www.media.link.com.mt
Numru 13,038
€0.45
Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Arroganza mill-Mexxej Laburista fil-{amrun
kienet iffukata fuq dak li l-Gvern Malti jqis b[ala l-mira vera u a[[arija talinizjattivi li kienu diskussi u mittie[da matul dan l-a[[ar ]mien, kemm fuq livell Ewropew kif ukoll ;ewwa pajji]na. Hu qal li l-konsolidazzjoni u dixxiplina fiskali, l-istabbilità finanzjarja u mi]uri o[ra mhumiex l-g[an a[[ari. Fil-fatt, dawn huma mezz lejn l-g[an a[[ari, ji;ifieri dak li jkollna ekonomija b’sa[[itha li to[loq ix-xog[ol u l-;id li jwassal g[al [ajja xierqa lill-familji Maltin u G[awdxin.
■ Jirkeb fuq pro;ett tal-Kunsill li sar bl-g[ajnuna tal-Gvern g[al skop parti;jan Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat g[al darb’o[ra wera l-arroganza politika tieg[u meta u]a proprjetà amministrata millKunsill Lokali tal-{amrun g[al skopijiet ta’ politika parti;jana. Din il-proprjetà b’investiment ta’ €1.3 miljun li tinkludi l-parke;; ta’ 150 karozza u l-bini amministrattiv tal-Kunsill Lokali tal-{amrun, inbniet grazzi g[all-Gvern Nazzjonalista li g[adda b’devoluzzjoni l-art fejn qabel kien hemm is-suq lil Kunsill Lokali. L-erba’ Kunsillieri talPartit Nazzjonalista filKunsill Lokali tal-{amrun qalu dan ilbiera[ waqt konferenza tal-a[barijiet quddiem il-parke;; li aktar kmieni filg[odu ntu]a minn Joseph Muscat biex iniedi lkampanja elettorali tieg[u g[all-elezzjonijiet talKunsilli Lokali. Il-Kunsillieri huma Paula Mifsud Bonnici, Cedric Valletta, Judith Bugeja u Jonathan Abela. {add minn dawn il-Kunsillieri tal-PN ma kien infurmat b’din lattività parti;jana li matulha Joseph Muscat ipprova jqarraq bil-poplu {amruni] u bil-poplu Malti g[ax ta stampa qarrieqa tal-fatti. Il-Kunsilliera Paula Mifsud Bonnici spjegat lg[ajnuna tal-Gvern biex seta’ jsir dan il-pro;ett tinkludi d-devoluzzjoni talart li fiha aktar minn 1,000
g[al pa;na 5
g[al pa;na 2
Tal-anqas 73 persuna huma ma[suba li mietu u g[exieren o[ra ma[suba li we;;g[u fi tra;edja li se[[et ilbiera[ filg[axija f’Port Said fl-E;ittu waqt partita futbol tal-og[la divi]joni bejn Masry u al-Ahly, meta f’[in minnhom l-eluf ta’ partitarji pre]enti invadew il-pitch. Filwaqt li partijiet mill-istadium [adu nar, rapporti jg[idu li numru kbir ta’ partitarji rivali kienu armati bi mwies u kienu involuti fi ;lied bejniethom (Ritratt> Reuters) Ara wkoll pa;na 31
Emenda Kostituzzjonali g[al finanzi pubbli/i sodi L-Abbozz ta’ Li;i biex jemenda lKostituzzjoni ta’ Malta biex tidda[[al regola ta’ ba;it bilan/jat tressaq g[allewwel qari lbiera[ mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi fi tmiem stqarrija Ministerjali fil-Parlament li matulha spjega l-konklu]jonijiet tas-Summit informali li sar fi Brussell nhar it-Tnejn li g[adda. Il-Prim Ministru qal li permezz ta’ din ir-regola se jkunu qed jit[arsu l-impjiegi tal-[addiema u ta’ pajji]na. Hu qal li meta kien irrefera g[aliha wara l-a[[ar summit fid-9 ta’ Di/embru li g[adda lOppo]izzjoni kienet indikat il-qbil tag[ha mal-po]izzjoni tal-Gvern.
Fuq il-mejda tal-Kamra tqieg[ed ukoll kopja tat-Trattat dwar l-Istabbiltà, ilKoordinazzjoni u l-Governanza fl-Unjoni Ekonomika u Monetarja li ;ie finalizzat fil-Kunsill Ewropew. Il-Prim Ministru qal li l-g[an ta’ dan ittrattat hu propju li jkun hemm aktar integrazzjoni ekonomika u governanza aktar b’sa[[itha fiz-zona ewro filwaqt li jkun hemm tis[i[ tal-perspettiva g[assostenibbiltà fiskali u d-dejn sovran tazzona ewro. Il-Prim Ministru spjega wkoll dan ilKunsill Ewropew b[ala wie[ed ta’ importanza partikolari u b’messa;; sinifikanti [afna. Dan g[aliex l-a;enda
Kunsilli Lokali
Formula 1
Jintemm il-pro/ess tas-si;ill tad-dokumenti tal-vot g[all-elezzjonijiet tal-10 ta’ Marzu
McLaren jippre]entaw il-karozza l-;dida
Ara pa;na 3
Ara pa;na 30
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
2 Lokali
Malta /-/entru g[al Jinqabdu fil-fatt ja[dmu f’bi//erija forum dwar ‘Libja ;dida’ g[all-investiment illegali fil-Mosta Malta g[andha rwol mill fil Libja konferenza u minn Andrew
Il-Pulizija lbiera[ filg[axija arrestat ra;el Malti u numru ta’ barranin wara li qabdithom fil-fatt joqtlu annimali f’bi//erija illegali fil-Mosta. Il-Pulizija ng[atat informazzjoni midDipartiment g[all-{arsien tal-Annimali wara li sarulu rapporti minn xi persuni. Lewwel suspetti qamu wara li fl-ilma li kien ikun hemm quddiem il-bi//erija illegali, fi Triq il-Parro//a, kien ikun hemm id-demm. Il-post jinsab fiz-zona ta’ wara /-?entru tas-Sa[[a, ma;enb il-bandli, u pass ’il bog[od mill-G[assa talPulizija. F’kummenti lil INNAZZJON, Joseph John Vella, id-Direttur talAnimal Welfare Department qal li fil-post
il-Pulizija sabu lill-ir;iel li kienu g[adhom kif qatlu ]ew; nag[;iet b’mod illegali. Fil-post instabu wkoll tmien nag[;iet u ]ew; mog[]iet [ajjin. Skont, Vella, l-annimali ma kellhomx marki ta’ re;istrazzjoni u dan ifisser li l-annimali kienu qeg[din jitrabbew kif ukoll jinqatlu illegalment. Mistoqsi dwar x’isir millannimali misjuba [ajjin, Joseph John Vella qal li dawn ;ew i//ekkjati minn veterinarju fil-post. I]da lpolicy tad-Dipartiment hi li dawn jinqatlu fil-post b’mod approvat midDipartiment min[abba li dawn ma jkunux jistg[u jintu]aw g[al-la[am tag[hom. Dan min[abba li mhux mag[ruf minn fejn ;ew u x’kienu qed jieklu.
SUPER 5
In-numri tas-Super 5 li telg[u lbiera[ huma: 7, 4, 19, 13, 6. Erba’ ;ukaturi qatg[u l-[ames numri li telg[u u [adu ssomma ta’ €112,038.85. 146 ;ukatur qatg[u erba’ numri mill-[amsa li telg[u u reb[u €405.53 kull wie[ed. 3,970 ;ukatur qatg[u tliet numri mill-[amsa li telg[u u reb[u €25.00 kull wie[ed. L-ammont li jista’ jintreba[ fit-tlug[ tasSuper 5 li jmiss ma jkunx inqas minn €120,000. IT-TEMP
UV INDEX
3
IT-TEMP il-bi//a l-kbira sabi[ bi ftit s[ab g[oli VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ moderat mil-Lbi/ li jsir ftit qawwi minNofsinhar ix-Xlokk BA{AR moderat g[al qawwi IMBATT baxx mill-Punent g[all-Majjistral TEMPERATURA l-og[la 16˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 6.7mm Xita mill-1 ta’ Settembru 434.2mm IX-XEMX titla’ fis-07.03 u tin]el fis-17.28
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IL-{AMIS L-og[la 16˚C L-inqas 09˚C
IL-:IMG{A L-og[la 14˚C L-inqas 10˚C
IS-SIBT L-og[la 12˚C L-inqas 09˚C
IL-{ADD L-og[la 11˚C L-inqas 05˚C
IT-TNEJN L-og[la 11˚C L-inqas 06˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
3
3
3
3
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn il-bliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Al;eri 16˚C xemxi, Amsterdam -02˚C xemxi, Ateni 05˚C imsa[[ab, Li]bona 15˚C ftit imsa[[ab, Berlin -06˚C xemxi, Brussell -04˚C xemxi, il-Kajr 14˚C imsa[[ab, Dublin 03˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen -02˚C imsa[[ab, Frankfurt -04˚C xemxi, Milan -03˚C im/ajpar, Istanbul -02˚C borra, Londra 02˚C ftit imsa[[ab, Malta 14˚C imsa[[ab, Madrid 08˚C xemxi, Moska –12˚C imsa[[ab, Pari;i -02˚C xemxi, Bar/ellona 05˚C im/ajpar, Ruma 06˚C xita, Tel Aviv 12˚C xita, Tripli 17˚C imsa[[ab, Tune] 13˚C imsa[[ab, Vjenna -05˚C xemxi, Zurich -05˚C imsa[[ab, Munich 06˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma -05˚C borra, San Pietruburgu -16˚C ftit imsa[[ab
-
iktar importanti xi twettaq filbini mill-;did ta’ Libja ;dida u dan di;à wrietu fir-rwol li g[amlet fil-qasam ta’ g[ajnuna umanitarja g[al dan il-pajji] fix-xhur li g[addew. L-esperjenza ta’ Malta u lkarattru tag[na l-Maltin jista’ jg[inna nkunu /-/entru ta’ [idma iktar wiesg[a biex ng[inu lil dan il-pajji] qrib tag[na. John C Grech, Chairman tal-kumpanija EMCS, f’konferenza tal-a[barijiet ilbiera[ spjega t-tnedija talinizjattiva New Libya Forum, li tag[ha hu wkoll chairman, li hija mezz ta’ kif jiltaqg[u persuni mil-Libja u dawk interessati fil-pajji] f’dak kollu li jista’ jkun ta’ g[ajnuna mil-lat so/jali, edukattiv, kulturali imma wkoll fil-[olqien ta’ negozju
-
.
L-inizjattiva ewlenija ta’ New Libya Forum, li hi kollha kemm hi inizjattiva tas-settur privat organizzata minn EMCS u Deloitte Malta, kif ukoll mill-ferg[a ta’ Deloitte fil-Lvant Nofsani, hi konferenza ta’ jumejn f’Malta u se ssir bejn is-27 u t-28 ta’ Frar. L-inizjattiva tinkludi wkoll it-tnedija ta’ sit talinternet, newlibyaforum.com, li l-g[an tieg[u hu li mhux biss jinforma dwar ilkonferenza imma jibqa’ jservi b[ala mezz ta’ informazzjoni dwar il-[ti;ijiet, lopportunitajiet u s-sitwazzjoni fil-Libja kif ukoll b[ala mezz fejn jibqa’ jsir networking bejn partijiet differenti. Il-konferenza tal-a[barijiet kienet indirizzata wkoll minn Adrian Said, Direttur Mani;erjali ta’ EMCS u tal-
,
Manduca, Chairman ta’ Deloitte Malta li spjega li lkumpanija hi pre]enti f’150 pajji] madwar id-dinja, blintenzjoni tag[ha hija li tkompli tkabbar il-pre]enza tag[ha fil-Libja filwaqt li toffri opportunitajiet ta’ xog[ol lil-Libjani fil-pajji]. Adrian Said spjega li lkelliema li se jkunu f’Malta g[all-konferenza jinkludu numru ta’ delegati mix-xeni politi/i, so/jali u ekonomi/i minn diversi pajji]i fosthom mil-Libja stess, millIngilterra, mill-Olanda, mill:ordan, mill-Italja, minn Franza u minn Malta. Il-kelliema jinkludu wkoll lill-Professur Ahmed M Shembesh, fundatur talorganizzazzjoni Libyan Foundation for Rehabilitation, li llum joqg[od Malta.
Il-Kunsilliera tal-PN ma ;ew informati b’xejn minn pa;na 1
metru kwadru lill-Kunsill Lokali tal-{amrun fis-sena 2008. Hi spjegat li din l-art tiswa madwar €700,000. Barra minn hekk permezz talCommunity Parking Payment Scheme tal-MEPA, il-Kunsill ing[ata €168,000 f’g[ajnuna. Hi spjegat li l-finanzjament ta’ dan il-pro;ett kien garantit mill-Gvern. Paula Mifsud Bonnici qalet li dan juri kemm Joseph Muscat ipprova jqarraq bilpoplu Malti b’mod spe/jali bil-poplu {amruni] meta qal
li ma kiex hemm koperazzjoni u g[ajnuna mill-Gvern biex sar dan il-pro;ett. Hi qalet li anke l-Ministru Chris Said meta kien Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kunsilli Lokali ta g[ajnuna kbira lill-Kunsill biex seta’ jitkompla dan ilpro;ett. Hi staqsiet g[ala l-Kunsillieri tal-Partit Nazzjonalista filKunsill Lokali tal-{amrun ma kinux mistiedna g[al attività li saret fi propjetà tal-Kunsill meta huma wkoll jirrappre]entaw lill-poplu
{amruni] fil-Kunsill. Jirri]ulta wkoll li waqt i]]jara ta’ Joseph Muscat, t[abbret id-data meta dan ilpro;ett se jkun inawgurat. Lanqas dwar dan ma kienu infurmati l-Kunsilliera talPartit Nazzjonalista. Il-Kunsillieri qalu li dan kollu juri l-arroganza u l-g[atx g[all-poter li g[andu l-Mexxej Laburista Joseph Muscat li qed jinqeda bi pro;ett li twettaq grazzi g[all-g[ajnuna kbira mill-Gvern Nazzjonalista, g[al skopijiet ta’ politika parti;jana.
B[al-lum 25 sena
F
’mass meeting li sar fix-Xewkija, ilKap tal-PN Eddie Fenech Adami tkellem fit-tul dwar is-sinifikat talemendi g[all-Kostituzzjoni li kienu ;ew approvati mill-Parlament ftit jiem qabel. Eddie Fenech Adami qal li b’dan it-tibdil il-PN kien se jkollu reb[a /erta fl-elezzjoni ;enerali li kien jonqosha biss ftit xhur. Fid-diskors tieg[u tkellem dwar il-fatt li b’dan it-tibdil issa kienet se titwettaq irrieda tal-ma;;oranza tal-poplu. Hu fisser kif din kienet reb[a g[all-poplu li ssielet g[al [ames snin biex dan il-prin/ipju jing[ata g[arfien s[i[. Fl-istess [in kienet kundanna g[all-Gvern So/jalista li [akem ming[ajr l-appo;; tal-poplu u kasbar ir-rieda tal-ma;;oranza. Eddie Fenech Adami qal li l-PN kien kabbar il-ma;;oranza u dan kien jwassal biex il-pajji] ikollu Gvern demokratiku li kien se jer;a’ jag[milna lkoll a[wa Maltin.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
4 Parlament
175 ka] ta' adozzjoni ta' tfal fl-a[[ar erba' snin B'kollox bejn l-2008 u l-2011 kienu adottati total ta' 175 tifel u tifla. Dan kien konfermat f'mistoqsija parlamentari tad-deputat Marlene Farrugia li kienet mwie;ba millMinistru g[all-:ustizzja, il-Konsultazzjoni Pubblika u lFamilja Chris Said. L-aktar pajji] li minnu saru adozzjonijiet kienu millFederazzjoni Russa, filwaqt li kien hemm adozzjonijiet millKambodja, l-Etiopja kif ukoll numru ta' pajji]i o[ra. Chris Said qal li sal-lum hemm 39 talba pendenti quddiem l-A;enzija Appo;; g[al adozzjoni, 34 koppja u 5 individwi. Dawn kienu qed jistennew li ji;u msej[a g[all-kors ta’ t[ejjija biex ikun jista’ jitkompla l-pro/ess tal-adozzjoni. Il-[las dovut g[all-adozzjoni ji;i m[allas lill-pajji] minn fejn it-tfal ikunu adottati. L-arran;amenti ta’ [las isiru bejn il-familja li tkun se tadotta u l-pajji] minn fejn se jadottaw direttament. Is-servizzi kollha li tipprovdi l-A;enzija Appo;;, b[al applikazzjonijiet g[all-adozzjoni, korsijiet, dokumenti me[tie;a g[all-applikazzjonijiet, visas, home study reports, u rapporti o[ra li jsiru wara l-adozzjoni huma kollha bla [las. Dawn kienu l-adozzjonijiet f'dawn l-a[[ar 4 snin:
Pajji]
Albanija Bulgarija Kambodja Etijopja Kazakhstan Malta Pakistan Filippini Russja
Sena 2008
Maskil 1
Femminil 0 2 0 5
0 3 4 0
1 1
1 1 1
Total 1
2 3 9
1
2 3
15
2 0 12
27
Total
26
23
49
Pajji]
Maskil
Femminil
Total
2 2
Albanija Kambodja Etijopja Malta Pakistan Russja
Sena 2009
0 0 3 4
1 1
1
1 1
1
14
1 11
5 6 2 25
Total
22
18
40
Pajji]
Maskil
Femminil
Total
Total
17
14
31
Pajji]
Maskil
Femminil
Total
Kambodja Etijopja Malta Russja
Albanija Bulgarija Kambodja Kolombja Etijopja Malta Russja
Total
Sena 2010
5 2 5 5
2 3 4 5
Sena 2011
1
0 7 0 5 3
0 1
11
4 2 3 0 18
27
28
7 5 9 10
1 1 11
2 8 3 29
55
€133.2 miljun f'investiment li se jo[loq mas-600 impjieg ;did fi tliet snin
23 pro;ett ta' investiment li se jo[olqu 600 impjieg Matul l-2011 il-Malta Enterprise approvat 23 pro;ett ;did illi matul it-tliet snin li ;ejjin l-investiment tag[hom se jammonta g[al €133.2 miljun. Dan filwaqt li se jimpjegaw mas-600 persuna. Dan qalu l-Ministru g[allFinanzi l-Ekonomija u lInvestiment, Tonio Fenech waqt li kien qed iwie;eb
mistoqsija Parlamentari taddeputat Laburista Charles Mangion. Minn dawn, 8 pro;etti huma investiment barrani u 15 lokali. Il-korporazzjoni approvat ukoll 16-il pro;ett g[al espansjoni li fi tliet snin li ;ejjin se ji;;eneraw impjieg g[al aktar minn 300 persuna b’investiment ta’ € 33.6 miljun. Dawn l-
investimenti ;ew mis-setturi kollha ta[t ir-responsabbiltà tal-Malta Enterprise kif ukoll mis-settur tat-turi]mu. Barra minn hekk il-Malta Enterprise [ar;et 540 /ertifikat ta’ krediti ta’ taxxa lil negozji li jimpjegaw inqas minn 10 persuni li flimkien investew €14-il miljun u [olqu 211 impjieg ;did.
294 talba g[al divorzju B'kollox sas-26 ta' Jannar li g[adda kien hemm total ta' 294 talba g[al divorzju, 284 f'Malta u g[axra f'G[awdex. F'Malta ntlaqg[u 69 talba filwaqt li f'G[awdex intlaqg[u erba' talbiet. Fi twe;iba g[allmistoqsija parlamentari tad-
deputat Nazzjonalista ?ensu Galea, il-Ministru g[all:ustizzja, Konsultazzjoni Pubblika u l-Familja qal li f'Malta saru 202 rikorsi g[al divorzju wara kuntratt ta' separazzjoni. Kien hemm 52 rikors kon;unt g[al divorzju wara kuntratt ta' separazzjoni, 23 rikors g[al
divorzju f'kaw]a ta' separazzjoni kif ukoll seba’ rikorsi g[al divorzju minn partijiet mhux separati. F'G[awdex kien kemm ]ew; talbiet g[al divorzju f'Marsalforn, in-Nadur, u talba wa[da mill-Fontana, lG[asri, il-Qala, ir-Rabat, Ta’ Sannat u ]-}ebbu;.
L-Oppo]izzjoni taqbel imma se tivvota kontra Meta kompliet id diskussjoni dwar l - Abbozz li jemenda l - Att dwar l Edukazzjoni , id - Deputat Laburista Evarist Bartolo qal li l - Oppo]izzjoni taqbel mal - prin/ipji espressi fl - abbozz i]da peress li hu vot dwar fondi
finanzjarji se tivvota kontra . Evarist Bartolo qal li hu tajjeb li l - li;i tipprote;i lill - istudenti Maltin minn min jipprova ming[ajr skruplu japprofitta ru[u u juri strutturi ta ’ tag[lim li ma jkunux ta ’ livell . Hu
ssu;;erixxa li l Kummissjoni li se titwaqqaf tkun pro - attiva u anke tindaga reklamar li jsir minn istituzzjonijiet min[abba r - riskju li jsiru [afna weg[diet u anke jippre]entaw kredenzjali li ma jkunux ;enwini .
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Lokali 3
Il-Gvern jg[in 35 klabb tal-bo//i jtejbu l-fa/ilitajiet ■ 24 bi//a art b’valur ta’ €2.24 miljun ting[ata f’idejn il-Federazzjoni Klabbs tal-Bo//i minn Charles MUSCAT
B[alissa l-Gvern g[addej bi pro;ett ta’ titjib fil-fa/ilitajiet talinfrastruttura ta’ 35 klabb tal-bo//i f’Malta u f’G[awdex. Dan il-pro;ett qed isir bil-koperazzjoni tal-Kunsill Malti g[allIsport (KMS), ilKorporazzjoni tax-Xog[ol u t-Ta[ri; (ETC) u lFederazzjoni Klabbs talBo//i. Clyde Puli, is-Segretarju Parlamentari g[a]}g[a]ag[ u Sport [abbar dan ilbiera[ waqt ]jara li g[amel fil-Klabb tal-Bo//i ta’ {amrun Liberty. Pre]enti wkoll Giovanni Fabri, il-President talFederazzjoni Klabbs talBo//i. George D’Amato, il-President u Joe Bugeja, il-Vi/i President ta’ {amrun Liberty Bo//i Klabb. Is-Segretarju Parlamentari Clyde Puli qal li s’issa di;à sar xog[ol ta’ titjib fi 11-il pitch tal-bo//i. Ix-xog[ol qed isir minn [addiema mill-iSkema ta’ Xog[ol fil-Komunità li kienu assenjati mill-ETC minn fost il-[addiema li jkunu qed jirre;istraw g[axxog[ol. Il-Kunsill Malti g[all-Isport qed jo[ro; ilflus biex jinxtara lmaterjal biex isir ixxog[ol li jinkludi tik[il, tibjid u titjib ie[or filpitches tal-bo//i. Clyde Puli qal li dan ilpro;ett juri kemm il-Gvern
permezz tal-Kunsill Malti g[all-Isport qed jg[in ilfirxa kbira ta’ dixxiplini sportivi li jkunu prattikati f’Malta u f’G[awdex. Hu qal li dan il-pro;ett mhux l-uniku g[ajnuna li l-Gvern qed jag[ti lillklabbs tal-bo//i tant li lKunsill Malti g[all-Isport ivvota somma ta’ aktar minn €2,000 biex ilFederazzjoni tinvesti f’websajt ;dida. Il-Gvern g[adda wkoll 24 bi//a art b’valur kummer/jali ta’ €2.24miljun f’idejn ilFederazzjoni Klabbs talBo//i li jfisser sussidju annwali fuq kiri ta’ art li jammonta g[al €113,000 lill-klabbs tal-bo//i. Giovanni Fabri, ilPresident tal-Federazzjoni Klabbs tal-Bo//i rringrazzja lis-Segretarju Parlamentari Clyde Puli tal-g[ajnuna li qed jag[ti lill-klabbs tal-bo//i u qal li sal-bidu tal-kampjont il;did tal-bo//i, il-35 pitch mistennija jkunu lesti b’aktar fa/ilitajiet. F’kumment lil dan il;urnal Joe Bugeja, il-Vi/i President ta’ {amrun Liberty Bo//i Klabb fa[[ar l-inizjattiva tas-Segretarju Parlamentari Clyde Puli, tal-Federazzjoni Klabbs tal-Bo//i u tal-Kunsill Malti g[all-Isport. Il-log[ba tal-bo//i hi wa[da tradizzjonali u hi meqjusa b[ala l-aktar log[ba sportiva antika f’pajji]na.
F’Marzu li ;ej se jkunu qed jivvotaw ir-residenti ta’ 35 lokalità f’Malta u G[awdex (Ritratt> Michael Ellul)
Jispi//a l-issi;illar tad-dokumenti tal-vot g[all-elezzjonijiet lokali Nhar is-Sibt 10 ta’ Marzu se jsiru elezzjonijiet g[allKunsilli Lokali f’nofs Malta u l-Kummissjoni Elettorali lbiera[ temmet il-pro/ess tassi;illar tad-dokumenti tal-vot li se jintu]aw f’dawn lelezzjonijiet li se jsiru fi 34 lokalità – 26 f’Malta u 8 f’G[awdex. G[alhekk issa madwar 190,000 dokument se ji;u mg[oddija f’idejn ilPulizija biex jibdew jitqassmu. Il-lokalitajiet li r-residenti tag[hom se jivvutaw fl-10 ta’ Marzu huma dawn: F’Malta – Il-Birgu, l-Isla, {al Qormi, {a]-}ebbu;, is-Si;;iewi, {’Attard, {al Balzan, Bir]ebbu;a, {ad-Dingli, ilFurjana, il-G]ira, {al G[arg[ur, il-{amrun, l-Iklin, {al Kirkop, {al Luqa, ilMarsa, Marsaxlokk, il-Mosta, Ra[al :did, {al Safi, San :iljan, San Pawl il-Ba[ar, Santa Lu/ija, is-Swieqi u ]}urrieq. F’G[awdex illokliatjiet huma; G[ajnsielem, Ta’ Ker/em, ilMunxar, in-Nadur, il-Qala, San Lawrenz, ix-Xag[ra u ]}ebbu;.
Ma’ dawn, kif di;à [abbar il-Gvern, g[andha ti]died ukoll Tas-Sliema fejn fl-a[[ar jiem t[abbar li l-Kunsill se ji;i xolt wara li mhux qed jiffunzjona min[abba diversi irregolaritajiet li sa[anistra spi//aw quddiem il-Qorti. B’hekk il-lokalitajiet ji]diedu g[al 35. Il-Kummissjoni Elettorali g[andha /ans sa nhar is-Sibt li ;ej, l-a[[ar ;urnata bil-li;i biex t[abbar formalment blavvi] fil-gazzetta tal-Gvern dawn l-elezzjonijiet. Il-li;i tg[id li l-avvi] formali jrid ji;i pubblikat sa mhux aktar tard minn 35 ;urnata middata tal-votazzjoni. L-elezzjonijiet tal-10 ta’ Marzu se jkunu l-ewwel elezzjonijiet lokali wara li saret ir-riforma fil-Kunsilli Lokali u nbidlet il-li;i – biex issa l-lokalitajiet kollha ta’ Malta u G[awdex inqasmu f’]ewg gruppi li l-elezzjoni tag[hom issir kull erba’ snin minflok tlieta. It-total ta’ Kunsillieri li jridu ji;u eletti f’dan irrawnd, jekk i]]id mag[hom dawk ta’ Tas-Sliema,
jammonta g[al 239. Dan ifisser ]ieda ta’ 10 fuq lelezzjoni ta’ qabel f’dawn illokalitajiet. Min[abba /aqliq fil-popolazzjoni, kien hemm ]idiet ta’ ]ew; si;;ijiet f’sitt kunsilli u tnaqqis ta’ tnejn f’kunsill wie[ed. Fost dawn se jkun hemm ilKunsill ta’ San Pawl il-Ba[ar li se jikber minn 11 g[al 13-il kunsillier, li jfisser li flimkien ma’ Birkirkara dan se jkun lakbar kunsill f’Malta. Wara l-elezzjonijiet ta’ din is-sena, is-sena d-die[la ssir lelezzjoni fin-nofs l-ie[or tallokalitajiet ta’ Malta u G[awdex. Imbag[ad illokalitajiet li se jivvutaw din is-sena jer;g[u jivvutaw fl2015, tliet snin o[ra biex g[al darba biss – l-a[[ar darba – ikollhom terminu ta’ tliet snin, waqt li dawk tal-2013 ikun imiss li ji;u m;edda fl2017, wara erba’ snin. Minn dakinhar ’il quddiem kull kunsill jibda jkun im;edded kull erba’ snin, li jfisser li se jsiru elezzjonijiet lokali kull sentejn, f’nofs il-lokalitajiet kollha tal-pajji], fis-sena li tkun bil-fard.
4,416 li/enzja ;dida tal-karozzi fl-a[[ar kwart tal-2011 Matul l-a[[ar kwart tassena li g[addiet in[ar;u aktar minn 4,400 li/enzja ;dida g[all-karozzi li minnhom 1,471 jew 33 fil-mija kienu li/enzji g[al karozzi ;odda filwaqt li 2,945 kienu li/enzji g[all-karozzi second hand.
Dan jo[ro; minn /ifri ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika dwar il-vetturi bil-mutur g[alla[[ar tliet xhur tas-sena lo[ra. Fl-a[[ar tal-2011, lammont ta’ li/enzji ta’ vetturi
bil-mutur kien ta’ 311,947 li 77 fil-mija minnhom kienu vetturi privati u 16 fil-mija kienu vetturi kummer/jali. Fl-a[[ar kwart tas-sena li g[addiet, in[ar;u 3, 556, jew 81 fil-mija tal-li/enzji ;odda kienu g[all-vetturi privati. Il-
ma;;oranza tag[hom ji;ifieri 1,082 in[ar;u g[al vetturi privati ta’ Klassi 1 (1300 cc) u wara vetturi fi Klassi 5 (1801-2000cc) b’745 vettura. Mill-istess statistika jirri]ulta wkoll li fl-a[[ar tliet xhur tal-2011 kienu esportati
35 karozza minn Malta. Kien hemm ukoll 2,606 karozza li kienu ggaraxxjati. Dawn ma jinkludux karozzi li ;ew skrappjati i]da dawk li m’g[adhomx ji//irkolaw fittoroq. Minn dawn 49 fil-mija kienu vetturi privati.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Parlament 5
L-Oppo]izzjoni Laburista tag[mel l-argumenti bl-addo// u ti]balja Id-deputat Laburista Alfred Sant, f’isem loppo]izzjoni mmexxija minn Joseph Muscat, re;a’ [are; ix-xetti/i]mu taloppo]izzjoni Laburista dwar l-Unjoni Ewropea. Dan qalu l-Partit Nazzjonalista fi stqarrija. Il-Partit Nazzjonalista qal li fil-kritika tieg[u kontra lUnjoni Ewropea Alfred Sant qal li t-trattat li jwaqqaf il-European
Il-President tal-Unjoni Ewropea Herman Van Rompuy u l-President tal-Kummissjoni Ewropea Manuel Barroso j[abbru l-konklu]jonijiet tas-summit tal-Unjoni Ewropea li tlaqqa’ din il-;img[a
Impenn biex tkompli tonqos il-burokrazija g[an-negozji ]-]g[ar minn pa;na 1
Il-Prim Ministru semma wkoll li matul dawn l-a[[ar snin, fuq livell Ewropew, ittie[du g[add ta’ mi]uri li kienu me[tie;a, g[alkemm u[ud minnhom kienu iebsa u diffi/li issa jidher li bdew i[allu l-frott fis-sens ta’ stabbiltà finanzjarja. Kien hemm ukoll qbil li listabbilità finanzjarja wa[edha mhix ser to[ro; lillEwropa mill-kri]i ekonomika, g[alhekk hemm b]onn ta’ i]jed xog[ol biex tikber lekonomija u jin[olqu limpjiegi. Il-Prim Ministru sa[aq li f’pajji]na nstab bilan/ li bih l-ekonomija Maltija laqg[et sew g[al kri]ijiet li f’pajji]i Ewropej o[ra [olqu nkwiet u problemi kbar. Hu semma kif b[alissa madwar l-Ewropa i]jed minn 23 miljun ru[ fl-Ewropa jinsabu qieg[da u l-qg[ad fost i]-]g[a]ag[ jinsab f’rata g[olja [afna. Hu qal li flUnjoni Ewropea hawn 23 miljun SME u li kieku dawn ji;u in/entivati biex i[addmu mqar persuna wa[dha din ilproblema tonqos. Lawrence Gonzi semma kif fi Spanja, kwa]i 50% ta]]g[a]ag[ huma qieg[da, filGre/ja i]jed minn 46%, fisSlovakkja 35%, fl-Italja, ilLatvija, l-Irlanda u l-Portugall hemm rata ta’ 30% ta’ qg[ad fost i]-]g[a]ag[. Min-na[a l-
o[ra pajji]na jinsab bir-raba’ l-anqas rata ta’ qg[ad fost i]]g[a]ag[ u bil-[ames l-anqas rata ta’ qg[ad fil-popolazzjoni ;enerali fost is-27 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea. Il-Prim Ministru sa[aq li se tissokta l-[idma biex ikomplu ji]diedu l-opportunitajiet fost o[rajn b’[idma mal-intrapri]i ]g[ar u medji li g[andhom rwol importanti [afna. Hu semma s-su//ess li qed tikseb l-iskema tal-JEREMIE. Hu qal li sa Di/embru li g[adda 167 SMEs kienu qed jipparte/ipaw f’din l-iskema permezz ta’ 181 pro;ett b’investiment totali ta’ €24 miljun. Semma wkoll kif fil-ba;it g[al din is-sena t[abbret skema o[ra g[al dawn lintrapri]i ]g[ar u medji li ser ti;i offruta fix-xhur li ;ejjin. Din se tkun fil-forma ta’ skema ta’ self minn banek kummer/jali, liema self ser ikun qed ji;i offrut lil negozji li jridu jinvestu kemm filkapital permezz ta’ assi fissi, kif ukoll jekk ikunu je[tie;u cash flow g[all-working capital. Il-Gvern flimkien mal-banek kummer/jali ser ikunu qed jiggarantixxu 90 fil-mija tas-self. Il-Prim Ministru i]da qal li dan mhux bi]]ejjed u g[alhekk se jkompli x-xog[ol biex tonqos il-burokrazija bla b]onn li xxekkel lil dawn loperaturi li g[andhom rwol
fundamentali fl-ekonomija Maltija. Il-Prim Ministru stqarr li g[adu mhux kuntent bil-mod kif kultant lawtoritajiet u l-a;enziji talGvern qed jittrattaw lil dawn l-intrapri]i. Hu qal li xog[ol il-Gvern hu propju li jg[in lill-dawn l-intrapri]i u kien g[alhekk li wa[da midde/i]jonijiet kienet li jkun hemm Ministeru partikolari g[an-negozji ]-]g[ar. Il-Prim Ministru semma wkoll li grazzi g[al Malta nbidel il-kliem tal-Artiklu 10 tat-Trattat u g[alhekk ;ie wkoll konformi ma dak li ried il-Gvern Malti. Fl-Istqarrija l-Prim Ministru fakkar ukoll li fuq l-a;enda tal-Parlament Malti hemm it-tieni qari ta’ abbozz ta’ li;i li jemenda l-Att dwar l-Unjoni Ewropea, hu qal li jittama li ma jdumx ma jing[alaq x-xog[ol fuq dan l-abbozz ta’ li;i. Irrefera wkoll g[al qag[da fil-Gre/ja, l-Irlanda, Spanja u l-Italja. Hu qal li l-Gre/ja ;iet im[e;;a tikkonkludi ming[ajr dewmien ittrattativi dwar is-sehem tassettur privat fil-programm tag[ha u l-b]onn kru/jali li l-elementi politi/i kollha filGre/ja jkunu kommessi lejn dan il-programm. Kien hemm ukoll diskussjoni dwar is-sitwazzjoni politika fl-Iran, is-Sirja u filMyanmar.
Stability Mechanism huwa mdawwar b’segretezza. Dan mhux veru, t-trattat ;ie ppubblikat bi stqarrija u huwa a//essibbli fuq linternet, fuq is-sit
http://europa.eu. Il-Partit Nazzjonalista qal li l-oppo]izzjoni Laburista tag[mel l-argumenti bladdo// u ti]balja. L-g[atx g[all-poter ta’ Joseph
Muscat ma jfissirx li g[andu politika serja.
Sar progress f'numru ta' pajji]i imma g[ad baqa' [afna xi jsir
Il-Prim Ministru fittwe;iba tieg[u g[allmistoqsijiet li sarulu millOppo]izzjoni qal li t-trattat li hemm qbil dwaru hu dak di;à diskuss f’Di/embru li g[adda u li dwaru saret stqarrija fil-Parlament. Il-Prim Ministru spjega li se[[ew [afna /irkostanzi li [allew effett fuq il-prezz ta]-]ejt. Id-dikjarazzjonijiet tal-Kap tal-Oppo]izzjoni turi li ma hemmx [jiel ta’ politika ekonomika u turi atte;;jament dilettantesk. Il-Prim Ministru qal li latte;;jament talOppo]izzjoni juri kemm lOppo]izzjoni ma tafx kif ja[dmu l-affarijiet flUnjoni Ewropea. Il-Prim Ministru qal li lOppo]izzjoni mhix korretta meta ssostni li minkejja lpassi li qed tie[u l-UE issitwazzjoni g[adha l-istess. Sar progress sostanzjali g[alkemm g[ad hemm pajji]i li g[adhom fi kri]i. Lanqas ma jfisser li dawk li kienu fi kri]i [ar;u minnha, i]da /ertu progress sar. Lawrence Gonzi qal li Malta ppre]entat issitwazzjoni lokali lill-UE. Il-progress li sar hu rikonoxxut u [add ma jistenna li l-UE se tg[id lil Malta biex ma tag[tix ka]. Il-Gvern Malti jaf li anke jekk qed jikseb ri]ultati po]ittivi [afna fl-oqsma importanti, g[andu u se jkompli jkun prudenti. Il-Prim Ministru qal li le]er/izzju li se jidda[[al fil-Kostituzzjoni se jkun ifisser li l-Gvern tal;urnata jkollu jie[u de/i]jonijiet importanti meta jinqala’ l-b]onn. Hu ]ied li se jkun hemm ta[ditiet mal-Oppo]izzjoni dwar it-test li g[andu jid[ol
fil-Kostituzzjoni. Il-Prim Ministru mbag[ad wie;eb lidDeputat Laburista Alfred Sant li semma l-ftehim talUE biex ikun hemm fond ta’ stabbilità. Alfred Sant sostna li dan il-ftehim talUE in]amm sigriet u xebbhu mal-ftehim li Gvern Laburista kien g[amel mal-Korea dwar azzarini ]gangati. Il-Prim Ministru qal li l-UE ma ta[dimx b’segretezza u qal li dan il-ftehim ;ie ppubblikat fi stqarrija millUE proprju lbiera[. Fi tmiem l-intervent tieg[u, il-Prim Ministru ressaq l-Ewwel Qari ta’ Abbozz ta’ Li;i li jemenda l-Kostituzzjoni ta’ Malta. Min-na[a tieg[u lMinistru tal-Finanzi Tonio Fenech tkellem dwar ilprevi]jonijiet tal-Ba;it g[al din is-sena. Hu spjega li meta jkun hemm tbassir dwar l-ekonomija, il-mod kif isir mill-UE hu differenti minn dak li jsir mill-pajji]. It-tbassir talpajji] isir fuq affarijiet li jkunu aktar reali massitwazzjoni fil-pajji]. Limportanti hu dak li fil-fatt ise[[ u mhux daqstant ittbassir. Il-Ministru Fenech qal li qabel il-Ba;it saru diskussjonijiet malKummissjoni, li kellha kull a//ess g[al dak li kien qed isir. Il-Gvern qed inaqqas lispi]a operattiva, tnaqqis mill-ispejje] operattivi talentitajiet tal-Gvern u tnaqqis ie[or fil-programmi tag[hom. Tonio Fenech qal li jekk id-d[ul tal-Gvern ikun dak kif imbassar, jista’ ma jkunx hemm [tie;a li ji;u implimentati dawn ilpassi.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
6 Lokali
Serqet biex tg[in lill-ma[bub tag[ha
Il-binja fir-Residenza San Vin/enz De Paul se tipprovdi spazju g[al [dax-il anzjan u anzjana li jkunu jistg[u jqattg[u l-lejl f’ambjent b’rashom mistrie[a (Ritratt> Michael Ellul)
Miexi x-xog[ol fuq it-tielet night shelter g[all-anzjani Il-Gvern qed ja[dem kemm favur dawk l-anzjani li g[andhom b]onn kura fit-tul kif ukoll biex l-anzjani jibqg[u fil-komunità. Fl-a[[ar erba’ snin is-Segretarjat g[allAnzjani u Kura fil-Komunità pprovda 630 sodda g[all-anzjani li minnhom inxtraw 375 sodda bi s[ab mal-privat. Permezz tan-night shelters lanzjani jibqg[u attivi filkomunità ming[ajr ma jkollhom b]onn li jin;abru f’isti-
tuzzjoni li toffri kura fit-tul. Dan qalu s-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u Kura fil-Komunità Mario Galea waqt li lbiera[ ]ar ixxog[ol li g[addej b[alissa fuq in-night shelter tar-Residenza San Vin/enz de Paul. Dan hu t-tielet night shelter li mistenni jinfeta[ mill-Gvern. In-night shelters jipprovdu ambjent li fih l-anzjani ma jib]g[ux jg[ixu we[idhom billejl u fl-istess [in post
kenni fejn jorqdu b’mo[[hom mistrie[. L-ewwel night shelter g[all-anzjani kien infeta[ f’Lulju 2010 fi]-}ejtun. Wara li dan il-pro;ett pilota kien irnexxa, infeta[ it-tieni night shelter fil-Mellie[a. Mario Galea fisser li nnight shelter tar-Residenza San Vin/enz de Paul se joffri kenn g[al 11-il anzjan (7 nisa u 4 r;iel). Ix-xog[ol filma;;oranza tieg[u qed isir
mill-impjegati tar-Residenza San Vin/enz de Paul. Is-Segretarju Parlamentari Mario Galea rringrazzja lill[addiema tar-Residenza g[axxog[ol li qed iwettqu u g[allimpenn tag[hom. Dawk li huma interessati fis-servizz tan-night shelter jistg[u jni]]lu l-applikazzjoni minn https://ehealth.gov.mt/Health Portal/elderly/nightshelter.as px.
Tfajla ta’ 15-il sena, ammettiet fil-Qorti li serqet o;;etti tad-deheb mid-dar tan-nanna tag[ha, g[aliex riedet tg[in lill-ma[bub tag[ha, ta’ 18-il sena, peress li kien spi//a bla xog[ol u kien se jitke//a mid-dar. Hi ammettiet li kienet wettqet is-serqa ;img[a qabel ma’ ]g[a]ag[ o[rajn kienu wkoll ppruvaw jisirqu millistess dar. Quddiem il-Ma;istrat Neville Camilleri, it-tfajla ammettiet li fil-lejl ta’ bejn l-20 u l-21 ta’ Jannar, da[let fid-dar fis-Swieqi u serqet diversi o;;etti tad-deheb fosthom /urkett, li jiswa madwar €18,000. Wara li l-Qorti qieset diversi fatturi, fosthom ilfatt li l-akku]ati kkoperaw mal-Pulizija u li l-kondotta tag[hom hi tajba, it-tfajla tpo;;iet ta[t probation g[al tliet snin, filwaqt li ]]ag[]ug[ ta’18-il sena, kien ikkundannat 18-il xahar [abs sospi]i g[al tliet snin. G[at-tfajla deher l-Avukat Patrick Valentino, filwaqt li ]-]ag[]ug[ idde/ieda li ma jkollu ebda avukat jiddefendih. B’rabta mal-ka] tressaq ukoll ]ag[]ug[ ie[or ta’ 16il sena mill-G]ira li wie;eb mhux [ati u kien illiberat mill-arrest fuq garanzija personali ta’ €2,000. G[alih deher l-Avukat Arthur Azzopardi.
Koppja ting[ata kumpens ta’ kwa]i €20,000 minn qraba ta’ Tune]in ■ Kien g[ereq b’dg[ajsa li g[adu kemm bieg[ilhom Koppja li kienet g[adha kemm xtrat dg[ajsa li spi//at g[erqet wara li kienet involuta f’in/ident u li mag[ha kien g[ereq il-persuna li madwar xahar qabel kien bieg[ilhom, reb[u kumpens ta’ kwa]i €20,000. Il-koppja Anthony u Josephine Borg reb[u l-ka] fil-Qorti ?ivili kontra l-qraba ta’ Tune]in li kien saq id-dg[ajsa tag[hom minn wara darhom u waqt dan il-vja;; kien tilef [atju peress li kien g[ereq. Il-ka] kien se[[ f’Novembru tal1998 meta l-koppja Anthony u Josephine Borg kienu xtraw speedboat tal-g[amla Chadron ming[and itTune]in, Fathi Snoussi. Peress li ma kellhomx post fejn i[allu din iddg[ajsa, il-koppja ftiehmet matTune]in li j]ommhielhom g[al ftit ta]]mien f’remissa f’Wied il-G[ajn fejn kien jg[ix, sakemm isibu post adegwat. Darba minnhom, it-Tune]in bla
ma qal lill-koppja, idde/ieda li jni]]el id-dg[ajsa l-ba[ar u re[ilha minn Malta g[al Sqallija, flimkien ma’ persuna o[ra. Waqt dan il-vja;;, kien inqala’ in/ident u t-Tune]in, kien spi//a g[ereq bid-dg[ajsa b’kollox li kienet ;arrbet [sarat konsiderevoli. Wara dan l-in/ident, il-koppja fet[et kaw]a filQorti biex il-werrieta tat-Tune]in jag[mlu tajjeb g[all-ispeedboat, li kienet in;abret mill-forzi Taljani u n]ammet minnhom. Meta l-koppja kienet bdiet ilpro/eduri fil-Qorti, il-Kuraturi Deputati li kienu jirrappre]entaw lillqraba tat-Tune]in, qalu li ma kinetx ilkoppja Borg li kienet fil-fatt xtrat iddg[ajsa - xi [a;a li kienet ikkontestata mill-koppja. Il-Prim Awla tal-Qorti ?ivili ppreseduta mill-Im[allef Joseph Micallef, qalet li ma hemm l-ebda dubju li fi]-
]mien li se[[ l-in/ident, id-dg[ajsa kienet tal-koppja Borg. Il-Qorti qalet ukoll li mill-provi rri]ulta li d-dg[ajsa kienet f’idejn Snoussi. Il-Qorti kompliet tg[id li mill-fatti jirri]ulta li l-ispeedboat kienet ta[t ilkontroll tat-Tune]in u tg[abba birresponsabbiltà tag[ha minkejja li ma kinitx tieg[u. {are; li /-/irkostanzi tal-in/ident baqg[u mhux mag[rufa sewwa u huma m/ajpra fis-suspetti li dak li kien inqala’ kien marbut ma’ episodju li l-Pulizija, Maltin u Taljani, issuspettaw li kien hemm fin-nofs xi ;arr mo[bi ta’ nies. “F’kull ver]joni, tad-dinamika ta’ kif wasal li l-ispeedboat infaqg[et u bdiet tag[mel l-ilma, il-fatt jibqa’ li Snoussi [adha mieg[u meta g[ereq hu wkoll u min kien riekeb mieg[u” qalet il-Qorti, filwaqt li qalet li ma [ar;itx xi ra;uni tajba g[aliex Snoussi ma kellux jitqies [ati tal-in/ident.
Madankollu, il-Qorti sostniet li lkoppja Borg ma ressqet l-ebda prova dwar kemm kienet il-[sara li batew minnha min[abba l-imsemmi in/ident. Kulma qalet il-koppja kienet biss li fir-rigward tad-danni l-ispeedboat kienu xtrawha ming[and Snoussi g[al madwar Lm8,500. Madankollu huma qatt ma kienu ppre]entaw xi r/evuta u lanqas xi dokument li jikkonferma l-kundizzjonijiet tattrasferiment. Minkejja dan il-fatt, il-Qorti dehrilha li tista’ toqg[od fuq il-prova mressqa mill-koppja. Qalet li lKuraturi Deputati kellhom kull fakultà li jxejnu dak li qalet il-koppja. “Dan ma g[amluhx u l-vittmi ma g[andhomx ikunu kastigati min[abba f’hekk” qalet il-Qorti. Il-Qorti g[alhekk laqg[et it-talba u ordnat lilleredi tat-Tune]in biex i[allsu s-somma ta’ €19,800 lill-koppja.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Lokali 7 IL-KA} TAL-ATTENTAT TA’ QTIL TAD-DIRETTUR :ENERALI TAL-GRTU
Vince Farrugia jitlob biex l-SMSs ma jixxandrux Id Direttur :enerali tal Lowell qed jidher b[ala -
Joe Grech, Direttur ta’ Smart Supermarket, ing[ata l-a[[ar tislima lbiera[ filg[odu fil-Knisja ta’ Santa Tere]a f’Birkirkara. Joe Grech, li miet nhar it-Tnejn li g[adda fl-età ta’ 61 sena, mhux biss ta servizz lill-komunità tan-Naxxar b[ala kunsillier f’isem il-Partit Nazzjonalista fejn il-[idma tieg[u kienet apprezzata minn kul[add, i]da wkoll fil-komunità tal-Asso/jazzjoni tal-Persuni Nieqsa mis-Smig[. Fr Charles Abela, fl-omelija tal-quddiesa li tmexxiet mill-Pirjol Patri Juan Debono, fa[[ar l-impenn u l-ener;ija li kellu u li dejjem ta bi tbissima Joe Grech biex ikun ta’ servizz g[al o[rajn. B[ala e]empju Fr Charles Abela semma l-qalb kbira u l-interess li wera Joe Grech fil-ftu[ tad-dar fil-komunità f’Birkirkara g[all-persuni bi b]onnijiet spe/jali. Folla kbira mliet il-Knisja ta’ Santa Tereza. Pre]enti kien hemm ukoll il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, il-President Emeritu Eddie Fenech Adami u diversi membri parlamentari.
Mixli li kka;una feriti [fief u hedded lill-eks tfajla tieg[u Roderick Sammut ta’ 26 sena mill-Imtarfa, kien mixli li kka;una feriti [fief fuq leks tfajla tieg[u, li hija wkoll omm it-tarbija tieg[u. Il-ka] allegatament se[[ nhar il{add li g[adda fix-Xg[ajra. Fil-Qorti [are; li l-in/ident qam wara li t-tfajla qalet lill-
akku]at li ma riditx tkompli bir-relazzjoni mieg[u, u dan [adha [afna bi kbira. Quddiem il-Ma;istrat Francesco Depasquale, Sammut wie;eb mhux [ati li pprova jikka;una ferita gravi fuq it-tfajla, li kkommetta serq ta’ ]ew; sim cards, li
kka;una bi]a’ fuq [addie[or u li hedded lill-istess tfajla. Huwa ng[ata l-[elsien millarrest fuq depo]itu ta’ €500. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Sylvana Briffa, filwaqt li g[all-akku]at dehru l-Avukati Josè Herrera u Veronqiue Dalli.
-
GRTU, Vince Farrugia g[amel talba quddiem ilQorti biex ma jit[alliex ji;u pubblikati l-messa;;i li ntbag[tu mill-mowbajl tieg[u lil terzi persuni kemm qabel u wara ma ;ie allegatament aggredit minn Sandro Chetcuti. Chetcuti ta’ 39 sena minn Wied il-G[ajn qed ji;i mixli bl-attentat ta’ qtil ta’ Vince Farrugia ta’ 67 sena li kien se[[ kmieni wara nofsinhar fil-kwartieri tal-GRTU, filBelt fil-11 ta’ Marzu tal2010. Chetcuti, li qabel ma’ tke//a mill-kariga kien membru tal-Kunsill talGRTU qed ji;i mixli li [ebb g[al Farrugia u li kka;unalu feriti gravi, kif ukoll in;urjah u heddu. Hu qed ji;i mixli wkoll li, qabe] illimiti tal-provokazzjoni. Il-Ma;istrat Edwina Grima kienet infurmata b’din it-talba lbiera[ permezz ta’ rikors meta kien infurmat ukoll lAvukat :enerali. L-Avukat Kris Busietta, li flimkien mal-Avukat Stephen Tonna
parte civile g[al Vince Farrugia, kien di;à g[amel talba simili waqt is-smig[ tal-kumpilazzjoni, u kien hemm o;;ezzjoni qawwija min-na[a tal-Avukati ta’ Chetcuti, Manwel Mallia u Edward Gatt Ir-rikors jg[id li l-kontenut ta’ dak ir-rapport li kien g[amel l-espert tal-Qorti Martin Bajada dwar l-SMS’s qieg[ed illum ji;i w]at u abbu]at mill-media g[alliskopijiet parti;jani tag[hom bi [sara lir-reputazzjoni ta’ Vince Farrugia. Ing[ad li ma jistax jkun hemm dubju li sabiex irrapport jin]amm fil-pro/ess g[ar-ra;unijiet imsemmija, ma hemmx g[alfejn li dan isir a skapitu tar-reputazzjoni ta’ Vince Farrugia li hu lvittma tal-aggressjoni kommessa mill-akku]at, jg[id ir-rikors. G[aldaqstant hu qed jitlob sabiex il-Qorti tordna li jkun hemm divjet talpubblikazzjoni ta’ dettalji konnessi mal-imsemmi rapport.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
8 Lokali
}ieda fil-prezz tal-gass minn Liquigas Il-kumpanija tg[id li Malta ntlaqtet [a]in minn prezzijiet og[la fis-swieq internazzjonali
Il-kumpanija Liquigas Malta Limited ilbiera[ filg[odu [abbret ]ieda fil-prezz tal-gass li da[let fisse[[ mill-biera[ stess. Bir-revi]joni, skont hi, min[abba numru ta’ fatturi fosthom il-prezz internazzjonali tal-LPG, /ilindru ta’ 12-il kilogramma, li hu l-iktar tip ta’ /ilindru komuni fid-djar Maltin, tela’ b’ €1.50 g[all-prezz ta’ €18. Il-prezz ta’ /ilindru ta’ 10 kilogrammi ]died b’€1.40 g[al €15.20, il-prezz ta’ /ilindru ta’ 15-il kilogramma ]died b’€1.30 g[al €22 filwaqt li l-prezz tal-ikbar /ilindri, dawk ta’ 25 kilo-
grammi, ]diedu b’€0.50 g[all-prezz ta’ €30.50. Il-prezzijiet huma dawk finali kif approvati mill-Awtorità Maltija g[ar-Ri]orsi (MRA). Liquigas Malta Limited sostniet li d-distributuri mhumhiex awtorizzati jitolbu prezzijiet og[la minn dawk im[abbra. Fl-istqarrija tag[ha l-kumpanija Liquigas Malta Limited qalet li lprezz internazzjonali tal-LPG baqa’ ji]died b’bidliet errati/i lejn l-a[[ar tas-sena li g[addiet l-iktar min[abba l-instabbiltà politika u finanzjarja filLvant Nofsani, fir-re;jun tal-
Mediterran u fl-Ewropa. Il-kumpanija spjegat ukoll li l-prezz tat-ta[lita tal-LPG ]died b’mod sostanzjali, tant li bejn Ottubru u llum i]-]ieda kienet ta’ 25% biex issa lLPG qieg[ed fil-livell ta’ $1,123 kull tunnellata. Il-kumpanija semmiet ukoll id-dg[ufija tal-ewro meta mqabbel mad-dollaru u ]-]ieda fil[lasijiet tad-distribuzzjoni ta/-/ilindri f’Malta li wkoll wasslu g[a]-]ieda de/i]a. Il-kumpanija madankollu spjegat li permezz ta’ xiri prudenti hija rnexxielha ]]omm prezz stabbli matul is-sena li g[addiet.
Fi stqarrija separata l-MRA qalet li l-prezz ta/-/ilindru tal-gass ta’ 12-il kilogramma se jkun ta’ €1.21 inqas mill-prezz massimu kkalkulat fuq ilmetodolo;ija stabbilita u li kienet ippubblikata f’:unju tal-2010, li jfisser li wara diskussjonijiet, il-prezz ta/-/ilindru tal-gass ta’ 12-il kilogramma se jkun ta’ €18 minflok ta’ €19.21. L-MRA ppubblikat ukoll il-prezzijiet ta’ erba’ distributuri ta’ /ilindri tal-gass LPG fl-Italja fejn ikkwotat li /ilindru ta’ 12-il kilogramma jinbieg[ g[all-prezz ta’ €34.35.
Kompetizzjoni g[all-iktar imprenditur ]ag[]ug[ kreattiv Kienet imnedija l-kompetizzjoni li biha jkun identifikat laktar imprenditur ]ag[]ug[ kreattiv fid-dinja. Din il-kompetizzjoni, l-ewwel edizzjoni tal-premju tal-Iktar Imprenditur }ag[]ug[ Kreattiv tal-JCI Malta 2012, kienet imnedija minn Junior Chamber International (JCI) Malta fil-pre]enza tal-Ministru g[all-Kompetizzjoni :usta, ilKonsumatur u n-Negozji ]}g[ar Jason Azzopardi lbiera[. Il-konferenza kienet indirizzata wkoll millPresident ta’ JCI Malta Charlotte Gregory u midDeputat President Nazzjonali ta’ JCI Jonathon J.Borg. Il-Ministru Jason Azzopardi tkellem dwar l-impenn talGvern lejn il-kun/ett talimprenditorija fost i]]g[a]ag[ u qal li l-iskemi talmicro-credit u micro-invest huma xhieda ta’ dan l-impenn. Dawn l-iskemi huma ta’ importanza kbira g[allekonomija Maltija u g[lallimprendituri g[ax huma ta’ sostenn g[al din l-industrija f’dan il-perjodu ta’ sfidi internazzjonali, sostna l-Ministru Azzopardi. Jirri]ulta li sa tmiem Di/embru 2011 kien hemm 737 applikazzjoni g[all-microinvest b’investiment ta’ €10 miljun fejn l-applikazzjoni bbenefikaw minn kreditu ta’ €5 miljun f’taxxi. Fl-iskema micro-credit, sa Di/embru wkoll, kien hemm 181 pro;ett b’investiment totali ta’ €24 miljun u b’total ta’ €15-il miljun f’self. Spjega wkoll kif ri/entament il-Gvern [abbar isservizz tal-Business First, fejn sidien tan-negozju jistg[u ju]aw aktar minn 50 servizz li jing[ata minn dipartimenti jew entitajiet differenti talGvern ta[t saqaf wie[ed. Il-Ministru Azzopardi sostna li l-Gvern jemmen bil-kbir fittalenti ta]-]g[a]ag[ u g[alhekk jibqa’ impenjat li jappo;;ja l-kreattività flimprenditorija. Il-kompetizzjoni hi miftu[a g[al persuni bejn it-18 u l-40 sena u fil-pro/ess kull persuna tista’ tie[u sehem.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Opinjoni 9
Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin kien kru/jali fil-[idma umanitarja li g[amlet Malta kemm biex evakwat /ittadini barranin mil-Libja u anki biex persuni midruba in;abu Malta g[all-kura
IL-POLITIKA BARRANIJA TA’ MALTA
Sena dominata mill-i]viluppi fl-Afrika ta’ Fuq minn Michael CARUANA
M’hemm l-ebda dubju li filqasam tal-politika barranija ssena li g[addiet kienet dominata mill-i]viluppi li kien hemm fl-Afrika ta’ Fuq. Ilpajji]i ;irien tag[na, itTune]ija, l-E;ittu u l-Libja g[addew minn taqlib kbir. Filwaqt li dak li ;ara fitTune]ija u l-E;ittu ma damx wisq ma ;ab tibdil fir-re;im, il-kunflitt fil-Libja twal sew u [alla warajh taqlib imdemmi tant li ;;enera f’kunflitt /ivili b’madwar 50,000 persuna jinqatlu u b’tant eluf o[ra jindarbu, u[ud minnhom g[al g[omorhom. ?ert li pajji]na fl-istorja talqasam internazzjonali – naqta’ ]-]ew; gwerer dinjija – qatt ma ltaqa’ ma’ kri]i daqshekk kbira u daqshekk vi/in xtutna. Fil-bidu tal-kunflitt u meta [add ma kien jaf kif kien se jispi//a, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li lvjolenza ma tistax u m’g[andhiex i//a[[ad lillpoplu Libjan mill-aspirazzjonijiet le;ittimi tieg[u u g[alhekk deherlu li t-tmiem tat-tmexxija tal-Kurunell Mu’ammar al Qaddafi kien inevitabbli. Filwaqt li ddikjara dan, pajji]na rrifjuta li jipparte/ipa f’[idmiet militari anki ta[t ilkappa tar-ri]oluzzjonijiet talKunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti [lief g[al dawk bi skop ta’ g[ajnuna umanitarja. Fil-fatt dan ;ie awtorizzat wara li l-Gvern Ingli] talab li jitilqu minn Malta ajruplani militari tieg[u
[alli jevakwaw persuni maqbudin fil-bjar ta]-]ejt fidde]ert fil-Lvant tal-Libja u b’hekk seta’ jidderie;i [addiema Maltin lejn il-post fejn kienet se ting[ata din lg[ajnuna umanitarja. Dawn il-[addiema Maltin fil-fatt ;ew evakwati millIngli]i u mi;juba lejn pajji]na. Fis-sitwazzjoni, Malta ma setg[etx tibqa’ newtrali, idawwar wi//ha nna[a l-o[ra, u t[alli [addiema abbandunati fid-de]ert ming[ajr provvista adekwata ta’ ikel u xorb. Il-Gvern Malti dan g[amlu
Uffi//ju tal-Prim Ministru u wkoll b’unit ie[or g[all-koordinazzjoni tal-evakwazzjoni din id-darba fil-Ministeru talAffarijiet Barranin. Mill-193 pajji] finNazzjonijiet Uniti, mija talbu lg[ajnuna ta’ Malta u ;ew evakwati mal-20,000 /ittadin barrani mil-Libja fosthom mal5,000 /ittadin ?ini]. Fl-istorja ri/enti ta’ pajji]na, din kienet likbar [idma ta’ evakwazzjoni li Malta pparte/ipat fiha. Il-Gvern ta’ Malta kien ukoll mill-ewwel gvernijiet li rrikonoxxa l-Gvern ta’ Benghazi b[ala l-interlokatur
fet[et uffi//ju f’dik il-belt, [atret Mibg[ut Spe/jali (illum Ambaxxatur fi Tripli) u bdew jintbag[tu f’pajji]na persuni li kellhom b]onn attenzjoni medika. Mal-40 Libjan ;ew rikoverati f’Malta matul ilkunflitt. L-iktar [idma riskju]a kienet dik tal-;arr ta’ 620 Libjan mit-Tune]ija g[al Misrata u Benghazi. Ma]-]mien ukoll diversi pajji]i, istituzzjonijiet internazzjonali b[an-Nazzjonijiet Uniti u l-World Food Programme u organizzazzjonijiet mhux governattivi bdew ju]aw lil Malta biex
Il-prospett ta’ Libja demokratika g[all-ewwel darba hu wie[ed sabi[. Mhux g[ax issa li hemm bdil ta’ re;im il-kwistjonijiet kollha ;ew jew se ji;u solvuti. I]da issa Malta g[andha interlokatur iktar affidabbli u li tista’ tiftiehem mieg[u a[jar. Il-Gvern irid ukoll ja[taf l-opportunitajiet kollha ekonomi/i u kummer/jali li dan il-pajji] qed jer;a’ joffri u [afna intrapri]i lokali wrew interess li jkunu parte/ipi fl-opportunitajiet ta’ xog[ol u investiment fil-Libja. g[ax pajji] ]g[ir b[al tag[na, b’ajruport kummer/jali wie[ed, ma kienx fl-interess nazzjonali tieg[u – politiku u ekonomiku – li jipparte/ipa f’dawn il-[idmiet militari. Minkejja dan, i]da, pajji]na ma qg[adx b’idu fuq ]aqqu tant li l-ewwel mira tieg[u kienet li jevakwa l-Maltin maqbuda bil-Libja. Dan g[amlu b’effi/jenza permezz ta’ Crisis Unit Interministerjali mwaqqaf fl-
le;ittimu tal-aspirazzjonijiet tal-poplu Libjan. Malta bdiet ukoll tattendi l-laqg[at kollha internazzjonali tal-Libya Contact Group li kien jinkludi wkoll pajji]i b[all-Marokk, it-Tune]ija u dawk tal-Golf G[arbi bl-iskop li ti;i koordinata [idma fil-konfront talLibja. Wara ]-]jara f’Benghazi tal-Vi/i Prim Ministru u Ministru tal-Affarijiet Barranin Tonio Borg, Malta
jibag[tu g[ajnuna umanitarja lil ibliet Libjani li l-aktar kellhom b]onn. Wara l-waqg[a ta’ Tripli, Malta kienet mill-ewwel pajji]i li re;g[u fet[u lAmbaxxata tag[hom hemmhekk. Il-[biberija mal-Gvern il;did Libjan hi importanti g[ax politikament hu dejjem g[aqli li wie[ed ikun [abib mal-;ar tieg[u. Il-prospett ta’ Libja demokratika g[all-
ewwel darba hu wie[ed sabi[. Mhux g[ax issa li hemm bdil ta’ re;im il-kwistjonijiet kollha ;ew jew se ji;u solvuti. I]da issa Malta g[andha interlokatur iktar affidabbli u li tista’ tiftiehem mieg[u a[jar. Il-Gvern irid ukoll ja[taf lopportunitajiet kollha ekonomi/i u kummer/jali li dan ilpajji] qed jer;a’ joffri u [afna intrapri]i lokali wrew interess li jkunu parte/ipi fl-opportunitajiet ta’ xog[ol u investiment fil-Libja. Dan kollu hu ftit mill[idma mwettqa mill-Gvern fil-politika barranija tieg[u matul is-sena li g[addiet. Kien hemm [idma kbira o[ra fl-Unjoni Ewropea u fl-istituzzjonijiet internazzjonali li a[na membri tag[hom. Kien hemm tis[i[ tar-relazzjonijiet bilaterali ma’ diversi pajji]i. Fi ftit kliem, is-sena li g[addiet kienet tabil[aqq sena straordinarja g[all-Ministeru tal-Affarijiet Barranin li kkontribwixxa bil-kbir biex pajji]na kiseb ir-reputazzjoni internazzjonali li kiseb. Fuq kollox is-sena li g[addiet ikkonfermat li Malta hi rilevanti g[all-Mediterran u tant ie[or g[all-Unjoni Ewropea. Iktar dwar il- [idma talMinisteru tal-Affarijiet wie[ed jista’ ikun jafu jekk jattendi g[al-laqg[a li se ssir mal-Vi/i Prim Ministru u Ministru tal-Affarijiet Barranin Tonio Borg fi/?entru ta’ Animazzjoni u Komunikazzjoni (?AK), fi Triq Sommier, Birkirkara, g[ada filg[axija fis-6 p.m.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
10 Opinjoni LIL HINN MINN XTUTNA> L-UNGERIJA
Orban jibdel kostituzzjoni li kienet ilha minn ]mien il-Komuni]mu }gur li dawk li jsegwu la[barijiet internazzjonali semg[u bil-kwistjoni li g[addejja bejn l-Unjoni Ewropea u l-gvern talUngerija. Dan g[andu ]mien xahar biex jag[ti assigurazzjonijiet dwar le;islazzjonijiet ;odda li da[lu fis-se[[ massena l-;dida, hekk kif bdiet tit[addem il-kostituzzjoni ;dida, l-aktar dwar il-Bank /entrali, il-protezzjoni taddata u l-;udikatura. Jekk dan ma jsirx, it-talba tal-Ungerija g[al g[ajnuna mill-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI) u lUnjoni Ewropea diffi/li tintlaqa’. Sa kien hemm min wasal biex jesi;i li minflok ilgvern elett b’ma;;oranza assoluta mill-poplu inqas minn sentejn ilu, jitpo;;a gvern tekniku, b[alma sar filGre/ja u l-Italja. B[as-soltu l-media internazzjonali kontra gvern ta//entru Lemin. Importanti, per e]empju jing[ad li wara ]ew; gvernijiet So/jalisti di]astru]i, il-pajji] spi//a fost l-aktar pajji]i li ntlaqtu mirri/essjoni, u f’wa[da millikbar kri]ijiet ekonomi/i gravi f’dawn l-a[[ar g[axar snin. Dan gerrex lill-investituri mill-Ungerija, min[abba wkoll id-dejn kbir barrani u lpolitika fiskali irresponsabbli, li s-So/jalisti ppruvaw isolvu b’mi]uri ta’ awsterità li wasslu g[al ]jieda ta’ dawk qieg[da u tnaqqis fil-konsum. Dan kollu wassal biex ilpajji], lanqas jekk ried, ma setax jadotta l-munita Ewro min[abba, appuntu d-dg[jufija tal-finanzi tieg[u.
Sa[ansitra qabel irri/essjoni, l-Ungerija kienet di;à bdiet sejra lura minn ]mien l-ewwel gvern So/jalista li kien tela’ fl-2002. Ilgvern ma damx ma kellu jiffa//ja protesti kbar fit-toroq meta nkixef li hu kien gideb dwar il-qag[da mwierg[a talekonomija tal-pajji] [alli lPartit So/jalista sata’ jirba[ ittieni elezzjoni. G[alhekk fl-2010 il-koalizzjoni /entru Leminija FIDESZ (Unjoni ?ivika Ungeri]a) ta’ Viktor Orban mal-Partit Demokristjan (KDNP) – it-tnejn msie[ba fil-Partit Popolari Ewropew – kisbet ma;;oranza assoluta ta’ voti (52.7%), u ta’ ]ew; terzi tas-si;;ijiet, 236 minn 386, l-ewwel darba flEwropa, b[alma t-telfa tasSo/jalisti kienet l-ikbar wa[da umiljanti: tkaxkira ta’ tnaqqis ta’ 131 si;;u u ta’ 24% talvoti wara d-di]astru li g[amlu spe/jalment fit-tieni le;i]latura. B’dan il-mandat qawwi favur il-programm tal-koalizzjoni, Orban b’kura;; beda jaffronta s-sitwazzjoni kritika ta’ tnaqqis fil-produzzjoni ekonomika ta’ 6.3% u ]jieda fil-qag[ad g[al 11.5% li wiret mill-gvern So/jalista. Is-self ta’ 20 Biljun Ewro fl-2008 ma kienx intefaq bil-g[aqal mill-gvern So/jalista, u Orban issa kellu jitlob 20 Biljun ie[or, anki min[abba li l-munita Ungeri]a (b[alma ktibt lUngerija g[adha ma da[litx fiz-zona Ewro), il-Fjorin tbaxxiet fil-konfront tal-Ewro. I]da kemm l-UE kif ukoll il-
Fond Monetarju Internazzjonali qed jorbtu din l-g[ajnuna mat-tne[[ija ta’ riformi li wettaq il-gvern Ungeri]! Sadattant il-gvern sab xkiel ie[or meta ried ju]a madwar 180 Biljun Fjorin (€570 miljun) mir-riservi tal-Bank /entrali Ungeri] biex jifdi dejn pubbliku Ungeri] li akkumula bil-kbir [alli b’hekk kien ikun jista’ jniedi mi]uri biex tirkupra lekonomija. I]da l-gvernatur tal-Bank ?entrali, Simor, irrifjuta li jag[mel dan, g[ax ilu ]mien twil f’pika personali ma’ Orban. Dan hu l-istess bniedem li ta[t l-amministrazzjoni So/jalista, fl-2006 kien g[olla l-valur tal-munita Ungeri]a ]]ejjed meta mqab-
;dida, Orban kien intrabat li jag[mel riforma fiha fil-programm elettorali, ivvutaw favuriha ]-]ew; partiti filgvern, u issa da[let fis-se[[ fl-1 ta’ Jannar. Fejn jid[lu l-finanzi talpajji], il-qorti kostituzzjonali ma tistax aktar tinda[al fi kwistjonijiet dwar ba;it u taxxi, g[ax dak hu dritt esklussiv tal-Parlament elett mill-poplu, filwaqt li lPresident tal-pajji] issa jista’ jxolji l-Parlament anki jekk ma ji;ix approvat il-ba;it. Dwar il-finanzi pubbli/i, ilkostituzzjoni tintrodu/i regoli stretti biex l-ebda gvern filfutur ma jer;a’ jfalli l-pajji]; l-ebda gvern, per e]empju, ma jista’ jg[addi ba;it li jkabbar id-dejn tal-Istat.
Unika fl-Ewropa, il-Kostituzzjoni l-;dida Ungeri]a t[ares il-“[ajja mill-kon/epiment” bla mal-Ewro b’telf ta’ kompetittività g[all-ekonomija Ungeri]a, u kien ibaxxi rasu g[al kull mi]ura li riedu jwettqu s-So/jalisti, b’konsegwenzi di]astru]i li g[adhom jin[assu sal-lum. X’aktarx hu f’dan id-dawl li l-gvern Ungeri], fost ir-riformi li da[[al – apparti l-kostituzzjoni ;dida – hemm li;i li tne[[i d-dritt tal-gvernatur tal-bank /entrali milli jinnomina membri fil-bord tal-bank stess, i]]id ]ew; membri filKunsill Monetarju li jiffissa rrati, u to[loq il-post tat-tielet vi/i-president tal-bank li jkun nominat mill-gvern. Dwar il-kostituzzjoni l-
Mill-kumplament, il-kostituzzjoni rrevediet u a;;ornat il-qafas legali li kien g[adu listess wie[ed li kienu g[amlu l-Komunisti fl-1949, b’;udikatura anzjana wkoll ta’ ]mien ir-re;im Komunista. Kontra [afna kritika xellugija, fil-Kostituzzjoni g[ad hemm is-separazzjoni klassika bejn il-poteri (il-le;islattiv, lesekuttiv u l-;udizzjarju), u lkostituzzjoni issostni u tiddefendi d-demokrazija parlamentari u l-prin/ipju tal-legalità jew saltna tad-dritt (rule of law). Filwaqt li t[ares il-libertà u d-diversità etnika, kulturali u reli;ju]a, il-kostituzzjoni tin-
Eluf kbar ta’ partitarji tal-koalizzjoni /entru-leminija juru l-appo;; tag[hom g[at-tibdil li qed isir mill-gvern ta’ Viktor Orban... il-Kostituzzjoni l-;dida Ungeri]a tintrodu/i regoli stretti biex l-ebda gvern ma jer;a’ jfalli l-pajji] kif g[amlu s-So/jalisti
minn Joe CALLEJA jocal@me.com http>##enricomizzi.blogspot.com
kludi wkoll l-karta s[i[a tadDrittijiet Fundamentali talBniedem tal-Unjoni Ewropea. Unika fl-Ewropa, ilKostituzzjoni ;dida Ungeri]a t[ares il-“[ajja mill-kon/epiment”. Orban hu kontra dde/i]joni tal-Kunsill talEwropa li jitlob lill-Istati membri biex jiggarantixxu “id-dritt g[all-abort”. Il-gvern Ungeri] isostni li din il-Kostituzzjoni ttemm ittransizzjoni mill-Komuni]mu g[ad-demokrazija li nbdiet fl1989 (il-pajji] kien g[ad g[andu l-istess Kostituzzjoni tal-era Komunista, g[alkemm b’diversi emendi), i]da lkriti/i sostnew li din qed issa[[ah is-setg[a tal-gvern (b’artikli u mi]uri li, wara kollox, jixb[u o[rajn simili filbi//a l-kbira tal-Ewropa), u timponi ideal u vi]joni konservattivi fuq il-pajji] kollu. Imma, nistaqsi jiena, dan lideal ‘konservattiv’ mhux ilma;;oranza assoluta tal-elettorat ivvutat g[alih f’elezzjoni mill-aktar [ielsa, u tat ma;;oranza bi]]ejjed (]ew; terzi) lill-koalizzjoni ta’ partiti biex dawn ikunu jistg[u iwettqu dik il-vi]joni li wieg[du fil-programm tag[hom, flog[la organu ta’ stat demokratiku, fil-parlament? B’kuntrast, fil-Gre/ja u flItalja l-gvernijiet inbidlu g[ax ma twettqux riformi xejn popolari mal-poplu, u issa hemm min qed jg[id li flUngerija g[andu jsir l-istess g[ax, g[all-kuntrarju, hemmhekk il-gvern qed iwettaq riformi li vvota g[alihom il-poplu, b’ma;;oranza assoluta. Din hi inkonsistenza tipika xellugija. I]da l-poplu Ungeri] irrisponda bi [;aru g[as-sej[a tal-koalizzjoni /entru-leminija g[al dimostrazzjoni favur ittibdil li qed isir skont il-programm tal-gvern – dimostrazzjoni li g[aliha attendew millinqas 100,000 ru[, erba’ darbiet akbar minn dik li g[amlu partiti xellugin fil-bidu tassena.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Kemm jog[;bu l-ik[al Il-kulur li ilu ji;i asso/jat mal-Partit Nazzjonalista hu l-ik[al, il-blu. Fl-1976, il-karta tal-vot inbidlet. Flok il-kandidati kienu wara xulxin f’ordni alfabetiku, im[alltin u ;ejjin minn liema partit ;ejjin, saru maqsuma skont il-partit. F’dik lelezzjoni ;enerali l-Partit Laburista g[a]el l-a[mar mentri l-Partit Nazzjonalista, dak i]-]mien, g[a]el il-blu. Hekk baqg[u ]-]ew; partiti mag[rufa millpoplu. {add ma jit[awwad, anzi kull parti hi /ara g[all-o[ra. Il-Partit Laburista qisu jrid jikkonverti ru[u g[all-partit li g[amel su//ess f’dawn is-snin
Biss, ri/entement, fil-kampanja mg[a;;la talOppo]izzjoni, il-Mexxej Laburista beda ju]a l-ik[al f’kull ma jag[mel. Il-Partit Laburista qisu jrid jikkonverti ru[u g[all-partit li g[amel su//ess f’dawn is-snin. G[ax hu veru li l-a[mar, g[al numru ta’ elezzjonijiet ;enerali, ma ;iex mag[]ul mentri l-blu kien rebbie[. Jidher ovvju li l-Kap talOppo]izzjoni jrid ikun mar-rebbie[a, g[alkemm qieg[ed fi [dan it-telliefa. L-a[mar qed nindunaw li beda jiskartah sew, tant li anqas ingravati ta’ dak il-kulur ma g[adu jilbes. Tant qed jikber dan li sa[ansitra hemm min l-a[mar lest li ji]bg[u blik[al, l-aqwa li jirb[u.
Lest jag[mel minn kollox… i]da jidher mod u jkun ie[or
Kien diskors stramb g[al [afna dak li g[amel xi {dud ilu lill-Konferenza :enerali tal-Partit Laburista. Diversi ma fehmuhx. L-istorja talfamilja, kif qal tajjeb il-Prim Ministru l-{add li g[adda, g[andha l-mument tag[ha imma f’dan i]-]mien partikolari wie[ed kien jippretendi mod ie[or. Kien jistenna proposti, ideat, xi forma ta’ vi]joni minn persuna li qed ti;i deskritta b[ala “prattikament Prim Ministru”. Biss dan ma se[[x. Il-messa;; kien kompletament differenti, indirizzat g[al min irid jifhem. Jifhem li kien hemm ferm iktar li ried jg[id lid-delegati missempli/i fatt li kellu nanniet u ;enituri ;ejjin minn tradizzjonijiet politi/i differenti. Min m’g[andux fil-familja dan it-ta[lit? Min jista’ jg[id li madwaru m’g[andux persuni ta’ fehmiet politi/i varji? Mhux f’nofs Malta u G[awdex kollu ssibu dan? G[alhekk kien hemm messa;; iktar lil hemm mis-sempli/i rakkonti talfamilja, tar-ritratt tal-kappillan u ta’ Dom Mintoff. Hu iktar u iktar evidenti li ried jg[id lid-delegati li hu Laburist “pur” m’huwiex, anzi li g[andu [afna “demm” Nazzjonalist. Jifhmuha kif iridu. Proprju g[alhekk li mo[[u biex jidher blu, b[an-Nazzjonalisti u li jipprova juri li j[ossu
iktar komdu ma’ dawk li huma Nazzjonalisti. Proprju g[alhekk li mo[[u biex jaqla ’l barra lilLaburisti u j;ib mieg[u “kandidati stilla”. Nies li, kif qed naraw, ji;u u]ati kemm hu konvenjenti u kif jibdew ja[irqu, jitlaqhom. Imma kif kien qalilna hu, lest li jag[mel minn kollox. Kien qal: “The end justifies the means” u jidher li prin/ipji m’g[andux [afna fil-kaxxa, salv li jsir dak li ja[seb li jaqbillu. Jidher mod u jkun ie[or. Sar issa parti mid-dokument politiku li dawk l-ille;ittimi u immorali tal-1981 kapa/i jitolbuh. G[alkemm [add g[adu ma jaf x’inhuwa ;ej f’dawn is-sigrieti kbar, xorta hu /ertament mag[ruf li l-qoxra ka[la sew sejra tkun. Il-kopja, kopja tibqa’ u mhux l-ori;inal
Kliem ix-xi[ jg[idilna li min imaqdar irid jixtri. G[alhekk li qieg[ed imaqdarna tant, però nafu li fil-fond ta’ qalbu jrid ikun b[alna. Irid jimitana. Dawwar ru[u bil-kulur ik[al proprju g[alhekk. Kompli u]ah, Onorevoli Kap tal-Oppo]izzjoni. Qed tag[mel ;ie[ akbar lil il-Partit Nazzjonalista, li g[a]el tajjeb u [adem sew g[all-;id ta’ dan il-poplu. Imma ftakar li l-kopja, kopja tibqa’ u mhux l-ori;inal.
L-ACTA theddida g[al min ju]a l-internet^
Il-;img[a l-o[ra, rappre]entanti minn 22 pajji] tal-Unjoni Ewropea inklu]a Malta, iffirmaw ftehim internazzjonali ma’ diversi pajji]i o[ra mag[ruf b[ala AntiCounterfeiting Trade Agreement, jew ACTA. Il-pajji]i l-o[ra kienu jinkludu lill-Istati Uniti, l-Awstralja, il-Kanada, il-:appun, il-Messiku, il-Marrokk, New Zealand, Singapore, il-Korea t’Isfel u l-I]vizzera. L-a[bar ta’ dan il-ftehim qajmet [afna protesti madwar id-dinja, li xterdu wkoll sa fuq l-internet u ma naqsux ukoll f’Malta. Biex jid[ol fis-se[[ dan ilftehim, g[andu b]onn ikun ratifikat mill-Parlament Ewropew. Il-vot se jittie[ed flewwel sitt xhur ta’ din is-sena. G[alhekk, b[ala membru tal-Parlament se nkun nista’ nivvota wkoll.
dawn l-affarijiet ji;u kontrollati, allura tkun qed tipperikola l-impjieg tieg[ek jekk ta[dem fis-settur tal-manifattura jew tal-IT – i]-]ew; vittmi prin/ipali ta’ din il-prattika. Minkejja l-b]onn ta’ dan ilftehim, kien hemm [afna kritika kontrih, spe/jalment li jista’ jxekkel il-libertà tal-internet u jwassal ukoll biex jonqos la//ess g[al medi/ini ;eneri/i. Din il-kritika trid tittie[ed bis-serjetà u jien inkun minn tal-ewwel li nivvota kontra lACTA jekk dan it-t[assib jirri]ulta ;ustifikat. G[alhekk tajjeb li n[arsu lejn diversi punti li tqajmu u naraw x’qalet il-Kummissjoni Ewropea dwarhom kif ukoll is-servizzi legali tal-Parlament Ewropew. Il-qofol ta’ kollox hu li dak kollu li kont tag[mel s’issa u li hu legali llum se tkun tista tibqa’ tag[mlu kemm blACTA kif ukoll ming[ajrha.
Medi/ini ;eneri/i minn Simon BUSUTTIL MEP Simon.busuttil@eur oparl.europa.eu
jew tag[laq websites. F’dan is-sens, l-ACTA hi differenti mill-abbozzi ta’ li;ijiet, SOPA u PIPA, li ftit tal-jiem ilu ;ew irtirati fl-Istati Uniti wara t[assib serju dwar ir-restrizzjonijiet li kienu qed jipproponu li jimponu. Tliet twissijiet
X’inhi l-ACTA^
{alli nispjega x’fih il-ftehim. L-ewwel nett l-iskop tal-ftehim hu li tissa[[a[ il-kooperazzjoni internazzjonali fil;lieda kontra l-falsifikazzjoni u l-piraterija ta’ prodotti u wkoll software biex ikun hemm infurzar a[jar tad-dritt tal-proprjetà intellettwali. Na[seb li lkoll naqblu li g[andu jkun hemm ;lieda kontra l-falsifikazzjoni u lpiraterija. Jekk ma taqbilx li
jkunx hemm ksur tad-drittijiet tag[hom. F’ka]i b[al dawn, min jipprovdi s-servizz talinternet ikollu jwiddeb lil min jikser il-li;i tal-copyrig[t u wara tliet darbiet jaqtag[lu sservizz. Il-Kummissjoni tag[milha /ara li l-ACTA mhix se twassal g[al din issistema.
A//ess g[all-internet
It-tieni, intqal li l-ACTA se jnaqqsilna l-a//ess tag[na g[all-internet u jnaqqsilna lprivatezza. Dwar dan il-Kummissjoni Ewropea tg[id kategorikament li l-ACTA mhux se jolqot kif in-nies ju]aw l-internet fil[ajja ta’ kuljum tag[hom u mhux se tnaqqsilna mid-drittijiet li g[andna fl-u]u tal-internet. Mhux se taqtag[na millinternet u mhix se ti//ensura
Punt kru/jali hu li l-ACTA mhix se ;;ieg[el lil dawk li jipprovdu s-servizz tal-internet li jimmonitorjaw jew jiffiltraw il-kontenut tal-internet. Fil-fatt il-Kummissjoni Ewropea tis[aq li l-ACTA mhix se twassal g[as-sistema tat-“tliet twissijiet”. Is-sistema tat-“Tliet Twissijiet” tippermetti lil dawk li g[andhom il-copyrig[t li jimmonitorjaw lil min ju]a l-internet biex ji]guraw li ma
Il-Kummissjoni tag[milha /ara wkoll li l-ACTA mhix se tnaqqas l-a//ess g[all-medi/ini ;eneri/i, kemm fl-Ewropa kif ukoll fil-pajji]i li g[adhom qed ji]viluppaw. G[al darb’o[ra jekk qed isir xi kummer/ illegali, dan se jibqa’ illegali u kulma se tag[mel l-ACTA hu li ssa[[a[ l-infurzar tal-li;i kontra tieg[u. Il-kummer/ legali tal-medi/ini ;eneri/i mhux se jintmiss. G[alhekk la l-a//ess tag[na g[all-medi/ini ;eneri/i u lanqas il-fabbriki li jag[mlu dawn il-medi/ini legalment m’huma se ji;u affettwati mill-ACTA. Jekk xejn, dan il-ftehim se jg[in lil dawn il-fabbriki billi jikkumbatti kontra l-manifattura illegali.
G[alhekk x’se ji;ri issa^
L-ewwel irid jivvota dwaru l-Parlament Ewropew, kemm fi stadju ta’ kumitat kif ukoll fil-plenarja. S’issa ma kien hemm l-ebda vot fuq l-abbozz finali u
g[alhekk kull diskors li qed isir f’ dan is-sens g[andek tinjorah. }ew; inizjattivi ttie[du filParlament Ewropew fl-2010 meta l-ACTA kienet g[adha qed ti;i negozjata. L-ewwel wa[da kienet dikjarazzjoni li kienet issejja[ lil dawk li kienu qed jinnegozjaw it-trattat biex jevitaw dawk ilpunti inkwetanti li g[adni kemm semmejt. Imbag[ad f’Novembru tal2010 meta n-negozjati kienu kwa]i waslu fit-tmiem tag[hom, il-Parlament Ewropew approva ri]oluzzjoni, li jien appo;;ajt, u li kienet tappo;;ja l-iskopijiet tal-ACTA kontra l-falsifikazzjoni u l-piraterija i]da fl-istess waqt affermat l-assigurazzjonijiet li tat il-Kummissjoni dwar it-t[assib li g[adni kemm iddiskutejt. Ri]oluzzjoni o[ra mfassla mis-So/jalisti, liberali, il[odor u l-komunisti m’g[addietx. Jien ivvutajt kontriha g[ax flok tg[in lill-ACTA kienet tipperikola l-impjiegi. I]da ddeputati Laburisti ivvutaw favur tag[ha. Meta l-ACTA ti;i g[all-vot finali jien irrid inkun /ert li tassew se sservi biex t[ares limpjiegi billi ti;;ieled b’mod effettiv kontra l-falsifikazzjoni u l-piraterija ta’ prodotti u software. U rrid inkun /ert ukoll li ma dda[[alx restrizzjonijiet ]ejda g[al min ju]a l-internet.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
Il-Knisja ta' Wendelstein, il-knisja li tinsab fl-aktar post g[oli fil-:ermanja, miksija borra hekk kif partijiet kbar tal-:ermanja u l-Ewropa jinsabu diversi gradi ta[t i]-]ero (Ritratt> Reuters)
IL-KES{A FL-EWROPA
It-temp mistenni jkompli je[]ien Temperaturi ta' kes[a rekord komplew ji;u re;istrati madwar l-Ewropa, laktar fl-Ewropa tal-Lvant. Dan hekk kif il-vittmi minn dan it-temp komplew ji]diedu. Ilbiera[ il-vittmi kienu ta' madwar 100 persuna, l-aktar nies li kienu jg[ixu fit-toroq u li mietu ffri]ati. Dan wassal biex f'diversi pajji]i, lawtoritajiet jibdew jift[u /entri ta' emer;en]a fejn innies ikunu jistg[u jid[lu jistkennu mill-kes[a.
Issa fe;;et problema ;dida. Dan hekk kif il-Gazprom, ilkumpanija tal-gass Russa li tissuplixxi lil kwart millEwropa bil-gass li jintu]a biex isa[[an id-djar, qalet li ma setg[etx tla[[aq mattalba. Dan hekk kif hemm talba kbira g[all-gass mirRussja stess min[abba lkes[a rekord li qed tag[mel. Fl-Ukrajna, 43 persuna mietu f'dawn l-a[[ar [amest ijiem min[abba l-aktar temp kiesa[ f'dawn l-a[[ar sitt snin. Matul il-lejl it-
temperatura qed tin]el sa aktar minn 30 grad ta[t i]]ero. Is-sistema Ewropea ta allert dwar it-temp, il-Meteoalarm, wissiet “b'kundizzjonijiet perikolu]i ta' temp” f'diversi partijiet tal-Ewropa tal-Lvant fosthom is-Serbja fejn ilbiera[ ir-raba’ persuna nstabet mejta min[abba lkes[a. Il-forzi tas-sigurtà fisSerbja, kif ukoll fil-Bosnja, qed ju]aw il-[elikopters biex iwasslu provvisti f’postijiet li
spi//aw i]olati min[abba lkundizzjonijiet tat-temp kif ukoll biex jevakwaw ilmorda u anzjani. It-tbassir g[at-temp firre;jun tal-Balkani g[all;ranet li ;ejjin hu li t-temp se jkompli je[]ien. Dan jg[odd ukoll g[al partijiet tal-Punent tal-Ewropa fosthom il:ermanja. F'Moska, it-temperatura matul il-;urnata tal-biera[ kienet ta' 22 grad Celsius ta[t i]-]ero. Fil-Bulgarija kienet re;istrata temperatura ta' 30
grad Celsius ta[t i]-]ero u xi ATMS fil-kapitali Sofia ffri]aw. Fil-Bulgarija s'issa tmien persuni mietu filwaqt li fir-Rumanija l-vittmi salbiera[ kienu 14-il persuna. Fil-Polonja, il-vittmi lbiera[ telg[u g[al 20 persuna hekk kif ittemperatura kompliet tkun ta' aktar minn 20 grad Celsius ta[t i]-]ero filwaqt li fisSlovenja, ri[ li la[aq ilqawwa ta' 180 kilometru fissieg[a qa//at is-soqfa middjar.
IL-MALTEMP FINANZJARJU
Il-Bel;ju jer;a’ jid[ol f're/essjoni Il-Bel;ju sar l-ewwel pajji] tazzona ewro li ma ng[atax g[ajnuna finanzjarja li formalment re;a’ da[al f're/essjoni fl-a[[ar tliet xhur tassena li g[addiet. Dan skont /ifri li [ar;u lbiera[ u skont xi w[ud indikazzjoni ta' dak li hu ;ej g[allbqija tal-Unjoni Ewropea matul din is-sena. Dak li jipprodu/i l-Bel;ju, is-sitt lakbar ekonomija fiz-zona ewro, tra]]an bi 0.2 fil-mija fl-a[[ar tliet xhur tal-2012 wara li fit-tliet xhur ta' qabel – bejn Lulju u Settembru – l-
ekonomija kienet /kienet bi 0.1 filmija. }ew; perjodi konsekuttivi ta' tra]]in tal-ekonomija titqies millekonomisti b[ala re/essjoni. Il-Bel;ju spiss titqies b[ala indikazzjoni ta ' dak li jkun se ji;ri fl - Ewropa u fil - fatt diversi pajji]i fir - re;jun di;à resqin lejn re/essjoni . Nhar it - Tnejn , Spanja [abbret li l - ekonomija tag[ha kienet /kienet fl - a[[ar tliet xhur tal - 20 11 u l - indikazzjonijiet huma li l - istess se ji;ri fl - ewwel tliet
xhur ta' din is-sena. Ekonomisti qalu li kienu qed jistennew li l-Bel;ju jiddikjara li da[al f're/essjoni u mhux mistenni titjib g[all-ewwel tliet xhur ta' din issena. Dan l-aktar peress li l-Gvern ;did Bel;jan introdu/a mi]uri ta' awsterità f'Di/embru bl-iskop li lGvern jiffranka 11.3 biljun ewro. Minn na[a l-o[ra kien hemm dak li ssejja[ “ottimi]mu kawt” fiz-zona ewro lbiera[ li forsi l-kri]i bdiet tmajna wara li kien hemm talba g[all-bonds ta' Gvernijiet Ewropej u
ttaffiet xi ftit il-pressjoni fuq ilPortugall, meqjus l-aktar pajji] vulnerabbli wara l-Gre/ja. Dan hekk kif hemm ukoll fidu/ja li fil-;ranet li ;ejjin, il-Gre/ja se til[aq ftehim mas-settur privat dwar id-dejn li g[andha mag[hom u b’hekk tkun tista ting[ata l-g[ajnuna finanzjarja li g[andha b]onn. Barra minn hekk, programmi ta' riforma u awsterità mill-Gvernijiet ;odda fl-Italja u Spanja wkoll g[enu jtejbu s-sentiment fis-swieq finanzjarji.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
A[barijiet ta’ Barra 13 IR-RENJU UNIT
Il-Prin/ep William jintbag[at lejn il-Falklands fost tensjoni ;dida Il-Prin/ep William, iben ilPrin/ep Karlu u l-Prin/ipessa Diana, ilbiera[ telaq mirRenju Unit dirett lejn ilG]ejjer Falklands biex iservi b[ala bdot ta' [elikopter tasSearch and Rescue. Dan hekk kif qed tkompli ti]died ittensjoni bejn ir-Renju Unit u l-Ar;entina dwar dawn ilg]ejjer li jinsab barra l-kosta tal-Ar;entina dwar issovranità tag[hom. Dan, ;urnata wara li t[abbar li r-Royal Navy bag[tet l-aktar vapur avvanzat, il-HMS Dauntless, lejn dawn il-g]ejjer biex issa[[a[ il-pre]enza militari. Il-Prin/ep William se jkun stazzjonat g[al sitt ;img[at fuq dawn il-g]ejjer u ntbag[at aktar kmieni milli kien mistenni. Hu s'issa kien stazzjonat fil-ba]i tar-RAF f'Brize Norton f'Oxforshire. Hu se jkun responsabbli ta' wie[ed mi]-]ew; [elikopters tas-Search and Rescue f'ba]i militari barra Stanley, ilkapitali tal-g]ejjer. L-a[bar li kien sejjer sfat kritikata bl-a[rax millAr;entina b[ala “conquistador”, it-truppi Spanjoli li kienu okkupaw lAmerika ?entrali. I]da l-Ministeru tad-Difi]a Ingli] insista li l-missjoni
kienet wa[da ta' rutina u kelliem g[ar-Royal Navy warrab kummenti li dde/i]joni li tintbag[at il-HMS Dauntless kienet eskalazzjoni tal-po]izzjoni Ingli]a u din sempli/ement kienet se tie[u post vapur tal-gwerra ie[or li kien hemm. Id-Dauntless, li jitqies b[ala l-aktar destroyer avvanzat fiddinja, mistennija jasal filFalklands lejn Marzu. Din is-sena hu t-30 anniversarju tal-gwerra li kien hemm bejn ir-Renju Unit u lAr;entina dwar dawn ilg]ejjer. Dan l-a[[ar kien hemm kliem iebes dwar dawn ilg]ejjer kemm minn David Cameron, il-Prim Ministru Ingli] kif ukoll Cristina Fernandez, il-President talAr;entina. Il-Minsiteru tal-Affarijiet Barranin tal-Ar;entina, b'referenza g[all-wasla talPrin/ep William u dDauntless qal li r-Renju Unit kien qed jipprova jimiliterizza l-kwistjoni. Din il-;img[a sar mag[ruf ukoll li Jeremy Browne, Ministru g[all-Affarijiet Barranin Ingli], f':unju se jkun qed i]ur il-Falklands hekk kif ikun qed jitfakkar it30 anniversarju tal-gwerra.
L-UNGERIJA
Tipprova ssalva l-linja nazzjonali L-Unergija tinsab f’tellieqa kontra l-[in biex il-Malev, illinja tal-ajru nazzjonali, ma tfallix min[abba d-dejn li g[andha. Il-Gvern Ungeri] issa qed ilesti g[all-eventwalità li lMalev twaqqaf it-titjiriet f'daqqa g[aliex m'hemmx aktar flus. Tant hu hekk li nhar it-Tlieta l-Gvern pubblika digriet li jistabbilixxi l-kumpens li g[andu jing[ata lill-passi;;ieri fil-ka] li lMalev tieqaf topera. Minn na[a l-o[ra kelliem g[all-Gvern qal li kien se jkompli jsir minn kollox biex jinstabu investituri barranin. Nhar it-Tnejn, permezz ta' digriet ie[or, il-Malev po;;iet ta[t protezzjoni mill-falliment wara li l-Kummissjoni Ewropea dde/idiet li l-Malev trid t[allas lura miljuni ta'
ewro li kienet ing[atat f'g[ajnuna mill-Gvern Ungeri] bejn l-2007 u l-2010. Dan hu l-ekwivalenti tad-d[ul kollu tal-kumpanija g[all2010. Janos Berenyi, i/-Chairman tal-Malev, qal li b[alissa lprijorità kienet li l-kumpanija tkompli tiffunzjona sakemm jinstab investituri ;did biex jie[u l-kontroll tal-kumpanija jew tinstab soluzzjoni o[ra. I]da hu qal li fis-sitwazzjoni kif inhuma l-affarijiet, ilkumpanija ma setg[etx tkompli tiffunzjona. Il-falliment tal-Malev ikollu wkoll impatt kbir fuq lajruport internazzjonali ta' Budapest. Dan peress li din illinja ti;;enera 40 fil-mija tadd[ul tal-ajruport. Il-Malev g[andha 22 ajruplan tal-passi;;ieri.
L-INDJA> Skultura bl-isem Trojan Horse mill-artist mill-Afrika t'Isfel Willie Bester waqt l-India Art Fair fi New Delhi fejn hemm g[all-wiri xog[lijiet tal-arti minn artisti minn madwar id-dinja (Ritratt> Reuters)
L-AFGANISTAN
It-Taliban huma b'sa[[ithom daqs qatt qabel Jirri]ulta minn rapport sigriet Amerikan li t-Taliban, b'appo;; mill-Pakistan, mistennija jie[du lura lkontroll tal-Afganistan wara li t-truppi tan-NATO jirtiraw mill-pajji] – prospett ta' falliment kbir wara gwerra twila u mdemmija. Kelliem g[an-NATO konferma l-e]istenza ta' dan id-dokument li nkixef millmedia Ingli]a i]da sa[aq li dan ma kienx studju strate;iku i]da ;abra talopinjonijiet tal-pri;unieri Taliban f'idejn il-forzi tanNATO. I]da dan waddab dell kbir fuq il-gwerra li issa die[la fil11-il sena u li kellha fost ilprijoritajiet li jitkisser il-
moviment tat-Taliban. Il;img[a li g[addiet, ilPresident Barack Obama, waqt l-indirizz mag[ruf b[ala The State of the Union, qal li l-momentum tat-Taliban kien tkisser. Ir-rapport qal li g[alkemm it-Taliban sofra [afna telfiet fl-2011, is-sa[[a, motivazzjoni, finanzjament u l-kapa/ità li jwettqu attakki g[adu s[i[. Hemm t[assib ukoll li dan ir-rapport jista' jsa[[a[ lestremisti tat-Taliban biex ma jsiru ebda negozjati mal-Istati Uniti u l-President talAfganistan Hamid Karzai g[aliex jinsabu f'po]izzjoni b'sa[[itha. Fid-dokument intqal li s-
servizz sigriet Pakistan, l-SIS, kien qed jg[in it-Taliban flippjanar tal-attakki kontra ttruppi tan-NATO. Xi [a;a li kienet kritikata bil-qawwa mill-Gvern tal-Paksitan. Fir-rapport intqal li l-ISI kienu jafu kollox dwar lattivitajiet tat-Taliban kif ukoll fejn jinsabu l-mexxejja tag[hom kif ukoll kienu jiltaqg[u mag[hom regolarment. Partijiet kbar tal-Afganistan di;à ng[ataw lura lill-forzi tas-sigurtà Afgani u l-a[[ar truppi barranin mistennija jitilqu mill-pajji] lejn tmiem l-2014. Imma hemm dubji dwar kemm il-forzi tas-sigurtà Afgani se jirnexxielhom i]ommu l-ordni.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra L-UNJONI EWROPEA
L-ACTA tkompli tiddomina
L-ISTATI UNITI> Missier liebes ta' Captain America flimkien mal-familja tieg[u waqt l-a[[ar edizzjoni tal-Comic Con, li saret fi New Orleans, Louisiana. Din tkun festa kbira ta' dak kollu marbut mad-dinja tal-comics. (Ritratt> Reuters)
IR-RENJU UNIT
Kienu se jwettqu sensiela ta' attakki f'Londra Erba' r;iel ta' twemmin Musulman minn Londra, Stoke u Cardiff ammettew il[tija tag[hom li fi ]mien ilMilied kienu qed jippjanaw attakki bil-bombi kontra lBor]a ta' Londra, lAmbaxxata Amerikana u rresidenza tas-sindku talkapitali Ingli]a Boris Johnson. Dawn kienu jiffurmaw parti minn grupp ta' disa' /ittadini Ingli]i li tressqu l-qorti akku]ati b'terrori]mu. Kien hemm grupp wie[ed ba]at fi
Stoke u li l-membri kienu ta' nisel Pakistan u dak ba]at f'Londra u Cardiff ta' nisel mill-Bangladesh. Huma kienu ispirati minn Anwar alAwlaki, mexxej ewlieni talQaeda li kien inqatel f'attakk b'drone fil-Jemen is-sena li g[addiet. Tnejn mill-akku]ati, li ispiraw ru[hom g[all-attakki mill-al-Qaeda, kienu qed jikkunsidraw ukoll li jid[lu jisparaw fil-bini talParlament Ingli].
F'rejds li saru nstabu wkoll pjani biex tinbena karozza bomba. G[all-ewwel il-grupp kien qed jippjanaw li jwettaq sensiela ta' attakki terroristi/i f'pubs f'Stoke imma mbag[ad idde/idew li jmorru barra l-pajji] biex jit[arr;u a[jar f'kif g[andhom iwettqu attakki terroristi/i. Il-Pulizija xejnu l-kumplott qabel ma l-grupp seta' jiffissa data pre/i]a g[allattakki.
Il-ftehim Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA) kompla jiddomina ddiskussjonijiet fl-Unjoni Ewropea bejn dawk favur u dawk kontra. Il-Kummissjoni Ewropea /a[det li n-negozjati dwar lACTA, il-Ftehim Kummer/jali Kontra l-Iffalsifikar, saru b'mod sigriet u insistiet li l-pro/ess kien wie[ed trasparenti bis-su;;ett tressaq g[all-konsultazzjoni g[al iktar minn darba. Dan hekk kif Kader Arif, membru tal-Grupp So/jalista fil-Parlament Ewropew u r-rapporteur talParlament Ewropew g[allACTA, irri]enja mill-kariga fost kundanna g[all-pro/ess li wassal g[at-tmiem tal-ftehim. Il-Kummissjoni qalet li kienet taf li Arif se jirri]enja minn ;img[a qabel u nnotat li Arif, u mhux esklu] li kien hemm ra;unijiet ulterjuri g[ar-ri]enja tieg[u. In-negozjati formali talACTA kienu bdew f':unju tal2008. L-iffirmar tal-ACTA mill-pajji] infeta[ f'Mejju tassena li g[addiet u fi tmiem Settembru l-Awstralja, ilKanada, l-Unjoni Ewropea, il:appun, il-Korea t'Isfel, ilMessiku, il-Marokk, New Zealand, Singapore, l-I]vizzera u l-Istati Uniti tennew ir-rabta g[alih u tmienja minnhom iffirmawh immedjatament. Issa dan kien iffirmat ukoll millKummissjoni Ewropea. It-tama hu li l-ACTA se jirrappre]enta pass importanti
fil-;lieda kontra l-ksur ta' dak li hu mag[ruf b[ala d-dritt ta' propjetà intelletwali partikolarment il-falsifikazzjoni u l-piraterija fuq skala globali. I]da matul in-negozjati, kien espress t[assib dwar issegretezza li kien hemm madwar it-termini u kien u g[ad hemm kritika u protesti g[al dan fost t[assib li l-ACTA jista' jkollu effett fuq l-Internet u drittijiet di;itali. Nhar il-{amis, 22 pajji] talUE iffirmaw il-ftehim. Il-ftehim g[ad irid ikun ratifikat millParlament Ewropea qabel ma jid[ol fis-se[[ u d-dibattitu dwaru hu skedat g[al :unju. Dwar l-ACTA b[alissa hemm polemika b'min hu favur u min hu kontra. I]da l-Kummissjoni qed tis[aq li xejn ma sar bilmo[bi u l-a//ess g[all-ftehim mill-pubbliku ilu miftu[ min April tal-2010, apparti minn hekk saru erba' konferenzi dwarha u tal-anqas tliet diskorsi fil-Parlament Ewropew dwar lACTA. Barra minn hekk intqal li lACTA ma tbiddel ebda li;ijiet tal-UE u sempli/ement i;ieg[el pajji]i o[ra biex josservaw illivelli tal-UE rigward iddrittijiet tal-propjetà intelletwali u ma kien hemm ebda theddida g[al-libertà fuq l-Internet jew ilprivatezza. Intqal li dak kollu li wie[ed seta' jag[mel legalment illum flUE wie[ed se jkun xorta jista' jkompli jag[mel ladarba tkun ratifikata l-ACTA.
L-ISTATI UNITI
Reb[a o[ra g[al Romney Mitt Romney kiseb reb[a
kbira fi Florida fl-elezzjonijiet li qed isiru mill-Partit Repubblikan biex jintg[a]el il-kandidat g[all-elezzjoni Presidenzjali f'Novembru. B’hekk hu re;a' jinsab minn ta' quddiem nett biex jirba[ innominazzjoni. Romney reba[ 46 fil-mija tal-voti filwaqt li l-avversarju ewlieni tieg[u Newt Gingrich reba[ 32 fil-mija fl-akbar u laktar Stat diffi/li s'issa fejn qed isiru l-elezzjonijiet Repubblikani. L-elezzjoni ta' Florida kienet wa[da missielta sew bejn Romney u Gingrich u spikkaw ir-reklami negattivi personali kontra xulxin fuq it-televi]joni Amerikana L-elezzjoni Presidenzjali se ssir fis-6 ta' Novembru u matul ix-xahar ta' Frar se jkun hawn seba' elezzjonijiet filpro/ess ta' g[a]la tal-Partit Repubblikan.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
A[barijiet ta’ Barra 15 IS-SIRJA
Issostni li Assad mhux se jirnexxielu jibqa’ fil-poter James Clapper, id-direttur tan-National Intelligence Amerikan, qal li l-President Bashar al-Assad ma jistax jibqa’ ggranfat mal-poter u kienet biss kwistjoni ta’ ]mien qabel it-tmexxija tieg[u tikkrolla. Dan hekk kif is-sitwazzjoni fis-Sirja saret dejjem aktar tixbah gwerra /ivili. Nhar it-Tlieta, truppi tarre;im irnexxielhom jie[du lura l-kontroll ta’ subborgi tal-kapitali Damasku minn ribelli armati u l-pressjoni diplomatika fuq Assad kompliet ti]died. Clapper, il-kap tas-servizzi sigrieti Amerikani, qal dan waqt smig[ quddiem il-kumitat tas-Senat Amerikan dwar is-servizzi sigrieti. Hu ]ied li l-oppo]izzjoni g[ar-re;im tieg[u i]da ma kinitx mag[quda bi]]ejjed imma minkejja dan it-tmexxija tieg[u kienet qed tikkrolla. Clapper qal ukoll li l-inkwiet fis-Sirja kien ta’ t[assib kbir g[all-Iran u l-Hezbollah u dawn it-tnejn kienu qed jippruvaw jg[inu lil Assad kif jistg[u. Sadattant, ilbiera[ ir-Russja indikat li kienet se tu]a l-veto kontra abbozz ta’ ri]oluzzjoni
tan-Nazzjonijiet Uniti li ssejja[ biex Assad iwarrab. Dan sakemm ma jkunx hemm miktub /ar u tond li kull intervent militari fis-Sirja hu esklu]. Apparti Damasku, it-truppi ta’ Assad ]iedu d-do]a taloffensiva tag[hom anki fi bliet b[al Homs u Hama u lprovin/ji ta’ Deraa u Idlib. Pajji]i tal-Punent kif ukoll dawk G[arab [e;;ew ilKunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti biex ja;ixxu malajr fuq ri]oluzzjoni biex Assad i/edi l-poter u jittie[du mi]uri biex tikkalma s-sitwazzjoni filpajji] wara 11-il xahar ta’ rvellijiet li swew il-[ajja ta’ aktar minn 5,000 persuna. Imma Vladimir Chizhov, lAmbaxxatur Russu g[allUnjoni Ewropea, qal li rRussja qatt ma kienet se ta//etta ri]oluzzjoni dwar isSirja jekk ma jkunx hemm miktub /ar u tond li mhux se jkun hemm intervent militari barranin b[alma kien hemm fil-Libja. Ir-Russja flimkien ma/?ina, it-tnejn bil-poter talveto fil-Kunsill tas-Sigurtà, qed jirre]istu sforzi millPunent u pajji]i G[arab g[al
Eks suldati li ssie[bu mal-oppo]izzjoni kontra r-re;im ta’ Assad jippu]aw g[al ritratt fil-periferiji tal-kapitali Sirjana Damasku (Ritratt> Reuters)
ri]oluzzjoni b’kundanna iebsa g[all-a;ir tar-re;im Sirjan. Dan minkejja li William Hague, is-Segretarju g[all-
Affarijiet Barranin Ingli], qal li r-ri]oluzzjoni ma setg[etx tintu]a biex tawtorizza intervent militari u Alain Juppe, il-
Ministru g[all-Affarijiet Barranin Fran/i], qal li din tal-intervent militari barranin kienet [rafa.
Il-LIBJA
Bint Gaddafi f’kuntatt mal-Qorti Kriminali Internazzjonali Bint l-eks dittatur tal-Libja Muammar Gaddafi talbet biex tag[mel talba uffi/jali mal-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) biex tg[in lil [uha Saif al-Islam, li qed jin]amm f’[abs Libjan jistenna li jitressaq il-qorti fuq akku]i ta’ stupru u qtil. Aisha Gaddafi trid li tissottometti informazzjoni lillqorti dwar il-kundizzjoni ta’ Saif al-Islam, li wkoll jinsab mixli mill-ICC g[al reati kontra l-umanità marbuta mar-rivoluzzjoni fil-Libja. Saif al-Islam inqabad f’Novembru ftit wara l-qtil ta’ missieru. Nies qrib tieg[u qed isostnu li hu mhux se jing[ata pro/ess ;ust filLibja u minflok g[andu jintbag[at l-ICC f’The Hague flOlanda. Jekk jinstab [ati f’qorti Libjana, hu qed jissogra lpiena tal-mewt filwaqt li f’The Hague hu jing[ata piena l-[abs f’The Hague stess. Dokument li kien pre]entat lill-ICC f’isem Aisha Gaddafi jissu;erixxi li l-awtoritajiet
Libjani ma kinux qed i[allu avukati barranin jirrappre]entaw lil [uha u jintqal li hi tixtieq tipprote;i linterssi ta’ [uha. B[alissa hemm polemika bejn l-ICC u l-awtoritajiet ;odda Libjani dwar fejn g[andu jg[addi pro/ess Saif. Suppost l-ICC g[andha l;urisdizzjoni fuq il-ka] peress li kienet [ar;et mandat issena li g[addiet g[all-arrest tieg[u u tal-eks kap tasservizzi sigrieti Libjani Abdullah al-Senussi kif ukoll Muammar Gaddafi. Kien hemm rapporti li Senussi kien inqabad imma s’issa ma kien hemm ebda konferma ta’ dan. Saif al-Islam qed jin]amm f’Zintan, il-ba]i tal-grupp armat li qabdu. Aisha Gaddafi flimkien ma’ ommha Safija, [uha Hannibal u membri o[ra talfamilja kien irnexxielhom ja[arbu lejn l-Al;erija. Sadattant fil-port ta’ Tripli waslu ]ew; bastimenti talgwerra Fran/i]i b’abbord uffi/jali marittimi militari biex i[arr;u l-Qawwa tal-
Ba[ar Libjana kif ukoll jne[[u mini li hemm fil-portijiet Libjani. Sadattant ilbiera[ kien
hemm ;lied qalil fi Tripli bejn gruppi rivali ta’ ;ellieda. Il-;lied kien fiz-zona tal-bajja ta’ El-Saadi u ntqal li kien
bejn ;ellieda minn Misrata u dawk minn Zintan u mizzona deher [afna du[[an iswed u [afna sparar.
Il-bastiment tal-gwerra Fran/i] Jean De Vienne, fil-port ta’ Tripli (Ritratt> Reuters)
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
17
16
L-Awtorità tad-Djar tg[in fil-kiri, bejg[ u rran;ar ta’ proprjetajiet f’pajji]na (2) Fil-pa;ni tal-biera[ ittrattajna l-per/enta;; ta’ sidien tad-djar f’Malta u l[idma li l-Awtorità tad-Djar g[amlet tul din il-le;islatura b’risq i/-/ittadini Maltin u G[awdxin. Tajna [arsa lejn il-postijiet ;odda li bniet lAwtorità; it-tne[[ija tasslums; l-applikazzjonijiet penedenti u l-i]vilupp kollu li sar. Illum se nkomplu nittrattaw dan is-su;;ett u nibdew bis-sussidju fuq ilkera. L-iktar skema popolari li g[andha l-Awtorità hi dik tassussidju fuq il-kera ta’ postijiet mikrija mill-privat. L-Awtorità tir/ievi ’l fuq minn 400 applikazzjoni ;dida
L-Imtarfa – Binja Msiera[
L-Imrie[el
fis-sena. Kull applikazzjoni tibqa’ valida g[al [ames snin u g[alhekk l-ammont ta’ familji li jibbenefikaw minn sussidju fuq il-kera hu ta’ madwar l-1,200 familja fissena. L-ispi]a fuq is-sussidju fuq il-kera tammonta g[al madwar €1miljun fis-sena. Permezz tal-Awtorità tadDjar, minn Di/embru 2008, il-Gvern beda jg[in lillewwel xerrejja permezz ta’ g[otja fuq il-pagament tasself g[ax-xiri tal-ewwel dar tag[hom. Mill-2008 sal-lum, l-Awtorità r/eviet mad-39 applikazzjoni li minnhom ibbenefikaw 33 applikant. Lg[otja ti;i kkalkulata skont ilmembri tal-familja, l-ammont
ta’ self mill-bank u d-d[ul talapplikanti. L-ammont talg[otja ji;i rivedut wara [ames snin. Fl-2011, l-Awtorità tadDjar ma naqsitx milli tkompli tassisti g[aqdiet voluntarji li joffru servizzi ta’ housing lil gruppi differenti fis-so/jetà tag[na. Bejn l-2008 u l-2011, l-Awtorità nefqet mal€381,583 b[ala g[ajnuna lil g[aqdiet voluntarji varji, fosthom Dar :u]eppa Debono, Dar Mer[ba Bik, YMCA, u Dar Nazareth. L-Awtorità tad-Djar nediet ukoll inizjattiva biex tkabbar il-provvista ta’ postijiet vakanti g[al skopijiet ta’ akkomodazzjoni so/jali. L-
iskop hu li l-Awtorità tikri madwar 350 post mill-privat billi tid[ol fi qbil fuq il-kirja li g[andha tit[allas, imbag[ad l-Awtorità tag[]el dawk ilfamilji u persuni li jokkupaw dawn il-postijiet. Dawn il-familji jing[ataw sussidju fuq il-kera skont idd[ul u l-assi tal-household. Din l-inizjattiva se tg[in biex dawk il-persuni li huma fuq il-waiting list ikunu jistg[u ji;u allokati post u g[alhekk inkunu qed nindirizzaw ilb]onn kbir ta’ postijiet vakanti g[al skopijiet so/jali. Dawk is-sidien li jikru lpostijiet lill-Awtorità g[al perjodu ta’ mhux anqas minn 10 snin jistg[u jibbenefikaw minn rata preferenzjali ta’ final witholding tax ta’ 5%. Din l-inizjattiva qed timmira li tu]a postijiet e]istenti li huma vakanti u g[alhekk inkunu qed nag[mlu u]u a[jar tal-postijiet vojta li g[andna. Permezz tal-Ba;it g[al din is-sena se jid[lu mi]uri o[ra fejn dawk is-sidien li jikru postijiet lil inkwilini li jibbenefikaw mill-iskema tassussidju fuq il-kera, ikunu jistg[u jirre;istraw ilproprjetà li qed ti;i mikrija lil dawn in-nies u jkunu jistg[u jikkwalifikaw minn rata preferenzjali ta’ final witholding tax fuq id-d[ul mill-kera ta’ 10%. B[alissa g[adhom qed ji;u diskussi lpunti kollha. Twessg[et il-faxxa tad-d[ul biex wie[ed jista’ jibbenefika mill-g[ajnuna li toffri l-
Awtorità u dan issa ]died minn €28,362.97 g[al €35,000 fis-sena. G[aldaqstant permezz ta’ dawn il-bidliet, huma mistennija jibbenefikaw aktar persuni b’di]abbiltà. Dawk li ma jaqilg[ux aktar minn €15,000 fis-sena, issa jistg[u jibbenefikaw minn 100% sussidju. L-ammont ta’ g[ajnuna fuq xog[lijiet ta’ alterazzjoni fiddar ]died minn €2,000 g[al €3,500 filwaqt li issa qeg[din ng[inu wkoll lil dawk il-persuni li g[andhom b]onn jag[mlu lift fi djar privati, b’g[otja sa massimu ta’ €15,000. Il-Gvern [ares lejn dawk linkwilini li jikru mill-privat u ma jistg[ux ila[[qu malkirjiet fis-suq spe/jalment dawk il-persuni bi d[ul baxx, li qeg[din fuq il-benefi//ji so/jali u anzjani li raw ]ieda fil-kirja li kienu j[allsu fissena. G[alkemm dawn issa qed i[allsu l-kirja minima ta’ €185, jistg[u jibbenefikaw minn sussidju fuq il-kera biex intaffulhom mil-pi] li
g[andhom. L-Anzjani ma jistg[ux ma jkunux fuq quddiem nett filpro/ess ta’ revi]joni taliskemi tal-Awtorità tad-Djar. Nafu li [afna drabi l-anzjani jkollhom b]onn g[ajnuna aktar minn [addie[or biex ikunu jistg[u japplikaw ta[t xi skema u biex jag[mlu xxog[lijiet me[tie;a. Dawn jistg[u japplikaw biex jirran;aw u jaddattaw iddar skont il-b]onnijiet tag[hom u biex inaqqsu perikli ]ejda, filwaqt li jkunu aktar indipendenti firresidenza tag[hom. G[otja lill-anzjani L-g[otja finanzjarja sa massimu ta’ €15,000 ting[ata lil dawk l-anzjani li jg[addu minn test tal-mezzi u jinstab
li huma finanzjarjament vulnerabbli u tassew g[andhom b]onn l-g[ajnuna. Qed tkun studjata wkoll skema o[ra, imsej[a ‘Sir Sid Darek’. Permezz ta’ din liskema ting[ata l-opportunità lil kull min ilu jg[ix millinqas seba’ snin f’post mikri
Il-Mellie[a
mill-Gvern, ikun jista’ jixtri listess post. Il-prezzijiet talpostijiet se ji;u ppreparati minn bord ta’ periti indipendenti, imbag[ad lAwtorità tkun tista’ tag[ti sussidju skont id-d[ul u lmezzi tal-inkwilin.
L-Imtarfa
{al Tarxien
mill-Uffi//ju Informazzjoni PN
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
18 Opinjoni#Ittri lill-Editur
Nemmen fil-par idejn sodi tal-PM L-ISTORJA MINN WARA L-KWINTI
Jekk hemm sensiela televi]iva li ]gur jixirqilha li jkollha ripetizzjoni din hi L-Istorja minn wara l-Kwinti, xog[ol ta’ kalibru tal-Professur Henry Frendo u tim dedikat li g[enu fil-programm. Is-sensiela, imxandra g[all-ewwel darba fuq TVM fl2006, issa re;g[et bdiet tintwera fuq TVM2 (l-isem il-;did li qed jing[ata lil Education 22). Kienu l-esperjenza u l-;udizzju professjonali ta’ Frendo li a//ertaw li, minkejja materjal kontroversjali (b[all-kwistjoni talInterdett), is-sensiela ntlaqg[et b’[afna apprezzament mifrux, u wriet li t-televi]joni lokali jista’ jipprodu/i programmi li mhux biss jirrispettaw l-intelligenza tal-poplu, i]da jikkwalifikaw b[ala prodotti integri ta’ kwalità li jipparagunaw ma’ produzzjonijiet barranin. Il-Professur Frendo kien ibba]a l-programmi fuq ri/erka intensiva u intervisti ma’ w[ud b[al Joe Micallef Stafrace, Victor Ragonesi, ?ensu Moran, Alexander Cachia Zammmit, Lino Spiteri, Guido de Marco, Pawlu Carachi u o[rajn. Kien misterju g[aliex it-tieni sensiela ta’ g[axar programmi, li kien lesta l-Professur Frendo kienet imblukkata g[al aktar minn darba mill-Bord Editorjali tal-PBS, b[allikieku xi [add kien qed jib]a’ li ji//arrtu miti foloz biex il-poplu jing[ata ver]joni retta u o;;ettiva tal-istorja. Henry Frendo wera ripetutament, li l-istorja ta’ Malta moderna tista’ tkun ippre]entata ming[ajr pre;udizzji parti;jani u ming[ajr il-mijopija li g[andha [abta tikkundizzjona dak kollu li g[andu x’jaqsam mal-politika. Bi]]ejjed niftakru, g[ax [afna aktarx insew, li kien Frendo li skava g[all-ewwel darba, millqieg[, metodikament u b’serjetà xjentifika, lill-protagonist rivoluzzjonarju b[al Manwel Dimech. L-Istorja minn wara l-Kwinti qed tixxandar kull nhar ta’ Tnejn fl-10.35 ta’ filg[axija, b’ripetizzjoni l-{add fl-4.50 ta’ wara nofsinhar. TEATRU IN?I}IV
X’tag[mel meta taqbe] l-erbg[in sew u [ajtek tkun marbuta biss max-xog[ol, fejn jum wara l-ie[or tg[addih issarraf i//ekkijiet ta’ [addie[or f’ferg[a ta’ bank u tpejjep u tixrob fuq is-sufan id-dar quddiem it-televi]joni wara x-xog[ol, forsi tistenna li se ji;ri xi [a;a f’[ajtek? U kemm jg[in il-fatt li jkollok it-tifel primadonna, ma jag[mel xejn [lief ifakkrek kemm hu virili u kemm it-tfajliet kollha jixtiequ jorqdu mieg[u. U dan ir-ra;el ta’ mezz’età, Henry, irid ukoll joqg[od jisma’ lil martu Kate, guidance teacher fi skola tas-subien, tfakkru kuljum kemm hi kuntenta fix-xog[ol u kemm hi popolari malistudenti u kemm g[andha g[erf fejn tid[ol psikolo;ija tat-tfal. Biex turi l-punt tag[ha ma tiddejjaqx ta[bi l-fatt li hemm student fl-iskola tag[ha, Donald, iffissat fuqha. I]da dan kollu jinbidel meta Henry jsib ru[u wi// imb wi// ma’ Fay, it-tfajla tal-;enn tat-tifel tieg[u James li g[ad g[andha 16-il sena. Ftit ftit jibda jinqata’ mir-realtà u jibda ja[seb li din it-tfajla tassew tixtiequ u trid tissedu/ih. Minn hawn ’il quddiem, Henry jg[addi minn kull cliché marbuta mal-menopawsa fl-ir;iel – taqbi]lu u jitlaq mix-xog[ol, jibda je]er/izzja biex ine[[i ]-]aqq, ipejjep il-[axixa, ipin;i tattoo u jixtri mutur bla//essorji kollha. Kate, fid-dwejjaq tag[ha, issib il-fara; f’Donald. Din hi l-istorja wara x-xoghol “komiku” ;did ta’ Alfred Buttigieg. Xtaqt nag[mel osservazzjoni. Fost id-dilluvju ta’ sensiliet televi]ivi, u[ud di/enti u o[rajn medjokri jew banali, hemm neqsin ix-xog[lijiet tal-a[[ar drammaturgi li je]istu fil-pajji]. Minbarra Buttigieg innifsu, ji;uni f’mo[[i Oreste Calleja, Joe Friggieri, Joe Vella Bondin, Vince Vella u Alfred Sant. Ilkoll g[andhom materjal li jista’ jinqaleb g[at-televi]joni, u l-istess jista’ jing[ad g[al awturi li m’g[adhomx mag[na, b[al :u]è Chetcuti jew :u]è Diacono. Il-Madonna ta/-?oqqa ta’ Diacono kien e]empju ta’ kif awtur serju jista’ jqanqal il-kuxjenza ta’ pajji]. Aktar qrib tag[na kien hemm su//ess ie[or meta Mario Micallef adatta n-narrattiva ta’ Oliver Friggieri.
Id-dramm ta’ Alfred Butigieg di;à feta[ il-;img[a li g[addiet fit-teatru intimu tal-Kavallier San :akbu u se jer;a’ jintwera g[ada l-:img[a, is-Sibt u l-{add 3, 4, u 5 ta’ Frar ta[t id-direzzjoni ta’ Malcolm Galea. Il-wirjiet kollha jibdew fit-8.00 pm u l-biljetti jistg[u jinkisbu mill- Kavallier San :akbu jew online fuq boxoffice@sjcav.org jew fuq tel 21223200. ?ertifikat ta/-/ensura 18. MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
Diskors il-Kap talOppo]izzjoni qieg[ed ikun iffukat fuq kemm il-Prim Ministru jinsab iggranfat mas-si;;u. Fl-opinjoni tieg[i, hekk g[andu jkun, g[ax tajjeb nirriflettu li ma’ dak issi;;u hemm it-tmun li jrid iwassalna sad-destinazzjoni
li konna mweg[din. Il-[a]in ikun li jekk meta wie[ed isib xi diffikultà jew i[oss imqar xi skalda minn dan is-si;;u, jag[mel b[allKaptan tal-Costa Concordia, jitlaq g[al rasu u jabbanduna l-vapur u l-passi;;ieri warajh. Jien nemmen fil-Kaptan li
g[andna, li bil-par idejn sodi tieg[u fuq is-si;;u, g[andu jintrabat bis-seat belt [alli l-maltemp ma jfixklux milli jwassal ilvapur sal-port, kif hu kien fdat mill-poplu Malti birresponsabbiltà tal-vja;;.
Joe Gauci, il-Mellie[a
Pro/ess li g[andu jitni]]el fl-istorja tal-PN Il-Kunsill :enerali Straordinarju li tlaqqa’ fidDar ?entrali tal-PN il-{add li g[adda, se jibqa’ mni]]el flistorja glorju]a tal-Partit Nazzjonalista. Mhux biss, i]da l-pro/ess li beda nhar il-{add stess fuq inizjattiva tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, g[andu jkompli jsa[[a[ il-partit ukoll fi ]mien diffi/li, fejn il-PN qieg[ed ji;i mistieden jag[mel g[a]liet importanti biex jassigura li jkompli jservi lil pajji]na.
Il-PN g[andu l-obbligu li jimpenja ru[u bis-s[i[ biex ja[dem g[as-soluzzjonijiet quddiem id-diffikultajiet reali li ]viluppaw tul dawn l-a[[ar ;img[at. Il-PN qatt ma jikkuntenta b’dak li jwettaq u bir-ri]ultati li jikseb g[al pajji]na. Konferma ta’ dan kien dak li se[[ fil-Kunsill :enerali Straordinarju tal-PN. Il-PN hu fid-dmir li jkompli jag[mel l-a[jar g[a]liet, lewwel fi [danu u mbag[ad
minn dawn l-g[a]liet igawdi minnhom il-poplu kollu g[ax il-PN dejjem [adem fl-interess tal-poplu u tal-pajji]. Nawgura li dan il-pro/ess iwassal g[al e]er/izzju li jkompli jsa[[a[ lill-partit u fejn hemm sfidi li jridu jkunu indirizzati, ikunu meg[luba bi spirtu ta’ maturità politika, ta’ ghaqal politiku, u kif qal ilPrim Ministru, bi spirtu wkoll ta’ serenità.
M. Gauci
il-Mosta
Fittixt u ma sibtx tabib privat!
Ftit ;img[at ilu [assejtni ma nifla[x sew. Kien is-Sibt filg[axija. Bdejt in/empel lit-tabib tieg[i sabiex nara jekk jistax ji;i d-dar i]da ma qbadtux. Meta rajt hekk, ikkuntattjajt tabib ie[or li hu t-tabib tal-familja ta’ xi [bieb tag[na. I]da meta tkellimt mieg[u qalli li ma setax ji;i. Minn hawn u minn hemm ;ibt numri ta’ ]ew; tobba o[ra, i]da bqajt fejn kont. Peress li d-deni baqa’ tiela’, ma kellix triq o[ra [lief li mmur i/-/entru tas-sa[[a, fejn wara li rani tabib tani li kelli b]onn. {assejt li kelli nikteb g[ax dak li ;ara lili ma n[ossx li hu sew. Ippruvajt nag[mel kuntatt
ma’ erba’ tobba i]da ma qdieni [add. B[al donnu [add ma ried ji;i d-dar. Jiddispja/ini ninnota dan l-a;ir, g[ax sa ftit ilu, it-tabib privat kien ji;i d-dar meta jkollok b]onnu. Ma nistax nifhem x’inbidel. Ng[id g[alija jien idde/idejt li nibdel it-tabib, g[ax ladarba ma sibtux meta kelli b]onnu ma narax g[aliex g[andi nibqa’ n[allsu biss g[al okka]jonijiet meta jkun komdu hu biss. I]da naturalment dan ma jfissirx li t-tabib il;did tieg[i mhux se jag[mel l-istess!
Anthony Psaila
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Mu]ika 19
Ittella’ b’su//ess il-kun/ert ‘Favourites Spectacular’ minn Joe M.ATTARD
Fil-jiem li g[addew il-Gozo Youth Wind Band fi [dan ilGozo Youth Wind Band & Orchestra tellg[et b’su//ess kbir il-kun/ert tag[ha li jkun organizzat fi tmiem il-festa ta’ San :wann Bosco bl-isem ta’ Favourites Spectacular. B[al ma g[amlet fis-snin limg[oddija l-Gozo Youth Wind Band tag[mel l-almu tag[ha biex ta’ kull darba tintrodu/i arran;amenti ;odda fix-xena mu]ikali lokali bil[sieb li tippre]enta lill-pubbliku serata pja/evoli li tin]el tajjeb mal-kbar u ma]-]g[ar. Kull min attenda g[al dan il-kun/ert ]gur tpaxxa jisma’ xog[lijiet b[al Symphony of the Seas, highlights millmusicals Annie u mill-Fiddler
on the Roof, is-sinfonija minNorma ta’ Bellini, Pirates of the Carribean – On Stranger Tides, The Ten Commandments, Pop looks Beethoven, flimkien ma’ siltiet o[ra. B[al fil-ka] tal-Youth Orchestra, The Gozo Youth Wind Band tikkonsisti f’madwar [amsin ]ag[]ug[ G[awdxi li wara li jkunu studjaw il-mu]ika f’Malta u G[awdex, jiltaqg[u b’mod regulari ta[t id-direzzjoni ta’ Mro Joseph Grech biex jippreparaw g[al diversi kun/erti matul is-sena. Filfatt din hija d-disa’ sena konsekuttiva mit-twaqqif ta’ dawn i]-]ew; ensembles. Ta’ min ifakkar li l-Gozo
Youth Orchestra se ter;a’ tippre]enta g[all-[ames sena wara l-o[ra l-ispettaklu mu]ikali Opera vs Pop Under the Stars nhar it-Tnejn 30 ta’ Lulju filbit[a tal-Ministeru g[al G[awdex Victoria. Wie[ed jista jibbukkja di;à g[al dan ixshow li ji;i fil-qalba tal-ista;un tal-festi f’G[awdex. Favourites Spectacular ittella’ nhar il-{add, 29 ta’ Jannar 2012 fuq il-palk tas-sala teatrali tal-Oratorju Don Bosco Victoria wara d-d[ul tal-pur/issjoni bl-istatwa devota tal-patrun ta]]g[a]ag[ San :wann Bosco. Il-Gozo Youth Wind Band kienet ta[t id-direzzjoni tassurmast u fundatur tag[ha Mro Joseph Grech.
?entru Nazzjonali g[at-Trasfu]joni tad-Demm St. Luke’s Square, G’Mangia Tel> 25951244, 21234767, 21238756
F’in/ident tat-traffiku ;ieli jintu]aw aktar minn tletin pinta demm fuq persuna wa[da. G[andna b]onnok. :ib il-karta ta’ l-identità u ejja ag[ti pinta. Ftu[ mit-8.00a.m. sas-7.00p.m. kuljum
Inizjattivi regolari mill-Gozo Youth Wind Band fi [dan il-Gozo Youth Wind Band & Orchestra
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
20 Kummer/
Rebbie[a ma’ McDonald’s Malta ta’ vaganza f’Los Angeles California Maria Abela hi r-rebbie[a tal-kompetizzjoni California Grill li bdiet f’Novembru li g[adda minn McDonald’s Malta. Maria Abela [adet ilpremju ta’ [ames iljieli akkomodazzjoni kollox inklu] f’Los Angeles California, u sejra hemmhekk flimkien mal-g[arus, o[tha, u l-g[arus tag[ha li wkoll se jgawdu minn din il-vaganza li g[andha m[allas wkoll il-biljetti tal-ajru. L-erba’ membri tal-familja g[a]lu li jmorru l-vaganza tag[hom f’nofs Frar u jinsabu [erqana g[al din l-esperjenza unika. L-akkomodazzjoni tag[hom f’The Millenium Hotel, Biltmore, Los Angeles
qieg[da ftit minuti biss ’il boghod mill-attrazzjonijiet ilkbar ta’ Los Angeles. Maria Abela intg[a]let u wie;bet g[al mistoqsija qabel ma t[abbret b[ala r-rebbie[a fid-19 ta’ Dicembru tal-2011. Minbarra dan il-premju ilparte/ipanti kollha kellhom i//ans li anke jirb[u diversi premjijiet fosthom laptops, Notepads, Play Stations, Digital Cameras, Smartphones, LED Televisions, Speakers kif ukoll ikel u vouchers ta/-/inema Dawn il-premjijiet kienu possibbli grazzi g[all-kollaborazzjoni tal-isponsors, partikolarment ROCS Travel, Scan Malta, Puma, Embassy
Cinemas u Coca-Cola. “Kont fer[ana se ntir meta ;ejt infurmata li rba[t dan ilpremju fantastiku u g[andi seba’ mitt sena sakemm immur LA California,” qalet Maria Abela meta kienet ippre]entatha bil-premju. “L-espressjoni fuq wi// Maria meta reb[et il-premju se nibqa’ niftakarha,” qalet Natasha Giorgio li hi lMarketing Manager ta’ McDonald’s Malta. “Din ilkompetizzjoni qed i]]id ilparte/ipanti fiha kull sena u hi opportunità kbira biex ilparte/ipanti jirb[u premjijiet kbar u jid[lu bi/-/ans li jirb[u vaganza tal-[olm” hi qalet.
Maria Abela tir/ievi l-premju wara li reb[et il-kompetizzjoni California Grill organizzata minn McDonald’s Malta
Bay Street b’attivitajiet g[all-festa ta’ San Valentinu
F’dawn il-jiem f’Bay Street qed ikunu organizzati numru ta’ attivitajiet marbuta mal-festa ta’ San Valentinu
Jum San Valentino qed ji;i /elebrat f’Bay Street f’dawn il-jiem sal-14 ta’ Frar minn nofsinhar sat-8 p.m. mitTnejn sal-{amis u mill-10 a.m. sal-10 p.m. is-Sibt u l[add. Dawk li j]uru Bay Street huma mistiedna jid[lu filParis Love Bubble biex jitte[dilhom ritratt memorab-
bli u jid[lu bi/-/ans jirb[u titjira g[al tnejn lejn il-belt romantika ta’ Pari;i. Apparti minn hekk, kull jum sa Jum San Valentino, se jing[ata hamper tal-Baci lil persuna li titte[dilha r-ritratt fil-Paris Love Bubble. Hekk kif jo[or;u mill-Paris Love Bubble, il-koppja se jsibu skutella mimlija /ikku-
lati Baci. Darba kull jum, apparti mill-messa;; romantiku se jsibu messa;; ie[or li jinfurma l-persuna fortunata li reb[et il-hamper. G[al iktar informazzjoni /emplu fuq 2138 0600 jew ]uru l-pa;na ta’ Baystreet fuq Facebook www.facebook.com#baystreetmalta.
L-HTC Sensation XL il-;did issa fil-[wienet ta’ Vodafone Dawk kollha li j[obbu lmu]ika u li jaghtu importanza kbira lill-kwalità ta’ kif tinstema’ l-mu]ika se tog[;obhom ]gur l-esperjenza tal-awdjo superjuri li g[andu l-HTC Sensation XL il-;did, li jinsab g[all-bejg[ mill-[wienet kollha talVodafone. Bill-Beats Audio u b’headset Beats mag[mul apposta g[alih, l-esperjenza tal-mu]ika fuq l-HTC Sensation XL hi e]att dik ma[suba mill-artist innifsu. Dan il-headset g[andu in;inerija spe/jali li to[loq sound straordinarju u esperjenza awdjo superjuri u li hi l-a[jar wa[da fis-suq s’issa. Il-vu/ijiet huma /ari u l-bass huwa aktar profond u mimli.
It-touchscreen display ta’ 4.7 pulzieri flimkien mal-SRS surround sound jag[tik l-a[jar esperjenza multimedia kif ukoll esperjenza superjuri filvidjos tal-mu]ika. “Feel every single beat! hi s-slogan tal-HTC g[asSensation XL il-;did,” qal Alexandre Froment-Curtil, Kap tal-Marketing ta’ Vodafone Malta. “Nistiednu lil dawk kollha li g[andhom passjoni g[all-mu]ika biex ji;u jippruvaw din l-esperjenza superjuri ta’ awdjo f’xi [anut tag[na!” L-HTC Sensation XL jista’ jinxtara ming[and Vodafone g[all-prezz ta’ €599, jew bil-prezz ta’€449 fuq il-pjan Smartphone 35. Fuq liSmartphone Plan 55 il-prezz
hu ta’ €349 u €249 fuq liSmarphone Plan 75. LHTC Sensation XL jing[ata b’xejn mal-pjan Smartphone 95. L-a[[ar HTC smartphone ja[dem bl-Android OS v.23 Gingerbread, g[andu a//ess g[al mijiet ta’ eluf ta’ apps mill-Android Market, u g[andu l-internet, Wi-Fi u Bluetooth, u kamera ta’ 8 megapixels dual led flash u lenti wide-angle. G[andu wkoll il-GPS bl-appo;; talA-GPS. G[al aktar tag[rif ]ur xi [anut jew imsie[eb talVodafone, /empel 247 b’xejn minn linja Vodafone jew 9999 9247 minn xi linja o[ra jew ]ur is-sit www.vodafone.com.mt
Il-mudell HTC Sensation XL
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Madwarna 21
Emirates tirrekluta cabin crew minn Malta Open Day g[ar-Rekluta;; tal-cabin crew fit-18 ta’ Frar 2012 Emirates, wa[da mill-iktar linji tal-ajru li qed tikber fiddinja, qed torganizza Open Day g[ar-Rekluta;; talCabin Crew nhar s-Sibt, 18 ta’ Frar fid-9.00 ta’ filg[odu, fl-Corinthia Hotel, Il-Bajja ta’ San :or;, San ;iljan. L-Open Day g[arRekluta;; tal-Cabin Crew toffri l-opportuntità ideali lil applikanti li g[andhom interess li jesploraw ixxog[ol tal-[olm tag[hom u kif jg[ixu fil-belt kosmopolitana ta’ Dubaj. Metropoli li dejjem qed tikber, Dubaj toffri stil ta’ [ajja e//ezzjonali, u medda wiesg[a ta’ attrazzjonijiet ta’ divertiment apparti li t-temp tul is-sena kollha dejjem ikun xemxi. Matul l-open day, l-ir;iel u n-nisa li jattendu se jkollhom lopportunità li jitkellmu mattim tar-rekluta;; talEmirates bl-g[an li jie[du idea aktar /ara dwar lkumpanija u x-xog[ol li jsir abbord l-ajruplani. L-Emirates b[alissa ttir lejn
118 belt madwar id-dinja bi flotta ta’ 168 ajruplan widebodied ;odda, mg[ammra bla[[ar teknolo;ija u bl-aqwa kumditajiet fis-suq talavjazzjoni. Barra minn hekk, l-Emirates g[andha 237 ajruplan ie[or ordnat, b’investiment li jaqbe] l-84 biljun dollaru Amerikan. Dan jag[mel il-linja tal-ajru Emirates il-klijent ewlieni tal-Airbus A380 b’20 di;à fis-servizz filwaqt li 70 o[ra ordnati. Hi permezz ta’ din lespansjoni li l-Emirates qed tfittex li timpjega 4,000 cabin crew ;did sal-a[[ar ta’ din is-sena finanzjarja li tag[laq f’Marzu 2012.
Emirates toffri xog[ol diversifikat abbord l-ajruplan b’tim internazzjonali li jikkonsisti b’iktar minn 13,000 flight attendant, ;ejjin minn 130 pajji] u jitkellmu b’80 lingwa differenti. F’Malta, il-linja tal-ajru Emirates ]viluppat b’su//ess sezzjoni tas-suq g[al kull min jivvja;;a lejn l-Lvant, l-Asja u l-Awstralja. Il-linja tal-ajru
bdiet l-ewwel operat tag[ha minn Dubaj lejn Malta fl1998 u ]diedet il-frekwenza tag[ha sakemm saret titjira ta’ kuljum b’waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru. Lekwipa;; Malti [afna drabi jkun skedat fuq dawk iddestinazzjonijiet li l-aktar j]uru l-Maltin. Emirates qed tfittex li timpjega nies iddedikati, d[ulin, b’attitudini po]ittiva u li lesti jag[tu l-g[ajnuna u sservizz lill-klijent. Lapplikanti jrid ikollhom 21 sena jew i]jed meta jkunu impjegati. Dawn huma mitlubin li jippre]entaw ilcurriculum vitae (CV) blIn;li] flimkien ma’ ritratt ta’ persunithom kollha kif ukoll ritratt tal-passaport b’ilbies formali. L-applikanti qed ikunu m[e;;a biex jirre;istraw g[al Open Day bil-quddiem permezz tal-websajt, filwaqt li jsibu aktar tag[rif dwar lopportunitajiet ta’ karrieri mal-Emirates fis-sit www. emiratesgroupcareers.com
Emirates toffri l-opportunità ta’ xog[ol diversifikat abbord l-ajruplan flimkien ma’ tim internazzjonali li jikkonsisti minn ‘il fuq minn 13,000 membru tal-cabin crew, provenjenti minn 130 pajji] differenti, b’iktar minn 80 lingwa
IN-NAZZJON
Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
IL-MARA TAL-LUM
Dak kollu li g[andu x’jaqsam mal-ikel NET Television 13>20
Gloria Mizzi llum se tilqa’ fl-istudio membri tal-organizzazzjoni ‘Slow Food Malta’, li twaqqfet fl-2009. Il-membri ta’ din l-organizzjoni kollha jg[allmu jew jistudjaw ilgastronomija, jew inkella ja[dmu fil-qasam tal-iskl jew tat-tisjir. L-g[an ta’ dan il-Convivium, kif inhu mag[ruf ukoll, hu li jqanqal tag[rif dwar l-ikel Malti bl-g[ajnuna ta’ tag[lim, ri/erka u kitba, kif ukoll okka]jonijiet so/jali fejn il-membri jiltaqg[u u jippreparaw ikliet minn ri/etti Maltin awtenti/i u stori/i. Fost dawk li se jie[du sehem se jkun hemm Carmel Cassar li hu l-awtur ta’ numru ta’ kotba tal-istorja, Suzanne Piscopo li hi lecturer fl-Università ta’ Malta u Nadia Theuma, li direttri/i ta’ taqsima tal-Istitut tat-Turi]mu.
Suzanne Piscopo
FIL-QOSOR
Nadia Theuma
DESTINATIONS
• ANALI}I TAL-A{BAR (NET Television 21>00) - Il-programm tal-lum se janalizza l-a[[ar ]viluppi politi/i wara d-dikjarazzjoni tal-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista li jpo;;iu g[all-iskrutinju u l-verifika t-tmexxija tieg[u fil-PN. Bis-sehem ta’ opinjonisti politi/i, il-programm se janalizza wkoll dikjarazzjonijiet tal-Prim Ministru waqt il-Kunsill :enerali Straordinarju tal-PN. Pre]entazzjoni u produzzjoni ta’ Roderick Agius. Assistenti tal-produzzjoni Simon Cassar u Mark Azzopardi. • BEJNI U BEJNEK (NET Television 23>30) -
Il-mistiedna ta’ Joséf Bonello g[al-lum se tkun Charlotte Stafrace (fir-ritratt fuq ix-xellug) l-editri/i tarrivista Life & Style li tkun ippubblikata darba fix-xahar ma’ il-mument, li hi wkoll attri/i. Toqg[od {a]}ebbu;, mi]]ew;a u hi omm ta’ tifla . T[oss li t-teatru g[enha [afna biex ma tibqax mxekkla mill-mist[ija. G[amlet sentejn u nofs kienet tg[ix Londra. Il-;urnalist tal-Allied Newspapers Hermann Grech huwa [uha. • K-19 (Raitre 21>05) - Harrison Ford (fir-ritratt fuq il-lemin) hu fost latturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan li n[adem fl-2002 b’re;ija ta’ Kathryn Bigelow. L-istorja hi ambjentata fl-Ocean Atlantiku fl-1961. Is-sottomarin nukleari Russu K-19 min[abba xi [sarat ikun fil-periklu li jisplodi. Il-kaptan jag[mel dak kollu possibbli biex dan ma jse[[x. Fost l-atturi nsibu wkoll lil Liam Neeson u Peter Sarsgaard.
Programm ;did NET Television 21>35
Mireille Bonello, il-pre]entatri/i tat-tielet serje ta’ Destinations, se jkollha b[ala mistiedna lill-kantanta Claudia Faniello, li se taqsam mattelespettaturi l-esperjenzi tag[ha fissafar li kellha. L-ewwel destinazzjoni ta‘ dan lista;un se tkun New Zealand. Naraw il-meravilji ta’ dawn i]-]ew; g]ejjer li huma tant mag[rufa g[all-kiwi u lMaori. It-tim tal-programm ]ar ilbelt ta’ Auckland, l-iktar belt ]viluppata f’North Island. Minn hawn naraw qab]a mill-og[la post li hu mag[ruf b[ala Sky Tower. Minn partijiet o[ra tal-pajji], naraw Milfor Sound u Mount Cook. Apparti dan kollu, naraw ukoll ]jara [elwa fil-pajji] ta’ Spanja, spe/ifikament fir-re;jun ta’ Castilla y Leon, li hu mag[ruf g[allproduzzjoni tal-inbid D.O. Toro. Dan il-programm g[andu produzzjoni ta’ Elements Productions.
Sky Tower f’Auckland fi New Zealand
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
TV#Radju 23 ROBIN HOOD
Film tajjeb mimli azzjoni 06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12.15 12>45 15>00 15>05
Canale 5 21:10 Il-;rajja ta’ Robin Hood lura fl-Ingilterra tal- (fir-ritratt hawn ta[t) fil-parti ewlenija jirnexxilu bidu tas-seklu 13 bosta jafuha, u n[admet b[ala j]omm l-interess Ta’ kull min jag[]el li jarah. film diversi drabi, i]da kif to[ro; minn dan ilFost l-attur hemm ukoll Cate Blanchett u film b’re;ija ta’ Ridley Scott u b’Russell Crowe William Hurt
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet X’G[andna g[all-Weekend The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00 24>00
Radju Malta • 93.7 FM 06:00 - Frank u Ron (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Nie[du {sieb Darna 21:00 - BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 Classic Hits. ONE Radio • 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - InNovella 13:45 - ONE News 14:00 - Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina lAnzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 Kummentarju 22:05 - Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms.. RTK • 103 FM) 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - Jg[idu Tag[hom i]-}g[a-
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam Country Music Club Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument Matul il-:img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:53 - Kaska- ta Kulturali 21:00 - Servizz b’Im[abba 22:00 - Il-Qaddis talJum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Jaqblu, Ma Jaqblux, Stilista, Fil-:nien, Upbringing, Cyber Crime. Campus FM • 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Nis;a 10:00 - BBC News Update 10:05 - I’m Alright! 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - Il[na mi/-/par 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Ilbies l-Imperatur 20:00 Putumayo Radio Show 21:00 BBC World Service. Radju Marija • 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 11:00 - Il-Qdusija fi }minijietna (r) 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 13:00 Strument f’idejk 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 Marija fil-Litur;ija u l-Ordnijiet Reli;ju]i 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 - {ajjitna (r) 17:15 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:40 - G[asar 18:00 Angelus u Ru]arju 18:30 Quddiesa 19:00 - Fit-Toroq talKelma 20:00 - Lejn il-Qawmien 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Klassi/i u Sagri 23:00 Ulied is-Sultan (r) 23:30 Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio • 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell. Bastjani]i FM • 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 All time Favourites 20:30 Country Fever.
TVM • melita 101 • GO Plus 101 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:15 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 - Libreriji u Arkivji 11:30 - Harbourlife 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Sellili 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 A[barijiet 16:10 - }ona 17:40 Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 - A[barijiet 18:10 - Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - De/eduti 21:45 - Bondi + 22:30 - Venere 23:15 - L-A[barijiet 23:30 - Gadgets (r). ONE • melita 103 • GO Plus 103 07:00 - Bon;u Bundy 10:00 Teleshopping 10:30 - Sieg[a }mien 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:45 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Lapes u Karta 16:30 Teleshopping 16:50 - Sal-:ister 17:20 - Hazzzard Daily Update 17:30 - ONE News Update 17:40 Aroma Kitchen 19:00 - Londri 19:20 - Minuta Wa[da! 19:30 ONE News 20:20 - Illostra 20:30 - Emilja (ep. 16) 21:45 - Ilsien inNisa 23:15 - ONE News 23:40 Minuta Wa[da (r) 23:45 Kalamita (r). Smash • melita 105 • GO Plus 105 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 - {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 - Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Il-Parlament talPoplu 20:30 - Forum 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 - Motordrome (r). Raiuno • melita 150 • GO Plus 201 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 11:05 - Occhio alla spesa 12:00 La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 -
Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta (attwalità) 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Qui Radio Londra 20:35 - Soliti ignoti 21:10 - Che Dio ci aiuti 23:25 - Porta a porta 01:00 - Tg 1 notte 01:35 Qui Radio Londra 01:40 Sottovoce. Raidue • melita 151 • GO Plus 202 07:00 - Cartoons 09:35 - Zorro (TF) 10:00 - Tg2punto.it 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 Italia sul due 16:10 - Ghost Whisperer (TF) 16:55 - Hawaii Five-0 (TF) 17:45 - Tg 2 flash 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Numb3rs (TF) 19:35 - L’isola dei famosi 20:30 Tg 2 notizie 21:05 - L’isola dei famosi 9 00:10 - Tg 2 notizie 00:25 - Rai 150 anni 01:20 - Tg Parlamento 01:30 - Il Commissario Kress (TF). Raitre • melita 152 • GO Plus 203 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agora 10:00 - La storia siamo noi (dok.) 11:00 Apprescindere 12:00 - Tg 3 sport 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Lassie (TF) 15:55 - Cose dell’altro Geo (attwalità) 17:40 - Geo & Geo (attwalità) 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg Regione 20:00 - Blob 20:15 - Per ridere insieme con Stanlio e Ollio 20:35 Un posto al sole (soap) 21:05 - K19 23:25 - Correva l’anno Berlino o Londra - La guerra di Mussolini 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 - Magazzini Einstein 01:35 La musica di Raitre. Canale 5 • melita 154 • GO Plus 205 08:00 - Tg 5 mattina
08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:15 -
Amici 16:55 - Pomeriggio cinque 18:45 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 - Robin Hood. Film 2010 23:50 - Squadra antimafia Palermo oggi 01:50 - Tg 5 notte. Rete 4 • melita 153 • GO Plus 206 06:45 - Tgcom24 07:20 - Ieri e oggi in tv 07:25 - Nash Bridges (TF) 08:20 - Hunter (TF) 09:40 RIS Roma - delitti imperfetti 10:50 - Benessere - Il ritratto della salute (attwalità) 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:15 - Sentieri 16:30 - Indovina chi viene a cena? Film ’68 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Bones (TF) 23:05 - The Pacific (TF) 01:15 - Tg 4 night news 01:40 - Vintage dance parade. Italia 1 • melita 155 • GO Plus 204 07:00 - Cartoons 08:40 - Settimo cielo (TF) 10:35 - Everwood (TF) 12:25 - Studio aperto 13:05 Studio sport 13:40 - Cartoons 15:30 - Camera Cafe (sitcom) 16:20 - The Middle (TF) 16:45 La vita secondo Jim (sitcom) 17:45 - Trasformat 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:20 - Provaci ancora Gary (sitcom) 19:50 - Cartoons 20:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Le iene show 24:00 - Nikita (TF) 01:50 - Studio aperto. La 7 • melita 156 • GO Plus 207 07:00 - Omnibus 09:45 - Coffee Break (TF) 11:10 - L’aria che tira 12:30 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 - I giganti del West. Film ’79 16:15 Atlantide - Storie di uomini e mondi 17:30 - L’Ispettore Barnaby (TF) 19:20 - ‘G’ Day 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 Piazzapulita 24:00 - Tg La 7 00:10 - (Ah)ipiroso (attwalità) 01:10 - ‘G’ Day 01:45 - Otto e mezzo.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
24 TV#Radju Education 22 • melita 22 # 104 07:00 - TVAM 09:00 - Euro News 11:00 – YEP 11:30 Bijografiji 12:30 - EGOV4U 13:00 - Stretch 13:30 - G[a]liet 14:30 - G[awdex illum 15:00 21st Century 15:30 - Prin/pijiet 16:00 - Bijografiji 17:00 EGOV4U 17:30 - Sports Programme 18:00 - G[a]liet 18:45 - 10 minuti 18:55 - A[barijiet g[al dawk Neqsin mis-Smig[ 19:00 – G[awdex illum 19:30 Minn Lenti Inaterkulturali 20:25 A[barijiet bl-Ingli] 20:30 Asteriks 21:00 - G[a]liet 22:00 Il-Li;i u Jien 22:30 - Wirt Arti u Kultura 23:00 - Bijografiji. Favourite Channel • melita 31#108 • GO Plus 106 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:45 - Reporter 12:05 - Favourite Link 12:10 Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 15:00 - Favourite Cinema 15:30 - Teleshopping 16:30 Nintrefa ‘l Fuq 17:30 - Jien u Int 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) Makura 19:45 - Reporter 20:05 Muftie[ 20:10 - Kont taf? 20:15 F. News 21:00 - Sfera 22:30 Storjografija 23:00 - Link 23:05 Kont taf? 23:15 - F. News. Calypso Music TV • GO Plus 107 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 - Drama Bronx 15:00 - Wasal il-{in g[allMaltin 15:30 - Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 • melita 162 12:00 - Beautiful 12:25 Centovetrine 12:55 - Extreme Makeover Home Edition 13:45 Grande Fratello 14:00 - ER Medici in prima linea (TF) 14:45 Veronica Mars (TF) 15:35 Dawson’s Creek (TF) 16:25 Champs 12 (TN) 17:10 - Déjà Vu (TF) 18:10 - Prima o poi divorzio! (sitcom) 18:50 - Amici La 5 19:55 - Extreme Makeover Home Edition 20:40 - Grande Fratello 21:10 – Dirty Sexy Money (TF) 23:10 - Grande Fratello Live 23:45 - Uomini e donne. BBC Entertainment • melita 300 07:10 - Tellytales 07:20 - The Large Family 07:30 - The Roly Mo Show 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Tweenies 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Nina and the Neurons 08:35 - Last of the Summer Wine 09:05 - As Time Goes By 09:35 - The Weakest
Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Casualty 12:10 Lark Rise to Candleford 13:00 Dad’s Army 13:30 - Last of the Summer Wine 14:00 - The Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - Lark Rise to Candleford 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:30 - As Time Goes By 20:00 - Last of the Summer Wine 20:30 Chimp Family Fortunes 21:00 The World’s Toughest Driving Tests 21:50 - Little Britain 22:20 - Dad’s Army 22:50 - Survivors 23:40 - As Time Goes By. TCM • melita 310 • GO Plus 701 07:35 - Canyon River. Film ’56 09:00 - Bonanza 10:00 - Rawhide 11:05 - Rio Bravo. Film ’59 (PG) 13:45 - Bonanza 14:50 - Rawhide 16:00 - My Fair Lady. Film ’64 (U) 19:20 - The Buccaneer. Film ’58 (U) 22:00 - Don Juan DeMarco. Film ’95 (12) 23:50 Murder by Numbers. Film 2002 (15). MGM Movies • melita 312 • GO Plus 702 08:10 - The Secret Invasion. Film ’64 (A) 09:45 - MGM’s Big Screen 10:00 - In the Heat of the Night: A Matter of Justice 11:30 Mixed Blessings. Film ’95 (12) 13:00 - .com for Murder. Film 2001 14:35 - How to Succeed in Business Without Really Trying. Film ’56 (U) 16:35 - Play Dirty. Film ’69 (PG) 18:30 - Give Me Your Life. Film ’94 20:00 - Down Came a Blackbird. Film ’95 (15) 21:50 - Some Girls. Film ’88 (15) 23:25 - Audrey Rose. Film ’77 (15). Diva Universal • melita 313 06:55 - Quincy, M.E.
07:55 - The Casebook of Sherlock Holmes 09:45 - Parole D’Amore 09:50 Rex: A Cop’s Friend 10:50 Cento Vetrine 11:50 - Wolff’s Turf 12:47 - Great Women 12:55 - Quincy, M.E. 13:53 - The Visiting Hours 14:00 - Jane Doe: Til Death Do Us Part 15:38 L’Agnellino con le Trecce 15:53 Backstage 16:00 - Rex: A Cop’s Friend 17:00 - The Casebook of Sherlock Holmes 18:55 - SMS 19:00 - Rex: A Cop’s Friend 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 Murder 101 22:40 - Dolores 23:00 - Jane Doe: Vanishing Act. Discovery Channel • melita 400 07:15 - Deadliest Catch: Deadline 08:10 - Mythbusters 09:05 Extreme Engineering: Oakland Bay Bridge 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Arizona Sky Islands
11:50 - Overhaulin’ 12:45 - Rides: Eleanor’s Big Bro 13:40 American Chopper: Senior vs Junior: Window World Bike 14:35 - Dirty Jobs: Asphalt Paver 15:30 - Deadliest Catch: Down to the Wire 16:25 - Mythbusters 17:20 - Extreme Engineering: Oakland Bay Bridge 18:15 Ultimate Survival: Borneo Jungle 19:10 - How It’s Made 19:40 How Do They Do It? 20:05 Destroyed in Seconds 21:00 Salvage Hunters 21:55 - Swamp Loggers 22:50 - A Haunting: The Wheatsheaf Horror 23:45 Mythbusters: Let There Be Light. Melita Movies • melita 801 10:00 - Ramona and Beezus 11:45 - Garfield 13:05 - Inside Job 14:50 - Just Wright 16:30 - The Da Vinci Code 19:20 - Gospel Hill 21:00 - Salt 22:40 - Never Let Me Go 00:25 - When A Man Loves A Woman. Melita More • melita 802 08:00 - Films & Stars 08:30 - Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - Mike & Molly 11:30 Gossip Girl 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Brothers and Sisters 17:00 - Suburgatory 17:22 - 2 Broke Girls 17:45 - S#*! My Dad Says 18:15 - Days of Our Lives 19:10 - Brothers and Sisters 20:00 - Mike & Molly 20:30 Desperate Housewives 21:15 Supernatural 22:00 - True Blood 23:05 - Person of Interest 23:55 Entourage 00:25 - Bored To Death 00:50 - Boardwalk Empire. Biography Channel • melita 411 07:00 - America’s Court with Judge Ross 08:00 - Hoarders: Patty and Bill 09:00 - The Locator: A Daughter’s Dream # The Last Sister 10:00 - The Real Housewives of Miami: Black Ball’d 11:00 - America’s Court with Judge Ross 12:00 - Snapped: Women Who Kill: Lynn Turner 13:00 - Parking Wars 13:30 - Billy the Exterminator: Roadkill. Hoarders: 14:00 - Theresa # Karen 15:00 - Jill and Tra. 16:00 - Snapped: Women Who Kill: Lynn Turner 17:00 - The Locator: A Daughter’s Dream # The Last Sister 18:00 - Hoarders: Patty and Bill 19:00 - Pawn Stars: Flight of The Chum 19:30 - Storage Wars: Trouble the Oil 20:00 - America’s Court with Judge Ross 21:00 The Real Housewives of Miami: Optical Delusion 22:00 - My Ghost Story 23:00 - Celebrity Ghost Stories: Joan Osborne, Ahmad Rashad, Mia Tyler, Renee Taylor.
G[at-tfal fuq il-Cable Jim Jam • melita 458 • GO Plus 406 09:05 - Connie the Cow 09:15 - The Mighty Jungle 09:30 - Mio Mao 09:40 - P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 - James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 - James the Cat 10:25 - See The Sea 10:30 - Baby Antonio’s Circus 10:35 - Benjamin’s Farm 10:40 - Baby Antonio’s Circus 10:45 Benjamin’s Farm 10:50 - The Mighty Jungle 11:05 - Mio Mao 11:15 - Connie the Cow 11:25 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 - Tigga and Togga 12:35 - Rubbadubbers 12:45 - Oswald 13:00 - The Hoobs 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 Bob the Builder 13:45 - Thomas and Friends 14:00 - Bob the Builder 14:10 - Jarmies 14:25 - IglooGloo 14:40 - Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 - Anthony Ant 15:20 - Dorothy the Dinosaur 15:30 - The Hoobs 15:55 - Tigga and Togga 16:05 Igloo-Gloo 16:20 - Jarmies 16:35 - Kipper 16:45 Fireman Sam 16:55 - Anthony Ant 17:10 - Bob the Builder 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs 18:55 -
Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - The Magic Key 19:25 - Slim Pig 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - The Magic Key 20:00 - The Hoobs 20:25 - Gazoon 20:30 - Pingu 20:35 - Tiny Planets 20:40 - Pingu 20:45 - Tork 21:00 - Rubbadubbers 21:10 - IglooGloo 21:25 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:50 - Tigga and Togga 22:00 Rubbadubbers. Disney Channel • melita 450 • GO Plus 400 09:10 - The Suite Life on Deck 09:35 - Jake and Blake 10:00 - Jonas 10:25 - Wizards of Waverly Place 10:45 - Phineas and Ferb 11:10 - So Random 11:30 - The Suite Life on Deck 11:55 - Wizards of Waverly Place 12:20 - Have a Laugh 12:30 - Shake It Up 12:55 - Phineas and Ferb 13:20 - Phineas and Ferb 13:45 - Fish Hooks 14:10 - Shake It Up 14:40 - So Random 15:05 - Wizards of Waverly Place 15:30 - Good Luck Charlie 15:55 - Fish Hooks 16:20 - The Suite Life on Deck 16:35 - Have a Laugh 16:45 - The Suite Life on Deck 17:10 Phineas and Ferb 18:00 - Hannah Montana 18:25 Phineas and Ferb 18:50 - Shake It Up 19:15 - Fish Hooks 19:35 - Good Luck Charlie 20:00 - Shake It Up 20:50 - Wizards of Waverly Place 21:35 Sonny with a Chance 22:00 - Kim Possible.
07>00 09>00 09>30 11>00 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>45 16>40 16>45 17>00 18>00 18>10 18>45 18>55 19>45 20>30 21>00 21>30 21>35 22>30 23>00 23>30
NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping Kontra l-{in (r) It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel^ NET News Teleshopping Il-Mara tal-Lum Teleshopping Bla Kumment Cartoons Bla Kumment Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Flimkien ma’ Nancy Kontra l-{in NET News Pack Leader Anali]i tal-A[bar NET News Destinations EGOV4U (r) NET News Bejni u Bejnek
Sport fuq il-Cable Eurosport • melita 600 • GO Plus 801 08:30 - African Cup of Nations Football 10:00 - German Masters Snooker: Day 2 (live) 11:30 - IBU WC Biathlon: Women’s Sprint (live) 12:45 FIS WC Cross-Country Skiing:
Men and Women Sprint Freestyle (live) 14:30 - IBU WC Biathlon: Men’s Sprint (live) 15:45 - German Masters Snooker: Day 2 (live) 18:00 IBU WC Biathlon 19:00 German Masters Snooker 20:00 - German Masters Snooker: Day 2 (live) 23:00 European Tour Poker. Go Sports 1 • GO Plus 851 07:00 - The FA Cup: Rd 4:
Sunderland v Middlesboro 09:00 - Serie A: Rd 20: Lecce v Inter 11:00 - PGA Commercial Bank Qatar Masters: Day 1 (live) 15:00 - Arsenal World 15:30 - Barclays PL: Wk 25: Everton v Man. C. 17:30 Serie A: Rd 20: Milan v Cagliari 19:30 - Trans World Sport 20:45 - Serie A: Rd 21: Novara v Chievo (live) 22:45 PGA Commercial Bank Qatar Masters: Day 1. Go Sports 2 • GO Plus 852 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Barclays PL: Wk 25: Wolves v Liverpool. The FA Cup: Rd 4: 11:00 - Derby County v Stoke City 13:00 Highlights. 13:30 - PGA Abu Dhabi HSBC Golf Champ.: Day 4 17:30 - Serie A: Rd 21: Siena v Catania 19:25 Barclays PL: Wk 25: Review 20:30 - PL World: Wk 25 21:00 - Roma Channel. Melita Sports 1 • melita 701 19:00 - Bundesliga: Bayern Munich v VfL Wolfsburg (r) 20:50 - La Liga: Racing v Valencia (r) 22:35 - The Poker Stars: Net Big Game#37 23:20 - La Liga: Malaga v Sevilla (r) Malta Stars • melita 614 08:00 - Melita GFA 1st Div. (r) 09:50 - Malta Handball Assoc. (r) 11:10 - MOC Olympic Special (r) 11:45 - BOV PL: Sliema v Valletta (r) 14:10 Malta Rugby Football Union (r) 15:45 - 3 Pointer (r) 16:25 BOV PL: Sliema v Valletta (r) 19:00 - MOC Olympic Special 19:30 - GFA Review 20:35 -
Melita GFA 1st Div. 22:25 Malta Handball Assoc. (r) 23:45 - Malta Basketball Assoc. (r) 1:10 - Melita GFA 1st Div. (r). Football Stars 1 • melita 615 08:00 - Bundesliga: Bayern Munich v VfL Wolfsburg (r) 09:55 - npower Champ.:
Southampton v Leicester City (r) 11:45 - La Liga: Malaga v Sevilla (r) 13:35 - Bundesliga: 1.FC Koln v FC Schalke (r) 15:30 - La Liga: Real Madrid v Zaragoza (r) 17:20 - npower Champ.: Southampton v Leicester City (r) 19:10 Bundesliga: Bayern Munich v VfL Wolfsburg (r) 21:05 - La Liga: Malaga v Sevilla (r) 22:55 - Bundesliga: 1.FC Koln v FC Schalke (r). Football Stars 2 • melita 615 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 Bundesliga: Bayern Munich v VfL Wolfsburg (r) 16:10 - La Liga: Malaga v Sevilla (r) 18:00 - Bayern Munich TV 21:00 - Barca TV 00:00 Bayern Munich TV. All Stars • melita 617 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - NBA: Chicago @ Miami (r) 16:00 - TEVA Mountain Games 11:Part 2 (r) 16:30 - NBA Live (r) 16:50 Ping Pong: World Champ. (r) 17:50 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 - NBA Live 19:15 WWE: NXT 20:05 - Tour Bass Fishing: 2010 FLW Outdoors (r) 21:00 - European Poker Tour: Poker Stars Caribbean Adventure: PCA High Rollers 02 21:50 - TEVA Mountain Games 11: Part 2 (r) 22:20 WWE: NXT (r) 23:10 Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Passatemp 25
Tisliba
Tikek, silwett u battuta Mimdudin>5. u 6. Ippre]entaw, da[[lu fil-pajji] (10) 6. Ara 5 7. Dak li jorbot u j[oll (5) 10. u 11. Majjuri, r;iel ta’ [ila kbira (10) 11. Ara 10 12. u 14. Tobba, konsulenti (10) 16. Ix-xewka tad-dahar (5) 17. Talla’ mill-art (5) 18. Bott (5)
Weqfin>1. Maqrus (6) 2. L-ikbar belt talKolumbja (6) 3. Kif ;ie ;ie (6) 4. Fejn f’Malta tie[u l-qies ta’ parti minn wie[ed? (6) 8. Ag[laq [alqek! (5) 9. Dan g[ad irid ji;i (5) 12. Il-kapitali Fran/i]a (6) 13. Kwalifikat fis-seng[a tieg[u (6) 14. }arbun [afif tas-sajf (6) 15. Kien mitluf imma fla[[ar …… (6)
Bil-lapes jew bil-linka imla kull spazju fejn tidher tikka sewda. G[andu jitfa//a quddiemek silwett li din il-battuta tirreferi g[alih: “Ejja William Tell… segwi l-vle;;a…”
Kur]ità
L-edizzjoni tal-Oktoberfest, il-famu]a festa tal-birra bdiet issir kull sena f’Monaco talBaviera, fil-:ermanja. Hi bdiet issir sena wara l-o[ra mit-12 ta’ Ottubru, 1810 sallum.
Soluzzjoni tal-biera[
Mimdudin>- 5. Silet; 6. Etern; 7. Pinta; 10. Marzu; 11. E]ami; 12. Dwiem; 14. Dojoq; 16. Tqalu; 17. Kallu; 18. Te]or. Weqfin>- 1. Estrem; 2. Etniku; 3. Pettne; 4. Intimi; 8. Ardit; 9. u 15. {ajja qasira; 12. Dedika; 13. Meqjus; 14. Delitt.
Soluzzjonijiet
G{AT-TFAL
Sudoku Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
Sudoku Wasslu sa/-/ikkulata
Kwadru ma;iku
Il-kelb ta’ Mr. Bean bil-;u[. G[alkemm ma jidhirx qed jipprova jara mnejn irid jg[addi biex jakkwista bor]a mimlija /ikkulata tal-klieb. Kif?
Da[[al fil-kwadri vojta n-numri li jidhru hawn fuq b’mod li total ta’ kull ringiela, kolonna u d-djagonali jkun dejjem dak ta’ 48.
Kwadru ma;iku L-ewwel ringiela: 17 + 12 + 19 = 48; It-tieni ringiela: 18 + 16 + 14 = 48; It-tielet ringiela: 13 + 20 + 15 = 48
Wasslu sa/-/ikkulata
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
26 Klassifikati PROPRJETÀ Bu;ibba APPARTAMENT fit-tielet sular lest minn kollox, kbir [afna u spazju]. Open-plan living u dining, k/ina fitted, boxroom, ]ew; kmamar talbanju, tliet kmamar tas-sodda doppji, terrazzin quddiem u ie[or wara. Parti mill-bejt u bl-u]u tal-lift. Prezz €129,000. ?emplu 79808405 jew 79957951.
{al Luqa
APPARTAMENTI u penthouses 225 metru kwadru, tliet kmamar tas-sodda, k/ina#living#sitting, utility.
Prezz jibda minn €104,821(Lm45,000). ?emplu 99803659 jew 79498824.
{al Qormi - San Bastjan
APPARTAMENT bi tliet kmamar tas-sodda u garaxxijiet. Prezz €83,000 u [wienet kbar 200sqm /entrali [afna u tajbin g[al kull negozju. ?emplu 99477271.
Il-Marsa
REMISSA bi tliet stalel, post ideali vi/in il-korsa. G[allbejg[ jew tpartit ma’ proprjetà. ?emplu 79259744.
I]-}ejtun, Bir id-Deheb u
Marsaskala
APPARTAMENTI b’]ew; kmamar tas-sodda jew tlieta semi-finished u garaxxijiet. Prezz minn €82,500. ?emplu 99477271.
I]-}urrieq, Bubaqra
TERRACED house kbira, erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, washroom, ]ew; terraces, ]ew; kmamar talistudju, kompluta b’garaxx ta’ 10 karozzi u ;nien ta’ 30 pied bil-bir. Prezz €338,000. ?emplu 99422082.
L-Imqabba
HOUSE of character (uncon-
verted) bi tliet kmamar tassodda. Prezz €100,000. ?emplu 99473439.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
Proprjetà
U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.
NIXTRI PROPRJETÀ
Maisonette
F’BIRKIRKARA. ?emplu 79844384.
VETTURI
BMW 320d
2006, saloon, automatic, artic green, full extras, white leather interior, 45000 miles. €19,500 o.n.o. ?emplu 99449106.
Range Rover
CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.
Kia Mentor
PETROL 1996 kundizzjoni tajba. Prezz negozjabbli. ?emplu 99025125.
AVVI}I
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Nixtri
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.
Ni]barazza
DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Tombla sheets
B’NUMRI kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com
G{ALL-BEJG{
Heidelberg Platen
10” x 15” f’kundizzjoni perfetta u mutur suzuki 100A. ?emplu 79603048.
Libsa tal-Pra/ett
TAS-subien, kulur cream, 3piece, kompluta bil-qmis u ]]arbun. Daqs ;dida, milbusa darba. Prezz €90. ?emplu 21242180.
Mejda tonda
TAL-A{MAR mastizz. Dijametru ta’ metru, [xuna ta’ 3cm u b’erba’ saqajn. Kundizzjoni perfetta. Prezz €250. ?emplu 21246324 jew 99808522.
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
Mobile kiosk
BIL-PERMESSI kollha f’kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79705588.
JIN{TIE:U
Soreda Hotel
G{ANDNA b]onn nies responsabbli li jie[du [sieb it-tindif tal-kmamar fisSoreda Hotel****. L-applikanti huma mitlubin ji;u llukanda biex jimlew applikazzjoni jew jibg[atu C.V. lis-Soreda Hotel, Triq Andrew Cunningham, ilQawra. G[al iktar informazzjoni /emplu fuq 2385 3731 bejn it-8am u d-9am jew bejn l-4pm u l-5pm.
Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
27 FOOTBALL F’G{AWDEX KAMPJONAT MELITA I DIVI}JONI
Xewkija jirb[u b’gowls fl-ewwel taqsima Sannat L................................0 Xewkija T .............................2
Xewkija Tigers b’]ew; gowls fl-ewwel taqsima ssuperaw l-isfida offruta minn Sannat Lions u re;g[u qab]u wa[edhom fl-ewwel post b’log[ba iktar minn Nadur Youngsters. Ir-reb[a tat-Tigers kienet meritata biex kisbu double fuq is-Sannatin. Kien fil-21 minuta li Xewkija fet[u l-iskor b’daqqa ta’ ras perfetta ta’ MARK CAMILLERI wara kross ta’ Joseph Azzopardi. Fis-26 minuta Nwankwo wa[du quddiem Joseph Grima falla okka]joni fa/li li jikseb iddraw. G[al dan i/-/ans mitluf, Sannat pattew qares meta fit28 minuta Xewkija rduppjaw permezz ta’ RODNEY BUTTIGIEG. G[at-tieni taqsima Xewkija ]ammew l-inizjattiva minkejja li Sannat bdew ifittxu li jer;g[u jid[lu fil-partita. Wara tliet minuti, minn pass ta’ Buttigieg, Xerri g[adda tajjeb fuq il-lemin bix-xutt kross tieg[u jg[addi g[oli. Sannat wie;bu fl-14-il minuta b’korner ta’ Petriaggi u daqqa ta’ ras ta’ Noel Borg ikklerja minn fuq il-linja minn Josmar Vella. Xewkija g[arfu jikkontrollaw tajjeb u mad-90 minuta minn korner ta’ Chris
Camilleri, John Camilleri birras xe[et ftit barra. Sannat L: A. Brignioli, P.
Buttigieg, A. Debono, F. Debono, M. Formosa (J. Buttigieg), J. Agius, N. Borg, M. Muscat, D. Mercieca, D. M. Petriaggi, E. Nwankwo. Xewkija T: J. Grima, M. Xerri, Js. Vella, M. Hrusba, J. Cefai, C. Bugeja, J. Azzopardi (P. Rapa), R. Buttigieg (F. L. Galea), C. Camilleri, J. Camilleri, M. Camilleri (I. Mifsud). Referee: Mario Apap SK Victoria fit-tielet post
SK Victoria W....................3 G[ajnsielem........................1
SK Victoria Wanderers kisbu reb[a importanti li biha qab]u fit-tielet post tal-klassifika. Minkejja li r-Rabtin kellhom xi tibdil po]izzjonali, kienu a[jar mill-avversarji fejn minkejja li sabu ru[hom minn ta[t, ftit [adu [in biex dawru r-ri]ultat. G[ajnsielem sofrew telfa o[ra biex issa baqg[u jokkupaw l-a[[ar post tal-klassifika u huma l-uni/i li g[adhom ming[ajr reb[a. G[alihom iddebutta l-Albani] Jurgen Tashi. Fl-20 minuta l-Wanderers resqu ferm vi/in il-vanta;; meta Sanchez Estrada evita l[ar;a ta’ Sammut u mill-pass tieg[u Mercieca pprova g[al
Kif jinsabu I Div L R D T F K Pt Xewkija T 10 Nadur Y 9 SK Victoria W10 Xag[ra Utd 9 Sannat L 10 Victoria H 10 G[ajnsielem 0
7 2 1 24 7 1 1 31 4 5 1 20 4 3 2 14 3 1 6 9 1 2 7 10 0 2 8 14
9 23
15 22 13 17 13 15 16 10
25 5 31 2
;ewwa i]da providenzjali kien l-intervent ta’ Stefan Azzopardi li kklerja minn fuq il-linja. G[at-tieni taqsima G[ajnsielem bdew tajjeb fejn wara seba’ minuti fet[u l-iskor b’daqqa ta’ ras ta’ JOSEF XERRI wara korner ta’ Jason Portelli. Ir-reazzjoni Rabtija kienet immedjata u tliet minuti wara akkwistaw id-draw meta minn kross ta’ David Monday, JOSEPH VELLA ]markat xe[et ;ewwa. Fid-19-il minuta SK Victoria qalbu r-ri]ultat meta Sanchez Estrada qassam lura lejn KENNETH MERCIECA li da[al bil-;irja u b’xutt filbaxx re;a’ skorja kontra l-ekstim tieg[u. Fis-37 minuta SK Victoria a//ertaw mit-tliet punti meta Adesina ]marka lil EDINSON SANCHEZ ESTRADA li wara li evita l[ar;a ta’ Sammut, b’xutt angulat tefa’ f’lasti vojta. Fl-44 minuta g[al fawl ta’ Jonathan Grech fuq Ajibade
Joseph Vella fl-a[[ar dehra tieg[u ma’ SK Victoria W f’dan l-ista;un qabel jissie[eb ma’ Nadur Y
Adesina, SK Victoria ng[ataw penalty fejn wara t-tke//ija tal-istess difensur Grech, mill11-il metru l-istess Ajibade Adesina ra lil Richard Sammut isalvalu parzjalment u mir-rebound Steve Dimech kompla lejn l-istess Adesina li ra r-rovexxjata tieg[u tispi//a ftit g[oli. SK Victoria W: F. Vella, S.
Kif jinsabu II Div L R D T F K Pt
KAMPJONAT MELITA II DIVI}JONI
Ker/em iktar vi/in it-titlu
Ker/em A.. ...........................5 Qala Saints. ..........................2
Ker/em Ajax approfittaw bis-s[i[ mit-telfa ta’ Oratory fil-log[ba ta’ qabel biex issa fet[u vanta;; ta’ 12-il punt f’ras il-klassifika. Protagonista g[al Ker/em re;a’ kien lattakkant ]ag[]ug[ Malcolm Vella li kiseb doppjetta o[ra u sa[[a[ postu fl-ewwwel post tal-lista tal-aqwa skorers b’g[axar gowls. Qala fet[u l-iskor fit-18-il minuta minn DANIEL CUTAJAR li wa[du quddiem Courtney Mercieca ma falliex b’daqqa ta’ ras. Fil-31 minuta s-Saints komplew jissorprendu fejn g[al fawl ta’ Michael Tabone fuq John Rapa, ng[ataw penalty li minnu MARIO MIFSUD irdoppja. Fit-tieni taqsima, fis-16-il minuta Ker/em naqqsu l-iskor b’xutt mill-vi/in ta’ MALCOLM VELLA u fis-27 minuta kisbu d-draw meta t-tentattiv tas-sostitut Alvin Grech kien imblukkat u approfitta MALCOLM VELLA li b’xutt fil-baxx kiseb doppjetta.
}ew; minuti biss wara l-Ajax qalbu r-ri]ultat bi freekick angulat ta’ JEAN PAUL MIZZI u fis-26 minuta a//ertaw mit-tliet punti meta MARLON MAMO g[eleb lil Buttigieg. Dan ma kienx bi]]ejjed g[ax ]ew; minuti fuq il-[in JOSEF DEBRINCAT b’xutt mill-isba[ minn tarf il-kaxxa ssi;illa dan issu//ess ta’ Ker/em. Ker/em A: C. Mercieca, F.
Camilleri, M. Vella, C. Attard, M. Tabone, L. Camilleri, M. Mamo (J. Debrincat), M. Vella, J.P. Mizzi (K. Mifsud), S. Rais, J. Mercieca (A. Grech). Qala S: F. Buttigieg, G. Cefai, M. Zerafa (M. Buttigieg), M. Mifsud, M. Bonello, P.A. Attad, D. Cutajar, C. Portelli, D. Borg, D. Abela, J. Rapa. Referee: Anton Zammit Double g[al Spurs
}ebbu; R..............................0 St Laurence S.......................4
Kif kien mistenni St Lawrence Spurs akkwistaw double fuq }ebbu; Rovers u re;g[u la[qu lil Oratory Youths fit-tieni post. }ebbu;
Rovers bi problemi ta’ formazzjoni ni]lu g[al din il-partita b’disa’ plajers biss fejn g[alihom iddebutta Joel Attard (eks-SK Victoria Wanderers). Fil-35 minuta Spurs kienu sfortunati meta Lauran Pisani kellu freekick li spi//a malmimduda. Fis-37 minuta finalment fet[u l-iskor b’daqqa ta’ ras ta’ DANIEL MICALLEF u ]ew; minuti wara rduppjaw permezz ta’ FABIAN CINI. Fit-tieni taqsima l-andament baqa’ l-istess fejn fis-17-il minuta Jonathan Micallef kien sfortunat meta l-lob tieg[u ssupera lil Bajada i]da l-ballun spi//a mal-lasta u mbag[ad freekick ta’ Gotthard Conti spi//a mallasta. Fit-28 minuta St Lawrence kabbru l-vanta;; meta JONATHAN MICALLEF ]markat filkaxxa xe[et ;ewwa. }ew; minuti wara Spurs g[amluhom erbg[a minn NICHOLAS MICALLEF. Ma’ tmiem il-partita
Gatt, C. Sciortino, D. Monday, E. Bugeja, F. Magrin, A. Adesina, K. Mercieca, L. Dimech (S. Dimech), E. Sanchez Estrada, J. Vella. G[ajnsielem: R. Sammut, R. Grima, J. Attard, J. Portelli (D. Hili), J. Xerri, S. Azzopardi (J. Azzopardi), J. Grech, P. Camilleri, C. Tabone (A. Attard), J. Buttigieg, J. Tashi. Referee: Emmanuel Grech
konklu]joni angulata ta’ John Paul Grima spi//at mal-lasta. }ebbu; R: D. Bajada, J. Hili,
J. Attard, C. Azzopardi, M. Buttigieg, K. Hili, F. Attard, C. Hili, N. Mercieca. St Lawrence S: D. Buttigieg, L. Buttigieg, J. Micallef (W. Portelli), F. Grima, L. Pisani J. Thewma), G. Conti (S.Cauchi), N. Micallef, J. P. Grima, L. Grima, D. Micallef, F. Cini. Referee: Paul Apap
Ker/em A 11 10 1 0 44 7 Oratory Y 10 6 1 3 24 13 St Lawrence S10 6 1 3 20 12 Munxar F 10 4 2 4 15 12 }ebbu; R 10 4 0 6 11 28 Qala S 11 2 1 8 12 27 G[arb R 10 1 0 9 9 36
31 19 19 14 12 7 3
ri]ultat b’azzjoni personali ta’ FRANCESCO CINI. Fil-31 minuta G[arb akkwistaw iddraw meta wara pass ta’ Bartolo, ALAN CINI [arab tajjeb u b’xutt fil-baxx g[eleb lil Grima. Imma fid-39 minuta ALAN CINI [a rebound tfuq tentattiv ta’ Joseph Muscat u L-ewwel punti mill-vi/in kompla f’lasti vojta Oratory Y.............................1 g[al doppjetta personali li G[arb R. ..............................2 rrizultat ukoll de/i]iva g[atFinalment anke g[al G[arb tim tieg[u. Fit-42 minuta lRangers immexxija mill-kow/ Youths tke//ielhom Ruben Louis Grech, waslu l-ewwel Mercieca wara li kien muri tpunti u l-ewwel reb[a taltieni karta safra. kampjonat meta b’sorpri]a Oratory Y: K. Grima, M. kbira g[elbu lil Oratory Cremona, M. Grech, A. Debrincat, J. Attard, A. Sacco (C. Youths li jinsabu fit-tieni Xuereb), F. Cini (D. Lautier), C. post. Sa tmiem it-taqsima ]-]ew; Cardona, R. Mercieca, J. Galea, J. Grech (S. Attard). goalkeepers Kenny Grima u G[arb R: J. Xiberras, M. Joel Xiberras rari kienu Saliba , L. Mizzi, A. Mizzi (R. impenjati. Camilleri), C. Muscat, C. It-tieni taqsima kienet iktar Mercieca, R. Vella, C. Attard (T. movimentata fejn fuq kollox Bartolo), J. Portelli, J. Muscat (A. waslu t-tliet gowls. Fit-23 Portelli), A. Cini. minuta Oratory ]blukkaw irReferee: Reno Refalo
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
28 Sport BOWLING
Il-leaders Ramis jibqg[u fil-qu//ata
Fi tmiem il-;img[a ng[ata bidu g[all-ista;un talMountain Bike fuq art mimlija blat f’Pembroke fejn saru tlielaq g[al diversi kategoriji. Il-kategorija Elite intreb[et minn Etienne Bonello segwit minn Maurice Formosa (ritratt) u Jason Vella. Bonello spi//a rebbie[ f’51 minuta u 56 sek. Fil-kategorija tan-nisa kien hemm ir-ritorn ta’ Stephania Magri li g[amlet l-4 dawriet fi 42 minuta u 10 sek segwita minn Claire Aquilina u Donatelle Camilleri. Cliff Sultana reba[ il-kategorija sport b’wirja mill-aqwa quddiem Eman Scicluna u Keith Schembri waqt li Kevin Muscat reba[ il-Masters quddiem l-G[awdxi Louis Debattista. It-ti;rija li jmiss se ssir fil-Mi]ieb fit-12 ta’ Frar.
Il-leaders Ramis iddefendew l-ewwel post tal-klassifika b’reb[a ta’ 6-2 fuq St. James Hostpital (ex HSBC). Intant, i/-champions okmalta.com g[elbu lil Malta Int. Airport filwaqt li J. Grima & Co. g[elbu lil Rogantino. Okmalta.com ukoll g[andhom 14-il punt daqs Ramis filwaqt li l-eqreb rivali ta’ dawn it-tnejn huma Turu’s Knights. F’partiti o[ra Supreme kisbu reb[a massima fuq The Clan filwaqt li l-uniku draw tal;urnata kien dak bejn Turu’s Knight u Fina. Okmalta.com irre;istraw ittieni reb[a konsekuttiva hekk kif g[elbu lil Malta Int. Airport. Fl-ewwel ;urnata talkampjonat dawn kienu reb[u 6-2 kontra J.Grima & Co. MIA ma kellhom l-ebda reazzjoni g[all-qawwa ta’ okmalta.com li bnew vanta;; kbir sa mill-bidu tal-partita. Simon Burke ta’ okmalta.com ;ie nominat b[ala l-aqwa bowler maskili tal-;img[a u dan, wa[du ;ab 649 punt. Intant, MIA g[ad
iridu ji;bru punt dan lista;un. Tim ie[or li reba[ ]ew; partiti minn daqstant log[biet hu dak ta’ J. Grima & Co. Wara li g[elbu lil okmalta.com, reb[u bi skor massimu kontra Rogantino. J. Grima & Co. Ma kellhomx diffikultà biex jeg[lbu lillavversarji u kien biss fit-tieni log[ba meta Rogantino offrew sfida denja lill-avversarji tag[hom i]da xorta wa[da ma ;abux punti. Ramis, leaders tal-kampjonat, rebbie[a bi skor ta’ 62 fuq St. James Hospital flewwel partita, reb[u bi skor massimu kontra MIA. Ramis fet[u l-iskor reb[u l-ewwel ]ew; log[biet u St. James Hospital naqqsu d-distakk fittielet log[ba i]da dan kien biss mument rari g[ax minn hawn ‘il quddiem Ramis iddefendew tajjeb il-vanta;; biex [ar;u rebbie[a. Wara li tilfu 8-0 fl-ewwel partita kontra Fina, Supreme irritornaw g[ar-reb[ b’reb[a ta’ 6-2 fuq The Clan.
Supreme fe[tu l-iskor i]da The Clan malajr wetqqu reazzjoni u ;abu d-draw. Fl-a[[ar log[ba de/i]iva kienu The Supreme li reb[u l-log[ba. Fl-a[[ar partita tal-;img[a dik bejn Turu’s Knights u Fina spi//at fi draw ta’ 4-4. Turu’s Knights bdew tajjeb u fet[u l-iskor u Fina ;abu ddraw e]attament wara. Minbarra li ;abu d-draw, Fina reb[u wkoll it-tielet log[ba filwaqt li Turu’s Knights salvaw draw fl-a[[ar log[ba.
Kif Jinsabu I Div: Ramis – 14, okmal-
ta.com – 14, Turu’s Knights – 12, Fina – 12, J Grima & Co – 10, Rogantino’s – 8, Supreme – 6, The Clan – 2, St. James Hospital – 2, M.I.A. – 0 II Div: Gladiators – 16, Spare Me Plz – 16, Bank of Valletta – 14, X S – 10, Blasters – 8, Middlesea Insurance – 6, Blitzkrieg – 4, Vintage – 4, 4 Play – 2, Kiwis – 0
DARTS – KAMPJONATI CARLING
Marsa SM jirb[u l-isfida tal-;urnata Meta tkomplew il-kampjonati Carling organizzati mill-Malta Darts Assocation, fl-Ewwel Divi]joni, Marsa St. Micheal’s Bar reb[u l-konfront tal-;urnata, filwaqt li fit-Tieni Divi]joni, Juventutis Domus, ta]Zejtun huma leaders ;odda. Fil-konfront tal-;urnata tal-Ewwel Divi]joni, Marsa St. Micheal’s Bar, barra minn darhom, kisbu reb[a sabi[a 6-2 fuq }abbar Southcliff u baqg[u flewwel post tal-klassifika tliet punti iktar minn Floriana Ajax JS Dimech, li min-na[a tag[hom, bara minn darhom ukoll, kisbu reb[a konvin/enti7-1, fuq Mosta Shangai. L-istess ri]ultat kisbuh Paola
Wolves SC f’darhom fuq PO’s Bar, filwaqt li Caccu SC, g[amlu pass kbir lejn is-salvazzjoni, meta f’darhom g[elbu lit-team tal-Beland Band Club 6-2. Kif Jinsabu – Marsa St. Micheals Bar 31, Floriana Ajax JS Dimech 28, }abbar Southcliff 24, Paola Wolves SC 22, Caccu SC 16, Beland BC 8, Mosta Shangai 6, u PO’s Bar 1. Fit-Tieni Divi]joni l-leaders il;odda huma Juventutis Domus li g[amlu reb[a tajba g[and Manchester Conquest Bar 5-3. Dawn tal-a[[ar issa ni]lu fit-tielet post. St. Joseph BC naqsu li j]ommu l-pass, meta f’darhom ;ew draw 4-4, kontra Duke
of Conought BC u b’hekk baqg[u fittieni post, ]ew; punti ta[t il-leaders. Johnny’s Bar ]ammew il-pass, b’reb[a sabi[a 7-1, kontra t-team talqieg[ Peppi’s Bar. Reb[iet o[ra kienu ta’ Mqabba Lilly BC 6-2 fuq Bormla Bo//i Club u ta’ Xuereb Instalations fuq Cospicua Dynamos, u La Rive Sagra Familja BC 6-2 g[and Domus Piu IX. Kif Jinsabu – Juventutis Domus 29, St. Joseph BC 27, Manchester Conquest Bar 25, Johnny’s Bar 2, Domus Piu IX 22, Duke of Conouth BC 19, Mqabba Lilly BC 15, Bormla Bo//i Club 13, Xuereb Installations 13, La Rive Sagra Familja BC 11,
Cospicua Dynamos 8, Peppi’s Bar 4.
CARLING 4 A SIDE Grupp A
Floriana Ajax v KSI }abbar B 15-1 PO’s Bar B v Beland BC 5-11 Marsa SM A v Floriana Ajax DG 9-7
Grupp B
PO’s Bar A vs Mosta Shangai Paola W SC A v Floriana A SS Caccu SC vs KSI }abbar A
Grupp C
Domus Piu IX v Cospicua D Johnnys Bar vs St.Joseph BC Bormla BC vs Man. Conquest
9-7 14-2 16-0 7-9 9-7 6-10
Azzopardi jwie;eb lill-partitarji ta’ Qormi FC Il-kow/ ta’ Qormi FC Stephen Azzopardi [ass li kellu jwie;eb lill-partitarji Qriema g[al xi kummenti u opinjonijiet li dawn qed jesprimu fuq Facebook u filground dwar it-tim favorit tag[hom. Azzopardi g[amel dan fuq Facebook fil-pa;na tal-partitarji Qriema, fejn [ass li kien qed ji;i kritikat in;ustament g[ar-ri]ultati miksuba dan la[[ar. Stephen Azzopardi qal li meta da[al g[al din il-kariga sena u nofs ilu l-mira talPresident u l-Kumitat kienet
li jibdew mi]-]g[ar u g[alheklk [admu bla heda fuq in-Nursery fejn illum i[oss li g[andhom akkademja li m’hawnx b[alha f’Malta, sar progress sostanzjali fit-tim tal-minors, idda[[lu metodi ;odda ta’ ta[ri; u tnisslet aktar serjetà u dixxiplina. “Il-klabb illum mhux sitt player g[andu tieg[u imma 20 u naqqasna l-età medja tat-tim g[al 25 sena g[ax qed na[sbu g[all-futur. {ajjarna wkoll jilag[bu mag[na players internazzjonali u mhux imbarazz ta’ [addie[or...
Michael Mifsud (staqsuh x’ja[seb fuq xog[li), Cleavon Frendo, Ben Camilleri, George Mallia, Kenneth Scicluna, Steve Sultana, Triston Caruana... unur g[all-klabb,” kiteb Azzopardi li ]ied jg[id li kellu kow/is u kollaboraturi ta’ livell g[oli b[al Michael Spiteri, Charles Scerri u Steve D’Amato. Azzopardi wie;eb ukoll lil dawk li kkritikawh u li qalu li kemm ilu li telaq Steve D’Amato t-tim mar lura. Stephen Azzopardi sa[aq li tta[ri; u l-preparazzjoni tatti-
ka, lectures lill-players, g[a]la finali tat-tim u sostituzzjonijiet kien jag[milhom dejjem hu g[alkemm kif inhu xieraq kien jikkonsulta ma’ D’Amato. “Steve kien spalla imma mhux il-kow/. G[ajnuna imma mhux is-salvazzjoni. Nawgura lil Steve ikompli jirba[ ma’ Mosta. Kull kow/ g[andu b]onn l-g[ajnuna. Fla[[ar xahrejn mindu tlifna [afna log[ob we;;a’ Joseph Farrugia, spi//aw Nwoke u Duff. Din mhux l-unika ra;uni imma parti mit-tort,” qal Azzopardi li talab ukoll
sku]a ta’ xi ]balji li ammetta li seta’ g[amel kif g[amlu players, membri tal-istaff tekniku, kumitat u referees. Azzopardi g[alaq billi qal li hu dejjem kien leali lejn Qormi tant li Birkirkara kienu talbu s-servizz tieg[u qabel [atru lil Paul Zammit imma hu rrifjuta g[ax kien leali lejn Qormi. “G[alhekk kulma nitlob hu rispett u li ssupporters japprezzaw li g[andna b]onn l-g[ajnuna tag[hom fil-pro;ett kbir li qed nippruvaw inwettqu flimkien,” temm jikteb Azzopardi.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Sport 29 FORMULA 1
Alonso jista’ jisfida lir-Red Bull - Flavio Briatore L-imprenditur Taljan Flavio Briatore, li fil-passat kien involut fil-Formula 1 qal li jemmen li s-sewwieq tal-Ferrari, Fernando Alonso hu kapa/i jisfida lir-Red Bull, spe/jalment li/-champion Sebastian Vettel. Bla dubju, Red Bull jibdew l-ista;un b[ala l-favoriti wara li ddominaw g[al matul dawn l-a[[ar sentejn fejn minbarra li s-sewwieq tag[hom Vettel spi//a b[ala champion, huma reb[u wkoll it-titlu tal-Kostrutturi. Il-Ferrari spi//aw fit-tielet post fil-klassifika talKostrutturi filwaqt li Alonso spi//a fir-raba’ post wara Vettel, Button u Mark Webber. Fil-kummenti
tieg[u Briatore qal, “Red Bull se jibdew b’vanta;; u matul dawn l-a[[ar xahrejn [admu tajjeb biex itejbu lkarozzi. Jekk fil-bidu talkampjonat Alonso juri li ma tantx hu bog[od mir-Red Bull nemmen li kapa/i jissielet g[at-titlu.” Rigward l-ista;un li g[adda Briatore qal li g[al tim tal-kalibru tal-Ferrari lista;un kien wie[ed di]appuntanti i]da fakkar ukoll li Felipe Massa kien g[adu ;ej minn injury u din setg[et affetwat il-prestazzjonijiet tas-sewwieq. Ir-relazzjoni tajba li hemm bejn Briatore u Alonso mhijiex wa[da sigrieta u ftit taxxhur ilu Briatore sa[ansitra
stqarr li jemmen li ssewwieq Spanjol hu a[jar minn Vettel. Ftit tal-;img[at ilu lPresident tal-Ferrari, Luca Montezemolo wkoll qal li din is-sena kemm Alonso kif ukoll Massa jridu joffru sfida aktar denja lir-Red Bull. TORO ROSSO – Toro Rosso [abbru li l-karozza l;dida se tkun ]velata fis-6 ta’ Frar. Il-pre]entazzjoni ta’ dan il-mudell ;did se ssir f’Jerez fi Spanja, jum qabel ma jibdew it-testijiet. Daniel Ricciardo u JeanEric Verge, flimkien mal-kap tat-tim Franz Tost u dDirettur Tekniku Giorgio Ascanelli se jkunu qed jattendu g[al din il-pre]entazzjoni.
FUTBOL INGLI}
Tottenham se jibnu grawnd ;did
Tottenham g[amlu pass ie[or importanti biex jibnu grawnd ;did e]att [dejn White Hart Lane. Matul dawn l-a[[ar xhur Tottenham ma ng[atawx id-dritt li jibdew ju]aw l-istadium Olimpiku u b’hekk id-diri;enti tal-klabb bdew b’[idma bla waqfien biex jibnu grawnd ;did. Tottenham [adu l-a[bar tajba li s-Sindku ta’ Londra Boris Johnson se jg[in finanzjarjament lil Tottenham biex dawn jibnu grawnd li se jkun jesa’ madwar 56,000 persuna. Dwar din l-a[bar, i/-chairman ta’ Spurs, Daniel Levy qal li l-klabb japprezza g[ajnuna daqstant importanti ming[and il-Kunsill ta’ Haringey. “Minn dejjen g[edna li ninvestu fi grawnd dejjem jekk naraw g[ajnuna min-na[a talGvern u fortunatament dan sar. Irridu li l-grawnd il-;did ikun simbolu ta’ era ;dida ta’ dan il-klabb li matul dawn la[[ar snin g[amel passi ta’ ;gant ‘il quddiem,”qal Levy. Min-na[a tag[ha l-kap talKunsill ta’ Haringey, Claire Kober qalet li l-Kunsill minn
Dehra artistika tal-grawnd il-;did ta’ Tottenham
dejjem wieg[ed li se jg[in lil Tottenham biex il-klabb jibqa’ jilg[ab bil-belt ta’ Tottenham. “Irridu li fiz-zona ta’ Tottenham jkun hawn impjiegi ;odda u rridu li nattiraw diversi investituri,” kompliet tispjega Kober. Hu mifhum li Tottenham se jing[ataw madwar 3.5 miljun lira sterlina biex dawn ikunu investiti fil-grawnd il-;did. CHELSEA – Chelsea, dan la[[ar ippubblikaw ir-rapporti finanzjarji u minn dawn ir-rapporti jidher bi/-/ar li t-telf li sar minn kemm il-klabb ilu ta[t Roman Abramovich tela’ g[al dak ta’ 620 miljun lira sterlina.
Il-Kap E]ekuttiv Ron Gourlay ]vela li matul is-sena li g[addiet il-klabb irre;istra telf ta’ madwar 67.7 miljun lira sterlina. {afna minn dan it-telf wasal min[abba t-tibdil ta’ kow/ li se[[ matul is-sajf li g[adda fejn tke//a Ancelotti u minfloku n[atar Villas-Boas ta’ Porto. Ta’ min jinnota li f’Jannar tal2011 Chelsea [allsu s-somma ta’ 71 miljun lira sterlina g[al attakkant ta’ Liverpool, Fernando Torres. Minbarra Torres, Chelsea akkwistaw lil Juan Mata, Romelu Lukaku, Raul Meireles, Oriol Romeu u Thibaud Courtois g[as-somma totali ta’ madwar 65 miljun lira sterlina.
Flavio Briatore (xellug) flimkien ma’ Fernando Alonso meta dawn it-tnejn kienu ja[dmu ma’ Renault
Crespo jattira l-akbar somma Hernan Crespo sar l aktar plejer tal - mument fil - kampjonat Indjan li se jibda x - xahar id - die[el meta l - Ar;entin inbieg[ g[al $840 , 000 f ’ irkant ta ’ plejers u kow/is li sar ilbiera[ . Crespo nxtara minn Barasat tal - Premier League Soccer li hu kam pjonat mibni fuq il - mudell tal - cricket Twenty20 tour nament li tant kien su//ess u hu skedat li jintlag[ab bejn il - 25 ta ’ Frar u t - 8 ta ’ April fl - istat tal - Punent ta ’ Bengal . L - idea ta ’ rkant tal - ple jers ittie[det mis - su//ess ta ’ numru ta ’ kampjonati ta ’ klabbs ba]ati fil - pajji] . Id - difensur Taljan Fabio Cannavaro , rebbie[ tat Tazza tad - Dinja fl - 2006 , inxtara minn Siliguri g[al $830 , 000 waqt li l - Fran/i] Robert Pires ( $800 , 000) , in - Ni;erjan Jay - Jay
Okocha ( $550 , 000) u l - eks plejer ta ’ Liverpool Robbie Fowler ( $530 , 000) sie[bu lil Howrah , Durgapur u Kolkota rispet tivament . {ames klabbs bejni ethom nefqu kwa]i $7 miljuni fejn kull wie[ed xtara plejer ‘ ikona ’, ]ew; plejers barranin u kow/ . Howrah se jkollhom l aktar kow/ li se jiswa flus fil - kampjonat wara li [allsu $240 , 000 g[all - eks difensur /entrali tal Portugall Fernando Couto . L - eks kow/ tan - Ni;erja Samson Siasia ( Durgapur) u l - I]landi] Teitur Thordorson ( Barasat) it tnejn inbieg[u g[al $2 1 0 , 000 waqt li l - eks manager ta ’ Manchester City u Sunderland Peter Reid ( Kolkota) u Marco Etcheverry ( Siliguri) tal Bolivja nbieg[u g[al $200 , 000 kull wie[ed .
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
30 Sport U*BET FA TROPHY
Illum jitilg[u l-poloz tal-kwarti tal-finali
Lewis Hamilton (it-tieni mix-xellug) u Jenson Button (it-tielet mix-xellug) u t-test drivers [dejn il-karozza l-;dida MP4-27
FORMULA 1
McLaren jippre]entaw il-karozza l-;dida McLaren ippre]entaw ilkarozza l-;dida li biha se jikkompetu waqt l-ista;un li ;ej li jibda f'Marzu li ;ej. I/champion tal-2008, Lewis Hamilton kixef il-li]ar minn fuq il-mudell MP4-27 u flewwel kummenti li ta Hamilton qal, “Irran;ajna lmirja biex naraw daqsxejn a[jar. Nittama li Felipe (Massa) jkun kuntent b'dan larran;ament.” Dan il-kumment ironiku Hamilton g[addieh filkonfront tas-sewwieq talFerrari Felipe Massa li matul l-ista;un li g[adda kemm -il darba [abat ma' Hamilton. Button, minn na[a tieg[u fa[[ar [afna d-disinn talkarozza u qal li se tkun wa[da mill-isba[ karozzi dan l-ista;un. “:eneralment meta jkollok karozza li tidher daqshekk tajba fil-verità tkun tajba,” kompla jg[id Button. Hamilton u Button, lista;un li g[adda reb[u tliet
Grand Prix kull wie[ed i]da kienu r-Red Bull li reb[u lkampjonat grazzi g[addominanza ta' Vettel. IlMcLaren ilhom mill-1998 ma jirb[u t-titlu tal-Kostrutturi u sena ilu spi//aw b[ala runners-up. Sena ilu, Whitmarsh, kap tal-Mclaren kien qal li l-i]ball prin/ipali li g[amlu lMcLaren kien li waqt il-fa]i tat-testing ta' qabel l-ista;un u meta sar xi tibdil waqt lista;un ir-ri]ultati bdew ikunu a[jar. :img[a o[ra jibda t-testing f'Jerez fi Spanja u din iddarba s-sewwieqa talMcLaren se jiffokaw malewwel biex jibdew fuq is-sieq it-tajba u jibdew jisfidaw mill-ewwel lir-Red Bull. Intant, il-kap tal-McLaren, Martin Whitmarsh fa[[ar ilkarozza i]da qal li din ilkarozza tibqa' biss fl-istorja jekk tikseb su//ess. “Ma rridux li nag[mlu l-
istess ]ball li g[amilna fixxitwa li g[addiet u rridu nibdew tajjeb mal-ewwel,” qal Whitmarsh. Il-kampjonat jibda fit-18 ta' Marzu bl-ewwel Grand Prix jkun fl-Awstralja. Ta’ min jinnota li din is-sena se jkun hemm sitt sewwieqa li ;ieli reb[u t-titlu. Dawn huma Hamilton, Button, Schumacher, Alonso, Raikkonen u /-champion attwali Vettel. Dwar dan Hamilton qal, “Hi [a;a sabi[a li jkollok din it-tip ta' kompetizzjoni. Nittamaw biss li fi tmiem lista;un ma jkunx hemm champion ;did ie[or fostna. Minkejja li lilna s-sewwieqa [a;a b[al din timmotivana, hi [a;a tajba wkoll g[allisport tal-Formula 1 in;enerali kif ukoll g[allpartitarji li matul dawn la[[ar sentejn kellhom jaraw lil Vettel jiddomina millbidu sal-a[[ar.”
TRASFERIMENTI
MFA
Saha ma' Tottenham
Buttigieg u Busuttil ma t[allsux
Tottenham [abbru li akkwistaw lill-attakkant ta' Everton Louis Saha b'xejn u dan iffirma kuntratt ta' sena u nofs mat-tim ta' White Hart Lane. Minn na[a l-o[ra, Steven Pienaar re;a' ng[aqad ma' Everton ming[and Spurs fuq self. Pienaar kien ilu biss sena ma' Tottenham i]da qatt ma sab postu mal-ewwel 11 ta' Harry Redknapp. Saha, li g[andu 33 sena se jkun sostitut ta' Emmanuel Adebayor u Jermain Defoe min[abba li Roman Pavlyuchenko jidher li tilef postu sew mal-iSpurs. Everton ;abu lill-attakkant ta' Rangers, Nikica Jelavic biex jie[u post l-eks attakkant ta' Man Utd u g[al dan [allsu
s-somma ta' madwar 5.5 miljun lira sterlina.
RYO MIYAICHI – Bolton [abbru li akkwistaw lil Ryo Miyaichi ta' Arsenal b'self sa tmiem l-ista;un. Il-midfielder :appuni] ing[aqad ma' Arsenal f'Jannar u mar ma' Feyenoord b'self matul it-tieni parti tal-ista;un li g[adda. Miyaichi jista' jiddebutta ma' Bolton nhar is-Sibt kontra Norwich. LEEDS – Leeds ke//ew lill-kow/ Simon Grayson wara li Leeds tilfu bi skor ta' 4-1 kontra Birmingham fi tmiem il-;img[a. Leeds qeg[din fl-10 post talklassifika ta' The Championship.
L-eks kow/ nazzjonali John Buttigieg u l-assistent tieg[u Carmel Busuttil g[adhom ma t[allsux mill-MFA minkejja li d-data fissa biex isir il-[las kienet dik tal-31 ta' Jannar. Buttigieg u Busuttil, matul il;img[a li g[addiet resqu protest ;udizzjarju u f'dan il-protest kien hemm /ar u tond li l-[las kellu jsir sal-31 ta' Jannar. L-MFA, hekk kif saret taf b'dan il-protest ikkuntattjat minnufih lil dawn it-tnejn u ;ie ffirmat ftehim li l-[las kellu jsir sa nhar it-Tlieta, liema [las baqa’ ma sarx min[abba li lMFA baqg[et ma kkuntattjatjx lil Buttigieg u Busuttil. Aktar ]viluppi dwar dan ilka] ikunu mag[rufa x'aktarx illum waqt l-ewwel Kunsill :enerali tal-MFA li se jsir fis1pm.
Illum, fis-1pm, ;ewwa lkwartieri tal-MFA jitilg[u lpoloz tal-kwarti tal-finali talU*BET FA Trophy. It-tmien timijiet li fadal huma l-holders Floriana, Pietà, Mosta, Qormi, Valletta, St. George’s, {amrun u Hibernians. Fir-rawnd pre/edenti Pietà umiljaw lil Marsaxlokk bi skor ta’ 5-1 filwaqt li Mosta g[elbu lill-uniku tim G[awdxi li kien fadal f’din ilkompetizzjoni, dak ta’ Xewkija, bi skor ta’ 3-1. Reb[a kbira o[ra li kienet irre;istrata f’dan ir-rawnd kienet dik ta’ Qormi fuq Mellie[a. Dawn tal-a[[ar tilfu bi skor ta’ 5-0. I/-champions
Valletta wettqu rimonta kontra Sliema u wara li qalg[u ]ew; gowls skurjaw [amsa. {amrun wettqu sorpri]a u eliminaw lil Birkirkara b’reb[a ta’ 3-2 filwaqt li lholders Floriana g[elbu 1-0 lil Balzan. Reb[a fa/li kienet dik ta’ Hibs fuq Rabat Ajax fejn ittim ta’ Mark Miller reba[ 5-0. L-uniku partita li ;iet de/i]a bl-g[oti tal-penalties kienet dik bejn St. George’s u Lija Athletic. St. George’s reb[u 5-4. Il-kwarti tal-finali se jintlag[bu bejn il-25 u s-26 ta’ Frar.
FUTBOL INGLI}
Terry ji/[ad l-akku]a ....Il-ka] jinstema’ f'Lulju Il-captain ta' Chelsea John Terry /a[ad l-akku]i li dan allegatament g[adda xi kummenti razzisti fil-konfront tad-difensur ta' Queens Park Rangers, Anton Ferdinand f'partita li kienet intlag[bet f'Ottubru li g[adda. Il-ka] se jinstema' f'Lulju li ;ej u dan ifisser li Terry se jie[u sehem fl-Euro 2012 malIngilterra u x'aktarx se jkun hu li jmexxi t-tim waqt l-edizzjoni li se ssir fl-Ukrajna u filPolonja. G[all-ka], li jista' jdum g[addej [amest ijiem, se jkun hemm ukoll pre]enti Anton Ferdinand. Kienu l-avukati ta' Terry li /a[du l-akku]a min[abba li Terry ma attendiex g[as-smig[ tal-ka] fil-Qorti ta' Westminster. “Ladarba ntg[a]let data talka] Terry issa se jiffoka fuq ilklabb u fuq l-Ingilterra. Ilklijent tieg[i minn dejjem sostna li qatt ma g[adda rimarki razzisti. Terry kien
ixxukkjat u ddisgustat blakku]i li g[amel Ferdinand. Terry qatt ma g[adda kummenti ta' dan it-tip matul ilkarriera kollha tieg[u,” qal lavukat ta' Terry. Terry jista' je[el multa ta' 3,900 lira sterlina jekk dan jinstab [ati u minkejja li din issomma mhi xejn ikkumparata mal-paga li g[andu Terry, dan jista' jitlef diversi sponsorships. Il-kow/ ta' Chelsea, Andres Villas Boas qal li hu lest li jserra[ lil Terry jekk dan ikollu b]onn xi ]mien ma jilg[abx biex jirriffletti dwar dak kollu li ;ara. Matul dan l-ista;un, filPremier League kien hemm ka] simili g[al dak ta' Terry li qajjem kontroversja s[i[a. Lattakkant ta' Liverpool Luis Suarez allegatament g[adda xi kummenti razzisti fil-konfront tad-difensur ta' Man Utd Patrice Evra u l-eks plejer ta' Ajax, minbarra li kien immultat, ;ie sospi] g[al tmien partiti.
John Terry (lemin) u Anton Ferdinand ta' QPR waqt il-partita li kienet intlag[bet f'Ottubru li g[adda.
IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
Sport 31 FUTBOL
L-akbar tra;edja fl-istorja tal-futbol E;izzjan Aktar minn 73 persuna mietu waqt irvellijiet li se[[ew wara partita tal-kampjonat u li ;ew deskritti mill-Ministru tas-Sa[[a, Hesham Sheiha b[ala 'l-akbar tra;edja flistorja tal-futbol E;izzjan'. 1,000 persuna ndarbu u madwar 75 tilfu [ajjithom f'dawn l-in/identi li se[[ew flIstadium ta' Port Said flE;ittu, wara t-tmiem ta' log[ba tal-kampjonat. Il-partita kienet bejn AlMasry u Al Ahli, b'dawn tala[[ar jitilfu bl-iskor ta' 3-1. Mat-tmiem is-sapporters li kienu fl-istands dehru qed ji;ru b'mod sfrenat wara l-plejers ta' Al Ahli. Wie[ed mill-plejers iddeskriva dak li se[[ l-Erbg[a filg[axija b[ala gwerra, u ]gur li mhux xeni ta' sports. Dawk li kienu pre]enti waqt il-partita qalu li l-inkwiet beda meta l-partitarji tal-Al-Ahli [ar;u banners b'offi]i filkonfront tal-avversarji tag[hom u partitarju ta' AlAhli qabe] fil-grawnd b'[adida
kbira f'idejh biex jattakka lillplejers tat-tim ta' kontrih. Hekk kif raw dan, ilpartitarji ta' Al-Masry ukoll qab]u fil-grawnd biex jattakkaw lill-plejers tal-AlAhli u wara attakkaw lillpartitarji tat-tim ta' kontrihom. Mohamed Hussein Tantawi, Kap tal-Kunsill Militari bag[at ]ew; helikopters biex ji;bru lin-nies mejta u dawk imwe;;g[in. Albadry Farghali, membru talParlament attakka lill-uffi/jali u lill-forzi tas-sigurtà talli [allew dan id-'di]astru' jse[[ u akku]a li dawn g[ad g[andhom relazzjonijiet malGvern ta' Hosni Mubarak li tilef it-tmexxija madwar sena ilu. “In-nies ta' Mubarak g[adhom imexxu u dan kollu sar min[abba fihom. Fejn hu lGvern?,” qal Albadry Farghali. Skont rapporti diversi partitarji kellhom fil-pussess tag[hom imwies u dan ikompli juri n-nuqqas ta' sigurtà li hemm f'grawnds fl-
Plejers jippruvaw ja[arbu mill-grawnd waqt il-protesti li saru wara l-log[ba
Afrika ta' Fuq. Il-vjolenza fil-futbol flAfrika ilha teskala u matul la[[ar sena din la[qet livelli kbar. Skont l-ewwel rapporti lkampjonat E;izzjan se ji;i
sospi]. Intant, log[ba o[ra fil-Kajr, dik bejn Zamalek u AlIsmailiya ;iet imwaqqfa mirreferee hekk kif numru kbir ta' partitarji bdew ja[arqu
partitjiet tal-grawnd hekk kif bdew jitolbu li l-partita ti;i kan/ellata min[abba li dak li kien g[adu kemm se[[ wara lpartita bejn Al-Masry u Al Ahli.
FOOTBALL TALJAN
FOOTBALL INGLI}
Draw e//itanti bejn Inter u Palermo
Arsenal mi]muma minn Bolton
Palermo salvaw punt barra minn darhom kontra Inter f'partita li offriet tmien gowls. Wara li Palermo marru filvanta;; permezz ta' MANTOVANI, MILITO ;ab id-draw. Fit-tieni taqsima MICCOLI po;;a lil Palermo fil-vanta;; i]da MILITO skurja tnejn biex g[amilhom 3-2. MICCOLI re;a' wie;eb fis-66 minuta u MILITO skurja r-raba' gowl tieg[u. Hekk kif deher li Inter se jirb[u 4-3, MICCOLI g[aqqad hat-trick biex salva
draw. Ta min jg[id li gowl ta' Milito kien offside. Intant, Milan tilfu 2-0 barra minn darhom kontra Lazio. HERNANES feta[ l-iskor fis77 minuta u ROCCHI issi;illa kollox fil-85 minuta. Cagliari reb[u 4-2 kontra Roma ;ewwa Sardinja. Lewwel taqsima intemmet 2-2 u gowls ta' RIBEIRO u EKDAL fit-tieni taqsima taw it-tliet punti lil Cagliari. F'partiti o[ra Napoli ;ew mi]muma 0-0 f'darhom kontra Cesena filwaqt li Udinese reb[u 2-1 kontra
Lecce bil-gowl de/i]iv ikun skurjat minn DI NATALE. Min[abba maltemp qawwi ;ew posposti l-partiti bejn Siena u Catania, Bologna u Fiorentina u Atalanta kontra Genoa.
Ri]ultati
Cagliari v Roma Inter v Palermo Lazio v Milan Napoli v Cesena Udinese v Lecce Illum Novara v Chievo
4-2 4-4 2-0 0-0 2-1
Arsenal ;ew mi]muma fi draw ta' ming[ajr gowls barra minn darhom kontra Bolton. Dan ifisser li l-Gunners ma rnexxielhomx jaqb]u lil Liverpool u ni]lu fis-seba' post. Van Persie ta' Arsenal laqat il-lasta filwaqt li Bolton kellhom jing[ataw penalty fla[[ar minuti. Aston Villa salvaw draw ta' 2-2 f'darhom stess wara li marru ]ew; gowls minn ta[t kontra QPR. QPR fet[u liskor permezz tal-akkwist il;did ming[and Lazio, CISSE. 10 minuti wara WARNOCK tefa' l-ballun fix-xibka tieg[u stess u BENT naqqas iddistakk g[al Aston Villa. Fit-80 minuta N'ZOGBIA
g[amilhom 2-2. Newcastle reb[u 2-0 barra minn darhom kontra Blackburn u qab]u fil-[ames post minflok Arsenal u Liverpool rispettivament. Awto-gowl ta' DANN po;;a lill-Magpies fil-vanta;; u OBERTAN issi;illa kollox fid-90 minuta.
Ri]ultati
A. Villa v QPR Blackburn R. v Newcastle Bolton v Arsenal Fulham v WBA Sunderland v Norwich
3-0
Botswana v Mali Ghana v Guinea
1-2 1-1
Tazza tal-Afrika
2-2 0-2 0-0 1-1
MFA
Sospi]i tnejn tal-Premier
Uffi/jali jne[[u s-sil; fil-grawnd ta' Bologna
Il-Kummissarju tadDixxiplina tal-MFA, issospenda ]ew; plejers tal-Premier filwaqt li plejer tat-Tielet Divi]joni ;ie sospi] sena. Fagner Lins Bernardes ta' Balzan ;ie sospi] partita u b'hekk se jitlef ilpartita ta' tmiem il-;img[a kontra Birkirkara. Minn na[a l-o[ra Birkirkara se jkunu ming[ajr Ryan Scicluna li wkoll ;ie sospi] log[ba. Mill-Ewel Divi]joni ma ;ew sospi]i l-ebda plejers filwaqt li mit-Tieni Divi]joni William Camenzuli (Gudja),
Bryan Falzon (Kirkop), Keith Fenech (Mellie[a) u James Borg (San :wann) ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed. Fit-Tielet Divi]joni Fulvio Azzopardi ta' Kalkara ;ie sospi] tliet partiti filwaqt li Clayton Spiteri, wkoll ta' Kalkara, ;ie sospi] sal-31 ta' Jannar tal-2013. Plejer ie[or ta' Kalkara li ;ie sospi] tliet log[biet hu Clive Caruana. Jesmond Scicluna ta' Marsaskala u Joanathan Grech ta' Sirens ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed.
Il-{amis, 2 ta’ Frar, 2012
32 Lokali
Waqt ]jara fil-klabb tal-bo//i tal-{amrun Liberty is-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport Clyde Puli [abbar li l-Gvern g[addej bi pro;ett li permezz tieg[u qed isir titjib f’35 klabb tal-bo//i f’Malta u G[awdex. Dan il-pro;ett qed isir bil-koperazzjoni tal-Kunsill Malti g[all-Isport (KMS), il-Korporazzjoni tax-Xog[ol u t-Ta[ri; (ETC) u l-Federazzjoni Klabbs tal-Bo//i. Barra minn hekk il-Gvern g[adda wkoll 24 bi//a art b’valur kummer/jali ta’ €2.24miljun f’idejn il-Federazzjoni Klabbs tal-Bo//i li jfisser sussidju annwali fuq kiri ta’ art li jammonta g[al €113,000 lil klabbs tal-bo//i. (Ritratt> Jeremy Wonnacott, DOI)
ACTA> X’inhu ;enwin u x’inhu falz Kull sena fl-Ewropa nitilfu mat-€8 biljun min[abba lprodotti foloz li jinvadu sswieq tag[na, u din i/-/ifra dejjem tikber. Il-materja prima tal-Ewropa hi l-proprjetà intellettwali. Min jisraqha jkun qed jeqred l-impjiegi, ikisser il-kompetittività u jo[noq ilkreattività u l-innovazzjoni. Min-na[a l-o[ra, ilkonsumaturi Ewropej g[andhom ji;u protetti milleffetti, li jistg[u jkunu ta’ dannu, ta’ imitazzjonijiet u ta’ prodotti foloz li ji;u manifatturati fuq skala kbira minn operaturi bla skrupli. Il-prodotti li jaslulna permezz ta’ dawn l-attivitajiet illegali ma j;orrux mag[hom ir-responsabbiltajiet talproduttur b[all-konformità mal-istandards regolatorji, b[alma jag[mlu l-prodotti ;enwini. L-iffirmar mill-UE talACTA (Ftehim Kummer/jali Kontra l-Iffalsifikar) jidher li qed iqajjem /ertu t[assib, b’mod spe/jali fost dawk li ju]aw l-internet, forsi min[abba n-nuqqas ta’ g[arfien dwar x’jinvolvi e]attament. Ma jg[in xejn ilfatt li xi kultant l-ACTA j[alltuh mas-SOPA (Stop Online Piracy Act), il-li;i proposta fl-Istati Uniti. Din
issa twarrbet mill-Amerikani anki wara li l-Wikipedia u lGoogle ibblukkaw is-siti tag[hom g[al ;urnata s[i[a l;img[a li g[addiet, bi protesta kontriha. L-ACTA mhuwiex isSOPA. L-ACTA ma jipprevedi l-ebda regola li taqta’ l-internet li/-/ittadini. L-ACTA mhux se jwassal biex joqog[du jg[assulek liPod, il-laptop, l-emails jew ittelefon tieg[ek. Mhu se ji//ensura l-ebda sit talinternet u lanqas mhu se jtellfek milli taqsam il-files ma’ [addie[or fuq Facebook. Fil-fatt, l-ACTA ma jintrodu/i l-ebda li;i ;dida talUE, u ]gur mhux se jhedded il-libertà tal-internet. Lallegazzjoni li limplimentazzjoni tal-ACTA se tillimita b’xi mod id-drittijiet fundamentali jew il-libertajiet /ivili hi sempli/ement bla ba]i. L-ACTA hu ftehim internazzjonali – li ffirmawh anke l-Awstralja, il-Kanada, il-:appun, il-Korea, ilMessiku, il-Marokk, New Zealand, Singapor, l-I]vizzera u l-Istati Uniti – li g[andu x’jaqsam mal-pro/eduri u lmi]uri biex regoli li di;à je]istu fl-Ewropa, ikunu jistg[u ji;u infurzati.
minn Martin BUGELLI Kap tar-Rappre]entanza tal-Kummissjoni Ewropea f’Malta
Huwa jag[ti g[odda liddetentur tad-drittijiet talproprjetà intellettwali biex jilqa’ kontra attivitajiet ta’ ffalsifikar fuq skala kbira. Iddetenturi Ewropej tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali se jkunu jistg[u jibdew jinfurzaw drittijiethom f’pajji]i li huma barra mill-UE u li huma parti mill-ACTA, anke fejn sa ftit ilu kienu esposti. Donnhom ftit inteb[u li lACTA ma jikkon/ernax linternet biss i]da jinkludi anki sa[[itna. Il-medi/ini foloz jag[mlu kwa]i 10% talkummer/ dinji fil-medi/ini. LACTA jolqot bl-istess mod lil
media•link COMMUNICATIONS
dak l-awtur Ewropew li jsib quddiemu kopji illegali talktieb tieg[u li lanqas biss ikunu fl-UE, jew lil dik ilkumpanija tal-[wejje; li ssib imitazzjonijiet li jkunu qed jikkompetu mal-[wejje; ;enwini tag[ha g[addetriment tal-investiment li tkun g[amlet biex ]viluppat ilprodott. Id-dokument innifsu talACTA ilu disponibbli g[allpubbliku minn April tal-2010. Tista’ ssibu fuq l-internet blilsna uffi/jali kollha tal-UE, ji;ifieri bil-Malti wkoll. Innegozjati tal-ACTA flistrutturi tal-UE ma kinux differenti minn negozjati o[ra ta’ kwalunkwe ftehim internazzjonali ie[or. L-allegazzjonijiet li saru xi negozjati b’mod sigriet huma infondati. In-negozjati intergovernattivi li jittrattaw kwistjonijiet li g[andhom impatt ekonomiku ma jsirux fil-miftu[ u dawk li jinnegozjaw huma marbuta b’/ertu livell ta’ kunfidenzjalità. Ta[t l-umbrella tat-Trattat ta’ Li]bona u l-Ftehim ta’ Qafas rivedut, hemm regoli /ari dwar il-mod kif ilParlament Ewropew g[andu ji;i infurmat dwar dawn innegozjati kummer/jali, u dawn
;ew segwiti b’mod metikolu]. Il-Kummissarju De Gucht [a sehem fi tliet dibattiti plenarji tal-Parlament Ewropew, wie;eb g[al bosta mistoqsijiet kemm bil-miktub u kemm bil-fomm, kif ukoll g[al ]ew; Ri]oluzzjonijiet u Dikjarazzjoni tal-Parlament Ewropew, filwaqt li s-servizzi tal-Kummissjoni organizzaw diversi sessjonijiet ta’ informazzjoni apposta malMEPs waqt in-negozjati. Il-ftehim hu konformi malle;i]lazzjoni attwali tal-UE li tirrispetta bis-s[i[ id-drittijiet fundamentali u l-libertajiet /ivili ta/-/ittadini tag[ha, b’mod partikulari l-privatezza, il-libertà tal-espressjoni u lprotezzjoni tad-data. Fi ftit kliem, l-ACTA hu ma[sub b[ala [arsien kontra ksur fuq skala kbira, u li spiss jitwettaq minn organizzazzjonijiet kriminali. Bl-ebda mod ma huwa xi ma]]ra jew se jintu]a biex jikkontrolla l-u]u privat tal-internet mi/-/ittadini. IlKummissjoni Ewropea hija minn ta’ quddiem timbotta la;enda di;itali g[all-Ewropa, li tipprevedi internet mifrux, effi/jenti u disponibbli kemm jista’ jkun g[a/-/ittadini, b[ala wa[da mill-prijoritajiet politi/i ewlenin tal-istrate;ija tattkabbir tal-Ewropa 2020.