[ad laqtu lmimduda b’tentattiv ta’ Alex Sacco.

Fil-11-il minuta tat-tieni taqsima ANDREA DEBRINCAT kabbar ilvanta;; u fil-21 minuta l-

istess DEBRINCAT kiseb doppjetta personali meta birras ikkonkluda cross tassostitut Keith Farrugia.

Munxar F: D. Spiteri, S.

Attard, G. Sillato, R. Hili (S.P. Parnis), O. Curmi, M. Pace, D. Borg, M. Azzopardi, D. Pace, K. Xerri (J. Calleja), K. Borg (J. Borg).

Oratory Y: E. Fenech, M. Grech, J. Mizzi, J. Galea, M. Cremona, C. Cardona, A. Debrincat (J. Attard), D. Lautier, A. Sacco, R. Mercieca (J. Grech), F. Cini (C. Xuereb).

Referee: Paul Apap Munxar fir-raba’ post Qala S..................................0 Munxar F. …......................4 Munxar Falcons b’]ew; gowls f’kull taqsima ssuperaw lil Qala Saints.

Kienet reb[a mist[oqqa hekk kif kienu a[jar mill-avversarji u qab]u fir-raba’ post talklassifika.

Fit-32 minuta Munxar ]blukkaw ir-ri]ultat minn WILLIAM CASSAR u

Kif jinsabu II Div L R D T F K Pt Ker/em A Oratory Y St Lawrence Munxar F }ebbu; R Qala S G[arb R

10

9 9 10 9 10 9

9 1 0 39 5 6 1 2 23 11 5 1 3 16 12 4 2 4 15 12 4 0 5 11 24 2 1 7 10 22 0 0 9 7 31

28 19 16 14 12 7 0

minuta fuq il-[in kien MICHAEL PACE li rdoppja.

Fit-tieni taqsima, Munxar baqg[u l-a[jar u kabbru lvanta;; fil-25 minuta b’daqqa ta’ ras ta’ MARIO AZZOPARDI u man-nofs sieg[a l-istess plejer issi;illa r-reb[a.

Qala S: F. Buttigieg, G. Cefai,

M. Zerafa (J. Abela), M. Mifsud, M. Bonello, P.A. Attard, M. Buttigieg, A. Vella, C. Portelli (F. Mumford), D. Abela, N. Portelli.

Munxar F: D. Spiteri, S. Attard, R. Hili, G. Sillato, J. Calleja, M. Azzopardi (K. Xerri), D. Borg, D. Pace (S.P. Mizzi), M. Pace, W. Cassar, O. Curmi (M. Xerri).

Referee: Pierre Azzopardi

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

28 Sport ASM

Galea jiddomina l-klassifika fuq Ritmo Nhar il-{add lAsso/jazzjoni Sport Muturi organizzat it-tmien programm tal-Kampjonat Autocross millASM u Pasta Poiatti. Ilprogramm kien jikkonsisti f’ti;rijiet bil-karozzi Autocross.

Il-programm kien iddominat minn Patrick Cassar fuq Opel Corsa tul il-;urnata kollha. {in minnhom spikkat ti;rija partikolari waqt it-tielet Heat meta tliet kompetituri li b[alissa qed ji;ru quddiem filkampjonati tal-ASM Motocross setg[u juru lkapa/ità tag[hom fis-sewqan sportiv.

Cassar [a l-[ar;a u kien segwit minn Christian Galea fuq Fiat Ritmo u Mario Scicluna fuq Opel Corsa fittielet post. Tul dawn il-[ames dawriet f’din it-ti;rija ma nbidel xejn. Din it-ti;rija li titla' bil-polza serviet ta' warm-up g[all-finali tal;urnata peress li l-istess tliet sewwieq kienu flimkien fuq l-

istart line fil-finali ta’ Klassi A. Bidu tajjeb kien g[al Galea fil-finali segwit minn Cassar u Scicluna, b’ripetizzjoni g[atti;rija li kellhom f’Heat numru 3. Imm din id-darba Galea rnexxielu jie[u l-ewwel po]izzjoni minkejja li Cassar ipprova jwassal il-karozza tieg[u g[al po]izzjoni billi g[amel pressjoni fuq Galea.

Kienu ftit l-okka]jonijiet minn Cassar fejn kellu lil Scicluna li kien fix-xena u kien ukoll qed jag[mel pressjoni fuq Cassar.

Ftit qabel tmiem il-finali ta' disa' dawriet g[al Cassar kien kollox mitmum wara ]ball ]g[ir meta mess tyre minn mal-;enb tal-korsa u wara ]viluppatlu [sara mekkanika fir-rota u rtira. Il-finali ntreb[et minn Galea segwit minn Scicluna u Abela fuq Opel Nova rispettivament.

Fil-Klassi B rajna lil Manuel Muscat fuq Opel Corsa u Matthew Borg fuq

Christian Calleja fuq Opel Corsa

Vauxhall Nova li serqu lewwel ]ew; postijiet segwiti minn Lennie Cortis fuq Fiat Uno u Joseph Caruana Fuq Opel Nova. Muscat spi//a

rebbie[ quddiem Borg u Zammit rispettivament.

Attività o[ra se ssir nhar il{add 5 ta’ Frar. Il-programm jibda fil-11 a.m. u jkun

jikkonsisti f’karozzi Autocross li jkun qed jikkompetu filkorsa b’direzzjoni kontra larlo;; u l-muturi Motocross ta' Klassi A u B.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL F'G{AWDEX

Melino du Rib jirba[ il-finali tal-Baileys Feeds f'Ta' X[ajma Dan l-a[[ar fil-korsa Ta' X[ajma fix-Xewkija, G[awdex, saret it-ti;rija finali g[at-Tazza Baileys Feeds.

Matul din is-sitt laqg[a, li kienet tinkludi 10 ti;rijiet, saru wkoll tliet finali li kienu dik g[all-Klassi C#D, wa[da g[all-Klassi A1 u o[ra g[a]]wiemel tal-Klassi A#B kollha fuq distanza ta' 2100.

L-aktar finali mistennija, dik tal-Klassi A1, intreb[et minn Carmel Debono fuq Melino du Rib. Hu temm quddiem Bonus Kall misjuq minn Karl Caruana waqt li Janitor, misjuq minn Carmel Cauchi, da[al it-tielet.

Karl Caruana rnexxielu jirba[ il-finali Klassi A#B bi]-]iemel Mealington. Dan

temm l-ewwel quddiem Tip Tip Tap misjuq minn Mario Bugeja u Victory Farming ta[t il-gwida ta' Peter Paul Said.

Il-finali Klassi C#D intreb[et minn Madiden Flash misjuq minn Paskalino Cefai li temm l-ewwel quddiem L’Echo de Cerpi misjuq minn Joseph Mercieca u Tap Dancing li ta[t ilgwida ta' Carmel Cauchi temm it-tielet.

F'kelmtejn tal-okka]joni /Chairman tal-Asso/jazzjoni G[awdxija waqt li rringrazzja lill-isponsors qal li din kienet laqg[a li issa da[let filkalendarju tat-ti;rijiet f'G[awdex u tkun mistennija mhux biss mid-dilettanti ta]-

Ir-rebbie[a tal-finali tal-kompetizzjonijiet Baileys Feeds waqt il-pre]entazzjoni

]wiemel imma minn dawk kollha li jsegwu lkompetizzjonijiet organizzati

fuq ba]i regolari. Huwa qal li l-Asso/jazzjoni tapprezza lappo;; tas-sidien G[awdxin u

anke dawk Maltin li qed isiru aktar familjari mal-kumpless tal-korsa f'Ta' X[ajma.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Sport 29 OPEN TAL-AWSTRALJA

Djokovic kontra Murray fis-semifinali Sharapova kontra Kvitova fil-finali In-numru wie[ed fid-dinja Novak Djokovic g[eleb lil David Ferrer biex ibbukkja post fis-semifinali talAustralian Open fejn issa jaffronta lill-Britanniku Andy Murray. Dan tal-a[[ar, filkwarti tal-finali l-o[ra g[eleb lil Kei Nishikori biex g[adda g[as-semifinali tal-ewwel Grand Slam tas-sena.

Il-holder Djokovic deher li we;;a’ ftit il-hamstring waqt it-tieni set i]da xorta rnexxielu jirba[ bi skor ta’ 6-4, 7-6, 6-1 f’partita li damet sag[tejn u 44 minuta. Il-Britanniku Murray kellu bi//a xog[ol ferm inqas diffi/li minn Djokovic meta [are; rebbie[ bi skor ta’ 6-3, 6-3, 6-1.

Il-partita bejn Djokovic u Ferrer kienet partita li t-tennista mis-Serbja, aktar milli reba[ha grazzi g[all-klassi tieg[u, reba[ha min[abba listamina tajba li g[andu. L-

iSpanjol Ferrer impenja lil Djokovic g[al [in twil i]da nnumru wie[ed fid-dinja, li matul l-2011 kellu l-aqwa sena fil-karriera tieg[u, irre]ista u [are; rebbie[.

“Ferrer i;ieg[lek ta[dem [afna fil-court. Meta tkun f’din il-fa]i tal-kompetizzjoni u tilg[ab kontra tennista b[alma hu Ferrer trid tkun fi]ikament preparat inkella titlef,” qal Djokovic.

Ta’ min jinnota li g[all-partita ta’ Djokovic kien hemm pre]enti l-kow/ ta’ Murray u bla dubju dan [a gost li Djokovic kellu jie[u battikata sew biex g[adda g[all-fa]i li jmiss.

Murray ma kien qatt f’periklu li ji;i eliminat kontra l-:appuni] Nishikori. Dan tala[[ar kien elimina lil Tsonga fir-rawnd ta’ qabel u [afna [asbu li se joffri sfida aktar denji lill-Isko//i].

Wara l-partita Nikishori lmenta dwar u;ig[ f’g[onqu u qal, “Illum ma kellix serves tajbin min[abba g[onqi.

Minkejja t-telfa kuntent bilfatt li qed nilg[ab l-a[jar tennis waqt il-grand Slams.”

Min-na[a tieg[u Murray jidher li din is-sena jinsab blaqwa /ans li jirba[ l-ewwel Grand Slam fil-karriera tieg[u. Dan biddel il-kow/ u l-istil ta’ log[ob li qed ju]a jidher li qed jikseb ir-ri]ultati mixtieqa. Bla dubju, l-akbar test s’issa se tkun is-semifinali kontra t-tennista numru wie[ed fid-dinja.

Intant, fil-kategorija tannisa, ir-Russa Maria Sharapova g[addiet g[allfinali fejn issa tilg[ab kontra Petra Kvitova f’dik li se tkun repetizzjoni tal-finali ta’ Wimbledon. Sharapova eliminat lil Ekaterina Makarova bi skor ta’ 6-2, 6-3. Makarova,

Djokovic ji//elebra r-reb[a fuq David Ferrer

fir-rawnd ta’ qabel, eliminat lil Serena Williams.

It-tennista numru tnejn fiddinja, Petra Kvitova g[elbet lit-Taljana Sara Errani bi skor ta’ 6-4, 6-4. Ta’ min jg[id li jekk Kvitova tirba[ l-Open Awstraljan titla’ fl-ewwel post

tar-rankings mondjali u taqbe] lil Kim Clijsters.

“G[all-bidu [assejtni daqsxejn nervu]a min[abba li kont il-favorita u [add ma kien jistenna li Errani tg[addi g[allfinali,” qalet Kvitova wara lil Errani.

FUTBOL

Ronaldinho kien a[jar minn Messi – Belletti

Ronaldinho (xellug) u Lionel Messi, ]ew; stilel tal-futbol li matul dawn l-a[[ar snin libsu l-gear ta’ Barcelona

L-eks plejer ta’ Barcelona, Belletti jemmen li Ronaldinho fl-aqwa tieg[u kien a[jar minn Lionel Messi. Minbarra dan Belletti sostna wkoll li jemmen li t-tim li kien jilg[ab fih hu, dak tal-2007, kien aqwa mit-tim attwali ta’ Barcelona.

“Nemmen li kellna tim a[jar g[ax a[na lg[abna kontra avversarji aqwa. A[na konna nissieltu g[all-kampjonat kontra Real Madrid li dak i]-]mien kellhom plejers b[alma huma Zidane, Ronaldo u Figo.

Barra minn hekk, fl-Ewropa konna nilag[bu kontra l-Milan ta’ Kakà filwaqt li Liverpool ukoll kienu b’sa[[tihom,” spjega Belletti.

Belletti kien telaq minn ma’ Barcelona fl-2007 u ng[aqad ma’ Chelsea u sena ilu [abbar li kien se jirtira mill-futbol. Il-plejer Bra]iljan kompla jitkellem dwar i]-]ew; stilel ta’ Barcelona, Ronaldinho u Messi.

“Ronaldinho lag[ab kontra avversarji aktar diffi/li. Messi g[andu aktar g[ajnuna milli kellu Ronaldinho fit-tim. Jekk ikolli nag[]el bejn Ronaldinho jew Messi nag[]el lil Ronaldinho,” qal Belletti.

Ronaldinho ng[aqad ma’ Barcelona

ming[and PSG fl-2003 u g[en lill-klabb Katalan jirba[ diversi unuri fosthom ilkampjonat Spanjol u /-Champions League. Fl-2004 u fl-2005 Ronaldinho ;ie nominat ukoll b[ala l-Aqwa Player fidDinja. Fl-2008 dan ing[aqad ma’ Milan.

Minn na[a l-o[ra, Messi ddebutta ma’ Barcelona fl-2004 u minn dakinhar ‘l hawn reba[ [ames kampjonati Spanjoli, tliet Champions Leagues u darbtejn itTazza tad-Dinja tal-Klabbs.

Intant, it-tim attwali ta’ Barcelona mmexxi minn Pep Guardiola ;ie inklu] f’lista li [ar;et il-FIFA, lista ta’ erba’ klabbs li [allew il-marka tag[hom fl-istorja tal-futbol.

L-erba’ timijiet li ;ew inklu]i f’din illista huma l-Ajax ta’ Johan Cruyff, ilMilan ta’ Sacchi, il-Juventus ta’ Lippi u Barcelona ta’ Pep Guardiola.

Ta’ min jinnota li timijiet b[alma huma Real Madrid ta’ Zidane, Ronaldo, Beckham u Figo, Man Utd, rebbie[a tatTreble fl-1999, Arsenal rebbie[a tal-kampjonat bla telfa fl-2004 u Inter, rebbie[a tat-Treble fl-2010, t[allew barra.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

30 Sport FUTBOL

Tevez se jer;a’ jappella L-attakkant ta’ Man City, Carlos Tevez, min[abba lkwistjoni li kellu mal-klabb, s’issa tilef is-somma ta’ madwar 9.3 miljun lira sterlina meta wie[ed iqis is-salarji, multi u bonuses. Issa, dan hu lest li jer;a’ jappella biex jie[u lura ftit minn dawn ilflus.

Il-problemi bejn Tevez u Man City bdew meta dan irrifjuta li jid[ol b[ala sostitut fil-partita valida mi/Champions League bejn

Bayern Munich u Man City.

Hu mifhum li Man City ilhom ma j[allsu lil Tevez minn Novembru u l-attakkant Ar;entin kien qed jaqla’ madwar 200,000 elf lira sterlina fil-;img[a.

Minbarra dan, l-eks plejer ta’ Man Utd ;ie mmultat 1.2 miljun lira sterlina min[abba li rrifjuta li jirritorna millAmerika t’Isfel.

Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i Tevez qed jippjana li jressaq appell quddiem il-

Premier League min[abba din il-multa li tawh City. Tevez di;à kien appella din idde/i]joni quddiem il-bord talklabb aktar kmieni dan ixxahar i]da l-appell ma ntlaqax. Jekk Tevez jidde/iedi li jer;a’ jappella jrid jag[mel dan sat-30 ta’ Jannar.

B[alissa, City qed ifittxu li jbieg[u lil Tevez u fost ilklabbs interessati li jakkwistaw is-servizzi ta’ Tevez hemm PSG, Inter u Milan.

DIXXIPLINA

FORMULA 1

Petrov jista’ jirritorna Vitaly Petrov ]vela li qed jistenna de/i]joni importanti li g[andha tittie[ed ;img[a o[ra biex ikun jaf hux se jie[u sehem fil-Formula 1. Fi tmiem l-ista;un li g[adda Petrov tilef postu ma’ Renault (illum il-;urnata Lotus).

Kien hemm spekulazzjonijiet li s-sewwieq Russu jista’ wkoll jing[aqad ma’ Caterham F1 biex jimla post il-veteran Taljan Jarno Trulli.

Din il-;img[a kien hemm rapporti li dan jista’ wkoll ikun inkarigat b[ala sewwieq mal-Pirelli.

Dawn ir-rapporti bdew ji//irkolaw fil-;urnali min[abba li Petrov kien pre]enti waqt pre]entazzjoni tal-Pirelli ;ewwa Abu Dhabi.

L-attakkant ta’ Man City, Carlos Tevez

Mistoqsi dwar din il-possibiltà Petrov qal, “B[alissa ma nista’ ng[id xejn. Nitlobkom tistennew imqar ;img[a g[ax b[alissa nixtieq ni]vela xi [a;a imma ma nistax. Nixtieq nibqa’ ntellaq fil-Formula 1 g[ax jekk nitlef sena tkun diffi/li biex tirritorna,” qal Petrov.

L-istess Petrov qal li lPirelli stiednuh biex ikun parti mill-attività i]da fl-istess waqt ma /a[adx li dan jista’ jkun inkarigat b[ala sewwieq mag[hom.

“Il-Pirelli qed ja[dmu [afna fir-Russja u fil-futur ma neskludix li jien nista’ nkun parti mill-pro;ett tag[hom,” qal is-sewwieq ta’ 27 sena.

L-ista;un jibda fl-Awstralja

fit-18 ta’ Marzu u l-provi bilkarozzi jibdew fl-ewwel ;img[a ta’ Frar.

Attwalment il-Pirelli g[andhom lill-Bra]iljan Lucas di Grassi b[ala sewwieq mag[hom i]da d-Direttur talPirelli, Paul Hembery indika li hemm post g[al Petrov fi [dan il-kumpanija.

“Hemm [afna xog[ol u testing xi jsir. Kwalunkwe sewwieq b’esperjenza vasta hu tajjeb g[alina,” qal Hembery.

Petrov tilef postu ma’ Renault sena ilu u floku kien [a postu Romain Grosjean.

Mistoqsi biex jikkummenta dwar dan Petrov irrifjuta li jikkummenta u jattakka lilleks tim tieg[u.

Sospi]i [ames plejers Il-Kummissarju tadDixxiplina ssospenda [ames plejers wara li ntlag[bu l-partiti validi mirraba’ rawnd tal-U*BET FA Trophy. Id-difensur ta’ Mosta Yannick Ossok ;ie sospi] ]ew; log[biet filwaqt li Joseph Zerafa ta’ B’Kara, Gilbert Camilleri ta’ Lija, Patrick Borg ta’ Marsaxlokk u Steve Bezzina ta’ Sliema kienu sospi]i partita kull wie[ed.

Il-kow/ ta’ Mosta, Steve D’Amato ;ie sospi] g[al ]ew; partiti.

Min[abba li Birkirkara, Marsaxlokk u Sliema Wanderers ;ew eliminati mit-trophy, Zerafa, Borg u

Bezzina se jitilfu l-partiti tal-kampjonat ta’ tmiem il;img[a. Camilleri se jitlef il-partita li jmissu t-tim tieg[u fl-Ewwel Divi]joni.

Ossok u D’Amato se jiskontaw din is-sospensjoni fit-trophy. Il-poloz tat-trophy jitilg[u b[al-lum ;img[a u b’hekk Ossok u Camilleri jkunu jafu kontra min se jiskontaw din issospensjoni. F’ka] li Mosta jg[addu g[all-fa]i li jmiss D’Amato jkun fadallu partita o[ra x’jiskonta, jekk le, jiskonta l-partita fil-kampjonat.

Intant, mit-Tielet Divi]joni, Clayton Bonello ta’ Mdina ;ie sospi] partita.

BOXING

Daqqa ta’ [arta g[an-negozjati bejn Haye u Klitschko In-negozjati biex issir ;lieda bejn il-boxer Britanniku David Haye u wie[ed bejn l-a[wa Klitschko [adu daqqa ta’ [arta. Haye kien [abbar li se jirtira mill-boxing f’Ottubru li g[adda wara li kien tilef kontra Waldimir Klitschko i]da xahar ilu ]vela li dan lest li jirritorna jekk kemm -il darba wie[ed mill-a[wa Klitschko joffrilu li ji;;ieled kontrih.

Haye, li g[andu 31 sena qal li jixtieq jer;a’ ji;;ieled kontra Wladimir jew inkella kontra [uh Vitali biex b’hekk jer;a’ jirba[ it-titli ming[and dawn l-a[wa mill-Ukrajna.

Matul dawn l-a[[ar xhur kien hemm negozjati bejn il-managers ta’ dawn il-boxers biex issir ;lieda i]da skont Adam Booth, manager ta’ Haye, dan qal li n-negozjati [adu daqqa ta’ [arta.

“Viatli ftit tax-xhur ilu kien qal li lest ji;;ieled kontra Haye u minn dakinhar ‘l hawn bdejt niddiskuti mal-manager tieg[u i]da aktar kemm jg[addi ]mien aktar qed nunduna kemm l-a[wa Klitschko qed ju]aw lill-klijent tieg[i biex jiksbu aktar popolarità. A[na qbilna fuq kollox b’mod verbali i]da kont skan-

David Haye (xellug) kontra Wladimir Klitschko fis-sajf li g[adda

tat meta Vitali [are; stqarrija li hemm /ans kbir li l-;lieda ma ssirx,” qal Booth.

Haye, fis-sajf li g[adda tilef kon-

tra Wladimir Klitschko bil-punti u mhux b’knockout u f’kummenti li ta wara l-;lieda, [u Wladimir, Vitali, qal li kien kuntent bil-fatt li [uh

g[eleb lil Haye i]da kien di]appuntat li ma reba[lux b’knockout.

Haye, min-na[a tieg[u kien [oloq kontroversja kbira qabel il-;lieda meta dan libes flokk b’ritratt manipulat tieg[u nnifsu j]omm ras Klitschko f’idejh.

Booth qal li jekk ma ssirx il-;lieda dan ma jkunx sorpri]. “Sakemm nara l-kuntratt iffirmat minn wie[ed milla[wa Klitschko ma nkunx konvint li se ssir ;lieda. Minn na[a l-o[ra, ma ni[ux qatg[a jekk ma ssirx g[ax jien iddiskutejt erba’ darbiet mag[hom u saret biss ;lieda wa[da,” qal Booth.

Intant, Vitali Klitschko, ix-xahar li ;ej se jilg[ab kontra Dereck Chisora fi Munich filwaqt li Wladimir Klitschko se ji;;ieled kontra JeanMarc Mormeck ;imag[tejn wara.

Rigward dawn il-;lidiet Booth ikkritika lil Klitschko li g[a]lu li jiddefendu t-titli tag[hom kontra avversarji li skond hu, mhumiex kapa/i joffru sfida denja.

“L-a[wa Klitschko qed ji;;ieldu kontra avversarji li huma ferm iqsar u ta’ pi] e[fef minnhom u wara li jirb[u jippretendu li jkunu meqjusa b[ala u[ud mill-aqwa boxers ta’ kull ]mien,” temm jg[id Booth.

IN-NAZZJON Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

Sport 31 FUTBOL

Buttigieg u Busuttil jitolbu lill-MFA biex tonora l-kuntratt L-eks kow/ tat-tim nazzjonali Malti, John Buttigieg u l-assistent tieg[u, Carmel Busuttil, ippre]entaw protest fil-Prim Awla talQorti ?ivili kontra l-Malta Football Association fejn insistew li jit[allsu lkumpens dovut lilhom kif miftiehem bejn i]-]ew; partijiet wara li kellhom ilkuntratt tag[hom mitmum [esrem fl-1 ta’ Novembru tas-sena l-o[ra.

Buttigieg u Busuttil qalu li kienu marbutin b’kuntratt mal-MFA sat-30 ta’ :unju tal-2014, i]da wara li kellhom l-impjieg tag[hom itterminat, l-MFA applikat Artiklu 36(11) tal-Kap 452 tal-li;ijiet ta’ Malta biex t[allas nofs il-paga kollha ta]-]ew; eks impjegati tag[ha dwar il-bqija ta]]mien miftiehem bejniethom.

Fil-protest ;udizzjarju Buttigieg u Busuttil qalu li minkejja li l-MFA iddikjarat kemm pubblikament kif ukoll mag[hom, anke bi ftehim mg[oddi lilhom, li kienet se tonora l-obbligi legali kollha u t[allas dak kollu li huwa statutorjament u kontrattwalment dovut lilhom, l-istess MFA g[adha ma ffirmatx il-ftehim u lanqas [allset il-flus dovuti lilhom minkejja d-diversi tentattivi min-na[a tag[hom biex dan il-kapitlu jing[alaq bl-iffirmar u bil-[lasijiet dovuti.

Buttigieg u Busuttil qalu wkoll li l-MFA naqset ukoll milli tirregolarizza lpo]izzjoni tag[hom maddipartiment relattiv biex il[lasijiet tat-taxxi kollha dovuti fuq il-qlieg[ tag[hom jkunu m[allsin kif obbligat ru[ha li se tag[mel.

Buttigieg wa[du qieg[ed jitlob ukoll li l-asso/jazzjoni Maltija tal-futbol t[allsu l“match bonus” g[ar-ri]ultat po]ittiv li kiseb it-tim Malti fil-partita tal-11 ta’ Settembru li g[adda kontra Georgia.

I]-]ew; eks kow/is nazzjonali qeg[din jg[idu wkoll li l-a;ir tal-MFA qieg[ed jikkaw]alhom [sara u danni serji u rreparabbli, u g[alhekk qed i]ommuha responsabbli skont il-li;i.

Fid-dawl ta’ dan kollu huma qed jitolbu lill-MFA biex fi ]mien [amest ijiem tag[laq u tikkonkludi liffirmar tal-ftehim relatat matterminazzjoni tal-impjieg tag[hom, inklu] li jsir il-[las relattiv lil kull wie[ed minnhom kif miftiehem informalment imma dejjem a ba]i tar-relazzjoni kontrattwali tal-impjieg u l-

COPPA ITALIA

Napoli u Siena fis-semifinali Napoli eliminaw lil Inter bi skor ta’ 2-0 biex ibbukkjaw post fis-semifinali tal-Coppa Italia kontra Siena li reb[u lil Chievo fl-ewwel partita tal;urnata. Napoli ddominaw lewwel taqsima li spi//at fi draw ta’ 0-0. Inter [ar;u a[jar fit-tieni taqsima i]da kienu Napoli li sabu l-gowl.

Motta kkommetta penalty u mill-11-il metru, is-solitu CAVANI ma ]baljax. Fil-[in mi]jud re;a’ kien CAVANI li

a//erta r-reb[a g[al Napoli.

Intant, Siena [olqu sorpri]a u eliminaw lil Chievo bi skor ta’ 1-0. Siena mhux biss reb[u barra minn darhom i]da rnexxielhom jiddefendu dan ilvanta;; minimu minkejja li lag[bu g[al nofs sieg[a b’10 plejers.

L-uniku gowl tal-partita skurjah DESTRO fil-54 minuta.

Illejla Milan jilg[abu kontra Lazio f’San Siro.

FOOTBALL INGLI}- CARLING CUP

Cavani

Ri]ultati

Chievo v Siena Napoli v Inter

0-1 2-0

L-eks kow/ nazzjonali, John Buttigieg (lemin) u l-assistent tieg[u, Carmel Busuttil

li;i industrijali tal-pajji].

Il-protest, iffirmat millAvukat Ian Spiteri Bailey, Buttigieg u Busuttil qalu li mhumiex jeskludu li jie[du kull azzjoni o[ra anke

quddiem it-Tribunal Industrijali fi ]mien itterminu legali u l-[ru; ta’ mandati kawtelatorji ta’ sekwestru skont il-li;i kontra l-MFA.

Nofs miljun ewro fi propjetà lill-g[aqdiet sportivi Il-Gvern ser jg[addi propjetà b’valur kummer/jali ta’ nofs miljun ewro lill-g[aqdiet sportivi.

Matul il-;img[a, fil-Parlament, tpo;;ew fuq il-mejda talkamra l-kuntratti ta’ [ames bi//iet art o[ra lill-[ames g[aqdiet sportivi b’valur kummer/jali ta’ nofs miljun Ewro.

B’dawn il-[ames proprjetajiet l-g[aqdiet sportivi li jgawdu minn art pubblika telg[u g[al 115 u bejniethom qed igawdu minn total ta’ 129 bi//a art pubblika b’valur ta’ kwa]i 47 miljun Ewro.

L-g[aqdiet sportivi li qed jing[ataw art pubblika permezz ta’ dan l-Avvi] Legali huma l-Malta Motorsport Federation, li qed jing[ataw art fil-Mellie[a g[all-u]u tal-Off-Road Sport; Rinella Tennis Club; Birkirkara Bo//i Club; Fgura Bo//i Club; Santa Venera Bo//i Club.

Fi kliem Clyde Puli, Segretarju Parlamentari g[a]-]g[a]ag[ u Sport, it-trasferiment ta’ dawn l-artijiet jixhed il-fidu/ja tal-Gvern fl-G[aqdiet Sportivi u jqieg[ed fuqhom obbligi u responsabbiltajiet li jag[mlu l-a[jar u]u mir-ri]orsi pubbli/i fdati lilhom fl-aqwa interess tal-komunità sportiva u tal-poplu Malti.

TRASFERIMENTI

Liverpool fil-finali Caceres ma’ Juventus Liverpool ibbukkjaw post fil-finali tal-Carling wara li ;ew draw ta' 2-2 fit-tieni leg tas-semi finali kontra Man City u issa jilag[bu kontra Cardiff f'Wembley. Liverpool g[addew b'aggregate ta' 3-2 min[abba li l-ewwel leg flEtihad Stadium kienu reb[uha 1-0.

Kienu Man City li marru fil-vanta;; f'Anfield permezz ta' DE JONG i]da

GERRARD ;ab id-draw permezz ta' penalty fl-40 minuta.

Fis-67 minuta, DZEKO re;a' po;;a lil-leaders talkampjonat fil-vanta;; i]da g[al darba o[ra Liverpool re;g[u ;abu d-draw. Din iddarba kien Craig BELLAMY.

Ri]ultat

Liverpool v Man City 2-2 (*Liverpool 3-2 agg.)

TAZZA TAN-NAZZJONIJIET AFRIKANI

Draw bejn il-Libja u z-Zambia Il-Libja ]ammew [ajjin ittamiet tag[hom li jikkwalifikaw minn Grupp A hekk kif ;ew draw ta’ 2-2 kontra z-Zambia. L-eroj talLibja kien bla dubju SAAD li skurja ]ew; gowls g[at-tim li, minkejja li g[adda minn gwerra /ivili, xorta kkwalifika g[al din il-kompetizzjoni.

SAAD feta[ l-iskor wara

[ames minuti i]da MAYUKA ;ab id-draw fid-29 minuta.

Hekk kif bdiet it-tieni taqsima SAAD re;a’ tefa’ lil Libja filvanta;; i]da t-tim Libja ma g[arafx jiddefendi dan ilvanta;; u z-Zambia ;abru ddraw permezz ta’ KATONGO.

Ri]ultat

Libya v Zambia

2-2

Seville [abbru li d-difensur Martin Caceres se jing[aqad ma’ Juventus. Caceres se jing[aqad ma’ Juventus fuq self sa tmiem l-ista;un g[assomma ta’ 1.5 miljun ewro filwaqt li Juventus se j[allsu tmien miljun ewro f’darbtejn.

Fl-1 ta’ Lulju l-Bianconeri se j[allsu erba’ miljuni filwaqt li l-erba’ miljuni l-o[ra jit[allsu fit-tmien xhur ta’ wara.

Madankollu hemm klawsola interessanti fit-trasferiment ta’ dan il-plejer li di;à libes ilgear ta’ Juventus fil-passat.

Jekk it-tim ta’ Conte ma jispi//awx mal-ewwel tlieta fil-kampjonat ma jkollux jixtri lil dan il-plejer fi tmiem lista;un u kulma j[allas hu ssomma ta’ 1.5 miljun ewro.

Attwalment Juventus qeg[din fil-qu//ata tal-klassifika u filfatt fi tmiem il-;img[a ;ew inkurunati champions taxxitwa b’reb[a kontra Atalanta.

TEVEZ – Id-diri;enti ta’ Man City attakkaw lil Milan

min[abba li dawn qed jippretendu li jakkwistaw lillattakkant tag[hom Tevez ming[ajr ma joffru offerta uffi/jali. “Tevez g[ad g[andu sentejn kuntratt mag[na u se jibqa’ mag[na sakemm ma ni;ux offruti offerta di/enti. Jekk Milan iridu jid[lu bi/-/ans li jakkwistaw lil Tevez jippre]entaw offerta uffi/jali b[alma g[amlu Inter u PSG,” spjega diri;ent ta’ City. IdDirettur Sportiv ta’ Milan, Adriano Galliani qal li jekk Milan ma jakkwistawx lil Tevez jakkwistaw lill-attakkant ta’ Catania Maxi Lopez.

IBISEVIC – Stuttgart iffirmaw lill-attakkant tal-Bosnija Vedad Ibisevic ming[and irrivali tag[hom Hoffenheim.

Ibisevic iffirma kuntratt li jorbtu mal-klabb sal-2016. Ma’ Hoffenhiem, Ibisevic kien plejer strumentali u fl-2008 g[en lil dan it-tim ji;i promoss. Skont rapporti fil-;urnali Stuttgart [allsu s-somma ta’ madwar [ames miljun ewro.

VAGNER – L-attakkant Bra]iljan Vagner Love hu lest biex jing[aqad ma’ Flamengro wara li l-klabb tieg[u CSKA, la[aq ftehim dwar is-somma li jridu j[allsu tieg[u Flamengo.

Minkejja li CSKA ma ]velawx is-somma rapporti fil-;urnali qed isostnu li Flamengro se j[allsu s-somma ta’ madwar 10 miljun ewro. L-attakkant ta’ 27 sena ng[aqad mal-klabb Russu fl-2004 u minn dakinhar ‘l hawn reba[ diversi titli fosthom ]ew; kampjonati domesti/i. Vagner di;à lag[ab ma’ Flamengo fl-2009.

DE BRUYNE – Chelsea, sa tmiem il-;img[a, huma mistennija li jakkwistaw lillwinger ta’ Genk, Kevin De Bruyne. Madankollu, jidher li Chelsea se jixtru lil dan ilwinger u jer;g[u jsellfuh lil Genk stess sa tmiem l-ista;un.

Diri;ent ta’ Genk ]vela li dDirettur :enerali tal-klabb Bel;jan, Dirk Degraen jinsab f’Londra biex jiffinalizza la[[ar dettalji tat-trasferiment.

Il-{amis, 26 ta’ Jannar, 2012

32 Lokali

Il-pro;ett ta’ Ba/ir Numru Wie[ed, li qed isir mill-Korporazzjoni g[ar-Ri;enerazzjoni tal-Port il-Kbir, mistenni jitlesta sa Settembru li ;ej. Dan il-pro;ett qed isir b’investiment ta’ €7.2 miljun u jinkludi l-i]vilupp tal-moll madwar il-Ba/ir kif ukoll l-i]vilupp ta’ ;nien pubbliku u r-riabilitazzjoni ta’ Pjazza Gavino Gulia. Sadattant il-Korporazzjoni g[addejja wkoll bil-[idma fuq il-pro;ett tal-Forti Sant’Iermu li mistenni jsir b’investiment ta’ €15-il miljun. Fil-fatt, il-Korporazzjoni g[amlet applikazzjoni g[al fondi mill-UE waqt li qed tistenna li l-MEPA tapprova l-pro;ett. (Ritratt> Michael Ellul) Ara wkoll pa;na 9

I[oll u jorbot Franco Debono Matul l-a[[ar snin dak li [add ma kien jobsor li jista’ ji;ri, se[[ tant li d-dinja ekonomika u finanzjarja sallum ma tistax tie[u r-ru[. Linkwiet u t[assib jibqa’ lordni tal-;urnata hekk kif a[barijiet ta’ t[assib minn sorsi awtorevoli u esponenti ewlenin internazzjonali jibqg[u [er;in. In-nies filkwiet ta’ darhom tag[mel ilparaguni u tqabbel bejn dak li qed ji;ri hawn u dak li qed ji;ri f’diversi pajji]i.

Ir-ri/essjoni qed t[okk ma’ [afna pajji]i. Dan qed iwassal biex minflok tkabbir ekonomiku, prosperità u [olqien ta’ postijiet ;odda tax-xog[ol bosta [addiema qed jitilfu l-post tax-xog[ol tag[hom filwaqt li o[rajn ji;bdu warajhom l-bieb ta’ barra hekk kif jo[ro; l-a[[ar [addiema minn fuq il-lant tax-xog[ol.

Quddiem din is-sitwazzjoni ekonomika internazzjonali [a]ina bir-ra;un jikber itt[assib fostna. Ri/essjoni f’diversi pajji]i, li mag[hom

m’g[amlux il-kummer/, t[alli effett [a]in fuq pajji]na ukoll. Dan g[ar-ra;uni li jekk [addiem f’pajji] ie[or jonqoslu d-d[ul finanzjarju tieg[u tonqos il-possibbilità li jixtri prodotti u servizzi li l-[addiema f’pajji]na jipprodu/u u jipprovdu fl-oqsma kollha tal-ekonomija tag[na.

B[al [olqa f’katina s-sa[[a tal-katina tinsab f’kull [olqa.

Indikatur importanti [afna hu kemm [addiema jinsabu bla xog[ol. Fost is-27 pajji] fl-UE, in-numru ta’ [addiema bla xog[ol qed ikompli ji]died tant li f’Novembru 2011 kompla ]died u issa 23,674,000 [addiem jinsabu bla xog[ol.

Fl-Ingilterra issa hemm 2,600,000 [addiema bla xog[ol - l-og[la /ifra fla[[ar 17-il sena. Fi Franza 2,850,000 [addiem jinsabu bla xog[ol - l-og[la numru fl-a[[ar 13-il sena. FilGre/ja, fil-Portugall, fl-Italja, fi Spanja u f’pajji]i o[ra lqg[ad jibqa’ g[oli [afna wkoll.

minn Gejtu Vella gvella@melita.com

Fl-a[[ar ;ranet fl-Ingilterra l-Kap tal-Oppo]izzjoni Laburista Ed Milliband minflok ipprova jie[u vanta;; mis-sitwazzjoni li hemm b[alissa fl-Ingilterra [are; ilmaturità politika tieg[u. Tant li pubblikamanet stqarr li qabel mal-Ingilterrra ter;a’ tibda to[loq postijiet ;odda tax-xog[ol il-mi]uri dwar liffri]ar tal-pagi tal-[addiema li da[[al il-Gvern

media•link COMMUNICATIONS

Konservattiv-Liberali, ilPartit Laburista Ingli] kien lest li j[allihom fis-se[[ jekk ikun fdat bil-Gvern. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Ingli] Ed Milliband ma [are; b’ebda soluzzjoni popolari biex jirba[ il-voti minkejja l-kritika [arxa tal-unions ewlenin fosthom Unite u GMB. I]-]ew; unions taw appo;; finanzjarju ta’ £7 miljun lillPartit Laburista Ingli] fla[[ar xhur. Li nsegwu sew u nosservaw dak li jkun qed ji;ri hawn hu b]onn i]da hu me[tie; li nsegwu dak li jkun qed ji;ri ’l bog[od minn xtutna ukoll.

Minkejja dan kollu madwarna f’pajji]na r-ritmu u tton tad-diskussjoni hu differenti. Id-deputat, ]ag[]ug[ minn {al G[axaq fuq inna[a tal-Gvern jinsab fi//entru tal-attenzjoni. Dan iddeputat jidher li m’g[andux sabar jistenna biex jimplimenta dak kollu li ja[seb li hu sewwa biex pajji]na jkun a[jar. Deputat fuq ix-xwiek.

Illum, l-a[[ar jum ta’

diskussjoni fil-Parlament. Fla[[ar ;img[at fil-pjazez, fil[wienet u fil-postijiet taxxog[ol id-diskussjoni kienet aktar imnebb[a minn dak li qed jistqarr pubblikament iddeputat Franco Debono minna[a tal-Gvern. Bl-aktar mod /ar u kategoriku d-Deputat Franco Debono wissa li kien lest jirtira l-appo;; tieg[u lill-Gvern.

Fid-dinja tad-deputat Franco Debono jista’ jkun li dak li qed jg[id u jag[mel huma l-aktar affarijiet importanti. I]da g[all-poplu Malti u G[awdxi t-t[assib hu dwar dak kollu li qed ji;ri madwarna u l-effett ta’ dan kollu fuq l-andamanet talekonomija u l-postijiet taxxog[ol f’pajji]na.

F’dawn i/-/irkostanzi llum kemm id-deputat Franco Debono kif ukoll id-deputati l-o[ra kollha g[andhom responsabbiltà kbira u de/i]joni importanti x’jie[du. Wie[ed jistenna li l-interessi nazzjonali jirba[ fuq kull interess ie[or.