2012_01_31

www.media.link.com.mt

Numru 13,036

€0.45

It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

De/i]jonijiet importanti fl-E]ekuttiv tal-PN nhar il-{amis L-E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista li se jitlaqqa’ l-{amis li ;ej, se jie[u de/i]jonijiet importanti biex jistabbilixxi data g[all-Kunsill :enerali li jrid jele;;i lil kap tal-Partit skont in-nominazzjonijiet li jkunu ppre]entati.

Muscat irid jirba[ il-voti fil-Parlament b’manuvri parlamentari

Il-Partit Nazzjonalista ddikjara li g[andu jkun /ar g[al Joseph Muscat li g[alkemm il-vot ta’ sfidu/ja li ressaq hu filGvern m’g[addiex, sfortunatament ir-relazzjoni bejn il-Gvern u lOppo]izzjoni fil-Parlament kellha tinbidel.

Dan g[aliex Joseph Muscat ja[seb li jista’ jirba[ il-voti fil-Parlament, b’manuvri parlamentari.

G[alhekk il-Gvern se jkun qieg[ed ilaqqa’ l-Parlament meta d-deputati kollha talGvern ikunu Malta.

Dan iddikjarah il-Partit Nazzjonalista fi stqarrija bi twe;iba g[al kummenti li g[amel il-Kap talOppo]izzjoni Joseph Muscat f’konferenza tala[barijiet li sejja[ ilbiera[ fil-bini tal-Parlament g[aliex ilbiera[ ma ltaqax il-Parlament.

Il-PN qal li l-kritika ta’ Joseph Muscat, g[aliex ilbiera[ ma ltaqax ilParlament min[abba li lPrim Ministru Lawrence Gonzi qed jipparte/ipa filKunsill Ewropew, turi wkoll kemm Joseph Muscat irid ikompli jinjora r-realtà ekonomika mwieg[ra li qed jiffa//jaw pajji]i Ewropej. g[al pa;na 4

Ara pa;na 2

Il-Prim Ministru flimkien mal-mexxejja l-o[ra tal-pajji]i tal-UE f’summit li tratta d-diffikultajiet li qed jiltaqg[u mag[hom pajji]i Ewropej li qed jie[du wkoll mi]uri ta’ awsterità

L-UE g[andha tevita /-/irku vizzju] tal-mi]uri ta’ awsterità – il-PM Lawrence Gonzi waqt is-summit tal-mexxeja tal-UE

■ Qbil dwar il-mekkani]mu permanenti tal-bailouts tal-UE u dwar il-Patt Fiskali g[al governanza iktar responsabbli Neil Camilleri jirrapporta minn Brussell

L-Unjoni Ewropea g[andha tevita /-/irku vizzjuz tal-mi]uri ta’ awsterità, ekonomiji li ji/kienu u ]ieda fid-djun u li]bilan/, li jwasslu g[al iktar awsterità.

Dan sostnieh il-Prim Ministru Lawrence Gonzi meta l-biera[ kien qed jindirizza ssummit tal-mexxejja tal-Unjoni Ewropea fi Brussell.

Lawrence Gonzi qal li l-UE

g[andha tiffoka fuq stabbiltà makroekonomika u riformi strutturali favur is-sostenibbiltà, biex ma jkunx hemm pi]ijiet ]ejda fuq l-ekonomiji, biex g[al pa;na 3

:urnalisti tal-Commonwealth f’Malta :urnalisti tal-Commonwealth g[a]lu lil Malta minn ?ipru min[abba li fl-a[[ar sena kienet kwa]i kuljum fl-a[barijiet internazzjonali min[abba s-sehem tag[ha fil-kri]i tal-Libja u g[all-mod kif [admet f'dan kollu, kif ukoll g[all-fatt li hi pajji] fiz-zona ewro.

Ara pa;na 5

Il-kri]i tad-djun Jikbru l-indikazzjonijiet li l-Portugall se jkollu b]onn aktar g[ajnuna Ara pa;na 12

Football Illum jag[laq is-suq tat-trasferimenti u Valletta jistg[u jirre;istraw lil Stephen Makinwa Ara pa;na 31

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Lokali 3

Is-sitwazzjoni f’Malta differenti minn dik ta’ pajji]i fi kri]i minn pa;na 1

ix-xog[ol ikun ippremjat u biex ti]died il-kompetittività u lproduttività. G[andu jkun hemm ukoll investiment firri]orsa umana u fil-kreattività u qafas regolatorju tajjeb.

Il-mexxeja Ewropej il-biera[ waslu g[al qbil finali dwar ilPatt Fiskali Ewropew, imsejja[ anke fiscal compact, u dan g[andu jkun iffirmat minn 25 mill-pajji]i membri tal-UE, apparti r-Renju Unit u rRepubblika ?eka. Dan tala[[ar mhux se jiffirma l-patt min[abba diffikultajiet kostituzzjonali. Il-pajji]i membri g[andhom jirratifikaw il-patt fis-summit ta’ Marzu.

Il-Patt Fiskali Ewropew, fost o[rajn jistipula li l-pajji]i membri g[andhom ikollhom ba;its bilan/jati, li jnaqqsu li]bilan/ g[al ta[t it-tlieta filmija tal-Prodott Domestiku Gross, u li jippre]entaw ilba;its nazzjonali quddiem ilKummissjoni Ewropea, li jkollha d-dritt li titlob revi]jonijiet.

Il-Pjan Fiskali ;ie mfassal f’Di/embru li g[adda wara li lPrim Ministru Ingli] David Cameron u]a l-veto biex imblokka tibdil fit-trattat talUnjoni Ewropea.

Matul dan is-summit ilmexxeja tal-UE waslu wkoll g[al ftehim dwar ilMekkani]mu Ewropew g[al Stabbiltà, fond tal-bailouts permanenti u uffi/jali li se jkollu €500 biljun g[addispo]izzjoni tieg[u biex jintu]aw b[ala g[ajnuna g[al pajji]i li jkunu waslu vi/in ilfalliment. It-trattat dwar dan ilmekkani]mu se jid[ol fis-se[[ f’Lulju li ;ej, kwa]i sena minn meta kien ori;inarjament ippjanat li jid[ol fis-se[[.

Il-Prim Ministru ddeskriva dan b[ala pass importanti li jag[ti sinjal ta’ stabbiltà lisswieq finanzjarji.

Is-Summit tal-UE iffoka primarjament dwar il-[olqien tax-xog[ol u l-qg[ad fost i]]g[a]ag[ fid-dawl ta’ /ifri inkwetanti li kienu pubblikati fl-a[[ar jiem u li wrew li fi Spanja hemm iktar minn [ames miljun persuna qieg[da u firRenju Unit hemm iktar minn tliet miljun persuna bla xog[ol.

L-Unjoni Ewropea kollha g[andha 23 miljun persuna bla xog[ol.

Il-mexxejja Ewropej qablu fuq pjan ta’ azzjoni li g[andhom jadottaw il-pajji]i membri biex jin/entivaw ixxog[ol, u jo[olqu l-impjiegi, b’mod partikulari g[a]]g[a]ag[. Il-pjan ta’ [idma jg[id li g[andu jsir iktar biex i]-]g[a]ag[ li jispi//aw liskola jing[ataw opportunitajiet ta’ xog[ol, ta[ri;

Il-Prim Ministru Taljan Mario Monti, il-President Fran/i] Nicolas Sarkozy u l-Kan/illier :ermani]a Angela Merkel f’ta[ditiet qabel is-summit tal-biera[ g[all-Kapijiet tal-Istati tal-pajji]i tal-UE fi Brussell

jewapprentistat u anke billi ji]diedu l-opportunitajiet g[alihom biex ja[dmu f’pajji]i membri.

L-UE se tiffoka din il-[idma fuq il-pajji]i li g[andhom log[la rati ta’ ]g[a]ag[ bla xog[ol. Il-mexxejja Ewropej taw ukoll importanza kbira linnegozji ]g[ar u medji, li huma s-sinsla tal-ekonomija Ewropea. Il-Prim Ministru ddeskriva dan b[ala pass importanti anke fil-kuntest ta’ Malta, bl-ekonomija Maltija hi mag[mula primarjament minn dan it-tip ta’ negozju.

Is-Summit tal-UE sar fl-istess jum li fih sar strajk nazzjonali fil-Bel;ju kontra l-mi]uri ta’ awsterità li da[[al il-Gvern.

Dawn jinkludu ]ieda fl-età talirtirar, fri]a fuq il-pagi ta/-/ivil u tne[[ija ta’ benefi//ji. Dwar dan, il-Prim Ministru rrimarka dwar id-differenza bejn pajji]i b’mi]uri ta’ awsterità, bil-popli tag[hom jipprotestaw fit-toroq, u Malta, fejn is-sitwazzjoni hi g[al kollox differenti.

Minkejja l-a;enda uffi/jali, is-Summit tratta wkoll il-kri]i fil-Gre/ja, Spanja u l-Portugall.

Il-Prim Ministru qal li minn dak li ntqal waqt il-laqg[a jidher li dawn il-pajji]i qed juru sinjali tajbin, il-bidu ta’ triq twila u iebsa lejn l-irkupru ekonomiku.

Fl-intervent tieg[u, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi tkellem dwar il-politika

ekonomika tal-Gvern Malti fejn semma kif il-Gvern fassal politika li t[ares l-impjiegi, to[loq impjiegi ;odda u tistimola l-ekonomija.

Hu qal li fid-dawl li lekonomija Maltija tiddependi [afna minn dak li qed ji;ri madwarna, il-Gvern qed jiffoka wkoll fuq is-settur tannegozji ]g[ar u medji, fost lo[rajn bi skemi u in/entivi li jg[inu lil dawn in-negozji jinvestu, jespandu u j]idu limpjegati.

Lawrence Gonzi tkellem ukoll dwar kif il-Gvern ]ied linvestiment fl-edukazzjoni u tta[ri; biex il-[addiema jkollhom opportunitajiet ta’ xog[ol a[jar.

B’referenza g[all-qg[ad, li kienet it-tema ewlenija tassummit, il-Prim Ministru qal li l-qg[ad f’Malta hu l-[ames linqas fl-Unjoni Ewropea, u lqg[ad fost i]-]g[a]ag[ hu rraba’ l-inqas fl-Unjoni Ewropea.

Il-PM qal ukoll li Malta naqqset l-i]bilan/ minn 4.6% fl-2008 g[al 3.6% fl-2010 waqt li fl-2011 il-Gvern kompla ja[dem biex inaqqas l-i]bilan/ g[al ta[t it-3%.

Il-Prim Ministru qal li lGvern Malti se jkompli ja[dem biex jikkonsolida l-finanzi tieg[u waqt li se ja[dem malUnjoni Ewropea b’politika ta’ [olqien ta’ impjiegi u tkabbir ekonomiku.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

2 Lokali KUNSILL LOKALI ISLA

Mozzjoni dwar l-azzjoni ta’ kunsillier Laburista barra l-Parlament Charmaine Gerada, ilkunsilliera Nazzjonalista filkunsill lokali tal-Isla, bag[tet ittra lill-kunsillieri kollha fil-kunsill fejn ressqet mozzjoni [alli tal-inqas ]ew; kunsillieri jiffirmaw [alli tkun tista’ tissejja[ laqg[a ur;enti tal-kunsill lokali tal-Isla [alli tkun dikussa l-azzjoni talkunsillier Laburista Larry Abela.

Dan il-kunsillier nhar il{amis li g[adda wara l-vot fil-Parlament, kien fi Pjazza San :or; fil-Belt fejn deher fuq il-midja jindirizza kliem dispre;jattiv lejn il-Ministru Carm Mifsud Bonnici waqt li kien [iere; millParlament.

Fl-ittra tag[ha lillkunsillieri, Charmaine Gerada fakkret li aktar qabel kienet talbet lis-Sindku Joe Casha biex isejja[ laqg[a b’ur;enza [alli tkun

diskussa dik il-materja imma dan ma kienx lest isejja[ illaqg[a.

G[alhekk la darba sSindku Laburista [a dik ilpo]izzjoni, l-uniku mod biex tissejja[ il-laqg[a b’ur;enza hu billi jkun hemm talba ffirmata minn terz talkunsillieri, ji;ifieri ]ew; kunsillieri.

Charmaine Gerada talbet lill-kunsillieri li jekk g[andhom l-intenzjoni li jippromwovu ’l quddiem din il-proposta, jag[mlu dan sa mhux aktar tard mill-1 ta’ Frar 2012.

Fl-ittra tag[ha lis-Sindku Laburista, il-kunsilliera Nazzjonalista qalet li l-uniku skop g[at-talba tag[ha hu li l-Kunsill jiddikjara li ma kellux x’jaqasm mal-a;ir talkunsillier Laburista Larry Abela fil-konfront talMinistru Carm Mifsud Bonnici.

NIKET

B’niket in[abbru l-mewt ta’ , Direttur ta’ Smart Supermarket fl-età ta’ 61 sena, li miet ilbiera[ it-Tnejn, 30 ta’ Jannar, fl-Isptar Mater Dei, ikkonfortat bis-Sagramenti Mqaddsa. {alla jibku t-telfa tieg[u lil martu Mary, lil ibnu Lawrence u martu Denise, it-tliet neputijiet Alessandro, Guilio u Ena Mei; [utu Katy, Lucy, Helen, Twanny, Mario, Doris, Victor, Marlene, Lawrence, Josephine l-armla ta’ [u[ Paul, in-nisa u l-ir;iel tag[hom, o[t il-mara Terry u ]ew;ha William, neputijiet qraba u [bieb.

Il-funeral se jsir g[ada l-Erbg[a, l-1 ta’ Frar, mill-Isptar Mater Dei fejn fit-8.30am jitlaq lejn il-knisja ta’ Santa Tereza, f’Birkirkara fejn fid-9.15am issir quddiesa praesente cadavere. Id-difna ssir fi/-/imiterju tan-Naxxar Il-familja ma tistax tilqa’ nies id-dar.

Hu apprezzat li minflok fjuri jintbag[tu g[otjiet ta’ karità lil Dar il-Wens.

Ag[tih O Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem.

JOE GRECH

IT-TEMP

UV INDEX

3

IT-TEMP> Pjuttost imsa[[ab b’[albiet taxxita VI}IBBILTÀ> Tajba minbarra fix-xita IR-RI{: Qawwi mil-Lvant li jsir [afif g[al moderat BA{AR> Qawwi IMBATT> Moderat mil-Lvant TEMPERATURA: L-og[la 12˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 3.6 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 414.3 mm IX-XEMX> Titla’ fis-07.04 u tin]el fil-17.27

De/i]jonijiet importanti fl-E]ekuttiv tal-PN nhar il-{amis minn Charles MUSCAT

L-ittra li l-Prim Ministru Lawrence Gonzi ressaq quddiem il-President talKunsill :enerali tal-PN biex jinfeta[ pro/ess g[all-g[a]la ta’ Kap tal-PN b’vot sigriet, issa se titressaq quddiem lE]ekuttiv tal-PN li jrid jie[u numru ta’ de/i]jonijiet.

Nhar il-{add li g[adda lPrim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista Lawrence Gonzi, fi tmiem Kunsill :enerali Straordinarju talPN, talab lill-President talKunsill :enerali Paula Mifsud Bonnici biex tifta[ ilpro/ess g[all-kontestazzjoni tal-kariga ta’ kap tal-Partit.

Dan biex b’vot sigriet skont ir-regoli tal-Istatut tal-Partit, jintg[a]el il-kap minn fost dawk li jitfg[u n-nomina, fosthom l-istess Lawrence Gonzi li di;à ddikjara li jekk jing[ata l-appo;; talKunsillieri tal-Partit, lest li jkompli jservi lill-pajji] u lillPartit.

IT-TLIETA L-og[la 11˚C L-inqas 08˚C

L-ERBG{A L-og[la 13˚C L-inqas 08˚C

IL-{AMIS L-og[la 14˚C L-inqas 08˚C

IL-:IMG{A L-og[la 13˚C L-inqas 08˚C

IS-SIBT L-og[la 13˚C L-inqas 07˚C

UV

UV

UV

UV

UV

3

3

3

3

3

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 11˚C xita, Al;eri 11˚C imsa[[ab, Amsterdam -2˚C imsa[[ab, Ateni 6˚C ftit imsa[[ab, Lisbona 10˚C xemxi, Berlin -3˚C xemxi, Brussell -1˚C borra, il-Kajr 20˚C imsa[[ab, Dublin 4˚C xita, Kopen[agen 1˚C xemxi, Frankfurt 2˚C imsa[[ab, Milan 3˚C xemxi, Istanbul -1˚C borra, Londra 3˚C imsa[[ab, Madrid 8˚C xemxi, Moska -13˚C imsa[[ab, Pari;i 0˚C imsa[[ab, Bar/ellona 11˚C xemxi, Ruma 13˚C xemxi, Tel Aviv 15˚C imsa[[ab, Tripli 15˚C ftit imsa[[ab, Tune] 9˚C xita, Vjenna 0˚C xemxi, Zurich 0˚C imsa[[ab, Munich -4˚C imsa[[ab, Stockholm -2˚C xemxi, St. Petersburg -9˚C imsa[[ab.

massimu ta]-]mien imma jkun hemm perijodu ra;jonevoli biex wie[ed ikun jista’ jitfa’ n-nomina tieg[u u mbag[ad jissejja[ il-Kunsill :enerali g[al dan l-iskop.

Is-Segretarju :enerali spjega wkoll li kull membru tal-PN jista’ jitfa’ nnominazzjoni u jkun kandidat g[all-elezzjoni ta’ kap talPartit, madankollu jrid ikollu nominazzjoni li tkun iffirmata minn tal-inqas g[axar tesserati tal-partit li tlieta minnhom iridu jkunu membri tal-E]ekuttiv jew talGrupp Parlamentari tal-PN. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi nhar il-{add qal li elezzjoni ;enerali f’dan ilmument mhix fl-interess talpajji] u g[alhekk hu g[andu jag[mel dak kollu possibbli biex ikun hawn soluzzjoni vera li twassal sa tmiem ille;i]latura b’rispett s[i[ lejn l-g[a]la li g[amel il-poplu f’Marzu 2008.

L-M}PN favur il-vot mat-18-il sena

Il-Moviment }g[a]ag[ tal-Partit Nazzjonalista (M}PN) fi stqarrija nnota b’sodisfazzjon iddikjarazzjoni tal-Vi/i Prim Ministru u Vi/i Kap tal-PN Tonio Borg waqt il-Kunsill :enerali Straordinarju li tlaqqa’ l-{add li g[adda li ddikjara li jaqbel li dawk i]-]g[a]ag[ li jag[lqu 18-il sena fil-perijodu bejn meta jag[laq irRe;istru Elettorali u meta tit[abbar l-elezzjoni ;enerali, ikollhom id-dritt li jivvutaw.

L-M}PN qal li dan jirrifletti dak li jemmen fih

– li dawk kollha li jkunu g[alqu 18-il sena sa meta tit[abbar elezzjoni, ikollhom id-dritt talvot.

Fid-dawl ta’ dan, l-M}PN staqsa x’inhi lpo]izzjoni tal-Partit Laburista dwar dan, spe/jalment fid-dawl ta’ dak li ;ara firReferendum dwar id-d[ul tad-divorzju f’pajji]na meta bl-g[a;la tieg[u, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat /a[[ad lil 2,800 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a milli jivvutaw.

B[al-lum 25 sena

W

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

IN-NAZZJON talab ilkummenti tas-Segretarju :enerali tal-PN, Paul Borg Olivier, dwar il-pass li jmiss meta l-{amis jiltaqa’ lKumitat E]ekuttiv tal-Partit.

Paul Borg Olivier qal li lewwel de/i]joni tal-E]ekuttiv trid tkun li ja[tar minn [danu Kummissjoni Elettorali li tmexxi l-pro/ess g[al elezzjoni ta’ kap tal-Partit. LE]ekuttiv irid ukoll jistabbilixxi perjodu li matulu jintlaqg[u n-nominazzjonijiet kif ukoll li tkun stabbilita data g[all-Kunsill :enerali li jrid jele;;i lil kap tal-Partit skont in-nominazzjonijiet li jkunu ppre]entati.

L-Istatut tal-PN jipprovdi perjodu massimu ta’ xahrejn biex isir dan il-pro/ess imma kif di;à ddikjara l-Prim Ministru Lawrence Gonzi nhar il-{add li g[adda, iddirezzjoni g[andha tkun li min[abba /-/irkustanzi li ninsabu fihom ma jitti[idx il-

aqt li kien qed jitkellem man-nies ta’ {al Lija f’laqg[a ta’ djalogu, il-Kap tal-PN Eddie Fenech Adami, ikkonferma mill-;did li l-Partit Nazzjonalista sa ftit ;img[at wara kien se jkun fil-Gvern. Hu qal li dan kien se jse[[ ]gur minkejja t-tentattivi ta’ qerq li setg[u jsiru minn min kien interessat biss biex ikompli ja[kem. Tkellem ukoll dwar l-20 punt imfassla mill-PN fil-Manifest Elettorali tieg[u u enfasizza wkoll dwar il[tie;a li l-pajji] ikollu korp tal-Pulizija nadif, b’membri li jkunu ta’ Karattru tajjeb biex dan jer;a jikseb id-dinjità li jixraqlu.

A[bar o[ra kienet dwar il-partitarju So/jalista }ejtuni Edwin Bartolo li minbarra l-impjieg li kellu mal-Gvern, kien imda[[al ukoll fit-trobbija tal[nie]er u l-baqar. Bartolo kien idde/ieda wkoll li jid[ol fin-negozju talimportazzjoni u l-esportazzjoni u waqqaf kumpanija bi s[ab ma’ missieru bl-isem E.V Ltd.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

4 Lokali

L-Oppo]izzjoni Laburista g[amlet di;à manuvri parlamentari fl-2010 minn pa;na 1

Joe Grech, Direttur ta’ Smart Supermarket, li flimkien ma’ membri o[ra tal-familja [adem biex kabbar in-negozju li beda missieru

Imut Joe Grech

L-intraprenditur Joe Grech, li flimkien ma’ membri o[ra tal-familja ]amm ir-reputazzjoni u kabbar l-istabbiliment Smart Supermarket, f’Birkirkara, miet ilbiera[ filg[odu fl-Isptar Mater Dei. Joe Grech, wie[ed midDiretturi ta’ Smart Supermarket, flimkien ma’ [utu [adem b’inizjattiva kbira biex wassal in-negozju talfamilja fejn hu llum. Negozju li beda missier Joe Grech, Carmelo Grech, fl-1981, u li kompla jikber u jkun modernizzat fi stabbiliment li ]viluppa fost l-ewlenin

f’pajji]na.

Joe Grech miet fl-età ta’ 61 sena wara li fl-a[[ar ;imag[tejn kien jinsab rikoverat fit-Taqsima tal-Kura Intensiva fl-Isptar Mater Dei. Joe Grech jibqa’ mfakkar minn [afna [bieb tieg[u g[all-karattru ferrie[i, mimli ener;ija u li dejjem jaspira fidu/ja f’[addie[or.

Joe Grech hu s-seba’ wild fost [dax-il wild fil-familja Grech, [amsa minnhom bniet.

Hu nannu ta’ tlieta, u minbarra lil martu Mary, [alla jibku t-telfa tieg[u lil ibnu Lawrence u martu Denise.

Il-mexxejja tal-pajji]i talUnjoni Ewropea qed jiltaqg[u biex jirrispondu g[all-isfidi ekonomi/i u biex jin[oloq aktar xog[ol.

G[al darb’o[ra Joseph Muscat qed ipo;;i l-interess parti;jan tieg[u qabel linteress nazzjonali.

F’konferenza tal-a[barijiet ta’ ftit minuti u msej[a ta’ malajr fil-bini tal-Parlament, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat re;a’ nsista li g[andha ssir elezzjoni

;enerali. Fil-bini talParlament Joseph Muscat qal li ma jistax jifhem g[aliex il-Parlament ma tlaqqax it-Tnejn. Dan minkejja li hu jaf li l-Prim Minsitru jinsab Brussell g[al summit informali talUE. Skont Joseph Muscat ilPrim Ministru qed i;ib linteressi tal-partit qabel talParlament. Spjega dde/i]joni tal-Prim Ministru li [abbar fil-Kunsill :enerali tal-PN b[ala messa

in scena u sostna li g[andha ssir elezzjoni.

Fit-twe;iba tieg[u, il-PN fakkar ukoll li lOppo]izzjoni di;à ppruvat li tirba[ il-poter b’manuvri parlamentari fl-2010. Fit-12 ta’ Mejju ta’ dik is-sena, minkejja li kien hemm ftehim bejn il-Gvern u lOppo]izzjoni, li ma jitti[idx vot f’dik is-seduta, lOppo]izzjoni talbet vot g[aliex kienet taf li Deputat Nazzjonalista kien imsiefer fuq xog[ol tal-Gvern.

Tnejn je[ilsuha [afif wara li jispi//aw b’vettura f’gandott {add ma we;;a’ f’in/ident tat-traffiku li se[[ ilbiera[ fit-Triq tas-Salini, limiti ta’ San Pawl il-Ba[ar, meta vettura tat-tip Pajero spi//at f’gandott fil-;enb tat-triq.

Jidher li g[al xi ra;uni, is-sewwieq talvettura tilef il-kontroll u baqa’ tiela’ fuq il;enb tat-triq u qa//at ukoll si;ra ]g[ira qabel spi//a fil-gandott maqlub fuq ;enb.

Is-sewwieq u passi;;ier ie[or li kien mieg[u irnexxielhom jo[or;u mill-vettura u ttie[du l-isptar fejn ing[ataw il-kura me[tie;a.

Il-gandott, li kien parti minn xog[ol ta’ restawr li sar dan l-a[[ar fl-in[awi, kien fih ukoll l-ilma. Hu mag[ruf li dan imur lura g[al ]mien il-Kavallieri.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Lokali 5

Tog[la r-rata tal-investiment fl-UE u fiz-zona ewro

Malta ntg[a]let fuq ?ipru min[abba li fl-a[[ar sena kienet kwa]i kuljum fl-a[barijiet internazzjonali min[abba s-sehem tag[ha fil-kri]i tal-Libja u l-mod kif [admet f’dan kollu, kif ukoll g[all-fatt li hi pajji] fiz-zona ewro

:urnalisti tal-Commonwealth g[a]lu lil Malta flok ?ipru g[ar-rwol fil-kri]i tal-Libja minn Marion ZAMMIT

75 ;urnalist minn diversi pajji]i tal-Commonwealth b[alissa jinsabu f’Malta g[al konferenza ta’ erbat ijiem li tittratta l-;urnali]mu u ddemokrazija fi]-]mien talmezzi ;odda ta’ komunikazzjoni.

Il-konferenza, organizzata mill-Commonwealth Journalist Association li tiltaqa’ b’dan il-mod kull

il-fatt li hi pajji] fiz-zona ewro, ;eg[luna n[arsu lejn Malta iktar fil-qrib. Konna qed nikkunsidraw kemm Malta kif ukoll lil ?ipru imma meta qisna dak li g[amlet Malta fl-a[[ar sena, id-de/i]joni xaqilbet fuq Malta”, spjegat Rita Payne, i/-Chairperson talCommonwealth Journalists Association (UK).

Malta ntg[a]let min[abba li fl-a[[ar sena kienet kwa]i kuljum fl-a[barijiet internazzjonali min[abba s-sehem tag[ha fil-kri]i tal-Libja kif ukoll g[all-fatt li hi pajji] fiz-zona ewro sentejn, qed issir f’Malta wara li l-organizzaturi, li tkellmu ma’ IN-NAZZJON, apprezzaw is-sehem li Malta tat fil-kri]i tal-Libja.

“G[alkemm ma kinitx din ir-ra;uni we[idha li ;eg[litna nidde/iedu favur Malta, il-fatt li Malta fl-a[[ar sena kienet kwa]i ta’ kuljum fl-a[barijiet internazzjonali min[abba ssehem tag[ha fil-kri]i talLibja u l-mod tag[ha kif [admet f’dan kollu, kif ukoll

Din hi d-disa’ darba li lAsso/jazzjoni tal-:urnalisti fil-Commonwealth qed titlaqqa’ minn meta twaqqfet fl-1983, bl-a[[ar laqg[a kienet dik li saret f’Ottubru tal-2008 filMalasja. Din hi l-ewwel darba li l-Asso/jazzjoni g[a]let li torganizza lkonferenza tag[ha f’Malta.

Il-konferenza nfet[et minn Mario de Marco, ilMinistru tat-Turi]mu, il-

Kultura u l-Ambjent, li filwaqt li tkellem dwar irrwol tal-;urnalisti biex iwasslu l-informazzjoni ta’ kwalità, fisser l-a[[ar sena g[all-qasam ;urnalistiku b[ala wa[da ferm diffi/li, kemm min[abba l-kri]i ekonomika u r-realtajiet ;odda li din fissret g[addinja tal-mezzi talkomunikazzjoni, kif ukoll g[al dak li ;abet mag[ha rRebbieg[a G[arbija, b’Malta kellha rwol mill-iktar importanti, anke g[all;urnalisti barranin li [admu minn pajji]na jew ing[ataw kura medika f’pajji]na, wara li l-kri]i f’diversi pajji]i G[arab bdiet mill-mezzi ;odda ta’ komunikazzjoni, b’mod partikolari permezz tal-ismart phones u s-siti ta’ social networking. Dan kollu wera, sostna Mario de Marco, li l-ismart phone kien arma iktar b’sa[[itha mix-xwabel f’kuntest fejn il-;urnali]mu ta prijorità lill-;urnali]mu /ivili, dak li fih il-poplu komuni semma’ le[nu mal-erbat irjie[ tad-dinja.

Mario de Marco g[amel riferenza wkoll g[all-

pressjonijiet li jg[ixu fihom ;urnalisti li ja[dmu f’pajji]i fejn m’hemmx demokrazija inkella din hi wa[da fqira, u rrefera g[al statistika li turi li mill-1992 sal-lum, 900 ;urnalist inqatlu f’pajji]i simili, 46 minnhom fl-a[[ar sena.

Statistika ma[ru;a milla;enzija Ewropea talistatistika, Eurostat, turi li linvestiment fiz-zona ewro tela’ g[al 21.1% filwaqt li filpajji] membri tal-Unjoni Ewropea r-rata telg[et g[al 20.5%.

Jirri]ulta wkoll li l-profitti tan-negozji ni]lu g[al 38.5% fiz-zona ewro u 37.8% filpajji]i tal-UE. Ir-rata tal-investiment fizzona ewro kienet 21.1% fittielet kwart tas-sena l-o[ra, meta kkumparat mal-20.8% fit-tieni kwart tas-sena, hekk kif l-investiment kiber bi 2.1%. Fis-27 pajji] membru tal-UE, l-investiment fit-tielet kwart tas-sena kien 20.5% filwaqt li fit-tieni kwart tassena r-rata tal-investiment kienet ta’ 20.3%.

F’dak li g[andu x’jaqsam mal-profitti tan-negozji, filpajji]i tal-UE l-profit ni]el g[al 37.8% fit-tielet kwart tas-sena 2011 filwaqt li fittieni kwart tal-istess sena lprofitt tan-negozji kien ta’ 38.1%.

Fiz-zona ewro l-profit tannegozji ni]el g[al 38.5%, meta kkumparat mat-38.8% fit-tieni kwart tas-sena 2011.

IN-NAZZJON It-Tlieta 31 ta’ Jannar, 2012

6 Lokali MELITA TNIEDI GINX TV

Stazzjon spe/jalizzat fuq video gaming Ginx TV iffirma ftehim ta’ distribuzzjoni ma’ Melita li issa tista’ xxandar dan l-istazzjon b’xandiriet 24 sieg[a kuljum dwar video gaming mill-1 ta’ Frar.

Ginx hu l-uniku stazzjon televi]iv fid-dinja dedikat kompletament g[all-video games. L-istazzjon qieg[ed ikabbar l-a//essibbiltà dinjija tieg[u u b[alssa di;à jxandar fi 15-il territorju differenti bi tmien lingwi. Dan l-istazzjon qed jikber malajr [afna filpopolarità u jiffoka fuq kull tip ta’ video games inklu]i dawk fuq il-kompjuter, consoles kif ukoll log[ob u app-

likazzjonijiet g[at-telefonija /ellulari.

F’kummenti dwar dan, isCEO ta’ Ginx TV, Michiel Bakker, qal: “Ninsabu kuntenti [afna li l-istazzjon tag[na se jkun a//essibbli g[all-klijenti ta’ Melita. Ilprogrammi tag[na jitkellmu dwar l-a[[ar u l-aqwa log[biet fis-suq, kummentarji u kritika kif ukoll programmi minn wara l-kwinti ta’ log[biet popolari li nispera li jkunu ta’ su//ess u jintlaqg[u tajjeb f’Malta wkoll.”

Michael Darmanin, Direttur tal-Marketing u Business Services ta’ Melita ]ied jg[id:

“Melita dejjem tfittex li tip-

provdi aktar kontenut u g[a]la ta’ divertiment lill-klijenti. Is-suq tal-video games qieg[ed jikber malajr f’Malta u /ertament li dawk dilettanti tal-video games se jie[du pja/ir isegwu Ginx TV f’Malta. L-istazzjon huwa innovattiv g[al Malta u j;ib mieg[u produzzjonijiet u informazzjoni dwar l-aqwa video games 24 sieg[a kuljum.”

Ginx se jkun a//essibbli ming[ajr [las addizzjonali g[all-klijenti kollha ta’ Melita TV li g[andhom il-pakkett L jew XL.

Sistema unika ta’ sigurtà u amministrazzjoni fi SmartCity SmartCity Malta implimentat sistema ta’ sigurtà u amministrazzjoni komprensiva unika. Din is-sistema jirnexxilha tintegra flimkien ]ew; sistemi biex tipprovdi struttura unika ]viluppata [afna li fiha ]-]ew; sistemi jag[mlu skambju ta’ tag[rif u jesegwixxu azzjonijiet ibba]ati fuq informazzjoni mi;bura bis-sa[[a ta]-]ew; sistemi.

Honeywell Security tipprovdi intrusion detection innovattiv kif ukoll video surveillance u access control products u soluzzjonijiet li jimmonitorjaw u jipprote;u miljuni ta’ fa/iltajiet, uffi/ini u djar madwar iddinja. Honeywell b[alissa g[addejja b’diskussjonijiet ma’ SmartCity Malta dwar it-tmexxija ta’ marketing case study dwar dawn is-sistemi li huma ddisinjat apposta minn Engineering for Science and Industry (Malta Ltd) fi SmartCity Malta.

Is-sistemi tal-awtomazzjoni, tas-sigurtà u talamministrazzjoni f’SCM01 huma uni/i u se jkunu utilizzati b[ala referenza g[all[olqien ta’ awtomazzjoni madwar id-dinja.

Din is-sistema tintegra The Pro-Watch security management system matTridium (BMS). Dan ifisser li jkun hemm skambju ta’ tag[rif bejn is-Security u lBMS databases bis-sa[[a ta’ drivers spe/ifi/i tassoftware.

I]-]ew; sistemi ta’ Security u Management, jimmonitorjaw u jikkontrollaw iz-zona. Fi kwalunkwe bini, dawn i]]ew; taqsimiet se jkunu b’dettalji varji. Dawn jin-

kludu sistemi ba]i/i u o[rajn ikkumplikati u komprensivi. Madankollu hi [a;a rari li ssib l-integrazzjoni ta’ dawn i]-]ew; sistemi f’postijiet o[ra.

Fil-ka] tas-sigurtà, kull post hu amministrat u kkontrollat minn Door Access Control (DAC) i//entralizzat u Closed Circuit TV (CCTV). Is-sistemi jirrekordjaw kull attività fiz-zona u fil-bini u jikkorrelatawhom flimkien biex jidentifikaw xi anomaliji li jistg[u jitwarrbu mit-tim tas-sigurtà li ja[dem 24 sieg[a kuljum.

L-Integrated Building Management System (IBMS) tg[aqqad is-sistemi varji flimkien, ibda middawl ta’ barra u ta’ ;ewwa, l-ener;ija u l-generators, u jinkudu l-kontroll tal-arja kkundizzjonata, il-pompi tal-ilma, l-elevators u lmeters g[all-u]u talener;ija.

B[al fil-ka] tas-Security Systems, il-Campus & Building Services and Systems huma kollha kkontrollati u mmonitorjati minn IBMS i//entralizzat. G[al metodu aktar vi]ibbli u fa/li li tintra//ah jintu]aw sistemi ta’ DAC u CCTV li huma integrati fl-IBMS /entralizzati wkoll.

Dan il-case study se jikkon/entra fuq il-provvista u l-installazzjoni ta’ integrated Pro-Watch Security System, building management system, infrastruttura u l-bini ta’ SCM01 fi SmartCity Malta li hu ferm indipendenti mill-ener;ija.

L-integrazzjoni ta]-]ew; sistemi ma te]isti mkien aktar fid-dinja u b’hekkk SmartCity Malta se tkun lewwel f’dan il-qasam.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Lokali 7

}ieda fit-turisti u tnaqqis fl-iljieli f’Novembru F’Novembru li g[adda tturisti f’Malta kienu jammontaw g[al total ta’ 82,611, ]ieda ta’ 2.2%, meta mqabbla ma’ Novembru tal-2010, g[alkemm in-numru ta’ ljieli li qattg[u t-turisti f’Malta fl-istess xahar wera tnaqqis ta’ 1.4% g[allistess ]mien, g[al total ta’ 443,405.

Statistika ppubblikata mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) marbuta malakkomodazzjoni fi stabbilimenti ta’ akkomodazzjoni kollettiva turi li f’Novembru 2010 tturisti f’Malta kienu 80,899 li bejniethom kienu qattg[u 449,652 lejl. F’sena, bejn Novembru 2010 u Novembru 2011, it-tul medju tal-btala li qattg[u tturisti naqas b’0.2% ta’ lejl g[al medja ta’ 5.4 iljieli.

Filwaqt li n-numru ta’ barranin li ]aru Malta flistess ]mien ]died b’5%, minn 67,136 f’Novembru 2010 g[al 70,473 f’Novembru 2011, naqsu bi 12% l-Maltin u lG[awdxin li qag[du f’lukandi f’pajji]na stess, minn 13,763 g[al 12,138 fl-istess ]mien.

L-iljieli li qattg[u tturisti barranin f’pajji]na b’mod ;enerali fl-istess ]mien naqsu minn 421,739 lejl f’Novembru 2010 g[al 415,849 lejl f’Novembru 2011, li turi differenza ta’ 1.4%, filwaqt li l-iljieli li qattg[u t-turisti Maltin u G[awdxin f’pajji]na stess naqsu b’1.3% minn 27,913-il lejl f’Novembru tal-2010 g[al 27,557 lejl g[al Novembru 2011. It-tul medju tal-btala tat-turisti barranin f’pajji]na f’Novembru 2011 kien ta’ 5.9 iljieli, ji;ifieri tnaqqis ta’ 6.3% meta mqabbel mal-medja rre;istrata f’Novembru 2010.

Il-parti l-kbira tat-turisti barranin li qattg[u l-btala tag[hom f’pajji]na f’dan ix-xahar, 32,217 jew 46.7%, qag[du f’lukandi ta’ erba’ stilel. It-tieni liktar popolari kienu lukandi ta’ [ames stilel li fihom qag[du 20,474 turist, jew 29.7% tat-turisti barranin kollha li kienu f’Malta.

B’mod ;enerali r-rata ta’ okkupazzjoni flistabbilimenti ta’ akkomodazzjoni kollettiva kienet dik ta’ 38.2%, bi tnaqqis ta’ 0.6% fuq listess ]mien fl-2010, bliktar tipi ta’ akkomodazzjoni kollettiva li kellhom l-og[la okkupanza kienu lukandi ta’ [ames stilel b’45.9% u dawk ta’ erba’ stilel, bi 48.8%.

Tis[i[ tar-rabtiet kummer/jali bejn Malta u t-Tune]ija Matul din is-sena, lAmbaxxata ta’ Malta fitTune]ija se tkompli tibni fuq is-su//essi li rre;istrat fla[[ar tliet snin. Matul dan ilperijodu, ir-relazzjonijiet kummer/jali bejn Malta u tTune]ija tjiebu b’mod konsiderevoli. Xhieda ta’ dan hu l-fatt li l-importazzjoni ]diedet b’41 fil-mija filwaqt li l-esportazzjoni ammontat g[al €7.8 miljun fl-2011. Kien hemm diversi delegazzjonijiet kummer/jali fit-Tune]ija, u ssena l-o[ra, twaqqaf KunsillKummer/jali Kon;unt bejn itTune]ija u Malta.

Ir-relazzjonijiet bejn Malta u t-Tune]ija huma msa[[a, fuq ba]i annwali, millKummissjoni M[allta Maltija-Tune]ina. Kienu diskussi diversi oqsma matul il-Kummissjoni M[allta li saret is-sena l-o[ra, li varjaw mit-trasport sa rabtiet kummer/jali, l-edukazzjoni, i]-]g[a]ag[, il-kultura u ssa[[a. Azzjonijiet f’diversi oqsma se jibdew jittie[du matul din is-sena, b’mod partikulari fis-setturi tattrasport, is-sa[[a, ledukazzjoni u l-kultura.

Huma ppjanati diversi ]jarat minn g[add ta’ esperti f’Malta u fit-Tune]ija.

Fuq livell politiku, lAmbaxxata ta’ Malta fitTune]ija se tkompli ssegwi lpro/ess demokratiku Tune]in, wara l-avvenimenti li se[[ew matul is-sena li g[addiet li raw il-fa]ijiet inizjali tattwaqqif ta’ sistema politika demokratika.

Min-na[a l-o[ra, fuq livell kummer/jali, l-Ambaxxata qed tippjana li ta[dem biex tintensifika l-isforzi li qed isiru g[al aktar relazzjonijiet kummer/jali bejn i]-]ew; pajji]i, kemm f’dik li g[andha x’taqsam il-promozzjoni talinvestiment u l-kummer/ bilaterali.

Il-kuntatti ma’ a;enziji talivvja;;ar Tune]ini biex jippromwovu lil Malta se jkomplu ji]viluppaw u lambaxxata qed tippjana li torganizza seminar ta’ nofstanhar g[al a;enti talivvja;;ar Tune]ini. Malta wkoll se tkun qed toffri lg[ajnuna tag[ha f’diversi setturi edukattivi. LAmbaxxata Maltija fitTune]ija qed tibda kuntatti mal-og[la istituzzjonijiet edukattivi Maltin sabiex tkun e]aminata l-possibbiltà li jkun hemm teleconferencing sabiex isir tag[lim tal-Malti b[ala lsien barrani.

Il-GRTU tfa[[ar il-pro;ett ta’ a//ess ;did g[all-Belt Il-Kamra Maltija g[allIntrapri]i }g[ar u Medji (GRTU) esprimiet issodisfazzjon tag[ha g[allpro;ett tal-mina, li tg[aqqad is-Sur ta’ San Mikiel millFoss ma/-?entru tal-Belt fi Triq Nofsinhar, li se tit[addem fuq sistemi moderni u komdi.

Dan biex min irid jid[ol il-Belt ikollu a//ess ie[or fa/li u b’kumdità ta’ sistemi moderni li jevitaw it-tbatija lil dawk kollha li jridu jinqdew bis-servizzi kollha li toffri l-belt kapitali.

Il-GRTU qalet li bilpre]entazzjonijiet kollha li g[amlet tul l-a[[ar snin, f’isem is-sidien tan-negozji tal-Belt, in-numru kbir ta’ konsultazzjonijiet li wettqet mal-Kunsill Lokali u malGvern, dejjem ippre]entat proposti konkreti u su;;erimenti biex fil-belt kapitali jsiru dawk ilpro;etti kollha me[tie;a li

j]idu l-a//essibbiltà u li j]idu l-postijiet ta’ parke;;.

Il-GRTU fi stqarrija sostniet li ma qag[ditx tikkon/entra biss fuq ilkritika i]da kkon/entrat laktar fuq it-tfassil u ddiskussjoni ta’ pro;etti li jg[ollu l-livell ta’ dak kollu li toffri l-Belt.

Il-GRTU ]iedet li l-pro;etti ta]-]ew; liftijiet u l-pro;etti l-o[ra kbar ta’ restawr u pavimentar kif ukoll il[olqien ta’ zoni ;odda g[attgawdija tal-pubbliku u postijiet ;odda g[all-parke;;, ji]guraw li l-Belt til[aq illivell mixtieq g[al aktar a//essibbiltà pubblika.

Il-GRTU qalet li baqa’ [afna xi jsir biex ix-xog[ol kollu li hemm ippjanat jitwettaq u appellat biex jibqa’ jin]amm kuntatt kontinwu sabiex ix-xog[ol kollu li jonqos isir jitlesta bl-anqas inkonvenjent g[annies tan-negozji fil-Belt.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Realtajiet iffa//jati b’responsabbiltà Il-Partit Nazzjonalista minn dejjem kien partit li jilqa’ l-isfidi fid-dawl tar-realtajiet li jkunu qed ise[[u kemm f’pajji]na kif ukoll fix-xena internazzjonali. L-g[aqal politiku u r-responsabbiltà politika qatt ma be]a’ minnhom. Ir-realtajiet dejjem qieshom b[ala sfidi li dejjem jo[or;u lill-partit b’sa[[tu, u f’de/i]jonijiet li jie[u wkoll fuq livell ta’ gvern u li jkunu fl-interess nazzjonali, b’sa[[tu aktar minn qatt qabel.

Serjetà u g[aqal li dejjem tissarraf fi stabbilità L-istorja politika f’pajji]na tag[ti ra;un lill-PN li dejjem a;ixxa mhux fl-interess tieg[u, i]da b’konsistenza fl-interess tal-pajji]. L-e]empji huma [afna u jmorru lura fis-snin. Dan g[aliex il-prin/pji dejjem iggwidaw u mexxew lill-PN u lill-mexxejja talpartit, li dejjem emmnu bis-s[i[ fihom. M’hemmx kompromessi mal-prin/ipji. M’hemmx log[ob politiku mar-regoli tad-demokrazija. Hemm biss serjetà.

G[aqal. Responsabbiltà politika u l-interess talpajji] li g[alih il-partit jibqa’ determinat li jkun ta’ servizz biex joffri l-aqwa politika li tkompli dejjem tmexxi lill-poplu tag[na ’l quddiem.

Meta r-realtajiet li jkun g[addej minnhom il-pajji] ikunu ffa//jati b’responsabbiltà, tibqa’ tkun garantita l-istabbiltà. Dan hu dak li qed jag[mel il-PN filGvern. Meta jonqos ftit aktar minn sena g[at-tmiem ta’ din il-le;I]latura, il-Gvern jinsab konxju u saqajh mal-art dwar ir-realtà politika li ninsabu fiha.

Partit fil-Gvern li g[andu ri]ultati tajbin x’juri lill-eletorat. G[andu wkoll /ertifikati tal-Unjoni

Ewropea u tal-a;enziji internazzjonali ta’ kreditu mill-aqwa li jikkonfermaw it-triq fid-direzzjoni ttajba li pajji]na jinsab miexi fiha. Din hi realtà.

I]da realtà o[ra li qed ng[ixu hi li g[andna Oppo]izzjoni Laburista f’pajji]na li qed tinjora lpolitika ta’ su//ess u l-politika li qed tag[ti r-ri]ultati lil pajji]na. Minflok ma tikkritika fejn t[oss li g[andha tikkritika biex jinkisbu ri]ultati a[jar, tinjora /-/ertifikati tal-UE kif ukoll tal-a;enziji u istituzzjonijiet Ewropej biex tkun tista’ ddoqq il-kampanja orkestrata tag[ha kontra l-politika tal-PN fil-Gvern.

L-a;ir tal-Kap tal-Oppo]izzjoni jikxef il-log[ba politika tal-Partit Laburista li qed isejja[ g[al elezzjoni llum qabel g[ada biex Joseph Muscat isir Prim Ministru.

Joseph Muscat qed jinjora wkoll ir-realtà politika li assistejna g[aliha fl-a[[ar ;img[a. Joseph Muscat tilef il-vot li ried hu fil-Parlament. Joseph Muscat falla milli jwaqqa’ l-Gvern. Joseph Muscat rajnieh jinsisti li reba[ meta tilef. Rajna wkoll lil Joseph Muscat iddisprat g[all-poter isabbat saqajh g[al elezzjoni akkost ta’ kollox.

Ir-realtà politika ta’ pajji]na hi /ara u stabbli Il-Gvern Nazzjonalista hu fid-dmir u fir-responsabbiltà li jkompli jiggverna. G[aliex hu partit li kapa/i jiffa//ja r-realtajiet b’responsabbiltà, laqqa’

Kunsill :enerali li se jg[addi minn pro/ess li qed jibg[at messa;; /ar li kapa/i jiffa//ja l-fatti mhux bil-paroli.

Il-Prim Ministru u Kap tal-PN wera li kapa/i

jerfa’ r-responsabbiltà tat-tmexxija u quddiem astensjoni ta’ deputat tieg[u fil-Parlament, talab lillKunsill :enerali jie[u vot sigriet g[all-konferma tieg[u jew g[al kap ;did.

Din hi s-serjetà fil-politika. Dan hu l-mod kif g[andha tintrefa’ r-responsabbiltà politika. Pro/ess g[al partit aktar miftu[ g[all-idea, g[all-bidliet u g[ar-riformi me[tie;a g[all-poplu tag[na. Dan hu lmod ukoll kif tkun ta’ servizz fil-politika biex ilpajji] ikompli jikseb ir-ri]ultati f’dan il-mument diffi/li ta’ sitwazzjoni internazzjonali mill-aktar imqallba.

Il-pajji] jinsab fid-direzzjoni t-tajba. Il-qg[ad flanqas livell li qatt kien u li ni]el g[al-livell baxx ta’ 4.1%, rekord ta’ turisti, ]bilan/ ta[t it-3%, l-og[la numru ta’ studenti li qed ikompli bl-istudji tag[hom wara l-età obbligatorja; tis[i[ u ]idiet, u mhux tnaqqis, tal-benefi//ji so/jali; ]ieda u mhux tnaqqis fl-investiment fis-setturi tas-sa[[a u tal-edukazzjoni; u g[add ta’ g[ajnuniet bi skemi u inizjattivi biex in-negozji ]g[ar u medji jkomplu jinvestu u j[addmu aktar nies.

Ir-realtà politika ta’ pajji]na hi /ara u stabbli b’ri]ultati tajbin g[al pajji]na li ma se[[ewx b’kumbinazzjoni i]da frott ta’ politika ta’ g[aqal u ta’ responsabbiltà.

Muscat irid biss elezzjoni akkost ta’ kollox Fuq in-na[a l-o[ra tal-munita g[andna realtà o[ra – dik ta’ Kap ta’ Oppo]izzjoni li jrid biss elezzjoni akkost ta’ kollox, u llum qabel g[ada.

SA{{TEK G{AL QALBNA (3)

5,500 persuna fil-Ministeru tas-Sa[[a Qatt ma rajt daqshekk nies fil-Ministeru tas-Sa[[a.

Idde/idejna li norganizzaw ittieni edizzjoni tal-Open Day u g[al darb’o[ra kienu eluf ilpersuni li ;ew biex jie[du xi servizz jew aktar minn dawk li offrejna. Fil-fatt, matul iljum ing[ataw ftit aktar minn 21,000 servizz.

L-iskop tal-Open Day hu dak li nipprovdu opportunità o[ra lill-pubbliku sabiex jie[u [sieb sa[[tu. L-aktar li spikka kien it-test tal-Body Mass Index. Sfortunatament nofs ilpersuni li g[amlu dan it-test indunaw li kienu overweight.

Minkejja li dan hu test pjuttost strett fir-ri]ultat li jipprovdi, hu importanti li wie[ed jag[ti kas il-pi] tieg[u, g[ax il-pi] ]ejjed i;ib mieg[u diversi problemi ]ejda. Il-messa;; li ridna nwasslu hu dak li s-servizz tas-sa[[a tag[na qieg[ed hemm biex jg[inek ti]viluppa stil ta’ [ajja a[jar. Kwa]i kull servizz li pprovdejna hu pprovdut fi/-/entri tas-sa[[a.

Tag[mel tajjeb li tmur u tistaqsi. Jekk ti;i f’dubju nissu;;erilek li //empel lidDirettorat tal-Promozzjoni tas-Sa[[a u Prevenzjoni talMard fuq 2326 6000. Hemm issib professjonisti li jistg[u jg[inuk.

minn Joe CASSAR joe.cassar@gov.mt

My Health

In[ossni sodisfatt li, wara sena xog[ol, u wkoll xhur ta’ ppjanar qabel, bdejna noffru servizz ie[or. Fil-fatt qeg[din ftit sig[at ’il bog[od minn meta s-sit www.myhealth.gov.mt jibda ja[dem uffi/jalment.

Permezz ta’ dan is-servizz, li hu sistema online, il-pazjenti se jkollhom a//ess g[ar-ri]ultati tal-e]amijiet medi/i tag[hom stess fuq linternet.

Il-pazjent se jkun jista’ jag[]el it-tabib jew tobba tieg[u mil-lista ta’ tobba li huma li/enzjati li ja[dmu f’pajji]na. Ladarba dan isir, it-tabib mag[]ul jew tobba

mag[]ula se jkollhom a//ess g[al din l-informazzjoni medika. Dan hu pass ie[or importanti hekk kif qed tissa[[a[ ir-relazzjoni bejn is-servizzi tas-sa[[a tal-pajji] u dawk tal-privat.

Is-sit www.myhealth.gov.mt se jkun g[ad-dispo]izzjoni talpubbliku mill-31 ta’ Jannar 2012. Filwaqt li l-ewwel dokumenti li se jkunu disponibbli huma l-Hospital Case Summaries (discharge letters), fil-;img[at ta’ wara, gradwalment, se jkun hemm ukoll ri]ultati tal-laboratorji varji, dawk ta’ medical imaging, u wkoll informazzjoni relatata ma’ medi/ini li wie[ed jista’ ji;bor milliskema Spi]erija tal-G[a]la Tieg[ek. Fl-a[[ar fa]i ti]died ukoll informazzjoni dwar appuntamenti fl-isptarijiet tal-Gvern u /-?entri tas-Sa[[a. Il-pro/ess kollu mistenni jie[u ftit xhur.

Ta’ min isemmi li a[na wie[ed mill-ewwel pajji]i fl-Unjoni Ewropea li g[andna dan is-servizz.

Tobba ;odda Maltin u barranin ikomplu jistudjaw f’pajji]na

Biddilna l-istorja! Fejn qabel it-tobba l-;odda

U[ud minn dawk il-persuni li attendew g[at-tieni ‘open day’ li saret fil-Ministeru tas-Sa[[a

Maltin kienu qed isiefru biex ikomplu bl-istudji tag[hom barra minn Malta, illum qed jibqg[u jistudjaw f’pajji]na. Din hi bidla importanti [afna spe/jalment min[abba l-fatt li [afna mit-tobba Maltin li kienu jkomplu jistudjaw barra, wara kienu jispi//aw biex ikomplu wkoll il-karriera tag[hom ’il bog[od

minn xtutna u b’hekk konna nitilfu t-tobba Maltin u G[awdxin. Illum is-sitwazzjoni nbidlet ferm, u grazzi g[all-fethim li sar mal-UK Foundation Programme, filwaqt li l-ma;;oranza assoluta tat-tobba Maltin qed jibqg[u jistudjaw hawn, qed ikollna wkoll tobba ;odda barranin li qed jag[]lu li ji;u jistudjaw f’pajji]na.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

10 Ittri

Bejn l-ARMS u Mater Dei

Il-Laburisti fl-in/ertezza

Mela mort sal-uffi//ji l;odda tal-ARMS fi Blata lBajda u laqatni l-mod kif jitqassmu l-klijenti bil-biljetti relattivi skont il-[tie;a ta’ dak li jkun. G[edt f’qalbi li dan hu mudell tajjeb g[allEmer;enza tal-Isptar! :ieli xi [add imur g[and tabib privat li jibag[tu malajr l-Isptar b’formola ta’ ur;enza.

Imur hemm u jrid jg[addi mit-Triage, fejn ja//essah infermier#a, li jidde/iedi fuq it-tabib privat, x’ur;enza tal-

Il-Laburisti jaqbdu ma’ kelma, jirrepetuha kontinwament u jibdew jemmnu fiha.

Il-kelma favorita tag[hom dawn il-jiem hi: ‘in/ertezza’.

Jistg[u jg[idulna xi tfisser u jekk hux veru hawn ‘in/ertezza’? Min qed jo[loqha lin/ertezza? U jekk g[andhomx pa/enzja jistennew pro/ess demokratiku fi [dan partit jie[u ]-]mien tieg[u?

Jafu li meta kienu huma f’sitwazzjoni skomda fil-partit meta kienu fil-Gvern, [adu xhur s[a[ - aktar minn tmien xhur, biex issej[et elezzjoni?

Dak i]-]mien tassew kellna in/ertezzi g[ax mhux biss rajna quddiem g[ajnejna lproblemi li kellhom fi [dan ilPartit Laburista, i]da wkoll konna qed ng[ixu ]minijiet diffi/li kaw]a biss ta’ de/i]jonijiet []iena li kien [a l-Partit Laburista fil-gvern.

Infakkru fid-de/i]joni taliffri]ar tal-applikazzjoni ta’ Malta g[as-s[ubija fl-UE, kif ukoll fit-tne[[ija tal-VAT. Ittnejn li huma de/i]jonijiet li ;abu di]astru ekonomiku u sta;nar ekonomiku.

Illum, kull min irid jitkellem ming[ajr parti;jani]mu u fl-interess tal-pajji], jaf li l-politika ekonomika u finanzjarja hi mfa[[ra wkoll mill-barranin, mill-UE u milla;enziji internazzjonali ta’ kreditu li jirrikonoxxu li g[arafna nilqg[u g[all-isfidi internazzjonali u li pajji]na qed jikseb ri]ultati tajbin li huma l-g[ira ta’ [afna popli o[ra wkoll qrib tag[na. {addie[or, pajji]i [afna ikbar minna u li kellhom sa[[a ekonomika [afna aktar minn pajji]na, ikkrollaw.

Pajji]na, fi ]mien mill-aktar diffi/li, m’g[andu ebda kri]i ekonomika u finanzjarja.

Il-kri]i f’pajji]na hi l-Partit Laburista, li qieg[ed jag[mel minn kollox biex jo[loq kri]i hu u jistenna elezzjoni llum qabel g[ada.

X’faqar ta’ politika!

ka] ikollu l-pazjent.

L-Isptar te]isti s-sistema fejn it-Triage jinqasam fi tliet forom: in-numru 1, ka]i ur;enti; in-numru 2, inqas ur;enti u t-3, jifil[u jistennew.

I]da [add ma jkollu numru biex ikun jaf wara min imissu.

Allura jekk jinzerta xi [add jaf lill-infermier#a, jaf iqabbe] lil kul[add (umani a[na).

Dan in-nuqqas ma jista’ jitwarrab qatt, i]da kieku g[allka]i biss bin-numru 2 u 3 jing[ata numru, biex dak li

jkun ikun jaf wara min imissu, tkun [a;a ferm g[aqlija.

Dan i]da, ma sar qatt u wisq nib]a’ li ma jsirx, biex [add ma jinduna b’kemm it-tobba jdumu biex jaraw pazjent minn ie[or. Allura kul[add jin]amm fis-sala prin/ipali ming[ajr ma jkun jaf f’liema taqsima waqa’ l-ka] tieg[u u meta bejn wie[ed u ie[or jing[ajjat ismu. G[ax ;ieli ssib [addiema li f’xog[olhom jitnikkru apposta biex je[el is-servizz tal-Gvern!

B’numru f’idejh, pazjent almenu jkun jaf li t-turn tieg[u se jie[u erba’ sig[at jew ftit minuti. Jekk ilCustomer Care iridu ji]nu jekk dan l-ilment hux tajjeb jew le, nistedinhom jaslu wasla sal-uffi/ini ta’ ARMS Ltd fi Blata l-Bajda. U jekk jattwaw l-istess sistema, ]gur li l-pubbliku jibda jara aktar trasparenza fis-servizz flEmer;enza.

?ensu Borg San :wann

A. Cassar

Tas-Sliema

L-ittri f’din il-pa;na

L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lillEditur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com. mt.

L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u lindirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma.

Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u lEditur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm ilpunt tag[ha.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

FRANZA

Sarkozy jer;a’ j]id it-taxxi Il-President Fran/i] Nicolas Sarkozy [abbar ]ieda fil-VAT u taxxa fuq id-d[ul finanzjarju fi sforz ie[or biex jitnaqqas id-dejn tal-pajji] kif ukoll b[ala ]ieda fid-d[ul g[all-Gvern.

I]-]ieda fil-VAT hi ta’ 1.6 fil-mija u b’hekk ir-rata talVAT fuq [afna prodotti filpajji] se titla’ g[al 21.2 filmija.

Hu [abbar dan f’xandira nazzjonali fejn irtira oppo]izzjoni li kellu sa ftit ]mien ilu g[al pass simili.

Dan minkejja li din is-sena fi Franza se ssir l-elezzjoni Presidenzjali.

Skont il-pjan, din i]-]ieda fil-VAT se tintu]a biex tiffinanzja tnaqqis fl-ispejje] g[al dawk li j[addmu, fi sforz biex ti]died il-kompetittività.

Sakrozy sa[aq li kien hemm b]onn ting[ata spinta ;dida lill-i]vilpp ekonomiku fil-pajji] u biex Franza ter;a’ ssir kompetittiva.

Billi qed jintrodu/i taxxa mhux popolari anqas minn tliet xhur qabel il-vot Presidenzjali, Sarkozy qed

jipprova juri li hu kapa/i aktar fi kwistjonijiet ekonomi/i mill-avversarju ewlieni tieg[u s-So/jalista Francois Hollande. Ilkandidat So/jalista g[allelezzjoni Presidenzjali jitqies batut [afna fi temi ekonomi/i u finanzjarji.

Ix-xandira nazzjonali kienet tikkonsisti f’diskussjoni ma’ ;urnalisti. Sarkozy hawn qal li l-kri]i tal-ewro kienet qed tbatti u li l-Ewropa ma kinitx aktar f’xifer irdum.

Sadattant Sarkozy qal ukoll li kien se jiddikjara lkandidatura tieg[u meta jasal i]-]mien u naqas li jg[id /ar u tond jekk se jikkontesta lelezzjoni fit-22 ta’ April u s-6 ta’ Mejju.

Sarkozy qal ukoll li kien qed jipprepara le;I]lazzjoni li kienet se timponi taxxa fuq ittransazzjonijiet finanzjarji ta’ 0.1 fil-mija u li se tid[ol fisse[[ fl-1 ta’ Awwissu.

Hu [abbar ukoll li kellu lintenzjoni li jillaxka l-li;ijiet dwar ix-xog[ol kif ukoll rigward il-bini biex jag[ti spinta l-ekonomija.

L-ISTATI UNITI

Il-Knisja Kattolika to[odha kontra Obama Nhar il-{add, waqt ilquddies, fi knejjes Kattoli/i nqrat ittra ta’ protesta kontra pjani tal-President Barack Obama biex jisforza gruppi reli;ju]i li jg[inu fi s-so/jetà biex joffru g[ajnuna g[allkontroll tat-twelid fosthom sterilizzazzjoni lill-impjegati nisa.

L-awtoritajiet reli;ju]i, fosthom il-Konferenza tal Istati Uniti tal - Isqfijiet Kattoli/I , ikkundannaw dan il - pass li ttie[ed fl - 20 ta ’ Jannar b[ala ksur tal kuxjenza reli;ju]a u d - dritt Kostituzzjonali tal - libertà reli;ju]a .

Imbag[ad nhar il - {add waqt il - quddies inqrat l ittra ta ’ protesta . Thomas

J . Olmsted , l - Isqof ta ’ Phoenix , fl - ittra ta ’ protesta tieg[u qal li din kienet li;i in;usta u li kienet tmur kontra l - libertà reli;ju]a kif imni]]la fil Kostituzzjoni Amerikana .

Id - de/i]joni tal - Gvern ma tapplikax g[al knejjes , sinagogi , moskej u skejjel b ’ rabta reli;ju]a .

Il - mexxejja reli;ju]i kienu qed jittamaw li l kon/essjoni tkun akbar b[al sptarijiet b ’ rabta Kattolika . L amminsitrazzjoni ta ’ Obama qalet li ppruvat tilqa ’ g[al dawn it - talbiet billi tat lill - gruppi reli;ju]i sena biex jirran;aw il po]izzjoni tag[hom .

{addiema Bel;jani quddiem ir-residenza tal-Prim Ministru Bel;jan Elio Di Rupo f’Mons waqt strajk nazzjonali ta’ 24 sieg[a li beda lbiera[ bi protesta kontra l-mi]uri ta’ awsterità li l-Gvern qed jintrodu/i fil-pajji] min[abba d-dejn li g[andu. (ritratt Reuters)

IL-BEL:JU

Strajk ;enerali waqt is-summit tal-UE Il-Bel;ju wie[ed jista’ jg[id kien paralizzat ilbiera[ mill-ewwel strajk ;enerali filpajji] f’dawn l-a[[ar 20 sena.

Dan hekk kif fil-kapitali Brussell kien qed isir issummit tal-Unjoni Ewropea.

L-istrajk kien kontra sensiela ta’ mi]uri ta’ awsterità li qed jintrodu/i lGvern ;did Bel;jan. Minna[a l-o[ra, st[arri; talopinjoni pubblika mill-;urnal ewlieni Bel;jan, Het Laaste Nieuws, sab li 21 fil-mija biss tal-Bel;jani kienu jappo;;jaw l-istrajk.

Dan l-ewwel strajk ;enerali fil-Bel;ju mill-1993 sar kontra pjani tal-Gvern biex fost l-o[rajn ti]died l-età pensjonabbli u mi]uri o[ra biex il-Gvern jiffranka 11.3 biljun ewro.

Il-Gvern Bel;jan wieg[ed li jnaqqas l-i]bilan/ tal-Gvern g[al anqas minn tlieta fil-mija ta’ dak li jipprodu/i l-pajji] din is-sena biex jevita reperkussjonijiet mill-UE kif ukoll biex iserra[ mo[[ linvestituri.

Il-Gvern Bel;jan jaf li li]vilupp ekonomiku din issena se jkun anqas b’0.8 filmija li kien previst fil-Ba;it g[al din is-sena. Sta;nar talekonomija aktarx se jwassal biex il-Gvern ifittex aktar mi]uri kif se jiffranka l-flus meta jirrevedi l-ba;it is-sena d-die[la.

L-ivvja;;ar bil-ferrovija kien wieqaf kif ukoll ilkarrozzi tal-linja u t-tram filwaqt li skejjel u [wienet g[alqu. Kien hemm [afna fabbriki fejn il-produzzjoni kienet wieqfa fosthom dawk tal-karozzi Audi u Volvo kif ukoll tal-Coca Cola.

L-ajruport ta’ Chrleroi, hub tar-Ryanair u diversi linji talajru low cost, kien sfurzat i[assar it-titjiriet kollha min[abba azzjoni mill-unions biex jimblukkaw l-a//ess lejn l-ajruport.

I]da l-ajruport ta’ Brussell [afna mit-titjiriet [admu normalment u madwar g[axra fil-mija tat-titjiriet kienu effettwati.

Fit-tieni port ewlieni

Ewropew, dak ta’ Antwerp, it-terminals kollha talcontainers kienu mag[luqa filwaqt li l-ivvja;;ar bilba[ar kien ittardja min[abba sospensjoni tas-servizzi talport.

L-istrajk sar hekk kif fi Brussell kien qed isir is-17-il summit tal-UE f’dawn l-a[[ar sentejn hekk kif l-g[aqda Ewropea tkompli tistinka biex issolvi l-problema tad-dejn.

Dab kien summit li matulu lmexxejja tal-UE kellhom jag[tu s-sigill a[[ari lill-fond ta’ salvata;; finanzjarju permanenti g[az-zona ewro u jaqblu g[al patt imfassal mill:ermanja g[al dixxiplina fiskali akbar.

Il-kapijiet tal-unions Bel;jani n;abru quddiem ilbini fejn kien qed isir issummit biex i[e;;u l-UE to[ro; dawk li jissej[u eurobonds biex jittaffa l-pi] tal-interessi g[all-pajji]i f’sitwazzjoni finanzjarja dg[ajfa u qalu li l-pajji]i sinjuri iridu j;orru pi] akbar tal-awsterità.

Ti]died il-pressjoni fuq il-Portugall Komplew jikbru l-indikazzjonijiet li lPortugall kien miexi fl-istess triq tal-Gre/ja u kien se jkollu b]onn it-tieni pakkett ta’ g[ajnuna finanzjarja hekk kif il-biera[ l-ispi]a tal-assigurazzjoni tad-dejn Portugi] kompliet ti]died.

Dan kien ifisser li g[all-Portugall biex jassigura bonds ta’ g[axar miljun ewro g[al perjodu ta’ [ames snin, kellu j[allas 3.95 miljun ewro b[ala assigurazzjoni. Dan po;;a lPortugall bit-tieni l-akbar spi]a, simili fid-dinja wara l-Gre/ja, u kien jimplika nuqqas kbir ta’ fidu/ja fil-pajji].

Barra minn hekk, il-fidu/ja tan-negozjanti u l-konsumatur la[aq l-anqas livell qatt re;istrati min[abba pagi baxxi u ]idiet kbar li kien

hemm fit-taxxi li kienu parti mill-programm ta’ awsterità li l-Portugall kellu jintrodu/i biex jing[ata l-ewwel pakkett ta’ g[ajnuna finanzjarja.

Fil-bidu ta’ Jannar, l-a;enzija ta’ credit rating Standard & Poor’s ni]]let il-marka ta’ fidu/ja f’investiment fil-Portugall g[al-livell ta’ junk.

Sadattant ilbiera[ min-na[a l-o[ra kien hemm a[barijiet tajba g[all-Italja li rat l-ispi]a tas-self tonqos g[all-anqas livell minn Ottubru waqt bejg[ ta’ bonds li tqies b[ala e]ami g[allisforzi li saru mill-Gvern ta’ Mario Monti.

L-Italja, ir-raba’ pajji] fid-dinja bl-akbar ammont ta’ dejn, bejn Frar u April trid t[allas jew i;;edded dejn f’bonds ta’ 90 biljun ewro.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13 L-ETJOPJA

I[e;;e; id-djalogu fil-Libja

Is-Segretarju :enerali tanNazzjonijiet Uniti [e;;e; g[ad-djalogu fil-Libja biex permezz ta’ hekk ikun hemm ir-rikon/iljazzjoni nazzjonali hekk kif g[ad hemm ;lied bejn gruppi differenti ta’ ;ellieda fil-pajji].

Ban Ki Moon g[amel lappell waqt li kien qed jindirizza l-midja waqt is-summit tal-Unjoni Afrikana f’Addis Ababa.

Hu qal li l-kri]i li fe;;et fil-Libja wara li tne[[iet iddittatura ta’ Muammar Gaddafi setg[et issib issoluzzjoni biss permezz tad-

djalogu. Hu qal ukoll li rrikon/iljazzjoni kienet l-aktar fattur importanti li se jag[ti garanzija ta’ stabbiltà politika, l-i]vilupp kif ukoll g[ajxien tajjeb g[all-poplu Libjan.

Is-Segretarju :enerali tanNU qal ukoll li hekk kif ilpajji] jibda jinbena mill-;did, kwistjonijiet li jikkon/ernaw in-nisa jridu jing[ataw kunsiderazzjoni.

Is-summit ta’ jumejn intemm ilbiera[ u l-President tal-Benin, Thomas Boni Yavi, kien elett b[ala /Chairman il-;did g[al perjodu ta’ sena.

L-INDJA> Tfal libsin ta’ Mahatma Gandhi jaslu f’xarabank g[al mar/ g[all-pa/i f’Kalkata. Kien hemm 485 tifel u tifla li [adu sehem fi sforz biex jitni]]lu fil-Guinness World Records b[ala l-akbar grupp ta’ nies libsin ta’ Gandhi. (ritratt Reuters)

IS-SIRJA

Ji[rax il-;lied f’Damasku Fil-periferiji tal-kapitali Sirjana Damasku matul il;urnata tal-biera[ kien hemm ;lied a[rax hekk kif truppi ta[t il-kmand tal-President Bashar al-Assad ippruvaw jiksbu lura l-kontroll taz-zoni f’idejn ;ellieda ribelli. Zoni li huma biss ftit kilometri mi//entru tal-poter fil-pajji].

Rapporti qalu li t-truppi ta’ Assad sa tard ilbiera[ kienu [adu l-kontroll ta’ Hamouriyeh, wie[ed middiversi distretti fejn intu]aw ilvetturi armati u l-kanuni biex jeg[lbu r-ribelli li qorbu sa tmien kilometri lejn Damasku.

Attivisti qalu li l-Armata {ielsa tas-Sirja, forza mag[mula minn suldati li ssie[bu mad-dimostranti, kienu qed iwettqu attakki

IR-RENJU UNIT

Jirrinunzja g[al bonus ta’ miljun Ic - Chief Executive tar Royal Bank of Scotland ( RBS) Stephen Hester , irrinunzja g[all - bonus kontroversjali tieg[u ta ’ madwar miljun Lira Sterlina .

Dan wara li l - a[bar [olqot kontroversja kbira fil - pajji] partikolarment peress li l - RBS kellu ji;i salvat mill - falliment mill Gvern Ingli] u b[alissa hemm kampanja biex tit naqqas in - nefqa tal - Gvern .

Dan apparti salarju ta ’ 1. 2 miljun Lira Sterlina fis - sena Barra minn hekk , aktar kmieni dan ix - xahar , l RBS [abbret li kienet se tag[ti s - sensja lit - 3 , 500 [addiem li se jkun ifisser li minn mindu l - bank spi//a f ’ diffikultà fl - 2007 se jkun ta s - sensja lil 11, 000 [addiem .

]g[ar f’diversi postijiet kontra t-truppit tal-Gvern li avvanzaw mis-subborg ta’ Saqba li spi//at f’idejn ir-ribelli ftit ;ranet ilu.

Il-;lied ilu g[addej tlett ijiem u kien hemm rapporti ta’ diversi katavri fit-toroq.

I]-]ieda fil-vjolenza wassal biex il-Lega G[arbija tissospendi l-[idma ta’ osservaturi li kienet bag[tet u issa se ssir laqg[a spe/jali dwar isSirja fil-5 ta’ Frar.

Il-mezzi tax-xandir statali Sirjani lbiera[ [abbru li sitt suldati kienu nqatlu f’attakk qrib Deraa fin-Nofsinhar tasSirja u li pipeline tal-gass ittajjar bl-isplussiv. Attakki b[al dan tal-a[[ar f’dawn l-a[[ar xhur ]diedu madwar is-Sirja.

Residenti ta’ Deraa, fejn

bdiet il-protesta kontra Assad g[axar xhur ilu, qalu li fil-fatt 20 persuna nqatlu fi ;lied li kien hemm fil-belt u lma;;oranza tal-vittmi kienu truppi tal-Gvern. Kien hemm rapporti ta’ ;lied qalil anki f’Homs.

Illum, Nabil Elaraby, isSegretarju :enerali tal-Lega G[arbija, se jipprova jikseb lappo;; tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet g[al pjan ta’ pa/i li jitlob li Assad iwarrab filwaqt li Franza qalet li lKunsill g[andu b]onn ja;ixxi kontra “r-reati kontra l-umanità” li qed jitwettqu mir-re;im Sirjan.

I]da r-Russja u /-?ina g[adhom qed jopponu g[al kull pass mill-Kunsill kontra s-Sirja.

L-ITALJA

Jindifen l-eks President Oscar Luigi Scalfaro Ilbiera[ waranofsinhar sar il-funeral tal-eks President Taljan Oscar Luigi Scalfaro fil-knisja ta’ Santa Maria f’Trastevere.

Qabel, il-katavru tieg[u kien espost g[all-pubbliku fil-Knisja ta’ Sant’Egidio f’Ruma stess. Il-funeral imbag[ad sar f’forma privata.

Scalfaro, li kellu 93 sena, miet matul il-lejl ta’

bejn is-Sibt u l-{add filkapitali Taljana.

Imwieled f’Novara fid-9 ta’ Settembru tal-1918, Scalfaro kien President talItalja bejn l-1992 u l-1999.

Barra minn hekk hu kien ukoll Ministru tal-Intern kif ukoll Speaker talKamra tar-Rappre]entanti.

Tul il-karriera politika tieg[u, Scalfaro ]ar Malta kemm f’forma uffi/jali kif ukoll privata.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

14 A[barijiet ta’barra IR-RENJU UNIT

Studju juri li n-nisa jafu jipparkjaw a[jar mill-ir;iel

SPANJA> Munzell skart hekk kif strajk minn dawk li ji;bru l-iskart issa ilu g[addej ;imag[tejn f’Chipiona fin-Nofsinhar ta’ Spanja. Il-[addiema [ar;u bi strajk g[ax ilhom minn Novembru ma jing[ataw il-paga. (ritratt Reuters)

L-impressjoni li g[andhom xi r;iel li n-nisa ma jafux jipparkjaw jirri]ulta li mhix minnha wara li ri/erka indikat li n-nisa aktar jinqalg[u biex jipparkjaw karozza.

G[assa bil-mo[bi ta’ parking madwar ir-Renju Unit uriet li filwaqt li n-nisa g[andhom mnejn idumu aktar biex jipparkjaw, hemm probabbiltà akbar li ji//entraw il-karozza fil-kaxxa fejn iridu j[allu l-vettura.

Il-media Ingli]a qalet li dan kien wie[ed mill-istudji laktar bir-reqqa li sar dwar iddifferenza fis-sewqan bejn innisa u l-ir;iel.

L-istudju kien imfassal minn Neil Beeson, g[alliem professjonali tas-sewqan talkarozzi fir-Renju Unit, g[allkumpanija ta’ parkings talkarrozzi NCP. G[al din irri/erka kienu osservati 2,500 sewwieq fis-700 car park talkumpanija tul perjodu ta’ xahar.

Fir-ri/erka nstab li n-nisa kienu a[jar biex isibu post tajjeb biex i[allu l-karozza tag[hom fih , aktar pre/i]i biex jimmanuvraw il-karozza u aktar probabbli li jadottaw it-tag[lim li kienu ng[ataw

dwar kif jid[lu b’lura f’post tal-parking.

Min-na[a l-o[ra rri]ulta li lir;iel kienu aktar kapa/i biex isuqu dritt ;o spazju g[allparking u aktar kunfidenti waqt is-sewqan u bi ftit li jag[]lu li jirran;aw il-karozza la darba jkunu da[[luha filkaxxa tal-parking.

I]da la darba sar total talkriterji kollha biex jitfassal min jaf jipparkja l-a[jar, innisa kisbu 13.4 punt minn 20 u l-ir;iel 12.3 punt.

Minn dan l-istudju [are; ukoll li fir-Renju Unit, fuq medja, sewwieq jipparkja lkarozza 1,004 darba tul [ajjithom u n-nisa jqattg[u 12-il ;urnata ta’ [ajjiethom jipparkjaw il-karozza filwaqt li l-ir;iel disat ijiem.

Ri/erka o[ra, din id-darba mir-Ruhr University Bochum fil-:ermanja sabet li n-nisa jie[du 20 sekonda aktar millir;iel biex jipparkjaw ilkarozza.

Is-sena li g[addiet idDriving Standards Agency firRenju Unit kienet stqarret li eluf akbar ta’ nisa ma jg[addux mill-e]ami tassewqan min[abba ]balji waqt il-parking milli l-ir;iel.

IR-RENJU UNIT

Miet l-a[[ar minn ‘The Originals’ T[abbret il-mewt ta’ Jimmy Storie fl-età ta’ 92 sena. Dan kien l-a[[ar persuna [ajja ta’ taqsima militari tat-Tieni Gwerra Dinjija mag[rufa b[ala The Originals.

Dawn kienu grupp ir;iel li lewwel issie[bu mal-L Detachment, it-taqsima militari ta[t it-tmexxija ta’ David Stirling li ma]-]mien ]viluppat fis-Special Air Service Regiment, il-SAS, it-taqsima militari spe/jali Ingli]a.

Il-forza kienet in[olqot biex ta;ixxi wara l-linji tal-g[adu fit-Tramuntana tal-Afrika i]da dawn fil-bidu kienu neqsin mill-aktar tag[mir militari ba]iku tant li kien ikollhom jirrikorru g[al serq minn taqsimiet o[ra.

Ir-rejds tal-L Detachment bdew jag[mlu [afna [sara littruppi :ermani]i u Taljani fitTramuntana tal-Afrika u taw ra;un lit-teorija ta’ Stirling li ftit suldati m[arr;a sew u w]ati b’mod mhux konvenzjonali setg[u jag[mlu aktar [sara minn re;iment li ju]a mezzi tradizzjonali.

Storie pparte/ipa f’[afna minn dawn ir-rejds fosthom fejn tul perjodu ta’ ;imag[tejn, 100 ajruplan tal-g[adu nqerdu fuq l-art. Tant kienu effettivi li l-mexxej Nazista Adolf Hitlef kien ordna li ma kellu jkun hemm ebda [niena mag[hom.

Storie kien inqabad pri;unier u me[ud il-:ermanja i]da kien ikkonvin/ihom li kien bdot tarRAF u kien intbag[at lejn Stalag VIIIB f’Silesia fejn baqa’ sakemm in[eles millAmerikani fl-1945.

Hu wara l-gwerra mar ja[dem b[ala gwardjan tal[abs fi Glasgow u mbag[ad lura g[ax-xog[ol originali li jqieg[ed il-madum. Hu kien i]]ewwe; fl-1945 u kellu erbat itfal.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

A[barijiet ta’ Barra 15

Nies i[arsu lejn il-Costa Concordia nkaljat barra l-port tal-g]ira ta’ Giglio barra l-kosta fil-Punent tal-Italja (ritratt Reuters)

L-ITALJA

Il-Costa Concordia aktarx jit[alla fejn hu sal-a[[ar tas-sena Il-vapur tal-passi;;ieri Costa Concordia li nkalja mal-kosta tal-g]ira Taljana ta’ Giglio aktarx se jit[alla fejn hu sal-a[[ar tas-sena jew aktar qabel ma jkun de/i] jekk jistax ji;i salvat jew inkella jitkisser.

G[addassa li qed ifittxu g[all-vittmi ;ewwa l-vapur il-{add kellhom jissospendu x-xog[ol min[abba l-ba[ar imqalleb li wassal biex ilvapur ji//aqlaq sew mill-blat fejn hu inkaljat.

Il-maltemp di;à kien wassal biex tkun sospi]a l[idma biex jitne[[ew l-

2,300 tunnellata ta’ diesel fit-tankijiet tal-vapur. Din il[idma mistennija tie[u madwar xahar la darba tibda, probabbilment lejn nofs il;img[a d-die[la.

Sadattant Franco Gabrielli, il-kap tal-Protezzjoni ?ivili Taljan u li hu responsabbli mill-[idma fuq il-Costa Concordia, qal li l-vapur g[andu mnejn idum sena fejn hu u ]ied li kul[add g[andu jkun konxju ta’ dan.

Kwalunkwe [idma fuq skala kbira fuq il-vapur, kemm jekk biex jitne[[a minn fejn hu kif ukoll biex

L-AFGANISTAN

jitkisser, ma jistax jibda sakemm il-fuel u ]ejt kollu li hemm abbord jitbattal u kull periklu g[all-ambjent jitne[[a. Anki wara dan, irid isir xog[ol preliminarju qabel kumpanija ting[ata kuntratt biex tne[[i l-vapur.

Hu qal li g[al dan ilpro/ess inizjali se jkun hemm b]onn mhux aktar minn xahrejn u x-xog[ol ta’ wara mistenni jdum bejn seba’ u g[axar xhur.

Dewmien jista’ jkollu effett drammatiku fuq itturi]mu lejn il-g]ira, post popolari mat-turisti f’riserva

marittima barra l-kosta tatToscana.

Barra minn hekk, min[abba l-po]izzjoni ta’ fejn inkalja l-vapur, hemm problema biex il-ferry boats li jwasslu n-nies lejn il-g]ira qed isibuha diffi/li biex jid[lu fil-port.

Sergio Ortelli, is-Sindku ta’ Giglio, qal li kien se jitlob g[al g[ajnuna millGvern jekk ikun hemm dewmien sinifikanti biex ilvapur jitne[[a u esprima tt[assib tieg[u li qed ikun imbassar li l-capur se jdum daqshekk hemmhekk.

Il-Costa Concordia, li ji]en 114,500 tunellata, inkalja aktar minn ;imag[tejn ilu wara li qorob sa 150 metru mill-kosta. Ilkaptan, Francesco Schettino, qed ji;i akku]at bi qtil involontarju u li abbanduna l-vapur qabel l-4,200 persuna li kien hemm abbord kienu evakwati.

G[addasa nhar is-Sibt sabu s-17-il vittma, mara li kienet membru tal-ekwipa;;, biex hekk issa g[ad hemm 15-il persuna li g[adhom nieqsa wara d-di]astru li se[[ fit-13 ta’ Jannar.

IL-:APPUN

Qatel lil martu g[ax Aktarx ji]died id-dejn g[ax welldet bniet Ra;el Afgan qatel lil martu g[ax g[at-tielet darba welldet tifla minflok tifel kif xtaq hu.

Il-vittma kellha 28 sena u kienet identifikata biss bl-isem Sttorai u kienet tg[ix f’Mohasili fil-provin/ja ta’ Kunduz. Hi nqatlet billi r-ra;el tag[ha, membru ta’ taqsima militari lokali, fgaha bl-g[ajnuna ta’ ommu.

Il-Pulizija qalet li filwaqt li omm ir-ra;el kienet ta[t arrest, hu kien g[adu ma[rub u aktarx kien qed ji;i protett minn s[abu fit-taqsima militari lokali.

Il-vjolenza kontra n-nisa flAfganistan hi xi [a;a komuni.

F’Novembru tas-sena li g[addiet, fl-istess provin/ja, familja Afgana li rrifjutat tag[ti lil wa[da mit-tfal bniet g[a]-

]wie; lil ra;el li kienu jqisu b[ala irresponsabbli, kienet attakkata minn grupp ta’ r;iel li mbag[ad waddbu l-a/tu fuq kemm wi// il-;enituri kif ukoll t-tlett itfal tag[hom.

Wara kien arrestat ir-ra;el li ried it-tifla fi ]wie; u tliet [utu subien.

Bit-truppi barranin ilestu biex i[allu l-Afganistan sal-a[[ar tal-2014 u min[abba f’hekk /aqliq biex jing[ata bidu g[al pro/ess ta’ pa/i li jinvolvi lgrupp estremista Islamiku tatTaliban, gruppi g[ad-drittijiet tal-bniedem jinsabu inkwetati li d-drittijiet tan-nies se jkunu sagrifikati min[abba l-pre]enza tat-Taliban li huma sa[ansitra kontra li dawk ta’ sess feminili jmorru l-iskola.

qed tonqos il-popolazzjoni

Il-popolazzjoni tal-:appun mistennija tonqos bi 30 filmija g[al anqas minn 90 miljun persuna sal-2060, bi tnejn minn kull [ames persuni jkollhom l-età ta’ 65 sena jew aktar.

Dan skont rapport minn a;enzija tal-Gvern li wissiet li b[ala konsegwenza, il-pi] finanzjarju tal-pajji] kien se ji]died.

Il-Prim Ministru Yoshihiko Noda wieg[ed li jirdoppja l-VAT fi ]ew; fa]ijiet fil-pajji] sa Ottubru tal-2015. Dan biex jg[in

jiffinanzja l-ispi]a tasservizzi so/jali. Spi]a li qed ti]died bir-rata ta’ 13-il biljun dollaru kull sena u tkabbar il-pi] tad-dejn pubbliku li di;à hu darbtejn id-daqs tal-ekonomija :appuni]a li hi stmata li hi [ames triljun dollaru.

I]da l-partit ewlieni flOppo]izzjoni, filwaqt li jaqbel dwar il-b]onn ta’ ]ieda fit-taxxa qed jhedded li jimblokka l-li;i g[ax hemm b]onn taxxa akbar milli dik ippjanat biex ittaffi l-ispi]a tal-pensjonijiet.

Osamu Fujimura, IsSegretarju Kap tal-Kabinett :appuni], waqt konferenza tal-a[barijiet qal li s-so/jetà :appuni]a se tkompli tixjie[ u ftit hemm tama li r-rata tattwelid ti]died drastikament.

G[alhekk, qal li hemm b]onn din it-taxxa u riforma tas-sigurtà so/jali.

Il-popolazzjoni :appuni]a qed tixjie[ bl-aktar rata mg[a;;la fid-dinja ]viluppata min[abba nuqqas ta’ twelid ta’ trabi u li lanzjani qed jg[ixu ddejjem aktar fit-tul.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

16 Sa[[a

Il-mara u l-kura ta' sidirha minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

Wie[ed mill-a[jar modi kif mara tista’ tipprote;i sa[[itha hu li ssir familjari ma’ sidirha, biex b’hekk tkun tista’ tinnota l-bidliet ta’ kif jidher u kif jin[ass.

Irregularitajiet tas-sider, b[al ng[idu a[na bo//i u tnixxija tan-nipple, huma komuni u ;eneralment bla ebda [sara. Madankollu, bidliet simili g[andhom dejjem ji;u rappurtati lit-tabib g[ax jistg[u jkunu sintomi talmard.

Il-kankru tas-sider hu l-iktar forma ta’ kan/er komuni fost dawk misjuba fin-nisa Maltin, u hu l-kaw]a ewlenija talmewt fost in-nisa Maltin ta’ ta[t il-50 sena. L-istil tal-[ajja g[andu impatt ikbar mill;enetika fuq il-prevalenza talkankru tas-sider — inqas minn wie[ed minn kull g[axar ka]i hu attribwit prin/ipalment g[all-eredità.

Nofs in-nisa kollha li ji]viluppaw il-kankru tas-sider ma g[andhom ebda fattur ta’ riskju mag[ruf.

G[arfien bikri L-a[bar tajba hi li n-nisa li ji]viluppaw il-kankru tas-sider

g[andhom /ans e//ellenti li ji;u mfejqa kemm-il darba lmarda tinqabad kmieni, qabel ma tinfirex f’partijiet o[ra tal;isem. G[arfien bikri j]id ukoll il-probabbiltajiet li lkankru ji;i kkurat b’su//ess bla ma jkun hemm b]onn operazzjonijiet. L-a[jar mod li bih in-nisa jistg[u jkunu /erti li jiskopru l-kankru tas-sider fil-bidu, l-a[jar ]mien li fih jista’ ji;i kkurat, hu li jitg[allmu jag[mlu l-e]ami ta’ sidirhom stess, ’l hekk imsejja[ l-E]ami tas-Sider kull xahar.

Differenzi Fil-bi//a l-kbira tan-nisa g[andhom sidirhom ta’ daqs

kemxejn differenti minn xulxin. G[alhekk toqg[odx tinkwieta fuq dan sakemm ma jidhrux differenti minn kif ikunu s-soltu. Il-parti l-kbira tas-sider tikkonsisti f’xa[am li jiddetermina d-daqs tas-sider.

Dan jiddependi wkoll mill;enetika tal-persuna.

Ix-xa[am jipprote;i lglandoli li jipprodu/u l-[alib u l-kanali li jwasslu l-[alib millglandoli lejn in-nipple fi]]mien li tkun tredda’. Ukoll jekk ma tkunx tredda’, dawn il-glandoli jistg[u minn ]mien g[al ie[or jipprodu/u ammonti ]g[ar ta’ fluwidu li jo[ro; min-nipples. ?esti Is-sider jikkonsisti wkoll f’;ilda li ]]omm kollox flimken. Ta[t is-sider hemm il-muskoli pettorali u lkustilji. Xibka ta’ kanali limfati/i ssostni wkoll lissider. Flimkien mal-anatomija normali tas-sider jista’ jkun

in - nipple tieg[ek minn dejjem kienet /atta , allura m ’ g[andekx g[alfejn tinkwieta.

Il-bo//i ]g[ar fl-areoli huma glandoli ta]-]ejt li ji;bdu lukrikant li jipprote;i n-nipple (il-parti ta’ fuq nett tal-aerola) fi]-]mien li tkun tredda’. Ix-xag[ar sikwit jikber madwar l-areoli u dan g[andu mnejn ji]died ma]]mien.

Tnixxija It-tnixxija min-nipples hi spiss asso/jata ma’ bidliet ormonali jew tal-età. Tnixxija li ti;ri rari jew waqt l-e]ami tas-sider hi [a;a komuni.

hemm pre]enti wkoll affarijiet o[ra b[al ng[idu a[na /esti li attwalment jinsabu f’bosta nisa, i]da li mhumiex li wie[ed joqg[od jinkwieta fuqhom.

Jekk sidrek jin[ass li fih ilbo//i ]ur it-tabib biex je]aminak. Jekk it-tabib jikkonferma li sidrek hu hekk minnu, allura hemm b]onn li ssir taf il-forma normali talbo//i. Ukoll jekk g[andek sider minnu hekk, xorta wa[da g[andek te]amina sidrek. Innota kemm bo//i t[oss u wkoll fejn t[osshom.

Fix-xahar ta’ wara //ekkja g[all-bidliet. G[arraf lit-tabib b’kull tibdil.

Bidliet fl-ormoni Matul i/-/iklu menstruali (i/-/iklu tal-period), ikun hemm bidliet fl-ormoni sesswali li jaffettwaw lissider. Fil-fatt, is-sider isir iktar teneru u itqal, e]att qabel ilperiod. Wa[da mill-bo//i jew iktar, tista’ tikber min[abba ]]ieda tal-fluwidu fis-sider.

Normalment dawn is-sintomi jg[ibu waqt il-period.

Matul it-tqala u t-treddig[ is-sider jista’ jikber konsiderevolment. Dan ji;ri min[abba li l-glandoli u lkanali, l-areolae u n-nipples jikbru. Is-sider jin[ass itqal, iktar mimli, i[atteb u ferm sensittiv g[all-u;ig[. Jista’

jkun li ji/kien sewwa hekk kif jieqaf it-treddig[. Jekk waqt it-tqala u t-treddig[ tilbes bra li j]ommok sewwa, tista’ tnaqqas dawn il-problemi.

E]aminar Waqt it-tqala u t-treddig[,

g[andek tkompli te]amina sidrek ukoll jekk dan ikun diffi/li. Hu spe/jalment importanti li jsir e]ami kliniku tas-sider fl-ewwel vista tattqala – qabel ma s-sider jg[addi minn bidiet fi]jolo;i/i sinifikanti. Xi bidliet u bo//i huma itqal li tkejjilhom ;aladarba s-sider ikun kiber u sar fih iktar g[oqod. E]ami tas-sider ta’ kull xahar irwassal biex dik li tkun

tag[raf il-gwaj minnufih u hekk tg[in biex issir kura tajba.

Jekk nosservaw is-sider mal-mog[dija ta]-]mien, spe/jalment wara lmenopawsa, ninnutaw li ji/kien u jsir aktar artab. Dan ji;ri min[abba li ji/kienu lglandoli. Jasal li ma]-]mien jiddendel ukoll, min[abba li l;ilda ssir inqas elastika u l;ilda li tg[aqqad tiddg[ajjef.

L-u;ig[ qabel il-‘period’ L-u;ig[ fis-sider jista’ jin[ass kwa]i f’kull età u jista’ ji;i kkaw]at minn diversi affarijiet. L-iktar komuni huma l-bidliet ormonali assocjati malmenstruwazzjoni, it-tqala, il-

menopawsa jew g[eja muskolari tal-parti ta’ fuq tal;isem. Il-mara g[andha tag[mel e]ami bir-reqqa tassider u l-muskoli tas-sider, kif ukoll tal-ispalel, u g[andha tag[mel ukoll e]ami mediku mat-tabib tag[ha.

It-tnaqqis tal-kafeina u ttipjip, u l-ilbies ta’ bra, li j]ommok sew, jistg[u jg[inuk tnaqqas l-u;ig[.

Il-kulur ta/-/irku I/-/irku tal-;ilda f’nofs issider jissejja[ l-areola. Dan hu iktar skur millkumplament tal-;ilda i]da lkulur jista’ jvarja minn mara g[al o[ra. Dan jista’ jkun

minn ro]a /ar sa kwa]i iswed. Matul it-tqala jista’ jkun li jikber u, f’nisa ta’ karna;;jon /ar, jiskura.

Bo//i ]g[ar u xi xag[ar In-nipple hi l-parti ta’ fuq tal-areola (i/-/irku skur). In-

nipples fihom numru kbir ta ’ toqob ]g[ar li minnhom jin;ibed il [alib . In - nipples jistg[u jaqb]u ’ l barra , jbqg[u /atti jew iduru . Jistg[u jikbru wkoll f ’ direzzjonijiet differenti .

Kull wa[da minnhom tista ’ tkun idfferenti , i]da lkoll huma normali . Jekk

Inqas komuni hi tnixxija persistenti. Innota l-kulur, ilkonsistenza, l-ammont, kif ukoll dak li jse[[ qabel ittnixxija u ikkuntattja lit-tabib tieg[ek.

Il-qxur

Kull kundizzjoni li tista’ taffettwa l-partijiet l-o[ra tal;isem — ;ilda xotta, tixwit min[abba l-[wejje;, psorjasi, eczema e// — tista’ taffettwa wkoll is-sider. Min[abba lkwantità kbira ta’ possibbiltajiet, ikun a[jar li tikkuntattja lit-tabib tieg[ek.

L-e]ami tieg[ek innifsek

Billi konsistentement te]amina sidrek, kull xahar, fl-istess ]mien ta/-/iklu tieg[ek, int titg[allem kif jin[ass sidrek u hekk tkun kapa/i tinduna bi kwalunkwe [a;a li tkun ;dida u differenti.

Bo//i jistg[u ji]viluppaw sostanzjalment matul ilkorsa tas-sena. G[alhekk hu importanti li tittestja sidrek kull xahar. L-g[arfien bikri tal-kan/er tas-sider i]idlek i/-/ans tal-fejqan u jnaqqas il-possibbiltà ta’ b]onn ta’ operazzjoni kbira.

Meta l-e]ami^ Matul i/-/iklu tieg[ek kull xahar, fit-tessut ta’

ta’

sidrek ise[[u diversi bidliet min[abba li ;ismek i]omm l-ilma fi ]minijiet differenti.

G[andek tag[mel it-test ta’ kull xahar meta sidrek hu li]g[ar u l-inqas im[atteb u teneru. Fil-parti l-kbira tannisa, dan ikun bejn seba’ u g[axart ijiem wara l-period menstruwali.

Jekk il-period m’g[adux ji;ik, g[a]el data li tiftakarha fa/ilment, b[al ng[idu a[na l-ewwel Tnejn ta’ kull xahar, biex tag[mel dan it-test. Jekk qieg[da tie[u l-ormoni, tkellem mattabib tieg[ek fuq meta g[andek tag[mel l-e]ami tas-sider.

Nisa li ju]aw ilkontra/ettivi huma m[e;;a jag[mlu l-e]ami tas-sider tag[hom dakinhar li jibdew pakkett ;did ta’ pilloli.

Mnejn tibda

Jekk t[oss li [a;a mhix tassoltu f’sidrek, l-ewwel i//ekkja sidrek l-ie[or fl-istess po]izzjoni. Probabbilment jin[ass l-istess – li hu sinjal tajjeb li dak li qieg[da t[oss hu normali u parti mit-tessut ta’ sidrek. Tista’ tkun prudenti jekk tistenna ;img[a jew tul i/-/iklu menstruwali.

I]da jekk il-problema tibqa’ hemm, ikkonsulta lit-tabib tieg[ek.

Malinji^

Nistg[u ng[idu li disg[a minn kull g[axar bo//i m’humiex malinji i]da l-bo//i kollha g[andhom ji;u //ekkjati minn professjonista kwalifikat tas-sa[[a mill-iktar fis possibbli. Iktar ma problema ti;i mag[rufa malajr, iktar wie[ed ikun jista’ jikkuraha.

Bo//i li jkunu malinji jistg[u jkunu iebsa u bla ebda u;ig[ f’sider minnhom u mqabbda mal-;ilda talmuskoli ta’ ta[t.

Il-‘biopsy’

Jekk ikollkom xi diffikultajiet, dejjem ikkonsultaw lit-tabib tag[kom.

G[alkemm g[andkom te]aminaw sidirkom regolarment, it-tobba qeg[din hemm biex jg[inukom u jispjegawlkom dak li lilkom jista’ jkun qed i[awwadkom.

Riskji tal-kankru Il-kankru ji;i kkaw]at minn tibdil (tibdil minn normali g[al anormali) u mit-telf tal-kontroll ta/-/elluli. I/-/elluli jistg[u jinbidlu g[al [afna ra;unijiet, u min[abba f’dan hu diffi/li li tifhem il-kaw]a e]atta tal-kankru ta’ dik li tkun.

L-e]er/izzju L-e]er/izzju regolari jista’ jnaqqas ir-riskju tal-kankru tassider. Kun attiva g[allinqas nofs sieg[a kuljum.

Id-dieta

Dieta tajba tnaqqaslek ir-riskju g[all-i]viluppar tal-kankru tassider.

• Naqqas l-ammont ta’ xa[am li tiekol, spe/jalemnt dak li nsibu fil-la[am (b[a/-/anga, muntun, majjal, la[am a[mar) fil-prodotti tal-la[am (b[az-zalzett, illuncheon meat, il-corned beef) u fil-[alib u l-prodotti tieg[u.

Ag[]el prodotti tal-[alib b’inqas xa[am b[al ng[idu a[na [alib xkumat, ;bejniet, ;obon Edam u yogurt light.

• Inkludi iktar [xejjex li jipprovdu iktar proteini b[al ng[idu a[na legumi, lew] u ]errieg[a li fihom inqas xa[am mill-ikel provdut mill-annimali.

Inkludi iktar [ut fid-dieta tieg[ek.

• Kul tal-inqas [ames prozjonijiet ta’ [axix u frott kuljum.

• Evita xorb li fih l-alko[ol.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Sa[[a 17

{ames pariri biex tirrispetta ’l-adolexxenti minn Charles B. SPITERI charles.spiteri@media.link.com.mt

1. {obb lill-adolexxent b[allikieku fadallek l-a[[ar jum [ajja.

Tibqa’ skantat x’kapa/i jitwettaq kieku all[ares qatt tkun taf fi]-]gur bid-data talmewt tieg[ek. Hi stqarrija qasira i]da fiha enormità g[all-fatt kif t[ares lejn uliedek. Dawk in-nuqqasijiet /kejknin tal-adolexxenti, li j;eg[luk tg[eja tul [ajtek, ]gur idubu fix-xejn. Iddi]rispett, l-oppo]izzjoni g[all-awtorità tieg[ek, innuqqas ta’ fehem bejnek u ladolexxent, jitwarrbu kollha u fih jew fiha tara persuna li tabil[aqq t[obb b’im[abba tal-;enn.

2. I]en sew ir-riskji qabel tg[id ‘le’ lill-adolexxent tieg[ek.

Jirri]ulta li kull darba li twie;eb b’iva flok le lit-tfal adolexxenti tieg[ek, irrelazzjonijiet bejnietkom tinbidel u minn wa[da ta’ rivali ssir wa[da ta’ mse[bin.

Il-[idma tal-adolexxenti kollha hi li jwarrbu mill;enituri tag[hom. Jekk ma tag[tihomx permess biex jie[du riskji bla bi]a’, probabbilment jo[or;ulek u jo[dulek riskji akbar bla ma jg[arrfuk. Ma tkunx xettilt u ]viluppajt fidu/ja bejnietkom, u g[alhekk issir taf biss x’ikun wettaq il-adolexxent meta tfaqqa’ xi kri]i. Dawk li int tqis b’riskji ta’ bi]a’ jafu jkunu l-maqlub f’g[ajnejn ladolexxent tieg[ek, u int ikollok tie[u l-pass iebes u kontra qalbek li f’xi waqtiet tlissen il-kelma ‘le’. I]da almenu, fil-pro/ess tan‘negozjati’ ibda djalogu bejnkom it-tnejn.

Hekk kif i]-]ag[]ug[#a jg[addu g[all-adolexxenza, tkun kapa/i tnaqqas linvolviment tieg[ek fidde/i]jonijiet tieg[u#tag[ha u t[ossok fidu/ju] li meta jkollhom xi problemi, hu jew hi jersqu lejk g[all-parir qabel ma l-problemi jkunu kbar wisq g[alihom.

3. {allik mill-[tie;a talkastig, prietka jew parir u [alli l-konsegwenzi naturali jg[allmu li]-]g[a]ag[ (teens) il-lezzjonijiet li g[andhom jitg[allmu.

Din probabbilment hi l-itqal bi//a xog[ol. B[ala ;enituri b’esperjenza u adulti maturi, na[sbu li nafu kif insolvu lproblemi kollha ta’ uliedna.

Wara kollox, darba konna ]g[a]ag[ a[na stess u kbirna.

Nafu x’ne[tie;u biex inkunu responsabbli. Nafu x’inhu me[tie; biex nimmotivaw ]ag[]ug[ jew ]ag[]ug[a li m’humiex sejrin tajjeb fliskola. Nafu jew ma nafux?

Jekk l-iskop tag[na hu li ntellg[u li]-]g[a]ag[ tag[na r;iel u nisa responsabbli u indipendenti, g[aliex g[andna nippruvaw nie[du d-de/i]joni f’kulma jridu jwettqu filpassa;; mi]-]g[o]ija g[al meta jsiru nisa u r;iel?

G[aliex g[andna nikkastigaw lil ]ag[]ug[ jew ]ag[]ug[a meta dawn di;à qed isofru lkonsegwenzi naturali g[allim;iba immatura tag[hom?

Li jsofru l-konsegwenzi naturali g[al xi g[emil [a]in tag[hom hu wie[ed mill-modi li ]-]g[a]ag[ jitg[allmu jkunu responsabbli. Jekk ibnek ma ja[silx [wej;u meta suppost jag[mel hekk u ma jsib xejn nadif x’jilbes meta jkollu xi intervista g[al xog[ol, x’responsabbiltà tkun qed tg[allmu jekk ta[sillu kollox int u tg[addihomlu wkoll? Il-konsegwenzi naturali g[all-im;iba [a]ina tieg[u (li ma jiksibx ixxog[ol li tassew jixtieq) hi lezzjoni ferm aktar qawwija milli jkollu ;enitur li jdejqu jew jitfa’ l-[tija fuqu g[allinkompetenza tieg[u.

4. Issorprendi lilladolexxent tieg[ek billi turi li int po]ittiv.

Ma temminx kemm hu effettiv dan il-fatt sa ma tippruvah. Jekk g[andek relazzjoni ta’ nuqqas ta’ qbil ma’ bintek ]ag[]ug[a, g[aliex ma tissorprendihiex billi ma ta//ettax li tid[ol f’kunflitt mag[ha? Jekk bintek drat tie[u li trid g[ax tibda twer]aq u ma tobdix, u Meta jkun hemm il-fehem bejn il-;enituri u l-ulied, dawn juru l-apprezzament tag[hom

;eneralment int tag[mel listess, ipprova ]omm pass lura u t[allihiex tirrabjak.

G[idilha li t[obbha u tkun lest li tismag[ha ladarba tikkalma. F’waqt ta’ kalma g[idilha kemm jog[;bok ilmod kif maxtet xag[arha jew kemm qed tie[u gost li g[andha [bieb ;odda u xierqa. Fa[[arha meta jkun

mist[oqq. Kultant ikun jidher li uliedek ]g[a]ag[ jag[mlu [ilithom kollha biex jag[mlulek [ajtek infern, i]da jafu jkunu qed i[ossu li int ukoll qed tipprova tag[mlilhom l-istess. Jekk iddur lejn il-po]ittiv, uliedhom ma jkollhom xejn ma’ xiex jaqbdu.

Li tkun po]ittiv g[al kollox ta[dem tabil[aqq u

;eneralment it-tfal jisfidawk fuq l-atte;;jament stramb tieg[ek (ji;ifieri li tkun prudenti u ma tfittixx ilkonfrontazzjoni) li wara kollox hu mod tajjeb kif tibda djalogu ma]]ag[]ug[#]ag[]ug[a tieg[ek li dejjem jopponuk.

5. Qieg[ed lilek innifsek fi]-]arbun tal-adolexxent tieg[ek.

Qatt ippruvajt tifhem kif ikunu ]-]g[a]ag[ ta’ llum li l-[in kollu qishom milqutin minn ri[ ta’ bidla? Qatt tajt kas kif t[ossok meta jkollok lil xi [add li tqis b[alek u daqsek, jg[idlek x’tag[mel jew t[oss? Ippruvajt xi darba tifhem x’inhuma l-kwalitajiet ta’ stresses li ]-]g[a]ag[ tallum jiltaqg[u mag[hom u li ma kinux je]istu meta int kont ]ag[]ug[?

Li tkun miftu[ u tifhem ilproblemi ta]-]g[a]ag[ fil-

vja;; tag[hom jista’ jwettaq g[e;ubijiet fir-relazzjoni tag[kom. G[alkemm int tibqa’ l-;enitur, u jkun me[tie; li tag[mel u tie[u dde/i]jonijiet finali li jolqtu lilek personalment u lillfamilja tieg[ek, g[in u ifhem li]-]g[a]ag[ b’kompassjoni u m[abba aktar milli tg[ix bil-bi]a’ u l-in/ertezza.

Il-probabbiltà hi li ]]g[a]ag[ qed jag[mlu lalmu tag[hom f’kull /irkustanza. Li tag[tihom ilbenefi//ju tad-dubju, jg[inhom biex jaqblu mieg[ek, jifhmuk a[jar u jersqu lejk bil-problemi tag[hom.

Dawn il-[ames g[ajnuniet g[andhom jg[inukom fittfassil ta’ relazzjoni b’im[abba lejn uliedkom.

Dan is-servizz twassal minn abby@parentingteenstoday. com.

IN-NAZZJON It-Tlieta 31 ta’ Jannar, 2012

28 Sport

Anali]i u kummenti

Tmiem Hibs inaqqsu il-;img[a ta’ football Malti d-distakk

dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV

minn Simon FARRUGIA

Hibernians kisbu l-akbar reb[a fi tmiem il-;img[a meta skurjaw daqs kemm ;ew skurjati gowls fil-[ames log[biet lo[ra. B’din ir-reb[a u bid-draw ta’ Valletta, naqqsu ddistakk g[al erba’ punti.

Sliema tellfu ]ew; punti li/-Champions f’log[ba li Valletta kienu dominanti f’nofs il-ground i]da xorta wa[da ma sabux it-triq tal-gowl. Kuntrarju g[all-;img[a li g[addiet meta reb[u 5-2. Sliema ddefendew b’mod intelli;enti u [adu punt importanti [afna. G[all-Beltin din kienet it-13-il log[ba ming[ajr telfa i]da ]gur li fil-kampjonat qeg[din isibuha diffi/li kontra Sliema peress li anki fl-ewwel round il-log[ba kienet spi//at 1-1.

Hibernians kisbu reb[a 5-0 kontra {amrun Spartans.

Kienet log[ba li fiha kien hemm tim wie[ed biss dak immexxi minn Mark Miller. G[alihom kellu log[ba tajba Edison Luis Dos Santos, l-aqwa skorer tal-kampjonat bi 18-il gowl. Jidher li anki l-akkwisti l-;odda li g[amlu Hibernians se jkun determinanti. Mill-banda l-o[ra komplew il-problemi tal-Ispartans fejn wara r-reb[a sorprendenti fit-Trophy kontra Birkirkara wie[ed stenna [afna u [afna aktar.

Komplew g[addejjin

Jackson Lima ta’ Hibs segwit minn Ribeiro ta’ {amrun Spartans

Innutajna...

• LI l-partitarji ta’ Birkirkara wa[[lu streamer fuq in-na[a tal-Millenium Stand li kellu messa;; /ar filkonfront tal-players. Dan kien jg[id ‘Meta tirritorna l-qalb, nirritornaw l-ultras. Ist[u’.

Fil-fatt huwa minnu li lpartitarji ta’ Birkirkara kienu ftit li xejn, fejn jidher li dawn huma urtati min[abba lmument [a]in li g[addej minnu t-tim. I]da nemmen li l-players l-aktar li g[andhom b]onn lill-partitarji hu filmaltemp u mhux fil-bnazzi.

• LI fi tmiem il-log[ba bejn Valletta u Sliema li spi//at fi draw ta’ 0-0 nstemg[u jidwu mal-erba’ rji[at tal-Istadium Nazzjonali n-noti tan-’Nessun Dorma’.

Din hija parti minn diska kompatta ta’ Valletta fejn li

kieku indaqqet bejn issag[tejn u s-sitta ta’ filg[axija kienet tkun aktar adatta peress li kemm il-log[ba Valletta v Sliema kif ukoll dik bejn Floriana u Birkirkara kienu mija u tmenin minuta ta’ log[ob patetiku.

huwa Towns. Jew ag[ar minn hekk jekk ikunu saru ]ew; sostituzzjonijiet u jkun g[ad hemm erba’ barranin fil-pitch u jwe;;a’ Hogg Valletta jkollhom jilag[bu b’g[axra g[all-kumplament tallog[ba?

• LI meta wie[ed i[ares lejn il-line up ta’ Valletta tasSibt li g[adda jsib li kien hemm xejn anqas minn seba’ players barranin minn skwadra ta’ tmintax. Dawn kienu Zongo, Jimenez, Deni Dos Santos u Effiong malewwel [dax u Towns, Robic u Barbosa b[ala riservi. Issa hawn nistaqsi! X’ji;ri jekk flewwel mumenti tal-log[ba jwe;;a’ l-goalkeeper Hogg?

Il-kow/ ikun kostrett li jibdel bilfors ma’ player barrani g[ax il-goalkeeper ta’ riserva

• LI minkejja li m’ilhomx fil-Kampjonat Premier ilklabb ta’ Qormi g[araf li flok jonfoq flus esa;erati fliskwadra jinvesti aktar b’g[aqal fejn dan kien evidenti meta nhar is-Sibt li g[adda ;ie nawgurat ilkumpless il-;did tag[hom.

Nixtieq li nifra[ lid-diri;enti ta’ dan il-klabb g[all-impenn u sagrifi//ji li qeg[din jag[mlu biex il-football f’{al-Qormi ma’ jkunx xi [a;a tal-mument i]da investiment g[all-;ejjieni.

Floriana komplew g[addejjin bir-reb[ minkejja li ma kinetx fa/li wara li g[elbu lil Birkirkara b’gowl uniku skurjat minn Ivan Woods. Kienet log[ba nieqsa [afna milllazzjonijiet fejn kienu biss tnejn f’kull taqsima li stajna ninnotaw. In/identalment tlieta minnhom tal-Istripes. B’hekk jidher li Floriana fl-uniku attakk denju tag[hom kisbu lgowl, ir-reb[a u l-aktar importanti t-tliet punti. G[al Floriana din kienet is-seba’ reb[a mill-a[[ar tmien log[biet.

Birkirkara minkejja li reb[u l-a[[ar log[ba fil-kampjonat kontra Marsaxlokk kienu ;ejjin minn delu]joni wara leliminazzjoni tag[hom mill-U*Bet FA Trophy u komplew jiddi]appuntaw.

Mosta kisbu r-raba’ reb[a fil-kampjonat wara li g[elbu lil Qormi b’gowl uniku ta’ Obiefule u issa t-tim immexxi minn Steve D’Amato tela’ fit-tmien post. G[al Qormi din kienet id-disa’ telfa tal-ista;un, il-[ames telfa mill-a[[ar sitt log[biet u t-tieni wa[da konsekuttiva u jistg[u jfallu li jid[lu fi/-Championship Pool.

G[al Mosta g[amel id-debutt tieg[u Dyson Falzon filwaqt li g[all-Qriema ddebutta l-Isko//i] Kris Thackray. Jidher li minn mindu [a t-tmexxija tat-tim Steve D’Amato l-prospetti g[al Mosta jidhru ferm isba[.

Balzan Youths telg[u fir-raba’ post wara reb[a minima ta’ 1-0 kontra t-tim tal-qieg[, Marsaxlokk. G[ax-Xlukkajri din kienet is-sitt telfa konsekuttiva kif ukoll it-tmien log[ba li fiha naqsu li jsibu x-xibka. Bledjon Guga, Jonathan Francica u Bjorn Bondin kienu neqsin g[al Balzan filwaqt li g[amel id-debutt Jamie Pace.

G[al darb’o[ra kien hemm taqlib fit-tim immexxi minn Anton Cremona fejn Sacha Borg, Patrick Borg u Clive Brincat kienu neqsin filwaqt li Jermain Brincat, Peter Taiye Oladotun, Agius u Buttigieg iddebuttaw max-Xlukkajri fil-kampjonat.

Tarxien u Mqabba spi//aw il-konfront 1-1 fejn dan ir-ri]ultat ma’ ssodisfa lil [add g[alkemm l-aktar wie[ed ;ust. Kienet log[ba o[ra li b[al [afna li kellna fi tmiem il-;img[a kienet nieqsa [afna mill-azzjonijiet offensivi, bid-difi]i jiddominaw.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Sport 29 KUMMENTI WARA L-LOG{BA FLORIANA 1-0 B’KARA

Konna kapa/i niskurjaw fil-mument opportun

– Pablo Doffo (Floriana)

“Kienet log[ba diffi/li g[alina fejn konna konxji mill-importanza tal-punti spe/jalment li l-avversarji tag[na g[addejjin minn mument diffi/li.”

Dan kien l-ewwel kliem li lissen lAr;entin ta’ Floriana Pablo Doffo wara llog[ba kontra Birkirkara li l-Greens reb[u 2-0 biex g[adhom sewwa fit-taqtig[a g[ar-reb[ tal-unuri.

Huwa kompla, “Ninsab sodisfatt li ksibna tliet punti o[ra fejn din kienet isseba’ reb[a mill-a[[ar tmien log[biet tag[na. Konna tattikament tajbin fejn minkejja li ftit [loqna /ansijiet konna kapa/i li niskurjaw fil-mument opportun.”

Dwar i/-/ansijiet ta’ Floriana dan lista;un Doffo li hu player fundamentali g[at-tim immexxi minn Michael Woods qal, “A[na di;à l[aqna l-ewwel objettiv tag[na li huwa /-Championship Pool. Issa jmiss parte/ipazzjoni fl-Ewropa u nippruvaw g[at-tieni post g[ax na[seb ittaqtig[a g[all-kampjonat se tkun bejn Valletta u Hibernians. I]da a[na se nkunu hemm biex napprofittaw minn xi ]elqa ta’ dawn it-tnejn u fil-football xejn m’hu impossibbli.”

Pablo Doffo ta’ Floriana li l-vi]joni li g[andu fil-log[ba tag[mlu bla dubju wie[ed mill-a[jar barranin li qatt kien hawn Malta fl-a[[ar snin (ritratt> Alex Degabriele)

It-tim tal-;img[a H. Bonello (Sliema W.)

Il-goalkeeper ]ag[]ug[ talWanderers kien determinanti fejn minkejja li ftit kellu x’jag[mel dejjem kien attent u salva dak li ;ie g[alih fosthom penalty mog[ti milleks Slimi] Michael Mifsud.

C. Mamo (Tarxien R.)

Kien l-a[jar player g[at-tim ta’ Tarxien f’log[ba diffi/li g[at-tim immexxi minn Patrick Curmi. Minn mindu ng[aqad mar-Rainbows Mamo qed ikun utli [afna f’dan il-mument xejn feli/i g[al Tarxien.

P. Doffo (Floriana )

Player li kapa/i jilg[ab f’numru ta’ po]izzjonijiet jew kif jitlob il-kow/ tieg[u.

Vi]joni e//ellenti tal-log[ba

fejn na]]arda ng[id li huwa wie[ed mill-a[jar barranin li qatt kellna tul dawn l-a[[ar snin.

D. Grima (Balzan Y.)

Dan huwa wie[ed milla[jar elementi fit-tim ta’ Balzan. Re;a’ kellu log[ba tajba fejn minbarra li skorja l-gowl tar-reb[a [adem [afna tul id-disg[in minuta f’reb[a o[ra g[al Balzan li l[olma li jkunu fi/Championship Pool issa tidher li tista’ ssir realtà aktar minn qatt qabel.

J. Lima Siquiera (Hibernians) G[adu fit-tielet log[ba tieg[u mat-tim ta’ Mark Miller i]da dan huwa akkwist importanti minn

Hibernians fit-tentattiv li jisfidaw g[all-unuri.

Minbarra li huwa mutur f’nofs il-ground g[andu xutt b’sa[[u u pre/i] b[alma rajna fit-tieni gowl talPawlisti.

C. Caruana (Floriana)

Il-midfielder ]ag[]ug[ ta’ Floriana wera kapa/ità kif qabe] lil Buhagiar u bi cross pre/i] sab li Woods li skorja l-gowl tar-reb[a. Caruana huwa fost l-aqwa elementi li g[andhom Floriana u rari jkollu log[ba [a]ina.

C. Failla (Hibernians)

Player li ttrasforma lilu nnifsu mis-sena li g[addiet.

Kemm ilu li re;a’ lura ma’ Hibernians Failla qed ikollu log[ba aqwa mill-o[ra filwaqt

li qed isib it-triq tal-gowl b’/erta fa/ilità u b’mod regolari.

E. Agius (Valletta)

L-uniku punt po]ittiv fittim Belti li nhar is-Sibt naqas li juri dik il-grinta u determinazzjoni tas-soltu sabiex jikseb reb[a o[ra. Ma kelliex tkun il-;urnata ta’ Valletta i]da Agius kien ilplayer li b’tant ener;ija xejjen kull azzjoni tal-Wanderers.

R. Bajada (Sliema W.)

Din irri]ultat b[ala l-a[[ar log[ba ma’ Sliema g[al Bajada peress li issa ng[aqad ma’ Valletta b’self sa tmiem l-ista;un. Player ta’ kwalità u ta’ kwantità li ]gur ser jin[ass minn Sliema fil-log[biet li ;ejjin.

E. Luis Dos Santos (Hibernians) M’hemmx dubju li dan ilplayer huwa fost l-aktar importanti fejn ix-xog[ol li jsir f’nofs il-ground isarrfu f’gowls. Re;a’ kien fost liskorers fejn issa kabbar ittotal g[al tmintax filwaqt li laqat il-lasta u tilef xi /ansijiet o[ra.

O. Obiefule (Mosta)

G[an-nuqqas li kellhom Mosta fil-bidu tal-ista;un fejn g[all-ammont ta’ azzjonijiet li kienu qeg[din jo[olqu ma kinux qed jiskurjaw, b[alissa hemm Obinna li dejjem lest biex jispara fix-xibka. Kien minn daqqa ta’ ras pre/i]a tieg[u li sabu x-xibka biex Mosta kisbu reb[a o[ra importanti.

IN-NAZZJON It-Tlieta, 31 ta’ Jannar, 2012

Sport 31 TRASFERIMENTI LOKALI

MFA

Makinwa jista’ jsie[eb lil Valletta F’dawn l-a[[ar sig[at Valletta jistg[u j[abbru l-akkwist tal-player internazzjonali Ni;erjan Stephen Makinwa li jinsab fuq il-kotba ta’ Lazio u lag[ab fl-Italja fis-Serie A u Serie B. B[alissa r-rappre]entant ta’ Valletta fl-Italja, Antonio Esposito qed jinnegozja l-possibbiltà li dan lattakkant Ni;erjan ta’ 28 sena jing[aqad ma’ Valletta.

Dan qalu l-President ta’ Valletta Victor Sciriha waqt ilprogramm Replay Ikompli fuq Radio 101 ilbiera[ fejn g[alkemm ma semmiex lill-player b’ismu, meta kien mistoqsi wara l-programm jekk dan hux Stephen Makinwa, la /a[ad u lanqas ikkonferma.

“Meta jkun hemm players ta’ isem it-trasferimenti jsiru fl-a[[ar sig[at u dan jista’ jse[[ u jista’ ma jse[[x ukoll ” qal Sciriha.

Makinwa g[andu esperjenza vasta fejn l-ista;un li g[adda kien fuq il-kotba ta’ Larissa fil-Gre/ja u dan lista;un irritorna ma’ Lazio imma g[adu qatt ma lag[ab. FlItalja huwa lag[ab ukoll ma’ Chievo, Reggina Palermo, Genoa, Como, Modena u Atalanta.

Sciriha qal li lbiera[ ukoll wasal Malta barrani ;did mill-Cameroon li qieg[ed fuq il-kotba ta’ Genoa u li lag[ab l-a[[ar sentejn ma’ Lugano fl-I]vizzera. Sciriha qal li dan hu Patrice Emery Fongang Feussi li g[andu 25 sena u ilu ]mien twil jg[ix l-Italja fejn jilg[ab mal-linja u anke b[ala attakkant. Hu qal li Valletta g[andhom /ans jirre;istrawh anke wara li jag[laq is-suq peress li l-player hu bla kuntratt u fil-jiem li ;ejjin se jkunu qed janalizzaw il-potenzjal tieg[u.

Sciriha kkonferma wkoll li Roderick Bajada ta’ Sliema issa hu uffi/jalment player ta’ Valletta b’self sal-a[[ar talista;un.

Intant il-kow/ ta’ Mqabba Clive Mizzi qal li jittama li

Stephen Makinwa jista’ jkun l-akkwist kbir ta’ Valletta

matul l-a[[ar sig[at e]att qabel jag[laq is-suq tattrasferimenti jintla[aq ftehim ma’ Sliema u l-midfielder Andrew Caligari sabiex dan isie[eb lill-klabb ta’ Mqabba g[all-kumplament tal-ista;un.

Marsaxlokk intant la[qu ftehim ma’ midfielder Serb Ivan Kusvotic waqt li hemm possibbiltà kbira li llum jirre;istraw mag[hom attakkant Bra]iljan.

Anke Qormi FC jinsabu f’negozjati avvanzati u hemm possibbiltà li huma wkoll illum jirre;istraw player Bra]iljan.

ITALJA

Fitzel se jag[ti risposta g[ada

G[all-kariga ta’ kow/ nazzjonali lMFA kellha madwar 35 applikazzjoni minn madwar id-dinja imma l-Kumitat E]ekuttiv qabel li jmur g[all-eks kow/ nazzjonali /-?ek Dusan Fitzel g[aliex dan kien hawn u jaf il-football Malti tajjeb u dan hu vanta;; kbir g[alih.

Dan qalu l-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo li qal li issa sta g[al Fitzel jekk iridx jie[u din ilkariga u f’ka] li ja//etta, bejn April u Mejju jkun i]-]mien ideali biex timtela l-kariga ta’ kow/ nazzjonali. Hu qal li t-twe;iba definittiva ta’ Fitzel se ting[ata g[ada.

“Ma rridux ng[a;;lu imma rridu nimxu bil-g[aqal [alli nag[mlu g[a]la tajba,” qal Darmamin Demajo.

Dwar il-ka] tal-eks kow/is nazzjonali John Buttugieg u Carmel Busuttil li fet[u kaw]a kontra l-MFA fil-Qrati Maltin, Darmanin Demajo qal li ming[ajr ma jid[ol f’[afna dettalji ]ejda g[ax i[oss li l-MFA kienet miexja skont il-ftehim, dawn kisru listatut tal-MFA meta marru quddiem ilQorti ming[ajr il-permess tal-istess MFA u l-ka] tag[hom issa se jitressaq quddiem il-Kunsill nhar il-{amis.

Huwa m’eskludiex li jkun hemm riperkussjonijiet fuq i]-]ew; kow/is.

TAZZA AFRIKANA

Mondonico kow/ ;did ta’ Novara Is-Sudan Emiliano Mondonico li dar proprjetarju ta Novara Massimo tajjeb fis Serie A malajr bdew ,

bosta klabbs fl-Italja, in[atar ilkow/ il-;did tal-klabb tas-Serie A Novara wara t-tke//ija ta’ Attilio Tesser.

“Ma rridx li jkolli ndiema u se nissielet sal-a[[ar,” qal il-

’

De Salvo. “L-iskwadra g[andha b]onn xokk u g[alhekk b’dieqa kbira kelli nie[u dan il-pass.”

Tesser kien mexxa lil Novara lejn promozzjoni sorprendenti lista;un li g[adda u wara bidu

-

,

jit[abtu u issa jinsabu seba’ punti bog[od mis-salvazzjoni.

L-a[[ar tim li mexxa Mondonico kien Albinoleffe fis-Serie B minn fejn telaq biex jikkon/entra fuq kura kontra l-kan/er.

Roberto Carlos se jirtira fl-a[[ar tas-sena Id-difensur Bra]iljan Roberto Carlos [abbar li kien se jirtira mill-football fi tmiem l-2012 imma se jkompli ja[dem minn wara l-kwinti mal-klabb Russu ta’ Anzhi Makhachkala.

Il-player rebbie[ tat-Tazza tad-Dinja malBra]il fl-2002 u li f’April se jag[laq 39 sena, ilu mal-klabb sinjur u ambizzju] mir-re;jun tat-tramuntana tal-Caucasus sa minn Frar tassena l-o[ra u lejn tmiem is-sena l-o[ra kien ukoll caretaker manager tat-tim flimkien ma’ tnejn o[ra.

“Il-kuntratt li g[andi ma’ Anzhi jintemm f’:unju tal-2013 imma f’Di/embru se jkolli /ans nieqaf nilg[ab. Wara dan se nkompli b[ala assistent tal-President Suleiman Kerimov g[aliex mieg[u g[andi kuntratt g[al g[omri.

Talabni biex ng[inu nibnu struttura g[all-klabb g[all-g[axar snin li ;ejjin,” qal Roberto Carlos li lag[ab ma’ Palmeiras, Real Madrid u Inter.

– Intant l-eks attakkant tat-tim nazzjonali Taljan Luca Toni telaq lil Juventus biex ing[aqad ma’ Al Nasr f’Dubaj.

Il-player ta’ 34 sena t[abat biex isib post mat-tim immexxi minn Antonio Conte. Toni li lag[ab ma’ Fiorentina u Bayern Munich kien sie[eb lil Juventus ming[and Genoa f’Jannar tas-sena l-o[ra imma skorja biss ]ew; goals mal-leaders tas-Serie A. Al Nasr g[andhom b[ala kow/ lill-eks goalkeeper internazzjonali Taljan Walter Zenga.

– Il-kow/ ta’ Borussia Dortmund Juergen Klopp ;edded il-kuntratt tieg[u b’sentejn o[ra sal-2016.

Anke d-direttur sportiv Michael Zorc se jibqa’ marbut mal-klabb sal-istess data wara li wkoll ;edded il-kuntratt.

Is-Sudan g[adda g[allkwarti tal-finali tat-Tazza Afrikana wara l-a[[ar partiti minn Grupp B meta g[eleb lil Burkina Faso 2-1 u avvanzaw bid-differenza ta’ goals a[jar minn Angola. }ew; goals ta ’ Mudather Tayeb a//ertaw l - ewwel reb[a g[as - Sudan fi 42 sena tat - tournament u permezz tag[ha ssuperaw lil Angola bid - differenza ta ’ goals biex spi//aw it tieni wara r - rebbie[a Ivory Coast . Is - sostitut Issiaka Ouedraogo naqqas l - iskor g[al Burkina Faso .

Fil - kwarti tal - finali nhar

is - Sibt is - Sudan issa jilg[ab kontra }ambja f ’ Bata .

Angola li kellhom b]onn punt biex jg[addu g[all kwarti tal - finali kienu eliminati wara telfa 2 - 0 kontra Ivory Coast .

Emmanuel Eboue po;;a lill - Ivorjani fil - vanta;; fit 32 minuta u Wilfried Bony rdoppja mas - sieg[a log[ob hekk kif Ivory Coast kisbu punti massimi u g[adhom ma qalg[ux goal .

Ri]ultati

Ivory Coast v Angola Sudan v Burkina Faso

2-0 2-1

FORMULA 1

Sutil jitlob sku]a fil-Qorti

Toni

Klopp

fil-Kwarti tal-finali

AC Milan ilbiera[ ippre]entaw uffi/jalment lill-attakkant Ar;entin Maxi Lopez li huma [adu dan ix-xahar ming[and Catania

Klopp sie[eb lil Dortmund fl-2008 ming[and Mainz 05 u mexxiehom lejn ir-reb[ tas-seba’ titlu fil-Bundesliga fl-2011 b’dik li kienet li]g[ar skwadra li qatt reb[et il-kampjonat sa minn meta twaqqaf il-Bundesliga fl-1963.

– Il-Bra]iljan ta’ 19-il sena Coutinho sie[eb lil Espanyol ming[and Inter b’self sa tmiem l-ista;un. Espanyol [adu wkoll lill-attakkant Ni;erjan ta’ 29 sena Kalu Uche fuq kuntratt ta’ sena u nofs ming[and Neuchatel Xamax fl-I]vizzera Coutinho

L-eks sewwieq tal-Force India fil-Formula 1, Adrian Sutil qal fil-Qorti fi Munich li g[amel kull sforz biex jirran;a t-tilwima li nqalg[et wara ;lieda f’nightclub issena l-o[ra ma’ Eric Lux imma ma rnexxilux minkejja li talab sku]a bosta drabi.

Il-:ermani] li g[ad irid isib tim din is-sena, hu akku]at li attakka u we;;a’ lil Lux, CEO tat-tim tarrenault F1 f’nightlcub f’Shanghai wara l-GP ta/?ina s-sena l-o[ra.

Lux kellu b]onn il-punti g[al ferita li kellu f’g[onqu.

“G[amilt minn kollox biex nirran;a s-sitwazzjoni.

Jiddispja/ini [afna g[ax qatt ma ridt li ti;ri xi [a;a b[al din,” qal Sutil fil-Qorti fejn ]vela wkoll li offra l-appo;; tieg[u g[al pro;ett ta’ karità li g[andu Lux fl-Afrika.

Lux li kien pre]enti filqorti qal li hu stenna lil Sutil li jag[millu ]jara filLussemburgu u jitolbu sku]a.

“Telefonata mhux bi]]ejjed,” qal Lux. Il-ka] mistenni jkompli llum fejn mistennija ssentenza u Sutil jista’ jing[ata sena [abs sospi]a.

It-Tlieta, 31 ta‘ Jannar, 2012

32 Lokali

It-tfal tar-raba’, il-[ames u s-sitt sena fl-iskola Primarja ta’ Bormla, fi [dan il-Kulle;; Santa Margerita, qed jie[du sehem fi pro;ett kreattiv bl-isem Art Encounters. Dan il-programm kreattiv tnieda mill-Ministeru tat-Turi]mu, l-Ambjent u l-Kultura, b’kollaborazzjoni mal-Ministeru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol.

Permezz tieg[u l-istudenti qed ikollhom i/-/ans jiltaqg[u mill-qrib u ja[dmu ma’artisti stabbiliti Maltin mill-oqsma tal-arti vi]iva, il-mu]ika u l-letteratura.

Ix-xog[ol kollu li qed isir se jittella’waqt wirja fil-Mu]ew Marittimu, b’kollaborazzjoni ma’ Heritage Malta. (Ritratt> DOI)

Ir;ulija u responsabbiltà 1. G[eluq ;img[a mill-iktar intensa u diffi/li… jumejn ilu l-Prim Ministru wera x’inhi listoffa, u fejn hi l-fibra morali tieg[u. Il-verità hi li sa nhar il-{add filg[odu [add filpajji], inklu] il-;urnali u dawk li jikkummentaw, kemm b’a;enda u kemm ming[ajr, ma rnexxielu jbassar il-pass kura;;u] u ta’ r;ulija kbira li wera l-Prim Ministru f’g[eluq id-diskors tieg[u. Bosta basru jew [asbu li l-Kap tal-Partit se jistrie[ fuq l-akklamazzjoni tal-folla pre]enti waqt il-Kunsill :enerali u daqshekk. I]da g[amlu anali]i skoretta, g[ax kejlu b’xibirhom flok b’xiber il-Prim Ministru li g[alih ilprin/ipji tal-verità u serjetà ji;u l-ewwel.

2. Tassew li kompla jo[ro; fid-dieher il-kuntrast bejn i]]ew; mexxejja l-;img[a li g[addiet. Il-Mexxej Laburista, g[atxan u b’kilba

g[amja g[all-poter u biex isir l-i]g[ar Prim Ministru, wasal biex jg[id li reba[, anke meta fil-verità tilef. Nhar il-{amis, Joseph Muscat da[al ilParlament biex jipprova jwaqqa’ l-Gvern [alli jsir Prim Ministru llum qabel g[ada. Mill-Parlament Muscat [are; tellief. Ilmozzjoni tieg[u ;iet meg[luba. I]da, quddiem ri]ultat /ar Muscat baqa’ jinsisti li kien reba[ u li jrid elezzjoni bikrija.

3. Mill-banda l-o[ra, ilPrim Ministru ma stra[x fuq il-fatt li l-mozzjoni talOppo]izzjoni ma g[addietx u ;iet meg[luba i]da mar ferm lil hinn. G[amel pass li ]gur ma sarx fl-a[[ar g[exieren ta’ snin fil-politika Maltija u wettaq dak li jemmen fih. Iddikjarazzjoni tieg[u li jissottometti ru[u g[alliskrutinju u verifika tal-mijiet ta’ kunsilliera tal-Partit, wriet

minn Jason AZZOPARDI jason.azzopardi@gov.mt

diversi kwalitajiet li hu mog[ni bihom il-Prim Ministru.

4. Serjetà u responsabbilta’.

Umiltà, ir;ulija, trasparenza, kontabbiltà, integrità.

Nemmen li dawn ilkwalitajiet spikkaw iktar meta l-Prim Ministru [abbar li se

media•link COMMUNICATIONS

jitlob mhux biss vot ta’ fidu/ja mill-kunsilliera, i]da qal ukoll li kul[add se jkollu l-opportunità li, jekk i[oss, jikkontestah. Turija wkoll ta’ x’inhi l-politika g[alina li nimmilitaw, na[dmu u nservu fi [dan il-PN. Il-politika g[andha tkun mezz ta’ servizz g[all-o[rajn, mhux g[odda biex i;;ib ’il quddiem l-ambizzjonijiet tieg[ek personali. Turija tassew li Lawrence Gonzi m’huwiex marbut mas-si;;u tal-poter i]da mal-fidu/ja.

5. Dan jikkuntrasta marreazzjoni ta’ Muscat il;img[a li g[addiet wara l-vot, li kienet politikament skoretta. Sa minn qabel ittie[ed il-vot iddikjara li mhux se jag[ti kas ir-ri]ultat tal-vot, ikun xi jkun irri]ultat. Sa[aq li irrespettivament mill-vot filParlament, irid elezzjoni ;enerali llum. Dan kollu

jikkonferma l-a;ir arroganti ta’ Kap tal-Oppo]izzjoni li lanqas jag[ti lok li jirrispetta l-pro/ess demokratiku filParlament. Din hi l-istess indi/enza politika li kien wera Alfred Sant fir-referendum dwar is-s[ubija fl-UE. Dakinhar, meta kien qal li lPartnership kien reba[, kien g[add l-astensjonijiet b[ala voti favur il-Partnership - kif qed jag[mel Muscat illum – jg[odd astensjoni b[ala vot favur tieg[u.

6. Iktar ma niltaqa’ ma’ nies u n]ur familji, iktar nikkonvin/i ru[i li l-poplu qed jara d-differenza bejn ilmaturità u s-serjetà tal-Prim Ministru u l-immaturità u nnuqqas ta’ g[aqal tal-Kap talOppo]izzjoni. Il-{add li g[adda l-Prim Ministru kompla jo[ro; b’mod /ar din id-differenza. U dan jurik g[aliex g[andek tafda lilu flok lil [addie[or