2012_04_15

€ 0.50

www.media.link.com.mt

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

2106

Vu/i o[ra favur l-abort fil-Labour

L-intervista pubblikata b[al-lum ;img[a minn The Sunday Times ma’ Yana Mintoff, bint il-Perit Dom Mintoff, fet[et g[ajnejn [afna nies g[all-fatt li filPartit Laburista da[let vu/i o[ra favur l-introduzzjoni tal-abort f’pajji]na.

F’din l-intervista, Yana Mintoff ma riedet tag[mel l-ebda stqarrija kontra labort tant li sal-lum g[adha ma we;bitx g[al sej[a li g[amlitilha l-g[aqda Gift of Life biex ti//ara kliemha.

Yana Mintoff fl-a[[ar ;img[at in[atret direttament minn Joseph Muscat b[ala delegata spe/jali fil-konferenza ;enerali tal-PL u hi kandidata laburista g[allelezzjoni ;enerali li jmiss.

Kliem Yana Mintoff fl-

Yana Mintoff

intervista jixba[ [afna dak li kien isostni missierha f’diversi diskorsi li g[amel meta kien imexxi lilLabour u fi[ aktar pi] min[abba li b[alissa Joseph Muscat g[addej b’politika biex ji;bed lejh lil dawk mag[rufa b[ala mintoffjani.

Id-dettalji f’pa;na 2

G[odda ;dida biex twassal le[nek lill-PN Fil-Park tas-Salini, il-Qawra, ilbiera[ wara nofsinhar, Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, nieda l-websajt myCHOICE.PN, li qed tkun kunsidrata b[ala l-g[odda l-;dida kif il-Maltin u l-G[awdxin kollha jistg[u jwasslu le[inhom g[and il-PN. Permezz ta’ din il-websajt, il-PN qed jistieden lill-poplu Malti biex jg[idlu x’ja[seb li flimkien g[andu jkompli jsir g[all-;id ta’ pajji]na u, b’hekk, INT ikollok sehem s[i[ fittwettiq tal-politika tal-PN. Id-dettalji f’pa;na 4

Bi kliemu Muscat ida[[al lil Malta fl-inkwiet Dak li g[adda bejn Joseph Muscat, il-Mexxej Laburista u Han Tae Song, l-Ambaxxatur tal-Korea ta’ Fuq g[al Malta waqt laqg[a li saret bil-mo[bi fit-3 ta’ April li g[adda, juri g[al darb’o[ra li bi kliemu l-Mexxej Laburista jista’ jag[mel [sara irreparabbli g[al pajji]na fil-politika barranija tieg[u.

Filwaqt li nhar il-:img[a li g[adda d-dinja kienet mag[quda kontra l-azzjoni tal-Korea ta’ Fuq li tispara

rocket b’missila fl-ispazju, la;enzija tal-a[barijiet Korean News kienet qed tirrapporta li waqt din illaqg[a li saret f’Malta, “Joseph Muscat qal lillAmbaxxatur Korean li pajji]u kellu kull dritt jispara rocket g[ax kull pajji] sovran g[andu d-dritt li jtella’ satellita fl-ispazju”.

Stqarrija fjakka tal-Partit Laburista li suppost kellha ti//ara dak li ng[ad f’dik illaqg[a kompliet tikkomplika l-affarijiet meta qalet li “il-

Partit Laburista jirrispetta lintegrità territorjali talistati”.

Il-Partit Laburista g[andu rekord [a]in [afna firrelazzjonijiet mal-Korea ta’ Fuq billi Alex Sceberras Trigona, li kien l-g[a]la ta’ Muscat g[al Segretarju Internazzjonali tal-PL, fl1982 — meta Mintoff kien Prim Ministru — iffirma ftehim militari sigriet ma’ dan il-pajji] ultra komunista.

Kummentarju f’pa;na 22

Jason ikompli jiddomina fuq Joseph … fis-Super 1 qed isej[ulu ‘IL-KING’ Joseph Muscat… immatur u perikolu]

PA:NA 2

2

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Vu/i o[ra favur l-abort fil-Labour

Kull min b[al-lum ;img[a qara l-intervista li The Sunday Times g[amlet ma’ Yana Mintoff, bint l-eks Prim Ministru Dom Mintoff, ma setax ma josservax li bid-d[ul tag[ha b[ala kandidat g[all-elezzjoni ;enerali li jmiss, kienet qed ti]died vu/i o[ra favur l-abort filPartit Laburista.

Yana Mintoff dan l-a[[ar intg[a]let mill-Mexxej Laburista Joseph Muscat personalment biex tkun delegata spe/jali tieg[u fil-Konferenza Annwali tal-PL li saret fi/-?entru Nazzjonali Laburista u kienet introdotta lid-delegati l-o[ra b’pompa kbira u bi kliem ta’ elo;ju minn uffi/jal g[oli tal-partit.

Fl-intervista tag[ha fis-Sunday Times, bit-titlu Mintoff Yana progressiva, Yana Mintoff, g[alkemm mistoqsija g[al aktar minn darba biex tg[id jekk kinitx taqbel mad-d[ul tal-abort jew le, qag[det iddur u tag[qad b’mod li [afna, bir-ra;un kollu, fehmu li hi favur li l-abort jidda[[al f’Malta. Min hu kontrih jistqarr dan bla tlaqliq.

Tant hu hekk li matul din il-;img[a, wara lpubblikazzjoni ta’ dik l-intervista, l-g[aqda Gift of Life [asset li kellha titlob lil Yana Mintoff tiddikjara pubblikament il-po]izzjoni /ara tag[ha dwar l-abort.

Il-Gift of Life qalet li l-pubbliku g[andu dritt ikun infurmat dwar kif ja[sbuha l-kandidati prospettivi rigward dan is-su;;ett tant sensittiv g[aliex kull Membru Parlamentari g[andu dritt li, jekk u meta jidhirlu, jista’ jressaq private member’s bill dwar din il-materja.

Sa x’[in morna g[all-istampa, ma jidhirx li Yana Mintoff wie;bet g[at-talba tal-Gift of Life u dan seta’ jkompli jsa[[a[ il-fehma ta’ dawk li mill-intervista fehmu li bl-g[a]la ta’ Joseph Muscat li Yana Mintoff tkun delegata spe/jali u kandidata tal-Labour kienet qed ti]died vu/i o[ra favur l-abort fil-Partit Laburista.

Il-po]izzjoni ta’ Yana Mintoff hi, bejn wie[ed u

YANA MINTOFF… vu/i o[ra Mintoffjana u laburista favur l-abort

Yana tkompli fil-passi ta’ Mintoff fuq l-abort ie[or, b[al dik li kien isostni missierha meta kien imexxi lil-Labour. Dan, f’diversi okka]jonijiet kien stqarr li hu jkun dispost jikkunsidra l-po]izzjoni jekk issirlu talba min-nisa Maltin.

F’okka]joni partikulari, il-{amis 15 ta’ Mejju 1980, waqt li kien qed ikellem lin-nisa laburisti, il-Prim Ministru Dom Mintoff kien qal hekk: “Kien hemm [afna li ;ew jo[duli mo[[i li jekk mara toqtol i]-]errieg[a li tkun g[adha kif messet mal[amrija tkun qisek qtilt wie[ed ta’ 64 sena. Jien g[edtilhom biex ji;u jg[iduhom lilkom, in-nisa, g[aliex dawn affarijiet tag[kom. Issa xbajna. Dawn affarijiet tag[kom.

“L-Ingilterra, meta riedu jirran;aw il-li;i dwar labort, tg[idx kemm marru nisa [dejn il-Parlament u tg[idx x’g[amlu g[ax qalu li dawk kienu affarijiet li

}ieda qawwija ta’ anzjani li jaqsmu b’xejn bejn Malta u G[awdex u lura

In-numru ta’ anzjani li qasmu b’xejn bejn Malta u G[awdex u vi/iversa bejn is-sena 2007 u 2011 ]died bi kwa]i 150,000.

Statistika li g[andu f’idejh il-mument turi li fl-2007, kien hemm 81,303 anzjani li u]aw il-Karta Anzjan biex jaqsmu b’xejn bejn i]-]ew; g]ejjer.

Sal-2008, in-numru tela’ g[al 172,3786. Sal-2009, innumru ta’ anzjani li qasmu bejn Malta u G[awdex u lura tela’ g[al 192,121.

Fis-sena 2010 in-numru kompla ji]died g[al 212,663 anzjan u sal-2011 dawn telg[u g[al 230,781.

Bis-sa[[a tal-Karta Anzjan, minbarra l-vja;;i b’xejn bejn Malta u G[awdex u lura provduti mill-Gozo Channel, l-anzjani Maltin u G[awdxin igawdu wkoll minn prezzijiet sostanzjalment ir[as g[as-

JOSEPH MUSCAT… personalment g[a]el lil Yana delegat spe/jali

servizz tat-trasport provdut minn Arriva Malta Illum f’pajji]na g[andna iktar minn 103,000 anzjan li huma intitolati li ju]aw ilKarta Anzjan, inizjattiva li la[qet sew l-iskop tag[ha b[ala mezz prattiku kif lanzjani jibqg[u attivi filkomunità.

Dan flimkien ma’ numru kbir ta’ servizzi o[ra offruti g[all-anzjani mis- Segretarjat Parlamentari g[all-Anzjani u Kura fil-Komunità b[allMeals on Wheels, Handyman Service, Home Help, Respite, ?entri ta’ Matul il-Jum u Night Shelters.

F’dawn l-a[[ar jiem, b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Malti tal-Isport, ]died ukoll ilprogramm SwimFit li jag[ti lopportunità lill-anzjani biex ju]aw ming[ajr [las il-pixxina tal-Università.

jappartjenu lilhom. Inda[lu intom u araw x’inhu la[jar intom.”

Barra Yana Mintoff u missierha hemm o[rajn li tkellmu b’/ertu mod dwar l-abort. Pere]empju Toni Abela, li llum hu Deputy Leader tal-PL, f’artiklu f’gazzetta lokali fl-2003 kien sostna hekk: “I agree with abortion if the life of the mother is in danger, in the case of rape and if it is certain that the unborn foetus will be a severely handicapped child.”

Meta mbag[ad fil-programm Dissett, fi Frar 2010, Toni Abela kien riferit g[al dak li kien kiteb fl-2003 u kien ikkonferma dik il-po]izzjoni, wara kontroversja li kienet qamet, f’ittra lil In-Nazzjon kien qal li minn dak i]-]mien kien bidel fehmtu. I]da, fi stqarrija, il-PN kien sostna li dik kienet biss konvenjenza politika.

B[al Yana Mintoff, Dom Mintoff u Toni Abela hemm o[rajn fil-Labour li tkellmu b’dan il-mod dwar l-abort. Fosthom kien hemm il-ka] ta’ Sharon Ellul Bonici li f’:unju 2009, waqt li kienet kandidata laburista g[all-Parlament Ewropew — b’g[a]la personali ta’ Joseph Muscat — kienet stqarret hekk: “The state should not constrain a woman from terminating her pregnancy.”

Dak i]-]mien il-Partit Laburista kien [eba kemm fela[ lil Sharon Ellul Bonici tant li ma [allihiex tipparte/ipa fi programm televi]iv.

Issa, bid-d[ul ta’ Yana Mintoff fil-qalba tal-PL b[ala delegata spe/jali b’talba diretta ta’ Joseph Muscat, dan is-su;;ett tal-introduzzjoni tal-abort f’pajji]na re;a’ qed jitqanqal sew. Hu mistenni li jkompli jiddomina fil-;img[at li ;ejjin hekk kif lelement mintoffjan fil-PL re;a’ g[olla rasu ;mielu wara li Joseph Muscat [a numru ta’ de/i]jonijiet li b’mod /ar taw sinjal li hu jrid lura dan l-element filpartit minkejja li l-mexxej ta’ qablu, Alfred Sant, kien naqqas [afna l-impatt tal-‘mintoffjani]mu’ fil-Labour.

Jason ikompli jiddomina fuq Joseph Fil-kumpless tas-Super One qed isej[ulu l-KING Wara li Jason Micallef, ilmexxej ta’ One Productions Ltd tal-Partit Laburista reba[ il-kwistjoni li qamet dwar ilprogramm Realtà li kien jitmexxa minn Brian Hansford, din il-gazzetta tista’ ti]vela li issa Jason g[andu g[al kollox f’idejh il-media laburista b’mod li lanqas biss qed jikkalkula lill-Mexxej Laburista Joseph Muscat.

Informazzjoni li g[andha din il-gazzetta turi li hekk kif Jason Micallef qed jirba[ konfront wara ie[or fi kwistjonijiet li qed jinqalg[u ma’ Joseph Muscat, dawk li f’dan il-kumpless huma kunsidrati b[ala ‘il-klikka ta’ Jason’, dawn issa qed jirreferu g[alih b’mod apert b[ala ‘IlKing’ u qed jg[addu rimarki dispre;;jattivi meta jirreferu

g[all-Mexxej Laburista.

Din il-klikka, ftit ftit [adet g[al kollox f’idejha t-tmexxija ta’ dan il-kumpless b’mod li dawk li huma ‘ta’ Joseph’ qed i[ossuhom bla sa[[a u bla influwenza.

Ir-reb[a li Jason wettaq fuq Joseph fil-ka] ta’ Brian Hansford wasslet ukoll biex uffi/jali, deputati, kandidati u kunsillieri laburisti qed jakku]aw apertament lin-nies ta’ Jason li minn issa salelezzjoni m’huma se jag[tu spazju u nifs lil [add jekk ma jkunx leali lejn l-eks Segretarju :enerali Laburista.

Min-na[a l-o[ra dan qed iwassal biex isiru spekulazzjonijiet li jistg[u jissej[u ‘sensazzjonali’ dwar il-futur ta’ Jason Micallef kemm fil-media laburista kif

ukoll fl-ambitu tal-partit.

Il-fatt li t-tim ta’ Jason wasal biex jissa[[a[ daqshekk fil-kumpless tas-Super One fil-Marsa qed iwassal g[al t[assib serju fil-core group ta’ Joseph Muscat li jopera mirraba’ sular ta/-?entru Nazzjonali Laburista fil{amrun fejn tin[aseb u titwettaq il-[idma tal-PL laktar b’rabta ma’ attivitajiet li jsiru minn ]mien g[al ]mien u mal-kampanja elettorali li ;ejja.

Sorsi infurmati [afna filqalba tal-Partit Laburista ]velaw ma’ din il-gazzetta li ma jdumx ma jit[abbar ]vilupp ie[or fis-saga ta’ bejn Joseph u Jason li tkompli turi kemm dan tal-a[[ar [a ssoppravvent u qed jiddomina lil Joseph.

AÓBARIJIET LOKALI

Eluf kbar ta’ nies g[all-video ta]-]ifna This is the night

■ Eluf kbar ta’ persuni ta’ kull età [onqu Pjazza San :or; , fil - Belt Valletta, biex [adu sehem fil-video ta]]ifna ta’ Kurt Calleja g[all-Eurovision.

Il-video ittie[ed ilbiera[ filg[odu fost l-e//itament kbir tal-folla pre]enti, li pparte/ipat bis-s[i[ billi tg[allmet u ]ifnet din i]-]ifna.

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

F’din i]-]ifna [adu sehem ukoll bosta personalitajiet Maltin, kif ukoll it-tim tal-futbol ta’ Birkirkara u g[aqdiet o[rajn.

Il-video li ttie[ed se jkun u]at b[ala parti mill-kampanja ta’ promozzjoni g[al Kurt Calleja u l-kanzunetta tieg[u This is the Night, g[all-festival tal-

3

Eurovision ta’ din is-sena u se jkun imtella’ fuq is-sit elettroniku talEurovision, youtube u social networks ewlenin.

Din i]-]ifna hi kunsidrata b[ala likbar wa[da li qatt saret f’Malta u turi wkoll il-popolarità ta’ dan il-festival filg]ejjer Maltin.

4

tag˙rif

Kun/ert ?elebrattiv. Nhar isSibt 28 ta’ April is-Socjetà Filarmonika Sliema se ttella’ lKun/ert Vokali u Mu]ikali ?elebrattiv g[all-Ewropa flAwditorju Sir Temi Zammit, lUniversità ta’ Malta. Dan ilkun/ert ifakkar id-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea kif ukoll meta fis-sena 2003 il-Banda Sliema kienet pre]entata uffi/jalment bilbandiera tal-Unjoni Ewropea waqt programm mu]ikali fi Brussell. IlBanda Sliema se tkun ta[t iddirezzjoni tas-Surmast Direttur Mro Ronnie Debattista bilparte/ipazzjoni spe/jali talkantant Ludwig Galea u s-sopran Karen Camilleri.

Cold Buffet Lunch. Il-Mission Fund qed torganizza Cold Buffet Lunch nhar il-{add 22 ta’ April fin-12.30 p.m. fil-Magazzino Valletta Waterfront. Prezz: €14 g[all-kbar u €6 g[at-tfal ta[t it12-il sena. (Il-biljett jinkludi lotterija waqt l-attività). ?emplu lil Mission Fund fuq in-numru tattelefon 21413664 jew lil Charles Decelis 21575351 # 99885078. Ilqlig[ kollu minn din is-serata jmur g[all-Missjonijiet.

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

AÓBARIJIET LOKALI

L-Imqabba. L-G[aqda talArmar Santa Marija se torganizza ikla fil-Ka]in tasSo/jetà Santa Marija u Banda Re :or; V nhar il-:img[a 20 ta’ April mit-8 p.m. ’l quddiem. Ilprezz hu ta’ €12 kull persuna.

G[al booking wie[ed jista’ javvi/ina lil xi membru talKumitat jew jid[ol f’www.santamarija.com jew fuq www.facebook.com#santamarija.

Birkirkara. Lejla Maltija li tag[ti bidu g[all-festa f’;ie[ San :u]epp {addiem, nhar is-Sibt 21 ta’ April, Triq Gori Mancini (quddiem il-knisja ta’ San :u]epp {addiem) mis-7.30 p.m. ’il quddiem. Bis-sehem ta’ Glenn Vella, Thea Garrett, Romina Mamo, Malcolm Pisani, Louisanne Tate, il-kor Voca, live band u tant talent ie[or.

L-Imida. Il-parro//a San :u]epp tin[tie; bniet ta’ bejn is-sitt snin u t-13-il sena biex ikun iffurmat kor ;did fi]-]mien li ;ej. Dawk interessati huma mitluba japplikaw fuq formola apposta li tinkiseb mis-sagristija tal-knisja parrokkjali, ming[and il-kappillan jew titni]]el millpa;na tal-Facebook bl-indirizz Parro//a San :u]epp, Msida.

mychoice.pn G[odda ;dida biex

in-nies jikkomunikaw mal-PN “Pass ie[or u g[odda ;dida biex in-nies jikkomunikaw lideat, l-ambizzjonijiet u l-

aspirazzjonijiet tag[hom malPartit Nazzjonalista.” {al Qormi. B[ala parti millKien b’dan il-kliem li lattivitajiet organizzati g[allPrim Ministru u Kap tal-PN, Festival tar-Rebbieg[a, il-Kumitat Donazzjoni ta’ demm. Illum Lawrence Gonzi, feta[ lFesti Esterni flimkien mal-Kunsill il-{add se jsir ;bir ta’ demm Lokali ta’ {al Qormi, qed attività li tat bidu uffi/jali bil-Mobile Blood Donation Unit g[all-websajt il-;dida tal-PN jorganizza wirja b’xog[lijiet talartist Aaron Camilleri Cauchi. Ilminn [dejn il-venda l-qadima wirja, bl-isem Ru[ ta’ Artist, se tal-karozzi tal-linja, Bir]ebbu;a, www.mychoice.pn, li saret ilbiera[ wara nofsinhar filtkun miftu[a fil-knisja ta’ San mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk Fran;isk, Pjazza San Fran;isk, u t[ossok f’sa[[tek u tixtieq Park tas-Salini. se tkun inawgurata g[ada t-Tnejn tag[ti d-demm, ;entilment Lawrence Gonzi qal li lfis-6.30 p.m. mill-President ta’ mitlub tie[u mieg[ek il-karta iskop ta’ din il-websajt hu li Malta George Abela. tal-identità. n-nies ikunu eqreb lejn ilqalba tal-PN, u vi/i versa.

“A[na jimpurtana minnek,” kompla l-PM. “Il-[ti;iet u laspirazzjonijiet tieg[ek huma It-temp ftit imsa[[ab, b’waqtiet xemxin, li jsir pjuttost imsa[[ab, biltag[na.” possibbiltà ta’ ftit xita sa filg[axija. Vi]ibbiltà ;eneralment tajba. Ir-ri[ l-prijorità Lawrence Gonzi qal li l-PN moderat g[al ftit qawwi mil-Lbi/, li jdur min-Nofsinhar. Ba[ar moderat g[al qawwi. Imbatt baxx g[al moderat mill-Punent Majjistru, li jsir baxx ne[[a kull [ajt li kien jifred lil mill-Punent il-Lbi/. L-og[la temperatura 19˚C. Xita f’dawn l-a[[ar 24 Malta mill-kumplament tadsieg[a f’Malta u f’G[awdex 0.5mm. Xita mill-1 ta’ Settembru 637.9mm. dinja b’diversi modi: blIx-xemx titla’ fis-06.32 u tin]el fis-19.33.

Indipendenza li g[amlet lil pajji]na Stat Sovran b[al It-tlug[ tal-Lottu [addie[or, bis-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea li po;;iet lil Malta mal-mejda 26 – 2 – 7 – 48 – 85 tad-de/i]jonijiet bl-istess vu/i ta’ pajji]i o[rajn, u blinvestiment fit-teknolo;ija talinformatika, li ankrat lil Malta f’dinja globalizzata. li jift˙u llum Lawrence Gonzi qal li l-PN VALLETTA> Empire Pharmacy Branch dejjem [adem g[all-kisba tal46, Triq Melita; {AMRUN: Darwin istampa l-kbira – l-IndipenPharmacy, 152 Triq il-Kbira San denza, il-;lieda g[ad-demok:u]epp; {AL QORMI: Pinto

it-temp illum

spiΩeriji

Pharmacy, 43 Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: St. Paul’s Pharmacy, Triq Brared; TAL-PIETA`: Charing Pharmacy, Triq il-Mimosa, G’Mangia; SANT ANDREW: St. Andrew’s Dispensary, Triq il-Qasam, Ta’ l-Ibra;;; TAS-SLIEMA: Harley Pharmacy, 1 Triq Nathalie Poutiatian Tabone; {AL LIJA: St. Michael Pharmacy, Misra[ tatTransfigurazzjoni; MOSTA> St. Mary Pharmacy, 14 Pjazza Rotunda; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy, 504 Triq il-Kbira; SANTA LU?IJA: Maddalena Pharmacy, Shop 2 Binja Tal-Faqqani, Dawret it-Torri; ILBIRGU: Vittoriosa Pharmacy, 9 Triq ilMina l-Kbira; IL-FGURA> Cilia’s Pharmacy, 313 Triq {a]-}abbar; BIR}EBBU:A: Brittania Pharmacy, 5 Triq il-Bajja s-Sabi[a; I}-}URRIEQ : Bronja Pharmacy Sonata’, Triq il-Bronja; SI::IEWI> Menelo Pharmacy, Triq itTabib Nikola Zammit; IR-RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira; VICTORIA: Castle Pharmacy, 2 Misra[ l-Indipendenza; IX-XEWKIJA: St. John’s Pharmacy, 85 Triq lIndipendenza.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Waqt it-tnedija tal-websajt il-;dida tal-PN, li g[aliha attendiet folla sabi[a ta’ ]g[a]ag[ ir;iel, nisa u anzjani

razija u s-s[ubija fl-UE. Wara dawn il-kisbiet, il-pass li jmiss hu li l-PN ja[dem lejn il-milja tal-aspirazzjoni u l-aspettattivi ta’ kul[add.

Hu qal li l-ideat tan-nies huma importanti g[all-PN, li qed jaspira g[al politika open source, fejn l-ideat huma ta’ kul[add u ssir [idma flimkien biex dawn jitwettqu.

Fl-attività, Lawrence Gonzi wie;eb g[al diversi mistoqsijiet min-nies pre]enti, fost o[rajn dwar l-opportunitajiet li toffri tteknolo;ija, li eliminat li]vanta;;i ta/-/okon u linsularità ta’ Malta.

Kien g[alhekk, kompla Lawrence Gonzi, li gvernijiet nazzjonalisti dejjem investew

Muscat b’[effa qed jg[a;;el lejn l-era mintoffjana

Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista, ilbiera[ qal li b[ala xShadow Ministers ewlenin tieg[u, Joseph Muscat g[a]el deputati li kienu ministri fil-gvern ta’ Mintoff.

• Qabbad lil Karmenu Vella, li kien Ministru ewlieni u [abib ta’ Mintoff, jikteb il-programm elettorali tieg[u • Il-Labour ta[t Muscat qed jirrikorri g[all-attakki personali, kif kien isir ta[t Mintoff • Din is-sena Muscat [atar lil Yana Mintoff b[ala delegata spe/jali tieg[u • Muscat talab lil Yana Mintoff tikkontesta l-elezzjoni ;enerali mal-Partit Laburista u din iddikjarat li g[andha ssir diskussjoni dwar l-abort • Fit-3 ta’ April, Muscat g[amel laqg[a sigrieta li fiha ftiehem li jrid isa[[a[ ir-relazzjonijiet tieg[u u tal-Partit Laburista mal-partit tal-Korea ta’ Fuq. U [eba din il-laqg[a.

Il-Partit Nazzjonalista qal li Joseph Muscat g[amel dikjarazzjoniijet fejn iddefenda d-de/i]jonijiet tal-Korea ta’ Fuq li tispara dik li Pyongyang kien qed jg[id li kienet satellita fl-ispazju. Din id-de/i]joni ta’ Muscat ;iet fl-istess jiem meta l-Korea ta’ Fuq kienet kundannata mill-komunità internazzjonali fuq it-testijiet missilisti/i tag[ha.

“Muscat imissu jist[i,” temm il-Partit Nazzjonalista.

fl-edukazzjoni, qatt ma g[alqu skejjel, i]da fet[u o[rajn ;odda u investew biex ledukazzjoni tkompli miexja ’l quddiem.

Il-PM tenna mill-;did li lprijorità tal-Gvern tibqa’ xxog[ol u li jie[u dde/i]jonijiet me[tie;a biex jit[arsu l-impjiegi. Din tala[[ar, [add [lief il-PN ma jiddikjaraha.

Hu rrefera wkoll g[allopportunitajiet kbar li qed jin[olqu fil-qasam tar-ri/erka u l-i]vilupp, kemm fil-qasam tal-bijoteknolo;ija bil-Life Sciences Park, kif ukoll issettur tal-log[ob online fuq computers, tablets, smartphones u consoles.

Il-Gvern Malti jikkundanna l-azzjoni tal-Korea ta’ Fuq Il-Gvern Malti ikkundanna lazzjoni tal-Korea ta’ Fuq, li nhar il-:img[a sparat rocket fl-orbita, u ddiskriviha b[ala ta’ periklu u li tiddestabilizza, waqt li kienet bi ksur ta’ ri]oluzzjoni tal-Kunsill tasSigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti.

Din l-azzjoni, qal il-Gvern Malti, hi ksur /ar tal-obbligi internazzjonali tal-Korea ta’ Fuq kif stipulat firri]oluzzjonijiet 1718 u 1874 tal-Kunsill tas-Sigurtà u li tinjora mhux biss ir-rieda internazzjonal i]da wkoll il[ti;iet tal-poplu Korean.

Ara wkoll pa;ni 22 u 23

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

5

IT-TIFKIRA TAS-70 ANNIVERSARJU MILL-G{OTI TAL-GEORGE CROSS

Malta tkompli tikkonserva l-esperjenza u t[ares ’il quddiem g[all-isfidi tal-;ejjieni Konxja mill-kontribut li tat fit-Tieni Gwerra Dinjia, Malta hi lesta li tikkonserva dik l-esperjenza u t[ares ’il quddiem g[all-isfidi l-;odda li trid tiffa//ja fil-;ejjieni.

Dan sostnieh il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, ilbiera[ filg[axija fil-Furjana, waqt l-inawgurazzjoni tarrestawr tal-Monument f’;ie[ dawk li mietu fi]-]ew; gwerer jiddefendu lil Malta.

L-inawgurazzjoni ta’ dan ilpro;ett, li saret fil-pre]enza tad-Duka ta’ Gloucester, kienet il-qofol ta’ attivitajiet li qed ifakkru s-70 anniversajru mill-g[oti tal-George Cross lill-poplu Malti.

Fid-diskors tieg[u, il-Prim Ministru tkellem dwar ilkontribut li Malta u l-poplu Malti taw fit-Tieni Gwerra Dinjija u l-mod kif din ilgwerra [alliet tifrik fil-bini storiku taz-zona tal-Port ilKbir u tbatija fost mijiet ta’ familji Maltin.

Lawrence Gonzi sostna li lpoplu Malti hu kburi b’dan ilkontribut fil-;lieda g[allibertà, waqt li l-pajji]i barranin li ;;ieldu g[allibertà wkoll jirrikonoxxu limpenn tal-poplu Malti.

Il-Prim Ministru rabat dawn l-avvenimenti mal-futur ta’ Malta u mal-pro;etti li qed isiru fiz-zona tal-Port il-Kbir

biex din jer;a’ jkollha rri]orsi me[tie;a biex ti;;enera l-;id.

Fost dawn, il-Prim Ministru semma r-restawr tat-toroq filBelt, ir-restawr tal-palazzi, tal-funtani, il-breakwater, ilknejjes u l-entraturi tal-ibliet ta’ madwar il-port.

Dan, filwaqt li qed jitwettaq il-pro;ett ta’ Bieb il-Belt, li se jinkludi bini ta’ Parlament u r-ri;enerazzjoni tas-sit tatTeatru Irjal. Dawn u diversi pro;etti o[ra huma mixja fittriq biex fl-2018, Malta tkun il-Belt Kulturali Ewropea.

Il-Prim Ministru sostna li lpro;ett tar-restawr talmonument tal-vittmi ta]-]ew; gwerer hu xog[ol il-Maltin li jfakkar l-img[oddi, i]da li jirriafferma l-pre]ent u j[ares ’il quddiem bil-fidu/ja u bilkura;;.

L-attivitajiet li jfakkru s-70 anniversarju mill-g[oti talGeorge Cross lil Malta kienu wkoll mifruxin fil-Belt, fejn id-Duka ta’ Gloucester, ilPresident ta’ Malta George Abela, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, ilKummissarji G[olja f’Malta g[ar-Renju Unit u l-Awstralja, il-Konslu Onorarju ta’ New Zealand u rappre]entanti ta’ korpi u g[aqdiet ta’ veterani tat-Tieni Gwerra Dinjija po;;ew kuruni tal-fjuri mal-

FOCUS 101

Illum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

— Anali]i tal-gazzetti tal-{add Imexxi> Mistednin>

Ryan Callus Richard Sladden Charlo Bonnici

Monument tal-Qanpiena filBelt.

Din i/-/erimonja inkludiet ukoll servizz reli;ju] u tislima lill-vittmi tat-Tieni Gwerra Dinjija (ritratt fuq lemin).

Wara dan, fil-Barrakka t’Isfel, saret ukoll /erimonja ta’ t[awwil ta’ si;ar biex tfakkar il-:ublew tar-Re;ina Eli]abetta t-Tieni u s-70 sena mill-g[oti tal-George Cross lil Malta (ritratt fuq xellug).

F’din l-okka]joni tkellem id-Duka ta’ Gloucester, li enfasizza l-aspetti po]ittivi tar-relazzjonijiet b’sa[[ithom bejn ir-Renju Unit u Malta.

Id-Duka qal li dawn irrelazzjonijiet komplew jissa[[u tul is-snin, tant li issa ]-]ew; pajji]i qed ja[dmu flimkien b[ala membri talUnjoni Ewropea.

Fost is-setturi li dwarhom i]-]ew; pajji]i tant ja[dmu mill-qrib, hemm is-sa[[a, ilkummer/, it-turi]mu u l-aspett umanitarju, li ntwera bilqawwi fil-kri]i tal-poplu Libjan.

Id-Duka ta’ Gloucester qal li Malta g[andha post spe/jali g[ar-Renju Unit, partikularment g[ar-Re;ina Eli]abetta II, li hi tant qrib ilpoplu Malti.

Fil-Belt ukoll, id-Duka ta’ Gloucester ]ar il-Knisja talVitorja fejn ra r-restawr li qed isir mill-Fondazzjoni Din lArt {elwa.

Hu dar il-Knisja tal-Vitorja u ng[ata informazzjoni dwar il-pro/ess tar-restawr li g[addej fuq dan il-bini, li hu kunsidrat b[ala l-ewwel bini mtella’ mill-Kavallieri ta’ San :wann meta bnew il-belt il;dida.

Ara wkoll pa;ni 22 u 23 ta’ fil-mument

Il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, waqt id-diskors tal-inawgurazzjoni tar-restawr tal-Monument tal-Gwerra fil-Furjana, ilbiera[ filg[axija

6

INTERVISTA

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

7

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Intervista mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi dwar ir-raba’ sena [idma tal-Gvern immexxi minnu

Flimkien no[olqu x-xog[ol g[alik Prim Ministru, Flimkien no[olqu xxog[ol g[alik hi t-tema tar-raba’ sena ta’ [idma ta’ Gvern immexxi minnek. Ixxog[ol jibqa’ fi/-/entru tal-[idma politika tal-Partit Nazzjonalista filGvern. G[aliex^ G[aliex ix-xog[ol jag[ti lill-bniedem iddinjità. G[aliex ix-xog[ol hu l-[ob]na ta’ kuljum tal-familji tag[na. Il-Partit Nazzjonalista dejjem kien il-partit li ;ab ixxog[ol u l-impjiegi. B’aktar xog[ol u xog[ol a[jar titjieb il-kwalità tal-[ajja tieg[ek u tal-familja tieg[ek.

Matul dawn l-erba’ snin ta’ [idma investejna b’mod qawwi biex in[ajru aktar fabbriki u kumpaniji jift[u f’Malta u jo[olqu x-xog[ol g[all-[addiema tag[na.

Ir-ri]ultat ta’ dan kollu kien li f’erba’ snin [loqna 20,000 post tax-xog[ol ;did. Dawn l-impjiegi [dimna g[alihom kuljum.

I]da dan ma naqqas xejn millimportanza kbira li l-Gvern ta, u qed ikompli jag[ti, lill-oqsma tas-sa[[a u ledukazzjoni^

Anzi, ]idna l-investiment f’dawn l-oqsma – g[ax fis-sa[[a u fl-edukazzjoni, il-familji tag[na jxiriqilhom l-a[jar. Filwaqt li komplejna no[olqu x-xog[ol, investejna fledukazzjoni biex it-tfal tag[na jirnexxu lkoll – investejna fi skejjel ;odda u kabbarna l-g[a]la g[a]-]g[a]ag[ b’korsijiet post-sekondarji, biex illum, 73% ta]-]g[a]ag[ li jtemmu l-edukazzjoni obbligatorja jkomplu jistudjaw. }idna u qed inkomplu n]idu s-servizzi fil-qasam tas-sa[[a – g[ax is-sa[[a hi laktar [a;a g[a]i]a li g[andu l-bniedem: qed nag[tu aktar medi/ini b’xejn, inklu]i dawk g[all-kan/er. Qed nibnu /entru ;did g[all-kura tal-kan/er, u g[amilna programm g[all-breast screening; sa issa salvajna l-[ajja ta’ 117-il mara – li huma ommijiet u nanniet – biex ikomplu jgawdu lil uliedhom u n-neputijiet tag[hom.

Aktar ’il quddiem nitkellmu fid-dettall dwar is-sa[[a u l-edukazzjoni. Imma [alli mmur ftit lura minn fejn bdejna – ix-xog[ol. Filwaqt li lil pajji]i o[rajn ixxuttalhom l-investiment kaw]a talkri]i ekonomika u finanzjarja internazzjonali, pajji]na [oloq aktar xog[ol g[all-[addiema. X’kienu lingredjenti ewlenin g[al dan is-su//ess^

L-ewwel nett, poplu bie]el, kapa/i u m[arre;. Il-poplu tag[na hu poplu li kapa/i jiffa//ja sfida u jirba[ha. Il-[addiema tag[na, kif ukoll min i[addem, huma ta’ [ila u r-ri]ultati f’pajji]na huma mertu ta’ dak li g[amilna flimkien.

It-tieni, politika g[aqlija li mxejna biha matul dawn l-erba’ snin ta’ [idma. A[na investejna fil-poplu tag[na – g[ax g[alina n-nies ji;u l-ewwel. Stinkajna g[all-poplu tag[na bil-kura;;, g[aliex g[andna lfidu/ja fil-poplu Malti.

Meta nirrappre]enta lill-poplu Malti u niltaqa’ ma’ mexxejja ta’ pajji]i b’ekonomiji kbar, dawn jibqg[u meraviljati kif din id-daqsxejn ta’ g]ira, b’ekonomija miftu[a, irnexxielha tibqa’ miexja ’l quddiem.

F’erba’ snin [loqna 20,000 post taxxog[ol ;did – it-tieni l-aktar pajji] li kellu ]ieda fir-rata tal-impjiegi fl-Unjoni Ewropea; u g[andna l-[ames l-inqas rata ta’ qg[ad minn fost is-27 pajji]-membru tal-Unjoni Ewropea.

■ F’erba’ snin [loqna 20,000 post tax-xog[ol ;did ■ Importanza massima lis-sa[[a b’investiment kontra l-kan/er ■ Il-Partit Nazzjonalista hu l-partit tal-edukazzjoni bil-fatti ■ Impenn biex il-;id li jin[oloq jin[ass b’mod dirett minn kul[add

Mater Dei. Dan ifisser ]ieda ta’ 11,000 fuq l-Isptar San Luqa.

Dan l-a[[ar, il-professjonisti Maltin qed jag[mlu operazzjonijiet ;odda: ilmissirijiet li jkollhom xi problema fissmig[ qed jer;g[u jisimg[u lil uliedhom u lill-ma[bubin tag[hom min[abba li qed isiru operazzjonijiet ;odda g[al min ibati bil-Parkinsons’ Disease; dak i]]ag[]ug[ li ma kienx jag[mel aktar movimenti, issa beda jer;a’ jimxi.

Hemm l-isfida tal-waiting lists. Iva, imma anki hawn, a[na g[amilna ftehim ma’ sptar privat biex l-operazzjonijiet tal-katarretti jistg[u jsiru hemm, u j[allas kollox il-Gvern. Bejn Awwissu li g[adda u Jannar tal-2012 saru kwa]i 600 operazzjoni fil-privat.

Irreferejt g[al min i[addem. F’erba’ snin, min i[addem ried jimpjega aktar minn 43,400 [addiem, u kienu approvati 130 fabbrika ;dida. G[aliex din ilfidu/ja fl-ekonomija ta’ pajji]na^

Nirreferik g[al qasam ie[or: lEdukazzjoni. Gvern immexxi minnek, kif se jkompli jassigura li wliedna jirnexxu lkoll^

Jien immur iktar minn hekk u ng[id li qabel xejn dan hu /ertifikat ta’ fidu/ja fil[addiema Maltin. A[na pajji] xott g[al kollox mir-ri]orsi naturali, imma g[andna l-aqwa ri]orsa – dik umana. Tfisser li g[andna [addiema m[arr;in u spe/jalizzati f’oqsma li l-investituri – Maltin u barranin – qed ifittxu li jinvestu fihom.

Is-settur marittimu hu wie[ed minnhom – Malta mdawra bil-ba[ar – g[al sekli s[a[ il-ba[ar kien il-mezz tal-g[ajxien tag[na.

98% tal-affarijiet kollha impurtati f’Malta jaslu hawn bil-ba[ar. Dan is-settur i[addem [afna [addiema Maltin.

Qasam ie[or hu dak tas-servizzi finanzjarji – konna a[na li wellidna dan ilqasam – sar illum pilastru importanti g[al pajji]na. Kif hu wkoll dak tat-teknolo;ija tal-informatika. Illum, Malta saret hub ewlenija fil-Mediterran f’dawk li huma servizzi tal-ICT. Dan ifisser aktar xog[ol u xog[ol a[jar g[all-[addiema tag[na – laktar i]-]g[a]ag[.

G[aliex [arisna fit-tul, a[na [loqna lopportunitajiet g[ax-xog[ol, ;ibna lejn pajji]na industriji ;odda u bdejna nid[lu f’setturi li qabel [add ma kien jimma;ina li jistg[u ji;u Malta. A[na dejjem konna konvinti li kapa/i nibqg[u n;ibu lejn Malta industriji ;odda.

Illum f’Malta g[andna kumpaniji kbar li jag[mlu l-manutenzjoni tal-ajruplani f’pajji]na; 1,000 [addiem qed ja[dmu f’din l-industrija ;dida, u aktar ]g[a[ag[ qed jit[arr;u fl-MCAST biex ja[dmu f’dan is-settur.

Il-qasam tan-negozji ]-]g[ar u lmedji hu kru/jali g[all-ekonomija talpajji] – dan il-qasam hu s-sinsla talekonomija tal-pajji]. X’inhu l-impenn tal-Gvern f’dan il-qasam^

Dan hu settur kru/jali biex pajji]na jo[loq aktar xog[ol, ji;;enera aktar attività ekonomika, u jirba[ filkompetizzjoni.

Dan is-settur ji;bor fih g[exieren ta’ eluf ta’ [addiema, minn tal-karozzini sa tat-taxis, mill-[anut tas-souveniers sallukandi, mill-[anut tat-take-away sarristoranti, minn dak il-mastrudaxxa li ja[dem fil-garaxx tieg[u sal-fabbriki talg[amara.

F’erba’ snin ta’ [idma, Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista g[en b’mod

dirett lin-negozji ]-]g[ar u l-medji jkabbru l-business tag[hom u jo[olqu aktar xog[ol. Sa Marzu 2012, aktar minn 1,000 sid ta’ negozju applikaw u [adu l-iskema tal-Gvern, il-MicroInvest, li permezz tag[ha huma qed jinvestu fin-negozju tag[hom jew jimpjegaw [addiema ;odda.

Qed igawdu minn tnaqqis fl-income tax.

Dan it-tnaqqis ila[[aq sa 25,000 ewro g[al kull sid ta’ negozju. B’dawn l-iskemi n[olqu aktar postijet tax-xog[ol g[aliex filwaqt li dawn is-sidien investew aktar, iffrankaw it-taxxa u kabbru n-negozju, ]iedu wkoll l-impjegati. Permezz ta’ skema o[ra, il-MicroCredit, is-sidien tannegozji qed ikunu meg[juna jie[du self mill-bank b’rati vanta;;u]i. Din l-iskema qed tag[ti spinta lis-sidien tan-negozji biex jinvestu aktar.

Jidher /ar li x-xog[ol hu fuq nett tala;enda ta’ Gvern immexxi minnek...

Ix-xog[ol jag[ti lill-bniedem id-dinjità.

Ix-xog[ol hu l-[ob]na ta’ kuljum talfamilji tag[na. Niftakar, aktar kmieni din is-sena konna sejrin g[al djalogu tal-partit f’{al Tarxien, u fit-triq waqqafni [addiem li qalli: “Prim Ministru, jiena Laburist, imma rrid nirringrazzjak g[ax li ma kienx il-Gvern li g[en lill-kumpanija li na[dem fiha meta din kellha diffikultajiet kbar min[abba l-kri]i ekonomika, li kieku llum jiena bla xog[ol.”

G[alija, dak kien mument ta’ sodisfazzjon g[ax jikkonferma kemm meta npo;;u x-xog[ol b[ala prijorità, inkunu qed nag[mlu differenza g[all-a[jar fil-[ajja tal-familji tag[na.

Meta faqqg[et il-kri]i ekonomika, a[na kellna kumpaniji li sabu ru[hom f’diffikultà. Il-Gvern g[en lil dawn ilkumpaniji jibqg[u fuq saqajhom, g[aliex g[alina, ix-xog[ol tal-[addiema ji;i lewwel. A[na salvajna aktar minn 5,000 post tax-xog[ol. B’dan il-mod g[enna 5,000 familja. G[enna ]g[a]ag[, familji bit-tfal, missirijiet u ommijiet.

Inti sodisfatt^

Hu po]ittiv li tara aktar nies jid[lu flimpjieg, li tara aktar nisa jibqg[u flimpjieg u j[allsu anqas taxxa fuq id-d[ul tag[hom bi skema apposta. Hu po]ittiv li salvajna 5,000 post tax-xog[ol.

Dan hu ta’ sodisfazzjon. Imma fadal [afna aktar x’isir. G[alina, anki jekk jifdal [addiem wie[ed biss bla xog[ol, ninkwetaw g[ax dak ikun ifisser familja f’diffikultà.

F’dawn l-erba’ snin ta’ [idma, jien ridt

nara li l-ETC tkompli t[arre; lill[addiema, inklu] lil dawk li jkunu tilfu xog[olhom, biex dawn jit[arr;u u jkollhom l-opportunità jsibu xog[ol alternattiv. Hu g[alhekk li l-Gvern ]ied il-fondi allokati lill-ETC, biex i]jed [addiema jkollhom aktar xog[ol u xog[ol a[jar.

Bejn l-2008 u s-sena li g[addiet, saru aktar minn 3,600 kors ta’ ta[ri;. Aktar minn 41,000 persuna [adu sehem f’dawn il-korsijiet ta’ ta[ri;, u f’G[awdex biss, lETC sabet kwa]i 2,300 opportunità ta’ xog[ol ;did g[all-[addiema G[awdxin, appuntu f’G[awdex stess.

I]da G[awdex jibqa’ j[abbat wi//u ma’ sfidi kbar fejn jid[ol il-qasam taxxog[ol.

Iva. Fattur ewlieni hu l-insularità doppja. G[awdex nistg[u ng[idu li jitqies b[ala g]ira fi g]ira. I]da a[na impenjati li nkomplu no[olqu aktar opportunitajiet tax-xog[ol g[all-G[awdxin f’G[awdex stess.

Jiena semmejt kif fl-a[[ar erba’ snin, ittalbiet g[al impjiegi ;odda f’G[awdex ]diedu kull sena, u kif l-ETC kellha kwa]i 2,300 vakanza f’G[awdex. Is-sena li g[addiet, ng[idu a[na, il-vakanzi f’G[awdex kienu d-doppju ta’ dak li kienu erba’ snin ilu, filwaqt li l-ETC g[amlet mas-700 placement dirett u sabet l-impjieg lil 700 [addiem.

Aktar minn 230 sid ta’ negozju ]g[ir u medju G[awdxi gawdew mill-iskema talGvern, il-MicroInvest. Dawn is-sidien tannegozji qed jinvestu aktar minn ]ew; miljun ewro u qed jing[ataw 1.5 miljun ewro fi tnaqqis fl-income tax. I]da fadal aktar x’isir.

L-impenn tag[na jibqa’ li ninvestu f’G[awdex u no[olqu aktar xog[ol g[allG[awdxin f’G[awdex stess; g[ax g[allPartit Nazzjonalista, G[awdex jibqa’ fi//entru tal-[idma politika tag[na.

“

... it-tnedija tal-websajt il-;dida my.choicepn, il-laqg[at strutturati organizzati minn Simon Busuttil, u l-laqg[at ta’ diskussjoni mal-poplu organizzati minn Paul Borg Olivier, i;ibuna aktar qrib tal-[ti;iet u l-aspirazzjonijiet tan-nies...

Il-qasam tas-sa[[a wkoll ing[ata importanza massima f’dawn l-erba’ snin ta’ [idma. Ninnota li sar investiment qawwi [afna fil-qasam tal-kan/er.

Il-kan/er hu marda kiefra, li sfortunatament tolqot lil [afna familji.

Kwa]i kul[add kellu jew g[andu lil xi [add fil-familja li b’xi mod mess ma’ din il-marda. Il-kan/er i;ib [afna tbatija filpazjent, imma anki g[all-g[e]ie] tieg[u.

A[na, dan nifhmuh.

Hu g[alhekk li qeg[din ninvestu b’sa[[itna kollha f’dan il-qasam. Qed nibnu /entru ;did g[all-kura tal-kan/er, u qed noffru aktar minn 1,300 tip ta’ medi/ina b’xejn, anki kontra l-kan/er – bdew jing[ataw medi/ini b’xejn kontra lkan/er tad-demm, tal-kliewi, tas-sider, u tal-pulmun, fost o[rajn.

Il-kura fil-komunità hi kru/jali.

X’qed jag[mel il-Gvern f’dan irrigward^

Qed in;ibu s-servizz tas-sa[[a aktar qrib in-nies. Illum, il-Gvern qed joffri servizzi lill-pazjenti fil-komunità permezz ta’ tmien /entri tas-sa[[a u ta’ 42 ber;a. Is-sena li g[addiet, it-tobba fi/-

”

/entri tas-sa[[a e]aminaw aktar minn 427,000 persuna. Dan ifisser ]ieda ta’ 130,000 fuq l-2008.

Illum, it-tobba tal-familja – li pajji]na g[andu x-xorti t-tajba li g[andu s-servizz tag[hom – jistg[u jordnaw it-testijiet tad-demm b’xejn g[all-pazjenti tag[hom, anki tal-prostata u tat-tyroide.

Nisimg[u kritika mill-Oppo]izzjoni dwar l-Isptar Mater Dei. X’inhi rreazzjoni tieg[ek dwar dan^

Jiddispja/ini li l-Partit Laburista jipprova jag[mel mill-qasam tas-sa[[a ballun politiku. L-attakk fuq l-Isptar Mater Dei, il-Partit Laburista ilu jag[mlu sa minn qabel beda jinbena – xejn ;did minn dan.

Jien nirrikonoxxi li hemm [afna aktar x’intejbu; imma rrid ng[id li fil-Mater Dei ja[dmu aktar minn 3,700 persuna, li jag[tu minn qalbhom servizz ta’ kwalità g[olja lil kull min ikollu b]onn il-kura.

L-operazzjonijiet fil-Mater Dei qed ji]diedu kull sena g[ax il-Gvern qed jinvesti fir-ri]orsi umani ta’ dan l-isptar.

Il-Gvern qed jinvesti fil-makkinarju u fis-swali tal-operazzjonijiet – fl-2011 saru aktar minn 43,700 operazzjoni fil-

Billi b[alma g[amilna f’dawn l-erba’ snin ta’ [idma, inkomplu ninvestu flaqwa u fl-a[jar g[odda g[all-[olqien tax-xog[ol – l-Edukazzjoni. Il-Partit Nazzjonalista hu l-Partit tal-Edukazzjoni bil-fatti. Konna a[na li wettaqna rivoluzzjoni f’dan il-qasam.

Qed nift[u skola ;dida kull sena: f’Bormla, f’Pembroke, ir-Rabat G[awdex, il-Mosta, u f’Settembru nift[u l-[ames skola ;dida f’{al Qormi.

A[na wettaqna riforma fis-sistema tale]amijiet biex innaqqsu l-istress ]ejjed minn fuq l-istudenti, il-;enituri tag[hom u l-g[alliema. G[aliex a[na rridu li t-tfal u ]-]g[a]ag[ jie[du pja/ir jitg[allmu.

Da[[alna l-computers u l-laptops g[attfal f’kull klassi u g[all-g[alliema.

Da[[alna l-interactive whiteboards, fta[na tmien child-care centres ;odda biex ng[inu lill-;enituri li ja[dmu t-tnejn barra mid-dar. Illum, il-;enituri li jibag[tu t-tfal tag[hom f’child-care centre jing[ataw tnaqqis fl-income tax.

Mill-2012, dan it-tnaqqis mid-d[ul taxxabbli ]died g[al 1,300 ewro.

Investejna fl-Università, fl-MCAST, fl-ITS u fil-Junior College. Illum, 18,600 student u studenta qed jie[du listipendju. Qeg[din nibnu kampus ie[or fl-MCAST biex nilqg[u fih aktar studenti. L-edukazzjoni tat-tfal tag[na tibqa’ g[alina fuq nett tal-[idma tag[na b[ala Gvern.

Il-flus fil-but jag[mlu d-differenza kollha g[all-familji tag[na. Issir lakku]a li l-Gvern qed jo[loq il-;id imma li dan mhux qed jasal g[and kul[add. X’inhi r-reazzjoni tieg[ek dwar dan^

A[na impenjati, aktar minn qatt qabel, li naraw li l-;id li qed no[olqu b[ala pajji] jin[ass b’mod dirett minn kul[add.

G[amilna [afna f’dawn l-erba’ snin ta’ [idma biex naraw li aktar familji jibqag[lhom aktar flus fil-but. Naqqasna t-taxxa fuq id-d[ul u diversi taxxi o[rajn.

Fl-2009, g[at-tielet sena konsekuttiva, naqqasna l-income tax g[al kul[add. Fl2012 tnaqqset l-income tax g[al 55,000 ;enitur li g[adhom qed irabbu t-tfal.

Kien esti] it-tnaqqis fl-income tax g[allommijiet li jirritornaw fid-dinja taxxog[ol – medja ta’ 2,800 omm fis-sena

qed igawdu minn dan it-tnaqqis flincome tax.

Naqqasna l-income tax g[all-;enituri li jibag[tu t-tfal fi skejjel privati. Naqqasna l-income tax g[an-negozji ]-]g[ar u lmedji. Naqqasna l-income tax g[allanzjani li jg[ixu f’dar tal-azjani privata, u lil dawk li jg[ixu b’mod indipendenti tajniehom allowance ;dida ta’ 300 ewro fis-sena.

Dawk l-anzjani li jixtiequ jibqg[u ja[dmu wara li jie[du l-pensjoni jistg[u jag[mlu dan ming[ajr ma jitilfu xejn mill-pensjoni u jie[du l-paga. Ne[[ejna d-departure tax, li kienet tfisser taxxa ta’ 23 ewro kull darba li wie[ed isiefer.

Ne[[ejna l-li/enzja tat-TV u ma hemm ebda VAT fuq il-medi/ini u fuq l-ikel.

Po;;ejna aktar flus fil-bwiet tan-nies.

Imma a[na impenjati li nag[mlu aktar.

Matul dawn l-erba’ snin, lOppo]izzjoni Laburista g[amlet [ilitiha biex tfixkel lill-Gvern...

Sfortunatament rajna Oppo]izzjoni li minflok warrbet l-interess parti;jan u po;;iet dak tal-familji qabel kull interess ie[or, g[amlet [ilitha biex tfixkel. Rajna oppo]izzjoni mmexxija minn Joseph Muscat, li hu aktar interessat li jirba[ ilpoter milli jg[id x’inhuma l-proposti tieg[u dwar l-oqsma l-aktar importanti g[all-familji tag[na: ix-xog[ol, ledukazzjoni, is-sa[[a.

Rajna lil Dottor Muscat jie[u de/i]jonijiet []iena, darba wara l-o[ra, u li minnhom ibatu l-familji. G[andi f’mo[[i l-Mosta, fejn Dottor Muscat ma g[amel xejn, g[al erba’ snin s[a[, quddiem it-tmexxija [a]ina ta’ kunsill immexxi mill-partit laburista; [alla lillfamilji Mostin ibatu. X’irresponsabbiltà!

Matul dawn l-erba’ snin, a[na konna mo[[na kif se nsalvaw l-impjiegi tal[addiema u no[olqu aktar xog[ol – Muscat kien mo[[u biss kif se jfixkel min[abba l-g[atx li g[andu g[all-poter.

Ilbiera[, inti nidejt websajt ;dida, mychoice.pn. G[edt li din hi mezz ie[or kif il-Partit Nazzjonalista jisma’ lin-nies.

Ilbiera[ [adt pja/ir inniedi dan is-sit il;did u kelli diskussjoni tajba [afna ma’ grupp ta’ ]g[a]ag[ – imma anki mhux ]g[a]ag[ – dwar dan is-sit u kif il-Partit Nazzjonalista jrid ikun dejjem aktar qrib in-nies. Dan is-sit hu g[odda o[ra ta’ komunikazzjoni biex il-partit ikun dejjem aktar qrib in-nies.

Ma’ dan g[andna e]er/izzju ie[or g[addej: laqg[at strutturati li qed nie[u sehem fihom jiena, organizzati minn Simon Busuttil, fejn qed niltaqg[u ma’ sezzjonijiet tal-poplu tag[na u nisimg[u ming[andhom x’inhuma l-[ti;iet u laspirazzjonijiet tag[hom. Dan qed isir flistess waqt li se jkunu qed isiru laqg[at o[ra ta’ diskussjoni mal-poplu li responsabbli g[alihom jien inkarigajt lisSegretarju :enerali tal-PN, Paul Borg Olivier.

A[na rridu nkunu aktar qrib il-[iti;iet u l-aspirazzjonijiet tan-nies. G[alina, ilfamilji ji;u l-ewwel. A[na g[andna fidu/ja s[i[a fil-familji u fil-[addiema tag[na. Il-messa;; tag[na hu: Flimkien

se nkomplu no[olqu aktar xog[ol g[alik u g[al uliedek.

8

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Angele flimkien ma’ binha Daniel

INTERVISTA

ANGELE GIULIANO - President tal-Foundation for Woman Entrepreneurs (Malta)

I’ll live while I’m alive and sleep when I’m dead minn Doris Azzopardi ................................................ doris.azzopardit@media.link.com.mt

Dan hu l-motto ta’ [ajjitha. Kliem mislut mid-diska ta’ Bon Jovi. Dan jispjega sewwa l-karattru ta’ Angele li, kif jg[id il-Malti, m’g[andhiex kwiet g[ax ittemm pro;ett u tibda ie[or ming[ajr waqfa. Hi l-President tal-Foundation for Woman Entrepreneurs (Malta) u direttur mani;erjali tal-kumpanija li tispe/jalizza fl-IT li waqqfet hi stess, AcrossLimits. Angele Giuliano hi mara mimlija entu]ja]mu lejn il-[ajja u simbolu [aj ta’ xi tfisser li tkun intraprenditri/i. {admet biex waqqfet dak li dejjem emmnet fih u biex tkun ta’ g[ajnuna g[al nisa o[ra li f’[ajjithom jixtiequ jag[mlu pass lil hinn.

Biex in-nisa ma jieqfu qatt jitg[allmu u jakkwistaw kapa/itajiet ;odda u biex ikunu konxji li hemm min jista’ jg[inhom u jiggwidahom fil-[olma i]da aktar minn hekk, fittwettiq tal-[olma tag[hom – dik li jwaqqfu l-intrapri]a tag[hom.

Dan barra li waqqfet il-kumpanija tal-IT tag[ha li kompliet tespandi u barra li hi omm e//ezzjonali g[at-tifel tag[ha Daniel, li llum g[andu disa’ snin.

Fl-uffi//ju vjola tag[ha (il-lewn favorit tag[ha) iltqajt ma’ Angele biex skoprejt aktar dwarha u dwar [idmietha, in-negozju tag[ha u l-[idma tal-fondazzjoni b’risq in-nisa li jixtiequ jibdew in-negozju tag[hom.

Angele hi l-i]g[ar fost tlett ibniet u hemm differenza ta’ tmien snin bejnha u o[tha ta’ qabilha. Twieldet u trabbiet il{amrun. Xtrat id-dar tag[ha l{amrun u anke l-uffi//ju.

Missierha kien ja[dem marRediffusion, Xandir Malta u, wara, il-PBS. Ommha kienet

g[alliema i]da kellha tirtira meta ]]ew;et.

“Kelli tfulija bellezza. Ma na[sibx li xi [add jista’ jkollu tfulija a[jar milli kelli jien. Ma kontx ni;;ieled ma’ [uti jew mal-;enituri tieg[i, lanqas meta kont fl-età taladolexxenza. Meta kont nisma’ lil s[abi jirrakkontaw, ma kontx nifhem.

“Ma’ missieri u ommi [afna drabi konna niddiskutu laffarijiet u qatt ma kienu jimponu. Jekk jirnexxili nikkonvin/ihom jien, tg[addi tieg[i, jew inkella bil-kontra.”

Fi tfulitha ma tantx setg[et to[lom li fil-futur tag[mel dak li effettivament g[amlet g[ax Angele spe/jalizzat fil-qasam tal-IT, su;;ett li fi tfulitha f’Malta konna g[adna ma smajniex bih, wisq anqas konna nafu dwar pro;etti tal-

Angele waqt wa[da mil-laqg[at tag[ha tal-fondazzjoni g[an-nisa imprendituri

Unjoni Ewropea f’dan irrigward.

“Kont dejjem ng[id li rrid insir g[alliema, illum jien lecturer l-Università u g[alhekk wettaqt il-[olma ta’ tfuliti wkoll. Barra minn hekk, anke fil-qasam tal-IT nag[mlu [afna pro;etti fuq l-E learning. Il-pro;etti li nag[mlu llum, sew b[ala fondazzjoni kif ukoll b[ala AcrossLimits, g[andhom /ertu element ta’ edukazzjoni. Nemmen [afna li g[andek tinvesti biex teduka.”

Intant, Angele da[let lUniversità fl-1993, u dak i]-

]mien l-IT kien g[adu fil-bidu tieg[u f’pajji]na. Biss, Angele ta’ g[axar snin kellha l-ewwel kompjuter – il-famu] Amstrad. G[all-bidu kienet tilg[ab fuqu i]da ma damitx ma bdiet tixtri l-faxxikli li kienu jg[allmuk tipprogramma, b’mod ba]iku.

L-IT abbinatu mal-business tag[ha. Hi tg[id li hi tista’ tg[allem lil dak li jkun jipprogramma i]da personalment hi tiddejjaq tipprogramma. Hi ffukata aktar fuq id-disinn talprogramm – il-kun/ett tal-

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew programm. Kreattiva prattikament, u temmen flg[odda tal-IT. Tant hu hekk li millkumpanija AcrossLimits hi welldet kumpanija o[ra – Cogknow. Din il-kumpanija ta[seb biex to[ro; soluzzjonijiet permezz tal-IT g[al persuni li huma morda blAlzimer u d-dimenzja.

“Din is-sistema ma nbig[uhiex hawn Malta. Qed nippruvaw inbig[uha lIngilterra u l-I]vezja. Din ta[seb biex persuni li g[adhom fl-istadju bikri tad-dimenzja jin]ammu kemm jista’ jkun indipendenti. Tg[in lilhom u tg[in lill-qraba tag[hom.

Wie[ed irid jiftakar li barra minn Malta mhux kul[add g[andu xi qraba wara lkantuniera. B’din is-sistema li hi mag[mula minn sensors u touch screens wie[ed ikun jista’ fa/ilment i]omm kuntatt mal-qraba tieg[u. Dawn imbag[ad ikunu jafu ftit jew wisq x’inhuma jag[mlu u jfakkruhom f’affarijiet ba]i/i b[all-[in tal-ikel jew il-[in ta’ xi medi/ina permezz ta’ programmi apposta.”

Angele kompliet tg[idli li dan beda b[ala pro;ett ta’ ri/erka tal-Unjoni Ewropea, imbag[ad hi flimkien ma’ xi kollegi o[ra li kienu fuq ilpro;ett, idde/idew li je[duh pass lil hinn u jag[mluh kummer/jali.

“Jien l-IT in[obb nu]ah g[al skopijiet so/jali. Ikunx edukazzjoni jew sa[[a, limportanti li jkun ta’ siwi.”

Angele kienet ]g[ira [afna meta bdiet in-negozju tag[ha u tg[id li forsi kienet ]g[ira [afna biex tinteba[ g[al xiex die[la. Bdiet bl-ewwel negozju tag[ha ta’ 21 sena meta kienet g[adha fl-a[[ar sena talUniversità.

“Ma sibthiex diffi/li biex nibda i]da aktar biex inkompli nkabbar in-negozju. Il-fatt li jien mara ma g[amel l-ebda differenza. Jien persuna li ma noqg[odx f’rokna neqred li m’iniex se nasal g[ax mara i]da nxammar il-kmiem u na[dem biex nasal. Ma naqbilx ma’ dawk li jostakolaw lilhom infushom g[ax jibku xortihom li twieldu nisa.”

Qabel il-kumpanija AcrossLimits Angele fet[et xi [ames kumpaniji o[ra li jew bieg[ethom jew inkella g[alqithom sakemm kif tg[id hi, sabet il-formula ;usta.

“Issa ili g[axar snin u lkumpanija kibret i]da sa /ertu punt tibda tistaqsi – kemm se tikber? Jekk nikber i]]ejjed se jirnexxili nibqa’ mmexxi kollox wa[di. Veru li g[andi limpjegati i]da fejn se no[loq bilan/? Jekk ma tikbirx, tista;na, i]da kemm?” g[al pa;na 9

INTERVISTA

9

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

G[ajnuna prattika g[an-nisa li jridu jift[u n-negozju tag[hom minn pa;na 8

Id-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea kien determinanti g[al Angele li minn meta Malta kienet kandidata, kienet tipparte/ipa fil-pro;etti.

“Kieku Malta g[a]let ‘le’ fir-referendum, di;à kelli pjan B. Kont nifta[ il-kumpanija tieg[i l-Italja pere]empju, u nkompli nipparte/ipa minn hemm.”

Angele i]da ma fet[itx innegozju tag[ha u waqfet hemm. Fl-2002 hi waqqfet ilFondazzjoni Women Entrepreneurs. F’dawn l-a[[ar sitt snin, i]da, il-fondazzjoni [adet spinta sewwa ’l quddiem.

“Li nag[mlu a[na hu li ng[inu lil dawk in-nisa li jkunu jixtiequ jibdew innegozju tag[hom. Ma ng[inux lil dawk in-nisa di;à stabbiliti fin-negozju tag[hom g[ax huma di;à g[andhom lg[ajnuna tal-MAWB (Malta Association Women in Business). A[na nikkollaboraw mag[hom ukoll.”

Angele hawn qaltli dwar pro;ett li qed ta[dem fuqu attwalment bl-isem ta’ FE.MALE. Dan il-pro;ett jg[in permezz ta’ mentoring lil nisa li jixtiequ jibdew i]da j[ossuhom li g[andhom ]vanta;; doppju. Forsi jkunu single mothers jew ikunu ilhom g[al perjodu twil ming[ajr xog[ol jew emigranti jew ;ejjin minn minoranza etnika.

Mentoring

“Il-metodolo;ija hi li lil dawn in-nisa, li huma grupp ta’ [amsa, inlaqqg[uhom f’dan i/-/irku ta’ mentoring u flimkien mieg[i nitkellmu u nissapportjaw lil xulxin. Jien min-na[a tieg[i nitkellem dwar l-esperjenza tieg[i u hemm /ertu ammont ta’ e]er/izzji li rridu nag[mlu. Hu kors ta’ tlieta jew erba’ xhur.

Nag[tuhom file bir-ri]orsi u le]er/izzji u nibba]aw fuq soft skills. Aktar milli ji;u biex ng[allimhom kif jag[mlu business plan, ng[allimhom kif jinnetwerkjaw, kif jippre]entaw lilhom infushom, kif ma jist[ux, kif jitolbu pagament g[al li jag[mlu.”

Angele issostni li ;ieli marru g[andha nisa li jg[idulha li huma jag[tu xi tip ta’ servizz i]da jist[u jitolbu pagament meta dan hu sempli/i dritt tag[hom. Hemm pro;etti o[rajn b[al woman technology entrepreneurs.

“Niffukaw fuq materjal ta’ lezzjonijiet li mara tista’ tie[u minn fuq l-internet biex titg[allem aktar kif itteknoli;ija tista’ tg[inha finnegozju tag[ha. Hemm imbag[ad pro;ett ie[or li hu Malti biss fejn il-fondazzjoni

hi l-koordinatri/i. {ames organizzazzjonijiet li ja[dmu man-nisa: a[na, l- NCW (ilKunsill Nazzjonali tan-Nisa) lMAWB, l-MBB (Malta Business Bureau) u r-Reach Beyond Foundation. Dan ilpro;ett jismu AMIE. “Li g[amilna hu li g[a]ilna g[axar nisa imprendituri li huma ambaxxaturi fil-qasam tag[hom u mag[hom immorru nduru fl-iskejjel, fil-kunsilli lokali jew f’postijiet o[ra fejn nistg[u niltaqg[u ma’ nisa jew tfajliet ]g[ar u ng[idulhom bil-possibbiltà li wie[ed filkarriera tieg[u jista’ jifta[ innegozju tieg[u. Din hi possibbiltà li ftit tissemma.”

Edukazzjoni imprenditri/i

Angele issostni li tista’ tkun mara tad-dar. Xi kultant wie[ed ikollu b]onn dak lempowerment, dik limbuttatura li turik li hu possibbli. Hemm nisa li g[alihom l-fatt li huma mara j[alluh ikun ta’ deterrent. Hu proprju dan li a[na nissieltu.

Trid tg[in ru[ek biex Alla jg[inek. Ma tridx tu]a l-isku]a li int mara biex tibqa’ lura. Lg[ajnuna hemm qieg[da u lpossibbiltajiet ukoll. Minkejja kollox, ir-rata ta’ nisa finnegozju f’Malta hu konsiderevolment baxx meta mqabbel ma’ pajji]i o[ra Ewropej. L-istess jista’ jing[ad g[all-g[add ta’ nisa li ja[dmu.

“Dejjem g[addejjin bilpro;etti u dejjem nikkreaw o[rajn ;odda. A[na, barra li na[dmu fuq ba]i lokali, qed nippruvaw no[olqu sistema ta’ networking ma’ nisa li g[andhom in-negozju filMediterran – il-Lebanon, ilMarokk u pajji]i fin-na[a talEwropa. L-iskop hu li issa mhux biss ng[inu lin-nisa jift[u n-negozju tag[hom i]da jikbru anke lil hinn minn xtutna g[aliex mhux bi]]ejjed li tifta[ in-negozju i]da jekk ma tikbirx, tmut.”

Fir-rigward tan-negozju tag[ha, b[alissa lAcrossLimits, hi ffukata fuq pro;etti ta’ E learning b’konnessjoni max-xjenza. Liskop hu li aktar adolexxenti jit[ajru jag[]lu su;;ett xjentifi/i billi jkollhom programm attraenti.

“Qed nimbuttaw [afna dak li a[na nsej[ulu IBSE (inquiry based science education). Dan ifisser li l-istudenti jkunu qed jiskopru huma dwar su;;ett partikolari, jag[mlu lesperimenti huma.

“L-g[alliema tag[tihom ilmaterjal u huma jelaboraw issu;;ett bir-ri/erka. G[andna programm g[addej jismu Establish (promoting fun

science teaching). Is-sena li g[addiet tellajna grupp ta’ g[axar g[alliema Dublin fejn g[amlu kors ta’ ;img[a biex jitg[allmu dan il-metodu ;did ta’ tag[lim. Se jer;g[u jitilg[u din is-sena. L-ewwel ma tridx tg[allem lit-tfal i]da lillg[alliema ovvjament.”

Angele qaltli wkoll fuq pro;ett ie[or immirat g[at-tfal awtisti/i bl-isem ta’ Michelangelo. Pro;ett ta’ ri/erka li jinvolvi tip ta’ beritta li fiha sensors li waqt li t-tfal ]g[ar ta’ erba’ snin jew [amsa jkunu qed jilag[bu biha f’rashom, u din tkun ming[ajr wires, it-tabib ikun jaf x’qed jistimulahom. Forsi jekk tifel jilg[ab b’ballun mo[[u jkun stimulat aktar milli jekk ikun qed jilg[ab bil-blocks pere]empju. Kull tifel u tifla bl-awti]mu huma differenti.

“Il-pro;ett beda f’Ottubru li g[adda u hu mifrux fuq medda ta’ tliet snin. A[na mhux qed nag[mlu l-bi//a tar-ri/erka medika g[ax mhix fil-kamp tag[na, i]da qed ng[inu biex in]idu l-g[arfien, qed nie[du [sieb il-websajt tal-pro;ett u g[adna kif ;ejjin lura minn laqg[a f’Belfast.”

Angele mhix xog[ol biss.

G[andha lil Daniel, tifel ta’ disa’ snin li hu l-mimmi ta’ g[ajnejha. Kull fejn tista’ ssiefru mag[ha u minkejja li ;ieli jkollha tfallilu l-iskola, g[andha [afna sapport millg[alliema li jibag[tulu lhomework biex jibqa’ ja[dem online.

Kumpann tajjeb

“I[obb jara pajji]i ;odda u jivvja;;a mieg[i. Ovvjament i[obb [afna l-kompjuters u sa /ertu punt hu kumpann tajjeb.

Darba konna qeg[din flajruport ta’ Fiumicino, Ruma, u kien hemm kju enormi. Kif wasalna biex ng[addu qalulna li konna fi kju [a]in. In-nervi bdew telg[in g[ax kont qed nib]a’ li se nitilfu l-ajruplan.

Dar lejja t-tifel u qalli, “Mum, don’t stress, tinkwetax – mhux nivvja;;aw qeg[din, dawn laffarijiet ji;ru.” Is-serenità tieg[u kkalmatni. Hu tifel bright [afna.”

Insomma, wara madwar nofs sieg[a nparlaw dwar ittfal, argument li hu g[al qalbi [afna u anke g[al qalb Angele, qbadt triqti lura lejn luffi//ju b’konvinzjoni li minkejja li g[amilt [in konsiderevoli fl-uffi//ju ta’ Angele, skoprejt biss frazzjoni minn dak li tag[mel.

Mhux cliché li ng[id li Angele hi mara intraprendenti, mara li taf xi trid u ta[dem g[alih. Mara li g[arfet ilpotenzjal fil-fatt li hi mara u u]atu biex bih tg[in nisa o[ra jag[mlu l-istess.

Angele Giuliano

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Angele...

Ktieb favorit: Jog[;obni [afna l-kitieb Gusper Ffored, novelli dwar ditektiv bl-isem ta’ Thursday Next li tg[ix fiddinja tal-kotba u ssolvihom hemm.

Film favorit: Laqatni The Iron Lady i]da rajt [afna drabi Gone with the Wind.

Mu]ika favorita: Mu]ika Taljana tas-snin 60 u 70 g[ax kont nisma’ r-Rediffusion is-Sibt waranofsinhar min[abba li l-mamà kienet t[obbhom [afna. Imbag[ad hemm il-Queen u d-Duran Duran, u meta ;ew Malta kont fit-tielet filliera quddiem Simon le Bon. Lewn favorit: Il-vjola.

Sta;un favorit: Kif jispi//a s-sajf u jkun g[adu ma bediex ilbard – Ottubru.

Il-vaganza ideali: Jekk mat-tifel fis-sil;, u jekk wa[di, in[obb [afna l-arti u l-kultura, l-opri u l-mu]ewijiet.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el^ }mien ilKavallieri g[ax kurju]a biex ikun naf kif kienet il-[ajja dak i]]mien.

L-akbar in;ustizza g[alik hi...: Tortura jew mo[qrija fuq ittfal.

L-akbar pre;ju: Dejjem on the go – inla[[aq m’Alla u maxxitan.

L-akbar difett: Il-pre;ju ;ieli jista’ jkun l-akbar difett.

L-ikel favorit tieg[ek: La[am.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu: PhD g[ax g[andi sal-Masters u dejjem nixtieq li nkompli nistudja.

Nixtieq ukoll nag[mel degree fl-arkeolo;ija. Nixtieq nikteb ktieb u ng[addi aktar [in mat-tifel.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Fil-qasam tal-IT dejjem

[assejtu vanta;; li jien mara minkejja li kont l-unika tfajla filkors. Mill-aspett tal-Fondazzjoni ovvjament stajt nag[milha proprju g[ax jien mara.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Inqajjem lill-mamà mill-mewt.

Mietet f’Mejju li g[adda u kieku nista’, in;ibha lura.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: Parti mid-diska ta’ Bon Jovi – I’ll live while I’m alive and sleep when I’m dead. Lill-impjegati tieg[i n[obb ng[idilhom – tippanikjawx sakemm ma tarawx lili nippanikja.

Kif tarak g[axar snin mil-lum^ Bil-businesses tieg[i i]da nittama li nnaqqas ftit mix-xog[ol. X’aktarx nag[mel pro;etti akbar mhux biss lokali. It-tifel ikollu 19 u xorta nibqa’ omm.

Insomma, mi;nuna b[alma jien illum!

Persona;; li tammira: Nammira [afna lill-Kummissarju talLussemburgu, Vivian Reding, li ltqajt mag[ha spiss Brussell u serviet g[al tul ta’ ]mien b[ala kummissarju g[all-IT.

10

ANNIVERSARJU

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Kif salvat mill-g[arqa tat-Titanic il-mara li ]]ew;et Malti minn Joseph A. Cachia ........................................

B[al-lum 100 sena e]att g[ereq il-vapur Titanic. Ilvapur [abat ma’ blokka tassil; nhar il-{add 14 ta’ April 1912 fil-11.40 p.m. [in lokali u dam sag[tejn u 40 minuta biex g[ereq, it-Tnejn 15 ta’ April. Mietu 1,517-il ru[ u fost is-710 li salvaw kien hemm Georgette Alexandra Madill, tfajla ta’ 15-il sena li ftit tas-snin wara ]]ew;et lil wie[ed Malti, Antonio Mattei.

Fil-[ar;a tal-{add li g[adda ta’ din il-gazzetta ddokumentajna l-fatti kollu li jippruvaw li Madill kienet i]]ew;et lil Mattei u spi//aw jg[ixu l-Ingilterra.

F’dan l-artiklu se naraw kif Madill u l-qraba tag[ha [elsuha minn [alq il-mewt bi ftit g[aliex posthom fuq illifeboat kienu se je[duh grupp ta’ r;iel li kienu jimpalaw ilfa[am fil-magna tal-vapur.

Ir-rakkont ing[ata minn Elizabeth Walton Allen lill;urnal St Louis Post-Despatch fl-istess ;urnata li g[ereq itTitanic u kien pubblikat lg[ada stess, it-Tlieta 16 ta’ April 1912. G[alhekk ma jistax ikun hemm rakkont awtentiku ta’ kif ;raw laffarijiet aktar minn dan.

Esperjenza kerha

Elizabeth Walton Allen kellha 29 sena meta g[addiet minn din l-esperjenza kerha.

Twieldet fl-1 ta’ Ottubru 1882 u kienet it-tifla ta’ George W. Allen, im[allef fil-belt ta’ St Louis u Lydia McMillan.

Il-mara kienet sejra lura flIstati Uniti fuq it-Titanic ma’ zitha Edward Scott Robert u lku;ina tag[ha Georgette Alexandra Madill li kienet ittifla ta’ Robert mill-ewwel ]wie; tag[ha.

Allen kienet tg[arrset lit-

tabib James B. Mennell fl1912 fil-bidu tas-sena u kienet sejra lura f’belt twelidha biex ti;bor [wejji;ha qabel tmur tg[ix l-Ingilterra ma’ ]ew;ha.

Allen, Robert u Madill u Amelia Kenchen, is-seftura ta’ Robert, ilkoll imbarkaw fuq il-vapur f’Southampton. G[al dan il-vja;; Allen kienet filkabina B-5, flimkien malku;ina tag[ha Madill, waqt li Robert kienet fil-kabina fa/cata tag[hom B-3. Kollha kemm huma kienu telg[u fuq biljett wie[ed numru 24160 g[all-prezz ta’ £221.

Il-grupp kien fost dak li salvaw billi telg[u fuq wa[da mill-a[[ar lifeboats li [allew it-Titanic. Kienet il-Lifeboat 2 ta[t il-kmand tar-Raba’ Uffi/jal Joseph G. Boxhall.

Peress li fl-g[arqa tatTitanic tilfet bosta o;;etti prezzju]i, Elizabeth Walton Allen kienet fittxet lillkumpanija White Star Line g[al $2,427.80 min[abba telf ta’ o;;etti personali.

Ir-rakkont tad-di]astru

Allen irrakkuntat dak li g[addew minnu waqt iddi]astru tat-Titanic kif ;ej: “Is-seftura taz-zija ;iet wara l-bieb tal-kabina tag[na u talbet biex tkellimni. Jien [ri;t fil-kuritur u hi qaltli: ‘Miss Allen, il-kamra talbagalji mimlija bl-ilma.’ Jien g[idtilha biex ma tinkwetax g[ax il-kompartimenti kollha kienu jing[alqu tajjeb u ma setax jid[ol ilma u ma kien se ji;rilha xejn jekk tmur lura filkabina tag[ha. Hi marret lura imma re;g[et ;iet malajr u qaltilna li l-kabina tag[ha, li kienet fuq Deck E, kienet mg[arrqa.

“A[na tlajna fuq il-gverta

Ir-rapport tal-g[arqa tat-Titanic kif deher f’‘The New York Times’ tat-Tlieta, 16 ta’ April, 1012

tal-vapur ftit qabel ma qalulna biex nid[lu f’lifeboat. La ziti, Mrs Robert, la ku;inti Miss Madill u lanqas jien ma rajna jew smajna l-banda ddoqq.

“Waqt li konna hemmhekk rajna ringiela ta’ r;iel jg[addu minn [dejna u jid[lu fiddg[ajsa – xi 16 jew 18-il [addiem li jimpalaw il-fa[am.

Dak il-[in g[adda uffi/jal minn [dejna u meta rahom g[ajjat: ‘O[or;u minn hemm ja qatta’ be]]ieg[a. Nixtieq narakom ilkoll mitfug[a ’l barra mill-vapur.’

“Huma [ar;u kollha u luffi/jal qal: ‘In-nisa u t-tfal jid[lu f’din id-dg[ajsa.’ A[na d[alna u ni]]luna fuq il-ba[ar.

Bdew jaqdfu bina minn wara tal-vapur g[all-quddiem g[ax kien hemm il-bi]a’ li peress li d-dg[ajsa tag[na kienet wa[da ]g[ira din setg[et

Disinn artistiku tal-g[arqa tat-Titanic, li ;rat pre/i]ament b[al-lum 100 sena

tin;ibed ’l isfel meta jeg[req il-vapur. Minn hekk beda jib]a’ Boxhall.

“Meta t-Titanic beda nie]el isfel u aktar ’l isfel stajna naraw il-poppa tal-vapur tog[la aktar u aktar sakemm id-dwal bdew jintfew. Meta ntefa l-a[[ar dawl rajna lvapur jeg[req dritt ’l isfel, ilquddiem tieg[u l-ewwel u s[i[. Imbag[ad beda t-twer]iq li ma qata’ xejn.

“A[na qdifna lura wara li g[ereq it-Titanic imma ma rajna lil [add fl-ilma, u lanqas ma konna qrib xi lifeboats o[ra li setg[u jarawna.

“Id-dg[ajsa tag[na kienet lewwel wa[da li n;abret millCarpathia (il-vapur li tella’ fuqu lil dawk li salvaw).

“Inzertajt kont l-ewwel wa[da li tlajt bis-sellum g[ax l-o[rajn kienu qed jib]g[u jitilg[u u meta l-uffi/jal li tellani staqsieni fejn kien itTitanic jien g[idtlu li kien g[ereq,” temmet tirrakkonta Allen.

Wara d-di]astru Allen waslet St Louis u malajr marret lura l-Ingilterra fejn i]]ew;et lit-tabib Mennel flLulju 1912.

Hi u o[tha ]]ew;u fl-istess [in. Il-mara baqg[et tg[ix lIngilterra f’Tunbridge Wells, fejn kellha tlett itfal subien, u mietet ta’ 85 sena fil-15 ta’ Di/embru 1967.

■ L-ewwel parti ta’ dan l-artiklu deher fil-[ar;a ta’ il-mument tal-{add li g[adda.

Il-gazzetta ‘St Louis Post-Despatch’ fejn deher ir-rakkont bid-dettalji ta’ kif salvat mill-g[arqa t-tfajla li aktar tard i]]ew;et ra;el Malti

AÓBARIJIET LOKALI

11

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Kif il-Labour ju]a l-kunsilli lokali g[all-interessi parti;;jani tieg[u

(Fuq) Waqt il-protesta dwar l-ambjent f’San :iljan, u (ta[t) is-Sindku u l-kunsillieri nazzjonalisti ta’ San :iljan li kienu pre]enti

Protesta dwar l-ambjent f’San :iljan Diversi persuni, [afna minnhom residenti ta’ San :iljan, [adu sehem fi protesta organizzata mill-Asso/jazzjoni tar-Residenti :iljani]i u minn Flimkien g[al Ambjent A[jar fil-Bajja ta’ Spinola.

Din il-protesta saret min[abba xi pro;etti proposti g[al din il-lokalità – pro;etti li, skont dawn l-g[aqdiet, se j]idu l-problemi tat-tni;;is fl-arja, storbju ]ejjed, [mie;, problemi ta’ parking, ta’ kon;estjoni tattraffiku u anki tal-qirda ta’ zoni urbani li g[andhom ikunu konservati u titnaqqas ukoll ilkwalità tal-[ajja.

L-g[an ta’ dawn l-g[aqdiet hu li jag[mlu pressjoni fuq ilMEPA biex tag[mel studji serji ambjentali u tat-traffiku qabel ma jsir wie[ed minn dawn l-i]viluppi.

Kien hemm diversi kunsillieri mill-Kunsill Lokali ta’ San :iljan li [adu sehem f’din il-protesta mmexxija misSindku tal-lokal, Peter Bonello.

It-t[assib ewlieni talAsso/jazzjoni tar-Residenti :iljani]i hu li di;à hemm 4,500 appartament vojt f’San

:iljan. I]da minkejja dan, disa’ pro;etti xorta qed ikunu ippjanati fi spazju ta’ kilometru.

Fi stqarrija, il-MEPA qalet li mid-disa’ proposti li saret ilprotesta dwarhom, tlieta minnhom kienu sospi]i min[abba li ma kinux a//ettabbli kif ;ew proposti. }ew; proposti o[rajn jirrikjedu xi tibdil fil-pjan lokali qabel ma jkunu kunsidrati. Wa[da minn dawn il-proposti ntbag[tet lillKunsill Lokali ta’ San :iljan u qed tkun diskussa millkunsillieri.

Fil-proposta l-o[ra, il-MEPA di;à ir/iviet diversi kummenti mill-pubbliku fis-sitt ;img[at ta’ konsultazzjoni pubblika.

Il-proposta li Pjazza Spinola tkun pedestrianised ukoll tirrikjedi anali]i dwar kif se jkun affettwat it-traffiku f’dan il-lokal.

Il-Bord tal-MEPA b[alissa qed jikkunsidra wkoll ilproposta tal-21 appartament f’Villa Frieres, u anki lestensjoni tal-kumpless ta’ Portomaso b’46 unit ;did.

Microchipping tal-klieb fi/-?entru San Fran;isk Ta’ Qali Fi/-?entru San Fran;isk f’Ta’ Qali, li hu l-isptar tal-annimali, qed isir il-microchipping talklieb, propju ;imag[tejn qabel ma tid[ol il-li;i talmicrochipping, li mistennija tibda tkun infurzata f’:unju li ;ej.

Il-klieb kollha li g[andhom ’il fuq minn erba’ xhur u nofs, legalment irid ikollhom ilmicrochip u jkunu re;istrati sal-a[[ar ta’ dan ix-xahar, inkella s-sid tal-kelb li jkun jista’ je[el multa bejn it-300 u l-500 ewro.

Il-li;i, i]da, se tippermetti estensjoni ta’ xahrejn, ji;ifieri l-klieb iridu jkunu re;istrati u microchipped sa :unju li ;ej, bi [las differenti bejn dawk ilklieb li jkunu ‘imsewwija’ u dawk li ma jkunux.

Din il-li;i, li ilha biex tid[ol fis-se[[ sa mis-sena l-o[ra, g[andha tg[in biex dawk ilklieb li g[al xi ra;uni jew

o[ra jintilfu, jinstab malajr kemm jista’ jkun is-sid tag[hom. I/-/ippa, injettata fuq wara tal-g[onq tal-kelb, ikollha numru abbinat maddettalji kollha tas-sid.

B’hekk, meta kelb mitluf jittie[ed fi/-?entru San Fran;isk, permezz ta/-chip reader tinstab l-informazzjoni kollha dwar is-sid, li jkun kuntattjat minnufih.

L-iskop ta’ din il-li;i hu li jonqsu l-klieb ji;;errew fittoroq, spe/jalment jekk dawn jintilfu jew ja[arbu, u anki tg[in biex tonqos il-krudeltà fuq l-annimali.

Din l-attività bdiet nhar il:img[a li g[adda u tibqa’ sejra sal-lum, bejn id-disg[a ta’ filg[odu u l-erbg[a ta’ wara nofsinhar. Il-klieb kollha li jittie[du fi/-?entru San Fran;isk matul dawn it-tlett ijiem jibbenefikaw ukoll minn vi]ta b’xejn mill-veterinarju.

Imkejjen soltu infurmati tajjeb qalu lil din ilgazzetta li fil-Partit Laburista ttie[det de/i]joni biex f’kunsilli lokali fejn il-Labour hu f’minoranza ssir [idma fil-;img[at u xxhur li ;ejjin biex ikunu attakkati sindki u kunsillieri nazzjonalisti li jistg[u jkunu kandidati tal-PN fl-elezzjoni ;enerali.

Ka] tipiku se[[ fin-Naxxar fl-a[[ar ;img[at fejn kunsillieri laburisti [ar;u bi pjan biex “nie[du ftit f’idejna l-laqg[at talkunsill (billi) nibdew inressqu ]ew; mozzjonijiet f’kull laqg[a fuq affarijiet li jridu jsiru fin-Naxxar”.

Dawn il-kunsillieri jsostnu li “hu importanti li l-mozzjonijiet na[dmuhom flimkien u jittie[ed vot fuqhom”.

Messa;; li g[adda bejn il-kunsillieri laburisti jg[id li trid tkun targeted is-Sindku li “apparentement [ier;a g[all-elezzjoni ;enerali”.

Fi tmiem il-messa;; jing[ad: “Ejjew [a

na[dmu aktar flimkien g[all-interess tan-

Naxxarin u wisq aktar g[all-Partit [alli fla[[ar ikollna l-gvern immexxi mill-partit tag[na”.

Wie[ed mill-kunsillieri laburisti li r/evew dan il-messa;;, wie;eb billi qabel ma’ dak li ntqal u ]ied: “… imma issa rridu nattakkaw bil-g[aqal. Naqbel [afna. Ejja [a na[dmu”.

Dan hu l-mod kif il-Partit Laburista ju]a lkunsilli lokali. Minflok ma j;ib l-ewwel linteressi tal-lokalità, jara kif jista’ jiggwadanja hu u b’hekk tkun qed tin]era’ pika parti;;jana li xejn ma tg[in biex illokalità tkompli sejra ’l quddiem.

Basta qabel l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali tisma’ lil Joseph Muscat jipproklama li jrid jara lill-kunsilli lokali ja[dmu b’mod ;did. Il-metodu li qed ju]aw mhux talli m’hux ;did talli jfakkar lil kul[add kif ja[dem il-PL li kif inhu mmexxi llum, aktar minn qatt qabel, jara biss dak li jaqbel lilu u mhux lir-residenti jew il-lokalitajiet kon/ernati.

Jitnieda l-ktieb dwar l-istorja tal-filosofija Maltija

Fil-Ka]in Malti fil-Belt Valletta, ilbiera[ filg[odu tnieda ktieb ;did dwar ilfilosofija Maltija u l-filosfi Maltin tul i]-]minijiet.

Dan il-ktieb inkiteb wara ri/erka estensiva minn Patri Mark Montebello u kien pubblikat minn Publikazzjonijiet Indipendenza (PIN).

Tul it-tnedija ta’ dan il-ktieb spikka ritratt kbir tal-eks Rettur tal-Università u filosfu, Fr Peter Serracino Inglott, li miet aktar kmieni din is-sena.

Dan il-ktieb, li g[andu rritratti kollha bil-kulur, ikopri l-[sibijiet ta’ madwar 65 filosfu Malti minn kull ]mien tal-istorja.

Il-Forzi Armati Maltin salvaw 14,824 persuna minn fuq il-ba[ar

F’reazzjoni g[all-kummenti tal-Membru Parlamentari Taljan tal-Partito Democratico, Massimo D’Alema, dwar operazzjonijiet ta’ salvata;; fil-Mediterran fuq stazzjon tala[barijiet Ewropew, il-Ministeru g[all-Intern u l-Affarijiet Parlamentari qal li dawn il-kummenti mhumiex korretti.

Il-Ministeru sa[aq li Malta dejjem imxiet mal-obbligi internazzjonali tag[ha, u mis-sena 2012 sal-lum, il-Forzi Armati salvaw il-[ajja ta’ eluf ta’ immigranti li ppruvaw jaqsmu l-vja;; perikolu] mil-Libja g[all-Italja.

Il-Ministeru tenna wkoll li l-akku]i ta’ Massimo D’Alema mhumiex ibba]ati fuq rapporti tal-UNHCR u l-Eurostat, fost o[rajn.

Fil-fatt, mis-sena 2002 sal-lum, il-Forzi Armati ta’ Malta salvaw 14,824 persuna minn fuq 372 dg[ajsa, filwaqt li lUffi//ju tal-Kummissarju ippro/essa aktar minn 13,000 applikazzjoni g[all-a]il.

Il-Ministeru sa[aq li din ir-rata hi ferm og[la minn dik flItalja u li minkejja d-daqs /kejken tal-g]ejjer Maltin, dawn g[andhom l-og[la rata ta’ applikazzjonijiet ta’ din ix-xorta per capita fl-Ewropa.

Hu je]amina wkoll il-kisbiet li wettqu dawn il-filosfi, kif ukoll janalizza partijiet mill[sieb tag[hom waqt li jinkludi g[add kbir ta’ ritratti.

Dan il-ktieb jista’ jinkiseb mill-[anut tal-PIN fid-Dar ?entrali tal-PN, il-Pietà, jew inkella mill-[wienet ewlenin tal-kotba.

Muscat i]ur il-Libja bil-mo[bi

Il-Mexxej Laburista, Joseph Muscat, ilbiera[ [alla Malta lejn il-Libja abbord jet privat talkumpanija Medavia.

Mal-Kap tal-Oppo]izzjoni telqu wkoll lejn il-Libja, id-deputati Karmenu Vella, Michael Farrugia u Noel Farrugia, flimkien masSegretarju Internazzjonali, Alex Sceberras Trigona. il-mument hu infurmat li lajruplan ni]el f’Mitiga, ’il barra minn Tripli, wara li telaq millMIA fil-5pm.

Il-PL ma qal lil [add dwar din i]-]jara, g[ajr g[al stqarrija qasira li [are; wara t-tluq tal-ajruplan privat – ]jara bil-mo[bi b[alma kienet il-laqg[a mal-Ambaxxatur tal-Korea ta’ Fuq, li fiha Joseph Muscat esprima l-kondoljanzi g[all-mewt tad-dittatur Komunista Kim Jong-il.

Ta’ min ifakkar li fil-kri]i talLibja, Joseph Muscat kien ikkundanna biss lil Gaddafi u latro/itajiet imwettqa mir-Re;im tieg[u wara li dan tne[[a.

12

OPINJONI

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Na[dmu g[all-;id tieg[ek Flimkien no[olqu x-xog[ol g[alik

Dan hu s-su;;ett li bih il-Prim Ministru ppresieda konferenza stampa fil-jiem li g[addew. U kif jixhed dan it-titlu, tassew li l-Gvern qed jo[loq kontinwament ix-xog[ol g[allpoplu Malti u G[awdxi.

Bejn l-2008 u l-2011 in[olqu b’kollox 20,000 impjieg ;did turija /ara li l-gvern jimpurtah li jo[loq l-impjiegi u jkompli ji;;enerhom. Lista ma tispi//a qatt ta’ pro;etti li saru f’dawn lerba’ snin. Dan hu gvern li [adem biex jag[tik l-a[jar u se jkompli jwettaq dak li wieg[ed.

Inkunu aktar qrib tag[kom in-negozjanti

Fil-;img[at li g[addew kelli l-opportunità n]ur diversi [wienet fosthom fil-Mosta, ilBelt Valletta u din il-;img[a f’San :wann. Hu ta’ pja/ir g[alija li n]ur in-negozji fiddiversi lokalitajiet f’pajji]na u niddiskuti mag[hom kif sejjer in-negozju tag[hom.

Nie[u pja/ir in]ur dawn il[wienet ming[ajr media g[aliex i[ossuhom [afna iktar komdi jesprimu l-opinjoni tag[hom ming[ajr daqq ta’ trombi u /erimonji.

{adt pja/ir ukoll ninnota li [afna minn dawn in-negozji di;à jafu bl-iskemi li joffri lGvern, b’mod partikulari liskema tal-Microinvest.

O[rajn li g[adhom kif fet[u n-negozju tag[hom u]aw isservizz tal-Business First u kollha kellhom kliem ta’ tif[ir g[as-servizz e//ellenti li dan ilone stop shop joffri.

Fit-2 ta’ April li g[adda g[alqet l-a[[ar sej[a biex innegozji japplikaw g[all-Fondi Re;jonali tal-Unjoni Ewropea.

Ir-rispons kien wie[ed tajjeb u permezz ta’ dawn il-fondi, diversi negozji se jkomplu jkabbru l-operat tag[hom.

Iva, minkejja d-diffikultajiet li g[addejjin minnhom innegozji, xorta dan is-settur g[adu wie[ed b’sa[[tu u sejjer tajjeb. Iltqajt ma’ negozjanti li g[adhom kif fet[u ftit tax-xhur ilu u qaluli li ma stennewx li se jmorru daqshekk tajjeb g[allbidu tag[hom. Dan kollu hu ta’ inkora;;iment g[alina.

Din il-;img[a wkoll ]ort lestensjoni l-;dida li se ti]died fil-kumpless Mainstreet f’Ra[al :did. Dan hu e]empju /ar li ddiri;enti ta’ dan il-kumpless mhux talli ma qatg[ux qalbhom, i]da talli se jinvestu ]ew; miljun ewro biex i]idu larja b’1,000 metru kwadru biex

jift[u sitt negozji kbar o[ra ;odda.

Dawn huma kumpaniji li jimluna bil-kura;;, li jkabbru lekonomija tag[na u li ji;;eneraw l-impjiegi.

Aktar medi/ini ir[as g[alik

Din il-;img[a ra[[asna 16-il medi/ina o[ra biex issa b’kollox in-numru ta’ medi/ini li ro[su f’dawn l-a[[ar erba’ snin telg[u g[all-392.

Dan ir-ro[s sar bl-intervent tal-Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u g[all-Affarijiet talKonsumatur.

Il-gvern g[addej b’e]er/izzju kontinwu biex ikompli jra[[as aktar medi/ini. Dan hu e]er/izzju importanti u kontinwu li qed isir perjodikament matul is-snin. Ilprezz li j[allas il-konsumatur f’Malta jitqabbel mal-prezz medju li jo[rog minn basket ta’ numru ta’ pajji]i Ewropej.

G[alhekk mhux talli l-prezz mhux qed jog[la, talli l-gvern qieg[ed kontinwament ira[[as numru ta’ medi/ini.

Ta’ min isemmi wkoll li fla[[ar Ba;it, saret spi]a rekord ta’ €326,188,000 g[all-qasam

tas-sa[[a u b’hekk ]diedet illista tal-medi/ini li jing[ataw b’xejn.

Aktar /ertifikati g[olja ta’ standard lil diversi kumpaniji

F’wa[da mi]-]jarat li jkolli b’mod regolari f’diversi kumpaniji, dan ix-xahar kelli lopportunità li n]ur il-kumpanija Seifert, kumpanija :ermani]a li ilha topera f’Malta g[al dawn la[[ar 21 sena u tipprovdi soluzzjonijiet g[allimmani;;jar tas-s[ana f enclosures, f’applikazzjonijiet b[alma huma l-industrija talmakkinarji u awtomazzjoni u data u sistemi ta’ komunikazzjoni.

Din hi wa[da minn fost 48 kumpanija li ng[atat i//ertifikat MSA EN ISO 9001 li hu /ertifikat ta’ standard rikonoxxut internazzjonalment ma’ aktar minn miljun organizzazzjoni madwar iddinja. Dan l-istandard jassigura li l-kumpanija tkun ippre]entat livell g[oli ta’ sodisfazzjon lillkonsumaturi tag[ha, g[aliex filfatt l-istandard jikkon/erna lpro/essi varji fi [dan ilkumpanija illi jaffettwaw kemm il-prodott kif ukoll isservizz li qed ikun offrut.

minn Jason Azzopardi ................................... jason.azzopardi@gov.mt

Kien ta’ sodisfazzjon g[alija li nisma’ li l-kumpanija be[siebha tkompli tkabbar loperat tag[ha. Fl-2009, Seifert kienet timpjega 134 [addiem u llum qed t[addem 200 impjegat, fosthom 18-il in;iniera u diversi technicians. {adt pja/ir nisma’ wkoll lid-diri;enti talkumpanija jispjegawli kemm jag[tu importanza g[at-ta[ri; li joffru lill-impjegati tag[hom.

Dawn huma kollha stejjer ta’ su//ess li jimluna bil-kura;;, g[aliex finalment dan ifisser ]ieda fl-impjiegi u fl-ekonomija tag[na.

Erba’ snin [idma... g[alik!

Fl-2008, meta bdiet din ille;islatura, [add ma kien jobsor li d-dinja se tg[addi mit-taqlib kollu li se[[ dan la[[ar.

L-ekonomiji ta’ diversi pajji]i kkrollaw, il-popli fiddinja G[arbija rribellaw kontra d-dittaturi, il-prezz internazzjonali ta]-]ejt la[aq livelli rekord, il-qg[ad sploda kullimkien, filwaqt li l-aktar mexxejja kontroversjali nqatlu jew twarrbu min-nies tag[hom stess.

Dan biex ma nsemmux ukoll kwistjonijiet li nqalg[u minn ]mien g[al ]mien filParlament, u li [olqu wkoll dibattitu.

Malta kienet f’nofs dan ittaqlib kollu, partikularment fla[[ar sentejn. Fit-Tramuntana ta’ pajji]na, diversi gvernijiet waqg[u g[aliex ma fel[ux g[all-kri]i finanzjarja li laqtithom. U fin-na[a t’isfel, rajna re;im wara l-ie[or jisparixxi wara snin twal ta’ dittatura – il-Libja, l-E;ittu, itTune]ija – kollha avvenimenti li ]gur sa erba’ snin ilu ma konniex nobsru li setg[u jse[[u.

It-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi

U l-Gvern irridu wkoll ni;;udikawh fl-isfond ta’ dan ix-xenarju. G[aliex dawn ilkrizijiet kollha laqtuna direttament lilna l-Maltin.

I]da bla tlaqliq illum nistg[u

ng[idu li grazzi g[all-[idma g[aqlija tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Gvern immexxi minnu, wasalna fejn ninsabu llum... b’kuntrast ma’ pajji]i o[rajn li fl-istess xenarju spi//aw g[arkupptejhom.

G[aliex a[na ma ;ralniex listess? X’kien is-sigriet ta’ dan il-gvern? Nemmen fermament li fattur ewlieni fis-su//ess ta’ pajji]na huwa l-g[aqal u l-vi]joni fit-tul talPrim Ministru.

Hu fatt li Lawrence Gonzi spiss ikun kritikat. Hu fatt li ta’ kuljum naraw attakki filkonfront tal-Prim Ministru mhux biss mill-media laburista i]da anke minn media indipendenti. Hu fatt ukoll li anke /erti opinjonisti mag[rufa tul l-a[[ar xhur esprimew it-t[assib tag[hom dwar il-mod kif qed jimxi dan il-Gvern.

I]da ejja n[arsu lejn irri]ultati. Ejjew ni;;udikaw lill-Prim Ministru fuq dak li twettaq. G[aliex illum, wara erba’ snin ta’ din ille;islatura, qed naraw li di;à ssawret f’realtà parti kbira talprogramm elettorali li kien ippre]enta l-PN fl-elezzjoni ;enerali tal-2008.

Ta[t it-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi int illum tista’ tgawdi minn aktar skejjel ;odda g[at-tfal tieg[ek, child care centres moderni, aktar opportunitajiet

ta’ xog[ol, investiment fissa[[a, u jekk int student fillivell post sekondarju u terzjarju, bqajt tgawdi millistipendju – meta f’pajjizi ohra dawn tne[[ew kaw]a tad-djun kbar li g[amlu lgvernijiet infushom.

Jekk int anzjan komplejt tgawdi minn aktar servizzi b’xejn, filwaqt li tra[[su 192 medi/ina. Jekk int G[awdxi qed tmiss b’idejk linvestiment bla waqfien li qed jag[mel dan il-Gvern flinfrastruttura tal-g]ira G[awdxija.

Ta[t it-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi, il-familji qed igawdu minn aktar spazji miftu[in u bla periklu f’diversi lokalitajiet, aktar ;onna u postijiet ta’ rikreazzjoni, filwaqt li qed jinfirex dejjem aktar is-servizz ta’ WiFi b’xejn.

Apparti dan kollu wie[ed irid ifakkar li bit-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi l-impjiegi f’pajji]na komplew ji]diedu, meta madwar l-UE hemm kri]i kbira ta’ xog[ol.

Dan jikkonfermah kul[add, inklu] l-A;enzija Ewropea tal-Istatistika (Eurostat). I]da g[all-Mexxej Laburista dawn il-fatti qishom Casper – huma biss fanta]ma!

Gvern li ja[seb fik

Tajjeb niftakru li fir-raba’ sena ta’ din il-le;islatura rajna jirrankaw il-pro;etti fid-da[la

tal-Belt Valletta, ir-restawr tas-swar u l-fortifikazzjonijiet, i/-?entru tal-Onkolo;ija g[all-kura tal-kan/er u l-bini ta’ diversi toroq prin/ipali.

Kultant dawn huma pro;etti li g[al xhur s[a[ i;ibu inkonvenjent. I]da fl-a[[ar mill-a[[ar, kollha qed isiru biex tgawdi minnhom int u lfamilja tieg[ek – g[aliex int jixraqlek toroq tal-aqwa kwalità, skejjel ta’ livell g[oli, servizz tas-sa[[a effi/jenti u, g[aliex le, belt kapitali li tag[milna tassew kburin li a[na Maltin.

Iva, dan hu gvern li ja[seb fik bil-fatti. {aseb fl-interessi tieg[ek meta konna fl-eqqel tal-kri]i tal-Libja. [aseb fik u fil-familja tieg[ek meta f’din l-istess le;islatura kien hemm fabbriki li riedu jke//u [addiema. {aseb fik anke meta ]diedet il-pressjoni fuq il-pajji] kaw]a tal-prezz internazzjonali ta]-]ejt, b’ri]ultat li kien introdott lenergy benefit g[al dawk fisso/jetà li jifil[u l-anqas.

Oppo]izzjoni li mo[[ha fil-komiks

Hi biss l-Oppozizzjoni Laburista li ma ta[sibx fik – ta[seb biss kif se tkun filpoter, b’kull mezz possibbli.

G[aliex sewwa jg[idu li g[all-PL ta’ Joseph Muscat the end justifies the means.

Din hi verament [asra. Fuq kollox, b[alma ni;;udikaw

minn Robert Cremona robert.cremona@media.link.com.mt

lill-Prim Ministru fuq lazzjonijiet tieg[u, irridu ni;;udikaw ukoll lil Joseph Muscat. Weg[idna terremot u stil ;did ta’ politika i]da minn dan ma se[[ assolutament xejn. Bqajna bl-istess politika u bl-istess u/uh tas-snin tmenin. Bqajna bil-partit li jpin;i kollox iswed u li ja[bi ssewwa mag[ruf. B’Kap talOppo]izzjoni tal-komiks, u Partit Laburista li jzomm kollox mistur.

A[seb ftit dwar dan. U sadattant, tinsiex li din ille;islatura fadlilha sena o[ra ta’ [idma... g[alik!

Robert Cremona hu kunsillier tal-PN f’{al Qormi

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Fil-pa;ni l-o[ra:

14 De/i]joni ;usta

15 Il-;enituri u l-ulied

15 L-akbar g[adu hu l-egoi]mu

19

Ittri lill-Editur:

Il-Labour u l-MCST

EDITORJAL il•mument

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PTA 1450 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

Fi tmiem ir-raba’ sena

Matul din il-;img[a, il-gvern beda jag[ti rendikont tal-[idma tieg[u hekk kif ftit tal-jiem ilu g[alaq ir-raba’ sena mindu kien elett mill-poplu f’Marzu tal-2008.

Kienu erba’ snin ta’ sfida bla tmiem i]da jekk wie[ed jifli sew fejn kienet kon/entrata l-aktar din il-[idma u dwar xiex kienet qed t[abbat qalbu mhemmx dubju li dan kien il[olqien tax-xog[ol.

Dan ma jinkisibx biss billi jin[olqu impjiegi ;odda i]da wkoll li min di;à ja[dem ikollu aktar opportunitajiet ta’ xog[ol mifruxin quddiemu. B’hekk, b’aktar xog[ol u xog[ol a[jar, titjieb il-kwalità tal-[ajja ta’ kull wa[da u kull wie[ed minna u tal-familja tieg[u.

Ir-ri]ultat ta’ din il-[idma kien wie[ed impressjonanti. F’erba’ snin dan il-gvern [oloq 20,000 post tax-xog[ol ;did filwaqt li [oloq numru kbir ta’ inizjattivi ;odda favur is-self-employed, issidien ta’ [wienet u n-negozji ]g[ar u medji.

Fl-istess [in dan kien gvern dinamiku li minkejja l-pressjoni qawwija li kellu fuqu kaw]ata minn qag[da finanzjarja u ekonomika madwar id-dinja, li ma kellniex b[ala fl-a[[ar mitt sena, baqa’ jwettaq riformi kru/jali biex il-pajji] ikompli jimmodernizza u jsir aktar kompetittiv.

L-inizjattivi li [a biex i[e;;e; aktar nisa jid[lu fid-dinja taxxog[ol kienu ppremjati b’eluf jid[lu g[all-ewwel darba filworkforce Maltija filwaqt li o[rajn irritornaw wara nuqqas ta’ snin biex setg[u jrabbu lil uliedhom. Dan kollu kien mg[ejjun minn dawk mag[rufa b[ala family-friendly measures u bi tnaqqis sostanzjali fl-income tax.

Min-na[a l-o[ra, persuni li jil[qu l-età tal-irtirar issa g[andhom l-opportunità li jibqg[u fl-impjieg u jie[du paga u l-pensjoni s[i[a.

Dawn il-mi]uri kollha flimkien wasslu biex dawk li g[andhom xog[ol bi qlig[ f’pajji]na g[all-ewwel darba fl-istorja la[qu l150,000.

Flimkien max-xog[ol u l-impjiegi, il-gvern [a bl-akbar serjetà lqasam tas-sa[[a fejn fl-isptar ewlieni tag[na qed isiru [afna aktar operazzjonijiet, u[ud minnhom li lanqas qatt ma konna nobsru li jistg[u jsiru f’pajji]na. Fl-istess [in ]diedu s-servizzi u l-medi/ini

13

li jing[ataw b’xejn waqt li kompliet tintensifika l-;lieda kontra lmarda qerrieda tal-kan/er.

G[all-anzjani ]diedu s-servizzi fil-komunità waqt li qed ji]diedu l-fa/ilitajiet fid-djar residenzjali. Lil dawk li qab]u t-80 sena u g[adhom jg[ixu fi djarhom jew ma’ qrabathom in[ar;itilhom g[all-ewwel darba allowance ta’ 300 ewro.

L-investiment li l-gvern g[amel b’risq it-tfal, i]-]g[a]ag[ u lfamilji hu wie[ed mifrux. Aktar spazji pubbli/i ;odda, [ielsa mittraffiku u mill-periklu, komplew jing[ataw g[all-u]u tal-poplu waqt li saru aktar fa/ilitajiet sportivi g[aliex hu fatt li b’aktar attività fi]ika jkollna poplu aktar b’sa[[tu.

Waqt li kienet g[addejja din il-[idma kollha immirata lejn ilfamilja Maltija, il-gvern ma ttraskurax aspetti o[rajn li wkoll g[andhom rilevanza kbira g[all-mod kif ng[ixu. Pere]empju sar investiment qawwi, anke permezz ta’ fondi tal-Unjoni Ewropea, biex titjieb il-kwalità tal-ilma ba[ar g[aliex dan ukoll joffri ]vog ie[or g[at-tfal u l-familji.

Illum, b[ala pajji], a[na sirna l-ewwel fil-Mediterran li nittrattaw l-ilma kollu qabel imur il-ba[ar.

Il-gvern investa bis-s[i[ ukoll biex tjiebet [afna l-kwalità talarja fit-toroq, inklu] bir-riforma li se[[et fit-trasport pubbliku, u bi]-]ieda fl-in/entivi g[all-ener;ija nadifa g[all-familji u billi lpajji] qed jipprodu/i elettriku mill-iskart, id-drena;;, ix-xemx u rri[.

Ma’ dawn nistg[u nsemmu wkoll in-numru impressjonanti ta’ pro;etti li g[addejjin f’daqqa fil-Belt Valletta biex il-belt kapitali tag[na tirritorna g[as-sbu[ija tag[ha kemm g[at-tgawdija tag[na l-Maltin kif ukoll g[all-mijiet ta’ eluf ta’ turisti li j]uruha kull sena.

Dan ix-xog[ol kollu kien inkurunat bir-ri]ultati miksuba. Qed jin[olqu l-impjiegi, jitkattar ix-xog[ol, ji]diedu l-inizjattivi fledukazzjoni, is-sa[[a, l-ambjent u fil-qasam so/jali.

Il-[idma li twettqet minn dan il-gvern fir-raba’ sena g[al darb’o[ra ikkonfermat il-fidu/ja tieg[u fil-poplu. Dan hu li jimla lill-pajji] u lill-istess poplu b’kura;; u ottimi]mu… g[ax irri]ultati narawhom u nistg[u mmissuhom b’idejna.

14

OPINJONI

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba… a minn meta kien ]g[ir [afna, Parker ried isir astronawta. Studja, stinka, g[amel testijiet… imma qatt ma ;ie mag[]ul. U qabe] l-età li fiha seta’ jag[mel iktar testijiet. Mela l-[olma li [olom mhix se titwettaq, [aseb hu.

In-nies, li kienu jafu kemm kellu qalbu fil-[a;a, u kemm g[amel sagrifi//ji, kienu jit[assruh. Imma hu, minkejja li qalulu biex jabbanduna l-[olma, baqa’ jit[arre; u jistudja, daqslikieku kien se jkollu t-testijiet xahar ie[or. Baqa’ sejjer hekk sakemm xja[ [afna, avolja [afna kienu jaqtg[ulu qalbu u jid[qu bih.

Imma darba sar jaf li qed jag[mlu xi esperimenti medi/i importanti [afna. G[al dawn l-esperimenti riedu astronawta anzjan [afna. Parker li issa kien jimxi bl-g[ajnuna ta’ bastun, kien l-uniku ra;el anzjan fid-dinja kollha li kien im[arre; itir f’rocket.

G[alhekk, meta [add ma kien jistennieha, Parker sab ru[u jtir fl-ispazju, g[as-servizz taxxjenza. Bis-sa[[a tat-tag[rif li nkiseb f’dik lispedizzjoni, instab tarf ta’ marda kiefra fost lanzjani, u Parker ;ie milqug[ b[ala eroj.

Ir-ritratti ta’ xi[, bil-bastun, u bla snien, xterdu mad-dinja kollha. Sar simbolu ta’ determinazzjoni b’final ferm po]ittiv.

S

Int u jien Jekk ng[idlek: “Kemm int ambizzju]!” ma na[sibx li to[odha b’kumpliment. Jekk fuq player tal-futbol ng[id li

hu ambizzju], ma na[sibx li nkun qed nattribwilu kwalità li jie[u gost biha.

Skont kif tispjega lambizzjoni. Jekk b’ambizzjoni tifhem li int trid tilg[ab dejjem wa[dek u tkanta dejjem solo, qishom l-o[rajn ma je]istux, allura mhix ambizzjoni f’postha. Imma jekk b’ambizzjoni nifhmu x-xewqa li jkollu bniedem, li b’modi ;usti u realisti/i, jimxi ’l quddiem kemm jista’, u jog[la sal-og[la livell li jista’ jil[aq, dik hi ambizzjoni po]ittiva.

Mnalla kien hawn [afna nies, fl-Istorja u fil-[ajja, li kellhom ambizzjonijiet ra;onevoli, anke jekk kbar.

Alla[ares kul[add immira li mill-e]ami l-aqwa li tg[addi bil-50.

Kieku l-bniedem qatt ma vvinta l-ajruplan, u l-ispace shuttle u l-cruise-liners li naraw f’pajji]na kontinwament. Kieku qatt ma tela’ fil-qamar. U [afna ambizzjonijiet stori/i ma servewx biss biex jibqa’ jissemma min la[aqhom, imma kienu ta’ benefi//ju kbir g[as-so/jetà.

Anke jekk int avanzat fl-età, mhemmx g[alfejn tirrinunzja g[al kull forma ta’ ambizzjoni.

Ovvjament, mhux [olm li ]gur ma jistax jintla[aq. Imma ;id li tista’ tag[mel, bil-kitba, b’ittra, b’telefonata, bi ]jara lejn nies we[edhom. G[aliex tarmi l-[in meta tista’ tu]ah

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

tant tajjeb?

Jalla jkompli jkun hawn nies b’vi]joni u b’ambizzjoni, anke anzjani.

L-umiltà hi virtù imprezzabbli. Ambizzjoni f’postha u]ata g[as-servizz tal-o[rajn, hi umiltà wkoll: lg[oti tad-don, minn Alla, g[all-qadi tas-so/jetà. Li nidher u nissemma, sekondarji [afna.

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, g[allimni n]ewwe; l-umiltà u l-ambizzjoni.

X’g[andi li ma qlajtux ming[andek?

Imma g[aliex na[bi dak li qlajt ming[andek u nkompli ni]viluppah g[all-glorja ta’ g[erfek u g[all-;id tas-so/jetà?

Int ma tridniex na[bu t-talenti li tajtna.

Anzi tridna n[addnuhom l-i]jed possibbli.

G[allimni nevita l-g[a]] u l-kumdità u minfuq insej[ilhom umiltà.

Irrid nibqa’ na[dem sal-a[[ar.

De/i]joni ;usta L-ener;ija u l-entu]ja]mu li juri l-qasam tal-volontarjat Malti hu tassew opra ta’ solidarjetà li tiddistingwina minn fost bosta pajji]i ;irien tag[na. Hu stmat li madwar 30,000 persuna jag[tu [inhom biex i[addmu madwar 500 organizzazzjoni volontarja.

Dawn l-organizzazzjonijiet joffru firxa wiesg[a ta’ servizzi mhux biss ta’ wens u kura imma wkoll iservu ta’ sors imprezzabbli biex jin;abru fondi importantissimi biex dawn is-servizzi jibqg[u g[addejjin.

Dan il-fenomenu hu rikonoxxut bla kantunieri mill-istess Gvern. Intant din is-sena biss il-Gvern alloka xejn inqas minn €2.8 miljun lil madwar 28 organizzazzjoni prominenti ta’ volontarjat.

Ma’ dan hemm g[otja ta’ €60,000 li ;iet mg[oddija mill-Kunsill Malti g[allVolontarjat lil g[oxrin g[aqda o[ra. Hemm ukoll investiment ta’ €2 miljuni li sejrin jitqassmu g[al diversi pro;etti u inizjattivi marbutin strettament mal-qasam talvolontarjat.

Il-Gvern [aseb ukoll biex jag[ti fondi biex jitressqu pro;etti li [adu finanzjament mill-Unjoni Ewropea li jla[[qu madwar €1.4 miljun.

Dawn i/-/ifri huma prova inkonfutibbli tal-impenn li wera u baqa’ juri dan il-Gvern fil-konfront tal-volontarjat Malti. Ma nistg[ux ukoll ma nsemmux il-;enero]ità tal-

Impenn serju mill-Gvern biex tinstab soluzzjoni dejjiema g[all-problema tal-Fondazzjoni Inspire

poplu Malti li f’attività wara lo[ra jibqa’ konsistenti fil-fatt li jibqa’ joffri g[ajnuna finanzjarja ming[ajr distinzzjoni u b’sens ta’ ;enwinità qawwija.

Intant f’dawn il-;img[at inqalg[et kontroversja dwar fondi allokati lill-Fondazzjoni Inspire. Din il-fondazzjoni tag[mel xog[ol imprezzabbli spe/jalment ma’ tfal b’di]abbiltajiet partikolarment mentali. Lura mill-1996 ilGvern ikkommetta ru[u li jag[ti g[ajnuna sostanzjali lil din il-fondazzjoni li barra lfa/ilitajiet tag[ha f’Marsascala tag[ti servizzi peripateti/i u terapija lil madwar 250 tifel u tifla.

Fost servizzi o[rajn li toffri tag[ti servizz ta’ speech therapy, fi]joterapija u servizzi okkupazzjonali.

Min[abba s-su//ess tasservizz tal-Inspire, il-pro;etti tag[hom baqg[u jikbru ;mielhom matul is-snin. Lura fis-sena 2008 il-Gvern alloka xejn anqas minn €900,000 lill-Inspire biex tkun tista’ tibqa’ g[addejja bis-servizzi tag[ha.

Intant l-ispi]a tal-Inspire tinqasam bejn il-Gvern, il;enituri u l-g[otjiet mg[oddija mill-pubbliku mill[afna attivitajiet li l-istess fondazzjoni torganizza minn ]mien g[al ]mien.

F’dawn l-a[[ar sentejn lInspire sofriet telf ta’ madwar €200,000 fis-sena li wassal lill-istess fondazzjoni biex tissospendi parti mis-servizzi tag[ha li kienet toffri lit-tfal b’di]abbiltà. Hawnhekk fejn inqalg[et il-kontroversja g[aliex kien jidher /ar li l-

fondi ma kinux bi]]ejjed biex ikopru l-ispi]a annwali talfondazzjoni.

Mill-ewwel deher /ar li lGvern kien qieg[ed jistudja bir-reqqa s-sitwazzjoni delikata li kienet inqalg[et.

B’xorti [a]ina kien hawn min ried ukoll li din is-sitwazzjoni sfortunata ting[ata laqta politika parti;;jana.

Il-Partit Laburista millewwel [are; b’ru[u u ;ismu jiskandalizza ru[u u jitfa’ ttort kollu f’[o;or il-Gvern.

Intant il-Prim Ministru, mag[ruf sewwa li g[andu dan is-settur g[al qalbu, g[amel intervent u wieg[ed li tinstab soluzzjoni ekwa li til[aq laspettattivi ta’ tant ;enituri li kienu inkwetati fuq il-futur ta’ wliedhom.

Infatti ftit tal-jiem ilu kien l-istess Ministru Chris Said li stqarr mal-;urnali li l-Gvern kien qieg[ed jikkommetti ru[u biex isib soluzzjoni dejjiema g[all-problema li nqalg[et.

F’dan il-kuntest wieg[ed li bl-ebda mod is-servizzi li kienu qeg[din jie[du dawn ittfal ma kienu se ji;i mittiefsa.

Bla dubju din kienet de/i]joni korretta u ;usta.

Dan l-episodju, li spi//a b’wi// il-;id, g[andu jibqa’ jfakkarna dwar l-importanza li dawn l-g[aqdiet g[andhom fis-so/jetà tag[na.

Hawn ma nistg[ux ninsew ir-rwol kru/jali li tag[ti lKnisja li kemm blinfrastruttura u bin-nies

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

tag[ha tikkumplimenta din ilqawsalla ta’ solidarjetà u m[abba lejn il-proxxmu.

Intant kollha kemm a[na nistg[u nag[tu lkontribuzzjoni tag[na billi, b[al dejjem, nibqg[u ;eneru]i ma’ dawn l-g[aqdiet tant imprezzabbli g[al pajji]na.

Madwar 30,000 persuna jag[tu [inhom biex i[addmu madwar 500 organizzazzjoni volontarja

OPINJONI

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

15

L-akbar g[adu hu l-egoi]mu L-elezzjonijiet tal-kunsilli issa ilhom ;img[at li g[addew. L-emozzjoni tarri]ultati bdiet tisparixxi bilmod il-mod. Ir-realtà tassitwazzjoni bdiet aktar u aktar issir l-ordni tal-;urnata u l-partiti politi/i issa qed ikollhom i[arsu wi// imb wi// lejn ir-realtà.

F’dawn l-elezzjonijiet kellna lill-Partit Laburista li skont ir-ri]ultat [are; rebbie[ i]da minkejja kampanja elettorali kwa]i b’sa[[itha daqs kampanja elettorali nazzjonali, Joseph Muscat ma rnexxielux jo[ro; il-vot kollu laburista li xtaq li jkollu warajh. Il-messa;; laburista ma wasalx daqskemm kien mixtieq li jasal.

Il-Partit Nazzjonalista tilef aktar voti. In-numru ta’ nazzjonalisti li ma [ar;ux jivvutaw kien akbar; ilvotanti li ma kinux konvinti mill-PN kienu aktar minn dawk tal-PL; i]-]ew; partiti l-kbar jidher li ma rnexxielhomx jikkomunikaw bi]]ejjed man-nies tag[hom.

Ma rnexxielhomx jikkonvin/u bil-messa;; tag[hom.

X’seta’ ;ara? Tista’ tg[id li l-poplu beda jitlef ilfidu/ja tieg[u fil-kunsilli lokali? Tista’ tg[id li l-poplu nduna li bil-vot jew ming[ajru kollox se jibqa’ kif kien? U wie[ed jista’ jkompli sejjer b’[afna aktar argumenti b[al dawn.

Hawn jien irrid ng[id kif na[sibha dwar dak li qed

ise[[ fil-politika. Jien ng[id li l-akbar g[adu tag[na filpolitika hu l-egoi]mu, kemm fuq livell individwali kif ukoll fuq livell nazzjonali.

L-egoi]mu jidher mill-mod kif [afna jidher li qed i[arsu lejn il-politika biex jaraw kif jistg[u jie[du minnha dak li qatt ma jista’ jkollhom dritt g[alih. G[andek dawk li jekk ma jirb[ux itellfu l-log[ba u dawn jistg[u jkunu individwi li jekk g[al xi ra;uni jkun jidhrilhom li ma nqdewx darba allura issa jibdew jheddu bil-vot.

Perswa] ukoll li l-Partit Laburista qed ikun im;ieg[el jag[mel [afna weg[di. Issa tibda l-;irja min se jag[mel l-akbar weg[da.

Dan l-a[[ar kellek ukoll imprenditur ewlieni li jg[id li m’g[andux fidu/ja filpoliti/i wara li qal li [adem ma’ [afna minnhom.

Stqarrija b[al din ma tg[inx biex il-politika f’pajji]na tirba[ il-fidu/ja. Illum hi lawtorità li spi//at bla awtorità.

Id-demokrazija jidher li qalbet ir-realtajiet ta’ ta[t fuq.

Il-politi/i bil-politika li jwettqu qed iservu — kollha skont il-kredu tag[hom. Xi drabi l-[ajja tidher tispi//a taqbida bejn i/-/ittadin u lpolitika. Xi drabi l-politiku jidher il-[alliel. In-nies qed jispi//aw i[arsu lejn ilpolitika b’mod suspettu]. Ilmedia llum ukoll g[addejja minn bidla. Il-media saret negozju kompetittiv u jidher

li, spe/jalment il-;urnali, biex jinxtraw ma g[adhomx biss mistennija li jkollhom la[barijiet biss g[all-bejg[ i]da wkoll stejjer fuq in-nies. :urnali li kienu meqjusin klassi/i f’dik li hi serjetà llum qed jitilfu s-serjetà tag[hom u min[abba lkompetizzjoni saru jikkompetu dwar min se jkollu l-aktar stejjer interessanti fuq in-nies spe/jalment il-politi/i.

Il-kritika kontra l-politika saret xi ftit jew wisq kritika bla etika. Kull ma jista’ jinkiteb f’isem il-libertà talkelma miktuba u lespressjoni tal-[sieb sar donnha g[andha dritt li tinkiteb. Illum ma hemmx attenzjoni lejn l-interess tal;id komuni. L-uniku interess donnu hu jekk a[niex se nbieg[u jew le.

I]-]ew; partiti politi/i, bilmod kif jikkritikaw lil xulxin i]jed ma jmur qed jitilfu rra;uni li permezz tag[ha jistg[u jikkomunikaw mannies. L-akku]i kontra xulxin jibqg[u akku]i li permezz tag[hom qed idardru l-g[ajn li jridu jixorbu minnha. Lakku]i qed jinstemg[u goffi wisq min-nies. Aktar ma ddiskussjoni politika ti[rax aktar issir diretta u fero/i g[an-nies.

Min-na[a tag[hom dawk li ma jinteressawx ru[hom mill-politika qed ji]diedu g[aliex illum, aktar ma jg[addi ]-]mien aktar qed jidher li ftit li xejn int se jkollok b]onn il-politi/i.

Quddiem din l-isfidu/ja kollha, l-akbar g[odda li lpoliti/i jistg[u jirrikorru g[aliha hi l-umiltà. Nemmen li jekk irridu nikkomunikaw man-nies je[tie; li jkollna aktar umiltà fi kliemna u flim;iba tag[na.

Aktar umiltà tag[milna nidhru aktar normali, inqas tekni/i. Ma nistg[ux nibqg[u nidhru li a[na nies li nifhmu f’kollox u meta nitkellmu nie[du gost nitkellmu wa[edna. Dan jg[odd g[a]]ew; partiti politi/i.

Jekk irridu nitwemmnu meta ng[idu li rridu nservu, nemmen li je[tie; inkunu tabil[aqq aktar umli. Umli fil-mod ta’ kif ng[ixu, nitkellmu, in;ibu ru[na.

Aktar umiltà fil-konfront ta’ xulxin u aktar umiltà biex nisimg[u u nwettqu.

Nawgura li jkollna politika li kapa/i tikkomunika u li tikkonvin/i. I]da biex nikkonvin/u ne[tie;u nkunu aktar ;enwini mal-missjoni tag[na; aktar awtenti/i flim;iba tag[na; aktar fidili lejn dak li nemmnu fih u aktar leali lejn il-valuri talpartiti rispettivi tag[na.

Nemmen li nistg[u jekk irridu ni;;ieldu l-egoi]mu b’aktar umiltà fil-politika.

Ovvjament dan li qed nirreferi g[alih jg[odd g[a]]ew; partiti. I]da dak li laktar jinteressani hu dwar kif ja[sibha l-Partit Nazzjonalista. F’dan ilkuntest nemmen bis-s[i[ li g[andna b]onn ni;;ieldu legoi]mu b’aktar umiltà.

minn Edwin Vassallo edwinvassallo@gov.mt

Jekk irridu naraw aktar nies jag[tuna l-fidu/ja tag[hom, b[ala partit u gvern, ne[tie;u aktar umiltà fil-mod ta’ [sieb u m;iba.

A[na g[amilna [afna tajjeb f’din il-le;islatura. It-tajjeb ma jistax jintrema. Ma nistg[ux lanqas nit[allsu tal[a]in filwaqt li g[amilna ttajjeb.

Biex nikkomunikaw irridu nkunu umli, nisimg[u aktar, ng[idu inqas, nifhmu aktar u jkun jimpurtana aktar.

Hekk, nemmen li naslu.

… l-aqwa sa[[a tag[na tibqa’ dejjem l-umiltà

Il-;enituri u l-ulied Ir-relazzjoni ta’ bejn il;enituri u l-ulied hi fost laktar relazzjonijiet fundamentali u g[e]ie] li lbniedem jista’ jkollu f’[ajtu.

I]da b[al kull relazzjoni o[ra, din ir-relazzjoni trid timxi fi pro/ess li matulu tinbena, tissa[[a[, tibqa’ tkun kultivata u tibqa’ ti;;edded.

Idealment il-;enituri jibdew jag[mlu l-almu kollu tag[hom biex jippruvaw jibnu u jistabbilixxu l-aqwa u l-a[jar relazzjoni ma’ uliedhom sa minn mindu dawn ikunu g[adhom relattivament ]g[ar.

Dan g[ar-ra;uni li aktar ma dan il-pro/ess jibda kmieni, aktar ikun hemm ilprobabbiltà li jirnexxi u aktar ikun hemm i/-/ans li l-ulied isibuha i]jed fa/li li jibnu dak is-sens ta’ fidu/ja fil-;enituri u allura anke jsibuha i]jed fa/li li jikkomunikaw mag[hom.

Il-fidu/ja u l-komunikazzjoni huma ]ew; kwalitajiet fundamentali u importanti [afna f’kull relazzjoni.

Fil-ka] tar-relazzjoni bejn il-;enituri u l-ulied, hu permezz tal-pre]enza ta’ dawn il-kwalitajiet li l-ulied jistg[u jersqu g[and il-;enituri tag[hom u jaqsmu mag[hom l-esperjenzi, is-su//essi, iddiffikultajiet, il-fer[ u n-niket u t-tlajja’ u l-in]ul tal-[ajja ta’ kuljum.

Meta l-ulied ma j[ossux dik il-fidu/ja fil-;enituri tag[hom hu diffi/li li j[ossuhom komdi u sikuri jikkomunikaw mag[hom.

G[all-kuntrarju ta’ dak li forsi numru ta’ ;enituri ja[sbu, il-fidu/ja u lkomunikazzjoni tal-ulied mal;enituri ma ji;ux sempli/iment awtomatikament min[abba rrabta bijolo;ika.

G[alkemm ir-rabta bijolo;ika tikkontribwixxi biex l-ulied i[ossu dik il;ibda lejn il-;enituri tag[hom, din ir-rabta u din il-;ibda jridu jkunu sostnuti b’dedikazzjoni u impenn. Dan ifisser li l;enituri g[andhom jimpenjaw ru[hom biex jirb[u l-fidu/ja

ta’ uliedhom u ji;bduhom lejhom. Dan hu pro/ess li jrid ikun ttrattat b’attenzjoni u b’g[o]]a.

Hawn ta’ min wie[ed jifhem u j]omm f’mo[[u li hemm tatti/i li jg[inu u jqarrbu l-ulied lejn il-;enituri tag[hom u hemm o[rajn li jfixklu u jo[olqu u j]ommu /ertu distakk.

G[aldaqstant hu importanti li l-;enituri jkollhom g[arfien ta’ liema huma dawk it-tatti/i li g[andhom ju]aw ma’ uliedhom u ta’ dawk li g[and[om jevitaw biex jag[mluha aktar fa/li u possibbli li jistabbilixxu mag[hom l-a[jar relazzjoni possibbli.

Fost l-o[rajn, iddisponibbiltà hi wa[da millaqwa aspetti u kwalitajiet li ti;bed aktar lill-ulied lejn il;enituri tag[hom. Meta lulied i[ossu li l-;enituri qeg[din pre]enti f’dak li jg[addu minnu u f’dak li jag[mlu u li huma disponibbli g[alihom, i[ossuhom aktar sikuri u fidu/ju]i fihom u

g[aldaqstant il-komunikazzjoni mag[hom issir aktar fa/li u naturali.

Mill-banda l-o[ra, meta fil;enituri jinnutaw nuqqas ta’ interess fl-affarijiet li jikkon/ernawhom u nuqqas ta’ disponibbiltà g[alihom, ikun hemm probabbiltà kbira li jiddistakkaw ru[hom minnhom.

L-istess jista’ jing[ad meta tintu]a sistema dixxiplinarja [a]ina, meta l-ulied ikunu mmaqdra u meta ma j[ossuhomx apprezzati bi]]ejjed.

L-ulied ma jistg[ux jag[]lu lill-;enituri tag[hom i]da /ertament li l-;enituri qatt m’g[andhom jitilfu /-/ans li jkollhom l-isba[ u l-a[jar relazzjoni ma’ uliedhom.

Madankollu b[al kull relazzjoni o[ra, din irrelazzjoni, biex t[alli l-frott, ma tistax tid[ol g[aliha nofs kedda imma trid tid[ol g[aliha u ta[dem g[aliha b’responsabbiltà, b’impenn, b’dedikazzjoni u fuq kollox b’im[abba.

minn Alison Tonna alisontonna@yahoo.co.uk

Ir-relazzjoni bejn l-ulied u l-;enituri trid tkun mibnija fuq impenn, im[abba u dedikazzjoni

16

TFAL

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

It-tfal tag[na TAG{RIF MILL-MINISTERU TAL-FAMILJA DWAR {IDMA B’RISQ IT-TFAL MALTIN U G{AWDXIN

Children’s Fund

KBURIN BI TFULITNA – l-abbozz tal-Politika Nazzjonali g[at-Tfal jinsab fil-fa]i tal-konsultazzjoni Il-[idma dwar il-Politika Nazzjonali dwar it-Tfal da[let f’fa]i mill-aktar interessanti hekk kif il-pro/ess ta’ konsultazzjoni dwarha issa jinsab fl-aqwa tieg[u.

Chris Said, il-Ministru tal:ustizzja, il-Konsultazzjoni Pubblika u l-Familja, fil;img[at li g[addew, kellu numru ta’ laqg[at ma’ entitajiet differenti dwar labbozz ta’ din il-politika li tnieda f’Di/embru li g[adda permezz ta’ dokument imsejja[ Kburin bi Tfulitna.

Issa jmiss li f’Mejju li ;ej jing[ata bidu g[al numru ta’ laqg[at ta’ konsultazzjoni li g[andhom jg[inu biex dan iddokument ikun irfinut qabel ma jkun pre]entat g[addiskussjoni fil-Parlament.

Il-Politika Nazzjonali g[atTfal issegwi [sieb integrat u [olistiku, tippromwovi programmi u azzjonijiet iffukati lejn il-;id tat-tfal.

F’dan id-dokument hemm g[axar prin/ipji li huma: la[jar interessi tat-tfal, mainstreaming, kuntentizza, parte/ipazzjoni, inklu]joni, a//essibbiltà, protezzjoni, familji, kontabbiltà u sostenibbiltà.

Kull prin/ipju fih rakkomandazzjonijiet ewlenin

g[at-twettiq ta’ din il-politika.

B’hekk, id-dokument jimmira li jipprodu/i koordinazzjoni s[i[a fil-politika tat-tfal billi j;ib fuq quddiem u ji;bor il[ti;iet tat-tfal u jfittex li jiffa/ilita l-[idma bejn iddipartimenti bl-iskop li jintla[qu l-miri u l-prin/ipji.

Is-su//ess ta’ din il-Politika jitlob li l-partijiet kollha involuti f’oqsma li jmissu mat-tfal u t-tfulija, ja[dmu flimkien u jevitaw ilframmentazzjoni.

Biex din il-vi]joni tinbidel f’realtà, irid ikun hemm impenn s[i[ li t-tfal ikunu kunsidrati importanti u bnedmin ugwali li jistg[u jikkontribwixxu bis-s[i[ b’risq is-so/jetà.

Miktub g[at-tfal

Id-dokument miktub u ma[sub biex jinftiehem mittfal, jitkellem dwar ilkuntentizza, id-drittijiet u ddmirijiet, il-protezzjoni, ilparte/ipazzjoni, l-inklu]joni ta’ kul[add, li tkun kreattiv, u li jkollok l-opportunità li tiddeverti. Dawn it-temi se jkunu trattati f’laqg[at ta’ djalogu pubbliku li se jsiru fil;img[at li ;ejjin.

Id-dokument jasal ukoll g[al dawn il-konklu]jonijiet:

It-tfal g[andhom ikunu kburin bi tfulithom; Ir-rwol tat-tfal hu importanti daqs tal-adulti; It-tfal g[andhom id-dritt li jkunu fer[ana u li jkollhom l-opportunitajiet biex jikbru f’ambjent tajjeb; L-istess b[all-kbar, it-tfal g[andhom diversi dmirijiet, fosthom li jirrispettaw iddrittijiet tal-o[rajn; It-tfal g[andhom jing[ataw vu/i fis-so/jetà u ladulti g[andhom jag[tu ka] ta’ dak li jg[idu; Kull fejn hemm konflitt g[andu jinstab bilan/; It-tfal huma lkoll indaqs, u d-differenzi g[andhom ikunu mezz li jo[olqu g[aqda u mhux firda; L-adulti g[andhom jag[mlu dak kollu li jistg[u biex jo[olqu ambjent li j[ares l-interessi, il-[ti;iet u xxewqat tat-tfal. Din tinkludi wkoll postijiet ta’ divertiment adatti g[alihom.

Il-Grupp ta’ {idma li [ejja dan l-Abbozz ta’ Politika tatTfal tmexxa minn Doriana Bezzina, Albert Bell, Sina Bugeja, Lorna Buttigieg, James Carabott, Suzanne Gili, Anne Marie Mangion, Ian Mifsud, Roslyn Vella u Julian Xuereb.

I/-Children’s Fund talA;enzija Appo;; hu fond ta’ donazzjonijiet li jmorru biex jg[inu lil tfal bi b]onnijiet ba]i/i bl-g[an tieg[u hu li jitnaqqsu l-i]vanta;;i li jistg[u jiffa//jaw dawn ittfal.

Il-fond hu mmirat li jg[in tfal li huma u#jew il-familja tag[hom ikunu di;à qed jri/ievu servizz spe/jalizzat ie[or mill-A;enzija Appo;;.

G[alhekk, i/-Children’s Fund iservi ta’ g[ajnuna addizzjonali b[ala parti mill-pjan ta’ kura mfassal g[al dawn it-tfal u l-familji tag[hom.

Social workers u professjonisti o[rajn minn diversi servizzi fi [dan lAppo;; jidentifikaw tfal u familji li jkollhom b]onn g[ajnuna addizzjonali.

Kumitat ma[tur apposta jevalwa dawn ir-rikjesti u jqassam il-fondi disponibbli.

G[ajnuna ting[ata f’ka] ta’ b]onn ta’ ikel g[at-tfal, spe/jalment ikel g[at-trabi; [wejje;, li jinkludu uniformijiet tal-iskola; trasport f’sitwazzjonijiet relatati ma’ sa[[a jew edukazzjoni; visti g[and ittabib fejn appuntamenti lisptar ma jkunux bi]]ejjed; kif ukoll servizzi ta’ terapija f’ka]i ur;enti fejn appuntament normali ma jkunx bi]]ejjed.

Permezz tal-appo;; li joffri /-Children’s Fund f’dawn is-sitwazzjonijiet, dawn it-tfal ikollhom i//ans jipparte/ipaw f’attivitajiet edukattivi u ta’ divertiment, kif ukoll jing[ataw assistenza professjonali.

Numru ta’ impjegati millAppo;;, b’mod volontarju fil-[in tag[hom, iffurmaw Kumitat ta’ :bir ta’ Fondi.

Minn ]mien g[al ]mien, dawn jorganizzaw attivitajiet li permezz tag[hom ji;bru fondi g[a/Children’s Fund.

U[ud mill-attivitajiet li ;ieli saru jinkludu bejg[ ta’ figolli u kejkijiet, maratoni ta’ [asil ta’ karozzi, maratona ta’ hairdressing, attivitajiet g[all-istaff, produzzjoni u bejg[ ta’ kalendarji, boro] ta’ San Martin, u attivitajiet ta’ divertiment g[at-tfal.

Fondi o[ra jin;abru permezz ta’ donazzjonijiet li jing[ataw minn kumpaniji u membri tal-pubbliku li jkunu jixtiequ jg[inu lit-tfal.

Dan il-fond ilu fis-se[[ mill-2003, u jg[in madwar 200 tifel u tifla fis-sena.

Min jixtieq jg[in li/Children’s Fund jista’ j]ur is-sit elettroniku www.appogg.gov.mt g[al aktar informazzjoni jew i/empel lill-A;enzija fuq 2295 9000.

Kampanja ?off Blu – trobbija po]ittiva It-tfal g[andhom dritt jikbru f’ambjent fejn ikunu rispettati u ma[buba, ikollhom iddrittijiet tag[hom im[arsa, jkunu ggwidati fidde/i]jonijiet tag[hom, u jkunu meg[juna biex jissawru f’individwi ming[ajr ma jkunu ma[nuqa, waqt li ji]viluppaw il-personalità tag[hom.

Dan hu possibbli permezz ta’ trobbija po]ittiva, ’il bog[od minn kull tip ta’ abbu].

Matul ix-xahar ta’ Mejju, ilFondazzjoni g[al Servizzi ta’ {arsien So/jali se tfakkar ilJum il-Protezzjoni tat-Tfal permezz ta’ kampanja informattiva.

Permezz ta/-/off blu nirrikonoxxu l-impenn talFondazzjoni kontra dan labbu].

L-g[an ta’ din il-kampanja hu li niffukaw fuq irresponsabbiltajiet tal-;enituri

u kif dawn jistg[u jag[tu trobbija po]ittiva lit-tfal tag[hom – trobbija ffukata fuq l-im[abba, l-inkora;;iment, dixxiplina, kura u ambjent po]ittiv, minflok kritika, abbu] u vjolenza li jwasslu littfal biex jikbru insikuri, bla dixxiplina u ming[ajr fidu/ja.

Fuq ba]i regolari, ilFondazzjoni twettaq diversi inizjattivi li jippromwovu trobbija po]ittiva. Dawn jinkludu interventi fil-mezzi tax-xandir, tqassim ta’ materjal informattiv, kemm g[all-;enituri kif ukoll g[attfal, programmi u interventi fil-komunità, b[al programmi ta’ prevenzjoni fl-iskejjel, korsijiet ta’ parental skills, diskussjonijiet ma’ gruppi ta’ ;enituri u edukaturi; servizzi li jg[inu lill-familji f’sitwazzjonijiet diffi/li; kif ukoll pro;etti mmirati li jg[inu lill-familji jtejbu ssitwazzjoni so/jali tag[hom.

}G{A}AG{

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

17

I]-]g[a]ag[ tag[na TAG{RIF MID-DINJA TA}-}G{A}AG{ MI:BUR MIL-A:ENZIJA }G{A}AG{

I]-]g[a]ag[ fuq quddiem nett permezz tal-A;enzija }g[a]ag[ Il-kun/ett li pajji]na jkollu entità li tpo;;i li]-]g[a]ag[ u l-interessi tag[hom fuq quddiem nett kienet il-[olma ta’ bosta persuni li ja[dmu filqasam ta]-]g[a]ag[ u ta]]g[a]ag[ infushom.

Fi Frar tas-sena l-o[ra dan kollu twettaq meta Clyde Pulì, is-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u Sport, waqqaf A;enzija }g[a]ag[.

Din l-a;enzija kienet stabbilita propju biex tg[in fit-twettiq tal-politika nazzjonali ta]-]g[a]ag[.

Din il-politika tag[ti vi]joni /ara ta’ ]g[a]ag[ li huma [erqana li jkollhom su//ess u jkollhom is-setg[a li jil[qu lpotenzjal tag[hom filwaqt li jg[ixu f’solidarjetà b[ala /ittadini attivi.

I]da dan kollu kif twettqu l-A;enzija }g[a]ag[^

L-A;enzija }g[a]ag[ g[andha ]ew; sezzjonijiet.

Dawn huma s-sezzjoni talIntegrazzjoni tal-Politika ta]}g[a]ag[, Ri/erka u Affarijiet Barranin u ssezzjoni ta’ Empowerment.

Flimkien, dawn jo[olqu ssiner;ija me[tie;a li tassigura li l-politika mfassla g[a]]g[a]ag[ tkun implimentata.

Sezzjoni Integrazzjoni tal-Politika ta]-}g[a]ag[, Ri/erka u Affarijiet Barranin

Dis-sezzjoni g[andha rrwol li t[ares l-interessi ta]]g[a]ag[ billi ta//erta li dawn

Is-Servizz ta’ Informazzjoni g[a]-}g[a]ag[ u G[ajnuna lill-G[aqdiet ta]-}g[a]ag[

Clyde Pulì, is-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u Sport, jiltaqa’ ma]-]g[a]ag[ waqt attività fl-A;enzija }g[a]ag[

ikunu riflessi fil-politika li tkun qed titfassal mid-diversi ministeri, dipartimenti u entitajiet.

Dan ix-xog[ol jitlob koordinazzjoni kontinwa bejn l-a;enzija, entitajiet varji u konsultazzjoni diretta ma]]g[a]ag[.

Din is-sezzjoni t[ares ukoll b’interess lejn ir-ri/erka li tkun pubblikata kemm fuq ba]i nazzjonali kif ukoll fuq ba]i internazzjonali.

Ta’ min isemmi li la;enzija matul l-ewwel sena ta’ operat tag[ha di;à ikkummissjonat ]ew; ri/erki li se jkunu pubblikati fix-xhur li ;ejjin.

Barra minn hekk din issezzjoni ]]omm kuntatt u tipparte/ipa f’attivitajiet internazzjonali kemm talUnjoni Ewropea u l-Kunsill

Ewropew, kif ukoll dawk talEuromed, il-Commonwealth u n-Nazzjonijiet Uniti.

Sezzjoni Empowerment

L-iskop ewlieni ta’ din issezzjoni hu li ti]viluppa pro;etti u inizjattivi li jo[olqu spazju li fih, permezz ta’ tag[lim mhux formali u informali, i]-]g[a]ag[ ikomplu ji]viluppaw ilpotenzjal tag[hom.

L-a;enzija tie[u [sieb li dawn l-inizjattivi jie[du diversi forom li tolqot firxa wiesg[a ta’ ]g[a]ag[.

Dan ix-xog[ol isir kemm fuq livell nazzjonali, kif ukoll fuq ba]i lokali.

Fost il-programmi fuq livell nazzjonali nsibu inizjattivi b[all-Konkors Letteratura g[a]-}g[a]ag[, il-Youth

Specialisation Studies Scheme, il-VolTours, idDjalogu Strutturat, lUpcoming Aritst Award, idDivergent Thinkers u lKonkors Teatru So/jali.

Dawn l-inizjattivi jsiru bliskop li ]-]g[a]ag[ jie[du aktar kontroll ta’ [ajjithom, ikunu motivati u ji]viluppaw aktar it-tag[lim u l-kreattività tag[hom biex itejbu l-istudji u l-[iliet g[all-impjiegi u [ajja a[jar.

Min-na[a l-o[ra, fuq livell lokali nsibu programmi b[allKunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[, l-Empowerment u t-Ta[ri; Mu]ikali ta]-}g[a]ag[ filKa]ini tal-Banda.

Dawn l-inizjattivi ji]guraw li ]-]g[a]ag[ jie[du sehem dirett fil-komunitajiet tag[hom u b’hekk i;ibu bidla so/jali.

L-A;enzija }g[a]ag[ nediet ukoll Youth Information Portal.

I]-]g[a]ag[ permezz ta’ dan isservizz g[andhom a//ess g[al informazzjoni affidabbli fuq diversi su;;etti fosthom ledukazzjoni, il-familja, ixxog[ol, il-kultura, l-ambjent, lEwropa, il-li;ijiet, id-drittijiet u r-responsabbiltajiet, il-parte/ipazzjoni, is-sa[[a u l-isport.

L-a;enzija tg[in ukoll lillorganizzazzjonijiet ta]]g[a]ag[ billi dawn jag[mlu u]u ming[ajr [las minn tag[mir li g[andha b[al gazebos, projectors u sistema ta’ sound fost o[rajn.

L - A;enzija }g[a]ag[ tikkoordina wkoll i/ - ?en tri ta ’ Attività f ’ Marsax lokk u {ad - Dingli . Dawn i/ - /entri huma postijiet ideali biex ikunu organiz zati live - ins , youth exchanges , seminars , laqg[at u workshops .

Dan kollu hu ftit mixxog[ol li qed twettaq lA;enzija }g[a]ag[ u jekk inti interessat tkun taf iktar ]ur issit elettroniku www. agenzijazghazagh.gov.mt

■ F’dawn il-pa;ni fil;img[at li ;ejjin, se nibqg[u ninfurmaw lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta bil-[idma varjata li tkun g[addejja minn ]mien g[all-ie[or permezz ta’ din lA;enzija }g[a]ag[.

}g[a]ag[ waqt attivitajiet mill-[afna li kienu organizzati matul l-ewwel sena ta’ A;enzija }g[a]ag[

18

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

G[asir il-Bniedem Sur Editur, G[adni kemm qrajt il-ktieb il;did G[asir il-Bniedem, ;abra ta’ ]ew; drammi u dokumentarju tal-awtur Joseph Vella Bondin (pubblikazzjoni Bronk 2011).

Ng[idlek ming[ajr tlaqliq li r-radio feature ‘Il-George Cross’ ;ibidli l-attenzjoni g[all-fatt li da[[alni f’nostal;ija ta’ karriera twila ta’ produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ diversi features li jien kont responsabbli g[alihom fi]]mien meta kont impjegat Xandir Malta, u wara, il-PBS. Dan ir-radio feature g[andu jixpruna kittieba o[rajn f’dan il-qasam tax-xandir. Hu wie[ed kulurit, im]ejjen b’diversi il[na u kollox marbut man-narratur li jinse; l-istorja u t-tema b’manjiera li t[ossok qed tg[ix dak il-

passa;; doloru] u qalbieni flistorja ta’ pajji]na – it-Tieni Gwerra.

Dan kien wie[ed millewwel xog[lijiet – jekk mhux l-ewwel xog[ol – li [are; mill-pinna ta’ Joseph Vella Bondin, li g[alkemm kien g[adu ta’ età ]g[ira, irnexxielu wkoll jirba[ lewwel premju f’kompetizzjoni mnedija mir-Rediffusion.

Minn dakinhar, il-fjamma letterarja fil-qalb u l-kitba ta’ Vella Bondin xeg[let bilqawwi u wara tatna xog[lijiet o[ra kbar, fosthom drammi li xi w[ud minnhom ukoll reb[u diversi kompetizzjonijiet.

Jien segwejt kwa]i xxog[lijiet kollha ta’ Joseph Vella Bondin li dehru fl-a[[ar snin fuq il-palk Malti u kollha huma xog[lijiet li kabbru lvalur letterarju tal-kitba f’pajji]na.

F’din l-istess pubblikazzjoni hemm ukoll “Is-Sur Mastru Bella, il-Professur u pro;etti o[ra”, u rradjudramm “Tinda[alx, din hi [ajti”.

Meta wie[ed jaqra dawn ixxog[lijiet, minbarra n-nis;a tag[hom, wie[ed jinteba[ ukoll bis-sbu[ija tal-kelma mag[]ula, Malti tassew sabi[, b’espressjonijiet naturali.

Minbarra l-kitba u l-istorja, li f’[afna mumenti tkun imsawra mir-ri/erka me[tie;a, l-awtur jag[ti wkoll importanza lix-xenarju, liddawl, lir-re/tar u lill-mu]ika, flimkien mar-ritmu u l-pawsi me[tie;a fil-vrus sbie[ miktuba mill-awtur.

Fl-opinjoni tieg[i, G[asir ilBniedem g[andu jkollu postu fil-libreriji tag[na.

fosthom dik ta’ San Pawl (li n[obbu nsej[ulu ‘Il-Missier Spiritwali tal-Maltin u lG[awdxin’), it-tifkira ta’ San Pietru u San Pawl (mi]muma mill-insara b[ala l-akbar ]ew; kolonni tal-fidi nisranija), u xejn anqas minn Jum :esù Kristu Rxoxt.

In-negozju ng[ata l-jedd li jifta[ g[ax-xog[ol bla ma j[allas il-mi]ata dovuta.

Profeta ]gur m’iniex, i]da

jekk dal-pass jittie[ed b’Li;i, it-tendenza hi li: (a) [afna negozjanti – filpront jew aktar tard – jispi//aw jift[u f’dawn il-festi; (b) dawk li j[addnu ttag[lim nisrani jkunu ekonomikament ]vanta;;ati g[ax “ta’ nhar ta’ festa” ipattuha a[jar, jekk ukoll ma jonqsilhomx ix-xog[ol; (c) l-aspett so/jali konness mal-festi kmandati jkun xolt u jitlef is-sinjifikat benefiku tieg[u; (d) il-fidi tkompli titg[arraq.

PETER PAUL CIANTAR

Ir-Rabat, Malta

Requiem Sur Editur, Ma tantx hu ]-]mien ideali biex nu]aw it-titlu mog[ti lil din l-ittra, g[ax [afna g[adhom bit-tog[ma tajba tattifkira li Kristu Sidna qam minn bejn l-imwiet u qieg[ed pre]enti biex isalvana.

Minkejja dan kollu, ilkelma toqg[od g[all-a[bar sajjetta li l-[wienet jistg[u jibdew jift[u g[an-negozju f’[afna festi reli;ju]i,

Malti a[jar fuq it-tv Sur Editur, Kull meta nara xi programm ta’ diskussjoni u jkun jinkludi lmessa;;i tal-pubbliku, inwe;;a’ qalbi x[in nara l-ammont kbir ta’ ]balji ta’ ortografija li jkollhom.

Inwe;;a’ l-aktar g[ax nara kemm donnu [add ma jimpurtah minn dawn l-i]balji u kollox jibqa’ g[addej b’detriment g[all-istudenti ]g[ar tag[na li mbag[ad nippretendu ming[andhom li jitg[allmu jiktbu kif suppost.

Nistenna li d-diri;enti tal-istazzjonijiet lokali jaraw li meta jo[or;u fuq l-iscreens tag[hom sentenzi bil-Malti jaraw li, qabel, xi [add ikun qrahom u kkore;ihom.

Nippretendi wkoll li kemm l-Awtorità tax-Xandir u lKunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti ji;bdu l-attenzjoni lil kull min imexxi stazzjon televi]iv lokali dwar din il-problema.

JOHN PORTELLI Birkirkara

G.K.

Il-G]ira

Ktieb ;did dwar ?ensu Apap Sur Editur, Il-G]ejjer Maltin, g[alkemm ]g[ar fuq il-mappa taddinja, xorta matul is-snin taw kontribut kbir fil-qasam tal-arti, kemm f’livell nazzjonali u kif ukoll f’dak internazzjonali.

Fost dawk li g[amlu isem u su//ess fil-qasam tal-arti kien hemm l-Iskultur ?ensu Apap, wie[ed mill-akbar artisti tas-Seklu 20.

Biex dan l-iskultur jibqa’ mfakkar, fil-bidu ta’ din issena, Stanley Mangion u Christopher Magro ippubblikaw ktieb dwar liskultur Apap u x-xog[lijiet tieg[u.

Il-ktieb, li hu m]ejjen b’250 ritratt tal-kulur, hu kollezzjoni [ajja tax-xog[lijiet ta’ Apap li jinsabu f’diversi postijiet madwar Malta, f’kollezzjonijiet privati, kif ukoll barra minn xtutna.

L-iskultur Apap jibqa’ mag[ruf g[al diversi monumenti li [adem ta’ persuna;;i u g[all-Funtana tat-Tritoni.

Ix-xog[ol tieg[u jinsab ukoll f’diversi knejjes, fosthom f’dik ta’ :esù Nazzarenu f’Tas-Sliema u fil-knisja Rotunda talMosta.

Fl-1948, ?ensu Apap [adem mill-;did fl-injam l-

istatwa titulari ta’ Santa Marija meqjuma filParro//a tal-Mosta.

G[al dan ix-xog[ol, Apap kien intalab isawwar statwa ;dida minn dik li kien [adem l-iskultur Malti Salvu Dimech fl-1868.

Illum, l-abbozz tal-;ibs ta’ Apap jinsab ikkonservat fl-Oratorju Qalb ta’ :esù fil-Mosta.

Dan hu t-tieni ktieb li Mangion u Magro ppubblikaw flimkien, wara li s-sena l-o[ra [ar;u ktieb dwar l-istatwarju mag[ruf Karlu Darmanin, li wkoll ]ejjen diversi knejjes tag[na bl-istatwi tal-kartapesta, li tant kien mag[ruf g[alihom.

L-iskultur ?ensu Apap [alla warajh wirt artistiku kbir. Hu d-dmir tag[na li n]ommu [ajja t-tifkira ta’ dawk kollha li taw kontribut fil-qasam tal-arti f’pajji]na.

Filwaqt li nag[ti prosit lil Stanley Mangion u lil Christopher Magro g[al dan il-ktieb, in[e;;e; lil dawk kollha li g[andhom lim[abba lejn l-arti biex jakkwistaw dan il-ktieb li kien ippubblikat mix-Xirka tal-Isem Imqaddes t’Alla, li tag[ha Stanley Mangion hu l-President Nazzjonali.

IVAN SCERRI Il-Mosta

Ir-rotta tal-G[arg[ur Sur Editur, In[oss li nkun qed nesprimi lfehma ta’ bosta jekk ng[id li l-Arriva je[tie; tiffoka sew fuq is-servizz li qed tag[ti linnies tal-G[arg[ur.

Personalment nista’ nsemmi diversi ka]i fejn il-karozza bin-numru 35, dik talG[arg[ur, ma ]ammitx il-[in, b’mod spe/jali nhar ta’ Sibt.

I]jed minn hekk, ;ieli kien hemm ka]i fejn flok ma

baqg[et tiela’ lejn ilG[arg[ur, din il-karozza daret mar-roundabout tal-Iklin, minkejja li kien hemm in-nies li riedu jmorru l-G[arg[ur.

L-inspectors tal-Arriva jistg[u jg[inu [afna billi jaraw li l-[inijiet jin]ammu u r-rotta ssir kif suppost.

Nistaqsi wkoll g[aliex ilkarozzi li jkunu g[an-Naxxar ma jitilg[ux sal-G[arg[ur meta dan jinvolvi ftit minuti biss.

Fl-a[[ar nett, nixtieq ukoll nag[mel enfasi fuq il-[tie;a li n-numru tar-rotta jkun /ar, kemm minn quddiem u anki minn wara, g[aliex g[alina lanzjani dan jag[mel differenza kbira.

Nirringrazzja lill-Arriva, li jiena /erta li tag[ti kas ta’ ilmenti b[al dawn bl-akbar serjetà.

M. BEZZINA

Il-G[arg[ur

ITTRI LILL-EDITUR

Il-Labour u l-MCST

Kliemu g[asel Sur Editur, Tal-Labour, filwaqt li jippretendu li g[andhom il;did, jg[ajru lil dak u lillie[or b’li g[andu u b’li m’g[andux, joqomsu jekk xi [add jg[id xi [a;a kontrihom, imqar jekk ikun fil-privat.

Illum se nsemmi wie[ed mill-esponenti kbar tal-PL, li b[al [afna minn s[abu g[andu lsienu jqattar lg[asel! Qed nirreferi g[al George Vella, li kien Deputat Mexxej tal-PL, minbarra li kien nominat ukoll g[at-tmexxija, i]da kien re;a’ bdielu u irtira.

Darba, fl-2003, fl-aqwa tal-kampanja g[ad-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, Vella ikkritika w[ud li kienu tkellmu favur iss[ubija waqt xi meetings tal-PN.

Inserra[ ras Marie Louise Coleiro Preca Sur Editur, Kien :unju 2011 fl-eqqel talkampanja dwar id-d[ul taddivorzju f’Malta.

L-Onorevoli M.L. Coleiro Preca, kif kellha kull dritt, [abbret li kienet se tastjeni filvot dwar il-li;i tad-divorzju.

Kienet stqarret li “]gur mhux denju g[al [add li fuq id-de/i]joni tieg[i ni;i mhedda, immalafamata… u lfamilja tieg[i ti;i intimidata.”

Ma nafx jekk is-Sinjura Coleiro Preca g[adhiex tinkwieta fuq dak li ;ara dakinhar lilha u lill-familja tag[ha, i]da issa tista’ sserra[ rasha ]gur g[ax Joseph Muscat – dak li skont xi [add hu prattikament il-Prim Ministru ta’ Malta – qed i[abbar bid-dikjarar li se jkun safe g[al kul[add!

MARK BORG Ra[al :did

19

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Kien qal li dawn kellhom problemi ta’ flus u li t[allsu mill-PN biex jitkellmu favur is-s[ubija. Kien sa[ansitra stedinhom biex jiddikjaraw x’kienu qed jir/ievu mill-Partit Nazzjonalista u akku]ahom li kienu qed jibdlu lprin/ipji tag[hom g[allflus.

Lil xi o[rajn kien g[ajjarhom li kienu qed jitkellmu favur is-s[ubija g[ax [ob]hom kien jiddependi mill-Gvern Nazzjonalista!

Ta[sbu li Vella, wara dawk l-akku]i kollha, g[addielu minn mo[[u li jirri]enja jew tal-anqas jitlob sku]a? Ta[sbu li xi [add fil-PL i//ensurah? Ma tarax!

CH. FARRUGIA Il-Mosta

Sur Editur, Gvern Nazzjonalista waqqaf il-Kunsill Malti tax-Xjenza u t-Teknolo;ija (MCST). Tah bini u fondi biex ikun jista’ ja[dem.

Dan il-Kunsill hu biss [olqa wa[da fil-katina ta’ mi]uri li [a l-Gvern Nazzjonalista biex jg[in fir-ri/erka u linnovazzjoni, li finalment iwasslu g[all-i]vilupp ta’ pajji]na.

B[as-soltu, tal-labour, sforz l-g[ira politika tag[hom, [ar;u jattakkaw u jmaqdru li]-]ew; persuni ewlenin fittmexxija ta’ dan il-Kunsill, ji;ifieri li/-Chairman, Jeffrey Pullicino Orlando, u lill-Kap E]ekuttiv, l-In;inier Nicholas Sammut.

Attakkawhom fuq kemm qed jit[allsu u lil Sammut – li mhux fil-politika – attakkawh politikament ukoll. Qalu li hu wie[ed mill-paladini ta’

Gonzi, li hu mi]mum fuq wi// l-idejn u li [iere; g[allelezzjoni ;enerali mal-PN (ara mag[hom jista’ jo[ro; min irid g[ax dawk kollha ta’ intenzjoni retta!).

Issa Joseph Muscat, dak li ma jafx jist[i u li g[alih filpolitika the end justifies the means, nhar l-Erbg[a 28 ta’ Marzu 2012 mar i]ur lillKunsill Malti tax-Xjenza u tTeknolo;ija f’Villa Bighi.

Fost o[rajn laqg[uh dawk i]-]ew; persuni (Pullicino Orlando u Sammut) li l-media laburista xebg[et tattakkahom. Muscat dar ilpost u deher li [a gost. Fa[[ar ix-xog[ol tajjeb li qed jag[mel il-Kunsill, fera[ binnumru ta’ nies li hemm ja[dmu hemmhekk, u qal li dan jawgura tajjeb.

G[amel dikjarazzjoni skont il-politika laburista talmument li gvern futur

laburista jkun safe g[al kul[add u li jekk ikun Prim Ministru hu, jara li l-MCST jibqa’ g[addej, anzi jsa[[u.

Issa jekk /erti nies fittmexxija di;à kienu attakkati u ttimbrati, l-ewwel ma jag[mel gvern futur laburista biex isa[[a[ l-MCST hu li jibdilhom b’nies li l-media laburista qatt ma kellha g[alfejn tattakkahom. G[ax trid tkun iblah biex t[alli fittmexxija lil min kien [aqqu li ji;i attakkat!

U dan ukoll ikun skont ilpolitika dikjarata ta’ Muscat li jekk hu jkun fil-Gvern imexxi fuq il-passi tal-gvernijiet laburisti tas-sebg[inijiet u tattmeninijiet.

Hemmhekk imbag[ad tibda r-rovina ta’ istituzzjoni o[ra importanti g[all-i]vilupp ta’ pajji]na.

J. MICALLEF

{al Tarxien

20

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

ITTRI LILL-EDITUR

25 sena mill-mewt tal-poeta Karmenu Vassallo Sur Editur, Il-Poeta tan-Nirien, kif hu mag[ruf Karmenu Vassallo, twieled is-Si;;iewi nhar it-18 ta’ Marzu 1913, iben Mikielan; u :u]eppina, imwielda Micallef. {a l-edukazzjoni tieg[u flIskola Primarja u fil-Kulle;; San Alwi;i. G[al xi ]mien kien novizz fis-So/jetà Missjunarja ta’ San Pawl, imwaqqfa mill-Qaddej t’Alla Mons :u]eppi De Piro.

Fil-kunvent ta’ San Mark tal-Patrijiet Agostinjani firRabat, Malta, studja lLetteratura Latina u Taljana, il-Filosofija u t-Teolo;ija.

Wara li ra li din ma kinitx il-vokazzjoni tieg[u, beda ja[dem b[ala ;urnalist malLe[en is-Sewwa u wara mal-

Berqa, fejn kien editur talpa;na letterarja.

Bejn is-snin 1939 u 1941 kien jg[allem fil-Kulle;; San Alwi;i, fi]-]mien meta Patri :u]è Delia, :i]wita, poeta mag[ruf mis-Si;;iewi, kien ir-Rettur.

Fl-1941, Karmenu Vassallo nqabad bil-lieva u serva b[ala suldat mar-Re;iment tal-K.O.M.R. Wara l-gwerra [adem b[ala skrivan mal-Kummissjoni tar-Revi]joni tal-Li;ijiet, u wara n[atar Surmast talLi/eo, fejn kien jg[allem ilMalti fost su;;etti o[rajn.

Fis-snin ta’ wara [adem fid-Dipartiment talInformazzjoni, b[ala e]aminatur tal-Malti g[alle]amijiet ta/-?ivil, kif ukoll

Karmenu Vassallo

tal-Kompetizzjonijiet Letterarji tal-Malti.

Kien ukoll uffi/jal tax-

Xandir g[all-iskejjel talGvern. Karmenu Vassallo kien g[al xi ]mien attiv filPartit Laburista, u kien membru fil-Kunsill talGvern.

Kien ukoll il-President Distrettwali u Membru filBord ta/-?ensura, f’dak Industrijali u talPubblikazzjonijiet.

Fl-1971 ikkontesta lelezzjonijiet ;enerali.

G[alkemm ma kienx ;ie elett, bis-sa[[a tal-voti li kiseb, il-Partit Laburista reba[ l-aktar voti u tela’ filgvern.

Vassallo kien ukoll membru fl-Akkademja talMalti u membru fil-Kunsill tag[ha, kif ukoll Segretarju tas-So/jetà tal-Awturi

Maltin. Kien ukoll membru tar-Rediffusion Drama Advisory Panel.

Fuq kollox, Karmenu Vassallo g[amel isem kbir filqasam tal-letteratura u lpoe]ija. Kiteb numru kbir ta’ poe]iji u [afna mix-xog[ol tieg[u kien tradott bil-Fran/i], bit-Taljan u bl-Ingli].

Ittradu/a g[all-Malti Tale of Two Cities ta’ Charles Dickens, l-Istqarrijiet ta’ Santu Wistin, u ‘Bufera’ ta’ Giovanni Curmi.

U[ud mix-xog[lijiet tieg[u nqraw ukoll fuq irRediffusion.

Matul il-karriera tieg[u reba[ [afna premjijiet ta’ konkorsi letterarji u ng[ata lmidalja tad-deheb :u]è Muscat Azzopardi.

Ippubblika diversi kotba b[al Nirien, Il-Metrika Maltija, {amiem u Sriep u G[a]i] Karmenu. Fil-Poe]iji tieg[u, Vassallo kien jesprimi t-tbatija tal-bniedem, in-niket u l-problemi tal-[ajja. Filpoe]iji tieg[u, wie[ed isib ukoll spiritwalità profonda u prin/ipji filosofi/i nsara.

Vassallo kien ra;el talfamilja u missier e]emplari.

Kellu m[abba spe/jali lejn isSi;;iewi, kif tixhed il-poe]ija ‘Ra[al Twelidi’, li tibda bilvers, “Seta’ kien ikbar, seta’ kien isba[”.

Karmenu Vassallo kien ukoll attiv fil-[ajja kulturali u so/jali fis-Si;;iewi. Kien wie[ed mill-fundaturi talklabb tal-futbol, li tieg[u kien il-President fl-ewwel snin.

Serva wkoll f’diversi karigi fil-Ka]in tal-Banda San Nikola. Kien ukoll President Onorarju tal-G[aqda Kulturali tas-Si;;iewi.

Il-poeta Karmenu Vassallo miet fis-7 ta’ April 1987.

B’tifkira tieg[u, fl-2007, kien inawgurat monument talbron] f’;ie[u fis-Si;;iewi.

Il-poeta Karmenu Vassallo jibqa’ mfakkar b[ala wie[ed mill-ulied denji tas-Si;;iewi u ta’ Malta tag[na li ta kontribut kbir fil-qasam letterarju.

IVAN SCERRI Il-Mosta

ITTRI LILL-EDITUR

Toni Abela dwar Louis Galea Sur Editur, Niftakar, jekk m’iniex sejjer ]ball, li meta kwa]i sentejn ilu (5 ta’ Mejju, 2010) Louis Galea n[atar Awditur tal-Qrati Ewropea tal-Awdituri, l-Avukat Toni Abela, l-g[aref duttur, deputat mexxej talPartit Laburista g[allaffarijiet tal-Partit, kien irrimarka li sa fejn jaf hu Louis Galea avukat kien u mhux accountant, u allura kien stag[;eb kif lil Galea kienu tawh dik il-kariga.

Issa dan Toni Abela jqis lilu nnifsu li jifhem f’kollox, sa[ansitra filkanzunetta li la kien kiteb u lanqas ma kien kanta Lucio Dalla!

Insomma, jekk Toni kellu xi dubju dwar Louis Galea issa aktar ]diedlu g[ax Galea issa ng[ata lkariga ta’ Dekan tal-istess Qorti Ewropea talAwdituri. {a naraw issa x’se jikkummenta u biex se jo[ro; l-avukat Toni Abela.

Jista’ jkun li ma jg[id xejn g[ax issa forsi immatura!

JOHN MALLIA

Marsaskala

21

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Joe Debono Grech u t-tg[ajjir Sur Editur, Nitlob lin-nazzjonalisti ma ji[dux g[al Joe Debono Grech meta jg[ajjarhom.

Bniedem juri x’jiswa fejn jid[lu karigi u fejn jid[ol it-te[id tad-de/i]jonijiet u mbag[ad x’kienu r-ri]ultati miksuba.

Hu hawnhekk fejn ifalli Joe Debono Grech, u bil-provi! G[ax is-Sur Debono Grech kien ministru fil-gvern laburista (1981-1987), li issa ng[ata t-titlu li kien jixraqlu mill-kap innifsu tal-Partit So/jalista, ji;ifieri minn Joseph Muscat,

li dak kien gvern moralment u fattwalment skorrett.

Lis-Sur Debono Grech kienu po;;ewh Ministru tal-Investimenti Parastatali f’Mejju 1983, u mbag[ad, erba’ xhur wara, f’Settembru tpo;;a b[ala Ministru tal-Agrikultura u s-Sajd.

Joe Debono Grech u s[abu kienu g[abbew lill-[addiema u lill-pensjonanti b’qg[ad rekord u bi fri]a fuq il-pagi u lpensjonijiet g[al erba’ snin s[a[!

Imbag[ad tisma’ lil Debono Grech issa jakku]a lill-gvernijiet nazzjonalisti li

Il-programm ta’ Brian Hansford Sur Editur, Meta tara Joseph Muscat u l-Partit Laburista kif qed jittrattaw lill-;urnalisti u pre]entaturi tal-media tag[hom stess, wie[ed jista’ jimma;ina x’jag[mlu ma’ ;urnalisti u pre]entaturi o[rajn jekk il-poplu jafdalhom it-tmexxija tal-pajji] f’idejhom.

Jien qrajt kif dan l-a[[ar twaqqaf il-programm ta’ Brian

Hansford Realtà minn fuq Super 1 TV, imma s’issa g[adni ma rajt l-ebda spjegazzjoni min-na[a talPartit Laburista g[ala dan ilprogramm twaqqaf [abta u sabta.

Tg[id Joseph Muscat, li jifta[ar tant bit-trasparenza, se jg[idilna g[aliex waqqfu dan il-programm?

MARIO BORG

{al Lija

Stediniet mil-Labour Sur Editur, Il-Partit Laburista ma jistedinx lill-;urnalisti tal-medialink f’diversi attivitajiet tieg[u.

Hu /ar li ma jistedinhomx g[ax dawk il-;urnalisti jag[mlu mistoqsijiet intelli;enti li [afna drabi jikxfu l-qerq u l-ipokrisija tal-kelliema laburisti, inklu] Joseph Muscat.

Fi ftit kliem, ma jistednuhomx g[ax jib]g[u minnhom!

PAUL MALLIA

{al Qormi

kissru dak kollu li sabu.

Joe Debono Grech wera x’isarraf meta wara l-1987 la[aq Deputat Mexxej g[allAffarijiet tal-Partit. F’dik il-kariga, Debono Grech re;a’ bbrilla g[ax il-Partit Laburista ta[t it-tre;ija tieg[u b[ala Deputat Mexxej qala’ tkaxkira kbira.

Allura xi tridu jag[mel lil Joe Debono Grech?

Ikollna nammettu li fit-tg[ajjir, almenu, jinqala’.

J. GALEA {ad-Dingli

Il-gideb vs ir-realtà Sur Editur, B[alissa, Joseph Muscat u lPL g[addejjin b’sensiela ta’ gideb dwar it-tnaqqis finnefqa tal-ministeri talGvern.

Iridu jda[[lu f’ras il-poplu li l-Gvern tant se jaqta’ u jnaqqas mill-ispi]a tieg[u li kollox se jmur lura; sa[[a, g[ajnuna so/jali, investiment, edukazzjoni, università, e//.

Issa [a ng[id x’inhi rrealtà li qed jg[ix il-poplu Malti billi nsemmi lil ommi, li g[andha 87 sena. Din qed tir/ievi ]-]ieda s[i[a filpensjoni (mill-ewwel ta’ Jannar) – f’nofs ix-xahar ta’ Marzu ir/eviet l-g[otja l;dida ta’ 300 ewro.

Fi Frar g[amlet [amest ijiem fl-isptar tarriabilitazzjoni Karen Grech fejn ir/eviet kura e//ellenti, u issa qed ti;bor il-pilloli bla [las mill-ispi]erija talg[a]la tag[ha b’aktar kumdità.

Infakkar, dawk l-istess pilloli li l-Gvern Laburista ta’ Alfred Sant kien intaxxa u li talli g[amel hekk kien qala’ l-approvazzjoni u l;ustifikazzjoni ta’ Joseph Muscat, dak li llum [lief jeqred ma jag[milx.

Ji;ifieri l-poplu fir-realtà qed jara li l-gvern dejjem qed i]id u jtejjeb is-servizzi u mhux inaqqashom!

PAUL BUSUTTIL

Tas-Sliema

22

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

KUMMENTARJU

Muscat theddida g[all-politika barranija ta’ Malta Dak li se[[ nhar it-Tlieta 3 ta’ April 2012 bejn Joseph Muscat, il-Mexxej Laburista u Han Tae Song, lAmbaxxatur tal-Korea ta’ Fuq g[al Malta waqt laqg[a ‘bil-mo[bi’ bejniethom hu indikazzjoni ta’ dak li jista’ ji;ri fil-futur jekk Muscat ikollu f’idejh it-tmexxija tal-pajji].

Bit-taqsima tar-relazzjonijiet internazzjonali tal-Labour, g[al darba darbtejn f’idejn Alex Sceberras Trigona, hu inevitabbli li Muscat jing[ata pariri biex isegwi politika barranija li kienet adottata fi]-]mien li Malta kienet immexxija mill-Prim Ministru Dom Mintoff.

L-immaturità ta’ Muscat tispikka minn dak li kien rappurtat mill-a;enzija tal-a[barijiet Koreana, Korean News li filwaqt li stqarret li Muscat ried isa[[a[ ir-relazzjonijiet tal-partit tieg[u mal-uniku partit li je]isti fil-Korea — il-Partit Komunista mwaqqaf minn Kim-il Sung — ]iedet li l-Mexxej Laburista irrefera g[all-ka] kontroversjali g[all-a[[ar tal-isparar ta’ rocket b’missila mill-Koreani ta’ Fuq. Dan kien su;;ett ja[raq [afna u kien kundannat tista’ tg[id mill-pajji]i kollha u /ertament li f’Malta hawn listess sentiment.

Osservaturi qalu lil din il-gazzetta li biex Muscat ma jkunx interpretat [a]in triq wa[da kellu: li jag[mel b[allpajji]i kollha fid-dinja u jitkellem /ar u bla tidwir kontra din l-azzjoni talKoreani.

Il-fatt li m’g[amilx hekk juri li l-

Is-silta tal-Korean News li ssemmi dak li qal Muscat dwar ir-rocket Korean

Partit Laburista mhuwiex affidabbli biex imexxi r-relazzjonijiet internazzjonali ta’ Malta l-ewwel nett g[aliex mg[andux esperjenza u t-tieni g[aliex qed juri li mhux kapa/i jie[u stand /ar u sod fejn ikun me[tie;.

Dan mhuwiex l-ewwel ka] ta’ Joseph Muscat li bi kliemu jew b’g[emilu wera li jekk ikun Prim Ministru jkun ta’ theddida g[all-politika barranija ta’ Malta.

TUNE}IJA: Fl-eqqel tar-rivoluzzjoni Tune]ina fil-bidu tal-2011, u waqt li t-Tune]ini kienu qed i/ar/ru demmhom g[al-libertà, il-Mexxej Laburista kien g[amel stqarrija serja [afna.

Joseph Muscat kien qal li kieku l-PL kien fil-gvern, kien jag[mel l-akbar kampanja li qatt saret minn Gvern Malti biex ji;bed lejn pajji]na turisti li

kellhom l-intenzjoni li j]uru t-Tune]ija.

Stqarrija li kienet kunsidrata b[ala in bad taste f’mument delikat u meta tTune]ija b[ala pajji] kien minn ta[t.

B[allikieku waqt li xi [add ikun fl-art tag[tih bis-sieq.

LIBJA: Fil-ka] tal-Libja, l-insensittività ta’ Joseph Muscat kienet wasslitu biex fl-ewwel ]jara tieg[u filLibja minn meta kien ma[tur Mexxej Laburista, hu [a mieg[u lil Sceberras Trigona biex jiltaqg[u ma’ Gaddafi meta l-istess Trigona kien il-bniedem li kien iffirma ftehim ie[or degradanti g[al Malta mal-Libja ta’ Gaddafi.

Aktar minn hekk, waqt li fil-Libja kienet g[addejja rivoluzzjoni mdemmija, bl-armata ta’ Gaddafi toqtol l-eluf, Joseph Muscat l-ewwel indika li Malta kellha tag[milha ta’ medjatur bejn i]-]ew; na[at u aktar

tard baqa’ b’[alqu mag[luq sa ma fla[[ar il-konfront kien de/i] bit-tmiem ta’ Gaddafi.

G[al darb’o[ra wera li ma kienx kapa/i jag[mel ;udizzju u de/i]joni tajba f’mument kru/jali li kien ifisser [afna g[al pajji]na wkoll.

I}LANDA: Ka] ie[or li fih wera immaturità u nuqqas ta’ g[aqal fejn jid[lu relazzjonijiet internazzjonali kien meta, b[ala uffi/jal tal-Partit Laburista, qabad u nda[al fi kwistjoni kontroversjali f’dan il-pajji] imbieg[ed fl-Ewropa.

Waqt li l-I]landa kienet qed tiddiskuti internament jekk jaqblilhiex tissie[eb fl-Unjoni Ewropea, Joseph Muscat kiteb fl-aktar ;urnal influwenti lokali biex jag[tihom parir li mg[andhomx jissie[bu. De/i]joni li lI]landi]i ddispja/ihom li ma [adux fi]]mien xieraq tant li wara ftit snin, g[aliex kostretti mi/-/irkustanzi li ;abuhom b’darhom mal-[ajt, kellhom jie[du, b’talba formali g[as-s[ubija.

VETO: Dawn, u ka]i o[rajn, jixhdu bi]]ejjed g[all-periklu li Malta jkollha tg[addi minnu jekk tafda r-relazzjonijiet internazzjonali tag[ha fl-idejn inesperti ta’ Joseph Muscat li kien hu wkoll li ssu;;erixxa li jekk ikollna xi kwistjoni mal-Unjoni Ewropea nibdew nu]aw ilveto kull meta jidhrilna.

Il-ka] tal-Korea ta’ Fuq re;a’ ;ab g[all-attenzjoni ta’ kul[add ir-riskju kbir li jkun qed jie[u l-poplu tag[na jekk jafda lill-pajji] f’idejn mexxej politiku immatur u li ma jafx ji]en kliemu u azzjonitu.

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

23

IS-SIRJA

internazzjonali Attakki ;odda fuq Homs

Kim Jong-un, il-mexxej-eredi tal-Korea ta’ Fuq, ixejjer lis-suldati waqt /erimonja fi Pyongyang (Reuters)

IL-KOREA TA’ FUQ

Lejn reazzjoni xierqa g[all-provokazzjoni Il-Kunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti qed jikkonsulta dwar reazzjoni xierqa wara l-prova tarrocket min-na[a tal-Korea ta’ Fuq komunista, u blAmbaxxatur Amerikan, Susan Rice – li b[alissa qed tmexxi l-Kunsill – tinsisti bl-importanza ta’ reazzjoni “kredibbli” g[al din ilkwistjoni ur;enti.

In-NU di;à kkundannat ilprova tar-rocket tat-tip Unha-3 li fis-sig[at bikrin tal-:img[a splodiet waqt ilprova u kkraxxjat g[al ;olba[ar kwa]i mitejn kilometru lejn il-Punent minn Seoul, il-kapitali talKorea ta’ Isfel.

L-azzjoni imbarazzat bilkbir lir-re;im fi Pyongyang, li f’ammissjoni rari qal li lprova “tas-satellita” falliet.

Dan, meta llum fil-Korea ta’ Fuq g[addejjin i//elebrazzjonijiet tal-mitt sena mit-twelid ta’ Kim-Il Sung – il-fundatur tal-pajji]

u n-nannu ta’ Kim Jong-un; il-mexxej ereditarju tal-Istat komunista.

L-Istati Uniti, sadattant, [assret ftehim propost g[allg[ajnuna fil-forma ta’ ikel lil Pyongyang wara li akku]atu b[ala theddida lissigurtà re;jonali.

L-Amerikani anki g[andhom jevalwaw ilpossibbiltà ta’ sanzjonijiet addizzjonali f’ka] li r-re;im tal-Korea ta’ Fuq ikompli “bil-provokazzjonijiet”.

L-uffi/jali fi Pyongyang, qabel, spjegaw li riedu “itellg[u satellita fl-orbita” b[ala ;est li jrodd il-;ie[ lill-memorja ta’ Kim-Il Sung; b’neputih, Kim Jongun, fi tmiem il-;img[a jmexxi eluf kbar ta’ nies fi programm ta’ /elebrazzjonijiet fil-belt kapitali fejn inkixfu statwi ;odda ;ganteski ta’ nannuh u ta’ missieru, l-eks President Kim Jong-il, li miet f’Jannar li g[adda.

L-Armata ta’ Damasku re;g[et ibbumbardjat il-belt ta’ Homs, fl-ewwel attakki ta’ dan it-tip mindu, jumejn ilu, da[al fisse[[ ftehim g[all-waqfien mill-;lied.

Sadattant, kien mistenni li lKunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti jivvota fuq abbozz ta’ ri]oluzzjoni mressaq mill-Punent u l-pajji]i G[arab, li tawtorizza skwadra (tan-NU) biex issegwi li]viluppi tal-ftehim fra;li inti] biex itemm tlettax-il xahar konsekuttivi ta’ dmija fis-Sirja.

Fl-istess [in, wie[ed kien qed jistenna r-reazzjoni tarRussja – alleata tal-President Sirjan, Bashar al-Assad – meta r-ri]oluzzjoni tesi;i biex isSirja tippermetti l-a//ess lil madwar tletin osservatur militari li m’g[andhomx ikunu armati. Hu anki /ar li l-abbozz

jhedded “passi o[rajn” filkonfront tar-re;im Sirjan f’ka] li dan ma jikkooperax.

L-a[[ar bumbardamenti (ta’ Homs) ikkon/entraw fuq ilkwartier antik u l-in[awi ta’ Jouret al-Shiyah u Al-Qaradis.

L-osservaturi li jirrappre]entaw il-gruppi tad-drittijiet umani rreferew g[al “numru ta’ mejtin u midruba”.

Fi]-]mien kollu li l-qawwiet ta’ Assad ilhom jippruvaw ira]]nu r-rewwixta, il;urnalisti barranin baqg[u mi/[uda mill-a//ess g[az-zoni “ja[arqu” tal-pajji], u g[aldaqstant hu impossibbli biex [afna mir-rapporti jkunu vverifikati minn sorsi indipendenti.

In-NU tikkalkula li lqawwiet ta’ Assad qatlu ’l fuq minn disat elef ru[ mill-bidu tar-rewwixta, u s-Sirja tinsab

ta[t pressjoni kbira biex timxi skont l-obbligazzjonijiet tag[ha elenkati mill-inizjattiva g[all-pa/i li qed imexxi Kofi Annan, ir-Rappre]entant Internazzjonali g[as-Sirja.

Nhar il-:img[a mietu talanqas [ames dimostranti ta[t lisparar tal-militar tar-re;im, wara s-sessjonijiet tat-talb tradizzjonali. Il-qtil se[[ f’diversi bliet u meta l-qawwiet ta’ Assad riedu akkost ta’ kollox jevitaw iddimostrazzjonijiet kbar kontra r-re;im ta’ Damasku.

Filwaqt li r-Russja tidher qed tappo;;a l-isforzi ta’ Annan, hu mifhum ukoll li qed tinsisti biex is-Sirja tevita “bidla tarre;im fuq l-istess stil talLibja”, u fejn imbag[ad Moska kapa/i titlef [afna millinfluwenza tag[ha fl-istess pajji] G[arbi.

IT-TURKIJA

Ta[ditiet nukleari “po]ittivi” mal-Iran It-ta[ditiet dwar il-programm nukleari tal-Iran re;g[u bdew, ilbiera[, fil-belt ta’ Istanbul fost rapporti dwar “il-klima po]ittiva li rrenjat” – kuntrarju g[all-a[[ar djalogu simili li se[[ [mistax-il xahar ilu.

Id-diskussjonijiet f’Istanbul ;abu flimkien irrappre]entanti tal-Iran, l-Istati Uniti, ir-Renju Unit, Franza, i/-?ina, ir-Russja u l:ermanja, u jekk l-Iranjani

jibqg[u juru dispo]izzjoni g[al djalogu serju kapa/i jkun hemm round ;did ta’ djalogu fi ]mien xahar u nofs.

Is-sitt potenzi tad-dinja, mag[rufa b[ala P5+1, qed jittamaw li l-laqg[at fitTurkija “iberrdu ssitwazzjoni” u partikularment meta l-I]rael indika, fix-xhur ri/enti, li kapa/i jattakka lkumplessi tal-Iran biex jevita l-i]vilupp potenzjali ta’ armi

nukleari min-na[a tar-re;im fundamentalista f’Tehran.

Intant, it-ta[ditiet komplew matul il-;urnata, bil-President tal-Istati Uniti, Barack Obama, itenni li din hi “la[[ar /ans g[ad-diplomazija”, u bl-Istati Uniti tinsisti biex lIran juri bi/-/ar – u blazzjonijiet li jipproponi – li qed iwarrab “tassew” lambizzjonijiet tieg[u g[al xi bomba atomika.

IS-SUDAN

Jirtiraw wara offensiva fuq Heglig Il-qawwiet tas-Sudan ta’ Isfel irnexxielhom jitfg[u lura lmilitar tas-Sudan, li attakka lpo]izzjonijiet tag[hom qrib ilbelt polemiku]a ta’ Heglig – mag[rufa g[all-produzzjoni ta]-]ejt u li tinsab fil-fruntiera bejn i]-]ew; entitajiet Sudani]i.

Is-Sudan ta’ Isfel – li ilu

je]isti b[ala pajji] g[al disa’ xhur – [ataf l-in[awi ta’ Heglig nhar it-Tlieta fost ilkundanna internazzjonali u inkwiet dwar gwerra ;dida “totali” bejn il-qawwiet tieg[u u l-Armata ta’ Khartoum.

Fl-istess [in, il-Gvern I]lamiku tas-Sudan jistenna li “is-sig[at li jmiss ikunu

de/i]ivi”, u bis-Sudan ta’ Isfel jis[aq li “da[al f’din iz-zona li tipprodu/i ]-]ejt b’reazzjoni g[all-attakki (kontra tieg[u) li kienu ;ejjin mit-Tramuntana tal-fruntiera”.

L-Unjoni Afrikana, sadattant, insistiet biex il-qawwiet tas-Sudan ta’ Isfel jirtiraw minnufih minn Heglig.

24

TEATRU

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Il-kummiedja ‘Becky Show’ fil-Kavallier ta’ San :akbu

Hector Bruno fil-parti ta’ Karmena Abdilla

B’TALBA :ENERALI…

It-Tie; ta’ Karmena Abdilla lura fl-Istitut Kattoliku nhar il-{add li ;ej Biex tla[[aq mad-domanda kbira li kien hemm g[allbiljetti tal-ewwel tliet rappre]entazzjonijiet li saru ftit ;img[at ilu u li kienu ppakkjati, ilkumpanija Teatru Rjal se tag[mel rappre]entazzjoni o[ra ta’ din il-kummiedja l-{add li ;ej, 22 ta’ April, fl-4 p.m.

It-Tie; ta’ Karmena Abdilla te[odna lura fis-sena 1955. Il-karattru ta’ Karmena Abdilla ra l-bidu tieg[u b’sensiela ta’ episodji li damu jixxandru fuq irRediffusion g[al sentejn s[a[ bejn l-1955 u l-1956 u tant g[amlu su//ess li kul[add riedha, tant li lkittieb tas-sensiela Charles Clews u Nosi Ghirlando dde/idew li j]ew;u lil Karmena fuq il-palk. U hekk kien g[ax il-kummiedja fi tliet atti It-Tie; ta’ Karmena Abdilla ttellg[et fir-Radio City Opera House fil{amrun g[all-ewwel darba fit-8 ta’ Frar 1957… 55 sena ilu.

Minn dak i]-]mien ’l hawn baqg[et tikseb su//ess fuq su//ess kull darba li ntweriet fuq il-palk biex tibqa’ mnaqqxa b[ala l-aktar kummiedja li qatt saret kif ukoll l-aktar li ;ibdet attendenzi kbar lejn it-teatru Malti… rekord assolut.

Il-parti prin/ipali ta’ Karmena Abdilla se ter;a’ tkun interpretata mill-attur bravu Hector Bruno.

Flimkien mieg[u jie[du sehem ukoll atturi mag[rufa b[al Joe Farrugia d-Dulli, Toni Busuttil, Augusto Cardinali, Ina Robinich, Laura Bruno. Brian Farrugia, Mario Camilleri, Franky Borg, Alan Falzon, Bernice Darmanin u o[rajn.

Il-booking hu miftu[ kemm online fuq www.kumpanijateatrurjal.co m jew www.istitutkattoliku.com kif ukoll g[and Pawlu Testa Travel fuq 21223340 # 27223340 u mill-Bar u Booking Office tal-Istitut Kattoliku.

Il-kumpanija teatrali Masquerade g[andha reputazzjoni soda fil-produzzjoni ta’ plays internazzjonali u mill-aktar moderni. Il-produzzjoni li jmiss, Becky Shaw, li hi kummiedja taqta’ daqs xafra ta’ Gino Gionfriddo, twieg[ed li tkun wa[da mill-aktar plays li tferra[ u t[asseb dan lista;un.

Becky Shaw bdiet b’su//ess kbir fi Broadway fl-2009 u kienet ukoll finalista tal-premju Pulitzer. In-New York Times qalet li din il-kummiedja kienet “a corker of a new play, a tangled tale of love, sex and ethics that is as engrossing as it is ferociously funny.”

Din hi kummiedja ta’ intoppi romanti/i blingredjenti kollha me[tie;a biex i]ommu l-udjenza f’xifer is-si;;u jippruvaw jaqtg[u x’se ji;ri b[ala ri]ultat ta’ blind date li tmur ]mer/. Meta Su]anna tidde/iedi li tirran;a blind date lil se[ibha Max

Erba’ atturi fil-kummiedja ‘Becky Shaw’

mal-kollega misterju]a tarra;el, Becky Shaw, bla ma taf hi, ir-rota tibda ddur g[al sekwenza ta’ avvenimenti katakli]mi/i li se jibdlulhom [ajjithom g[al dejjem.

Il-kast jikkonsisti f’[ames atturi ta[t id-direzzjoni ta’ Anthony Bezzina, u jinkludi lil Isabel Warrington, Malcolm Galea u Laura Best.

Becky Shaw bdiet nhar il-

:img[a li g[adda filKavallier ta’ San :akbu, filBelt, u tkompli bilpre]entazzjonijiet filweekends sal-{add 29 ta’ April. Biljetti jistg[u ji;u bbukjati online fuq www.sjcav.org jew billi //emplu 21223200.

G[al aktar informazzjoni ]ur www. masquerademalta. com.

Kun/ert strumentali biex jin;abru l-fondi g[ar-ri/erka }ew; mu]i/isti ;odda [ar;u bl-idea li ji;bru l-flus g[allFond li g[adu kemm tnieda mill-Università ta’ Malta g[all-Innovazzjoni u lI]vilupp tar-Ri/erka (RIDT) billi jorganizzaw kun/ert strumentali bis-sassofonu u l-pjanu.

Il-Batera Duo, mag[mul mis-sassofonist Philip Attard u mill-pjanista Christine Zerafa, se jdoqqu r-repertorju tag[hom fisSala tal-Mu]ika ta/-?entru g[all-Kreattività talKavallier ta’ San :akbu, ilBelt, nhar il-{add, 29 ta’ April fis-7.30 p.m.

Il-pezzo forte tas-serata jikkonsisti f’bi//a mu]ikali ta’ ori;ini Maltija bis-sassofonu, is-Sonata op. 109, b’kompo]izzjoni tal-kompo]itur

Is-sassofonist Philip Attard u l-pjanista Christine Zerafa. (Ritratt> Jonathan Borg)

Malti Joseph Vella. Ilprogramm jinkludi xog[lijiet minn Darius Milhaud, Roberto Molinelli, Astor Piazzolla, u Pedro Iturralde.

Wilfred Kenely, il-Kap

E]ekuttiv tar-RIDT qal li dan hu l-ewwel e]empju taddiversi tipi ta’ inizjattivi li jistg[u jie[du l-istudenti universitarji u l-gradwati biex jin;abru l-fondi me[tie;a g[ar-RIDT [alli b’hekk tkun tista’ ti;i finanzjata aktar ri/erka flUniversità.

“Nammiraw l-ispirtu sabi[ [afna ta’ Philip u Christine li bih qed jg[inu din l-inizjattiva. L-idea ta’ dawn i]-]ew; mu]i/isti li jiddedikaw [inhom biex jag[tu xi [a;a lura lillUniversità tag[hom hi ta’ min jammira.”

Dan il-Fond tnieda biex jattira l-fondi [alli b’hekk jappo;;ja l-i]vilupp ta’ pro;etti ta’ ri/erka tal-og[la kwalità.

L-ibbukkjar g[all-Batera Duo in Concert hu miftu[ u l-biljetti jistg[u jinxtraw mill-Kavallier ta’ San :akbu, il-Belt, tel.

21223200, bil-posta elettronika: boxoffice@sjcav.org, jew mis-sit www.sjcav.org.

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

F’pa;ni o[ra:

26

L-G[anja tal-Poplu

27

Renzo Arbore f’Ta’ Qali

30-31

Malta Girl Guides

Nixtieq immut bil-ktieb f’idi Intervista ma’ Anton Grasso f’pa;ni 28 u 29

26

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

C O L L A G E MUÛIKA

L-G[anja tal-Poplu – festival tal-kantawturi Maltin li jo[ro; l-identità Maltija Noel D’Anastas jintervista lil Carmelo Schembri, wie[ed mill-organizzaturi fil-YTC

Nhar is-Sibt li ;ej, 21 ta’ April, fit-Teatru Sir Temi Zammit fl-Università se jsir is-36 edizzjoni talfestival L-G[anja tal-Poplu, festival li g[andu storja ta’ kwa]i erbg[in sena. Hu l-benniena tal-kantawturi Maltin li fih iddokumentaw mu]ikalment il-polz tasso/jetà u l-identità Maltija. Carmelo Schembri, wie[ed mill-organizzaturi fi [dan il-YTC, jaqsam mag[na l-progress ta’ dan il-festival.

X’kien li wassal biex jibda jittella’ l-festival L-G[anja tal-Poplu^ L-G[anja tal-Poplu beda fil-Youth Travel Circle (YTC) il-Belt, klabb li

jattenduh ]g[a]ag[ minn diversi postijiet madwar Malta. Meta ]-]g[a]ag[ ta’ dan il-klabb kienu jsiefru kienu j[obbu jkantaw flimkien ma’ ]g[a]ag[ o[ra barranin; u xtaqu li flok dejjem idoqqu Lan/a :ejja u O[ra Sejra jkollhom xi kanzunetti o[ra bil-Malti xi jkantaw.

Fl-1973 bdew jorganizzaw festival mhux kompetittiv biex jie[du gost u fl-istess [in jo[olqu kanzunetti bil-Malti.

Wara, da[let l-idea talkompetizzjoni. L-importanti kien li tkanta l-kanzunetta bejn il-[bieb u mhux li tirba[ il-premjijiet. Kienu jittellg[u ]ew; festivals fis-sena, wie[ed b’tema reli;ju]a li kien isir f’Di/embru u ie[or b’tema so/jali li kien isir f’April jew Mejju li fl-1986 sar fuq ba]i nazzjonali, illum imsejja[ L-G[anja tal-Poplu.

Kienet minn dejjem l-idea li t-temi tal-kanzunetti jkunu ta’ xejra so/jali^ X’kien il-[sieb wara din idde/i]joni u kemm kienet importanti g[as-su//ess talfestival^

Fost dawk li kienu jie[du sehem fit-twelid ta’ dan ilfestival insibu nies b[al Manwel Mifsud, Albert u Joe Friggieri, George Cassola u o[rajn li kien naturali g[alihom li jiktbu kanzunetti li jqanqlu l-[sieb. Kanzunetti li jirriflettu l-[sibijiet, ixxewqat u l-inkwiet tal-era li nkunu qed ng[ixu fiha.

G[alhekk l-g[anjiet talfestival jirriflettu l-kultura u lproblemi so/jali li l-pajji]

sehem mat-tmenin ru[ bejn mu]i/isti u kantanti.

Kull sena kien jin[are; ktejjeb u CD bil-kanzunetti parte/ipanti. X’qed tag[mlu biex ittejbu l-promozzjoni tal-festival^

Il-pubblikazzjonijiet din issena qed nag[tuhom dehra iktar innovattiva. Il-kanzunetti qed nippubblikawhom fuq linternet permezz ta’ video clips fuq www.ghanjafest.com u www.facebook.com# GhanjaTalPoplu. Anki rreklamar u l-bejg[ tal-biljetti wkoll qed isir permezz talinternet.

ikun g[addej minnhom; festival li bih t[oss il-polz so/jali tal-poplu. G[alhekk jismu L-G[anja tal-Poplu.

Fil-festival kul[add jista’ jikteb fuq dak li jrid hu mhux bilfors fuq tema so/jali, imma wie[ed mill-premjijiet spe/jali hu dak tat-tema so/jali.

Din is-sena r;ajtu lura fitTeatru Sir Temi Zammit, g[aliex^

Illum L-G[anja tal-Poplu hu akbar minn kif kien filbidu tieg[u. Kif tara li hu meqjus u milqug[ illum^

Fl-img[oddi l-festival sar diversi drabi fit-Teatru Sir Temi Zammit, teatru li g[andu akustika tajba u l-udjenza t[ossha fil-qrib talparte/ipanti li jkunu fuq ilpalk. Barra li jesa’ aktar nies u anki m’hemmx problema ta’ parking g[al min jattendi.

(Fuq)> Il-poster tal-edizzjoni ta’ din is-sena tal-festival L-G{ANJA TAL-POPLU. Fuq ix-xellug tidher l-emblema forma ta’ kitarra sinonima ma’ dan il-festival sa mill-ewwel edizzjonijiet tieg[u

Il-festival qabel kien wie[ed bejn il-[bieb imma xorta kien ta’ livell. Kienu ]g[a]ag[ dedikati g[ax kienu sa[ansitra ppubblikaw zew; diski long plays ‘Ikun Li Trid Int’ – rakkont tal-passjoni u ‘Kartolina’ album ta’ kant talMilied. Fl-a[[ar snin, ilfestival kellu jaqdef kontra lkurrent g[ax il-Maltin bdew ja[sbu li jekk ikantaw blIngli] se jkunu aktar popolari barra minn Malta.

Tajjeb li nkunu kapa/i nkantaw bl-Ingli] imma flistess [in g[andna nkunu kburin li b[ala poplu ]g[ir g[andna l-[ila nesprimu ru[na b’kanzunetti bl-ilsien tag[na, il-Malti.

Illum L-G[anja tal-Poplu hu festival b’kanzunetti ori;inali bil-Malti u bis-sens, li joffri palk g[al min irid jesprimi ru[u permezz talg[anja kontemporanja

“Fl-a[[ar festivals bdiet tinbet ;enerazzjoni ;dida ta’ artisti mu]ikali impenjati li jiktbu kanzunetti bil-Malti. Fidu/ju] li jekk nag[tuhom i/-/ans jirnexxu”

Maltija. I]-]g[a]ag[ tal-lum kapa/i jiktbu kanzunetti sbie[ bil-Malti, g[alhekk g[andna ninkora;;uhom.

B[ala organizzaturi, biex ninkora;;ixxu aktar parte/ipazzjoni, din is-sena qed noffru l-opportunità lillparte/ipanti rebbie[a flewwel tliet postijiet biex jag[]lu kantanti biex jie[du sehem f’festivals barra minn Malta. Dan qed isir b’kollaborazzjoni mal-World Association of Festivals and Artists (WAFA).

Hemm xi avveniment jew episodju li spikka fl-istorja tal-Festival^

Il-festival tal-1995 kien laqat l-imma;inazzjoni talpoplu Malti bil-kanzunetti Pajji] tal-Mikimaws, X’jimpurtani, Ismag[ni Ftit {abib, Tg[allem G[id Le, IxXitwa u r-Rebbieg[a, Fejn Kont, u o[rajn.

Kienu kanzunetti li jirriflettu l-[sibijiet ta’ awturi li j[ossu l-polz tal-poplu.

Mument ie[or sabi[ kien issehem ta’ Frans Baldacchino il-Budaj li flimkien ma’ Priscilla Psaila kien reba[ bilkanzunetta Tisimg[u Tissa[[ar. Lill-Budaj konna luni/i li onorajnieh g[as-

sehem tieg[u fil-qasam talg[anja permezz tar-rikonoxximent L-G[anja li Tibqa’.

Fl-a[[ar festivals bdiet tinbet ;enerazzjoni ;dida ta’ artisti mu]ikali impenjati li jiktbu kanzunetti bil-Malti.

Fidu/ju] li jekk nag[tuhom i/-/ans jirnexxu.

Fil-passat, kien hemm ]mien fejn l-akkumpanjament mu]ikali filfestival kien ikun playback.

G[aliex^

G[all-bidu l-festival kien ikun bil-parte/ipanti li jesprimu ru[hom permezz talvu/i u l-kitarra. Fittmeninijiet kienet idda[[let lorkestra live u fid-disg[inijiet introdu/ejna l-pre-recorded backing li [a post l-orkestra.

Konna minn tal-ewwel li u]ajna l-pre-recorded backing imma din is-sistema saret qisha karaoke u qatlet is-sabi[ tal-mu]ika live.

Ftit tas-snin ilu d-diri;enti tal-festival idde/idew li jmorru lura g[all-g[eruq, u dde/idew li min irid jie[u sehem fil-festival irid jakkumpanja l-kanzunetta tieg[u live. Dan [oloq spazju g[al [afna mu]i/isti biex juru l-[iliet mu]ikali tag[hom tant li fl-a[[ar festival [adu

X’ta[seb fuq il-kanzunetti pre]entati din is-sena^

Il-;urija li g[a]let ilkanzunetti finalisti semg[et ilkanzunetti kollha u kkummentat li hemm kanzunetti ta’ livell tajjeb u o[rajn ta’ livell g[oli.

L-istil tal-kanzunetti jvarja minn dak tradizzjonali, g[al mu]ika moderna. Hemm diversi bands imda[[lin u lproblema tkun kif f’inqas minn ]ew; minuti trid i]]arma l-armar ta’ band u tarma o[ra.

Se jie[du sehem mal-95 ru[ bejn mu]i/isti u kantanti.

Corazon Mizzi se tifta[ ilfestival bil-kanzunetta rebbie[a tal-a[[ar edizzjoni.

Il-mistednin spe/jali se jkunu Il-Brikkuni u Sarah Class li stedinnieha tmexxi workshop l-g[ada tal-festival fejn se taqsam mag[na l-esperjenzi tag[ha b[ala kantawtri/i.

Se nie[du [sieb li jkollna sound amplification milla[jar, u s-sett tal-palk li g[andu jo[loq ambjent sabi[ se jkun xog[ol ta’ Ino Bonello.

■ Il-biljetti jiswew €10.50 u jinxtraw minn www.biljetti.com jew millYTC, 227, Triq il-Merkanti Valletta (Tel. 21233893).

■ Is-CD tista’ tinxtara mal-biljett bil-prezz spe/jali ta’ €6.

■ L-G[anja tal-Poplu qed isir bl-g[ajnuna tal-Malta Arts Fund.

C O L L A G E SPETTAKLU

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

RENZO ARBORE Jibdew it-t[ejjijiet g[all-kun/ert f’Malta f’Lulju li ;ej Wara [ames snin millkun/ert tieg[u f’Malta, Renzo Arbore se jer;a’ ji;i fostna biex jag[ti kun/ert ie[or kbir nhar it-28 ta’ Lulju fl-MFCC f’Ta’ Qali.

Se ter;a’ tkun festa ta’ mu]ika Taljana u Naplitana f’kun/ert b’sens ta’ solidarjetà b’risq ukoll ilCommunity Chest Fund.

Il-kantant u mu]i/ist Taljan li l-kun/erti tieg[u madwar id-dinja bil-kanzunetti Naplitani u o[rajn mag[rufa fir-ripertorju vast tieg[u g[amluh popolari, mistenni jer;a’ jattira eluf ta’ Maltin f’kun/ert ta’ sag[tejn u nofs li fih ]gur se j;ibilhom [afna memorji u ma jonqosx ukoll il-kant u anki xi ]ifna malaktar kanzunetti mag[rufa.

F’konferenza tal-a[barijiet li saret ftit tal-jiem ilu filLukanda Corinthia Palace f’{’Attard li kien pre]enti g[aliha wkoll l-istess artist, t[abbru d-dettalji ta’ dan ilkun/ert, propju [ames snin

e]att mill-kun/ert kbir li kien ta fl-MFCC fit-28 ta’ Lulju 2007 imwassal minn Easy Life Promotions, l-istess promoturi li se jer;g[u j;ibu lil Renzo Arbore wara ssu//ess miksub.

Renzo Arbore, b’karriera m]ewqa wkoll fit-televi]joni, fir-radju u fi/-/inema Taljana, qed iwieg[ed li se joffri kun/ert mimli spettaklu [aj b’mu]ika Taljana u do]a ta’ mu]ika Naplitana b’dedika lill-[abib tieg[u Roberto Murolo li din is-sena kieku jag[laq 100 sena.

Mal-kanzunetti [ajjin, Arbore se jwassal rakkonti tipi/i u esperjenzi dwar ilvja;;i u l-kun/erti li ta filkarriera brillanti tieg[u.

Arbore qal li dan il-kun/ert se jkun differenti minn dak ta’ [ames snin ilu, liema kun/ert se jwasslu b’g[o]]a lejn il-pubbliku Malti li tant laqg[u. Semma l-fatt li f’Malta j[ossu qieg[ed ;o daru bil-Maltin iwaqqfuh u

Sue Rossi (l-ewwel mil-lemin) flimkien ma’ mudelli u ex mudelli li kkollaboraw mag[ha fil-karriera tag[ha

Sue Rossi ti//elebra l-25 sena tag[ha fil-qasam tal-moda Dan l-a[[ar Sue Rossi, isem familjari [afna f'pajji]na filqasam tal-moda u l-konkorsi ta' sbu[ija, i//elebrat il-25 anniversarju tag[ha f'dan ilkamp b'attività li saret fi stabbiliment f'Tas-Sliema.

G[all-okka]joni attendew kollaboraturi ta' Sue fixxog[ol tag[ha ma' Modelle International, u diversi mudelli u eks mudelli mill1987 sal-lum.

Kien hemm pre]enti wkoll diversi personalitajiet u nies o[ra li matul din il-medda ta' snin kellhom kollaborazzjoni jew kuntatt mal-a;enzija Modelle International.

L-ikbar attività li torganizza l-a;enzija Modelle International f’Malta, ta[t iddirezzjoni ta’ Sue Rossi u Claudia Calleja, hu l-konkors

Miss World Malta, li rrebbie[a tieg[u tirrappre]enta lil Malta fil-konkors presti;ju] Miss World.

In/identalment il-finali ta’ Miss World Malta 2012 sar ilbiera[ filg[axija.

F'kelmtejn tal-okka]joni, Sue Rossi rringrazzjat lil dawk kollha li attendew, lil kull min ikkontribwixxa fla;enzija Modelle International u lil dawk kollha li tawha l-appo;; tag[hom matul dawn is-snin.

Hi awgurat lil organizzaturi o[rajn fil-qasam tal-moda f'pajji]na biex ikomplu ja[dmu [alli jkompli jitjieb illivell tal-Maltin f'dan il-qasam kif ;ara matul dawn l-a[[ar snin, u biex huma wkoll ikollhom is-su//essi tag[hom.

jsellmulu bl-aktar mod informali f’sens ta’ [biberija.

Min-na[a tieg[u, Peter Carauana ta’ Easy Life Promotions qal li l-popolarità tieg[u f’Malta hi kbira.

Fil-konferenza tala[barijiet kien hemm ukoll Mario de Marco, il-Ministru g[at-Turi]mu, il-Kultura u lAmbjent kif ukoll is-Sinjura Margaret Abela f'isem ilMalta Community Chest Fund.

Mario de Marco irrimarka li dan il-kun/ert se jkun qed issa[[a[ il-kalendarju kulturali lokali f’xenarju li f’dak i]-]mien tas-sena jkun hawn bosta attivitajiet.

Hu semma l-importanza li f’Malta jin]ammu attivitajiet b[al dawn li jin]lu tajjeb malpubbliku u mat-turist.

Il-biljetti g[all-kuncert huma ta’ 75, 45 u 20 ewro.

Ewro minn kull biljett se ting[ata lill-Malta Community Chest Fund b'donazzjoni.

27

28

INTER VISTA

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

29

“Nixtieq immut bil- ktieb f’idi” Joe Cassar jitkellem mill-qrib ma’ Anton Grasso, l-awtur li ppubblika aktar minn 50 ktieb

B

ilkemm kont g[alaqt it-13-il sena meta ;ie quddiemi g[all-ewwel darba l-isem Anton Grasso u [abta u sabta sibt ru[i nqalleb il-pa;ni tal-ewwel ktieb tieg[u bl-isem Iljieli Bla Qamar, li kienu g[adhom kemm tawni lBrothers tal-Kulle;; De La Salle g[ax kont mort tajjeb filMalti.

Niftakar li qrajtu iktar minn darba sakemm is-sena ta’ wara [assew li kellhom jer;g[u jippremjawni, u did-darba tawni ttieni ktieb ta’ Anton Grasso, A[jar Jibqa’ Jo[lom.

Kien reklam tajjeb g[all-awtur, g[ax g[al bosta snin wara bqajt nixtri regolarment il-kotba ta’ Grasso u llum, jekk telimina l-kotba li slift ming[ajr ma kelli d-dritt u baqg[u ma ;ewx lura fil-librerija tieg[i, g[andi ftit aktar minn 30 ktieb ta’ Grasso.

Ma]-]mien ukoll, l-awtur favorit tieg[i sar ukoll [abib personali tieg[i. U llum, li lil Anton ma nafux biss mill-versi tal-bi]a’ tieg[u, nista’ nikkonferma kemm mhuwiex biss awtur prolifiku u perfezzjonist fil-linja tieg[u, imma hu wkoll bniedem qalbu tajba, mog[ni b’[afna valuri sbie[. Bniedem sensittiv li jaf i[obb u jag[der. Li kapa/i jbati fis-skiet.

Bniedem li kapa/i japprezza ferm aktar milli jistenna li jkun apprezzat hu nnifsu.

Iltqajt mieg[u fid-dar tieg[i u, fl-okka]joni tal-[ru; talaktar ktieb re/enti tieg[u, Preludju g[al Mewti, g[amiltlu din l-intervista: M’iniex se nistaqsik meta bdejt tippubblika g[ax ittwe;iba nafha sewwa. Imma meta bdejt tikteb, Anton^

Bdejt nikteb f’]g[o]iti.

Niftakarni qabel nid[ol g[allklassi tal-MU}EW kont nie[u xi [a;a li nkun ktibt u nkun kuntent biha u nuriha lit-tfal talklassi. Imbag[ad, fl-1974, [ri;t l-ewwel volum ta’ stejjer tieg[i.

Ji;ifieri, ili qrib l-40 sena.

Naturalment, l-ewwel kitbiet tieg[i kienu t[arbixiet, dawk li tifel li jkun kuntent bihom isej[ilhom poe]iji, u ma jkunu poe]iji xejn, assolutament.

Imma llum, wara 40 sena tippubblika u wara 51 ktieb fil-librerija tieg[ek, jibqag[lek entu]ja]mu u ideat g[all-kitba^

Jien ma nistax ni;;udika lili nnifsi. Kilin kellu 90 sena meta kien qed jaqleb Tinsiex, Publius, Tinsiex g[all-Ingli]… ma la[aqx lesta l-a[[ar kapitlu.

Awturi b[al Trevor Zahra, Oliver Friggieri… ilhom snin twal jiktbu – kitbu aktar minni – u g[adhom jiktbu sal-lum.

Iktar mill-entu]ja]mu hi lpassjoni, il-;ibda u l-im[abba lejn xi [a;a li ma tistax tg[addi ming[ajrha.

Darba kelli intervista ma’ gazzetta Ingli]a u niftakar ittitlu kien kbir mifrux fuq ]ew; pa;ni: ‘Writing – the lover I never married’. G[aliex g[idt hekk? Ir-ra;uni hi din: B[al /erti ]wi;ijiet fejn ikollok lil xi [add tieg[ek u mieg[ek kompletament il-[in kollu, jaf inaqqas [afna mill-poe]ija, mill-entu]ja]mu tal-[ajja.

Il-kitba qistha b[al dik innamrata li g[adek ma ]]ewwi;tx u tfittex dejjem dak il-mument intimu, dak il-post mudlam, fejn tag[ti bewsa… u dejjem tfittex postijiet ;odda, g[ax dik qatt mhi tieg[ek kompletament, waqt li ]-]wie; g[andu rabta u /erti kundizzjonijiet.

Nammetti li l-entu]ja]mu naqasli, il-[erqa wkoll. Qed inkun onest g[ax niddejjaq ng[id hekk. Il-ktieb dejjem kien l-akbar [abib tieg[i, l-iktar [a;a li ng[o]], l-aktar [a;a li g[ext g[aliha, dejjem nibqa’ n[obbu. Twelidt bil-ktieb u rrid immut bil-ktieb. Il-kompjuter, g[alkemm affaxxinanti, hu dinja aljena g[alija.

Imma bqajt tippubblika…

Iva. Kelli 38 sena ta’ [idma kontinwa… Jien iffissat anki fuq ilproduzzjoni tal-ktieb. Il-51 ktieb tieg[i u l-11-il pubblikazzjoni li re;g[u ;ew stampati, kollha g[andhom daqs wie[ed. Kultant nid[ol fl-istudju tieg[i u nie[u gost sempli/ement in[ares lejhom, anki jekk ma nikteb xejn.

Meta n[ares lejn il-ktieb in[ossni ng[ix; il-kotba tieg[i narahom qishom kartolini f’[anut ta’ librar. Tg[idli, x’g[andu x’jaqsam id-daqs?

Ovvjament, id-daqs mhux se jg[idlek hux ktieb tajjeb jew le, imma li jkollok numru ta’ kotba, kollha daqs wie[ed, naraha [a;a sabi[a. Barra lkotba li ppubblikajt wa[di, jien [dimt ma’ tmien pubblikaturi

Wie[ed mill-kriti/i li kiteb fuq ilktieb tieg[i qal li jien reli;ju] [afna, prodott tas-snin sebg[in.

Nixtieq li kont reli;ju], imma m’iniex daqshekk. Nemmen biss dak li ba]ikament tg[idli rreli;jon tag[na.

Alla min hu g[alik^

Kollox. Kull nifs li nie[u, kull kelma li ng[id, kull pass li nag[ti. Min ma jimxix, ma jitkellimx, xorta hemm Alla g[alih.

Minkejja li tliftu ta’ età ]g[ira, lil missierek issemmih spiss fl-a[[ar ktieb tieg[ek. Lili laqtitni partikolarment sentenza qawwija li ktibt dwaru: “Wara li miet missieri [ajti g[oddsot f’niket u mistoqsijiet bla sens. Kieku stajt, xtaqt li mitt minfloku.

Daqshekk ifisser g[alija missieri.” Kellu effett daqstant kbir fuqek^ Anton Grasso waqt li qed ikun intervistat minn Joe Cassar (Ritratt> Daniela Cassar)

differenti u dejjem s[aqt ma’ kull wie[ed li j]ommli l-istess daqs tal-kotba ta’ qablu.

G[andi f’idejja l-a[[ar ktieb tieg[ek, u propju lewwel sentenza fih hi kwotazzjoni tieg[ek stess: “L-ag[ar parir li nista’ nag[ti hu lili nnifsi.”

Jien ma niddejjaqx nag[ti parir. M’iniex qassis u ma nistax nag[ti parir reli;ju].

M’iniex avukat u ma nistax nag[ti parir legali… imma jien bniedem, u lil kul[add in[obb nag[ti parir minn dak li naf, spe/jalment lil xi [add li narah qed jeg[req. Jien m’g[andix [afna [bieb, imma l-ftit li g[andi, li huma [bieb veri, ng[idilhom biex ifittxuni filproblemi li jkollhom. Fejn u kemm nista’, nipprova ng[idilhom kelma li tg[ollihom ftit ’il fuq. Imma lili nnifsi le, m’iniex kapa/i.

Qed tg[idli li ma tg[allimt xejn, allura, mill-esperjenza tal-[ajja^

Ma na[sibx. Fl-a[[ar ktieb tieg[i g[idt li l-be]g[at tieg[i g[adhom mieg[i, il-vizzji wkoll. Ma tantx inbdilt. IlMilied g[adni n[obbu, g[adu lfesta favorita tieg[i, g[ax ittifel ta’ ;o fija baqa’ ma kibirx.

G[adni n[obb il-films ta’ Laurel u Hardy, ta’ Charles Chaplin, b[al meta kont tifel.

Jien stabbilixxejt lili nnifsi b[ala awtur marbut mal-kitba tal-bi]a’; imma fil-fatt nib]a’ [afna. U forsi propju min[abba li dan it-tifel ta’ ;o fija g[adu hemm bis-sensittività tieg[u

kollha. Niftakar il-mewt ta’ nannti (li mietet sena u tliet xhur wara missieri), nittawwal minn wara l-persjana fis-salott ta’ ommi, narahom je[duha bilkarozzin; ma kontx kapa/i no[ro; barra.

Alla biss jaf kemm-il darba semmejtha l-mewt fil-kitbiet tieg[ek, partikolarment fla[[ar ktieb tieg[ek… X’inhi r-relazzjoni tieg[ek malmewt^ Inti tassew tib]a’ millmewt^ Mhux nib]a’ mill-mewt imma nitwerwer, imqar nitkellem fuqha.

Imma mill-mewt jew minn dak li jikkaw]aha, il-mard, ix-xju[ija…^

Jien ma nemminx li nixjie[.

G[idtha fl-a[[ar ktieb tieg[i, li kont na[seb li se mmut [afna i]g[ar mid-59 sena li g[andi. {ajti g[ajjixhieli l-ktieb. U ng[idlu grazzi tad-dinjità li tani.

G[andi wkoll ossessjoni, li bniedem jista’ jindifen u ma jkunx verament mejjet.

….din kont qrajtha xi mkien ie[or, imma kif ori;ina fik bi]a’ b[al dan^

Ma nafx. Kont g[adni ]g[ir.

Niftakar darba tkellimt ma’ tabib u qalli: “Hemm nies li jib]g[u minn din il-possibbiltà; imma int, ta’ età daqshekk ]g[ira, tibdiex ta[seb minn issa fuq affarijiet b[al dawn.” Dan il-bi]a’ baqa’ jikber mieg[i, imwa[[al b[al qarnita li tostorni fiha.

Il-mewt hi l-bikja li ta[fen il-

bikjiet kollha. Il-we;g[a li tidfen il-we;g[at kollha.

M’hemmx fidwa g[aliha f’din id-dinja, trid tkun dinja o[ra li tifdiha. Meta bniedem imut, jing[alaq kapitlu. Tkun g[adek t[obbu, tridu, imma lanqas biss tista’ tarah. Tittama li wara din hemm [ajja o[ra, li jien nemmen [afna fiha. Il-bniedem twieled biex jivvja;;a minn din il-[ajja g[al o[ra.

Sadattant, f’din il-[ajja ma tara xejn sabi[^ Ma ta[sibx li int ftit pessimist i]]ejjed fil;udizzju tieg[ek dwar il[ajja^

Iktar na[seb li jien realist. {afna drabi bniedem li jkun iebes mieg[u nnifsu jitlaqqam pessimist.

…imma ma kellekx affarijiet sbie[ fil-vja;; tieg[ek tul din il-[ajja^

Iva. Kelli t-twelid ta’ wliedi, kelli kull ktieb li [ri;t. Kelli lil ommi titbissem ma’ kull ktieb ;did li nag[tiha u ti;;ennen biex tibda taqrah.

Jien nipprova ma nwe;;a’ lil [add. Il-[ajja fiha wisq in;ustizzji. Ironikament, il;ustizzja tinkiseb biss fil-mewt, minkejja li [add ma jixtieq jasal g[aliha.

Temmen f’dinja a[jar minn din wara l-mewt^

Iva, bla dubju. Kieku Alla kien ikun missier in;ust. F’din id-dinja hawn min lanqas biss jaf li twieled u hawn min jitwieled sinjurun. Int temmen li l-[ajja tintemm mad-difna?

Jien ma nemminx hekk.

Iva. Il-bniedem li ma tistax tiskopri tibqa’ tfittxu. Ommi mietet ta’ 84 sena, g[alqet 4 snin mejta fit-28 ta’ Di/embru li g[adda, u n[oss sodisfazzjon li sellimtilha b’kitba f’il-mument.

Dwar missieri, idealment, kienet tkun l-isba[ mewta tieg[i kieku mitt qablu. G[amilt ilPre/ett – dak i]-]mien konna nag[mluh ta’ 5 snin u l-Gri]ma ta’ 7 – u missieri miet meta jien kelli tmien snin. Anqas kont naf x’inhi l-mewt. Lil missieri la skoprejtu f’[ajtu u lanqas f’mewtu. Ma kont nitlef xejn kieku mitt qablu. Il-mewt dak i]]mien ma kinitx tbe]]ag[ni, kwa]i kienet avventura. Malta kienet titlef awtur, imma g[alija dik kienet tkun l-a[jar mewta.

Anton, inti, kontra dak li jag[mlu [afna poeti o[rajn, filpoe]iji tieg[ek rari ssemmi lkelma ‘im[abba’. G[aliex tevitaha din il-kelma^ L-ewwel nett nirringrazzjak li sejja[tli poeta, g[ax jien ma nqisx lili nnifsi poeta.

...imma g[andek poe]iji sbie[ [afna.

Grazzi mill-;did talkumpliment. Jien ippubblikajt ktieb ta’ poe]iji, Illejla Ner;g[u Ni]fnu, id-29 ktieb. Huma versi u kitbiet minn qalbi. L-im[abba hi xi [a;a aktar tal-poe]ija milli tarrealtà. Madankollu te]isti, nemmen fiha, g[alkemm ma tantx ktibt dwarha. Li jkollok ra;el, mara f’si;;u tar-roti jew b’marda kiefra, u tibqa’

t[obbhom, leali lejhom sal-mewt, hi l-isba[ tifsira tal-im[abba. Trid ta[dem g[aliha biex i]]ommha [ajja g[ax tista’ tibred. L-im[abba lanqas mal-mewt ma tispi//a.

Ma jidhirx li kellek relazzjoni [a]ina mal-membri tal-kleru… niftakar jiktbu dwar kotba tieg[ek sa/erdoti b[al P. Alessandro Bonnici, P. Norbert Ellul Vincenti, P. Edward Fenech. Il-Brothers ta’ De la Salle fis-snin 70 kienu jag[tu kotba tieg[ek lill-istudenti li jiddistingwu ru[hom fil-Malti.

Imma jing[ad li darba xi [add ried ja[raq il-kopji kollha tarrumanz tieg[ek ‘Il-Kittieb’ min[abba l-kontenut tieg[u.

X’kienet din l-istorja^

Patri Alessandro Bonnici, Alla ja[firlu, kien wie[ed millammiraturi tieg[i. Kien jg[id li jitg[allem mill-kitba tieg[i.

Darba qal: “Nixtieq kont naf nikteb il-pro]a kif jiktibha Anton Grasso.” Kien storiku kapa/i.

Norbert Ellul Vincenti kiteb diversi drabi dwar il-kotba tieg[i.

Fa[[ar fejn kellu jfa[[ar u kkritika fejn [ass li kellu jikkritika.

F’;urnal lokali tal-{add blIngli], is-sena l-o[ra nkiteb li lKnisja riedet ta[raqli Il-Kittieb.

Ine]attezza kbira. Kien ilpubblikatur li ried jag[mel hekk.

Xi qarrejja marru g[andu di]gustati b’/erti deskrizzjonijiet.

Kien /empilli u qalli li l-ktieb ma riedx i]ommu iktar fil-[anut tieg[u, u lest li ja[arqu. Kien propju Patri Edward Fenech li intervjena biex dan ma jsirx.

Il-Kittieb ta’ dak i]-]mien irrevedejtu u se jer;a’ jkun pubblikat din is-sena.

Anton Grasso hu awtur prolifiku li, i]da, g[adu ju]a ttajprajter. U jekk tipprova taqbdu bil-mobajl jew tfittxu fuq l-internet ma ssibux kif ;ieb u la[aq... il-pont matteknolo;ija moderna qatt ma bnejtu^

Le. U nammetti li g[amilt [a]in. Qisni bniedem li tela’ f’karozza tal-linja u qatt ma rifes fuq ajruplan. Id-dinja talkompjuter hi universali. Irrid minn [addie[or fejn jid[ol kompjuter biex jurini x’messa;;i da[lu u xi jridu jkunu jafu n-nies dwari u dwar il-kotba tieg[i. Jien qatt ma kont bniedem tekniku.

F’]g[o]iti nieqaf quddiem ilvetrini tal-librara u ng[id, “Imma kif isir kittieb?” X’jag[mel kittieb? Ta’ 22 sena [ri;t l-ewwel

“Jien nipprova ma nwe;;a’ lil [add.

Il-[ajja fiha wisq in;ustizzji. Ironikament, il-;ustizzja tinkiseb biss fil-mewt, minkejja li [add ma jixtieq jasal g[aliha”

ANTON GRASSO> “Jien stabbilixxejt lili nnifsi b[ala awtur marbut mal-kitba tal-bi]a’< imma fil-fatt nib]a’ [afna”

ktieb tieg[i, u llum, fuq lg[atba tas-60, g[adni nu]a ttajprajter li fuqha [dimt lewwel ktieb tieg[i.

Meta to[lom b’xi [a;a talwa[x, tib]a’ jew t[ossok fisseba’ sema^

Jien ma no[lomx, jew jekk no[lom qatt ma niftakar xi nkun [lomt. Il-bi]a’ dejjem kien parti e]istenzjali f’[ajti, ma ng[addix ming[ajru.

Il-korrispondenza li kellek ming[and Ira Levin hi fost laktar li tg[o]]. Xi jfisser g[alik kumpliment ming[and awtur famu] b[al dan fil-;eneru li tispe/jalizza fih int^ Ira Levin hu isem internazzjonali, l-awtur talfamu] Rosemary’s Baby fost o[rajn, rumanz li jirrakkonta listorja ta’ tarbija mnissla minn relazzjoni ta’ mara max-xitan.

L-awtur kien kapa/i j;ieg[lek temmen dak li ma jitwemminx. Pin;a [rafa u jg[idlek li hi r-realtà.

Kumpliment ming[and Ira Levin ma nistax ma ng[o]]ux.

Lili darba f’ittra qalli: “You are a credit not only to the Maltese Islands but to the entire world of literature.”

Rosemary’s Baby kien tani permess naqilbu g[all-Malti bla [las. Ta’ dan nibqa’ ni]]ih [ajr anki wara mewtu.

Kif tixtieq li jkun ilfuneral tieg[ek^

Nixtieq li jkolli l-[bieb g[e]ie]. Il-ftit li jg[idu dak li ma qalx nazzjon. Grazzi g[allkotba li qraw, g[all-kitba talbi]a’ li g[aliha ddedikajt [afna minn [ajti.

Wara mewtek, kif tixtieq li jibqg[u jiftakruk il-[bieb, ilfamiljari u l-qarrejja tieg[ek^ B[ala awtur aktar milli b[ala bniedem.

Nag[laq l-intervista bi ftit mistoqsijiet li g[alihom irrid twe;iba fil-qosor [afna, kwa]i telegrafika: It-tfal. L-iktar ]ew; kreaturi g[e]ie] g[alija.

Il-Milied. L-aktar festa li n[obb.

Is-safar. Snin ilu mort Tune] u dan l-a[[ar mort tour u [adt gost [afna. Morna lIskozja, Lake District u jumejn Londra.

Il-festa tar-ra[al. M’iniex dilettant, imma napprezzaha g[an-nies li j[obbuha.

Il-Karnival. Tradizzjoni [elwa. Hawn min jg[ix g[alih, kif hawn min jg[ix g[all:img[a l-Kbira u l-festa tarra[al.

Il-flus. Dawk jew tajthom jew [aduhomli.

I]-]wie;. Rabta li tag[tik /erti drittijiet. Sabi[ meta jtul u jibqa’ sal-mewt fit-tifsira vera tieg[u.

Id-divorzju. Ma naqbilx mieg[u. Ibdel ir-reli;jon nisranija u jkun dritt.

Il-[bieb. L-aktar li ng[o]] wara wliedi. Jafuni [afna nies, imma l-[biberija hi esperjenza unika.

Il-politika. Ma tinteressani xejn. Jien in[ares lejn ilbniedem mhux lejn il-kulur tieg[u.

Il-ktieb. Il-passjoni ewlenija ta’ [ajti. Twelidt g[all-ktieb u nixtieq immut bil-ktieb f’idi.

30

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

C O L L A G E FEATURE

Sehem siewi fis-so/jetà Maltija minn Doris Azzopardi ................................................ doris.azzopardit@media.link.com.mt

Ming[ajr l-i/ken dubju, il-Malta Girl Guides taw u qed jag[tu sehem siewi fis-so/jetà Maltija billi joffru qafas sod, dixxiplinat u edukattiv lil bosta tfal, adolexxenti u ]g[a]ag[ Maltin. Dan l-a[[ar skoprejt li mal-[idma ta’ rutina tag[hom huma jissie[bu fi pro;etti internazzjonali b’temi spe/ifi/i li b’mod jew ie[or jolqtu lis-so/jetà li ng[ixu fiha. It-tema attwali li qed ja[dmu fuqha hi proprju l-vjolenza domestika.

Jekk wie[ed jag[raf il-mijiet ta’ tfal, adolexxenti u ]g[a]ag[ li kienu jew g[adhom konnessi mal-Girl Guides u jag[raf il-[idma kontinwa u siewja tag[hom biex jing[ataw formazzjoni u edukazzjoni, empowerment u g[arfien biex jag[mlu differenza fisso/jetà, allura ma jiskantax li t-tema ‘Vjolenza Domestika’ tid[ol fl-a;enda tag[hom.

Fuq inizjattiva tal-Asso/jazzjoni Dinjija tal-Girl Guides f’pajji]na, it-tema sensittiva tal-vjolenza domestika qed tkun trattata fost il-Leaders biex ikun im[ejji programm ta’ ta[ri; f’dan ir-rigward. Dwar dan u aktar tkellimt ma’ Marjoe Abela, l-MGG Chief Commissioner, biex skoprejt kemm jag[mel sens li t-tema tal-vjolenza domestika tkun trattata b’g[arfien u responsabbiltà mill-età tad-Dolphins (i/-/kejknin nett) sar-Rangers billi qabel kollox, ikunu m[arr;a l-Leaders...

Marjoe bdiet il-karriera b[ala su;;ett il-vjolenza tag[ha fil-Girl Guides meta domestika. kellha sitt snin, meta ssie[bet “L-Asso/jazzjoni Dinjija talmal-Brownies. Minn hemm Girl Guides flimkien manbaqg[et tiela’ stadju stadju sa Nazzjonijiet Uniti qed ja[dmu ma fet[et it-taqsima tadfuq il-kampanja Stop the Dolphins fil-villa;; fejn Violence u Malta ng[a]let fost trabbiet, il-{amrun. Dak i]25 pajji] ie[or biex nie[du ]mien, tad-Dolphins kienet sehem fi pro;ett pilota biex g[adha sezzjoni ;dida, bi tfal jag[mlu bench curriculum ta’ ta’ [ames snin li bdew il-mixja edukazzjoni mhux formali tag[hom f’din l-asso/jazzjoni. g[at-tfal ]g[ar u kbar.”

Aktar ’il quddiem, Marjoe marret tag[ti s-servizz tag[ha Pass pass f’villa;; ie[or fejn kien hemm Marjoe qaltli li l-MGG uriet b]onn. Sitt snin ilu mbag[ad, interess, anzi proprjament kienet eletta district kienet avvi/inata waqt ilcommissioner u fl-a[[ar sena u konferenza dinjija u ng[a]let. nofs kienet qed tag[ti s-servizz “Dan hu pro/ess li rridu tag[ha b[ala deputy nibnuh pass pass. L-ewwel ma commissioner biex minn bdejna kien fi tmiem il-;img[a Settembru li g[adda kienet tal-25 u s-26 ta’ Frar. G[amilna eletta chief commissioner. sessjonijiet ta’ ta[ri; g[alL-MGG (Malta Girl Guides) leaders g[ax ovvjament ridna tinvolvi numru sabi[ ta’ nintrodu/u t-tema mag[hom. membri, total ta’ 1,200, li Il-pro;ett per se hu Stop the minnhom hemm madwar 150 Violence i]da mbag[ad kull voluntier adult. Numru sabi[ pajji] g[andu l-libertà li jevolvi ta’ tfal u ]g[a]ag[ qed jiksbu s-su;;ett skont ir-realtà u //ertu tip ta’ [iliet essenzjali /irkostanzi ta’ pajji]u. ferm g[all-[ajja fil-komunità.

“A[na f’Malta se niffukaw L-iskop a[[ari tal-Girl aktar fuq il-vjolenza domestika Guides fuq livell dinji hu li g[ax hi l-aktar tema relevanti.

jag[mlu differenza fuq argumenti rilevanti fis-so/jetà.

Proprju f’dan il-kuntest jid[ol dan il-pro;ett li fih hemm inklu] l-MGG u li g[andu

Pajji]i o[ra se jie[du angolazzjonijiet differenti. Filweekend li kellna kien hemm diversi msie[ba li taw ilkontribut tag[hom, inklu]a Dr

Marcelin Naudi li isimha hu relatat sewwa mas-su;;ett.

Intervjenew ukoll o[rajn millqasam tal-Pulizija u psikolo;i.

“Saru diversi workshops biex il-leaders, qabel ma jibdew ja[dmu fil-gruppi li jmexxu, jie[du l-g[arfien me[tie;.”

Sar ukoll partnership bejn ilKunsill Nazzjonali tan-Nisa u l-A;enzija }g[a]ag[ li di;à kienu ng[aqdu flimkien f’Novembru 2011 biex jag[mlu kampanja ta’ g[arfien dwar ilvjolenza domestika.

Dan bl-iskop li ]-]g[a]ag[ jag[rfu l-ewwel sinjali li jistg[u jwasslu g[al relazzjoni fejn jista’ jkun hemm vjolenza, u wkoll biex jew jie[du azzjoni huma u jwaqqfu r-relazzjoni, jew jirrikorru g[all-g[ajnuna u jg[inu lis-sie[eb jew sie[ba jfittxu g[ajnuna.

Id-dinjità

Aspett ie[or hu li jekk huma jkunu g[addejjin mill-vjolenza fid-dar tag[hom, jiskopru ddinjità tag[hom u jag[rfu li mhux a//ettabbli li wie[ed jg[ix f’din i/-/irkostanza, li mhix [a;a normali li tg[ix dak it-tip ta’ [ajja u biex persuna tkun konxja ta’ x’tip ta’ g[ajnuna te]isti.

“G[edna, g[alhekk, li la di;à te]isti din il-kampanja jkun ta’

benefi//ju li a[na ning[aqdu mag[hom minflok na[dmu fuq xi [a;a separata.

Ikkuntattjajniehom u a//ettawna. Din hi parti millpro;ett il-kbir tag[na.

“Fil-fatt, f’Mejju se jsiru workshops tat-tfal tal-iskejjel fis-sekondarja u a[na qed na[dmu fuq materjal promozzjonali. Se nag[mlu wkoll in servizz training g[allg[alliema tal-PSD. Dan bil[sieb li l-materjal li qed na[dmu fuqu ju]awh fliskejjel.

“F’April g[andna tnejn milleaders tag[na li se jmorru lMessiku, f’wie[ed mi/-/entri mondjali tal-Girl Guides fejn se jkun hemm ta[ri; g[al-leaders biex huma su//essivament i[arr;u lil-leaders l-o[ra lokali.

“G[andna mbag[ad perjodu ta’ tliet xhur biex id-drafts talkurrikulu nippruvawh mat-tfal tag[na. Billi jinzerta s-sajf u bosta mill-units ma jkunux qed jiltaqg[u, se norganizzaw serje ta’ tliet kampijiet fejn in[alltu l-avventura ma’ dawn lattivitajiet.

“Dan hu mod aktar informali biex wie[ed ikun jista’ jitg[allem u jkunu assorbiti messa;;i dwar l-argument.”

Marjoe spjegatli li lkampijiet li jorganizzaw dejjem

ikollhom tema. B’hekk ma tkunx [a;a diffi/li li fix-xhur sajfin ja[dmu mat-tfal u ]]g[a]ag[ fuq tema tant importanti.

“Qed na[sbu fuq l-ipotesi li nistiednu gruppi differenti ta’ ]g[a]ag[ biex jing[aqdu mag[na f’dawn il-kampijiet. Ilpro;ett min-na[a tal-Girl Guides hu ‘Stop the violence against girls and woman’.

Vjolenza domestika

“Fil-verità, il-vjolenza domestika tolqot ukoll lissubien u lill-ir;iel i]da l-vittmi statistikament huma aktar tassess femminil. Biss, ilminoranza ma tistax teskludiha u g[alhekk lill-;uvintur trid tedukahom ukoll g[ax dan isarraf f’anqas persuni li jikkommettu vjolenza domestika.

“Lura g[all-kampijiet, liskop tag[na finalment hu li ttfal u ]-]g[a]ag[ kollha jkunu konxji li te]isti l-problema, li ma g[andhomx ibaxxu rashom g[aliha jekk ikunu g[addejjin minnha u li jag[mlu xi [a;a biex jiqfulha jekk jiltaqg[u mag[ha.

“Fattur ie[or hu li jekk tistieden gruppi differenti biex jintegraw mal-Girl Guides, g[al pa;na 31

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

31

Il-veru sens ta’ girl power minn pa;na 30

mhux biss tkun qed twessa’ lmessa;; i]da to[loq networking importanti. Qsim ta’ ideat u mezz kif gruppi differenti ja[dmu id f’id.”

Meta ta[dem f’kuntatt ma’ tfal u ]g[a]ag[, wie[ed fa/ilment jinteba[ jekk xi [add minnhom ikun g[addej minn xi problema partikolari, inklu]a lvjolenza domestika. Wie[ed irid ifakkar li din ma tfissirx biss abbu] fi]iku mir-ra;el fuq il-mara tieg[u. Hemm l-abbu] fi]iku fuq it-tfal u hemm ukoll l-abbu] verbali, emozzjonali u psikolo;iku li wkoll i[allu effett devastanti fuq il-vittmi.

“L-iskop tal-weekend li organizzajna kien proprju dan.

L-ewwel u qabel kollox, wie[ed ma jistax jeskludi li hemm leaders li g[addew minn din il-problema g[ax jekk wie[ed i[ares lejn l-istatisti/i, fa/li jinnota li din il-problema hi mifruxa mhux [a]in.

“Barra minn hekk, di;à kien hemm leaders li kienu avvi/inati minn membri tal-Girl Guides li g[addejjin minn din il-problema. G[alhekk, jekk a[na se nitkellmu u nedukaw dwar din it-tema, it-tendenza hi li jkun hemm aktar membri li jift[u qalbhom u jfittxu aktar g[arfien u g[ajnuna.”

Wie[ed mit-tmien punti taledukazzjoni li jimxu fuqhom ilGirl Guides hu proprju dwar ilmo[[ u l-ispirtu. Punt li permezz tieg[u ssir enfasi importanti [afna ta’ inkora;;iment, empowerment, u attenzjoni biex il-membri jsa[[u l-istima fihom infushom. Dan kollu biex tkun individwata u valutata lkapa/ità ta’ kull membru.

Stima lejhom infushom

Dawn kollha huma fatturi li jo[olqu sisien sodi biex wie[ed ikompli ja[dem u jeduka, issa anki fuq argument tant importanti u sensittiv – ilvjolenza domestika. Inutli li wie[ed ja[bi dan l-argument ta[t it-tapit. Ma jag[mel l-ebda ;id li wie[ed jinjorah u li jekk persuna tisfa vittma tieg[u u ma jkollhiex g[odda tajba biex tissilitlu, tispi//a mkissra.

Daqshekk hi importanti l[idma tal-Girl Guides. Finnatura tag[hom, huma ja[dmu [afna biex inisslu fil-membri tag[hom stima fihom infushom.

Marjoe fil-fatt spjegatli kif ;ieli ji;u tfal biex jid[lu membri u dawn ikunu pjuttost mag[luqin fihom infushom, mist[ijin u bi ftit stima fihom infushom.

Huma g[amlu [ilithom kollha biex jimmotivaw lil dawn il-membri u f’[afna ka]i rnexxielhom tant li w[ud minn dawn il-ka]i baqg[u jikbru malGirl Guides u llum huma leaders.

“Niktakar tifla partikulari li kellha Selective Mutism meta da[let mag[na. Illum hi sportiva u ta’ /erta stabbiltà u

fuq it-tema g[ax g[amilna policy fuq l-argument – g[amilna corporate responsibility tal-asso/jazzjoni tag[na fuq l-ambjent. Inzerta Ras ir-Randan u allura //a[[adna mill-kejk.”

Ikun hemm imbag[ad okka]jonijiet meta jiltaqg[u lmembri tal-MGG kollha filparata annwali i]da wkoll okka]jonijiet meta jiltaqg[u sezzjonijiet tal-Girl Guides.

Kull sezzjoni tiltaqa’ tal-anqas darba kull trimestru.

“I]da l-aktar [a;a li l-guides u r-rangers ja[dmu g[aliha hi lmaratona tal-futbol ta’ Puttinu Cares. Huma jorqdu hemm u joffru s-servizz tag[hom g[al Konvenzjoni “Ikollna wkoll il-konvenzjoni 24 sieg[a f’diversi jiem. nazzjonali bil-leaders ta’ Malta Jinqasmu f’shifts u barra li j[ossuhom utli, din il-[idma kollha. Ikun hemm tag[tihom /ertu sodisfazzjon. okka]jonijiet meta niltaqg[u kollha b[ala leaders. Fit-22 ta’ A[na nkunu inkarigati miz-zona tat-tfal. Nag[mlu face painting, Frar pere]empju, g[all-Girl nilag[bu mat-tfal, insomma li Guides tad-dinja kollha hi jkun hemm b]onn. Hi differenti Thinking Day. Dan hu jum li fih twieldu kemm Robert Badan mill-kamp li norganizzaw Power kif ukoll il-mara tieg[u. normalment. F’din l-attività bilkemm jorqdu g[ax jekk isibu B’hekk ]ammejna dan il-jum l-ground vojt tul il-lejl, jo[or;u biex niltaqg[u u minn g[axar snin ’l hawn sirna nag[]lu tema jilag[bu l-ballun.” partikolari. Is-sena l-o[ra kienet dwar l-empowerment tas-sess femminil – flimkien nistg[u nibdlu d-dinja, u din is-sena kienet flimkien nistg[u nibdlu l-pjaneta – u fiha ttrattajna lbidla fil-klima.

“L-ewwel saru laqg[at ta’ ta[ri; talleaders u saru attivitajiet u workshops mi]]g[ar sal-kbar.

Matulhom iddiskutew mhux x’jistg[u jag[mlu huma biss i]da kif jistg[u jag[mlu differenza fil-komunità. Fit-22 ta’ Frar imbag[ad tkun /elebrazzjoni g[al-leaders u xorta [dimna livell. Hi wkoll leader tal-Girl Guides u qieg[da l-Università.

Il-fatt li ja[dmu fi gruppi ]g[ar jg[in biex kul[add jing[ata rwol u nikkreaw fihom sens ta’ leadership. Dan jg[inhom biex ji]viluppaw /erti abbiltajiet.”

Intant, l-MGG tibqa’ g[addejja wkoll bil-[idma regolari tag[ha. Kull xahar jiltaqg[u l-leaders ta’ kull distrett. Huma jit[arr;u u jaqsmu l-esperjenzi tag[hom. Minn sentejn ’l hawn beda jing[ata listess tip ta’ ta[ri; mit-tliet distretti g[al aktar konformità, minkejja li tkun ikkunsidrata rrealtà ta’ kull distrett.

Tfal tal-Girl Guides waqt attività fil-Parlament ta’ Malta

?ertament li meta tara l-parata tal-MGG, ilkoll bl-uniformi li tiddistingwihom, ma tistax ma tirriflettix ftit fuq l-importanza li wliedna jsibu asso/jazzjonijiet simili fejn ikomplu ji]viluppaw il-[iliet tag[hom filwaqt li jit[arr;u biex ikunu pre]enti fis-so/jetà b’mod utli u effettiv.

Din l-asso/jazzjoni tissielet kontra l-passività, g[andha g[al qalbha issues attwali li mhux biss jg[inu fit-trobbija, l-adolexxenza u ]-]g[o]ija, i]da jservu biex jiffurmaw adulti a[jar, adulti b’karattru sod, li kapa/i jag[mlu bidla g[all-a[jar fil-komunità ta’ madwarhom.

32

C O L L A G E RELIÌJON

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

O verità eterna, im[abba vera, eternità ma[buba

It-Tieni {add tal-G[id

Mill-Istqarrijiet ta’ Santu Wistin Il-kliem li qrajt [assejtu b[al twissija biex ner;a’ nid[ol fija nnifsi. G[alhekk d[alt fejn mexxejtni int, fil-qieg[ ta’ qalbi, u stajt nag[mel dan g[ax int kont g[ajnuna g[alija.

D[alt u bil-g[ajnejn ta’ ru[i, kienu kif kienu, ’il fuq minn dawn l-istess g[ajnejn ta’ ru[i, ’il fuq minn dehni, rajt iddawl li ma jinbidilx; mhux dan id-dawl komuni li jarah kul[add, lanqas ie[or b[alu aqwa minnu, qisu xi dawl jiddi wisq u wisq aktar minn dan tag[na u jimla kollox bilkobor tieg[u.

Ma kienx hekk dak id-dawl, imma [a;’o[ra, li xejn ma g[andha x’taqsam ma’ dawn id-dwal l-o[ra kollha. U ma kienx ’il fuq minn dehni b[alma ]-]ejt ikun f’wi// lilma, jew b[as-sema fuq l-art, imma kien og[la minni g[ax hu g[amilni, u jien ta[tu g[ax issawwart minnu. Jag[raf dan id-dawl min jag[raf il-verità.

O verità, im[abba vera, eternità ma[buba! Int Alla tieg[i, g[alik nitniehed lejl u nhar. Hekk kif g[araftek, inti rfajtni fil-g[oli, biex nara li kien hemm xi [a;a li kelli naraha, g[alkemm kont

g[adni bla [ila li naraha.

Bir-ra;;i qawwija tieg[ek li x[ett fuqi, inti lqatt il-[ars dg[ajjef tieg[i u jien treg[idt bl-im[abba u l-bi]a’. U ntba[t li kont ’il bog[od minnek, f’xi mkien li ma jaqbilx mieg[ek, u donni smajt le[nek millg[oli jg[idli: “Jien l-ikel talkbar: ikber u tiekol lili. U mhux int tibdilni fik, kif tag[mel bl-ikel li tag[ti lil ;ismek, imma int tinbidel fija.”

Imbag[ad bdejt infittex ittriq biex nikseb il-qawwa u hekk nasal li ngawdik. Imma din it-triq ma sibthiex, sa ma [addant mieg[i lill-medjatur bejn Alla u l-bnedmin, Kristu :esù, li hu wkoll bniedem, li hu fuq kollox, Alla mbierek g[al dejjem. Hu jsejja[ u jg[id: Jiena t-triq, il-verità u l[ajja.

Hu [allat mal-;isem dak likel li jien kont g[adni ma nistax niekol, g[ax il-Verb [a l-;isem, biex il-g[erf tieg[ek, li bih [laqt kollox, isir il-[alib tag[na t-trabi.

Kemm [abbejtek tard, ja ;miel qadim u hekk ;did, kemm [abbejtek tard! U ara, inti kont ;ewwa fija u jiena ’l barra minni nnifsi. Fittixtek hemm barra, u jien, bla sura ta’ xejn, intfajt kollni kemm jien fuq il-[afna suriet sbie[ li int g[amilt. Kont mieg[i, u jien ma kontx mieg[ek. }ammewni ’l bog[od minnek dawk l-istess [wejje; li ma kienx ikollhom e]istenza kieku ma je]istux fik. Int sejja[tli u g[ajjattli u fqajt ilwidnejn torox tieg[i; b[al berqa x[ett id-dija tieg[ek fuqi u ke//ejt il-g[ama tieg[i; xerridt il-fwie[a tieg[ek u jien ;bidt nifs ’il ;ewwa, kollni mxennaq g[alik; doqtok u issa jiena m;ewwa[ u g[atxan g[alik; missejtni u jien t[e;;i;t g[as-sliem tieg[ek.

Min ma j[allasx kontijiet Fl-Ingilterra tas-Seklu XIX, dawk in-nies li ma setg[ux i[allsu l-kontijiet tag[hom kienu mi]muma f’[abs.

Peress li dawn in-nies ma kinux kundannati g[al xi att kriminali, malajr nibet bejniethom ambjent ta’ fidu/ja u [biberija. Kien ikollhom log[ob bejniethom, u kellhom [afna x’jieklu. U[ud minnhom sa[ansitra kellhom kmamar privati. Bi]]mien saru jirreferu g[al xulxin bil-kelma chums. }mien wara din il-kelma [ar;et barra l-[abs u saret tfisser [abib intimu jew [abib tal-qalb.

G[aqda profonda ta’ [biberija sse[[ ukoll filministeru tal-Knisja. Dawk li kienu ja[dmu qrib

Pawlu kienu jafu xi tfisser persekuzzjoni u [abs. Imma l-Missjoni komuni tag[hom [olqot sens ta’ kuntentizza.

Fl-ittra tieg[u lill-Kolossin, San Pawl isejja[ lil Epafra “se[ibna tag[na” (Kol 1:7), fra]i li tista’ titfisser b[ala “wie[ed li jaqdi l-istess sid”.

Meta l-insara jg[ixu ta[t Kristu, huma jistg[u jaraw [ajjithom mag[quda fis-servizz talKnisja. Meta dawn iservu b[ala qaddejja ta’ Kristu, g[aqda spiritwali tinbet bejniethom u tag[milhom [bieb intimi. Din ir-relazzjoni spe/jali tkompli g[all-eternità.

{SIEB

Pjagi – Fer[ – Dubji Atti 4>32-35< Salm 117< 1 :wanni 5, 1-6< :wammo 20>19-31 Il-{sieb

Kristu qam biex iqajjem lilna, i]da [afna drabi nibqg[u reqdin u mbe]]a’. L-istess kif ;ralhom l-appostli: raqdu fil:etsemani, be]g[u fil-passjoni u ng[alqu fi/-?enaklu.

Fer[u meta raw il-Pjagi. Tumas ma emminx, iddubita u emmen meta ra. Huma ;rajjiet li ;raw elfejn sena ilu. Imma huma ;rajjiet li llum g[adhom ise[[u fil-;rajja personali ta’ kull wie[ed u wa[da minna. Hu g[al dan il-g[an li lVan;elu u l-qari tal-lum iridu jimlewna bil-kura;; u flistess [in jg[allmuna nirriflettu dwar dak kollu li qed ise[[ fi djarna, fil-komunitajiet tag[na.

G[aliex [afna drabi l-komunità nisranija qed tisfidu/ja lilha nfisha billi jonqosha l-kura;; ixxandar li Kristu qam biex ikisser il-mewt, il-[a]en u l-bi]a’ minn [ajjitna?

G[aliex dawn id-dubji u l-bi]a’, g[aliex ma a[niex nuru li a[na wlied id-dawl, ulied ir-reb[a?

Il-Kelma

L-Ewwel Qari tal-lum hu me[ud mill-Atti tal-Appostli u juri l-karatteristika ta’ dawk li kienu jemmnu, li kienu lkoll qalb wa[da u ru[ wa[da. Sinjal ta’ din l-g[aqda kienet lim;iba tag[hom bejniethom, u kienu jaqsmu kollox. FisSalm Responsorjali g[andna g[anja ta’ tif[ir lill-Mulej g[aliex hu tajjeb u t-tjieba tieg[u hi g[al dejjem.

Fit-Tieni Qari tal-lum, me[ud mill-Ewwel Ittra ta’ San :wann Appostlu, l-awtur jurina li l-fidi fi Kristu Rxoxt b[ala Messija twellidna b[ala wlied Alla. Fil-Van;elu ta’ San :wann g[andna d-dehra ta’ :esù f’{add il-G[id filg[axija, jaqsam mag[hom il-pa/i u s-setg[at tieg[u. Hu g[eleb il-mewt u l-[a]en. Temmen fih ma jfissirx li tarah b’g[ajnejk u li tmissu b’idejk, i]da li tilqa’ b’fidu/ja lkelma tieg[u.

Il-{ajja

. L-ewwel insara kienu jintg[arfu mill-im[abba ta’ bejniethom. A[na llum g[adna qalb wa[da u ru[ wa[da? . Kemm tassew qed nifir[u li l-Mulej qam? Kemm tassew qed ng[addu dan il-messa;; lil dawk li jinsabu mtaqqla bid-dubji fil-[ajja tag[hom? . Kemm qeg[din, b[ala nsara, nuru li a[na wlied ilMessija mill-mod kif a[na ng[ixu fid-dinja tal-lum, millmod kif ni;;udikaw lil dawk ta’ madwarna? . {afna nies illum huma mitlufa g[al mument b[al Tumas. Iridu jaraw u jmissu. Ma jemmnux jekk ma jarawx u ma jmissux. Kemm qed nag[tu l-esperjenza [ajja tag[na biex dawn in-nies isibu mill-;did lil Kristu?

1

2

3

4

Id-Djalogu

Ir-rabta li n-nisrani g[andu ma’ :esù Kristu hi isba[ u akbar nobbli minn dik li l-istess membri g[andhom mar-ras. – San :wann Eudes (1601 80)

Mulej tieg[i, u Alla tieg[i.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

33

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

Il-prezz tal-gwerra

Finanzjarjament, il-gwerra flAfganistan sa issa swiet lillIstati Uniti biss 801.7 biljun mill-inva]joni tal-2001 sallum. It-telf ta’ [ajjiet g[allKoalizzjoni mmexxija millIstati Uniti u l-Ingilterra kien jimmarka qrib it-tlett elef sassena li g[addiet.

Minn dawn, 1,864 huma suldati Amerikani, 404 Ingli]i, u 54 truppi tanNATO. In-numru ta’ nazzjonijiet li tilfu truppi o[ra jammontaw g[al 28.

Min-na[a l-o[ra, /ifri konservattivi mill-2006 ’l hawn juru li nqatlu 10,000 persuna /ivili tal-post li ma kellhom x’jaqsmu bl-ebda mod mal-kunflitt armat.

Dan hu parti mill-bilan/ terribbli tal-gwerra kif imxandar f’servizz spe/jali fuq [ames fa//ati x-xahar li g[adda fil-gazzetta popolari The Daily Mirror (edizzjoni stampata f’Malta).

It-tabloid kienet qed tirrapporta l-mewt ta’ sitt suldati Ingli]i li nqatlu meta kien splodut it-tank tag[hom, probabbilment b’bomba mag[rufa b[ala IED (Improvised Explosive Device) mag[mula millfertilizzant jew mill-fdalijiet tal-mini ta’ ]mien l-inva]joni Russa).

Dawn huma l-aktar bombi r[as u qerrieda li ju]aw itTaliban biex jikkumbattu lillinva]uri. Hu kalkulat li dawn kienu l-bombi li l-aktar qatlu forzi tan-NATO fil-pajji].

I]da l-istorja tal-Mirror, mog[tija prominenza kbira flewwel fa//ata u tkompli estensivament fuq ;ewwa, kellha fattur drammatiku intimu. Omm li binha tilef [ajtu fil-gwerra tal-Afganistan, u li issa qed tistenna lit-tieni wie[ed jintbag[at g[as-servizz fl-istess zona ta’ kunflitt, kitbet ittra miftu[a lill-Prim Ministru David Cameron biex tipprotesta kontra l-gwerra u biex titolbu jsejja[ lura t-truppi Ingli]i biex ma jkomplux jinqatlu g[alxejn.

Fuq nota personali, l-ittra ta’ din l-omm laqtitni b’mod partikulari, g[aliex ftit snin ilu jien ktibt poepro]a, li xxandret fl-a[[ar ktieb tieg[i (Skizzi tal-Karnival, 2010), fejn omm fittizja, Timora Jackson, meta titlef lil binha fil-gwerra tal-Iraq, tikteb lillPresident tal-Amerika biex ma jibqax jibg[at ]g[a]ag[ fla[jar tag[hom g[all-mewt.

L-ittra mxandra fit-tabloid Ingli]a, miktuba minn Carla Cuthbertson (39 sena) tg[id hekk: Fl-2008, ibni l-kbir Nathan,

Kummenti dwar websajts li Ωort

P. Anastasju Cuschieri, O.Carm.

Carla Cuthbertson bid-dmug[ f’g[ajnejha ]]omm ritratt ta’ binha Nathan, ]ag[]ug[ ta’ 19-il sena li nqatel fl-Afganistan

ta’ 19-il sena, inqatel flAfganistan. Dak i]-]mien kont [sibt li miet g[al kaw]a nobbli. Issa, li se jkolli nibg[at lil ibni l-ie[or g[allgwerra, qed nitolbok biex twaqqaf dan it-tixrid taddemm. Nathan ta [ajtu g[al xi [a;a li kien jemmen fiha.

Imma meta mbag[ad intilfu 100 ]ag[]ug[ ie[or minn tag[na, jien bdejt nistaqsi g[aliex qed nibag[tu lil uliedna fl-Afganistan.

Issa qed in[oss li din mhijiex gwerra li se nirb[u u ma rridx li aktar familji jsofru b[alma sofriet il-familja tieg[i.

Din il-gwerra twalet [afna aktar mi]-]ew; gwerer dinjija mag[duda flimkien. Je[tie; in;ibu lura lil uliedna u nag[tu lura l-pajji] lillAfgani.”

Hemm apolo;isti li jsostnu li s-sagrifi//ju tas-suldati talKoalizzjoni maqtula flAfganistan mhuwiex g[alxejn. Il-Mirror tag[ti lfehma ta’ Sir Richard Dannat, Kap tal-Istaff :enerali bejn l2006 u l-2009.

Dannat jammetti li l-prezz tal-gwerra kien u qed ikun g[oli [afna, imma jg[id li lintervent tal-alleati rnexxielu jikxef il-manipulazzjoni /inika tal-I]lam mill-Al Qaeda, u b’hekk, il-Punent u l-Ingilterra akkwistaw sigurtà akbar. Jg[id ukoll li linva]joni wasslet biex lAfgani jkollhom livell ta’ g[ajxien a[jar.

I]da sunda;; imniedi millOxfam f’Novembru tal-2010 indika li 83% tal-popolazzjoni Afgana ma jikkunsidrawx litTalibani b[ala militanti jew terroristi. Huma jqisu li lkaw]i tal-gwerra huma qabel xejn, l-inva]joni li mexxew lIstati Uniti u l-Ingilterra, ilfaqar, in-nuqqas ta’ xog[ol u l-korruzzjoni fl-iggvernar.

Aktar minn hekk,

kummentatur ie[or fl-istorja tad-Daily Mirror, l-eks Kapural Joe Glenton (li kien irrifjuta li ji;;ieled) qal li mhux biss is-suldati Ingli]i g[andhom jin;iebu lura millAfganistan, imma t-truppi qatt ma messhom intbag[tu ji;;ieldu. G[al Glenton, listorja tal-inva]joni hi wa[da di]astru]a: “L-isku]a tat-terrori]mu kienet biss sku]a, spalliera; irra;uni vera hi ]-]ejt. U min qed jinqatel? Huma ]]g[a]ag[ li qed jinqatlu mhux il-kbarat li jie[du dde/i]jonijiet. Il-missjoni flAfganistan falliet kategorikament, kif kienet destinata li tfalli sa minn dejjem. Wasal i]-]mien biex jin;iebu lura t-truppi tag[na.

L-unika soluzzjoni g[al dan id-di]astru li n[ema jridu jsibuha l-Afgani nfushom.

A[na postna mhux hemm.”

Intant, il-gwerra flAfganistan bdiet f’Ottubru 2001 u ssemmiet Operation Enduring Freedom. Fil-bidu involviet lill-Istati Uniti, irRenju Unit, l-Awstralja u lFront Unitarju Afgani.

Aktar tard da[lu fil-kunflitt il-qawwiet tan-NATO. Ilmottivi dejjem intqal li kienu l-ismantellar tal-Al Qaeda mill-Afganistan, it-tne[[ija tat-Taliban u l-[olqien ta’ sistema demokratika.

Effettivament, il-qawwa talAl Qaeda kienet de/imata (imma /ertament, mhux newtralizzata) u nqabad u nqatel Osama Bin Laden. I]da t-Taliban issa[[ew u rre]istenza tag[hom saret ferm aktar potenti, filwaqt li l-kunflitt xtered ukoll lejn il-Pakistan.

Ir-re]istenza kontra linva]uri tant tqawwiet li bejn l-2010 u l-2011, in-numru ta’ mwiet sofferti millKoalizzjoni tela’ g[al 2,765 – l-aktar bilan/ g[oli f’g[axar snin ta’ okkupazzjoni.

Dun Karm, il-poeta Nazzjonali tag[na, kien irrefera g[al Patri Anastasju Cuschieri (1876-1962) b[ala dak li kellu “kelma ta’ mg[allem u qalb ta’ Malti tassew”. Dun Karm kien g[araf id-don partikulari ta’ dan il-patri Karmelitan, li miet 50 sena ilu, b[ala kittieb g[aref u b[ala Malti tassew, g[ax xi w[ud minn [utna Maltin kienu j[arsu lejn il-politi/i u l-istudju]i li minn Salvu Felice Pace kienu japprezzaw il-lingwa ....................................

Taljana b[ala Maltin taparsi. sfelicep@go.net.mt Fil-websajt www.karmelitanimalta.org#persunaggi#persunaggi2.htm issibu l-bijografija ta’ Cuschieri, li g[al 38 sena kien Professur tal-Filosofija fl-Università Irjali ta’ Malta. Kien ukoll g[al darbtejn Provin/jal tal-Karmelitani u Senatur malGvern Nazzjonalista b[ala rappre]entant tal-gradwati fille;i]laturi tal-1927 u tal-1932.

Dan il-Malti li qed ji;i mfakkar din is-sena hu deskritt b[ala filosfu, teologu, studju], oratur kbir, storiku, senatur, kittieb prolifiku u poeta Malti tal-Madonna u tal-Ilsien Malti.

Aktar tag[rif dwaru jista’ jinkiseb ukoll mill-websajt www.anastasjucuschieri.wordpress.com. Hawn wie[ed isib ;abra ta’ diversi poe]iji miktubin minnu bil-Malti u bitTaljan. Issibu diskorsi tieg[u, wie[ed li kien g[amel flokka]joni tal-Kungress Ewkaristiku Internazzjonali li sar f’Malta fl-1913, u kummenti dwaru minn Ninu Cremona u minn :u]è Aquilina. Interessanti l-kumment ta’ Aquilina li Anastasju Cuschieri kien parti;jan tal-Gvern Nazzjonalista.

Il-PN g[andu wkoll ifakkar dan l-anniversarju bi kburija.

Poeta romantiku u klassiku

Dan il-kliem jiddeskrivi x-xog[ol poetiku ta’ Anastasju Cuschieri – romantiku fil-kontenut u klassiku fil-metrika – fis-sit http:##mt.wikipedia.org#wiki#anastasju_cuschieri, fejn issibu wa[da mill-isba[ poe]iji ta’ Cuschieri bl-isem Il-Kelma Maltija. Din hi poe]ija li tag[ti xhieda tal-kburija li dan il-poeta kien i[addan u kif [addem l-ilsien Malti.

Poe]ija o[ra bl-isem L-Ilsien Malti turi l-istess g[o]]a li kellu Cuschieri g[al-lingwa Maltija. Tifta[ b’dawn il-versi: “Fost lilsna kollha, ja lsien pajji]i # isba[ u b[alek jien ma narax # ru[i ming[ajrek b[al fomm imbikkem # li jrid jitkellem u ma jistax.

Poe]ija o[ra bi [lewwa bnina bl-isem Il-Gideb ta’ Toninu ssibuha f’www.maltapoetry.com#poeti#anastasju_cuschieri.

Hi rakkont ta’ tifel bi sku]a g[ala ma kienx ried imur l-iskola.

Poe]ija li ting[ata coverage vast online hi Dik Mew;a!

F’din il-poe]ija Cuschieri bbrilla fl-imma;inazzjoni tieg[u.

Din l-istess imma;inazzjoni wasslet g[al Vincienne Zammit, li jikteb mu]ika wkoll brillanti u li takkumpanja d-damma ta’ kliem ta’ Cuschieri. Id[lu f’www.youtube.com#watch?v=CfD-Flno5p8, fejn issibu video il-;miel tieg[u. Cuschieri kiteb ukoll poe]iji bil-Latin u bit-Taljan.

Tassew li l-poeta ma jmut qatt g[ax jibqa’ jg[ix fi kliemu.

Sajjetta u ;ewwa

Darba nzertajt kont fil-kunvent tal-Karmnu fil-Belt Valletta meta xi [add qalli: “Ara, dak Patri Anastasju Cuschieri.” Qatt ma kont rajtu qabel u la qatt rajtu aktar. F’dak il-[in faqqg[et sajjetta u Cuschieri lebbet lejn i/-/ella tieg[u. Kien jib]a’ mis-sajjetti u r-rag[ad, kienu qaluli xi w[ud minn s[abu, u kull meta kienet tfaqqa’ xi wa[da kien jing[alaq f’kamartu.

Kelli x-xorti li nattendi l-funeral tieg[u.

Aktar tag[rif f’www.karmelitanimalta.org.

34

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

C O L L A G E TAGÓRIF

Ix-xog[ol madwar il-laguna ta’ SmartCity Malta jitlesta sa tmiem din is-sena

VODAFONE

L-aktar speeds velo/i ta’ mobile internet fil-g]ejjer Maltin Vodafone Malta nediet laktar speeds velo/i ta’ mobile internet madwar Malta u G[awdex. It-tnedija ta’ dawn il-kapa/itajiet tfisser li Vodafone g[andha l-akbar velo/ità fuq teknolo;ija 3G disponibbli b’mod kummer/jali filg]ejjer Maltin.

B’kapa/itajiet ;odda ta’ 21.6Mbps HSPA di;à live fuq in-networks kollha ta’ Vodafone, il-kumpanija hi wkoll fil-pro/ess li tniedi speeds ta’ 42Mbps f’zoni partikolari u u f’postijiet fejn hemm domanda ta’ traffiku g[oli fin-network.

Permezz ta’ dawn ilkapa/itajiet ta’ data 3G madwar il-broadband network ta’ Vodafone, ilklijenti bl-a[[ar devices qed igawdu minn titjib sinifikanti fil-velo/ità fuq in-network ta’ Vodafone bi speeds ;odda li jwieg[du experjenza ta’ data spettakolari fuq l-a[[ar devices li jvarjaw minn internet keys sa tablets.

Bl-upgrade l-;did tal21.6Mbps ta’ Vodafone hu mistenni li l-medja talvelo/ità tad-download tkun madwar darba u nofs aktar

mg[a;;la minn dik li tkun esperjenzata b[alissa fuq 14.4Mpbs. Fl-a[jar kundizzjonijiet din ilkapa/ità di;à tista’ tappo;;ja streaming ta’ kontenut full high definition. L-upgrades ta’ 42Mpbs li se til[aq Vodafone jer;g[u jie[du din l-esperjenza pass ie[or ’il quddiem biex jag[tu esperjenza ta’ mobile data superjuri lil dawk il-klijenti li ju]aw l-a[[ar gadgets.

Din it-teknolo;ija tista’ tag[ti medja ta’ velo/ità ta’ download madwar tliet darbiet aktar mg[a;;la minn dik li wie[ed jista’ jesperjenza llum, u performance f’kundizzjonijiet ideali li j[abbtuha mal-a[jar teknolo;iji fissi.

L-upgrade ta’ Vodafone Malta hi parti minn programm ta’ investiment ta’ €55 miljun fuq [ames snin u jirrifletti fidu/ja filfutur, minkejja l-isfond ekonomiku globali. Parti sinifikanti minn dan linvestiment, €11 miljun, b[alissa hu investit f’sistemi ta’ Customer Relationship Management tal-Vodafone.

Offerta g[al xiri tad-djar mal-BOV Il-Bank of Valletta qed joffri self fuq ix-xiri tad-djar b’rata ta’ img[ax imnaqqsa ta’ 3.2 fil-mija ekwivalenti g[al 1.05 fil-mija fuq ir-rata ba]ika ta’ interessi li joffri l-Bank fuq il-Home Loans ( li hi dik ta’ 2.15 fil-mija).

L-offerta tapplika g[al self fuq id-djar li l-valur tag[hom ma jaqbi]x €150,000, liema self ji;i awtorizzat bejn it-13 u 28 ta’ April 2012.

Barra minn hekk, il-bank se jirrinunzja g[al processing fees kif ukoll g[all-ispejjez legali.

Il-fiera tal-proprjetà tag[laq illum.

Ix-xog[ol ta’ kostruzzjoni fizzona madwar il-laguna fi SmartCity Malta miexi b’pass img[a;;el.

Dan ix-xog[ol mistenni jitlesta sal-a[[ar tas-sena u se jinkludi medda kbira /entrali ta’ ilma flimkien ma’ spazju pubbliku madwaru u destinazzjonijiet urbani o[ra.

Il-parti /entrali tal-i]vilupp hi struttura rinfurzata tallaguna. Ta[t din l-istruttura qed tinbena [a]na li fiha se jkun hemm tank li fih jin;abar l-ilma kollu tax-xita mit-toroq u miz-zoni u l-pajsa;; bil;onna kollha tal-madwar. Ilma tax-xita ma[]un se jkun ri/iklat u utilizzat g[al kontrol tan-nar, g[all-irrigazzjoni u g[all-u]u sanitarju fi [dan u ’l hinn mill-istrutturi mibnija.

Ix-xog[ol ta’ skavar issa tlesta g[al dawn l-istrutturi li jippermetti l-bidu imminenti tax-xog[ol strutturali.

Ix-xog[ol strutturali fuq ilbini ta’ SCM02, SCM03, SCM04 u SCM05 hu kwa]i lest. Ix-xog[ol fuq i]-]ew; binjiet l-o[ra, SCM02 u SCM03, li huma t-tnejn bini g[all-uffi/ini multi-strutturali,

di;à wasal fl-a[[ar sular. Ilbini ta’ SCM04 u SCM05, li jinkludi tliet sulari ta’ [wienet u postijiet tal-ikel u x-xorb, ukoll miexi lejn tmiemu.

It-twaqqif tal-fa//ati talbini, it-tlestija tal-parti interna u l-istallazzjoni tas-servizzi huma mistenija jibdew hekk kif jing[ataw il-kuntratti. La darba jitlesta l-bini fit-Tieni Fa]i se ji]died 18,000 metru kwadru ta’ spazju g[all-u]u ta’ uffi/ini fuq livell kummer/jali.

Ix-xahar l-ie[or SmartCity g[amel ]jieda ta’ €35 miljun f’investiment dirett fi SmartCity Malta biex issa lba]i kapitali tal-kumpanija telg[et g[al €66 miljun, li jikkonferma l-impenn tali]viluppaturi ta’ SmartCity filpro;ett ta’ Malta.

Kif titlesta din it-Tieni Fa]i, il-laguna u l-bini ta’ madwar se jipprovdu ambjent ideali bilBa[ar Mediterran b[ala sfond spettakolari biex jitgawda minn kulmin i]ur il-post.

L-APS Bank iniedi Kapital Plus Account ;did L-APS Bank g[adu kif nieda l-[ames edizzjoni tal-Kapital Plus Account. Dan il-kont taddepo]itu fl-ewro, qed ikun offrut g[al ]mien limitat fuq perjodu ta’ [ames snin, b’kapital garantit.

Dan il-kont i[allas d[ul regolari ta’ 2 fil-mija fis-sena, filwaqt li jag[ti l-opportunità ta’ aktar d[ul, permezz ta’ bonus addizzjonali, g[al kull sena li jdum miftu[. Dan ilbonus addizzjonali jiddependi fuq l-andament ta’ erba’ kumpaniji ewlenin fil-qasam tat-t[affir g[ad-deheb, metall prezzju] u industrijali.

Dan il-kont joffri d[ul potenzjali sa massimu ta’ 6.25 fil-mija fis-sena, u ma g[andux la spejje] inizjali, la annwali u lanqas biex jing[alaq. Dan il-kont jista’ jinfeta[ b’investiment minimu ta’ €2,000 ewro.

Il-Kap tal-Asset Management fi [dan il-Bank, Sandro Baluci, spjega li lBank [oloq dan il-Kapital Plus Account ;did “bil-[sieb li nilqg[u g[al dak li qed jitlob is-suq, ji;ifieri investiment kawt b’potenzjal ta’ d[ul tajjeb. Is-serje ta’ Kapital Plus Accounts hi

mmirata li tiddiversifika u tkattar id-d[ul millinteressi.”

G[al aktar ser[an il-mo[[, il-kapital kollu investit hu garantit mill-APS Bank sakemm il-kont jin]amm saddata tal-g[eluq tieg[u.

Aktar informazzjoni dwar lAPS Kapital Plus Account tista’ tinkiseb mill-ferg[at kollha tal-APS Bank f’Malta u f’G[awdex, jew billi //empel 21226644 jew permezz talemail invest@apsbank. com.mt jew billi ]]ur is-sit elettroniku tal-Bank: www.apsbank.com.mt.

L-HSBC jo[ro; it-tielet edizzjoni ta’ ‘L-Azzjonist’ HSBC Bank Malta g[adu kemm [are; it-tielet edizzjoni talpubblikazzjoni online tieg[u, L-Azzjonist, li toffri tag[rif a;;ornat u importanti g[all-eluf ta’ azzjonisti. L-Azzjonist jinsab fuq il-websajt talHSBC Malta www.hsbc.com.mt#lazzjonist Meta kien qieg[ed jitkellem dwar LAzzjonist, il-Kap talKomunikazzjoni tal-HSBC Bank Malta, Franco Aloisio, qal li din ilpubblikazzjoni ]]omm lill-

azzjonisti u persuni o[ra interessati, a;;ornati ma’ ;rajjiet kurrenti u o[rajn attwali li huma relatati mal-operat tal-Bank.

“B’hekk, L-Azzjonist jirriafferma l-impenn tag[na g[al mod ta’ komunikazzjoni miftu[ u effettiv mal-azzjonisti tag[na.”

Din l-a[[ar edizzjoni tinkludi intervista mal-Kap E]ekuttiv ta’ HSBC Malta Mark Watkinson kif ukoll perspettiva dwar kif hu mbassar it-tkabbir ta’ negozji madwar id-dinja, inklu]a Malta, hekk kif

i;ib g[all-attenzjoni talqarrejja l-a[[ar rapport ma[ru; mill-HSBC Global Connections Trade Forecast.

Su;;etti o[ra topi/i li jidhru f ’ L - Azzjonist ivarjaw minn dettalji dwar ir - ri]ultati tal - bank u l - [idma matul l - 20 11, tag[rif dwar l - HSBC Premier Proposition – b ’ enfasi fuq il - familji , sa [arsa ;enerali dwar il - [idma tal - HSBC Malta Foundation matul l - 20 11 b ’ appo;; g[at tfal , l - ambjent u l - wirt Malti .

L-a[[ar edizjoni ta’ ‘L-Azzjonist’ issa tinsab fuq il-websajt www.hsbc.com.mt#l-azzjonist

C O L L A G E TAGÓRIF

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

35

TILTAQA’ L-KONFERENZA :ENERALI ANNWALI TAL-MOVIMENT TA’ KANA

?entru ta’ spe/jalizzazzjoni fil-counselling minn Michael Caruana .........................................

Il-Moviment ta’ Kana jittama li b’aktar attenzjoni fuq itta[ri;, bl-i]vilupp talcounsellors tieg[u u b’aktar titjib fis-servizz provdut, jista’ bla dubju jsir /entru ta’ spe/jalizzazzjoni fil-qasam tal-counselling g[al varjetà ta’ klijenti b’i]jed enfasi fuq koppji u familji.

Dan qalitu Ingrid Grech Lanfranco, il-Koordinatri/i tas-Servizz ta’ Counselling, fir-rapport pre]entat lillKonferenza :enerali Annwali tal-Moviment li ltaqg[et dan l-a[[ar.

Matul is-sena li g[addiet ilcounsellors tal-Moviment ta’ Kana raw 642 ka] ;did u lil dawn il-klijenti tawhom b’kollox 3,382 sieg[a ta’ counselling.

F’laqg[a li saret aktar qabel, il-counsellors kienu mistoqsija mit-tmexxija tal-

Moviment ta’ Kana biex jag[tu l-ideat tag[hom dwar dak li jista’ jg[inhom fixxog[ol. Fost o[rajn semmew u ddiskutew it-ta[ri; li g[andhom jing[ataw u lappo;; li g[andu jin[oloq bejniethom. Kien ssu;;erit li jsiru gruppi ta’ appo;; g[allcounsellors simili g[al dawk li kien hemm fil-passat.

B[al fis-snin li g[addew, ilcounsellors tal-Moviment ta’ Kana matul is-sena li g[addiet kienu provduti b’supervi]joni regolari g[ax-xog[ol tag[hom mal-klijenti minn nies kwalifikati. Ingrid Grech Lanfranco qalet li ssupervi]joni hi ne/essarja filcounselling biex ix-xog[ol isir b’mod professjonali, biex jin]amm livell tajjeb ta’ xog[ol u biex fil-pro/ess ta’ counselling wie[ed jie[u [sieb tajjeb tieg[u nnifsu.

Kull counsellor ikollu sieg[a supervi]joni g[al kull tmien sig[at ta’ counselling li jag[ti.

Fis-servizz ta’ counselling, matul is-sena li g[addiet ilMoviment ta’ Kana introdu/a pro/eduri ;odda bl-iskop li jipprovdi servizz aktar professjonali u biex jipprote;i l-counsellors fix-xog[ol tag[hom mal-klijenti. Il-Koordinatri/i tas-Servizz ta’ Counselling tal-Moviment ta’ Kana ]iedet li l-pro/eduri l;odda fl-istess [in assiguraw li l-klijenti jkunu trattati b’mod i]jed serju u li sservizz jing[ata b’aktar attenzjoni u g[aqal.

Il-ferg[a ta’ G[awdex talMoviment ta’ Kana matul issena li g[addiet iddedikat 755 sieg[a ta’ counselling.

Sadattant, Pauline Tufigno, Team Co-ordinator tanNatural Family Planning, fir-

rapport tag[ha lill-Konferenza :enerali Annwali, qalet li matul is-sena li g[addiet saru 16-il kors tal-ippjanar naturali tal-familja. Dawn il-korsijiet saru f’diversi /entri u parro//i f’Malta u attendew g[alihom 145 koppja.

Barra minn dan, l-g[alliema tal-ippjanar naturali talfamilja matul is-sena li g[addiet ukoll indirizzaw 1,386 koppja ta’ g[arajjes li attendew il-kors ta’ t[ejjija g[a]-]wie;.

Pauline Tufigno ]iedet li flimkien ma’ organizzazzjonijiet minn disa’ pajji]i o[ra membri tal-Institute of Family Life Promotion, il-Moviment ta’ Kana ssottometta applikazzjoni fi pro;ett Ewropew biex it-tim tieg[u tan-Natural Family Planning ikollu ri]orsi aktar tajbin g[atta[ri; ta’ g[alliema ;odda tal-

ippjanar naturali tal-familja.

It-Team Co-ordinator tanNatural Family Planning sostniet li darba lapplikazzjoni tal-Moviment ta’ Kana tkun a//ettata allura l-g[alliema jkollhom lopportunità ta’ bdil ta’ ideat ma’ g[alliema o[ra Ewropej kif ukoll tag[rif u aktar ri]orsi.

Il-ferg[a ta’ G[awdex talMoviment ta’ Kana organizzat kors dwar l-ippjanar naturali tal-familja u g[alih attendew 12-il koppja.

Fr Joseph Mizzi, id-Direttur tal-Moviment ta’ Kana, fi tmiem il-Konferenza :enerali Annwali qal li dan kollu qed isir g[ax is-so/jetà llum qed titlob mill-Moviment aktar professjonalità. Is-so/jetà qed titlob mill-Moviment ta’ Kana nies ta’ aktar stoffa u ta’ kwalità.

Inqas impatt fuq l-ambjent mill-HSBC Matul l-2011 naqqas l-u]u tal-ener;ija tieg[u bi kwa]i 6%

D[ul b’xejn g[all-Amitex ma’ kull fuljett ta’ ROCS Travel G[at-tieni sena konsekuttiva qed jitqassmu fuljetti ta’ ROCS Travel f’kull dar f’Malta u G[awdex. Dan il-fuljett se joffri d[ul b’xejn g[al fiera tal-AMITEX. ROCS Travel, b’kollaborazzjoni malMFCC, qed joffru din lopportunità unika lillpubbliku Malti u G[awdxi.

Barra minn hekk, kull min jir/ievi dan il-fuljett jid[ol fi/-/ans li jirba[ vaganza ta’ [ames stilel g[al Maldives li tiswa aktar minn €10,000. Dan ilpremju jinkludi titjiriet birritorn mal-Emirates Airlines, tliet iljieli akkomodazzjoni fir-resort ta’ [ames stilel Huvafen Fushi, kif ukoll erba’ ljieli fir-resort ta’ [ames stilel Niyama. Dawn i]-]ew; resorts jiffurmaw parti mill-kollezzjoni esklusiva Per AQUUM Collection.

Kull m’g[andek tag[mel hu li timla l-formola u ti;i fuq l-istand ta’ ROCS Travel.

L-MFCC AMITEX Holiday Show tifta[ mill{amis 19 ta’ April u tibqa’ miftu[a sal-{add 22 ta’ April. Din l-esibizzjoni tifta[ g[all-pubbliku l{amis mis-6 p.m. sal-10 p.m., il-:img[a u s-Sibt mis-6 p.m. sal-10.30 p.m. u l-{add mill-10 a.m. sas-1 p.m. u mit-3 sad-9 p.m.

G[al aktar informazzjoni /empel ROCS fuq 20151515 jew id[ol fis-sit elettroniku www.rocsholidays.com.

Tista’ wkoll tibg[at email fuq travel@rocsgrp.com, tid[ol fil-pa;na tar-ROCS Group fuq Facebook, jew i]]ur l-uffi/ini fil-Furjana u l-Mellieha bejn id-9 a.m. u s-6 p.m. mit-Tnejn sal:img[a u s-Sibt mid-9 a.m. sas-1 p.m.

Matul l-2011, il-bank HSBC Malta naqqas l-u]u talener;ija tieg[u bi kwa]i 6% aktar mis-sena ta’ qabel.

Dan hu ekwivalenti g[al tnaqqis ta’ madwar 300 tunnellata ta’ emissjonijiet ta’ dijossidu tal-karbonju fl-arja.

Din i/-/ifra ti]died ma’ madwar 16% tnaqqis ie[or, tul it-tliet snin ta’ qabel.

L-HSBC kiseb dawn irri]ultati po]ittivi g[ax investa b’serjetà fl-a[[ar teknolo;ija permezz tal-programm ta’ €8 miljuni f’rinnovar tal-ferg[at u fl-Uffi//ju ?entrali tieg[u, il-Belt, li kien inawgurat f’Jannar 2011, kif ukoll permezz tal-installazzjoni ta’ teknolo;iji o[ra li jiffrankaw l-ener;ija.

L-aktar bini li kellu sehem f’dan it-tnaqqis fl-u]u talener;ija kien i/-?entru talOperat tal-Bank f’{al Qormi fejn kien hemm tnaqqis ta’ 7%.

L-inizjattivi li ttie[du f’dan i/-?entru kienu jinkludu lirran;ar u l-irrinovar talkantin tal-istaff, lintegrazzjoni ta’ airconditioners ;odda blinvertituri, is-Sistema g[allImmani;;jar tal-Bini (BMS), b’kontroll tat-t[addim tal-arja kundizzjonata u tattemperaturi, kif ukoll l-ilqug[ ‘intelli;enti’ mir-ra;;i taxxemx li jid[lu mit-twieqi talbini fix-xhur tas-sajf.

Inizjattivi o[ra li saru fi/?entru kienu jikkonsistu wkoll fit-tnaqqis ta’ u]u middawl matul il-lejl b’aktar minn 8,000 kWh, kif ukoll f’titjib fl-immani;;jar talelettriku permezz tal-BMS.

Is-sistemi ta’ dell mir-ra;;i tax-xemx li kienu stallati fil-ferg[at talHSBC inaqqsu s-s[ana tax-xemx matul ix-xhur tas-sajf, u j]ommu ;ewwa s-s[ana kollha u d-dawl naturali tax-xemx fix-xhur tax-xitwa

L-HSBC bidel ukoll is-700 bozza tat-tip halogen ma’ bozoz LED. Dawn huma [ames darbiet aktar effi/jenti fejn tid[ol l-ener;ija u g[andhom [ajja [ames darbiet itwal. Din il-[a;a tg[in ukoll fit-tnaqqis taliskart u l-vja;;i biex jinbidlu l-bozoz maqtug[in.

L-HSBC investa [afna wkoll fl-Uffi//ju ?entrali tieg[u fil-Belt Valletta. Kull fejn kien possibbli, hawn kienu stallati bozoz LED, ventilaturi g[all-ener;ija u invertituri mal-A#Cs kollha u l-lift. Minbarra l-kontrolli awtomati/i standard tal-arja kundizzjonata u d-dawl, ilkaratteristi/i tal-BMS kienu esti]i wkoll biex jikkontrollaw is-sig[at ta’ tis[in tat-tankijiet tal-ilma u t-tkessi[ tal-uffi//ji, b’tali

mod li l-arja kundizzjonata taqta’ wa[edha meta jinfet[u t-twieqi. {afna minn dawn il-fatturi g[an-nuqqas ta’ u]u talener;ija saru wkoll fil-ferg[at tal-Mosta u Birkirkara li, matul l-2011, ng[ataw dehra g[al kollox ;dida.

Minn st[arri; li sar malbank kollu, jirri]ulta li billejl il-[ela ta’ dawl tnaqqset bi 17,000kWh. L-HSBC ju]a wkoll il-[a]na tal-ilma taxxita tieg[u – 950,000 litru ta’ ilma tat-tieni klassi – g[attoilets.

Il-Bank [a de/i]joni li ma ju]ax l-ilma tal-pjan, fid-dawl tar-rapporti li saru li din irri]orsa naturali ta’ pajji]na qed tintu]a [afna u se twassal g[al tnaqqis serju fil-kwalità tal-ilma li jo[ro; mill-blat tag[na.

36

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ {ajja qasira g[al vending machine tal-[axixa

{ASLA KBIRA G{ALL-G{ID IL-KBIR. Ra;el fir-ra[al ta’ Holloko fl-Ungerija jidher jag[ti tixriba sew lil mara fit-tradizzjoni mag[rufa b[ala “it-tisqija tan-nisa”. Din id-drawwa, li ssir fi ]mien l-G[id il-Kbir, ilha ;ejja minn eluf ta’ snin u ilu ssir bit-tama li n-nisa jkollhom it-tfal u jkunu fertili.

L-ewwel klabb fi NewZealand g[al min jie[u l-[axixa g[adu kif stalla vending machine biex wie[ed ikun jista' jixtri l[axixa minnha. Il-klabb, Daktory f’West Auckland, beda ju]a din il-magna biex jevita li xi membri tieg[u jkunu akku]ati li serqu ddroga.

Din il-magna krewha biex issa minnha jistg[u jinxtraw pakketti tal-[axixa ta’ gramma g[al £10. L-istess magna qabel kienet tintu]a biex wie[ed seta’ jni]]el i//ikkulata u [elu jew xi ;ugarell.

Il-klabb Daktory feta[ erba’ snin ilu imma kellu jag[laq wara li Dakta Green, dak li fet[u, intbag[at il-[abs g[ax instabet id-droga filpussess tieg[u, kien ibig[ id-

droga u li l-im[a]en tieg[u ntu]aw biex fihom titpejjep il-[axixa. Minn dak i]-]mien lil hawn il-post beda jintu]a b[ala l-kwartieri g[allOrganizzazzjoni Nazzjonali g[ar-Riforma fil-Li;i tal{axixa.

Il-president tal-klabb Julian Crawford ikkonferma li l-klabb re;a’ feta[ g[allmembri u qal li l-magna g[all-[axixa kienet su//ess kbir.

Madankollu l-magna ma damitx wisq miftu[a g[ax wara xi jiem il-Pulizija rrejdjat il-post u arrestat erba’ persuni li kienu filpost u mill-post [adet ilmagna bid-drogi, bor]a b’madwar £15,000, ammont ta’ droga u affarijiet li jintu]aw biex tittie[ed iddroga.

Rob Higgs mal-magna fantastika tieg[u

Invenzjoni biex tifta[ flixkun inbid b’magna ta’ £100,000 Rob Higgs inventur ta 36 sena ivvinta magna li tifta[ il

, ’ , fliexken tal-inbid, ti]en nofs tunnellata u tiswa £100,000.

Higgs g[aqqad flimkien din il-magna kumplessa minn 300 bi//a tal-metall li ;abar minn skips, minn tankijiet ta]-]ibel u minn postijiet fejn jintrema l-metall.

Il-magna, li ta[dem bil-fwar, kapa/i to[ro; it-tapp minn flixkun tal-inbid u tferra' fit-tazzi. Meta kumpanija rat din linvenzjoni, li hi g[olja mat-tliet metri, ikkummissjonat lirra;el biex jibnilha 25 minnhom mag[mula mir-ramm.

Higgs ilu sa minn meta kien tifel jag[mel o;;etti minn affarijiet mormija u biha kien jo[ro; b’ideat fantasti/i li kien hemm min ja[seb li qatt ma setg[u ja[dmu. B[al din ilmagna trabuxù!

L-IKBAR DECKCHAIR FID-DINJA. L-iskultur Ingli] Stuart Murdock g[amel dak li qed jittama li se jkun ;udikat b[ala l-akbar deckchair fid-dinja. Dan id-deckchair ;gantesk li jinsab f’Bournemouth fl-Ingilterra ji]en sitt tunellati u u g[oli tmien metri u nofs. Dan l-a[[ar l-istess Murdock dam aktar minn 500 sieg[a biex g[amel tank tal-gwerra ta’ daqs naturali minn 5,016-il kaxxa tal-bajd biex jinawgura t-tellieqa nazzjonali g[al ;irja tal-bajd fl-img[arfa li ssir biex jin;abru fondi g[as-suldati u ji;bor fondi g[all-g[aqda G[ajnuna g[all-Eroj.

Uffi/jali issa> ir-re/tar mhux impjieg proprju Fl-Ingilterra nfet[et investigazzjoni wara li impjegat f’uffi//ju talpassaporti qal li r-re/tar mhux impjieg proprju.

Michael Sheldon, li b[alissa qed jidher fi produzzjoni fil-West End ta’ Londra, kien iffirma lapplikazzjoni g[all-passaport g[all-g[arus ta’ bintu. Meta r-ra;el [a l-applikazzjoni fluffi//ju tal-passaporti din ma

kinitx a//ettata g[ax ma kinitx mimlija kif suppost peress li l-firma Sheldon kienet rifjutata.

Malcolm Sinclair, ilpresident tal-union tal-atturi Equity, kiteb lill-Home Office fejn wera d-disgust tieg[u u qal li mhux a//ettabbli meta ing[ad li rre/tar mhux xog[ol. Aktar tard kiteb fil-gazzetta The Stage u qal li l-ka] [allih

imbellah u li kienet [a;a li kellu jisfidaha g[ax ma tag[milx sens.

It-talba g[all-passaport ing[ad ukoll li ma kinitx a//ettata g[ax ir-ritratt ma kienx tajjeb.

Kelliem g[as-servizzi talpassaporti qal li huma se jist[arr;u dwar dak li ;ara u jaraw jekk hemmx b]onn li xi impjegati tag[hom ikollhom aktar ta[ri;.

C O L L A G E PASSATEMP Mimdudin 1. Hekk g[amel biex fiehem (6) 3. Dawk li ma j[ossux id-daqqiet ta’ sieq (6) 7. Il-familja [adet b[ala binha jew bintha (7) 8. Il-vapur tad-de]ert (5) 9. U l-bir jinbidel f’muniti russi? (5) 10. Piena tal-Knisja lil dawk li jonqsu mill-;ie[ lir-reli;jon (9) 11. Jekk tkun fuq in-nar, ftit wara tibda tag[li (5) 13. Kilba g[atxana wara l-injama, b’xi mod (6) 15. X’g[andu jkun mit[addet f’seduta (6) 17. Ma;enb xi [a;a (5) 21. LITA LESTA (Anagramma) (9) 23. :abra ta’ provi]jon merfug[ (5) 24. Lem[itek f’artek mod ie[or? (5) 25. Fl-ombri Nazju ra mo[bija ’l din il-[uta? (7) 26. Ja[sluhom u jixxottawhom wara kull ikla (6) 27. Ix-xahar li ninsabu fih (6) Weqfin 1. Il-[uta li b’xi mod naffru? (3) 2. Qattiel ta’ [afna subien inno/enti (5) 3. Mag[kus wa[da sew (5) 4. Iddifferixxa (7) 5. Ener;iku (5) 6. :abet il-kwota fl-elezzjoni ;enerali (6) 7. Mag[hom jitilg[u l-bnadar (5) 12. Frott sajfi qalb il-pastini? (3) 14. Isem bibliku li [a [sieb jibni l-arka (3) 15. Ridikolu, bla sens (6) 16. Hekk hu… bilkemm tista’ tmissu (7) 18. J[awwel (5) 19. Munita antika fil-g[ajn? (5) 20. F’films tal-bi]a’ narawh jigdem u jixrob id-demm (6) 22. Allat foloz (5) 23. X’ikollu min ma jkunx inno/enti? (5)

37

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

15

pin

16

PUBLICATIONS

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

23

27

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add li g[adda

Mimdudin> 1. Briffa; 3. Abbord; 7. Indurat; 8. Ri;el; 9. Indja; 10. Ivvelenat; 11. Arblu; 13. Arkata; 15. Trakka; 17. :onta; 21.

Mustaxija; 23. Papri; 24. Lampi; 25. Profitt; 26. It-tapp; 27.

Bandli.

Weqfin> 1. Bra]il; 2. Fidda; 3. Attiv; 4. Barklor; 5. Ardit; 6.

Flotta; 7. Iddur; 12. u 14. Bukkun; 15. Tombla; 16. Kwalità; 18.

Tapit; 19. Tabor; 20. Mixtri; 22. Ilpup; 23. Prima.

pin

PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

IRBAÓ… voucher ta’ €20 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej.

Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon.

Ir-rebbie[ tat-Tisliba ta’ [mistax ilu hu: Brandon Felice, 19, ‘Dielja’, Flat 1, Triq il-{addiema, Bir]ebbu;a.

Liema ritratt^ Liema minn dawn id-disa’ ritratti hu verament dak li g[adu kemm ;ibed ilfotografu?

Soluzzjonijiet

Sebg[a kienu l-persuni: F – 15; G – 9; L – 13; N – 10; Q – 20; S - 6; T – 8.

Dak bl-ittra ‘F’

Liema ritratt^

U[ud mill-persuni li jidhru fix-xena ta’ hawn fuq ftit wara sabu ru[hom f’post ie[or. Kemm u min kienu dawn il-persuni? U]a l-ittri u n-numri biex tindika min huma.

Minn post g[al ie[or

Minn post g[al ie[or

38

AVVIÛI PN

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN AVVI}I POLITI?I

{AL SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali

PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al aktar informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.

{AL BALZAN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju tal-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor it-tessera li hu mitlub imur fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.

{AL QORMI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat flistess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri talKumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri talKumitat Sezzjonali PN se jkunu flUffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ tesseri ;odda.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a Kulturali fir-Rabat u Burmarrad, il-{amis, 19 ta’ April. Prezz €7 u g[all-biljetti /emplu 23285000 jew milluffi//ji.

IL-G}IRA. Il-kandidati li kkontestaw l-elezzjoni tal-Kunsill Lokali f’isem il-Partit Nazzjonalista se jorganizzaw Ri/eviment, il-:img[a, 20 ta’ April fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw Fenkata, is-Sibt, 21 ta’ April fis-7.30 p.m. fis-St Martin’s Bar & Restaurant, il-Ba[rija. Prezz €18 bit-trasport inklu]. G[all-biljetti /emplu 79459227 jew 99468624.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a sa Marsaxlokk, il-{add, 22 ta’ April. Quddiesa fil-Kappella ta’ Santu Kristu f’{al G[axaq u wara n]uru Marsaxlokk u jkollna l-Ikla ta’ Nofsinhar f’Wied ilG[ajn. Prezz €14 g[all-adulti u €6 g[at-tfal. G[all-bookings /emplu 23285000. {A}-}EBBU:. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Ikla, il-{add, 22 ta’ April fit-8 p.m. flUffi//ju PN tal-lokalità. Prezz €15 u g[all-biljetti /emplu 99892179.

GEORGE PULLICINO. Il-

AVVI}I SO?JALI

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 24 ta’ April fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €5.50 u g[all-biljetti /emplu 21339498, 21344589 jew 79062222.

PETER MICALLEF. Il-{bieb

CHARLES SELVAGGI. Il-

ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Ikla, illum il-{add, 15 ta’ April fin-12.30 p.m. fil-lukanda San Antonio, il-Qawra. Tluq talprivates fil-11.30 a.m. Prezz €18.

TONIO BORG. Il-{bieb ta’

Tonio Borg se jorganizzaw {ar;a Kulturali, il-{amis, 19 ta’ April.

Prezz €5 bit-trasport inklu] u lbiljetti ming[and il-helpers jew /emplu 79807644.

CARMELO MIFSUD BONNICI.

Il-{bieb ta’ Carmelo Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 19 ta’ April fid9.30 a.m. fil-Fanal Restaurant, Marsaskala. Prezz €5.50 u g[allbiljetti /emplu 99900434 jew ming[and il-helpers tas-soltu.

{bieb ta’ Charles Selvaggi se jorganizzaw Coffee Morning bitTombla, il-{amis, 26 ta’ April fir-Ristorant tal-Luxol. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu lill-helpers fuq 99824086 jew 77475502.

RA{AL :DID. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Ikla Maltija bejn il-{bieb, il-:img[a, 4 ta’ Mejju fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN. Prezz €15.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 8 ta’ Mejju.

Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

Il-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista se jorganizza Coffee Morning

it-Tlieta 8 ta’ Mejju f’Villa Arrigo.

Prezz: €5.50 It-trasport jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m.

Biex tibbukkja kellem lill-helpers tas-soltu jew /empel 99473932 jew 79603401.

Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb

ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning g[al Jum l-Omm, il-{amis, 10 ta’ Mejju fil-lukanda Suncrest, ilQawra. Prezz €5 u g[allinformazzjoni /emplu 22985100 jew 99841333.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’ Philip Mifsud se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, il{add, 13 ta’ Mejju fil-lukanda Preluna, Tas-Sliema. G[al aktar informazzjoni /emplu 99269314 jew 21462304.

CAROLINE GALEA. Il-{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 23 ta’ Mejju fir-Razzett tal-{biberija, Inspire, Marsaskala. G[all-biljetti /emplu 99843564 jew 99491069.

AVVI}I O{RA

IL-QRENDI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jav]a li l-Uffi//ju PN jinsab miftu[ ta[t management ;did wara t-tisbi[ u l-immodernizzar li sar fl-a[[ar ;img[at. L-Uffi//ju PN qed ikun miftu[ kuljum bejn is-7 a.m. u tard filg[axija b’fa/ilitajiet b[al big screen u organizzar ta’ ikliet.

G[al aktar informazzjoni /emplu 99479383.

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali

PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.

IL-MOSTA. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità re;a’ jinsab miftu[ kuljum ta[t management ;did.

TAL-PIETÀ. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikunu servuti appetizers u jintwera lfootball live. Qed ikunu organizzati ikliet, fosthom fenkati, la[am ta]-]iemel u majjal mimli. G[all-bookings tistg[u //emplu 99298312 jew 21244956. Il-bar qed ikun miftu[ kuljum mill-5 p.m. ’l quddiem u l-{add anke filg[odu.

TAS-SLIEMA. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Kull min hu interessat jista’ jikkuntattja lill-President tal-Kumitat Sezzjonali PN Sliema fuq 99824277. Il-Kumitat jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.

IL-G}IRA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa jinsab miftu[ ta[t management ;did.

TONIO BORG. Il-Vi/i Prim

Ministru u Vi/i Kap tal-PN Tonio Borg jilqa’ lill-pubbliku fluffi//ju tieg[u f’Birkirkara bejn it-8 a.m. u l-10 a.m. G[al appuntament tistg[u //emplu 22042235 jew 21232873.

{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu

99804642.

BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8

p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

39

SPORT Valletta vi/in ir-reb[ tal-21 kampjonat fl-istorja tag[hom I/-Champions, Valletta, g[amlu pass ie[or lejn ir-reb[ tal-21 Kampjonat fl-istorja tag[hom meta g[elbu lil Balzan Youths g[ar-raba’ darba dan l-ista;un.

Madankollu, il-log[ba kienet wa[da monotona u tedjanti, g[aliex wara li skorjaw il-goal tat-tliet punti, Valletta dehru kuntenti biss jamministraw u je[duha bil-kalma sat-tisfira finali.

Mhux l-istess jista’ jing[ad g[al Qormi, li sa[[ew l-ewwel post fir-Relegation Pool u prattikament ikkundannaw lil Marsaxlokk wara reb[a kbira, 5-1.

L-eroj g[all-Qriema kien Da Silva Pereira, li skorja hat-trick, filwaqt li Bello-Osagie feta[ u g[alaq l-iskor b’doppjetta personali.

Il-Kampjonat Premier issa jkompli llum b’]ew; partiti mi/Championship Pool f’Ta’ Qali, meta fit-3pm, Floriana jilag[bu kontra B’Kara, u fil-5pm, Sliema jiltaqg[u kontra Hibs, b’dawn tala[[ar jittamaw li jer;g[u jnaqqsu d-distakk minn ma’ Valletta g[al sitt punti.

Ara pa;na 47

Ri]ultati lokali BOV Premier Championship Pool Valletta v Balzan Y. Relegation Pool Qormi v Marsaxlokk

I Div.

Rabat A. v Lija A. Melita v St. Andrews

III Div.

Mtarfa v Sta Lucia Kalkara v Marsa Qrendi v Fgura Utd Marsaskala v Swieqi Sirens v Xg[ajra T. Pembroke A. v M;arr Utd (Pembroke promossi) Mdina K v G[axaq

GFA II Div. Qala S. v G[arb R. I Div.

Roderick Briffa ta’ Valletta mdawwar qalb il-morsa ta’ Balzan Youths

1-0

5-1 1-0 4-2

3-0 0-0 2-3 1-2 1-3 2-0 6-1 2-0

Xewkija T v SK Victoria 5-2

IASC

Seifert v Project T. 3-0 Carlo Gavazzi v De La Rue3-5

HANDBALL Nisa

Phoenix v Aloysians 15-20 Luxol G4S v La Salle T 16-21

Ir;iel

Luxol LW v Aloysians 22-9 Phoenix v Kavallieri RS214-13

Tibda l-konferenza Internazzjonali tal-Kumitati Olimpi/i

Ir-rappre]entanti minn 204 pajji]i u re;juni, fosthom Malta, iltaqg[u g[allKonferenza Internazzjonali tal-Kumitati Olimpi/i, li qed issir f’Moska, u li matulha qed ji;u diskussi l-a[[ar ]viluppi marbuta malOlimpjadi ta’ Londra.

Fi/-/erimonja tal-ftu[, Jacques Rogge, il-President tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali, sa[aq dwar ir-responsabbiltajiet talmembri fi [dan il-Kumitat Olimpiku kif ukoll ir-rwol tal-atleti.

Pre]enti wkoll il-Prim Ministru Russu, Vladimir Putin, li g[amel riferenza g[all-mod kif il-Kumitati Olimpi/i kollha jridu ja[dmu flimkien fil-;lieda kontra ddoping, l-im[atri illegali u ttbag[bis fir-ri]ultati.

Il-konferenza se ddum tlett ijiem, b’Sheikj Ahmad Al Fahad Al Sabah elett b[ala lpresident il-;did talAsso/jazzjoni tal-Kumitati Olimpi/i.

M’Xlokk ASC jing[ataw it-tmexxija ta’ fa/ilità Sportiva

Marsaxlokk Aquatic Sports Club se jkunu qed jamministraw propjetà talGvern li l-valur kummer/jali tag[ha jiswa €180,000. G[al din il-fa/ilità, il-klabb se jkun qed i[allas biss €281.85 b[ala kirja fis-sena.

Dan [abbru Clyde Puli, Segretarju Parlamentari g[a]}g[a]ag[ u l-Isport, meta g[adda propjetà tal-Gvern f’Marsaxlokk biex ti;i immodernizzata u biex tintu]a mill-klabb ta’ Marsaxlokk.

Il-klabb ta’ Marsaxlokk, li hu wkoll rikonoxxut millKMS, qieg[ed igawdi mill-u]u ssussidjat tal-pixxina Nazzjonali f’Tal Qroqq – fa/ilità li g[andha spi]a rikorrenti ta’ €1.7 miljun.

Is-Segretarju Parlamentari awgura lill-kumitat il-;did ta’ dan il-klabb biex jimpenja ru[u fl-i]vilupp ta’ dan l-isport u biex ikun sie[eb strate;iku tal-Gvern fit-tixtil tal-kultura sportiva.

s-Segrertarju Parlamentari Clyde Puli jg[addi l-proprjetà lill-kumitat ta’ Marsaxlokk ASC, fil-pre]enza ta/Chairman tal-KMS, Bernard Vassallo (Ritratt> DOI – Clodagh Farrugia O’Neill)

40

SPORT

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

ILLUM FIL-1700 FUQ NETTV

Intervista esklussiva ma’ Michael Rasmussen Wara waqfa min[abba lG[id, jirritorna Sport Extra fejn fl-24 programm ser tixxandar intervista esklussiva li Charles Camenzuli g[amel ma’ Michael Rasmussen, wie[ed mill-aqwa /iklisti fl-Ewropa li fil-;ranet li g[addew kien Malta b[ala wie[ed millprotagonisti fl-Edizzjoni 2012 tat-Tour ta’Malta.

Mistiedna o[ra fl-istudio huma Edwin Attard, Segretarju :enerali tal-Malta Amateur Athletics Association dwar itturnament internazzjonali talatletika li sar fil-Matthew Micallef St. John Stadium ilMarsa, kif ukoll Alan Grima, Direttur Tekniku tal-Malta Handball Association dwar il-preparazzjoni tat-tim nazzjonali g[ar-round ta’ kwalifikazzjoni talKampjonat tal-Ewropa.

Fil-programm se jing[ata wkoll tag[rif dwar l-a[[ar Kampjonati Nazzjonali tatTaekwondo flimkien ma’ Brian Saliba, President talFederazzjoni tat-Taekwondo u l-atleta Kyle Vassallo.

Bi produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli, fil-programm apparti servizzi dwar dak kollu li se[[ fix-xena tal-

isport lokali matul din il;img[a tkompli s-serje ta’ filmati marbuta malOlimpjadi ta’ Londra.

Fil-programm bosta servizzi o[ra fosthom is-serje ‘Minn {add sa {add’ dettalji dwar l-a[[ar t[ejjijiet dwar il-Log[ob Olimpiku kif ukoll [arsa lejn l-edizzjoni 1972 tal-Olimpjadi ta’ Munich.

Il-programm g[andu produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli b’direzzjoni ta’ Censu Arrigo, grafika ta’ Simon Borda u munta;; tas-servizzi minn Maria Elena Tanti Gregoraci.

MFA Ta' Qali – 3pm. BOV Premier.

Championship Pool. Floriana v B'Kara., 5pm. Championship Pool. Sliema v Hibs.

V. Tedesco Std – 3pm I Div. St. Patrick v Vittoriosa; 5.15 p.m. I Div. Bir]ebbu;a v Naxxar.

Centenary Std – 3pm. II Div. Kirkop Utd. V G]ira Utd., 5pm. II Div. }ebbu; R. v Senglea A. Charles Abela Std- 3pm. II Div. Attard v Luqa SA., 5pm. II Div. }urrieq v Msida SJ. Luxol Std- 3pm. II Div. St. Venera L v Mellie[a., 5.15pm.

Gharghur v San :wann

GFA Gozo Std- 2 pm. I Div. Xag[ra

Michael Rasmussen

{ames kow/is ta' Liverpool f’Malta Bejn g[ada u l-:img[a 20 ta' April se jkun hawn Malta [ames rappre]entanti milLiverpool Football Club Community Coaching Team. Dawn huma persuni kwalifkiati filqasam tal-kow/ing. Dan t[abbar minn Liverpool Supporters Club (Malta).

Minbarra dan, dawn il-[ames persuni huma wkoll kwalifikati f’aspetti o[ra tal-log[ba talfootball, fejn fost affarijiet o[ra jispe/jalizzaw f’ta[ri; g[al tfal b’di]abilita` u anki persuni neqsin mid-dawl.

Parti mir-responsabbilitajiet tag[hom huma wkoll fl-iskejjel, fejn jag[tu ‘lectures’ lit-tfal dwar l-importanza li j]ommu bog[od minn drogi, kriminalita`, abbu]i, alcohol u razzi]mu fost o[rajn, kif ukoll jipprovdu sessjonijiet

Sport lokali g[al-lum

hekk imsej[a ‘Disability Awareness’ fejn liskop ikun li t-tfal japprezzaw iktar iddi]abilita`.

Matul dawn il-jiem, il-kow/is se jkunu qed jipprovdu sessjoni ta ta[ri; lit-tfal b’di]abilita` kif ukoll se jkunu qed i]uru l-kulle;; San Benedittu f’Bir]ebbugia u St. Paul’s Missionary fir-Rabat.

G[ada t-Tnejn bejn l-4 u l-5.30 p.m. se jkunu qed ja[gmlu sessjoni ta' ta[ri; fil-ground talMosta FC waqt li t-Tlieta fl-istess [in issessjoni se ssir fil-Ground tal-Im;arr.

I]-]jara fis-St. Paul’s Missionary fir-Rabat se ssir l-Erbg[a fid-9 a.m. Waqt li bejn l-4 p.m. u l-5.30 se ssir sessjoni o[ra ta' ta[ri; fil-ground tal-Mosta.

Utd v Sannat L. 4.15.pm. I Div. Victoria H. v G[ajnsielem

IASC Tarxien Grd – 8.15am. Finali

Inter-League. Senglea Y. Msida RS., 9.30am. KO. Rd. Prel. }ejtun L. v G]ira Utd AFC., 10.45am.

KO. I Rd. Burmarrad AFC v }abbar CB.

MAFA St. Margerita Grd – 9.15

a.m.Cospicua R. v Valletta S., 11 a.m. Vittoriosa L. v B'Kara Predators

BASKETBALL Ta’ Qali – 1pm. Lig (N). S#F Rd

1. Luxol v Hibs., 2.45pm. Lig (N).

S#F. Depiro v Loyola., 4.30pm.

Finali. I Leg. Athleta v Depiro

HOCKEY Kordin – 9am. Lig. Qormi v

White Hart., 11am. Lig. Rabat v Sliema HS.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 2pm. Id-19-il laqg[a talista;un fuq 11-il ti;rija u jibda lKampjonat g[all-I]vedi]i

SPORT

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

41

FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Rabat jirb[u tliet punti fil-91 minuta minn Christopher Cassar

RABAT A. ……………….. 1 LIJA A. ……………...…… 0

Rabat Ajax prattikament serqu tliet punti, ilbiera[, meta reb[u bl-uniku xutt li taw fillasta, li wasal fil-91 minuta, f’log[ba verament medjokri u deludenti. Ri]ultat li jkompli jressaq lir-Rabtin lejn ilpromozzjoni g[all-kampjonat premier, u j[alli lil Lija f’po]izzjoni xejn sabi[a, ftit punti ’l fuq miz-zona relegation.

Ming[ajr dubju, lil Lija ma kienx jist[oqqilhom li jo[or;u b’xejn minn dan il-konfront, g[aliex huma kienu ferm a[jar mill-avversarji, g[al [inijiet twal. Minkejja din issupremazija, Lija ukoll ftit kellhom azzjonijiet ta’ skor, i]da kellhom iktar mir-Rabtin u anki laqtu l-lasta permezz ta’ Conceicao.

Fl-ewwel minutim il-log[ob kien maqsum; i]da Lija kienu iktar perikolu]i quddiem ilgoalkeeper Rabti. Wara ftit minuti kien Ige li kompla lejn Antoine Sacco, li bir-ras impenja lill-goalkeeper, Mintoff.

Fl-20 minuta Lija kienu sfortunati meta free-kick ta’ Renato Conceicao [abat malwieqfa. Iktar ma beda g[addej il-[in iktar Lija bdew jie[du lkontroll assolut tal-log[ba, bir-Rabtin ma jkunux kapa/i jersqu lejn il-kaxxa ta’ Lija.

Rabat kienu ferm deludenti fl-ewwel 45 minuta, blattakkant Ryan Micallef ma jkun qatt servut, fejn Smeir u Caushi kienu g[al kollox iddominati fil-midfield minn avversarji li tqatlu g[al kull ballun.

Erjon Beu kellu tentattiv li kien salvat fa/ilment millgoalkeeper Rabti, u fit-43 minuta, Ige kien ]markat minn Antoine Sacco; i]da dan, minn qag[da ideali, anki jekk xi ftit angolat, xe[et il-ballun ftit barra.

Fit-tieni taqsima, il-log[ba

Kif Jinsabu Melita Rabat A Pietà H }ejtun C St. Andrews Naxxar L Bir]ebbu;a Vittoriosa S Lija A Dingli S St. Patrick St. Georges

L R D T F K Pt

18 12 18 12 18 10 18 9 18 8 18 7 18 7 18 5 18 5 18 5 18 4 18 3

3 3 3 3 2 6 3 6 3 7 5 6 2 9 7 6 4 9 3 10 3 11 4 11

37 23 24 23 22 25 28 24 19 13 15 14

20 9 17 14 24 26 28 21 22 25 30 32

39 39 32 30 27 26 23 22 19 18 15 13

baqg[et fuq l-istess andament, b’Lija iktar attivi fl-attakk u rRabtin ine]istenti. Lija tilfu lil Giordemaina, li we;;a’ u nbidel ma’ Timothy Fleri Soler, filwaqt li r-Rabtin introdu/ew lil David Azzopardi u lil Rustemi minflok Caushi u Yan Cauchi.

Mas-sieg[a log[ob, azzjoni personali ta’ Benoir Fenech, li da[al fil-kaxxa u impenja lil Mintoff b’xutt fil-baxx. Fit-68 minuta, azzjoni konfu]a filkaxxa Rabtija, b’xutt finali ta’ Erjon Beu jispi//a f’idejn ilgoalkeeper Rabti.

Il-log[ba kompliet tkarkar bl-ebda xutt lejn il-lasta, biex fil-91 minuta, kontra kull mistenni, Rabat reb[u llog[ba bl-ewwel xutt li taw fil-lasta. Kross ta’ David Azzopardi mix-xellug, iddifi]a ta’ Lija wieqfa, u ADAM SMEIR mill-vi/in xe[et fix-xibka, bil-goalkeeper Ini i[ares.

Rabat A – S. Mintoff, S. Gauci, C. Muscat, D. Falzon, J. Cornforth, C. Gauci, J. Caruana, Y. Cauchi (A. Rustemi), V. Caushi (D. Azzopardi), A. Smeir, R. Micallef (J. Felice).

Lija A – E. Ini, C. Giordemaina (T. Fleri Soler), R. Conceicao, D. Scerri, E. Beu (G. Camilleri), E. Briffa, B. Fenech, A. Scicluna, M. Fleri Soler, A. Ige, A. Sacco (T. Caruana).

Referee – Karl Frendo Cumbo

Rabat Ajax kisbu reb[a drammatika meta g[elbu lil Lija A. b’goal fil-91 minuta (Ritratt> Martin Agius)

Melita j]ommu l-pass ma’ Rabat MELITA ………………… 4 ST. ANDREW’S ……...…. 2

Melita ]ammew il-pass ma’ Rabat meta g[elbu lill-;irien, St. Andrew’s, f’derby mill-iktar interessanti li ra l-aqwa tieg[u fl-ewwel taqsima.

Melita b’hekk telg[u flewwel post flimkien marRabtin, u issa g[andhom vanta;; ta’ seba’ punti fuq itteam fit-tielet post tal-klassifika, Pietà Hotspur. U meta jonqos erba’ log[biet g[at-tmiem, Melita u Rabat jinsabu verament vi/in li jiksbu post filPremier.

Fl-ewwel taqsima, il-log[ba kienet spettakulari, b’Melita jibnu vanta;; doppju kmieni fillog[ba. I]da St Andrew’s wettqu rimonta mill-aqwa u kisbu d-draw qabel l-intervall.

It-tieni taqsima kienet iktar kwieta – Melita urew l-a[jar log[ob u wara l-vanta;; ta’ Gribbon kien hemm it-tke//ija ta’ Nicky Vella Petroni, biex fil[in mi]jud, Mathew Borg g[alaq definittivament il-log[ba bir-raba’ goal.

Melita mal-ewwel inxte[tu flattakk fl-ewwel minuti u marru fil-vanta;; wara tmien minuti, meta f’azzjoni konfu]a filkaxxa tas-Saints, deher li kien JOVAN VUKANIC li mess la[[ar il-ballun qabel dan qabe]

il-linja tal-goal.

St. Andrew’s bil-kemm la[qu stejqru li ma sofrewx it-tieni goal, minuta wara. Pass fit-tul ta’ Micallef lejn JULIAN GALEA, li anti/ipa l-[ar;a ta’ Daniel Balzan u skorja b’xutt fil-baxx.

Tliet minuti wara, /ans g[al St Andrew’s meta Alkanua direttament minn korner [asad lil Sapiano, i]da Karl Vella Petroni tajjar minn fuq il-linja.

Ftit wara, ;irja tajba ta’ Arafa Nakuaa fuq il-lemin, bil-crossshot tieg[u jin]el fuq ilmimduda.

Fit-23 minuta, free-kick ta’ Andrew Amato kien imdawwar f’corner b’diffikultà minn Sapiano, u mill-corner mog[ti minn Nicky Vella Petroni, kien ARAFA NAKUAA li bir-ras xe[et fir-rokna ta’ fuq xibka.

Il-log[ba issa saret iktar interessanti u miftu[a, anki jekk bdiet issir goffa wkoll u Alan Mario Sant kellu bi//a xog[ol iebsa biex i]ommha ta[t kontroll. Fit-42 minuta, St. Andrew’s kisbu l-goal tad-draw meta ANDREW AMATO fajjar first-timer mill-isba[ minn tarf il-kaxxa, li spi//a firrokna tax-xibka.

Melita bdew a[jar fit-tieni taqsima, u fl-64 minuta re;g[u marru fil-vanta;;. Mertu kbir

tal-azzjoni imur g[al Matthew Borg, li da[al tejjeb fuq ixxellug u qassam g[an-nofs fejn GEORGE GRIBBON, kompletament ]markat, ma kellux problema jkompli lballun g[al ;ewwa.

Risposta ta’ St. Andrew’s bi free-kick ta’ Alhinho lejn Alkanua, li xxuttja fjakk f’idejn Sapiano. Fit-72 minuta, daqqa ta’ [arta g[as-Saints meta Nicky Vella Petroni ;ie muri l-karta l[amra wara xi kummenti li g[adda lejn ir-referee tal-log[ba.

Minn hawn ’il quddiem, illog[ba naqqset [afna millispettaklu, b’Melita jamministraw il-vanta;; prezzju], sakemm fil-[in mi]jud g[alqu l-log[ba bir-raba’ goal meta Valenzia qassam lejn MATTHEW BORG, li dar malgoalkeeper qabel kompla lballun g[al ;ewwa.

Melita – M. Sapiano, M. Sierra

Camacho, G. Gribbon, M. Martin, M. Borg (A. Caruana Scicluna), N. Baldacchino (T. Terpougoff), J. Galea, L. Micallef, K. Vella Petroni, S. Galea (M. Valenzia), J. Vukanic.

St. Andrew’s – D. Balzan, R. Previ, B. Diacono (V. Alhinho), J. Bugeja, B. Said, A. Camilleri Kamsky (W. Camilleri), A. Nakua, A. Attard, N. Vella Petroni, F. Alkanua, M. Grima (M. Hyzler) Referee – Alan Mario Sant

42

SPORT

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Neptune Collognes jirba[ National mimlija drama

Neptune Collonges (nofs) misjuq minn Daryl Jacob, jirba[ il-Grand National Steeple Chase quddiem Sunnyhillboy (lemin), misjuq minn Richie McLernon fil-korsa ta’ Aintree

Neptune Collonges, li kien ikkwotat 33-1, misjuq minn Daryl Jacob u m[arre; minn Paul Nicholls, reba[ il-Grand National, li kienet wa[da mill-aktar e//itanti wara li deher imiss lil Sunnyhillboy (16-1) u ljockey Richie McLeron, fi tmiem li kellu ji;i de/i] birritratt f’Aintree.

I]-]ew; ]wiemel da[lu ras imb ras, bil-favorit Seabass, ikkwotat 8-1, jid[ol [ames tulijiet aktar lura fit-tielet post. Dan kien l-ewwel su//ess fil-Grand National kemm g[al Jacob kif ukoll g[at-trainer Champion Nicholls.

“Hu ]iemel ta’ klassi. Hu mument fantastiku,” qal Nicholls.

Jacob qal, “Kienet ti;rija mill-aktar diffi/li. }ammejt rasi ’l isfel u bqajt sejjer nag[ti kulma kelli. Kien sforz kollettiv enormi u jien kuntent [afna u ffortunat li nag[mel parti minn dan issu//ess.”

Neptune Collonges hu lewwel ]iemel ta’ lewn gri] li reba[ din it-ti;rija sa minn Nicolaus Silver, fl1 96 1.

Seabass, li kien i]-]iemel li fuqu saru [afna m[atri matul in-nofstanhar ta’ filg[odu, u l-jockey dilettanta Irlandi]a, Katie Walsh, qab]u l-a[[ar minn 30 ostaklu fl-ewwel post; imma t-tamiet tag[ha li ssir l-ewwel jockey mara li tirba[ din it-ti;rija steeplechase tant famu]a

madwar id-dinja, g[ebu.

Sunnyhillboy kien flewwel post sa madwar 90 metru mit-tmiem, imma Jacob irnexxielu jitlob u jie[u l-a[jar minn Neptune Collonges, li ta sfida kbira u irnexxielu jg[ejji lil-leader fil-[in.

Kien hemm ukoll drama qabel it-ti;rija meta rrebbie[ tal-Gold Cup, Synchronised, li kien favorit nett sas-Sibt, sfratta u rema li/-Champion Jockey, Tony McCoy, fi triqthom lejn ilbidu tat-ti;rija.

I]-]iemel tra]]an wara li [arab ji;ri g[al ftit minuti wa[du u kien iddikjarat tajjeb g[at-ti;rija wara li ;ie e]aminat mill-veterinarji.

Madankollu, din idde/i]joni rri]ultat f’wa[da [a]ina, hekk kif Synchronised waqa’ filBechers Fence fl-ewwel dawra, u skont ir-rapporti tal-BBC sofra minn injuries fatali.

Intant, i]-]iemel On His Own kien misjuq fl-a[[ar mumenti minn Paul Townend, li ori;inarjament kellu jsuq lil The Midnight Club. Dan sar wara li ljockey darbtejn champion, Ruby Walsh, waqa’ waqt wa[da mit-ti;rijiet li saru qabel.

L-Irlandi] Walsh waqa’ minn fuq Zarkandar flAintree Hurdle u g[alkemm qam u mexa wa[du barra lkorsa, it-tobba qalu li ma kienx f’kundizzjoni li jkompli jikkompeti.

SPORT

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

43

Imut l-istaljun Montjeu fl-età ta’ 16-il sena minn Kenneth Vella

Fl-Ingilterra matul il;img[a t[abbret il-mewt tal-istaljun Montjeu li kellu 1 6 - il sena . Tlieta minn uliedu matul is-snin reb[u lfamu]a Epsom Derby.

Fil-karriera tieg[u, Montjeu reba[ sitt ti;rijiet ta’ grupp wie[ed u meta ;ie rtirat beda jintu]a g[attag[mir u kien stazzjonat fi/-/entru Coolmore Stud.

Kelliem g[al dan I/-/entru kkonferma li ]-]iemel kien g[al diversi jiem ma jifla[x.

Montjeu kien ji;i iben ]iemel ie[or popolari, Sadler’s Wells, u bis-sa[[a tieg[u twieldu r-rebbie[a tad-Derby, Motivator ( rebbie[ fl - 2005) ; Authorized (li kellu su//ess fl-2007) u Pour Moi li reba[ id-derby s-sena li g[addiet.

Montjeu kien irtirat mitti;rijiet fis-sena 2000 wara karriera twila li matulha fost l-o[rajn reba[ id-Derby ta’ Franza u dak tal-Irlanda fl-1999.

Fl-istess sena dan i]]iemel kien anki reba[ ilfamu]a Prix de l’Arc de Triomphe organizzata filkorsa ta’ Longchamp ukoll fi Franza.

Meta kien g[adu ji;ri, Montjeu kien im[arre; minn John Hammond u fissena 2000 kien reba[ itti;rija King George VI u lQueen Elizabeth II Stakes li saret fil-korsa ta’ Ascot.

Fil-karriera tieg[u, Montjeu ;era f’16-il ti;rija u reba[ [dax minnhom.

Montjeu kien propjeta` ta’ John Magnier, Derrick Smith u Michael Tabor. Iljockey Michael Kinane, li saq lil dan i]-]iemel flaqwa ti;rijiet, ikkummenta li Montjeu kien ]iemel e//ezzjonali u wie[ed mill-aqwa li qatt saq f’[ajtu.

Mistoqsi liema reb[a ta’ Montjeu se tibqa' l-aktar memorabbli, Kinane tenna li l-King George VI u lQueen Elizabeth II Stakes tibqa' l-aqwa reb[a ta]]iemel fil-karriera tieg[u. “ Montjeu kien ]iemel spe/jali kemm fil-korsa u anki fit-tag[mir u ]gur li se jibqa' f’qalbna,” ikkonkluda Michael Kinane.

Ix-Cheval Francais t[ares lejn l-Asja Wara li fl-a[[ar snin

kellha diversi su//essi f’pajji]i Ewropej differenti, fosthom Malta, l-Bel;ju, lOlanda, Spanja, l-I]vizzera, l-Polonja u s-Slovenja u flAfrika ta’ Fuq, issa lasso/jazzjoni tat-ti;rijiet tat-trott fi Franza, isSociete’ du Cheval Francais tefg[et [arsitha fuq l-Asja, b’mod partikolari fuq i/?ina.

Jidher li fl-a[[ar jiem uffi/jali ta’ din lasso/jazzjoni esportaw lejn i/-?ina tnax il-debba firre;jun tal-Mongolia biex hemmhekk jibda l-ewwel tag[mir ta’ ]wiemel Fran/i]i.

Barra dan, delegazzjoni ?ini]a ]aret il-belt kapitali Fran/i]a u kellha wkoll i//ans li ]]ur i/-/entru tatta[ri; ta’ Grosbois u /entri tat-tag[mir fi]-]ona ta’ Orne u Mayenne. Dan biex jiksbu aktar informazzjoni dwar it-ti;rijiet ta]-]wiemel fi Franza u t-trott Fran/i]. ?ertament, strate;ija b[al din tkompli tag[mel lasso/jazzjoni SECF fost laktar b’sa[[itha fid-dinja.

Ti;rijiet illegali fl-Italja Dan l-a[[ar fl-Italja [alla impressjoni fuq [afna, servizz li sar waqt il-

programm televi]iv Striscia La Notizia fuq Canale 5

Montjeu, staljun popolari fir-Renju Unit li miet dan l-a[[ar.

dwar ti;rijiet illegali li ji;u organizzati f’xi toroq finNofsinhar tal-pajji]. Il;urnalist li g[amel dan isservizz baqa’ skantat kif dawn it-ti;rijiet illegali ji;u organizzati f’toroq ewlenin u li fuqhom isiru wkoll im[atri llegali.

Barra dan, il-;urnalist Edoardo Stoppa rnexxilu jiskopri korsa llegali filperiferija tal-belt ta’ Lecce fir-re;jun tal-Puglia finNofsinhar tal-Italja. Jidher li l-pulizija Taljana, mag[rufa b[ala carabinieri [adet passi kontra dawn labbu]i wara li xxandar dan is-servizz. Il-pulizija kkonfermaw li ]-]wiemel li kienu qed jintu]aw f’dawn it-ti;rijiet kienu fi stat mi]eru u li f’dawn itti;rijiet kien anki qed isiru u]u minn droga llegali mog[tija li]-]wiemel.

Il-jockey Michael Kinane li dejjem kien strumentali fis-su//essi ta’ Montjeu

LOKALI

Jibda l-kampjonat Skyparks g[all-I]vedi]i Meta llum wara nofsinhar filkorsa tal-Marsa ssir id-19-il laqg[a tal-ista;un fuq 11-il ti;rija se jibda l-kampjonat Skyparks g[al ]wiemel }vedi]i fuq distanza qasira ta’ 2140m. Barra dawn lerba’ heats fil-programm tallum se jsiru wkoll ]ew; ti;rijiet tal-klassi Premier fuq distanza twila ta’ 3140m u ti;rija tal-galopp fuq 1250m.

L-ewwel ti;rija tal-klassi Premier se tkun it-tmien wa[da u tibda fil-4.40pm.

Hawn se nsibu 14-il ]iemel li huma Night Inlet, Troubadour S, ]iemel ;did Fran/i] ta’ 11il sena Nuevo Musette, Mica Bonero, Label Chouan, Troy Boshoeve, Max d’Avignere, Nuper, ]iemel ie[or ;did

Fran] ta’ 12-il sena Mustang du Don, Niky du Donjon, Natif de Salvi, Ouest du Vivier, Nobel du Grimoult u Imbra d’Alfa. Misjuq minn Andrew Farrugia, Nuper jibda fost l-aktar kwotati quddiem Label Chouan (David Ellul) u Niky du Donjon (Joe Vella).

14-il ]iemel ie[or inkitbu g[at-tieni ti;rija Premier li tibda fil-5.30pm. Dawn huma Mark de Chamant, Normand d’Oger, Nasko Pride, Happiness Photo, Nevaio des Bordes, Count Of life, Noble d’Ete, Natieu d’Echal, Mont Cenis Honey, Nabab du Chatelet, Nono de Crouay, Nuage de Bourgogne, Kakisis u Nelson du Val. Din

g[andha tkun ti;rija bilan/jata fejn attenzjoni spe/jali se ting[ata lil Nasko Pride (Christian Xerri) li ;ej minn su//ess fil-finali ta’ konsolazzjoni Dragonara, Nabab du Chatelet (Redent Magro), u Nuage de Bourgogne (Charles Camilleri).

Mill-erba’ heats talkampjonat Skyparks 20 ]iemel iridu jikkwalifikaw g[all-finali. Robin Lou (Michael Ellul), Meadow Dancer (Noel Baldacchino), Delvin Brodde (Julian Farrugia) u Soren Sufflor (Charles Camilleri) jibdew favoriti f’dawn il-heats. Lewwel ti;rija tal-klassi Copper tibda fis-2pm.

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Copper. Win – Jibilo du Terme. Place – What’s Up, Ideal de Suce.

II Ti;rija. Klassi Copper. Win – Pronto du Lys. Place – Zut, Louise Wood.

III Ti;rija. Klassi Bronze. Win – Polytain. Place – It’s My Way, Obelix Blue.

IV Ti;rija. Klassi Galopp. Win – Etoile du Pic. Place – Buttermilk, Mayfair Princess.

V Ti;rija. Heat Kampjonat Skypark. Klassi Silver. Win – Robin Lou. Place – Mint Condition, Schejken Bill.

VI Ti;rija. Heat Kampjonat Skypark. Klassi Silver. Win – Meadow Dancer. Place – Stonecreek, Cross Country FC. VII Ti;rija. Heat Kampjonat Skypark. Klassi Silver. Win – Delvin Brodde. Place – Super Spot, Power Cape.

VIII Ti;rija. Klassi Premier. Win – Nuper. Place – Niky du Donjon, Label Chouan.

IX Ti;rija. Heat Kampjonat Skypark. Klassi Silver. Win – Soren Sufflor. Place – Charlie Smitt, Bill Boing.

X Ti;rija. Klassi Premier. Win – Nuage de Bourgogne. Place – Nabab du Chatelet, Nasko Pride.

XI-il Ti;rija. Klassi Gold. Win – Lovely Mab. Place – Paradis du Lupin, Osiris des Kids.

44

SPORT

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

BUNDESLIGA

Borussia Dortmund aktar vi/in it-titlu Borussia Dortmund g[amlu pass ie[or lejn ir-reb[ talBundesliga meta dawru telfa f’reb[a, 2-1, g[and ir-rivali kbar u ;irien, Schalke 04, wara li f’nofs il-;img[a kisbu reb[a li tiswa mitqilha deheb kontra l-eqreb rivali, Bayern Munich li komplew ifallu.

I/-Champions renjanti, Dortmund – li fadlilhom erba’ partiti o[ra x’jilag[bu – issa g[andhom 72 punt minn 31 log[ba, u ftit jidher li jistg[u jitilfu t-titlu.

Kien Jefferson Farfan li po;;a lil Schalke fil-vanta;; kmieni fid-derby ta’ Ruhr; imma Lukasz Piszczek kiseb id-draw g[al Dortmund fis-17il minuta, u Sebastien Kehl approfitta minn difi]a fqira biex skorja l-goal tar-reb[a fit63 minuta.

Bayern Munich spi//aw 0-0 kontra Mainz u taw l-addio lill-kampjonat.

Hertha Berlin, li jinsabu mhedda bir-relegation, skorjaw tliet goals, kellhom player imke//i – Levan Kobiashvili fil-65 minuta – u raw lillavversarji jfallu l-penalty su//essiv minn Simon Rolfes.

Dan kollu se[[ fi spazju ta’ 15-il minuta, hekk kif ;ew draw, 3-3, g[and Bayer Leverkusen.

Andrè Schuerrle feta[ liskor g[al Leverkusen fl-44

Ri]ultati

Kaiserslautern v Nuremberg B. Leverkusen v H. Berlin Hamburg SV v Hanover 96 Schalke 04 v B. Dortmund Wolfsburg v FC Augsburg Stuttgart v W. Bremen B. Munich v Mainz Illum B. M’gladbach v Cologne Freiburg v Hoffenheim

0-2 3-3 1-0 1-2 1-2 4-1 0-0

Kif Jinsabu

B. Dortmund B. Munich Schalke 04 B.M’gladbach Stuttgart B. Leverkusen Hanover 96 W. Bremen Hoffenheim Wolfsburg Nuremberg Mainz Freiburg Hamburg Augsburg Cologne Hertha Berlin K’slautern

L

R

D

T

F

31 22 6 3 69 31 20 4 7 69 31 18 3 10 66 30 15 8 7 43 31 14 7 10 59 31 12 9 10 46 31 11 11 9 39 31 11 9 11 45 30 10 10 10 38 31 12 4 15 42 31 11 5 15 33 31 9 10 12 47 30 9 8 13 41 31 8 10 13 34 31 7 12 12 34 30 8 5 17 36 31 6 10 15 34 31 3 11 17 19

K

23 20 41 22 41 43 43 50 40 56 42 48 56 55 48 63 57 46

Pt

72 64 57 53 49 45 44 42 40 40 38 37 35 34 33 29 28 20

minuta, u Stefan Kiessling skorja darbtejn fil-51 u l-84 minuta. Pierre-Michel Lasogga fit-62, u doppjetta ta’ Tunay Torun fil-71 u s-77 minuta, kienu l-goals ta’ Hertha Berlin.

It-tim l-ie[or li jinsab filperiklu, Hamburg SV, a//erta minn reb[a, 1-0, kontra Hanover 96, b’goals minn Son Heung-Min wara 12-il minuta.

F’partiti o[ra, Nuremberg reb[u g[and Kaiserslautern

b’goal f’kull taqsima minn Daniel Didavi fit-43 u Tomas Pekhart fit-73 minuta.

Augsburg ukoll kisbu reb[a barra minn darhom, 2-1, g[and Wolfsburg b’goals minn Torsten Oehrl u Sebastian Langkamp fit-88 minuta.

Partrick Helmes kien kiseb iddraw g[al Wolfsburg fis-27 minuta.

Il-:img[a, Stuttgart kisbu reb[a kbira, 4-1, kontra Werder Bremen b’doppjetta ta’ Martin Harnik, Gentner u Cacau.

Sebastian Kehl ji//elebra l-goal g[al Borussia Dortmund kontra Schalke

FOOTBALL TALJAN

Player ta’ Livorno jmut fil-ground Jit[assar il-programm kollu ta’ tmiem il-;img[a

Il-partiti kollha mis-Serie A, Serie C u tnejn o[ra mis-Serie B pprogrammati g[al-lum, ;ew posposti wara l-mewt ta’ player tat-tim ta’ Livorno, ilbiera[. Dan [abbru d-Direttur :enerali tal-FIGC, Antonello Valentini.

Il-logb[a mis-serie B bejn Pescara u Livorno kienet sospi]a fil-31 minuta, b’Livorno 2-0 minn fuq wara li l-midfielder ta’ Livorno, Piermario Morosini ta’ 25 sena, [assu [ass [a]in fil-pitch u kellu jing[ata g[ajnuna medika immedjata mit-tobba pre]enti fi Stadio Del Mediterraneo.

Ing[ad li l-player sofra minn attakk tal-qalb wara li deher jaqa’ fl-art wa[du bog[od millazzjoni fejn kien hemm ilballun, qam, imma mal-ewwel re;a’ waqa’ dritt g[al wi//u flart u ma //aqlaqx. Huwa kellu jing[ata anki massa;; tal-qalb fuq il-post, fost il-paniku kbir tal-players u l-uffi/jali ta]]ew; timijiet qabel ittie[ed b’ambulanza l-isptar, bilplayers ta’ Livorno mbikkmin.

Ftit minuti wara, [ar;et l-a[bar

li l-player kien miet l-isptar.

Sadattant, il-partiti l-o[ra mis-Serie B, ilbiera[ kienu la[qu ntlag[bu u ntemmu kollha.

L-a[bar li l-partiti ;ew posposti [ar;et ftit minuti biss qabel AC Milan kellhom jilqg[u lil Genoa f’wa[da mi]]ew; partiti tas-Serie A, li kellhom jintlag[bu lbiera[, u g[ad mhux mag[ruf meta se jintlag[bu l-partiti.

Il-mewta ta’ Morosini waslet ;img[at biss wara li lmidfielder ta’ Bolton Wanderers, Fabrice Muamba, sofra minn problema simili waqt log[ba mill-FA Cup kontra Tottenham qabel irkupra tajjeb fl-isptar.

Ri]ultati Serie B

Cittadella v Ascoli Grosseto v Nocerina Gubbio v Vicenza Modena v Varese Pescara v Livorno (sospi]a fil-31 min) Reggina v Crotone Verona v Bari Sampdoria v Brescia Juve Stabia v Padova

1-3 1-2 1-1 2-2 0-2 1-1 4-1 2-0 2-0

Piermario Morosini ta’ Livorno, li miet ta’ 25 sena wara attakk tal-qalb

SPORT

45

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Tevez u Aguero jnaqqsu l-vanta;; ta’ Man Utd Carlos Tevez skorja hattrick, bl-attakkant kollega Ar;entin, Sergio Aguero, isib ix-xibka darbtejn fir-reb[a enfatika ta’ Manchester City (6-1) g[and Norwich, li issa po;;iethom ]ew; punti biss ta[t il-leaders, Manchester United, li llum jilqg[u lil Aston Villa f’Old Trafford.

Tevez, l-eks captain ta’ City li re;a’ rritorna fit-team wara xhur ta’ di]gwid malmanager, Roberto Mancini, kellu log[ba mill-aqwa, u ddifi]a tal-Canaries ftit kellha risposta g[at-tandem insidju] stampat “Ar;entina”, fejn Aguero wkoll kien ta’ xewka kontinwa g[al John Ruddy u s[abu.

City g[andhom 77 punt meta jonqoshom erba’ log[biet g[al tmiem ilkampjonat u meta wie[ed minn dawn il-konfronti hu dderby (fit-30 ta’ April) ma/champions, United, li kapa/i jidde/iedi t-titlu.

United b[alissa g[andhom 79 punt wara li lag[bu log[ba anqas minn City, i]da t-team ta’ Mancini re;a’ ta skoss lillkolonna tal-goals favur wara li skorja xejn anqas minn disa’ darbiet fl-a[[ar ]ew; impenji tal-league.

Man City fet[u l-iskor ma’ Norwich wara 18-il minuta, meta l-goalkeeper talCanaries, Ruddy, ma seta’ jag[mel xejn fuq ix-xutt biddawra ta’ Tevez.

L-iskor sar 2-0 disa’ minuti wara, meta Tevez, b’daqqa ta’ takkuna, ]marka lil Aguero, li kompla g[al ;ewwa. I]da Andrew Surman re;a’ da[[al

lil Norwich fil-log[ba b’goal fil-51 minuta, li [oloq mumenti ta’ ansjetà g[al City.

Madankollu, ir-rimonta talCanaries ma se[[itx, b’City jer;g[u jie[du l-kontroll u jiskurjaw erba’ darbiet o[ra.

Fit-73 minuta, Tevez isib ixxibka bir-ras g[al goal numru tlieta u b’Aguero jikseb iddoppjetta. Minuti wara, Tevez litteralment mexa bil-ballun g[al ;o xibka vojta (wara ]ball difensiv) g[al hat-trick personali, u b’Norwich jisfaxxaw g[al kollox, qabel Adam Johnson g[aqqad innofs tu]]ana fil-[in mi]jud.

Wolverhampton Wanderers temmew is-sekwenza ta’ seba’ telfiet konsekuttivi bi draw, 0-0, g[and Sunderland; i]da dawn xorta jidhru ddestinati g[al The Championship meta g[adhom ankrati fl-a[[ar post tal-klassifika, [ames punti wara Blackburn. Sunderland ftit [olqu /ansijiet u Wolves setg[u anki [adu t-tliet punti li kieku Simon Mignolet ma wettaqx save stupend fuq iddaqqa ta’ ras ta’ Steven Fletcher.

Blackburn ukoll jinsabu f’periklu serju li jitilfu posthom mal-kbar meta lbiera[ ikkrollaw g[and Swansea (0-3), u g[ar-raba’ telfa konsekuttiva fil-league.

Is-Swans skurjaw darbtejn qabel il-mistrie[ minn Gylfi Sigurdsson u Nathan Dyer, u ftit kien hemm dubju dwar iddestinazzjoni tal-punti meta ddifensur ta’ Rovers, Scott Dann, tefa’ fix-xibka tieg[u stess, fit-63 minuta.

Queens Park Rangers

Norwich v Manchester City, 1-6> Carlos Tevez ji//elebra l-[ames goal tas-Citizens u l-hat-trick personali (Reuters)

komplew juru forma [a]ina barra minn darhom b’telfa, 1-0, g[and West Bromwich Albion; bil-goal jasal fit-22 minuta fuq ;miel ta’ xutt minn Graham Dorrans.

B’hekk, QPR jinsabu fuq 31 punt, tnejn aktar minn Bolton Wanderers, it-tielet team milla[[ar, li madankollu lag[bu ]ew; log[biet anqas milliskwadra ta’ Mark Hughes.

Premier Illum

Ri]ultati u klassifiki The Championship

Norwich v Man City Sunderland v Wolves Swansea v Blackburn West Brom v QPR

1-6 0-0 1-0 1-0

Illum

Man Utd v Aston Villa

(1700)

Arsenal v Wigan

(2100)

G[ada

FA Cup

Liverpool v Everton

2-1

Illum

Tottenham v Chelsea Kif jinsabu

Liverpool v Everton 2-1> Andy Carroll (xellug estrem u kwa]i mg[otti mill-goalkeeper Tim Howard) jiskorja l-goal de/i]iv fis-87 minuta (Reuters)

FA CUP

Carroll ipo;;i lil Liverpool fil-finali

Daqqa ta’ ras minn Andy Carroll fis-87 minuta dde/iediet is-semi-finali “derby” favur Liverpool, li spi//aw dawru telfa f’reb[a kontra Everton, ir-rivali eterni ta’ Merseyside.

L-ewwel fost i]-]ew; semi-finali (bl-o[ra li tintlag[ab g[ada tinvolvi dderby ta’ Londra bejn Chelsea u Tottenham) kienet mimlija bl-i]balji, b’[afna players jidhru ansju]i min[abba l-okka]joni u bissupporters li [onqu kull kwartier ta’ Wembley Stadium jassistu g[al

konfront pjuttost nervu] bi ftit okka]jonijiet /ari ta’ skor.

Kienu Everton li fet[u a[jar u marru fil-vanta;; fl-24 minuta, meta Nikica Jelavic approfitta mill-inde/i]joni tad-difensuri Jamie Carragher u Danny Agger biex g[eleb lil Brad Jones fil-lasta tar-Reds.

Ir-ri]ultat ta’ 1-0 baqa’ listess sal-mistrie[, i]da Liverpool fet[u t-tieni 45 minuta fuq nota ddeterminata, u kellu jkun ]ball difensiv ie[or li wassal g[ad-draw meta Sylvain Distin g[adda lballun lil Luis Suarez, blinternazzjonali Urugwen

javvanza u ma jag[ti l-ebda /ans lill-goalkeeper, Tim Howard.

Minn dak il-[in da[let lin/ertezza fil-log[ba ta’ Everton, b’Liverpool jidhru aktar aggressivi, sakemm, minuti qabel is-suffara finali, is-sostitut Craig Bellamy pin;a free-kick (li ng[ata g[all-foul ta’ Seamus Coleman fuq Steven Gerrard) g[al fuq ras Carroll, li g[ola fuq id-difi]a tal-Blues u sammar fix-xibka g[all-goal li jikkonferma l-ewwel dehra g[al Liverpool fil-finali talFA Cup mill-2006.

Man. Utd Man. City Arsenal Tottenham Newcastle U Chelsea Everton Liverpool Sunderland Fulham Norwich Swansea WBA Stoke City Aston Villa QPR Wigan Bolton Blackburn Wolves

(1900)

L R D T S K Pt

33 25 4 4 34 24 5 5 32 20 4 9 33 17 8 8 33 17 8 8 33 16 9 8 33 13 8 12 33 12 10 11 34 11 10 13 33 11 10 12 34 11 10 13 34 11 9 14 34 12 6 16 33 11 9 13 32 7 14 11 34 8 7 19 33 7 10 16 32 9 2 21 34 7 7 20 34 5 8 21

78 85 66 57 50 56 38 40 42 43 47 38 40 32 35 38 31 36 45 34

League One

Brentford v Notts Co. Bury v Bournemouth Carlisle v Charlton Colchester v Sheff Wed Hartlepool v Chesterfield Preston v Huddersfield Rochdale v Exeter Scunthorpe v MK Dons Sheff Utd v Leyton O. Walsall v Tranmere Wycombe v Oldham Yeovil v Stevenage

League Two

Aldershot v Dag & Red Bristol R.v Burton A. Cheltenham v Accrington Crawley v Wimbledon Macclesfield v Crewe Morecambe v Port Vale Northampton v Bradford Oxford v Gillingham Shrewsbury v Rotherham Swindon v Plymouth Torquay v Southend

28 27 41 38 42 38 34 36 41 43 58 44 47 45 44 57 57 65 73 73

79 77 64 59 59 57 47 46 43 43 43 42 42 42 35 31 31 29 28 23

0-0 1-0 0-1

1-1 1-2 1-0 3-2 0-3 0-3 0-1 2-2 0-6 1-1 7-1 4-1 1-1 2-2 0-0 1-3 0-0 3-1 1-0 0-0

Barnsley v Cardiff Birmingham v Bristol C Burnley v Coventry Crystal P. v Ipswich Derby v Middlesbrough Doncaster v Portsmouth Leeds v Peterborough Millwall v Leicester Notts Forest v Blackpool Watford v Hull West Ham v Brighton Kif jinsabu Reading Southampton West Ham Birmingham Blackpool Cardiff Middlesboro Brighton Leicester Hull City Burnley Leeds Utd Derby Co Watford Ipswich Crystal P Millwall Peterboro Notts Forest Barnsley Bristol City Coventry Portsmouth Doncaster R.

0-1 2-2 1-1 1-1 0-1 3-4 4-1 2-1 0-0 1-1 6-0

L R D T S K Pt

43 26 7 10 43 24 10 9 43 22 13 8 43 19 14 10 43 18 14 11 43 17 17 9 43 17 15 11 43 17 12 14 43 17 11 15 43 17 11 15 43 17 9 17 43 17 9 17 43 17 9 17 43 15 14 14 43 16 9 18 43 13 16 14 43 13 11 19 43 13 9 21 43 13 8 22 43 13 8 22 43 11 11 21 43 9 13 21 43 1211 20 43 7 11 25

66 77 76 74 72 61 49 49 63 41 60 63 47 50 65 42 49 63 45 48 40 41 47 39

37 43 45 49 57 51 48 49 52 40 53 64 54 59 71 45 55 71 60 69 69 58 54 77

Tazza Sko//i]a Aberdeen v Hibernian Illum Celtic v Hearts I Div

85 82 79 71 68 68 66 63 62 62 60 60 60 59 57 55 50 48 47 47 44 40 37 32

1-2

Hamilton v Morton Livingston v Ayr Partick T. v Raith R. Queen of Sth v Falkirk Ross County v Dundee

4-3 0-1

Airdrie Utd v Brechin Arbroath v Forfar Dumbarton v S’housemuir East Fife v Albion Stirling v Cowdenbeath

4-1 0-1 0-2 1-2 0-2

Berwick v Alloa East Stirling v Clyde Elgin v Annan A. Montrose v Queens P. Stranraer v Peterhead

5-0 0-1 1-2 3-1 0-3

II Div

III Div

1-1

0-0 3-0

46

SPORT

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

FORMULA 1

L-ewwel pole tal-karriera g[al Rosberg tasal fi/-?ina Il-Mercedes b’]ew; karozzi fl-ewwel filliera

Nico Rosberg kiseb l-ewwel pole fil-karriera tieg[u

Il-:ermani] Nico Rosberg kiseb l-ewwel pole fil-karriera tieg[u fil-Formula 1 waqt ilprovi tal-GP ta/-?ina, li se jsir dalg[odu fid-9am, hekk kif ilMercedes ikollhom ]ew; karozzi fl-ewwel filliera. {dejh se jkun qed jibda lkonnazzjonal Michael Schumacher.

Schumacher – seba’ darbiet champion tad-Dinja li l-91 u la[[ar reb[a fil-karriera tieg[u waslet propju f’dan i/-/irkwit ta’ Shanghai mal-Ferrari fl2006 – kiseb it-tielet l-a[jar [in, imma se jkun qed javvanza po]izzjoni peress li Lewis Hamilton tal-McLaren ing[ata

penalità ta’ [ames postijiet fuq il-grid talli bidel il-gearbox.

Il-pole kienet l-ewwel wa[da g[all-Mercedes bit-tim tag[hom stess sa minn ]mien lAr;entin, Juan Manuel Fangio, fil-GP tal-Italja fl-1955.

Mercedes kienu [ar;u millisport f’dik l-istess sena minkejja li kellhom su//ess konsiderevoli b[ala fornituri tal-makni, imma rritornaw bittim tag[hom u ta[t l-istess isem fl-2010 wara li xtraw li/Champions tal-2009, Brawn GP. “Hi sensazzjoni fantastika,” qal Rosberg, iben il-Finlandi] Champion tad-Dinja fl-1982, Keke, li l-ewwel pole tieg[u waslet wara 11-il tentattiv.

L-unika darba qabel din li beda mill-ewwel filliera kien fil-Malasja, fl-2010. “G[at-tim kollu, dan hu mument spe/jali.”

Il-:ermani] kiseb l-ewwel post b’vanta;; kbir, u l-a[jar dawra tieg[u kienet ta’ minuta 35.121sek meta mqabbel mal-[in li kiseb Hamilton ta’ minuta 35.626min.

Hamilton, Champion fl2008 u rebbie[ is-sena l-o[ra f’Shanghai, kien fil-pole fi]]ew; ti;rijiet pre/edenti dan l-ista;un bil-McLaren, fejn beda quddiem fl-Awstralja u fil-Malasja.

“Nifra[ lil Nico. Hu jum sabi[ g[alih. Veru kburi bih.

Kbirna flimkien, tellaqna flimkien u dejjem [lomna li nkunu fil-Formula 1,” qal Hamilton, li wera ru[u ;enwinament kuntent g[all[abib li kien fl-istess tim mieg[u fil-Junior Series fissena 2000.

Schumacher, li g[andu rrekord tal-Formula 1 ta’ 68 pole fil-karriera, ukoll fera[ lil Rosberg. “Fra[tlu g[aliex dak kien [in fenomenali li g[amel.

Hu wkoll ri]ultat sorprendenti, imma hu mag[ruf g[allkwalifiki tajbin. Jiena kuntent g[alih.”

F’;urnata fejn ilkon/entrazzjoni rritornat g[al fuq it-track wara li fl-a[[ar jiem kienet iddominata mill-GP tal-Bahrain – li se jsir il-{add li ;ej – id-darbtejn Champion tad-Dinja, Sebastien Vettel, ipprodu/a sorpri]a o[ra.

Is-sewwieq tar-Red Bull kiseb biss il-11-il post, l-ag[ar prestazzjoni tieg[u sa minn meta sar Champion, u l-aktar post lura fuq il-grid sa millBra]il tal-2009, 42 ti;rija ilu.

Il-:appuni] tas-Sauber, Kamui Kobayashi, se jkun fittieni filliera mal-Finlandi] Champion tal-2007, Kimi Raikkonen, fuq Lotus.

Jenson Button tal-McLaren u l-Awstraljan Mark Webber fuq ir-Red Bull l-o[ra se jkunu qed jibdew mit-tielet filliera, waqt li l-leader tal-klassifika, l-Ispanjol Fernando Alonso tal-Ferrari se jibda mid-disa’ post.

SPORT

47

il-Óadd, 15 ta’ Marzu, 2012

Log[ba patetika tintemm f’reb[a o[ra Beltija minn Simon Farrugia CHAMPIONSHIP POOL

1

VALLETTA (1)

Y. Cini, J. Caruana, S. Borg, M. Panandetiguiri, I. Azzopardi, R. Briffa, E. Agius, O. Zongo, D. Dos Santos, W. Barbosa, M. Mifsud Sost: T. Scerri flok M. Mifsud 74min, A. Cekulajevs flok D. Dos Santos 86min

0

BALZAN Y.

M. Camilleri, R. Farrugia, R. Forace, B. Guga, J. Francica, N. Tasic, B. Bondin, J. Pace, D. Grima, G. Bonello, M. Deyanov Sost: M. Ciantar flok G. Bonello 73min, L. Micallef flok D. Grima 88min, M. Borg flok M. Deyanov 90min

Referee: Mario Apap il-mument Player tal-Log[ba: R. Forace (Balzan Y.)) Valletta kisbu tliet punti o[ra meta, kif mistenni, g[elbu lil Balzan Youths b’goal uniku skurjat kmieni fil-partita. Kienet log[ba li ma offriet ebda spettaklu, fejn wara l-goal ta’ Valletta, lazzjonijiet kienu rari [afna. IlBeltin b’hekk estendew limbattibbiltà tag[hom g[al 23 log[ba. G[all-avversarji tag[hom din kienet il-[ames telfa mill-a[[ar sitt log[biet.

Balzan laqg[u lura lil Roderick Farrugia u lil Jonathan Francica, b’Pedro Calcado u Yessous Camilleri neqsin. Mill-banda l-o[ra, Valletta kienu ming[ajr ilgoalkeeper regolari Andrew Hogg, sospi], bi Steve Borg lura g[at-tim immexxi minn Jesmond Zerafa.

Din kienet ir-raba’ reb[a

g[al Valletta fuq Balzan dan l-ista;un, li fil-log[biet pre/edenti kellhom reb[iet identi/i ta’ 2-0 fl-ewwel u ttieni round, u fl-a[[ar konfront ir-reb[a kbira ta’ 7-2.

Valletta fet[u l-iskor appena seba’ minuti b’xutt il;miel tieg[u minn WILLIAM BARBOSA, li sab ir-rokna ta’ fuq tax-xibka u [alla lil Camilleri //assat. Miksub ilvanta;;, il-Beltin komplew jiddominaw, u fl-14-il-minuta, kien Briffa li qassam lejn Zongo. Dan mal-ewwel sab lil Dos Santos, bix-xutt ta’ dan tal-a[[ar jispi//a ftit g[oli.

Fit-18-il minuta, xutt angolat ta’ Mifsud [abat maxxibka minn barra. Biex wara mumenti twal b’ebda azzjoni denja, fl-34 minuta kien

Il-goalkeeper ta’ Balzan Camilleri jimblokka xutt ta’ Steve Borg ta’ Valletta (ritratti> Trevor Sollars)

hemm xutt ta’ Dos Santos li Camilleri salva. Bl-a[[ar azzjoni tal-ewwel taqsima tasal disa’ minuti mit-tmiem tag[ha, fejn kien hemm nuqqas ta’ ftehim bejn Guga u Camilleri, b’Michael Mifsud japprofitta u jid[ol bejniethom; i]da x-xutt millvi/in tieg[u ;ie mblukkat mill-istess Camilleri f’corner.

Mal-bidu tat-tieni taqsima kien hemm ]ball ie[or fiddifi]a ta’ Balzan, b’Mifsud jie[u l-pussess mal-ewwel, bix-xutt tieg[u minn tarf ilkaxxa jg[addi j[akkek malmimduda. U ]ew; minuti wara, [arba ta’ Valletta u minkejja li Zongo u Mifsud kienu prattikament wa[idhom, il-pass tal-player mill-Burkino Faso kien twil g[all-attakkant Malti, biex Camilleri [are;

fil-[in u mewwet l-azzjoni Beltija.

Fis-67 minuta, Valletta g[al darb’o[ra heddew il-lasta avversarja hekk kif wara ;irja tajba ta’ Zongo mal-linja tallemin, il-cross tieg[u sab lil Mifsud, li wa[du minn ta[t illasta kkonkluda bir-ras [dejn il-bandiera tal-corner, fost iddi]approvazzjoni tal-partitarji Beltin. Kienu Balzan li fid-69 minuta kellhom l-a[jar /ans tat-taqsima meta ballun fit-tul ta’ Tasic sab lil Forace, u dan, b’xutt mal-ewwel, ;ieg[el lil Cini jtir minn tulu biex dawwar f’corner.

G[axar minuti minn tmiem il-log[ba, Valletta resqu vi/in li jirduppjaw meta minn freekick ta’ Zongo kien Scerri li ni]]el bir-ras lejn Steve Borg, bid-difensur Belti jikkonkludi

Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pt

Valletta Hibs B’Kara Floriana Sliema W Balzan Y

28 27 27 27 27 28

22 5 1 6 3 4 9 6 7 8 13 6 9 5 14

22 22 32 28 35 57

44 35 29 27 20 17

Qormi 28 12 2 14 44 43 {amrun S 27 8 6 13 42 56 Mosta 27 8 6 13 32 41 Tarxien R 27 8 3 16 32 47 Mqabba 27 7 6 14 29 46 *M’Xlokk 28 4 2 22 29 74 *M’Xlokk tnaqqsulhom 3 punt

24 21 19 18 17 6

18 14 14

Relegation Pool

68 66 45 41 40 35

u Camilleri jimblokka.

Sat-tmiem, l-iskor baqa’ ma nbidilx, b’Valletta jidhru xi ftit nervu]i fl-a[[ar mumenti, bittisfira finali tqarreb lil Valletta aktar lejn ir-reb[ tat-tieni kampjonat konsekuttiv u lwie[ed u g[oxrin fl-istorja tag[hom.

Hat-trick g[al Da Silva Pereira f’reb[a kbira ta’ Qormi Qormi kisbu reb[a komda kontra t-tim tal-qieg[ tarRelegation Pool, M’Xlokk, biex komplew isa[[u posthom fil-qu//ata ta’ din ilklassifika. L-eroj tal-Qriema

kien Da Silva Pereira, li skorja hat-trick, filwaqt li kien kontinwament involut f’diversi azzjonijiet offensivi.

Qormi kienu ming[ajr issospi] Luke Sciberras, filwaqt

Da Silva Pereira jindirizza x-xutt li bih skorja t-tielet goal ta’ Qormi kontra Marsaxlokk

li Jonathon Bondin kien nieqes. G[al M’Xlokk kienu neqsin Eboh u Oladatun, b’Jonathon Xerri sospi].

L-ewwel taqsima kienet iddominata minn Qormi, li fet[u vanta;; ta’ erba’ goals minkejja li l-ewwel /ans ;ie g[and M’Xlokk meta minn cross ta’ Valeriani kien Jean Paul Farrugia li, kompletament ]markat, ikkonkluda g[oli.

Qormi fet[u l-kont tag[hom fir-raba’ minuta meta Clive Brincat deher i]omm lil ABUBAKER BELLOOSAGIE milli jkompli lazzjoni, bir-referee jordna penalty, u mill-[dax-il metru, l-istess player ma’ falliex. Fis7 minuta, irduppjaw minn DA SILVA PEREIRA, li skorja fuq pass ta’ Bello-Osagie.

Qormi komplew jinsistu u jiskurjaw aktar goals hekk kif fl-24 minuta kien DA SILVA PEREIRA li bidel il-ballun ma’ Bello-Osagie, u minn quddiem Cassar po;;a lballun fix-xibka. {ames minuti minn tmiem l-ewwel taqsima wasal ir-raba’ goal ta’ Qormi, biex kien il-mument li

RELEGATION POOL

1

M’XLOKK (0)

5

QORMI (4)

M. Farrugia, R. Sammut, M. Bartolo, J. Chetcuti, J. Farrugia, K. Scicluna, J. Da Silva Pereira, K. Thackray, T. Caruana, A. Bello-Osagie, V. Kouadio Sost: C. Farrugia flok T. Caruana 46min, G. Chircop flok V. Kouadio 46min, R. Farrugia flok J. Farrugia 68min Skurjaw: Farrugia 66min (M) , Bello-Osagie pen. 4min, 90min, Da Silva Pereira 7min, 24min, 40min (Q) Referee: Andrè Arciola il-mument Player tal-Log[ba: Da Silva Pereira (Qormi)

C. Cassar, S. Borg, J. Brincat, C. Brincat, T. Templeman, L. Agius, M. Valeriani, D. Attard, G. Caruana, J.P. Farrugia, A. Pedrozo Sost: P. Borg flok C. Brincat 43min, C. Debattista flok M.Valeriani 71min, D. Grech flok A.Pedrozo 80min

DA SILVA PEREIRA g[aqqad hat-trick bi free-kick dirett minn barra l-kaxxa.

It-tieni taqsima kienet aktar ibbilan/jata. Fit-58 minuta waslet azzjoni minn M’Xlokk b’xutt ta’ Pedrozo, li g[adda ftit barra. Fis-66 minuta wasal il-goal tal-konsolazzjoni g[ax-Xlukkajri meta kien JEAN PAUL FARRUGIA li temm azzjoni personali b’xutt

fil-baxx g[ar-rokna tax-xibka.

Ir-risposta ta’ Qormi kienet xutt mid-distanza ta’ Joseph Chetcuti, li Cassar salva b’abbiltà, sabiex evita li jaqla’ l-[ames goal. Imma maddisg[in minuta, Qormi skurjaw il-[ames u l-a[[ar goal minn ABUBAKER BELLO-OSAGIE, li wara li bidel ma’ Da Silva Pereira mill-vi/in, spara fix-xibka.

48

LOKALI

il-Óadd, 15 ta’ April, 2012

G{AX G{ANDNA ’L MINTOFF MAG{NA A{NA MAG{QUDIN

Il-;ustizzja so/jali f’[idmietna . Tul il-;img[a, il-Prim Ministru g[amel sew li ressaq g[al g[ajnejn il-poplu l-erba’ snin ta’ [idma li twettqet minn dan it-tieni Gvern immexxi minnu. I/-/ifri u rri]ultati hemm qeg[din.

Jidhru quddiem kull min hu interessat li jsir jafhom. Tant hemm punti validi, li hemm b]onn li jaslu g[and in-nies, ;ewwa djarhom, fil-k/ejjen tag[hom. Hemm min se jaqrahom, hemm min le; i]da dawk li jag[rfuhom se jag[tu l-kredtu g[ax-xog[ol li sar. IlGvern [adem iktar minn qabel, proprju g[aliex fehem li jekk dan ma jsirx, il-pajjiz tag[na jmur lura. G[alhekk, hemm kuntrasti li jsiru bejna li [dimna, u l-Oppo]izzjoni li ma g[amlet xejn [lief tikkritika in;ustament. Titkellem qisha qieg[da kuljum fuq ilbank ta’ quddiem il-ka]ini tag[hom, ming[ajr proposti veri, li jistg[u b’xi mod jit[addmu. Dan deher iktar evidenti g[aliex waqt li lPrim Ministru kien qed jispjega x’sar, fl-istess jum, il-Kap tal-Oppo]izzjoni [are; imaqdar, jikkundanna u j/ekken.

1

. Kull gvern ikollu s-sodisfazzjonijiet u d-di]appunti tieg[u. Ma jistax i[ares lejn tal-ewwel ming[ajr ma 2

jikkunsidra t-tieni. Hemm punti li twettqu, u huma [afna. Imma hemm o[rajn inqas fin-numru li ma sarux.

Il-Prim Ministru hu konxju minn dan il-bilan/. Fil-kalatura ta’ dak li sar, hemm [afna indikazzjoni mill-iktar evidenti ta’ impenn u b]ulija. {add ma jista’, b’xi mod, jg[id li ma g[amilniex kemm fla[na. Kienu u jibqg[u erba’ snin li permezz tag[hom inbidlu u kienu riformati numru ta’ setturi li minnhom il-pajji] qieg[ed jie[u benefi//ju immedjat u se jie[u aktar, iktar ’il quddiem. Biss, jibqa’ dejjem dak li g[ad irid isir, dak li g[adna na[dmu g[alih. . Dak li sar g[amilnieh g[all-;id tal-bnedmin, tasso/jetà li ng[ixu fiha, u mhux biex sempli/iment ng[idu li sar. Fil-kunsiderazzjonijiet ]ammejna kontinwament li dak li qed nag[mlu qed isir g[alina lkoll, g[as-so/jetà.

Kien hawn min pin;iena b[ala persuni li jamministraw u jidde/iedu ming[ajr qalb.

Dan ma hu minnu xejn. Ilkunsiderazzjoni prin/ipali u kontinwa kienet u g[adha li naraw li l-pajji] jibqa’ jimxi ’l quddiem u li nassiguraw li kull parti mis-so/jetà ti;i kku3

rata u effettwata negattivament fl-inqas mod possibbli.

Ma kienx u mhux dejjem ikun possibbli, spe/jalment f’dak li hu marbut mal-ispejje] li g[andhom x’jaqsmu masservizzi li qabel konna mdorrijin in[allsu g[alihom ammonti i]g[ar. . Il-Gvern ]amm lilu nnifsu vi/in il-poplu. Ma qag[adx ’il bog[od, imma baqa’ jisma’ u jara. Hu mag[ruf li, minkejja kull xewqa ta’ min jie[u dde/i]jonijiet, xorta jkollok effetti negattivi. Tag[mel g[al dak li ta[seb li jkun l-a[jar, i]da ma jfissirx li dak li ta[seb ikun effettivament hekk. L-esperjenza politika tkabbarlek dejjem iktar ilkawtela u l-attenzjoni. Kull so/jetà, nag[mlu x’nag[mlu, tg[addi minn fa]ijiet differenti. Jinbidlu dawk li jbatu. Ilkategoriji ta’ dawk li huma linqas fis-so/jetà, ta’ dawk li jinqabdu f’sitwazzjonijiet partikulari, iduru. G[alhekk tajjeb li naraw il-[in kollu kif dak li hu g[addej nindirizzawh. Jekk hemm min m’g[adux ikampa min[abba xi ]idiet, tibdiliet fi/-/irkustanzi, l-iskemi rridu narawhom u nindirizzawhom.

4

. Jekk xi [add jimma;ina

5

media•link COMMUNICATIONS

li dan il-Gvern inqata’ mirrealtà, qieg[ed ji]balja. Ittmexxija tal-lum t[ares, b’mod partikulari, g[al min hu ’l isfel. Trid tassigura li tag[tih l-assistenza ne/essarja. Kull min jersaq b’ideat, direzzjonijiet, b[alma g[amlet dan l-a[[ar il-Caritas, a[na nibqg[u narawhom biex nag[mlu dak li hu sewwa.

Nie[du u ne]aminaw sewwa dak li jkun qed jing[ad biex nindirizzaw dejjem a[jar dak li /ittadini varji jsibu jew jistg[u jsibu ru[hom fih. Irri]ultati li wie[ed jil[aq jibqg[u tajbin sakemm ikollhom il-vi]joni tag[na tal;ustizzja so/jali. M’a[niex segwa/i ta’ dawk li j[arsu lejn is-so/jetà mil-lenti talliberali]mu ekonomiku selva;; li jikkundanna lil min hu minn ta[t b’awto-responsabbiltà. . Il-problema prin/ipali ta’ kif issir il-politika fis-so/jetà tal-lum hi marbuta mal-fatt li din qieg[da t[ares lejn limma;ini u l-per/ezzjoni iktar mis-sustanza tal-affarijiet. Issustanza, il-formazzjoni u lpreparazzjoni tal-politiku ni]lu ’l isfel sew. Il-vu/ijiet ta’ dawk li j[arsu biss lejn kif jidhru meta jg[idu xi [a;a qed ji]diedu u qed jaqtg[u 6

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

ru[hom kompletament minn jekk kemm-il darba dak li jkunu qalu jkunx tajjeb jew le.

Proposta tista’ tidher sabi[a u a//ettabbli; i]da g[all-;id talpoplu hu iktar importanti li dak li jitwettaq ikun ibba]at fuq valuri tajbin li minnhom infushom jag[mlu l-;id. Il[idma politika hi fit-triq ittajba meta tassigura li dak li jkun qed isir minnha j;ib fisse[[ pedamenti sodi. Tassigura l-;ustizzja so/jali li hi ne/essarja mhux biss fil-[idma li ma tiqafx, imma fit-tiftix kostanti li wie[ed jag[mel verament is-sewwa u mhux sempli/ement jidher li qed jag[mel dan.