2012_03_25

€ 0.50

www.media.link.com.mt

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

2103

Il-Labour ma jiddispja/ihx dwar il-Mosta Minkejja li fl-a[[ar elezzjonijiet talkunsilli lokali, il-Partit Laburista tilef l-akbar kunsill li qatt mexxa — dak tal-Mosta — qed jidher /ar li xejn ma jiddispja/ih g[all-mod kif mexxa din il-lokalità u li fil-verità kien il-ka;un li wara le;islatura wa[da l-poplu Mosti g[a]el li ma jikkonfermalux il-fidu/ja.

Prova /ara ta’ dan to[ro; minn twe;iba li Toni Abela, id-Deputy Leader tal-PL bag[at lil din il-gazzetta b[ala twe;iba g[al rapport li deher b[al-lum ;img[a li kien ji]vela li filLabour kien hemm min qed iwa[[al fih g[al din it-telfa.

F’parti mit-twe;iba tieg[u lil din ilgazzetta, Toni Abela, sarkastikament jikteb hekk: “Nawgura li s-Sindku Shirley Farrugia ssib l-istess koperazzjoni li sab is-Sindku ta’ qabilha, kemm mill-Gvern ?entrali u kif

Louis Galea dwar il-kontribut kbir ta’ Fr Peter b’risq pajji]na Malta tilfet te]or kbir u je[tie; sforz nazzjonali biex it-tag[limiet ta’ Fr Peter Serracino Inglott jibqg[u jkunu skoperti aktar g[aliex dawn huma ideat ba]ati fuq l-ideali demokrati/i u nsara li jirriflettu l-impenn ta’ azzjoni favur is-sewwa.

Dan qalu Louis Galea, eks Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista f’intervista estensiva ma’ din il-gazzetta dwar issinifikat ta’ Fr Peter flisfond nazzjonali.

Louis Galea kien wie[ed mill-aqwa [bieb ta’ Fr Peter.

Joseph Muscat

P. Chetcuti Caruana

ukoll mill-kunsillieri kollha ta’ qabel.”

B[allikieku d-di]astru li wettaq ilLabour fil-Mosta kien [tija ta’ nuqqas ta’ koperazzjoni mas-Sindku Chetcuti Caruana kemm mill-Gvern ?entrali kif ukoll mill-kunsillieri!

L-istess laburisti fil-Mosta stqarrew kemm-il darba li l-[tija unika ta’ dak li

Lejn soluzzjonijiet tal-aktar problemi ur;enti Fl-elezzjonijiet tal-10 ta’ Marzu, f’TasSliema kien elett kunsill lokali ;did li se jservi g[at-tnax-il xahar li ;ejjin.

Minkejja li l-le;islatura hi wa[da qasira, is-Sindku l-;did Anthony Chircop jinsab determinat li ja[dem biex bix-xog[ol li jitwettaq f’din is-sena, is-Slimi]i jer;g[u jiksbu l-fidu/ja tag[hom fil-kunsill u jer;a’ jikber l-interess tar-residenti fix-xog[ol u l-[idma ta’ dan il-kunsill tag[hom.

F’intervista ma’ il-mument, is-Sindku lAnthony Chircop ;did indika li biex ise[[ dan, hu g[andu numru ta’ prijoritajiet li jixtieq li l-kunsill iwettaq fit-tnax-il xahar li ;ejjin.

Fost dawn hemm li l-kunsill lokali jkun aktar miftu[ g[allpubbliku; li l-pubbliku jkun inkora;;it jipparte/ipa fil-[idma talistess kunsill; li tkun indirizzata l-problema tat-traffiku, waqt li anke ter;a’ tid[ol ir-rotta tad-dawra ta’ Tas-Sliema permezz talArriva; kif ukoll soluzzjoni g[all-problemi marbutin mali]vilupp li g[addej b’ritmu mg[a;;el f’diversi n[awi f’din illokalità.

L-intervista f’pa;na 10

MT

Toni Abela

;ara kienet kollha kemm hi tas-Sindku u tal-ma;;oranza laburista li mexxa li kienu f’konfront totali ma’ kul[add — inklu] bejniethom — u tan-nuqqas ta’ azzjoni min-na[a ta’ Joseph Muscat li minkejja li kien jaf il-[in kollu x’qed ji;ri, g[a]el li ma jidde/idix u ja[sel idejh.

IL-KUNSILL LOKALI TA’ TAS-SLIEMA

L-intervista f’pa;na 3 Ara wkoll pa;ni 28, 29 u 30

Diskors b[al dan ta’ Toni Abela juri kemm kien artifi/jali dak li stqarr Joseph Muscat ftit jiem biss qabel lelezzjoni tal-kunsilli li l-partit xejn ma kien kuntent bil-prestazzjoni talKunsill tal-Mosta mmexxi minn ma;;oranza laburista.

Imkien fl-ittra ta’ Toni Abela ma hemm l-i/ken ammissjoni tal-falliment tal-kunsill tieg[u jew /ensura g[allim;iba arroganti tas-Sindku laburista i]da flok ma talab sku]a lill-poplu Mosti g[al dak li twettaq, hemm ‘mo[bija’ sku]i kwa]i banali.

Bil-mod kif Toni Abela ‘iddefenda’ lis-Sindku Chetcuti Caruana jo[ro; fatt importanti: qabel elezzjoni, talLabour jitkellmu mod u, wara, jitkellmu mod ie[or g[aliex ma tibqax dik l-ur;enza g[all-akkwist tal-voti.

Malta qalbet g[all-[in tas-sajf. {u [sieb tmexxi l-arlo;; sieg[a ’l quddiem

Id-dettalji f’pa;na 6

Kandidat laburista jsostni li ‘]ball’ /a[[du minn post fil-Kunsill ta’ Bir]ebbu;a Michael Macelli, kandidat tal-Partit Laburista fl-elezzjoni tal-Kunsill Lokali ta’ Bir]ebbu;a fl-10 ta’ Marzu li g[adda, sostna ma’ il-mument li ]ball li sar fil-pro/ess tal-g[add talvoti /a[[du minn post ta’ kunsillier.

B[ala ri]ultat ta’ dan l-‘i]ball’, minfloku tela’ kandidat ie[or laburista.

Macelli qal lil din il-gazzetta li g[alkemm hu g[amel ilment formali mal-partit tieg[u, hu j[oss li l-PL ma g[amilx dak li kien qed jistenna minnu biex l-i]ball ikun irran;at.

Qal ukoll li kien g[adu ma ir/ieva l-ebda twe;iba g[al ittra li bag[at lill-Mexxej Laburista dwar dan il-ka].

Id-dettalji f’pa;na 2

}ew; rubriki ;odda mil-lum f’il-mument ■ Ms. — intervisti ma’ nisa li rnexxew…… P.8 ■ L-anzjani tag[na …...............................… P.16

KolloxSport mal-[ar;a tal-lum

2

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Il-PL jitkellem ming[ajr ma ivverifika l-fatti G[al darb’o[ra, il-Partit Laburista g[a;;el u ppubblika u stqarr affarijiet qabel ma vverifika l-fatti.

Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista qal li laqg[a li g[amlet referenza g[aliha lKelliema tal-Oppo]izzjoni dwar is-sa[[a saret fi proprjetà privata u, kuntrarju g[al dak li kien rappurtat, kienet wa[da mitluba minn individwi u mhux mill-PN. Il-pre]enza tal-Ministru tas-Sa[[a, Joe Cassar, kienet fuq talba li saret minn min talab il-laqg[a.

B[al ma kien im[abbar mill-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi, dawn illaqg[at qed isiru malpubbliku u l-entitajiet li jitolbu li dan ise[[.

Il-PN qal li l-isqarrija ma[ru;a mill-Partit Laburista kienet nieqsa mill-fatti u, b’nuqqas kbir ta’ rispett lejn il-[addiema, u b’nuqqas ta’ responsabbiltà filkonfront tad-djalogu kienet ippubblikata bl-g[a;la.

Dan hu sinonimu malPartit Laburista, li g[al darb’o[ra kkonferma li lg[atx g[all-poter li g[andu qed ixekkel l-aktar valur ba]iku fil-politika – irresponsabbiltà u l-libertà talespressjoni. Il-Partit Nazzjonalista awgura li dan kien biss ]ball, u li mhuwiex ritorn lejn politika tal-passat.

Il-PN wera solidarjetà mal-[addiema li g[alihom g[amlet referenza lOppo]izzjoni, filwaqt li qal li jibqa’ kommess g[addjalogu effettiv u, fuq kollox, g[al-libertà talespressjoni.

Kandidat Laburista jallega li ma kienx elett min[abba ]ball fil-pro/ess tal-g[add Michael Macelli — li floku kien elett kunsillier ie[or Laburista f’Bir]ebbu;a — jakku]a lit-tmexxija laburista li mhix ti;;ieled il-ka] tieg[u minn Nathaniel ATTARD — nathaniel.attard@media.link.com.mt ..........................................................................................................

Kandidat Laburista li kkontesta l-elezzjoni tal-Kunsill Lokali tal-10 ta’ Marzu li g[adda fuq Bir]ebbu;a u ma kienx elett, qed jallega li pakkett voti li suppost wiret hu fil-pro/ess talg[add bi ]ball mar g[and kandidat ie[or laburista, u dan spi//a kien elett minfloku.

Michael Macelli, li kien wie[ed mit-tmien kandidati laburisti f’din il-lokalità, qed jg[id li lmenta mat-tmexxija tal-Partit Laburista dwar dak li ;ara, imma minkejja li saret laqg[a uffi/jali malKummissjoni Elettorali dwar dan — li g[aliha hu ma kienx mistieden — g[adu s’issa bla twe;iba dwar x’se ji;ri.

Fid-dawl tal-fatt li baqa’ ma ng[ata l-ebda widen mill-partit, be[siebu jie[u l-ka] fil-Qorti. il-mument tkellem malkandidat laburista Michael Macelli li mhux biss ikkonferma din l-istorja, imma sa[anistra a//etta li jag[ti lkummenti tieg[u lil din ilgazzetta – kummenti li fihom ji]vela li sa[anistra kiteb lilLeader Laburista Joseph Muscat imma s’issa, [mistax wara li se[[ il-ka], kien g[adu ma r/ieva l-ebda twe;iba.

Ippruvajna nie[du wkoll reazzjoni tal-Kummissjoni Elettorali biex naraw x’passi ttie[du fuq din l-allegazzjoni imma Saviour Grima, ilKummissjonarju Elettorali Ewlieni wie;eb biss li la jista’ jic[ad u lanqas jikkonferma la jekk se[[x il-ka] u lanqas jekk kienx hemm ilment dwaru.

Il-kandidat laburista Macelli

FOCUS 101 Il-lum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

— Anali]i tal-gazzetti tal-{add Imexxi> Mistednin>

AÓBARIJIET LOKALI

Victor Scerri Karl Gouder Joe Falzon

Michael Macelli, kandidat laburista f’Bir]ebbu;a, li qed isostni li bi ]ball postu fil-kunsill lokali ttie[ed minn kandidat ie[or laburista

Dak li nkiteb fuq Facebook minn eks kunsillier laburista li jg[id li Macelli kien elett fil-kunsill ta’ Bir]ebbu;a

■ Il-Kummissjoni Elettorali “la ti/[ad u lanqas tikkonferma” li ;ara l-ka] jew li ir/eviet ilment formali ■ Michael Macelli jg[id li kiteb lill-Mexxej Laburista imma g[adu s’issa bla risposta – l-uniku kuntatt mieg[u sar bit-telefon, mid-Deputat Mexxej Toni Abela qed jg[id li meta fis-seba’ g[add, kien eliminat il-kandidat laburista bl-inqas numru ta’ voti, Anthony Roberts, mill167 vot li kellu, hu kellu jiret 66 waqt li l-kandidat l-ie[or li kien l-eqreb tieg[u fit-tellieqa, Charles Muscat, kellu jiret 30.

Imma meta l-voti tqassmu filgarzelli, skont Macelli, ;ara bil-kontra, ji;ifieri hu ng[ata lpakkett tat-tletin vot, waqt li Muscat ing[ata l-pakkett li kien fih sitta u sittin. B’hekk kien Charles Muscat li finalment kien elett kunsillier f’isem ilPartit Laburista.

Li kieku, kif qed jg[id Michael Macelli, is-66 vot marru verament g[andu, hu kien jaqbe] lil Charles Muscat, li fl-g[add kollu pre/edenti kien quddiemu, u kien ji;i elett hu fil-Kunsill. Michael Macelli tant kien konvint li se jkun elett hu, li meta tqassam il-wirt tala[[ar kandidat laburista li kien eliminat, hu telaq mis-sala tal-

g[add tal-voti flimkien ma’ s[abu g[ax kien /ert li ;ie elett.

Kif jidher fil-pa;na talFacebook li qed nippubblikaw, ma kienx biss Macelli nnifsu li kien konvint li ;ie elett, tant li eks kunsillier Laburista stess fuq il-Facebook tieg[u tella’ llista tal-kunsillieri laburisti eletti, u fiha kien hemm isem Macelli. Wara, imbag[ad, sku]a ru[u.

Din il-gazzetta g[andha informazzjoni li t-Tnejn ta’ wara l-elezzjonijiet tal-10 ta’ Marzu, saret laqg[a twila ta’ aktar minn tliet sig[at dwar dan il-ka], wara li l-Kummissjoni Elettorali r/eviet ilment formali ming[and il-Partit Laburista.

Imma, kif stqarr mag[na Michael Macelli stess, la hu u lanqas il-kandidat l-ie[or involut f’din il-kwistjoni ma kienu mistiedna g[al din illaqg[a, meta hu kien jippretendi li b[ala ]-]ew; protagonisti fil-kwistjoni

kollha, kellhom ikunu pre]enti g[al din il-laqg[a biex jg[idu lver]joni tag[hom.

Mill-informazzjoni li g[andna, f’din il-laqg[a, ilKummissjoni Elettorali ng[atat parir mill-avukat kostituzzjonali tag[ha biex ma tifta[x mill-;did il-pakketti tal-voti f’Bir]ebbu;a, g[aliex tkun qed tikser il-li;i. Dan g[aliex ilpro/cess tal-g[add kien ing[alaq bil-barka ta]-]ew; partiti dakinhar stess li spi//a lg[add u fil-[in li ;ara dan, ma kien hemm l-ebda kontestazzjoni mill-ebda partit jew kandidat, u allura r-ri]ultat hu wie[ed uffi/jali u si;illat.

Jidher li l-Partit Laburista f’din il-laqg[a ng[ata r-risposta li l-unika alternattiva biex, jekk irid, jikkontesta dan ir-ri]ultat, hi li jmur il-Qorti.

G[al xi ra;uni, i]da, jidher li l-PL mhux lest jag[mel dan, u min[abba f’hekk Mic[ael Macelli qabbad avukat biex jippro/edi legalment hu.

Dan fl-istess [in li qed jilmenta li mhux isib g[ajnuna mill-partit tieg[u.

Macelli qal li l-uniku kuntatt li sar mieg[u kien min-na[a tad-Deputy Leader Toni Abela bit-telefon, li qallu li ma kien hemm xejn aktar x’wie[ed jista’ jag[mel, waqt li l-ittra li Macelli bag[at lill-mexxej laburista baqg[et mhux imwie;ba.

Tas-Sliema. Illum l-a[[ar ;urnata tal-bazaar b’risq il-festa titulari tal-Madonna Tas-Sacro Cuor, organizzat fis-Sala Padova, Triq Dun Pawl Vella, Tas-Sliema, ma;enb il-Knisja Parrokkjali Madonna Tas-Sacro Cuor. Ikun miftu[ mit-8 a.m. sat-8 p.m. Fih wie[ed isib affarijiet g[ad-dar, kotba, ;ugarelli, pjanti u affarijiet antiki.

Entratura ;dida. Heritage Malta tixtieq tinforma lillpubbliku li minn g[ada t-Tnejn 26 ta’ Marzu, min[abba xog[lijiet ta’ konservazzjoni fuq it-Tempji tal:gantija fix-Xag[ra, l-entratura g[al dan is-sit arkeolo;iku li jinsab fi Triq l-Imqades se tkun mag[luqa g[all-pubbliku.

Minflok, se jkun hemm entratura o[ra li tinsab fi Triq Parisot.

Min[abba dawn ix-xog[lijiet fitTempji tal-:gantija, g[ada se jkunu mag[luqa g[all-vi]itaturi mis-2 p.m. ’il quddiem (l-a[[ar li jid[lu vi]itaturi hu fis-1.30 p.m.).

Wirja. Illum ti;i fi tmiemha lwirja tas-So/jetà Maltija talMudelli li tinkludi mudelli ta’ vapuri, ajruplani tal-gwerra, suldati u tankijiet tal-gwerra ta’ qisien differenti. Il-wirja qed tkun organizzata fl-Istitut Kattoliku.

Waqt l-esibizzjoni se jkun hemm membri tas-So/jetà li se jkunu qed jibnu mudelli varji. Il-wirja tkun miftu[a mit-8.30 a.m. sal-5 p.m.

L-Imqabba. Is-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju talImqabba se torganizza ;urnata G[awdex g[all-membri taddiversi ferg[at u kummissjonijiet fi [danha nhar il-{add 15 ta’ April. Il-;urnata tinkludi ]jarat f’diversi postijiet ta’ interess u likla ta’ nofsinhar f’restorant rinomat. Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku tasSo/jetà Mu]ikali Madonna tal:ilju www.talgilju.com.

Konkors. Il-Kunsill Lokali ta’ {al Tarxien, g[all-okka]joni ta’ Jum {al Tarxien li din is-sena se ja[bat nhar il-{add 24 ta’ :unju, se jorganizza Konkors ta’ Kitbiet bil-Malti b’temi bi sfond Tarxini].

Id-data tal-g[eluq biex ikunu sottomessi dawn il-kitbiet hi l:img[a 1 ta’ :unju, fil-[inijiet tal-uffi//ju. Il-parte/ipazzjoni hi ming[ajr [las. Ir-regolamenti u lapplikazzjonijiet jin;abru milluffi//ju tal-Kunsill Lokali fil[inijiet tal-uffi//ju u mis-sit talKunsill. G[al aktar informazzjoni tista’ //empel l-uffi//ju talKunsill 21666688.

Maltco. It-tlug[ tal-lottu ta’ nhar is-Sibt 31 ta’ Marzu se jsir nhar it-Tnejn 2 ta’ April fil-[in tas-soltu, ji;ifieri fis-7.10 p.m. Illottu jista’ jintlag[ab sa sieg[a qabel it-tlug[.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilmobile blook donation unit minn ma;enb is-Sale]jani, fi Triq San :wann Bosco, Tas-Sliema. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun mit8.30 a.m. sas-1.00 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tieg[u mieg[ek il-karta tal-identità.

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

3

LOUIS GALEA dwar il-kontribut kbir ta’ Fr Peter Serracino Inglott b’risq pajji]na

L-ideat ta’ Fr Peter jibqg[u [ajjin L-eks Segretarju :enerali talPN Louis Galea jsostni li minkejja li Fr. Peter Serracino Inglott miet, l-ideat u l-[sibijiet tieg[u jibqg[u [ajjin u g[adhom ibaqbqu.

Louis Galea sostna dan f’intervista ma’ il-mument li fiha tkellem b[ala politiku li kien ferm qrib Fr. Peter sa millperjodu studentesk u baqa’ vi/in tieg[u tul [ajtu kollha.

Dwar il-perjodu fl-Università fis-sittinijiet, Louis Galea jiddeskrivi lil Fr. Peter b[ala g[alliem mill-aqwa b’kapa/ità kif jispjega u bi pjan ta’ [sieb.

Ir-relazzjonijiet bejn Fr. Peter u Louis Galea kienu u baqg[u b’sa[[ithom sal-punt li meta Louis Galea [ass il-vokazzjoni li jid[ol fil-politika kien mar g[and Fr. Peter u talbu opinjoni.

F’din i/-/irkustanza, isostni Louis Galea, Fr. Peter kien tah ]ew; kotba x’jaqra dwar ilprin/ipji tax-xellug u tadDemokrazija Kristjana i]da ma pprovax jinfluwenzah fidde/i]joni tieg[u.

Mudell Fr. Peter kien mudell,

g[alliem u persuna li tifhem irrealtà tal-[ajja, isostni Louis Galea, li j]id li Fr. Peter kien bniedem li jisma’, kellu kur]ità kbira u kellu l-kapa/ità li jaqra b’mod mg[a;;el [afna. Dawn huma kwalitajiet uni/i li jag[mlu lil Fr . Peter dak li filfatt hu.

Louis Galea jg[id li hu jg[o]] [afna r-relazzjoni li hu kellu ma’ Fr. Peter tant li wara l-;enituri u l-familja tieg[u, Fr. Peter hu laktar bniedem li [abb.

G[al Louis Galea, il-laqg[at li kien ikollu ma’ Fr. Peter kienu ta’ importanza kbira u sa[ansitra la[aq anki kien hemm okka]jonijiet fejn hu siefer biex jiltaqa’ ma’ Fr. Peter u jiddiskuti.

L-eks Segretarju :enerali tal-PN jispjega l-laqg[at li kien ikollu ma’ Fr. Peter u l-

L-a[[ar darba li Louis Galea u Fr Peter iltaqg[u f’okka]joni formali. Fl-14 ta’ Novembru 2001 kienet inawgurata s-sede l-;dida tal-Akkademja tal-Malti fil-Belt — sede li kienet g[addiet f’idejn l-Akkademja meta Lous Galea kien Ministru tal-Edukazzjoni.

Fir-ritratt Fr Peter jidher jag[mel diskors qabel bierek is-sede. Jidher ukoll Carmel Azzopardi, il-President tal-Akkademja

mod kif hu kien laqqg[u mal-uffi/jali tal-PN immexxija minn Eddie Fenech Adami biex kienu ]viluppati kun/etti politi/i li aktar tard, wara l1987, twettqu g[all-;id talpoplu Malti. Louis Galea kien g[araf il-kontribut li Fr. Peter jista’ jikkontribwixxi g[allpajji] u g[alhekk [ass li kellu jiltaqa’ mal-uffi/jali tal-PN. Dwar il-kwalitajiet ta’ Fr. Peter, Louis Galea jsostni li lvokazzjoni ta’ qassis imliet il[ajja ta’ Fr. Peter; li kien qassis li fehem kif jg[ix il-Van;elu.

Fr. Peter, kien qassis li fehem l-importanza li lbniedem jg[ix il-Van;elu u g[alhekk f’[ajtu kien applika ttwemmin ta’ Kristu.

Louis Galea jemmen li g[al Fr. Peter, il-politika kienet strument biex iwettaq ilVan;elu u t-tag[lim ta’ Kristu flimkien mal-im[abba, il-pa/i u t-tolleranza. Kien qassis li kien jipprattika r-reli;jon mhux biss minn fuq l-artal i]da fir-realtà.

Dwar il-vi]joni politika, Louis Galea jispjega kif Fr. Peter kien ipo;;i lill-bniedem fi/-/entru tal-ideat progressivi xellugin tieg[u. Dan skont ittag[lim tal-Van;elu u skont ilvalur li l-bniedem g[andu jing[ata l-opportunitajiet kollha biex ji]viluppa. Fr. Peter kien bniedem indipendenti u jemmen fil-messa;; ‘Qum u Imxi’. Ma

kienx artifi/jali; g[al Fr. Peter kull bniedem kien jag[mel differenza u kellu valur.

Fil-karriera tieg[u Fr. Peter iltaqa’ ma’ kul[add; kemm meta rrappre]enta lil Malta f’fora internazzjonali kif ukoll f’laqg[at ma’ persuni normali minn kull faxxa tas-so/jetà.

Louis Galea jiddeskrivi lil Fr. Peter b[ala bniedem li jirrispetta lil kul[add, anki lil dawk li opponewh u ma kien jg[id kontra [add.

Kontribut wara l-Indipendenza

Louis Galea jitkellem dwar il-kontribut kbir li Fr. Peter ta wara l-kisba tal-Indipendenza fl-1964, fil-perjodu meta lpajji] kien qed jibda jie[u lopportunitajiet mis-sovranità li kiseb.

Dwar l-impenn ta’ Fr.Peter fil-perjodu politikament imqalleb tat-tmenijiet, Louis Galea qal li Fr. Peter ma setax jibqa’ sieket quddiem lin;ustizzji li kienu qed jitwettqu fil-pajji].

Hu ma kienx jemmen filvjolenza u g[alih l-armi politi/i kienu l-perswa]joni, id-djalogu u l-konvizjoni. Dan kien jag[mlu b’im[abba lejn ilproxxmu, u kien propju g[alhekk li Fr. Peter baqa’ jkollu rispett kbir ming[and kul[add.

Louis Galea jsostni li Fr.Peter mhux marbut ma’ partit politiku g[aliex b’diskorsu hu kien jappo;;ja u jikkritika inizjattivi ta’ kull partit politiku. Dan filwaqt li kien jiltaqa’ u jiddiskuti ma’ politi/i minn kull na[a politika g[aliex kien jemmen bis-s[i[ fil-kontribut kbir li l-partiti politi/i g[andhom x’jag[tu fisso/jetà.

Fr. Peter kien jemmen biss[i[ li l-politi/i g[andhom jid[lu fil-politika biex jag[tu servizz u kien konxju wkoll mill-importanza u l-kontribut li jag[tu l-mexxejja politi/i filpajji]. Bl-istess mod Fr. Peter kien jiltaqa’ wkoll ma’ persuni minn reli;jonijiet differenti.

Fr. Peter, jinsisti Louis Galea, qatt ma g[a]el partit politiku minn ie[or i]da ntalab jag[ti kontribut mill-PN u tah; bl-istess mod kif kien jag[ti pariri lil partiti politi/i o[rajn.

L-eks Segretarju :enerali talPN jg[id li Fr. Peter kien jiddejjaq bi/-/erimonji uffi/jali u f’[ajtu baqa’ qatt ma fittex unuri anki meta kien ikun hu li jo[ro; bl-ideat. Beda b[ala ‘Fr. Peter’ u miet b[ala ‘Fr.Peter’.

Peter Serracino Inglott kien bniedem li ma kien jippretendi xejn. Kellu m[abba kbira g[al Malta. Louis Galea jsostni li issa jiddependi mill-poplu Malti jekk Fr. Peter ikunx figura

nazzjonali. Fuq kollox, i]da, ilpoplu Malti g[andu jifhem il;id li g[amillu Fr. Peter.

Tul [ajtu Fr. Peter [alla marka fuq [afna nies fosthom politi/i, trejdunjonisti, mexxejja so/jali, negozjanti u persuni o[ra li g[andhom rwol fisso/jetà. Kien jemmen bilqawwa kollha fil-;ustizzja so/jali u tul [ajtu kien tefa’ ]]errieg[a biex isir il-;id; kien hemm okka]jonijiet fejn din tat il-frott u kien hemm o[rajn fejn waqg[et fuq blat u ma kibritx.

Dwar l-ideat ta’ Fr. Peter, Louis Galea jargumenta li Fr. Peter kien mimli ideat li permezz tag[hom jg[in lisso/jetà Maltija tg[addi g[allfa]i li jmiss fl-i]vilupp tag[ha.

B[ala e]empju Louis Galea jsemmi t-teknolo;ija talinformatika u jispjega kif Fr. Peter kellu vi]joni soda minn kmieni dwar il-valur ta’ din itteknolo;ija g[all-poplu Malti.

Pa/enzja, impenn u kontinwità L-uniku problema g[all-ideat ta’ Fr. Peter kienet li biex ikunu

a//ettati u mwettqa kien me[tie; li l-bniedem ikollu l-pa/enzja, limpenn u l-kontinwità.

Louis Galea kien baqa’ jiltaqa’ b’mod regolari ma’ Fr. Peter g[aliex “Fr. Peter kien bir ta’ ideat u tag[lim. Kont nitg[allem ming[andu kontinwament”, isostni Louis Galea, li jispjega wkoll l-aspett uman ta’ Fr. Peter li kien [are; tant evidenti meta kienet mardet ommu.

Quddiem dik i/-/irkustanza, Fr. Peter kien telaq minn Milan, ;ie Malta u kien jie[u [sieb lil ommu bl-aqwa mod possibbli.

Malta tilfet te]or kbir.

Louis Galea appella biex isir sforz nazzjonali [alli t-tag[limiet ta’ Fr. Peter ikunu skoperti aktar g[aliex dawn huma ideat ba]ati fuq l-ideali demokrati/i u nsara li jirriflettu l-impenn ta’ azzjoni favur is-sewwa.

4

LOKALI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

tag˙rif Tas-Sliema. Illum l-a[[ar ;urnata tal-bazaar b’risq il-festa

titulari tal-Madonna Tas-Sacro Cuor, organizzat fis-Sala Padova, Triq Dun Pawl Vella, Tas-Sliema, ma;enb il-Knisja Parrokkjali Madonna Tas-Sacro Cuor. Ikun miftu[ mit-8 a.m. sat-8 p.m. Fih wie[ed isib affarijiet g[ad-dar, kotba, ;ugarelli, pjanti u affarijiet antiki.

Entratura ;dida. Heritage

Malta tixtieq tinforma lillpubbliku li minn g[ada t-Tnejn 26 ta’ Marzu, min[abba xog[lijiet ta’ konservazzjoni fuq it-Tempji tal-:gantija fixXag[ra, l-entratura g[al dan issit arkeolo;iku li jinsab fi Triq lImqades se tkun mag[luqa g[allpubbliku. Minflok, se jkun hemm entratura o[ra li tinsab fi Triq Parisot. Min[abba dawn ixxog[lijiet fit-Tempji tal:gantija, g[ada se jkunu mag[luqa g[all-vi]itaturi mis-2 p.m. ’il quddiem (l-a[[ar li jid[lu vi]itaturi hu fis-1.30 p.m.).

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bilmobile blook donation unit minn ma;enb is-Sale]jani, fi Triq San :wann Bosco, TasSliema. Il-[in g[all-g[oti taddemm ikun mit-8.30 a.m. sas1.00 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti ddemm, ;entilment mitlub tieg[u mieg[ek il-karta tal-identità.

Wirja. Illum ti;i fi tmiemha l-

wirja tas-So/jetà Maltija talMudelli li tinkludi mudelli ta’ vapuri, ajruplani tal-gwerra, suldati u tankijiet tal-gwerra ta’ qisien differenti. Il-wirja qed tkun organizzata fl-Istitut Kattoliku. Waqt l-esibizzjoni se jkun hemm membri tasSo/jetà li se jkunu qed jibnu mudelli varji. Il-wirja tkun miftu[a mit-8.30 a.m. sal-5 p.m.

Konkors. Il-Kunsill Lokali ta’

{al Tarxien, g[all-okka]joni ta’ Jum {al Tarxien li din issena se ja[bat nhar il-{add 24 ta’ :unju, se jorganizza Konkors ta’ Kitbiet bil-Malti b’temi bi sfond Tarxini]. Iddata tal-g[eluq biex ikunu sottomessi dawn il-kitbiet hi l:img[a 1 ta’ :unju, fil[inijiet tal-uffi//ju. Ilparte/ipazzjoni hi ming[ajr [las. Ir-regolamenti u lapplikazzjonijiet jin;abru milluffi//ju tal-Kunsill Lokali fil[inijiet tal-uffi//ju u mis-sit tal-Kunsill. G[al aktar informazzjoni tista’ //empel luffi//ju tal-Kunsill 21666688.

Maltco. It-tlug[ tal-lottu ta’

nhar is-Sibt 31 ta’ Marzu se jsir nhar it-Tnejn 2 ta’ April fil-[in tas-soltu, ji;ifieri fis7.10 p.m. Il-lottu jista’ jintlag[ab sa sieg[a qabel ittlug[.

it-temp illum It-temp il-bi//a l-kbira xemxi, bi s[ab g[oli, li jsir imsa[[ab, bilpossibbiltà ta’ xi ftit xita billejl. Vi]ibbiltà tajba. Ir-ri[ [afif minNofsinhar. Ba[ar [afif. Imbatt ftit li xejn. L-og[la temperatura 19˚C. Xita f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex tra//a nida.

Xita mill-1 ta’ Settembru 624.7mm. Ix-xemx titla’ fis-07.00 u tin]el fis-19.17.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 76 — 53 — 55 — 19 — 68

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Empire Pharmacy, 77 Triq it-Teatru l-Antik; IL-MARSA: San Raffaele Pharmacy, 247 Triq {al Qormi; {AL QORMI: Anici Pharmacy, Triq Anici; BIRKIRKARA: Rational Pharmacy, 74#75 Triq il-Wied; L-IMSIDA: Regional Pharmacy, Triq E.H. Furse; TA’ GIORNI: Spi]erija Mer[ba, Shop 2, Triq Lapsi; TAS-SLIEMA: Victor’s Pharmacy, 9 Triq it-Torri; ILG{ARG{UR: Medicine Chest Pharmacy, Triq Demitriju Farrugia; BU:IBBA: Promenade Pharmacy, St. Paul’s Court; {AL TARXIEN: Sonren Pharmacy, Triq i]-}ejtun; ILKALKARA: Kalkara Pharmacy, 8 Misra[ l-Ar/isqof Gonzi; {A}}ABBAR: Felice Dispensary, 95 Triq is-Santwarju; I}-}EJTUN: John J. Borg Pharmacy, 1 Triq il-Kostituzzjoni; L-IMQABBA: Mqabba Central Pharmacy, 5 Triq Santa Katerina; ISSI::IEWI: St. Nicholas Pharmacy, 1 Triq il-Parro//a; {AD-DINGLI: Santa Marija Pharmacy, Misra[ Fren/ Abela; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq is-7 ta’ :unju, 1919; G{AJNSIELEM: G[ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

In;abru 63,000 tunnellata ta’ skart minn [ames ?entri g[all-Iskart Goff Parti mill-pjan tal-Gvern li jitnaqqas l-iskart li jmur fil-landfill kompla jitwettaq tul dawn l-a[[ar [ames snin hekk kif il-Wasteserv ;abret aktar minn 63 elf tunnellata ta’ skart minn [ames siti ta’ ?entri g[all-Iskart Goff, fix-Xewkija, il-Mag[tab, l-Imrie[el, {al Luqa, u {al Far. Dan kien possibbli permezz ta’ investiment mill-Gvern ta’ madwar 4 miljun ewro, b’kofinanzjament millUnjoni Ewropea.

Dan intqal minn George Pullicino, il-Ministru g[ar-Ri]orsi u l-Affarijiet Rurali, waqt li nieda Open Day fi/-?entru G[all-Iskart Goff flImrie[el, f’g[eluq il-[ames snin mill-ftu[ ta’ dan i/-/entru, minn fejn jin;abar iktar minn nofs ilmaterjal kollu, e]attament 51%.

Fl-2011, in-numru ta’ vetturi li da[lu fi/-?entru tal-Imrie[el biex jarmu l-iskart la[aq kwa]i s67,000 vettura, li juri ]ieda ta’ kwa]i t-triplu meta mqabbel mal-ewwel sena tal-operat fl-2007, ]ieda ta’ 280%.

F’dan i/-?entru jista’ jintrema skart perikolu], b[al medi/ini, batteriji u]ati, tubi tad-dawl, kolla u seringi, skart goff ie[or b[al skart tal-;nien, [;ie;, metall, u asbestos, kif ukoll skart elettroniku b[al televixins, moniters, mowbajls u ;ugarelli elettroni/i, fost o[rajn.

G[all-kuntrarju ta’ pajji]i o[ra kbar b[all:ermanja, dan i/-?entru f’Malta joffri dan isservizz b’xejn u n-nies li ju]awh ta’ sikwit isibuh servizz komdu g[ax ikunu jistg[u jitfg[u l-iskart domestiku hemmhekk.

Il-Ministru George Pullicino fisser kif permezz ta’ dan is-servizz, ir-rimi tal-iskart fil-kampanja naqas u kien hemm titjib qawwi f’dan ir-rigward.

Il-Ministru [abbar li f’Malta se jkunu pprovduti ]ew; siti o[ra g[all-materjal – sit f’Ta’ Qali, filPitkalija biex jintrema materjal agrikolu, u sit ie[or vi/in Paceville g[all-materjal ri/iklat g[all-u]u tas-sidien tal-lukandi, ir-ristoranti, u l-bars biex jiddepo]itaw l-aluminju, il-plastik, u l-kartun.

Xejn razzi]mu fl-istituzzjonijiet

Il-Migrants’ Network for Equality u l-Moviment Graffitti ng[aqdu flimkien u sej[u g[al aktar investigazzjonijiet, li g[andhom isiru bl-onestà u sserjetà fid-dawl tal-ka] li fih, dak li allegatament aggreda lil Suleiman fl-2009, kien liberat mill-Qorti.

Waqt konferenza tala[barijiet quddiem il-Qorti, ilBelt, Andrè Callus, f’isem ilMoviment Graffitti, qal li limmigranti f’Malta g[andhom bi]a’ kbir g[aliex ilhom ]mien twil i[ossu li /erti aggressjonijiet kontrihom qed ji;u kwa]i a//ettati.

Hu rrefera g[all-ka] ta’ Osama Saleh, li miet wara li sSibt ta’ qabel kien aggredit f’Paceville, u semma kif dan il-ka] se[[ biss ftit wara li nqatg[et is-sentenza fil-Qorti fil-ka] ta’ Suleiman.

Callus qal ukoll li l-g[aqda tieg[u taf b’diversi ka]i fejn xi immigranti li sofrew vjolenza, jew li marru jirrappurtaw ka]i ta’ razzi]mu, kienu kompletament injorati mill-Pulizija.

Andrè Callus qal li l-g[an tag[hom ma kienx li listituzzjonijiet ikunu akku]ati b’razzi]mu, i]da li jsir g[arfien dwar sistema li qed tpo;;i lill-persuni Afrikani fi ]vanta;; kbir, u fejn ilvjolenza fuq persuni Afrikani qed titqies b[ala anqas importanti minn vjolenza

?elebrat il-Jum Dinji g[ad-Drittijiet tal-Konsumatur

L-Awtorità g[all-Kompetizzjoni u g[all-Affarijiet talKonsumatur, ilbiera[ i//elebrat il-Jum Dinji g[ad-Drittijiet talKonsumatur fi Pjazza San :or;, il-Belt Valletta. F’din l-attività ng[atat informazzjoni lil dawk pre]enti dwar id-drittijiet talkonsumatur, kif ukoll dwar is-servizzi li toffri l-istess Awtorità.

G[al din l-okka]]joni attenda Jason Azzopardi, il-Ministru G[all-Kompetizzjoni :usta, in-Negozji ]-}g[ar u l-Konsumatur, li fisser li wie[ed g[andu jkompli j]id l-g[arfien dwar ilKonsumaturi u d-drittijiet li dawn g[andhom. }ied li t-tfal tal-lum g[andhom ikunu konxji li dawn imorru id f’id mad-dmirijiet tag[hom. Il-[idma tat-tfal tal-lum tidher bilkontribuzzjoni tag[hom f’]ew; rivisti – L-G[a]la u Is-Sag[tar – ]ew; rivisti li rebb[u rigali lit-tfal li [adu sehem f’xi kompetizzjoni tag[hom.

Ara wkoll l-artiklu ta’ Jason Azzopardi f’p13

AÓBARIJIET LOKALI }ew; Bulgari arrestati wara li da[[lu d-droga minn Sqallija Il-Pulizija qed i]]omm ta[t arrest ]ew; persuni Bulgari, Marian Nenov ta’ 26 sena u Nikolay Nenov ta’ 28 sena, wara sejba ta’ droga kannabis, tard il:img[a filg[odu.

Is-sejba saret millPulizija, li kienu meg[juna minn membri tat-Taqsima tal-Infurzar tad-Dwana, f’[idma li saret fix-Xatt tal-Marsa mal-wasla ta’ vapur bil-passi;;ieri u vetturi minn Pozzallo.

Minn tfittxija li saret f’vettura tal-marka BMW b’numri tar-registrazzjoni Bulgari, instab mo[bi filbumper ta’ wara talvettura kwa]i kilo droga kannabis.

Il-Ma;istrat tal-G[assa Tonio Micallef Trigona kien infurmat bis-sejba u [atar diversi esperti biex jassistuh fl-inkjesta. I]]ewg persuni ammettew lakku]i u kienu eskortati fil-{abs ta’ Kordin.

IL-QAG{DA FL-ISPTAR MATER DEI

L-MUMN tissospendi l-azzjonijiet industrijali L-MUMN [abbret fi stqarrija li se tissospendi l-azzjonijiet industrijali li kienet se tag[mel minn g[ada fit-teatri taloperazzjonijiet fl-Isptar Mater Dei, u dan biex il-Management tal-Isptar ikun jista’ jimplimenta l-ftehim li ntla[aq bejn lMUMN u d-Divi]joni tas-Sa[[a dwar protokolli ;odda fil-lista ta’ operazzjonijiet fit-teatri tal-operazzjonijiet fl-Isptar.

L-MUMN qalet li dawn il-policies kienu maqbula wara li d-Divi]joni tas-Sa[[a u l-

MUMN g[arfu l-b]onn ta’ pratti/i siguri u sa[[a u sigurtà fit-teatri tal-operazzjonijiet.

Il-Union qalet li issa jrid ikun ilManagement li jara li l-ftehim ikun implimentat mill-konsulenti, mit-tobba u mill-infermieri kollha.

L-introduzzjoni ta’ dawn il-policies tibda mill-;img[a d-die[la, u l-MUMN se tirrevedi t-tibdil mal-infermiera fitteatri tal-operazzjonijiet fi ]mien erba’ ;img[at.

Fl-istqarrija, l-MUMN qalet li mhix teskludi li tirrikorri g[al azzjonijiet industrijali fi ]mien erba’ ;img[at jekk ilftehim ta’ policy ma jkunx implimentat bis-s[i[, jew jekk il-Management ma ji[ux passi dixxiplinarji meta l-istaff professjonali ma jkunx konformi malprotokoll fit-teatri tal-operazzjonijiet.

L-MUMN irringrazzjat lid-Divi]joni tasSa[[a g[all-ftehim li ntla[aq u li fuq kollox hu g[all-benefi//ju tal-pazjenti.

L-Asso/jazzjoni tal-Piloti tal-Ajru tikteb lill-Kummissjoni Ewropea dwar l-Air Malta L-Asso/jazzjoni Maltija talPiloti tal-Ajru (ALPA Malta) bag[tet dokument lillKummissjoni Ewropea b’risposta g[ar-rapport talKummissjoni dwar l-g[ajnuna tal-Istat lil-linja nazzjonali talajru, l-Air Malta.

L-ALPA Malta semmiet numru ta’ ]vanta;;i li l-Air Malta u l-ekonomija Maltija g[andhom min[abba li Malta hi pajji] g]ira fil-periferija talEwropa.

Ma tistax issir donazzjoni ta’ organi minn ‘stran;ier’ lil persuna spe/ifika

– Il-Kumitat Konsultattiv dwar Trapjanti ta’ Organi

Il-Kumitat Konsultattiv dwar it-Trapjanti ta’ Organi {ajjin (LOTAC) hu tal-fehma li ma jsirx it-trapjant ta’ kilwa ming[and donaturi anonimi lil ra;el li g[andu b]onn trapjant u li l-ka] tieg[u kien reklamat fuq l-internet u fuq diversi programmi.

Dan g[aliex din il-prattika tmur kontra l-etika tal-;ustizzja distributtiva, u tista’ tpo;;i fi ]vanta;; lil pazjenti li l-ka] tag[hom ikun iktar ur;enti.

Fl-a[[ar ;img[at, Sarah Borg g[amlet talba fuq is-sit Maltapark g[al kilwa g[all-eks sie[eb tag[ha, Chris Bartolo, li ]viluppawlu problemi fi]-]ew; kliewi. Fir-reklam hi qalet li lesta tag[ti kumpens liddonaturi g[a]-]mien li jkollhom jieqfu ja[dmu. Il-ka] ing[ata prominenza kbira filgazzetti u fuq it-televi]joni.

Il-Kumitat Konsultattiv, immexxi mill-Professur Carmel Mallia, i]da, qal li dan il-ka] imur kontra l-etika u l-li;ijiet e]istenti fuq diversi punti.

Il-kumitat qal li jsiru ]ew; tipi ta’ donazzjoni – dik diretta, fejn il-pazjent jing[ata organi ming[and membri tal-familja, [bieb jew persuni o[ra li jkollu relazzjoni emozzjonali mag[hom, u donazzjoni indiretta, fejn donatur jag[ti organi biex jitqassmu skont lur;enza tal-ka]ijiet, u ming[ajr ma d-donatur ikun jaf jew jag[]el lir-re/ipjent, biex ikun rispettat il-kun/ett tal-etika

5

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

tal-;ustizzja distributtiva.

Il-Kumitat qal ukoll li minkejja li b[alissa qed isiru xi emendi fil-li;i, fil-pre]ent ma jistax ikun hemm kumpens jew [las g[ad-donazzjoni.

Il-Kumitat qal li dan il-ka] partikulari ma jaqax fl-ewwel kategorija g[ax il-persuni li offrew il-kliewi ma jafux lillpazjent u fl-istess waqt imorru kontra l-etika g[ax id-donaturi indiretti ma jistg[ux jag[]lu huma g[and min imorru lorgani tag[hom, filwaqt li ma jistax isir reklamar jew jing[ata kumpens.

Il-Kumitat qal li ma jistax isir reklamar g[ax dan jista’ jwassal biex il-persuni li l-iktar li jkollhom mezzi u storja li tolqot lin-nies jistg[u jkunu vanta;;ati, filwaqt li jistg[u jkunu ]vanta;;ati pazjenti o[rajn li l-ka] tag[hom ikun ferm iktar ur;enti.

Madankollu, il-Kumitat fa[[ar il-fatt li l-ka] ta’ Sarah Borg qajjem [afna g[arfien dwar il-b]onn u n-nuqqas ta’ donazzjoni ta’ organi, u qal li jemmen li r-rispons tal-persuni li offrew il-kliewi tag[hom kien ;enwin.

Il-LOTAC sostna li m’g[andu l-ebda problema biex dawn il-21 persuna jag[tu l-organi tag[hom [alli jitqassmu lill-pazjenti l-iktar fil-b]onn skont il-;ustizzja, i]da sa[aq li d-donazzjoni ming[andhom lil Chris Bartolo m’g[andhiex issir.

L-Asso/jazzjoni sa[qet dwar il-[tie;a li l-Kummissjoni tapplika kundizzjonijiet u kunsiderazzjonijiet ;usti u proporzjonali meta tittie[ed de/i]joni finali dwar jekk jistg[ux jing[ataw sussidji lillAir Malta b[ala parti mill-Pjan tar-Ristrutturar.

Il-Kaptan Dominic Azzopardi, il-President talALPA, qal li t-tim tal-ALPA responsabbli mir-rapport talKummissjoni Ewropea wasal

g[all-konklu]joni li qabel jittie[du xi mi]uri, b[al ng[idu a[na li jkun impost tnaqqis fir-rotot tal-Air Malta, g[andu jittie[ed filkunsiderazzjoni, in-numru ta’ ]vanta;;i g[all-Air Malta min[abba l-po]izzjoni strate;ika, id-daqs tal-linja talajru u aspetti o[rajn importanti li qajmet lAsso/jazzjoni tal-Piloti.

Fid-dokument tag[ha, lALPA Malta qalet li min[abba

l-impenn tal-Air Malta favur lekonomija tal-pajji], il-linja tal-ajru sservi rotot li jiswew aktar biex ikunu operati, laktar min[abba s-swieq ]g[ar u sta;onali.

L-Air Malta g[andha flessibbiltà limitata min[abba li g[andha biss hub wie[ed, li jinsab ’il bog[od mill-hubs ewlenin tal-Ewropa, u jekk lAir Malta tkun sfurzata tnaqqas ir-rotot issir aktar vulnerabbli.

6

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

ATTWALITÀ POLITIKA

Toni Abela u l-Kunsill Lokali tal-Mosta

G[adu lanqas irrealizza sew dak li fil-fatt ;ara fil-Mosta ■ It-tag[rif kollu li ;ibna twasslilna minn sorsi infurmati tajjeb fil-qalba tal-Partit Laburista

X’qed jg[id Toni Abela Sur Editur, Qieg[ed nikteb b’referenza g[all-artiklu li deher fil[ar;a tat-18 ta’ Marzu 2012 ta’ il-mument f’pa;na 10 bittitlu Fil-Labour qed iwa[[lu f’Toni Abela g[at-telfa filKunsill Lokali tal-Mosta.

Nibda biex ng[idlek li mill-bidu sal-a[[ar din listorja hi kollha fabbrikata.

Mhux biss ma hemm ebda di]gwid, kif jing[ad f’dak irrapport, talli l-Partit Laburista, minkejja lkampanja aggressiva li g[amel il-PN dwar il-Kunsill tal-Mosta, xorta ;ab ilma;;oranza relattiva talvoti. Li kienet elezzjoni ;enerali, il-Partit Laburista bi dritt kien ikollu lma;;oranza tal-kunsillieri.

Jien ninsab sorpri], mhux

Toni Abela

li dan il-kunsill ma g[adx g[andu ma;;oranza ta’ kunsillieri laburisti, i]da kif minkejja kampanja totali fuq dan il-kunsill min-na[a talPN, flok ;ab valanga ta’ voti, kellu jiddependi fuq il-qattara tat-trasferimenti ta’ voti.

Kif beda jg[id tajjeb inNET News dakinhar tarri]ultati tal-votazzjoni, ilLabour g[adda lill-PN bilvoti miksuba b[ala unijiet.

Na[seb a[jar jing[ad f’min se jwa[[al il-Partit Nazzjonalista min[abba ddisfatti tra;i/i f’ir[ula u bliet b[al San Pawl il-Ba[ar, {al Safi, il-Qala u tnaqqis evidenti ta’ voti kullimkien.

Jiena nistag[;eb, kif anke f’mumenti b[al dawn, il-

Partit Nazzjonalista jipprova jsib it-traba proverbjali f’g[ajnejn [addie[or.

I]da minkejja s-su//ess li g[amel il-Partit Laburista f’dawn l-elezzjonijiet, ara ma tmurx ta[seb li laffarijiet g[alina se jieqfu hawn. A[na fhimna li hemm [afna aktar x’g[andu jsir.

G[all-Partit Laburista dan ifisser li l-iebes g[adu ;ej.

B[alma g[amilna f’dawn l-a[[ar erba’ snin, se nibqg[u qrib in-nies u nisimg[u kull ma g[andhom xi jg[idu. Se nag[mluh mhux g[ax ikunu waslu lelezzjonijiet. G[amilnieh snin ilu, se nibqg[u nag[mluh issa u se nkomplu nag[mluh ’il quddiem.

Dwar il-Kunsill tal-Mosta, [a;a wa[da g[andi xi ng[id.

Nawgura li dan il-kunsill ja[dem tajjeb. Nawgura li sSindku Shirley Farrugia ssib l-istess kooperazzjoni li sab is-Sindku ta’ qabilha, kemm mill-Gvern ?entrali u kif ukoll mill-kunsillieri kollha ta’ qabel. Is-Sindku li hemm illum taf x’qieg[ed ng[id g[ax hi wkoll kienet hemm.

DR. TONI ABELA

Deputat Mexxej G[all-Affarijiet tal-Partit Laburista

■ Fil-Mosta l-PN ]ied 2 fil-mija waqt li l-PL naqqas 2 fil-mija

Kif konna nistennew — u kif g[andu kull dritt jag[mel — Toni Abela, Deputat Mexxej tal-Partit Laburista, irrea;ixxa g[ar-rapport bit-titlu FilLabour qed iwa[[lu f’Toni Abela g[at-telfa fil-Kunsill Lokali tal-Mosta pubblikat f’din il-gazzetta b[al-lum ;img[a.

L-Avukat Abela jsostni li din l-istorja kienet kollha fabbrikata i]da l-verità hi li dak li nkiteb hu dak li fedelment wasslulna sorsi tag[na fil-qalba tal-Partit Laburista, ming[ajr l-ebda ]ieda jew tnaqqis minn dak li ntqal lilna. U dawn is-sorsi, tul l-a[[ar snin, dejjem kienu pre/i]i fl-informazzjoni tag[hom.

Toni Abela jg[id ukoll illi li kienet elezzjoni ;enerali, ilPartit Laburista bi dritt kien ikollu l-ma;;oranza talkunsillieri. I]da Toni Abela jaf illi kieku kienet elezzjoni ;enerali r-rata tal-votanti kienet tkun madwar 30 filmija aktar milli kienet fl-10 ta’ Marzu u allura kull xeb[ bejn elezzjoni u o[ra m’g[andu l-ebda valur u sinifikat.

B[ala bniedem li ilu mid[la tal-kunsill lokali sa mittwaqqif tag[hom, meta dak i]]mien kien g[adu flAlternattiva Demokratika u li f’isimha kien anke kunsillier fil-{amrun, Toni Abela jaf li l-famu]a ‘qattara tattrasferimenti tal-voti’ daqqa iffavoriet lill-Partit Laburista u daqqa lill-Partit Nazzjonalista.

U filwaqt li jg[id li l-PL din id-darba g[adda lill-PN filMosta b’numru ]g[ir ta’ voti, meta [ames snin ilu l-Labour reba[ il-Kunsill tal-Mosta hu kellu distakk favur tieg[u ta’ aktar minn 400 vot. Kif ta’ min jg[id ukoll li waqt li l-PN ]ied 2 fil-mija tal-voti filMosta, il-Labour naqqas listess persenta;; mill-Mosta.

G[ar-rigward tar-ri]ultat ;enerali tal-Partit Nazzjonalista fl-a[[ar elezzjonijiet tal-kunsilli lokali, kieku Toni

Abela kellu l-pa/enzja jaqra leditorjal ta’ din il-gazzetta — li kien e]attament fa//ata talpa;na fejn deher ir-rapport li qed jikkummenta dwaru — kien jaqra siltiet li ma joqog[dux iduru malkantunieri i]da jitkellmu /ar kemm dwar ir-ra;unijiet g[al dan ir-ri]ultat u x’je[tie; isir g[all-quddiem.

Nota tal-a[[ar dwar ilKunsill Lokali tal-Mosta. Jekk wie[ed jaqra sew x’qed jg[id l-Avukat Abela fl-ittra tieg[u, malajr jinduna li l-lezzjoni talMosta l-Partit Laburista baqa’ ma [adhiex.

Donnu jrid jag[ti lil min jifhem li l-Kunsill Lokali bi tmexxija laburista fil-Mosta tfarrak g[aliex is-Sindku ta’ qabel ma sabx il-koperazzjoni tal-Gvern ?entrali u ta’ xi kunsillieri. Jekk Toni Abela g[adu ja[seb hekk allura veru ka] ta’ g[alkemm hu kien jaf x’qed ji;ri fil-Mosta tul la[[ar erba’ snin li g[addew, g[ad irid jer;a’ janalizza kollox mill-;did.

Is-su;;eriment tag[na hu li jistaqsi lill-kunsillieri laburisti KOLLHA li servew ta[t isSindku Chetcuti Caruana u jistaqsihom g[aliex il-Labour falla fil-Mosta.

Toni Abela, finalment, qalilna li s-Sindku l-;dida taf x’qed jg[id g[aliex kienet hemm di;à.

Lil Toni Abela ng[idulu li lis-Sindku l-;dida kellimniha kemm-il darba mhux issa biss i]da tul is-snin kollha meta fil-Mosta kien qed ise[[ iddi]astru u kien propju g[alhekk li f’intervista li ppubblikajna l-;img[a l-o[ra hi weg[det li l-Kunsill talMosta je[tie; jibda pa;na ;dida.

Is-Sindku l-;dida di;à stqarret li trid ta[dem ma’ kul[add g[aliex kul[add importanti. Nittamaw li b’dan l-ispirtu ;did ta’ koperazzjoni u korrettezza, din il-lokalità kbira u importanti, sa fl-a[[ar tkun immexxija kif inhu xieraq u kif il-poplu Mosti jistenna.

8

Ms.

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

INTERVISTA

Niltaqg[u ma’ Antoinette Shah – direttri/i tal-Malta Hospice Movement

Fit-tmun ta’ [idma mill-aktar sensittiva minn Doris Azzopardi

Antoinette (it-tieni mil-lemin) tg[id li kull g[ajnuna li wie[ed jista’ jag[ti hi ferm apprezzata biex il-Hospice jkun jista’ jkompli joffri l-g[ajnuna li qed jag[ti

Jimpurtana g[ax inti int u jimpurtana sal-a[[ar nifs ta’ [ajtek. Fuq dan il-prin/ipju hi bba]ata l-[idma kollha tal-Malta Hospice Movement, li ilha sejra mill-1989, meta lfundaturi formalment iffirmaw l-istatut li jiggverna l-moviment.

Minn dak i]-]mien il-[idma kompliet tikber. Minn Santa Venera, minn fejn bdew, imxew g[al {al Balzan i]da l-bini fih innifsu fih ftit sinifikat fil-konfront tas-servizz imprezzabbli li jing[ata minn dan il-post.

ANTOINETTE SHAH g[andha f’idejha t-tmexxija tal-post. It-tmun ta’ [idma li tag[ti ser[an lil dawk ma[kuma mill-marda tal-kan/er, mard terminali tal-qalb u l-pulmun u ‘motor neurone disease’. Hemm ifittxu l-g[ajnuna, konfort, ]vog u [afna u [afna aktar, mhux biss huma i]da wkoll il-qraba u l-[bieb tag[hom.

Bi pja/ir iltqajt ma’ Antoinette biex niskopri aktar dwar il-[idma li qed issir filHospice Movement kif ukoll dwarha personalment.

Antoinette ilha tmexxi lHospice Movement g[al dawn l-a[[ar g[axar snin.

Qabel kienet matron f’dar residenzjali g[all-anzjani u kellha konnessjonijiet malHospice g[ax kienet tirreferi lir-residenti g[all-Hospice.

Biss, spjegatli kif minkejja li kienet tirreferi lill-persuni biex jie[du s-servizz tal-Hospice, ma kinitx daqstant konxja ta’ dak li kien e]attament isservizz offrut.

Servizz intensiv “Li kien ji;ri kien li mill-

Hospice kienet ti;i infermiera u tie[u [sieb il-ka] hi u t[alli f’idejhom. I]da meta mbag[ad ;iet l-okka]joni u d[alt na[dem mal-Hospice, bqajt sorpri]a immens bl-ammont u l-intensità tas-servizzi.

“Il-Hospice jie[u [sieb lillpazjent u lill-familjari tieg[u mill-A saz-Z. Qed ng[id ‘jie[du [sieb’ g[ax dawk li huma aktar qrib il-pazjenti mhumiex jien u s[abi li huma

fil-management i]da impjegati o[ra u volontiera li g[andhom kuntatt dirett mag[hom.

“Issorprendejt ru[i [afna u ntba[t li hi [asra li n-nies ta’ barra mhumiex konxji ta’ din il-[idma u dan is-servizz qabel ma ji;u b]onnu. Nista’ nifhimhom g[ax sfortunatament is-servizz tag[na mhux wie[ed ta’ a[bar tajba.

“Min ma jkollux b]onn mhux se joqg[od jisma’ jew jinteressa ru[u. I]da meta persuna ti;i b]onn dan isservizz hemm [afna x’nistg[u noffru. Hi [a;a tajba g[alhekk li wie[ed jirringrazzja lil Alla jekk ma ji;ix b]onn is-servizz tag[na u idealment ma ne]istux i]da r-realtà hi xorta o[ra u g[alhekk tajjeb li wie[ed ikun jaf bina u x’qed nag[mlu.

Illum jien...

“Illum jien u ma nafux meta jista’ jmiss lilek jew lil xi [add mill-familja tieg[ek.

Kull familja, kwa]i kwa]i

tista’ tg[id, misset ma’ dan ittip ta’ mard. Nissu;;erixxi biex meta jien jew xi [add mill-Hospice ikun qed jitkellem fuq it-televi]joni, fuq ir-radju jew fuq xi gazzetta, wie[ed ma jaqlibx l-istazzjon jew jaqbe] il-pa;na.

Importanti li wie[ed jag[raf li jekk ji;i b]onn, jaf fejn jista’ jirrikorri.”

Biex tg[ix a[jar

Antoinette tis[aq fuq il-fatt li wie[ed irid fuq kollox jirrikonoxxi li l-Hospice ma joffrix trattament ta’ kura g[al marda spe/ifika i]da trattament biex il-persuna tkun tista’ tg[ix a[jar bil-marda li g[andha.

“Fil-ka] ta’ pazjenti bilkan/er, e]empju, nie[du [sieb is-sintomi b[al dardir u w;ig[. Ix-xjenza tant avvanzat li hawn numru mhux [a]in ta’ tipi ta’ kan/er li jistg[u jitfejqu kompletament. Dawn il-ka]i xorta jistg[u jkunu riferiti g[andna u nimxu pass

pass mag[hom sakemm qed jie[du t-trattament millkonsulenti tal-onkolo;ija.

“Meta l-g[ajnuna tag[na ma tibqax me[tie;a a[na dejjem ng[idulhom li a[na qeg[din hawn u jekk ikollhom xi diffikultà jistg[u dejjem i/emplu u nitkellmu.”

Hemm pazjenti o[ra li jkollhom b]onn g[ajnuna fittul g[ax sfortunatament ilmarda tag[hom ma jkollhiex fejqan, ji;ifieri tkun terminali.

Il-Hospice jibqa’ miexi mag[hom sal-mewt. Kelma li bosta jib]g[u jsemmuha i]da hi realtà li wie[ed f’din ilkundizzjoni jrid jiffa//ja.

“L-ewwel u qabel kollox ma jfissirx li g[aliex g[andek marda terminali int trid tg[ix i]-]mien li baqag[lek mu;ug[ jew fi stat mi]erabbli.

“L-u;ig[ ma j[allikx tirra;una, tikkomunika sewwa mal-familja tieg[ek, ma tkun trid tisma’ b’xejn u [add. I]da jekk l-u;ig[ ikun kontrollat, wie[ed ikun jista’ jg[ix [ajja kwa]i normali u dan hu proprju l-iskop tag[na.

“Dan hu l-motto talHospice, li bniedem jg[ix [ajja normali u indipendenti kemm jista’ jkun, u fuq kollox, ta’ kwalità tajba sala[[ar ;urnata ta’ [ajtu.”

Proprju parti mill-[idma talHospice hi l-preparamenti g[al dik il-;urnata.

Preparamenti tal-pazjent u talqraba. Antoinette tqabbel din il-;urnata ma’ persuna li sejra btala. Ta[seb minn qabel biex t[ejji kollox, passa;;, bagalja, akkomodazzjoni, e//.

Min jitwieled irid imut “Iddum tippjana aktar milli effettivament iddum ilvaganza. Allura a[na nafu li kull minn twieled irid imut.

Dik hi l-unika /ertezza li g[andu l-bniedem. Inutli li

U[ud mill-voluntiera li ming[ajrhom il-Hospice ma jistax jiffunzjona

nistkerrhu jew na[arbu minn din il-kelma. B’hekk importanti li wie[ed jipprepara g[al dan il-vja;; li minnu ma ti;ix lura.”

Dan hu skop li sew il-klijent kif ukoll il-familjari tag[hom jippruvaw iwettqu u l-Hospice tg[in f’dan ir-rigward. Kemm jista’ jkun, wie[ed ma j[alli xejn pendenti biex il-familjari li jibqg[u wara ma jkollhomx rimorsi.

“Forsi t-tfal ikunu ilhom ma jg[idu lil missierhom li j[obbuh jew hu lilhom.

Affarijiet li jidhru ]g[ar u min hu f’sa[[tu forsi jitbissem u jarahom superfi/jali, i]da mhumiex hekk. It-tfal jibqg[u jiftakru dik l-espressjoni ta’ missierhom li jkun [alliehom b’memorja sabi[a. Dan hu biss e]empju ]g[ir.”

Mewta ‘tajba’ Il-[idma tal-Hospice hi

importanti [afna biex wie[ed ikollu mewta tajba. Xog[ol delikat u li forsi wie[ed jistkerrhu xi ftit i]da bla dubju, ne/essarju. Huma jg[inu wkoll fil-qasam materjali biex titnaqqas ittbatija tal-konsegwenzi.

Il-Hospice imur lil hinn minn hekk. Jara li l-klijenti tieg[u jg[ixu l-a[[ar ]mien ta’ [ajjithom bl-aktar mod komdu.

Il-membri fi [danu joffru servizz ta’ xufiera u jmorru g[all-klijenti u jwassluhom g[all-appuntamenti li jkollhom l-isptar biex jie[du t-terapija.

F’{al Balzan hemm ukoll id-day centre li fih tliet darbiet fil-;img[a jmorru l-klijenti g[al [in ta’ rikreazzjoni.

Huma jiltaqg[u u jkollhom diversi attivitajiet b[al crafts, e]er/izzji, e//. Dan iservi ta’ ]vog g[alihom kif ukoll ta’ ser[an (respite) g[all-qraba li jduru bihom. Imorru f’roster u hemm ukoll ;urnata li fiha jmorru g[al hydro therapy filpixxina tal-Inspire li l-Hospice hu grat tal-g[ajnuna li joffrilu.

“G[andna numru kbir ta’ voluntiera li jmorru j;ibu lil dawn il-klijenti. Qlub ;eneru]i tassew li ju]aw il-karozzi tag[hom ming[ajr ma jie[du flus g[all-petrol.

g[al pa;na 9

INTERVISTA

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Jag[tu servizz lil aktar minn 900 persuna fis-sena minn pa;na 8

G[andna vann tag[na u xufier li hu impjegat li j;orr lin-nies mid-dar g[allappuntamenti li jkolhom flIsptar Boffa. I]da kuljum, mitTnejn sas-Sibt, mieg[u jkollu volontiera mara biex hu jsuq filwaqt li hi tie[u [sieb ilpazjenti li jkollha fil-vann.”

Jekk wie[ed jie[u e]empju ta’ pazjent li g[andu b]onn tar-radjoterapija frekwenti, allura jista’ jimma;ina li lfamiljari tieg[u ma jistg[ux je[duh regolarment l-isptar u jie[du l-leave mix-xog[ol.

G[alhekk is-servizz talHospice hu importanti.

Biex din il-[idma tkun tista’ tissokta hemm il-b]onn talfinanzji. Dawn iridu jkopru lispejje] tas-servizz li jing[ata lil iktar minn 900 persuna fissena. Iva, dan hu n-numru tannies li s-sena l-o[ra - fl-2011 [adu s-servizz tal-Hospice.

900 pazjent, u wie[ed mhux qed iqis l-eluf ta’ familjari li ng[ataw sapport emozzjonali u spiritwali u li jibqg[u jkunu segwiti tul i]-]mien tal-fara; wara li l-pazjent jg[addi g[all[ajja ta’ dejjem.

“Barra l-volontiera, mal180, u li jag[tuna ’l fuq minn elf sieg[a xog[ol fix-xahar, hemm ukoll nies professjonali li huma impjegati u g[alhekk iridu jit[allsu. 33 impjegat – 11 full-time u l-kumplament part-time. Alla[ares kellna n[allsu lill-volontiera.

“Il-fondi tag[na ji;u parti mid-donazzjonijiet, parti o[ra ]g[ira mill-Gvern li xtara sservizz tag[na u parti o[ra mill-fund raising.

“Norganizzaw attivitajiet fejn in-nies ji;u, jikkontribwixxu u jie[du pja/ir. B[alissa g[addejjin bilbejg[ tal-figolli i]da l-akbar avveniment li jkollna hu f’Mejju bil-kampanja ‘Ward tax-Xemx’, meta a[na nibag[tu informazzjoni dwar il-Hospice f’kull dar Maltija.”

fl-adolexxenza mod ie[or.

Meta jikbru u jkollhom ’il fuq min g[oxrin sena, iva, ikunu indipendenti i]da xorta jridu jsibuk id-dar. Trid titg[allem tippjana u tqassam ix-xog[ol. “:ieli jkolli b]onn nibqa’ tard l-uffi//ju g[ax ikolli xi laqg[at u skandenzi i]da jekk tpo;;i rasek hemm ti;i parti mir-rutina tieg[ek. Ma nistax nimma;inani nibqa’ d-dar biss g[ax ma nkunx naf x’naqbad nag[mel bija nnifsi. Nie[u gost ikolli jum jew tnejn leave i]da mhux li nkun mara taddar biss.”

Attitudni po]ittiva

Xog[ol Antoinette hu delikat [afna u mhux fa/li wie[ed jimma;ina kif jirnexxilha ]]omm attitudni po]ittiva lejn il-[ajja meta tkun imdawra minn ka]i diffi/li li bosta drabi jwasslu g[all-mewt. Biss hu ]gur xog[ol nobbli li minnu titg[allem tapprezza l-[ajja u l-familja u g[aldaqstant tg[ix il-[ajja fil-milja kollha tag[ha.

“L-impjegati kollha talHospice tista’ tg[id li ilhom snin ja[dmu hawn u w[ud anke [mistax-il sena. Nie[du sodisfazzjon kbir meta lfamilja li nkunu qed na[dmu mag[ha tapprezza xog[olna u

l-appo;; tag[na.”

In-nies tal-Hospice jkunu pre]enti f’dawk il-mumenti li l-aktar wie[ed ikollu b]onn.

Kapa/i jisimg[u, jag[dru, jg[inu b’mod prattiku u jag[tu pariri siewja biex fl-aktar mumenti kriti/i jsibu appo;; ta’ veru. L-istess b[alma lwarda tax-xemx iddur lejn ixxemx biex tie[u l-ener;ija me[tie;a biex tkompli twarrad sal-a[[ar, hekk ukoll jag[mlu l-klijenti u l-familjari talHospice li idealment tajjeb kieku [add ma ji;i b]onnu i]da din hi biss utopja u g[aldaqstant g[andna lkoll inkunu grati.

Dan is-servizz g[andu jkollu l-appo;; u s-sostenn tag[na lkoll g[ax wara kollox, [add ma jista’ jg[id meta u min jista’ ji;i b]onnu. Forsi din hi attitudni egoistika kif wie[ed i[ares lejha i]da /ertament hi realtà li [add ma jista’ ja[rab minnha.

Xog[ol Antoinette hu delikat i]da l-karattru caring tag[ha (kif jg[idu l-Ingli]i) jag[tiha dik il-kapa/ità li tittratta dan l-argument b’umanità kbira u bl-g[arfien li permezz tal-Hospice qed tipprovdi g[ajnuna siewja flaktar mumenti diffi/li fil-[ajja ta’ bniedem.

9

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Antoinette Ktieb favorit: Ma noqg[odx ming[ajr ktieb u jekk ma jkollix

x’naqra kapa/i nirrikorri anke g[al xi magazin antik.

Film favorit: Gone with the Wind.

Mu]ika favorita: Mu]ika klassika ta’ Wagner. Mill-qasam pop in[obb dik tas-60s u 70s.

Lewn favorit: L-a[mar.

Sta;un favorit: Is-sajf.

Il-vaganza ideali: G[all-kwiet f’xi farmhouse G[awdex malfamilja.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el: L-ebda wa[da. Il-pre]ent jog[;obni g[ax sa[ansitra ;ieli ng[id li ;ejt kmieni wisq.

L-akbar in;ustizza g[alik hi... Ir-razzi]mu fis-sens wiesa’ tieg[u. Jien u l-familja tieg[i batejna minnu g[ax i]]ewwi;t ra;el barrani.

L-akbar pre;ju: Kapa/i nippjana u norganizza dak li ppjanajt u n]omm id-deadline.

U l-akbar difett: Esi;enti biex inwettaq dak li nkun ippjanajt L-ikel favorit tieg[ek: Kollox i]da nippreferi l-curries.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu:

M’g[andix [in g[al xi delizzju. Niddejjaq nibda affarijiet li mbag[ad ma jkollix [in nispi//ahom.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Dejjem [dimt fil-qasam tal-kura so/jali u g[alhekk il-fatt li jien mara ja[dem favurija g[ax mara hi aktar sensittiva i]da nemmen li kieku bil-kapa/itajiet tieg[i kont ra;el kont nasal aktar ’il bog[od.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Nixtieq li nkun [afna aktar komda

ekonomikament i]da nippreferi nitolbu l-kuntentizza garantita tal-familja tieg[i.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: I]-]ejt dejjem jitla’ f’wi// ilma, il-Bambin jaf x’inhu jag[mel.

Kif tarak g[axar snin mil-lum: Inkun f’età tal-pensjoni i]da ma nimma;inanix noqg[od b’idejja fuq ]aqqi d-dar.

Persona;; li tammira: Nies b[al Martin Luther King, Gandhi jew Madre Tere]a, li bdew mix-xejn u ssieltu g[all-ideali tag[hom kontra kull kurrent u g[amlu differenza.

Kull qatra tg[odd

Hawn Antoinette sa[qet dwar l-importantza li n-nies jaqraw din l-informazzjoni u min jista’, jag[ti donazzjoni, imqar xi [a;a ]g[ira.

“Kull qatra tg[odd u a[na niddependu [afna fuq din ilkampanja,”.

Intant, Antoinette hi omm ta’ tlett itfal, illum kbar, u nanna ta’ tifla ta’ sentejn li hi l-mimmi ta’ g[ajnejha.

Minkejja li wliedha huma indipendenti, Antoinette baqg[et tindokra l-familja li dejjem kienet prijorità g[aliha. Dejjem [admet u dejjem kellha xog[ol delikat ta’ responsabbiltà i]da rnexxielha dejjem tirrikon/ilja l-karriera u l-familja.

“Mhux fa/li g[ax meta omm tkun ta[dem meta l-ulied ikunu ]g[ar mod, u meta jaslu

ANTOINETTE SHAH> Xog[ol delikat [afna u nobbli

10

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

AÓBARIJIET LOKALI

IL-KUNSILL LOKALI TA’ TAS-SLIEMA

Irrid kunsill li jwettaq - ANTHONY CHIRCOP, is-Sindku l-;did ta’ Tas-Sliema minn Matthew Bonett

Kunsill lokali miftu[ u vi/in in-nies, li se ja[dem biex f’temp ta’ tnax-il xahar, jag[mel [iltu kollha biex jindirizza l-akbar problemi li qed jiltaqg[u mag[hom irresidenti Slimi]i, kif ukoll i[ares lejn pro;etti akbar li lkunsill lokali jkun jista’ jwettaq wara l-elezzjoni tassena li jmiss.

Din hi l-akbar prijorità li g[andu quddiemu Anthony Chircop, is-Sindku l-;did ta’ Tas-Sliema li f’nofs il;img[a d-die[la mistenni jie[u l-[atra uffi/jali u jibda jservi b[ala Sindku ta’ TasSliema g[as-sena li jmiss.

Kif wie[ed jistenna, din issena se tkun iebsa ferm g[al dan il-kunsill lokali, li hu prattikament kollu ;did, u dan peress li r-residenti Slimi]i b[al donnu kienu tilfu [afna fidu/ja f’dan il-kunsill wara diversi problemi li irristrin;ew il-[idma talkunsill fis-snin li g[addew u li wasslu biex dan il-kunsill ikun xolt.

F’din l-intervista, Anthony Chircop jag[ti [arsa lejn lisfidi li g[andu quddiemu u lprijoritajiet li hu se jag[ti g[all-[idma tieg[u f’dan ilkunsill lokali.

Fuq liema prin/ipji se tmexxi l-kunsill tieg[ek wara li l-kunsill ta’ qabel kien sta;na g[al kollox min[abba problemi ta’ natura diversa^

Il-prin/ipju li jien nemmen fih u se na//erta ru[i li lkunsill lokali ta’ Tas-Sliema jadotta fix-xhur li ;ejjin, hu dak ta’ kunsill miftu[.

Nemmen [afna li l-kunsill jista’ ja[dem jekk te]isti onestà bejn il-kunsillieri kollha, ;ejjin minn liema partit ;ejjin, kif ukoll integrità assoluta. Na[seb li din hi ba]i tajba li permezz tag[ha nistg[u ner;g[u ni;bru ;ieh il-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema, u permezz ta’ hekk, ner;g[u nda[[lu l-fidu/ja ne/essarja tas-Slimi]i fil-kunsill tag[na.

X’inhuma l-prijoritajiet ewlenin li ffissajt g[all[idma tieg[ek b’risq TasSliema^

Kif jaf kul[add, ille;i]latura ta’ dan il-kunsill lokali hi wa[da qasira [afna, u g[alhekk, irridu nag[mlu affarijiet li jidhru biex i//ittadini jibdew i[ossu li hemm xi [add li qed jitratta lproblemi prin/ipali.

Jien naqsam il-prijoritajiet tieg[i g[as-sena li ;ejja f’erba’ sezzjonijiet, li jing[ataw listess importanza u li kollha jridu ji;u indirizzati.

inkunu nistg[u nwettqu pro;etti aktar fit-tul.

Kif qed ta[seb li ssie[eb mieg[ek ir-residenti ta’ TasSliema li min[abba dak li ;ara urew sfidu/ja fil-kunsill bl-astensjoni massi//a tag[hom^

Anthony Chircop

Kunsill li se ja[dem mhux biss biex jer;a’ jikseb il-fidu/ja tas-Slimi]i i]da wkoll biex ikompli jattira aktar nies lejn il-lokalità L-i]vilupp li jsir f’TasSliema: Wa[da mill-akbar

prijoritajiet g[al Tas-Sliema hi l-i]vilupp li g[addej b’mod kontinwu. Dan jindika li llokalità hi sabi[a u hemm lok g[all-investiment. La darba dan l-investiment hu permess mil-li;i, g[andu jit[alla jsir, i]da g[andu jsir fl-ambitu talli;ijiet li je]istu, b’tali mod li dak li jkun ma ji;ix f’TasSliema u jiddisturba bl-addo// lir-residenti.

Irridu niftakru li r-residenti jg[ixu f’Tas-Sliema b’mod permanenti, mentri li]viluppaturi joqog[du hemm g[al ftit ta]-]mien.

Irridu livell ta’ koperazzjoni li permezz tieg[u r-residenti jkunu disturbati mill-anqas, biex b’hekk, ir-residenti ja//ettaw aktar ix-xog[ol li g[andu jsir. A[na rridu n[e;;u li jsir l-i]vilupp i]da kemm jista’ jkun isir malajr, biex linkonvenjent in]ommuh kemm jista’ jkun limitat.

B[ala kunsill, i]da, a[na lesti li fejn tippermetti l-li;i, nu]aw l-infurzar biex kemm jista’ jkun wie[ed ja[dem skont ilparametri tal-li;i.

Biex Tas-Sliema tkun nadifa kif jixraqilha: G[andna wkoll il-prijorità tal-indafa, tant li jien na[seb li jekk kul[add jag[mel il-parti tieg[u, ikollna TasSliema nadifa kif g[andha tkun.

G[alhekk, se nkun qed nitlob li/-/ittadini Slimi]i kollha biex jie[du sehem f’dan il-pro/ess. A[na preparati biex nibdew inqassmu t-tindif ]ona ]ona, biex imbag[ad la darba nkunu naddafna kullimkien u l[aqna l-livelli li xtaqna, imbag[ad ikun fl-interess tarresidenti li j]ommu l-ambjent f’dak il-livell.

Jekk, imbag[ad, ikun hemm min ma ji;bidx l-istess [abel, allura jkollna ni;bdulu lattenzjoni u nie[du l-passi ma’ dawn in-nies li ma jkunux interessati fil-;id komuni tasSlimi]i.

Soluzzjoni g[all-problema tat-traffiku: Irridu wkoll

nindirizzaw is-sitwazzjoni talimmani;;jar tat-traffiku. Filfatt, saru diversi studji. A[na nafu li hi problema kbira f’Tas-Sliema, peress li hemm diversi azjendi kummer/jali li jattiraw nies, kemm impjegati kif ukoll dawk li ji;u jixtru f’Tas-Sliema, u allura rridu na[sbu g[al kul[add.

Il-prijorità, i]da, g[andha tkun li r-resident Slimi] ikun komdu fil-lokal tieg[u, u nafu li din se tkun diffi/li.

Ma nistg[ux ng[idu li g[andna soluzzjon i]da rridu n[arsu lejn sistemi introdotti f’lokalitajiet o[rajn, biex nie[du t-tajjeb tag[hom.

Irridu wkoll ninvolvu esperti minn Transport Malta biex

jg[inuna. Nispera li jekk ma nwettqux dan il-pro;ett kollu f’sena, ikollna ]oni fejn isiru pro;etti-pilota biex naraw kif ta[dem is-sistema.

Ir-rotta tat-trasport pubbliku ta’ madwar TasSliema: Importanti r-riintroduzzjoni tas-circular bus li

kellna Tas-Sliema. Ilkunsillieri kollha li ]orna ddjar qabel l-elezzjoni li g[addiet, jafu kemm dan hu importanti, spe/jalment g[allanzjani li minnhom g[andna [afna f’Tas-Sliema.

Din ir-rotta kienet komda [afna g[aliex kienet tg[aqqadhom ma’ diversi zoni, fosthom i/-/entru tas-Sa[[a fil-G]ira.

Malli ;ejna eletti, bdejna minnufih bid-diskussjoni u jidher li di;à g[amilna avvanzi sew. Nisperaw li sa qabel ;unju li ;ej, din ir-rotta ter;a’ tkun da[let f’postha.

Prijoritajiet: Jien in[oss li fuq sena ma nistg[ux in[arsu g[al pro;etti akbar minn dan it-tip, i]da rridu nipreparaw ukoll g[all-quddiem, g[ax fi ]mien sena, se nkunu qeg[din f’kampanja elettorali o[ra.

G[alhekk, irridu n;ibu lfidu/ja tar-residenti, biex jaraw dak li nkunu g[amilna u wettaqna f’sena wa[da biss.

Nispera li r-residenti jer;g[u jtuna l-fidu/ja tag[hom [alli

A[na rridu nkunu kunsill miftu[, kunsill li rriduh aktar vi]ibbli fit-toroq. Ma rridux inkunu mag[luqin fl-uffi//ji tag[na i]da n[oss li meta nqassmu r-rwoli differenti, kul[add g[andu jkun fuq barra u nitkellmu man-nies, biex inqarrbuhom lejna.

B[alissa, hemm nuqqas ta’ fidu/ja fil-kunsill lokali u din g[adha tirrifletti ma’ [afna nies. Allura rridu nkunu disponibbli fit-toroq u lesti biex nisimg[u l-ilmenti tannies.

In[oss li jekk ji;i bniedem jilmenta fil-kunsill ifisser li dan ikun ilu jissaporti, mentri jekk naqbduh fuq barra jaf ikun g[adu fil-bidu li ltaqa’ mad-diffikultà partikulari.

Stedina o[ra li nixtieq nag[mel, u li appena nie[du lkariga, nitlob lill-kunsill jikkonfermaha, hi li tintbag[at ittra uffi/jali lir-residenti kollha ta’ Tas-Sliema, li fiha nirringrazzjawhom tal-fidu/ja li urewna u nistieden lil dawk kollha li ja[sbu li g[andhom xi [a;a x’joffru lill-kunsill, biex jersqu lejna.

Ma rridux norbtu n-nies i]]ejjed i]da nistg[u ninvolvu [afna nies, anke fuq ba]i ta’ sotto-kumitati. In[oss li hemm [afna Slimi]i, li l-parti l-kbira tag[hom huma ta’ /erta età li g[andhom [afna esperjenza, disponibbiltà ta’ [in u anke lilhom taf ittihom interess ;did f’[ajjithom, u fl-istess [in, jg[inu lill-kunsill bilparte/ipazzjoni tag[hom.

Idejqek il-fatt li wara sena, dan il-kunsill se jkollu jer;a’ jiffa//ja lill-poplu Slimi] f’elezzjoni o[ra g[all-istess kunsill lokali^

Ma nistax ng[id li ma ddejjaqnix i]da fiha t-tajjeb tag[ha wkoll g[aliex dak li jkun se jkollu [jiel ta’ dak li jista’ jara li jsir f’din illokalità.

A[na rridu naraw li nkunu effi/jenti f’xog[lna g[ax nafu li qeg[din hemm g[al sena wa[da biss.

Min-na[a l-o[ra, irresidenti se jibdew jaraw millewwel il-kambjament u li lkunsill se jkun miexi fit-triq ittajba.

Nispera li jkollna konferma ta’ dan kollu billi n-nies jer;g[u jafdawna bil-fidu/ja tag[hom.

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Fil-pa;ni l-o[ra:

12 In-nisa u r-ri]ultati tal-kunsilli lokali

Gvern sensittiv

14 Direzzjoni wa[da

17

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PO Box 37 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

EDITORJAL il•mument L-aqwa, l-a[jar u b’xejn Din il-;img[a kellna l-istqarrija, anzi l-konferma, li g[allPartit Nazzjonalista s-sa[[a tal-poplu hi l-ewwel priorità g[aliex is-sa[[a tal-poplu hi g[al qalbu.

Din l-istqarrija tal-Prim Ministru kienet segwita b’o[ra daqstant ie[or importanti: G[all-Partit Nazzjonalista s-

13

Ittri lill-Editur

Il-[idma tal-kunsilli lokali

11

servizz tas-sa[[a g[andu jkun dejjem l-aqwa, l-a[jar u b’xejn g[al kul[add g[aliex il-pazjenti ji;i l-ewwel.

Dan hu kliem li ming[ajr l-ebda dubju jin]el g[asel ma’ kull Malti u Maltija i]da jibqa’ biss kliem jekk ma jg[addix mit-test iebes tal-fatti. Bil-paroli kul[add jista’ jg[id li jrid u li jog[;bu i]da biex ikun jista’ jitwemmen irid jitkejjel mal-azzjonijiet li jitwettqu.

U x’rekord g[andu l-Partit Nazzjonalista f’dani l-qasam, anki f’dawn l-a[[ar erba’ snin ta’ din l-amministrazzjoni?

Mhemmx g[alfejn [afna ti;bid u sforzi biex ninnutaw li matul din il-le;islatura kompla jinvesti fil-qasam tas-sa[[a minkejja d-diffikultajiet li ;abet mag[ha s-sitwazzjoni internazzjonali u ]-]ieda fenomenali fil-prezz ta]-]ejt.

Hu fatt li kul[add jista’ jmiss b’idejh li g[alkemm ilpoplu Malti hu nieqes minn kul ri]orsa, irnexxielu matul issnin jo[loq sistema tas-sa[[a li t[abbatha ma’ tal-aqwa pajji]i.

Din is-sistema kompliet tittejjeb f’kull livell i]da x’aktarx li dan jidher u jin[ass l-aktar fil-;lieda li qed issir lill-marda qerrieda tal-kan/er. Fost l-o[rajn din il-;lieda qed issir blg[oti at’ aktar medi/ini b’xejn — medi/ini li jiswew eluf ta’ ewro, b[alma hi l-Herceptin — i]da fuq kollox blinvestiment fi sptar ;did li se jkun esklusivament dedikat g[al dawk li jkunu g[addejjin mill-kalvarju tal-kura talkan/er.

Dan hu x’aktarx l-aktar aspett importanti tal-i]viluppi li qed ise[[u i]da f’dan il-qasam tant qed isir xog[ol u tant qed ikunu introdotti servizzi u pro/eduri ;odda li fa/ilment wie[ed ma jsegwix bi]]ejjed dak li jkun qed isir.

Fl-isptarijiet tag[na llum isiru interventi li j[abbtuha ma’ dawk li jsiru fl-aqwa /entri dinjija u bis-sa[[a ta’ tobba tassew bravi Maltin qed jidda[[lu pro/eduri li lanqas biss konna qatt no[olmu bihom.

F’dan ix-xenarju kollu jista’ jkun li s-sistema s[i[a sfat ‘vittma’ tal-istess su//ess tag[ha. Niftakru li kien hawn ]minijiet meta l-isptarijiet tag[na mhux talli ma kinux joffru l-firxa kbira ta’ servizzi li jing[ataw illum i]da kienu jit[addmu minn tobba barranin u b’[afna anqas servizzi mil-lum.

Mhemmx dubju lanqas li wasalna fi ]mien li dawk kollha kon/ernati jag[mlu ras ma’ ras u madwar mejda u b’rieda tajba jsibu s-soluzzjonijiet g[al /erti problemi li jibqg[u jinqalg[u minn ]mien g[al ]mien u li huma ri]ultat dirett tat-titjib fil-livell ;enerali tal-[ajja tal-Maltin u tal-firxa usa’ ta’ servizzi li qed jing[ataw.

Hu /ar li l-gvern irid jibqa’ jtejjeb is-servizz tieg[u lillpoplu fil-qasam tas-sa[[a. L-investiment li qed ji]died minn sena g[al o[ra f’dan ir-rigward hu l-akbar prova ta’ dan.

Bir-rieda tajba ta’ dawk kollha involuti — u li di;à qed jag[mlu bi//a xog[ol mill-aqwa — ]gur u mhux forsi jinstabu s-soluzzjonijiet biex il-qasam tas-sa[[a jkompli jissa[[a[ b’risq il-poplu kollu.

Fis-sa[[a l-Partit Nazzjonalista g[andu rekord ta’ twettiq li hu ta’ garanzija g[all-;ejjieni. Flimkien inkomplu nseddqu settur li minnu jiddependi l-futur tag[na lkoll.

12

OPINJONI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba… il-;ungla ta’ Chipper, kollox kien kalm u filpa/i… sakemm tfa//at Jemina, ;iraffa twila, b’g[onqha twil [afna, u fa/li jdur ’l hawn u ’l hinn. Dejqet lil kul[add bl-istorbju u l-ind[il tag[ha, g[ax b’g[onq daqshekk twil, kienet issir taf x’qed jag[mel kul[add, u tpa/pa/ fuqu.

Tant iddejqu b’din l-im;iba, l-annimali l-o[ra, li darba ltaqg[u u dde/idew li jag[tuha tag[lima.

F’dak i]-]mien Big Bongo, l-iktar xadina importanti, sabet kenn, qadim u abbandunat, irran;atu u ;abitu l-isba[ post tal-;ungla, u marret toqg[od hemm. Jemina deffset rasha hemm ukoll, fit-tieqa tal-kamra tas-sodda. U rat lil Big Bongo [ier;a mill-kamra. Jemina tawlet g[onqha biex tara f’liema kamra da[let. :ewwa kien mudlam, imma segwietu f’kuritur, u f’kamra o[ra, u f’kamra o[ra… sakemm ma setg[etx ittawwal i]jed g[onqha. Billi Big Bongo kien dar mad-dar kollha, g[onq Jemina kien t[abbel bil-kbir.

L-annimali l-o[ra kienu jafu x’qed ji;ri. Kienu pronti da[lu d-dar ta’ Big Bongo u bdew jg[idu lil Jemina x’kienu ja[sbu fuq l-istorbju u l-ind[il ta’ Jemina. U Jemina t-tag[lima [aditha bil-kbir, g[ax minn dakinhar ’l hemm idde/idiet li g[onqha t-twil tibda tu]ah g[al affarijiet ferm i]jed po]ittivi, u li ma tinda[alx b’kur]ità fil-[ajja tal-o[rajn.

F

Int u jien La ng[ixu f’komunitajiet,

mhux possibbli ma nkellmux lil xulxin u ma nosservawx lil xulxin. U meta niltaqg[u, spiss id-diskors jaqa’ fuq terzi persuni assenti — ji;ifieri nies o[ra li dak il-[in ma jkunux jitkellmu mag[na.

Inkunu sin/ieri, iktar fa/li nsemmu n-negattiv milli lpo]ittiv. U spiss in/edu g[al dit-tentazzjoni. U nag[mlu [afna [sara, anke ma nifhmux li qed nag[mluha, g[ax jin]erg[u sfidu/ja, disprezz u rabja.

Hawn min jg[ix bla[barijiet fuq l-o[rajn.

Imbag[ad [allieh ipa/pa/ u jirre/ta. Qisu li tkun taf fuq innies, u tisparla fuqhom, kienet xi arti ta’ valur. Hawn nies jg[idulek: “Imma l-veru g[edt

fuq l-o[rajn!”

O.K. Imma int tie[u gost min isir jaf bl-affarijiet negattivi tieg[ek, u joqg[od imexxihom mal-o[rajn? Ma na[sibx li tg[id: “G[andu dritt, g[ax veru.” Anzi jekk tkun taf min, tmur tie[u ssodisfazzjon. Allura [addie[or mg[andux dritt li l-affarijiet tieg[u u tal-familja tieg[u ma ji;ux imperr/in mal-erbat irjie[ tad-dinja.

Il-bniedem g[aqli ma jfittixx li jkun jaf fuq l-o[rajn jekk mhux b’dover, jew bi spirtu ta’ servizz. Il-counsellor jisma’ [afna. Imma j]omm fommu sieket, waqt li jg[in bil-pariri siewja.

L-istess avukat u s-sa/erdot.

U hawn [afna nies o[ra prudenti, [bieb, li huma afdati

minn Dun Pawl Camilleri

................................................

pauca43@gmail.com

g[ax jafu jisimg[u, u jafu j]ommu [alqhom mag[luq.

U n-nies tkun t[obbhom, g[ax ikunu qed jag[tu servizz kbir u mo[bi. Jalla nkunu lkoll persuni li lo[rajn jistg[u jafdaw, g[ax jisimg[u bla kur]ità, imma b’im[abba u jitkellmu biex jg[inu, mhux biex jitka]aw.

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, ag[milni persuna prudenti.

T[allinix infittex li nsir naf fuq l-o[rajn biex inpa/pa/ negattivament fuqhom.

Ag[tini l-kapa/ità li nisma’ u nosserva bl-iskop li nkun ta’ servizz g[al g[ajri.

G[allimni ma nkomplix ma’ min imaqdar u jwe;;a’ lill-o[rajn.

G[inni ng[in lil min jifta[ qalbu mieg[i u li nserra[ il-qlub u l-im[u[ b’fomm sieket u prudenti.

In-nisa u r-ri]ultat tal-Kunsilli Lokali 2012

Di;a g[addew [mistax-il ;urnata mit-t[abbir tarri]ultati tal-elezzjonijiet talkunsilli lokali li saru f’35 lokalità f’Malta u G[awdex.

Intant il-media kienet mi]g[uda b’kummenti u anali]i fuq ir-ri]ultat a[[ari u s-sinifikat li g[andu fuq min imexxi u l-partiti politi/i li pparte/ipaw f’dan il-pro/ess.

Xtaqt nitfa’ l-lenti tieg[i rigward dawn l-elezzjonijiet fuq su;;ett ferm g[al qalbi: landament tal-kandidati nisa li pparte/ipaw f’dawn l-elezzjonijiet.

Niftakru li f’din l-elezzjoni pparte/ipaw 419 kandidat li kellhom jimlew il-karigi ta’ sindki u kunsillieri li kienu jla[[qu l-239.

Saru 27 elezzjoni f’lokalitajiet f’Malta u tmienja f’G[awdex.

Interessanti minn edizzjonijiet o[ra talelezzjonijiet kienet li g[allewwel darba dawn kienu qeg[din isiru tista’ tg[id fuq nofs it-territorju nazzjonali.

Dan seta’ g[en biex to[ro; stampa /ara tal-kwalità talparte/ipazzjoni u dawk li finalment kellhom su//ess.

G[al darba o[ra jkolli nesprimi ri]ervi dwar landament finali ta’ nisa kandidati i]da fuq dan nispjega aktar tard. Minn kalkolu ]g[ir li g[amilt wasalt g[al diversi /ifri.

Fost il-198 kandidat g[allPartit Nazzjonalista kien hemm 48 kandidat mara li jfisser kwart tal-kandidati kollha(25%).

Il-Partit Laburista kellu 37

kandidat femminili minn 200 kandidat (17%).

Kien hemm ]ew; kandidati nisa g[all-Altrenattiva u persuna mara wa[da indipendenti.

B[ala ri]ultat il-PN ele;;a 19-il mara /ioe inqas minn nofs tal-kandidati nisa li [ar;u. Il-Partit Laburista kellu 25 mara li g[amlu su//ess, li jfisser li kellu rata ferm iktar qawwija ta’ kandidati nisa eletti, cioe iktar minn 60%.

Il-kandidati nisa l-o[ra ma kisbu l-ebda su//ess.

Dawn i/-/ifri jistg[u jindikaw numru ta’

riflessjonijiet fuq is-su;;ett tal-parte/ipazzjoni tan-nisa fil-politika. Intant [adt pja/ir li r-rata ta’ nisa parte/ipanti kienet wa[da minimament rispettabbli. Ir-rata tan-nisa fil-Partit Laburista kienet [afna iktar fqira.

Kollox ma’ kollox ir-rata kumplessiva tan-nisa tista’ tkun deskritta b[ala wa[da fqira meta tikkunsidra li kienu biss 87 mara li pparte/ipaw minn grupp ta’ 419-il kandidat. Dan ifisser rata ta’ ftit iktar minn 20% talkandidati kollha.

Intant b[ala su//ess fuq it-

ticket tal-partit, ir-rata ta’ su//ess tan-nisa fil-Partit Nazzjonalista kienet ta’ 19 ilmara minn 48: rata ta’ su//ess ta’ madwar 40%. Il-Partit Laburista kellu iktar su//ess meta rnexxielu jele;;i 60% tal-kandidati nisa. Interessanti ninnutaw li n-nisa kandidati f’G[awdex kellhom rata ta’ su//ess akbar mill-kollegi nisa tag[hom f’Malta.

Dan ir-ri]ultat jista’ jfisser bosta affarijiet: l-ewlenija hi li mhux biss il-parte/ipazzjoni hi ne/essarja imma forsi hemm iktar volontà biex ilvotant jag[]el mara g[al rwol e]ekuttiv. Forsi din it-trend tirrifletti wkoll fuq skala nazzjonali meta tikkunsidra li l-PL g[andu terz iktar ta’ Membri Parlamentari nisa (3) imqabbel ma’ tnejn g[allPartit Nazzjonalista. Infatti anki b[ala nisa Deputati g[andna ]ew; nisa G[awdxin minn distrett elettorali wie[ed waqt li hemm erbg[a biss minn 12-il distrett ie[or!

Ma hemmx dubju li ddibattitu fuq dan is-sug;;ett se jkompli fil-futur. Jidher /ar anki minn dawn ir-ri]ultati li l-mara baqag[lha taqdef qatieg[ biex ti;i pari jew vi/in f’termini ta’ parte/ipazzjoni politika u su//ess elettorali.

Bla dubju, xejn ma ji;i fa/li fil-[ajja u l-isfidi qeg[din hemm g[al kul[add.

I]da b[ala nisa fil-politika g[andna /erti sfidi li jag[mlu l-avvanz tag[na f’partit politiku daqsxejn iktar diffi/li.

Sew jekk hux fuq livell ta’ kumitat sezzjonali, kunsillier lokali, kandidat, deputat jew

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

Ministru, il-mara t[abbat wi//ha ma’ sitwazzjonijiet uni/i u partikulari.

Dan jista’ jservi ta’ xkiel u jaqta’ qalb [afna nisa milli jkomplu mill-missjoni tag[hom.

Il-mara Maltija kienet ing[atat id-dritt g[all-vot fl1947. Bla dubju minn dakinhar ’l hawn kemm isso/jetà kif ukoll ir-rwol talmara fil-familja, fis-so/jetà u fil-post tax-xog[ol inbidlu radikalment.

Il-partiti politi/i jag[tu spazju wiesg[a g[al sehem ilmara fil-politika u dan jixhduh kemm po]izzjonijiet uffi/jali fil-partiti kif ukoll ri]ultati relattivament ta’ su//ess g[an-nisa fil-Kunsilli Lokali.

Dan g[andu jixpruna lmoviment ta’ iktar parte/ipazzjoni u eventwali su//ess g[al iktar nisa filpolitika lokali u dik nazzjonali.

OPINJONI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

13

Gvern sensittiv u li jag[ti widen Il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista hu sensittiv u jg[in lil min g[andu l-aktar b]onn. Hu g[alhekk li matul l-a[[ar snin il-Gvern da[[al diversi skemi u inizjattivi, ]ied u tejjeb il-benefi//ji so/jali, partikolarment g[al dawk l-aktar vulnerabbli.

Filwaqt li nirrikonoxxu li fadal aktar xi jsir, qed na[dmu biex intejbu dak li l-pajji] joffri lil min ikollu l-aktar b]onn. :img[a ilu l-Caritas Malta ppubblikat studju li jissu;;erixxi, fost affarijiet o[ra, li l-paga minima nazzjonali g[andha ti]died bi ftit aktar minn 20 ewro fil;img[a. B[ala Gvern qed nisimg[u dak li qed tg[id ilCaritas. Lesti niddiskutu u nie[du d-de/i]jonijiet li jkunu me[tie;a biex inkomplu ng[inu lil min g[andu bzonn.

Fil-fatt il-Gvern stieden lillCaritas biex tag[mel pre]entazzjoni tar-rapport lillKabinett tal-Ministri.

Il-Gvern irid ukoll li wara li ssir diskussjoni fil-Kabinett issir diskussjoni bejn limsie[ba so/jali kollha filKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali bl-iskop li jittie[du l-a[jar deci]jonijiet spe/jalment fil-konfront ta’ dawk li huma l-aktar fir-riskju tal-faqar.

Tajjeb in]ommu f’mo[[na li f’dawn l-a[[ar erba’ snin

kemm il-paga minima nazzjonali kif ukoll ilpensjonijiet ]diedu bi kwa]i 1,000 ewro fis-sena. Il-paga minima ]diedet minn 138.90 ewro g[al 158.11 ewro fil;img[a, li tfisser ]ieda ta’ 19.11 ewro fil-;img[a.

Ri]ultat ta]-]idiet s[a[ li lpensjonanti ilhom jir/ievu sa mill-2008, huma qed jaqilg[u 1,000 ewro aktar milli kienu jaqilg[u erba’ snin ilu.

Il-Gvern hu konxju li g[andu jag[ti g[ajnuna akbar u jsostni lill-familji li jiddependu minn paga minima. Hu g[alhekk li [adna de/i]jonijiet li permezz tag[hom ng[inu lil dawn ilfamilji u lit-tfal tag[hom.

Hekk, pere]empju, ilGvern jag[ti sussidju fuq ilkera tad-dar lill-familji li jg[ixu b’paga minima wa[da u joqog[du f’post mikri.

B’hekk i[allsu anqas kera.

Studenti li l-;enituri tag[hom jiddependu fuq paga minima wa[da jing[ataw stipendju og[la minn studenti o[ra. Nemmnu li t-tfal kollha mhux biss g[andhom ikollhom opportunità ta’ studju, i]da wkoll li min ;ej minn familja b’paga minima u li m’g[andhomx dhul ta’ aktar minn €10,000 fis-sena g[andu jkollhom aktar appo;; finanzjarju.

Studenti li jkunu l-Junior College jew l-MCAST, flok

83 ewro kull erba’ ;img[at, qed jing[ataw 124 ewro kull erba’ ;imghat b[ala stipendju; studenti universitarji qed jing[ataw 251 ewro minflok 83 ewro kull erba’ ;img[at.

Familji bit-tfal li jg[ixu b’paga minima jing[ataw Children’s Allowance og[la minn familji o[ra. Ir-rata normali hi ta’ 350 ewro fissena. Familji li g[andhom aktar b]onn, jing[ataw sa 956 ewro meta hemm wild wie[ed u 2,866 ewro g[al familja bi tlett itfal.

Il-Gvern da[[al ukoll lg[ajnuna supplimentari biex jg[in aktar familji. Persuna li tkun fuq il-paga minima u ma jkollhiex dritt g[al xi allowance ie[or ting[ata lg[ajnuna supplimentari li tvarja sa 4.57 ewro g[al persuna wa[edha u 8.13 ewro g[al koppja.

Minbarra sa[[a b’xejn g[al kul[add, koppja li tg[ix b’paga minima tikkwalifika g[all-karta r-ro]a u tie[u lmedi/ini kollha b’xejn. *** Nefqa rekord fuq is-sigurtà so/jali Il-qasam tas-sigurtà so/jali

minn dejjem kien importanti [afna. Jixhdu l-fatt li kull sena l-Gvern jiddedika l-akbar parti tal-ba;it nazzjonali g[allqasam so/jali. Din is-sena n-

nefqa tal-Gvern fuq benefi//ji so/jali hi 749 miljun ewro.

Dan ifisser ]ieda sostanzjali ta’ 124 miljun ewro fuq l2008.

L-akbar nefqa hi fuq benefi//ji kontributorji, laktar fuq il-pensjonijiet li tla[[aq il-577 miljun ewro.

Il-pensjonijiet g[all-irtirar wa[edhom jiswew madwar 377 miljun ewro. Meta tg[odd kollox flimkien, inklu] il-kontribuzzjonijiet diretti talGvern, jirri]ulta li l-Gvern qed jiddedika 2.5 miljun ewro kuljum g[all-qasam so/jali.

Minn sena g[all-o[ra, ilGvern qed jibqa’ j]id in-nefqa tieg[u fuq il-qasam so/jali biex jg[in lil min l-aktar g[andu b]onn partikolarment lil tfal u familji vulnerabbli, biex jag[ti aktar servizzi lillpersuni b’di]abbiltà u biex i[allas il-benefi//ji so/jali lillanzjani u lir-romol.

Illum l-anzjani qed igawdu minn ]ieda s[i[a fil-pensjoni, b[alma jie[du l-[addiema.

Il-pensjoni medja fl-2012 hi 1,000 ewro i]jed milli kienet fl-2008. Bl-g[otja ta’ 300 ewro u bi]-]ieda s[i[a filpensjoni, kull anzjan u anzjana ta’ aktar minn 80 sena li jg[ixu wa[edhom jew malfamilja din is-sena qed jing[ataw ]ieda ta’ 10.42 ewro fil-;img[a.

Il-persuni b’di]abbiltà li jir/ievu l-pensjoni tad-

minn Chris Said chris.said@gov.mt

di]abbiltà severa, minn din issena jistg[u ja[dmu u jaqilg[u sal-paga minima bla ma jitilfu xejn mill-pensjoni tag[hom.

Fil-ba;it g[al din is-sena lGvern da[[al inizjattiva li permezz tag[ha persuna b’di]abbiltà severa u li ti]]ewwe; ma titlifx ilpensjoni tag[ha min[abba dd[ul tal-mara jew tar-ra;el tag[ha.

Il-flus u l-firxa ta’ servizzi huma importanti [afna. I]da jin[tie; ukoll li dawn l-istess servizzi jing[ataw minn persuni dedikati u li nkomplu nwasslu l-informazzjoni biex aktar Maltin u G[awdxin ikunu jafu x’inhuma s-servizzi li jistg[u jibbenefikaw minnhom.

Nissalvagwardjaw l-interessi tal-konsumatur Malti Ilbierah filg[odu kelli lokkazjoni nippartecipa f’attività li ttellg[et millAwtorità g[allKompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur biex jitfakkar Jum il-Konsumatur li ta’ kull sena jkun /elebrat madwar id-dinja fil-15 ta’Marzu.

L-iskop tal-attività kien li titqajjem kuxjenza dwar iddrittijiet u d-dmirijiet li jhaddnu l-konsumaturi.

Diversi ufficjali tal-Awtorità kienu qed jag[tu tag[rif u pariri dwar diversi affarijiet li jolqtu direttament lillkonsumaturi. {afna minna jafu li hemm l-uffi//ju tal-konsumatur izda ftit verament jafu kif tahdem l-Awtorità u kif din tista’ tg[in biex issolvi /erti problemi li jistg[u jinqalg[u.

Hu dritt ba]iku li lkonsumatur jing[ata informazzjoni /ara, suffi/jenti u ta’ min jorbot fuqha. Hu importanti wkoll li l-konsumatur innifsu juri interess sabiex jinforma ru[u

dwar diversi kwistjonijiet li jolqtu lilu direttament.

Jien stess, nistqarr li fil-ftit hin li qattajt fi Pjazza San Gorg fejn itellg[et l-attività, tg[allimt hafna affarijiet importanti fosthom iddmirijiet u d-drittijiet li jien in[addan bhala cittadin.

Waqt din l-attività, tqassmu wkoll kopji ta’ ]ewg pubblikazzjonijiet talmaga]in li hu magazin li jinforma lillpubbliku dwar tag[rif dettaljat relatat malkonsumatur. Dan hu magazin li jitqassam f’kull dar f’Malta u G[awdex.

F’din l-okka]joni, ippre]entajt ukoll rigali littfal li [adu sehem f’kompetizzjonijiet li jorganizza l-Uffi//ju talAffarijiet tal-Konsumatur matul is-sena, fir-rivista taliskola Sag[tar u fil-maga]in L-G[a]la. Hu ta’ sodisfazzjon kbir li tara lil dawn it-tfal jippartecipaw b’energija u b’determinazzjoni liema b[ala.

L G[a]la

Hu importanti li nedukaw lit-tfal dwar dan il-qasam, g[aliex huma se jkunu lkonsumaturi ta’ g[ada.

Ta’ min isemmi li fis-sena 2000 kienet introdotta ledukazzjoni tal-konsumatur fil-Kurrikulu Minimu Nazzjonali. B’hekk qed isir tag[lim kontinwu f’ dan ilqasam biex inkomplu nedukaw lit-tfal f’dan is-settur.

Barra minn hekk, lAwtorità qed tahdem bis-shih fuq progetti o[rajn. Wie[ed minn dawn hu l-ispezzjonijiet regolari li qed isiru filplaygrounds f’Malta u G[awdex.

Il-;img[a li g[addiet, flimkien ma’ siehbi Carmelo Mifsud Bonnici, nedejna kumpanija ;dida li l-g[an tag[ha hu li tag[mel awditjar tar-riskji li jistg[u je]istu fi playgrounds u f’postijiet tarrikreazzjoni u divertiment g[at-tfal.

Il-;enituri jrid ikollhom mo[[hom mistrie[ li uliedhom qed jilag[bu f’postijiet sikuri.

Fix-xhur li ;ejjin, lAwtorità se tkun qed torganizza wkoll kampanja dwar l-edukazzjoni fejn kull nhar ta Sibt se tibda tiltaqa’ mal-kunsilli lokali biex tikkomunika mag[hom, tisma’ l-ilmenti tag[hom u tag[ti l-pariri li jkollhom b]onn.

B’hekk, l-Awtorità qed tkun proattiva biex i]]id la//essibbiltà g[allkonsumaturi. Dan qed tag[mlu wkoll, billi estendiet il-[inijiet tal-ftu[ tag[ha biex il-pubbliku jkun jista’ jinqeda ahjar. L-Awtorità issa qed tifta[ mit-Tnejn sal-:img[a mit-8 a.m. sat -3 p.m. fejn qabel kienet tifta[ sal-12 p.m.

Dan hu gvern li jimpurtah mill-konsumatur u lest li jisma’. Flimkien nistg[u nahdmu a[jar halli intom ilkonsumaturi tkunu tistg[u tinqdew bl-a[jar mod possibbli kif ukoll tedukaw ru[kom dwar dawk li huma d-drittijiet u d-dmirijiet tag[kom.

minn Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt

Dan hu gvern li lest jisma’ lill-konsumatur biex dejjem jaqdih a[jar

14

OPINJONI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Fr Peter, Alla u ?esare F’din l-a[[ar ;img[a ntqal [afna dwar Dun Peter Serracino Inglott, inklu] dwar kif hu kien punt ta’ riferenza, mis-snin sittin, g[all-insara li riedu li f’Malta tinxtered ilparte/ipazzjoni tan-nies kollha fid-de/i]jonijiet li jolqtuhom, dawk li riedu li l-Indipendenza tal-Istat Malti tissarraf f’poplu aktar eman/ipat, aktar miftu[ u ]elu] g[at-talenti ta’ kul[add.

M’hemm ebda dubju li Fr Peter kien ispirat, kif sikwit qal hu stess, mill-valuri talVan;elu u t-tag[lim so/jali tal-Knisja. Fl-istess waqt, hu kien i[obb ji//ita lil San Tumas t’Akwinu, li je[tie; li l-Istat ifassal il-politika tieg[u fuq il-valutazzjoni politika tieg[u tal-;id komuni, u mhux sempli/iment billi jg[addi li;ijiet li jaqblu mat-tag[lim etiku tal-Knisja. Fr Peter kien jaqbel ma’ San Tumas (u mat-tradizzjoni ewlenija tal-Knisja f’dal-qasam) li Stat li jipprojbixxi kull ma

hu immorali qed jo[loq tirannija.

I]da jekk Fr Peter kien jaqbel li g[andha tinqata’ din il-linja bejn l-Istat u lKnisja, kif kien jispjega linteress li kien jie[u hu filpolitika? Hu, li kien jg[odd ru[u fuq kollox qassis, li allura ta kollox lil Alla billi ssagrifika kemm li jkollu familja kif ukoll karriera?

Ejjew neliminaw xi risposti ]baljati. Fr Peter, b[all-mexxejja Demokristjani kbar b[al Alcide De Gasperi, ma kienx jemmen li jista’ jkun hemm partit wie[ed li jista’ jirrappre]enta l-insara kollha hu biss. Dan, g[aliex ilKnisja hi universali, filwaqt li partit – jekk irid ikun fidil lejh innifsu – je[tie; ikun ‘parti;jan’, ji;bed lejh, g[alkemm hu obbligat li jag[mel hekk b’mod onest u leali.

Biss, Fr Peter lanqas ma kien jemmen illi li tkun ‘universali’ bilfors kienet tfisser li – imqar f’xi sitwazzjonijiet – ma stajtx

i]]omm apertament ma’ na[a u mhux ma’ o[ra. Kien jemmen bis-s[i[ li sa/erdot ma setax ikun sinjal ta’ firda; kellu jkun sinjal talg[aqda tal-bnedmin, li huma lkoll a[wa fi Kristu. I]da jekk hemm xi partit jew re;im li, ng[idu a[na, qed jikser id-drittijiet fundamentali tal-bnedmin, li tikkritikah kien obbligu.

F’dan il-ka], il-kritika kienet qed issir proprju f’isem l-g[aqda talbnedmin. Kien min qed jikser dawn id-drittijiet li kien qed ikun sinjal ta’ firda, g[aliex kien hu li b’g[emilu kien qed jg[id li l-bnedmin mhux kollha ndaqs fid-dinjità.

G[al Fr Peter, li tkun sinjal tal-g[aqda talbnedmin kollha kienet tfisser ]ew; affarijiet. Lewwel, li trid ta[dem bilg[an tal-g[aqda tal-bnedmin kollha. Is-solidarjetà ma setg[etx tieqaf mal-fruntieri tan-nazzjon tieg[ek.

G[alhekk, hu kien jemmen f’politika orjentata lejn il-

Direzzjoni wa[da

G[amilt ]mien fejn kont inqtajt mill-politika attiva min[abba ra;unijiet ta’ xog[ol u o[rajn personali imma xorta bqajt insegwi lpolitika u dak kollu li g[andu x’ jaqsam mal-partit tag[na.

G[alkemm ma kontx attiv fl-a[[ar elezzjonijiet kont qed insegwi mill-bidu sal-a[[ar ilpro/ess permezz tal-media u tal-internet. Ftit ftit indunajt kemm g[adni nixtieq nara lillPartit Nazzjonalista jmexxi u jamministra kunsilli u iktar u iktar il-pajji].

Minkejja l-[afna bidliet li saru f’dawn l-a[[ar snin, g[adni nemmen li l-Partit Nazzjonalista g[adu l-a[jar partit biex imexxi dan il-pajji] wara l-elezzjoni li jmiss.

Hu fa/li u superfi/jali tg[id li l-PN wasal fil-mument li jkun fl-Oppo]izzjoni u, nammetti, li kienet xi [a;a li forsi [sibt jien ukoll imma filverità l-PN baqa’ fil-gvern min[abba li dejjem kien partit dinamiku li g[alkemm filpoter, g[araf ibiddel lil Malta minn ]mien g[al ie[or u dejjem b’direzzjoni /ara ’l quddiem.

Minn pajji] antik ;iebnieh pajji] iktar modern, minn pajji] indipendenti imma i]olat ;ibnieh membru flUnjoni Ewropea u fiz-Zona Ewro, u f’maltemp internazzjonali u ekonomiku kbir, irnexxielna n]ommu livell a//ettabli ta’ ekonomija. {add illum fl-Ewropa, [lief forsi l-:ermanja, ma jista’

jg[id li g[andu ekonomija dejjem po]ittiva u b’sa[[itha, u allura ma nistg[ux nippretendu li l-ekonomija Maltija tkun f’boom, meta lEwropa kollha tinsab f’ri/essjoni.

Ng[id il-verità, nemmen li l-PN forsi ma bidilx bi]]ejjed u ma [ax lezzjonijiet bi]]ejjed mill-Elezzjoni :enerali tal2008 meta rba[na biss bi ftit voti u kellna nag[mlu [afna iktar biex il-partit isir iktar xibka ta’ komunikazzjoni reali ma/-/ittadini ta’ kull belt u ra[al.

G[alkemm na[seb dan, nemmen li l-Gvern Nazzjonalista kien wisq impenjat jipprova j]omm lil Malta ma teg[riqx fissitwazzjoni ekonomika pre]enti, biex ikun hemm [afna /ans induru lin-nies wie[ed wie[ed u naraw x’inhuma j[ossu f’[ajjithom ta’ kuljum.

Wa[da mill-ikbar kriti/i li jsirulna hu li nqtajna min-nies u, g[alkemm ma naqbilx, nemmen li f’dawn l-a[[ar snin stajna g[amilna [afna u [afna iktar biex in[ossu l-polz tal-poplu.

Fl-a[[ar diskors tal-Prim Ministru fil-Kunsill :enerali, [adt gost nisma’ ]ew; punti importanti: laqg[at ma’ kull settur tas-so/jetà u laqg[at strutturati mal-familji biex ilPN jibni l-programm elettorali tal-elezzjoni ;enerali li ;ejja fuq il-b]onnijiet partikulari tan-nies, u wkoll biex in[ossu

l-polz tal-poplu f’affarijiet li forsi s’issa ma kellniex i//ans in[arsu wisq lejhom.

Dawn il-problemi jistg[u jidhru ]g[ar jew forsi ming[ajr importanza, imma na[seb g[andhom importanza qawwija fil-verità u l-PN qed jag[mel tajjeb li jibba]a fuq il-poplu b[ala sors g[allprogramm tieg[u fil-futur.

Forsi, hawn min qed jg[id li issa tard wisq g[all-partit, i]da jien dejjem na[seb a[jar tard milli qatt u li fl-a[[ar mill-a[[ar konsultazzjoni mal-poplu hi dejjem mixtieqa, tag[milha meta tag[milha.

L-elezzjonijet lokali

Segwejt [afna dawn l-a[[ar elezzjonijiet g[all-Kunsilli Lokali, g[ax vera kont kurju] biex nara l-Partit Nazzjonalista kif se jmur f’dawn il-mumenti, li kul[add irid jammetti, huma difficli [afna.

Nammetti li bdejt narah iberraq mill-ammont ta’ voti li ma n;abrux spe/jalment f’postijiet li normalment kien ikollna ma;;oranza tajba.

Meta s- Sibt fis-sieg[a bdejt nara turnouts vera baxxi u, iktar u iktar, fis-7pm f’ postijiet fejn normalment immorru tajjeb, mill-ewwel g[edt li l-partit kien se jkollu ;lieda diffi/li biex jakkwista persenta;; a//ettabbli.

Hu a//ettabbli li l-PN i;ib madwar 42% tal-voti? Le, ma na[sibx anzi na[seb li dan hu ri]ultat /ar li qed juri li n-nies

bini tal-futur mhux ilkonservazzjoni tal-passat.

Il-valur tal-fraternità evan;elika kien ukoll wasslu biex jemmen li allura a[na werrieta tad-dinja lkoll indaqs, qisna a[wa.

G[alhekk, kemm jista’ jkun, il-mani;jar tar-ri]orsi u lambjent kellu jkun f’isem kul[add.

I]da g[alkemm il-valuri li kienu jnebb[ulu l-aktar [sibijiet ori;inali tieg[u kienu evan;eli/i, kien jinsisti li fil-politika, fil[ajja tal-Istat, il-lin;wa;; li jintu]a kellu jkun tal-forza tar-ra;uni. Proprju g[aliex dawk il-valuri kienu jis[qu fuq il-komunikazzjoni u lparte/ipazzjoni ndaqs, li hu kien jemmen li l-lingwa;; tal-fidi (li mhux kul[add jaf jew ja//etta) kien jeskludi lil [afna nies.

Fr Peter kien jemmen f’politika mfassla skont irra;uni, orjentata lejn ilfutur, u kontra kull trijonfali]mu, mhux minkejja, i]da g[aliex, kien nisrani konvint.

qed i[ossu [afna dubji u m’g[adhomx /erti mill-gvern tal-PN. Nistg[u nsemmu ra;unijiet b[all-maltemp, b[al ra;uni li n-nies ma jivvutawx g[allkunsilli, imma xorta nemmen li 42% huma ftit wisq.

Il-PN mill-inqas kellu j;ib [afna iktar voti biex stajna nkunu kalmi [afna dwar issitwazzjoni.

G[alhekk nemmen li l-PN g[andu direzzjoni wa[da u din id-direzzjoni tahielna lPrim Ministru fid-diskors tieg[u wara li kien konfermat kap u fid-diskors tieg[u wara r-ri]ultat tal-elezzjonijiet talkunsilli lokali… l-unika direzzjoni li tipponta lejn ilpoplu, lejn it-tesserati, lejn i//ittadini u lejn dawk li fla[[ar mill-a[[ar riedu lill-PN fil-gvern g[al dawn l-a[[ar 25 sena.

Irridu naraw il-problemi personali tan-nies, min xog[lijiet g[al uliedhom, min problema li jsib [afna traffiku filg[odu min[abba ra;unijiet varji, min ibati biex i[allas ilkontijiet tad-dawl u l-ilma, min ma jla[[aqx mal-[ajja sa l-a[[ar tax-xahar, min jixtieq futur a[jar g[al uliedu b’opportunitajiet varji li mhux bilfors ikunu ta’ skola imma anke ta’ snajja’.

Irridu wkoll naraw dawk li g[alkemm huma komdi jew jg[ixu b’mod komdu, xorta jistg[u jkollhom su;;erimenti biex Malta titmexxa a[jar; irridu nisimg[u dawk li

minn Ranier Fsadni ranierfsadni@europe.com

Fr Peter ta kollox lil Alla.

Mela x’kien jag[ti lill-?esare^

minn Ruben Teeling

jemmnu li l-Gvern inqata’ minn mag[hom kemm f’ [ajjithom, kemm fl-ir[ula u libliet tag[hom.

Irridu nag[tu kas dawk li ;enwinament we;;g[u u nag[tuhom dak li [aqqhom li kultant kull ma jkunu jridu hi ;ustizzja mag[hom u xejn iktar. {add ma jista’ jg[id minn issa min se jirba[ l-elezzjoni ;enerali li jmiss, issir meta ssir, imma na[seb li l-uniku u l-a[jar direzzjoni li nistg[u nie[du biex il-PN ikun lest mija fil-mija g[all-elezzjoni hi dik tal-poplu, id-direzzjoni li dejjem tat lill-PN u lill-poplu Malti gvernijiet li [adu [siebhom u mexxew g[all-;id tag[hom.

Mela ejja nduru u na[dmu mal-g[eruq tag[na g[ax ming[ajr dawn is-si;ra kollha titbiel u ma tg[ix, imma bissa[[a ;ejja mill-g[eruq issi;ra tibqa’ tikber u tissa[[a[.

OPINJONI

15

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Realtajiet li ma nistg[ux ninsew Fuq l-a;enda politika ta’ dan il-pajji] [afna drabi jkun hemm diversi su;;etti g[addiskussjoni, [afna drabi diskussjoni mqanqla, li kif ng[idu, jispi//aw jo[or;u minn widnejn in-nies daqs kemm iddum tkarkar iddiskussjoni.

Imma sfortunatament hemm realtijiet o[ra fis-so/jetà tag[na li g[al xi ra;uni jew o[ra ma jispi//awx fuq din la;enda anki jekk ikollhom importanza tremenda.

Din il-;img[a, il-;urnal The Times of Malta ippubblika rapport interessanti bl-isem Teenage births are ‘unfair on the baby’ bis-sotto titlu: We can’t remain silent on this issue. Hu e]empju tipiku ta’ su;;ett li dwaru jiddomina sskiet.

Ir-rapport ta’ The Times hu ba]at fuq intervista li saret mal-Professur Angela Abela, psikologa klinika u d-direttur ta/-?entru g[all-Istudji dwar il-Familja fl-Università ta’ Malta. Il-punt li g[amlet ilProf. Abela, u li jien naqbel perfettament mieg[u, hu li je[ti;ilna nkunu nafu x’qed ji;ri lil tant tfajliet teenagers li qed jinqabdu tqal f’età tenera.

Minn mistoqsija parlamentari li saret il-;img[a li g[addiet lill-Ministru Joe Cassar [are; li s-sena li g[addiet kien hemm 32 twelid lil tfajliet ta’ 16-il sena jew inqas.

Wasal i]-]mien li xi [add jitkellem dwar din ir-realtà

Fl-istess waqt fl-2009 twieldu 277 tarbija lillommijiet adoloxxenti meta lammont ta’ trabi li twieldu dik is-sena fil-pajji] kien ta’ 4,180.

L-argument prin/ipali li kompliet tis[aq fuqu l-Prof.

Abela hu li jekk b[ala so/jetà nintervjenu kmieni fil-[ajja ta’ dawn l-adoloxxenti. kemm permezz ta’ edukazzjoni u lappo;; me[tie;, nistg[u inkissru /irku vizzju] li j;ib

tant tbatija u faqar.

Min jinqabad f’sitwazzjonijiet b[al dawn ikollu jiffa//ja konsegwenzi koroh. Filwaqt li dawn ilkonsegwenzi j[allu marka goffa fuq il-[ajja taladoloxxenti li fuq kollox ikunu g[adhom tfal, i[allu marki aktar fondi fil-[ajja tattarbija. Din hi l-in;ustizzja li titkellem dwarha f’dan irrapport Prof. Abela.

Wa[da mill-problemi li

tikkaw]a sitwazzjoni b[al din hi li t-tfajla adoloxxenti tkun g[adha titrabba hi u f’daqqa wa[da jkun je[ti;ilha trabbi lill-wild tag[ha. }gur li psikolo;ikament ma tkunx f’po]izzjoni li tag[ti l-a[jar trobbija lit-tarbija tag[ha meta hi ma tkunx f’po]izzjoni li tie[u l-istat taghha u trabbi littarbija b’mod indipendenti.

Issa hawnhekk irrid nag[mel parentesi. Jien bl-ebda mod m’jien qieg[ed ng[id, u /ertament lanqas il-Prof.

Abela ma riedet tg[id hekk, li kull adoloxxenti li jkollha tarbija se trabbiha [a]in.

Lanqas irrid nimplika li biex nevitaw sitwazzjonijiet b[al dawn a[na b[ala politi/i jew inkella l-Istat g[andu jinda[al x’ji;ri fil-[ajja personali ta’ xi individwu. Imma fl-istess waqt lanqas jista’ jkun li nag[lqu g[ajnejna qisu mhu qed ji;ri xejn.

Ilkoll nafu li uffi/jalment qed ikun hemm g[add ta’ missirijiet li mhux qed jie[du r-responsabbiltà ta’ g[emilhom bil-konsegwenza li t-tarbija ti;i mmarkata uffi/jalment b[ala tarbija b’missier mhux mag[ruf.

In[oss li hu partikularment hawnhekk fejn l-istat g[andu jid[ol b’forza biex jinvestiga jekk is-sistema ta’ benefi//ji so/jali kif inhi hix b’xi mod qed t[ajjar lil diversi adolexxenti biex ikollhom

minn Charlo Bonnici charlo.bonnici@gov.mt

tarbija g[aliex b’hekk ikunu jistg[u jibbenefikaw minn dawn is-servizzi so/jali.

Na[seb li m’g[andhiex tkun diffi/li g[al min irid jinvestiga x’qed ji;ri fil-[ajja ta’ dawn l-adolexxenti. Dawn it-tfajliet qed jinqabdu tqal g[aliex huma jew is-se[bin tag[hom ma jafux x’tip ta’ protezzjoni g[andhom ju]aw biex ma j;ibux tarbija fiddinja jew b’xi skop?

Ma nafx x’inhi t-twe;iba imma na[seb li bi ftit impenn nistg[u nsibuha din it-twe;iba u la nkunu nafuha nippruvaw nindirizzaw din is-sitwazzjoni.

Jekk sa issa ]ammejna ssilenzju na[seb wasal i]]mien li xi [add jitkellem.

Ilma mit-tisfija tad-drena;; Din il-gimg[a, ilKorporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma (WSSC) ssottomettiet applikazzjonijiet tal-ippjanar biex it-tliet impjanti g[attisfija tad-drena;; ikunu jistg[u ji;u adattati biex minflok l-ilma li jkun ;enerat jintrema’ fil-bahar, ikun ta’ kwalità tajba bi]]ejjed biex jintu]a g[al skopijiet agrikoli.

Din hi a[bar sabi[a, kemm mil-lat ambjentali kif ukoll minn dak ekonomiku. Iddrena;; trattat illum qieg[ed jintrema’ l-ba[ar, i]da ma rridux ninsew minn fejn tlaqna biex wasalna s’hawn.

Sa ftit snin ilu, Malta kienet tarmi d-drena;; tag[ha fil-bahar ming[ajr ma dan kien ikun trattat.

Ir-rizultat kien li xi bajjiet f’Malta ma kinux tajbin g[all-g[awm bilkonsegwenzi koroh li dan kellu fuq l-industrija tatturi]mu.

Id-direttivi tal-Unjoni Ewropea, la darba Malta hi membru tag[ha, saru applikabbli direttament daqslikieku kienu xi li;ijiet Maltin. Wa[da partikulari

kienet titlob li pajji] jinvesti biex dan in-nuqqas ambjentali ma jibqax isir.

Illum nistg[u ng[idu li pajjizna kien minn tal-ewwel fost l-Istati Membri li beda jittratta d-drena;; kollu tieg[u qabel ma jintefa’ lba[ar. Dan sar b’investiment qawwi – parti sostanzjali minn fondi Ewropej u l-bqija minn fondi nazzjonali.

Issa qeg[din in[arsu aktar lil hinn u nikkunsidraw ilpossibbiltà li ilma li jirri]ulta mit-tisfija tad-drena;; jintu]a g[al skopijiet agrikoli u biex inkun e]att g[at-tisqija.

Ta’ min jg[id li l-in;iniera tal-WSC bnew mudell talimpjant me[tieg biex nil[qu l-livell me[tieg biex l-ilma jkun tajjeb g[at-tisqija.

Dan il-mudell intu]a ma’ diversi impjanti u li permezz tieg[u kienu analizzati rri]ultati. Minn dawn irri]ultati, l-in;iniera setg[u janalizzaw il-kwalità tal-ilma li b[alissa qed tkun studjata mill-Awtorità Maltija g[arRi]orsi.

Din il-fa]i li matulha tkun studjata l-kwalità tal-ilma hi importanti [afna g[al numru ta’ ra;unijiet. L-ewwel nett

irridu nassiguraw li dan lilma hu tajjeb g[at-tisqija, nieqes minn kull sustanza li tista’ tikkaw]a [sara lill;isem.

L-ewwel ra;uni b’hekk hi wa[da relatata ma’ konsiderazzjoni ta’ sa[[a.

Dan il-punt jg[aqqad mattieni, dak li no[olqu kultura li ilma li jirri]ulta mit-tisfija tad-drena;; jista’ jkollu u]u, minflok jintrema’ l-bahar u jintilef mal-ilma miela[.

L-impjanti g[at-tisfija taddrena;; je[tiegu konsum sostanzjali ta’ dawl, u mhemmx dubju li hu ekonomikament lo;iku li nie[du xi [a;a lura minn dan il-pro/ess. Ma rridux ninsew ukoll li la darba din issistema tid[ol fis-se[[ u dan l-ilma jkun jista’ jintu]a millbdiewa, g[andu jwassal biex l-ilma tal-pjan jintu]a inqas.

Inqas ma jintu]a l-ilma talpjan, aktar tonqos ilpossibbiltà li dan jit[allat mal-ilma miela[ tal-ba[ar bilkonsegwenza li ma jibqax tajjeb g[al skopijiet agrikoli.

It-testijiet fuq l-ilma li jirri]ulta mit-tisfija taddrena;; huma importanti biex nibnu kultura ;dida

dwar l-u]u tieg[u. Hawn min illum ja[sibha mod ie[or.

Hawn min ma jaqbilx li dan l-ilma jintu]a, u g[andu jintrema l-ba[ar g[aliex hu prodott li ori;ina middrena;;.

Lil min jirra;una b’dan ilmod ma nag[tihx tort ja[seb hekk, g[aliex sal-lum ma tantx g[andna informazzjoni dwar dan il-kun/ett.

Irridu madankollu nibdew bil-mod il-mod, nersqu lejn kultura li tapprezza l-u]u ta’ dan l-ilma, permezz ta’ ri]ultati li jo[orgu iswed fuq l-abjad il-kwalità ta’ dan lilma.

Id-dinja ma n[olqitx f’jum wie[ed. Dan japplika g[al kull [a;a li nag[mlu a[na lbnedmin. Kull kun/ett je[tieg numru ta’ ;img[at, xhur jew anke snin biex jindara, ikun a//ettat u jsir parti integrali mill-[ajja tag[na ta’ kuljum.

Dan japplika wkoll g[allu]u tal-ilma li jkun i;;enerat mit-tisfija tad-drena;;.

Hu dmir tag[na lkoll li nassiguraw l-a[jar u]u talilma, biex inkunu sostenibbli f’dak li nag[mlu, filwaqt li n[arsu l-kwalità ta’ [ajja li ng[ixu.

minn Ryan Callus info@ryancallus.com

Irridu nassiguraw l-a[jar u]u tal-ilma biex inkunu sostenibbli f’dak li nag[mlu

16

ANZJANI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

L-anzjani tag[na TAG{RIF MILL-{IDMA MWETTQA MIS-SEGRETARJAT PARLAMENTARI G{ALL-ANZJANI IL-KELMA TA’ MARIO GALEA, SEGRETARJU PARLAMENTARI G{ALL-ANZJANI

Mer[ba!

Nilqg[ukom g[al din il-pa;na ;dida li se tag[tikom l-opportunità li ]]omkom infurmati dwar il-[afna xog[ol li g[addej b’risq l-anzjani mis- Segretarjat Parlamentari g[all-Anzjani u Kura fil-Komunità.

L-anzjani minn dejjem kienu faxxa importanti millpopolazzjoni tag[na u gvernijiet nazzjonalisti [admu b’politika /ara biex l-anzjan jg[ix [ajja a[jar.

Illum il-Gvern qed ikompli jindirizza l-[ti;iet talanzjani tag[na f’dinja fejn il-popolazzjoni qed tixjie[.

Malta wkoll g[addejja mill-istess sitwazzjoni.

Malta fuq kollox hi kburija li l-anzjani tag[ha qed jg[ixu iktar grazzi g[all-kura a[jar li qed nag[tu.

Minn Qalbna ...

G[alik Minn Qalbna ... G[alik hi pubblikazzjoni ri/enti li kient pubblikata misSegretarjat Parlamentari g[all-Anzjani u Kura filKomunità u tix[et lattenzjoni tag[ha fuq isservizzi li qed jing[ataw.

Dawn is-servizzi huma /avetta importanti g[al [afna anzjani biex jg[ixu [ajja itwal u [ajja a[jar.

L-anzjani li [adu sehem f’dan il-pro;ett taw lesperjenzi diretti tag[hom fuq is-servizzi li huma qed ju]aw.

Fil-ktejjeb, li tqassam

Il-fatti li l-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ L-anzjani llum saru parti millvokabularju tal-kelliema talOppo]izzjoni imma minkejja kollox il-verità hi li dawn m’g[andhom l-ebda politika g[al dan is-settur.

■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ kif mill-2008 sal-lum, dan il-Gvern ipprovda 800 sodda aktar g[all-anzjani li g[andhom b]onn kura fit-tul.

■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li l-Gvern sallum xtara 385 sodda millprivat ta[t l-iskema PPP. ■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li fis-settur talanzjani llum hemm impjegati 2,842 [addiem.

■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ kif mill-2008 sal-2011 il-Gvern nefaq €2.2 miljun g[ar-refurbishment talIsptar tar-Riabilitazzjoni Karin Grech.

■ L-Oppo]izzjoni ma

minn Mario Galea mario.galea@gov.mt

tridekx tisma’ li fl-2011 1,298 pazjent kienu trasferiti lejn lIsptar tar-Riabilitazzjoni millIsptar Mater Dei. ■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li 1,700 anzjan jattendu /?entri ta’ Matul il-Jum. ■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li mad-9,000 anzjan ju]aw it-Telecare.

fid-djar kollha, l-anzjani tkellmu sew fuq servizzi li huma marbuta ma’ istituzzjonijiet b[all-Isptar tar-Riabilitazzjoni, Residenza San Vin/enz de Paul, Djar tal-Anzjani imma wkoll dwar benefi//ji li huma jgawdu.

Fost tal-a[[ar ta’ min isemmi l-fatt li l-anzjani, wara l-età tal-pensjoni, jibqg[u ja[dmu, qsim b’xejn lejn G[awdex, biljetti r[as [afna fuq lArriva, u]u ta/-?entri ta’ Matul il-Jum u lkumplament.

■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li kuljum jo[or;u 2,500 ikla mill-k/ina tarResidenza San Vin/enz de Paul.

■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li 103,000 anzjan ju]aw il-Karta Anzjan ■ L-Oppo]izzjoni ma tridekx tisma’ li matul l-2011, l-Occupational Therapists raw 4,918-il ru[. Dan fisser 21,747 sessjoni ta’ OT. Hemm lista [afna itwal ta’ su//essi li qed niksbu flimkien u fil-;img[at li ;ejjin ikolli l-opportunità biex nifta[ dwarhom.

Li hu ]gur hu li l-anzjani jinsabu fi/-/entru tal-politika tag[na. A[na qed na[dmu biex huma jg[ixu a[jar u jsibu servizzi li jaqduhom b’dinjità.

G[alina intom mintomx numri imma persuni li [aqqkom kull ;id g[ax tajtu [afna lill-pajji].

■ Il-Prim Ministru jitkellem ma’ anzjani fir-Residenza San Vin/enz de Paul

Ir-Residenza San Vin/enz de Paul Il-[idma tal-Gvern g[all-anzjani tista’ tg[id li ddur ma’ ]ew; [oloq importanti: kura g[all-anzjan li ma jistax jibqa’ jg[ix fir-ra[al tieg[u jew ma’ familtu u allura jkollu b]onn kura fit-tul u servizzi g[all-anzjani filkomunità biex dawn jibqg[u attivi jgawdu l-familji u l-post fejn jg[ixu.

Post ewlieni li joffri kura fit-tul hu rResidenza San Vin/enz de Paul

.

F’din il-le;islatura l-Gvern kompla ja[dem biex fir-Residenza San Vin/enz de Paul ting[ata kura tal-

og[la livell. F’din ir-residenza llum jg[ixu kwa]i 1,200 anzjan u l-lista talimpjegati tla[[aq g[all-kwa]i 1,100.

Grazzi g[all-professjonalità talimpjegati llum qed ting[ata kura millaqwa li tassigura ser[an il-mo[[ g[allanzjani u l-familji tag[hom.

Investiment importanti kienet ilBlokk :wanni Pawlu II li taqdi lb]onnijiet tal-klijenti li g[andhom iddimensja. Fil-blokk qed jg[ixu 144 anzjan u l-investiment kien ta’ 9 miljun ewro.

Barra minn hekk il-Gvern g[addej bi programm kontinwu ta’ refurbishment u manutenzjoni. Kuntrarju g[al dak li ntqal f’sezzjoni o[ra tal-istampa issa li t-tender tax-xog[ol ing[ata, ix-xoghol f’St Joseph Ward 4 se jkompli. }viluppi o[rajn jinkludu refurbishment tal-laundry b’investiment ta’ 60,000 ewro u ttisbi[ tad-dining room tal-impjegati fejn madwar 200 [addiem ju]aw dan il-post kuljum.

Mill-k/ina tar-Residenza San

Vin/enz de Paul kompla jo[ro; l-ikel g[ar-residenti u g[al dawk abbonanti fil-Wheels on Meals. Il-k/ina tarResidenza to[ro; iktar minn 2,000 ikla kuljum.

It-taqsima tal-Maintenance Services is-sena li g[addiet wettqet refurbishments u programmi ta’ manutenzjoni ta’ diversi partijiet tarResidenza li jinkludu l-kwartier tattobba, l-ispi]erija, il-kamra mortwarja, il-k/ina, it-teatru, l-im[a]en u bnadi o[ra.

ITTRI LILL-EDITUR

5 PA:NI ITTRI TAL-QARREJJA Wara l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali

Il-PN irid ixandar aktar il-[idma tal-kunsilli li jmexxi Sur Editur, Ir-ri]ultat tal-elezzjonijiet g[all-kunsilli lokali nhar isSibt 10 ta’ Marzu 2012 ma setax ma jkunx ta’ di]appunt g[al min jemmen fil-politika tal-Partit Nazzjonalista.

Nifhem li l-PN b[alissa qed janalizza dawn ir-ri]ultati biex jara wkoll g[aliex mar daqshekk [a]in.

B[ala wie[ed li nsegwi pjuttost mill-qrib dak li jag[mlu diversi kunsilli lokali, in[oss li qed ji;ri li xog[ol kbir li qed jag[mlu l-bi//a lkbira tal-kunsilli li jitmexxew minn ma;;oranzi tal-PN, mhux qed jing[ata pubbli/ità tajba u daqs kemm me[tie;.

Tassew li dan hu difett li donnu ilu ja[kem fil-PN g[al [afna snin i]da na[seb li issa wasal il-waqt li dan ikun rimedjat minnufih g[aliex qed ikollu effetti drasti/i fuq irri]ultati li jikseb il-PN fiddiversi elezzjonijiet.

Jien konvint li b’koperazzjoni bejn il-kunsilli lokali u dawk li fil-PN g[andhom f’idejhom ittaqsima tat-tag[rif, jista’ jin[adem pjan tajjeb biex irresidenti kon/ernati jkunu mg[arrfa regolarment bil[idma fil-lokalità tag[hom.

JOHN FARRUGIA

{al Balzan

Grazzi lill-PN mill-Mostin

Sur Editur, F’isem [afna Mostin nixtieq nirringrazzja lill-Partit Nazzjonalista g[all-interess li wera fil-lokalità tag[na meta fla[[ar [ames snin kienet immexxija minn kunsill lokali ta’ ma;;oranza laburista.

Fil-Mosta qed jin[ass li l-PN qed jer;a’ jie[u sa[[tu u g[aldaqstant in[oss li dan ir-rittmu li qbadna jrid jit[e;;e; aktar biex niffa//jaw l-elezzjoni ;enerali fl-a[jar kundizzjoni.

Il-media tal-PN, jien /ert, tista’ tg[in [afna f’dan ir-rigward.

P. CASSAR Il-Mosta

{idma minn issa fil-Qala Sur Editur, Tassew [assejtni di]appuntat li wara dik il-[idma kollha li wettaq tul is-snin il-Kunsill Lokali tal-Qala mmexxi b’tant [e;;a u ener;ija minn Paul Buttigieg, ma rnexxilux jikkonferma ru[u fl-elezzjoni tal-10 ta’ Marzu, 2012.

Dan mg[andux jaqta’ qalb ir-rappre]entanti tal-PN filKunsill anzi g[andu jixprunahom biex minn issa j;eddu l-[idma tag[hom [alli tliet snin o[ra jkomplu fejn [allew din is-sena.

Nittama li l-kunsill il-;did, fuq kollox, ja[dem biss b’risq ir-ra[al tag[na u mhux jag[mel b[al kunsilli o[rajn li waqg[u f’idejn il-PL u nbarmu g[al kollox.

Nistennew li l-kunsillieri kollha ja[dmu id f’id.

S. GALEA

Il-Qala, G[awdex

17

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Grazzi mill-qalb … inwieg[ed l-g[ajnuna tieg[i lil min ji;i b]onnha Sur Editur, {bieb Mostin. F’kelmtejn li ktibt f’il-mument tal-{add 4 ta’ Marzu, 2012, tlabt ilfidu/ja tag[kom il-Mostin g[all-elezzjoni tal-Kunsilli Lokali li saret nhar il-{add 10 ta’ Marzu 2012, biex intom tg[inuni nkun eletta g[al darb’o[ra b[ala kunsilliera fil-Kunsill Lokali tal-Mosta.

M’g[andix dubju li smajtuni u l-fidu/ja tag[kom tajtuhieli.

G[aldaqstant, issa se nkun wa[da mis-sitt kunsillieri tal-PN li nirrappre]entakom

MARTHESE MIFSUD

fil-Kunsill Lokali Mosta.

Illum qed nikteb dawn i]]ew; kelmiet biex nirringrazzja minn qalbi lillMostin kollha li wrew il-

fidu/ja tag[hom fija u ner;a’ b[alma dejjem g[idt u g[amilt, inwieg[ed l-g[ajnuna tieg[i lil min ji;i b]onnha.

Fl-a[[ar nett, inselli [afna g[alikom u nixtiqilkom minn issa kull risq u hena, kemm ta[t il-kunsill ;did immexxi mill-PN fil-Mosta kif ukoll l-G[id it-Tajjeb.

Grazzi u l-Bambin, flimkien ma’ Santa Marija jix[tu fuqkom kull barka mis-sema.

MARTHESE MIFSUD

Kunsilliera (PN) Kunsill Lokali Mosta

Id-di]gwid fil-Fgura Sur Editur, Nag[mel referenza g[al dak li nkiteb minn S. Mallia mir-Rabat fl-ittra tieg[u fil-[ar;a tal-{add 11 ta’ Marzu 2012, meta semmieni b’ismi u allega li l-Partit Laburista ma tanix i/-/ans nitkellem fil-media tieg[u meta rri]enjajt minn Sindku tal-Fgura, g[allkuntrarju g[a/-/ans li l-

partit ta lis-Sur Nikki Dimech, eks Sindku Sliema.

Infakkru li apparti ddiversi komunikati tieg[i li xxandru fil-media talpartit, kien hemm ilprogramm Affari Tag[na fejn ing[atajt i/-/ans nitkellem.

Fl-istess programm kien hemm ukoll is-Sur Dimech

li wkoll ing[ata /-/ans jesprimi lilu nnifsu.

Infakkru wkoll li jien kelli di]gwid intern ma’ s[abi l-kunsillieri u mhux mal-Partit Laburista.

Infatti g[adni nag[mel parti mill-Kunsill tal-Fgura ta[t il-kappa tal-Partit Laburista.

DARREN MARMARA` Il-Fgura

18

Suppliment li jixraq

Sur Editur, Nifra[ lilek u lid-Direzzjoni tal-gazzetta il-mument g[assuppliment informattiv li ppubblikajtu mal-gazzetta tal{add 18 ta’ Marzu 2012 li fih tajtu [afna informazzjoni dwar il-President Emeritus ?ensu Tabone — informazzjoni li ftit minnha konna nafuha u ftit ie[or ma konniex.

Din hi inizjattiva tajba [afna li l-qarrejja ta’ il-mument ikunu qed jistennew ming[and il-mument f’okka]jonijiet mhux tas-soltu u li [afna j]ommu b[ala rikordju.

Nie[u din l-okka]joni biex nifra[ ukoll lil kull min kien responsabbli, biex b’kollaborazzjoni s[i[a ma’ TVM, wassaltu lill-Maltin u lill-G[awdxin, servizz s[i[ u memorabbli tal-funeral kollu inklu]a l-Quddiesa millKonkatidral ta’ San :wann.

Jalla t-Tabib ?ensu Tabone ma jibqax imfakkar biss b[ala persuna;; li g[amel ;ie[ fix-xjenza medika b’mod partikulari fil-qasam tal-oftalmolo;ija, u fis-sehem tieg[u fil-politika ta’ Malta, imma jibqa’ mfakkar u imitat g[allvaluri kristjani li kellu li ma kien ixellef b’ebda kompromess.

Dan hu l-wirt li [alla lill-familja u lil pajji]na.

EMILY BARBARO-SANT

Il-Mosta

Il-Kun/ert tal-Allievi fil-Mosta Sur Editur, Ta’ kull sena, is-So/jetà Filarmonika Nicolò Isouard, l-ewwel banda tal-Mosta, torganizza lKun/ert tal-Allievi li huma l-futur tal-banda tag[na.

Il-Kun/ert sar nhar il:img[a 24 ta’ Frar fis-sala prin/ipali tal-ka]in u kien ta[t id-direzzjoni tasSurmast Michael Pirotta, wie[ed mill-g[alliema talIskola tal-Mu]ika tasso/jetà tag[na.

Waqt il-Kun/ert kienu esegwiti diversi siltiet mu]ikali li fihom l-allievi tag[na juru l-kapa/ità tag[hom. L-allieva Melania Pirotta qrat poe]ija bl-isem Il-Wied tal-Isperanza mill-pinna ta’ Anton Buttigieg, fl-okka]joni ta’ g[eluq il-100 sena mit-twelid tieg[u.

L-alliev Liam Briffa ta tag[rif interessanti dwar is-saxafon, strument tant popolari fil-banda tag[na.

F’dan il-kun/ert [a sehem ukoll il-Kor Nicolò Isouard li kien akkumpanjat fuq il-pjanu mid-Direttri/i tal-kor, Analise Mifsud Bonnici.

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Fi tmiem il-kun/ert sar diskors ta’ apprezzament minn Arthur Zammit, ilVi/i President tas-So/jetà li, wara, ippre]enta /ertifikat lill-parte/ipanti kollha.

G[al darba o[ra lKun/ert tal-Allievi kien su//ess kbir. }gur kien ta’ sodisfazzjon kemm g[allistess allievi, g[all-familji tag[hom u g[as-so/jetà tag[na.

Prosit lis-Surmast Michael Pirotta, lillKummissjoni Banda u lillg[alliema tal-Iskola talMu]ika tal-ka]in tag[na.

Prosit ukoll lill-Kor Nicolò Isouard li dejjem jie[u sehem fl-attivitajiet tas-so/jetà.

F’isem il-Kumitat ?entrali u l-Kummissjoni Banda n[e;;e; aktar tfal u ]g[a]ag[ biex jattendu g[at-tag[lim tal-mu]ika b’xejn li toffri s-so/jetà tag[na matul is-sena.

Mill-;did grazzi u prosit lil kul[add.

IVAN SCERRI PRO Banda Nicolò Isouard Mosta

Tislima lill-Ar/isqof Mercieca Sur Editur, Tista’ tg[id li l-gazzetti kollha fil-g]ejjer Maltin iddedikaw artiklu fl-okka]joni tas-60 sena mill-Ordinazzjoni ta’ Mons. Giuseppi Mercieca b[ala sa/erdot fi [dani l-Knisja Universali.

Kollha kitbu po]ittivament g[ax hu distint b[ala bniedem ta’ karattru mill-isba[: umli, minkejja li hu kompetenti fis-servizz tieg[u; pa/enzju], u jipprova ma jwe;;a’ lil [add minkejja li ;ieli sofra g[ax kien qed jag[mel dmiru b[ala rag[aj spiritwali tal-poplu.

Ka] tal-biki kien, meta nies insensati sgassaw g[al ;ol-Kappella ta’ San Kal/idonju, annessa mal-Kurja, u g[amlu [erba li b[alha pajji]na qatt ma kien jo[lom li jara.

Mons. Mercieca u l-Knisja f’Malta reb[u meta, wara ta[bit kbir, sar ftehim li bih kienu salvati l-iskejjel immexxija mill-Knisja.

Hemm [a;a o[ra li forsi [arbet l-attenzjoni ta’ min bil-kitba sellem lil Mons. Mercieca.

Kien hu li [a l-inizjattiva biex ikun formulat Pjan Pastorali g[all-Ar/idjo/esi. {a [afna ]mien i]da sar, u mal-bidu tal-implimentazzjoni tieg[u, da[let fost il-poplu arja ;dida ta’ tis[i[.

Na[seb li kien tajjeb anke g[a]-]minijiet tallum.

Il-poplu jirrispetta lill-Ar/isqof Emeritu Mercieca g[ax hu ji]ra’ t-tajjeb fejn jinbet.

Ad multos annos.

TIM {’Attard

{arsa lejn il-Gre/ja Sur Editur, Kif jaf kulmin g[andu idea, imqar vaga, tal-finanzi, jag[raf il-pantomima li qed tag[mel il-Gre/ja.

Dan il-pajji] antik, bejn ilBa[ar Jonjo u l-Ba[ar E;ew, kien — sa ftit ta]-]mien ilu — igawdi rispett spe/jali fost il-;nus billi kien avvanzat [afna f’dak li jispira n-nies lejn l-ordni u /-/iviltà.

Difatti, il-Gre/ja reb[et irreputazzjoni li kienet hi li [olqot sens ta’ demokrazija: “gvern mill-poplu, g[allpoplu”. Numru kbir ta’ pajji]i adottaw u ]viluppaw dissistema li essenzjalment hi ra;unata u ;usta.

*** F’affari ta’ g[axar snin, ilGre/ja tilfet [afna mir-rispett li kienet tgawdi, u llum [afna j[arsu lejha b’suspett.

Il-Gre/ja hi wa[da mis-27 nazzjon li jiffurmaw l-Unjoni Ewropea.

Din l-g[aqda g[andha b[ala skop prin/ipali li l-kontinent

Ewropew jieqaf jitqabad mieg[u nnifsu u, minflok, i[abrek kontinwament u onestament biex il-popli tieg[u jg[ixu f’atmosfera ta’ pa/i u koperazzjoni. ***

Hawn nies ta’ ]mienna li jiftakru kif, ftit wara l-bidu tal-konflitt dinji tal-1939-45, il-Gre/ja sofriet l-inva]joni tal-forzi faxxisti Taljani, bi ksur tal-Konvenzjoni ta’ :inevra g[all-Pa/i, li saret wara l-fla;ell tal-Gwerra lKbira (1914-1918).

G[all-bidu, it-taqtig[a bejn

il-forzi faxxisti u l-Griegi kienet tidher b[al dik ta’ ljun kontra [aruf. I]da l-Griegi wie;bu favur pajji]hom u fi ftit xhur mhux biss ke//ew lill-inva]ur minn art twelidhom i]da wkoll avvanzaw fuq territorju Albani] li kien seraq.

Is-saga ta’ Agirokastron (flAlbanija) g[a;;bet lid-dinja.

Kienu l-Panzers mill:ermanja li salvaw dissitazzjoni g[all-Assi billi [artu g[al ;ol-Gre/ja u okkupawha f’April, 1941.

G[addew erba’ snin, ilgwerra spi//at u l-Gre/ja kienet me[lusa. ***

Il-poplu taha g[arrikostruzzjoni u [idma o[ra li twassal g[an-normalità.

Ixxettel it-turi]mu li, b’mod naturali, kien attrazzjoni kbira g[aliex il-Gre/ja tissimbolizza [afna punti po]ittivi g[all-umanità.

L-istess Appostlu Pawlu (circa A.D. 50) sab kordjalità f’Ateni mill-amministraturi tal-pajji], u fl-Areofagu irrakkontalhom fuq dak Alla li kienu g[adhom ma jafux bih.

G[adda [afna ]mien u lGre/ja sabet ru[ha /entru ta’ attività. Il-Griegi saru fost lakbar sidien ta’ vapuri merkantili u tal-passi;;ieri.

Sa[ansitra l-Gre/ja da[let biex ftit ta]-]mien ilu (2004) torganizza l-Log[ob Olimpiku fil-belt kapitali tag[ha u kollox mar tajjeb. ***

Issa, propjament issa, il-

Gre/ja nie]la fit-tajn talfalliment. Qed tkun u;ig[ irras g[all-Unjoni Ewropea kollha kemm hi. {ar;et miljuni kbar ta’ ewro. Kien hemm gzuz ta’ ka]i ta’ korruzzjoni.

Qed titlob g[ajnuna biex tfendi. I]da kif qalu [afna politi/i li jirra;unaw: “Trid tg[in ru[ek; biex Alla jg[inek.”

Ma tistax tippre;udika g[aqda essenzjali b[al dik, u ma tag[mel xejn [lief thewden g[all-flus. Biex tg[axxaqha l-Gre/ja nfexxet f’atti ta’ di]ordni.

Eluf jo[or;u fit-toroq, ja[arqu l-bini, ikissru u jo[duha kontra l-pulizija li tipprova tikkalma kontra stat ta’ anarkija. Trid tibdel it-triq u malajr, g[ax inkella se tipparalizza ru[ha g[al ]mien twil.

Jekk ;enwinament tinsab imsallba, trid tid[ol biex tag[mel sagrifi//ji kbar u ]g[ar. Dawn jistg[u jg[inu [afna. Isumu; jipprattikaw lawsterità, u f’qalbhom jifir[u li bil-mod i]da fi]-]gur qed jirkupraw u li se jer;g[u jkunu a//ettati b[ala s[ab affidabbli fl-g[aqda Ewropea li te]isti wkoll fl-interess tag[hom.

Jekk hemm xi [add li ja[seb li jista’ jbella’ lillkomunità Ewropea xi ripetizzjoni tal-mossa ta’ Troja (1200 BC) sejjer ]ball.

Anzi juri nuqqas ta’ mel[ intellettwali.

J.F. CARUANA {al Lija

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Tony Zarb, it-Tarzna, l-Amerikani, flats u vilel Sur Editur,

Fil-bidu tax-xahar ta’ Marzu, fil-Palumbo Malta Shipyards, da[al il-bastiment tal-Forzi Navali tal-Istati Uniti, USS Mount Whitney biex isirlu xog[ol ta’ manutenzjoni.

L-ewwel [a;a ta’ min jinnota li kontra dak li kien ji;ri filpassat dan il-bastiment navali Amerikan da[al fit-Tarzna bilkwiet u ma sar l-ebda theddid u ma tqajmet l-ebda polemika millassi GWU#PL. I]da dan jo[odni lura lejn l-2008 meta kien wasal i]-]mien li tTarzna ta’ Malta tkun privatizzata.

Dakinhar Tony Zarb (skont l-a;enda tieg[u) kien kontra u qal li ma riedx li ta[t l-isku]a tal-privatizzazzjoni ssir spekulazzjoi tal-art u jinbnew flats u vilel.

Nistaqsi lis-Sur Zarb: il-USS Mount Whitney fejn issewwiet fi flat jew f’villa^

M. CASSAR Il-G]ira

Q & A!

Sur Editur, Darba kont smajt lill-Avukat Toni Abela, Deputy Leader tal-PL ju]a l-espressjoni Q & A (Question and Answer).

Illum jien ukoll se nag[mel u]u minn din tal-Q and A. Q: Jekk il-Partit Laburista fil-gvern fl-1997 kien qata’ qalbu milli j[allas 8.3 miljun ewro fi stipendji lil ftit aktar minn 7,000 student universitarju, x’ta[seb li jag[mel illum meta issa g[andna qrib it-18,000 student fil-Junior College, flITS, fl-MCAST u flUniversità li bejniethom jit[allsu 22.3 miljun ewro fi stipendji^ A. Bla dubju jew inaqqas in-numru ta’ studenti billi jer;a’ jda[[al il-pro/eduri li

kien introdu/a fis-sebg[inijiet u fit-tmeninijiet jew inaqqas lammont tal-istipendju kif kien g[amel fl-1998 u jibg[athom jiddejnu mill-banek… jew jag[mel i]-]ew; affarijiet f’daqqa peress li g[alih issa lproblema tkun la[qet proporzjonijiet bibli/i!

Q: X’jista’ jsir biex listudenti jevitaw milli ti;rilhom din il-[asra kollha^ A. Din sempli/i. Kull ma g[andhom jag[mlu hu li ja[dmu biex fil-gvern jibqa’ lPartit Nazzjonalista li kien hu li introdu/a s-sistema pre]enti ta’ stipendji, ]viluppaha u baqa’ konsistentement isostniha!

IL-PROLETARJU Il-{amrun

X’inhi l-verità Sur Editur,

Nhar il-:img[a 14 ta’ Jannar, 2011 fil-Belt Joseph Muscat kien qal li l-Gvern tal-Prim Ministru Gonzi m’g[andux flus g[attkabbir tal-iskejjel. Dak x’kien qal Muscat.

Ni;u issa g[all-fatti. U x’fatti! Fatti li jikkonsistu f’binjiet kbar u li anke wie[ed nieqes mid-dawl jasal jarahom!

Nibdew lejn l-a[[ar tal-2011 f’Ta]-}okrija fil-Mosta fejn kompliet it-tradizzjoni li tinfeta[ skola ;dida kull sena. Skola monument tal-Gvern Nazzjonalista li sewa l-miljuni b’risq uliedna.

Mijiet attendew g[all-open day fl-inawgurazzjoni. Issa dis-sena f’Settembru f’Tal-{andaq se tifta[ l-iskola ;dida tal-bniet li nbniet b’investiment ta’ 8 miljun ewro.

Mela Muscat qal li Lawrence Gonzi m’g[andux flus g[attkabbir fl-iskejjel i]da l-fatti huma li l-Gvern ta’ Gonzi sab il-flus biex jibnihom ;odda!

Barra minn dan kollu, kull sajf, f’diversi skejjel, isir xog[ol kbir ta’ manutenzjoni u modernizzar biex malli jer;g[u jift[u wara l-vaganzi uliedna jitg[allmu f’ambjent isba[ u a[jar.

Sur Muscat, g[andek tkun taf li Gvern Nazzjonalista l-iskejjel jibnihom u jmantnihom.

Gvern Laburista jag[laqhom b[alma kien g[alaq l-MCAST.

JOS. FARRUGIA Birkirkara

19

Il-kontribut ta’ ?ensu Tabone Sur Editur, In[oss li nkun qed nonqos jekk ma ning[aqadx mal[afna li di;a esprimew ilfehma tag[hom dwar ?ensu Tabone, li g[ex [ajja twila li fil-bi//a lkbira tag[ha iddedikaha lin-nazzjon tag[na.

Jien li g[andi /erta età, nista’ ng[id li kelli x-xorti nosserva l-karriera politika tieg[u kollha u na[seb li l-aqwa kwalità tieg[u kienet dik li hu qatt ma /eda l-prin/ipji ba]i/i li emmen fihom u li ispirawh tul [ajtu kollha. ?ensu Tabone bata g[allprin/ipji tieg[u i]da qatt ma be]a’ jew qag[ad lura.

G[adda anke minn perikli personali i]da b’kura;; u determinazzjoni iffa//ja

dak kollu li kien hemm b]onn akkost li jirriskja sa[[tu u [ajtu.

Niftakar lil ?ensu Tabone jag[mel diskorsi qawwijin u brillanti mhux biss f’mass meetings talPartit Nazzjonalista i]da, fuq kollox, f’seduti mqanqlin fil-Parlament fi]-]minijiet fejn ridt anke kura;; fi]iku biex tesprimi l-[sibijiet tieg[ek min[abba atte;;jament kwa]i fero/i ta’ Deputati Laburisti u ta’ mijiet ta’ partitarji inkontrollabbli f’li Strangers’ Gallery.

G[all-kontribut kbir li ta ?ensu Tabone f’dawk i]-]minijiet, in[oss li jkun xieraq kieku l-Partit Nazzjonalista jippubblika fi ktieb apposta u[ud

minn dawn id-diskorsi memorabbli li g[amel filParlament. Permezz ta’ dawn id-diskorsi jkun jista’ jo[ro; il-kontribut e//ezzjonali ta’ ?ensu Tabone biex pajji]na ma jitlef qatt id-demokrazija tieg[u.

Jag[mel [a]in min ja[seb li dawk i]]minijiet ]gur li ma jer;g[ux ji;u fuq pajji]na i]da mezz tajjeb biex dan ma jse[[x hu li tibqa’ titfakkar il-;lieda li l-PN fis-snin sebg[in u tmenin, kellu jag[mel biex illum pajji]na jista’ jg[ix [ajja normali u trankwilla.

H. PACE Tas-Sliema

Ir-rovina katastrofika tal-finanzi nazzjonali Sur Editur, Il-Kap tal-Oppo]izzjoni t[ajjar minn ta’ qablu u nhar il-{add 5 ta’ Frar 2012 irrepeta l-[rafa li Gvernijiet Laburisti dejjem [allew finanzi fis-sod.

Din mhux talli mhix il-verità talli Joseph Muscat innifsu ta s-sehem tieg[u biex kienu irvinati l-finanzi nazzjonali mill-Gvern Laburista ta’ bejn l-1996 u l-1998.

Qed nirreferi g[all-isforzi kbar li kien g[amel Joseph Muscat kontra t-taxxa talVAT. Sa[ansitra kien xewwex kemm fela[ biex isir strajk nazzjonali kontra dik it-taxxa.

Tiftakru[ jg[id u jikteb ‘strajk bla dubju’^ Muscat imbag[ad kien ta l-kontribut tieg[u personali biex fil-programm elettorali tal-PL (1996) tid[ol il-weg[da li titne[[a ttaxxa tal-VAT. Tela’ l-labour u hekk sar.

Muscat kien fer[an se jtir.

Da[let is-CET u r-rovina tal-finanzi nazzjonali rrankat sew tant li kienet wa[da mill-akbar kontributuri fid-disfatta ta’ dak ilgvern wara biss 22 xahar u r-ri]enja ta’ Lino

Spiteri wara biss [ames xhur!

Imma Muscat mhux se jammetti din ilverità qarsa. Ma tarax! Dak ma kienx tort tieg[u i]da tort ta’ Fredu Sant.

L-aqwa li b[al ta’ qablu jpa/pa/ dwar finanzi fis-sod u Muscat jibqa’ ma jitg[allem xejn.

Tant ma tg[allem xejn li f’Awwissu 2008, din id-darba b[ala Kap tal-Oppo]izzjoni, kien mar fil-pjazza ta’ Ra[al :did jiddimostra kontra l-privatizzazzjoni tatTarzna g[ax kien kuntent li dik l-azjenda falluta tibqa’ tixrob 45 miljun ewro f’sussidji kull sena!

Joseph Muscat re;a’ kkonferma kemm ma kien tg[allem xejn meta f’Wied il-G[ajn, fl24 ta’ Novembru 2008, kien ta parir lil Lawrence Gonzi biex ira[[as il-VAT [alli jibqa’ aktar flus fi bwiet in-nies.

Imma skont Muscat tal-labour dejjem [allew finanzi fis-sod. Hekk jg[id!

G. CASSAR {al Luqa

20

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

{dejk fil-Kappella Kemm nie[u gost li ni;i [dejk ma nixba’ qatt in[ares lejk.

:ejt fil-kappella ftit [dejk, g[all-kwiet.

M’hawn [add biex jikser Dan is-skiet.

Tirrakkontali minn xiex g[addejt il-fer[, in-niket u kemm batejt.

Qalbi titnikket u nibki mieg[ek inkun nixtieq kont l-iben tieg[ek.

Il-[in g[addieli se jkolli mmur, imma g[ada ni;i tarani ]gur.

Hawn jien arani g[arkuptejja nist[ajjel l’inti nie]la [dejja.

Hawnhekk ninsabu inti u jien nitkellmu fuq issa U fuq il-;ejjien.

Hemm nara wi//ek fid-dawl tax-xemg[a daqqa jitbissem Kultant xi demg[a.

Tfakkarni x’kien qallek “{u b’ibnek lil dan” titbissem u tg[idli “Int [u Kristu Sultan”.

Sakemm jasal g[ada biex ni;i hawn [dejk din qalbi, din ru[i ner[ihom f’idejk.

F. CASSAR

Il-{amrun

?ensu Tabone ;enitur e]emplari

Mhux a[jar nitkellmu /ar!

Sur Editur, F’Jannar ta’ dis-sena bdiet il-;irja g[add[ul ta]-]wie; bejn tnejn tal-istess sess.

L-ewwel beda l-cleansing bis-slogans: ‘ Fid - dinja kul[add l - istess ’; ‘ Id - dnub irrilevanti’; ‘Hekk irridu, u hekk nag[mlu’. {afna mill-poplu ]amm sieket. {afna ma kinux kompetenti bi]]ejjed biex jirribattu. Kien hemm o[rajn li huma fi grad li jirribattu.

Jekk Alla hu fuqi, u dan na//ettah, [alli nara x’jg[id.

Fis-Sitt Kmandament jordna: “La ti]nix” (Thou shalt not commit adultery).

Mill-Ittra ta’ San Pawl lir-Rumani: “ Imma g[ad li lil Alla g[arfuh huma ma tawhx ;ieh ta’ Alla li hu, u lanqas raddewlu [ajr; g[all-kuntrarju, mo[[hom intilef fil-bluha, u qalbhom bla dehen iddalmet; waqt li riedu jag[mluha ta’ g[orrief, blie[u u bidlu l-glorja ta’ dak Alla li ma jintemmx ma’ sura u xbieha tal-bniedem li jintemm, tal-g[asfur, talbhejjem b’erba’ saqajn, ta’ sriep. “ U g[alhekk Alla r[ielhom g[all ;ibdiet []iena ta’ qalbhom, biex tni;;su u waqqg[u fil-g[ajb lil ;isimhom stess bejniethom. Il-verità ta’ Alla bidluha f’gidba, u taw il-;ie[ u l-qima tag[hom lill-[lejjaq flok ma tawhom lill-{allieq, li jkun imbierek g[al dejjem. “ G[alhekk Alla telaqhom g[al ;ibdiet bla ;ie[. In-nisa tag[hom bidlu l-u]u naturali fl-u]u kontra n-natura; hekk ukoll l-ir;iel [allew l-u]u naturali talmara u xeg[lu bil-passjoni g[al xulxin,

Grazzi Marija ta’ din is-serata nitolbok tberikni Addolorata.

Sur Editur, Intqal u nkiteb [afna dwar ?ensu Tabone i]da jidhirli li ma saritx enfasi bi]]ejjed g[ar-rwol li wettaq ta’ ;enitur ta’ familja kbira li kien ta’ e]empju g[alina lkoll.

Il-valuri li tant nifta[ru bihom, ?ensu Tabone g[exhom filprattika u ma [allihomx biss prin/ipji fuq il-karta.

G[al dan il-fatt, f’isem il-;enituri Maltin, insellem lill-memorja ta’ ?ensu Tabone u nirrakkomandah b[ala xempju g[alina lkoll.

ir;iel ma’ r;iel, biex jag[mlu [wejje; bla ;ie[; u bi [las ta’ dan jir/ievu fihom infushom il-[las li [aqqhom [tijiethom.” ( versi 2 1 – 27) .

Kien hawn min jg[id li l-AIDS ( Acquired Immuno - Deficiency Syndrome) hi l-marda tal-permissività.

Meta l-protagonisti g[ad-divorzju, fi Frar tas-sena l-o[ra, bdew jit[abtu biss[i[ g[ad-d[ul tad-divorzju, smajna segwa/i tal-Knisja jfakkruha x’qal :esù meta xi Fari]ej, biex i;arrbuh, staqsewh: “ Jista ’ wie[ed jitlaq lil martu fuq xi [a;a , tkun xi tkun?”

U :esù we;ibhom: “Ma qrajtux li sa mill-bidu l-{allieq g[amilhom ra;el u mara u qal: “Min[abba f’hekk ra;el i[alli lil missieru u ’l ommu u jing[aqad ma’ martu u t-tnejn isiru ;isem wie[ed.

G[alhekk m’humiex i]jed tnejn, imma ;isem wie[ed. Mela dak li g[aqqad Alla ma g[andux jifirdu l-bniedem”. (S. Mattew, Kap 19 versi 3 – 6).

Minkejja dan, id-divorzju kien offrut lill-poplu, ivvotaw g[alih 53% tal-votanti eli;ibbli, id-dipartiment fi [dan l-Avukat tal-Gvern fassal il-li;i tad-divorzju, ilParlament ivvota bi [;aru favur il-li;i, ilPresident afferma l-li;i u fid-29 ta’ Lulju, 2011 pajji]na da[al fid-dinja taddivorzju.

Meta kienet taqbadni in/ertezza fuq su;;ett ta’ attwalità, il-;enituri tieg[i kienu jg[iduli: “Qieg[ed rasek fejn issibha”. U j[alluni nirrifletti.

K.H.

{al Luqa

SAM. CASSAR

San :iljan

I]jed nurseries tal-futbol

Sur Editur, {afna laqg[u po]ittivament la[bar malli semg[u li se jin[ar;u flus mill-Gvern u lMFA biex isiru dsatax-il grawnd ;did tal-futbol g[atta[r; u log[ob tat-tfal. Dawn iservu b[ala nurseries tat-tfal ]g[ar.

Naturalment, m’hijiex [a;a [a]ina li t-tfal ]g[ar jidraw minn kmieni je]er/itaw ilfi]iku tag[hom; g[ax isibuh ’il quddiem.

I]da hemm b]onnijiet o[rajn biex il-programm jo[ro; b’su//ess.

Kemm ikun tajjeb kieku dawn l-istess tfal jit[arr;u jilag[bu ming[ajr ma jaqg[u fil-kattiveriji li llum saru komuni fil-log[ob tal-futbol?

X’qed naraw fuq it-televi]joni?

Jekk plejer ikun [afif u, kull darba, f’tackle jaqb]ek, ‘sibhielu’?

Jekk plejer bil-ballun ikun jipprometti u jaf iqassam, id[ollu b’saqajk it-tnejn biex tfixklu u tmiddu!

Jekk ikun jog[la aktar minnek, ara ttihx daqqa b’minkbek g[al ;o wi//u (bla ma jarak ir-referee)!

F’corner ]ommu minn qaddu u tinnewtralizzah.

Jekk trid twe;gg[u u tra]]nu g[all-bqija tal-partita, irfislu l-wi// ta’ siequ, bilkattiv.

Jekk trid tag[mel ‘spettaklu’ li jqa]]e] grawnd, g[olli sieqek g[all-ballun, akkost li titimg[u ]-]arbun.

Jekk trid tipperpetwa ipokrisija, offri jdejk biex terfg[u lura wara li tkun tajtu xkanatura!

F’/irkustanzi b[al dawn, wie[ed jittanta j[ajjar lillorganizzaturi, li fil-programm tan-nurseries, qabel il-log[ob, ji;bru l-plejers u jag[tuhom lezzjoni mill-kateki]mu kristjan. E]er/izzju ta’ dilkwalità jista’ jiswa ta’ ;id g[at-tfal u g[al min ikun qed jarhom. Forsi l-futbol jer;a’ ji;bor ;ie[u.

Jekk — ji;ri x’ji;ri — it-tfal tag[na jkunu mi;buda lejn nurseries li jdawruhom fi ‘gladjaturi’, nevitawhom g[aliex “in vain shall the workers strive, unless the Lord is their Master”.

A.S.F.

Il-G]ira

ITTRI LILL-EDITUR

}ew; fissazzjonijiet Sur Editur,

Biex wie[ed jirrealizza x’isarraf Joseph Muscat bi]]ejjed wie[ed jiftakar f’]ew; fissazzjonijiet li kellu u li kontra tag[hom kien i;;ieled b’qalbu u b’mo[[u u bilfanati]mu politiku tieg[u kollu.

Spi//a tilef i]-]ew; ;lidiet.

Qed nirreferi g[at-taxxa tal-VAT u g[add[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. }ew; su;;etti importantissmi u mill-aktar vitali.

Illum Muscat ma jg[idx kelma wa[da dwar il-VAT. Illum sar favur il-UE aktar minn Eddie Fenech Adami!

Isa, afdah!

JOHN BORG

In-Naxxar

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

I[allat id-diesel mal-gass Sur Editur, Joseph Muscat issa ilu ]mien jg[id li jekk ikun fil-gvern ira[[as it-tariffi tad-dawl u l-ilma.

Qatt ma qal kif se jag[mel dan i]da kultant tal-labour jg[idu xi [a;a li tikkonferma kemm dan hu biss ingann biex jg[inhom ja[tfu l-poter.

Ftit ilu tal-Labour qalu li kienu se j[addmu lpower station bid-diesel.

Ma tantx damu jg[idu dan meta fakkruhom li d-diesel ji;i og[la mill-fuel oil li nu]aw illum.

Imbag[ad re;g[u bdew iparlaw dwar l-u]u tal-gass u jinsew li l-infrastruttura me[tie;a biex jintu]a dan il-fuel tiswa somma enormi li ;;ib lu]u tal-gass jiswa daqs, jekk mhux i]jed, millu]u tal-fuel oil.

Imma g[al Muscat l-aqwa li jibqa’ jg[id “Iva jekk inkunu fil-gvern inra[[su l-kontijiet taddawl u l-ilma.”

Iva, the end justifies the means inklu] il-gideb!

MARIO CASSAR

{al Qormi

Mr. 3.7% u l-an;lu tal-vara Sur Editur, Is-Sur Evarist Bartolo nhar il{add 26 ta’ Frar 2012, fi]}urrieq t[ajjar mill-kap tieg[u u qag[ad jikkummenta b’sarka]mu fuq is-su//ess assolut li Lawrence Gonzi kellu fil-jum ta’ qabel fejn tid[ol l-approvazzjoni tieg[u b[ala Kap tal-PN. Evarist iddeskriva lvotazzjoni b[ala ‘sfilata talKarnival’ u qabbilha malelezzjonijiet ta’ dittaturi komunisti u o[rajn b[alma kienu s[abhom Gaddafi, Ceaucescu, Hoxha, Zivkov.

Insomma, wara d-disfatta li kellhom Bartolo u l-kap tieg[u Muscat fil-mozzjoni ta’ sfidu/ja fil-gvern ta’ Gonzi, din l-approvazzjoni talkunsillieri nazzjonalisti kompliet tathom ;ewwa.

I]da anke Varist innifsu darba kien [a sehem f’elezzjoni g[al Mexxej talPartit Laburista. Kien il{amis 5 ta’ :unju 2008.

Evarist kien ;ab 32 vot jew 3.7% biss tal-voti mitfug[in.

Kien ipprova kieku i]da falla mi]erabbilment.

B’daqshekk ma kien ;ara xejn i]da [a naraw issa kif kienet tmexxiet dik l-elezzjoni g[al Mexxej tal-PL. Bartolo kien ipprotesta kontra kif kienet [admet ‘ilmagna tal-partit’ fil-konfront tieg[u. Kien qal li l-pro/ess

elettorali li permezz tieg[u kien elett Joseph Muscat kien “ivvalenat bil-leakages”.

Anke l-kontestanti l-o[rajn ta’ Muscat kellhom kliem ta’ g[adab kontra l-magna talpartit li qalu kienet qed ta[dem kontra tag[hom.

Evarist kien ipprotesta bilkbir flimkien mat-tliett kontestanti l-o[rajn — Abela, Farrrugia, Coleiro Preca — meta Joseph Muscat kien irrikorra g[all-‘ind[il barrani’ u ;ab lil Martin Schulz tasso/jalisti ewropej biex jimbotta l-kandidatura tieg[u bi ]vanta;; ovvju g[allkontestanti l-o[rajn.

Is-Sur Bartolo kien sa[ansitra tefa’ botta lejn

Muscat meta stqarr li meta f’elezzjoni pre/edenti kienu [ajru lilu biex jo[ro; g[al mexxej tal-partit hu (Bartolo) kien irrifjuta g[aliex kien [ass li ta’ erbg[in sena kien g[adu ]g[ir wisq.

Insomma minkejja l-protesti kollha ta’ Evarist u ta’ s[abu, it-tellieqa ivvalenata kien reba[ha Muscat u issa hemm qieg[ed, kap ta’ Evarist.

U Evarist qisu l-an;lu talvara jitbissimlu.

Kos, tg[id l-elezzjoni ta’ Muscat b[ala kap tikkwalifika b[ala wa[da moralment skorretta b[alma kienet dik ;enerali tal-1981^

JOE FARRUGIA Birkirkara

21

Muscat, San Fran;isk u l-firda Sur Editur, F’{al Qormi, nhar il-{add 5 ta’ Marzu, 2012 Joseph Muscat barra li qag[ad jitlob ma’ San Fran;isk fakkar fil-firda li kien qajjem il-Partit Laburista f’Malta meta g[axar snin ilu l-laburisti kienu bilkbir kontra s-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.

Muscat qal li dik il-firda ma kinitx tajba. Mur obsor!

Issa, kif jg[id Joe Debono Grech, jekk toqog[du ftit kwieti tisimg[u tfaqqa’ lipokrisija ta’ Muscat f’dan ir-rigward.

Nistaqsi: Min kien i/champion tal-PL kontra dd[ul ta’ Malta fl-UE^ Kien Joseph Muscat li b’[iltu u b’sa[[tu kollha stinka kontra dak il-pass ta’ ;id kbir (jien ng[id essenzjali u inevitabbli) g[al pajji]na.

Mela allura Muscat kien minn ta’ quddiem nett fittnissil ta’ dik il-firda.

Muscat tant kien kontra

l-prin/ipju tas-s[ubija li lanqas lill-I]landi]i ma ried li jissie[bu. Tkellem kontra s-s[ubija sa[ansitra manNew York Times!

Tant kien kontra, Muscat, li d-d[ul ta’ Malta fl-UE kien sejja[lu ‘s-salib tal-millennju’.

Tant kien kontra Muscat li kien tella’ sensiela ta’ programmi fuq One TV jisimhom Made in Brussels li kienu jpin;u lill-UE b[ala l-ag[ar [a;a li setg[et ti;ri. Ta’ dik issensiela kien t[allas millPL. Meta mbag[ad il-Maltin ;ew jaqg[u u jqumu minn dak li qal u pprova jwerwer bih Muscat, u pajji]na ssie[eb fl-UE, Muscat mar u minnufih sar MEP, qala’ kemxa flus tajba fl-erba’ snin li dam fil-Parlament Ewropew u issa qed jg[id li sar ewropeista konvint!

Anke kamaleont jist[i minn Muscat!

M. AGIUS Ra[al :did

22

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

L-ISTATI UNITI

Theddida g[all-Istazzjon Spazjali Internazzjonali L-ekwipa;; tal-Istazzjon Spazjali Internazzjonali (ISS) g[al xi [in kellu jmur jistkenn fil-kapsoli tal-evakwazzjoni wara li bi//a rocket kienet ;ejja fid-direzzjoni tag[hom.

Il-bi//a, minn eks rocket Russa, intlem[et nhar il-:img[a, i]da ma kienx hemm [in bi]]ejjed biex l-ISS ti//aqlaq.

In-NASA qalet li din l-azzjoni ttie[ed b[ala prekawzjoni. Din kienet it-tielet darba fi 12-il

sena li l-ISS kienet fil-periklu li tintlaqat minn xi [a;a.

B[alissa, fuq l-ISS hemm tliet Russi, ]ew; Amerikani u astronawta :appuni].

Dawn kienu ordnati jid[lu fil-kapsoli talemer;enza fil-ka] li l-istazzjon jintlaqat, u wara li l-bi//a g[addiet minn [dejn l-ISS ming[ajr problemi.

Skont l-a;enzija spazjali Russa, din il-bi//a g[addiet 23 kilometru bog[od mill-ISS.

Il-Papa jsellem lit-tfal Messikani li marru jag[tuh mer[ba f’Leon (Ritratt> Reuters)

IL-MESSIKU

Il-Papa jikkundanna t-traffikanti tad-droga Il-Papa Benedettu XVI wasal fil-Messiku, il:img[a filg[axija, bilweg[da li “jikxef il-[a]en” tat-traffikar tad-droga f’pajji] mifni mill-vjolenza mit-traffikanti tad-droga u li min[abba fiha f’dawn la[[ar [ames snin inqatlu aktar minn 50,000 persuna.

Il-Papa beda ]-]jara ta’ tlett ijiem tieg[u f’dan ilpajji] – it-tieni fid-dinja blakbar popolazzjoni Kattolika – fil-belt ta’ Leon, fejn ing[ata dik li qed titqies fost l-akbar mer[biet li qatt ing[ata fi vja;; barrani. Ittoroq tal-belt kienu fgati binnies, li [ar;u biex isellmulu.

Hu wasal il-Messiku wara li u]a kliem iebes, abbord lajruplan li bih telaq minn Ruma, dwar il-problema taddroga fil-Messiku. Hu qal li kienet ir-responsabbiltà talKnisja li teduka l-kuxjenza, li tg[allem ir-responsabbiltà morali u li tikxef il-weg[diet foloz u l-falzità li hemm wara d-droga.

Mal-wasla tieg[u, il-Papa qal li hu mar il-Messiku “b[ala pellegrin tal-fidi, tattama u tal-im[abba”.

Id-dmija li qed tifni lillMessiku b[alissa marbuta mat-traffikar tad-droga kienet f’mo[[ [afna minn dawk li marru biex jag[tuh mer[ba, minkejja li Leon evitat l-ag[ar tal-vjolenza.

Il-Papa, li jg[alaq 85 sena x-xahar id-die[el, stra[ g[al 24 sieg[a biex jirkupra millg[ajja tal-vja;;. Il-messa;; ewlieni tieg[u se jing[ata llum waqt il-quddiesa tradizzjonali fil-miftu[.

Il-President tal-Messiku, Felipe Calderon, qal li lwasla tal-Papa kienet ta’ importanza kbira fi ]mien ta’ tbatija kbira g[all-Messiku.

Skont st[arri; li sar qabel il-wasla tal-Papa, 72 fil-mija tal-Messikani riedu li l-Papa jitkellem dwar il-vjolenza li qed tifni lill-Messiku.

It-Tnejn, imbag[ad, ilPapa jmur Kuba fi ]jara li hemm it-tama li ssa[[a[ ilpo]izzjoni tal-Knisja u tg[in lil din il-g]ira Komunista tersaq aktar lejn iddemokrazija. Il-:img[a, fi triqtu lejn il-Messiku, ilPapa qal li l-Komuni]mu f’Kuba ma kienx baqa’ jiffunzjona.

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

L-AFRIKA

L-I}VIZZERA

Forza biex jinqabad Kony

Allert nukleari

L-Unjoni Afrikana [olqot forza militari biex issib u taqbad lil Joseph Kony, ilmexxej ta’ grupp ribelli brutali mill-Uganda u li dan l-a[[ar kien lok ta’ [afna attenzjoni min[abba video dwaru, li tpo;;a fuq l-Internet.

L-Unjoni Afrikana qalet li kien se jkun hemm forza ta’ 5,000 suldat attivi sakemm jinqabad jew jinqatel Kony.

Hu jmexxi l-Lord’s Resistance Army (LRA), li hu akku]at b’diversi atti barbari, fosthom ukoll il-[tif tat-tfal biex jintu]aw b[ala suldati jew skjavi.

Intqal li hu mifhum li Kony jinsab fir-Repubblika ?entrali Afrikana u minkejja li l-forza tnaqqset fin-numru, xorta kienet qed to[loq it-terrur.

Kony ilu mfittex mill-Qorti Kriminali Internazzjonali mill2005.

Il-missjoni tal-Unjoni Afrikana in[olqot wara lkampanja kbira li saret fil-bidu tax-xahar biex jinqabad Kony.

Il-video, “Kony2012”, sa issa rawh aktar minn 100 miljun darba fuq il-YouTube.

Il-forza se jkollha kmandant mill-Uganda u se tkun mag[mula minn truppi millUganda, in-Nofsinhar tasSudan, ir-Repubblika ?entrali Afrikana u l-Kongo, u se tkun ba]ata f’Yambio, fil-Punent tan-Nofsinhar tas-Sudan, qrib il-fruntiera mar-Repubblika ?entrali Afrikana u rRepubblika Demokratika talKongo.

23

Kien hemm xi t[assib fl-impjant nukleari ta’ Beznau wara intoppi bir-Reattur Numru Tnejn, tant li dan kellu jintefa u se jin]amm hekk g[al xi ;ranet.

L-awtoritajiet qalu li mhemm ebda lok g[at-t[assib u r-reattur intefa b[ala prekawzjoni peress li l-pompa li tkessa[ ir-reattur ma setg[etx ting[alaq sew, u g[alhekk kien de/i] li r-reattur jintefa manwalment.

IL-GRE?JA: Mument waqt l-inkwiet li nqala’ lbiera[ waqt

mar/ mill-istudenti fi Pjazza Symtagma, f’Ateni, kontra l-mi]uri tal-awsterità. Dan, hekk kif mil-lum, il-Gre/ja tfakkar il-Gwerra tal-Indipendenza, li bdiet fl-1821 kontra Sekli ta’ [akma millImperu Ottoman. (Ritratt: Reuters)

IS-SIRJA

Qed ting[ata g[ajnuna mill-Iran Uffi/jali Ewropej u Amerikani qalu li l-Iran qed jipprovdi assistenza varja lill-President Basahar al-Assad biex ira]]an l-irvellijiet kontra t-tmexxija tieg[u. Intqal li din tvarja minn teknolo;ija avvanzata g[at-tkixxif, kif ukoll armi u munizzjon.

Jirri]ulta li s-Sirja ng[atat ukoll teknolo;ija biex jit[arbtu l-isforzi tal-attivisti kontra Assad li jikkomunikaw fuq l-Internet u permezz tattelefonijiet /ellulari, kif ukoll bid-drones u armi varji biex jintu]aw kontra dawk li qed jirre]istu.

Intqal li xi uffi/jali Iranjani marru wkoll Damasku biex jag[tu l-pariri lin-nies madwar Assad kif ira]]nu l-kritika li qed issir, filwaqt li o[rajn qed jg[inu lill-militar.

I]da l-uffi/jali qalu wkoll li

l-kontroll ta’ Assad mhux qed jag[ti [jiel li qed jikkrolla, u lavversarji tieg[u mhumiex organizzati, u g[alhekk aktarx Assad se jkun jista’ jibqa’ filpoter.

Sadattant, matul il-;urnata tal-biera[, truppi Sirjani re;g[u ibbumbardjaw il-belt ta’ Homs u sar assalt militari kontra Saraqib, fil-provin/ja ta’ Idlib, li tmiss mat-Turkija.

Fl-istess [in, Kofi Annan, ilmibg[ut tal-pa/i tan-NU u lLega G[arbija, mar Moska fi sforz li jikseb l-appo;; tarRussja g[all-isforzi tieg[u li jkun hemm waqfien mill;lied fis-Sirja u djalogu politiku.

Filwaqt li l-pajji]i G[arab u l-Punent qed jinsistu li Assad iwarrab, ir-Russja qed tinsisti li r-ribelli jwaqqfu l-irvellijiet u l-attakki.

24

LOKALI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

INGLOT jifta[ il-bibien fis-suq Libjan ROCS Group, flimkien ma’ Almabless Alasry, jintrodu/i INGLOT Libya Il-{add 4 ta’ Marzu 2012 infeta[ g[all-pubbliku lewwel [anut ta’ INGLOT fi Tripli. Fil-fatt, dan il-pro;ett kien ilu ppjanat minn Ottubru tal-2010.

G[alkemm kien ippjanat biex jinfeta[ fi Frar 2011, il-pjan kellu ji;i pospost min[abba rrivoluzzjoni /ivili tal-pajji].

B’hekk, b’[erqa kbira, INGLOT Libja kien milqug[ b’mod ferm po]ittiv min-nisa Libjani li ]aru l-[anut fil;urnata tal-ftu[.

Abdurazzaq Elmanfi, Direttur ta’ INGLOT Libya, stqarr li jilqg[u bl-akbar pja/ir din il-kollaborazzjoni ma’ ROCS retail. S’issa din iss[ubija wriet rispons kbir mil-

Libjani u jispera li din il-brand tkompli tkun ta’ su//ess tul issnin.

Colin Aquilina, Head of Finance & Business Development ROCS Group, stqarr li dan il-pro;ett ilu ta[t kostruzzjoni g[al kwa]i sentejn. Kburin li dan li]vilupp kien ta’ su//ess g[al dawk kollha involuti u /ert li Elmanfi hu kuntent bir-ri]ultat.

Il-bejg[ tal-;urnata tal-ftu[ kien e//ezzjonali, kwa]i kwa]i a[jar minn ]mien il-Milied f’Malta.

Abdurazzaq Elmanfi g[adu jiftakar l-ewwel darba li ]ar il[anut ta’ INGLOT f’Malta kif ukoll INGLOT ta’ Time Square, New York.

Vodafone Malta tippromwovi l-a[jar network Vodafone Malta nediet kampanja ;dida li tippromwovi nnetwork tag[ha b[ala l-a[jar wie[ed fil-g]ejjer Maltin.

Bis-slogan ‘Vodafone – l-aqwa network g[all-ismartphone tieg[ek’ – il-kumpanija ewlenija tat-telekomunikazzjoni talmobile qed tippromwovi l-mod kif il-karatteristi/i tannetwork tag[ha po;;ew lill-kumpanija fuq quddiem.

Vodafone Malta qed ta[dem biex tag[mel it-teknolo;ija disponibbli g[al kul[add, bi prodotti b[alma huma lVodafone Smart Android li jibda minn €69 biss – esperjenza ta’ smartphone superjuri g[al prezz ra;onevoli.

G[al dawk li jfittxu aktar teknolo;ija ;dida l-a[[ar HTC Sensation XL u tablets popolari b[all-iPad2 huma attraenti [afna u huma popolari [afna fil-[wienet ta’ Vodafone.

Vodafone Malta toffri bandwidth internazzjonali ta’ velo/ità g[olja minn Malta fuq submarine cable talkumpanija, b’linji o[ra b’sa[[ithom biex ti]gura konnettività bla xkiel g[at-traffiku ta’ data minn u lejn kull post fid-dinja.

Il-kampanja ;dida ta’ Vodafone qed turi reklam fuq ittelevi]joni li jirrifletti l-[ajja ta’ kuljum. Dan qed jixxandar fuq l-istazzjonijiet kollha Maltin u dalwaqt jittie[ed fuq billboards u l-internet u qed jenfasizza l-qawwa tan-network ta’ Vodafone u kif l-esperjenza tal-ismartphone tg[in lillkonsumatur jikkomunika b’modi differenti.

Abdurazzaq Elmanfi flimkien ma’ Colin Aquilina fil-;urnata tal-ftu[

Hu jg[id li malli sar jaf ilkun/ett ta’ INGLOT, kien /ert li din il-brand se tkun ta’ su//ess fis-suq Libjan.

“Konna ppreparati biex nift[u l-bibien qabel ir-rivoluzzjoni /ivili i]da kellha ti;i posposta min[abba ra;unijiet evidenti.

Ir-relazzjoni personali tieg[i mal-familja Vella u ROCS group qieg[da tg[in biex tag[ti dak il-valur mi]jud fiddinja tar-reklamar, human resources, esperjenza fid-dinja

tar-retail, kif ukoll approach professjonali, esperjenza li ROCS Group hu tant mag[rufa g[aliha. “{erqanin g[all-ftu[ tat-tieni [anut u possibbilment studio sattmiem tas-sena 2012,” ikkonkluda Elmanfi.

B[ala parti mill-i]vilupp, staff minn INGLOT Libya ntbag[at Malta b[ala ta[ri; fi pro/essi b[al pro/eduri u konoxxenza fuq il-brand ta’ INGLOT. Tul dawn l-a[[ar

erba’ snin, staff minn INGLOT Milan, INGLOT Lebanon, u diversi pajji]i o[ra ]aru l-[anut ta’ INGLOT f’Malta b[ala esperjenza u ta[ri;.

INGLOT jinstab f’aktar minn 280 pajji] madwar iddinja – bi pre]enza f’sitt kontinenti. ROCS retail hija franchisee g[al INGLOT f’Malta, Libja u ?ipru. G[al aktar informazzjoni, ]ur is-sit elettroniku www.rocsgrp.com.

prattikament dawk kollha li g[andhom ’il fuq minn 16-il sena u li huma interessati li jirb[u, huma eli;ibbli li jie[du sehem.

Parte/ipanti prospettivi jridu biss jid[lu f’Facebook, jag[fsu ‘like’ g[all-pa;na ta’ GO u, wara dan, jimlew il-formola online bid-dettalji validi u, la[[ar [a;a li jridu jag[mlu hi li jaqsmu l-esperjenza tag[hom mal-[bieb permezz ta’ Twitter jew Facebook Mit-tnedija talkompetizzjoni, [afna klijenti interattivi g[a]lu li jaqsmu lbenefi//ji meravilju]i tag[hom ta’ GO tv interattiv.

Il-klijenti kkummentaw tajjeb

[afna fuq il-karatteristi/i uni/i u e//itanti ta’ GO tv interattiv b[al restart (li jie[dok lura g[all-bidu ta’ programm live), catch up (arkivju on demand) pause u rewind, recording, log[ob u widgets (il-mod ideali biex ji//ekkjaw l-a[[ar a[barijiet, a;;ornamenti sportivi u feeds ta’ Twitter).

F’dak li kitbulna s’issa, ilklijenti kkummentaw fuq itta[lita ta’ modularità, flessibbiltà u valur ta’ GO tv interattiv li joffri ’l fuq minn 100 stazzjon – li jinkludu firxa ta’ stazzjonijiet mill-isba[ bi w[ud minnhom esklussivi g[al GO. Il-klijenti qalu li permezz ta’ GO tv interattiv huma jkomplu jgawdu dinja ;dida ta’ interattività fejn ilkontroll huwa verament f’idejhom.

Bosta rispondenti ssu;;erew li GO tv interattiv joffri potenzjal kbir g[attelespettaturi tieg[u li jibbenefikaw minn esperjenza innovattiva [afna b[ala telespettaturi.

Klijenti ta’ GO li g[adhom ma ssottomettewx ilkummenti tag[hom direttament fuq l-applikazzjoni ta’ GO fuq Facebook u li g[adhom ma g[amlux ‘like’ g[all-pa;na ta’ GO u lanqas qasmu l-profil tag[hom u l[bieb, huma ferm im[e;;a biex jie[du azzjoni issa, jag[mlu dan u jipparte/ipaw fil-kompetizzjoni. G[al aktar informazzjoni, il-klijenti jistg[u j]uru www.facebook.com#go. com.mt.

Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

Il-kompetizzjoni ta’ GO fuq Facebook tista’ trebb[ek €300 fi flus

Il-fornitur ewlieni f’Malta ta’ komunikazzjoni u divertiment quad-play f’Malta – nediet kompetizzjoni e//itanti fuq ilmidja so/jali u jistieden lillklijenti interattivi tag[ha biex jipparte/ipaw u jipprovaw xortihom biex jirb[u premju sabi[ ta’ ¤300.

Kulma jrid isir hu li l-klijenti jaqsmu l-esperjenza tag[hom ta’ GO tv interattiv u mbag[ad isegwu ftit passi fa/li li jag[tuhom /ans jirb[u lpremju. Il-kompetizzjoni tibqa’ sejra sat-28 ta’ Marzu 2012 u wara dan jittella’ isem.

Kontestant wie[ed ixxurtjat imbag[ad issirlu mistoqsija ta’ [ila biex ikun jista’ jirba[ ilpremju ta’ flus permezz ta’ twwe;iba korretta.

Il-parte/ipazzjoni filkompetizzjoni ta’ GO ma setg[etx tkun aktar sempli/i u,

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

’

:

F pa;ni o[ra

31 Ktieb ;did fis-sensiela Kullana Kulturali li jittratta l-:img[a Mqaddsa

33

Id-dwell mentali bejn Peppi Azzopardi u Mons.

Anton Gouder filprogramm ‘Jaqblu u Ma Jaqblux’

Lama Sabachthani Il-Kummissjoni TEAK (Talent, Elenjan, Arti u Kultura) fi [dan is-So/jetà Ka]in Santa Liena, Banda Duke of Connaught’s Own se torganizza g[all-erbatax-il sena konsekuttiva wirja sagra fil-ka]in. F’din il-wirja wie[ed jista’ jara ?enaklu Lhudi li din is-sena se jinkludi ]ew; persuna;;i life size ;odda ma[dumin minn Andrew Bugeja.

Fost il-[afna affarijiet relatati mal-passjoni ta’ Sidna :esù Kristu, wie[ed jista’ jammira sett vari ma[dumin minn Joe Cutajar Zahra, simboli ma[dumin fil-fliexken, statwetti f’minjatura tal-Golgota, salib ma[dum blg[a;in u xog[ol artistiku bis-sulfarini.

F’parti o[ra ta’ din il-wirja nsibu l-Mejda tal-Appostli fejn wie[ed jista’ jammira diversi platti u kwadri ma[dumin bi smid, ross u g[a;in ikkulurit fejn jispikka kwadru kbir, b’qies ta’ 6 metri b’4 metri, ma[dum kollu bi smid ikkulurit li juri l-[ames misteri tat-tbatija mirRu]arju Mqaddes.

Il-ftu[ uffi/jali tal-wirja se jsir nhar l-Erbg[a 28 ta’ Marzu u tibqa’ miftu[a sas-Sibt 7 ta’ April.

-

:

{inijiet tal ftu[

Matul il-;img[a: mill-5.30 p.m. sad-9.30 p.m.

Is-Sibt u l-{add: mid-9.30 a.m. sa 12 p.m. u mill-5 p.m. sal-10 p.m. {amis ix-Xirka: mid-9.30 a.m. san-12.30 p.m. u mill-5.30 p.m. sal-11 p.m.

Fil-:img[a l-Kbira tifta[ il-;urnata kollha.

26

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

C O L L A G E LETTERATURA

Kelma fuq dis-so/jetà mg[aff;a tag[na Carmel Scicluna> ‘Lavberds’, 253 pa;na, edizzjoni elettronika Ri/ensjoni ta’ Norbert Ellul-Vincenti ..........................................................

Mhux fa/li f’Malta tibda to[ro; ma’ wa[da sewda, imwielda fis-Somalja, g[alkemm b’nazzjonalità Maltija.

In-nies imbe]]a’ wisq minn ‘dawn’ l-immigranti illegali – g[ax kulmin g[andu ;ilda sewda bilfors ;ie hawn illegalment, fil-[sieb talpopolin, ;ie kif ;ie. Wie[ed iswed ma jistax ikun li ji;i Malta legalment u joqg[od hawn.

Il-bidu ta’ Lavberds g[andu dan l-isfond ta’ razzi]mu u djuq intellettwali. Imma lprotagonista g[andu bagalja trawmatika ;ejja minn aktar ’il bog[od.

Kif tista’ tibqa’ f’sensik, meta fi tfulitek tara lil ommok titlaq mid-dar g[al dejjem u int ti;ri warajha sal-karozza tal-boyfriend tag[ha, imdendel mad-dublett tag[ha, ming[ajr ma din t[ares darba lura lejk, jew tag[ti kasek?

U kif tista’ tni]]ilha li missierek mill-ewwel jaqbad mal-mara li kien jaf qabel ma ]]ewwe; lil din li telqitu, u li din it-tieni mara, li tie[u post ommok f’darha, ma ta[mlekx u tqisek xkiel – u li missierek xejn ma jimpurtah? U x’sar minnha ommok, u kif ma titfa//ax xi mkien?

Dan hu l-isfond, mela, talLavberds ta’ Carmel Scicluna, sfond li sar familjari g[al [afna, almenu rigward g[at-tifrik fil-familji.

Hu sfond li jikkomplika ru[u bl-injoranza – injoranza prattika tal-[ajja, ta’ /iviltà, ta’ reli;jon, ta’ umanità, ta’ komunikazzjoni jew ta’ intera;ir so/jali u relazzjonijiet personali – injoranza dwar il-qawwa tassess.

L-injoranza dejjem tkabbar l-u;ig[, u l-injoranza tista’ te]isti fl-akbar g[orrief, kif fil-fatt jidher bi/-/ar ta’ kuljum, bis-sa[[a tal-media.

Scicluna jikteb Malti sabi[, u fil-persuna tal-protagonista

li jit[addet mal-qarrej, u jikxef g[awwaru u xturu, Scicluna jurina persuna li t[obb il-kitba, hi poeta, u hi msa[[ra bil-kliem sabi[ u f’postu. Fuq kollox jaf ja[seb u jistaqsi, iwie]en u jixtarr.

Barra mill-interess b’sa[[tu li g[andu fil-vokabularju talilsien Malti, Scicluna juri seng[a fit-tfassil tar-rumanz filosofiku tieg[u. B[ala ba]i hemm i]-]ag[]ug[ tas-soltu, li qed jikber f’so/jetà ostili, retrograda u li ma t[allihx jesprimi l-personalità tieg[u.

Hu ]-]ag[]ug[ li jipprotesta, jakku]a, isawwat, jilmenta meta mhux ukoll ji]]attat biex juriha – lil din is-so/jetà ostili – issalvazzjoni li joffrilha hu.

Ftit jew wisq kull ]ag[]ug[ jg[addi minn din il-fa]i.

Imma ]-]ag[]ug[ ta’ dan irrumanz g[andu sitwazzjoni ;dida, g[ax hu tiela’ issa f’Malta li ma tridx taf bilvaluri tal-familja.

Biex tag[qad, hu di;à sofra mill-effetti ta’ dan it-tkissir tal-familja mit-tfulija tieg[u.

Imnalla kienet iz-zija ?ett li [ennet g[alih meta l-;enituri ;ew “jaqg[u u jqumu minnu” u din iz-zija ?ett rabbietu filvaluri tradizzjonali li g[adu jg[o]] s’issa.

Dan hu ]ag[]ug[ ribell, bi twemmin tradizzjonali u nsara, f’so/jetà li ti;i “taqa’ u tqum” minn kollox [lief issodisfazzjon egoista tag[ha.

F’din is-so/jetà qed jara ddannu so/jali li qed jirri]ulta mill-isfaxxar tal-permanenza tal-familja, minn sess li m’g[adux i]jed don sabi[ ristrett g[a]-]wie;, ilkonkubina;; li donnu sar preferibbli mi]-]wie; g[al xi w[ud, l-im[abba bejn tfajjel u tfajla ming[ajr lealtà u biss b[ala mog[dija ta]-]mien bla rbit ta’ xejn.

L-im[abba bejn ilprotagonista u s-Sewda hi m[abba kif g[andha tkun.

Wie[ed mid-disinji fil-ktieb.

Lux Brevis (Il-{ajja Qasira – {sieb g[ar-Randan)

Sew sew b[al meta t[ares lejn il-qamar Li fis-smewwiet i]ejjen il-g[axija, Dalwaqt fi s[ab ;errej tarah jinsatar U jin]a’ ta’ kull ;miel id-dehra u dija; Carmel Scicluna, l-awtur

Imma donnu hemm xi [a;a fil-qieg[. Jid[lu fir-rumanz ]ew; tfajliet o[ra, wa[da li xejn m’g[andha x’taqsam mat-tfajla pre]enti, u l-o[ra li titfa//a l-aktar fil-[olm flimkien ma’ xi xene;;ar ta’ log[ob sesswali ma’ mostru.

Lejn l-a[[ar tar-rumanz din il-;rajja ]ag[]ug[a, kwa]i didattika, tie[u xejra misterju]a, surreali, u tie[u spunt mil-lovebird (amorin) li kien tar u re;a’ ;ie lura.

Jew meta t[ossha ssa[[rek warda ;dida, Minn id is-sema nis;a lwien u sa[[a Dikment jekk ter;a’ t[ares t[oss tnehida G[ax dak li ’l-qalb kien [ajjar m’g[adux mag[ha; Jew kif [u;;ie;a nar im;ammra sewwa Bi xrarha j[e;;e; f’ilsna kbar, qawwija, Ir-re][a tal-irmied tifni sa ;ewwa, Fis tara ’l narha jnin sa tkun mitfija; Hekk sehem il-bniedem, berqa d-dehra tieg[u, Ismu fl-ilma ma[]u] g[addieni mieg[u.

J. Zammit Tabona

C O L L A G E KOTBA

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

27

Charles Dickens imfakkar f’Malta bit-traduzzjoni ta’ A Tale of Two Cities

Il-Log[ba tal-Allat – Is-Sitt A[wa Mag[luqa trilo;ija fantastika ta’ John A. Bonello Nhar il-{amis 15 ta’ Marzu tnieda Is-Sitt A[wa, it-tielet ktieb ta’ John A. Bonello. IsSitt A[wa jag[laq it-trilo;ija fantastika li ;;ib l-isem IlLog[ba tal-Allat.

B[al fil-kotba ta’ qablu, Bonello jie[u lill-qarrej fi vja;;i avventuru]i bejn sitt dinjiet paralleli fejn kull wa[da evolviet b’mod differenti mid-dinja tag[na.

Flimkien mat-tliet ]g[a]ag[ li huma l-karattri ewlenin tal-;rajja, niltaqg[u ma’ ;nus b’u]anzi strambi,

ma’ bliet misterju]i u in;enji avvanzati tassew. U niltaqg[u wkoll mal-imxajtan – wie[ed mis-sitt a[wa li fl-a[[ar [are; minn fejn eluf ta’ snin ilu safa msakkar minn [utu stess.

L-g[an tieg[u li jkun mill;did setg[an fuq kollox u fuq kul[add. I]da jonqsu xi [a;a li ming[ajrha ma jista’ qatt ikun s[i[. U qed ifittixha.

Ta[t il-kmand ta’ Baàl, Sultan tad-Dlamijiet u alla tal[in, Ulied il-Lejl bdew jin;abru fuq id-dinjiet kollha

biex iwie;bu g[as-sej[a talimg[allem tag[hom. Minn fejn jg[addu, i[allu biss [erba u mwiet.

It-tnedija tal-ktieb saret filCoach & Horses fl-Imsida, f’attività organizzata minn Merlin Publishers, ilpubblikaturi ta’ Il-Log[ba talAllat.

Il-kotba l-o[ra fit-trilo;ija huma It-Tielet Qamar u LA[[ar {olma, rebbie[ talPremju Nazzjonali tal-Ktieb 2011 fil-kategorija ‘Adolexxenti’.

Il-mitejn sena mit-twelid talkittieb Ingli] Charles Dickens se jitfakkar f`Malta bil-pubblikazzjoni tarrumanz :rajja ta’ }ew;t Ibliet, it-traduzzjoni bilMalti ta` Karmenu Vassallo tal-kapulavur klassiku A Tale of Two Cities li Dickens kien ippubblika fl1859.

Ir-rumanz hu ambjentat f’Londra u f’Pari;i waqt u fis-snin ta’ wara rRivoluzzjoni Fran/i]a.

Minn dakinhar inbieg[u 200 miljun kopja ta’ dan irrumanz f’aktar minn 35 ilsien, fosthom l-ewwel edizzjoni tal-ktieb li Karmenu Vassallo kien ippubblika fl-1950.

“Dickens kien il-kittieb tar-riforma so/jali u jixraq li nkunu a[na b[ala SKS li nfakkru dan l-avveniment.

“Hu ta’ unur akbar g[alina li qed nippubblikaw ittraduzzjoni li kien g[amel il[abib tag[na Karmenu Vassallo (1913-1987),” qal Anton Cassar, Chairman talSKS, il-pubblikaturi ta’ dalktieb.

It-traduzzjoni ta’ A Tale of Two Cities (1859) li Karmenu Vassallo qaleb g[all-Malti fl-1950

:rajja ta’ }ew;t Ibliet hu meqjus b[ala l-aqwa rumanz li kiteb Dickens. L-awtur twieled f`Portsmouth fis-7 ta’ Frar 1812 u miet fl-1870 fl-età ta’ 58 sena, dakinhar di;à meqjus b[ala wie[ed mill-akbar kittieba fid-dinja.

Vassallo dam 31 xahar ja[dem fuq din ittraduzzjoni (Frar 1948 u Settembru 1950) u r-rumanz kien pubblikat g[all-ewwel darba fl-1950. :rajja ta’ }ew;t Ibliet jinbieg[ €10 mill-[wienet tal-kotba.

28

C O L L A G E TISLIMA

il-Óadd, 18 ta’ Marzu, 2012

il-Óadd, 18 ta’ Marzu, 2012

29

IL-VJA:: IT-TAJJEB, G{A}I} DUN PETER minn Oliver Friggieri .....................................

Kul[add g[andu l-;enituri tieg[u, anki fil-qasam akkademiku.

G[alina l-istudenti universitarji tal-Filosofija u tal-Letteratura tassnin sittin Dun Peter kien wie[ed minn dawk il-ftit li wellduna u rabbewna intellettwalment.

Hu [alla ;enerazzjoni warajh, u r-razza tissokta. Hekk hi Università fil-qasam tal-Istudji Umanisti/i, ji;ifieri l-istudji li jsawru l-koppja ideali FilosofijaLetteratura. Dun Peter kien iqis littnejn b[ala a[wa, tewmin li jixxiebhu anki ]]ejjed.

A[na li konna qeg[din nistudjaw il-Filosofija u lLetteratura flimkien fil-livell ta’ BA u og[la kellna nkunu qrib [afna ta’ dan il-qassis ;entili, ta’ xag[ru mdieheb, ta’ vu/i baxxa, u ta’ ftit kliem – [lief meta jag[mel diskors.

Professur tal-Filosofija> bejn San Tumas u Sartre

FR PETER SERRACINO INGLOTT>

QASSIS U PROFETA minn Fr. Colin Apap ............................

Prof Peter Serrcino Inglott jissejjah “filosfu”, “g[alliem”, “riformatur”, “konsulent” e//, e//. Iva, dan hu PSI! Imma hu i]jed minn hekk. G[alija, u g[al [afna o[rajn, huwa “Fr Peter” – il-Bniedem, ilQassis, il-Profeta.

Il-:img[a filg[odu, ilmembri tal-familja re;g[u sej[uli biex inkun pre]enti lisptar. Konna grupp ta’ [bieb li g[amilna katina ta’ pre]enzi, g[al 24 sieg[a kuljum, lejl u nhar, madwar Fr Peter, fl-iktar mument vulnerabbli; jiddependi biss minn [addie[or – anki biex ji;;ieled g[all-a[[ar nifs.

Il-pre]enza tieg[i u ta’ tant [bieb o[rajn kienet il-mod tag[na silenzju] biex inkunu pre]enza g[al bniedem li dejjem kien pre]enti g[al [addie[or. Is-sens ta’ servizz tieg[u g[al [addie[or jibqa’ g[al dejjem f’qalbna.

Minkejja tant [bieb li kellu, kull wie[ed u wa[da

minna konna n[ossuna ma[buba personalment, mhux b[ala “studenti” jew numri li g[addejna s-snin luniversità u qatt ma niftakru iktar f’xulxin.

Fost it-tant tif[ir li se nisimg[u fuq Fr Peter f’dawn il-;ranet – issa li miet – nixtieq infakkar liktar [a;a li n[oss li PSI g[andu jibqa’ mfakkar g[aliha: li kien qassis, i[obb lill-Knisja, u kellu l-kura;; li jkun profeta, vera profeta, ta’ tibdil me[tie; fil-Knisja Maltija – u kien lest li j[allas il-prezz, b[al kull profeta ;enwin, u li [allsu wkoll.

Illum, il-wirt ta’ Fr Peter, i/-/arezza fil-po]izzjonijiet tieg[u, anki jekk kontroversjali, se jibqg[u jg[inu lill-Knisja Maltija biex ti;;edded. Sin/erament, ma nafx min jista’ jie[u postu b[ala punt ta’ riferenza g[as-sitwazzjonijiet konkreti li l-poplu Malti jrid jiffa//ja

f’dawn ix-xhur u s-snin li ;ejjin.

Fr Peter, il-qassis, jibqa’ mfakkar mhux tant g[all[ajja pubblika tieg[u mal“kbarat” tad-dinja pubblika, imma g[al dak is-servizz kwiet u silenzju] li kien iwettaq mal-“i]g[ar fost li]g[ar” tas-so/jetà Maltija.

Fil-mo[bi, ming[ajr trumbetti, lil Fr Peter issibu dejjem hemm, ming[ajr appuntamenti, g[al kull min kien jemmen fih li jmur g[andu biex jg[inu.

Nirringrazzja lil Alla ta’ din ix-xhieda [ajja ta’ dan ilProfeta tal-Knisja Maltija.

Jalla b[alu, ikollna lkoll ilkura;; li n[allsu l-prezz b[alma g[amel hu.

M’g[andix dubju li llum fil-:enna, fis-sema pajji]na, il-clown, il-[mar, il-[assieb, il-profeta, qed jag[mlu welcoming party waqt li a[na hawnhekk nibqg[u ltiema.

Peter, arrivederci! Ner;g[u niltaqg[u!

Niftakru b[ala Professur tieg[i fl-istudji tal-Filosofija Moderna flUniversità fit-tieni nofs tassittinijiet, b[alma mbag[ad minn tmiem is-snin sebg[in g[ext mieg[u mill-qrib g[al snin twal b[ala kollega fl-istaff akkademiku.

Dejjem laqatni b[ala bniedem ta’ fidi kbira, samma, [assieb koerenti li kien jilma[ lil Alla b[ala s-sens ta’ kollox. Kellu lkura;; jiddiskuti lill-Filosofija Ewropea minn Descartes ’il quddiem, sa Sartre u Russell u warajhom, ji;ifieri l-ba[[, l-abbiss ta’ lilhinn mill-fidi. Kellna nterrqu mieg[u tul erba’ snin s[a[ bejn illo;ika tal-qedem u l-lo;ika matematika. Kien pass kura;;u] – g[al filosfu-qassis u g[al dak i]]mien. G[alina, flimkien mieg[u kellu jkun vja;; naturali.

Mag[na analizza fit-tul latei]mu E]istenzjalista Fran/i], u wriena x’inhuma x-xejriet talkurrent li jemmen li l-bniedem hu biss ‘sorra ta’ passjonijiet inutli’.

Sa hemm kien fond l-abbiss Fran/i] tas-seklu g[oxrin.

Imbag[ad f’wa[da millezzjonijiet niftakru jbiddel le[nu u j[abbrilna: “Issa, wara li spjegajtilkom il-[sieb E]istenzjalista ateu, se nirribatti dawn l-argumenti ta’ Sartre u s[abu billi n[addem l-argumenti ta’ San Tumas.”

Kien konvint li l-E]istenzjalisti Fran/i]i li telqu minn critique storika tat-tradizzjoni AristotelikaTomista kollha (l-aktar is-Summa ta’ San Tumas) ma kinux jafuha bi]]ejjed lil dik it-tradizzjoni filosofika. Hekk na[seb jien ukoll, imma hemm kien, /ar, dikjarat, qalil, il-konfront bejn il-fidi lo;ika f’Alla u /-/a[da intwittiva Tieg[u.

Dan kollu spi//a biex [alla effett qawwi [afna fuqi b[ala kittieb, u fuq s[abi. Fuqna sSeminaristi studenti tieg[u f’dik il-[abta, medhijin bl-istudju u

politika b’ru[u u b’;ismu.

Kien sewwasew hemm li tassew beda l-konflitt ideolo;iku bejn Mintoff u Dun Peter. Ma]-]mien kelli lopportunità niddiskuti fil-tul dan kollu mag[hom it-tnejn g[al rashom. Ma hux konflitt fa/li, u hu diskors twil. Naf x’ja[seb Mintoff dwar Dun Peter, u naf x’ja[seb Dun Peter dwar Mintoff. Napprezza lkelma tag[hom it-tnejn.

Wara li Mintoff kompla miexi bil-[effa, u bil-goff, bir-riformi tal-Università, Dun Peter kien di;à dde/ieda, b[alma konna dde/idejna a[na wkoll, u[ud minna.

Hu diskors ie[or, li ppruvajt niddeskrivih fil-volum imsemmi, imma g[alija kollox jindika li l-konfront bejn ilGvern u l-Università fi tmiem is-sebg[inijiet kien konflitt bejn lajk u sa/erdot, bejn Mintoff u Peter Serracino Inglott, apparti r-Rettur ta’ dak i]-]mien Edwin Borg Costanti, li baqa’ dejjem bniedem prudenti li be]a’ minn kull dell politiku, u [arab dejjem id-dwal tal-medja.

Umiltà ]ejda hi suwi/idju.

Dun Peter le: timidu minn barra, kura;;u] minn ;ewwa. Kull konflitt nazzjonali Malti jista’ jiftiehem b[ala dwell bejn ]ew; persuni. Issa kellna d-dwell bejn Prim Ministru lajk u r-Retturfutur li kien sa/erdot.

[erqanin li nbiddlu d-dinja, dan kien il-punt meta sibna ru[na f’salib it-toroq. Ippruvajt nispjega dan kollu fil-ktieb talmemorji tieg[i Fjuri li ma Jinxfux.

Il-filosfu hu wkoll qassis, u l-qassis hu filosfu

Kien il-mument, g[alija student universitarju fi tmiem is-sittinijiet, meta fhimt li lfilosfu u s-sa/erdot fih mhux biss ma kinux kuntrarji g[al xulxin, imma kienu koppja li ma tistax tinfired.

Supplementari g[al xulxin.

Kienu realtà e]istenzjali, lo;ika wa[da. Alla kellu jirba[ kullimkien, jew imkien. Ilverità hi wa[da, ilper/ezzjonijiet huma varji.

G[alija wkoll dik il-[abta, dik il-lezzjoni ta’ Dun Peter kienet tidwira kbira [afna. Dan ir-ra;el kellu sisien sodi wisq aktar minn dawk ta’ akkademiku li jirra;una u jkejjel biss bir-riga empirika. Kien hemm il-lo;ika – b[ala tapit - u kien hemm ilfidi – b[ala dik li timxi kburija fuq it-tapit. Mhux ming[ajru, imma sempli/iment fuqu.

Hemm ikkonkludejt g[allewwel darba f’[ajti, student universitarju u seminarista kif kont, li dan ir-ra;el kellu sa[[a morali qawwija li kienet ;ejja mill-fidi. Kien mo[[ penetranti proprju g[aliex kien jara kollox anki metafi]ikament. Kellu rriga ta’ Alla g[all-argument uman.

Kien qassis proprju fejn il-Knisja kellha b]onnu, u g[ad g[andha b]onn lilna issa, fi/-/entru nazzjonali tal-ideat, tad-dilemmi: l-Università.

Università hi arlo;; ta’ nazzjon.

U Malta kellha arlo;; tal-og[la kwalità, l-Università tag[na li wasslet lil Malta biex saret stat sovran. Din l-influwenza kienet kbira fuqi tant li mbag[ad, madwar l-1968-69, fassalt ilkarattru ta’ Professur fir-rumanz L-Istramb sewwasew fuq Dun Peter. Domt ma ppubblikajt irrumanz L-Istramb sal-1980, aktar minn g[axar snin, imma lillkarattru tal-Professur fir-rumanz ma biddilt xejn minnu.

Darba, fil-knisja filg[axija

Darba d[alt fil-knisja parrokkjali tal-Furjana filg[axija nett u fuq in-na[a tal-lemin talkorsija lma[t suttana titlob. Kien hemm qassis liebes is-suttana b’idejh marbutin, bilqieg[da j[ares /ass lejn it-tabernaklu, sieket g[al [in twil.

Skantajt, stag[;ibt u ppruvajt nifhem. Kien qassis ]ag[]ug[, ;in;ri, dritt, serju imma mhux imqit. Ma domtx ma ntba[t li kien xi [add li jismu Peter Serracino

Inglott. Qatt ma kont g[adni rajt qassis jitlob fil-knisja b[an-nies l-o[ra.

Mis-sebg[inijiet ’il quddiem naf lil Dun Peter b[ala kollega fl-istaff akkademiku. Meta qamet il-kwistjoni ta’ Mintoff mal-Università, f’Novembru 1977, Dun Peter kien di;à assuma l-funzjoni ta’ mexxej morali tal-;enerazzjoni tieg[i.

Kont qrib tieg[u [afna. Hu kien di;à kkommetta ru[u politikament, bis-sa[[a ta’ kuxjenza so/jali, favur il-PN, imma issa l-isfida ta’ Mintoff kienet realtà. Kellna niffa//jawha.

It-tag[lim tal-Filosofija g[all-ewwel darba bil-Malti

Darba g[edtlu li safejn naf jien l-Università ta’ Malta kienet l-unika wa[da fl-Ewropa li kienet teskludi lil-lingwa nazzjonali mit-tag[lim talFilosofija. G[edtlu li dan ifisser li konna g[adna lura, antikwati.

Darba minnhom kien hemm il-filosfu Herbert McCabe u qallu quddiemi l-istess [a;a.

Dun Peter kien beda jorganizza korsijiet tal-Filosofija bil-Malti, u g[all-bidu kont nattendi

g[alihom jien ukoll, b[ala membru tal-istaff, anki biex ng[in fis-sejba ta’ xi terminu Malti mil-Latin u mill-Grieg.

Dun Peter ried jara lill-Malti jsir l-ilsien ewlieni flUniversità, flimkien mal-Ingli], li hu patrimonju me[tie; minn kul[add.

L-isfida qawwija ta’ Mintoff

Din hi storja twila li rrakkontajtha fit-tul fil-ktieb Fjuri li ma Jinxfux. Fil-qosor hi din: dawra durella madwar ilfigura ta’ Dun Peter. Ma]]mien Mintoff u jien iddiskutejna fit-tul we[idna g[ala l-Kwistjoni tal-Università kellha tie[u r-rotta di]astru]a li [adet. Imma dan hu diskors ie[or li jinstab fil-ktieb imsemmi.

F’Novembru 1977 Mintoff bag[at g[alina f’Kastilja biex jg[arrafna li ried jintrodu/i liskema [addiem-student (u mhux student-[addiem): kul[add kellu jkun qabelxejn [addiem, u mbag[ad student, u mhux il-kuntrarju.

Bejn Mintoff u Dun Peter dakinhar twieldet il-Gwerra Bierda li tispjega kollox. Il-kbir kien g[adu ;ej, tant li Dun Peter [ass li issa kellu jid[ol fil-

Wara l-laqg[a s[una ma’ Mintoff f’Kastilja

Wara l-laqg[a s[una li kellna ma’ Mintoff f’Kastilja f’Novembru 1977, wara li [ri;na minn [dejn Mintoff, niftakar li konna erbg[a minnies, mhux aktar, imdawrin ma’ Dun Peter. U Dun Peter, lilna li konna fuq it-tara; ta’ Kastilja madwar nofsillejl, qalilna hekk: “Min minnkom irid ikompli ja[dem f’Università, mil-lejla stess se jkollu jsiefer.”

Irrakkontajt dan kollu fil-ktieb Fjuri li ma Jinxfux. Jien fhimt li Mintoff ma riedx li Malta jkompli jkollha Università. Kien issemma ?ipru, li ma kienx g[ad g[andu Università. Imma Malta kellha Università, u kienet antika tassew. G[ala kien qieg[ed ise[[ dan irrevi]joni]mu min-na[a ta’ wie[ed mill-istess ulied distinti tal-Università, Mintoff?

Ippruvajt nag[ti twe;iba fi Fjuri li ma Jinxfux.

Dun Peter fil-kri]i tal-Università

Fl-1977 u wara, matul il-kri]i, jien bqajt, g[al madwar sentejn, ipprovdut bil-possibbiltà li jew ma nag[mel xejn, nitg[a]]en, jew na[dem kif nixtieq jien.

Dun Peter ma riedx ikompli ja[dem fl-Università, g[alkemm

impenja ru[u li jikkore;i l-karti tal-e]ami finali tal-istudenti ta’ :unju 1978.

G[al Mintoff dan il-bniedem kien ra;el li hu kellu jag[mel ilkontijiet mieg[u. Kien xi [add – qalli – li g[adda minn na[a g[al o[ra tal-arena politika. Mintoff kien offi]. G[al Dun Peter, minna[a l-o[ra, Mintoff kien mexxej ewlieni li wie[ed ried jifhmu fil-kuntest storiku.

Mintoff deher li ried jeqred lUniversità, waqt li Dun Peter u a[na, l-istess eks studenti ]g[a]ag[ tieg[u madwaru u issa kollegi membri tal-istaff, konna qeg[din nistaqsu lilna nfusna jekk din kinitx, wara kollox, [olma!

Mintoff kien qal li //ertifikati akkademi/i huma bi//a ‘karta tal-in/ova’. Fra]i banali g[aliex /ertifikat akkademiku hu assikurazzjoni legali ta’ kompetenza. Imma Mintoff ried jaqta’ l-g[eruq ta’ tradizzjoni dinjitu]a s[i[a. Mela Dun Peter ukoll kien offi]. Issa kien imiss it-tug-of-war.

Ftit wara Mintoff kien qal filParlament li “min ma g[andux x’jag[mel jikteb ktieb“. Kienet fra]i li lili offendietni [afna, u g[alhekk, f’ambjent intellettwali sieket, bdejt nikteb ir-rumanz Fil-Parlament ma Jikbrux Fjuri (1986). Kont bnejtu fuq ilkonflitt bejn i/-/ittadin medju u l-poter goff ta’ ]mien Mintoff.

Mort g[and Dun Peter f’{al Tarxien fejn, f’dar ]g[ira, hu kien qieg[ed jie[u [sieb lil ommu marida, imsammra massodda, fl-a[[ar ftit ]mien ta’ [ajjitha. Dun Peter intlaqat [afna mir-rumanz u beda jikteb, bi//a bi//a, studju twil b[ala introduzzjoni g[all-ktieb ;did.

Kien g[adda ]mien tassew twil jist[arre; lir-rumanz u kien mimli apprezzament.

Bejn sfida politika u lealtà lejn omm

Meta kont immur sikwit g[and Dun Peter f’{al Tarxien biex nie[u ming[andu silta o[ra, ;dida, tad-da[la tieg[u g[all-ktieb Fil-Parlament ma Jikbrux Fjuri, hu kien ikun medhi dejjem b’ommu, minn minuta g[al o[ra. Lil Dun Peter fid-dar ]g[ira ta’ ommu f’{al Tarxien kont insibu jaqra jew jikteb, u mdawwar b’[afna qtates, li hu kien jitmag[hom regolarment u b’[afna m[abba.

Dun Peter kien jistma lillannimali b[ala persuni, daqs ilbnedmin, g[aliex kien jarahom b[ala [lejjaq ta’xi {add {anin dejjem u ugwalment ma’ kul[add., u kien jistma l-aktar lill-[mar. Nittama li xi darba Peter isir mag[uf b[ala ssa/erdot-filosfu tal-annimali, u l-aktar tal-[mir. Kwistjoni ta’ fidi vera.

F’nofs is-snin tmenin l-arja

politika f’Malta kienet s[una [afna. Konna ninsabu fuq ixxifer ta’ gwerra /ivili – ma g[andi ebda dubju. L-istorja talperjodu msemmi tiftiehem fuq kollox fil-kuntest tal-Istorja talCommonwealth, kalvarju ta’ dmija.

Dun Peter kien jikteb silta b’idu bil-bajro u jag[tihieli.

G[andi xi mkien il-manuskritt ta’ din l-introduzzjoni twila dwar Fil-Parlament ma Jikbrux Fjuri.

Kien jolqotni l-fatt li hu kien jikteb kull silta bi//a bi//a, waqt li kien i[assar kull silta riveduta b’mod li ma tibqax tidher. Kien ji;i mieg[i Toni Cortis, li kien jikkuntattja lil Dun Peter dwar meta kellna mmorru g[andu g[al xi silta ;dida mill-introduzzjoni tieg[u. {afna tifkiriet o[ra.

Fjuri li tassew ma jinxfux

Hemm bosta u bosta episodji li jistg[u jkunu rakkontati dwaru minn min g[ex qrib tieg[u tul medda ta’ madwar [amsin sena. Dejjem hemm listess bniedem, konsistenti, xi [add li jfittex biss l-essenzjali u jwarrab kulma hu trivjali, bniedem li jirridu/i lill-[ajja g[al riflessjoni dwar il-qofol tag[ha.

Dun Peter studja u [aseb u tkellem u kiteb b[ala filosfu, imma fuq kollox g[ex awtentikament b[ala filosfu.

Frammentarju fil-prodott talkelma, unitarju fix-xhieda talg[ajxien. Iddisprezza d-dettalji sewwa sew g[aliex kien medhi biss bil-qofol, li hu Teolo;iku daqskemm hu filosofiku: le]istenza u l-essenza, l-u;ig[, il-mewt, is-sens ta’ dan kollu.

Lill-Knisja Kattolika hu g[enha trawwem dan is-sens: ried juriha li l-interrogazzjonijiet kollha tal-mo[[ huma kollha reli;ju]i. IlFilosofija hi Politika, u lPolitika hi Teolo;ija. Il-verità hi wa[da, u t-toroq lejha huma varji. Dik li fil-karattru personali, fi]iku, kienet tidher b[ala traskura;ni ma kinitx [lief g[a]la matura, konsapevoli, mixja lejn l-iskoperta tal-qofol, tal-essenzjali.

Bl-im;iba tieg[u wera li din id-dinja ma hix postu. Il-qassis hu filosfu, u l-filosfu ma jistax ma jkunx qassis. Bil-[sieb tieg[u wera li din id-dinja ma hix aktar minn stazzjon wie[ed matul vja;; lejn destinazzjoni o[ra.

It-tifsira tibda mil-lo;ika, imma ma hix biss lo;ika. Tmur lilhinn, xi mkien fejn il-bniedem isib il-qag[da proprja tieg[u, g[arkupptejh, b[al dik il-lejla meta jien fi knisja rajt suttana siekta t[ares u titlob...

Il-vja;; it-tajjeb, g[a]i] Dun Peter.

30

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

C O L L A G E TISLIMA

Fâder Peter quddiem il-Mulej Donnha qalbi [ebbritni dak inhar li mort in]ur lill-[abib antik tieg[i Fâder Peter Serracino Inglott f’Dar ilKleru, li dik kellha tkun la[[ar darba li naraw ’il xulxin wi// imb wi//. Dak il-post fejn kien allo;;jat qabel ma [alla din id-dinja mwieg[ra, hu l-a[[ar waqfa; l-g[afja refu;ju tas-sa/erdot irtirat.

Kemm kien jifra[ bija kull meta mmur in]uru fil-kmajra tieg[u fejn, minkejja li sa[[tu kienet di;à bdiet tmajna, kien xorta wa[da baqa’ g[addej b’diversi impenji, aktarx ilkoll ta’ natura intellettwali mill-og[la!

Il-;urnata kienet sew sew nhar it-3 ta’ Awwissu 2011; is-sajf qalil ta’ Malta. F’sinjal tal-akbar rispett lejn [abib imprezzabbli, dak inhar [adtlu tifkira /kejkna tieg[i fil-ktieb The Ballad of Truganini.

Wi//u xeg[el u [mar blinteress u b’apprezzament g[al dik il-g[otjina mi;juba apposta lilu min-na[a l-o[ra tad-dinja: xog[ol [abib antik li jirrifletti intellett [abrieki (kliem Fàder Peter stess).

Dakinhar, niftakar sew, kif dejjem kien jag[mel, laqag[ni bi tbissima [elwa u l-aktar sin/iera. Wi//u ruxxan, g[ajnejh /ilesti, xag[ru [amra qed te[fieflu sewwa. Il-[in kien g[all-[abta ta’ nofs inhar. Warajja da[let is-soru bil-kolazzjon. Minnufih Fâder Peter introdu/ieni ma’ disSoru G[awdxija: “Dana Rigu Bovingdon, wie[ed mis-swar tal-Malti li g[andna flAwstralja u f’Malta” qalilha.

Stedinni ni//ena mieg[u i]da bil-prudenza sku]ajt ru[i li wasalt f’mument inkonvenjenti. I]da ]ammni hemm. Ma ridnix nitlaq. U g[addejna l-isba[ tliet kwarti sa sieg[a fil-kumpanija ta’ xulxin, niddiskutu diversi aspetti mill-[ajja; dwar ilqag[da tal-Maltin flAwstralja, il-filosofija

minn Rodrigu Bovingdon

;enerali, il-kustjoni kerha tassa/erdoti li ji]vijaw… u naqra minn bosta su;;etti o[rajn ta’ interess mutwu.

Kont kwa]i rrassenjajt ru[i li din kienet l-a[[ar ]jara, la[[ar diskursata, l-a[[ar tislima lil xulxin. Qalbi [ebbritni li aktarx ma konniex se ner;g[u niltaqg[u.

Mal-ktieb tieg[i, ippre]entajtlu ktieb tieg[u stess li ;arrejtu lura mieg[i lejn Malta apposta biex jiffirmahuli. Peopled Silence ing[oddu fost l-iprem mixxog[lijiet filosofi/i ta’ Fâder Peter. Hu xog[ol intellettwali ma;;uri li [are; fl-1995. Qatt ma kont sibt il-mument opportun biex nitolbu jawtografahuli. Anzi dak inhar li newwilthulu, bl-akbar ;entilezza [adhuli minn idejja u kiteb “B’sens ta’ fraternità

lil Rigu - Peter S Inglott 3.08.2011”

Qalbi ng[asret, saret ;ul;liena appena [adt l-a[bar ta’ mewtu. G[aliex mhux jien biss (u bosta o[rajn) tlifna veru [abib, i]da l-Poplu

Malti kollu tilef pedament qawwi u sur tar-ru[ nazzjonali Maltija.

Min jaf kemm-il darba /empiltlu mid-dar tieg[i f’Sydney g[al ;o kamartu f’Dar il-Kleru, f’Birkirkara

Peter Serracino Inglott> Malti kbir ta’ ]mienna

jew fl-uffi//ju tieg[u (irrazzett) l-Università qabel ma rtira!

Qatt ma qatag[li barra, minkejja li dejjem kien imtaqqal bix-xog[ol. Anzi f’kull okka]joni kien l-aktar ;entili. Bis-sabar kollu kien joqg[od jismag[ni nirrakkonta, niddeskrivi, nanalizza fuq diversi su;;etti; huwa sieket, jissemma’.

Fl-a[[ar, b’attenzjoni kbira, kont nistenna l-kelma bnina ta’ dan ir-ra;el g[aref… u [anin.

Kellu [abta jitkellem minn ta[t l-ilsien. Kien ikollok tapplika l-forzi kollha ta’ widnejk biex tisimg[u sew u tifhem kliemu. Ma kien jirrepeti xejn. Kelli l-privile;; nintervistah darbtejn.

Huma bosta dawk l-

17 TA’ DI?EMBRU, 2011> Wie[ed mill-a[[ar impenji pubbli/i ta’ Peter Serracino Inglott. Fil-‘panel’ waqt seminar fl-A}AD dwar id-dokument tal-Partit Nazzjonalista ‘L-G[eruq Tag[na’

individwi li gawdew millpatronanza ta’ dan is-sa/erdot bravu. Illum ilkoll jinsabu f’po]izzjonijiet g[oljin.

Nittama li dawn jibqg[u jafuhulu ta’ kulma g[amel mag[hom u ma jabbandunawx il-prin/ipji li mexa fuqhom il-qassis g[aref u [anin li kien Fâder Peter.

Nittama li fil-futur mhux imbieg[ed nil[aq in[ejji apprezzament kritiku ;enerali tax-xog[lijiet ewlenin filosofi/i tieg[u. Il-wirt g[ani /erebrali li dan is-sa/erdot [alla lill-poplu Malti u lillistess umanità mondjali, hu monument dejjiemi li ji]boq kwalunkwe tifkira o[ra li g[ad forsi titwaqqaf x’imkien fil-G]ejjer Maltin b’;ie[u.

Sirt naf lil Fâder Peter (hekk kienu jafuh [biebu) g[al xi l-1974; fl-ewwel mawra lura tieg[i sa dak ilpajji] li baqa’ jiggranfa ma’ dil-qalb ]g[ira tieg[i.

Sforz il-;ibda kbira li di;à kont bdejt nikkoltiva fija lejn ilsienna, il-Malti, u wkoll peress li fl-1971 kont bdejt kors fil-filosofija fl-Università ta’ New England, Armidale, New South Wales, in;bidt b’kur]ità intellettwali lejn dan is-sa/erdot filosfu li kien ;a g[amel isem fil-qasam talg[erf.

Fâder Peter, tipiku talbniedem ta’ intellett superjuri, kien jie[u interess f’numru kbir ta’ oqsma minn [ajjet ilpoplu. Allura fost is-su;;etti li kienu jinteressawh u li lili ;ibduni lejh, apparti lfilosofija, kienu l-lingwa u lletteratura Maltin kif ukoll ilfilosofija tal-lingwa.

Kont ]ag[]ug[ ta’ 32 sena

meta rsaqt lejn l-uffi//ju universitarju tieg[u g[allewwel darba. Kien mument [a]in [afna. Bla [tija xejn tieg[i, sibtu f’taqtig[a imbarazzanti ma’ ;enitur ta’ student. Dan il-missier kien qed jo[odha mal-Fâder fuq xi ri]ultat fl-e]amijiet. Iddi]gustajt ru[i bl-im;iba ta’ dan il-missier.

Sku]ajt ru[i ma’ Fâder Peter u bdejt miexi ‘l hinn, issummat.

Fil-pront il-Fâder [are; bil;ri minn kamartu u g[ajjatli b’ismi “Rigu, stenna ftit, dalwaqt inkun lest minn hawn” qalli. U bqajt nistenna.

Minn dak inhar bqajna [bieb kostanti u sirna aktar “ta’ ;ewwa” malli hu nteba[ li jiena mhux il-Malti biss kienet il-linja ta’ interess tieg[i.

X’[in bdejt niddiskuti mieg[u wie[ed mill-filosfi lkbar li hu tant kellu ammirazzjoni lejh, il-:i]wita Fran/i] Pierre Teilhard de Chardin, g[ajnejh baqg[u i//assati lejja. Donni dak ilmument f’g[ajnejh rajthom qeg[din jin;emg[u d-dmug[.

Kienu dmug[ ta’ m[abba u ta’ ammirazzjoni lejja.

Minkejja din il-[biberija twila ta’ bejnietna, g[adni sallum ma nafx kif dakinhar li ltqajna l-ewwel darba wi// imb wi//, hu kien ;a jaf x’jisimni!

In[ossni tassew grat u kburi li Fâder Peter Serracino Inglott refag[li rokna spe/jali g[alija fil-qalb kbira tieg[u.

Ma jist[oqqlix. Imma nsellimlek ja Malti kbir ta’ ]mienna; [abib il-g[erf u [abib ta’ dejjem.

Ara wkoll pa;ni 28 u 29

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Wa[da mill-vari tal-pur/issjoni tal-:img[a l-Kbira li ssir f’Bormla

Il-vari tal-:img[a Mqaddsa fil-g]ejjer Maltin

31

Il-qoxra tal-ktieb

Pubblikazzjonijiet Indipendenza qed tippubblika ktieb ;did fis-sensiela tal-Kullana Kulturali dwar il-vari tal-:img[a Mqaddsa, miktub mill-istoriku Joseph F. Grima

minn Michael J. Schiavone, Direttur Pubblikazzjonijiet Indipendenza

Fl-1992, din l-istess dar talpubblikazzjonijiet, kienet stampat ktieb – li llum ilu s-snin out of print – dwar il-pur/issjonijiet kollha ta’ Malta u G[awdex b’numru kbir ta’ kontributuri li kitbu dwar il-lokalità tag[hom. I]da issa g[addew g[oxrin sena li fihom kien hemm ]viluppi kbar fil-pur/issjonijiet, u dan mhux biss filvari i]da wkoll fil-bixra ;enerali ta’ dawn il-manifestazzjonijiet u lkomponenti tag[hom.

Il-:img[a Mqaddsa proprjament tibda f’{add il-Palm i]da l-awtur, Joseph F. Grima, inkluda wkoll kapitlu qasir dwar il-pur/issjonijiet talMadonna tad-Duluri, li jsiru jumejn qabel u li huma tant imfittxija b’devozzjoni mill-Maltin u lG[awdxin.

L-awtur kiteb dwar l-ori;ini talpur/issjonijiet wara li l-Papa Girgor XIII fl-1573 ippromulga l-Bolla Pastoralis Eterni li wasslet g[allpur/issjonijiet tar-Randan li minnhom tnisslu dawk tal-:img[a l-Kbira li, kif insibu spjegat, xterdu ma]-]ew; g]ejjer tul l-erba’ sekli sussegwenti.

Dan il-kapitlu jinkludi wkoll tag[rif an/illari marbut mal-vari b[alma huma l-mu]ika, l-armar u t-ti]jin tag[hom kif ukoll dwar kif jintrefg[u.

It-tielet kapitlu fih l-istess tip ta’ tag[rif dwar il-vari ta’ Kristu Rxoxt blinklu]joni wkoll ta’ informazzjoni dwar l-ikonografija ta’ dawn l-istatwi.

Ma tistax tikteb dwar il-vari jekk ma ti[ux in konsiderazzjoni l-i]vilupp talikonografija tag[hom. F’erba’ sekli saru tibdiliet kbar, tibdiliet li g[adhom qed ise[[u sal-lum. F’dan il-kapitlu, lawtur jag[tina t-tag[rif ta’ dak li se[[ sal-1960, u jkompli jag[tina l-i]viluppi kbar li se[[ew tul l-a[[ar [amsin sena sal-2011.

In-numru ta’ skulturi u statwarji li sawru l-mijiet ta’ vari pro/essjonali tal-g]ejjer tag[na hu kbir u allura ng[ata spazju f’dan il-ktieb biex jinkiteb tag[rif qasir dwar bosta minnhom. F’kapitlu ie[or insibu tag[rif dwar sebg[a u tletin artist, g[alkemm hemm numru ta’ vari li ma nafux min sawwarhom.

Fl-a[[ar tliet kapitli hemm lista talvari e]istenti b’tag[rif u ritratt bilkulur dwar kull wa[da minnhom.

Hemm inklu] ukoll tag[rif dwar vari li twarrbu dawn l-a[[ar snin. Fl-a[[ar pa;ni l-qarrej g[andu jsib glossarju kif ukoll biblijografija pjuttost estensiva.

L-istoriku Grima, mag[ruf bi]]ejjed g[at-tag[rif li g[andu dwar dan issu;;ett, hu persuna li twieled fil-vari

L-awtur – Joseph F. Grima

tal-:img[a Mqaddsa kemm min[abba li l-familja u l-antenati tieg[u kienu jag[tu s-sehem tag[hom filpur/issjonijiet kif ukoll g[ax trabba f’ra[al, {al Qormi, fejn il-manifestazzjonijiet tal-:img[a Mqaddsa huma

parti integrali mill-[ajja tal-lokal. Linteress tieg[u jmur aktar lil hinn minn hekk: bit-ta[ri; tieg[u fl-Istorja jifhem li dak li jse[[ f’Malta u G[awdex fil-:img[a Mqaddsa hu parti integrali mill-[ajja so/jali u reli;ju]a tal-pajji] kollu u, g[aldaqstant, hu importanti li ssir ri/erka kemm jista’ jkun profonda biex wie[ed jifhem x’inhuma lg[eruq u l-ori;ini tal-forzi so/jali u reli;ju]i li g[amluna dak li a[na llum.

Dan il-ktieb, li huwa n-numru 78 fis-sensiela Kullana Kulturali, wie[ed jista’ jikkunsidrah b[ala ktieb uniku fit-tag[rif li g[andu. Ktieb ta’ kwa]i 300 pa;na, kollu bil-kulur, jinkludi xejn inqas minn 350 ritratt, fosthom 230 ritratt tal-vari kollha tal-:img[a l-Kbira f’Malta u G[awdex, 35 ritratt ie[or tal-vari ta’ Kristu Rxoxt, u 13-il vara tal-Madonna tad-Duluri li jo[or;u fil-pur/issjonijiet.

Din l-edizzjoni hi wa[da limitata, u jekk trid tag[rif s[i[ u storiku dwar il-vari tal-:img[a Mqaddsa m’g[andekx titlef din ilpubblikazzjoni.

Il-prezz tal-ktieb (mhux g[allabbonati tas-sensiela KK), hu ta’ €28 u jista’ jinkiseb mill-Media Link, f’Tal-Pieta, u mill-[wienet ewlenin.

32

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

C O L L A G E TAG{RIF

{add Lazzru kitba ta’ Manwel D. Schembri

Illum {add Lazzru! L-ewwel {add tar-Randan hu mag[ruf b[ala {add inNies u l-[ames wie[ed, li ja[bat il{add ta’ qabel {add il-Palm, jissejja[ {add Lazzru min[abba li qabel ma bdejna naqsmu l-qari tal-quddiesa fisSena A, B u ?, f’dan il-{add kien jinqara l-Van;elu tal-qawmien millmewt ta’ Lazzru minn :esù, wara li dan il-[abib tal-Iben t’Alla kien ilu midfun erbat ijiem.

Jien g[ext tfuliti (]g[o]iti u r;uliti!) fil-Mosta. Konna mmorru l-knisja mhux biss g[all-Quddies, imma wkoll, (konna nkunu /orma s[i[a, ta’ tfal li konna!) ng[inu lis-sagristani u lillprokuraturi tal-festa fl-armar u t-ti]jin tal-knisja.

Ma’ dan {add Lazzru, li kien mag[ruf ukoll b[ala l-ewwel {add talPassjoni, kien hemm marbutin numru ta’ drawwiet. Kien il-{add li fih kienu jsibu ru[hom fil-knisja l-vari talpur/issjoni tal-:img[a l-Kbira.

Is-sittax-il tieqa madwar it-tanbur li jifred l-ewwel ordni mill-koppla tarrotunda kienu jinksew bl-ixkejjer biex idallmu l-knisja. Il-kwadri titulari u dawk laterali tal-kappelluni kif ukoll dak ewlieni tal-kor kienu jitg[attew bi drapp vjola.

Anke l-kur/ifissi ta’ fuq l-artali kienu jitg[attew bid-drapp vjola.

Sa[ansitra l-kur/ifiss kbir li kien ikun armat fuq il-bankun tal-e]er/izzi kien ji;i mge]wer fid-drapp vjola. L-uni/i kwadri li kienu jibqg[u mikxufin kienu dawk tal-Via Sagra proprju biex l-attenzjoni tag[na tkun ikkon/entrata fuq il-Passjoni ta’ Kristu.

Imma f’kull {add Lazzru li jasal, minn ftit tas-snin ’il hawn, [siebi jtir lejn ]ew; skulturi artisti/i u mill-isba[ ta’ Lazzru, xog[ol ta’ tnejn mill-aqwa skulturi li kellna u li g[andna f’Malta.

Wie[ed huwa ta’ ?ensu Apap, skultur Belti (1909-2003) u l-ie[or tal-iskultur Mosti :anni Bonnici (1932 - ), artist kbir li g[adu mimli bil-g[omor u li g[adu ma hediex jo[lom, jiskolpi u jo[loq, fejn it-tafal ta[t l-g[afsa ta’ subg[ajh g[adu jie[u l-[ajja.

Lazzru ta’ ?ensu Apap kont rajtu f’idejh stess, meta jien u marti Dorothy konna d-dar tieg[u fi Qui-si-Sana, wara intervista twila li konna g[amilna ftit qabel fuq, dak i]-]mien, Radju Malta, fl-1996. Kien rappre]entat sempli/ement mill-faxex li fihom kien ge]wruh qabel difnuh skont ir-ritwal Lhudi. Barra l-faxex, Apap skolpa biss l-idejn u r-ri;lejn. Bejn il-faxex

Premju :ie[ l-Arti;janat Paul P. Borg ;ie ddikjarat rebbie[ tal-kompetizzjoni Premju :ie[ l-Arti;janat Malti 2011 fit-taqsima ‘Tag[lim u Ri/erka’ filkategorija ‘Inizjattivi Favur l-Arti;janat’, organizzata mill-Ministeru g[allKompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u lKonsumatur.

Il-premju ng[ata g[allpubblikazzjonijiet ta’ ri/erka etnografika ta’ Borg, fosthom Snajja’ u Xog[ol il-Maltin, Quest for Identity - the Mellie[a experience, kif ukoll Nismag[hem Jg[idu.

Il-pubblikazzjonijiet li ressaq Borg g[al dan ilpremju presti;ju] huma ri]ultat ta’ ri/erka etnografika dwar drawwiet, snajja’, xog[lijiet, g[ajdut, u arti;janat tradizzjonali mi;burin qabel ma jintilfu g[alkollox ma’ kull xi[ u ma’ kull xi[a li jintemmu minn fostna.

Borg g[adu g[addej b’din ir-ri/erka matul dawn la[[ar erbg[in sena biex ma jintilifx tag[rif dwar lidentità tag[na l-Maltin u lkultura tag[na.

L-g[anijiet tieg[u f’din il-[idma kienu li b[ala Maltin nifhmu sewwa a[na stess l-g[eruq so/jali u kulturali li jidentifikawna u fl-istess [in jag[mluna a[wa f’din il-familja Ewropea. Borg ried ukoll iwassal dan it-tag[rif lillMaltin ta’ g[ada (fl-iskejjel, fl-Università) biex jurihom li l-;ens Malti wkoll [a

sehem attiv fl-i]vilupp so/jali u kulturali talMediterran u tal-Ewropa.

G[an ie[or g[al dawn ilkitbiet kien li jintwera lillbqija tal-familja Ewropea lwirt kulturali tag[na, issnajja’, l-arti;janat, itta[dit, il-[sieb u dak kollu li jag[milna membri qodma ta’ din il-familja.

Il-[idma ta’ Borg f’dan ilqasam g[adha g[addejja u fost pro;etti o[rajn li g[andu f’idejh hemm pubblikazzjoni ta’ volum ie[or ta’ ri/erka etnografika Nismag[hem Jg[idu, kif ukoll studju komparattiv aktar miftu[ li juri ddiversità u t-tixbih f’xog[ol, snajja’, arti;janat u tradizzjonijiet marbuta malambjent ma’ xi re;juni Ewropej o[rajn.

kien jidher id-dawl u allura kien jag[ti l-impressjoni li l-;isem ma kienx hemm ;ew imma kien re;a’ [a l-[ajja, Lazzru ta’ :anni Bonnici nafu jissawwar fl-istudio li dan l-iskultur eminenti Mosti kellu fil-kamra laterali tad-dar tag[na. Fi Triq it-Torri.

Kien grupp statwarju tal-konkos li kellu jitpo;;a fuq qabar f’{al Qormi.

Kien juri lil :esù b’idu merfug[a jamar lil Lazzru jqum mill-mewt.

Niftakar lil Charles Galea, dak i]]mien /iklista mill-aqwa, illum proprjetarju ta’ restorant fil-pjazza talMosta, mag[ruf ma’ Malta kollha, jippo]a b’rasu mitluqa fuq spalltu lleminija g[al-Lazzru ta’ Bonnici.

Niftakar ukoll wa[da min-neputijiet ta’ Bonnici bilqieg[da fl-art tippo]a g[al Marta.

G[ax dan il-grupp fih lil Lazzru wieqaf fil-qabar kemm kemm imge]wer f’faxxa donnu qed jistejqer mill-mewt, b’Gesù imponenti jlissen ilkmand, b’idu l-leminija merfug[a lejn Lazzru, u b’Marta u Marija minsuba quddiem il-qabar. Dan Lazzru minn dejjem impressjonani bl-atte;;jament tieg[u bejn mewt u [ajja, u illum g[adu jfakkarni fil-[inijiet twal li kont inqatta’ fuq l-g[atba tal-bieb tal-istudio

ta’ Bonnici fejn kont, u g[adni, nistag[;eb kif dak it-tafal gri] u niedi kien jie[u l-[ajja ta[t l-g[afsa jew i]]eg[ila tas-swaba’ kreattivi tal-artist.

Lazzru, mag[ruf b[ala l-[abib talMulej, kellu jwarrab mill-g[adab talLhud wara li safa mqajjem mill-mewt, g[ax kien xhud kbir wisq tas-setg[a ta’ :esù u allura kien skomdu g[allqassisin il-Kbar. It-tradizzjoni tg[id li kellu ja[rab lejn ?ipru. F’Limasol, belt sabi[a f’din il-g]ira qrib l-Art Imqaddsa, hemm il-knisja Griega Ortodossa fejn jinsab il-qabar vojt ta’ Lazzru.

F’Malta Lazzru mhux biss rabat ismu mal-[ames {add tar-Randan imma wkoll nebba[ mill-inqas tnejn milla[jar skulturi li qatt rat din l-art Maltija – ?ensu Apap u :anni Bonnici.

Creation Myths Moon, suns, elephant trunks and zebra stripes

Produzzjoni b’differenza se tittella’ fit-Teatru tal-MITP fi Triq San Kristofru l-Belt Valletta, fl-1 ta’ April.

Dan ix-xog[ol teatrali hu inti] g[al tfal minn erbg[a sa tmien snin, u anke i]g[ar jekk jifhmu l-Malti u l-Ingli] sew.

Din il-produzzjoni tinvolvi teknika ta’ rakkontar differenti, g[alkemm hemm elementi ta’ re/tar, ]fin u kant, ix-xog[ol hu mag[mul primarjament bl-u]u talpupazzi tad-dell, jew kif inhuma forsi iktar mag[rufa mag[na, ix-shadow puppets.

Moon, suns, elephant trunks and zebra stripes

issawret madwar stejjer [elwin marbuta mat-tema tal-[olqien, ji;ifieri liscripts huma adattament ori;inali g[at-teatru bba]ati fuq dawn l-istejjer.

Jie[du sehem fil-pro;ett Teatru Qroqq hemm sittin student tat-tielet sena talB.Ed (Hons) li g[a]lu stejjer li jixhdu miti msejsa madwar [lejjaq b[alma huma l-qamar u x-xemx jew madwar annimali b[alma

Wirja u tnedija tal-ktieb tal-artista Doris Micallef L-artista Doris Micallef qed torganizza wirja tal-arti tag[ha fil-lukanda Grand Hotel Excelsior, il-Furjana u li se tkun inawgurata minn Eddie Fenech Adami. Il-wirja tifta[ g[allpubbliku fl-1 ta’ April u tibqa’ miftu[a sas-16 ta’ April.

Waqt il-wirja Doris Micallef se tniedi l-ktieb tag[ha Paintings of Malta & Gozo, ktieb li jag[ti dettalji dwar ilkarriera tag[ha filwaqt li jinkludi tpin;ijiet minn tag[ha.

Il-ktieb hu dedikat lill-memorja g[a]i]a ta’ binha Clifford Micallef (1964-2009), li tilef [ajtu tra;ikament waqt li kien qed jit[arre; bir-rota g[al-Life Cycle.

Paintings of Malta & Gozo g[andu b[ala editur lil Fr Norbert Ellul-Vincenti u Victor Fenech. Fost 164 pa;na, 136 huma illustrazzjonijiet bil-kulur filwaqt li l-pa;ni lo[ra huma kitba. Il-ktieb jinsab g[all-bejg[ sew fil-ver]joni hardbound kif ukoll paperback.

Id-d[ul kollu mill-bejg[ tal-print f’edizzjoni limitata talpittura The Breeze se jmur g[all-bini ta’ skola fl-Etjopja.

huma l-iljunfant jew i]]ebra.

Din ir-rappre]entazzjoni qed tkun gwidata minn ]ew; diretturi nisa, Isabelle Gatt u Marcelle Teuma.

Il-bookings jistg[u jsiru mill-Kavallier ta’ San :akbu, il-Belt Valletta, billi //emplu 21223216, 21223291 jew minn https:##ticketengine.sjcav.org #?eventname=A+Creation+S tories+Shadow+Show

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

33

MEDIAFORUM Cyberspace minn Mario Azzopardi – marpardi@maltanet.net

Jaqblu, ma jaqblux Fuq il-Facebook kont ili nsegwi l-kummenti dwar ilprogramm Jaqblu, ma Jaqblux (RTK, kull nhar ta’ Tnejn, fil5.15 p.m.), maratona ta’ kwa]i sag[tejn, li tie[u l-forma ta’ dwell mentali bejn Mons.

Anton Gouder u Joe (Peppi) Azzopardi. Fl-a[[ar idde/idejt li nsegwi puntata. Ilprogramm, strimjat fuq linternet, hu karatterizzat minn kwantità kbira ta’ kummenti online, telefonati u SMSs. L-edizzjoni li segwejt

partijiet twal minnha jien kienet qed tiddiskuti (i) jekk it-tag[lim tar-reli;jon g[andux ikun obbligatorju, u (ii) jekk il-per/ezzjoni talMaltin li fostna te]isti [afna korruzzjoni hijiex korretta jew esa;erata.

L-ewwel argument bejn Mons. Gouder u Azzopardi kien dwar il-valuri li tg[allem ir-reli;jon u valuri o[rajn lilhinn mir-reli;jon.

Il-po]izzjonijiet ta]-]ew; esponenti kont tistenniehom, b’Azzopardi fuq quddiem biex ifisser fehmiet li /ertament, g[al bosta semmieg[a tar-radju talKnisja, kienu anatema.

B’danakollu, xorta wa[da kien hemm min qabel li rreli;jon m’g[andhiex tkun imposta. I]da l-bi//a l-kbira ta’ dawk li /emplu jew li g[amlu xi intervent b’mod ie[or, kienu kontra lpo]izzjoni ta’ Azzopardi: Peppi hu fundamentalist li ja[seb li dak li jg[id hu biss hu tajjeb; il-fundamentali]mu hu [a]in daqs id-dittatura komunista; skont Peppi, littfal m’g[andna ng[allmuhom xejn.

Din is-sezzjoni kellha wkoll il-mumenti banali tag[ha, b[al meta Azzopardi insista li lklieb g[andhom jit[allew jid[lu fil-knisja, u min beda j/empel staqsa jekk fuq Xarabank hijiex a//ettata lpre]enza tal-klieb. Peppi stieden lil min kien qed i/empel biex imur g[allprogramm tieg[u bil-kelb.

Il-parti l-o[ra tal-programm kienet dwar il-korruzzjoni jew a[jar, il-per/ezzjoni li g[andhom il-Maltin dwar ilkorruzzjoni fil-pajji].

Mons Gouder g[amel referenza g[as-sunda;; talEwrobarometru, fejn 88% talMaltin jifhmu li f’Malta hawn il-korruzzjoni. I]da fil-fatt, fakkar Gouder, 4% biss qalu li ltaqg[u realment mal-korruzzjoni attiva.

Il-per/ezzjoni tkopri lkorruzzjoni politika, ilkorruzzjoni marbuta mal-li;i, u l-korruzzjoni li l-Maltin ja[sbu li hemm f’istituzzjoni b[all-MEPA.

Kummenti dwar websajts li Ωort Tifkiriet ta’ ?ensinu

Mons. Anton Gouder u Peppi Azzopardi – konfront regolari fuq l-RTK

Filwaqt li rrimarka li lper/ezzjoni tista’ tkun esa;erata, Mons Gouder sa[aq ukoll li l-frosta ma //aq/aqx g[alxejn.

Azzopardi g[amel referenza g[al dak li kiteb l-opinjonista Rev Joe Borg, dan l-a[[ar: jista’ jkun li n-nies jaqblilhom li jkun hawn il-per/ezzjoni li Malta hi korrotta, g[ax dan jag[tihom li/enzja biex i[ossu li g[andhom id-dritt ikunu korrotti huma wkoll.

Imbag[ad inqala’ skontru dwar il-flus (f’g[amla ta’ perka//i) li jing[ad li jing[ataw lill-paramedi/i flisptarjiet, e]. lin-nersijiet.

Immedjatament kien hemm min /empel li dan hu g[al kollox kontra l-li;i. Mons Gouder qal ming[ajr tlaqliq li “dik korruzzjoni”.

Min-na[a tieg[u, Azzopardi qal li jekk dik l-g[otja tkun b[ala “rikonoxximent biss”, dik ma tkunx korruzzjoni.

Azzopardi re;a’ qajjem kontroversja meta semma lkumpanija tieg[u, Where’s Everybody?, u qal li ma tantx g[andha profitti, kontra lper/ezzjoni tan-nies. Hawn beda baraxx ie[or kontra lpre]entatur ta’ Xarabank, li jidher li g[andu [afna nies li ma tantx i;ibuh: Ng[idu lil Peppi biex ma ju]ax l-RTK biex jag[mel reklam lillkumpanija tieg[u; kemm qed t[allas g[ar-reklam minn fuq l-RTK, Sur Peppi?

Intant, Mons Gouder qal li “dwar il-korruzzjoni, kul[add g[andu jitkellem, g[ax xi darba tista’ tolqot lilek.” Hu fakkar li l-korruzzjoni qed tiswa lill-Ewropa 120 biljun ewro fis-sena.

Il-Gre/ja> korruzzjoni u faqar Id-diskors waqa’ fuq issitwazzjonii fil-Gre/ja u x-

xeni vjolenti li drajna naraw fuq l-iskrins u naqraw dwarhom dan l-a[[ar f’dak ilpajji] min[abba l-mezzi drakonjani ta’ awsterità li qed jittie[du f’dak il-pajji]. Il-pi] qed ibatuh il-[addiema u laktar, il-fqar.

Mag[na kellna artista u tkellimna dwar ilpo]izzjonijiet favur il-poplu li qed jie[du artisti b[al Costas Gavras u Mikis Teodorakis, fost o[rajn. It-tort kollu jinsab fuq spallejn il-politi/i korrotti, li farrku lill-pajji].

I]da aktar minn hekk, lartista a//ertatna li a[na qed nisimg[u u naqraw parti ]g[ira u “manipulata” ta’ dak li qed ji;ri, g[ax [afna millmedia qed iddoqq id-diska talGvern. Anzi, l-artista qaltilna li hemm dawk il-politi/i sinjuruni li “qed i[allsu lillpulizija biex jipprovokaw ilvjolenza fit-triqat.” L-artista qaltilna li hemm dawk li qed iwa[[lu fl-Unjoni Ewropea li qed timponi dawn il-mi]uri e//essivi, i]da l-kri]i li ;abet lill-Gre/ja – u l-aktar lill[addiema – g[arkupptejha, hi l-klassi politika, b’alleanza mal-banek u mal-ispekulaturi.

Sadattant, fost ix-xita ta’ fehmiet li qed jidhru online, lIspiegel fil-:ermanja qalet hekk: “L-a[[ar self ta’ 130 biljun ewro lill-Gre/ja mhux se jsolvi lproblema. Dan jirrappre]enta biss kwistjoni ta’ kif tixtri ]]mien, sakemm is-swieq finanzjarji jistabbilizzaw b’mod li jkunu jistg[u jimmani;jaw ilfalliment tal-Gre/ja ming[ajr ma jkun hemm aktar katena;; ta’ konsegwenzi.”

Abbu]i fis-sewqan F’Bon;u Bundy (One TV) kien diskuss is-sewqan u ]]ieda fl-in/identi tat-traffiku fit-triqat Maltin u G[awdxin.

Issemmiet l-aktar ilkunfidenza ]ejda tassewwieqa, l-indixxiplina u nnuqqas ta’ manutenzjoni talvetturi. Intqal li hemm diversi fatturi li qed jikkaw]aw i]]ieda fl-in/identi, u[ud minnhom fatali.

Hemm [sarat mo[bija jew traskurati, l-istat ta’ [afna toroq, l-g[eja, ix-xorb u larroganza (“min [a l-li/enzja ja[seb li sar King of the Road”).

Dwar vetturi li jda[[nu, intqal li Transport Malta qed tag[mel bi//a xog[ol tajba.

Ma nkunx qed ni]balja jekk ng[id li f’Malta u G[awdex g[andna eluf kbar li g[andhom xi [a;a xi jg[idu dwar ?ensu Tabone, jew kif kien mag[ruf f’G[awdex, ?ensinu.

Kont f’laqg[a nhar lErbg[a 14 ta’ Marzu, u hekk kif konna qed nitkellmu mal-Professur :ovann Pace, li ji;i neputi ta’ ?ensinu, semmejt li lili kien g[amilli l-ewwel vi]ta tal-g[ajnejn u l-ewwel par minn Salvu Felice Pace nu//ali meta kelli tlettax-il- sfelicep@go.net.mt sena. Kien hemm tnejn jew tlieta o[ra fil-grupp li kellhom l-istess esperjenza tieg[i. Kellu ;entilezza kbira.

Bniedem ta’ kapa/ità kbira, umli u ta’ prin/ipju.

Da[al fil-politika biex iservi. U serva bil-kbir. Seta’ baqa’ jservi biss fil-professjoni medika tieg[u; i]da kien altruwista. Da[al fil-politika fil-bidu tas-snin sittin. Kont iltqajt mieg[u qabel l-elezzjoni tal-1962 meta kien ;ie j]ur familja l-Balluta, u jien kont inzertajt hemm. Kont er;ajt iltqajt mieg[u qabel l-elezzjoni tal-1966 meta kien ;ie elett fil-Parlament.

Jg[addu snin twal u lil ?ensu Tabone kont iltqajt mieg[u fil-Katidral ta’ Westminster meta b[ala Ministru g[allAffarijiet Barranin kien akkumpanja lill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami nhar il-festa tal-E]ultazzjoni tas-Salib g[all-Quddiesa g[all-komunità Maltija fir-Renju Unit.

Kienet is-sena 1987 jew 1988, u kien qaddes il-mibki Kardinal Basil Hume. Il-katidral kien ippakkjat.

Bejniethom, ?ensu u Eddie assiguraw lill-Maltin pre]enti li l-bidla kienet tassew se[[et. ?ensu Tabone online Dejjem ng[id li s-sabi[ tal-internet hu li dak li jidher illum jibqa’ hemm b’xi mod g[al ]mien twil. B’xi mod jew ie[or, jekk taf tinnaviga, dak li trid ter;a’ ssibu. L-istess g[al dak kollu li deher online dwar ?ensu Tabone wara mewtu.

Laqatni [afna l-filmat li pprodu/a l-portal tal-Partit

Nazzjonalista bi professjonalità kbira f’http:##maltarightnow.com#module=news&at=Kummenti+t a%27+%26%23289%. Hemm issib ukoll numru ta’ kummenti ta’ ;ie[ ming[and [afna li kienu qrib ta’ ?ensu.

Il-websajt ta’ The Times dejjem tattira eluf ta’ kummenti.

Hawn spikkaw kummenti ta’ persuni ordinarji li ]velaw aspetti ta’ [ajjet ?ensu li ma kellhomx x’jaqsmu mal-[ajja pubblika tieg[u. Spikka l-kumment li g[amlet in-neputija tan-nannu ?ensu, Mikela Fenech Pace, dwar dak li kien jg[idilhom: “Perpru l-bandiera tag[kom fuq nett talmuntanja. Kunu dejjem kburin li intom Maltin u t[allux iddaqs ]g[ir tag[na jillimita l-potenzjal tag[na.” ?ensu Tabone g[ex dan il-kliem kif jixhdu r-referenzi li ssib dwar ix-xog[ol tieg[u ta’ ri/erka f’G[awdex fl-1948 tal-effetti u l-kura tal-marda fl-g[ajnejn bl-isem trachoma.

F’www.en.wikipedia.org.wiki#Censu Tabone issib referenza dwaru. I]da l-a[jar rakkont dwar ix-xog[ol tieg[u f’dan il-qasam wie[ed isibu fi ktieb online miktub minn C. Savona-Ventura, f’pa;ni 14 u 15 hawn http:##staff.um.edu.mt#csav1#books#ophthalmology.pdf

?ensu = Serjetà ?ensu Tabone fl-1987 kien da[[al is-serjetà fil-politika barranija ta’ Malta. Kienu spi//aw id-dubji li kienu [olqu sSo/jalisti dwar Malta u r-relazzjonijiet tag[ha mad-dinja.

Gaddafi kien ra l-aspett militari tal-politika tieg[u f’Malta mwaqqaf u ?ensu Tabone sewwa [afna mid-deni li kienet ;abet fuqna l-politika So/jalista tar-rikatt.

Alla ppremjah lil ?ensu g[ax kien hu li laqa’ lil Bush u Gorbachev u lill-Papa :wanni Pawlu II f’artna b[ala lPresident ta’ Malta. Strie[ fis-sliem, g[a]i] ?ensinu.

34

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

C O L L A G E RELIÌJON

Ir-ru[ sa/erdotali Il-5 {add tar-Randan

minn Patri Mario Attard OFM Cap

Nhar {amis ix-Xirka, il-Knisja Universali tfakkar ]ew; sagramenti kbar li :esù [allielna awl il-lejl meta bata, miet u qam minn bejn l-imwiet g[alina.

Dawn huma l-Ewkaristija u s-Sa/erdozju Ministerjali.

B[ala sa/erdot ma xtaqtx li n[alli l-:img[a Mqaddsa tg[addi ming[ajr ma napprezza s-sbu[ija u l-[tie;a tas-sa/erdot, i]jed u i]jed meta wie[ed jisma’ [afna paroli fil-vojt kontrihom.

Il-Mulej jg[ir bil-kbir g[allMinistri tieg[u. Dawk tieg[u!

Tmisshomlux! Tparlalux kontra tag[hom g[ax ti;i f’inkwiet kbir mieg[u. Hu biss isibilhom tarfhom. Imma jiddefendihom g[ax fihom u bihom hu jg[ix fostna. Anzi, bihom g[adu jsalvana g[aliex jg[allimna lKelma tal-{ajja, ja[frilna [tijietna, jitmag[na :ismu u Demmu, jidlikna bi]-]ejt imqaddes biex ifejjaqna millmard tar-ru[ u l-;isem.

Il-Beatu :wanni Pawlu II jikkonferma dan kollu meta f’omelija li g[amel nhar it-23 ta’ Frar 1984, hu jg[id li ssa/erdot hu “l-bniedem talekonomija tas-salvazzjoni”.

Is-sa/erdot jista’ jg[ix u jiffunzjona ta’ sa/erdot meta le]istenza kollha tieg[u tkun immarkata mill-[biberija spe/jali tieg[u ma’ Kristu.

Fl-Ittra tieg[u lis-sa/erdoti tal-1983, il-Papa jistqarr li “li tkun sa/erdot ifisser li tgawdi [biberija spe/jali mal-misteru ta’ Kristu, mal-misteru talfidwa, li fih jag[ti ;ismu ‘g[all[ajja tad-dinja’ (:w 6, 51)”. {biberija profonda Din il-[biberija tas-sa/erdot ma’ Kristu tant hi profonda li ssa/erdot, jekk jibqa’ miftu[

g[al Kristu, qatt ma jista’ ja[rab minnha. Hi tip ta’ [biberija qawwija li tg[atti lill-Ministru ta’ Alla bil-qawwa kollha tag[ha.

Jien nara xebh mill-isba[ u mill-akbar bejn dak li l-An;lu Gabrijel qal lil Marija u dak li ji;ri fil-qalb u l-mo[[ ta’ kull sa/erdot li jifta[ qalbu g[allgrazzja ta’ Alla. “L-Ispirtu sSantu ji;i fuqek, u l-qawwa talG[oli tix[et id-dell tag[ha fuqek. U g[alhekk dak li jitwieled minnek ikun qaddis, u jissejja[ Bin Alla” (Lq 1, 35).

Is-sej[a ta’ kull sa/erdot, g[aliex hi sej[a ;ejja millIspirtu s-Santu, hi wa[da qawwija bil-g[an li tag[ti liddinja l-Qawwa nnifisha, :esù Kristu. G[alhekk, l-impatt talMulej fuq is-sa/erdot bilfors irid ikun wie[ed b’sa[[tu [afna kemm min-natura tas-sej[a tieg[u, u kif ukoll minn dak li :esù Kristu jag[mel permezz tieg[u.

Jista’ :esù je[odha kontra tieg[u nnifsu? Mela, biex issa/erdot ikun hu je[tie;lu li jkun konxju tal-pre]enza ‘imponenti’ ta’ Kristu fih u li j[allih jie[du Hu g[and Missieru.

Imponenti U]ajt il-kelma ‘imponenti’. {afna, u bir-ra;un, jg[idu li l-

Mulej i[allina [ielsa jekk inwe;bux jew le g[as-sej[a tieg[u. Imma ma’ w[ud, ilMulej jibqa’ jiffittahom sa jag[mlu dak li jg[idilhom Hu. U meta, ta’ bnedmin li huma, jippruvaw ja[arbulu g[aliex dak li kien qieg[ed jitlob minnhom kien iebes bil-bosta, malajr uriehom x’Alla Hu li kien qieg[ed isej[ilhom.

Hawnhekk ji;ini f’mo[[i :eremija l-qassis.

Ma’ dan, il-Mulej ma tantx kellu kumplimenti. Meta :eremija ;ustament qallu: “Ah, Sidi Mulej, ma nafx nitkellem, g[adni ]g[ir” (:er 1, 6), ittwe;iba tal-Mulej kienet /ara u tonda u li trieg[dek.

Jistqarr :eremija: “Tg[idx, ‘g[adni ]g[ir’. Inti tmur kull fejn nibg[atek, u tg[id kulma nordnalek. ... La tib]ax minnhom, g[ax inkella nbe]]g[ek jien quddiemhom...

La tib]ax minnhom, g[ax jien mieg[ek biex ne[ilsek” (:er 1, 7. 17. 8).

Hawnhekk g[andna e]empju klassiku ta’ dak li l-Mulej jg[id permezz ta’ I]aija l-profeta: “Ilfehmiet tieg[i mhumiex fehmietkom, u t-triqat tieg[i mhumiex triqatkom, oraklu talMulej. G[ax daqs kemm huma og[la s-smewwiet mill-art, daqshekk ie[or huma triqati ’l fuq minn triqatkom, u l-fehmiet tieg[i mill-fehmiet tag[kom” (Is 55, 8-9). Hekk jirra;una lMulej fl-g[a]la tal-Ministri tieg[u!

U jag[]el lil min irid. Hekk :esù jg[id lill-appostli, lewwel sa/erdoti tieg[u u bihom lil kull sa/erdot tul i]-]mien: “Mhux intom g[a]iltu lili, imma jiena g[a]ilt lilkom, u [tartkom biex tmorru tag[mlu l-frott u l-frott tag[kom jibqa’” (:w 15, 16).

Imbilli kienu mimlija kburija, xe[[a, bi]a’, tant li waslu biex dabbru rashom, barra :wanni, meta rawh imsallab, xorta lilhom bag[at biex jippritkaw, ike//u x-xjaten f’ismu, iqieg[du jdejhom fuq il-morda biex ifiqu, u jsa[[u l-Knisja li hu waqqaf. Mur ifhmu l’Alla!

L-istess assigurazzjoni li Alla ta lil :eremija hi l-istess wa[da li g[amel :esù mal-appostli u mag[na s-sa/erdoti. “La tib]ax minnhom, g[ax jien mieg[ek biex ne[ilsek” (:er 1, 8). “U ara, jiena mag[kom dejjem, sala[[ar ta]-]mien” (Mt 28, 20). :esù ma jer;a’ qatt minn kelmtu. G[alkemm na[seb li se neg[req min[abba d-dubju, ilqtig[ il-qalb, in-nuqqas ta’ m[abba, it-tbatija sa/erdotali, il-;udizzji u l-kundanni, kull darba nsib li g[ax :esù jg[ix fija dejjem [elisni, inkora;;ini, [abbni, feta[li g[ajnejja, urieni t-triq!

Nixtieq in[e;;e; lil kull sa/erdot bil-kelmiet li Edward Spiteri j[obb jg[id: “Iffoka fuq :esù!” Ejjew niffukaw fuqu [alli ninteb[u li hu g[adu u se jibqa’ mag[na. Se jibqa’ j[obbna u jie[u [siebna b[alma omm t[obb lil binha! Kif u b’min mhux importanti. Laqwa li jie[u [siebna.

Xi ;miel ir-ru[ sa/erdotali!

{SIEB Il-fidi hi g[arfien fil-qalb lil hinn mill-prova.

– Kahil Gibran

Jekk tmut, tag[mel il-frott :eremija 31>31-34< Salm 50< Lhud 5>7-9< :wanni 12>30-33 Il-{sieb “Jekk il-[abba tal-qam[ ma taqax fl-art u tmut, hi tibqa’ wa[edha; imma jekk tmut tag[mel [afna frott.” Dan kliem :esù. Kliem iebes. Kliem li jitlob mhux biss li nifhmu b’liema m[abba [abbna Hu, i]da wkoll fuq liema kriterju rridu nfasslu l-[ajja ta’ kull wie[ed u wa[da minna.

Kontinwament irridu mmutu a[na biex jidher hu fl-g[emil tag[na. Kontinwament irridu noqtlu l-egoi]mu tag[na biex to[ro; fil-bera[ it-tjubija u l-im[abba li permezz tag[na lMulej jista’ jwassal lejn [addie[or. Aktar ma nersqu lejn iljiem tal-:img[a Mqaddsa, aktar nifhmu li l-im[abba li biha [abbna l-Mulej :esù hi m[abba ming[ajr limiti.

Kien Alla li ni]el mag[na biex jifdina, fejjaq, qajjem millmewt, ipprietka ming[ajr waqfien u a[na… /[adnieh, qtilnieh. Il-Mulej meta jintrefa’ mill-art se ji;bidna lkoll lejh bis-salvazzjoni li se jag[tina.

Il-Kelma L-Ewwel Qari tal-lum hu me[ud mill-Ktieb tal-Profeta :eremija fejn insibu li l-poplu Lhudi kiser il-patt li l-Mulej kien g[amel ma’ Mosè u issa jinsab f’Babel e]iljat. F’din issilta Alla jrid ifarra; u jnissel fil-poplu t-tama tal-[elsien. IsSalm Responsorjali hu talba lill-Mulej biex jo[loq fina qalb safja.

Fit-Tieni Qari mill-Ittra lil-Lhud naraw lil :esù b[ala lQassis li qed jitlob f’mument ta’ diqa i]da joqg[od g[arrieda tal-Missier. Fil-Van;elu nsibu silta ta’ San :wann fejn :esù jippre]enta lilu nnifsu b[ala l-[abba tal-qam[ li tmut biex tag[ti l-frott.

Il-{ajja 1. Kemm fil-[ajja tag[na qeg[din immewtu l-egoi]mu u ddifetti tag[na biex jitwieled fina l-bniedem il-;did?

2. Kemm tassew in[ossu li l-mewt li bata Kristu kienet immirata lejn il-qalb tag[na biex bih issalva?

3. Kemm qed nerfg[u s-salib tag[na KULJUM, ming[ajr tgemgim?

4. F’dawn l-a[[ar jiem tar-Randan kapa/i nitlob u nsum aktar biex nissaffa mill-vizzji ta’ [ajti?

Id-Djalogu Mulej, g[inni nag[raf kull [in it-tbatija li int batejt g[alija, biex tfejjaq lili biha. G[inni nag[raf a[jar ni/kien jien u tikber int.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E G{AWDEX

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

35

Servizz so/jali ;did ie[or f’G[awdex F’G[awdex kien inawgurat /entru ta’ akkoljenza li se jkun qed joffri servizz ie[or ;did filqasam so/jali.

Dan hu l-ewwel post f’G[awdex li se joffri kenn alternattiv lil persuni jew familji li min[abba problemi so/jali ma jkunux jistg[u jg[ixu mal-familja jew fid-dar tag[hom.

Dan i/-/entru kien inawgurat minn Giovanna Debono, ilMinistru g[al G[awdex u tbierek minn Mons. Mario Grech, Isqof ta’ G[awdex.

Giovanna Debono fissret kif it-twaqqif ta’ dan i/-/entru kien possibbli permezz ta’ kollaborazzjoni bejn ilMinisteru g[al G[awdex u lKurja tal-Isqof f’G[awdex u minnu se jgawdu persuni vulnerabbli fil-qasam so/jali fil-g]ira ta’ G[awdex.

Il-Ministru Debono sostniet li dan i/-/entru se jkun qed jipprovdi g[odda valida biex is-Social Work Unit fi [dan ilMinisteru g[al G[awdex tkun tista’ tkompli ttejjeb is-servizzi

li tag[ti lil persuni vulnerabbli u o[rajn li jispi//aw f’diffikultajiet fis-so/jetà G[awdxija.

Hi rreferiet g[all-[idma talMinisteru g[al G[awdex filqasam so/jali matul l-a[[ar snin u semmiet fost l-o[rajn, ilbini ta/-?entru Santa Marta u s-servizzi ;odda li joffri, ittwaqqif tal-Gozo Mental Health Association, it-tnedija tal-pro;ett Homestart Gozo kif ukoll g[ajnuna finanzjarja lillNGOs G[awdxin fosthom ilFondazzjoni Arka, Dar :u]eppa Debono u lFondazzjoni Oasi.

L-Isqof ta’ G[awdex qal li

hu ta’ sodisfazzjon li qed ikun inawgurat dan i/-/entru li lb]onn tieg[u kien ilu jin[ass f’G[awdex. B’din l-inizjattiva kon;unta, il-Ministeru g[al G[awdex u l-Knisja qed iwie;bu g[all-[ti;iet ta’ dawn il-persuni li, g[alkemm jista’ jkollhom il-mezzi, huma nieqsa mill-im[abba.

Il-Crisis Intervention Centre se jkun jista’ joffri g[ajnuna simultanja f’aktar minn ka] wie[ed sakemm tinstab soluzzjoni aktar permanenti g[as-sitwazzjoni tal-individwi wara li jsir l-assessjar u linterventi ne/essarji.

Dan il-post ;did se jkun qed

jitmexxa bis-sehem ta’ assistenti so/jali u ri]orsi umani kompetenti li se jkunu qed jie[du [sieb lill-persuni li jin[tie;u dan is-servizz filwaqt li jipprovdulhom l-ikel, ambjent nadif u ne/essitajiet ba]i/i o[ra.

Il-Ministru Giovanna Debono fa[[ret lil madwar 20 persuna impjegati fil-qasam tassa[[a f’G[awdex li urew interess u ng[ataw ta[ri; biex ikunu jistg[u joffru servizzi addizzjonali kif ikun me[tie; minn dan i/-/entru. Il-korsijiet kienu kordinati fi/-?entru Santa Marta fil-Belt Victoria.

Wara li l-Kurja ta’ G[awdex identifikat u offriet il-post, ilMinisteru g[al G[awdex beda xog[ol ta’ ristrutturar u mmodernizzar, bil-g[an li //entru joffri ambjent akkoljenti.

I/-/entru jinkludi, fost lo[rajn, kmamar tas-sodda, fa/ilitajiet sanitarji u k/ina, ]ew; living areas, uffi//ju mg[ammar b’utilitajiet ne/essarji o[ra b[al servizzi talinternet kif ukoll kumditajiet ba]i/i li wie[ed isib fid-dar.

Inawgurat ir-restawr tal-eqdem ]ew; re;istri parrokkjali f’G[awdex Fil-laboratorji tal-kumpanija PrevArti fit-Technopark talMosta, il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono inawgurat ir-restawr tal-eqdem ]ew; re;istri parrokkjali f’G[awdex, li jinsabu fl-Arkivji tal-Ba]ilika ta’ San :or; tal-Belt Victoria.

Dan ix-xog[ol ta’ restawr jifforma parti minn pro;ett koordinat mill-Kumitat Storiku Kulturali ta’ din il-Ba]ilika, u li hu wie[ed minn 51 pro;ett li qed igawdu minn skemi tal-Ministeru g[al G[awdex b’rabta mal-Pjan ta’ Azzjoni g[al Eko-G[awdex 2010-2012.

Fl-istess laboratorji tad-ditta PrevArti li nfet[u uffi/jalment f’Di/embru li g[adda, b[alissa qed ikunu restawrati wkoll tliet xog[lijiet presti;ju]i ta’ arti sagra tassekli sbatax u tmintax li wkoll jiffurmaw parti mit-te]ori tal-arti li bihom hi m]ejna l-Ba]ilika ta’ San :or;.

F’dan il-ka] dan hu pro;ett tal-Fondazzjoni Belt Victoria, li qed tibni mu]ew storiku u /entru kulturali fil-qalba talBelt Victoria bl-g[ajnuna ta’ fondi tal-UE.

Spazju ie[or miftu[ g[all-familji f’Marsalforn F’Marsalforn ix-xog[lijiet fuq il-;nien il-;did waslu fi tmiemhom, biex b’hekk fil;img[at li ;ejjin G[awdex se jkollu ;nien ie[or li joffri spazju rikreattiv g[at-tgawdija tal-familji G[awdxin u Maltin.

Il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono ]aret is-sit flimkien mas-Sindku ta]}ebbu;, li Marsalforn jifforma parti minnu.

B’kollox dan il-;nien se jkollu sitt spazji g[al-log[ob g[at-tfal u ]g[a]ag[ ta’ etajiet

differenti. Infatti b[alissa g[addej ix-xog[ol biex ikunu stallati strutturi tal-log[ob addatat. Barra minn hekk filjiem li ;ejjin mistennija jit[awlu 750 si;ra.

Giovanna Debono qalet li dan hu wie[ed mill-pro;etti tal-Ministeru g[al G[awdex li huma parti mill-Pjan ta’ Azzjoni ta’ Eko-G[awdex 2010-2012 li, fost l-o[rajn, jinkludi pro;etti ta’ afforestazzjoni u spazji pubbli/i o[ra madwar G[awdex.

Tisbi[ tal-Pjazza tad-Dehra Healthy Living Brunch zjoni huma importanti g[allStudenti, ommijiet, nanniet u f’G[ajnsielem i]vilupp tal-individwu u anke edukaturi G[awdxin F’G[ajnsielem, il-Pjazza tadDehra se tkompli ti;i msebb[a permezz ta’ pro;ett li se jgawdi minn skema mnedija mill-Ministeru g[al G[awdex g[all-Kunsilli Lokali u NGOs G[awdxin li g[aliha l-gvern alloka ]ew; miljun ewro.

Il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono ]aret dan is-sit flimkien mas-Sindku ta’ G[ajnsielem Frans Cauchi li spjega li, permezz tal-fondi miksuba ta[t din l-iskema, ilKunsill se jirrestawra dik li hi mag[rufa b[ala l-G[ajn tal{asselin.

Il-bini ta’ arkati li kienu

jiffurmaw id-da[la ta’ din lg[ajn, se jipprovdi spazju biex jin[oloq belveder li joffri veduti pittoreski tal-in[awi tal-wied li jinsab vi/in, u anke d-dehra tal-fliegu bejn ilg]ejjer Maltin.

Il-Ministru g[al G[awdex fa[[ret l-inzjattivi tal-Kunsill Lokali ta’ G[ajnsielem li matul is-snin komplew isebb[u lil din il-lokalità.

Hi qalet li l-pro;etti mwettqa mill-kunsilli lokali jikkumplimentaw pro;etti o[ra li qed jag[mel ilMinisteru g[al G[awdex biex l-in[awi tal-port tal-Im;arr jing[ataw dehra a[jar.

ipparte/ipaw fl-attività Healthy Living Brunch mtella’ millMinisteru g[al G[awdex bilg[an li jkunu proposti pratti/i tajbin g[as-sa[[a tul il-[ajja, spe/jalment fl-g[a]la tal-ikel.

Waqt diskors ta’ mer[ba lil dawk kollha li attendew, ilMinistru g[al G[awdex Giovanna Debono spjegat kif il-[idma tal-Ministeru relatata mal-vi]joni Eko-G[awdex, mhix biss marbuta ma’ ambjent a[jar i]da tag[ti importanza wkoll lillindividwu.

Dan jg[odd kemm fil-qasam so/jali kif ukoll fil-qasam tassa[[a li flimkien mal-edukaz-

g[all-i]vilupp so/jali.

Il-Healthy Living Brunch g[andu l-iskop li jkompli jifrex l-g[arfien dwar l-importanza li wie[ed jg[ix stil ta’ [ajja tajba g[as-sa[[a, spe/jalment maladulti wara li dan il-prin/ipju da[al sew fis-sistema edukattiva tal-iskejjel.

L-attività kienet tinkludi pre]entazzjonijiet minn diversi professjonisti u matulha kien preparat ikel [afif minn studenti li qed jattendu korsijiet fl-ITS f’G[awdex.

Din l-inizjattiva hi fl-istess linja tal-Istrate;ija Nazzjonali kontra l-Obe]ità li g[adu kif nieda l-Gvern.

minn Nathaniel Attard nathaniel.attard@media.link.com.mt

Attività li tippromwovi [arsien tas-sa[[a u eco-living G[alliema tal-Health & Safety fil-Kulle;; ta’ G[awdex ikkordinaw ;img[a ta’ attivitajiet li permezz tag[ha l-istudenti li pparte/ipaw setg[u jiksbu esperjenza prattika fuq dak li jitg[allmu fil-lezzjonijiet.

Il-Ministru Giovanna Debono ]aret grupp ta’ tfal waqt l-esperjenza tag[hom.

Hi fissret kif attivitajiet b[al dawn isa[[u l-;id li jinkiseb mit-tag[lim fil-klassi u jag[ti xhieda ta’ edukazzjoni [olistika li minbarra li tag[ti importanza lil qasam akkademiku tfittex ukoll ilformazzjoni tal-bniedem.

Il-Ministru fa[[ret linizjattivi tal-g[alliema peripateti/i li ja[dmu filKulle;; ta’ G[awdex, li j]ewqu l-lezzjonijiet talkurrikulu b’attivitajiet extra kurrikulari li jinkludu wkoll il-;enituri.

Hi [e;;et lit-tfal biex iwettqu fil-prattika dak li tg[allmu waqt dawn issessjonijiet g[aliex l-ewwel u qabel kollox ikun ta’ ;id g[al sa[[ithom.

Fissret kif dan it-tag[lim hu wkoll marbut mat-twettiq tal-vi]joni eko-G[awdex li g[andha l-objettiv li ttejjeb il-kwalità tal-[ajja fil-g]ira ta’ G[awdex.

F’dawn l-attivitajiet ipparte/ipaw madwar 200 tifel u tifla li b[alissa qed jattendu s-sitt sena fl-iskejjel primarji fil-Kulle;; ta’ G[awdex flimkien ma’ madwar 100 student ie[or fl-iskejjel tal-Knisja f’G[awdex.

Din l-esperjenza kien iffukata fuq postijiet b[al k/ina, il-kamra tal-ikel u dik fejn tiltaqa’ l-familja, ilkamra tas-sodda u l-banju kif ukoll fil-;nien, madwar il-pixxina u anke post fejn isiru l-BBQs. B’hekk setg[u jkunu individwati sitwazzjonijiet u elementi li jistg[u jkunu ta’ riskju g[attfal f’dawn il-postijiet.

Waqt l-attività ng[ata wkoll tag[rif kif wie[ed jista’ jg[ix stil ta’ [ajja g[al sa[[a a[jar filwaqt li jipprote;i wkoll l-ambjent.

Dan permezz ta’ dieta bilan/jata, e]er/izzju fi]iku u pratti/i ambjentali tajbin b[as-separazzjoni tal-iskart, l-u]u ta’ ener;ija alternattiva u anqas [ela ta’ ilma u dawl.

36

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

Flip-flops qisek timxi fuq il-[axix Flip-flops ;odda li bdew jinbieg[u mill-kumpanija KUSA jag[tuk limpressjoni li qieg[ed [afi u qed timxi fuq il-[axix.

Il-kumpanija Awstraljana [abbret li kemm ilha li introdu/iet dawn il-flipflops li fihom turf artifi/jali, it-talba g[alihom kienet wa[da li ssorprendiethom u kellhom ordnijiet minn kull parti tad-dinja.

Fuq is-sit tal-kumpanija nkiteb li jekk t[obb timxi fuq il-[axix maqtug[ frisk m’g[andekx titlef lopportunità li t[oss dan billi tixtri dawn il-flipflops.

“Kulma g[andek tag[mel hu li tilbes KUSA flipflops, tag[laq g[ajnejk u ekku… qed timxi fuq il[axix.”

Dawn il-KUSA flip-flops jinbieg[u £20.

Anzjana ta’ 81 sena tirba[ $336.4 miljun f’lotterija Mary White, mara ta’ 81 sena, reb[et it-tielet l-akbar somma li qatt intreb[et fil-lotterija Powerball li ssir fl-Istati Uniti. Lanzjana minn Rhode Island reb[et $336.4 miljun u marret ti;bor il-premju ftit ;img[at wara li reb[et g[aliex ma riditx tikxef li kienet ir-rebbie[a.

Il-mara xtrat il-biljett mill-[anut Stop&Shop meta waqt li kienet fil-[anut xtrat xi [elu.

Il-mara reb[et g[ax minbarra li qatg[et il-[ames numri qatg[et tajjeb ukoll in-numru tal-jackpot li j[oll u jorbot lil min jirba[ ilpremju.

Meta saret taf li reb[et il-lotterija ma qalet xejn lil [add u [biet il-biljett fil-Bibbja li taqra ta’ kull filg[axija.

L-A{{AR MODA G{ALL-QTATES. Qattus b’beritta forsi biex ikun liebes l-a[[ar moda u jkun jidher cool. Fil-fatt il-beritta f’ras dan il-qattus hi parti minn kollezzjoni ta’ [wejje; mag[mula spe/ifikament g[al dawn l-annimali u mibjug[a online minn CatAtelier. Il-kollezzjoni ta’ [wejje; tinkludi wkoll xalel, berets u /fuf.

Pensjonant intilef g[al jumejn fuq awtostrada Pensjonant Ingli] intilef g[al jumejn fuq lawtostrada M25 fl-Ingilterra meta kien sejjer g[and bintu. Il-familja ta’ Dennis Leighton irrappurtatu nieqes lill-Pulizija wara li ma kienx wasal fil-post, li hu mbieg[ed 55 mil minn fejn joqg[od hu.

Il - Pulizija rnexxielha ssib lir - ra;el ta ’ 82 sena jsuq il karozza Vauxhall Estate u sa dak il - [in kien g[adu ma jafx it - triq g[al g[and bintu .

Leighton, minn Windsor, kien qed jag[qad fit-triq wara li qabe] tabella li kienet tg[idlu fejn kellu

jmur. Hu ried jispi//a fi Swanley, f’Kent.

Il-Pulizija fit-Thames Valley talbu lill-kollegi tag[hom fin-nofsinhar talpajji] biex jaraw jilm[uhx.

Fl-a[[ar sabuh qrib Londra kmieni filg[odu, aktar minn 30 sieg[a wara li kien beda jsuq.

I˙amm;u s-soqfa tal-vaguni biex igerrxu lil min ma jridx i[allas L-Indone]ja g[adha kif kixfet is-sigriet tag[ha biex ma t[allix passi;;ieri jitilg[u fuq is-soqfa tal-vaguni talferroviji biex ma j[allsux innol. Issa bdew i]ell;u l-[mie; fuq is-soqfa.

Dan il-mod ta’ tgerrix g[all-passi;;ieri ‘[allelin’ wasal xahar wara minn meta bdew jintu]aw blalen talkonkrit imni]]la fil-baxx fuq xi linji tal-ferrovija biex jintlaqtu dawk li jirkbu u jitilg[u fuq is-soqfa. Imma dan il-metodu ma setax jintu]a kullimkien g[alhekk

in[ass li kellu jkun hemm mezz ie[or.

Xi w[ud isostu li dan ilmetodu bil-[mie; hu inuman.

Imma uffi/jali mill-ferroviji qalu li hu aktar inuman jekk jit[allew jitilg[u n-nies fuq ilsoqfa tal-vaguni.

Hi u]anza fl-Indone]ja li min ma jridx i[allas in-nol jitla’ fuq is-saqaf. Imma dan hu ta’ riskju kbir g[al sa[[ithom g[ax mhux lewwel darba li kien hemm min miet meta waqa’ inkella g[ax [a xokk minn xi cable tad-dawl elettriku.

C O L L A G E PASSATEMP

37

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Tisliba tax-xahar bi tliet premjijiet L-ewwel premju: Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark; it-tieni premju: Kaxxa nbid ‘Vignè d’Or’; it-tielet premju: Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons Ltd. Indirizzaw is-soluzzjoni tat-tisliba sa tliet ;img[at o[ra f’dan l-indirizz: Tisliba tax-Xahar, il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450.

MIMDUDIN> 8. Iddawwar il-[ajt fuq rukkell (7) 9. Ktejjeb uffi/jali b’ritratt u tag[rif ta’ min ikun se jsiefer (9) 13. Trab imnixxef qisu [amrija jintu]a fit-tisqif (5) 14. Qattg[et [ajjitha ma’ missierek (5) 15. Essenzi tal-fjuri, irwejja[ ifu[u (7) 16. Tnixxef fix-xemx biex jitne[[a l-meraq (7) 17. Kruha tremenda (5) 18. {akk [afif b’bi//a /arruta (5) 20. Sbul niexef tal-qmu[ (5) 22. U TA MIL (Anagramma) (6) 23. Bolxevista Russu li ssib fil-Mosta, Lin! (6) 25. Mus ]g[ir tal-but (7) 27. Ka//atur g[ajnejh tajbin li ma jfallix kolpi (7) 30. Tom jg[inek fil-bidu biex tippettna? (6) 31. Ugwali (6) 32. Dabbart rasi (5) 35. Isimha ssibu fil-qalba, man-nies, forsi (5) 36. Tbattal l-ixkora g[and ilkonfessur tieg[ek (5) 37. Li je[tie; isir minnufih (7) 39. Nitbikkem u ma ng[idx kelma (7) 41. Sitta u tletin pulzier (5) 42. Il-kantant Presley (5) 43. G[orfa fejn jin]amm il[amiem (9) 44. Warda ]g[ira jew bukkett ]g[ir f’va]ett (7) WEQFIN> 1. Tefa’ l-ballun fix-xibka avversarja (6) 2. Telqa, u l-bandu jinsab fiha! (8) 3. Wild ulied l-a[wa (6, 5) 4. Dawk li jilbsu [wejje; tal-karnival (9) 5. Jag[mlu [sejjes b’xufftejhom bin-nifs (7) 6. Ta permess lil xi [add

7.

10.

11.

12.

19.

21.

24.

biex ig[id jew jag[mel xi [a;a (10) Kulmin jag[ti [ajtu g[all-;id ta’ g[ajru (4) Sett ta’ regolamenti li jrid jimxi fuqhom kull kumitat (6) Imwissi (7) Du[[an u du[[an ma’ kullimkien (7) Ilma mmella[ biex jippriserva /ertu ikel (7) Kreaturi xbieha ta’ Alla (7) Kulmin jag[ti ru[u g[all-Missjoni (11)

1

2

3

4

8

5

6

7

9

10

11

13

12

14

15

16

17

1

20

2

18

22

19

23

24

25

26

27

28

30

3

29

1

32

33

34

35

36

39

40

43

26. Avukat tal-gvern fil-Qorti Kriminali jew avukat tarRepubblika f’;uri (10) 28. Imsaren. Il-;ewwieni talbhejjem, [ut u tajr, li jitne[[ew qabel jissajru u jittieklu (9) 29. Bor]a ]g[ira ta[t il-fwied fil-bniedem (7) 30. Tnaqqas mill-velo/ità (6) 32. Titlajja’ ’l hawn u ’l hinn fit-toroq (8) 33. Tavverti (6) 34. Ta’ karattru g[alihom u xejn ma jaqblu mag[na (7) 38. Xi [a;a ;dida g[and Lino Vitale? (6) 40. Niket, dulur b[assustanza tal-marrara (4)

37

1

4

38

42

44

Soluzzjoni tat-Tisliba tax-xahar ta’ Frar Mimdudin> 8. Plattin; 9. Insolenti; 13. Armla; 14. Tqerr; 15.

Dwellar; 16. Tbikkem; 17. Lavur; 18. Amart; 20. Batew; 22.

Timita; 23. Misjur; 25. Illixka; 27. Rikatti; 30. Amazon; 31.

Qaqo//; 32. Ivara; 35. Butir; 36. Allat; 37. Ri/etta; 39.

Remissa; 41. Saram; 42. Rasek; 43. Sinjorina; 44. Tnittef.

Weqfin> 1. Plamti; 2. Attakkaw; 3. Sistematiku; 4.

Ingravata; 5. Bordura; 6. Telepatija; 7. Qtil; 10. Rattab; 11.

Sellimt; 12. Oratur; 19. Aljotta; 21. Tellaqt; 24. Sin/erament; 26. Ipokrisija; 28. {allastna; 29. Kontorn, 30. Abbord; 32.

In/irata; 33. Alakka; 34. Katarru; 38. Tassew; 40. Mqit.

Ir-rebbie˙a tat-Tisliba ta’ Frar

1. Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark: Joseph Delezio, 153, St Monica Street, Paola.

2. Kaxxa nbid Vignè d’Or: Yvonne Schembri, 25, ‘Jennifer’, Lanzon Street, Tarxien.

3. Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons: Esprit Bray, 7, ‘Thomas’, Triq Marzu Falzun, Birkirkara.

E. CALLEJA & SONS LTD. 31, BISHOP LABINI STREET, B’KARA BKR 05, MALTA TEL. 21447448#9 FAX> 21496507 E-MAIL> ecsadmin@ecs.com.mt

AVVI}I PN

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

39

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN AVVI}I POLITI?I {AL SAFI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.

{AL BALZAN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet talftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri talKumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira.

SAN :ILJAN. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

AVVI}I SO?JALI PETER MICALLEF. Il-{bieb

ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 27 ta’ Marzu, fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 21465070 jew 79460054.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 29 ta’ Marzu fid-9.30 a.m. fir-Razzett tal{biberija, Marsaskala. Prezz €5.50 u l-biljetti jistg[u jinkisbu ming[and il-helpers jew /emplu 99900434.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Ikla u High Tea, il{add, 1 ta’ April fin-12.30 p.m. fir-Razzett l-Abjad, Tal-Balal, San :wann. Prezz €15 g[allkbar u €8 g[at-tfal bl-inbid, lilma u l-high tea inklu]. G[al aktar dettalji /emplu 79062222 jew 21344589.

TONIO BORG. Il-{bieb ta’ Tonio Borg se jorganizzaw {ar;a Kulturali, il-{amis, 19 ta’ April.

Prezz €5 bit-trasport inklu] u lbiljetti ming[and il-helpers jew /emplu 79807644.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb

ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a Kulturali fir-Rabat u Burmarrad, il-{amis, 19 ta’ April. Prezz €7 u g[all-biljetti /emplu 23285000 jew milluffi//ji.

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb

ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning g[al Jum lOmm, il-{amis, 10 ta’ Mejju.

Dettalji jit[abbru aktar tard.

G[all-informazzjoni /emplu 22985100 jew 99841333.

AVVI}I O{RA L-IMQABBA. Il-Kumitat

Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità sal-lum il-{add, 25 ta’ Marzu. Formoli u kundizzjonijiet tal-offerta jistg[u jin;abru millUffi//ju PN bejn it-Tlieta u l{add. G[al aktar informazzjoni, tistg[u //emplu lis-Segretarju Paul Spiteri fuq 77456773.

RA{AL :DID. Se tittella’ esi-

bizzjoni ta’ sett ta’ Vari talPassjoni u Mejda tal-Appostli fuq stil Lhudi, kif ukoll o;;etti sagri fl-Uffi//ju PN ta’ Ra[al :did. Ilwirja se tkun miftu[a kuljum bejn is-Sibt, 31 ta’ Marzu fis-7 p.m. u l-:img[a, 6 ta’ April, Jum il:img[a l-Kbira.

IL-QRENDI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-Uffi//ju PN jinsab miftu[ ta[t management ;did wara t-tisbi[ u limmodernizzar li sar fl-a[[ar ;img[at. L-Uffi//ju PN qed ikun miftu[ kuljum bejn is-7 a.m. u tard filg[axija b’fa/ilitajiet b[al big screen u organizzar ta’ ikliet.

G[al aktar informazzjoni /emplu 99479383.

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali

PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.

SAN PAWL IL-BA{AR. IlKumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar flUffi//ju PN tal-lokalità. Dawk interessati g[andhom jag[mlu kuntatt mal-President fuq 99456411 jew mas-Segretarju fuq 99404292. Il-Kumitat Sezzjonali PN jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik laktar vanta;;u]a.

SAN :WANN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa ta[t management ;did. Ji;i servut ikel g[all-individwi kif ukoll gruppi.

G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 79707826.

IL-MOSTA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità re;a’ jinsab miftu[ kuljum ta[t management ;did.

TAL-PIETÀ. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikunu servuti appetizers u jintwera l-football live. Qed ikunu organizzati ikliet, fosthom fenkati, la[am ta]-]iemel u majjal mimli. G[all-bookings tistg[u //emplu 99298312 jew 21244956. Il-bar qed ikun miftu[ kuljum mill-5 p.m. ’l quddiem u l{add anke filg[odu.

TAS-SLIEMA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Kull min hu interessat jista’ jikkuntattja lillPresident tal-Kumitat Sezzjonali PN Sliema fuq 99824277. IlKumitat jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.

IL-G}IRA. Il-Kumitat Sezzjonali

PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa jinsab miftu[ ta[t management ;did.

TONIO BORG. Il-Vi/i Prim

Ministru u Vi/i Kap tal-PN Tonio Borg jilqa’ lill-pubbliku fluffi//ju tieg[u f’Birkirkara bejn

{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flit-8 a.m. u l-10 a.m. G[al appuntament tistg[u //emplu 22042235 jew 21232873.

DAVID AGIUS. Min jixtieq jil-

taqa’ ma’ David Agius jista’ jag[mel dan ming[ajr b]onn ta’ appuntament kull nhar ta’ Tnejn wara l-4 p.m., f’187 Triq Santa Katerina {’Attard jew /emplu 79423101 jew 21417507 g[al appuntament fil-;ranet l-o[ra.

David Agius hu Deputat g[as-7 Distrett ({a]-}ebbu;, {adDingli, ir-Rabat, l-Im;arr u lImtarfa) u g[all-11-il Distrett ({’Attard, {al Balzan, il-Mosta u l-Imdina).

ROBERT ARRIGO. Robert

Arrigo jav]a li qed jiltaqa’ ma’ kull min jixtieq jiltaqa’ mieg[u, kuljum bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-uffi//ju tieg[u, 60 Triq Depiro, Tas-Sliema. ?emplu 23285000 jew 79492885.

JASON AZZOPARDI. Jason

Azzopardi qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tieg[u, fl-uffi//ju 26, Triq Bormla, Paola. G[al appuntament /emplu 22985100 jew 22985104.

CHARLÒ BONNICI. Charlò

Bonnici jixtieq jav]a li jiltaqa’ ma' min ikun jixtieq jiltaqa' mieg[u, bla appuntament, fluffi//ju tieg[u f’20, Triq ilQarsajja, {’Attard, kull nhar ta’ {amis bejn it-3.30 p.m. u l-5.30 p.m.. Min jixtieq appuntament fluffi//ju tal-Mosta, jista’ j/empel 21430752 jew 79796667 jew jibg[at email lil info@charlobonnici.com.

JOE CASSAR. Joe Cassar jixtieq jav]a li qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tas-7 Distrett (ir-Rabat, {a]-}ebbu;, {ad-Dingli, lIm;arr u l-Imtarfa) u tal-11-il Distrett ({’Attard, {al Balzan, il-Mosta u l-Imdina) kull nhar ta’ Tnejn u {amis bejn l-4 p.m. u s6 p.m. G[al appuntament tistg[u //emplu 22992418.

MARIO DE MARCO. Mario de

Marco qed jiltaqa’ mal-pubbliku kull nhar ta’ {amis mill-4 p.m. sal-5.30 p.m. fl-uffi//ju tieg[u, 9 Brittania House, Triq l-Ifran, ilBelt Valletta u bejn il-5.30 p.m. u t-8 p.m. fl-uffi//ju tieg[u, 833 Triq il-Kbira San :u]epp, il{amrun. G[al appuntament /emplu 21255265 jew 22915022.

CAROLINE GALEA. Caroline

Galea tixtieq tav]a lill-kostitwenti li qed tilqa’ lin-nies fl-uffi//ju tag[ha f’25 Tarxien Road, Paola (quddiem il-Palace), kull nhar ta’ Tnejn u nhar ta’ Erbg[a bejn il5.30 p.m. u s-7.00 p.m. ming[ajr il-b]onn ta’ appuntament.

NOEL GALEA. Noel Galea jix-

tieq jav]a li qed jilqa’ lin-nies fluffi//ju tieg[u nhar ta’ Tlieta u nhar ta’ {amis filg[axija u s-Sibt filg[odu. G[al appuntament /emplu 99458101 jew 21641281.

Email: noel.galea@global.net.mt.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Carmelo Mifsud Bonnici qed

jiltaqa’ mal-kostitwenti tieg[u kull nhar ta’ {add fl-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN i]-}ejtun, fil-11 a.m. fl-Uffi//ju PN il-Fgura u f’12 p.m. fl-Uffi//ju PN Marsaskala.

MALCOLM MIFSUD. Malcolm Mifsud jav]a li qed jiltaqa’ ma’ kull min jixtieq jiltaqa’ mieg[u, kull nhar ta’ Erbg[a fl-4 p.m. f’123, Triq Melita, il-Belt Valletta u kull nhar ta’ {amis fil-5.30 p.m. u s-Sibt fid-9.30 a.m. fi 33, Triq San Gejtanu, il-{amrun. ?emplu 21237181.

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642.

BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.

BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

{AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30

a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225810.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

40

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

SPORT

KAMPJONAT PREMIER

Valletta bi tliet punti vanta;; 2-0

1-0

Wara li l-;img[a l-o[ra Hibernians la[qu lil Valletta filqu//ata tal-klassifika, ilbiera[ kien hemm ]volta filKampjonat Premier meta Hibernians tilfu u Valletta reb[u, biex issa /-champions g[andhom vanta;; ta’ tliet punti fuq ir-rivali tag[hom.

Hibernians kellhom ibaxxu rashom kontra B’Kara, li ;img[a ilu ]ammew fi draw li Valletta. Fil-fatt, dan hu mument mill-aqwa g[al B’Kara li sa issa kellhom Championship Pool mill-aqwa. Minkejja li Hibernians lag[bu a[jar u anki kellhom goal im[assar, B’Kara kisbu l-goal tar-reb[a permezz ta’ penalty skorjat 12-il minuta minn tmiem il-log[ba.

Anki /-Champions, Valletta, kellhom jit[abtu biex jiksbu ttliet punti kontra Sliema Wanderers. Valletta fallew penalty fl-ewwel taqsima, i]da l-Beltin skorjaw darbtejn fittieni taqsima biex kisbu r-reb[a, li biha issa fet[u vanta;; ta’ tliet punti fil-quu//ata.

Ara pa;na 47

Kif Jinsabu Championship Pool Valletta Hibs B’Kara Floriana Sliema W Balzan Y

L R D T F K Pt

25 25 25 25 25 25

19 17 12 13

5 1 6 2 3 9 6 6 8 12 5 9 5 11

Relegation Pool Qormi {amrun S Mqabba Mosta Tarxien R M’Xlokk

24 24 25 24 24 25

10

6 7 6 6 4

2 5 5 6 3 2

12 13 13 12 15 19

62 59 39 38 38 34

20 18 31 25 31 47

35 32 25 24 19 17

37 39 28 25 27 27

38 55 44 38 45 61

18 14 16 13 12

9

Ri]ultati Lokali

Football Premier

B’Kara v Hibs Valletta v Sliema W.

1-0 2-0

Rabat A. v St.Andrew’s Bir]ebbu;a v }ejtun

1-0 3-1

Pembroke v St Lucia M’Scala v G[axaq Qrendi v Xg[ajra Marsa v M;arr Mdina v Sirens Kalkara v Swieqi Mtarfa v Fgura

0-1 0-0 0-2 0-1

Ker/em v G[arb R Oratory Y v St. Lawrence

5-0 0-0

Toly v Playmobil Vassallo v Actavis

3-0 3-4

}ejtun RS v B’Kara P

4-6

Valletta v Sliema Exiles v San :iljan M’Scala v Sirens

3-18

Kavallieri v Phoenix La Salle v Luxol La Salle v Aloysians

27-22 27-27 29-20

Div I

Div III

G[awdex Div II ISA

MAFA

Waterpolo Malta se torganizza l-Kampjonati tad-Dinja tal-cross country tal-Federazzjoni Internazzjonali tal-Isport fl-Iskejjel. Id-dettalji ng[ataw minn David Azzopardi, il-President tal-Federazzjoni Maltija MSSF fil-pre]enza ta’ Norbert Kever, Delegat tal-Federazzjoni Internazzjonali ISSF, u Jaroslav Koukal – il-Kap tal-Kummissjoni Teknika tal-ISSF. Kif ukoll Edwin Attard, is-Segretarju :enerali tal-Athletics Malta, u Mario Micallef, il-kow/ tat-tim Malti. Flimkien ma’ Malta f’dawn il-Kampjonati se jie[du sehem 23 pajji], bi 385 kompetitur u 120 uffi/jal.

Il-Kumpless tal-Isport tal-Marsa se jkun fejn nhar it-Tlieta 27 ta’ Marzu mill-9.45 ta’ filghodu ’l quddiem se jsiru dawn il-Kampjonati tad-Dinja.

I/-?erimonja tal-Ftu[ ta’ dawn il-Kampjonati tad-dinja se ssir fil-Kumpless tal-Isport tal-Università nhar it-Tnejn filg[axija.

Handball

1-1 2-6 1-2

SPORT REPLAY ILLEJLA FID-9.30PM

Servizz spe/jali mill-[abs ta’ Kordin Issa li t-tieni parti tal-Kampjonat bdiet tirranka, u b[al kull sta;un [afna jkompli jesprimu lopinjoni tag[hom jekk g[andhomx jinqasmu lpunti jew le wara l-ewwel fa]i, l-attenzjoni taddilettanti sportivi llejla ter;a’ tmur fuq ilprogramm Replay.

Bi pre]entazzjoni ta’ Christian Micallef u Sarah Agius fl-istudio biex jiddiskutu l-partiti ta’ tmiem il-;img[a, kif ukoll il-format talKampjonat, Stephen Azzopardi, il-kow/ ta’ Qormi FC, Steve D’Amato, il-kow/ ta’ Mosta, il-goalkeeper Mario Muscat, kif ukoll lassistent kow/ u eks plejer ta’ {amrun Spartans, Marco Grech.

Illejla wkoll servizz spe/jali mill-[abs ta’ Kordin, fejn se nitkellmu wkoll mal-kow/ tarresidenti f’din il-fa/ilità, Manolito Micallef.

Ma tonqosx ukoll ir-rubrika “Rajna u Smajna”, kif ukoll diversi filmati interessanti u differenti mix-xena internazzjonali.

Kul[add huwa m[e;;e; jipparte/ipa flist[arri; ta’ Replay fuq 50617092, jew permezz tal-Facebook. Replay g[andu produzzjoni e]ekuttiva ta’ George Micallef. Simon Borda g[andu f’idejh il-grafika tal-programm, waqt li Roderick Vella, Kris Scicluna u Matthew Paris jg[inu wkoll fil-produzzjoni tal-programm, li g[andu direzzjoni ta’ Clayton Tanti.

Sport lokali g[al lum MFA Kordin – 2pm. BOV

G[ajnsielem v S.K Victoria., 3.15pm. I Div. Nadur Y. v Xg[ara Utd

I Div. St. Patrick v Pietà H.,

League Sezz A. M;arr F. v Senglea Y., 9.45am. Rovers Utd. v Cospicua ST. 11am.

Sezz B. Marsa T. v G]ira Utd

Victor Tedesco Std – 2pm.

4.15pm. I Div. Vittoriosa S.

v St. George’s

Centenary Std – 2pm. II Div. Gudja Utd. v Mellie[a, 4pm. II Div. }urrieq v Attard Charles Abela Std – 2 pm.

II Div. }ebbu; R. v Luqa SA., 4pm. II Div. G[arghur v Senglea A. Luxol Std – 3pm. II Div. St. Venera L. v San :wann, 5.15pm. II Div. Kirkop Utd v Msida S.J.

v Cospicua R.

ILLUM FUQ NET FIL-5PM

Kavallieri, rebbie[a tal-kampjonat, fi Sport Extra ie[or se jkun David Azzopardi, il-President talMalta Sports Schools Federation, dwar ilKampjonati ISF tal-crosscountry, li g[andhom isiru f’pajji]na l-;img[a d-die[la.

Dan kollu fil-programm Sport Extra, fejn bi produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli, matul il-programm se jkun hemm ukoll bosta servizzi o[ra u filmati l-aktar marbutin mal-Olimpijadi ta’ Londra 2012.

Wara l-waqfa ta’ ;img[a min[abba l-Elezzjonijiet talKunsilli Lokali, jirritorna lprogramm Sport Extra, fejn fil21 programm ikunu bosta ddixxiplini ttrattati fi programm li g[andu jolqot xejn aktar minn tmien dixxiplini sportivi.

Fil-programm bosta servizzi o[ra, fosthom is-serje “Minn {add sa {add”; dettalji dwar l-a[[ar t[ejjijiet dwar ilLog[ob Olimpiku, kif ukoll [arsa lejn l-edizzjoni 1968 talOlimpijadi tal-Messiku.

GFA Gozo Std – 1 pm. I Div.

Premier. Relegation Pool.

Mosta v Tarxien., 4pm.

Relegation Pool. {amrun v Qormi

MAFA St. Margerita Std – 9.15am. Cospicua D. v Vittoriosa L., 11am. Pietà L.

Kavallieri Rugby Club huma r-rebbie[a tal-kampjonat 2011-2012 tar-Rugby.

Mistiedna fl-istudio, il-captain tat-tim, Nicholai Grech, u lhead coach tal-club, Darren Lamon. Mag[hom se jkun diskuss dak li se[[ filkampjonat b’filmati tal-a[[ar partita tag[hom.

Matul il-programm permezz tal-uffi/jal tal-KMS, Salvino Ellul Bonici, se jing[ata tag[rif dwar ir-regatta tal-31 ta’ Marzu, filwaqt li mistieden

41

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

IASC Tarxien Grd – 8.30am. Inter

BASKETBALL Ta’ Qali – 11.15am. Lig (N). Qormi v Alyssa., 1pm.

Lig (N). Hibernians v Depiro., 2.45 pm. Lig I Div (I). Athleta v Si;;iewi., 4.30 pm. Lig I Div (I). Floriana v Depiro

SPARAR Bidnija – 10am. Breda Cup.

Sparatura Trap.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Il-Marsa – 1.30pm. Il-15-il

laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet.

42

SPORT

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

WATERPOLO – KAMPJONAT TAX-XITWA

Exiles jiksbu l-ewwel reb[a f’partita e//itanti minn Stewart Said 3CX Exiles.........................16 San :iljan G.....................11 (4-2),(5-5),(5-2),(2-2) 3CX Exiles kisbu l-ewwel reb[a meta f’partita e//itanti

g[elbu lil San :iljan :iuseppe’s, 16-11. Din kienet partita mimlija tensjoni, bi]]ew; timijiet jirrispondu g[al kull goal. G[al San :iljan din kienet l-ewwel telfa tal-ista;un wara ]ew; reb[iet. G[al Exiles din kienet prestazzjoni li tqawwi l-moral wara partita tajba, fejn il-kollettiv ta’ Exiles spikka tant li skorjaw disa’ players differenti.

Exiles reb[u l-ewwel sessjoni, 4-2. Huma [adu vanta;; minimu f’partita li mill-bidu tag[ha dehret li se tkun partita bbilan/jata u e//itanti. Sullivan skorja ]ew; goals g[al Exiles. It-tieni sessjoni kienet ibbilan/jata; iddistakk bejn i]-]ew; timijiet baqa’ b’]ew; goals, biex Exiles baqg[u minn fuq, 9-7.

F’din is-sessjoni, il-partita kompliet tisbie[ u ]-]ew; timijiet bdew jirrispondu g[allgoals ta’ xulxin.

Exiles kienu a[jar fit-tielet sessjoni; il-players fit-tim kollu bdew jg[inu lil xulxin u anki irnexxielhom jilqg[u ]ew; penalties, wie[ed minnhom wara li Alan Borg Cole kien tke//a. G[al San :iljan din kienet sessjoni di]astru]a, fejn fallew ]ew; penalties kif ukoll spi//aw is-sessjoni bi ]vanta;; ta’ [ames goals. L-a[[ar sessjoni kienet mimlija tensjoni u minkejja li l-Exiles kellhom vanta;; tajjeb, ir-ri]ultat ma kienx g[adu de/i]. I]da Exiles ]ammew sod biex l-a[[ar sessjoni spi//at f’parità, biex hekk huma kisbu reb[a importanti.

3CX Exiles: A. Borg Cole, J.

Rizzo Naudi (2), K. Rizzo Naudi (2), D. Pace Lupi (1), T. Sullivan (3), P. Paris, J. Spiteri Staines (3), K. Griscti, P. Borg (1), S. Vassallo (1), M. Paris (1), K. Lanzon (2) San :iljan: D. Camilleri, J.C. Cutajar, A. Galea (1), Ka. Galea (1), Ke. Galea (1), K. Dowling (2), A. Bugeja, B. Plumpton, R. Mock, C. Gialanzè, P. Fava (2), C. Martin, M. Pisani (4) Referees: Massimo Angileri, Mario Dalli

Kif Jinsabu

L Sirens 2 Neptunes 2 San :iljan 3 Sliema 3 Marsascala 3 Exiles 3 Valletta 3

R 2 2 2 2

D 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0

T F K Pti 0 28 6 6 0 29 9 6 1 36 26 6 1 33 21 6 2 18 38 3 2 27 32 3 3 12 39 0

Fa/li g[al Sliema

Valletta D.............................3 Sliema M............................18 (0-5),(1-4),(1-5),(1-4)

Wara t-telfa umiljanti kontra Sirens il-;img[a li g[addiet, Sliema rritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu fa/ilment lil Valletta, 18-3. It-tim ta’ Sliema ddomina l-partita millbidu sal-a[[ar, u ma sab l-ebda problema biex jerba[ dan ilkonfront. Valletta g[al darba o[ra [ar;u fuq in-na[a ttelliefa. Huma dehru xi ftit dg[ajfa; fil-fatt, g[al din ilpartita huma kellhom biss g[axar players. G[al Sliema rritorna wara assenza twila John Brownrigg, wara li irkupra minn injury fi spalltu.

Sliema reb[u l-ewwel sessjoni u [adu vanta;; komdu ta’ 5-0, b’John Soler

Azzjoni mil-log[ba Sliema V Valletta

jiskorja ]ew; goals. It-tim ta’ Sliema kompla fejn [alla u fittieni sessjoni da[al jistrie[ 9-1 fil-vanta;;, b’John Soler jispi//a l-aqwa skorer b’7 goals u mbag[ad jiskorja tnejn o[ra.

Il-partita baqg[et na[a wa[da, fejn Sliema iddominaw sussegwentament i]-]ew; sessjonijiet l-o[ra.

Fit-tielet sessjoni, Soler u Rizzo skorjaw darbtejn kull wie[ed biex reb[u l-partita, 18-3. John Soler spi//a l-aqwa skorer b’seba’ goals, filwaqt li John Brownrigg u Michael Rizzo skorjaw tliet goals.

Valletta: D. Abela, K. Mock,

A. Galea (1), M. Asciak, S. Cachia (1), A. Galea, K. Falzon, K. Scicluna, R. Calleja, A. Arrigo (1) Sliema: R. Coleiro, N. Bugelli (1), N. Lubrano, P. Privitera (1), M. Meli (1), J. Soler (7), D. Paolella (1), J. Brownrigg (3), C. Debono, M. Fenech, M. Rizzo (3), E. Meli (1), Z. Scibberas Referees: Stefan Licari, Peter Balzan

It-tieni reb[a g[al Sirens

Marsascala m................... 3 Sirens R........................... 15 (1-1),(1-5),(0-5),(1-4)

Sirens Ritter Sports kisbu ttieni reb[a minn daqstant partiti meta b’mod mill-aktar fa/li g[elbu lil Marsascala meat.com.mt. Il-partita [adet ]volta o[ra wara l-ewwel sessjoni, meta Sirens iddominaw l-avversarji

b’serje ta’ goals, u t-tim ta’ Pierre Borg ma wettaqx reazzjoni. Claudio Spiteri Debarro spi//a l-aqwa skorer tal-partita b’erba’ goals.

Marsascala ;arrbu t-tielet telfa tal-ista;un u wara li g[elbu lil Valletta, 10-4, huma re;g[u tilfu kontra tim iktar ikkwotat minnhom.

L-ewwel sessjoni ntemmet f’parità u wara li Rainier Scerri tefa’ lil Marsascala filvanta;;, Claudio Spiteri Debarro skorja g[al Sirens. Ittim ta’ Joe Caruana Dingli [a l-kontroll tat-tieni sessjoni biex reba[ is-sessjoni u bena vanta;; ta’ erba’ goals. F’din is-sessjoni, Marsascala naqsu milli jwettqu reazzjoni.

Sirens a//ertaw mill-partita fit-tielet sessjoni meta skorjaw [ames darbiet ming[ajr risposta, biex [adu l-kontroll assolut tal-partita. L-a[[ar sessjoni kienet biss formalità g[aliex g[al darba o[ra, Sirens iddominaw is-sessjoni biex telg[u jaqsmu l-ewwel post fil-klassifika.

Marsascala: K. Schembri, M.

Pace, I. Borg, L. Grixti, K. Navarro, C. Mifsud, S. Micallef (1), R. Scerri (2), D. Cassar, M. Fenech, B. Muscat.

Sirens: A. Grech, A. Attard (1), M. Manara (1), V. Bartolo (1), T. Kusztos, A. Sammut, J. Borg (1), D. Cutajar (3), A. Zarb Cousin (2), C. Zammit (1), C. Spiteri Debarro (4), D. Zammit (1), J. Sammut.

Referees: Peter Giordano, Ivan Sciriha

44

SPORT

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Smeir ipo;;i lil Rabat fl-ewwel post minn Christopher Cassar

ST. ANDREW’S ………….0 RABAT A. ………………...1

Goal ta’ Adam Smeir kwarta mit-tmiem kien bi]]ejjed g[al Rabat Ajax biex jeg[lbu lil St. Andrew’s, 1-0, u b’hekk huma telg[u we[idhom fl-ewwel post tal-klassifika. Ir-Rabtin b’hekk g[amlu double fuq St. Andrew’s, meta fl-ewwel round kienu wkoll [ar;u rebbie[a, 1-0.

Ir-reb[a kienet wa[da diffi/li g[al Rabat, bil-goal tag[hom jasal fl-a[jar mumenti ta’ St. Andrew’s. Filfatt, ir-ri]ultat hu xi ftit kiefer mas-Saints min[abba li dawn qasmu l-log[ba g[al [inijiet twal mal-avversarji tag[hom.

Il-log[ba ma kinitx xi wa[da spettakolari u g[al [inijiet twal il-log[ob kien f’nofs il-ground. Rabat kienu xi ftit a[jar fl-ewwel taqsima, i]da fit-tieni wa[da St. Andrew’s kellhom ferm iktar mil-log[ob, fejn Nicky Vella Petroni kellu log[ba verament tajba.

I]da r-Rabtin kienu ferm attenti fid-difi]a u x’[in ;iehom il-mument sabu l-goal de/i]iv. Is-Saints kellhom lil Ribeiro mke//i ftit wara li sofrew il-goal, biex b’hekk kien kwa]i impossibbli li huma jsalvaw xi [a;a minn din il-log[ba.

Wara minuta, /ans tajjeb g[al St Andrews, i]da Valdo Alhinho ma laqatx minn ]ew; passi bog[od. Risposta Rabtija [ames minuti wara, b’azzjoni ta’ Ryan Micallef u pass lejn David Azzopardi, li x-xutt tieg[u kien salvat minn Balzan.

Wara fa]i kwieta, azzjoni tajba ta’ Rabat fit-23 minuta meta Muscat qassam lejn Ryan Micallef, bix-xutt tieg[u

Kif Jinsabu

L R D T F K Pti

Rabat A 16 Melita 16 Pietà H 16 }ejtun C 16 St. Andrews 16 Naxxar L 16 Bir]ebbu;a 17 Lija A 17 Dingli S 16 Vittoriosa S 15 St. Georges 16 St. Patrick 15

11 10 10

9 7 5 6 5 4 3 3 3

2 3 2 3 3 5 2 4 3 6 4 3

3 3 4 4 6 6 9 8 9 6 9 9

21 31 24 22 20 21 25 19

8 35 17 33 14 32 11 30 20 24 25 20 27 20 21 19 11 23 15 17 18 15 12 26 13 12 25 12

jg[addi j[akkek mal-lasta.

Wara din l-azzjoni, Rabat baqg[u xi ftit iktar avventuru]i mill-avversarji, i]da l-azzjonijiet quddiem ilgoalkeeper ta’ St Andrew’s kienu verament ftit.

Is-Saints kienu fjakki flattakk u tista’ tg[id li qatt ma impenjaw lill-goalkeeper Rabti, Mintoff.

L-andament fit-tieni taqsima ftit inbidel, u St. Andrews kellhom azzjoni tajba fit-52 minuta, b’Alhinho jqassam lejn William Camilleri, li lfirst-timer tieg[u g[adda ftit g[oli. Mas-sieg[a log[ob, korner g[al Rabat u daqqa ta’ ras ta’ Cornforth, bil-ballun imur barra.

Nicky Vela Petroni kellu azzjoni tajba fejn qabe] g[add ta’ difensuri, i]da x-xutt tieg[u kien ]baljat. Kwarta mit-tmiem, b[al sajjetta filbnazzi Rabat Ajax marru filvanta;;. Pass ta’ Clifford Gauci lejn ADAM SMEIR, bid-difensuri tas-Saints weqfin g[al offside li ma kienx, il-captain Rabti ikkontrolla tajjeb u mill-vi/in spara fis-saqaf tax-xibka.

Erba’ minuti wara, daqqa ta’ [arta o[ra g[al St. Andrew’s meta tke//a Ribeiro wara li dan ma [alliex lill-goalkeeper Rabti jkompli l-log[ob. Rabat

Caushi ta’ Rabat u Diacono ta’ St. Andrew’s

kienu mal-ewwel se jisfruttaw is-superjorità numerika, b’xutt angolat ta’ David Azzopardi jg[addi ftit barra.

St. Andrew’s – D. Balzan, R. Previ, B. Said, N. Chetcuti,

B. Diacono, F. Alkanua, W. Camilleri (M. Calleja), A. Amato (M. Grima), N. Vella Petroni, G. Ribeiro, V. Alhinho (A. Nakua) Rabat A – S. Mintoff, C.

Schembri, J. Cornforth, J. Caruana, A. Smeir, C. Muscat, V. Caushi (W. Borg), R. Micallef (J. Felice), S. Gauci, D. Azzopardi, C. Gauci.

Referee – Chris Lautier

Bir]ebbu;a ja[sdu lil Zejtun BIR}EBBU:A …………...3 }EJTUN C. ……………….1

Bir]ebbu;a wettqu rimonta mill-aqwa meta skorjaw tliet goals wara li kienu goal minn ta[t, biex taw gambetta lil }ejtun u kisbu tliet punti prezzju]i. }ejtun iddominaw l-ewwel minuti u wara minuta, Casha kellu jsalva b’diffikultà xutt ta’ Gers Delia. Casha kellu jsalva xutt ie[or ta’ Ganchev. }ejtun baqg[u jippressaw u Bir]ebbu;a qatt ma resqu lejn Farrugia. Fis-

16-il minuta, Delia ]marka lil Ganchev, li llobbja fuq Casha, i]da l-ballun spi//a fuq is-saqaf tax-xibka.

L-ewwel tentattiv ta’ Bir]ebbu;a wasal wara l-20 minuta, b’daqqa ta’ ras ta’ Celeste tmur barra, u ftit wara, xutt fjakk ta’ Tanti wasal f’idejn il-goalkeeper Farrugia, li salva fa/ilment.

Fil-25 minuta i]da, Farrugia kellu jsalva b’diffikultà krossshot ferm perikolu] ta’ Marev.

Nistg[u ng[idu li minn hawn

’il quddiem kienu Bir]ebbu;a li kkontrollaw il-log[ba u bdew jattakkaw b’ritmu kontinwu, u }ejtun kellhom jiddefendu, kultant b’paniku wkoll. Fit-32 minuta, Bir]ebbu;a appellaw g[al penalty meta kross ta’ Marev deher ja[bat ma’ id Edward Azzopardi, i]da rreferee [alla kollox g[addej.

Qabel l-intervall, ]ew; /ansijiet g[al }ejtun, l-ewwel

kien Ganchev li kien anti/ipat minn Kenneth Spiteri u ftit wara, Shawn Magro kien ]markat, i]da x-xutt tieg[u kien kompletament ]baljat. E]att qabel it-tisfira ta’ tmiem l-ewwel taqsima re;a’ kien Shaun Magro li wa[du quddiem Casha xe[et inkredibbilment barra.

It-tieni taqsima bdiet b[allewwel wa[da, bi]-}wieten fuq lattakk. Fil-50 minuta Ganchev mill-vi/in laqat sieq il-lasta u mir-rebound ix-xutt ta’ Kenneth Abela kien salvat minn fuq illinja minn Mark Pullicino.

I]da [ames minuti wara, }ejtun marru fil-vanta;; b’azzjoni mibdija minn Gers

Delia, li qassam lejn Kenneth Abela, li kompla lejn KALIN GANCHEV, li b’xutt pre/i] xe[et fir-rokna tax-xibka.

Fit-63 minuta risposta ta’ Bir]ebbu;a b’xutt bomba ta’ Glenn Tanti u save mill-aqwa ta’ Ranier Farrugia, li salva rri]ultat. Tliet minuti wara, xutt ta’ Andrè Farrugia ja[bat manna[a ta’ barra tax-xibka, u minuta wara, Bir]ebbu;a kisbu l-goal tad-draw. Kross pre/i] ta’ Marev lejn RONNIE CELESTE, li da[al tajjeb u birras g[eleb lil Farrugia.

Il-log[ba seret issa ferm missielta, u tnax-il minuta mittmiem, Bir]ebbu;a marru filvanta;; meta Marev qassam lejn MEAD MIFSUD, li b’xutt fil-baxx xe[et fix-xibka. L-istess Mead Mifsud tke//a tmien minuti mit-tmiem meta dabbar it-tieni karta safra g[al da[la kerha fuq Ryan Cauchi.

Tliet minuti mit-tmiem, }ejtun vi/in b’daqqa ta’ ras mill-vi/in ta’ Matthew Borg; i]da fit-88 minuta Bir]ebbu;a g[alqu l-log[ba bit-tielet goal skorjat mill-a[jar plejer, MAREV. Bir]ebbu;a – I. Casha, K. Borg, M. Pullicino, K. Spiteri, M. Gabriel, P. Camilleri (F. Schneider), M. Sciortino, G. Tanti (A. Dalli), B. Marev, M. Mifsud, R. Celeste (K. Muscat). }ejtun C – R. Farrugia, A. Farrugia, M. Borg, C. Magro, E. Azzopardi, L. Micallef (R. Cauchi), N. Filipov, S. Magro (C. Formosa), K. Ganchev, K. Abela, G. Delia (V. Camilleri) Referee – Mario Apap

SPORT

45

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Stoke itellfu l-punti prezzju]i lil Man City Manchester City kienu mi]muma fi draw ta’ 1-1 minn Stoke City fil-Britannia Stadium biex qab]u lil Manchester United f’ras ilklassifika tal-Premiership b’differenza ta’ goals, u meta ]-]ew; rivali eterni g[andhom sebg[in punt kull wie[ed flaktar fa]i delikata talkampjonat.

Madankollu, ir-ri]ultat birra;un jitqies b[ala ]elqa g[al City, li lag[bu log[ba aktar mir-Red Devils, li g[ada jkunu impenjati kontra Fulham f’Old Trafford. Dan g[aliex kull punt mitluf jista’ jiswa qares, spe/jalment meta l-leaders g[ad iridu jikkonfrontaw lil xulxin fidderby ta’ Manchester, ipprogrammat g[at-30 ta’ April u li jista’ jkun de/i]iv g[at-titlu.

Manchester City f’nofs il;img[a kisbu reb[a importanti fuq Chelsea biex naqqsu d-distakk ma’ United g[al punt wie[ed biss; i]da lbiera[ ma irnexxilhomx jo[or;u bit-tliet punti kontra avversarji li huma g[adma iebsa g[al kwalunkwe tim quddiem il-pubbliku tag[hom.

L-ewwel taqsima talkonfront fil-Britannia Stadium intemmet ming[ajr wisq emozzjonijiet, bi]-]ew; timijiet imbag[ad jo[or;u ddeterminati fit-tieni 45 minuta, u bil-Potters ji]blukkaw ir-ri]ultat meta Peter Crouch fajjar “dipper” fenomenali minn barra lkaxxa u sab ir-rokna taxxibka, minkejja t-tentattivi ddisprati ta’ Joe Hart fil-lasta ta’ City.

Minn dak il-[in, Stoke ikkontrollaw ir-reazzjoni fjakka ta’ City, i]da t-tim ta’ Roberto Mancini irnexxielu xorta j;ib id-draw b’xutt millbog[od ta’ Yaya Toure, li [abat ma’ ras id-difensur talPotters, Ryan Shawcross, u qarraq bil-goalkeeper Asmir Begovics.

Stoke imbag[ad [ar;u jfittxu l-goal tar-reb[a, i]da ddifi]a ta’ City ]ammet soda sas-suffara finali ta’ Howard Webb, u g[al ri]ultat li jfisser li United kapa/i jift[u vanta;; ta’ tliet punti fuq is-Citizens jekk kemm-il darba (g[ada) jirnexxilhom jeg[lbu l-isfida tal-Cottagers.

EMIRATES STADIUM:

Arsenal kisbu s-seba’ reb[a konsekuttiva fil-league meta ;abu fix-xejn l-isfida ta’ Aston Villa, li kien rari li kienu fil-partita. Il-Gunners [ar;u fuq l-attakk u ddominaw g[al kollox lillavversarji, bi Kieron GIBBS u Theo WALCOTT jift[u vanta;; doppju sas-26 minuta.

Villa ftit kienu perikolu]i tul il-log[ba, bit-tim ta’ Arsene Wenger jikkontrollaw ir-

ri]ultat sat-tmiem, u b’Mikel ARTETA jissi;;illa r-ri]ultat b’goal ie[or minn free-kick fil-[in mi]jud.

REEBOK STADIUM:

Bolton Wanderers kisbu reb[a prezzju]a ta’ 2-1 fuq Blackburn Rovers biex ]ammew [ajjin it-tamiet li ji]gi//aw mir-relegation u bilmanager Owen Coyle jiddedika dan is-su//ess lillmidfielder Fabrice Muamba, li qed jirkupra mill-attakk talqalb li sofra b[all-biera[ ;img[a fl-impenn tal-FA Cup ma’ Tottenham Hotspur. Leroj g[at-Trotters kien David WHEATER, li skorja darbtejn fi spazju ta’ seba’ minuti, u b’Rovers jiskurjaw konsolazzjoni fit-tieni taqsima minn Steven NZONZI.

STAMFORD BRIDGE:

Tottenham Hotspur ]ammew il-vanta;; ta’ [ames punti fuq Chelsea wara li kisbu ri]ultat ta’ 0-0 mal-istess Blues, li mill-;did iddi]appuntaw filkampjonat. Minkejja ssensiela ri/enti ta’ ri]ultati negattivi, Spurs kienu kmandi assoluti tal-log[ba, b’Gareth Bale jolqot il-lasta u b’Gary Cahill jaqla’ ballun ta’ Emmanuel Adebayor, li kien iddestinat g[al ;ewwa.

Chelsea ma setg[ux jaqbdu art g[al [inijiet twal, i]da resqu vi/in fit-tieni taqsima meta free-kick ta’ Juan Mata stampa mal-mimduda u b’David Luiz ji]balja rrebound.

ANFIELD ROAD:

Kompla l-kalvarju g[al Liverpool, li wara d-disfatta ta’ nofs il-;img[a ma’ Queens Park Rangers, din id-darba spi//aw ibaxxu rashom ma’ Wigan, li b’din ir-reb[a xejn mistennija irnexxielhom jinqalg[u mill-a[[ar post talPremiership. Il-Latics marru fil-vanta;; minn penalty ta’ Shaun MALONEY wara foul fil-kaxxa ta’ Martin Skrtel fuq Victor Moses, bir-Reds i;ibu d-draw mal-ftu[ tat-tieni taqsima meta Luis SUAREZ g[eleb lil Ali Al Habsi fuq pass pre/i] ta’ Steven Gerrard. Minuti wara, Suarez kellu goal im[assar wara li mess il-ballun b’idu, u b’Wigan imbag[ad jo[olqu lgoal de/i]iv mix-xejn meta xutt ta’ James McCarthy [abat ma’ Jamie Carragher u spi//a f’saqajn Gary CALDWELL, li ma ta l-ebda /ans lillgoalkeeper ta’ Liverpool, Pepe Reina.

CARROW ROAD:

Wolves sofrew ir-raba’ telfa konsekuttiva fil-league g[and Norwich biex spi//aw ankrati wa[edhom fl-a[[ar post talPremiership bi 22 punt. It-tim tal-Midlands mar fil-vanta;; fil-25 minuta meta Matt JARVIS ikkonverta l-cross ta’ Michael Kightly, i]da l-

Stoke v Man City 1-1> Taqtig[a g[all-ballun bejn Dean Whitehead ta’ Stoke (xellug) u l-midfielder Spanjol tas-Citizens, David Silva.(Reuters)

Canaries wie;bu minuta wara b’goal ta’ Grant HOLT, u blistess player jiskorja l-goal de/i]iv mill-[dax-il metru sekondi qabel tmiem l-ewwel taqsima. Tard fit-tieni taqsima, Holt intwera l-karta l-[amra, b’Norwich jikkontrollaw l-a[[ar minuti g[al ri]ultat utli ie[or li jtellag[hom fil-[dax-il post tal-klassifika.

STADIUM OF LIGHT:

Sunderland re;g[u tefg[u lil Queens Park Rangers f’ba[ar inkwiet b’reb[a komda ta’ 31, bit-team ta’ Londra jispi//a l-log[ba b’g[axar players wara li Djibril Cisse (eks Sunderland) tke//a g[al foul ikrah fuq Fraizer Campbell.

Nicklas BENDTNER feta[ liskor g[all-Black Cats qabel tmiem l-ewwel taqsima, u b’James McCLEAN u Stephane SESSEGNON jag[lqu kull diskors sas-76 minuta. QPR ma kellhom lebda twe;iba [lief g[all-freekick ta’ Taye TAIWO, li g[eleb lil Simon Mignolet g[axar minuti mit-tmiem.

LIBERTY STADIUM:

Everton pattew xi ftit g[alla[[ar ri]ultati deludenti b’reb[a rari barra minn darhom g[all-ispejje] ta’ Swansea. Is-Swans iddominaw l-ewwel taqsima, i]da kienu t-Toffees li ]blukkaw ir-ri]ultat minn free-kick stupend ta’ Leighton BAINES wara sieg[a log[ob.

Dan il-goal [asad lil Swansea, b’Nikica JELAVIC ja[li ]ew; okka]jonijiet fa/li g[al Everton qabel kiseb il-goal de/i]iv meta ]marka ru[u fuq xog[ol tajjeb tal-midfielder Bel;jan, Marouane Fellaini.

Ri]ultati u klassifi/i Premier League

The Championship

West Brom v Newcastle

Barnsley v Peterborough Burnley v West Ham Coventry v Portsmouth Derby v Crystal Palace Leicester v Hull Middlesboro v Bristol C Millwall v Leeds Utd Notts Forest v Brighton Reading v Blackpool Southampton v Doncaster Watford v Ipswich

Man Utd v Fulham

Birmingham v Cardiff

Arsenal v Aston Villa Bolton v Blackburn Chelsea v Tottenham Liverpool v Wigan Norwich v Wolves Sunderland v QPR Swansea v Everton Stoke v Man City

3-0 2-1 0-0 1-2 2-1 3-1 0-2 1-1

Illum

G[ada

Kif Jinsabu

Man City Man Utd Arsenal Tottenham Chelsea Newcastle Liverpool Sunderland Everton Swansea Norwich Stoke Fulham WBA A. Villa Blackburn Bolton QPR Wigan Wolves

L 30 29 30 30 30 29 30 30 30 30 30 30 29 29 29 30 29 30 30 30

R 22 22 18 16 14 13 11 11 11 10 10 10

9

10

7 7 8 6 5 5

DT 4 4 4 3 4 8 7 7 8 8 8 8 9 10 7 12 7 12 9 11 9 11 8 12 9 11 6 13 12 10 7 16 2 19 7 17 10 15 7 18

F 72 73 61 53 49 41 36 39 30 34 41 29 37 35 31 43 33 33 27 31

League One

Brentford v Rochdale Colchester v Carlisle Huddersfield v Charlton Leyton O v Sheff Wed Oldham v Bournemouth Preston v Bury Scunthorpe v Notts Co Tranmere v Exeter Walsall v Stevenage Wycombe v MK Dons Yeovil v Hartlepool0-1

League Two

Wimbledon v Burton A Bradford v Gillingham Bristol Rov v Southend Cheltenham v Oxford U Crawley v Rotherham Dag & Red v Accrington Hereford v Crewe 0-1 Morecambe v Shrewsbury Northampton v Plymouth Torquay v Port Vale

Illum K 22 27 39 35 34 41 31 34 32 36 47 41 40 38 38 62 58 53 55 65

Pti 70 70 58 55 50 47 42 40 40 39 39 38 36 36 33 28 26 25 25 22

2-0

1-1 1-0 0-1 1-0 1-1 0-0 2-0 1-1 1-1

4-0 2-2 1-0 0-0 3-0 2-1 0-1 0-0 2-1

Kif Jinsabu

L S’hampton 39 Reading 39 West Ham 38 Brighton 39 M’boro 38 Blackpool 39 B’mingham 37 Cardiff 38 Hull 38 Leeds 39 Leicester 38 Derby 39 Watford 39 Crystal p 38 Ipswich 38 Burnley 38 Barnsley 39 P’borough 38 Millwall 39 N. Forest 38 Bristol C 39 Coventry 39 Doncaster 38 Portsmouth 38

R 23 22 19 17 16 16 16 15 16 16 15 16 14 13 15 14 13 12 10

DT 9 7 7 10 127

11 11 139 12 11 11 10 149 10 12 9 14 10 13 7 16 12 13 14 11 6 17 8 16 7 19 8 18 10 19 11 6 21 9 9 21 8 11 20 7 1021 10 10 18

F 72 56 59 48 45 66 59 56 38 59 56 44 46 39 61 50 47 59 44 41 33 35 33 38

Premier Sko//i]

Aberdeen v Inverness CT Dunfermline v St Mirren Hibernian v Dundee Utd Kilmarnock v Motherwell St Johnstone v Hearts

Illum

K 35 34 38 40 42 56 40 49 32 57 48 52 55 35 67 47 62 62 54 59 62 52 63 43

1-0 2-2 2-0 3-2 2-1

1-1 0-1 1-1 3-1 2-0 2-1

Pti 78 73 69 62 61 60 59 59 58 57 55 55 54 53 51 50 46 44 40 39 36 35 31 30

0-1 1-1

0-2 2-0 2-1

Rangers v Celtic

I Div

Ayr v Morton Dundee v Raith Rov Falkirk v Livingston Hamilton v Queen of Sth Partick Thistle v Ross Co

II Div

0-0 1-1

2-5 3-0 0-1

Airdrie Utd v Arbroath 2-0 Brechin v East Fife 1-3 Cowdenbeath v Dumbarton 4-1 Forfar v Stirling 4-3 Stenhousemuir v Albion 1-2

46

SPORT

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

BUNDESLIGA

FORMULA 1

It-tieni pole konsekuttiva g[al Hamilton Bayern inaqqsu d-distakk G[at-tieni ;img[a konsekuttiva, il-McLaren kienu l-iktar velo/i waqt il-provi talkwalifikazzjoni, meta Lewis Hamilton kien liktar velo/i, segwit minn Jenson Button.

Lewis Hamilton g[amel [in ta’ minuta, 36.219-il sekonda fit-track ta’ Sepang. IlBritanniku l-ie[or, Jenson Button, kiseb [in ta’ minuta, 36.368 sekonda.

B’hekk se jer;g[u jkunu ]ew; karozzi McLaren li jibdew mill-ewwel filliera fil-Grand Prix tal-lum. Jekk il-;urnata kienet mill-aqwa g[al McLaren, mhux l-istess jista’ jing[ad g[al Red Bull, li kellhom jikkuntentaw bir-raba’ l-

a[jar [in miksub minn Mark Webber, filwaqt li /-champion tad-dinja, Sebastien Vettel, se jibda mit-tielet filliera meta seta’ biss jikseb is-sitt [in.

G[all-Ferrari, g[al darb’o[ra ri]ultati milliktar negattivi, fejn l-Ispanjol Fernando Alonso kiseb id-disa’ [in u l-Bra]iljan Felipe Massa it12-il [in.

It-tielet l-a[jar [in kien miksub minn Michael Schumacher fuq Mercedes u t-tieni Mercedes ta’ Nico Rosberg kisbet it-tmien l-a[jar [in. {inijiet tajbin g[al Lotus permezz ta’ Kimi Raikkonen, li kiseb il-[ames l-a[jar [in, u minn Romain Grosjaen li kiseb is-seba’ [in.

Bil-leaders, Borussia Dortmund, ikunu impenjati llum barra minn darhom kontra Cologne, Bayern Munich approfittaw biex b’reb[a kontra Hannover issa jinsabu biss ]ew; punti wara Dortmund, anki jekk Dortmund g[andhom log[ba inqas.

Fl-Allianz Arena, Bayern marru fil-vanta;; fis-36 minuta permezz ta’ Toni Kroos, u l-attakkant prolifiku Mario Gomez irdoppja fit-68 minuta. Fl-74 minuta Hannover naqqsu l-iskor permezz ta’ Konan.

Fi Bremen, Werder kienu mil[uqa fl-a[[ar minn Augsberg, li salvaw il-log[ba fit-92 minuta permezz ta’ Varheag. Fuellkrug kienu marru fil-vanta;; fil-61 minuta.

Reb[a prezzju]a g[al Hertha Berlin g[and Mainz, 31, b’goals ta’ Ben-Hatira u

doppjetta ta’ Ramos. Freiburg g[elbu lil Kaiserslautern 2-0, b’goals fl-ewwel kwarta skorjati minn Guede u Makiadi. Borussia Moenchengladbach tilfu f’darhom kontra Hoffenheim minkejja li kienu huma li marru minn fuq b’goal ta’ Reus. I]da Hoffenheim reb[u fl-a[[ar b’goal ta’ Firmino u Vukcevic.

Schalke issa jinsabu fittielet post wara li reb[u 2-0 kontra Bayer Leverkusen b’doppjetta ta’ Jan Klas Huntelaar.

Ri]ultati

Bayern v Hannover Werder v Augsberg Mainz v Hertha Freiburg v K’lautern B. M’bach v Hoffenheim Wolfsburg v Hamburg Schalke v Leverkusen

Illum

2-1

1-1 1-3 2-0 1-2 2-1 2-0

Stuttgart v Nurenberg Cologne v Dortmund

FOOTBALL TALJAN

Ibrahimovic g[al darb’o[ra de/i]iv

Is-sewwieqa li kisbu l-aqwa tliet [inijiet, Lewis Hamilton, Jenson Button u Michael Schumacher

Zlatan Ibrahimovic re;a’ kien il-protagonista ta’ Milan meta skorja doppjetta fit-tieni taqsima biex Milan dawru telfa f’reb[a kontra Roma, ilbiera[, f’San Siro. Issa Milan g[andhom vanta;; ta’ seba’ punti, Juventus fil-qu//ata tas-serie A, u jittamaw li l-ku;ini, Inter, jag[tuhom daqqa t’id illejla fillog[ba f’Turin kontra Juventus.

Il-log[ba ta’ Milan kontra Roma kienet wa[da ferm diffi/li, u wara ftit minuti, Milan komplew ]iedu mal-lista ta’ plejers imwe;;g[in meta tilfu lil Thiago Silva, li se jitlef ukoll ilkonfront mi/-Champions League kontra Barcelona.

Roma lag[bu wa[da milla[jar log[biet, anki jekk Milan kienu sfortunati meta El Shaarawy laqat il-lasta. I]da ftit minuti qabel l-intervall, Roma marru fil-vanta;; permezz ta’ Osvaldo.

Tmien minuti mill-ftu[ tattieni taqsima, xutt ta’ Muntari deher ja[bat ma’ id difensur ta’ Roma, bir-referre jordna lpenalty li minnu Zlatan Ibrahimovic skorja l-21 goal tieg[u tal-ista;un.

Il-log[ba issa saret iktar missielta u Milan re;g[u laqtu llasta permezz ta’ Muntari, biex seba’ minuti mit-tmiem, re;a’ kien Ibrahimovic li skorja l-goal tar-reb[a meta qabbe] il-ballun minn fuq Stekelenburg u anti/ipa lil Kjaer biex kompla lballun g[al ;ewwa bir-ras.

Fil-log[ba l-o[ra Palermo u Udinese temmew fi draw 1-1, b’goal f’kull taqsima. Kien Miccoli li feta[ l-iskor fil-31 minuta, u Torje kiseb id-draw g[all-Friulani sitt minuti minn tmiem il-log[ba.

Zlatan Ibrahimovic

Serie A

Ri]ultati

Milan v Roma Palermo v Udinese Illum Atalanta v Bologna Cesena v Parma Chievo v Siena Genoa v Fiorentina Lazio v Cagliari Napoli v Catania Novara v Lecce Juventus v Inter

2-1 1-1

Sassuolo v Empoli Ascoli v Pescara Brescia v Grosseto Cittadella v Sampdoria Crotone v Albinoleffe Livorno v Modena Nocerina v Verona Torino v Gubbio Varese v Reggina Vicenza v Padova

1-0 3-0 2-1 1-2 5-2 2-2 3-1 6-0 2-0

Serie B

Spanja

Mallorca v Barcelona R. Madrid v R. Sociedad

illum 0-2 5-1

SPORT

47

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

Valletta jift[u tliet punti vanta;; fuq Hibernians minn Simon Farrugia

0

2

BOV PREMIER - CHAMPIONSHIP POOL

SLIEMA W.

VALLETTA (0)

A. Hogg, J. Caruana, S. Borg, I. H. Bonello, A. Muscat, N. Bogdanovic, R. Grech, T. Cilia, Azzopardi, G. Agius, D. Dos Santos, T. Scerri, O. Zongo, W. R. Fenech, R. Galabov, J. Ani, Barbosa, M. Panandetiguiri, R. E. Lattes, C. Frendo, B. Muscat Bajada Sostituzzjonijiet – J. Mifsud Sostituzzjonijiet – A. flok R. Galabov 67min, A. Decesare flok B. Muscat 67min, Cekulajevs flok O. Zongo 60min, N. Jimenez flok D. Dos A. Caligari flok C. Frendo Santos 86min 84min Imwissija – Panandetiguiri (S) Hogg (V) Skurjaw – Cekulajevs 65min, Barbosa 93min (V) Referee – E. Azzopardi il-mument Player tal-Log[ba – Henry Bonello (Sliema W.)

Wara t-telfa ta’ Hibernians kontra B’Kara kien aktar importanti g[al Valletta li jiksbu reb[a kontra Sliema biex jift[u vanta;; ta’ tliet punti fil-qu//ata talklassifika. U dak li g[amlu lBeltin meta b’goal skurjat minn Cekulajevs f’nofs ittieni taqsima u ie[or fil-[in mi]jud g[elbu g[all-ewwel darba lil Sliema dan l-ista;un, meta fi]-]ew; log[biet pre/edenti kienu spi//aw fi draw.

Valletta kellhom lil Effiong, Edmond Agius u Briffa sospi]i, filwaqt li sospi]i wkoll g[al Sliema kien hemm Anicet u Scerri, li tke//ew fl-

a[[ar log[ba. Mifsud, Bezzina u Gatt Baldacchino kienu fuq il-bank – tal-ewwel biss da[al fit-tieni taqsima.

Wara [ames minuti, kienu Sliema li resqu vi/in minn xutt ta’ Ryan Grech, li Hogg salva. U fid-9 minuta, Valletta rrispondew permezz ta’ Gilbert Agius, li qassam lejn Zongo, li min-na[a tieg[u dar ma’ ]ew; difensuri, bix-xutt angolat tieg[u jg[addi barra g[al ftit. Minuta wara, freekick ta’ Lattes ;ie mdawwar minn Hogg f’corner.

Valletta kellhom /ans tajjeb li jift[u l-iskor fis-16-il minuta meta kien Mady li qassam lejn Gilbert Agius,

L-attakkant ta’ Valletta Terence Scerri jimpenja lill-goalkeeper Slimi] Henry Bonello

bix-xutt tal-captain Belti ji;i mdawwar f’corner millgoalkeeper Slimi], Bonello.

U man-nofs sieg[a log[ob re;g[u kien Valletta li heddew il-lasta avversarja meta Agius ]marka lil Scerri, bix-xutt tieg[u ji;i mblukkat fil-[in minn Bonello.

Minuta minn tmiem lewwel taqsima, Valletta kellhom /ans tad-deheb li jift[u l-iskor. Galabov tilef ilpussess bi spejje] ta’ Zongo, bil-Bulgaru jidher i]omm lillattakkant Belti hekk kif da[al

fil-kaxxa. Ir-referee ordna penalty, i]da William Barbosa kellu x-xutt tieg[u salvat f’corner minn Bonello.

Valletta bdew it-tieni taqsima fuq l-attakk, u wara biss minuta kien hemm azzjoni personali ta’ Ryan Fenech, i]da x-xutt angolat tieg[u g[adda ferm g[oli mil-lasta difi]a minn Hogg.

Biex fl-64 minuta, Scerri kellu ]ew; tentattivi imblukkata minn Bonello.

Valletta fet[u l-iskor fil-65 minuta meta Bogdanovic tilef

il-pussess bi spejje] ta’ Dos Santos, bl-attakkant Belti javvanza u jikkonkludi, b’Bonello jsalva u ma j]ommx biex ALEKSANDERS CEKULAJEVS mill-vi/in po;;a l-ballun fix-xibka.

Sat-tmiem, l-azzjonijiet kienu rari biex fil-[in mog[ti ]ejjed, Valletta irduppjaw meta WILLIAM BARBOSA bidel ballun ma’ Gilbert Agius u b’xutt b’sa[[tu g[eleb lil Bonello, fost il-fer[ tal-partitarji Beltin.

B’Kara ja[sdu lil Hibernians u jpaxxu lill-Beltin Hibernians g[amlu pass [a]in meta sfaw meg[luba minn B’Kara, b’dawn tala[[ar ikomplu g[addejjin mill-forma e//ellenti, fejn wara li l-;img[a li g[addiet ]ammew fi draw lil Valletta, din il-;img[a l-vittmi tag[hom kienu Hibernians.

Kienet log[ba li minkejja li Hibernians kienu a[jar millavversarji, kienu B’Kara li [asdu lill-Pawlisti b’goal lejn it-tmiem, biex din kienet ir-raba’ reb[a g[alihom milla[[ar [ames log[biet.

Ri]ultat li l-aktar li ssodisfa kien lil Valletta.

Wara li fir-rounds pre/edenti Hibernians kisbu reb[iet konvin/enti kontra lIstripes bl-iskor ta’ 3-0 u 5-0 rispettivament, din id-darba l-istorja kienet differenti.

B’Kara kienu ming[ajr issospi] Avila-Perez filwaqt li Hibernians kienu ming[ajr laqwa skorer tal-kampjonat, il-Bra]iljan Edison Luis Dos Santos.

Fit-22 minuta kien hemm [arba ta’ Failla minn fuq illinja tax-xellug, bil-cross tieg[u jsib lil Anizoba, b’dan tal-a[[ar jonqos li jikkontrolla meta dam

0

BOV PREMIER - CHAMPIONSHIP POOL

HIBERNIANS

M. Muscat, A. Xuereb, R. Soares, C. Failla, A. Pulis, B. Kristensen, J. Lima, M . Dias, J. Vandelannoite, A. Cohen, P. Anizoba Sostituzzjonijiet – E. Herrera flok P. Anizoba 58min, J. Pearson flok A. Pulis 64min, S. Pisani flok A. Xuereb 84min

1

B’KARA (0)

R. Gauci, R. Pereira, N. Vukanac, J. Santos Silva, S. Bajada, R. Scicluna, P. Fenech, A. Buhagiar, G. Sciberras, J. Zerafa, S. Shodiya-Haruna Sostituzzjonijiet – J.P. Mifsud Triganza flok S. Bajada 69min, R. Muscat flok R. Scicluna 83min, R. Camenzuli flok S.Shodiya-Haruna 90min

Imwissija – Dias, Xuereb, Muscat (H) Shodiya-Haruna (B) Skurjaw – Mifsud Triganza 78min pen. (B) Referee – Alan Mario Sant il-mument Player tal-Log[ba – Jackson Lima (Hibernians)

Andrew Cohen ta’ Hibs jipprote;i l-ballun mill-attakk ta’ Shodiya-Haruna ta’ B’Kara

ja[sibha xi ftit biex b’hekk Hibernians tilfu /ans tajjeb ta’ skor. Biex fit-30 minuta kien Dias li qassam lejn Lima, bil-cross fil-baxx ikun ikklerjat minn Pereira qabel seta’ jil[aq Soares. Bl-a[[ar azzjoni tal-ewwel taqsima tasal g[al darb’o[ra minn

Hibernians meta Lima qassam lejn Failla, bix-xutt angolat tal-midfielder Pawlist ji;i salvat minn Gauci.

L-ewwel parti tat-tieni taqsima kienet nieqsa millazzjonijiet fuq il-lasti rispettivi, u kien biss fil-71

minuta li waslet l-ewwel azzjoni denja meta free-kick ta’ Lima kien salvat b’diffikultà minn Gauci. }ew; minuti wara, Hibernians kellhom goal im[assar b’mod misterju] meta minn corner ta’ Cohen kien Lima li bit-takkuna tefa’ l-ballun fix-xibka, bl-uffi/jal tal-log[ba j[assar dan il-goal g[al xi a//ident li jidher li ra huwa biss.

B’Kara skurjaw dak li kellu jkun il-goal tar-reb[a tnax-il minuta minn tmiem il-log[ba, meta Ryan

Scicluna da[al bil-;irja filkaxxa u dan deher jitwaqqa’ minn Muscat, bir-referee jordna penalty. Mill-[dax-il metru kien is-sostitut JEAN PIERRE MIFSUD TRIGANZA li kkonverta.

L-Istripes ikkontrollaw tajjeb sat-tmiem, b’Hibernians jonqsu li jwettqu reazzjoni denja, blunika azzjoni tasal fil-[in mog[ti ]ejjed meta minn cross ta’ Failla kien Steve Pisani li falla minn quddiem il-lasta meta kkonkluda barra.

48

LOKALI

il-Óadd, 25 ta’ Marzu, 2012

.... SA MA J:IBHA GHARKUPPTEJHA

Partit minn dejjem vi/in . Hemm min forsi [a limpressjoni li l-membri parlamentari tal-Partit Nazzjonalista b’xi mod ing[alqu ;o f’xi fortizza, ‘il bog[od mis-so/jetà. Limpressjoni li xi w[ud [adu, u o[rajn ippruvaw jag[tu, hi li minn issa ’l quddiem se ninbidlu minn kif konna.

Nifhem u napprezza dan, ;ej minn fejn hu ;ej, i]da rrealtà, il-verità hi kompletament differenti. Ftit huma lmembri fil-Kamra min-na[a tag[na li waqfu jg[inu fisso/jetà, li ma baqg[ux jit[alltu mal-poplu, li ma rawx jew ma ppruvawx jisimg[u kemm setg[u. Fuq dan il-pro/ess di;à saru numru ta’ passi ;odda informattivi u di;à ssolvew diversi problemi.

1

. Il-partit tag[na ra kif jista’ jibdel is-so/jetà biex jibniha a[jar milli hi. Wiret kultura ingranata fil-b]onn tal-politika li jqassam u jxerred il-pja/iri. Fi ]mien ie[or, illum tist[i tg[id dan, ridt lil xi Ministru jew Membru Parlamentari biex ikollok il-linja tat-telefon, televi]joni tal-kulur, idda[[al merkanzija biex tkabbar ilkummer/, e//. Il-lista hi 2

twila wisq – dan nafuh sew.

Il-persuni li f’dak il-mument kienu fil-gvern sabu ru[hom fin-ne/essità li kull ma jista’ jkun bi dritt isir bi pja/ir.

Dan illum m’g[adux u tkun daqqa ta’ [arta kbira g[alina lkoll jekk xi partit politiku fil-futur jid[ol lura f’dik iddinja mudlama. . Di;à hemm min qieg[ed jara dan ji]viluppa jekk ilpoplu, fil-libertà tieg[u, jag[]el li jibdel it-tmexxija tal-pajji]. Il-bnedmin nafu li mhux dejjem jirnexxilhom jibdlu sew lilhom infushom.

Sistemi b[al dawn, ba]ati fuq il-pja/iri, fihom it-tentazzjonijiet tag[hom g[ax jassiguraw li persuni jibqg[u jkunu eletti. G[all-kuntrarju, il-Partit Nazzjonalista g[amel dejjem sew li ma qabilx ma’ dan. Anzi, jing[ad x’jing[ad, fl-a[[ar Elezzjoni :enerali dan deher iktar /ar. Il-partit kien penalizzat minn min ma [ax dak li ppretenda li g[andu jie[u u ma vvutax. U[ud bi protesta, o[rajn g[al ra;unijiet varji. {allasna prezz politiku g[assewwa.

3

. Dan i]da ma jfissirx li lpartit m’g[andux id-dmir li 4

jkompli jg[arrex u jifhem dak li g[addej minnu l-pajji].

Drabi persuni f’xi dar, kantuniera, pjazza, [anut, fejn trid, jift[ulek g[ajnejk fuq dak li jkun mistur g[alik. Dan hu pro/ess ne/essarju u salutari g[al min irid jibqa’ jifhem fejn i[abbat il-polz. Wie[ed li ma jistax jin]amm lura milli jsir g[ax inkella dak li jitwieled mill-[idma politika ma jwe;ibx g[as-sewwa u l;ustizzja. Mhux biss, bilmezzi inadegwati u influwenzati ta’ komunikazzjoni, diversi ma jkunux jafu li g[andhom dritt g[al [a;a. Ilma;;orparti tal-pajji] hi wa[da prudenti, li ma tersaqx ’il quddiem u tiddejjaq titlob.

G[alhekk, fuq in-na[a l-o[ra tal-munita, il-Membru Parlamentari jsib lilu nnifsu b[ala mezz u strument ta’ informazzjoni. . Id-djalogu, iddiskussjoni jwasslu g[al skambju ta’ ideat. Parti tifhem lill-o[ra fejn hemm im[u[ preparati g[al dan le]er/izzju. Mhux kull persuna tista’ tasal mieg[u jew tipperswadih. Xi drabi lpo]izzjonijiet ikunu ri;idi, o[rajn impossibbli. Biss, meta l-linja tkun umana u fin5

media•link COMMUNICATIONS

nofs issib komprensjoni, g[arfien ikun hemm. Il-poplu hu mimli b’varjetajiet. Min i[ares lejn il-partiti fil-Gvern u fl-Oppo]izzjoni bl-istess kejl u min le. Nemmen li lpolitika t-tajba g[andha tkun dejjem miftu[a, biss marbuta mhux mal-paroli, mal-propaganda tal-bumbardamenti ta’ messa;;i vojta, imma lejn ilfatti. Partit fil-gvern g[andu d-dmir jikkon/entra fuq ilfatti mhux fuq diskors fierag[. Dan ifisser li jrid iqatta’ iktar [in fil-kalatura fuq din il-[idma. . Kien g[alhekk pass milliktar utli li se[[ matul din il;img[a mill-Kap tal-Partit Lawrence Gonzi u minn Simon Busuttil fil-laqg[at flA}AD. Il-pro/ess li qieg[ed isir ma’ organizzazzjonijiet varji hu utli g[al diversi ra;unijiet. Prin/ipalment biex naraw dak li twettaq milla[[ar manifest elettorali, u ttieni biex inkomplu nibnu fuq dak li hu ;ej. Hu evidenti li lPartit Nazzjonalista qatt ma kien nieqes mill-inizjattivi ;odda, minn ideat li biddlu sso/jetà. Hu jibqa’ partit impenjat g[as-sewwa u li jassigura dejjem iktar li hu qrib il-poplu.

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

6

Id-djalogu u d-diskussjoni jwasslu g[al skambju ta’ ideat